เล่ม ๖ - ๗ ภาคอีสานตอนบน ปี ๕๕ มกราคม

บทความพเศษ

ผานไปอก ๑ ป ๒

เพราะรายจงกลายเปนด ๔

บทความดเดน

ชวตคอการคนหา ๖

เพราะหวใจ...อยใกลวด ๙

การปลกฝงคณธรรมของประเทศไตหวน ๑๒

ชวตนคงไมมใครอยากเปน ๑๗

เจดยทราย ๒๑

วถพทธ : ร ตน และเบกบาน ๒๔

ประสทธ คงศลป... ลกผชายหวใจไมแพ ๒๖

เกยรตภม หรอ สมรภม… คนสรางคน ๒๙

บทความภาคอสานตอนบน

แสงธรรมสองทาง นอยกลางคำแคนเหนอ ๓๒

เมอหนกนเจ ๓๖

จตอาสา สขาสขสนต… แบงปนสงคม ๓๘

รวมใจชาวพทธ ปลกจตสรางคน ๔๒

มมมองใหม… สายใยแหงบานนาอย ๔๖

สธนาคารขยะลดภาวะโลกรอน

รสมอแม ๕๐

เรองเลกๆ ทยงใหญ ๕๒

เพงพกเอออาทร ๕๔

จดหมายเปดผนก ๕๘

รมโพธรมไทร ๖๐

เสนทางส… อรยะ ๖๓

เสนหบานภ หมบานโฮมสเตย ๖๖

ภมปญญา “กก” แสนด สรางวถชวตพอเพยง ๖๙

ประธานปอม นอมนำพอเพยง ๗๒

บานอยสบาย ๗๔

๖ประจำเดอน มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๕วารสารการศกษาวถพทธเพอการตนรและเบกบาน

ทปรกษา ดร.บรรเจอดพร สแสนสข ทปรกษาบรรณาธการ รศ.ประภาภทร นยม กองบรรณาธการ ณภทร ชยชนะศร เขมเพชร ระหวางงาน สวรรณา มวงสวย โชตกา นตยนนภ

ศภสร จนทรศรสรยะวงษ พรภรณ รงทวลาภ ผสนบสนน สำนกงานคระกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ขอขอบคณ หนงสอ ทกษะแหงอนาคตใหม : การศกษาเพอ

ศตวรรษท ๒๑ สำนกพมพ openworlds, หนงสอ เตา : มรรควถทไรเสนทาง สำนกพมพ ใยไหม จำกด จดทำโดย สถาบนอาศรมศลป

ภาคอสานตอนบน

สารบญ สวสดปใหม เปนอะไรดๆ อกครงทเราไดมาทกทายกนอก

ในป ๒๕๕๕ น ทามกลางอากาศหนาวท เปลยนแปลงไปมา

บางพนทมความสข บางพนทกกำลงลำบากกบภยหนาว ตงแตปทแลว

ทธรรมชาตสอนใหเราเรยนรถงความไมแนนอน สอนใหเรารจกการ

ปรบตว ทกคนรดวาการปรบตวสำคญแคไหน แตคงไมลมวาการ

ปรบตวโดยคดถงแคตวเองนนไมมประโยชน เหมอนเมอครงทนำทวม

จะเหนวาแมบานตวเองไมทวมแตความเดอนรอนกตองกระทบมา

ถงเราไมทางใดกทางหนง ความปกตสขจะเกดไดอยางไร เมอสง

รอบขางไมไดปกตสข ทกคนอยากมความสข แตมกลมนกถงความ

จรงน เมอผมไดยอนมองตวเองกเหนวาแตละวนททำงาน มบอยครงท

พยายามทำตวปกตทงทคนรอบขางกำลงวนวาย ซงสดทายกเปนไป

ไมได ตองเขาไปเกยวของ แกไข ถาอยากอยอยางปกตสข และเมอ

มองกลบไปทเหตการณนำทวม กชดเจนวาธรรมชาตกำลงเดอดรอน

แลวเราจะอยสบายไดอยางไร หลายคนมกเผลอคดวาไมเหนจะเกยว

กนในเมอคนทเดอดรอนกไมไดอยตรงหนาฉนซะหนอย ฉนยงม

ความสขอยได นนเปนความเขาใจผดอยางมาก เพราะเขาลมความ

จรงขอน ไมมทางทคณจะมความสข ถารอบตวคณมแตความทกข

เหมอนไปกอทรายอยกลางนำ สกวนคลนกตองพงมนลง เชนกน วน

นสงคมไทยหรอแมแตโลกกำลงวนวายอยกบความเปลยนแปลงท

รายกาจ ซงเราทกคนมสวนรวม แลวจะรอหรอหลบหหลบตาไปได

นานแคไหน ถาเราอยากอยอยางมความสข อยากอยในสงแวดลอมทด

เรากควรทำใหผอนมความสข ทำใหสงรอบตวเราปกตสข แลวเราก

จะไดอยทามกลางความสข

ปใหมน วารสารวถพทธยงคงมบทความดๆ มากมายใน

เลมจะชวยสรางแรงใจ ความคดดๆ ทจะชวยใหเราลกขนมาหาวธ

ทำใหผอนมความสข สมชอ “ร ตน และเบกบาน”

ขอขอบคณ กองบรรณาธการสถาบนอาศรมศลป

๒

ใครๆ กชอบพดวาเวลาเดนทางรวดเรว

เหลอเกน การทำงานเพอสรางคนด สรางคนให

รคด รทนกเลสของตน รตว พรอมทจะแกไข

พรอมปรบเปลยนสการคดชอบ เหนชอบ นำไปส

การพดชอบ กระทำชอบ เปนเรองททาทายกบ

เหตการณทผานมาในชวตคร นกเรยนในโรงเรยน

วถพทธหรอทกโรงเรยน ทกคน ทกวนจะเจอะเจอ

แบบฝกทจะผานไปไดอยางดหรอไม ทกวนหาก

คณครโรงเรยนวถพทธเหนพองกนและไดพยายาม

เพาะบมนกเรยนผานประสบการณประจำวน

ชทางบรรเทาทกขทงทกขเลกๆ ทกขใหญๆ ของ

นกเรยน เรยนรหลกธรรมในพระพทธศาสนานำ

มาสการใชชวตประจำวน เวลาทผานมา ๙ ป

(พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๕๔) ของโรงเรยนวถพทธ คง

สรางคนเตมคนไดอยางดทเดยว

จากการพดคย หรอไปเยยมโรงเรยนก

มกพบบอยๆ วาโรงเรยนใหความสำคญกบการ

สวดมนต ทำสมาธ และพธกรรมในทองถนเพยง

อยางเดยว ซงเปนแคเพยงเสยวเดยวของพระพทธ

ศาสนาเทานน ขอยำวาหากสวดมนต ทำสมาธ

และพธกรรมเปนเพยงเสยวเดยว อยาตความวา

“ไมควรทำ” แตควรทำตอไปและทำเพมในดาน

อนๆ ในสวนตวเหนวาการมชวโมง Homeroom

เปนเรองสำคญ จำเปนทตองมอยางยง เพราะ

เปนชวงเวลาทเมอเกดขนทกวน เปนโอกาสทคร

จะสอดแทรกการดำเนนชวตไดอยางด ครควร

เลอกประเดนมาคยกบนกเรยน ชแนะการเผชญ

กบปญหาตางๆ ของชวต ดวยเทคนควธของศาสตร

การสอนอนเปนวชาชพทครเรยนมา

ครเลอกหยบเรองราวมาเลาทเหมาะกบวย

และความสนใจในเวลานน เชนสอนนกเรยนประถม

ศกษา อาจหยบเรองเพอนคยกนเสยงดง หนไม

ชอบ ถาสอนมธยมศกษา อาจเลอกคยเรองเมอ

เสก...ทะเลาะกบภรรยาผานโลกออนไลน เปนตน

ครควรเลอกตงคำถามใหไดคดตอ สอดแทรกวธ

คดบวก เลอกใชคำชแนะ ทมภาษาบาลประกอบ

แตไมหนก เนนการอธบายความมากกวา นกเรยน

จะสรางมมมองใหมในชวตจากการไดคยกนใน

ชวโมง Homeroom ใหนกเรยนไดพยายามจบความ

รสกของตนเองออกมา โดยเฉพาะความรสกตอ

การกระทำด ท เปนปต แมเรองเลกนอยเพอ

แลกเปลยน ถายทอดความรสกดนนสเพอนๆ ใน

หอง เขาวากนวา ถามทกข เมอไดเลาออกไป

ความทกขจะหายไปครงหนง แตถามความสข

เมอไดเลาออกไป ความสขจะเพมกวาสองเทา

อกวาระหนงทนบเปนโอกาสสำคญของ

การสอนคณธรรม โดยเฉพาะ โลกธรรม ๘ คอ

วาระการประกวดแขงขน ทงดานวชาการ ดนตร

กฬา สารพดอยางทงทจดโดย สพฐ. เขตพนท

โรงเรยน หรอองคกรภายนอก เพราะการมแพ ชนะได

ดใจ เสยใจเกดชดเจน เราควรชแนะนกเรยนให

คดเหนอยางไรตอผลการประกวดนน ไมใชประชด

ประชน ไมใชยอมพายแพแบบไรทางเยยวยา ไมใช

หลงระเรงเหอเหมกบชยชนะ เราคงเคยไดยน

และไดเหนมากบตาเรองการแขงขนทครหาหนทาง

แบบใดกไดเพอใหนกเรยนชนะการประกวด แลว

ถาเราเปนฝายแพทผชนะไมซอนน เราจะทำอยางไร

นกเรยนของเราจะยงรสกดกบการประกวด พรอม

ทงปรบปรงตนเองเพอการประกวดรอบตอไปได

อยางไร สวนครทเคยทำแบบนนมา ทำทกวธให

นกเรยนของเราชนะ ไมสนใจกฎ กตกา ถงเวลาแลว

ทจะยอนสความรสก ความสำนกรบผดชอบตอ

นกเรยน วาเรากำลงเพาะบมนสยแบบใดใหเขา

แลวเรายงภมใจใหคนเรยกวา “คร” อกหรอ

พระมหาพงศนรนทร ฐตวโส พระอาจารย

โครงงานคณธรรม เยาวชนไทยทำด ถวายในหลวง

ผานไปอก ๑ ป

ดร.บรรเจอดพร สแสนสข รองผอำนวยการสำนกพฒนานวตกรรมการจด การศกษา

ไดใหขอคดเรองการประกวด การแขงขนไววา

“โครงงานคณธรรม เปนกระบวนการ

เรยนรคณธรรมอยางเปนระบบอยางเปนวทยาศาสตร

เปนการคดจรง ทำจรง เรยนรจรงของเยาวชน

ดวยตวเยาวชนเอง อนนเปนขอดและเปนหวใจ

สำคญของโครงงานคณธรรม แตมนกม “จด

ไคลแมกซ” ตรงทการเรยนรกเลสของคนทำโครง

งานคณธรรม กเลสของคนทำโครงงานกอยตรง

เรองการวางใจตอการประกวดนแหละนะ วาจะ

ทำใหเราถอดใจกบการทำความด หลงประเดน

ระหวางความดททำกบการประเมนโครงงานหรอไม

จะตดกบดกกเลสจากการแขงขนแคไหน มนจง

ไมงาย และทเราควบคมไมไดคอ ไมรวาเราจะ

ตองเจอกรรมการแบบไหน เจอแบบโหด เจอแบบ

วชาการสดๆ เจอแบบเออออ เจอแบบเอาใจ เจอ

แบบใหกำลงใจ...ฯลฯ แตทงหมดนน มนชวย

เตมเตมใหกบการทำความดของเรา เพราะมนจะ

เปนกระจกสะทอนในวธการคดวธการทำความด

ของเรา ถาเราเรยนรไดแทจรงไปเรอยๆ ถงจด

หนงเราจะแยกไดวา ททำความด “ทกความด ด

เสมอ” ความดไมควรเอามาแขงขนกน ความด

ประกวดไมได แตโครงงานคณธรรมประกวดได

ประเมนได เพอเปนการยกระดบการเรยนรไปอก

ขนหนง ไมใชแคคดและลงมอทำ แตมการประเมน

คณภาพดวย เปนการประเมนทงในมมของตนเอง

และคนอน ถาเราเรยนรธรรมะไปดวยกจะเขาใจ

วาทำไมพระอาจารยถงบอกวา การประกวดโครงงาน

คณธรรมนน ตองเขาใจวา “การประกวดไมใชการ

แขงขน แตการประกวดคอการปฏบตธรรม” อยาได

ถอดใจจากความด กขอเปนกำลงใจใหเสมอนะ”

อกเรองททอยากเลาใหฟง คณครใน

จงหวดนครราชสมาไดเลาความหลงใหฟงวา ในป

๒๕๕๓ พานกเรยนมารวมคายโครงงานคณธรรม

กบ สพฐ. แตเมอจบคาย ไมมใบประกาศฯ ให รสก

ผดหวง เพราะ สมศ. จะมาตรวจ นาจะมใบประกาศ

ไวแสดง จงไดตอวาคนของ สพฐ. ดวยถอยคำรนแรง

กลบไปดวยความโกรธและคดไวเลยวาปหนาจะ

เลกทำโครงงานคณธรรม และแลวเวลาผานไป

วนหนงมคนรจกเสยชวตจงตองไปรดนำศพ ซง

นอยครงนกทตนเองจะไปรดนำศพ ในระหวาง

รดนำศพกมองไปทมอของศพ คดไดทนทวา ไม

เหนหยบใบประกาศฯ อะไรไปไดสกใบ จงมาตงใจ

ใหมวาตอไปนจะทำงานแบบไมอยากไดใบ

ประกาศฯ อกแลว จะไมเรยกรอง เพราะในทสด

กเอาอะไรไปไมได ครคนนนพยายามหลายวธท

จะกลาวคำขอโทษคนของ สพฐ. ผานไปอกหลาย

เดอนจงขอโทษสำเรจ ดฉนจงขอเสนอวา ทำบญ

แบบทใหเดกทำโครงงานคณธรรมนนแหละคะ ใบ

ประกาศฯ เอาไปไมไดแตเอาบญนตดตวไปได

วารสาร ร ตน และเบกบาน คงเปนแหลง

เรองเลาทจรรโลงใจทกทานไดบาง ผานไปอก ๑ ป

ของการดำเนนชวต ลองถามกลบตวเองดวยวา

เราไดใชเวลาทผานไปเพอเปนตวอยางทดกบเดกๆ

ใหความคดดๆ กบเดกไปมากเทาไร สะสมบญ

ใหไดอมอกอมใจไปมากเทาใด ชนใจกบความ

เปนครมากแคไหน สะสมบญไวมากหรอยง ดฉน

เชอเหลอเกนวาทานทอานมาจนถงบรรทดนไดรบ

ความสขใจกนไปแลว ขออนโมทนากบบญทคณคร

ไดทำ ดวยใจจรง

ถามทกข เมอไดเลาออกไป ความทกขจะหายไป

ครงหนง แตถามความสข เมอไดเลาออกไป

ความสขจะเพมกวาสองเทา

๓

บนทางสายกลาง หากมรากฐานจตใจอสระ

ยอมมองเหนทกสงทกอยางไดสองดาน อกทงรวา

ดานไหนคอพนฐานของอกดานหนง หากใครปฏบต

ไดยอมเปนผลดแกตนเองโดยแท เมอดแกตนเอง

กยอมดแกสงคมทเรามสวนรวมอยางเปนธรรมชาต

บดน ฉนรำลกถงพระมหากรณาธคณ

ขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวซงทรงตรส

ไวแกประชาชนชาวไทยเอาไววา “ขอใหรจกเรยง

ลำดบความสำคญของทกสงทกอยางใหถกตอง”

อนง เมอไมนานมานฉนไดเขยนบทความ

เรองหนง โดยใหชอวา “โปรดอยาเหนแกตวมาก

จนเกนไป เพราะสงคมไทยจะไปไมรอด”

อนง เหตการณนำทวมครงนยอมชวยให

เราสามารถมองเหนคนดไดอยางเปนธรรมชาต

ดงทพทธธรรมไดชไววา “ถาไมมเหตนกยอมไมม

เหตนน” ประเดนนเรมตนจากการทฉนเรมคนหา

ขาวขนนำ แทจรงแลวพนธขาวกลมนเรากมมา

นานแลว แตไมมใครสนใจเทาไหรนก จงขาดการ

ประชาสมพนธทด

โปรดอยาดถกของเลก เพราะของเลก

เปนจดเรมตนนำเราไปสมมกวาง ครนนำมามากขน

ทำใหคนทองถน โดยเฉพาะชาวนาชาวไรจำตอง

เดอดรอนหนก เรากเรมมองเหนความสำคญของ

ชวตคนทดอยโอกาส ไมเชนนนแลวคนระดบบนก

คงเอาแตหลงอยกบความสบายดานเดยว

ในกระบวนการจดการศกษากเชนกน

ชวงหลงๆ เรามกบนกนวา ครอาจารยรวมทงนสต

นกศกษาหลายแหง เมอมปญหาสงคมกมกไมออก

มาแสดงตวเพอชวยเหลอกนเชนแตกอน ในเรองน

ฉนขอชมเชยบรรดาครอาจารยและนกศกษา

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทเปดพนทใหคนตาง

จงหวดซงสวนใหญเปนชาวนาชาวไรไดเขามาพกพง

อาศยรมไมชายคา รวมทงตวเองมองเหนโอกาส

ในการเรยนรความทกขยากของเพอนมนษย

ฉนนกถงในชวงสงครามโลกครงท ๒ ทม

เครองบนขาศกบนมาทงระเบดในกรงเทพฯ เวลา

กลางคน ระหวางฉนเปนผบรหาร เราไดเปดโอกาส

ใหประชาชนไปกางเตนทนอนหลบภยสงคราม

จากลกระเบดกนอยางกวางขวาง และมครอาจารย

รวมทงนสตชวยกนดแลใหความสะดวกอยางใกลชด

โดยทถอวานคอหนาทของมหาวทยาลยทจะมโอกาส

ตอบแทนบญคณแกประชาชนผเสยภาษ

เพราะรายจงกลายเปนด

บทความพเศษ ศ. ระพ สาครก ๑๒ ตลาคม ๒๕๕๔

ภาพ : Creativecommons.com

๔

สำหรบสอมวลชนนน ความจรงฉนม

ความสมพนธกบคนกลมนมานานแลว โดยทถอวา

พวกเขาคอลกหลานของฉนทกคน ฉนขอชมเชย

สถานโทรทศน ไทยพบเอส ทอตสาหปดรายการ

ประจำวน เพอเปลยนมาใชเปนบรการรายงานผล

จากปญหาของประชาชนซงกำลงตกทกขไดยาก

อาจมรายอนๆ แมจะเปนรายเลกรายนอย แตฉน

กกลาวยำอยเสมอวา “รายเลกไมใชเรองทจะตอง

ไดรบการดถกวาไมสำคญ”

นแหละ ถาไมเกดปญหานำทวมเราก

มองไมเหนคนดทมความกระตอรอรน ซงเรองน

มนอยบนฐานหลกธรรมทงนน ฉนจงกลาวยำอย

เสมอวา “ธรรมะสามารถเรยนรไดจากทกเรองใน

ชวตประจำวนของตวเราเอง”

มอกเรองหนงซงฉนขอฝากไวใหทกคนคด

เธอจำไดหรอเปลาวา ฉนเคยบนอยเสมอวา แผนดน

ถนเกดของไทยทกำลงตกไปอยในมอคนตางชาต

นนมนมมากยงขนทกท แตคนไทยเองกใชชวตอย

อยางประมาท จนไมสนใจวามนจะหมดไปเทาไหรก

ไมทกขรอน คงมแตเอาตวเลขบนแผนกระดาษมา

พดกนแลวกขยำมนทงไป

อนง ฉนเคยพดมานานแลววา สำนกงาน

สงเสรมการลงทนนนมขาทงสองขางยนอยกบคน

ตางชาต ถงขนาดมนโยบายทวา “ถาสงไหนคน

ไทยยงทำไมไดกจะนำไปมอบใหคนตางชาตมา

ทำ” จนกระทงอตสาหกรรมซงมนายทนตางชาต

เปนเจาของ ไดเขามาขยายอทธพลเบยดเบยน

การเกษตรของไทยเตมไปหมด

เพราะความคดแบบนจงทำใหแผนดน

ไทยซงเราพดกนอยเสมอวา “เปนแผนดนเพอ

การเกษตร” แตเรากนำเอาอตสาหกรรมตางชาต

เขามาทบหว จนกระทงการเกษตรของไทยขาด

อสรภาพเพมมากยงขน ฉนพดถงขนาดวา ซกวน

หนงเราคงจะเหนผบรหารระดบสงเปนชาวตางชาต

กได ครงททำรายการศาลารมสวนฉนไดไปถาย

ทำถงออสเตรเลย และเทปมวนนนมนกยงอยใน

มอฉนมาตลอด แตเทปมวนสำคญทสดมนไมได

อยแคในมอเทานน หากอยในหวใจของฉนอยาง

ลกซง นำทวมครงนเราคงยงมความหวงมาบางวา

ธรรมชาตมนจะคนแผนดนผนนใหแกคนไทยได

ใชทำการเกษตรตอไปในอนาคต เพราะกระแสนำ

ทพดมาจากทางเหนอไดชะลางเอาปยธรรมชาต

บนผวดนลงมาดวย ดงนนเมอนำทวมเรากไดปย

อนทรย โดยแทบไมตองไปซอปยเคมใหเปนทาส

คนตางชาตตอไปอก

ตวฉนเองเคยพดไวแลววา “จะทำงาน

จนตายคาแผนดน” แมนำทวมจนฉนทำอะไรไมได

แตขอใหแผนดนไทยกลบคนมาสมอคนไทยเพอ

จะไดใชทำมาหากนไดในอนาคต เทานนกนบวา

พอเพยงแลวสำหรบชวตน ฉนขอฝากไวแคนกอน

แมมนจะเปนเรองสนแตจตวญญาณมนกมรากฐานท

ลกซง นแหละคอหลกธรรมอกบทหนงทพงสงวร

เอาไว เพอกชาตบานเมองอนเปนทรกของเรา

สดทายท ไมสดทายน ฉนขอฝากอก

สงหนงซงมนควรจะมอยในสวนลกของหวใจ ถา

เรายงรสกไดวาตวเองเปนมนษย สงนนกคอ “โปรด

อยาเปนคนมนสยลมงาย” แมหวนกลบไปนกถงป

พ.ศ. ๒๔๘๕ ซงฉนมอายแค ๒๐ ขวบ ตวเองกยง

จำไดดวาในชวงนน “กรงเทพฯ กลายเปนทะเล

แทบจะสดลกหลกตา” ดงนน ขอใหนกถงคำสอน

ของคนโบราณทกลาวฝากไววา “เจบแลวตองจำ”

กราบทกคนมาดวยความเคารพอยางยง

สำหรบการเสยสละทกสงทกอยางของเธอทงหลาย

เพอหวงใหแผนดนผนนมนอยตอไปไดในภายภาค

หนาไดสำเรจ รวมทงลกหลานของเราทกคนทควร

อยอยางภาคภมใจ

๕

นำทวมครงนเราคงยงมความหวงมาบางวา

ธรรมชาตมนจะคนแผนดนผนน ใหแกคนไทย

ไดใชทำการเกษตรตอไปในอนาคต

บท

ความ

ดเด

น

ภาคเหนอตอนบน พะเยา เขต ๒

ชวตคอการคนหา

เรอง

อภรด ลนฟาคนด

โรงเรยน

ราชานเคราะห

ต.ผาชางนอย อ.ปง

จ.พะเยา

ในโลกนมนษยทกคนท เกดมาบนโลก

ยอมมปญหาและอปสรรคมากมายหลายอยาง

จนบางครงขาพเจานงคดเกยวกบชวตของตว

ขาพเจาแลวขาพเจากสามารถสรปไดวา ถงแมจะ

มปญหาและอปสรรคตางๆ เกดขนกบทกคนไมวา

จะเปนตวขาพเจาเองหรอคนรอบขาง ขาพเจากคด

ไดวาชวตนคอการคนหา คนหาอปสรรค คนหา

สงทอยากรและคนหาสงตางๆ อยามวแตตง

คำาถามใหกบชวตของตนเองวาเรามาจากไหน

เรามาทำาอะไรในโลกนและปญหาเหลานเกดขน

กบตวเราไดอยางไร แมแตคณธรรมความดยงตง

คำาถามเลย และบางครงตวขาพเจากเคยผดหวง

เหมอนชวตนไมมอะไรอนอกเลยนอกจากภาระ

หนาทปญหาและอปสรรคตางๆ จนมาใชคำาวา

“ชวตคอการคนหา” ใหเปนประโยชนและทกคน

จะรวาชวตของเราคอการคนหาอยางไร จงใชชวต

ใหคมคาสมกบทไดเกดมาเปนมนษย และจงคนหา

ใหเจอ ถงจะมความสข

ขาพเจาเปนเดกคนหนงทมปญหาและ

อปสรรคมาตงแตเดกๆ ขาพเจาเคยมความรสก

ผดหวงและนอยใจในตนเองมาตงแตเดกๆ แลว

เพราะตวข าพเจ าเองกำาพร าแม ผ ให กำาเนด

มาต งแต เดกๆ ในตอนนนข าพเจ าอายได

ประมาณ ๒-๓ ขวบ คณแมกเสย หลงจากนน

คณพอกไปทำางานตางจงหวดดวย ในตอนนน

ตวขาพเจาและนองจงอาศยอยกบคณปและคณยา

แต การอย กบคณป และคณย าสมยนนจะไป

ไหนมาไหนกตองเดนอยางเดยว ตวขาพเจาเอง

กตองเดนถงแมไกลแคไหนตวขาพเจากตอง

พยายามเดนไป ไมวาจะเดนไปทำาไรหรอเดนไป

ทตางๆ กตาม หลงจากทคณพอไปทำางานได

ประมาณ ๒ ป คณพอกกลบมาบานและคณพอ

กไดแตงงานใหมและไดพามาอยบาน ตวขาพเจา

จงกลบไปอย กบคณพอและแมใหม ตอนนน

ขาพเจาอายไดประมาณ ๕-๖ ป และหลงจากนน

พอเปดเทอมขาพเจากไดเขาโรงเรยนในชนอนบาล

ขาพเจาไดไปโรงเรยนและหลงจากโรงเรยนเลกแลว

ขาพเจากไดเรมชวยคณพอคณแมทำางานบาน เชน

ชวยคณพอคณแมลางจาน ชวยคณพอคณแม

หงขาว และชวยคณพอคณแมตกนำา ซงในตอนนน

เราเปนเดกเรากอยากจะไปเลนเหมอนคนอน

เขาบาง แตเนองจากขาพเจามงานทบานจงไมได

๖

การคนหาคอการคนหาทกสงทกอยาง คนหาตวเองให เจอ

คนหาตนตอของปญหาอปสรรคใหพบ คนหาสงทเราอยากรจก

ให ได แตการคนหานนเราตองมสตอยเสมอ

๗

เลนเหมอนคนอนเขา ถงแมจะมงานเยอะแคไหน

ขาพเจากไมเคยบนเลย และบางครงกตงใจทำามาก

จะทำาใหดทสดแตกมขอผดพลาดบาง จงทำาให

ขาพเจาโดนคณพอคณแมดดาตอวาบาง ขาพเจา

กน อยใจและแอบไปรองไหบ าง ในตอนนน

คดนอยใจมากไดแตตงคำาถามใหแกชวตมากมาย

วาทำาไมเราถงไมมแมแทๆ เหมอนคนอนเขา

ถาขาพเจามแมแทๆ ขาพเจาอาจไมโดนดดาตอวา

ขนาดน และคำาถามอนๆ อกมากมาย พอขาพเจา

อายไดประมาณ ๙ ป พของขาพเจากเรยนจบ

ชนประถมศกษาปท ๖ และในตอนนนไมกลาทจะ

อยบานเลยทำาใหขาพเจาไดเสยโอกาสทจะเรยน

เปนเวลา ๒ ป และหลงจาก ๒ ปขาพเจากโตขน

และกเกดความคดอยากจะเรยนหนงสอขนมา

ทำาให ข าพเจ าตดสนใจมาเรยนใหม อกคร ง

เพราะคดวามาเรยนใหมยงไมสายทจะเรยน

การเรมตนมาเรยนใหมในโรงเรยนทำาให

ขาพเจาไดกำาลงใจจากคณครในโรงเรยนและ

ขาพเจาไดอานหนงสอมากมายจนมาเจอหนงสอ

เลมหนงคอ ปดเขาแลวลกขนส ทำาใหขาพเจา

คนหาตวของขาพเจาและมกำาลงใจมากขนคอขจด

อปสรรคและปญหาตางๆ ททำาใหตวขาพเจา

เดนไปขางหนาชาลง ขาพเจารวาไมใชวาเรา

คนเดยวทมปญหาและอปสรรคเทานน แตเราทกคน

ไมสามารถแบกปญหาและอปสรรคไวได เราตองตด

และทงบางเรองทเคยชนไป เชน เราอาจหาขอแกตว

เมอตวเองทำาผดเสมอหรอบางครงเราตองเปลยน

นสยบาง การตดปญหาและอปสรรคออกไปทำาให

เราเรมตนวนใหมไดงายขน ในปจจบนนขาพเจา

กำาลงศกษาอยชนมธยมศกษาปท ๓ และทผานมา

ขาพเจาไดเรยนรและเขาใจ ขาพเจามาถงจดนได

กเพราะวาตวขาพเจามความพยายาม มความ

อดทนมาตงแตเดกแลว จนมาถงจดนขาพเจา

ภมใจมากคะ ขาพเจาไดเรยนรวาชวตคอการคนหา

การคนหามความหมายมากเกนกรอบทเราวางไว

การคนหาคอการคนหาทกสงทกอยาง คนหา

ตวเองใหเจอ คนหาตนตอของปญหาอปสรรคใหพบ

คนหาสงทเราอยากรจกใหได แตการคนหานนเรา

ตองมสตอยเสมอ จงทำาใหตวขาพเจาไดเรยนร

วาเมอไหรทขาดสตเมอนนเรองงายจะกลายเปน

เรองยาก เรองเลกกจะกลายปนเรองใหญ แตถา

เราตงสตไดเรองเลกกคอเรองเลก เรองใหญกจะ

กลายเปนเรองเลก เรองยากกจะไมยากอกตอไป

และถาเรามสตแลวทกนาททเราหายใจอยกคอ

การคนหา บางครงกคนพบ บางครงกคนไมพบ

บางวนปวดหวไปกบปญหาและอปสรรคบาง แตก

มความสข บางครงกำาลงหวเราะอย แตกไมม

เปาหมายอะไรเลย ชวตของขาพเจาขาพเจาคนหา

เจอแลว ขาพเจาจะไมทำารายหรอทำาลายใครอก

โดยเฉพาะตนเอง และสงตางๆ นนทำาใหตวขาพเจา

ไดรวาวธเดยวทจะวงไปถงเสนชยไดคอตองลกขน

ใหมทกครงทลม เหมอนกบวาเวลาเราทำาอะไร

ผดพลาดเรามาเรมแกไขใหม ตองทำาใหดกวาเดม

หรอเวลาเราไปไหนแลวเราไมระวงเราเกดหกลม

ขนมาเรากตองลกขนและกลบมาเดนตอไป ถาเรา

ไมสกบปญหาตางๆ กเหมอนกบวาเราลมแลว

เราไมยอมลก ชวตของเราถาเราไมกลาทจะเผชญ

กบปญหา ปญหาเหลานนกไมจบเลย ดงคำาสอน

ทวา ไมกลา ไมเดนหนา ขาพเจาตองกลาเผชญ

ปญหาและอปสรรค ชวตของขาพเจาจงจะเดน

หนาได

ดงนน ปญหาและอปสรรคตางๆ ทเกดขนมา

ยอมมทางออกเสมอ ไมวาจะเปนความอดทนหรอ

การทำางาน ไมเคยทอ และเราจงคนหาสงทไดจาก

ความผดพลาดทผานมาเพราะสงทผานมาหรอสงท

ผดพลาดเหลานนกแฝงไปดวยบทเรยนอนมคา

เพราะความสำาเรจเหลานนยอมซอนอยหลง

ความลมเหลวเสมอ สวนอกอยางหนงททำาให

ขาพเจาภมใจมากกคอการทตวขาพเจาไดรวา

ความสำาเรจเหลานนยอมซอนอยหลงความลมเหลว

เสมอ เพราะทกคนทประสบความสำาเรจในชวต

ยอมมลม เหลวมากมายแตเขากไมทอถอย

เขาคนหาชวตของเขา เขาตอสกบชวตของเขา

เขาจงจะมความสำาเรจได สวนคำาวาชวตคอการ

คนหาของขาพเจานนกคอการคนหาอปสรรคและ

ปญหาตางๆ ทเขามาในชวตและพอเจอแลวก

ลงมอแกไข สวนการคนหาตนเองคอการคนหา

ทกสงทกอยางทตนเองมอยในตว และถงแม

การคนหาเหลานนจะเจอหรอไมเจอ การคนหา

ต งแตลมตาด โลกกมความโศกเศรารองไห

แตเราจะคนหาอยางไรกคอถาเปนปญหากตอง

คนหาตนเหตกอนและลงมอแกไข ถาคนหา

ตนเองกคนหาดวยการเดนหนาตอไป ถงแม

การคนหานนจะมลมเหลวบาง แตกอยาลมปดเขา

แลวลกขนสนะคะและคนหาอยางมสตดวย ทก

นาททมลมหายใจนนคอการหาและสงเหลาน

กทำาใหตวขาพเจาภมใจเปนอยางมากคะ ขาพเจา

ขอฝากทกคนวา ชวตของทกคนมคามากกวาท

เราคดไว มากกวาทเรากำาหนดไว ถาเราคนหาชวต

ของเราเจอ และอกอยางหนงคอ อยามวตงคำาถาม

ใหกบชวต จงมาคนหาชวตของเราจะดกวาการมว

มานงตงคำาถามใหกบชวต เพราะในโลกทกคนยอม

มการลมเหลว ไมมใครไมเคยลมเหลว ไมมใคร

ไมเคยผดพลาด ขนอยกบวาเขาจะจดการกบ

ความผดพลาดและความลมเหลวของเขาอยางไร

จะอยกบมนไปตลอดชวตหรอจะเรยนรสงทผดพลาด

และลกขนสใหมอกครง

สงทขาพเจาเฝาบอกกบตวเองทกวนนน

กคอ...ขนแรก ฉนตองไมเศราไปกบอปสรรค

และปญหาทเกดขนและเรยนรไวเปนบทเรยน

ครงตอไป ขนตอไปคอ ฉนตองลงมอแกปญหา

และตวฉนตองมความเชอมนอยเสมอวาทกสง

ทกอยางทตวฉนแกไขนนจะตองดขน ดขน และ

ดขน ดขนคะ

บท

ความ

ดเด

น

๘

เพราะหวใจ...อยใกลวด

เรอง

รนทรดา นนตา

โรงเรยน

ทงนอยพฒนา

ต.คลองสมบรณ

อ.คลองขลง

จ.กำาแพงเพชร

ภาคเหนอตอนลาง กำาแพงเพชร เขต ๒

เสยงระฆงดงเปนสญญาณบอกใหนกเรยน

ทกคนมารวมตวกน ถาเปนวนปกตกจะหมายถง

การเขาแถวหนาเสาธงเพอรองเพลงชาต สวดมนต

ไหวพระ และทำากจกรรมตางๆ ทโรงเรยนไดจดขน

หากแตวนนตางจากทกๆ วน เพราะเปนวนพระ

และทสำาคญเปนวนพระแรกทขาพเจาจะนำานกเรยน

และคณะครไปรวมทำาบญวนพระทวดหวทงนอย

ซงเปนวดของหมบานทโรงเรยนตงอย

เสยงนกเรยนดงพรอมกบความวนวาย

ในการจดแถว การหาปนโต และของทำาบญเรมจะ

สงบลง เหนภาพนกเรยนเขาแถวเรยงเปนแถวตอนลก

จำานวนสองแถว โดยมเสยงครคอยบอกและกำากบ

“เรยบรอยแลวคะ ผอ.” ครสภาพรบอก ขาพเจา

รบคำา “งนเราไปกนเถอะคะ เดยวจะสาย” พรอม

เดนนำาหนาขบวนนกเรยนตวเลกตวนอย ทเกอบ

ทกคนรวมทงขาพเจามมอขางหนงถอปนโต

เดนเขาสวดหวทงนอยซงตงอยตดกบโรงเรยน

โรงเรยนทงนอยพฒนา เปนโรงเรยนขนาดเลก

ทตงอยในเขตพนทชนบท ในตำาบลคลองสมบรณ

อำาเภอคลองขลง จงหวดกำาแพงเพชร นกเรยน

สวนใหญมฐานะยากจน ขาดแคลนทงความรก

ความเอาใจใสจากครอบครว เนองจากพอแม

เลกรากน บางกถกทอดทงใหอยกบป ยา ตา ยาย

ทแกชรา บางผปกครองตองหาเชากนคำา ทำาให

ในวนพระนกเรยนทำาไดเพยงนำาขาวและอาหาร

ทตนเองพอจะมหรอหามาไดอยางดทสดมาเพอ

ถวายพระ เพราะพวกเขามความหวงวาการทำาบญ

จะทำาใหชวตในวนขางหนาของพวกเขาดขน

พวกเราเดนมาถงวดในระยะเวลาไมถง

อดใจ นกเรยนถอดรองเทาวางเรยงระเกะระกะ

จนขาพเจาตองบอกใหนกเรยนชวยกนเรยงรองเทา

ใหมใหเรยบรอย นกเรยนทกคนจงชวยกนเรยง

รองเทาใหมจนเรยบรอยขน และเรมทยอยเดน

เขาไปในศาลาวด ขาพเจาเหนผใหญบานพรอมกบ

สมาชกองคการบรหารสวนตำาบลซงเปนคณะ

กรรมการสถานศกษาขนพนฐานของโรงเรยนและ

ชาวบานจำานวนหนงนงอยในศาลาวดอยกอนแลว

ขาพเจานำาอาหารจากปนโตมาเปลยนถายใส

ภาชนะของวด ระหวางนนขาพเจานกถงวนท

รวมประชมกบคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน

ของโรงเรยนเมอสองอาทตยกอนหลงจากทขาพเจา

ไดเขามาดำารงตำาแหนงผอำานวยการโรงเรยน

ทงนอยพฒนาแหงน

หลายคนทแวะเวยนเขามาในโรงเรยนของเรา

มกจะชมเสมอวาโรงเรยนของเรามการวางผง

ตวอาคารและสนามหญาทด มการจดภมทศน

ไดสวยงามมาก อกทงยงตงอยใกลกบวดงายตอ

การเดนทางไปปฏบตศาสนกจ แตสงทขาพเจา

มกเหนเสมอคอ บรเวณโรงเรยนมขยะมาก อาคาร

เรยนไมคอยสะอาดเนองจากนกเรยนไมคอย

๙

ชวยกนทำาเวร และทสำาคญ ถงแมโรงเรยนจะอย

ตดกบวดแตนกเรยนไมเคยไปทำาบญวนพระเลย

นอกจากการไปรวมงานแหเทยนจำานำาพรรรษา

เทานน ขาพเจาจงนำาเรองการทำาบญวนพระ ในชอ

“กจกรรม ๑ เดอน ๑ วนพระ” เสนอในทประชม

คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน เนองจาก

อยากเหนนกเรยนเกดความคนเคยในการเขาวด

ประกอบศาสนกจ บำาเพญสาธารณประโยชน

ศกษาธรรมะ อยางนอยเดอนละ ๑ วนพระ

รวมทงยงไดทำาบญรวมกบผปกครองและคน

ในชมชนดวย เพราะขาพเจาเชอวานกเรยน

จะสามารถซมซบความเปนผมคณธรรม จรยธรรม

เขาไปในจตใจของพวกเขาได เพราะทผานมามคน

หลายคนเสยโอกาสทจะนำาตนเองเขาไปสพระพทธ

ศาสนาโดยการไมเรมไปทำาบญตงแตเดกทำาใหเกด

ความเคอะเขนเมอจะไปทำาบญ และคงคดวา “เอา

ไวแกกอนแลวคอยไป” แตบางคนยงไมทนแก

แตกอาจไดไปกอนกม นนคอ “ไปวดเมอหมดลม

หายใจ” เมอหางวด หางพระ หางพทธธรรมคำาสอน

กทำาใหคนมจตใจทหางไกลจากความเปนคน สงคม

ในทกวนนจงมแตเรองวนวาย นาหดหใจ ไมวา

จะเปนการลกขโมย การคดโกง การขมขน การ

ทำารายรางกายกน หรอแมกระทงการฆาผอน

ยงการทจะรจกการใหอภย การเออเฟอเผอแผ ม

จตใจทเมตตา กรณาตอกนยงเปนเรองยาก เพราะ

หากไมปลกฝงคณธรรม จรยธรรม ตลอดจน

คานยมทพงประสงคใหกบเดกตงแตตอนทเขา

ยงเลก กคงจะเปนเรองทยากเกนไปทเขาจะ

สามารถคดไดเอง หรอทำาไดเองในตอนทเขา

เตบใหญ ซงคนกคงเหมอนไม ทโบราณกลาววา

“ไมออนดดงาย ไมแกดดยาก” ขาพเจาจงอยากให

พวกเขาคดวาการทำาความด และการเปนคนด

ไมใชการฝนทำาเพยงชวระยะเวลาใดเวลาหนง

แตเปนการทำาทเปนไปโดยเนอแทของจตใจของเขา

ทเปนและเปนไปอยางยงยนฝงรากลก ไมวาวน

เวลาจะผนผานไปนานซกเทาไร หรอสภาพสงคม

จะเปลยนไปเลวรายเชนไร พวกเขากยงคงเปน

เพชรทเปลงประกายแสงแหงความดอยได

“ผอ.คะ ไปตกบาตรกนเถอะคะ” เสยงเดก

หญงเปรยวเรยก ทำาใหขาพเจาตนจากภวงค ขาพเจา

จงลกขนและตกบาตรพรอมกบเดกๆ เสรจแลวจง

มานงลง เหนนกเรยนตกบาตรและทยอยมานงรอ

บางกพดคยกนเสยงดง บางกหยอกลอเลนกน ด

วนวาย เพยงชวคร ทานเจาอาวาสพรอมกบพระ

ลกวดกนงลงและเรมพธสงฆ เดกชายกลวยและ

เดกชายแกะสองมคนายกนอยทำาหนาทของตนเอง

ครงแรก ผดบางถกบาง นำาเสยงไมมนใจเนองจาก

ความตนเตน และแลวพธสงฆกผานไปดวยความ

ทลกทเล หลงจากนนนกเรยนกแยงกนไปเลอก

อาหารคาวหวานทตนเองชอบและนำาไปวางไว

ในวงของตนเองทรออย ทำาใหวงทไปแยงไมทน

มอาหารนอยกวา จนครตองบอกใหนกเรยนแบง

ใหคนอนบางและตองจดระเบยบนกเรยนใหม

กจกรรมสดทายของการทำาบญวนนคอ การบำาเพญ

สาธารณประโยชน โดยการแบงใหนกเรยนแตละ

คณะสรบผดชอบลางจาน ทำาความสะอาดศาลาวด

และเกบกวาดใบไม ขยะ บรเวณวด ซงทำาให

ขาพเจาตองสายหนาอกครงกบการทประธาน

แตละคณะสฟองวาคนนนคนนไมชวยกนทำางาน

ทรบผดชอบ การทำาความสะอาดบรเวณตางๆ

กไมเรยบรอย ซงตองใหครแตละคณะสคอย

ควบคมดแลอยตลอดเวลา เหตการณในวนนทำาให

ขาพเจาคดวาคนเราแมตวจะอย ใกลวดแตถา

ไมเคยไปสมผสกบสงดๆ ทมอยในวดเลยกยอม

ทำาใหจตใจหางไกลจากวดได

เสยงระฆงดงเปนสญญาณขนอกครง บอก

ใหนกเรยนทกคนมารวมตวกน ในวนนเปนวนปกต

เหมอนเชนทกวนทนกเรยนจะตองมาเขาแถวหนา

เสาธงเพอรองเพลงชาต สวดมนตไหวพระ และทำา

กจกรรมตางๆ ทโรงเรยนไดจดขน เชน การเลาขาว

การพดภาษาองกฤษวนละคำา และการทำากจกรรม

นองไหวพ ขาพเจาไปดกจกรรมและพดกบนกเรยน

บท

ความ

ดเด

น

๑๐

คนเราแมตวจะอย ใกลวดแตถาไมเคยไปสมผส

กบสงดๆ ทมอย ในวดเลยกยอมทำาใหจตใจหาง

ไกลจากวดได

หนาเสาธงเหมอนเชนทกครง ระหวางทเหนนกเรยน

ทำากจกรรมนองไหวพอยางเรยบรอย สวยงาม

อยนน กทำาใหขาพเจานกถงการทำาบญวนพระ

ทผานมาซงเปนวนพระท ๘ แลวทพวกเราไดไป

รวมทำาบญกบชาวบาน การทำาบญททำาใหขาพเจา

ร สกอมเอบใจในการทำาให นกเรยนเกดการ

เปลยนแปลงในตวเอง เรมตงแตการเขาแถวท

โรงเรยนเพอเดนไปทำาบญทวด ความเปนระเบยบ

ของรองเทานกเรยนทวางกอนขนศาลาวด ความ

เรยบรอยของนกเรยนทตกบาตรและนงในขณะทำา

พธกรรมทางศาสนา การรจกแบงปนของใหกบผอน

เมอจะรบประทานอาหารรวมกนทไม ว นวาย

ไมแยงชง แตรจกการรอคอย รจกการชวยเหลอ

สงคมและรจกหนาทของตนเองในการทำางานรวม

กบผอน ไมเพยงแตจะเกดการเปลยนแปลงเฉพาะ

การทำาบญวนพระเทานน บรเวณสนามและหนา

อาคารเรยนยงสะอาดเรยบรอยกวาทผานมาเปน

อยางมาก ดวยความรจกหนาท ความสามคคและ

การเรยนรการอยรวมกนของนกเรยน อกทงการแสดง

ความมนำาใจในทกครงทข าพเจาขบรถมาถง

โรงเรยนทจะมนกเรยนมาคอยชวยถอกระเปา และ

มาดวามอะไรทพวกเขาพอจะชวยไดบาง การม

มตรไมตรจตทด เคารพนบนอบผทอาวโสกวา

โดยเหนจากตลอดเสนทางทขาพเจาขบรถเขามา

ในโรงเรยน มนกเรยนทงสองขางทางสงเสยงพรอม

ยกมอไหวสวสดครบ/สวสดคะ แมกระทงเดนลง

จากรถจนถงโตะทำางาน

ความภมใจของคนทชอวาเปนครกคงจะ

เปนการท เหนศษยของตนเปล ยนแปลงไป

ในทศทางทดขน ถงแมวาการใช “กจกรรม ๑

เดอน ๑ วนพระ” ในการปรบปรงพฤตกรรม

ของนกเรยนในระยะเวลาไมถงป จะเปนระยะเวลา

อนสนแตหากกอให เกดผลด เกนคาดหมาย

ซงขาพเจาเชอวาหากพวกเราไดดำาเนนกจกรรมน

ตอไป รวมทงมการสอดแทรกกจกรรมคณธรรม

อนๆ ใหแกนกเรยนในระยะทยาวนานกวาน

เหมอนกบการบมเพาะกลาไม ทตองใชระยะเวลา

หากตองการใหกลาไมนนเปนกลาไมทเตบโต

ไปเปนไมใหญทแขงแรงและสมบรณ สามารถให

รมเงาและใหประโยชนกบผอนไดฉนใด เดกนกเรยน

ทครใชเวลาในการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและ

คานยมทพงประสงคกจะเตบใหญไปเปนผทเปน

คนด มคณธรรม สามารถชวยเหลอผอนและเปน

ทพงของสงคมไดฉนนน ซงหากไดปลกฝงให

นกเรยนได เปนคนทมหวใจทอย ใกลวดแลว

ขาพเจาเชอวาแมรางกายของพวกเขาจะอย ณ แหง

หนใด จะหางไกลวดซกเทาไร กไมสามารถ

จะทำาใหจตใจของพวกเขาเหลานนหางไกลจาก

คณธรรมนนได

๑๑

บท

ความ

ดเด

น

การปลกฝงคณธรรม

ของประเทศไตหวน

อสานตอนบน ขอนแกน เขต ๒

จากการทผเขยนไดรบมอบหมายใหดแล

รบผดชอบกลยทธท ๒ อนเปนกลยทธเกยวกบ

การขบเคลอนนโยบายสงเสรมคณธรรมจรยธรรม

เศรษฐกจพอเพยงและสรางสำานกความเปนไทย

ภารกจสำาคญกคอการสนบสนนสงเสรมใหโรงเรยน

ในสงกดไดพฒนากจกรรมการเรยนการสอน เปน

บทบาทหนาททตองวางแผนพรอมกบปฏบตงาน

ภาคสนามรวมกบผอำานวยการสำานกงานเขตพนท

การศกษา ศกษานเทศก ผอำานวยการโรงเรยนและ

คณครคณธรรม ขณะปฏบตหนาทกตองตดตอ

ประสานงานกบหนวยงานบงคบบญชาและ

หนวยงานขางเคยงตลอดจนภาคเอกชนดวย เพอ

ทจะระดมทรพยากรมาสงเสรมกลยทธนใหเหนผล

ในระดบโรงเรยน วตถประสงคหลกคอรวมกนเพาะ

เมลดพนธแหงความดใหเกดในตวเดกใหได นบวา

เปนงานของผใหญใจดทตองรวมแรงรวมใจกน

ปฏบตหนาทเพอเดกททาทายพอสมควร ทผานมา

กลมผใหญใจดดงกลาว ไดรวมกนวเคราะห

ขอบเขตบทบาทหนาทของผมสวนรวมในโครงการ

ตางๆ พรอมกบแสวงหาแหลงเรยนรเพอจะได

เกบเกยวความรและประสบการณทางคณธรรม

จรยธรรมเพมเตมแลวนำามาแลกเปลยนเรยนร

ตามแนวทางการจดการความรทกระยะ การศกษา

ดงานทงในและตางประเทศเปนวธการททกคน

สนใจเพราะการศกษาดงานสามารถสนอง

ความกระหายใครรดวยประสบการณตรงไดใน

เวลาอนรวดเรวและตรงประเดนแมบางโครงการ

เรอง

สรเดช พนธวเศษ

สำานกงานเขตพนทการ

ศกษาประถมศกษา

ขอนแกน

อ.บานไผ จ.ขอนแกน

ตองใชงบประมาณคอนขางมากแตกไดผลคมคา

บทความนมงบอกกลาวเชงสรปสาระสำาคญการ

ศกษาดงานของผเขยนและคณะซงประกอบดวย

ศกษานเทศก คณครคณธรรมและผอำานวยการ

โรงเรยนทไดพบเหนกระบวนการปลกฝงคณธรรม

จรยธรรมผานสถาบนการศกษาขององคกรเอกชน

ในรปมลนธในประเทศสาธารณรฐจน (ไตหวน)

ดนแดนแหงภเขาสงชนและมพนทปามากถง

รอยละเจดสบหาโดยมเปาหมายการศกษาดงาน

ทมลนธพทธฉอจ มลนธทโดดเดนในเรองจตอาสา

มสาขาอยทวโลก ระหวางการศกษาดงานผเขยน

และคณะไดรบความสะดวกสบายทกประการ

เพราะ สพฐ.และศนยคณธรรมใหการสนบสนน

ทกดานทกคนจงมสมาธทจะเตมเตมเรองราวของ

คณธรรมอยางเตมท

มลนธพทธฉอจ กอตงขนดวยหลกการ

“สอนคนรวย ชวยคนจน” เพราะผยากไรขาดวตถ

ปจจยในการครองชพ สวนผมงมขาดอาหาร

ทางใจ ธรรมาจารยเจงเหยยน ผนำาหญงรางเลก

ของมลนธเหนวา ปญหาสงคมสวนใหญเกดจาก

คนรวยดงนนจงตองสอนคนรวยกอนและสอน

ควบคไปกบการชวยคนจน มลนธดำาเนนภารกจ

แปดประการขององคกรไปพรอมๆ กนเรยกวา

“หนงยางกาวเกดรอยเทาทงแปด” รอยเทาทงแปด

หมายถง ภารกจแปดประการของมลนธทสามารถ

เชอมประสานคนรนเกากบคนรนใหมและเชอม

ประสานคนรวยกบคนจนใหเขากนไดอยางด

๑๒

ภารกจ ๘ ประการประกอบดวย

๑. ภารกจการกศล ใหการดแลผยากไรระยะ

ยาว ใหการชวยเหลอฉกเฉนและออกเยยมเยอน

ผยากไรถงบาน

๒. ภารกจรกษาพยาบาล มโรงพยาบาล ม

ฟรคลนก เครอขายทางการแพทยและกลมอาสา

สมครทางการแพทยทไปตรวจเยยมผคน ทอยหาง

ไกลจากโรงพยาบาล

๓. ภารกจการศกษา สรางมหาวทยาลยฉอจ

ทเปดสอนทงสาขาแพทยและสาขาสงคมศาสตร

มวทยาลยเทคโนโลย มโรงเรยนมธยม ประถมและ

อนบาลทเนนความรกและการเคารพตอชวต ซงจะ

ไดกลาวถงการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมผาน

สถานศกษาเปนลำาดบไป

๔. ภารกจดานมนษยธรรม ผลตสอดาน

ตางๆ เพอเผยแพรภารกจของมลนธและหลก

คำาสอนของฉอจ เปนสอกลางระหวางสมาชกทวโลก

ผานสอสงพมพ วทยของมลนธและ Website

ของมลนธ ปจจบนมสอโทรทศนเปนของตนเอง

ชอสถานโทรทศนตาอาย ซงมความหมายวา

ความรกทยงใหญ ผลตรายการเกยวกบการ

สงเสรมคณภาพชวต ออกอากาศตลอด ๒๔ ชวโมง

ไมมโฆษณา

๕. ภารกจบรรเทาทกขระหวางประเทศ ให

ความชวยเหลอแกผประสบภยธรรมชาต ชวยทก

ประเทศทวโลกไมเลอกเชอชาตศาสนา

๖. ภารกจดานบรจาคไขกระดก มศนย

ขอมลไขกระดกขนาดใหญทสดในเอเชย ภารกจ

ดานนพฒนามาจากภารกจดานรกษาพยาบาล

๗. ภารกจอนรกษสงแวงลอม มงกระตน

จตสำานกของผคนในสงคมทนนยม ใหยดอายวตถ

สงของเครองใชใหนานทสด เกดประโยชนสงสด

ปจจบนโครงการรไซเคลขยะใหมคา มชอเสยงมาก

มโรงแยกขยะกระจายอยตามเมองตางๆ ๕,๐๐๐ แหง

การดำาเนนการของสถานโทรทศนตาอายกใช

งบประมาณจากรายไดรไซเคลขยะเหลานหนงใน

สามสวนของคาใชจายทงหมดของสถาน

๘. ภารกจดานอาสาสมครชมชน มศนย

๑๓

ปญหาสงคมสวนใหญเกดจากคนรวย ดงนนจง

ตองสอนคนรวยกอนและสอนควบคไปกบการ

ชวยคนจน

ปฏบตภารกจเปนศนยยอยตามความพรอมของ

ชมชน ภารกจนทำาใหผคนมความใกลชดกนยงขน

รวมกจกรรมสาธารณะกนงายขน

การปลกฝงคณธรรมจรยธรรมผานสถานศกษา

ระบบการศกษาของไตหวนเหมอนกบของ

ไทย กลาวคอ ในระดบประถมศกษาใชเวลา ๖ ป

ระดบมธยมตน ๓ ป มธยมปลาย ๓ ป และ

อดมศกษา ๔ ป หลกสตรของโรงเรยนพทธฉอจ

ซงเปนภาคเอกชนกเปนหลกสตรเดยวกบระบบ

การศกษาทใชทวไปแตเพมเตมการสอนใหเปนคนด

ไมเนนเฉพาะความเกงดานเดยว สถานศกษา

ของมลนธนจะใหความสำาคญทงทางมนษยศาสตร

และวทยาศาสตร ผบรหารโรงเรยนมลนธพทธฉอจ

บอกวาโรงเรยนทานจดอยในประเภท Alternative

Learning School (โรงเรยนทเปนทางเลอกหนง

ของวธการเรยนร) ครตองมพฤตกรรมทเปน

แบบอยางจนเปนวถชวตมจตใจออนโยนสามารถ

สอดแทรกวาทธรรมและเชอมโยงลงสการปฏบต

ไดจรงจนเปนนสย นกเรยนจะถกฝกใหชวยเหลอ

กนและกน และชวยเหลอสงคม กจกรรมทนา

ประทบใจกจกรรมหนงคอ Cleaning Time Our

School เพราะโรงเรยนไมมภารโรง และอกกจกรรม

หนงคอกจกรรมกวาดถนนนอกโรงเรยน สวนเดก

ทมปญหาซงมอยนอยมาก เพราะทางโรงเรยนรบ

เฉพาะเดกทอยรวมกบพอแมเทานน กระบวนการ

รบเขากใชวธสมภาษณเพยงอยางเดยว โรงเรยน

แกปญหาเดกมปญหาเหลานตามแนวทางปลกฝง

คณความด ใหความรกความอบอนและดแลอยาง

ใกลชด ใชวาทธรรมของธรรมาจารยเจงเหยยน

ผนำาของมลนธ ทใหขอคดขอปฏบตวา “เธอด ฉน

ด สงคมด โลกด” มาเปนแนวทางในการแกปญหา

กจกรรมการเรยนการสอนมงเนนใหนกเรยน

เรยนรจากการปฏบตแลวนำาสวถชวตดวยการฝก

ปฏบตหลายลกษณะ เชน การฝกสมาธและปญญา

ดวยจรยศลปการชงชา จรยศลปการจดดอกไมและ

จรยศลปการเขยนพกนจน มารยาทและวฒนธรรม

ฉอจกเปนเรองสำาคญทตองสอนเพอใหนกเรยน

นกศกษามความพรอมทงการศกษาชวต การเสรม

สรางบคลกภาพ การศกษาวฒนธรรมและการ

ศกษาความรกในเพอนมนษย ทธรรมาจารยบอกวา

เปนความรกยงใหญโดยเฉพาะในประเดนทกลาว

ถงในปาฐกถาธรรมทวา “ในโลกนไมมใครทฉน

ไมรก ไมเชอใจ ไมใหอภย และไมมใครทฉนให

ทงสามสงนไมได และนาสงสารคนทรกใครไมเปน

และคนทไมมใครรก” นบวาเปนถอยคำาทแสดงถง

จตใจทงดงามและแนวแนของผนำาทางคณธรรม

ทเปน นกปฏบตทานนทสอความหมายไดอยาง

สมบรณ

กจกรรมชงชาเปนการฝกสมาธทไดผลด

มากเพราะเปรยบไดกบเดกทแตกตางกน ครตอง

ใจเยนระมดระวง อยาเรงเกนไป การชงชาทำาให

จตใจแนวแน มใจบรสทธ ละเอยดออน แตละขน

ตอนของการชงชาลวนมความหมายและสงผลถง

การปลกฝงคณธรรมไปในตว การชงชาจะทำาให

เกดสต เพราะมความตงใจมนจนเกดปรากฏการณ

บท

ความ

ดเด

น

๑๔

ทเรยกวา “มอถง ตาถง ใจสมผส” การรนชาทไมรน

เตมถวยกสอความหมายถงการเหลอทวางไว

สำาหรบคนอน เหลอสำาหรบรบฟงความคดเหนคนอน

แมขณะจบชากมความหมายเชงคณธรรมจรยธรรม

ทำานองเดยวกน ไดแก จบท ๑ หมายถง การคดด

จบท ๒ หมายถง พดด และจบท ๓ หมายถงการ

ทำาด รวมความวา จะคด จะพด จะทำาสงใด ตอง

มสตระลกไดตลอดเวลา สวนกจกรรมจดดอกไม

เปนกจกรรมทตองทำารวมกบผอน เนนใหชวยกน

คดวางแผน เปนการฝกสมาธ หลอมรวมความคด

ขดเกลาจตใจใหรกในความเปนระเบยบวนย

ตระหนกและเอาใจใสอยางลกซงจนเกดผลสำาเรจ

ในชนงาน มลนธพทธฉอจซงมสถานศกษาทงระดบ

อนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา อาชวศกษา

และอดมศกษาเปนของตนเอง เชอวา จรยศลป

การจดดอกไม กจกรรมกลมทตองทำาตงแตเดก

อนบาลจนถงนกศกษาแพทยจะชวยใหผเรยน

มความคดเปนอสระและสามารถนำาความคดอสระ

ไปสานตอกบผอนได ประสานความรวมมอรวมใจ

กบผอนในชวตจรงได เปนการปลกฝงผเรยนใหม

จตใจทดงาม ดำารงตนในสงคมไดอยางเปนสข

เปนการสอนผานกระบวนการกจกรรมทเชอมโยง

กบชวตจรงและสงรอบขาง นำาไปสการคดวเคราะห

หาเหตผลไดอยางด

การศกษาระดบอดมศกษากเปนเอกลกษณ

ชดเจน นกศกษาแพทยมหาวทยาลยฉอจไมใช

นกเรยนมธยมทมผลการเรยนระดบหวกะทเสมอไป

ระดบปานกลางกมมาก แตหลงจากเรยนจบและ

สอบรบใบอนญาตกลบสอบไดลำาดบตนๆ เปนสวน

ใหญ อาจเปนเพราะขณะศกษาในมหาวทยาลย

นกศกษาแพทยไดศกษาวชาชวตควบคไปดวยใน

หลกสตร มหาวทยาลยพานกศกษาแพทยออกภาค

สนามเพอชวยเหลอคนจน เพราะถอวาแพทย

มหนาทรกษาโรครกษาแผนดน และแมเปน

นกศกษาแพทยแลวกยงคงศกษาการจดดอกไม

และตองจดร วมกบผ อ นด งไดกลาวมาแลว

การเคารพตอผอทศรางกายใหนกศกษาแพทย

ศกษาสรระเมอวายชนมมหาวทยาลยจะให

ความสำาคญมาก นกศกษาเรยกบคคลทเปยมดวย

คณธรรมเหลานวา “บรมครผไรเสยง” ญาตมตร

ของบรมครผไรเสยงไรวญญาณเหลานจะไดรบเชญ

มารวมพธกรรมทางศาสนาอยางสมเกยรตหลงจาก

น กศ กษาแพทย ได ใ ช ร า งกายของบรมคร

เพอประโยชนทางการศกษาแลว ซงในปจจบนม

ผแจงความจำานงบรจาครางใหเปนจำานวนมาก

กระบวนการนถกออกแบบใหสอดคลองกบลกษณะ

เดนของชาวเอเชยทมคณลกษณะเดนในดาน

ความกตญญ รกชาต ออนนอมถอมตน เปนอทธพล

ทางศาสนาพทธนกายมหายานและขงจอในไตหวน

๑๕

ทมคำาสอนชดเจนในเรองความซอสตย ความ

อาวโส การจดระเบยบสงคม และการเคารพสมาชก

ในครอบครว

ตลอดระยะเวลาการศกษาดงานทง ๕ วน

หลงจากอาหารคำาทกคนจะรวมกจกรรม AAR

(After Action Review) เพอตรวจสอบทบทวนวา

แตละวนเราไดพบเหนทงความสำาเรจและปญหา

ไมควรใหความสำาคญตอความสำาเรจแตเพยง

ดานเดยว ควรใหความสำาคญกบปญหาทพบดวย

เพราะปญหาจะชวยในการพฒนาคน และการ

พฒนาคนกคอการพฒนางานพฒนาคณธรรม

จรยธรรมนนเอง นอกจากนกจกรรม AAR ยงเปน

การฝกรบฟงความคดเหนของคนอนและฝกการ

ทำางานเปนทมไดอยางดอกดวย ศกษานเทศก

ผอำานวยการโรงเรยนและคณครคณธรรมหลาย

ทานทรวมคณะศกษาดงานยดหลกการและขนตอน

AAR พรอมกบปฏบตจรงในตางแดนอยางเปน

รปธรรมนาชมเชยโดยเฉพาะอยางยงในสาระสำาคญ

ทตองถามตนเองวา สงทควรไดพบสมผสคออะไร

ทไดพบไดสมผสจรงคออะไร แตกตางกนหรอไม

ดวยเหตผลใด ทกครงทเปดวงสมมนาอยางเปน

ทางการหรอเสวนากล มยอย ไมว าจะบนรถ

ทโรงแรม ทโตะอาหาร วงสนทนาจะออกรสและได

สาระทกครงจนสามารถหลอมรวมความคดของ

คณะศกษาดงานวา ทกคนมสญญาใจทจะทำา

ความดยงๆ ขนไป และเมอโฟกสมายงแนวทาง

การทำางานในภาพรวมแลว แตละคนลงความเหน

ไปในทศทางเดยวกนวา เมอศนยคณธรรมและสพฐ.

ใหขอมลการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของตาง

ประเทศพรอมกบเปดโอกาสใหไปดของจรงถงท

แลวสำานกงานเขตพนทการศกษาและโรงเรยน

คณธรรมชนนำาจะขบเคลอนกจกรรมและขยายผล

สโรงเรยนเครอขายอยางถวนทวและยงยนอยางไร

เปนโจทยขอใหญสำาหรบทกคน

บท

ความ

ดเด

น

๑๖

ชวตน

คงไมมใครอยากเปน

ภาคอสานตอนลาง อบลราชธาน เขต ๕

เมอเปนไปแลว...เราจะทำาอยางไร...?

“คร... คร... ครครบ เดกชายโนตฟาด

บมหวเดกชายตอกแลวครบ” ยงไมทนขาดเสยง

นกเรยนชายคนหนงทร องตะโกนบอกกล มคร

ทกำาลงรบประทานอาหารกลางวน ณ โตะมาหนออน

ใตอาคารเรยนทครๆ ทกทานอปโลกนใหเปน

โตะอาหารประจำาโรงเรยน ครกชมลรบวางชอน

ทกำาลงตกขนมาเพอรบประทาน แลวรบวงไป

เรอง

กชมล อยสข

โรงเรยน

บานเตย

ต.เตย อ.มวงสามสบ

จ.อบลราชธาน

ทกลมนกเรยนทกำาลงมงด กลมนกเรยนทดวนวาย

เสยเหลอเกน “ต เปนอะไรหรอลก” ครกชมลถาม

พรอมกบคอยๆ พยงเดกชายตขนจากกองฝน

ละอองทลมลงไป เดกชายตคลกฝน มอ เทา เขา

เปอนฝน และปรากฏเปนรอยเลอดไหลออกมา

ซบๆ หลายแหงเพราะแรงทโดนฟาดหรอทำาใหลม

ลงไปคลกฝน คราบนำาตาปนคราบฝนไหลหนวง

ยอยลงมาทขางแกมเดกชายต สหนาบงบอกวา

๑๗

เจบปวดอยไมใชนอย มเสยงรองเบาๆ เหมอน

เกรงกลวอะไรสกอยางหนง ครกชมลอมเดกต

มาใตถนอาคาร แลวใชนำาลางฝนและเลอดออกบางๆ

จากนนใหคณครอนบาลหายามาใสตามแผลนน

แตครกชมลลมอะไรไปบางอยางและไมทน

ไดฟงหรอจตใจทเฝาพะวงอยแตเหตการณทเกดขน

เพยงเหตการณเดยว แตไมทนไดยนหรอฟงอก

เหตการณหนงทเปนเหตการณซอนเขามา นนคอ

เสยงครสภาพสตรทานหนงรองเสยงหลงดวยคำาพด

วา “ผอ.อยาเขาไปใกลเดกชายต ผอ.อยาจบเลอด

เดก อยาถกตวเดก มานใหเดกเขาชวยเหลอตนเอง

ผอ.มาน” เสยงครสตรทรองเสยงหลงมานน

ครกชมลไมเขาใจ และยงไมมสตทจะรบรใดๆ

ในเหตการณทผานมา ตอเมอเสรจภารกจตอเดกๆ

แลวเพราะสงตอใหครอนบาลพานกเรยนไป

พกผอน ครสภาพสตรพดตอวา“เดกชายตมพอเปน

โรคเอดส” ครกชมลตอบวา “ไมกลวหรอกเพราะ

มอไมเปนแผล” แตสงทครกชมลงนงงและสงสย

เปนไกตาแตกเพราะอยมาเปนปแลวแตไมเคย

ทราบเรองนมากอนเลย ครบางคนยงงนงงกบเรอง

ทเกด เพราะไมเคยมใครทราบเรองนมากอน

หรอทราบแลวแตเงยบๆ ไป หรอประการใดหนอ...?

นละเปนการจดไฟชนวนใหครกชมลซกถาม

ครทกทานซกถามนกการภารโรง ครอนบาล ครท

อาศยอยใกลเคยงกบบานเดกชายต “ผอ. เดกชาย

ตมพอมแมแตพอแมแยกทางกน มพสาวหนงคน

ไปอยกบแมทกรงเทพมหานคร มอาชพรบจาง

แตจ�าไมไดวารบจางท�าอะไร” นกการภารโรงคนขยน

ตอบและอยากเลาใหฟงตอไปอก “เคยไปรบจาง

ท�านากบพวกของกระผม กระผมเรยกใหรบ

ประทานอาหารดวยแตเดนหนไป ไมมารบ

ประทานกบพวกกระผม” และยงอธบายตออกวา

“นายนพพลสกตามตวและตดโรคเอดสมาครบ”

ผซกถามถามตออกอยางสนใจวา “เดกชายตตด

มาดวยไหม” ไมมคำาตอบ สายตานกการคนซอ

กมลงตำา หลบสายตา ผอ. แลวไมพดตอ แลวเดน

ไปทำางานของตนเองตามเดม

ยงไมไดใจคนถามซกท...

ผสงสยหรอผซกถามเรมหงดหงดอกเปน

กำาลง เดนตามหาครอนบาลซงกำาลงนำานกเรยน

อนบาลไปแปรงฟน และเตรยมทนอนใหเดกนอน

ตอนบายโมง คณครรอะไรมาบาง “หนกไมคอย

ทราบอะไรมาก ผวเมยคน เคยไปท�างานอย

กรงเทพมหานคร มบตร ๒ คน คนโตอยกรงเทพฯ

เดกชายตอยกบเรา เดกชายตมนสยงอแง ออนแอ

มกโดนเพอนทบต รงแกยบอยๆ” “แลวเดกชายต

มอาการเหมอนคนเปนเอดสไหม” ครอนบาลตอบ

แบบใครครวญและพจารณากอนตอบ “ไมพบวาม

อาการใดๆ หนสอนมาแตอนบาลจนถงระดบชน

ประถมปท ๑ กไมพบวาเขาเปนอะไร” เฮอ...คอย

โลงใจหนอย... ไมรวามใครเหนหรอไมทผถามม

อาการโลงใจแบบเหมอนยกภเขาออกจากอก

จากนนไดเดนไปทหองสอนของระดบชน

ประถมศกษาปท ๑ ทเดกชายตกำาลงเรยนหนงสอ

อยกบคณครหนาหวาน นางสาวปรศนา ผเอออาร

กบทกคน “พจา...ขอโทษทมารบกวน” คณคร

กำาลงสอนใหนกเรยนอานภาษาไทยดวยเสยง

ทคอนขางดง เดกหองนอานไดทกคน เดกชายต

บท

ความ

ดเด

น

๑๘

กำาลงเดนวนเวยนไปมาในหอง อานหนงสอไหมหนอ

ผสงสยกำาลงสงสยเปนกำาลง พฤตกรรมเดกชายต

จะไมนง ชางเลน ชางซนซน ราเรง อารมณด

หยอกลอเพอนบาง เบาบาง หนกบาง จนไมร

จะเอาอะไรมาชงนำาหนก เดกชายตมกรยาทผด

เพอนอยบาง สนนษฐานวา สมาธสน “พจาขอโทษ

ทเถอะ เดกชายตอานหนงสอออกไหม” ผถามรสก

อดอดและเหมอนรคำาตอบแตกเพอใหแนใจยงขน

“อานไมออกหรอก ผอ.” ผตอบตอบแบบเกรงใจ

เพราะคงกลวผถามจะตำาหนทเดกอานหนงสอไม

ออก “ไมเปนไรหรอกพ หนเขาใจแลว” “แลวพเคย

รบางไหมวาเขาเปนหรอไมเปน...” ผถามและผ

ตอบมองตากน ...นงไมมคำาตอบ “พกเพงรนะ...”

เงยบกรบ ผถามเดนออกไปพรอมคำาขอบคณและ

ขอโทษทมารบกวนเวลาสอนของคณครสาว

“หนไปเรยกเดกชายตมาขนรถ ผอ.ซ

ขอบใจมากจะ” ครกชมลไดใหนกเรยนชายไปตาม

เดกชายตมาขนรถ เดกชายตรบมาทรถผอ.

พๆ ชวยกนเปดประตรถให เดกชายตนงตอนหลง

“ต วนนครใหเธอเปนเจานายเลยนะเนย” ครกชมล

พดพรอมกบรอยยมทเมตตานกเรยนอยางเปยมลน

“ต เอย บอกทางไปบานใหครนะ” “ครบ” เดกชาย

ตราเรง สดใส บรสทธอะไรเชนน รถยนตคนเกา

สมอๆ มรอยบบและชนมานบครงไมถวนคอยๆ

เคลอนออกจากโรงเรยน โดยมนกเรยนนำาทางไป

จนถงบาน ระหวางทางทกทายผปกครองเปนระยะๆ

“ผอ.ไปไหน” ผปกครองถามและรบไหวตอบ

“สงตจะ” เมอรถเคลอนไปอยางชาๆ มรอยยม

ผปกครองและมองตามรถมาแตไมไดยนวาพดวาอะไร

แตทานชางยมอยางละมนละไมเสยเหลอเกน...

เมอมาถงบ านเดกชายต พบคณยาย

ทชราภาพมาก รปรางผอมโซ ผวดำา มรอยเหยวยน

ทวใบหนา เสอผาเกาๆ ยมและยกมอไหว อธยาศย

ใจคอทานชางอาร แตแววตาทานดทกขปนเศรา

เสยเหลอเกน ผมาเยอนโอบไหลหญงชราทชอ แชม

เบาๆ และเมอมองเขาไปในบานทเหมอนจะเปน

กระตอบปนไมโทรมๆ หลงหนง หลงบานมยงขาว

หลงเลกๆ พบชายอายประมาณ ๓๕ ป แตงกาย

ดวยชดสดำาๆ เสอสดำา กางเกงขาสนสดำา หนาตา

โทรม เศราๆ ไมมรอยยมบนใบหนา แตยกมอไหว

ผมาเยอน และไมพดอะไร แมจะอยากพดดวย ชาย

คนนนกมาควาแขนลกไปหลงบานทนท ไมพด

อะไร สกพกกไดยนเสยงเดกชายตรองเสยงเบาๆ

อยกบชายคนนน “...ยายจะ สบายดหรอ ท�านา

แลวหรอยง” “ซ�าบายดจะ นากไมไดท�าดอก

ไดแตรบจางท�านาไปวนๆ” ยายตอบพรอมกบ

นงลงทขอนไม แลวเคาจะกนอะไรหนอ...? แลว

เลยงลกกบหลานอยางไร...? ชวตของเราเจอแต

เรองแบบนตลอดของการรบราชการมา “พอของต

กนยา ใชเขมฉดยาทมทแขน เมอตอนอยกรงเทพฯ

แลวกไมรสกอะไรมาบางๆ ยายกไมคอยอยาก

เซาซ คาดคนเอาค�าตอบจากเขาเทาไหรหรอก

...แมตกอมพมนไปอยกรงเทพฯ นานแลวละ...”

เหมอนคำาพดเหลานนจะพรงพรออกมาอยางไมยง

คนฟงเขาใจดวยสามญสำานก ผ เปนแมไมวา

จะเลยงลกจนโตแลวเพยงไร จนมหลานเตมบาน

นาจะเปนวยทเบกบานไดชนชมความสำาเรจของลก

ความนารกของหลาน เปนวยทนาจะไดพกผอน

๑๙

บาง แตดจากสภาพแลว คณยายตองเปนหวเรยว

หวแรงใหญในการทำามาหาเลยงชพใหทง ๓ ชวต

ในครอบครว ตราบใดเมอหวอกของคนเปนแม

หวอกของคนเปนยายงมนคงเทยงแทเปรยบ

เหมอนเสาหน เปรยบเหมอตนโพธทยงคงเปน

เสาหลกของครอบครว ยงคงเปนรมโพธรมไทรของ

ลกหลาน

“ยาย... ไมตองหวงหรอกงวลใดๆ วาหน

จะท�าความเดอดรอนใดๆ มาใหหรอก ไมตองกลว

ใดๆ ทงสน ท�าบญภาวนาวาคงตองมสกวนหรอก

ทเราจะสบายกบเขาไดบาง หนจะพยายามชวย

คณยาย ยายท�าใจใหสบายนะ หนขออนญาต

เลาเรองนออกสสายตาผอานหรอผฟงบางนะ...”

“ยายไมวาอะไรหรอก ชาวบานเคาพดกนวา

ผอ.นนแสนด” “ยายเลยงดลกหลานใหดนะ หน

เชอสวรรคมตานะยาย” ยายมนำาใสๆ ไหลออกมา

ทขอบตา เดนมาสงผมาเยอนทรถ ยกมอไหว

ปดประตบาน ผมาเยอนเรมสงเกตวาประตบาน

สวนใหญถายงไมมดคำาจะคงยงไมปดประตบาน

แตบานนปดประตบานตงแต ๔ โมงเยน

ภาพทกภาพยงคงฝงแนนในจตใตสำานก

เสยงทกเสยงย งคงก องอย ในโสตประสาท

เหตการณทเกดขนเหมอนฝนทตนขนมาแลวหายไป

อยากใหเปนเชนนนเสยเหลอเกน แตฝนของเดก

ชายตเปนจรง จะหยดฝนนนไดหรอ ในเมอเรอง

ทงหมดทกลนออกมาจากภาพทไดไปพบเหน

มนเปนเรองจรงทงหมด รายละเอยดชวตพอ

ของเดกชายต... ทานอยากทราบไหม...? แลวแม

ของเดกชายต จะเปนอยางไร...? คณยายลละ

จะเผชญชวตอยางไรหนอ...? มเพยงทานเทา

นนแหละทจะชวยพวกเขาไดในเวลาน จะถาม

ยอนถงอดตกคงไมมความหมาย แตควรจะถามถง

อนาคตมากกวา... อกหลายชวตทเปรยบเหมอน

โรงละคร ยงคงดำาเนนไปเรอยๆ บนความยากแคน

แสนเขญ แตเผอญมาพบเหนเขาแลว ...ละซ...

ชวตนคงไมมใครอยากเปน...แต...เมอเปนไปแลว...

เราจะทำาอยางไร...? คำาตอบอยททานผอานทกคน

วาจะตองทำาอยางไรกบชวตของพวกเขา...?

บท

ความ

ดเด

น

๒๐

ประตอสาน นครราชสมา เขต ๕

“คณแมขาท�าไมเราตองขนทรายเขาวดดวย

ละคะ” เดกหญงทราย ลกสาวตวนอยถามแม

เมอไดยนเสยงระฆงดงขนซงเปนสญญาณใน

การไปขนทรายเขาวด

“การขนทรายเขาวดเพอกอเจดยทราย

เปนพทธบชาแดองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา

ซงจะท�ากนในวนตรษไทยตรงกบวนแรม ๑๕ ค�า

เดอน ๔ ซงเปนวนสนปของไทยเรา พอเดอน ๕

กนบเปนปนกษตรใหมจะ”

กอนถงวนตรษประมาณ ๔-๕ วน ชาวบาน

ทงเดก ผใหญ ผเฒาผแก กจะชวยกนขนทรายมา

กองรวมกนไวทลานวดตามทพระทานไดปกหลกไว

เจดยทราย

เรอง

บวกาน เลาสงเนน

โรงเรยน

บานขามทะเลสอ

อ.ขามทะเลสอ

จ.นครราชสมา

ใหเปนแถวๆ หลกละกอง ทกปจะมกองทราย

หลายกอง การทำาเจดยทรายน จงเปนเวลาทหนม

สาวไดทำางานรวมกนซงอยในสายตาของผเฒาผแก

และจะสงเกตเหนไดวาลกสาว ลกชายของบานใด

ชอบพอกน พอถงวนสงกรานตกจะมประเพณ

รดนำาดำาหวผใหญ มการรำาวง ซงเปนโอกาสทหนม

สาวไดใกลชดสนทสนมกนอกวาระหนง สวนเดกๆ

นนไมตองหวงสนกสนานกนเตมทตงแตขนทราย

เลยทเดยว เพราะเปนสงทเดกๆ ชอบมาก

“แลวลกอยากรไหมวาการกอเจดยทรายน

เขาท�ากนมาตงแตเมอไร ถาหนอยากรแมจะเลาใหฟง”

“อยากรซคะ คณแมขาเลามาเรวๆ คะ”

๒๑

ลกสาวตวนอยเรงคณแม

“การกอเจดย ทรายน มมาตงแตสมย

พทธกาล จากพระไตรปฎกกลาวถงการกอเจดย

ทรายไววา วนหนงพระเจาปสเสนทโกศล ทรง

พกผอน ณ หาดทรายรมฝงแมน�า ทอดพระเนตร

เหนทรายขาวสะอาดราบเรยบ ทรงมพระด�ารวา

ควรท�าเปนรปเจดยขนเพอบชาพระรตนตรย ดกวา

ทจะมาเดนเลนโดยเปลาประโยชน เมอทรงด�าร

เชนนนแลวกลงมอกอทรายเปนรปเจดยดวย

พระองคเอง เหลาบรวารทงหลายทตามเสดจ

กลงมอกอเจดยทรายตามไปดวย เมอส�าเรจแลว

มองดเปนทวแถวสวยงามเกดความสงบ ปตยนด

เปนทยง เมอนบแลวปรากฏวามเจดยทรายถง

๘๔,๐๐๐ องค”

แมสงเกตเหนวาลกสาวตวนอยตงใจฟง จง

เลาตอไปวา

“จากนน พระเจาปสเสนทโกศลทรงโสมนส

ยงนก เสดจกลบบพผารามมหาวหารในนครสาวตถ

ถวายอภวาทแลวทรงนงขางองคสมเดจพระสมมา

สมพทธเจา แลวกราบทลถามถงอานสงสของการ

กอพระเจดยทรายบชาพระรตนตรยทพระองค

ทรงกระท�ามาแลวโดยตลอด พระพทธองคทรง

โปรดประทานพระธรรมเทศนาวา”

“ชนเหลาใดมศรทธาเลอมใสอตสาห

พากเพยรท�าการกอสรางเจดยทรายใหญนอยกด

ดวยศรทธาอนแรงกลากจะไมไปสอบายภมตลอด

รอยชาต ถาเปนมนษยกจะเปนผมงคงดวยทรพย

สมบต มบรวารเปนจ�านวนมาก ครนตายไปจะได

เกดในสวรรค แมนพระตถาคตเองกเคยไดกระท�า

มาแลวในครงเปนพระโพธสตว”

“คณแมขาอยางนหมบานเรากไดท�าบญ

ทยงใหญมาโดยตลอดทกปใชไหมคะ ตงแตลก

จ�าความไดลกกไดขนทรายและกอเจยทรายทกป

ซงบางหมบานเขากไมท�ากนแลว”

“ใชจะ ตงแตเมอครงทแมยงเปนเดกอย

คณตาคณยายทานกพาท�ามาทกปเชนกน การขน

ทรายเขาวดยงเปนประเพณสบทอดความสามคค

ของคนในหมบาน และเปนการช�าระหนสงฆทพวก

บท

ความ

ดเด

น

๒๒

เราไดเหยยบย�าใหดนตดเทาออกจากวด บางครง

ผเฒาผแกถอตะกราอาหารมาวด ทานกยงเอา

กอนดนใสมาดวย ทใดเปนหลมเปนบอกเอาดนทง

ลงไปใหราบเรยบ ผคนสญจรไปมาจะไดไมเปน

อปสรรค อกทงทรายทเราชวยกนขนมานพระทาน

ยงน�าไปใชในงานกอสราง ซอมบ�ารงเสนาสนะได

อกมากมายเปนการช�าระหนสงฆโดยไมตองลงทน

เพยงแตลงแรง เราตองรกษาประเพณนไวเพราะ

ทกวนนยงเหลอประเพณขนทรายเขาวดอย ใน

ประเทศไทยและประเทศลาวเทานน” ลกสาว

ตวนอยดใจและตนเตนทจะไดกอเจดยทรายในอก

๒ วนขางหนา ทกคน ทกบานจงไดจดหาดอกไม

และสงทจะนำาไปปกบนยอดเจดยเพอตกแตงเจดย

ทรายใหสวยงาม

“คณแมขา นกจะหาโมงเยนแลวพระทาน

ท�าไมยงไมตระฆงสกทละคะ”

“ใจเยนๆ ซจะ นเราเตรยมทกอยางพรอม

แลว พอสญญาณระฆงดงขนเรากไปกนไดเลยจะ”

กอนวนตรษไทย ทกคนในหมบานจะมา

รวมตวกนทวดเพอทำาการกอเจดยทราย แตละคน

แตละครอบครวจะนำาดอกไม พวงมาลยมาดวยเพอ

ตกแตงเจดยใหสวยงาม รงเชาของวนตรษไทย

ทกคนแตงตวสวยงามมาทำาบญพรอมกนทวด

พรอมนำาหอมนำาปรงมาประพรมเจดยทกองค

ดอกไมธปเทยนนำามาบชา ขนนำามาทำานำามนตและ

ธงกระดาษประกาศสวนบญสวนกศลใหบรรพชน

มารวมอนโมทนาบญ ปกไวทกองทราย มความ

วา... “ ธงผนนท�าไปถงพระอนทร พระพรหม พระ

ยม พระกาฬ ทาวจตโลกบาลทงส โปรดน�าขาวบญ

กศลนไปถงญาตทงหลาย ผลวงลบไปใหไดทราบ

ในกองบญ กองกศลทลกหลานไดกอเจดยทราย

ถวายเปนพทธบชาแกพระรตนตรย พรอมทงถวาย

หนเกา หนใหมทเราทานทงหลายไดลวงเกน

พระพทธ พระธรรม พระสงฆ ขอใหเปนอโหสกรรม

อยาไดมเวรหนกรรมตดภพตดชาตอกเลย สาธ

สาธ สาธ”

๒๓

บท

ความ

ดเด

น

ภาคกลางตะวนออก นครปฐม

คณลกษณะสำาคญของพระพทธเจากด

พระอรยสาวกกด จะมจดเดนทสามารถพดแบบ

รวบรดใหกระชบไดวา เปนผร ตน และเบกบาน

คณลกษณะนควรจะมปรากฏในพทธศาสนกชนทก

คนดวย เพราะเปนการบงบอกถงเอกลกษณพเศษ

ทแยกไดวาเปนชาวพทธทแทจรง ซงไมใชเปนคน

ทไรปญญา คนหลง คนมวเมา และคนทมความทกข

มความคบแคน เดอดรอนใจ จตใจหดห เหงาหงอย

เศราสรอย เสยใจ อะไรประเภทน ตองเปนคน

แกลวกลา อาจหาญ มนใจ สงาผาเผย มใบหนา

ทยมแยมแจมใส ราเรง เปนผไกลจากกเลส จะอย

ทไหนกยอมจะทำาใหทนนเปนสถานทอนรนรมย

วถพทธ :

ร ตน และเบกบาน

เรอง

พระครปลดสวฒพรหมคณ

วดญาณเวศกวน

ต.บางระทก

อ.สามพราน

จ.นครปฐม

นาอยนาอาศย ตลอดจนมมนษยสมพนธทด

คำาวา ร หมายถง การรแจง การเขาใจ

ทราบถงวธการหรอขนตอนของการทจะนำาพา

บคคลหรอสงคมไปสจดหมายทดงามอยางกระจาง

แจง มปญญา

คำาวา ตน หมายถง ฟนจากหลบ ไมหลบ

รสงทงหลายตามความเปนจรง รเทาทน รตวขน

มสต โดยเฉพาะการตนตว ไมมวตามตอบสนอง

กเลสตณหาใหมวเสยเวลา

คำาวา เบกบาน หมายถง มความผองใส

ของจตใจ ราเรง แจมใส ไมขนมว มความสข

คนเราทไมสามารถจะเขาถงหลกการทง

๒๔

ภาพ : creativecommons.com

สามน คอ ร ตน และเบกบาน ไดนน กเพราะวา

เรายงมดมวดวยกเลสตณหา ยงตดในกามคณ

หรอกามสขนนเอง

การทคนเรามกจะมวเมากบสงทมาตอบสนอง

ทางตา ห จมก ลน กาย ทเรยกวากามคณ ๕ นน

มเรองปรากฏในพระไตรปฎก เลม ๒๘ สฏฐนบาต

เรอง โสณกชาดก ซงมใจความโดยยอวา เมอครง

ทพระโพธสตวเสวยพระชาตเปนพระราชกมาร

พระนามวา อรนทมราชกมาร และมพระสหายชอ

วา โสณกกมาร เมอทง ๒ เจรญวยแลวไดเดนทาง

ไปศกษาศลปศาสตรท เมองตกสลาดวยกน

หลงจากจบการศกษาแลว ไดหาประสบการณเพม

เตมดวยการตระเวนไปตามเมองตางๆ ตอมา

อรนทมราชกมารไดรบการอภเษกเปนกษตรยครอง

ราชสมบต ณ กรงพาราณส

สวนโสณกกมารไดออกบวชบำาเพญสมณ

ธรรมจนไดบรรลเปนพระปจเจกพทธเจา ภายหลง

ไดแสดงธรรมโปรดพระเจาอรนทมะ โดยการ

เปรยบเทยบคนทบรโภคกามวา เปนเหมอนอกา

ทบรโภคซากชางทลอยไปตามกระแสนำาในแมนำา

คงคา มความพงพอใจทมอาหารใหกน มนำาใหดม

จบอย บนซากชางนนไมหนไปไหน ถงแมจะม

ตนไมใหญทรมรนตามตลงทซากชางไหลผานปา

นนไป กไมสนใจทจะบนขนไปจบ ไมนานซากชาง

นนกลอยออกทะเลเวงวาง กวางไกล เมอจกกนเนอ

ชางแลว จะดมนำา แตนำากลบกลายเปนนำาเคมเสย

แลว เหนวาไมเกอกลตอการดำารงชวตอกตอไป

จงไดทะยานบนขนไปเพอจะเขาหาฝง แตซากชาง

นนอยหางไกลจากฝงมากแลว จงตองบนอยนาน

มากจนหมดแรง กตกลงในทะเล และเปนอาหาร

ของปลาในทะเลนนไป พระเจาอรนทมะทรงสดบ

เรองนแลว ทรงเกดความร ความเขาใจ มความ

เบอหนายในการอย ครองราชสมบตอกตอไป

จงไดสละราชสมบต และออกผนวชในทสด

จากเรองนจะเหนไดวา อกาไมร ไมเขาใจ

มวเมา หมกมนแตซากชางนน จงนำาภยมาให

ถงตนไดในทสด พระเจาอรนทมะทรงทราบเรองน

ทรงตนจากความมวเมาในลาภ ยศ จงทรงดำาร

ออกผนวช เพอจะทำาชวตทเหลออยนอยนดนให

เขาถงหลกสจธรรมความจรง สวนพระปจเจกพทธเจา

เปนผทร ตน และเบกบานดวยธรรม มความสข

ทเตมเปยม จากการไดทำาลายกเลสใหหมดสนแลวนน

การร ตน และเบกบาน จงเปนวถของพทธ

โดยแท ชาวพทธคนใดทยงหาแนวทางดำาเนนชวต

ไมพบ จงเปนโอกาสอนดทจะไดศกษาตวอยาง

วธปฏบต และแนวทางการดำาเนนชวตของบคลากร

ในโรงเรยนวถพทธ ดงไดนำามาจดพมพในวารสาร

ฉบบน ขอใหชาวพทธจงเปนผร ตน และเบกบาน

ถวนหนากน เทอญ

๒๕

บท

ความ

ดเด

น

ประสทธ คงศลป ....

ลกผชายหวใจไมแพ

เรอง

อำาไพ สงขสข

โรงเรยน

วชรธรรมโศภต

ต.บางครก อ.บานแหลม

จ.เพชรบร

บางครงเมอครนคดเกยวกบชวต ขาพเจา

ไดขอสรปวา ชวตเปนสงลกลบ มคำาถามมากมาย

ทเราไมอาจตอบ เรามาจากไหน เราเกดมาทำาไม

เหตใดเราจงมาสโลกน ทงๆ ทเราไมไดเลอก

รวมทงคำาถามอนๆ แมแตเรองคณธรรมความด

และความเปนธรรมในสงคม หลายครงทขาพเจา

เคยผดหวงทำาใหรสกเหนอยลาเหมอนชวตไมใช

อะไรอนนอกจากภาระทหนกอง แตแลวในทสด

ขาพเจากไดเรยนรจากเดกหนมคนหนงวา อยามว

แตตงคำาถามอยเลย จงใชชวตใหมคณคาสมกบ

ทไดเกดมาเปนมนษยเถด...เดกหน มผ นทำาให

ขาพเจาเชอวาชวตเปนสงสวยงามและศกดสทธ...

ขาพเจากำาลงพดถงประสทธ คงศลป เดก

หนมวย ๑๖ ป เขาเรยนภาษาองกฤษกบขาพเจาท

โรงเรยนวชรธรรมโศภต เมอเขาเขามาเรยนชน ม.๑

ทกๆ เชาขาพเจาพบเขาชวยนกการกวาดโรงเรยน

อยอยางแขงขน เขาจะไดเงน ๑๐ บาททกวน

จากงานนน ในชวงพกเทยงขาพเจาชนกบภาพทเขา

หวถงนำาไปใสโองมงกรในหองศนยศลปวฒนธรรม

เพอใหเพอนๆ ใชนำารดบรรดาตนไมบนตกชนสาม

นำาในโองนนพรองอยเนองนตย ประสทธจงตอง

คอยตกมาเตมใหเตมทกวน งานนทำาใหเขาตองรบ

กนขาวกลางวน เขาไมถอวานนเปนคาจาง แตเขา

ยนดทำาเพราะไมตองการรบความชวยเหลอใครโดย

ไมไดทำาสงใดตอบแทน

ไมนานขาพเจากไดรบรเรองราวทงหมดใน

ชวตของเขาวา ประสทธยายจากรงเทพฯ มาอยท

หม บานบางลำาภ พอของเขาตองออกจากงาน

เน อ งจากป วยด วยโรคเส น เล อดห ว ใจตบ

ความเครยดยงทำาใหพอเปนโรคเบาหวาน และ

ภาคใตตอนบน เพชรบร เขต ๑

๒๖

ภาพ : creativecommons.com

๒๗

ความดนโลหตสงอกดวย พวกเขาไมมบานของ

ตนเองจงตองอาศยอยกบญาต เลากนวา เขา

ถกเพอนใหมทาทายและรงแกเสมอซงประสทธ

จะตอบโตอยางรนแรงทกครง วนหนงทานพระคร

โศภตวชรกจ เจาอาวาสวดบางลำาภพบเหนการ

ตอยตของพวกเดกๆ จงไดสอบถามถงสาเหตและ

ไดเมตตาสอนประสทธวา ถาหากเขายงเลอก

เอาการโตตอบเปนทางออกเรองราวกจะบานปลาย

เรอยไป แตถาหากเขาใชความอดทนอดกลน

เรองราวกจะยตไดโดยงาย ประสทธเชอฟงคำาสง

สอนนนและทานพระครกไดเมตตาใหแมของ

ประสทธมาทำางานเปนแมครวทวด คราวนแมจะ

ถกล อเลยนว าต องกนข าววดเหมอนหมาวด

ประสทธกไมโกรธเพอนๆ อก เขายมรบคำาดถก

ดวยความอดทน ในวนหยดเขาไปรบจางเปนคนงาน

กอสราง บางคราวเขารบจางเปนคนงานในสวนให

คณครทโรงเรยน เขาทำาทกอยางทเปนงานสจรต

ดวยความตงใจ เขาเรยนดมนำาใจกบทกคน

ไมนานเขากเปนทรกของเพอนๆ และไมโดดเดยว

อกตอไป

บางครงชวโมงภาษาองกฤษทขาพเจาสอน

จะเปนชวงบาย ขาพเจาแปลกใจทประสทธ

มกงวงงน เขาจะขออนญาตไปลางหนาเพอปลกให

ตนเองตาสวางกอนจะกลบมาเรยนอยางตงใจ

ตอไป และตอมาขาพเจาจงรวาเขาไปทำางานแซะ

เกลอในนาเกลอ ซงอยตดทะเลดานตะวนออกของ

อำาเภอบานแหลม งานนาเกลอจะเรมทำาเมอสน

ฤดฝน ประสทธไปทำางานแซะเกลอดวยความหวง

ทจะหาเงนมาใหแม งานแซะเกลอตองทำาตอน

กลางคน ทำาเรอยไปซงในบางครงงานจะเสรจ

ในตอนเทยงของวนตอมา ชวงเปดเทอมเขาทำางาน

เฉพาะชวงเทยงคนจนถงหกโมงเชาจงกลบมา

แตงตวไปโรงเรยน งานแซะเกลอทำาใหเขาตองตน

ตงแตหาทมครง เตรยมตวไปพรอมกนทบาน

หวหนางานกอนเทยงคนแลวจงอาศยซอนมอเตอรไซค

ใครซกคนแลนฝาความมดไปทนาเกลอ

งานแซะเกลอเปนงานเหมาในชวงปดเทอม

ประสทธจะไดรบสวนแบงในราวเกอบสองรอยบาท

ตอวน แตในชวงปดเทอมเขาจะทำางานเตมเวลา

คอเรมงานตงแตเทยงคน กลบถงบานกพอดพระ

ฉนเพลเสรจ เขาอาศยกนขาวกนบาตรพระแลวก

จะนอนพกไปจนกวาแมจะมาปลก ใหชวยปดประต

ครวประตวด เขาตองนอนแยกกบพอทเขาเปนหวง

อยางยงเพราะเขาจำาเปนตองพงนาฬกาปลกเสยง

ดงสนนเพอตนใหทนคนงานแซะเกลอคนอนๆ เขา

ภมใจทไมเคยไปสายเลย แตเขากลบจากบานดวย

หวใจทเปนหวงพอทกครง...

พอของเขาอาการทรดลงเรอยๆ ขณะท

ขาพเจาเขยนเรองนพอของประสทธมอาการทอง

บวมเปงโดยไมรสาเหต แมเปนคนพาพอไปหาหมอ

ทโรงพยาบาล ยาทไดมามกเปนยาแกปวดและ

พอของประสทธกจะกนยานนเพอใหตนเองหลบไป

เพอหลกหนความทรมาน ประสทธเปนหวงพอ

จนกลายเปนคนเงยบขรม มคนแนะนำาวาพอ

เขาควรไดรบการผาตดเพอรกษาโรคหวใจ

ประสทธรวามนจำาเปนจะตองใชเงนจำานวนมาก

รฐอาจจะชวยเหลอเขาบาง แตเขาจะตองมเงน

สกกอนใหไดอยด วนแลววนเลาผานไปประสทธ

กไมเคยเกบเงนไดเปนกอบเปนกำาเลย เขาใหเงน

ทกบาททกสตางคทหามาไดกบแม แตมนมรายจาย

อนๆ ในครอบครวอยเสมอ ทงเรองการเรยนของเขา

กบนองสาว อาหารบำารงรางกายของพอกมราคา

แพง ประสทธเตมใจทจะซอหามาใหพอ เพราะพอ

เขากนอาหารไดนอยมาก เหนอยงานมากขน สงท

เขาทนไมไดกคอการทพอเรมสนหวงกบตนเอง

โทษตวเองวาพอเปนภาระของลก ประสทธ

พยายามใหพอเขาใจวาเขายอมแลกชวตของเขา

เพอพอได กำาลงใจจากลกชายคนเดยวทำาให

ชายกลางคนทลมปวยมานานพยายามทจะยนหยด

ตอสกบโรคภยตอไป พอบอกประสทธเสมอวาพอ

ภมใจในตวเขา พอจะมชวตอยเพอรอดความสำาเรจ

ของเขา ประสทธใชประโยคนเปนแรงบนดาลใจ

ทจะสกบงานหนกตอไป

การทอย ในวยกำาลงกนกำาลงนอนทำาให

ประสทธงวงเสมอเมอตองทำางานดกดน เขาอาศย

เรองเลาของพวกผใหญทเลาส กนฟงเปนความ

บนเทงแกงวง เขาชอบฟงเรองราวเกยวกบชวตของ

ผคนทตางดนรนตอส มมมมองตอชวตแตกตาง

กนไป มนเปนการเรยนรทไมมในหองเรยน แต

บางคราวเมอทกคนนงเงยบประสทธพยายามทจะ

ไมงวง เขาจงจนตนาการวานาเกลอขาวกระจางอย

ในความมดนนคอหมะและเขากำาลงเลนโกยหมะ

ใหเปนรปพระมด เขาภมใจกบกองเกลอสขาว

ทเรยงรายเปนแถวเปนระเบยบ ครนใกลรงสาง

ประสทธจะดใจทเวลาเชามาถง เขาชอบดาว

ประกายพรกทเจดจาอยบนฟาทางทศตะวนออก

มนใหกำาลงใจกบเขาเสมอ แตเมอแดดแรงขน

เมดเกลอจะพากนสองแสงจาบาดตา นาเกลอตอน

กลางวนกเหมอนทะเลทรายดๆ นเอง...เมอฝน

ตกงานทหนกอยแลวจะหนกยงขนไปอก คนงาน

แซะเกลอตองพยายามไมใหเกลอมโคลนปนเขาไป

ดวยการโกย การคราดจงตองทำาดวยความระมด

ระวงในความเหนดเหนอย ประสทธเลาวาเขา

จนตนาการใหเมดเกลอนนเป นเพชรซงส อง

ประกายเจดจาและเขากำาลงเลนอย กบอญมณ

สงคาดวยความระมดระวง พวกผใหญตางชนชม

ทเขาไมพรำาบนและยงโตขนมากเทาไหรประสทธ

กกลายเปนหวเรยวหวแรงทสำาคญในการทำางาน

มากขนเทานน

ในชวงตนเดอนมนาคม ขณะทขาพเจา

ตรวจขอสอบ ประสทธแวะมาดผลการเรยนของ

เขา ขาพเจาพบวาเขาสงขนมาก แตผอมลง และ

ผวคลำากรำาแดด ตาโตมรอยเศราบวมชำาจากการ

อดนอน แตเขากยมแยมแจมใส เพราะในบรรดา

นกเรยนชายชน ม.๓ เขาไดเกรดสงสดคอ ๓.๘๘

สงนนทำาใหพอเขาภาคภมใจ เขายงไดรบการโหวต

จากคณะครทงโรงเรยนในวนปจฉมนเทศใหเปน

นกเรยนขวญใจคณครอกดวย...แตทงหมดนคงไม

เทากบการทเขาไดรบการคดเลอกใหเปนเยาวชน

ดเดนดานคณธรรมจรยธรรมของจงหวดเพชรบร

เขามโอกาสไดเขาพบและรบโลจากนายกรฐมนตร

เมอวนเดก ป ๒๕๕๓ ... ประสทธบอกวาเปนวนท

พอเขายมอยางสดใสทสด กนขาวไดมากทสด และ

หลบสบายตลอดทงคน

สงเหลานทำาใหเขารวาพอมความสขทเขา

เปนคนด มนสำาคญเสยยงกวาสงอนใดทงหมด

ดงนนเขาจะทำาสงทดตอไปเพอใหพอมรอยยม

มกำาลงใจทจะตอสกบโรคภย ขอเพยงพอมความสข

ประสทธกพรอมทจะกาวตอไปสจดหมาย...เขายง

พดดวยรอยยมม งมนใหขาพเจาฟงซำาเหมอน

ทกครงวา เขาจะหาเงนใหมากพอทพอจะผาตด

หวใจโดยเรว

เมอเดนกลบบานพกหลงโรงเรยนเลก แดด

ยามบายยงรอนจด ขาพเจาเหนดอกกระดมเงน

กระดมทองปาบานอยรมทางเดน อากาศทแหงแลง

ทำาใหดอกของมนเลกกระจรดแตมนกเบกบาน

อยางสงางามเลยทเดยว เมอมองดดอกไมเลกๆ

นน ขาพเจาไมไดคดถงสงใดเลยนอกจากหวใจ

ทยงใหญของประสทธ คงศลป..

เขายอมแลกชวตของเขาเพอพอได กำาลงใจจาก

ลกชายคนเดยวทำาใหชายกลางคนทลมปวยมา

นานพยายามทจะยนหยดตอสกบโรคภยตอไป

บท

ความ

ดเด

น

๒๘

...ขาราชการตองยดมน และรกษาไวซง

เกยรตภม ยงถาเปนขาราชการคร ตองรกษาไวซง

คณธรรม คอ ความดงามในจตใจ ทนอมนำาใหทำา

แตสงทด มจรรยาบรรณวชาชพ หรอกฎเกณฑ

ความประพฤตหรอมารยาทในการประกอบอาชพ

เปนแบบอยาง เปนพอพมพ และแมพมพทด

มความเมตตา กรณาตอศษย ตองเขาใจจรยธรรม

ซงกคอหลกในการดำาเนนชวต...

เกยรตภม หรอ สมรภม

... คนสรางคนเรอง

อญญาณ รองสวสด

โรงเรยน

บานตอหลง

อ.ตากใบ จ.นราธวาส

...ทามกลางโลกทกวางใหญไพศาล โลกท

เจรญดานการสอสาร โลกแหงโลกาภวตน

วนเปลยน เวลาเปลยน และจตใจคนกเปลยนแปลง

ตามโลก ตามสงคมไป...แตจรรณยาบรรณวชาชพ

ทบนทกไวเพอสงสอน บคลากรผจะมาทำาหนาท

เปน “คร” มเคยเปลยน ...คำาวา “คร” ซงมาจาก

คำาบาลสนสกฤตทแปลวา “หนกแนน และผชทาง

สวาง” หรอครทไดชอวาผสรางคน คนสรางคน

ภาคใตตอนลาง นราธวาส เขต ๒

๒๙

หรอคนสรางโลก กไมเคยเปลยนเชนกน...

...เปนภาพหรอเรองราวปกตของทกๆ วน

ในวนทำาการของขาราชการครในจงหวดนราธวาส

โดยเฉพาะอำาเภอตากใบ ทซงดฉนเกด อาศยอย

และมอาชพเปนขาราชการครในปจจบน คอภาพของ

รถทหารนำาหนาขบวน อาวธครบมอ ไมวาจะทง

รถจกรยายนต รถกระบะ รถหมเกราะ ฯลฯ ยกเวน

กคงเปนรถถงทไมคอยไดเหน และพบเจอในการ

ปฏบตงานของทหารชดคมครองคร กลางขบวน

เปนคร และปดทายตามหลงดวยทหารชดคมครอง

ครอกเชนกน ...โอแมเจา... มนชางยงใหญอลงการ

งานสรางอะไรเชนน ...คณๆ รไหมวาครกมอาวธ

นะ... กคอ “ชอลก” ไง ...บวกกบวชาความร ความ

ชำานาญของแตละทานทรำาเรยนมา เพอมอบใหกบ

ผองศษยทงหลาย เพอใหพนจากวงจรอนปราศจาก

มงคลทไมเจรญ กคอ ความโง ความจน และความ

เจบ เพอใหศษยไดนำาไปปฏบต และใชในการดำารง

ชวต แตทำาไมทกวนนครผสอนจงตองเจบ (กาย

และใจ) และเสยชวตดวย เนองดวยเหตทวาทำาไม

ครจงตองเขามาพวพนในวงจร ทงๆ ทครเปนผนำา

ทางเพอใหออกจากหนทางในวงจรน... ทงหมดมน

เรมตงแตวนท ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๗ จนกระทง

ถงปจจบน ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๔... วนทดฉน

ไดเขยนแลวถายทอดบทความน คณครแหง

ชายแดนใตเสยชวตไปแลวกวา ๑๔๐ คน และบาด

เจบกอกกวา ๑๐๐ คน...?

...ในวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘

โรงเรยนบานตอหลง อำาเภอตากใบ จงหวด

นราธวาส... พเอยดเปนครคนหนงของโรงเรยน

แกเปนครทเกาเกา (แก) ไดรบราชการมาตงแต

พ.ศ. ๒๕๑๖ สดทายกไดยายมาลงปฏบตงานท

โรงเรยนบานตอหลง ใน พ.ศ. ๒๕๒๓ (ในฐานะ

ครใหม) สาเหตทแกเลอกลงปฏบตงานทนเพราะ

เปนบานเกดของแกนนเอง แมวาหลงจากแตงงาน

แกจะยายออกไป แกเปนครมา ๓๐ กวาปจนม

มอเตอรไซคคชพประจำาตำาแหนง อายของมน

กรนนองๆ แกนนแหละ และแกกมอะไรๆ หนกใจ

แบบทเพอนๆ ครทกคนตางมเชนกน

...พเอยดเปนคนอารมณด คยสนก เขาได

กบทกๆ คน ใครโสดไมมค แกกจดหาใหหมด โดย

เฉพาะกบครสาวๆ พดใหครกครนไดเสมอ ดวย

สำานวนทวา “สองแง สามงาม” จนทกวนทำาการ

พวกครเรารอลนวาพเอยดแกมมกอะไรมาหยอก

ลอพวกเราอก... พเอยดเปนคนรกครอบครวโดย

เฉพาะ “แม” (ภรรยาทชอพพรอม) และลกๆ

อก ๓ คนของแก แกทงเคารพ ใหเกยรต และรก

สมาชกในครอบครบทกคนตามลำาดบ มากๆ ถง

มากทสด...

...วนนเปนวนทพเอยดสวม “เสอบาตก

สขาว” ทมลวดลายของบรรยากาศใตทองทะเลอน

สดชนและแจมใส...และแกกบรรยายประกอบวา

“ลกสาวพซอมาฝากจากภเกต” (ขณะนนเรยน

อยทมหาวทยาลยราชภฏภเกต ปท ๒)... พดตงแต

เชาจนพกเทยงรบประทานอาหารกลางวนทหองพก

คร กยงคยแตเรองเสอของแก ครหลายคนพยก

หนารบร และพรอมกบอมยมไปดวย ดพแกภมใจ

มาก... แลวจงพดขนมาวา “พนะเปนหวงนองๆ

ทมาไกล” แกคงหมายถงครสาว ๓ คนทมาจาก

ภาคเหนอและภาคอสานนนเอง และพดตอวา

“เหตการณไมปกต ถาไมจ�าเปนกไมตองออกไป

ไหนนะนองๆ” ทกคนพยกหนารบ “แลวพเอยด

ละ?” ดฉนพดสวนไป “มากไกล ขบรถกชา หมวก

กนนอกกไมใส ขนาดเดกๆ วงเลนออกก�าลงกาย

ยงวงแซงรถพเลย” พเอยดและทกคนหวเราะ

แลวพเอยดกพดตออยางอารมณดวา “กบพคงไมม

ใครท�าอะไรหรอก ทางจากบานมาโรงเรยนตลอด

ทางกลกศษย เพอนๆ ดๆ กนทงนน รจกทกคน

ไมตองหวง” พเอยดตอบ... วนนนหลงจากปลอย

นกเรยนเลกแถวกลบบาน ในเวลาประมาณ ๑๕.๓๐ น.

ดฉนไดทกทายพเอยด “กลบแลวหรอพ?” พเอยด

ตอบกลบมาวา “ไมหรอก กะวาจะเขาไปธระททาน

กอน” (ทาน คอ เจาอาวาสวดทามะปราง) แลวพ

เอยดกบดฉนกแยกทางกนกลบบาน...

...๒๕ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘ ภายในวดทา

มะปราง หมท ๓ ตำาบลไพรวน อำาเภอตากใบ

จงหวดนราธวาส เนองแนนไปดวยผคน โดยเฉพาะ

๓๐

บท

ความ

ดเด

น

๓๑

พรงนคงไมเจอพเอยดทโรงเรยนบานตอหลง

อกแลว และคงตลอดไป... นหรอชวตของ

ขาราชการครชายแดนใต

ผรวมวชาชพคร ญาตพนอง ลกศษยลกหา รวมทง

บคคลทรกและเคารพ แมกระทงคนทไมรจก (นก

ขาวจากหลายๆ สำานกขาว) กมาอยกนอยางอกทก

ในบรเวณวด ...เสยงเพลงมอญรองไห พญาโศก

หรอธรณกนแสง กดงเออยๆ เรอยๆ เปนระยะๆ...

...ใช...วนนเปนวนพระราชทานเพลงศพ

พเอยด โดยมรองผวาราชการจงหวดนราธวาส

เปนประธานในพธ ...ใช...มนจบแลว...สนแลว...

สำาหรบครอบครว เพอนๆ พๆ นองๆ และผอง

ศษย ...การจากไปเพยงหนงชวตของพเอยดบนโลก

ใบน แตทกคนจะรไหมวาพแกคอโลกทงใบของ

ภรรยา ทมอาชพเปนแมบานมาตลอดชวต และลก

อก ๓ คน ...พเอยด คอเสาหลก ...คอความหวง

...คออนาคต... นหรอคอประเทศไทย มนเกดอะไร

ขน? ...ดฉนไมรจรงๆ วาจะเขยนบทความนตอไป

ไดอยางไร? มนจกและแนนทอกอยางพดไมออก...

พเอยดเสยชวตแลว หรอเรยกวาตายจะดกวา

...ระหวางรบในสงครามหรอ? ไม...ไมเลย...

พเอยดเปนแคครแกๆ นสยด ทฐานะธรรมดาๆ

คนหนง ซงไมเคยมพษมภยกบใคร และไดแคสราง

คณประโยชนนานปการ ในชวงเวลาของการไดชอ

วาเปน “คร” แตสงทไดตอบแทนคอ ...ความตาย

เทานนเหรอ...? หลงจากเสรจพธทางศาสนาทวด

ทามะปราง ภรรยา ลกๆ ญาตๆ และทกคนก

เคลอนรางอนไรวญญาณของพเอยดไปวดทรายขาว

(เนองจากวดทามะปรางไมมเมรเผาศพ) ซงวดอย

ไมหางไกลกนนก...

...วนนแดดจา ทองฟาเปด ลมสงบเงยบ

เหมอนจะรอรบอะไรสกอยางดวยใจทจดจอ...

ในเวลา ๑๔.๐๐ น. ประธานในพธไดอญเชญเพลง

พระราชทาน เพอพระราชทานเพลงศพ และจดไฟ

พระราชทาน... สกพกควนสดำา สสลบลายคลง

ทะมน คอยๆ พวยพงออกจากยอดเมรเปนระยะๆ

สงขนๆ แลวจางหายไป ในทามกลางแสงสวาง

ของดวงอาทตย... พรงนคงไมเจอพเอยดทโรงเรยน

บานตอหลงอกแลว และคงตลอดไป... นหรอชวต

ของขาราชการครชายแดนใต... ดฉนสบสน และ

ไมเขาใจถงหลกการ กบหลกความเปนจรง ในเรอง

เกยรตภม รเพยงวา...วนน...ชวโมงน...ทน...ไม

ตางอะไรกบสมรภมในสงคราม ซงยงรวาขาศกคอ

ใคร แตครไมรเลยวากำาลงทำาศกอยกบใคร...?

...สดทาย นองคนนไมมอะไรจะบอกพเอยด

มากไปกวาน ขอใหดวงวญญาณพจงไปสความสงบ

สข หากเกดชาตหนาฉนใดกอยาใหเจอเหตการณ

เฉกเชนนอก ใหจรรยาบรรณวชาชพครของพ ทได

มอบคณความดใหตระหนกไวเปนสงสดทายแกคน

เบองหลง และขอใหจตวญญาณของพทเปนผ

“หนกแนน และผชทางสวาง” ไดสองแสงชทางใน

ความมดมนบนโลกใบน ใหสวางไสวตลอดกาล...

เกยรตภม...สรางคน...คนสรางโลก

วปโยค...เกดกบคร...ใครกเหน

แมนหนทาง...ขางหนา...จะล�าเคญ

ตายหรอเปน...กจะส...เพอครไทย

หลบใหสบายนะพเอยด

รกและเคารพ

...ระลกถงคณครเชดชาย ดาแกว (พเอยด)

เหตการณเกดเมอวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘

บรเวณบานกาแนะ หมท ๓ ตำาบลกะลวอเหนอ

อำาเภอเมอง จงหวดนราธวาส ถกคนรายใชอาวธ

ปน ยงบรเวณลำาตวหลายนด เสยชวตในทเกดเหต

ทนท...

ขอนแกน เขต ๒

เรอง

กรกช วรรณไชย,

ทองปน สอนเอยม

โรงเรยน

บานนอยกลาง

คำแคนเหนอ

ต.คำแคน

อ.มญจาคร จ.ขอนแกน

ในโลกยคโลกาภวตนหรอโลกไรพรมแดน

อยางทกวนน ความกาวหนาทางเทคโนโลยสงผล

กระทบตอชวตความเปนอยของมนษยทกดาน

ไมวาจะเปนดานการเมอง การปกครอง เศรษฐกจ

สงคม การศกษา และดานคณธรรมจรยธรรม

เนองจากตองแขงขนในระดบสง เพอใหทดเทยม

กบผอน ทงในหมชนชาตเดยวกน และนานา

อารยประเทศ

แสงธรรมสองทาง

นอยกลางคำแคนเหนอ

ทามกลางกระแสของการพฒนาทาง

เทคโนโลยเพอการสอสารทมงใหชนในชาตได

หกวางตาไกลรเทาทนเหตการณทเกดขนในทก

มมโลกนเอง ททำใหคนเราลมพฒนาดานจตใจ

ใหเปนผมความออนโยน มความรบผดชอบ

มความรกและเขาใจทงตนเองและผอน รจกผด

ชอบชวด เออเฟอเผอแผตอกน มความกตญญ

ตอผมพระคณ ซงสงเหลานเปนความรสกทาง

๓๒ ๓๓

จตใตสำนกอนจะทำใหคนเราอยรวมกนไดอยาง

มความสขในทกสงคม โรงเรยนบานนอยกลาง

คำแคนเหนอมความตระหนกในเรองการปลกฝง

คณธรรมจรยธรรมแกเดกและเยาวชนในทองถน

โดยยดถอตามสภาษตทวา “ไมออนดดงาย ไมแก

ดดยาก” จงไดนำพทธศาสนามาสการจดกจกรรม

การเรยนการสอน ซงมผ เกยวของไดแก คร

นกเรยน ผปกครอง และพระสงฆ หรอเครอขาย

บาน วด โรงเรยน จดกจกรรมในรปแบบ

โครงการ คอโครงการไปวดทกวนพระ เนนการ

ปฏบตให เหนเปนรปธรรม เชน การทำบญ

ตกบาตร การนำภตตาหารเชาไปถวายพระ

การบรจาคทาน การนงสมาธ การสมาทานศล

และการปฏบตตนตามขนบธรรมเนยมประเพณ

อยางเหมาะสมในวนสำคญทางพระพทธศาสนา

การชวยทำความสะอาดบรเวณวด การชวยลาง

ถวยลางจานในคราวททางวดจดงาน การชวยขน

ดน หน ปน ทรายเพอนำไปกอสรางกฏ เปนตน

ทงนเพอใหเดกไดซมซบในสงทดงามทจะนำไป

ปฏบตสบไปในวนขางหนา เปนการปลกฝงคณ

ธรรมจรยธรรมเบองตนเพอใหเดกรจกการเปน

ผให ควบคไปกบรจกรบผดชอบตอหนาทของตน

กลาวคอ รบผดชอบตอการเรยน การทำงานท

ไดรบมอบหมาย การใหความรกตอเพอนพอง

ใหโอกาส และใหอภย

ทกครงทไปวดจะไดยนหลวงตา (พระคร

สงฆรกษบญจง จตตวฑโฒ) เจาอาวาสวดปา

รตนเกษม บานนอยกลาง ทานใหคำสอนงายๆ ท

เดกๆ และสาธชนทวไปจดจำไดด คอ “ใหหมน

ทำความด การทำความดไมใชทำวนเดยว หรอ

สองวนแลวจะเหนผล ตองสงสม ตองใชเวลา

การทำความดไมมวนหยดเสารอาทตย

๓๒ ๓๓

การทำความดไมมวนหยดเสารอาทตย สามารถ

ทำไดตลอดเวลา การทำความดกคอการทำบญ

นนเอง มนษยเปนผโชคดทมโอกาสไดทำบญ

การทำบญทไมทำใหตนเดอดรอน ทำตามกำลง

ศรทธาจะไดกศลยง” จากโครงการโรงเรยนได

นำมาใชกบนกเรยนโดยฝกใหนงสมาธ เปนผม

ความรบผดชอบ ความมระเบยบวนยในตนเอง

ความเออเฟอเผอแผ มจตอาสา กลาแสดงออก

ในทางทถกทควร

ดวยอานสงสจากการดำเนนกจกรรม สงผล

ให โรงเรยนไดรบความเมตตาจากหลวงตา

โดยทานไดกรณามอบทนการศกษาแกนกเรยนท

มความประพฤตด มความขยน หมนทำบญ

ใสบาตร ไดรบการชวยเหลอดานสงปลกสราง

เชน โรงจอดรถจกรยานของนกเรยน โรงจอด

รถยนตของคร อาคารเรยนชวคราวทใชเปน

หองเรยน ป.๔ โดยทานบรจาคสงกะสเกาทรอ

จากหลงคาศาลาการเปรยญจำนวนกวา ๖๐ แผน

ใหทางโรงเรยนนำมาสรางใหมและตอเตมสวนท

ยงไมเรยบรอย นอกจากนยงไดบรจาคเงนสมทบ

ทนสรางสวม บรจาคกระเบองปพนบรเวณแทน

พระประธาน พนหองนำหองสวม แตททกคนใน

๓๔ ๓๕

แสงไฟสองสวาง ธรรมนำทางกระจางจต

สองชดเปนนตย ทางชวตพชตภย

นอยนกในพงปา กลางพนาถนอาศย

คำแคนเหนอแดนหางไกล ไมสนไรความเจรญ

พระครสงฆรกษ บญจงปกชนสรรเสรญ

จตตวฑโฒเพลน คณธรรมนำความด

ใหทนการศกษา พฒนาตามดถ

เดกไดผใหญม ชวยสองชวถธรรม

ถนนดนคนเดนได ถนนใจใครชนำ

สงผลฉลาดลำ สมดงพรำภาวนา

หมนสงสมความด บญกรรมมทพงพา

อานสงสสงถวนหนา แรงบญญาพาสขใจ

พฒนาทงวตถ จตผองพลงามสดใส

ชนรทงใกลไกล เจรญในธรรมสงวร

ทานคอพระผให แมมไดสงตอบยอน

ใหศลและใหพร ควรคาลำธรรมนำทาง

ควรเราถอปฏบต เปนเครองวดชวยถากถาง

รตนมวายวาง สวางทงกายจตเอย

ชมชนตางปลาบปลมเปนอยางยง และเตมใจ

อนโมทนาสาธ กคอ ทานไดกรณาสรางถนน

คอนกรตเสรมเหลกใหแกทางโรงเรยน ซงทานได

พบเหนสภาพทเปนจรงในชวงฤดฝนทตองลย

โคลนเลนเฉอะแฉะ ลำบากในการสญจรไปมา

สรางลานอเนกประสงคคอนกรตเสรมเหลก

บรเวณหนาเสาธงเพอใชเปนสถานทจดกจกรรม

ตางๆ ไดทกฤดกาล เดกๆ มความสขในตอน

เขาแถวเคารพธงชาต โดยทานเปนผควบคมการ

กอสรางดวยตนเองเพอใหไดมาตรฐานและม

ชาวบานทงสองหมบานในเขตบรการเปนลกมอ

ทางโรงเรยนเปนผอำนวยความสะดวกใหบรการ

อาหารและเครองดม

จะเหนไดวานอกจากทานจะนำแสงธรรม

สองทางอนสวางไสวมาสจตใจของเดกๆ เยาวชน

และชาวบานทงในชมชนและทองถนอนแลว

ยงนำความสะดวกสบายทเปนประโยชนอยาง

อเนกอนนตแกทางโรงเรยนซงเปนแหลงทให

ความร แกบตรหลานของคนในชมชน คร

นกเรยน ผปกครอง ตลอดจนผมาตดตอราชการ

ทวไป

๓๔ ๓๕

เลย เขต ๑

เรอง

กญฐณา ษรจนทรศร

โรงเรยน

อนบาลเลย

ต.กดปอง

อ.เมอง จ.เลย

ฉบบน ฉนอยากพดถงเรองใหญๆ บาง

เรองใหญทฉนจะพดถงเนย! ไมใชเรองการเมอง

การมงหรอเรองเงนๆ ทองๆ หรอกนะ เรองพวก

นนฟงแลวปวดหว เสยสขภาพจต เอาเปนวาฉน

จะพดเรองทฟงแลวอมใจไดบญกแลวกน

เรองของปากทอง เปนเรองททกคนตอง

ยกขนมาเปนเรองใหญ ไมวาเดกผใหญหรอ

คนชรา คนจน คนรวย ทกคนตองกน และก

เมอหนกนเจ

เพราะคำวา “กน” นแหละททำใหเปนเรองใหญ

กนแล ว เก ดท กข ( ไม ใช ก นแล วอ ม อร อย

ถกปากอยางเดยว) ทแยไปกวา เราจะเหนขาวใน

หนาหนงสอพมพลงขาวเรองฉกชง วงราว สาเหต

กมาจากการหากนนแหละ เรองขโมยขโจร

ขอพกไวกอนแลวกน ทานผอานคงจะชนหและ

ชนตากบการโฆษณาอาหารเสรมเพอลดความอวน

ลดไขมนสวนเกน เนองมาจากการกนท เขา

ทำนอง “อยเพอกน” มากเกนไป

ฉนสาธยายมาตงนาน เพอจะพาผอานได

รบรเรองราวการปรบเปลยนวธการกนของโรงเรยน

วถพทธ (ฉนหมายถงโรงเรยนอนบาลเลยทฉน

ทำงานอยนแหละ) มอยวนหนงคณครทองนวล

ซงเปนผรบผดชอบโครงการโรงเรยนวถพทธ

ไดพดเปรยๆ กบฉนวา “ครตคะ หนอยากหารอ

กบพเรองอาหารในโรงเรยนสกหนอย”

ฉนเองทำหนางงๆ เพราะหวหนาอาหาร

กลางวนกไมใชเรารบผดชอบ เปนเพยงครผจด

ทำรายการอาหารเทานน

๓๖ ๓๗

“หรอวา! มปญหาเรองอาหารไมอรอย

ไมสะอาด” ฉนคดอยในใจ “พต หนไมไดหมายถง

อาหารมปญหาอะไรหรอกคะ” ครทองนวลพด

แทรกขนเมอเหนทาทางฉนอดอด และอธบาย

ตอวา “หนกำลงจะบอกพวา หนไปรบแนวทาง

ปฏบตของโรงเรยนวถพทธมา หนเลยมความคดวา

อยากใหโรงเรยนของเรากนอาหารเจในวนพระ

๘ คำและ ๑๕ คำ ซงตรงกบวนราชการ กนทง

ครและนกเรยน อนทจรงในวนพระ ครเรากใสเสอ

สขาวกนอยแลว ถาเสรมกจกรรมกนอาหารเจ

คงจะทำใหเราไดบญกศลมากขน จตใจกใส

สะอาด สขภาพกดตามมา พวาหนควรนำเรองน

เสนอทานผอำนวยการ เพอนำเขาทประชมและ

ประชมผปกครองนกเรยนตอไป”

“ดจะ พเหนดวย” ฉนพดอยางดใจ ทจะได

กนเจอยางจรงจง หลงจากทฉนพดกบครทองนวล

ไมนาน เรองการกนเจในโรงเรยนกผานความเหนชอบ

ของคณะครและผปกครองนกเรยน เปนอนวาคร

และนกเรยนตงแตปฐมวยจนถงชนประถมศกษา

ปท ๖ กนอาหารเจกนทกวนพระในวนราชการ

ความเปลยนแปลงบางอยางเกดขนหลง

จากกจกรรมดำเนนการมาไดสกระยะหนง

“ครขา กนเจแลวไดบญจรงหรอคะ” เปน

คำถามของเดกๆ ทถามครขณะตกอาหารใสถาด

“ครครบ ผมเรมชอบกนผกแลวครบ”

“เจปลา เจเนอ หนาตามนเหมอนของจรง

เลยนะคะ”

“อาหารเจ อรอยดคะ”

“คณครคะ ลกดฉนเรมกนผกได ไมเขยทง

เหมอนเมอกอน” เปนเสยงจากผปกครอง

“กนอาหารเจกดเหมอนกนนะนอง พรสก

สบายตวและไมอดอดเหมอนกนอาหารพวกเนอ

สตวนะ” ครตนพดกบฉนขณะนงรบประทาน

อาหารกลางวน

กระแสการกนอาหารเจ จากนกเรยนตวนอย

หรอแมแตคณคร ผปกครองนกเรยน ทแสดง

ความรสกจากการไดเปลยนวถการกน มาเปนการ

กนอาหารเจทพวกเขาไมคอยคนเคย ฟงๆ ด

เปนการบงบอกถงสงดๆ กำลงจะเกดขนกบตว

ผกนเองและสรรพสงทอยรอบขาง ถงแมจะเปน

เพยงกจกรรมเลกๆ แต เปนจดเรมตนท ให

ประโยชนอนยงใหญตอไป

ฉนไดขอคดจากการไดกนอาหารเจและ

อยากตอบคำถามเดกๆ และคนทยงคางคาใจ

กบการกนอาหารเจวา

“กนเจด...ดทสขภาพ” เพราะความไมมโรค

เปนลาภอนประเสรฐ และถอวาเปนบญอน

ยงใหญททกคนปรารถนา สวสดคะ

๓๖ ๓๗

มกดาหาร

เรอง

ปรญญา ผวขำ

โรงเรยน

บานหนองเอยนดง

“ราษฎรสงเคราะห”

ต.นำเทยง อ.คำชะอ

จ.มกดาหาร

“ จ ตท พ ร อ มจะสละ เ วล า แ ร งก าย

เพอสาธารณประโยชน เปนจตทไมนงดดาย

เมอพบเหนปญหา หรอความทกขยากทเกดขน

กบผคน เปนจตทมความสขเมอไดทำความด

และเหนนำตาเปลยนเปนรอยยม เปนจตท

เปยมดวยบญ คอความสงบเยนและพลงแหง

ความด”

(พระไพศาล วสาโล)

โรงเรยนในปจจบนนมความเจรญกาวหนา

อยางรวดเรว วฒนธรรมตางชาตไดเขามาม

บทบาทในวถชวตของนกเรยนไทย ทำใหเกด

ผลกระทบหลายอยาง บางสวนมพฤตกรรม

จตอาสา

สขาสขสนต…แบงปนสงคม

เลยนแบบในการดำรงชวตอยางอสระ ไมเชอฟง

ผใหญ เหนแกตว เอาเปรยบผอน ไมมนำใจและ

ไรคณธรรม การปลกฝงและเสรมสรางคณธรรม

จงเปนเรองสำคญและเปนหนาทโดยตรงของ

นกเรยน ทสามารถแกปญหาวฒนธรรมทถดถอย

นนไดดวยวธการทหลากหลาย เพอใหเปนผท

ตระหนกในการสรางความสงบสขของสวนรวม

โดยใชกระบวนการพฒนาความรความเขาใจใน

วถแหงการปลกฝงคณธรรม มจตอาสาและวถ

ชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

นกเรยนชมรมจตอาสาของโรงเรยนบาน

หนองเอยนดง มองเหนความสำคญในเรองน

ประกอบกบวดปาวเวกวฒนาราม บานหวยทราย

๓๘ ๓๙

อำเภอคำชะอ จงหวดมกดาหาร ไดใหการ

สนบสนนอาคารเรยนและงบประมาณเกยวกบ

การศกษาแกโรงเรยนมาโดยตลอด อยหางจาก

โรงเรยนบานหนองเอยนดง ประมาณ ๓.๕

กโลเมตร เปนวดของพระเกจอาจารยชอดง

คอองคหลวงปจาม มหาปญโญ ซงทานมญาต

ธรรมทนบถอเดนทางมาเคารพทวดในแตละวน

นนมากมาย มทกเพศทกวย หลายสาขาอาชพ

ทงบานใกลเรอนเคยง ในจงหวด ตางจงหวดและ

ตางประเทศ หองนำ หองสวม เปนปจจยหลกท

รองรบญาตโยมเหลาน ความสะอาดตองเปนเลศ

และทำอยางไรหองนำ หองสวมซงมจำนวน

หลายหองของทางวดจงจะสะอาดอยตลอดเวลา

โอกาสแหงบญอนน นำโดยนกเรยนชมรม

จตอาสาของโรงเรยนบานหนองเอยนดง มจตอาสา

ไปชวยกนทำความสะอาด ใครเปนผหญงตางก

ชวยกนลางสขาหญง ๑๖ หอง สวนนกเรยนชายก

ลางสขาชาย ๑๖ หอง แลวกยงไมลม...หองนำ

สำหรบคนพการดวย สะอาดกนอยางถวนทว

จตอาสา สขาสขสนตของวนนผานไป อกสปดาห

ตอมาเพอนตางชมรมทโรงเรยน แอบกระซบถาม

ชมรมจตอาสาวา “จะไปสขาสขสนตกนอกไหมละ

ไปส...ทำงานแลวสบายใจ มความสข” หลงจากนน

นกเรยนคนอนๆ ทนอกเหนอจากชมรมจตอาสา

ไดชวยกนไปทำความสะอาดหองนำ หองสวมท

วดขององคหลวงปจาม เปนประจำอยางตอเนอง

ดวยจตอาสา ตามเวลาทนกเรยนเขาสะดวก

บางกไปหลงเลกเรยน บางคนจะไปวนหยดเสาร

อาทตย บางคนมผปกครองไปดวยชวยกน

จตอาสาทงพอแมลก เสรจงานพากนกลบบาน

อยางอมบญ บญสวนนทำไดตามศรทธา ไมมใคร

บงคบ ทผานมาคนในสงคมเราอาจเคยชนกบ

การทำความดดวยการใชเงนลงทนในการทำบญ

ไมคอยอยากออกแรงชวยเหลอ เพราะถอวา

การทำบญกบสงศกดสทธ หรอผมบญบารมจะ

ทำใหคนคนนนไดบญมากขน คนไทยจงมก

ทำบญกบพระ บรจาคเงนสรางโบสถ แตละเลยการ

“ชวยเหลอเพอนมนษย” การให รบใชและชวยเหลอ

คนไทยจงมกทำบญกบพระ บรจาคเงนสรางโบสถ

แตละเลยการ “ชวยเหลอเพอนมนษย”

๓๘ ๓๙

แกไขวกฤตปญหาของสงคม เปนกระบวนการท

ชวยใหนกเรยนไดขดเกลาตนเอง เรยนรภายใน

และเกดปญญาได

เดกชายธรวธ สภาพนธ ประธานชมรม

จตอาสาของโรงเรยน ไดศกษาคนควาเกยวกบ

จตอาสา และไดนำความรมาอธบายสมาชกของ

ชมรม ดงน “จตอาสา” คอจตทไมนงดดายตอ

สงคม หรอความทกขยากของผคน และปรารถนา

เขาไปชวย ไมใชแตดวยการใหทาน ใหเงน

แตดวยการสละเวลา ลงแรงเขาไปชวย ดวยจต

ทเปนสขทไดชวยผอน จะเนนวา ไมใชแคทำ

ประโยชนเพอผอนอยางเดยว แตเปนการพฒนา

“จตวญญาณ” ของเราดวย “จตอาสา” คอ ผทม

จตใจทเปนผให เชน ใหสงของ ใหเงน ใหความ

ชวยเหลอดวยกำลงแรงกาย แรงสมอง ซงเปนการ

เสยสละสงทตนเองม แมกระทงเวลา เพอเผอแผ

ใหกบสวนรวม...อกทงยงชวยลด “อตตา” หรอ

ความเปนตวเปนตนของตนเองลงไดบาง

เดกหญงเมวด จมแพง นกเรยนจตอาสา

ชน ป.๔ พดวา “วนนหนไปจตอาสา สขาสขสนต

ทวดหลวงปจามกบเพอนอก ๔ คน พอจะกลบบาน

แลวไดบญเยอะมาก ...ไดนำอดลม นม ขนม

และเงนอก ๕๐๐ บาท ผใหบอกวา ใหไปแบงปน

กนนะ ปาขอแลกสวนบญทหนทำดวย” ครถามวา

“เธอไปจตอาสาเพราะตองการสงของพวกนใช

ไหม” เขาตอบวา “ไมใชคะ ปาคนทใหนนดจาก

การแตงตวและการพดจาเขานาจะรวยมาก

แตเขาทำงานอยางพวกหนไมได เขากเลยซอเอาบญ

พวกหนกเลยปนบญให” สาธบญดวยเจรญๆ

เถอะหน

เดกชายไพศาล แกววลย นกเรยนชน ป.๖

พดวา “วนนพวกผมไปลางหองนำทวดหลวงปจาม

‘จตอาสา’ นนไม ใช เปนอาชพ หากคอสำนกท

สมควรมอยคกบความเปนมนษยของเราจนกวา

ชวตจะหาไม

๔๐ ๔๑

ไดฟ งธรรมะกบพระธมมธโร (ครบาแจ ว )

เจาอาวาสวดปาวเวกวฒนาราม ซงทานเปนผ

รวบรวมอบายธรรมของหลวงปจาม มหาปญโญ

ไดหลกธรรมท เปนแนวทางในการทำงานวา

...เจตนาบรสทธ คอมจตยนด ผองใสเบกบาน

ไมรสกเสยดายสงทให ตงแตกอนให ขณะให

และหลงให . . . เมอนำหลกธรรมมาพจารณา

ตนเองแลวพบวา พวกผมมจตอาสากอนไป

มความสขในขณะทำงาน และพงพอใจเมอเหน

ผเขาใชบรการหองนำชมวาหองนำสะอาดมาก

นาใชบรการ ตรงกบหลกธรรมพอด เปนบญ

กศลมาก”

ณ เวลาน โรงเรยนบานหนองเอยนดง

นำโดยทานผอำนวยการอทศ ผวขำ สามารถ

ปลกจตสำนกดานจตอาสาใหแกนกเรยนใน

โรงเรยนไดประสบผลสำเรจอยางมคณภาพ

นกเรยนแตละคนแตละชนจะเปนผมจตอาสา ดวยเหตน “จตอาสา” จงเปนการใชแรงงาน

และแรงกายทำเพอสวนรวม คอ เปนการทำ

ประโยชนแกสงคม โดยไมใช “เงน” แตใชแรง

กายเขาแลกดวยความสมครใจ เปนจตทคดถง

ผอน ทำดวยใจเปนสข และตนเองกเปนสขดวย

ไมใชทำเพอผอนแลวตนเองกลบเครยด วตกจรต

หรอรษยาผอน

“เนอแทของความมจตอาสานนอยท

จตใจท ต องการช วย เหลอผ อ น หรอนกถ ง

สวนรวม จะเปนคร พอคา นกธรกจ ขาราชการ

นกเรยนกสามารถเปนผมจตอาสาไดตลอดเวลา

ห ากม จ ต ใ จท ค ำน ง ถ ง ส ว น ร วมอย เ ส มอ

เราจำเปนตองตระหนกอยเสมอวา ‘จตอาสา’

นนไมใชเปนอาชพ หากคอสำนกทสมควรมอย

คกบความเปนมนษยของเราจนกวาชวตจะ

หาไม”...พระไพศาล วสาโล

๔๐ ๔๑

เลย เขต ๑

เรอง

สะอาด บตรเต

โรงเรยน

บานโพนสวางวงเยน

ต.บานโพนสวางวงเยน

อ.นาดวง จ.เลย

ลำแสงสองสวางรำไร

ผานไมนอยใหญยามใกลคำ

บรเวณวดปาจรยธรรม

แสงธรรมสองใจเยนตา

ผาขาวหนงเมตรเปนระเบยบ

สงบเงยบอยบนเสอรวมศกษา

คนดชายหญงรวมกนมา

ฝกจตสงคาขางใน

เงยบสงดเหมอนไมมคนอย

นาเชดชคนสามรอยดมากหลาย

ขาดเสยงพดมแตเสยงหรงเรไร

ประทบใจภาพทพบตดตราตรง

ใครจะนกวาวดเลกๆ ในอำเภอเลกๆ ทกอตง

มาเมอป พ.ศ. ๒๕๒๖ ทหางไกลความเจรญ

อยทามกลางปาไมเบญจพรรณ มแตความเงยบ

และเสยงหรดหรงเรไรเปนเพอนจะกลายเปน

สถานทสำคญอยางมาก ในการจรรโลงพระพทธ

ศาสนาและเผยแผตอประชาชนทวโลกไดเปน

อยางด พระอาจารยทกรปทมาจำพรรษาทานจะนำพา

ญาตโยมจดปฏบตธรรมมาตลอดแมจะประมาณ

ปละไมเกน 2 ครงกตาม

รวมใจชาวพทธ

ปลกจตสรางคน

๔๒ ๔๓

๔๒ ๔๓

ปจจบนไดมพระอาจารยมหาลำพน

ปญญามโน ดกรเปรยญเกาประโยคและปรญญาโท

สาขาวปสสนา พระอธการนรต นตสาโร และ

คณธรรมวด ศรแชม ปรญญาโทสาขาพระพทธ

ศาสนา ไดจดใหมการปฏบตธรรมทกเดอน

เด อนละ ๗ ว น เด อนไหนไมม ว นสำคญ

จดวปสสนากรรมฐาน (มการสมครรบจำนวน

จำกด) แตเดอนไหนมวนสำคญ เชน วนสงทาย

ปเกาตอนรบปใหม วนมาฆบชา วนวสาขบชา

วนอาสาฬหบชา วนแม วนพอ จะจดปฏบต

ธรรมทวไปรบไมจำกดจำนวน มพทธศาสนกชน

เปนจำนวนมากมารวมปฏบตธรรม มทงคนชรา

วยรน และวยเดก มประชาชนจากทวสารทศมา

สรางกฏกรรมฐานไวกวา ๘๐ หลงคา จนกลาย

เปนหมบานสนตธรรมทมแตความสขสงบ

แมจะมสถานทดๆ อยใกลๆ แตกยงม

เยาวชนในตำบลนาดอกคำและตำบลใกลเคยง

เปนจำนวนมากทเมอพบปญหาแลวใชเพอนเปน

ทพงอยางเดยว เนองจากพบปญหาครอบครว

บดามารดาแยกทางกน บดามารดาไปทำงาน

ตางจงหวด หรอไมกไปขายสลากกนแบงรฐบาล

ทงใหลกหลานอาศยอยกบปยาตายาย หรอไม

พนองกดแลกนเอง บางครอบครวอยดวยกนครบ

สวนมากกมสวนยางทเปดกรดเปนของตนเอง

ตองออกไปกรดยางตอนกลางคน ทงใหลกๆ

ดแลกนเอง ไมมเวลาทจะอบรมสงสอนลกเทาทควร

จงทดแทนความรกทแสดงออกตอลกในรปมอถอ

และจกรยานยนตแทน ทำใหลกไปมวสมกบเพอน

ดมเหลา สบบหร เลนการพนน โดยเฉพาะใน

ชวงปดภาคเรยนทเดกๆ มเวลาวางมาก

๔๔ ๔๕

ขาพเจา พระอาจารยนรต พระอาจารย

มหาลำพน และอาจารยธรรมวล ศรแชม จงไดรวมกน

แกปญหาในชวงปดภาคเรยนดวยการจดบวชเณร

ภาคฤดรอนและจดปฏบตธรรมใหแกนกเรยนหญง

ใหฝกการดำรงตนอยอยางชาวพทธ ฝกปฏบต

งานอาชพ เชน รอยลกปด หนสเปนเครองประดบ

ประดษฐผาเชดหนา สอนหนงสอในวชาหลกๆ ให

นอกจากน พระอาจารยนรตยงไดอทศตนเปน

ครพระสอนนกเรยนทโรงเรยนบานโพนสวางวงเยน

ทกวนจนทรและวนศกรอกดวย

ชวงเวลาเปดภาคเรยน โรงเรยนบาน

โพนสวางวงเยน โดยการนำของทานผอำนวยการ

โรงเรยน นายอานภาพ ชางอนทร และขาพเจา

ผรบผดชอบโครงการโรงเรยนวถพทธ กไดจด

กจกรรมทเนนการพฒนานกเรยนใหเปนคนด

คนเกง เปนสำคญ จงรวมกบคณะคร ไดจด

กจกรรมเสรมสรางวนยในโรงเรยนโดยใชกจกรรม

ทหลากหลาย คอ สรางวนยการเขาแถวดวย

สรภญญะและระบบสญญาณมอ สรางโรงเรยน

ใหเปนบานหลงทสอง กจกรรมสมพนธนองพ

นองไหวพพไหวนอง และกจกรรมคนดจตอาสา

โรงเรยนสดสวยดวยพลงความสามคค นำพา

นกเรยนรวมปฏบตธรรม สวดมนตไหวพระใน

วนพระ ๘ คำ ๑๕ คำ ฝกจตพจารณาตนเอง

รวมกบคนเฒาคนแก ๑ คน สงผลใหโรงเรยนได

รบคดเลอกเปนโรงเรยนคณธรรมชนนำ นำเสนอ

ผลงานของภาคอสานทมหาวทยาลยขอนแกน

วนเวลาการดำเนนงานผานมาอยางชาๆ

ผลงานท ออกมาแมจะไมประสบผลสำเรจ

รอยเปอร เซนต แตกทำใหสงคมนอยๆ คอ

โรงเรยน หมบานและตำบลอยอยางสงบสข

ทกคนมองเหนคณคาซงกนและกนอนจะสงผลไป

สอำเภอ จงหวด และประเทศสงบสขตอไป

กจกรรมทกกจกรรมเปนผลงานทบงบอก

ถงความตงใจ ความสามคคของพระอาจารย

คณะคร ผปกครอง และคณะกรรมการดวย

ความตงใจทจะสรางคนจรงๆ สรางคนใหเปนคน

ให เห นคณค าของตน ของผ อ น และของ

สงแวดลอม มเหตผลในการเลอกปฏบตตน

มความกตญญตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย

และผอน

ดวยความสามคคของชาวพทธ

พระอาจารยนรตรวมตวเขาปรกษา

พระอาจารยมหาลำพนประธานมา

รวมกบขาและคณธรรมวล

จดงานบรรพชาฤดรอน

มขนตอนปดเทอมหนงเดอนน

ใหโรงเรยนวถพทธ วถด

รวมทงชแนวทางสรางชพตน

ไดฝกงานจรยศลปใหหลายอยาง

พธการตางๆ ไดศกษา

ไดสวดมนตฝกสตเจรญปญญา

งานอาชพไดฝกมาถกขนตอน

ผลงานทเกดคอคนดของสงคม

เยาวชนวนนดนารก

หนรจกแบงเวลารหนาท

เสยสละเวลาทำความด

จตอาสาทหนมเพอสวนรวม

แสงธรรมในใจของวนน

สองไสวทกนาทไมสลว

แมนเวลาผานไปใจไมหมองมว

คณความดตดตวไมหางเลย

๔๔ ๔๕

ขอนแกน เขต ๑

เรอง

วราพร ดษฐเกษร

โรงเรยน

บานแดงใหญ

(ราษฎรครวทยาคาร)

ต.บานแดงใหญ

อ.เมองขอนแกน

จ.ขอนแกน

บานเปนทอยอาศยของมนษย เปนแหลงรวม

ของพลงแหงความรก ความอบอน ความปลอดภย

เปนสถานทพกพงกายและใจ เปนศนยรวมของ

สมาชกทกคนในครอบครวทจะใชชวตรวมกน

อยางมความสขและมความสมพนธทดตอกน

“บาน” สำหรบบางคนอาจมมลคานบลาน

แตบานของคนอกจำนวนไมนอยมมลคาไมมาก

ไมนอยไปกวาปายหาเสยงของนกการเมอง ถงแม

จะเปนบานหลงเลกมมลคาไมมากหรอบานหลง

ใหญทมมลคาหลายรอยลานบาท กจะเปนบานท

มความสขไมได เพราะบานหลงนนไมม “ความ

สมบรณ” นนคอ บานหลงนนหรอครอบครวนนๆ

ขาดองคประกอบใดองคประกอบหนงของครอบครว

อยางนอย ๓ องคประกอบทสำคญ ไดแก พอ

แม และลก ถาหากครอบครวใดมองคประกอบ

ทง ๓ สวนไมครบ ความสมบรณของครอบครว

และความสขของคนในบานกคงจะลดลง ในทาง

ตรงกนขาม ถาหากเปนบานหลงเลกๆ มมลคา

ไมมากแตมองคประกอบของครอบครวครบ

ความสขกยอมจะมมากอยางแนนอน

อยางไรกตาม ถงแมวา “บาน” จะม

มลคานบลานบาทหรอมคาเทากบปายหาเสยง

กตาม ถาหากเราไมรจกปรบปรงบานของเราให

มมมองใหม...

สายใยแหงบานนาอย

สธนาคารขยะลดภาวะโลกรอน

นาอย นาอาศย กคงจะไมใช “บานอยสบาย”

อยางแนนอน เพราะคำวา “บาน” มคณคาและม

ความหมายตอสมาชกในบานทกคน ซงสอดคลอง

กบสำนวนทวา “Home made form LOVE...”

“Love is all around the home...”

สภาพสงคมไทยในยคปจจบนคงจะปฏเสธ

ไมไดวา ปญหาความขดแยงทางสงคมเรมทว

ความรนแรงมากขนเรอยๆ ทงนเนองมาจาก

ความเหลอมลำทางสงคม ความแตกตางทาง

ดานเศรษฐกจ จงทำใหปญหาของ “บาน” หรอ

“ครอบครว” และปญหามลพษของสงแวดลอม

โดยเฉพาะอยางยงปญหาของ “ขยะ” มแนวโนม

ทจะเพมมากขน ทงนเนองจากความเจรญทาง

ดานวตถมมากแตความเจรญทางดานจตใจของ

คนในสงไทยเรมลดลง ดงนนจงจำเปนอยางยงท

ผมสวนเกยวของทกฝายตองรวมมอกนในการ

ปองกนปญหาดงกลาว กอนทจะขยายวงกวาง

มากขนกวาน โดยจะตองเรมตนท เดกและ

เยาวชนในสงคมไทยกอนทจะสายไปมากกวาน

และหนวยงานทมบทบาทมากทสดในการอบรม

สงสอนใหเดกและเยาวชนของสงคมไทยเปนคนด

คนเกง สามารถอยรวมกนในสงคมไทยไดอยางม

ความสข นนกคอ “โรงเรยน” นนเอง

๔๖ ๔๗

ดงนน โรงเรยนบานแดงใหญ (ราษฎรคร

วทยาคาร) โดยการนำของนายชตเมธา ทาสมบรณ

ผอำนวยการโรงเรยน ไดเลงเหนความสำคญของ

ปญหาสงคมดงกลาวขางตนทจะเกดขนในอนาคต

จงไดมอบหมายใหคณครวรพร ดษฐเกษร

นำนกเรยนเขารวมโครงการศกษาเพอพฒนารป

แบบการจดการเรยนรของทองถน ดานการ

พฒนาทอยอาศย (บานอยสบาย) โดยเขารวมลง

นามจดทำบนทกขอตกลงรวมระหวางสถาบน

อาศรมศลป การเคหะแหงชาต เทศบาลนคร

ขอนแกน สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขน

พนฐาน และสำนกงานเขตพนทการศกษาประถม

“บ าน” สำหรบบางคนอาจมมลค านบล าน

แตบานของคนอกจำนวนไมนอยมมลคาไมมาก

ไมนอยไปกวาปายหาเสยงของนกการเมอง

๔๖ ๔๗

ศกษาขอนแกน เขต ๑ ในวนท ๑๕ มนาคม

๒๕๕๔ ณ วดปาธรรมอทยาน ตำบลสำราญ

อำเภอเมอง จงหวดขอนแกน

นบต งแต ว นท ๑๕ มนาคม ๒๕๕๔

เปนตนมา คณะครไดใหความสำคญกบโครงการ

บานอยสบายและใหการสนบสนนการดำเนนงาน

กบสถาบนอาศรมศลปอยางตอเนองทงในดาน

การเขาคายอบรมผนำนกเรยนทโรงเรยน และ

การขยายผลสชมชน ผลจากการสมภาษณผนำ

เยาวชนทรวมโครงการ เดกหญงสกญญา ศรจำปา

ไดขอคนพบวา หลงจากรวมโครงการแลว ทำใหรวา

แทจรงแลวการทำบานใหเปน “บานนาอย”

หรอ “บานอยสบาย” สกหลง ไมใชเรองยากเยน

แสนเขญอยางทหลายคนคดกนแตอยางใด

เพราะบานประเภทนสามารถพบเหนไดทกหน

แหงและเกดขนกบบานไดทกหลง และบานทจะ

ทำใหทกคนเราเกดความสขในการอยอาศยไดด

จะตองมคณลกษณะ ดงน

๑) บานตองมความสะดวก

๒) บานตองอยแลวสบาย

๓) บานตองมความปลอดภย

๔) บานตองถกสขลกษณะ คอ มทรองรบ

ขยะและกำจดขยะทกวน

๕) บานตองมการตกแตงบรเวณบานให

สวยงาม

และจากการสมภาษณเดกหญงเจนจรา

อพลเถยร ผนำเยาวชนทรวมโครงการ ไดขอคน

พบวา “บานนาอย” หรอ “บานอยสบาย” ควรม

ลกษณะ ดงน

ไมวาจะยากดมจนหรอรำรวยมงคงทกคนตางก

โหยหาทจะตองกลบไปบานทกเมอ

๔๘ ๔๙

๑) บานจะตองมคณพอ คณแม และลกๆ

๒) บานตองมความเปนสดสวน

๓) มชวตชวาตกแตงสวยงามอยางด

๔) มพนทใชสอยเหมาะสม

๕) สะอาดและเปนระเบยบ

๖) มความอบอนของครอบครวเปนเรองท

สำคญทสด

นคอมมมองของผนำเยาวชน โรงเรยน

บานแดงใหญ (ราษฎรครวทยาคาร) ทเขารวม

โครงการและมความคาดหวงตอ “บานทนาอย”

หรอ “บานทอยสบาย” ทควรจะเปนของสงคม

ไทยในปจจบน

ผลจากการดำเนนงานของโรงเรยนบาน

แดงใหญ (ราษฎรครวทยาคาร) รวมกบสถาบน

อาศรมศลปทผานมาอยางตอเนองและเปนระบบ

สงผลใหกจกรรมดงกลาว เปนจดเรมตนท

สามารถกระตนและสรางความตระหนกใหกบ

เยาวชนเหนความสำคญของบานทนาอย และท

สำคญทสด กจกรรมดงกลาวสามารถจดประกาย

ใหเหนเปนสายใยแหงความรก ความอบอนของ

คนในครอบครวในการทจะรวมกนแกไขปญหาท

จะเกดขนในชมชนและเปนไปตามวตถประสงค

ของโครงการบานนาอย มงสธนาคารขยะลด

ภาวะโลกรอนได โดยมความเชอวา “บานคอ

วมานของเรา” เพราะบานเปนสถานททสขกาย

สบายใจจะหาทใดมาเปรยบไมไดและบานยงเปน

แหลงพกพงทอยอาศยของทกๆ คน ไมวาจะยาก

ดมจนหรอรำรวยมงคงทกคนตางกโหยหาทจะ

ตองกลบไปบานทกเมอ ถงแมวาบางครงเราอาจ

รสกวาความรก ความศรทธา หายไปจากชวตเรา

แตทบานยงมสองสงนเปยมลนอยเสมอ ไมวาจะ

เปนเรองอะไรหนกแคไหน หากเราไดอยบานของ

เราพรอมกบครอบครว มนจะเปนสวรรคของเรา

ทนทเพราะบานคอวมานของเรานนเอง

ดงนนจงอาจกลาวโดยสรปไดวา พนฐาน

ของบานนาอย โดยทวไปบานจะนาอยไดจะตอง

มลกษณะพนฐานทสำคญอยางนอย ๕ ประการ

ไดแก

๑. บานตองมการปรบปรงดแลใหอยใน

สภาพด สวยงามนาอยตามสภาพจรง

๒. บานตองมความสะอาด ไมรกรงรง

๓. บานตองมความปลอดภย

๔. บานตองถกสขลกษณะ

๕. บานตองมความอบอน นนคอ มพอ

แม และลก อยพรอมเพรยงกน

จากเหตผลทกลาวมาขางตนคงจะไมม

ใครปฏเสธไดวา “บานนาอย” ของทกคนคอบาน

ในอดมคตของทานนนเองททกคนตางถวลหากน

ทงนน เพราะบานคอวมานของเรานนเอง

๔๘ ๔๙

นครพนม เขต ๒

เรอง

นางคำปน ทสกะ

โรงเรยน

บานดอนมะจาง

อ.นาหวา จ.นครพนม

รสมอแม

อำ..อำ สองมอแมบรรจงปอนขาวใหลกนอย

วงแขนอนแขงแรงและอบอนขางหนงไดโอบกอด

ลกไว อกขางหนงคอยหยบหรอตกอาหารปอนให

ใบหนาเตมไปดวยรอยยมอนเปยมสข ทกครงท

ลกนอยอาปากอนเรยวเลกรบอาหารทแมได

คดสรรแตสงทดมประโยชนหรอสงทดทสดทจะ

หาไดในบานมาปรงเปนอาหารทกๆ มอของลกรก

จงเปนอาหารทอรอยทสดทจะหากนทภตตาคาร

แหงใดไมไดเลยเพราะมนมความรกความหวงใย

ของคณแมทไดใสลงไปนนเอง แมจะทำเชนน

ตงแตลกนอยอายได ๔ เดอนเปนตนไป และทำ

ทกครงทมโอกาสอยางไมมวนสนสด

เมอลกถงวยเขาโรงเรยน ดวยความรก

ความผกพนอยางสดซงมอเชามอเยนแมยงคงทำ

ตามปกต สวนมอเทยงทางโรงเรยนกจะรบผดชอบ

ดแลจดหาอาหารกลางวนใหกบลกๆ ทกคนของ

คณแม โรงเรยนบานเหลาพฒนา อ.นาหวา

สำนกงานเขตพนทการศกษานครพนม เขต ๒

จงหวดนครพนม รดวาคณแมทกคนหวงใยวา

ลกรกของทานวาจะไดกนอม อรอยหรอไม

อาหารนนจะสะอาดและมประโยชนเพยงพอแคไหน

วตถดบทใชจะสดและมคณภาพเพยงใด ตลอด

จนภาชนะท ใส จะสะอาดและปลอดภยได

มาตรฐานอยางไร จงไดเปดโอกาสใหคณแมหรอ

ผปกครองไดมสวนรวมในการสนบสนนการ

จดการศกษาและตรวจสอบระบบประกนคณภาพ

ภายในของโรงเรยนไปพรอมๆ กบแสดงถงการม

จตอาสาโดยการทำใหเหนเปนตวอยางทมคายง

กวาคำสอนใหกบลกๆ โดยไดขอความรวมมอไป

ยงผปกครองทกคนใหมาเยยมโรงเรยน และได

๕๐ ๕๑

รวมกนประกอบอาหารกลางวนใหกบลกๆ คนละ

๑ วน/เดอน โดยในแตละวนจะมคณแมมา

ประมาณ ๕-๖ คน ทำอาหาร ๒ อยาง วนไหน

คณแมตดธระกใหคณพอหรอคณยาย คณปา

คณนา คณอามาแทน ทำใหโรงเรยนสามารถ

จดอาหารกลางวนได ๑๐๐% ทงทไดรบการ

จดสรรงบประมาณเพยงแค ๘๐% เพราะคณแม

ไมไดคดมลคาแตมจตอาสาเขามาทำเพอลกรก

นนเอง ลกๆ กตระหนกในคณคาของขาวทกเมด

นำแกงทกหยดท เขมขนไปดวยนำจต นำใจ

ความรก ความหวงใย ผานมากบรสมอของแม

ทกๆ มอ นกเรยนโรงเรยนบานเหลาพฒนา

จงทานอาหารดวยความสขและมสต ไมกนทง

กนขวาง เสรจแลวกจะเขาสกจกรรมลางจานลางใจ

ถาลางภายนอกไมสะอาดสงทอยภายในเชนจตใจ

กคงจะไมสามารถขดเกลาได ลางจานใหสะอาด

ทกซอกทกมม เชนเดยวกบจตใจทจะคอยๆ

ขดเกลาโดยใชความรกความเขาใจของผใหญ

เปนเครองนำทาง ซงบานและโรงเรยนไดรวมกน

ทำทกวถทางทจะนำบตรหลานของเราใหม

พฒนาการครบทกดาน ทงรางกาย อารมณ

สงคม และสตปญญาเพอททกคนจะเตบใหญเปน

คนเก ง คนด และมความสข มคณธรรม

จรยธรรมและดำรงชวตอยในสงคมไดอยางม

ความสข โดยสงผานทางรสมอแมอกทางหนง

แม ไดคดสรรแตสงทดมประโยชนหรอสงทด

ทสดทจะหาได ในบานมาปรงเปนอาหารทกๆ มอ

ของลกรก

๕๐ ๕๑

ขอนแกน เขต ๑

เรองเลกๆ ทยงใหญ เรอง

อดมทรพย เหลองอบล

โรงเรยน

เทศบาลสวนสนก

อ.เมอง จ.ขอนแกน

๕๒ ๕๓

คนเรานนไมได เกดมาพรอมทกอยาง

ทกคนยอมมความแตกตางกนไปตามบรบทของ

ครอบครว ชมชน สงคม แตสงทสำคญทสดของ

การดำรงอยของมนษยเรานน นนคอพนฐาน

ความเปนมนษย พนฐานคออะไร พนฐานคอการ

แสดงออกจากการดำรงชวตแตละวนนนเอง

การกน กนอยางไร….

การอย อยอยางไร…

การใช ใชอยางไร…

การทง ทงอยางไร…

นคอปจจยพนฐานทไมตองมคำอธบาย

เพราะความหมายนนมอย ในตวของมนเอง

มนษย เรานนใชช วตอยบนโลกใบนมานาน

แตมนษยเราไมเคยคดทจะรวมมอกนอยางจรงจง

ในการทจะชวยกน กน อย ใช ทง อยางถกตอง

สกท แตวนนพวกเรายงมคนกลมหนงทยงเหน

ความสำคญกบสงพนฐานเหลานนอย คนเหลานนคอ

ผนำเยาวชน ในฐานะผนำดานการสรางความสข

เรมตนทหนาบานของตนเอง โครงการหนาบาน

สดใสใจสบายจงเกดขนมาพรอมกบพลงกลมวยรน

ท ง ๖ คน จากโรงเรยนเทศบาลสวนสนก

ทเยาวชนเหลานนไมไดหวงอะไรมาก เพยงแค

การรวมมอชวยกนทำความสะอาดหนาบานของ

ตนเอง

ท กๆ คนว นน ส ง คม ในว นน ม ก า ร

เปลยนแปลงไปตามเวลา เปนเวลาทมความรบเรง

ทเดนอยางไมรอใคร ใครคอผกำหนดบทบาท

จนคนเราลมไปเลยวาการใชชวตขนพนฐานนน

เปนอยางไร สำคญเพยงไหนเพราะในปจจบนม

แตสงอำนวยความสะดวกสบาย มใช มขาย

อยทกหนแหง

จนมาถงตอนน พวกเรามาเตมเตมความ

รสก ความคด บทบาทสำคญ จากผนำทง ๖ ท

สรรคสรางโครงการดๆ มประโยชนตอสงคม

ประเทศชาตและโลก จะทำอยางไรใหหนาบาน

ของตนเองมความสะอาด หนาอย หนามอง

ดวยวธงายๆ คอ การมใจทจะรกษาความสะอาด

ดวยการปดกวาด เชด ถ ใหหนาบานของตนเอง

นามอง นาอย อกทงในบาน นอกบาน และ

บรเวณหมบานของเรา ถนนหนทาง รวมมอกน

ชวยกนทำความสะอาดอยเปนประจำ อาจจะ

เปนหลงเลกงาน เหมอนเปนการออกกำลงกาย

ทางหนง ไดทงเหงอ ไดทงกำลงกาย ไดทงกำลงใจ

ความยนดจากเพอนบานดวยกน ความสดใสทม

ใหแกกน

เราไมเคยคดทจะรวมมอกนอยางจรงจงในการท

จะชวยกน กน อย ใช ทง อยางถกตองสกท

๕๒ ๕๓

เรอง

ปรศนย วะชม

โรงเรยน

บานเหลาพฒนา

จ.นครพนม

เพงพกเอออาทร

ชวตในชนบททอยหางไกลจากตวเมอง

เปนชวตทเรยบงาย สงบ ไมมมลภาวะทางดาน

สงแวดลอม ผคนอาศยอยอยางไมหนาแนน

สวนใหญเปนเครอญาตกน ทำใหเกดความรก

ความอบอนชวยเหลอเอออาทร ดวยเหตทสภาพ

ภมศาสตรทรกนดาร ในฤดฝนนำทวมจนไมม

ขาวพอทจะใหเกบเกยว พอเขาสฤดรอนกเกด

ความแหงแลงปแลวปเลา ความอดอยากหวโหย

และความยากจนจงเกดขนตามมา แลวผคน

เหลานนเขาจะอยกนอยางไร จะรอใหโชคชะตา

หรอเทวดาชวย ทางรอดของคนเหลานนคออะไร

มใครใหคำตอบไดบาง

บานเหลาพฒนา เปนอกหมบานหนงทอย

หางจากตวจงหวดนครพนมกวา ๑๐๐ กโลเมตร

ในความโชคร ายกย งมความโชคดอย บ า ง

เพราะใกลหมบานมหนองนำขนาดใหญ ทใครๆ

กเรยกวา หนองโดก เปนหนองนำทมความอดม

สมบรณมากแหงหนง อยทางทศตะวนออกของ

หมบาน สตวนำหลายชนด เชน กง หอย ป

ปลานานาพนธ นก ผเสอ แมลงปอ บนวนเวยน

ขนลงอยางไมขาดสาย ดอกบวสายสชมพบาน

ชชอ รอรบแสงอาทตยในยามเชา บวหลวง

ออกดอกสชมพ มทงดอกบานดอกตมสงตำลด

หลนกนแลดตระการตาแกผพบเหน ทำใหมชวต

ชวาพงพาอาศยซงกนและกน เปนภาพทลงตว

อยางทสด

รอบหนองโดก มพชเศรษฐกจทสำคญอย

ชนดหนง คอ ตนกก ชาวบานเรยกวาตนไหล

ตนกกม ๒ ชนดคอ กกกลม และกกเหลยม

ทนยมตดมาถกทอแปรรปเปนผลตภณฑตางๆ

กคอกกกลม เพราะมลกษณะเหนยวนม ทนทาน

ผวเรยบจนเปนมนเงา ใชงานทนทานหลายป

สวนกกเหลยมสามารถนำไปแปรรปไดบาง และได

ไมหลากหลาย นอกจากตนกกแลวยงมพชผก

อกหลายชนดทกนได เหนไดจากคนหาปลาเวลา

จะกลบบานมกจะเกบผกตดมอไปดวยเสมอ

นครพนม เขต ๒

๕๔ ๕๕

ชวตในยามเชาทรมหนองนำแหงน เรมขน

เมอตอนเชาตรในชวงเดอนเมษายนถงเดอน

มถนายนของทกป ในชวงนตนกกจะมคณภาพด

ทสด ความรอนทไมมรมเงาใหพกพง จงเปนเหต

ใหคนตดตนกก สรางเพงพกชวคราวขนพอได

หลบรอน ลกษณะเพงพกเปนเพงหมาแหงนไมสงนก

ไมไผจะใชทำเปนโครง สวนหลงคามงดวยใบ

มะพราวแหง จากเพงพกหลงเลกๆ หลงแรกของ

คนหนงคน กจะกลายเปนเพงพกหลงใหญใน

เวลาตอมา เพราะคนจะสรางเพงพกเปนของ

ตนเอง ตดกบคนอนจนกวางออกไปเรอยๆ

เม อหล งคากวางทำใหม รม เงาท เยนสบาย

นอกจากผคนไดหลบรอนแลวยงเปนทจอดรถ

จกรยาน รถเขน รถจกรยานยนตไดอกดวย

ภายใตหลงคาเพงพกยงมอปกรณหลายอยาง

ทเปนเครองมอในการดำรงชวต เปนตนวา สม

แห อวน ตาขายดกปลา ไมขดไฟ มทงหอยไว

ตามเสา แขวนตามโครงหลงคา อปกรณบาง

อยาง เชน ครก สาก ถวย ชาม ชอน ทพพ

หมอใบเกาๆ ควำไวอยางงายๆ ดไมเปนระเบยบนก

เตาไฟ และกองไมแหงวางไวทำฟน สำหรบ

ประกอบอาหารในตอนเท ยงของแตละวน

เสอผนเกาหลายผน กางเกง เสอ หมวก ถงมอ

พาดตากไวทราวและรวสวนกก ตากไวขามวนก

ไมตองกลวขโมยมาลกไปเพราะดแลวเกานนเอง

ขวดนำกนหลายใบหอยอยทเสา มใหไดกนอย

อยางไมขาด แมแตคนหาปลาจากบานอนกแวะ

มาพกดมกนแกกระหายได

๕๔ ๕๕

เสยงเพลงลกทงดงมาจากสวนกก มทงนก

รองชายและนกรองหญง จากผมดนตรในหวใจ

สรางสสนและบรรยากาศใหกำลงใจ ความ

เพลดเพลน สวนมากจะเปนเพลงยอนยคเพราะ

นกรองหลอสวยไปหมดแลวทงนน เนอหาของ

เพลงสร า งขวญกำล ง ใจ ให ต อส ก บความ

เหนดเหนอย อาบเหงอตางนำ ไมทอถอย ฝาฟน

อปสรรคใหผานพนไป บางคนลกทำงานอย

กรงเทพฯ หาเงนพอแคไดเลยงตวเองจงไมไดสง

ใหคนทางบานใช คนทมกำลงแขงแรงกไมงอมอ

งอเทา ทำงานชวยตวเองดวยการปลกตนกกและ

ตดไปตากแหงขายเปนรายไดเสรม

เวลาใกลเทยงของแตละวน มองไปจะ

เหนควนไฟลอยขนสทองฟา นนแสดงวามการ

ประกอบอาหารกนแลวไมเปนปงกตมแกงปลาท

หาไดในหนองนำนเอง คนทมาเลยงวว ควาย

บรเวณรอบหนองนำกจะหาปลาดวย และคนทมา

ตดกกดกปลาไวในตอนเชา พอใกลเทยงกจะไปก

มาทำอาหารใหกบตวเอง แลวยงปนนำใจใหกบ

คนอนใหอมไปตามๆ กนไปดวย ผชายบางคน

เมอไดปลามาแลวกจะทำกอยปลากนกน ความ

อรอยทำใหไมกลวโรคพยาธใบไมตบ คนทเชอฟง

หมอกค วใหสกกอนเพราะไมแนใจในความ

ปลอดภย ถงแมจะมคนตายดวยโรคพยาธใบไม

ตบใหเหนเปนตวอยางอยแตไมกลว เรองอาหาร

การกนคงตองปลกฝงใหกบเดกรนใหมใหมากขน

กวานอก ตอนกนไมกลวเพราะกนแลวไมเหนเปนอะไร

หารไมวาโรครายทมองไมเหนตวกำลงถามหา

งานคอชวต และชวตคองาน กกคอสวนหนง

ของชวต

๕๖ ๕๗

“มาเดอ มากนขาวเดอ ปงปลาสกละเดอ

มอนมหลายอยางมทงปงปลา ตมปลา แถมกอย

ปลาอกนะวนน มาเซาเมอยเสยกอน กนขาวเซา

มแฮงแลวคอยไปทำตอกได มาลางมอกนขาวนำ

กนเดอ”

นนคอเสยงเรยกของคนหาปลา และคน

ทำอาหารเรยกใหเพอนๆ ตางเพศตางวยมาทาน

อาหารเทยง เมอมานงลอมวงกนแลวเพงพกทด

กวางใหญกลบแคบลงทนตา บางคนตำสมตำกน

กบปลาปงรอนๆ ในตะกราและถงหวอกหลายถง

มอาหารมาจากบาน แจวบองมกจะมคนนำมาอย

เสมอ แจวบองถอไดวาเปนนำจมทอรอยทสด

อยางหนงของคนอสาน ใครไดกนแลวจะตดใจไป

อกนาน เมอยอนกลบมาอกหนกจะตองระลกถง

ทนท กลวยสก มะมวงสกและอกหลายแลวแต

ใครหาไดกเอาออกมาสกนกน คนฟงแมจะไมได

กนดวยกรสกอมตามไปดวย เพราะไดฟงไดเหน

แลวเกดความประทบใจเปนอยางยง

ตนกกเมอตดเสรจกมดรวมกนดวยเชอก

จากตนกกนนเอง เลอกเอาเสนยาวและเหนยว

รบรองไมมขาด เมอมดเสรจกแบกออกจากสวน

ภาพท เหนเปนภาพคนชวยเหลอกนทำงาน

ระหวางสามภรรยา พ นอง ทนาสงสารทสดคอ

ภาพตายายกนหลานตวเลกๆ อะไรทำใหคน

เหลานนตองยอมทำงานหนก คำตอบกคอ

งานคอชวต และชวตคองาน

กกคอสวนหนงของชวต จากตนกกเพยง

ตนเลกๆ สามารถเปลยนแปรสภาพเปนปจจย

หลายๆ อยางแทบไมนาเชอ เมอนำมาตากแหง

แลวสามารถนำมาถก ทอ สาน ทำเปนเสอ เสอพบ

กระเปา ตะกรา หมวก มานบงตา โคมไฟ ทใสแกว

ถาดรองจาน และอนๆ อกมากมาย

ความนยมของคนทใชผลตภณฑจากตน

กกมมากขน จนทำใหผลตแทบไมทนกบความ

ตองการของตลาด เจาหนาททางราชการกเขามา

มสวนรวมในการผลกดนใหชมชนมความเขมแขง

สามารถพงพาตนเองได คนเฒาคนแกหลายคน

เลาใหฟงดวยรอยยมท เตมไปดวยความภาค

ภมใจ บางครงถงกบนำตาซมเพราะชวตทแสน

จะลำเคญเมอหลายปกอนไดผานพนไปไดจน

ทำใหบนปลายของชวตมความเปนอยทสบายไม

อดอยากเหมอนแตกอน ความอดทนและความ

ขยนหมนเพยรตอสไมทอถอย และความหวงใน

วนขางหนา และวนนทรอคอยกไมเสยแรงเปลา

คำพดของทกคนเกอบจะเปนเสยงเดยวกนวา

ตนกกคอสวนสำคญทสดในชวต ขอใหลกหลาน

รกษตนกก รกษหนองโดก หนองนำแหงชวตให

อยคกบบานเหลาพฒนาตราบนานเทานาน

ถงแมวาความเจรญจะเขามาตามกาล

เวลาแลวกตาม สงหนงทผเขยนอยากใหมความ

มนคงไว คอภาพความทรงจำทมคณคาทาง

จตใจของคนในชมชน ทเกดขนจากความรก

ความสามคค เออเฟอเผอแผ แบงปนนำใจ

เสยงหวเราะและรอยยมใหแกกน เสยงเพลงจาก

สวนกก และเสยงเรยกเชญชวนใหกนขาวดวยกน

เปนภาพทวจตรงดงามยงกวาภาพใดๆ จากฝมอ

จตรกรชนเอกวาดไว เพอใหสมกบทไดชอวาเปน

หมบานสงแวดลอมชนะเลศอนดบ ๑ ของจงหวด

นครพนม และอยากใหลกหลานเหนคณคาของ

วฒนธรรมอนดงาม อนจะเกดความผาสกของ

คนในชมชนสบไป

๕๖ ๕๗

เรอง

ดร.เชดศกด ศรสงาชย

สพป. ขอนแกน ๒

ถ.มตรภาพ อ.บานไผ

จ.ขอนแกน

จดหมายเปดผนก

ในทสดกเดนทางผานกาลเวลาอกหนงป

เมอนำความรสกของปลายป ๒๕๕๒ กอนขน

ป ๒๕๕๓ มาทบทวนช ว ตจะ เปนอย า ง ไร

ครอบครวจะเปนอยางไร หนาทการงานจะเปน

อยางไร จวบจนถงวนน ในภาพรวมกมความรสก

ขอบคณทกส งทกอย างท เกดข น สำหรบป

๒๕๕๔ กคงเตรยมตวเตรยมใจใหพรอมรบกบ

ความเปลยนแปลงทเกดขนตลอดเวลาเชนเดม

ซงกอาจแตกตางบางกบชวตของพ เพอน นอง

ชาว สพป.ขก. ๒ ซงบางทานอาจไดพบความ

สมหวง ปตยนด จนไมตองการใหเวลาดๆ นน

ผานไป แตบางทานอาจพบกบความพลดพราก

ขอนแกน เขต ๒

ผดหวง เศราใจ จนอยากใหสงทเกดขนเปนเพยง

ฝนราย ตนขนมาแลวใหมลายหายไป ทงน ทสด

ไมวาเวลาทเรามความสขหรอเวลาทเรามความทกข

กผานพนไป ดจดงลมรอนทพดผาน หากเรามสต

คำนงเสมอวา ทกอยางรอบตวยอมเปลยนแปลงตลอด

โดยมกฎแหงความจรงของพระพทธองค คอ

อนจจง ทกขง อนตตา หรอ “ไตรลกษณ”

ทกสรรพสง “มนเปนเชนนนเอง” มใช ตวก ของก

มชวตและสตอยกบปจจบน กคดวา เปนการมอง

ชวตทนำสขมาใหทกคนตลอดเวลา

ในรอบปทผานมามโอกาสไดอานหนงสอ

ดๆ หลายเลม แตทอยากนำมาถายทอดใหพวก

เราไดทราบ เผอลองนำไปปรบใชในการดำเนน

ชวต ขออภยทไมไดเอยชอหนงสอ (หากสนใจก

ใหมาถามกแลวกน)

“ตางทคด ชวตจงตาง” เนองจากวา

ความคด นำไปส คำพด

คำพด นำไปส การกระทำ

การกระทำซำๆ นำไปส นสย

นสย นำไปส บคลกภาพ

บคลกภาพ นำไปส ชะตาชวต

จะพบวา สดทายความคดกจะนำไปส

ชะตาชวต หากคดด คดเชงบวก ชะตาชวตกจะ

ด ตรงกนขามหากคดในแงราย เชงลบ ชะตา

ชวตกมแตเรองรายๆ นำซงความทกขมาให

แตทงนการทจะมความคดทด แขงแกรง ตองใช

ปญญา โดยถาเรามปญญาทฐานคด การดำเนน

ชวตกจะรอบคอบ สมเหตสมผล วเคราะหทาง

เดนไดถกตองพรอมรบซงกอนจะถงปญญาทฐานคด

เราตองเรมทปญญา ทฐานกายกอน คอ การมสต

๕๘ ๕๙

มสมาธ รตวอยตลอดเวลา แลวตอดวยปญญา

ทฐานจต จตสงบ จตจะโลงและเบา ดงนน เวลา

ทเราคดอะไรกจะเกดปญญา หรอมปญญาทฐานคด

“กฎแหงการดงดด” เปนการกลาวถง

การใหพลงความคดถงดดสงทตองการ ซงถอวา

เปนเคลดลบของผประสบผลสำเรจในชวตหลายคน

เคลดลบดงกลาว เรมท สำนกรคณกบทกสงท

เกดขนกบชวต คอ รคณบดามารดา ครอาจารย

เพอนๆ ญาตมตร สรรพสงทอยแวดลอมทกๆ

เหตการณทเกดขนในชวต “ทกสงเกดขน สงนน

ยอมดเสมอ” แลวรจกตอบแทนคณ แลวตอดวย

“การขอ” “การเชอ” แลวปฏบตเพอนำไปส “การรบ”

สำหรบการขอ ใหขอจากความคดเชงบวก ไมม

คำปฏเสธในคำขอ ไมม ถา...แลว โดยตองการ

สงใด ใหขอสงนน คดจากสมองซกซาย ซงเปน

ดานเหตผล แลวสรางเปนจนตนาการ เปนภาพ

เคลอนไหวไปยงสมองซกขวาและเชอวาสงนน

เกดขนกบเราแลว ซงชวงทพลงแหงแรงดงดด

จะดงดดสงทเราสรางจนตนาการเขามาหาเรา

(เหมอนกบเราใชรโมตปรบคลนโทรทศนตรงกบ

ชองทเราตองการ) หลงจากนน เราตองปฏบต

ตนและเตรยมตวใหพรอม เพอรบสงทเราดงดด

เขามา เชน เราขอใหชวตมความสข กตองสราง

จนตนาการวา ชวตทมความสขเปนอยางไร เปนภาพ

เคลอนไหวไปยงสมองซกขวาจนฝงลกในสมอง

แลวเชอวา ชวตขณะนมความสขตามทขอแลว

เพอดงดดสงเหลานนเขาดจดงวา เราไดรบสงนน

แลวพลงงานทเปนความสขกจะถกแรงดงดดตาม

ทเราขอและเชอวาเราไดรบตามทเราขอแลว

จากทเรากลาวมาขางตน จงพอสรปไดวา

“พลงความคด” เปนเรองใหญ การคดเชงบวก

มองโลกในแงด มองคนรอบขางในแงด รคณกบ

ทกสงทเกดขนในชวต มงมนสความสำเรจของตน

ครอบครว หนาทการงานทรบผดชอบ พลงแหง

ความด ความสขกจะถกชวตเราดงดดเขามา

หวงวา ในการเรมตนของป ๒๕๕๕ พ

เพอน นอง ชาว สพป.ขก. ๒ จะใชพลงแหง

ความคดดงกลาวเปนจดเรมตนของป พรอมทง

ขอใหพระพทธคณ พระธรรมคณ พระสงฆคณ

สงศกดสทธทงหลายททานเคารพนบถอไดโปรด

คมครอง และประทานพรใหทานและครอบครว

พบแตความสข ความสำเรจ ราบรน รมเยน

ตลอดป ๒๕๕๕

๕๘ ๕๙

เรอง

สงวาลย ทพยรกษ

โรงเรยน

นาหนองทมวทยาคม

ต.นาหนองทม

อ.ชมแพ จ.ขอนแกน

รมโพธ รมไทร

รมโพธไทรยงใหญในใจลก

ไดฝงปลกความดทคงมน

แมรกลก ลกรกแมแนนรนดร

ทกคนวนสขใจใตรมบญ

ชวงเทศกาลสงกรานตปน มลกหลาน

เหลนจากหลายทหลายอาชพ แวะมาคารวะ

เยยมยามถามขาว มของฝากตดมอมาดวย มากบาง

นอยบางตามฐานะ บางคนกใหเงนไวใช บางคน

ทมาไมใชสายเลอด แตดวยความคนเคยและ

เกอกลกนหลายๆ ดานทสงสมกนมานาน กลายเปน

ความผกพนความรกทแนบแนน พงพาอาศยกน

ดจญาตสนท หลายครอบครวไดนำเดกๆ มาดวย

ทงเดกเลกเดกโต จงมเสยงโยเย เจยวจาว ผสมกบ

เสยงทกทาย ถามวาทกขสขซงกนและกน ดงเซงแซ

แตเกดความอบอน ฟงแลวคลายกบเสยงนก

ขอนแกน เขต ๕

นานาพนธกำลงเขาพกผอนนอนหลบในทท

รมเยน และปลอดภยใตรมโพธรมไทรใบดกหนา

ณ บานของคณแมทผเขยนพาเหลาลกหลานเรยก

ตดปากวา “คณยาย”

ปนคณยายอายยางเขาปท ๙๒ นำหนก

๓๘ กโลกรม ผวพรรณยงผองใส จตใจ ความจำ

และสตยงสมบรณ หตาใชงานไดด ชวยเหลอตว

เองไดเปนปกต อธยาศยด ใหความสำคญกบ

ลกหลานทกคน มองโลกในแงบวก เขมแขงทง

รางกายและจตใจผานพายปญหานอยใหญมา

มากมาย

รมโพธรมไทรของเหลาลกหลาน จงเปน

ตนไมทแขงแกรง เปนตนไมทฝงรากลกดวย

หลกธรรมแหงบวรพระพทธศาสนา ละบาป ทำด

มจตใจทผองใส จงชกงใบตงตระหงาน ผานแดด

ฝน แผกงกานทแขงแรงโอบอมลกหลานดวย

๖๐ ๖๑

ความรก ความเมตตาและการใหทไมสนสด

สงผานเปนความรมเยนแตกอบอน เปนตนบญ

ตนแบบ บมเพาะเมลดพนธแหงความดสสงคม

ครงหนงเมอ ๒๐ ปทแลว ครอบครวของเรา

มปญหาหนกมาก ไดรบการแนะนำจากคณยายวา

“เปนตนไมใหญหยงรากลกและแขงแรง แมพาย

จะพดขาดหกลงบางตนไมกยงคงสภาพอย แลวก

สรางกงกานขนมาทดแทน แตตองรอเวลาอยาง

อดทน การแกปญหาตองตงสตกอน คนหาปม

ปญหาแกใหถกจดทกอยางจะคลคลายในทสด”

นบเปนขอคดททรงคณคาและจดจำไมรลม

คณยายถอกำเนดจากสายเลอดชาวนา

ภาคอสานจงมความอดทนเปนเลศ ไมมโอกาส

เขาโรงเรยน อานไมออกเขยนไมได เรยนรอยใน

กลมสาระการเรยนรวชาชวต เชอมนศรทธาใน

หลกธรรมคำสอนของพระพทธศาสนามาก

ชอบไปวดทำบญ ไดนำหลกธรรมคำสอนมา

สงสอนลกหลาน ใหรจกคดแยกแยะ ดชว บาป

บญ ถกผด การควรและไมควร ถาคนเรารจก

เลอกทำในสงทดทถก กจะเกดบญ เกดสขและ

สงบรมเยนไมเคยเบอทจะสอนลกหลาน สาระดๆ

จะพากเพยรเวยนเลาบางทกเลานทานประกอบ

ใหลกฟง แมลกมอายใกล ๖๐ ปแลว ซ งด

คลายๆ การสอนแบบตอกซำยำทวนเพอใหเกด

เจตคตทดและนำไปใช ผฟงกไมเบอ เพราะเปน

การสอนทมาจากความรกความเขาใจเปนบนไดส

การเรยนร ใชสอการสอนดวยสายตาทออนโยน

ถอยคำเปนปยวาจา ผเรยนจงชอบและรกเปน

ทสด

หลงจากรวมกนกนขาวเทยงอมแลว จะเปน

พธรดนำดำหว ภาคอสานเรยกวา “การสมมา”

หมายถงการขอขมา แลวกขอพรดวยเปนการเตม

กำลงใจแกกนทงสองฝาย คณยายถกจดใหนงใน

ทสง ลกหลานนงลอมวง นำขนหา และขนนำท

จะนำมารด ใชนำสะอาดโรยดวยกลบกหลาบ

ผสมนำอบไทย พานพวงมาลยดอกมะลนำมา

วางตอหนาคณยาย มผกลาวนำขอขมา เรมจาก

การกลาวบชาพระรตนตรย ยกขนหาขนกลาวนำ

กายกมมง วจกมมง มโนกมมง โยโทโส อนวา

โทษทณฑใด ความผดอนใดทพวกขาพเจาพลง

เผลอสตไป ดวยกายกด ดวยวาจากด ดวยใจกด

ทงตอหนาและลบหลง ขออโหสกรรมดวย กราบลง

ทเทา รดนำลงฝามอทพวงมาลยดอกมะลรองรบ

รดลงทเทาดวย ทยอยเรยงแถวทละครอบครว

๖๐ ๖๑

ขณะทรอพลนไดยนเสยงจกจนหลงฤด

ตวหนงรองขบกลอม รวมแสดงความรกความ

ยนดตอกจกรรมอนเปนมงคลน มนอวดความเปน

ศลปนเดยวอยางเตมภาคภมมพลงเสยงทเปน

เอกลกษณเฉพาะตว เหมอนชวตคณยายทเปน

หนงเสยงในชนบททไกลโพน

สายลมพดเอาความรอนเขามาเปนระยะ

เหน ใบไมส เหล องร ว งจากตนลอยอ อยอ ง

ฉวดเฉวยนตามแรงตานของสายลม แตสดทาย

ตองตกลงสพนดน ยอมจำนนตอกฎเหลกกฎหลก

แหงธรรมชาตของทกสรรพสงทเกดขน ตงอยแลว

ดบไป มองดคณยายแลวความคดกหยดลงเพราะ

ถงรอบครอบครวเรา

ภาวะโลกรอนแสงแดดกลาใกลบายรอน

มากมองไปกแสบตา เดนฝากแสบผว ไอแดด

เตนระรบระยบ แผดเผาลามเลยทกหยอมหญา

ปาทง ตนไมบางตนตองสลดใบทงเพอรกษา

ลำตนและชวต ไปไหนมาไหนใครๆ บอกวารอน

แสนรอน แตทนเยนทงกายทงใจสมผสไดดวยจต

วญญาณ เพราะทนทพกกายพกใจภายใตรมโพธ

รมไทรของพวกเรา

นอมใจกายกราบลงตรงเทาแม

จตแนวแนขอขมาคราพลงเผลอ

พรจากแมใหลกคาลำเลอ

มนเสมอผกชวตจตอาทร

เปนรมโพธรมไทรใหลกหลาน

ไดสบสานความด ตามทสอน

แมเปนโพธทเกดในดงดอน

แตกใบออนรากตดถนดนแหงธรรม

การสอนดวยสายตาทออนโยนถอยคำเปน

ปยวาจา ผเรยนจงชอบและรกเปนทสด

๖๒ ๖๓

เรอง

อรณ ราชพฒน

โรงเรยน

บานนาโคก

ต.บานนาโคก

อ.เมองเลย จ.เลย

เสนทางส...อรยะ

“ลมหายใจเขา...ลมหายใจออก ดงดอกไม

บาน ภผาใหญกวาง ดงสายนำฉำเยน ดง

นภากาศอนบางเบา” เสยงเพลงเบาๆ เยนสบาย

ทผานมากระทบโสตประสาททำใหฉนตองนง

หลบตาพรอมนกไปถงภาพนกเรยนตวนอยๆ

ท โรงเรยนบานนาโคกกำลงทำสมาธ ไปกบ

บทเพลง ดงดอกไมบาน

แมชศนสนย เสถยรสต คอผททำใหฉนได

นำแนวทางอรยะสรางมาใชในโรงเรยนวถพทธ

ฉนไดรบโอกาสทดในการเดนทางไปอบรมท

เสถยรธรรมสถาน ระหวางวนท ๘ - ๑๑ กนยายน

๒๕๕๒ และไดไปตอยอดความรอกครงในปลาย

เดอนตลาคม ปเดยวกนน

อรยะ คอประเสรฐ...หากสามารถทำให

คนประเสรฐไดมากเทาใด กคอคำตอบของโลก

เพราะอจฉรยะยงไมใชคำตอบ...คนฉลาดอยางเดยว

แตไมมปญญา กเปนทกข... ผทเปน “อรยชน” กบ

“อจฉรยชน” นน แตกตางกนตรงน แตกอนท

จะกาวสความเปนอรยะได เราจะอยอยางไรเลา

เพอไมใหทกข และคำตอบททำใหฉนรแจงในธรรมะ

หรอธรรมชาตขอนคอ “บางททกขมไวใหเหน ไมได

มไวใหเปน หากเราเปนคนทยนดทกขจะเหนธรรมชาต

ของทกขวามความเปลยนแปลง เพราะฉะนน

คนทยนดจ งไม ใชผ แสดง ไมมทกขของฉน

เลย เขต ๑

ไมมทกขทฉนเขาไปยดถอได” แลวทำไมคน

ทกวนนถงตองวงเขาไปหาความทกขกนจงเลย...

ฉนมความเชอมนวามนษยมศกยภาพ

ในการพฒนาชวตของเราใหอยเหนอสงทเปน

ความอดอด หรอความทกขไดดวยการฝกฝน

และฉนกเชอวานกเรยนตวนอยๆ ในเขตรวสชมพ

กมศกยภาพพอทจะพฒนาตนเองไปสความเปน

อรยะได เพราะฉะนนฉนจงไดนำกระบวนการ

จากการอบรมมาประยกตใชในโรงเรยนบานนาโคก

ฉนเรมตนการสรางอรยชนจากการสราง

ตนเองใหรคณคาของปจจบน ขณะวาจะใชทก

ลมหายใจทมอยใหคมคา ใหไดสรางเมลดพนธ

(นกเรยน) ท เปนคนรนใหมทมใจทรตนและ

เบ กบาน เปนอร ยชนท ถ กฝ ก ใหม จ ต ใจท

ประเสรฐได ไปสการทำหนาทการงานอยางไม

ทกข เปนมนษยทแทจรง และไมเปนเหยอของ

อารมณ

ฉนถายทอดความรจากการอบรมใหคณะ

ครผเปนเพอนสรางงาน สรางคน และวางแผน

จดกจกรรมรวมกน เรมจากทกเชาทเราพบกน

เราตอง เคารพในวฒภาวะของกนและกน

โดยการทกทายดวยการไหว นกเรยนทำความ

เคารพคณคร เคารพรนพ เพอน และรนนอง

เมอมใจขนมวไมสบอารมณกบเหตการณตางๆ

๖๒ ๖๓

๖๔ ๖๕

ใหเฝาดจตของเราไมใหกระเทอน เพอทเราจะได

ไมตองกระแทกใหคนอนตองเจบปวด โดยไมอาย

ทจะกลาวคำวา “ขอโทษ” ฝกความสามคค

มนำใจ และความรบผดชอบกบกจกรรมกลมส

ซงเจาสมาชกตวนอยๆ กไมเคยทำใหฉนตองผด

หวงกบความสะอาด สวยงาม ทใครยางกราย

เขาไปตองเอยปากชม

กจกรรมทเราไดสรางความเปนผมจตใจ

เมตตา กรณา ใหกบนกเรยนในเขตรวสชมพอกอยาง

คอ การงดเบยดเบยนสตวสปดาหละ ๑ วน

โดยทานอาหารมงสวรตในมอกลางวน ซงมการ

อานบทธรรมพจารณาอาหารไปดวย เชน...เราจะ

ไมถามวา คณกนอะไร? แตจะถามวา เมอคณกน

อาหารมอนแลว คณจะใชชวตอยเพอใครไดบาง?...

ขาพเจารดอยวาสำหรบประชาชนเปนจำนวนมาก

เมอมองจานอนวางเปลาแลว จานนนกจะวาง

เปล าตลอดไป โดยไมมอาหารกน เอาเลย

ขาพเจารสกเปนบญทมอาหารกนและขออธษฐาน

ทจะชวยใหคนอนมอาหารกนดวย...ซงแตละ

บทธรรมท เรานำมาอาน ทำใหจตใจทแขง

กระดางออนลงไดอยางรวดเรว เรามารวม

สรางบญกนตอนนเถอะ อยามวรออนาคตทยงมา

ไมถงเลย

ช ว ง เ ว ล าท ฉ น ไ ด ใ ช ช ว ต ใ น เ ส ถ ย ร

ธรรมสถาน ฉนพยายามเกบเกยวขอธรรมะของ

คณแมชศนสนย เสถยรสต ใหไดมากทสด

เพราะทกถอยคำททานเออนเอยมนกระทบเกด

การกระเทอนและกระแทกใจสดๆ ไมวาจะเปน

“ชวตทนสมย คออยอยางไรไมตายทงเปน” (Modern

life is when we are alive without spiritually

dying) “ฉลาด...แตอยาขาดปญญา” (Be clever

but not without wisdom) และ “จตทคดจะให

นนเบา จตทคดจะเอามนหนก” (A giving mind

is light, a desiring mind heavy) แตละประโยค

ไดใหขอธรรมกบฉนมากมาย ทสำคญทำใหได

แนวทางทจะสรางอรยชนตวนอยๆ ใหเกดขนใน

สงคมไทย ททกวนนดสบสนวนวายเพยงเพอ

ผลประโยชนสวนตน และพวกพอง

การจดการศกษาปจจบน มกมงเนนให

ผเรยนบรรลเพยงความฉลาดแตยงไมบรรลถง

ปญญาดบทกข และแมจะมโอกาสทางการศกษา

แตเปนทนาเสยดายวาการศกษากลบไมชวยให

รอดพนจากความอดอดคบของทางจตเลย

จงเปนงานททาทายอยางยงทจะทำอยางไรให

นกเรยนเปนผฉลาด มปญญา สามารถหลดพน

จากความทกขได ฉนจงตองสรางเสนทางส...

อรยะใหกบสมาชกในเขตรวสชมพและคนทรก

ทกคน ทยนดกาวไปในเสนทางเดยวกนกบฉน

เปนเสนทางแหงธรรมทมชวตทสงบเยน และเปน

ประโยชนดวยการพฒนาตนใหพนทกข เพอสราง

สงคมทอยเยนเปนสข พนทกขรวมกน

เสยงเพลงยงคงดงอยางตอเนอง แตคราว

นมนดงอยในหวใจของฉน ดงทกขณะจตทฉนยง

มลมหายใจ มารวมกนกาวสเสนทางของอรยชน

นะคะ...ธรรมสวสด...ขอใหปลอดภยโดยธรรม

เราจะไมถามวา คณกนอะไร? แตจะถามวา เมอคณ

กนอาหารมอนแลว คณจะใชชวตอย เพอใคร

ไดบาง?

๖๔ ๖๕

เรอง

บงอร จนเตม

โรงเรยน

พลงราษฎรพทยาสรรพ

ต.พลงราษฎรพทยาสรรพ

อ.หนองสง จ.มกดาหาร

บานภ เปนหมบานโฮมสเตยต งแตป

พ.ศ. ๒๕๔๙ จนถงปจจบน กำลงเปนทสนใจของ

นกทองเทยวและหนวยงานตางๆ ทหลงไหลเขามา

ศกษาดงานอยางตอเนอง เพอเรยนรกบวถชวต

แบบเศรษฐกจพอเพยง ทมความโดดเดนในเรอง

ประเพณวฒนธรรมของชาวผไทย ถงแมกระแส

วตถนยมกำลงมาแรงในปจจบนน แตประเพณ

และวฒธรรมอนดงามในชมชนแหงน ยงมใหเรา

ไดสมผสอยทกเวลาทราตองการ

เสยงกลองตมดงเปนจงหวะเราใจอยาง

สนกสนาน พรอมกบชาวบานทมาคอยตอนรบ

คณะผมาเยอน ในชดแตงกายแบบผ ไทยท

ส วย ง าม ไม ว า จะ เป นผ น ำช มชน ผ เฒ า

มกดาหาร

เสนหบานภ

หมบานโฮมสเตย

คนหนมสาว เดกและเยาวชน ทมาตอนรบ

พร อมมอบมาล ย ให ด วยรอยย มอ นอบอ น

สรางความประทบใจใหกบผมาเยอนเปนอยางมาก

จากนนทกคนมารวมกนทศนยการเรยนรชมชน

ซ งอยภายในบร เวณวดศรนนทารามบานภ

เพอฟงคำแนะนำในกจกรรมทจะบรการของหมบาน

โฮมสเตย

ผมาเยอนไดอะไรจากการมาศกษาดงาน

ในหมบานแหงน ซงจะมทงแบบไป-กลบ และแบบ

คางคน แตละคณะจะมคาใชจาย ๕๐๐ บาท/คน

ดงน คาเยยมชม ฟงการบรรยายแตละฐาน ฐานละ

๕๐๐ บาท คาอาหารกลางวน ๑ - ๙๙ คน ๑๐๐

บาท/คน ๑๐๐ คนขนไป ๘๐ บาท/คน คาอาหาร

๖๖ ๖๗

ขนโตกพาแลง ๑๒๐ บาท/คน พธบายศรสขวญ

ชมกจกรรมวถชวตของชาวผไทยบานภ และ

นนทนาการ ๑๐๐ บาท/คน ทพกคางคนพรอม

อาหารเชา ๑๗๐ บาท/คน และอนๆ ตามความ

เหมาะสม

จะเหนวาการทำกจกรรมใดกตาม ทจะทำให

ประสบผลสำเรจนนจะตองมคาใชจายหรอ

งบประมาณในการดำเนนการเสมอ เชนเดยวกบ

หมบานโฮมสเตยแหงนนอกจากผมาเยอนจะ

ไดรบความรกลบไป ชมชนมรายไดเพมเพอมา

จนเจอครอบครวแลว สงทสำคญยงกวานนคอ

การไดรบความรก ความสามคค มนำใจตอกน

ทงผใหและผรบ เปนการสรางความสขในการ

เรยนรทมคณคาทสด โรงเรยนพลงราษฏรพทยา

สรรพมความภมใจทมสวนชวยเหลอในกจกรรม

ของหมบานโฮมสเตยแหงน

ถงเวลาทผมาเยอนเขาเยยมชมฐานตาม

แนวเศรษฐกจพอเพยง ซงในแตละฐานจะมคณะ

กรรมการและวทยากรมาบรรยายใหความร

มทงหมด ๖ ฐาน คอ ฐานท ๑ ฐานลดรายจาย

เปนฐานผลตปยชวภาพ ฐานท ๒ ฐานเพมรายได

การทำผามดหม ผาไหม ผาฝาย ซงเปนท

ยอมรบจากตลาดทงในและตางประเทศ ฐานท ๓

ฐานประหยด มการตงธนาคารหมบาน การฝาก

การกยม และปนผลเมอสนป ฐานท ๔ ฐานเรยนร

ในฐานนจะเปนศนยรวมแหลงการเรยนร มภมปญญา

ทองถน พพธภณฑทองถน การละเลนพนบาน

ฐานท ๕ ฐานอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม ฐานท ๖ ฐานเอออาร เปนฐานทให

ความชวยเหลอเกอกลซงกนและกน

ผเขยนไดมโอกาสพานกเรยนมาศกษาด

งานแหลงเรยนรทง ๖ ฐาน ในตนป พ.ศ. ๒๕๕๒

นอกจากจะไดรบความรแลว ยงไดเหนถงความม

คณธรรมเรองความรบผดชอบในบทบาทและ

หนาทของคณะกรรมการหมบานและวทยากร

ทเอาใจใสตอผมาศกษาดงานดวยความจรงใจ

การทำงานอยางเปนระบบและกลมกลนตามแนว

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มความพอประมาณ

ความมเหตผล และมภมคมกนซงอยในเงอนไข

ของความรและคณธรรม

หกโมงเยน เสยงเพลงบายศรสขวญดงขน

“มาเถดเยอมาเยอขวญเอย มาเยอขวญเอย...”

หมายถงการเรยกขวญใหมาอยกบเนอกบตว มการ

ฟอนบายศรสขวญของสาวผไทย ประกอบทารำท

ออนชอยสวยงามยงนก ชาวบานผกขอตอแขนให

ก บคณะผ มา เย อน เพ อความเปนส ร มงคล

เปนการสรางขวญและกำลงใจใหเขมแขงยงขน

หลงจากนนกอมอรอยกบรสชาตอาหาร

พนบานทแมครวตงใจทำจนสดฝมอทเรยกวา

“พาแลง” สวนมากจะเนนอาหารพนบาน เชน

แกงหวาย กอยไขมดแดง แกงผกหวานตาม

ฤดกาล ขาวจและอนๆ ตามความเหมาะสม

ซงในบางครงไดแสดงวถชวตผไทยโดยใชกระบง

ไมไผเปนภาชนะแกงแทนหมอทใชในปจจบน

มการแสดงดนตรพนเมอง ประกอบดวย กลอง

แคน ป โหวด โปงลาง และนนทนาการ เปนคำคน

ทใหความสนกสนานจนถง ๓ ทม เจาของบานรบ

ผมาเยอนไปพกทบาน ซงมอย ๕๐ หลงคาเรอนท

สามารถรองรบได เจาของบานเอาใจใสดแลผมา

เยอนดจญาตมตร เปนกนเอง ไดแลกเปลยน

เรยนร และสมผสกบวถชวตชาวชนบทแบบ

เรยบงายตามธรรมชาต

ตอนเชาของวนใหม เจาของบานตองเตรยม

กระตบขาวเหนยวนง เพอใหผมาเยอนไดทำบญ

ตกบาตรท ไมตองมพธ รตองอะไรมากมาย

กจกรรมใดกตาม ทจะทำใหประสบผลสำเรจนน

จะตองมคาใชจายหรองบประมาณในการดำเนน

การเสมอ

๖๖ ๖๗

แตสรางความสขใจใหกบผมาเยอนเปนอยางมาก

ซงบรรยากาศแบบนคงไมคอยเหนในสงคม

เมองมากนกกได เพราะดวยเวลาทเรงรบหรอการ

ใชชวตทแตกตางกน หลงจากนนกรบประทาน

อาหารเชา ซงชาวผไทยจะนงกบพนลอมวงโดยม

ถาดอาหารอยตรงกลาง สรางความผกพนและ

ความอบอนใหกบครอบครวชาวชนบท

เมอถงเวลาทจะตองจากกน ชาวบานตาง

พากนมาสงผมาเยอน แสดงใหเหนถงการเปน

เจาของบานทด ตางกลาวคำรำลากนและกลาว

คำวา “ขอใหโชคดและเดนทางโดยสวสดภาพ”

บางคนโบกมอดวยรอยยมทงนำตา ผทมาเยอน

แตละคณะไมไดกลบไปมอเปลา ไดนำเอา

ผลตภณฑจากภมปญญาทองถนกลบไปดวย

ไมวาจะเปนผามดหมไหม ผาฝาย ผาพนคอ

เ ส อ เ ย บ ม อ น ำ พ ร ก ร ส แซบจ ากแม บ า น

แตอยางไรกตาม สงทบงบอกวางานประสบ

ผลสำเรจดวยดนนเปนเพราะมผนำและผตามทด

คอยประสาน ให เกดพลงของความสามคค

ทำใหรถงการใชชวตไดอยางมคณคาและเกด

ความภาคภมใจในความสำเรจทไดรวมกนสราง

ขนมาอยางแทจรง

หมบานโฮมสเตยแหงนนอกจากจะเปน

แหลงเรยนรทดแลว ยงไดปลกฝงจตสำนกทดให

แกเดกและเยาวชน ทจะซมซบเอาคณธรรมดาน

ความสามคค จนเปนชมชนทเขมแขง นำมาซง

ความสขสงบรมเยนใหกบชมชน เปนแบบอยาง

ใหกบชนรนหลงไดสบสาน อนรกษ ประเพณ

วฒนธรรมอนดงามไว จงเปนเสนหทสรางความ

ประทบใจใหกบผมาเยอน และคงไมหยดอยเพยง

แคนทจะพฒนาใหเจรญกาวหนาแบบยงยนตอไป

เราคงไดสมผสบรรยากาศแบบนอกหลายๆ แหง

ถาพรอมใจกนสรางสรรคสงดๆ ใหกบสงคม

กจะทำใหโลกนาอยยงขน และมรอยยมทอบอน

ใหแกกนและกน เหมอนกบทเราไดสมผสทบานภ

หมบานโฮมสเตยแหงน

๖๘ ๖๙

เรอง

จรญศร ทาวนาง

โรงเรยน

บานเหลาพฒนา

อ.นาหวา

จ.นครพนม

ภมปญญา “กก” แสนด

สรางวถชวตพอเพยง

นครพนม เขต ๒

โรงเรยนบานเหลาพฒนา เปนโรงเรยนท

ตงอยในชมชนทมงานอาชพโดดเดน คนในชมชน

ยดวถการดำรงชวตแบบพงตนเองตามหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวมาโดยตลอด จงทำใหชมชนมการ

พฒนาแบบยงยน โดยอาศยการพงพงพลงใน

ชมชน พลงทเขมแขงทพงพงไดอยางเดนชด คอ

การพงพงภมปญญาทองถน ซงมอยมากมาย

โดยเฉพาะภมปญญาในดานงานหตถกรรมจาก

“กก” ซงเปนความชาญฉลาดของบรรพบรษ

ชาวบานเหลาพฒนา ทสามารถนำเอาพชเสนใย

คอ กก มาเปนทรพยากรอนลำคาของชมชน

เพอใหมงานทำตลอดทงป ภมปญญาทองถนของ

คนในชมชนเหลาพฒนานนมการพฒนาอยางตอเนอง

มการถายทอดจากรนสรน และสามารถเรยนรได

ตลอดเวลา งานหตถกรรมจากกกของชาวบาน

เหลาพฒนามมากมายหลากหลายชนด ซงลวน

แตเปนทตองการของตลาด ชมชนเหลาพฒนา

เปนหมบานอตสาหกรรมระดบประเทศ และเปน

หมบาน OTOP ทำใหไดรบรางวลตางๆ มากมาย

การเรยนรงานอาชพของชมชน เปนสงท

จำเปนทนกเรยนตองเรยนร เพราะเปนการ

สบทอดภมปญญาทองถน ซ งสอดคลองกบ

บทบญญ ต ร ฐ ธ ร รมนญ , พระ ร าชบญญ ต

๖๘ ๖๙

การศกษาแหงชาต, พระราชบญญตระเบยบ

บรหารราชการกระทรวงศกษาธการ ทใหสถาน

ศกษาและผ เกยวของจะตองจดการศกษาให

ผเรยนเกดความรอบร คคณธรรม ไดเรยนรชวต

จรงของตนเองในทองถน เรยนรประวตศาสตร

ความเปนมา เศรษฐกจสงคม การดำรงชวต

ภมปญญาทองถนของตน สามารถนำความรไป

ประยกตใชใหเกดประโยชนตอการประกอบอาชพ

และการดำรงชวตในสงคม มคณลกษณะอน

พงประสงค เพอเปนสมาชกทดของครอบครว

ชมชน สงคม และประเทศชาต

กก เปนพชเศรษฐกจอนลำคา ทอยคกบ

ชาวบานเหลาพฒนามาประมาณ ๖๕ ปแลว

เพราะสามารถสรางรายไดทมนคง ทำไดตลอด

ทงปไมมหยดพก สรางอตลกษณชมชนเหลา

พฒนา กอใหเกดภมปญญา ทำใหมการพฒนาท

ยงยน มการสรางกระบวนการเรยนรและสบทอด

องคความรจากผ ใหญสลกหลาน ผานงาน

หตถกรรมกก ทำใหเกดองคความรใหม และชวย

ใหสงคมของชมชนเหลาพฒนาเปน “สงคม

คณภาพ ส งคมแห งภมปญญา ส งคมแห ง

สมานฉนท และเอออาทรตอกน” เพราะคน

ในชมชนเราเปนคนด ระบบด คดเปน ทำเปน

รเทาทนโลก รรกสามคค รจกพอประมาณ มการ

เรยนร อยอยางพอเพยง ตามแนวพระราชดำร

ของในหลวง ถอเปนการ “ทำด เพอพอ” อนเปน

ความภมใจหาทเปรยบมได

ระยะแรก คนสวนใหญนำกกไปทอเสอใช

ในครวเรอน ตอมามผคนตดใจในคณภาพและ

ฝมอ ทำใหชอเสยงขจรขจายไปไกล จงไดรบการ

สนบสนนจากหลายหนวยงานของรฐ ทงในดาน

งบประมาณ และการพฒนาฝมอแรงงาน ป พ.ศ.

๒๕๑๗ ไดมการจดตงกลมเดมชอ กลมสตรทอ

เสอกก ตอมาไดรบการพฒนาและยกระดบฝมอ

ทำใหมชอเสยงในการทำผลตภณฑหลายประเภท

จงเปลยนชอเปน “กลมหตถกรรมจากกกเหลา

พฒนา”

ชาวบานเหลาพฒนาเปนผททรงภมปญญา

และรกในงานศลปหตถกรรมยง ไมยอมหยดนง

ในการพฒนาฝมอ ตางกชวยกนคดทำผลตภณฑ

ใหแปลกใหม ทนสมย เหมาะแกการใชงาน

เนนความทนทาน ผลงานเปนทเชดหนาชตา

ผคนชอบซอหาไปใชไมเปลยนแปลง

ผลตภณฑจากกก เปนผลตภณฑทม

ความพเศษในตว คอ มความทนทานเปนเลศ

ผวลน ไมสาก ยงใชยงสวย สของเสนใยกก

อนเปนเสนใยธรรมชาต จะเปนสทมเสนห อกทง

ลวดลายและรปแบบกแสนเก มหลากหลายให

เลอกซอ เปนผลตภณฑทชวยเสรมบคลกและ

ความเปนไทยใหแกผ ใช มความสวยงาม

ละเอยด ประณต ผลงานดานหตถกรรมกกของ

เราผลตจำหนายทงในและตางประเทศ มยอด

การสงทำสมำเสมอ

วถชวตพอเพยง “จากทองนาสสากล จากชมชน

สโลกกวาง”

๗๐ ๗๑

จากการพฒนาทตอเนอง ความรวมมอ

รวมใจในการพฒนาทงองคาพยพ “บวร” บาน

วด โรงเรยนรวมกนจดทำแผนยทธศาสตรชมชน

ทำใหชมชนไดรบการยอมรบและไดรบรางวลจาก

องคกรและหนวยงานมากมาย เชน หมบาน

หตถกรรมดเดน รบรางวลจากมลนธหมอม

งามจตต บรฉตร ไดรบคดเลอกเปนหมบาน

อตสาหกรรมดเดนระดบประเทศ และลาสด

ป พ.ศ. ๒๕๕๓ กลมหตถกรรมจากกกไดรบ

รางวล “สงหทอง” ของกระทรวงมหาดไทย

ไดรบรางวลหมบานเขยวขจดเดน จากมลนธ

สถาบนราชพฤกษ และทภมใจทสด คอหมบาน

เหลาพฒนา ไดรบคดเลอกเปนหมบานเศรษฐกจ

พอเพยง “อยเยนเปนสข” ผนำหมบานและผนำ

กจกรรมพฒนาชมชนด เดนได เข า เฝ าทล

ละอองพระบาทสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ

สยามบรมราชกมาร เมอวนท ๔ มนาคม ๒๕๕๔

ณ ศาลาดสตาลย สวนจตรลดา

นบไดวา เสนทางพฒนาของเสนสายลายกก

ทำใหเกดคณคาอนนต ไมสามารถบรรยายไดหมด

ความภาคภมใจของเราสดจะกลาว เมอเราได

เหนผคนใชผลตภณฑกกของเรา เชน สะพาย

กระเปากกตามทตางๆ ชางสวยงาม นาภาคภมใจ

ดจเขาสะพายเอาความเปนไทยไปเผยแพรใหคน

ไดชนชมจากสงทดอยคากลายเปนสนคาทมราคา

ทรงคณคา สรางวถชวตพอเพยง “จากทองนาส

สากล จากชมชนสโลกกวาง”

กก สรางความตระหนก

กก สรางเอกลกษณชมชน

กก ชวยแกปญหาความยากจน

กก ชวยใหชมชนเขมแขง

กก ชวยใหเศรษฐกจของเราแขงแรง

กก ทำใหเราเหลาพฒนาเจรญ

๗๐ ๗๑

เรอง

สายนต โชตวงโส

โรงเรยน

บานดอนกลาง

อ.บานแพง

จ.นครพนม

กระทอมกลางปา หลงคามงส งกะส

กนฝาดวยไมทแตกจนเหนแสงจากภายนอก

เลดลอดเขามา รอบๆ บาน เตมไปดวยตน

ยางพารา และไมอนอกนานาพนธ ฝงไกคยเขย

หาอาหารอยตามพนดน ถดออกไปมหนองนำทม

นำขงตลอดทงป สถานทแหงนเปนทพกอาศย

ของปอมมาหลายป จนซมซบบรรยากาศเชนน

เขาไปสทกอณของชวต

ปอม เปนชอเลนของเดกชายทศพงษ

ชาตาสข นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓ โรงเรยน

บานดอนกลาง ตำบลหนองแวง อำเภอบานแพง

จงหวดนครพนม อาชพหลกของบดามารดาไดแก

เกษตรกรรมและรบจาง การดำเนนชวตของพอ

แม ปอมไดเรยนรและเขาไปมสวนรวมตงแต

ยงเลก พอแมอบรมสงสอนทงคณงามความด

การดำเนนชวตแบบพอเพยงตามพระราชดำรของ

นครพนม เขต ๒

ประธานปอม นอมนำพอเพยง

องคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ภมพลอดลยเดช

แมวาบางอยางเปนสงทพอแมคดสรางและทำ

แตปอมกตอยอดแตกแขนงออกไปตามความคด

และนสยทใฝด หนองนำใกลๆ บาน ปอมไปหา

ลกปลาดกนา ปลาชอน ปลาซว หอยขม ฯลฯ

ตามทงนาในชวงฤดฝนมาปลอยไว ทรมหนอง

ปอมปลกผกกระเฉด ผกบง โสน ตะไคร ฯลฯ

ไวสำหรบประกอบอาหารในชวตประจำวน สวนหนง

นำไปจำหนายเสรมรายไดแกตนเอง ไมตอง

รบกวนเงนจากพอแม

นอกจากจะปลกพชผกสวนคร วแล ว

ปอมเลยงเปดไกเอาไวกนไข และเอาไปแลก

กบขาวของเครองใชบางอยางกบรานคาใน

หมบาน กลางคน บานของปอมเงยบสงด และ

มดสนท เพราะไมมไฟฟาสำหรบอำนวยความ

สะดวกบางคนอยกนสามคนพนอง เพราะพอกบ

แมไปรบจางกรดยางพารา ปอมอานหนงสอ

ทำการบานทามกลางตะเกยงทรบหรจนแลวเสรจ

จงพานองนอน เปนการนอนหลบอยางมความสข

ของปอมในทามกลางเสยงขบกลอมดวยหรดหรง

เรไร

ตนเชา ปอมอาบนำแตงตว พานองไป

โรงเรยน ระยะทางจากบานถงโรงเรยนราว

๔ กโลเมตร กระเปาหนงสอ กระตบขาว พรอม

ดวยพาหนะคกายในการเดนทางไดแกรถจกรยาน

มาถงโรงเรยน ดแลงานทไดรบมอบหมายจาก

ทางโรงเรยนในแตละวน จนเสรจเรยบรอย

เขาหองสมดอานหนงสอ บนทกสาระทไดจาก

การอานลงในแบบบนทก นอกจากงานทครมอบ

หมายแลว จตสำนกในการบำเพญประโยชนตอ

สวนรวมเกดขนกบปอมเสมอ กลาวคอ เมอพบเหน

สงทไมเรยบรอย ปอมในฐานะประธานนกเรยน

๗๒ ๗๓

และคณะกรรมการนกเรยน จะชวยกนดแลและ

ดำเนนงานใหทกอยางเรยบรอยเปนปกต จงเปน

นกเรยนกลมสดทายทออกจากโรงเรยนกลบบาน

บ านค อบท เ ร ยนท ฝ กและสอนท กษะช ว ต

นานปการ การกวาดบาน ถบาน ลางจาน แมจะ

เปนงานของผหญง แตปอมกทำดวยความเตมใจ

เพ อชวยเหลอแบง เบาภาระงานของพอแม

เปนความคดท เออตอการดำเนนชวตอยางม

ความสขของทงสองฝาย วนหยดเสารอาทตย

เพอนรวมชนหลายคน เขาไปเทยวจบจายใชสอย

ในเมอง สวนปอมกมความสขกบงานทบาน

ซงสวนมากจะเปนภาคเกษตร ไมวาจะถางสวน

ฉดยากำจดวชพช หรอแมแตการชวยพอแมกรด

ยางพารา

การศกษา เปนการเรยนรเพอใหอยรวม

กบส งแวดลอมไดอยางกลมกลนมความสข

มความผกพน ปฏสมพนธในการดำเนนชวต

ประจำวน มใชการละวางภมปญญาทบรรพบรษ

คดสร างและสบทอดจนมาถ งร นลกหลาน

หากการศกษามงเนนไปทเทคโนโลยมากเกนไป

อนาคตกระแสวตถนยมกจะครอบงำจตใจของคน

รนหลงจนยากทจะดงใหคนกลบมา ชวตของ

ปอม จงเปนอกรปแบบหนงทนบวนจะหายากกบ

ในกลมเดกและเยาวชนทกำลงฟงเฟอเหอเหมกบ

ความสขความสบายทแวดลอมดวยสารพษ

มลพษและสารพดพษ นนกมไดหมายความวา

ปอมจะหนหางจากความเจรญและเทคโนโลย

แตเปนการใชแบบเราเปนนาย มใชเปนทาส

แบบรแจงในเหตผลและความจำเปนทตองใช

ไมเปนไปตามกระแสนยมแบบหลงใหล เดกและ

เยาวชนทมลกษณะอยางน ควรแกการสงเสรมให

เปนทเชดหนาชตาในสงคม และสรางเครอขาย

เยาวชนพอเพยงคเคยงเทคโนโลย ทเปนการ

ดำเนนชวตแบบพอแมแตมเทคโนโลยมาเปน

สวนเสรม เสรมเทานนมใชทกกาวยาง เพราะหาก

เปนทกกาวยาง เมอไมมเรากอยไมได แสดงวา

เรากำลงเปนทาสของสงดงกลาว อนาคตของชาต

จะเปนเชนไร หากทกคนทงถนฐานไปแสวงหา

ความเจรญ แลวทงภมปญญาทองถนไวเบองหลง

ใหสญสลายไปตามกาลเวลา แค เรมตนใน

ปจจบน ปญหาสงคมกมสารพด ยาเสพตด

ชสาว อาชญากรรม แหลงอบายมข ครอบครว

แตกแยก หยาราง เกดปญหาตามมาเปนลกโซ

อกหลายวถชวตทมลกษณะเดยวกบปอม

ในวนน สงทปอมทำปอมปฏบต โรงเรยน

สงเสรมสนบสนน ปอมไดรบการยอมรบจาก

เพอนใหเปนประธานนกเรยน เปนนกเรยนดเดน

และเปนยอดนกอานของโรงเรยน ทสำคญ

เขาเปนเดกทดำเนนชวตอยางรลกซงในสจธรรม

ของชวตและลกยอดกตญญทอยในใจของพอแม

ตลอดไป นแหละคอสงทสงคมกำลงตองการ

เปนอยางมาก

การศกษา เปนการเรยนร เพอใหอยรวมกบ

ส ง แ วดล อม ได อย า งกลมกลนมคว ามส ข

มความผกพน

๗๒ ๗๓

เรอง

กลมผนำเยาวชน

บานอยสบายของฉน

โรงเรยน

กลมโรงเรยนเทศบาลนคร

ขอนแกน และสพท.

ขอนแกน เขต ๑

บานอยสบาย

ขอนแกน เขต ๑

ในชวงบายวนท ๑๑ ตลาคม ๒๕๕๔

ชวงถนนกลางเมองและถนนหลงเมอง จงหวด

ขอนแกน ยานตลาดบางลำพอนเปนตลาดเกาแก

ด ง เด ม ไปจนถ งห า งสรรพสนค าสม ย ใหม

แฟรพลาซา ผคนแถวนนไดยนเสยงเดกเกอบ

๑๐๐ ชวต ทแบงกลมเปน ๔ กลมใหญเดนแยก

ยายกนไปในเสนทางตางๆ ในบรเวณนน ชปาย

รองตะโกน รณรงค และเชญชวนผคนวา

“พนองครบ พนองคะ...วนท ๑๕ พลาด

ไมได พบกบพวกเรา...เยาวชน โครงการบานอย

สบาย...ทถนนคนเดน๑...หกโมงเยนถงสามทม...

อยาลมนะครบ อยาลมนะคะ”

๑ ถนนคนเดน คอการจดกจกรรมวฒนธรรม ประกอบดวย การแสดงวฒนธรรม และการขายอาหารพนเมองตางๆ บรเวณถนนหนาศาลากลาง

จงหวดขอนแกน จดโดยเทศบาลนครขอนแกน ในทกเยนวนเสาร

พนองประชาชนตางหยดยนดขบวนแห

ของเดกดวยความสนใจ แมกระทงรถราบนถนน

และตำรวจจราจร ยงเปดทางใหกบเยาวชนกลมน

หลายคนสงสยวา เดกกลมนมาชกชวนใหไปด

โครงการบานอะไร บางคนถงขนาดเดนมาถาม

เยาวชนทหยดยนพดคยกบผคนในบรเวณนนวา

“โครงการบานนอยทไหน สรางโดยใคร และเปน

บานแบบไหน” เดกๆ ชวยกนตอบคำถามทพรง

พรเหลานนวา

“โครงการบานอยสบาย อยในจงหวด

ขอนแกนและอยไดในทกทคะ อนนมใช เลน

สำนวนโวหารนะคะ มนเปนเชนนนจรง เพราะ

๗๔ ๗๕

คนสรางบานกคอพวกเราทกคน ผอยอาศยท

ชวยกนทำใหเปนบานอยสบาย”

โดยพวกเรา “เดกสรางบาน อยสบายแน”

เปนตวแทนนกเรยนชนมธยมสาม จาก ๗

โรงเรยนในสงกดเทศบาลนครขอนแกน ๖ โรงเรยน

ในสงกด สพป. เขต ๑ และอก ๑ โรงเรยนในสงกด

สพม. ๒๕ จงหวดขอนแกน โรงเรยนละ ๖ คน

จำนวน ๘๔ คน ไดมาเขาคายในโครงการผนำ

เยาวชนบานอยสบาย จดโดยสถาบนอาศรมศลป

ภายใตความรวมมอระหวางการเคหะแหงชาต

เทศบาลนครขอนแกน และสำนกงานคณะ

กรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) สำนกงาน

เขตพนทการศกษาขอนแกน เขต ๑ (สพป.

ขอนแกน เขต ๑) พาพวกเราเขาคายอยางตอ

เนองถง ๔ คาย

ดวยการเรยนรในเรองตางๆ นบตงแต

ความหมายบานอยสบายและอยไมสบาย การทำ

บานของเราใหอยสบาย และแบงกลมพวกเรา

เปนสองกลม คอเนนเรองการเปนผนำเยาวชน

และเนนเรองการสรางสอ เพอกลบมารวมลงมอ

ทำโครงการบานอยสบาย และแลกเปลยนเรยนร

ระหวางโรงเรยน

โดยพวกเราแตละโรงเรยน ไปชกชวน

เพอน พ และนอง รวมถงคนในชมชนใหเขามา

รวมเปนเครอขายเยาวชนบานอยสบายเพอรวม

แกปญหาบานอยไมสบายทเราอยากแกไขแลว

จากนนพวกเราสำรวจบานของสมาชกในเครอ

ขายวามปญหานนหรอไม มลกษณะอยางไร

และรวมกนวเคราะหขอมลจากการสำรวจเพอหา

แนวทางการแกไข และนำเสนอกบผเกยวของใน

เครอขาย เพอรวมลงมอแกไขปญหารวมกน

และตดตามประเมนผล

เชญแวะชมวธการ/แบบบานแตละแบบ

จากพวกเรา “ผนำเยาวชนบานอยสบาย” ไดท

Webs i te : h t tp : / /baanu saby .com/2/

index.php/phaseii/camp4 และดวยขอจำกด

ของพนท เราขอนำเสนอหนงในตวอยางบานอยสบาย

ดงน

มองแง ด เพ อ ให เ ข า อย ต ดบ าน โดย เด ก

(วดกลาง) สรางบาน

เม อไดยน เร อง เขาคายบานอยสบาย

หลงสอบไล ม. ๒ พวกเราคดวาคงเปนเรอง

การออกแบบบาน สถาปนก หลงจากเขาคายได

เรยนรอยางสนกสนานกบคณครและเพอนๆ ตาง

โรงเรยนในเรองบาน ความคดกเปลยนไปวาเปน

เรองการทำใหบานอยสบาย โดยเฉพาะเมอไดยน

เพอนตางโรงเรยนพดถงสงททำใหบานอยไม

สบาย กจกรรมแรกๆ ในคาย และนนเปน

คร งแรกท เ ราไดยนความคดของเพ อนตาง

โรงเรยน ถงบานทไมสบายทมไดเกดจากบานรก

สกปรก ไมแขงแรงหรอขาดแคลนขาวของเครองใช

เทานน ยงรวมถงบานทมพอแมสบบหรหรอกนเหลา

หรอเลนการพนน หรอทะเลาะกน ตลอดจน

อยกนไมพรอมหนา เปนหลายเรองทเราไมได

คดมากอน อกหลายเรองเรากรแตเรากไมกลาพด

และเรากเชอวาเพอนเราอกหลายๆ คนกไมกลา

พดไมกลาบอก โดยเฉพาะกบผปกครองของเรา

และสงเหลานนาจะสงผลใหเดกรนเราหลายคน

เปนเดก “อยไมตดบาน”

เมอคณครชวนใหพวกเราคนหาปญหา

บานทไมสบายทเราอยากแกไขในคาย ๒ เรองน

กกลบมาหาเราอกครง เมอคณครถามวาเราจะร

จำนวนนกเรยน/สมาชกทมปญหานวามมากแคไหน

๗๔ ๗๕

และรไดอยางไร เรากตอบคณครไปทนทวามมาก

เลยคะ เพราะแตละปมเพอนๆ ของเราไมมา

โรงเรยนบอยๆ และในทสดกไมมาแบบหายไป

เฉยๆ โดยพวกเรากไมรวาเขาไปไหน และเขา

เหลานแหละกคอพวกอยไมตดบาน คอเชากออก

จากบานแตไมไปโรงเรยน หรอหลงเลกเรยนกไม

กลบบาน เปนตน และรายชอเดกเหลานกหาได

จากงานทะเบยน

เมอเปดเรยน พวกเราไปดขอมล กพบวา

ปญหานเกดกบทกๆ สายชน แตทมมากคอสาย

ชนมธยมศกษาปท ๒/๗ , ๒/๘ พวกเราจงไดรวม

ตวกนวเคราะหสาเหตของปญหาในเบองตนวา

นาจะมาจากครอบครวและชวยกนเขยนและทำ

“โครงการอยใหตดบาน” พาสมาชกไปสำรวจ

เยยมบานนองๆ และผปกครองเพอสอบถามชวต

ความเปนอย พรอมกบคณคร เมอวเคราะห

ขอมลหลงการสำรวจ พบวาสวนใหญ เปน

ครอบครวทพอแมแยกทางกน และเทาทสงเกต

ผปกครองและเดกกไมคอยไดมาพดคยกนเทาไร

จงคดจดคาย Rally ครอบครวมหาสนก เพอให

ผปกครองและเดกๆ ไดมาเรยนร เร องราว

ครอบครวทเคยมปญหาและทำกจกรรมสนกๆ

รวมกน

พวกเราผนำเยาวชนบานอยสบาย สวนใหญ

มประสบการณการเขาคายกนมาหลายตอหลายครง

แตไมเคยจดคายใหคนอนมากอน ครงนจงเปน

ประสบการณใหมจรงๆ โดยเฉพาะอยางยงตอง

ทำงานรวมกบกลมผนำฯ ทไปคายบานอยสบาย

ดวยกนและสมาชก ในโรงเรยนทมารวมเปน

พเลยงทำคายนดวยกน โดยมคณครเปนทปรกษา

อยหางๆ และรวมลนไปกบเรา

ผนำ หรอพเลยง มไดเปนผจดกจกรรมใน

แตละฐานเทานน เชน ฐานเชอใจ โดยใหเดกปดตา

ผปกครองบอกทางโดยไมใหชนเกาอ และพเลยง

เปนคนคอยแกลงสงขอมลผดๆ ให หากนองจำ

เสยงผปกครองไมได เขากจะไปไมถงเสนชย

แลวกสลบมาใหผปกครองปดตาแทน เปนตน

ยงไดชวยกนสรปหลงทำกจกรรม เชน ฐานเชอ

ใจกบอกวา “ถานองไปตามเพอน ไมเชอพอเชอ

แมแลวอนาคตของนองทเกอบจะมองเหนแลว

มนกจะไมเหนอกตอไป” พวกเราพดประมาณน

“พอพดเสรจกเหนนองๆ หนไปมองตาพอกบแม

แลวเขากยม เพยงแคนพวกเรากรสกแลวคะวา

นองเขาใจ”

ผปกครองและนองๆ ไดเขาฐานแตละฐาน

ครบทกคนดวยสหนายมแยมและเสยงหวเราะ

ตลอดเวลา มคณยายของนองทยงแขงแรงมาก

และเขารวมทกฐานบอกพวกเราวา “ไมเคยเลน

แบบนมา มนสนกด อยากทำกจกรรมแบบนอก”

บรรดาผนำ และสมาชกทรวมจดคายครงน

ตางยอมรบวา “เปนงานทเหนอยมาก ทงจาก

การเตรยมงานและแกปญหาในสงทไมคาดฝนใน

ชวงวนงาน แตตอมากหายเหนอย และเมอเทยบ

กบผลลพธ ผลนนดกวามาก เพราะได เหน

ผปกครองและเดกมกจกรรมรวมกน เหนแลวม

ความสข” และยงไดมาสะทอน (Reflection)

ความหมายของความสข ทพวกเราเหนวาตาง

จากความสขจากการกนขนมอรอย เพราะวา

“นนกแคกนแลวใหผานไป แตความสขน

จะตดอยในใจไปตลอดเลย”

“ทำใหเรารกแมมากขนดวย ทำเสรจแลว

คดถงแม กลบไปหาแม ไปกอดแม”

“เปนความสขทวา ภมใจในความสข

ถาเราสามารถเปลยนคนคนหนง ถงจะไมไดมาก

แลวการกนขนมกแคแปบเดยว หมดแลวหมดไป

แตถาเราเปลยนนสยได มนจะเปนความสขท

ยงยนมากกวา”

แมวาพวกเราไมไดทำตวบงชวดความ

สำเรจหรอทำแบบประเมนอยางทพวกคณครทำ

เรากยงบอกถงความสำเรจจากการจดคายอนเกด

จากความรวมมอจากผปกครองและนองวา “เปนเรอง

นาภมใจวา แคเวลาไมกชวโมง เรากสามารถซอ

ใจผใหญได ซอใจรนนองได อยางนองคนหนง

รอยวนพนป ไมเคยเหนเขาไหวแม หลงจากเสรจคาย

เขาไหวแมครบ” และ “หลงจากคายเสรจ นองๆ

หลายคนเจอหนาพวกเรา กยกมอไหวคะ”

๗๖ ๗๗

ในคายท ๓ พวกเราไดนำเสนอวดทศน

โครงการและแลกเปลยนเรยนรกบเพอนตาง

โรงเรยน แลวยงไดรบโจทยททาทาย คอการ

วเคราะหสงทพวกเราทำวาสอดคลองกบเกณฑท

ดของโครงการทพวกเราทง ๑๔ โรงเรยนไดระดม

สมองวางกนเอาไวหรอไม แมพวกเราเหนพอง

ตองการวาโครงการของเราเขาเกณฑทกขอ

ตงแตเปนปญหาใกลตวและมความสำคญกระทบ

กบบคคลจำนวนมาก พวกเรามความพรอม

เพรยงกนและมความสามคค รวมทำกจกรรม

แตละขนตอนในการแกปญหาไดอยางบรรลผล

พรอมกบการทำสอและนำเสนอเรองราวไดพอ

สมควร แตพอถงเรองความยงยนในผลการแก

ปญหา... แมนองๆ ของเราตางรบปากพวกเราวา

เขาจะทำคายอยางนอกในปหนา พวกเรากลบไม

แนใจสกเทาไร

พวกเราจงไดจดคาย “เปลยนแลวนะ” ๒

วนกบ ๑ คน เฉพาะกบกลมนองๆ กลมน ทงๆ

ทมนเปนอกสปดาหกอนสอบไล และตองฟนฝา

อปสรรคมากมาย รวมถงเรองงบประมาณ

แตพวกเรากไมยอทอและชวยกนทำคายนขนมา

เพอใหนองๆ ไดมารบรถงปญหาทเขาม ดวยการ

เปดเวททกวางขน คอมวทยากรท เปนรนพ

มาเลาประสบการณจรงของเขากวาจะไปเปนดาว

มหาลย และไดทำงานสงๆ เขาตองฟนฝาอะไร

มาบางในชวต และกจกรรมในฐานตางๆ เฉพาะ

ในกลมนองเทานน พวกเราไดเรยนรสงใหม

และตอกยำประสบการณการจดคายอกครง

นองๆ กไดมาสนกและไดเรยนรพรอมทงยนยน

การเปล ยนแปลงของเขา จากเดมเขาเคย

โดดเรยน มาสาย เดยวนนองเขาปรบตวแลว

หลายคนกเขามาชวยทำกจกรรมของโรงเรยน

และของเทศบาลนครขอนแกน เปนตน พวกเรา

จงอยากฝากใหผปกครองใหความใกลชดกบเดก

มากยงขน ใหความอบอนกบเขา ชวยมองเขาใน

ทางทด แลวเขากจะเปนคนดเหมอนอยางนองๆ

ของพวกเราคะ

๗๖ ๗๗

๗๘

ยอนรอย

งานเขยน

ภาคเหนอลาง l เพราะหวใจอยใกลวด

ครรนทรดา นนตา

ทำไมถงเขยนเรองน

โรงเรยนอยตดกบวด แตแปลกใจวาอยใกลวดแลวทำไม

ไมไปทำบญทวดกเลยมความคดวาเรามความไดเปรยบทโรงเรยน

เราอยใกลวด แตเรากลบมองไมเหนประโยชนทเราจะไปปลก

จตสำนกเดก เพราะวาเราเปนจดเรมตนและสนสดหลายๆ

อยางกเลยคดกจกรรม๑เดอน๑วนพระขนมาเพอใหเดกได

เรมไปวด สำหรบตวเองกเหมอนกนอยใกลวดแตกไมคอยไดไป

กไมอยากใหเดกเหมอนตวเรา เรากตองปลกฝงเขาพาไปตงแต

อนบาลเพอใหเขาเกดความอยากไปทำบญ

คณครมวธการเลาเรองยงไงบางคะทไมนาเบอ

เขยนตามความรสกเองตวเองคะ อาจจะเปนคนชอบ

อานนยายดวย เลยเพมเขาไป เปนคนทชอบอานหนงสอ แลวก

ชอบสงเกต ชอบดวาตวของเรามความโชคดในเรองอะไรบาง

แลวเราไดใชความโชคดตรงนนไปทำอะไรไดบาง เชน โรงเรยน

เราโชคดทอยตดวดแลวเราไดใชอะไรจากตรงนนบางสวนใหญ

จะคดบวกอยทกเรองคะเพราะจะทำใหเราเกดความสบายใจ

ภาคอสานตอนบน l การปลกฝงคณธรรมของ

ไตหวน

ครสรเดช พนธวเศษ

มเทคนคในการจดจำเรองราวอยางไรบาง งานเขยนถงไดละเอยด

และเปนขนตอน

จดบนทกครบแตจดตามความเขาใจของตนเองเพอกน

ลมสนๆครบ

กอนการเขยนบทความไดมการเตรยมตวมากอนหรอไม

มครบเพราะผมกรอยเรยงระมดระวงเรองภาษาแลวก

พยายามเชอมใหเหนถงความเปนเหตเปนผลกน โดยเนนเรอง

คร เรองโรงเรยน เรองการบรหารโรงเรยน เรองนกเรยนตาม

แนววชาชพทตนถนด

คาดวาผอานจะไดรบอะไรจากบทความนบางคะ

คดวาจะไดรบประโยชน ในกลมผอานทอยในวยพอแมผ

ปกครองกจะไดหนมาใสใจเกยวกบเรองคณธรรมในตวเดกมาก

ขนครบ สวนในกลมผอานทเปนครบาอาจารยในกลมผบรหาร

โรงเรยน กเปนการกระตนใหนำเรองคณธรรมจรยธรรมไปแทรก

อยในการเรยนการสอนหรอทกกจกรรมทเกดในโรงเรยน

ภาคอสานตอนลาง l ชวตนคงไมมใครอยากเปน

ครกชมล อยสข

ความรสกตองานเขยนจากประสบการณจรง

คอจะเกดจากความเปนจรง จากชวตจรงๆ ของเดก

ซงบางคนอาจจะไมคดวามจรงอยในโลกน แตถาเรารสก

สะทอนในอก หรอรสกสงสาร มนสามารถกลนกรองออกมา

เปนตวอกษรไดอยางสละสลวยและไพเราะ โดยทเราคาดไมถง

เพราะเกดจากความรสกจรงๆ ของเรา พรงพรภายในหนงคน

จบอยางนเลยเปนความรสกทอยากจะบรรยาย

เทคนคการเขยนใหเหนภาพชดเจน

ใสคำบรรยายใหเกดภาพพจน ใหเกดความเปนจรง

สมจรง ใสความรสกลงไป หรอสาทก(ยกตวอยาง) ขนมาให

คนอานเหนภาพตาม เหมอนอยในเหตการณ และการใชภาษา

หรอคำทอานแลวตองรเรองทนท

การเขยนอยางไรใหชวนตดตาม

การสรปแนวคดทงหมดของเรอง จากททงปญหาไวใน

ตอนตน แลวมาคลายปมในตอนสดทาย เปนหวใจของเรอง

เพอใหผอานยงอยากอานอยากตดตามตอ

ภาคประตอสาน l เจดยทราย

ครบวกาน เลาสงเนน

ความเปนมาของงานเขยนชนน

สมยเปนเดก จะอยกบกจกรรมตรงนมาตลอด จะได

สรางเจดยทรายเปนประจำ ทำทกป กคอเรากสนก แลวก

๗๙

ประทบใจ การขนทรายแตกอนกลำบากนะ กเลยมความประทบใจ

คดถงตรงนขนมาคะ

ทำไมถงเลอกสอสารกบผอานโดยการเลาเรองผานตวละคร

ถาเดกเขาอานแลวถาแมคยกบลกเดกเขาจะรสกวามน

ใกลตวเขาดวย กเลยนำการคยกนระหวางแมกบลกตรงนใส

เขาไปมนจะซงกวากนนะคะ

กอนเขยนมการเตรยมตวอยางไรบาง

กอนเขยนกจะทบทวนในเรองของวนเวลาตรงกบวนอะไร

เพอไมใหผดพลาดในเรองของขอมล กเลยมการศกษาเทาความ

นดหนอยสวนเรองของกจกรรมเราจะรเพราะวาเราทำดวยตว

เอง สมยนเดกเขาไมคอยมกจกรรมตรงนกเลยคดวา เรองอดต

บางเรองกลวมนจะหายไปกเลยเอามาเลาใหเดกฟง เพราะวา

ปจจบนนทบานเองกไมมทรายใหขนเหมอนเมอกอนแลว

ภาคกลาง-ตะวนออก l

วถพทธ ร ตน และเบกบาน

พระครปลดสวฒนพรมคณ

พระครเขยนเรองพระธรรมใหเขาใจงายไดอยางไร

เวลาจะเขยนกตงเปาหมาย ตองการใหผอานทราบถง

เปาหมายอะไร กเขยนตามทตงเปาไว อธบายโนมนาวใหผอาน

ไดรบประโยชน ใหแงคด มมมมองหลากหลาย ทำอยางไรใหผ

อานนำไปใชประโยชนไดจรง เรองทยกตวอยางกมาจากคมภร

พระไตรปฎกเปนชาดกเรองเลาประกอบกบไดอานหนงสอของ

พระพรหมคณาภรณ อานหนงสอทาน กทำใหเหนแนวทางการ

เขยนของทานและนำมาประยกตใช

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน l ประสทธ คงศลป

ลกผชายหวใจไมแพ

ครอำไพ สงขสข

มเคลดลบอยางไร ใหงานเขยนมความละเอยดในการบรรยาย

เรองราวประวตชวตคน

เขยนตามสภาพความเปนจรง เปนสภาพความเปนจรง

ของเดกทเราตองเจอตองเหนเขาตลอดเวลาทโรงเรยนเดกสวนใหญ

มฐานะยากจน แตประสทธเขาลำบาก ครอบครวมปญหามาก

อารมณรนแรงนองคอนขางเกเรไปเรยนไหนกโดนไลออกสวน

พอกเสยชวตไปแลว นองจงตองแกปญหาคนเดยวตลอด เขา

เปนคนตาเศราชอบเกบตวไมสงสงกบใครเขากบคนอนไมคอย

ได อารมณรอน แตพอไดเปนประธานนกเรยน เขากเปลยนไป

แขงแกรง หนกแนน อยากใหดเขาเปนตวอยาง พอ-แม กเปน

ทพงไมไดแตเขากประคบประคองชวตใหดได

สวนตวสอนอยประจำ(วชาภาษาองกฤษ) ประสทธจะ

ชอบงวงและขออนญาตออกไปลางหนาลางตาบอยๆพอสงเกต

เหนกเลยสงสยไดสอบถามพดคยเขากเลาวาเขาตองไปทำงาน

หนกหลงเลกเรยน กวาจะเลกงานกดก ทกวน เคยตามเขาไป

ดเขาทำงานทนาเกลอ เหนอยประจำตรงขางทางบานแหลม

จากโรงเรยนตดถนนพระราม๒ทนสวนใหญกทำนาเกลอ โกย

เกลอเปนกองใหญๆบางกทำประมงจบปลา

ปนไดเปนครประจำชนของเขาทกคนรวมทงเพอนๆก

เลยพยายามชวยกน เขากไดเกรดดขน อยากฝากไววา คนเปน

ครนอกจากอยากใหศษยมความรกอยากใหเขามความสข เจรญ

เตบโตไปอยางสดใสอยางไมตองลำบาก อยากใหรฐบาลไดมา

สนบสนนดแลชวยเหลอตรงน

ภาคใตตอนลาง l เกรยตภม หรอสมรภม

ครอญญาน รองสวสด

ความประทบใจในงานเขยนชนน

เปนประสบการณตรงคะ ประทบใจพเอยดมากเลยคะ

เพราะวาแกเปนคนอธยาศยด และชอบชวยเหลอเพอน ตวแกเอง

แกไมหวงแตหวงคนอน ลกศษยแถวน ไมวาจะเปนเดกมสลม

หรอแขก แกสอนมาตงแตรนตายาย เพราะวาเดกอสลามเขาจะ

มลกตงแตอายยงนอยคะกเปนทงพ เปนทงญาต เปนทงครแลวก

มแรงบนดาลใจวาทานสน. ทเขต ๒ แกบอกวาใหทำสงภายใน

วนท ๑๙ คะ และวนท ๑๙ สงหาคม ตรงกบวนทแกเสยชวต

พอด

ชวยแนะนำวธการเขยนเรองราวใหด

อนดบแรกเราตองมขอมล และหาภาพทเขากบเรอง

ภาพหามาเอง และภาพจรงกยงมอย อกสวนกเอามาจากงานท

ระลกในงานศพของแกคะ แลวครกหาขอมลทางอนเทอรเนต

ดวยคะวาคนทตายไปแลวนนกคนแลว

บทความดเดน

ภาคเหนอตอนบน

โรงเรยนราชานเคราะห พะเยา เขต ๒

ภาคเหนอตอนลาง

โรงเรยนทงนอยพฒนา กำแพงเพชร เขต ๒

ภาคอสานตอนบน

สพป.ขอนแกน เขต 2

ภาคอสานตอนลาง

โรงเรยนบานเตย อบลราชธาน เขต ๕

ภาคประตอสาน

โรงเรยนบานขามทะเลสอ นครราชสมา เขต ๕

ภาคกลาง-ตะวนออก

วดญาณเวศกวน (หลงพทธมณฑล) นครปฐม

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

โรงเรยนวชรธรรมโศภต เพชรบร เขต ๑

ภาคใตตอนลาง

โรงเรยนบานตอหลง นราธวาส เขต ๒

ภาคเหนอตอนบน

สพป.เชยงรายเขต๔

โรงเรยนบานหวยไซลำพนเขต๑

โรงเรยนบานถำผาลาดพะเยาเขต๒

โรงเรยนชมชนบานหนองเลาพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานทงโหงเชยงรายเขต๔

โรงเรยนราชานเคราะหพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานนาตม(ครราษฎรวทยานสรณ)แพรเขต๒

โรงเรยนบานแปะเชยงใหมเขต๖

โรงเรยนบานหวยสงหแมฮองสอนเขต๒

โรงเรยนบานแมจองเชยงใหมเขต๑

โรงเรยนอนบาลแมสะเรยง(บานโปง)

แมฮองสอนเขต๒

โรงเรยนบานปาตาลลำปางเขต๒

โรงเรยนบานดอนแกวพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานหนองบวตำบลงมพะเยาเขต๒

ภาคเหนอตอนลาง

โรงเรยนวดทาขอยพจตรเขต๑

โรงเรยนบานวงออพจตรเขต๑

โรงเรยนบานหนองขาวพจตรเขต๑

โรงเรยนบานหนองรมตากเขต๑

โรงเรยนวดคยางกำแพงเพชรเขต๑

โรงเรยนบานไดลกพจตรเขต๒

โรงเรยนวดหวยเรยงใตพจตรเขต๒

โรงเรยนบานวงทบยาพจตรเขต๑

โรงเรยนชมชนวดคลองคะเชนทรพจตรเขต๑

โรงเรยนบานนำดวนตากเขต๑

โรงเรยนชมชนบานกำแพงดนพจตรเขต๑

โรงเรยนชมชนท๑๑วดสวรรณประดษฐพษณโลก

เขต๑

รายชอโรงเรยนในวารสารวถพทธฉบบท ๖

๘๐

โรงเรยนบานแกงซองพษณโลกเขต๒

โรงเรยนบานหนองรมตาก๑

โรงเรยนบานเขาพรกอนสรณกำแพงเชรเขต๒

ภาคอสานตอนบน

โรงเรยนบานนอยกลางคำแคนเหนอขอนแกนเขต๒

โรงเรยนบานหนองเอยนดง(ราษฎรสงเคราะห)มกดาหาร

โรงเรยนบานโพนสวางวงเยนเลยเขต๑

โรงเรยนบานแดงใหญขอนแกนเขต๑

โรงเรยนบานดอนมะจางนครพนมเขต๒

โรงเรยนเทศบาลสวนสนกขอนแกนเขต๑

โรงเรยนบานเหลาพฒนานครพนมเขต๒

สพป.ขอนแกนเขต๒

โรงเรยนนาหนองทมวทยาคมขอนแกนเขต๕

โรงเรยนบานนาโคกเลยเขต๑

โรงเรยนพลงราษฎรพทยาสรรพมกดาหาร

โรงเรยนบานเหลาพฒนานครพนมเขต๒

โรงเรยนบานดอนกลางนครพนมเขต๒

กลมโรงเรยนเทศบาลนครและสพท.ขอนแกนเขต๑

ภาคอสานตอนลาง

โรงเรยนบานหวนารอยเอดเขต๒

โรงเรยนบานคลอมตรภาพศรสะเกษเขต๑

สพป.ยโสธรเขต๒

โรงเรยนเออดใหญพทยาอบลราชธานเขต๓

โรงเรยนบานทบนอยสรนทรเขต๒

โรงเรยนกระเทยมวทยาสรนทรเขต๓

โรงเรยนบานนาเรองอบลราชธานเขต๔

โรงเรยนบานนาแมดอบลราชธานเขต๒

โรงเรยนบานคมยโสธรเขต๑

โรงเรยนบานโนนเลยงอบลราชธานเขต๕

โรงเรยนบานนาถมยโสธรเขต๑

โรงเรยนบานบอนวทยาศรสะเกษเขต๑

เพมเตมจากภมภาคอน

โรงเรยนบานดอนกลางนครพนมเขต๒

โรงเรยนบานดอนศาลานครพนมเขต๒

โรงเรยนบานหนองใหญพฒนานครราชสมาเขต๓

โรงเรยนบานชงโคระยองเขต๒

โรงเรยนปากคลองบางขนากฉะเชงเทราเขต๑

ภาคประตอสาน

โรงเรยนบานทาขเหลกนครราชสมาเขต๕

โรงเรยนบานซบเจรญสขชยภมเขต๓

สพป.นครราชสมาเขต๗

โรงเรยนนคมสรางตนเองจงหวดสระบร(พบลสงเคราะห๒)

สระบรเขต๑

โรงเรยนบานโคกสวางบรรมยเขต๓

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยาปราจนบรเขต๒

โรงเรยนบานหนองใหญพฒนานครราชสมาเขต๓

โรงเรยนดอนนำใสวทยานครราชสมาเขต๕

ภาคกลาง-ตะวนออก

โรงเรยนอดมศลวทยาพระนครศรอยธยาเขต๓

โรงเรยนบางปะอนพระนครศรอยธยาเขต๓

โรงเรยนบานยางเอนระยองเขต๒

โรงรยนวดพชนมตรปทมธานเขต๑

โรงเรยนปากคลองบางขนากฉะเชงเทราเขต๑

สถาบนอาศรมศลปกรงเทพมหานคร

โรงเรยนศรอยธยาในพระอปถมภฯกรงเทพมหานคร

โรงเรยนเสนา(เสนาประสทธ)พระนครศรอยธยาเขต๒

โรงเรยนการทำมาหากนวดโพธเฉลมรกษ

ฉะเชงเทราเขต๑

โรงเรยนเทพศรนทรนนทบร

โรงเรยนวดปากกรานพระนครศรอยธยาเขต๑

โรงเรยนหงสประภาสประสทธพระนครศรอยธยาเขต๒

โรงเรยนศรบณยานนทนนทบร

โรงเรยนวดเปรมประชากรปทมธานเขต๑

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

สพป.สพรรณบรเขต๓

โรงเรยนบางจานวทยาเพชรบรเขต๑

โรงเรยนบวปากทาวทยานครปฐมเขต๒

โรงเรยนวดดอนไกเตยเพชรบรเขต๑

โรงเรยนบานสามแพรกเพชรบรเขต๑

โรงเรยนคงคารามเพชรบรเขต๑

โรงเรยนอนบาลวดไชยชมพลชนะสงครามกาญจนบร

เขต๑

โรงเรยนเขายอยวทยาเพชรบรเขต๑

โรงเรยนวดวมลมรรคารามราชบรเขต๑

โรงเรยนบานพมวงราษฎรบำรงราชบรเขต๑

โรงเรยนอนบาลพระบรมราชานสรณดอนเจดย

สพรรณบรเขต๒

โรงเรยนบานไผตาโมสพรรณบรเขต๒

โรงเรยนบานทรายทองประจวบครขนธเขต๑

โรงเรยนวดแกนจนทนสมทรสงคราม

โรงเรยนวดตะครำเอนกาญจนบรเขต๒

ภาคใตตอนลาง

โรงเรยนบานกะทงสงขลาเขต๓

โรงเรยนทองอยนตกลสงขลาเขต๓

โรงเรยนแมลานวทยาปตตานเขต๒

โรงเรยนเมองพงงาพงงา

โรงเรยนบานสไหงโก-ลกนราธวาสเขต๒

โรงเรยนบานปลายรานครศรธรรมราชเขต๒

โรงเรยนตนบากราษฎรบำรงตรงเขต๑

โรงเรยนไทยรฐวทยาสงขลาเขต๓

โรงเรยนวดโงกนำพทลงเขต๑

โรงเรยนชมชนวดอมพวนารามปตตานเขต๒

โรงเรยนอนบาลสราษฎรธานสราษฎรธาน

โรงเรยนวดประดหอม(สขประชาสรรค)พทลงเขต๑