กระทู้ธรรม นักธรรมชั้นตรี · Web viewฉลยธรรม น กธรรมช นตร สอบในสนามหลวง
Post on 09-Dec-2020
2 Views
Preview:
Transcript
กระทธรรม นกธรรมชนตรสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนพธ ท ๑๕ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓-------------------
สล โลเก อนตตร. ศลเปนเยยมในโลก.
ข� ชา. เอก. ๒๗/๒๘
-------------------
แตงอธบายใหสมเหตสมผล อางสภาษตอนมาประกอบดวย ๑ ขอ และบอกชอคมภรทมาแหงสภาษตนนดวย สภาษตทอางมานน ตองเรยงเชอมความใหตดตอสมเร องกบกระทตง. ชนน กำาหนดใหเขยนลงในใบตอบ ตงแต ๒ หนา (เวนบรรทด) ขนไป
-------------------
ใหเวลา ๓ ชวโมง
46
ปญหาและเฉลยธรรม นกธรรมชนตรสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนพฤหสบด ท ๑๖ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓----------------------------------------
๑. ๑.๑ โลกเดอดรอนวนวายในปจจบนน เพราะขาดธรรมอะไร ?
๑.๒ บคคลมกาย วาจา ใจ งดงามเพราะปฏบตธรรมอะไร ?
๑. ๑.๑ เพราะขาดธรรมคมครองโลก ๒ อยางคอ ๑) หร ความละอายแกใจ ๒) โอตตปปะ ความเกรงกลว
๑.๒ เพราะปฏบตธรรมอนทำาใหงาม ๒ อยางคอ ๑) ขนต ความอดทน ๒) โสรจจะ ความเสงยม
๒. ๒.๑ ทจรต คออะไร ? มเทาไร ? อะไรบาง ?๒.๒ คนทรบปากรบคำาเขาไวแลว แตไมทำาตามนนจด
เขาในทจรตขอไหน ?๒. ๒.๑ ทจรต คอประพฤตชว ประพฤตเสยหาย ม ๓ คอ
๑) ประพฤตชวดวยกาย เรยก กายทจรต ๒) ประพฤตชวดวยวาจา เรยก วจทจรต ๓) ประพฤตชวดวยใจ เรยก มโนทจรต
๒.๒ จดเขาในวจทจรต๓. ๓.๑ มลเหตททำาใหบคคลทำาความชวเรยกวาอะไร ? ม
อะไรบาง ?๓.๒ สงเปนทตงแหงการบำาเพญบญเรยกวาอะไร ?
โดยยอมเทาไร ? อะไรบาง ?๓. ๓.๑ เรยกวา อกศลมล หมายถงรากเงาของอกศล ม ๓
คอ ๑) โลภะ อยากได ๒) โทสะ คดประทษรายเขา ๓) โมหะ หลง ไมรจรง
๓.๒ เรยกวา บญกรยาวตถ โดยยอม ๓ คอ ๑) ทานมย บญสำาเรจดวยการบรจาคทาน ๒) สลมย บญสำาเรจดวยการรกษาศล ๓) ภาวนามย บญสำาเรจดวยการเจรญภาวนา
๔. ๔.๑ หลกธรรมดจลอรถนำาไปสความเจรญ มกอยาง ? อะไรบาง ?
47
๔.๒ อนตรายของภกษสามเณรผบวชใหม ขอไหนเปนอนตรายทสด ? เพราะเหตไร ?
๔. ๔.๑ ม ๔ อยางคอ ๑) ปฏรปเทสวาสะ อยในประเทศอนสมควร ๒) สปปรสปสสยะ คบสตบรษ ๓) อตตสมมาปณธ ตงตนไวชอบ ๔) ปพเพกตปญญตา ความเปนผไดทำาความดไวในปางกอน
๔.๒ ขอ ๓ คอ เพลดเพลนในกามคณ ทะยานอยากไดสขยง ๆ ขนไป เปนอนตรายทสด เพราะอนตรายขออน ๆ ยอมรวมลงในกามคณทงสน
๕. ๕.๑ อธษฐานธรรมคอธรรมทควรตงไวในใจ มกอยาง ? อะไรบาง ?
๕.๒ ผททำางานไมสำาเรจผลตามทมงหมายเพราะขาดคณธรรมอะไรบาง ?
๕. ๕.๑ ม ๔ อยางคอ ๑) ปญญา รอบรสงทควรร ๒) สจจะ ความจรงใจ คอประพฤตสงใดกใหไดจรง ๓) จาคะ สละสงทเปนขาศกแกความจรงใจ ๔) อปสมะ สงบใจจากสงทเปนขาศกแกความสงบ
๕.๒ เพราะขาดอทธบาท คอ คณเครองใหสำาเรจความประสงค ๔ อยางคอ ๑) ฉนทะ พอใจรกใครในสงนน ๒) วรยะ เพยรประกอบสงนน ๓) จตตะ เอาใจฝกใฝในสงนนไมวางธระ ๔) วมงสา หมนตรตรองพจารณาเหตผลในสงนน
๖. ๖.๑ อนทรย ๖ กบอารมณ ๖ มความสมพนธกนอยางไร ?
๖.๒ อะไรเรยกวา สมผส ?๖. ๖.๑ มความสมพนธกนอยางน
ตา เปนใหญในการเหนอารมณ คอรป ห เปนใหญในการฟงอารมณ คอเสยง จมก เปนใหญในการสดดมอารมณ คอกลน ลน เปนใหญในการลมอารมณ คอรส
48
กาย เปนใหญในการถกตองอารมณ คอโผฏฐพพะ ใจ เปนใหญในการรอารมณ คอธรรม
๖.๒ การกระทบกนระหวางอายตนะภายในม ตา เปนตน กบอายตนะ ภายนอก มรปเปนตน เกดความร ขน เรยกวา จกขวญญาณ เปนตน ทง ๓ อยางน รวมกนในขณะเดยวกน เรยกวา สมผส
๗. ๗.๑ มละคอมลทน หมายถงอะไร ?๗.๒
มลทนขอท ๑ และขอท ๙ คออะไร ? แกดวยธรรมอะไร ?
๗. ๗.๑ หมายถงกเลสเปนเครองทำาจตใหเศราหมอง ไมผองใส
๗.๒
มลทนขอท ๑ คอ โกรธ แกดวยเจรญเมตตา และมลทนขอท ๙ คอ เหนผด แกดวยสมมาทฏฐ
๘. ๘.๑ เหตใหเกดประโยชนในปจจบนเรยกวาอะไร ? มกอยาง ? อะไรบาง ?
๘.๒ เมอปฏบตตามเหตนนแลวจะไดรบผลอะไร ?๘. ๘.๑ เรยกวาทฏฐธมมกตถะ ม ๔ อยางคอ
๑) อฏฐานสมปทา ถงพรอมดวยความหมน ๒) อารกขสมปทา ถงพรอมดวยการรกษา ๓) กลยาณมตตตา ความมเพอนเปนคนด ๔) สมชวตา ความเลยงชวตตามสมควร
๘.๒ จะไดรบผล คอ ทรพย ยศ ไมตร เปนตนในปจจบน๙. ๙.๑ ตระกลอนมงคงจะตงอยไดนานเพราะสถานใดบาง
?๙.๒ ฆราวาสผครองเรอนควรตงอยในธรรมขอใดบาง
?๙. ๙.๑ เพราะสถาน ๔ คอ
๑) แสวงหาพสดทหายแลว ๒) บรณะพสดทครำาครา ๓) รจกประมาณในการบรโภคสมบต ๔) ตงสตรหรอบรษผมศลใหเปนแมเรอนพอเรอน
๙.๒ ควรตงอยในฆราวาสธรรม ๔ คอ ๑) สจจะ สตยซอตอกน ๒) ทมะ รจกขมจตของตน ๓) ขนต อดทน
49
๔) จาคะ สละใหปนสงของของตนแกคนทควรใหปน
๑๐. ๑๐.๑ จงเขยนศล ๕ ขอท ๕ พรอมทงคำาแปล๑๐.๒
สมบตและวบตของอบาสกอบาสกามอะไรบาง ?
๑๐. ๑๐.๑ สราเมรยมชชปมาทฏฐานา เวรมณ แปลความวา เวนจากการดมนำาเมา คอสราและเมรย อนเปนทตงแหงความประมาท
๑๐.๒
ม ๑) ประกอบดวยศรทธา ๒) มศลบรสทธ ๓) ไมถอมงคลตนขาว คอเชอกรรม ไมเชอมงคล ๔) ไมแสวงหาเขตบญนอกพระพทธศาสนา ๕) บำาเพญบญแตในพระพทธศาสนา ตรงขามกบสมบตทง ๕ น เปนวบตของอบาสกอบาสกา
ปญหาและเฉลยพทธประวต นกธรรมชนตรสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนศกร ท ๑๗ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓----------------------------------------
๑. ๑.๑ พทธประวตคออะไร ?๑.๒ มความสำาคญอยางไรทตองเรยนร ?
50
๑. ๑.๑ คอ เรองทพรรณนาความเปนไปของสมเดจพระสมมาสมพทธเจา
๑.๒ มความสำาคญในการศกษาและปฏบตพระพทธศาสนา เพราะแสดงพระพทธจรยาใหปรากฏ เชนเดยวกบตำานานยอมมความสำาคญตอชาตของตน ทใหรไดวา ชาตไดเปนมาแลวอยางไร
๒. ๒.๑ เจาชายสทธตถะทรงปรารภถงอะไรจงเสดจออกบรรพชา ?
๒.๒ ทรงบรรพชาเมอพระชนษาเทาไร ? และทรงบรรพชาไดกปจงตรสร ?
๒. ๒.๑ ทรงปรารภถงความแก ความเจบ ความตาย และ สมณะ
๒.๒ เมอพระชนษา ๒๙ ป, และทรงบรรพชาได ๖ ป จงตรสร
๓. ๓.๑ ญาณ ๓ ทพระพทธองคทรงไดในวนตรสรคออะไรบาง ?
๓.๒ ญาณขอไหน ททำาใหพระองคทรงสำาเรจความเปนพทธะโดยสมบรณ ?
๓. ๓.๑ คอ ๑) ปพเพนวาสานสสตญาณ ๒) จตปปาตญาณ ๓) อาสวกขยญาณ
๓.๒ ญาณ ขอท ๓๔. ๔.๑ พระพทธองคทรงแสดงปฐมเทศนาเมอไร ?
๔.๒ ใจความแหงปฐมเทศนานนวาดวยเรองอะไร ?๔. ๔.๑ เมอวนเพญ เดอนอาสาฬหะ สองเดอนหลงจาก
ตรสร ๔.๒ วาดวยทสดสองอยางอนบรรพชตไมควรเสพ,
มชฌมาปฏปทา, และอรยสจ ๔๕. พระธรรมเทศนาตอไปน พระพทธองคทรงแสดงทไหน
และมผลอยางไร ?๕.๑ อนตตลกขณสตร ๕.๒ อาทตตปรยาย
สตร๕. ๕.๑ ทรงแสดงทปาอสปตนมฤคทายวน มผลใหพระ
ปญจวคคยทง ๕ ไดบรรลอรหตตผล๕.๒ ทรงแสดงทตำาบลคยาสสะ ใกลแมนำาคยา มผลให
พระภกษปราณชฎลบรรลอรหตตผล๖. ๖.๑ พระพทธองคเสดจกรงราชคฤหครงแรกภายหลง
51
ตรสรประทบทไหน ?๖.๒ ทรงรบถวายพระอารามแหงแรกชออะไร ?
๖. ๖.๑ ประทบ ณ ลฏฐวน สวนตาลหนม๖.๒ ชอวาเวฬวนาราม
๗. ๗.๑ พระพทธองคทรงจำาพรรษาสดทายทเมองอะไร ?๗.๒
ทรงรบภตตาหารมอสดทายทเมองอะไร ?
๗. ๗.๑ ทเวฬวคาม เขตเมองเวสาล๗.๒
ทปาวานคร
ศาสนพธ๘. ผศกษามความรเร องศาสนพธตอไปนอยางไร ?
๘.๑ บญพธ ๘.๒ ทานพธ๘. รอยางนคอ
๘.๑ บญพธ วาดวยวธทำาบญม ๒ อยางคอ ทำาบญงานมงคล เชน ทำาบญขนบานใหม ทำาบญฉลองอาย เปนตน และทำาบญงานอวมงคล เชน งานศพ เปนตน
๘.๒ ทานพธ วาดวยพธถวายทานตาง ๆ เชน สงฆทาน เปนตน
๙. จงอธบายวธปฏบตของพธกรรมตอไปน ?๙.๑ วธกราบเบญจางคประดษฐ ๙.๒ วธกรวด
นำา๙. ๙.๑ การกราบเบญจางคประดษฐ มวธปฏบตดงน
ชายนงคกเขาทาพรหม หญงนงคกเขาราบทาเทพธดา เขาทงสองจดพน ประนมมอไหว หมอบกราบลง ทอดฝามอทงสองทพน ใหฝามอหางกนเลกนอย กมศรษะลงระหวางฝามอทงสองนน ใหหนาผากจดพน
๙.๒ การกรวดนำามวธปฏบตดงน เมอพระสงฆผเปนประธานในพธอนโมทนา เรมวาบท "ยถา วารวหา...." ทายกพงกรวดนำา พอถงบทวา "สพ�พตโย..." เปนตนไป พงประนมมอรบพรไปจนจบ แลวกราบ ๓ หน ฯ
๑๐. ๑๐.๑ พทธมามกะ หมายถงบคคลเชนใด?
52
๑๐.๒ จงเขยนคำาถวายสงฆทานประเภทสามญพรอมทงคำาแปล?
๑๐.๑ หมายถงผประกาศตน เปนผรบนบถอพระพทธเจาเปนของตนเปนการแสดงใหปรากฏวา ยอมรบนบถอพระพทธศาสนาประจำาชวตของตน นนเอง ฯ๑๐.๒ คำาถวายสงฆทานประเภทสามญ เขยนดงนอมาน มยำ ภน�เต, ภต�ตาน, สปรวาราน, ภก�ขสง�ฆส�ส, โอโณชยาม, สาธโน ภน�เต, ภก�ขสง�โฆ, อมาน, ภต�ตาน สปรวาราน, ปฏค�คณ�หาต, อม�หากำ, ทฆรต�ตำ, หตาย, สขายคำาแปล ขาแตพระสงฆผเจรญ ขาพเจาทงหลายขอนอมถวายซงภตตาหารกบของทเปนบรวาร ทงหลายเหลานแดพระสงฆ ขอพระสงฆจงรบซงภตตาหารกบของทเปนบรวารทงหลาย เหลานเพอประโยชน เพอความสขแกขาพเจาทงหลายสนกาลนานเทอญ
53
กระทธรรม นกธรรมชนโทสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนพธ ท ๑๕ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓-------------------
โย จ วสสสต ชเว ทปปญโญ อสมาหโตเอกาห ชวต เสยโย ปญญวนตสส ฌายโน.
ผใดมปญญาทราม มใจไมมนคง พงเปนอยตงรอยป,สวนผมปญญาเพงพนจ มชวตอยสนวนเดยว ดกวา.
ข. ธ. ๒๕/๒๙.-------------------
แตงอธบายเปนทำานองเทศนาโวหาร อางสภาษตอนมาประกอบไมนอยกวา ๒ ขอ และบอกชอคมภรทมาแหงส ภาษตนนดวย หามอางสภาษตซำาขอกน แตจะซ ำาคมภรได ไมหาม สภาษตทอางมานน ตองเรยงเชอมความใหตดตอสมเรองกบกระทตง. ชนน กำาหนดใหเขยนลงในใบตอบ ตงแต ๓ หนา (เวนบรรทด) ขนไป
-------------------
ใหเวลา ๓ ชวโมง
54
ปญหาและเฉลยธรรม นกธรรมชนโทสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนพฤหสบด ท ๑๖ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓------------------------------
๑. ๑.๑ ปรเยสนา ๒ อยางตามความในพระสตรทานแสดงไวอยางไร ?
๑.๒ ภกษควรแสวงหาเลยงชพอยางไรจงเปนการแสวงหาอยางประเสรฐ ?
๑. ๑.๑ แสดงวา แสวงหาสงอนมใชของมชรา พยาธ มรณะ โสกะและสงกเลส เปนธรรมดา คอธรรมอนเกษมมพระนพพานเปนอยางสง จดเปนอรย ปรเยสนา แสวงหาสงอนมชรา พยาธ มรณะ โสกะและสงกเลสเปนธรรมดา ทงทสภาพเชนนนกมในตนอยพรอมแลว จดเปนอนรยปรเยสนา
๑.๒ ภกษแสวงหาเลยงชพโดยอบายอนสมควร ทงไมเปนโลกวชชะมโทษทางโลกและไมเปนปณณตตวชชะ มโทษทางพระบญญต ไมสรางความเดอดรอนใหแกตนและผอนจงจะเปนการแสวงหาอยางประเสรฐ
๒. ๒.๑ ปรชาหยงรอะไรจดเปนกจจญาณ ?๒.๒ สกขาคออะไร ? มเทาไร ? อะไรบาง ?
๒. ๒.๑ ปรชาหยงรวา ทกขเปนธรรมชาตทควรกำาหนดร ทกขสมทยเปนสภาพทควรละเสย ทกขนโรธเปนสภาพทควรทำาใหแจง ทกขนโรธคามนปฏปทาเปนธรรมชาตทควรทำาใหเกด จดเปนกจจญาณ
๒.๒ ปฏปทาทตงไวเพอศกษา คอฝกหดไตรทวารไปตาม ชอวาสกขา ม ๓ อยางคอ อธสลสกขา สกขาคอศลยง ๑ อธจตตสกขา สกขาคอจตยง ๑อธปญญาสกขา สกขาคอปญญายง ๑
๓. ๓.๑ อปปมญญา ๔ กบพรหมวหาร ๔ ตางกนอยางไร ?
55
๓.๒ อะไรเรยกวา อรยวงศ ? แจกออกเปนเทาไร ? อะไรบาง ?
๓. ๓.๑ ตางกนอยางนคอ อปปมญญาไดแกการแผโดยไมเจาะจงตว และไมมจำากด สวนพรหมวหารไดแกการแผโดยเจาะจงตว หรอโดยไมเจาะจงตวแตยงจำากดมงเอาหมนหมนน
๓.๒ ปฏปทาของพระอรยบคคลผเปนสมณะเรยกวา อรยวงศ แจกออกเปน ๔ คอ ๑) สนโดษดวยจวรตามมตามเกด ๒) สนโดษดวยบณฑบาตตามมตามเกด ๓) สนโดษดวยเสนาสนะตามมตามเกด ๔) ยนดในการเจรญกศลและในการละอกศล
๔. ๔.๑ อปาทานคออะไร ? มกอยาง ? อะไรบาง ?๔.๒ กำาเนด ๔ มอะไรบาง ?
๔. ๔.๑ คอการถอมนขางเลว ไดแกการถอรน ม ๔ คอ กามปาทาน ถอมนในกาม ๑ ทฏฐปาทาน ถอมนทฏฐ ๑ สลพพตปาทาน ถอมนศลพรต ๑ อตตวาทปาทาน ถอมนวาทะ วาตน ๑
๔.๒ คอ ชลาพชะ เกดในครรภ ๑ อณฑชะ เกดในไข ๑ สงเสทชะ เกดในเถาไคล ๑ โอปปาตกะ เกดผดขน ๑
๕. ๕.๑ การสำารวมระวงปดกนอกศลเรยกวาอะไร ? มเทาไร ? อะไรบาง ?
๕.๒ สตสงวร สำารวมดวยสตนน มอธบายอยางไร ?๕. ๕.๑ เรยกวา สงวร ม ๕ คอ
๑) สลสงวร สำารวมดวยศล ๒) สตสงวร สำารวมดวยสต ๓) ญาณสงวร สำารวมดวยญาณ ๔) ขนตสงวร สำารวมดวยขนต ๕) วรยสงวร สำารวมดวยความเพยร
๕.๒ มอธบายวา สำารวมอนทรยมจกษเปนตนระวงรกษามใหอกศลธรรมเขา ครอบงำา เมอเหนรปเปนตน ทงมสตไมฟ นเฟอนลมหลง ระลกไดกอนแตทำา พด คด ไมใหผดทางกาย วาจา ใจ ไม
56
ประมาทหลงทำากรรมชว๖. ๖.๑ ทำาไมทานจงเปรยบวสทธ ๗ เหมอนรถ ๗ ผลด ?
๖.๒ อะไรจดเปนปฏปทาญาณทสสนวสทธ ?๖. ๖.๑ เพราะวสทธ ๗ น เปนปจจยสงตอกนขนไปเพอ
บรรลพระนพพาน ทานจงเปรยบเหมอนรถ ๗ ผลดตางสงตอซงคนผไปใหถงสถานทปรารถนา
๖.๒ วปสสนาญาณ ๙ จดเปนปฏปทาญาณทสสนวสทธ๗. จงใหความหมายของ
คำาตอไปน๗.๑ ภควา ๗.๒ โอปนยโก
๗. ๗.๑ ภควา คอพระผมพระภาคเจา ทรงเปนผมโชค คอจะทรงทำาการใด ก ลลวงปลอดภยทกประการ อกอยางหนงเปนผจำาแนกแจกธรรม
๗.๒
โอปนยโก คอพระธรรมมคณควรนอมเขามาในใจของตนหรอควรนอมใจเขาไปหาพระธรรมนนดวยการปฏบตใหเกดมขนในใจ
๘. ๘.๑ บารมคออะไร ? มกอยาง ? อะไรบาง ?๘.๒ สงโยชนอะไรเรยกวา โอรมภาคยสงโยชน ? ม
อะไรบาง ?๘. ๘.๑ คอคณสมบตหรอปฏปทาอนยวดยง
ม ๑๐ อยาง คอ ทาน ๑ ศล ๑ เนกขมมะ ๑ ปญญา ๑ วรยะ ๑ ขนต ๑ สจจะ ๑ อธษฐาน ๑ เมตตา ๑ อเบกขา ๑
๘.๒ สงโยชนเบองตำาคออยางหยาบเรยกวา โอรมภาคยสงโยชน ม ๕ อยางคอ สกกายทฏฐ ๑ วจกจฉา ๑ สลพพตปรามาส ๑ กามราคะ ๑ ปฏฆะ ๑
๙. จงอธบายคำาตอไปน๙.๑ มจฉาสมาธ ๙.๒ สมมาสมาธ
๙. ๙.๑ มจฉาสมาธ คอการตงจตไวผด โดยนำาสมาธทไดนนไปใชในผดทาง เชน สะกดจตในทางหาลาภใหแกตนเอง ในทางหาผลประโยชน ทำาใหผอนหลงงมงายในวชาความร ในทางใหรายผอนและในทางนำาใหหลง
๙.๒ สมมาสมาธ คอการตงจตไวชอบในองคฌาน ๔
หรอมนยตรงกนขามกบ มจฉาสมาธขางตน
57
๑๐. ๑๐.๑
ธดงค ๑๓ ทานกลาววา เปนวตรจรยาพเศษอยางหนงไมใชศลนน คออยางไร ?
๑๐.๒
ธดงคนน ทานบญญตไวเพออะไร ?
๑๐. ๑๐.๑
คอการสมาทานหรอขอทถอปฏบตจำาเพาะผสมครใจจะพงสมาทานประพฤตไมมโทษ มแตใหคณแกผถอปฏบต
๑๐.๒
เพอเปนอบายบรรเทาขดเกลาและกำาจดกเลส เปนไปเพอความมกนอยและสนโดษ เปนตน
58
ปญหาและเฉลยอนพทธประวต นกธรรมชนโทสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนศกร ท ๑๗ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓------------------------------
๑. ๑.๑ อนพทธบคคลคอบคคลพวกไหน ? ไดชอวาอยางนนเพราะเหตไร ?
๑.๒ อนพทธบคคล เปนนกบวชหรอบคคลทวไป ?๑. ๑.๑ คอบคคลผเปนสาวกของพระพทธเจา ไดชออยาง
นนเพราะเปนผรตามพระพทธเจา
๑.๒ เปนนกบวชกม เปนบคคลทวไปกม๒. ๒.๑ การศกษาอนพทธประวตใหประโยชนอยางไรตอ
เจาของประวต ?๒.๒ การศกษาอนพทธประวตใหคณคาอยางไรตอผ
ศกษา ?๒. ๒.๑ เปนการประกาศเกยรตคณพระสาวกผเปน
อปการะแกพระศาสนา ไดเชดชพระคณทาน นำาเพอนรวมศาสนาใหเกดปสาทะและนบถอ ความดของพระสาวกปรากฏแลวจกเชดชพระเกยรตคณของพระศาสดายงขน
๒.๒ ใหคณคาในดานกำาหนดและจดจำาวตรปฏบตอนงดงามของทานมาเปนปฏปทาเครองดำาเนนชวตของตน
๓. ๓.๑ พระโกณฑญญะไดเกดความรเหนอยางไรกอน จงนบวาเปนปฐมอรยสาวก ?
๓.๒ ทานไดรบเกยรตยศเปนพเศษเพราะเหตนอยางไรบาง ?
๓. ๓.๑ ไดเกดความรเหนวา สงใดสงหนงมความเกดขนเปนธรรมดา สงนน ทงมวลมความดบไปเปนธรรมดา คอไดดวงตาเหนธรรม (ธรรมจกษ) แลวทลขอบวชกบพระพทธองค จงนบไดวาเปนปฐมอรยสาวกใน พระศาสนา
๓.๒ เมอทานเกดความรเหนดงน พระบรมศาสดาจงทรงเปลงอทาน วา "อญ�ญาส วต โภ โกณ�ฑญ�โญ อญ�ญาส วต โภ โกณ�ฑญ�โญ แปลวา โกณ”ฑญญะไดรแลวหนอๆ แตนนมา ทานมนามวา อญญาโกณฑญญะ ขอนเปนเกยรตยศพเศษสำาหรบ
59
ทานผเปนปฐมอรยสาวก ฯ
๔. ๔.๑ พระสาวกรปใดไดรบการบวชดวยญตตจตตถกรรมเปนรปแรก ?
๔.๒ พระสาวกรปนนไดรบยกยองเปนเลศในทางไหน ?๔. ๔.๑ พระราธะ
๔.๒ ในทางมปฏภาณ คอญาณแจมแจงในพระธรรมเทศนา
๕. ๕.๑ พระพทธองคทรงยกยองพระสารบตรคกบพระโมคคลลานะโดยอปมาไว อยางไร ?
๕.๒ ทตรสอปมาไวอยางนนเพราะเหตไร ?๕. ๕.๑ พระพทธองคตรสอปมาวา พระสารบตรเปรยบ
เหมอนมารดาผใหทารกเกด พระโมคคลลานะเปรยบเหมอนนางนมผเลยงทารกทเกดแลวนน
๕.๒ ทตรสอปมาไวอยางนนเพราะพระสารบตรยอมแนะนำาใหตงอยใน โสดาปตตผล พระโมคคลลานะยอมแนะนำาใหตงอยในคณเบองบนท สงกวานน
๖. ๖.๑ การพบกนของพระอสสชและอปตสสปรพาชกมผลตอพระพทธศาสนา อยางไร ?
๖.๒ พระสารบตรมปญญาเลศกวาพระสาวกทงหลายนน มอะไรเปนเครอง ยนยน ?
๖. ๖.๑ มผลเกดขนดงนคอ ๑) อปตสสปรพาชกไดความเลอมใสในวตรของพระอสสช ๒) อปตสสปรพาชกไดฟงธรรมแลวไดดวงตาเหนธรรม ๓) อปตสสปรพาชกไดชกชวนเพอนไปบวช ฟงธรรมแลวไดบรรล ธรรม ๔) พระพทธองคไดอครสาวกเบองซายเบองขวา
๖.๒ มพระพทธดำารสตรสยกยองพระสารบตรวา เปนยอดแหงพระสาวกผมปญญาและตรสสรรเสรญวา พระสารบตรสามารถแสดงธรรมจกร และจตรารยสจ ไดกวางขวางพสดารแมนกบพระองค ประกอบกบพระธรรมเทศนาททาน ไดแสดงไวในโอกาสนน ๆ สองใหเหนถงอจฉรยภาพอยางแทจรงของทาน ในดานน
60
๗. ๗.๑ ธรรมทเทศคออะไรบาง ? ๗.๒ ใครแสดงแกใคร ?
๗. ๗.๑ ธรรมทเทศ คอ
๑) โลกคอหมสตวอนชรานำาเขาไปใกล ไมยงยน ๒) โลกคอหมสตวไมมผปองกน ไมเปนใหญจำาเพาะตน ๓) โลกคอหมสตวไมมอะไรเปนของ ๆ ตน จำาตองละสงทงปวงไป ๔) โลกคอหมสตวพรองอยเปนนตย ไมรจกอม เปนทาสแหงตณหา
๗.๒
พระรฐบาลแสดงถวายพระเจาโกรพยะ
ศาสนพธ๘. ๘.๑ คำาวา สวดมาตกาหรอสดบปกรณ หมายถงอะไร ?
๘.๒ คำาทงสองนนใชตางกนอยางไร ?๘. ๘.๑ หมายถงการสวดบทมาตกาของพระอภธรรม ๗
คมภร หรอทเรยกวา สตตปปกรณาภธรรม ซงมการบงสกลเปนทสด เปนประเพณนยมจดใหพระสงฆสวดในงานทำาบญหนาศพอยางหนง
๘.๒ คำาวาสวดมาตกา ใชในงานศพราษฎรสามญทวไป
สวนคำาวา สดบปกรณ ใชเรยกโดยโวหารทางราชการในงานหลวง (ศพหรออฐของเจานายตงแตชนหมอมเจาขนไป)
๙. ๙.๑ ผาวสสกสาฎกคอผาเชนไร ?๙.๒ ผาจำานำาพรรษาคอผาเชนไร ?
๙. ๙.๑ คอ ผาสำาหรบภกษใชนงในเวลาอาบนำาฝนหรออาบนำาทวไป เรยกกนวา ผาอาบนำาฝนบาง ผาอาบบาง ผานเกดขนเฉพาะฤดกาลททรงอนญาตเปนบรขารพเศษชวคราว อธษฐานไวใชไดตลอด ๔ เดอนฤดฝน พนจากเขตนนเปนธรรมเนยมใหวกป
๙.๒ คอ ผาททายกถวายแกภกษผอยจำาพรรษาครบ ๓
เดอน เวนผากฐน๑๐. ๑๐.
๑ศาสนพธเลม ๒ แสดงอโบสถกรรมไวกประเภท ? อะไรบาง ?
๑๐.๒
แตละประเภทมความแตกตางกนอยางไร ?
61
๑๐. ๑๐.๑
ม ๓ ประเภท คอ สงฆอโบสถ ๑ ปารสทธอโบสถ ๑ อธษฐานอโบสถ ๑
๑๐.๒
มความแตกตางกนดงน
๑) สงฆอโบสถ คอ อโบสถกรรมทพระภกษตงแต ๔ รปขนไป ประชมสวด พระปาฏโมกข
๒) ปารสทธอโบสถ คอ อโบสถกรรมทพระภกษนอยกวา ๔ รป มเพยง ๓ รป หรอ ๒ รป รวมกนทำาเปนการคณะ ใหแตละรปบอกความบรสทธของตน ๆ
๓) อธษฐานอโบสถ คออโบสถกรรมทพระภกษรปเดยวทำาเปนการบคคลดวยการอธษฐานความบรสทธใจของตนเอง
62
ปญหาและเฉลยวนยบญญต นกธรรมชนโทสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนเสาร ท ๑๘ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓------------------------------
๑. ๑.๑ สกขาบทนอกพระปาฏโมกขเรยกวาอะไร ? ทรงบญญตไวเพอประโยชนอะไร ?
๑.๒ กายบรหาร ขอท ๓ และขอท ๗ มความวาอยางไร ?
๑. ๑.๑ เรยกวา อภสมาจาร ทรงบญญตไวเพอความเปนระเบยบเรยบรอยของภกษ และเพอความงามของพระศาสนา เชนเดยวกบตระกลใหญ จำาตองมขนบธรรมเนยมและระเบยบไวรกษาเกยรตและความเปนผดของตระกล
๑.๒ มความวาดงนขอท ๓ อยาพงไวเลบยาว การขดมลทนหรอแคะมลเลบเปนกจควรทำาขอท ๗ อยาพงแตงเครองประดบตางๆ เชน ตมห สายสรอยและแหวน เปนตน
๒. ๒.๑ บาตรททรงอนญาตมกชนด ? อะไรบาง ? บาตรแสตนเลสจดเขาในชนดไหน ?
๒.๒ บาตรททรงหามมกชนด ? อะไรบาง ?๒. ๒.๑ ม ๒ ชนด คอ ๑ บาตรดนเผา ๒ บาตรเหลก บาตร
แสตนเลสจดเขาในบาตรเหลก๒.๒ ม ๑๑ ชนด คอ ๑ บาตรทอง ๒ บาตรเงน ๓ บาตร
แกวมณ ๔ บาตรแกวไพฑรย ๕ บาตรแกวผลก ๖ บาตรแกวหง ๗ บาตรทองแดง ๘ บาตรทองเหลอง ๙ บาตรดบก ๑๐ บาตรสงกะส ๑๑ บาตรไม
๓. ๓.๑ นสยคออะไร ? เหตใหนสยระงบมเทาไร ? อะไรบาง ?
๓.๒ ภกษเชนไรควรไดนสยมตตกะ ?๓. ๓.๑ นสย คอ กรยาทพงพงของสทธวหารกและอนเตวา
สก ตอพระอปชฌายและพระอาจารยเหตใหนสยระงบจากพระอปชฌาย ม ๕ คอ ๑ หลกไปเสย ๒ สกเสย ๓ ตายเสย ๔ ไปเขารตเดยรถย ๕ สงบงคบ
63
สวนเหตใหนสยระงบจากพระอาจารย เพมอก ๑ ขอ คอ อนเตวาสกรวมเขากบพระอปชฌายของเธอ
๓.๒ ภกษผควรไดนสยมตตกะ คอ ๑) เปนผมศรทธา หร โอตตปปะ วรยะ สต ๒) เปนผถงพรอมดวยศล อาจาระ ความเหนชอบ เคยไดยนไดฟง มามาก มปญญา ๓) รจกอาบต มใชอาบต อาบตเบา อาบตหนก จำาพระปาฏโมกขได แมนยำา ทงมพรรษาพน ๕
๔. ๔.๑ วตรคออะไร ? มกอยาง ? อะไรบาง ?๔.๒ วตถอนามาสคออะไร ? มอะไรบาง ?
๔. ๔.๑ วตรคอแบบอยางอนภกษควรประพฤตในกาลนน ๆ ในทนน ๆ ในกจนน ๆ แกบคคลนน ๆ ม ๓ อยาง คอ ๑ กจวตร ๒ จรยาวตร ๓ วธวตร
๔.๒ วตถอนามาส คอวตถไมควรจบตอง มดงน ๑) ผหญง รวมทงเครองแตงกาย ทงรปททำามสณฐานเชนนน และ ดรจฉานตวเมย ๒) ทอง เงน และรตนะ ๓) ศสตราวธ ๔) เครองดกสตว ๕) เครองประโคมทกอยาง ๖) ขาวเปลอก และผลไมอนเกดอยในท
๕. ๕.๑ กจอนสงฆจะพงทำากอนสวดปาฏโมกขมกอยาง ? อะไรบาง ?
๕.๒ สงฆสวดปาฏโมกขอย ภกษอนมาถง หรอมาถงเมอสวดจบแลว พงปฏบตอยางไร ?
๕. ๕.๑ ม ๙ อยางคอ ๑ กวาดโรงอโบสถ ๒ ตามประทป ๓ ปอาสนะ ๔ ตงนำาฉนนำาใช ๕ นำาปารสทธของภกษผเจบไขมา ๖ นำาฉนทะของเธอมาดวย ๗ บอกฤด ๘ นบภกษ ๙ สงสอนนางภกษณ
๕.๒ พงปฏบตอยางน คอ ถาภกษมาใหมมากกวาภกษทประชมกนอย ตองสวดตงตนใหม ถาเทากนหรอ
64
นอยกวา สวนทสวดไปแลวกแลวกนไป ใหภกษทมาใหมฟงสวนทยงเหลออยตอไป ถามาเมอสวดจบแลว แมมากกวา กไมตองสวดซำาอก ใหภกษทมาใหมบอกปารสทธในสำานกภกษ ผสวดผฟงปาฏโมกขแลว
๖. ๖.๑ ความรอะไรบางทจดเปนดรจฉานวชา ?๖.๒ ภกษประพฤตเชนไรเรยกวาทำาศรทธาไทยใหตกไป
?๖. ๖.๑ ความรทจดเปนดรจฉานวชา คอ
๑) ความรในทางทำาเสนห ๒) ความรในทางทำาใหผนนผนถงความวบต ๓) ความรในทางใชภตผอวดฤทธเดชตาง ๆ ๔) ความรในทางทำานายทายทก ๕) ความรอนทำาใหหลงงมงาย เชน หงปรอท
๖.๒ ภกษรบของทเขาถวาย เพอเกอกลแกพระศาสนาแลว ไมบรโภค แต กลบนำาไปใหแกคฤหสถเสย ทำาใหผบรจาคเสอมศรทธา เชนนเรยกวา ทำาศรทธาไทยใหตกไป (ยกเวน อนามฏฐบณฑบาต ทรงอนญาตพเศษ ใหแกมารดาบดาได)
๗. ๗.๑ อเนสนาไดแกอะไร ? มอะไรบาง ?๗.๒
การทำาวญญตคอการทำาอยางไร ? จดเขาในอปปถกรยาประเภทไหน ?
๗. ๗.๑ อเนสนาไดแก กรยาแสวงหาเลยงชพในทางไมสมควร แสดงโดยเคาม ๒ อยางคอ ๑) การแสวงหาเปนโลกวชชะ มโทษทางโลก ๒) การแสวงหาเปนปณณตตวชชะ มโทษทางพระบญญต
๗.๒
การทำาวญญต คอ การออกปากขอของตอบคคลทไมควรขอ หรอในเวลาทไมควรขอ เชน ขอตอคฤหสถทไมใชญาต ไมใชปวารณา ขอในยามปกตทมไดทรงอนญาต เปนตน จดเขาในอปปถกรยาประเภทอเนสนา
๘. ๘.๑ จงใหความหมายของคำาวา กาลก ยาวกาลก ยามกาลก สตตาหกาลก ยาวชวก
๘.๒ นำาออยเปนกาลกอะไร ?๘. ๘.๑ กาลก คอของทจะพงกลนใหลวงลำาคอลงไป
ยาวกาลก คอของทใหบรโภคไดชวคราว ตงแตเชาชวเทยงวน
65
ยามกาลก คอของทใหบรโภคไดชวคราว คอ ๑ วน กบ ๑ คนสตตาหกาลก คอของทใหบรโภคไดชวคราว ๗ วนยาวชวก คอของทใหบรโภคไดเสมอ ไมจำากดกาล
๘.๒ ถาเปนนำาออยสด จดเปนยามกาลกถาเปนนำาออยเคยวจนแขนแขง จดเปนสตตาหกาลก
๙. ๙.๑ อกเขปนยกรรม สงฆควรทำาแกภกษผประพฤตเชนไร ?
๙.๒ อธษฐาน (บรขาร) มกอยาง ? อะไรบาง ?๙. ๙.๑ ควรทำาแกภกษผตองอาบตแลวไมยอมรบวาเปน
อาบต ทเรยกวา ไมเหนอาบต หรอยอมรบวาเปนอาบตแตไมแสดง ทเรยกวา ไมทำาคนอาบต
๙.๒ ม ๒ อยางคอ ๑) อธษฐานดวยกาย คอเอามอลบบรขารทจะอธษฐานนนเขา ทำาความผกใจตามคำาอธษฐาน ๒) อธษฐานดวยวาจา คอลนคำาอธษฐานนน ไมถกของดวยกายกได
๑๐. ๑๐.๑
สมบตของภกษในทางพระวนยมเทาไร ? อะไรบาง ?
๑๐.๒
ภกษประพฤตเชนไร ไดชอวา โคจรวบต ?
๑๐. ๑๐.๑
ม ๔ คอ ๑) สลสมบต ๒) อาจารสมบต ๓) ทฏฐสมบต ๔) อาชวสมบต
๑๐.๒
ภกษไปสบคคลกด สถานทกด อนภกษไมควรไป คอ หญงแพศยา ๑ หญงหมาย ๑ สาวเทอ ๑ ภกษณ ๑ บณเฑาะก ๑ รานสรา ๑ ไดชอวา โคจรวบต
66
กระทธรรม นกธรรมชนเอกสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนพธ ท ๑๕ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓-------------------
สงเกยย สงกตพพาน รกเขยยานาคต ภยอนาคตภยา ธโร อโภ โลเก อเวกขต.พงระแวงภยทควรระแวง พงระวงภยทยงไมมาถง ผฉลาดยอมมองดโลกทง ๒ เพราะกลวตออนาคต.
ข. ชา. จตก�ก ๒๗/๑๓๖
-------------------
แตงอธบายเปนทำานองเทศนาโวหาร อางสภาษตอนมาประกอบไมนอยกวา ๓ ขอ และบอกชอคมภรทมาแหงสภาษตนนดวย หามอางสภาษตซำาขอกน แตจะซำาคมภรไดไมหาม สภาษตทอางมานน ตองเรยงเชอมความใหตดตอสมเรองกบกระทตง. ชนน กำาหนดใหเขยนลงในใบตอบ ตงแต ๔ หนา (เวนบรรทด) ขนไป
-------------------
ใหเวลา ๓ ชวโมง
67
68
ปญหาและเฉลยธรรม นกธรรมชนเอกสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนพฤหสบด ท ๑๖ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓------------------------------
๑. ๑.๑ คำาวาโลก ในพระบาลวา เอถ ปสสถม โลก ฯปฯ“ ”
หมายถงอะไร ?๑.๒ พระบรมศาสดาทรงชกชวนใหมาดโลกนโดยมพระ
ประสงคอยางไร ?๑. ๑.๑ คำาวา โลก โดยตรงหมายถงแผนดนซงเปนทอย
อาศย โดยออมหมายถง หมสตวผอยอาศย๑.๒ ทรงมพระประสงคใหพจารณาดใหรจกของจรง
เพราะในโลกทกลาวนยอมมพรอมมลบรบรณดวยสงทมคณและโทษ พระบรมศาสดาทรง ชกชวนใหมาดโลก เพอใหรจกสงทเปนจรง จกไดละสงทเปนโทษไมของตดอยในสงทเปนคณ
๒. ๒.๑ บคคลเชนไรชอวาหมกอยในโลก ?๒.๒ ผหมกอยในโลกไดรบผลอยางไร ?
๒. ๒.๑ บคคลผไรพจารณา ไมหยงเหนโดยถองแท ยอมเพลดเพลนในสงอน ใหโทษ ยอมระเรงจนเกนพอดในสงอนอาจใหโทษ ยอมตดในสงอนเปนอปการะ ชอวาหมกอยในโลก
๒.๒ ยอมไดเสวยสขบาง ทกขบาง อนสงนน ๆ พงอำานวย แมสขกเปนเพยง สามส คอ มเหยอเจอดวยของลอใจ เปนเหตแหงความตด ดจเหยอคอมงสะอนเบดเกยวไว
๓. ๓.๑ นพพทาคออะไร ?๓.๒ ปฏปทาเครองดำาเนนใหถงนพพทานนอยางไร ?
๓. ๓.๑ นพพทา คอความหนายในทกข๓.๒ อยางนคอ พจารณาเหนดวยปญญาวา สงขารทง
หลายทงปวงไมเทยง เปนทกข ธรรมทงหลายทงปวงเปนอนตตา ยอมเกดนพพทา เบอหนายใน ทกขขนธ ไมเพลดเพลนยดมนหมกมนอยในสงขารอนยวยวนเสนหา
๔. ๔.๑ สงขาร ในอธบายแหงปฏปทาของนพพทานน ไดแกอะไร ?
๔.๒ จะพงกำาหนดรสงขารนนโดยความเปนอนตตาดวยอาการอยางไร ?
69
๔. ๔.๑ ไดแก สภาพอนธรรมดาแตงขน โดยตรงไดแกเบญจขนธ คอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ อนธรรมดาคมกนเขาเปนกายกบใจ
๔.๒ ดวยอาการอยางน คอ ๑) ดวยไมอยในอำานาจ หรอดวยฝนความปรารถนา ๒) ดวยแยงตออตตา ๓) ดวยความเปนสภาพหาเจาของมได ๔) ดวยความเปนสภาพสญ คอวาง หรอหายไป ๕) ดวยความเปนสภาวธรรมเปนไปตามเหตปจจย
๕. ๕.๑ วปากทกขไดแกทกขอยางไร ? ๕.๒ อฏฐารมณ จดเปนทกขดวยหรอไม ? ถาจดได จด
เขาในทกขหมวดไหน ?๕. ๕.๑ ไดแก วปฏสารคอความรอนใจ การเสวย
กรรมกรณคอถกลงอาชญา
ความฉบหาย ความตกยาก และความตกอบาย๕.๒ อฏฐารมณ จดเปนทกขดวยเหมอนกน จดเขาใน
หมวดสหคตทกข ทกขไปดวยกน๖. ๖.๑ สมถภาวนา เปนอบายสงบระงบจตอยางไร ?
๖.๒ คนทมจตมกลมหลง สตไมมนคง ควรเจรญกมมฏฐานบทใด ?
๖. ๖.๑ สมถภาวนา เปนอบายเครองสำารวมปดกนนวรณปกเลส มใหเกด ครอบงำา จตสนดานได ดงบคคลปดทำานบกนนำาไวมใหไหลไปไดฉะนน และเปนอบายขมขสะกดจตไวมใหดนรนฟงซานได ดงนายสารถฝกมาใหเรยบรอย ควรเปนราชพาหนะไดฉะนน
๖.๒ ควรเจรญอานาปานสสต เพราะอานาปานสสตกมมฏฐานนเปนทสบายของคนทเปนโมหจรต
๗. ๗.๑ สนตแปลวาอะไร ? มปฏปทาทจะดำาเนนอยางไร ?๗.๒
สนตเปนโลกยะ หรอโลกตตระ ?
๗. ๗.๑ สนต แปลวา ความสงบ มปฏปทาทจะดำาเนนคอ ปฏบตสงบกาย วาจา ใจ จากโทษเวรภย ละโลกามส คอเบญจพธกามคณ ๕ มสนตเปนวหาร
70
ธรรม๗.๒
สนตเปนไดทงโลกยะ และโลกตตระ
๘. ๘.๑ ผจะเจรญกายคตาสตกมมฏฐานพงกำาหนดอะไร ?๘.๒ เพราะเหตใด ตจปญจกกมมฏฐาน ทานจงเรยกวา
มลกมมฏฐาน ?๘. ๘.๑ พงกำาหนดพจารณากายเปนทประชมแหงสวนนา
เกลยดขางบนตงแตพนเทาขนมา ขางลางตงแตปลายผมลงไป มหนงหมอยโดยรอบ ใหเหนวาเตมไปดวยของไมสะอาดมประการตาง ๆ
๘.๒ ทเรยกวามลกมมฏฐานนน เพราะเปนกมมฏฐานเดมทกลบตรผมาบรรพชา ยอมไดรบสอนกมมฏฐานนไวกอนจากพระอปชฌาย เหมอนดงไดรบมอบศสตราวธไวสำาหรบตอสกบขาศก คอกามฉนท อนจะทำาอนตรายแกพรหมจรรย
๙. ๙.๑ เจรญมรณสสตอยางไรจงจะแยบคาย ?๙.๒ อะไรเปนลกษณะของวปสสนาภาวนา ?
๙. ๙.๑ เจรญพรอมดวยองค ๓ คอ สต ระลกถงความตาย ๑ ญาณ รวาความตายจกมแกตน ๑ เกดสงเวชสลดใจ ๑ เจรญอยางน จงจะแยบคาย
๙.๒ ความกำาหนดรวา สงขารเปนของไมเทยง เปนทกข และเปนอนตตา เปนลกษณะของวปสสนาภาวนา
๑๐. ๑๐.๑
สมถะ กบ วปสสนา ใหผลตางกนอยางไร ?
๑๐.๒
เมอจะเจรญกมมฏฐานพงปฏบตอยางไร ?
๑๐. ๑๐.๑
ใหผลตางกนดงนสมถะ ใหผลอยางตำา ทำาใหระงบนวรณบางอยางได อยางสง ทำาให เขาถงฌานตาง ๆ ได สวนวปสสนา ใหผลอยางตำา ทำาใหไดปญญาเหนสจจธรรม อยางสงทำาใหไดบรรลอรยผล พนจากสงสารทกข
๑๐.๒
พงปฏบตอยางน ในชนตนพงศกษาใหรวา กมมฏฐานชนดไหนชนใด ในกมมฏฐานนน ๆ มความมงหมายเหมอนกนหรอตางกนอยางไร ในทนควรศกษาใหรกมมฏฐาน ๒ อยางคอ ๑) สมถกมมฏฐาน ๒) วปสสนากมมฏฐาน
71
72
ปญหาและเฉลยพทธานพทธประวต นกธรรมชนเอก
สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓วนศกร ท ๑๗ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓
------------------------------๑. ๑.๑ ลกษณะทง ๒ ทพระพทธองคทรงเหนใน
มชฌมยามแหงราตรตรสรคอ อะไรบาง ?๑.๒ พระอทานทพระพทธองคทรงเปลงในปจฉมยามม
ความวาอยางไร ?๑. ๑.๑ คอ
๑) ปจจตตลกษณะ ไดแกการกำาหนดโดยความเปนกอง ๒) สามญลกษณะ ไดแกการกำาหนดโดยความเปนสภาพเสมอกน คอ ความเปนของไมเทยง
๑.๒ มความวา เมอใดธรรมทงหลายปรากฏชดแกพราหมณผมเพยรเพงอย พราหมณนนยอมกำาจดเสนามาร คอ ชรา พยาธ มรณะเสยได ดจพระอาทตยอทยขนกำาจดมด ทำาอากาศใหสวางฉะนน
๒. ๒.๑ ทสดโตงอนบรรพชตไมควรเสพนนคออะไรบาง ?๒.๒ ทสดโตงนนมโทษอยางไร ?
๒. ๒.๑ คอ ๑) กามสขลลกานโยค ๒) อตตกลมถานโยค
๒.๒ มโทษดงน กามสขลลกานโยค คอการประกอบตนใหพวพนดวยสขในกาม เปนธรรมอนเลว เปนเหตตงบานเรอน เปนของคนมกเลสหนา ไมใชของคนอรยะคอ ผบรสทธ ไมประกอบดวยประโยชน อตตกลมถานโยค คอการประกอบความเหนดเหนอยแกตนเปลา ใหเกดทกขแกผประกอบ ไมทำาผประกอบใหเปนอรยะ ไมประกอบดวยประโยชน
๓. ๓.๑ พระอครสาวก ๒ รปมชอเรยกอะไรบาง ? เหตไรจงเรยกอยางนน ?
73
๓.๒ พระอสสชแสดงธรรมแกอปตสสปรพาชกมความวาอยางไร ? และมผล อยางไร?
๓. ๓.๑ มชอเรยก อปตสสะ หรอสารบตร ๑ เรยก โกลตะ
หรอ โมคคลลานะ ๑ ทเรยกวา อปตสสะ เพราะเรยกตามโคตร ทเรยกวา สารบตร เพราะเปนบตรของ นางสารพราหมณ สวนทเรยกวา โกลตะ เพราะเรยกตามโคตร ทเรยกวา โมคคลลานะ เพราะเปนบตรของนางโมคคลลานพราหมณ
๓.๒ มความวา ธรรมใดเกดแตเหต พระศาสดาทรงแสดงเหตของธรรมนนและความดบแหงธรรมนน พระศาสดาทรงสอนอยางน มผล คอ อปตสสปรพาชกไดดวงตาเหนธรรมวา สงใด สงหนงมความเกดขนเปนธรรมดา สงนนทงหมดมความดบเปนธรรมดา
๔. ๔.๑ พระมหากสสปเถระประพฤตธดงควตรเพราะเหนอำานาจประโยชน อยางไร ?
๔.๒ เมอพระพทธเจาปรนพพานแลว ทานเปนกำาลงสำาคญแกพระพทธศาสนา อยางไร ?
๔. ๔.๑ เพราะเหนอำานาจประโยชน ๒ อยางคอ ๑) การอยเปนสขในบดนของตน ๒) เพออนเคราะหประชมชนในภายหลง จะไดเปนทฏฐานคตแหง คนผมาเกดในภายหลง เมอทราบวา สาวกของพระพทธเจาได ประพฤตอยางน เขาจะไดประพฤตตาม ซงเปนทางอำานวยสขแก เขาเอง
๔.๒ ทานไดเปนประธานทำาสงคายนาเปนครงแรก๕. ๕.๑ คำาวา “ภทเทกรตโต” ผมราตรเดยวอนเจรญ
คอการปฏบตอยางไร ?๕.๒ พระสาวกรปใดไดรบการยกยองวาเปนผฉลาด
อธบายความยอใหพสดาร ?๕. ๕.๑ คอการปฏบตอยางน คอ เปนผมความเพยร ไม
เกยจครานทงกลางวนและกลางคน อยดวยความไมประมาท
๕.๒ พระมหากจจายนะ๖. ๖.๑ ปญหาวา พระขณาสพตายแลวเปนอะไร“ ” ใคร
74
ถามใคร ? มคำาตอบอยางไร ?๖.๒ พระศาสดาทรงพยากรณปญหาจบลงแลว มผล
อะไรเกดแกมาณพ ๑๖ คน ?
๖. ๖.๑ พระสารบตรถามพระยมกะ มคำาตอบวา รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณทไมเทยง ดบไปแลว
๖.๒ มผลคอ มาณพ ๑๕ คน เวนปงคยมาณพ สงใจไปตามธรรมเทศนา มจตพนจากอาสวะไมถอมนดวยอปาทาน สวนปงคยมาณพเปนแตไดญาณเหนในธรรม
๗. ๗.๑ พระปณณมนตานบตรเปนชาวเมองไหน ? ตงอยในคณธรรมอะไรบาง ?
๗.๒
ใครถามวา ทานประพฤตพรหมจรรยเพออะไร“ ” ? ใครตอบ ? ตอบวา อยางไร ?
๗. ๗.๑ เปนชาวเมองกบลพสด ตงอยในคณธรรม ๑๐ ประการ คอ มกนอย สนโดษ ชอบสงด ไมชอบเกยวของดวยหม ปรารภความเพยร บรบรณดวยศล สมาธ ปญญา วมตต ความรเหนในวมตต
๗.๒
พระสารบตรเปนผถาม พระปณณมนตานบตรเปนผตอบ และตอบวา เราประพฤตพรหมจรรย เพอความดบไมมเชอ
๘. ๘.๑ เพราะเหนอานสงสอะไร พระอานนทจงทลขอพรขอท ๘ ?
๘.๒ พระอบาลออกบวชพรอมใครบาง ? ทไหน ? ทานไดรบเอตทคคะทางไหน ?
๘. ๘.๑ เพราะเหนอานสงสวาหากมผมาถามวา ธรรมนพระพทธองคทรงแสดงในทใด ? ถาทานตอบไมได เขาจะพดไดวา ทานตามเสดจพระศาสดาตลอดกาลนาน ไมรแมแตเรองเทาน
๘.๒ พระอบาลออกบวชพรอมกบ พระภททยะ พระอนรทธะ พระอานนทะ พระภคค พระกมพละ พระเทวทต ทอนปยนคม ไดรบเอตทคคะทางเปนผเลศกวาภกษทงหลายผทรงวนย
๙. จงอธบายขอความตอไปน๙.๑ ทรงทำาอายสงขาราธฏฐาน ๙.๒ ทรงปลง
อายสงขาร
75
๙. ๙.๑ ทรงทำาอายสงขาราธฏฐาน หมายถง ทรงตงพระหฤทยจกอยแสดงธรรม สงสอนแกมหาชน และตงพทธปณธานใครจะดำารงพระชนมอย จนกวา พทธบรษทจะตงมนและไดประกาศพระศาสนาใหแพรหลาย ประดษฐานใหมนคงถาวรสำาเรจประโยชนแกนกรทกหมเหลา
๙.๒ ทรงปลงอายสงขาร หมายถง ทรงกำาหนดวนปรนพพานนบแตวนเพญเดอน ๓ ไปอก ๓ เดอน คอปลงพระทยวาจะบำาเพญพทธกจตอไปอกไมไดแลว
๑๐. ๑๐.๑
เมอรวมเจดยซงแสดงไวในบาล อรรถกถา และฎกา มเทาไร ? อะไรบาง ?
๑๐.๒
อนตรธาน ๕ อยาง อยางไหนสำาคญกวา ? เพราะเหตไร
๑๐. ๑๐.๑
ม ๔ คอ ธาตเจดย ๑ บรโภคเจดย ๑ ธรรมเจดย ๑ อทเทสกเจดย ๑
๑๐.๒
ปรยตอนตรธานสำาคญกวา เพราะปรยตเสอมลงในกาลใด พระศาสนายอมเสอมถอยในกาลนน เมอปรยตยงดำารงอยตราบใด พระศาสนากยงดำารงอยตราบนน เพราะวาปรยตเปนรากแกวของพระศาสนา ปฏบตเปนแกน ปฏเวธ เปนผล เมอรากแกวขาดแลว แกนและผลกพลอยหมดไปตามกน
76
ปญหาและเฉลยวนยบญญต นกธรรมชนเอกสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนเสาร ท ๑๘ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓------------------------------
๑. ๑.๑ การตงญตตและสวดอนสาวนามอยในกรรมอะไรบาง ในสงฆกรรมทง ๔ ?
๑.๒ สงฆกรรม ๔ นน อยางไหนตองทำาในสมา อยางไหนทำานอกสมากได ?
๑. ๑.๑ การตงญตต มในญตตกรรม ญตตทตยกรรม และญตตจตตถกรรม สวนการสวดอนสาวนา มในญตตทตยกรรม และญตตจตตถกรรม
๑.๒ ญตตกรรม ญตตทตยกรรม และญตตจตตถกรรม ตองทำาในสมาเทานน ทำานอกสมาไมได เพราะตองตงญตต สวนอปโลกนกรรม ทำานอกสมากได เพราะไมตองตงญตต
๒. ๒.๑ พทธสมามกำาหนดขนาดพนทไวหรอไม ? ถาม กำาหนดไวอยางไร ?
๒.๒ สถานททเปนสมาตามพระวนยไมได มหรอไม ? เพราะเหตใด ?
๒. ๒.๑ มกำาหนดไว คอกำาหนดไมใหสมมตสมาเลกเกนไปจนจภกษ ๒๑ รป นงไมไดและไมใหสมมตสมาใหญเกนไปกวา ๓ โยชน สมาเลกเกนไปใหญเกนไป เปนสมาวบต ใชไมได
๒.๒ ไมม เพราะในปาทไมมบาน กจดเปนสตตพภนตรสมา ในนานนำาทไดขนาด กจดเปนอทกกเขปสมา ผนแผนดนทมหมบานกจดเปนคามสมา แมสมนตรกซงคนระหวางมหาสมากบขณฑสมากจดเปนคามสมา
๓. ๓.๑ คำาวา เจาอธการ“ ” ในพระวนยหมายถงใคร ? มกแผนก ? อะไรบาง ?
๓.๒ การใหภกษถอเสนาสนะเปนหนาทของใคร ? ผนนพงปฏบตอยางไร ?
๓. ๓.๑ หมายถงภกษทสงฆสมมตใหเปนเจาหนาททำา
77
กจการของสงฆ ม ๕ แผนก คอ ๑) เจาอธการแหงจวร ๒) เจาอธการแหงอาหาร ๓) เจาอธการแหงเสนาสนะ ๔) เจาอธการแหงอาราม ๕) เจาอธการแหงคลง
๓.๒ เปนหนาทของเจาอธการแหงเสนาสนะ พงปฏบตอยางน คอ เจาอธการแหงเสนาสนะพงกำาหนดฐานะของภกษผถอเสนาสนะวา เปนผใหญหรอผนอย เปนผมอปการะแกสงฆหรอหามได เปนผเลาเรยนหรอประกอบกจในทางใดบาง เปนตน แลวพงใหถอเสนาสนะ
๔. ๔.๑ วดมพระจำาพรรษาวดละ ๒ รปบาง ๓ รปบาง ทายกประสงคจะถวายกฐน นมนตพระมารวมในวดเดยวกนเพอรบกฐน เปนกฐนหรอไม ? เพราะเหตใด ?
๔.๒ ในคมภรบรวาร ภกษผควรกรานกฐนประกอบดวยองคเทาไร ? บอกมา ๓ ขอ
๔. ๔.๑ ไมเปนกฐน เพราะองคกำาหนดสทธของภกษผจะกรานกฐนม ๓ คอ ๑) เปนผจำาพรรษาถวนไตรมาสไมขาด ๒) อยในอาวาสเดยวกน ๓) ภกษมจำานวนตงแต ๕ รปขนไป
๔.๒ ประกอบดวยองค ๘ (เลอกตอบเพยง ๓ ขอ) ๑) รจกบพพกรณ ๒) รจกถอนไตรจวร ๓) รจกอธษฐานไตรจวร ๔) รจกการกราน ๕) รจกมาตกาคอหวขอแหงการเดาะกฐน ๖) รจกปลโพธกงวลเปนเหตยงไมเดาะกฐน ๗) รจกการเดาะกฐน ๘) รจกอานสงสกฐน
๕. ๕.๑ จงใหความหมายของคำาตอไปน ๑. ปฏจฉนนาบต ๒. อนตราบต
๕.๒ สมมขาวนยมองคเทาไร ? อะไรบาง ?๕. ๕.๑ ๑) ปฏจฉนนาบต หมายถง อาบตทภกษตองแลว
78
ปกปดไว๒) อนตราบต หมายถง อาบตสงฆาทเสสทภกษตองเขาอกระหวาง ประพฤตวฏฐานวธ
๕.๒ มองค ๔ คอ ๑) ในทพรอมหนาสงฆ ๒) ในทพรอมหนาธรรม
๓) ในทพรอมหนาวนย ๔) ในทพรอมหนาบคคล
๖. ๖.๑ การควำาบาตรในทางพระวนยมความหมายวาอยางไร ?
๖.๒ การควำาบาตรน สงฆทำาแกผประพฤตเชนไร ? บอกมา ๓ ขอ
๖. ๖.๑ มความหมายวาไมใหคบคาสมาคมดวยลกษณะ ๓ ประการคอ ๑) ไมรบบณฑบาตของเขา ๒) ไมรบนมนตของเขา ๓) ไมรบไทยธรรมของเขา
๖.๒ ทำาแกคฤหสถ (เลอกตอบเพยง ๓ ขอ) ๑) ขวนขวายเพอไมใชลาภแหงภกษทงหลาย ๒) ขวนขวายเพอไมใชประโยชนแหงภกษทงหลาย ๓) ขวนขวายเพออยไมไดแหงภกษทงหลาย ๔) ดาวาเปรยบเปรยภกษทงหลาย ๕) ยยงภกษทงหลายใหแตกกน ๖) กลาวตเตยนพระพทธ ๗) กลาวตเตยนพระธรรม ๘) กลาวตเตยนพระสงฆ
๗. ๗.๑ ใครเปนผทำาลายสงฆใหแตกกน หรอเปนผขวนขวายเพอทำาลายสงฆได ?
๗.๒
เหตทสงฆจะแตกกนมอะไรบาง ? จะปองกนไดดวยวธอยางไร ?
๗. ๗.๑ ภกษผปกตตตะเปนสมานสงวาส อยในสมาเดยวกนเทานน ยอมอาจทำาลายสงฆใหแตกกนเปนกกเปนพวกได นางภกษณ สกขมานา สามเณร สามเณร อบาสก อบาสกา หาอาจทำาลายสงฆใหแตกกนไดไม เปนไดเพยงขวนขวายเพอทำาลาย
79
สงฆเทานน๗.๒
ม ๒ อยางคอ
๑) มความเหนปรารภพระธรรมวนยแตกตางกนจนเกดเปนอธกรณ ๒) ความประพฤตปฏบตไมเสมอกน ยงหยอนกวากนแลวเกดความ รงเกยจกนขนจะปองกนไดดวย ๒ วธคอ ๑) ตองสงเสรมและกวดขนการศกษาพระธรรมวนย ใหมความ เหนชอบเหมอนกน
๒) ตองสงเสรมและกวดขนความประพฤตของภกษทงหลาย ใหเสมอกน ไมใหเปนทางรงเกยจกน
พระราชบญญตคณะสงฆ พ . ศ . ๒๕๐๕ , ( ฉบบท ๒ ) พ . ศ . ๒๕๓๕
๘. ๘.๑ กรรมการมหาเถรสมาคมดำารงอยในตำาแหนงคราวละกป ?
๘.๒ ผจะดำารงตำาแหนงเลขาธการมหาเถรสมาคม มกำาหนดไวอยางไร ?
๘. ๘.๑ กรรมการมหาเถรสมาคมทเปนสมเดจพระราชาคณะ ไมมกำาหนดเวลา สวนกรรมการมหาเถรสมาคมทสมเดจพระสงฆราชทรงแตงตง ดำารงอยในตำาแหนงคราวละ ๒ ป
๘.๒ มกำาหนดไววาตองเปนอธบดกรมการศาสนา (โดยพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕, (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๑๓ ความวา ใหอธบดกรมการศาสนาเปนเลขาธการมหาเถรสมาคมโดยตำาแหนง)
๙. ๙.๑ ในกรณยบเลกวด ทรพยสนของวดนนจะพงตกแกใคร ?
๙.๒ การดแลและจดการศาสนสมบต กำาหนดใหเปนหนาทของใคร ?
๙. ๙.๑ ใหตกเปนของศาสนสมบตกลาง จะแบงใหใครไมได (มาตรา ๓๒ วรรค ๒ แหงพระราชบญญตคณะ
80
สงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕, (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕)๙.๒ การดแลและจดการศาสนสมบตกลาง กำาหนดให
เปนหนาทของกรมการศาสนาการดแลและจดการศาสนสมบตของวด กำาหนดใหเปนหนาทของ เจาอาวาส(การดแลและจดการศาสนสมบตกลาง บญญตไวในมาตรา ๔๐ วา ใหเปนอำานาจหนาทของกรมการศาสนา เพอการนใหถอวากรมการศาสนาเปนเจาของศาสนสมบตกลางนนดวย และมาตรา ๔๑ วา ใหกระทรวงศกษาธการจดทำางบประมาณประจำาปของศาสนสมบตกลาง ดวยความเหนชอบของมหาเถรสมาคม และเมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชงบประมาณนนได สวนการดแลรกษาและจดการศาสนสมบตของวดมในมาตรา ๓๗ (๑) วา เจาอาวาสมหนาทบำารงรกษาวด จด กจการและศาสนสมบตของวดใหเปนไปดวยดและใน มาตรา ๔๐ วา การดแลรกษาและจดการศาสนสมบตของวด ใหเปนไปตามวธการทกำาหนดในกฎกระทรวง)
๑๐. ๑๐.๑
เจาอาวาส ตามกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๔ ใครเปนผแตงตง ?
๑๐.๒
เจาอาวาสผไดรบแตงตงมหนาทอยางไร ?
๑๐. ๑๐.๑
สมเดจพระสงฆราช ทรงแตงตงเจาอาวาสพระอารามหลวงเจาคณะจงหวด แตงตงเจาอาวาสวดราษฎร
๑๐.๒
เจาอาวาสมหนาทตามมาตรา ๓๗ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕, (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ดงน ๑) บำารงรกษาวด จดกจการและศาสนสมบตของวดใหเปนไปดวยด ๒) ปกครองและสอดสองใหบรรพชตและคฤหสถทมทอยหรอพำานก อาศยอยในวดนน ปฏบตตามพระธรรมวนย กฎมหาเถรสมาคม ขอบงคบ ระเบยบ หรอคำาสงของมหาเถรสมาคม ๓) เปนธระในการศกษาอบรม และสงสอนพระ
81
ธรรมวนยแกบรรพชต และคฤหสถ ๔) ใหความสะดวกตามสมควรในการบำาเพญกศล
ปญหาและเฉลยขอสอบธรรมศกษาชนตร - โท - เอก
พ.ศ. ๒๕๔๓
82
83
กระทธรรม ธรรมศกษาชนตรสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนศกร ท ๑๗ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓-------------------
-------------------
แตงอธบายใหสมเหตสมผล อางสภาษตอนมาประกอบดวย ๑ ขอ และบอกชอคมภรทมาแหงสภาษตนนดวย สภาษตทอางมานน ตองเรยงเชอมความใหตดตอสมเร องกบกระทตง. ชนน กำาหนดใหเขยนลงในใบตอบ ตงแต ๒ หนา (เวนบรรทด) ขนไป
-------------------
ใหเวลา ๓ ชวโมง
ปญหาและเฉลยวชาธรรม ธรรมศกษาชนตรสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
84
วนเสาร ท ๑๘ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓----------------------------------------
๑. บคคลทำาอะไรมกผดพลาด เพราะขาดธรรมขอใด ?
ก. หร โอตตปปะ– ข.
สตปฏฐาน
ค. สต สมปชญญะ– ง.
อรยสจ
คาตอบ : ค๒. คนด ทานวามอะไรเปนเครองหมาย ?
ก. ศล ข.
กตญญกตเวท
ค. สมาธ ง.
บญกรยาวตถ
คาตอบ : ข๓. ผปฏบตชอบตามพระวนย แลวสอนใหผอนปฏบตตาม
คอ … ?ก. พทธบรษท ข
.พระอรหนต
ค. อบาสก อบาสกา– ง.
พระสงฆ
คาตอบ : ง๔. ในทจรต ๓ ขอใด เปนขอเสยหายรายแรงทสด ?
ก. กายทจรต ข.
วจทจรต
ค. มโนทจรต ง.
ถกทกขอ
คาตอบ : ค๕. ธรรมอะไร ควบคมชาวโลกใหอยเยนเปนสข ?
85
ก. ขนต - โสรจจะข. หร - โอตตปปะค. สต - สมปชญญะง. กตญญกตเวท
คาตอบ : ข๖. ความเสมอกนแหงสงขารทงปวง เรยกวาอะไร ?
ก. อนจจตา ข.
ทกขตา
ค. อนตตตา ง.
สามญญลกษณะ
คาตอบ : ง๗.
บญกรยาวตถขอใด สามารถกำาจดกเลสคอความตระหนได ?ก. ทานมย ข
.สลมย
ค. ภาวนามย ง.
ถกทกขอ
คาตอบ : ก๘. การทผนอย ประพฤตออนนอมตอผใหญ ตามฐานะของตน
จดเขาในหลกธรรม ขอใด ?ก. ปพเพกตปญญตา ข
.อตตสมมาปณธ
ค. สปปรสปสสยะ ง.
ปฏรปเทสวาสะ
คาตอบ : ข๙. หมวดธรรมขอใด เมอเกดขนแลว ทำาใหเสยความยตธรรม
ได ?ก. อกศล ๓ ข
.อคต ๔
ค. พละ ๕ ง.
สาราณยธรรม ๖
คาตอบ : ข๑๐
.นกเรยนทเขาสอบธรรมศกษา มทงสอบได และสอบตก เพราะมหรอขาดธรรม หมวดใด ?ก. ปธาน ๔ ข
.วฒ ๔
86
ค. อทธบาท ๔ ง.
พรหมวหาร ๔
คาตอบ : ค๑๑. คำาวา อธษฐานธรรม“ ” แปลวาอะไร ?
ก. ธรรมทควรตงไวในใจข. ธรรมทอธษฐานใหสำาเรจ
ตามประสงคค. ธรรมทปฏบตแลวไมผดง. ธรรมททำาใหสำาเรจตาม
ความประสงคคาตอบ : ก
๑๒.
การสรางความด ใหเกดขนเรยกวา … ?
ก. สงวรปธาน ข.
ปหานปธาน
ค. ภาวนาปธาน ง.
อนรกขนาปธาน
คาตอบ : ค๑๓
.ความอาฆาตพยาบาท เปนบาปอกศล ทานจะแกบาปอกศลนดวยธรรมอะไร ?ก. เมตตา ข
.กรณา
ค. มทตา ง.
อเบกขา
คาตอบ : ก๑๔. เหนคนเปนลม รบชวยพยาบาล เชนน ชอวาไดบำาเพญ
พรหมวหารขอใด ?ก. เมตตา ข
.กรณา
ค. มทตา ง.
อเบกขา
คาตอบ : ข๑๕. วฒธรรมขอโยนโสมนสการ หมายถง … ?
ก. รอบรทกเรอง ข.
เชอในสงทควรเชอ
87
ค. ศกษามากรปญหามาก ง.
ตรตรองใหรสงดสงชว
คาตอบ : ง๑๖. ขอใดไมชอวา ปพพชชา ?
ก. อหงสา ข.
สญญมะ
ค. ทมะ ง.
ขนต
คาตอบ : ง๑๗
.การสำารวม ตา ห จมก ลน กาย ใจ ไมใหยนดยนราย เมอเหนรปเปนตน เรยกวา อะไร ?ก. อนทรยสงวร ข
.ปาฏโมกขสงวร
ค. โภชเนมตตญญตา ง.
ชาครยานโยค
คาตอบ : ก๑๘
.กรรมอะไร ทหามสวรรค หามนพพาน ?
ก. อกศลกรรม ข.
นวรณธรรม
ค. อนนตรยกรรม ง.
อาสนนกรรม
คาตอบ : ค๑๙. บคคลบางคน มความกลว กลายเปนคนขขลาด ตองแก
ดวย … ?ก. พละ ๕ ข
.เวสารชชกรณธรรม ๕
ค. ขนธ ๕ ง.
นวรณ ๕
คาตอบ : ข๒๐
.ในอรยสจ ๔ ขอใดควรกำาหนดร ?
ก. ทกข ข.
สมทย
ค. นโรธ ง.
มรรค
88
คาตอบ : ก๒๑
.ธรรมทกนจต มใหบรรลความด เรยกวาอะไร ?
ก. กรรมกเลส ข.
อกศลมล
ค. มลทน ง.
นวรณ
คาตอบ : ง๒๒
.กายกบใจ แบงออกเปนกอง เรยกวาอะไร ?
ก. สงขาร ข.
วญญาณ
ค. ขนธ ง.
สญญา
คาตอบ : ค๒๓
.ความรสกในอารมณวา เปนสข เปนทกข หรอเฉย ๆ เรยกวาอะไร ?ก. สญญา ข
.เวทนา
ค. สงขาร ง.
วญญาณ
คาตอบ : ข๒๔
.ความอยากเชนไร จดเปนวภวตณหา ?
ก. อยากรำารวย ข.
อยากไดเงนเดอนสง
ค. อยากเปนนายก ง.
อยากพนจากหนาท
คาตอบ : ง๒๕
.ความเคารพในมารดาบดา ครอาจารย จดเขาในคารวะขอใด ?ก. ในพระพทธเจา ข
.ในพระธรรม
ค. ในปฏสนถาร ง.
ในการศกษา
คาตอบ : ข
89
๒๖.
เมออยใหเขารก จากไปใหเขาคดถง เชนนควรประกอบตนไวในธรรมหมวดไหน ?ก. พรหมวหาร ข
.สงคหวตถ
ค. สาราณยธรรม ง.
สปปรสธรรม
คาตอบ : ค๒๗
.ผงเขาตาเกดความรขน เรยกวาอะไร กระทบอะไร ?
ก. รป กระทบตา ข.
เสยง กระทบห
ค. โผฏฐพพะ กระทบกาย ง.
รป กระทบกาย
คาตอบ : ค๒๘
.อายตนะภายใน เรยกอกอยางหนงวาอะไร ?
ก. อารมณ ข.
อนทรย
ค. วญญาณ ง.
สมผส
คาตอบ : ข๒๙
.อายตนะภายนอก เรยกอกอยางหนงวาอะไร ?
ก. อารมณ ข.
อนทรย
ค. วญญาณ ง.
สมผส
คาตอบ : ก๓๐
.จตมความรกสวยรกงาม ควรเจรญกมมฏฐานอะไร ?
ก. อสภกมมฏฐาน ข.
เมตตา
ค. พทธานสสต ง.
มรณสต
คาตอบ : ก๓๑ เรารบประทานอาหาร รรสชาตวาอรอย ลกษณะเชนน เรยก
90
. วาอะไร ?ก. ชวหาวญญาณ ข
.ชวหาสมผส
ค. ฆานวญญาณ ง.
ฆานสมผส
คาตอบ : ก๓๒
.คณความด ทมในสนดานอยางประเสรฐ เรยกวาอะไร ?
ก. กศลกรรมบถ ข.
กศลมล
ค. อรยทรพย ง.
อรยสจ
คาตอบ : ค๓๓
.คำาวา สตบรษ “ ” หมายถงขอใด ?
ก. ผประพฤตชอบดวย กาย วาจา ใจ
ข.
พทธบรษท
ค. คฤหสถ ผถงพระรตนตรย ง.
บรรพชต
คาตอบ : ก๓๔
.คำาวา อตตญญตา “ ” หมายความถงขอใด ?
ก. ความเปนผรจกตน ข.
ความเปนผรจกผล
ค. ความเปนผรจกเหต ง.
ความเปนผรจกประมาณ
คาตอบ : ก๓๕
.เขาเมองตาหลว ตองหลวตาตาม ตรงกบขอธรรมใด ?
ก. ธมมญญตา ข.
อตตญญตา
ค. ปรสญญตา ง.
มตตญญตา
คาตอบ : ค๓๖. คณธรรมของสตบรษ มกอยาง ?
ก. ๕ อยาง ข ๖ อยาง
91
.ค. ๗ อยาง ง
.๘ อยาง
คาตอบ : ค๓๗
.โพชฌงคขอใด มความสำาคญมากทสด ?
ก. สต ข.
ธมมวจยะ
ค. ปสสทธ ง.
สมาธ
คาตอบ : ก๓๘
.เมอทานถกนนทา หรอสรรเสรญ ชอวาประสบธรรมขอใด ?
ก. สตปฏฐาน ข.
โลกธรรม
ค. อรยสจ ง.
สปปรสธรรม
คาตอบ : ข๓๙. ธรรมทครอบงำาสตวโลก และสตวโลกยอมเปนไปตามธรรม
นน ฝายทนายนด เรยกวาอะไร ?ก. อภรมย ข
.อฏฐารมณ
ค. อนฏฐารมณ ง.
กศล
คาตอบ : ข๔๐
.เศรษฐกจพอเพยง ตรงกบธรรมขอใดมากทสด ?
ก. โยนโสมนสการ ข.
สนโดษ
ค. โภชเนมตตญญตา ง.
อรยทรพย
คาตอบ : ข๔๑. บรรดามรรค ๘ สมมาวาจา สมมากมมนตะ สมมาอาชวะ
สงเคราะหเขาในไตรสกขาขอใด ?ก. ปญญาสกขา ข
.สลสกขา
92
ค. จตตสกขา ง.
ขอ ก. และ ข. ถกทสด
คาตอบ : ข๔๒
.ทำาอยางไร จงจะตงตวได ในปจจบนน ?
ก. เวนจากอบายมข ข.
บำาเพญสงคหวตถ
ค. คบกลยาณมตร ง.
บำาเพญทฏฐธมมกตถะ
คาตอบ : ง๔๓ อบายมข เครองฉบหาย ๔ อยาง ขอใดรายแรงทสด ?
ก. ความเปนนกเลงหญง ข.
ความเปนนกเลงสรา
ค. ความเปนนกเลงเลนการพนน
ง.
ความคบคนชวเปนมตร
คาตอบ : ง๔๔. สงเสพตด มยาบาเปนตน จดเขาในอบายมขขอไหน ?
ก. ความเปนนกเลงหญง ข.
ความเปนนกเลงสรา
ค. ความเปนนกเลงเลนการพนน
ง.
ความคบคนชวเปนมตร
คาตอบ : ข๔๕. คำาวา หางสนขใหหางศอก หางวอกใหหางวา หางพาลา“
ใหหางหมนโยชนแสนโยชน ” เปนคำาสอนตรงกบขอใด ?ก. การคบคนข. วธปองกนอนตรายจาก
สตวค. วธเลยงสตวง. ถกทกขอ
คาตอบ : ก
๔๖. ฆราวาส ควรมธรรมขอใดเปนหลกใจ ?
93
คาตอบ : ก
๔๗.
โอบออมอาร วจไพเราะ สงเคราะหชมชน วางตนเหมาะสม ตรงกบธรรมขอใด ?ก. สปปรสธรรม ข
.พรหมวหารธรรม
ค. ฆราวาสธรรม ง.
สงคหวตถธรรม
คาตอบ : ง๔๘
.หลกธรรมขอใด สงเสรมใหคนรจกหนาท อนจะพงปฏบตตอกน ?ก. ทศ ๖ ข
.พลธรรม ๕
ค. อทธบาท ๔ ง.
ฆราวาสธรรม ๔
คาตอบ : ก๔๙. ปรตถมทศ คอทศเบองหนา หมายถงบคคลในขอใด ?
ก. บดา มารดา ข.
คร อาจารย
ค. สมณพราหมณ ง.
มตรสหาย
คาตอบ : ก๕๐
.ทำาบญอทศใหผตาย ตรงกบพลกรรมขอใด ?
ก. ญาตพล ข.
อตถพล
ค. ปพพเปตพล ง.
เทวตาพล
คาตอบ : ค
94
ปญหาและวชาพทธประวต ธรรมศกษาชนตรสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนเสาร ท ๑๘ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓----------------------------------------
๑. ชมพทวปในปจจบน ไดแกประเทศอะไรบาง ?
ก. อนเดย เนปาล – - ปากสถาน - บงคลาเทศ
ข. อนเดย - ภฐาน - อนโดนเซย - มาเลเซย
ค. อนเดย - เนปาล - ศรลงกา - อฟกานสถาน
ง. อนเดย - เนปาล - จน - อนโดนเซยคาตอบ : ก
๒. ชนชาตใด อาศยอยกอนในชมพทวป ?ก. ปากสถานข. สกกะ
95
ค. ศรลงกาง. มลกขะ
คาตอบ : ง๓. ศาสนาพราหมณ มคมภรชออะไร ?
ก. ไตรปฎกข. ไตรสกขาค. ไตรสรณะง. ไตรเพท
คาตอบ : ง๔. พระโพธสตว กอนเสดจมาอบตในมนษยโลกน อยสวรรคชน
ไหน ?ก. ดสต ข
.ยามา
ค. ดาวดงส ง.
นมมานรด
คาตอบ : ก๕. คำาวา มธยมประเทศ และปจจนตประเทศ “ ” หมายความ
วาอยางไร ?ก. ประเทศทเปนเอกราช และ
ไมมเอกราชข. จงหวดสวนกลางและจงหวด
รอบนอกค. จงหวดทมความเจรญ และไมมความ
เจรญง. ทงสอง เปนจงหวดเดยวกน
คาตอบ : ข๖. ในวรรณะทง ๔ วรรณะใดถอตนวาสง ?
ก. กษตรย - ศทร ข.
พราหมณ - แพศย
ค. แพศย - กษตรย ง.
กษตรย - พราหมณ
คาตอบ : ง๗.
พระพทธบดา พระนามวาอยางไร ?
ก. สทโธทนะ ข.
โธโตทนะ
ค. อมโตทนะ ง.
สกโกทนะ
96
คาตอบ : ก๘. สถานทประสตของเจาชายสทธตถะ ปจจบนคอประเทศใด ?
ก. เนปาล ข.
ปากสถาน
ค. ศรลงกา ง.
อนเดย
คาตอบ : ก๙. เมอพระโพธสตวถอปฏสนธในพระครรภ พระมารดาทรง
สบนวาอยางไร ?ก. เทวดามาเกดข. พญาชางเผอกชดอกบวขาวค. พราหมณนำาขนเงนมามอบใหง. ไดเพชรเมดงามในมหาสมทร
คาตอบ : ข๑๐
.อาสภวาจา พระพทธเจาตรสในวนใด ?
ก. วนแสดงธรรมครงแรก ข.
วนปรนพพาน
ค. วนประสต ง.
วนปลงอายสงขาร
คาตอบ : ค
๑๑. ใครเปนผทำานายพระลกษณะของเจาชายสทธตถะ เปนคนแรก ?ก. อาฬารดาบส ข
.อทกดาบส
ค. โกณฑญญพราหมณ ง.
อสตดาบส
คาตอบ : ง๑๒
.เทวทต ๔ อนเปนมลเหตในการเสดจออกบวชของเจาชายสทธตถะ ไดแกอะไรบาง ?ก. คนเกด - คนแก - คนเจบ -
คนตายข.
คนแก - คนเจบ คนตาย– - สมณะ
ค. คนแก - คนเจบ - คนตาย - ความทกข
ง.
คนแก - คนเจบ คนตาย– - ความสข
คาตอบ : ข๑๓
.เมอบรรพชาแลว ไดพบกบใครผจะมอบราชสมบตใหกงหนง ?
97
ก. พระเจาพมพสาร ข.
พระเจาลจฉว
ค. พระเจาอชเชน ง.
พระเจาปเสนทโกศล
คาตอบ : ก๑๔. ทรงศกษาจากสำานกอทกดาบส สำาเรจชนไหน ?
ก. อรยสจ ๔ ข.
ญาณ ๓
ค. สมาบต ๗ ง.
สมาบต ๘
คาตอบ : ง๑๕. พญามารไดยกพลเสนามารมาผจญพระองค ๆ ทรงตอส
ดวยอะไร ?ก. พระบารม ๑๐ ทศ ข
.พระบารม ๓๐ ทศ
ค. พระบารม ๓๗ ทศ ง.
พระบารม ๔๒ ทศ
คาตอบ : ก๑๖. ผถวายขาวมธปายาส ไดแกใคร ?
ก. นางสจตรา ข.
นางสชาดา
ค. นางสธมมา ง.
นางสนนทา
คาตอบ : ข๑๗
.พระพทธเจา ตรสรอะไร ?
ก. ปญญา ข.
อรยสจ
ค. สต ง.
สมาธ
คาตอบ : ข๑๘
.สตตมหาสถาน คอสถานทสำาคญ ๗ แหง ไดแก…?
ก. สถานทเคยบำาเพญทกรกรยา ข.
สถานทเคยเสวยวมตตสข
ค. สถานทเคยบณฑบาต ง.
สถานทไปแสดงธรรม
คาตอบ : ข
98
๑๙. พระพทธองคทรงพจารณาเหนอยางไร จงรบคำาอาราธนาของทาวสหมบดพรหม เพอจะแสดงธรรม ?ก. วรรณ ๔ ของอนเดยข. ดอกบว ๔ เหลา เปรยบ
ปญญาคนค. อรยสจ ๔ ของจรงอน
ประเสรฐง. อทธบาท ๔ คณเครองใหถง
ความสำาเรจคาตอบ : ข
๒๐.
พระธรรมเทศนากณฑแรก มชอวาอยางไร ?
ก. อาทตตปรยายสตร ข.
อนตตลกขณสตร
ค. ธมมจกกปปวตนสตร ง.
มงคลสตร
คาตอบ : ค๒๑
.ใครเปนพระสาวกองคแรก ของพระพทธองค ?
ก. พระวปปะ ข.
พระภททยะ
ค. พระอญญาโกณฑญญะ ง.
พระอสสช
คาตอบ : ค๒๒
.พระปญจวคคยสำาเรจพระอรหนต เพราะฟงพระสตรอะไร ?
ก. อาทตตปรยายสตร ข.
มงคลสตร
ค. อนตตลกขณสตร ง.
ธมมจกกปปวตนสตร
คาตอบ : ค๒๓
.คำาวา ธรรมจกษ “ ” หมายถง…?
ก. ไดดวงตาเหนธรรมข. ไดเปนพระอรหนตค. ไดสรณคมนง. ไดความเลอมใส
คาตอบ : ก
99
๒๔.
ใจความแหงอนตตลกขณสตร กลาวถงเรองอะไร ?
ก. อายตนะ ๖ เปนอตตา ข.
ขนธ ๕ เปนอนตตา
ค. ธาต ๔ เปนอนตตา ง.
ขนธ ๕ เปนอตตา
คาตอบ : ข๒๕
.“ ทนวนวายหนอ ทนขดของหนอ ” เปนคำาพดของใคร ?
ก. ยสกลบตร ข.
โกณฑญญะ
ค. อปตสสะ ง.
โกลตะ
คาตอบ : ก๒๖
.พระพทธองคทรงสงพระสาวกไปประกาศพระศาสนาครงแรก กองค ?ก. ๕ องค ข
.๑๐ องค
ค. ๖๐ องค ง.
๖๑ องค
คาตอบ : ค๒๗
.พวกชฎล นบถอบชาอะไร ?
ก. บชาวตถนยม ข.
บชาผสงอาย
ค. บชาดาวพระเคราะห ง.
บชาไฟ
คาตอบ : ง๒๘
.ผปรารถนาเหนพระอรหนต คนแรกคอใคร ?
ก. พระเจาสทโธทนะ ข.
พระนางปชาบด
ค. พระเจาปเสนทโกศล ง.
พระเจาพมพสาร
คาตอบ : ง๒๙
.ใคร ตอมาไดเปนอครสาวก ?
ก. อนาถปณฑกะ ข จตตคฤหบด
100
.ค. วสาขอบาสก ง
.อปตสสะ
คาตอบ : ง๓๐
.บคคลผถวายวดแหงแรก คอใคร ?
ก. พระเจาพมพสาร ข.
มหาอบาสกา
ค. พระเจาปเสนทโกศล ง.
นางวสาขา
คาตอบ : ก๓๑
.โอวาทปาฏโมกข พระองคทรงแสดงทไหน ?
ก. เวฬวนาราม ข.
นโครธาราม
ค. โฆสตาราม ง.
เชตวนมหาวหาร
คาตอบ : ก๓๒
.พระสาวกองคใด ถอวาเปนยอดกตญญ ?
ก. พระมหากสสปะ ข.
พระมหาโมคคลลานะ
ค. พระสารบตร ง.
พระอสสช
คาตอบ : ค๓๓
.พระมหากสสปะพบพระพทธเจา ณ ทใด ?
ก. พหปตตนโครธ ข.
ศรมหาโพธ
ค. มจลนท ง.
ราชายตนะ
คาตอบ : ก๓๔
.ในทามกลางพระประยรญาต พระองคทรงแสดงชาดกอะไร ?ก. มหาชนกชาดก ข
.เวสสนตรชาดก
ค. อฏฏกชาดก ง.
เตมยชาดก
101
คาตอบ : ข๓๕
.ตามพระพทธประวต เหตใหเกดแผนดนไหว มกอยาง ?
ก. ๕ อยาง ข.
๖ อยาง
ค. ๗ อยาง ง.
๘ อยาง
คาตอบ : ง๓๖. คำาวา ปลงอายสงขาร “ ” หมายถงอะไร ?
ก. การรตววาตองตาย ข.
การตงใจทจะปรนพพาน
ค. การตออายสงขาร ง.
การบอกลาชวต
คาตอบ : ข๓๗
.ใครถวายบณฑบาตครงสดทาย แกพระพทธองค ?
ก. อนาถปณฑกเศรษฐ ข.
นางวสาขา
ค. นางสชาดา ง.
นายจนทะ
คาตอบ : ง๓๘
.สงเวชนยสถาน ไดแก…?
ก. สตตมหาสถาน ข.
รตนจงกรม
ค. สถานทตรสร ง.
แมนำาคงคา
คาตอบ : ค๓๙. พรหมทณฑ พระพทธองคตรสใหลงโทษแกใคร ?
ก. พระฉนนะ ข.
พระยสะ
ค. พระอนรทธะ ง.
พระราธะ
คาตอบ : ก๔๐
.การจดรวบรวมพระธรรมวนยใหเปนหมวดหม เรยกวาอะไร ?ก. การสนทนาการ ข
.การสมมนา
102
ค. การเสวนา ง.
การสงคายนา
คาตอบ : ง๔๑. แบบอยาง หรอแบบแผน ทพงปฏบตในทางศาสนา เรยกวา
อะไร ?ก. ศาสนปฏบต ข
.ศาสนธรรม
ค. ศาสนศกษา ง.
ศาสนพธ
คาตอบ : ง๔๒
.บญพธ แบงออกเปนกประเภท ?
ก. ๒ ประเภท ข.
๓ ประเภท
ค. ๔ ประเภท ง.
๕ ประเภท
คาตอบ : ก๔๓ การถวายทานเจาะจงพระภกษรปใดรปหนง เรยก … ?
ก. อามสทาน ข.
ปาฏบคลกทาน
ค. วตถทาน ง.
สงฆทาน
คาตอบ : ข๔๔. งานมงคลทกประเภท นยมใชสายสญจนกเสน ?
ก. ๓ เสน ข.
๕ เสน
ค. ๗ เสน ง.
๙ เสน
คาตอบ : ง๔๕. เจาภาพพงกรวดนำา เมอพระสงฆอนโมทนา เรมคำาวา…?
ก. ยะถา วารวะหา … ข.
สพพตโย …
ค. ภะวะต สพพะมงคะลง … ง.
สะทา โสตถ …
คาตอบ : ก๔๖. เจาภาพพงจดเทยนนำามนต เมอพระสงฆสวดถงบทไหน ?
ก. ยงกญจ วตตง … ข.
เมตตญจะ …
103
ค. โพชฌงโค … ง.
อเสวนา จะ …
คาตอบ : ง๔๗
.ทำาบญงานอะไร เจาภาพไมตองตงขนนำามนต ?
ก. งานทำาบญอาย ข.
งานทำาบญขนบานใหม
ค. งานฉลองพระพทธรป ง.
งานทำาบญ ๗ วน
คาตอบ : ง๔๘
.ทานประเภทใด พระพทธองคทรงแสดงวามอานสงสมาก ?
ก. ปาฏบคลกทาน ข.
กาลทาน
ค. สงฆทาน ง.
ธรรมทาน
คาตอบ : ค๔๙. กาลทาน คอทานเชนใด ?
ก. ผาปา ข.
ภตตาหาร
ค. สงฆทาน ง.
กฐนทาน
คาตอบ : ง๕๐
.การเจรญพระพทธมนต ใชสำาหรบงานเชนใด ?
ก. งานอวมงคล ข.
งานศพ
ค. งานมงคล ง.
งานทำาบญวนสารท
คาตอบ : ค
ปญหาและเฉลยวชาเบญจศล-เบญจธรรม ธรรมศกษาชนตร
สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
104
วนเสาร ท ๑๘ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓----------------------------------------
๑. ขอใดเปนประโยชนสงสด ในการศกษาเบญจศล-เบญจธรรม
?ก. เพอใหรอบรวทยาการแขนง
ตาง ๆข. เพอสงเสรมสตปญญา ให
เฉลยวฉลาดค. เพอแกไขกรณพพาท ทางศาสนาทเกดขนใน
สงคมง. เพอรหลกธรรม และนำามาปฏบตในการดำาเนนชวต
คาตอบ : ง๒. ขอใดไมใชความหมายทโยงใยกบคำาวา ศล “ ” ?
ก. อาบต ข.
วนย
ค. วรต ง.
ปกต หรอ เยน
คาตอบ : ก๓. ศลแตละขอ มสวนประกอบเปนเครองตดสนวา ผด หรอ ไม
ผด สวนประกอบแตละขอ เรยกวาอะไร ? ก. สกขาบท ข
.วรต
ค. ขอ ง.
องค
คาตอบ : ง๔. ขอใด กลาวถกตอง ?
ก. วรต คอเจตนางดเวนจากความชว
105
ข. กลยาณธรรม คอ การละเวนขอหาม
ค. เบญจศล มวรตเปนธรรมคกน
ง. ผมศล ๕ ไดชอวามกลยาณธรรม
คาตอบ : ก
๕. ขอปฏบตทเรยกวา สกขาบท “ ” หมายถงอะไร ?ก. องคประกอบของศล ข
.ขอยกเวนของศล
ค. ศลขอหนง ๆ ง.
เครองอดหนนใหศลผองใส
คาตอบ : ค๖. ศล ๕ และธรรม ๕ มความสำาคญอยางไร ?
ก. ชวยสงวนพนธสตว ข.
ชวยลดคดหมนประมาท
ค. ทำาใหการเบยดเบยนกนลดลง ง.
ทำาใหเศรษฐกจมความมนคงขน
คาตอบ : ค๗.
โจรกรรมโดยใชกญแจผเปดประตบาน และนำาของมคาไป จดเปน…?ก. ขโมย ข
.ตดชอง
ค. ลกลอบ ง.
ปลอม
คาตอบ : ข๘. ความแตกราวในหมมนษย ความไมไววางใจกน ปองกนได
ดวยศลขอใด ?ก. กาเมส มจฉาจารา เวรมณข. มสาวาทา เวรมณค. ปาณาตปาตา เวรมณง. อทนนาทานา เวรมณ
คาตอบ : ก๙. คำาวา สเลนะ สคะตง ยนต สเลนะ โภคะสมปะทา “ ” กลาว
ถงอะไร ?
106
ก. อาราธนาศล ข.
อานสงสศล
ค. สมาทานศล ง.
นจศล
คาตอบ : ข๑๐
.เบญจศล กบกลยาณธรรม ขอใดไมมความสมพนธตอกน ?
ก. ไมดมนำาเมา - มสตรอบคอบข. ไมแยงชงของรก - เมตตา
กรณาค. ไมพดเทจ - ความสตยง. ไมลกทรพย - มอาชพสจรต
คาตอบ : ข
๑๑. เทจจรงเพยงไรกบขอทวา ทรพยทไดมาดวยโจรกรรม ไมนำาความสขมาให ?ก. เหนดวย เพราะสกวนหนงกรรมจะตามทนข. เหนดวย เพราะสขอนยงกวาความสงบไมมค. ไมเหนดวย เพราะคนทจรตรำารวย และอยเปนสขง. ไมเหนดวย เพราะไมมเงน กไมมความสข
คาตอบ : ก๑๒
.โจรปลนแลวฆาเจาของทรพยตายโดยจงใจ ตกอยในฐานอะไร ?ก. ฐานแหงโลภะข. ฐานแหงโทสะค. ฐานแหงโมหะง. ฐานแหงพยาบาท
คาตอบ : ก๑๓
.ยมหนงสอหองสมดไปแลว ไมสงคน เกบเอาไวเปนของตน จดเปนโจรกรรมประเภทไหน ?ก. กรรโชก ข
.ฉก
ค. ปลน ง.
ตระบด
คาตอบ : ง๑๔. การชนวว ตไก เปนลกษณะของการทรมานแบบใด ?
107
ก. การใชงาน ข.
การเลนสนก
ค. การผจญสตว ง.
การเลนกฬา
คาตอบ : ค๑๕. ในศลขอท ๓ ขอใดไมใชหญงทจารตหาม ?
ก. ลกหลานตนเอง ข.
แมช
ค. ภกษณ สามเณร ง.
หญงทเปนใหญดวยตนเอง
คาตอบ : ง๑๖. เพราะเหตไรศลขอท ๓ จงจดใหอยในกลมเบญจศลดวย ?
ก. เพราะมนษยมราคะ ข.
เพราะมนษยมโทสะ
ค. เพราะมนษยมโมหะ ง.
เพราะมนษยตองอยเปนค
คาตอบ : ก๑๗
.ประเทศไทยเปนเมองพระพทธศาสนา เหตไฉนขาวการละเมดศลขอท ๓ จงมอยมาก ?ก. มการเรยนร แตไมนำามา
ปฏบตข.
กระแสวตถนยมรนแรง
ค. ไมมการยกยองคนดใหปรากฏ
ง.
ถกทกขอ
คาตอบ : ง๑๘
.กรยาอาการแหงมสาวาท ไดแก ?
ก. มสาทางกาย ข.
มสาทางวาจา
ค. มสาทางกาย วาจา ง.
มสาทางกาย วาจา ใจ
คาตอบ : ค๑๙. ผใดแสดงอาการมสา ประเภททำาเลศ ?
ก. นาย ก. ยใหเขาแตกกนข. นาย ข. อวดอางความ
ศกดสทธทไมจรงค. นาย ค. พดโกหกเกนความ
108
จรงง. นาย ง. พดโกหกเลนสำานวน
ตาง ๆคาตอบ : ง
๒๐.
การววาทกน บนดาลโทสะแลวฆากนตาย เปนการผดศลโดยอาการอยางไร ?ก. โดยเจตนา ข
.โดยไมเจตนา
ค. โดยไตรตรองไวกอน ง.
โดยฐานพยาบาท
คาตอบ : ข๒๑
.ขอใด หมายถง ปฏสสวะ…?
ก. ผดสญญา เสยสตย คนคำา ข.
ผดสญญา พลงเผลอ
ค. เสยสตย คนคำา สำาคญผด ง.
ถกทกขอ
คาตอบ : ก๒๒
.พระสงฆเทศนเกยวกบสตวพดได ถอวาขาดศลขอท ๔ หรอไม ?ก. ขาดศล เพราะสตวพดไมไดข. ไมขาดศล เพราะใคร ๆ กรวาสตวพด
ไมไดค. ไมขาดศล เพราะเปนโวหารของผ
เทศนง. ไมขาดศล เพราะเปนนทานชาดกใน
คมภร คาตอบ : ง
๒๓.
ขอใด ไมจดเปนองคประกอบของศลขอท ๔ ?
ก. ตงใจพดใหผด ข.
พยายามพดใหเทจ
ค. ขอความทไมเปนเทจ ง.
มผฟงเขาใจตามทพด
คาตอบ : ค
109
๒๔.
พทธภาษตวา คนพดไมจรง ยอมตกนรก “ ” หมายความวา…?ก. พดด เปนศรแกปาก ข
.ปากเปนเอก เลขเปนโท
ค. ปลาหมอ ตายเพราะปาก ง.
ผดทกขอ
คาตอบ : ง๒๕
.นทานอสป เรองเดกเลยงแกะ เปนอาการของผทำาผดในลกษณะใด ?ก. มสา ข
.เสรมความ
ค. สปปลบ ง.
อำาความ
คาตอบ : ก๒๖
.นกเขยนบางคนตองดมสรา จงเขยนผลงานไดด ไมขดกบศลขอท ๕ หรอ ?ก. ขดกน แตอนโลมเปนขอ
ยกเวนไดข. ไมขดกน เพราะระดบความเมาของคนตาง
กนค. ไมขดกน เพราะมการพกบาง
ขณะง. ขดกน เพราะไมมขอยกเวน
คาตอบ : ง๒๗
.ขอใด ไมจดเปนโทษของนำาเมา ?
ก. เกดโรคมาลาเรยข. กอเหตทะเลาะววาทค. เสยทรพยสมบตง. พอแม พลอยเสยชอเสยง
ดวยคาตอบ : ก
๒๘.
สงทเรยกวา เมรย “ ” มลกษณะอยางไร ?
ก. นำาเมาทกลนเพอใหเขมขน ข.
นำาเมาทเกดจากการหมก หรอดอง
110
ค. ฝน กญชา เฮโรอน ง.
ถกทกขอ
คาตอบ : ข
๒๙.
ในศลทง ๕ ขอ ขอใดทลวงแลวสามารถทำาผดขออนไดอก ?
ก. ขอท ๕ข. ขอท ๔ค. ขอท ๓ง. ขอท ๒
คาตอบ : ก๓๐
.การสบฝน สบกญชา เสพยาบา ยาอ จดวาผดศลขอ ๕ หรอไม ?ก. ไมผดศล เพราะการคาขายทำาใหเศรษฐกจขยายตวข. ไมผดศล เพราะไมมขอหามในพทธบญญตค. ผดศล เพราะจดเปนเมรยง. ผดศล เพราะจดเปนยาเสพตดใหโทษ
คาตอบ : ง๓๑
.ขอใด มใชเปนเหตแหงการบญญตศลขอท ๕ ?
ก. เพอปองกนมใหละเมดศลขอท ๑ - ๔ข. เพอใหมสตสมปชญญะครบถวน ในแตละวนค. เพอปองกนการทะเลาะววาทง. เพอใหมบคลกภาพด เหมาะสมกบการดำารง
ตำาแหนงสำาคญคาตอบ : ง
๓๒.
สกรนอนอยในเลา ไมละเมดศลทง ๕ ขอ ถอวาสกรมศล หรอไม ?ก. ไมมศล เพราะเปนธรรมชาต
ของสตวข. ไมมศล เพราะไมมวรตคอ
เจตนางดเวนค. ไมมศล เพราะสตวรบศลไมไดง. มศล เพราะสตวรกษาศลได
คาตอบ : ข๓๓ เมอเราไปรวมงานเลยง เราปฏเสธสราทเขานำามาให จดเปน
111
. วรตขอใด ?ก. สมจเฉทวรต ข
.สมปตตวรต
ค. สมาทานวรต ง.
เจตนาวรต
คาตอบ : ข
๓๔.
พระอรหนตทานมศลบรบรณ เพราะมวรตขอใด ?
ก. สมจเฉทวรต ข.
สมปตตวรต
ค. สมาทานวรต ง.
เจตนาวรต
คาตอบ : ก๓๕
.กลยาณชนมศลอยางเดยวไมเพยงพอหรอ เหตใดตองมกลยาณธรรมดวย ?ก. เพอปฏบตคณพเศษใหยงขน
ไปกวาศลข. เพอระมดระวงความชวตาง
ๆค. เพอปองกนความชวรกรานง. ถกทกขอ
คาตอบ : ก๓๖. ขอใด ไมใชอาการของสตสมปชญญะ ?
ก. ความรจกประมาณในการบรโภคอาหาร
ข.
ความไมเลนเลอในการทำางาน
ค. ความประพฤตธรรมในกจอนเปนหนาท
ง.
ความรจกประมาณในการสรางตน
คาตอบ : ง๓๗
.ขอใด กลาวไดถกตอง ?
ก. เมตตากำาจดวหงสา ข.
กรณากำาจดพยาบาท
ค. เมตตากำาจดพยาบาท ง.
กรณากำาจดวหงสา
คาตอบ : ค
112
๓๘.
นกเรยนพบแมวถกรถชน ไดเขาชวยเหลอพยาบาล จดเปนผม…?ก. เมตตา ข
.กรณา
ค. มทตา ง.
อเบกขา
คาตอบ : ข๓๙. ขณะน มผผลตสนคาบางรายปลอมแปลงสนคา แสดง
วา…?ก. ไมประพฤตเปนธรรมใน
กจการข. ไมประพฤตเปนธรรมใน
บคคลค. ไมประพฤตเปนธรรมในวตถง. ไมประพฤตเปนธรรมใน
อาชพคาตอบ : ค
๔๐.
ขอใด กลาวไมถกตอง ?
ก. สทารสนโดษ ยนดพอใจในภรรยาของตนข. ปตวตร ถอสามเสมอนบดาค. ชายหญงมกมากในกาม ไมมสงาราศร ไมพนขอ
ครหาง. ความสำารวมในกาม เปนเรองใหญในชวตค
คาตอบ : ข๔๑. ขอใด ไมไดหมายถงเบญจธรรม ขอท ๔ ?
ก. ความกตญญ ข.
ความซอตรง
ค. ความเทยงธรรม ง.
ความรบผดชอบ
คาตอบ : ง๔๒
.ผพพากษา จดวามความสตยประเภทไหน ?
ก. ความกตญญ ข.
ความซอตรง
ค. ความเทยงธรรม ง ความรบผดชอบ
113
.คาตอบ : ค
๔๓ ความไมเลนเลอในการงาน เปนอาการของเบญจธรรมขอใด ?ก. ความมสตย ข
.เมตตา - กรณา
ค. สมมาอาชวะ ง.
ความมสตรอบคอบ
คาตอบ : ง๔๔. ขอใด ไมใชความหมายของคำาวา อโบสถ “ ” ?
ก. เปนชอของวนจำาศลข. วนพระค. เปนชอของศลทรกษาในวน
จำาศลง. โรงอโบสถสำาหรบพระสวด
ปาฏโมกขคาตอบ : ง
๔๕. คฤหสถเมอตองการบำาเพญกศลใหเปนสวนพเศษ พงรกษา…?ก. ศล ๕ ข
.ศล ๑๐
ค. ศล ๒๒๗ ง.
อโบสถศล
คาตอบ : ง
๔๖. ขอใด ไมจดอยในอโบสถศล ?ก. ไมจบเงนทอง ข
.ไมลกของผอน
ค. ไมฟอนรำาขบรอง ง.
ไมพดปด
คาตอบ : ก๔๗
.ผรกษาอโบสถศลบางคน พดนนทาคนโนน คนน จดเปนผถออโบสถศลประเภทไหน ?ก. โคปาลอโบสถ ข
.นคคณฐอโบสถ
ค. อรยอโบสถ ง นนทาอโบสถ
114
.คาตอบ : ก
๔๘.
คำาวา อโบสถ “ ” แปลวาอะไร ?
ก. การเขาจำา ข.
การละเวน
ค. การรกษา ง.
การเขมงวด
คาตอบ : ก๔๙. อโบสถศล ทรกษาเฉพาะวนหนงคนหนง เรยกวาอะไร ?
ก. ปกตอโบสถ ข.
โคปาลอโบสถ
ค. ปฏชาครอโบสถ ง.
ปาฏหารกอโบสถ
คาตอบ : ก๕๐
.การรกษาศลดวยการระลกถงพระรตนตรย ฟงธรรม และสนทนาธรรม เปนอโบสถ ชนดใด ?ก. นคคณฐอโบสถ ข
.ปกตอโบสถ
ค. โคปาลอโบสถ ง.
อรยอโบสถ
คาตอบ : ง
115
กระทธรรม ธรรมศกษาชนโทสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนศกร ท ๑๗ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓-------------------
-------------------
แตงอธบายเปนทำานองเทศนาโวหาร อางส ภาษตอนมาประกอบไมนอยกวา ๒ ขอ และบอกชอคมภรทมาแหงสภาษตนนดวย หามอางสภาษตซำาขอกน แตจะซำาคมภรไดไมหาม สภาษตทอางมานน ตองเรยงเชอมความใหตดตอสมเรองกบกระทตง.
116
ชนน กำาหนดใหเขยนลงในใบตอบ ตงแต ๓ หนา (เวนบรรทด) ขนไป
-------------------
ใหเวลา ๓ ชวโมง
ปญหาและเฉลยวชาธรรม ธรรมศกษาชนโทสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนเสาร ท ๑๘ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓----------------------------------------
๑. ขอใด ไมใชเปนพระเสขะในอรยบคคล ๒ ?
ก. พระโสดาบนข. พระสกทาคามค. พระอนาคามง. พระอรหนต
คาตอบ : ง๒. การบชาทพระพทธเจาทรงสรรเสรญ คอ…?
117
ก. อามสบชาข. ปฏบตบชาค. ถวายสงฆทานง. ถวายผาอาบนำาฝน
คาตอบ : ข๓. การพจารณาความเกด และความดบแหงสงขาร แลวยกขน
สไตรลกษณ จดเปน…?ก. อสภกมมฏฐานข. อนสสตกมมฏฐานค. วปสสนากมมฏฐานง. สมถกมมฏฐาน
คาตอบ : ค๔. ขอใด จดเปนวตถกาม ?
ก. โผฏฐพพะ ข.
โลภะ
ค. อรต ง.
อสนตฏฐ
คาตอบ : ก๕. ความเหนวา สงใดสงหนงมความเกดเปนธรรมดา สง“
นนมความดบเปน ธรรมดา ” เปน…?ก. สสสตทฏฐ ข
.อจเฉททฏฐ
ค. สมมาทฏฐ ง.
มจฉาทฏฐ
คาตอบ : ค๖. การเวยนวายตายเกดไมมทสนสด ตรงกบขอใด ?
ก. วฏฏะ ข.
อทธบาท
ค. พละ ง.
วมตต
คาตอบ : ก๗.
ขอใด เปนคำาสอนสรปโดยยอของพระพทธศาสนา ?
ก. ละชว ทำาด ทำาจตใจของตนใหหมดจด
ข. ละชว ทำาด
118
ค. ใหทาน รกษาศล เจรญภาวนาง. ศล สมาธ ปญญา
คาตอบ : ก๘. คำาวา วเวก “ ” แปลวาอะไร ?
ก. ความสงบข. ความดค. ความสขง. ความปต
คาตอบ : ก๙. ผทไดฌานมากอนแลว ตอมาเจรญวปสสนา จนไดบรรลเปน
พระอรหนต เรยกวา…?ก. ตทงควมตต ข
.วกขมภนวมตต
ค. เจโตวมตต ง.
ปญญาวมตต
คาตอบ : ค๑๐
.เจรญอนสสตขอใด เปนเหตใหเกดอปปนาสมาธ ?
ก. สลานสสต ข.
จาคานสสต
ค. เทวตานสสต ง.
อานาปานสต
คาตอบ : ง๑๑. บคคลผร ำารวยไปดวยทรพยสมบตพสถาน และลาภ ยศ ใน
โลกน จดวาเขาไดรบสมบตอะไร ?ก. มนษยสมบต ข
.สวรรคสมบต
ค. นพพานสมบต ง.
บรวารสมบต
คาตอบ : ก๑๒
.วหงสาวตก มกเลสตวใดเปนมลเหต ?
ก. ราคะ ข.
โทสะ
ค. โมหะ ง.
โลภะ
119
คาตอบ : ค๑๓
.การลกขโมยกด กดปลา ชนไกกด จดเปน…?
ก. กามวตก ข.
พยาบาทวตก
ค. วหงสาวตก ง.
ไมเปนอกศลวตก
คาตอบ : ง๑๔. ผจะบรรลถงปรมตถประโยชน หรอพระนพพาน ตองปฏบต
ธรรมขอใด ?ก. สมถกมมฏฐานข. สทธา ศล จาคะ ปญญาค. วปสสนากมมฏฐานง. สจจะ ทมะ ขนต จาคะ
คาตอบ : ค๑๕. คนมความโลภ อยากไดไมมทสนสด จดวาเปนผม…?
ก. กามาสวะ ข.
ภวาสวะ
ค. อวชชาสวะ ง.
กเลสาสวะ
คาตอบ : ก๑๖. กจจญาณ ปรชาหยงรวา…?
ก. น ทกขสมทยข. ทกข เปนสงทควรกำาหนดร ค. ทกข ทำาเสรจแลวง. ทกขสมทย รเทาทนแลว
คาตอบ : ข๑๗
.ขอใด ไมถกตอง ?
ก. ทกข เปนสงทควรกำาหนดร ข. ทกขสมทย ควรรกษาไวค. ทกขนโรธ ควรทำาใหแจงง. ทกขนโรธคามนปฏปทา ควร
ทำาใหเกดคาตอบ : ข
๑๘ ความมวเมาใน รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ จดเปน…?
120
.ก. กามตณหา ข
.ภวตณหา
ค. วภวตณหา ง.
ราคตณหา
คาตอบ : ก๑๙. คำาวา วมตต “ ” แปลวาอะไร ?
ก. ความหลดพน ข.
ความเบอหนาย
ค. ความสงสาร ง.
ถกทกขอ
คาตอบ : ก๒๐
.ขอใด จดเปนอเหตกทฏฐ ?
ก. ทำาชวไมมใครร ไมมโทษ ข.
ข. ฆาสตวไมเปนบาปค. เคราะหด เคราะหรายเกดเอง ง
.ง. ทกอยางพรหมเปนผสราง
คาตอบ : ค๒๑
.ขอใด เปนทงสงขาร และวสงขาร ?
ก. อนจจตา ข.
ทกขตา
ค. อนตตตา ง.
เปนไดทกขอ
คาตอบ : ค๒๒
.ละความชวดวยการปฏบตด ละความตระหนดวยการให จดเปน…?ก. ตทงคปหาน ข
.วกขมภนปหาน
ค. สมจเฉทปหาน ง.
นสสรณปหาน
คาตอบ : ก
121
๒๓.
ในคราวทพระพทธเจาเสดจไปโปรดชฎล ๓ พนอง ใหละทฏฐมานะ ทรงใชปาฏหารยะขอไหนมากทสด ?ก. อทธปาฏหารยะข. อาเทสนาปาฏหารยะค. อนสาสนปาฏหารยะง. ยมกปาฏหารยะ
คาตอบ : ก๒๔
.พระสตตนตปฎก กลาวถง…?
ก. ธรรมาธษฐาน ข.
วนยลวน ๆ
ค. บคลาธษฐาน ง.
อาทพรหมจรยาสกขา
คาตอบ : ค๒๕
.ขอใด ไมใชเทวโลก ?
ก. ยามา ข.
ดาวดงส
ค. ดสต ง.
อกนฏฐ
คาตอบ : ง๒๖
.ไตรวฏฏะ คอ กเลส กรรม วบาก จะสงบไมวนเวยนตอไป เพราะ…?ก. เนวสญญานาสญญายตนะ ข
.สมาบต ๘
ค. อรหตตมรรค ง.
โสดาปตตมรรค
คาตอบ : ค๒๗
.ญาณรระลกชาตได คอ…?
ก. ปพเพนวาสานสสตญาณ ข.
จตปปาตญาณ
ค. อาสวกขยญาณ ง.
เจโตปรยญาณ
คาตอบ : ก๒๘ อปปณหตวโมกข ในวโมกข ๓ นน หมายถง…?
122
.ก. เพราะวางจาก ราคะ โทสะ โมหะข. เพราะหาราคะ โทสะ โมหะ เปนเครองหมายมไดค. เพราะหาราคะ โทสะ โมหะ เปนทตงมไดง. เพราะพนจากราคะ โทสะ โมหะ
คาตอบ : ค๒๙
.คำาวา อปธวเวก “ ” หมายถง…?
ก. การอยในทสงดข. การทำาใจใหบรสทธจากกเลสดวย
วปสสนาค. การทำาใจใหสงบดวยการเขา
ฌานง. การมกาย วาจา ใจสงบ
คาตอบ : ข๓๐
.อสสาสะ ปสสาสะ ลมหายใจเขา - ออก ไดชอวา…?
ก. กายสงขาร ข.
วจสงขาร
ค. จตตสงขาร ง.
เวทนาสงขาร
คาตอบ : ก๓๑
.ผทจะไดสวรรคสมบต ตองปฏบตตามขอใด ?
ก. ทฏฐธมมกตถประโยชน ข.
สมปรายกตถประโยชน
ค. ปรมตถประโยชน ง.
ปรหตประโยชน
คาตอบ : ข๓๒
.อรยมรรค ๘ ขอใดเปนอธจตตสกขา ?
ก. สมมาทฏฐ , สมมาสงกปปะข. สมมาวาจา , สมมากมมนตะ , สมมาอาชวะค. สมมาวายามะ , สมมาสต , สมมาสมาธง. สมมาสงกปปะ , สมมาสมาธ
คาตอบ : ค
123
๓๓.
คนประเภทไหน เปรยบเหมอนอสรกาย ?
ก. นกโทษ ข.
คนขอทาน
ค. คนอดอยากผอมโซ ง.
คนหลอกลวงเอาทรพยคนอน
คาตอบ : ง๓๔
.พระอรยบคคลทละอทธมภาคยสงโยชนได คอ…?
ก. พระอรหนต ข.
พระอนาคาม
ค. พระสกทาคาม ง.
พระโสดาบน
คาตอบ : ก
๓๕.
ขอไหน ไมเปนอรยวงศ ?
ก. สนโดษดวยจวร ข.
สนโดษดวยบณฑบาต
ค. สนโดษดวยเสนาสนะ ง.
สนโดษดวยคลานเภสช
คาตอบ : ง๓๖. ความจงใจเปนปจจยแหงการทำา พด คด ไดแก…?
ก. กวฬงการาหาร ข.
ผสสาหาร
ค. มโนสญเจตนาหาร ง.
วญญาณาหาร
คาตอบ : ค๓๗
.ความถอมน ในธรรมเนยมทเคยประพฤตมาจนเคยชนดวยความเชอวาขลง จนเปนเหตหวดองมงาย จดเปน…?ก. กามปาทาน ข
.ทฏฐปาทาน
ค. สลพพตปาทาน ง.
อตตวาทปาทาน
คาตอบ : ค
124
๓๘.
กเลสทเปนดจกระแสนำาทวมใจสตว เรยกวา…?
ก. โอฆะ ข.
โยคะ
ค. อาสวะ ง.
โลภะ
คาตอบ : ก๓๙. ขอใด เปนองคของทตยฌาน ?
ก. วตก วจาร ปต สข ข.
ปต สข เอกคคตา
ค. ปต เอกคคตา อเบกขา ง.
สข เอกคคตา อเบกขา
คาตอบ : ข๔๐
.บรษท ๔ ปจจบนน บรษทไหนไมมแลว ?
ก. ภกษ ข.
ภกษณ
ค. อบาสก ง.
อบาสกา
คาตอบ : ข๔๑. คำาวา พระอนาคาม “ ” แปลวาอะไร ?
ก. ผเวยนวายตายเกด ข.
ผไมมาสภพน
ค. ผเกดอกครงเดยว ง.
ผไมเกดอก
คาตอบ : ข๔๒
.บคคลผพอแนะนำาได คอ…?
ก. อคฆฏตญญ ข.
วปจตญญ
ค. เนยยะ ง.
ปทปรมะ
คาตอบ : ค๔๓ วถการเกดของเปด ไก นก จดเขาใน…?
ก. ชลาพชะ ข.
สงเสทชะ
125
ค. อณฑชะ ง.
โอปปาตกะ
คาตอบ : ค๔๔. การไมรกษามรรยาท ทอดธระเสย จดเปน…?
ก. สลวบต ข.
ทฏฐวบต
ค. อาจารวบต ง.
อาชววบต
คาตอบ : ค๔๕. โอกกนตกาปต เมอเกดขน…?
ก. ทำาใหขนชน นำาตาไหลข. ทำาใหรสกเสยวแปลบ ๆค. ทำาใหซซาแรงกวาเสยวแปลบ
ๆง. ทำาใจใหฟ
คาตอบ : ค๔๖. ครไมยอมสอนศลปวทยาแกศษยทงหมด เพราะกลวศษย
รทน จดเปน…?ก. กลมจฉรยะ ข
.ลาภมจฉรยะ
ค. วณณมจฉรยะ ง.
ธมมมจฉรยะ
คาตอบ : ง๔๗
.วกขมภนวมตต คอการหลดพน…?
ก. ททานเปรยบดวยหญาทถกหนทบไวข. อยางไรกเลส ไมมกเลสทตองละอกค. อยางถาวร ไมมโอกาสทจะกลบไปหากเลสอกง. โดยทกเลสไมสามารถมารบกวนอก
คาตอบ : ก
๔๘.
คดกอนทกคำาทพด แตอยาพดทกคำาทคด จดเปน…?
ก. สลสงวร ข.
สตสงวร
ค. ขนตสงวร ง วรยสงวร
126
.คาตอบ : ข
๔๙. คนมวตกจรต ควรแกดวยการเจรญ…?ก. อสภกมมฏฐาน ข
.เมตตาภาวนา
ค. มรณสสตกมมฏฐาน ง.
อานาปานสตกมมฏฐาน
คาตอบ : ง๕๐
.ธรรมขอใด ทานเปรยบเหมอนรถ ๗ ผลด สงตอบคคลผไปใหถงสถานทปรารถนา ?ก. อรยทรพย ๗ ข
.วสทธ ๗
ค. อปรหานยธรรม ๗ ง.
โพชฌงค ๗
คาตอบ : ข
ปญหาและเฉลยวชาอนพทธประวต ธรรมศกษาชนโท
สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓วนเสาร ท ๑๘ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓
127
----------------------------------------
๑. ขอใดใหคำานยามความหมายแหงคำาวา อนพทธะ “ ” ถก
ตองทสด ?ก. พระภกษสงฆ ผรตามพระ
พทธเจาข. พระสาวก ผมความรนอยค. พระสาวก ผบวชตามพระพทธ
เจาง. พระสาวก ผรตามพระพทธ
เจาคาตอบ : ง
๒. ผทไดรบการยกยองวา เปนผเลศในทางนน ๆ “ ” ตรงกบขอใด ?ก. อรยบคคล ข
.สาวก
ค. เอตทคคะ ง.
พหสตะ
คาตอบ : ค๓. พระอปชฌายผใหบวชดวยญตตจตตถกรรมวาจา รปแรก
คอ…?ก. พระอญญาโกณฑญญะ ข
.พระยสะ
ค. พระสารบตร ง.
พระราธะ
คาตอบ : ค๔. พระอญญาโกณฑญญะ ประกาศพระศาสนาครงแรกทใด ?
ก. พาราณส ข.
กบลพสด
ค. โทณวตถคาม ง.
อรเวลาเสนานคม
128
คาตอบ : ค๕. ใครบรรลพระอรหนต เพราะฟงธรรมอยางเดยวกน ๒ ครง ?
ก. ยสกลบตร ข.
อปตสสปรพาชก
ค. โกณฑญญดาบส ง.
โกลตปรพาชก
คาตอบ : ก๖. ผไดรบยกยองวามบรวารมาก คอใคร ?
ก. พระอรเวลกสสปะ ข.
พระยสะ
ค. พระสารบตร ง.
พระวปปะ
คาตอบ : ก๗.
อปตสสะ และโกลตะ ครงแรกบวชในสำานกของใคร ?
ก. ปปผล ข.
สญชย
ค. จนทะ ง.
ราธะ
คาตอบ : ข๘. พระธรรมเสนาบด เปนชอเรยกพระเถระรปไหน ?
ก. พระสารบตร ข.
พระมหากสสปะ
ค. พระราธะ ง.
พระยสะ
คาตอบ : ก๙. พระปญจวคคยไดบรรลพระอรหตตผล เมอดถใด ?
ก. ขน ๑๕ คำา แหงอาสาฬหมาส ข.
ขน ๑๕ คำา เดอน ๓
ค. แรม ๕ คำา แหงอาสาฬหมาส ง.
แรม ๑ คำา เดอน ๘
คาตอบ : ค๑๐
.เวไนยชนทพระพทธเจา ทรงประสงคจะเผอแผสขใหครงแรก คอใคร ?ก. อาฬารดาบส และอทกดาบส ข
.พระเจาพมพสาร
ค. โกณฑญญะ และพวก ง.
พระพทธมารดา
129
คาตอบ : ก๑๑. ยสกลบตรเกดความเบอหนาย เพราะเหตใด ?
ก. เพราะไดฟงอนปพพกถา ข.
เพราะเหนซากศพททงในปาชา
ค. เพราะเหนอาการอนแปลกของหมบรวาร
ง.
เพราะไดเหนธรรมพเศษแลว
คาตอบ : ค๑๒
.ผทเปรยบเหมอนแมนมเลยงดบตร คอใคร ?
ก. พระมหาโมคคลลานะ ข.
พระสารบตรเถระ
ค. พระมหากสสปะ ง.
พระจนทเถระ
คาตอบ : ก๑๓
.พระเถระรปใด นพพานในคนวนเพญเดอนกตตกามาส ?
ก. พระมหาโมคคลลานะ ข.
พระยสเถระ
ค. พระมหากสสปะ ง.
พระสารบตรเถระ
คาตอบ : ง๑๔. พระมหากจจายนะ เปนบตรของใคร ?
ก. ราธพราหมณ ข.
พระเจาจณฑปชโชต
ค. กจจายนพราหมณ ง.
กญจนพราหมณ
คาตอบ : ง๑๕. อชตมาณพ เปนศษยของใคร ?
ก. ปงคยะ ข.
พาวร
ค. อสสกะ และอาฬกะ ง.
ปเสนทโกศล
คาตอบ : ข๑๖. เจดยบรรจอฐธาตของพระสารบตรเถระ ประดษฐานอย ณ ท
ใด ?ก. นาลนทคาม ข
.เชตวนมหาวหาร
ค. บพพาราม ง กรงราชคฤห
130
.คาตอบ : ข
๑๗.
ใครมความเหนวา สงทงปวงไมควรแกขาพเจา ขาพเจา“ไมชอบหมด ” ?ก. อปตสสปรพาชก ข
.สภททวฑฒบรรพชต
ค. ยสกลบตร ง.
ทฆนขปรพาชก
คาตอบ : ง๑๘
.โกลตปรพาชก กบพระมหาโมคคลลานะ เกยวพนกนอยางไร ?ก. โกลตเปนพ ข
.เปนบคคลเดยวกน
ค. พระมหาโมคลลานะเปนพ ง.
ไมเกยวพนกนแตอยางใด
คาตอบ : ข๑๙. ผทถวายขาวทพพหนงแกพระสารบตร คอใคร ?
ก. ราธพราหมณ ข.
นนทกมาร
ค. ปงคยมาณพ ง.
ปณณมนตานบตร
คาตอบ : ก๒๐
.กาฬทายเปนคนสนทของใคร ?
ก. ราธพราหมณ ข.
นนทกมาร
ค. พระมหาบรษ ง.
ปณณมาณพ
คาตอบ : ค๒๑
.ใครเปนพระอปชฌายบวชพระราหลกมาร ?
ก. พระอนรทธเถระ ข.
พระอานนทเถระ
ค. พระอบาลเถระ ง.
พระสารบตรเถระ
คาตอบ : ง๒๒
.พระบรมศาสดา ทรงยกยองพระราหลวาอยางไร ?
131
ก. เปนผเลศดานพหสต ข.
เปนผเลศดานมตระกลสง
ค. เปนผเลศดานใฝในการศกษา ง.
เปนผเลศดานทรงพระวนย
คาตอบ : ค๒๓
.อฐธาตของพระมหาโมคคลลานเถระบรรจไว ณ ทใด ?
ก. กรงราชคฤห ข.
บพพาราม
ค. เวฬวนาราม ง.
มหาตฏฐคาม
คาตอบ : ค๒๔
.พระมหากสสปเถระ ไดรบยกยองวาเปนเยยมในดานไหน ?
ก. รตตญญ ข.
ทพยจกษ
ค. มบรวารมาก ง.
ธดงควตร
คาตอบ : ง๒๕
.พระมหากสสปเถระ ทราบขาวพระพทธเจาปรนพพานจากใคร ?ก. พระอานนทสงคนมาบอก ข
.ทราบดวยโสตธาตอนเปนทพย
ค. เทวดาจำาแลงเปนพราหมณมาบอก
ง.
อาชวกผหนงบอก
คาตอบ : ง๒๖
.ในวนทพระศาสดาปรนพพาน มพระมหาสาวกรปใดอยดวย ?
ก. พระอานนท กบพระอนรทธะ ข.
พระสารบตร กบพระมหาโมคคลลานะ
ค. พระอบาล กบพระยมกะ ง.
พระโมฆราช กบพระปงคยะ
คาตอบ : ก๒๗
.ผเลอมใส เพราะถอเสยงเปนประมาณ เรยกวา … ?
ก. รปปปมาณกา ข.
ธมมปปมาณกา
ค. โฆสปปมาณกา ง ลขปปมาณกา
132
.คาตอบ : ค
๒๘.
พระสาวกรปใด เปนยอดแหงผวางายในพระธรรมวนย ?
ก. พระอนรทธะ ข.
พระอานนท
ค. พระราธะ ง.
พระฉนนะ
คาตอบ : ค๒๙
.พระมหากจจายนะ เปนเลศในดานใด ?
ก. รตตญญ ข.
อธบายคำายอใหกวางขวาง
ค. ทรงจวรเศราหมอง ง.
ทรงวนย
คาตอบ : ข๓๐
.พระสาวกรปใด เปนเลศดานทพยจกษ ?
ก. พระมหากจจายนะ ข.
พระมหากสสปะ
ค. พระอนรทธะ ง.
พระปณณมนตานบตร
คาตอบ : ค๓๑
.วดบพพาราม กรงสาวตถ ใครดแลการกอสรางจนเสรจ ?
ก. วสสกรรมเทพบตร ข.
พระอานนท
ค. พระมหาโมคคลลานะ ง.
อนาถปณฑกเศรษฐ
คาตอบ : ค๓๒
.วดเชตวน กรงสาวตถ ใครสรางถวาย ?
ก. นางวสาขา มหาอบาสกา ข.
จตตคฤหบด
ค. พระเจาพมพสาร ง.
อนาถปณฑกเศรษฐ
คาตอบ : ง๓๓ พระอบาลเถระ เมอยงไมไดอปสมบทมอาชพอะไร ?
133
.ก. เลยงมา ข
.ยงธน
ค. ตดผม ง.
สอนหนงสอ
คาตอบ : ค๓๔
.พระอานนทเถระ ปรนพพานทไหน ?
ก. กลางปา ข.
กลางบาน
ค. กลางวด ง.
กลางอากาศ
คาตอบ : ง๓๕
.พระรฐบาล แสดงธรรมทเทศแกใคร ?
ก. พระเจาอเทน ข.
พระเจาลจฉว
ค. พระเจาปเสนทโกศล ง.
พระเจาโกรพยะ
คาตอบ : ง๓๖. พระสวล เปนเลศกวาภกษทงหลายในดานใด ?
ก. มลาภมาก ข.
มบรวารมาก
ค. มบญมาก ง.
มปญญามาก
คาตอบ : ก๓๗
.พราหมณพาวรไดบรรลธรรมชนเสขภม เพราะฟงธรรมจากใคร ?ก. พระศาสดา ข
.โมฆราชมาณพ
ค. ปงคยมาณพ ง.
อชตมาณพผเปนหวหนา
คาตอบ : ค๓๘
.“ พจารณาโลกนอยางไร ความตายจงจกไมแลเหน ” ใครทลถาม ?ก. อชตมาณพ ข
.โมฆราชมาณพ
ค. ปงคยมาณพ ง โธตกมาณพ
134
.คาตอบ : ข
๓๙. ใครปรารภทจะทำาสงคายนา ตงแตพระศาสดายงทรงพระชนมอย ?ก. พระมหากสสปะ ข
.พระอานนท
ค. พระอบาล ง.
พระสารบตร
คาตอบ : ง๔๐
.พระอานนทเถระรบหนาทใด ในคราวทำาปฐมสงคายนา ?
ก. เปนประธานสงฆ ข.
วสชนาพระธรรม
ค. วสชนาพระวนย ง.
อปฏฐากพระมหากสสปะ
คาตอบ : ข๔๑. แบบแผนทผนบถอพระศาสนาพงปฏบต เรยกวาอะไร ?
ก. ศาสนพธ ข.
บญพธ
ค. ทานพธ ง.
กศลพธ
คาตอบ : ก๔๒
.คำานมสการพระรตนตรย เรมตนดวยคำาวา…?
ก. นะโม ตสสะ ภะคะวะโต … ข.
อะระหง สมมาสมพทโธ ภะคะวา …
ค. โย โส ตะถาคะโต อะระหง … ง.
โย โส สวากขาโต …
คาตอบ : ข๔๓ การทพระสงฆรวมกนสาธยายมนตในงานมงคล เรยกวาอะไร
?ก. เจรญพระพทธมนต ข
.สวดพระปรตร
ค. สวดมนต ง.
สวดพระพทธมนต
คาตอบ : ก๔๔. วนทพระพทธเจาเสดจลงจากเทวโลก เรยกวาวนอะไร ?
ก. วนเขาพรรษา ข วนพระ
135
.ค. วนเทโวโรหณะ ง
.ถกทกขอ
คาตอบ : ค๔๕. คำาวา อาวาหมงคล หมายความวาอยางไร “ ” ?
ก. เจาสาวไปอยบานเจาบาว ข.
เจาบาวไปอยบานเจาสาว
ค. เจาบาวเจาสาวแยกกนอย ง.
เจาบาวเจาสาวสรางบานใหม
คาตอบ : ก๔๖. เมอนมนตพระไปงานทำาบญสตตมวาร จะใชฎกานมนตวา
อยางไร ?ก. เจรญพระพทธมนต ข
.เจรญมนต
ค. สวดมนต ง.
สวดพระพทธมนต
คาตอบ : ง๔๗
.คำาวา สวดมาตกา “ ” ในราชการงานหลวง ใชคำาไหน ?
ก. สวดสตตมวาร ข.
สดบพระมาตกา
ค. สดบปกรณ ง.
สดบพระอภธรรม
คาตอบ : ค๔๘
.พธสวดพระอภธรรม จดเขาในหมวดไหนในศาสนพธ ?
ก. กศลพธ ข.
บญพธ
ค. ทานพธ ง.
ปกณณกะ
คาตอบ : ข๔๙. ในครงพทธกาล แบงสงฆทานไวกประเภท ?
ก. ๔ ประเภท ข.
๕ ประเภท
ค. ๖ ประเภท ง.
๗ ประเภท
คาตอบ : ง๕๐ ผาวสสกสาฎก คอผาเชนไร ?
136
.ก. ผาเชดหนา ข
.ผาเชดเทา
ค. ผาอาบนำาฝน ง.
ผาถพน
คาตอบ : ค
กระทธรรม ธรรมศกษาชนเอกสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนศกร ท ๑๗ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓-------------------
-------------------
แตงอธบายเปนทำานองเทศนาโวหาร อางส ภาษตอนมา
137
ประกอบไมนอยกวา ๓ ขอ และบอกชอคมภรทมาแหงสภาษตนนดวย หามอางสภาษตซำาขอกน แตจะซำาคมภรไดไมหาม สภาษตทอางมานน ตองเรยงเชอมความใหตดตอสมเรองกบกระทตง. ชนน กำาหนดใหเขยนลงในใบตอบ ตงแต ๔ หนา (เวนบรรทด) ขนไป
-------------------
ใหเวลา ๓ ชวโมง
ปญหาและเฉลยวชาธรรม ธรรมศกษาชนเอกสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนเสาร ท ๑๘ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓----------------------------------------
๑. คำาวา นพพทา “ ” ตรงกบความในขอใด ?
ก. ความดบ ข.
ความหนายทกข
ค. ความเบออาหาร ง.
ความเบอหนายการเรยน
คาตอบ : ข๒. ผใดจกระวงจต ผนน…?
ก. จกพนจากบวงแหงมารข. จกพนจากความทกขใจค. จกพนจากความเขลาง. จกมความสขกายสขใจ
138
คาตอบ : ก๓. รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ จดเปน…?
ก. มหาภตรป ข.
อปาทายรป
ค. ของนอกกาย ง.
บวงแหงมาร
คาตอบ : ง๔. ผใดเหนตามเปนจรงดวยปญญาวา สงขารทงปวงไม“
เทยง ” ผนน…?ก. ยอมหนายในทกข ข
.ยอมพนจากทกข
ค. ยอมหมดสนทกข ง.
ยอมเมาในทกข
คาตอบ : ก๕. ขอใด ไมจดเปนอนตตา ?
ก. ขนธ ๕ ข.
จต เจตสก รป นพพาน
ค. พระพทธ พระธรรม พระสงฆ ง.
ไมมขอใดถก
คาตอบ : ง๖. หนาว รอน หว กระหาย ปวดอจจาระ ปวดปสสาวะ เปนทกข
ประเภทไหน ?ก. สภาวทกข ข
.ปกณณกทกข
ค. นพทธทกข ง.
สหคตทกข
คาตอบ : ค๗.
โสกะ ปรเทวะ ทกขะ โทมนส อปายาส เปนทกขประเภทไหน ?
ก. สภาวทกข ข.
ปกณณกทกข
ค. นพทธทกข ง.
สหคตทกข
คาตอบ : ข๘. ขอวา เนโสหมสม นนมใชเรา “ ” เปนคำาแสดงความ
ของ…?ก. อนตตตา ข
.ทกขตา
139
ค. อนจจตา ง.
นพพานตา
คาตอบ : ก๙. ลาภ ยศ สรรเสรญ สข เปนทกขประเภทไหน ?
ก. สภาวทกข ข.
ปกณณกทกข
ค. นพทธทกข ง.
สหคตทกข
คาตอบ : ง๑๐
.ราคะ โทสะ โมหะ ในอาทตตปรยายสตร เปนทกขประเภทไหน ?ก. พยาธทกข ข
.สนตาปทกข
ค. วปากทกข ง.
ววาทมลกทกข
คาตอบ : ข๑๑. ทานเหนวา ขอใดกลาวผดจากหลกพระพทธศาสนา ?
ก. วมตตทเปนโลกยะ กม ข.
วมตตทเปนโลกตตระ กม
ค. วมตตขอสดทาย เปนโลกตตระ
ง.
วมตตขอท ๖ เปนโลกตตระ
คาตอบ : ง๑๒
.การเลงเหนวา สงขารเปนทกข คอเปนโทษ “ ” จดเปน…?ก. อาทนวญาณ ข
.อทยพพยญาณ
ค. ภงคญาณ ง.
นพพทาญาณ
คาตอบ : ก๑๓
.คำาวา สขอนยงกวาความสงบไมม “ ” ความสงบในทน คออะไร ?ก. สงบจากเวร ข
.สงบจากกเลสาสวะ
ค. สงบจากความวนวาย ง.
สงบจากสงคราม
คาตอบ : ข๑๔. คำาวา มลกศรอนถอนแลว “ ” (อพพฬหสลโล) เปน
คณบทของ…?
140
ก. ความเพยร ข.
พระสงฆ
ค. พระอรหนต ง.
พระนพพาน
คาตอบ : ค๑๕. ผบรรลอนปาทเสสนพพานแลว ยอมเขาถง…?
ก. แดนสขาวด ข.
อายตนนพพาน
ค. อตตาสมบรณ ง.
ความวางเปลา หรออนตตา
คาตอบ : ง๑๖. ถาจะเขาใกลพระนพพาน ตองทำาอยางไร ?
ก. ตองมฌาน ข.
ตองมปญญา
ค. ตองมญาณ ง.
ขอ ก. และ ข. ถก
คาตอบ : ง๑๗
.ทเรยกวา พระนพพาน “ ” เพราะเหตผลขอใด ?
ก. เพราะละความโลภได ข.
เพราะละความโกรธได
ค. เพราะละตณหาได ง.
เพราะปลอยวางเสยได
คาตอบ : ค๑๘
.ขอใดเปนคำาแปลของคำาวา อบาย “ ” ?
ก. ขวางโลก ข.
โลกปราศจากความเจรญ
ค. แดนแหงความเจรญ ง.
ตกตำา
คาตอบ : ข๑๙. การทพระพทธศาสนากลาวเรองสงสารวฏฏไว แสดงวา…?
ก. นรก - สวรรค มอยจรง ข.
ขมขชาวโลกใหกลว
ค. ใหความหวงแกคนตกทกข ง.
นรกคอคก สวรรคคอสถานเรงรมย
คาตอบ : ก๒๐ คำาวา เปรต “ ” ขอใดกลาวถกตองทสด ?
141
.ก. ผละโลกนไปแลว ข
.ภมของสตวผมบาปกรรม
ค. มปรากฏในพระไตรปฎก ง.
ถกทกขอ
คาตอบ : ง๒๑
.ขอใด เปนความหมายของสมถกมมฏฐาน ?
ก. การถอธดงค ข.
การเขาปาหาวเวก
ค. ฐานแหงการทำาใจใหสงบ ง.
อารมณตาง ๆ
คาตอบ : ค๒๒
.กสณ ๑๐ นน มความสำาคญอยทขอใด ?
ก. การภาวนา ข.
การเพงบรกรรม
ค. การพจารณา ง.
การตดสน
คาตอบ : ข๒๓
.อสภ ๑๐ วาดวยเรองใด ?
ก. การพจารณาซากศพ ข.
การพจารณาความงาม
ค. การเพงดพยบแดด ง.
การภาวนาพทธคณ
คาตอบ : ก๒๔
.คำาวา มรรค “ ” ในพระบาลวา หมายถง…?ก. มรรค ๔ ข
.สคคมรรค ทางไปสวรรค
ค. อปายมรรค ทางไปอบาย ง.
มรรค ๘
คาตอบ : ง๒๕
.อปสมานสสต ทานใหระลกถงอะไร ?
ก. อรญราวปา ข พระนพพาน
142
.ค. คณความด ง
.อปมาอปมย
คาตอบ : ข๒๖
.การเจรญมรณสสต จะไดอะไร ?
ก. ไดความกลาหาญ ข.
ไดความไมประมาท
ค. ไดมนษยสมบต ง.
ไดความวางเฉย
คาตอบ : ข๒๗
.“ ขอสตวทงหลาย จงพนจากทกขเถด ” เนอความนตรงกบขอใด ?ก. อานาปานสต ข
.เมตตาพรหมวหาร
ค. กรณาพรหมวหาร ง.
มทตาพรหมวหาร
คาตอบ : ค๒๘
.ทานใหพจารณาอาหารโดยความเปนของปฏกล เพออะไร ?
ก. เพอเหนใจคนยากจน ข.
เพอความไมมโรค
ค. เพอความไมยนดตดใจในรส ง.
เพอเหนความจรงตามธรรมชาต
คาตอบ : ค๒๙
.จตธาตววตถานนน ทานใหกำาหนดอะไร ?
ก. กำาหนดโลกธาต ข.
กำาหนดธาต ๑๘
ค. กำาหนดรปธาต ง.
กำาหนดรปกาย โดยความเปนธาต ๔
คาตอบ : ง๓๐
.สมถกมมฏฐานนนม…?
ก. การภาวนาเปนกจ ข.
อารมณภาวนา ๔๐
ค. ความสงบใจเปนผล ง.
ถกทกขอ
143
คาตอบ : ง๓๑
.คำาวา วปสสนา “ ” ตรงกบความในขอใด ?
ก. ปญญาเหนตามความเปนจรง ข.
ปญญาอนตดตวมาแตกำาเนด
ค. ความรแจงตำาราทกแขนง ง.
ความรแจงในพทธภาวะ
คาตอบ : ก๓๒
.ความเปนของไมเทยง ปรากฏทไหน ?
ก. ทสงขารทงปวง ข.
ทอตตาทงปวง
ค. ทธรรมทงปวง ง.
ถกทกขอ
คาตอบ : ก๓๓
.ทานใหเราเจรญวปสสนา เพออะไร ?
ก. เพอความสงบกาย ข.
เพอความสงบใจ
ค. เพอถอนความถอมนดวยตณหา
ง.
เพอถอนอนตตาออกไป
คาตอบ : ค๓๔
.ขอใด จดเปนอนจจลกษณะ ?
ก. ของไมเทยง ข.
ภาวะไมเทยง
ค. เครองหมายใหกำาหนดรวาไมเทยง
ง.
ผลอนเกดจากความไมเทยง
คาตอบ : ค๓๕
.วปสสนา คอปญญาอนแจงชด เหนอรรถ เหนธรรมตามเปนจรงนน เหนอยางไร ?ก. เหนกำาหนดอรยสจ ๔ ข
.เหนกำาหนดสามญญลกษณะ ๓
ค. เหนกำาหนดสตปฏฐาน ๔ ง.
เหนกำาหนดมรรค ๘
คาตอบ : ข๓๖. ปญญารความเกดขน และความเสอมไปแหงขนธทงหลาย
ชอวา…?
144
ก. อทยพพยญาณ ข.
ภงคานปสสนาญาณ
ค. ปฏสงขานปสสนาญาณ ง.
สงขารเปกขาญาณ
คาตอบ : ก๓๗
.ชวตมนษย เหมอนหยาดนำาคาง หมายความวา…?
ก. ชวตนสขสดใส ข.
ชวตนจะอยไมนาน
ค. ชวตนมาจากทสง ง.
ชวตนไมมรองรอย
คาตอบ : ข๓๘
.ชวตเหมอนโคทเขาจะฆา หมายความวา…?
ก. ชวตนมแตทกข ข.
ชวตนใกลตอความตาย
ค. ชวตนไมตางอะไรจากโค ง.
ชวตนแมเปนอย กเหมอนตายแลว
คาตอบ : ข๓๙. ชวตนเทยงแท จดเปน…?
ก. ธรรมวปลลาส ข.
สญญาวปลลาส
ค. จตตวปลลาส ง.
ทฏฐวปลลาส
คาตอบ : ค๔๐
.ขอใด จดเปนทฏฐวปลลาส ?
ก. เหนสงทไมเทยงวาเทยง ข.
เหนสงทเปนทกขวาสข
ค. เหนสงไมงามวางาม ง.
ถกทกขอ
คาตอบ : ง๔๑. สมเดจพระบรมศาสดาจารย ทรงประทานพระธรรมเทศนา
อะไร เพอถอนวปลลาส ?ก. ปญญากถา ข
.กสณ ๑๐
ค. สญญา ๓ ประการ ง.
อนสสต ๑๐
145
คาตอบ : ค๔๒
.การพจารณาลมหายใจเขาออก เพออะไร?
ก. เพอใหรเทาทน ข.
เพอใหเหนสวรรค
ค. เพอใหไดสงทตองการ ง.
เพอใหเหนทกสงทกอยาง
คาตอบ : ก๔๓ เวลากาวเดน ตองใชธรรมขอใด ?
ก. ความรสกตว ข.
ความจำาได
ค. ความสงบระงบกาย ง.
ความเหนกองลม
คาตอบ : ก๔๔. ปฐวธาตมอยในกายน จดอยใน…?
ก. อานาปานบพพะ ข.
อรยาปถบพพะ
ค. ปฏกลบพพะ ง.
ธาตบพพะ
คาตอบ : ง๔๕. การพจารณาเหนกายใหเหมอนซากศพ จดอยใน…?
ก. อรยาปถบพพะ ข.
ปฏกลบพพะ
ค. ธาตบพพะ ง.
นวสวถกาบพพะ
คาตอบ : ง๔๖. เมอลมของอรอย จะเจรญวปสสนาอยางไร ?
ก. ใหคดวาไมอรอย ข.
ใหรชดสขเวทนา
ค. ใหรสกวาเฉย ๆ ง.
ใหรสกวานาเบอ
คาตอบ : ข๔๗
.คดถงคนรก เกดความสขใจ ตรงกบ…?
ก. สขเวทนามอามส ข.
สขเวทนาไมมอามส
ค. เหนกายานปสสนา ง.
ถกทกขอ
146
คาตอบ : ข๔๘
.ความรสกวาจตเรามราคะ จดเปน…?
ก. สขเวทนา ข.
เวทนานปสสนา
ค. จตตานปสสนา ง.
ไมมขอถก
คาตอบ : ค๔๙. สมาหตจต หมายถงขอใด ?
ก. จตมปญญา ข.
จตปราศจากราคะ
ค. จตมสมาธ ง.
จตมความหดห
คาตอบ : ค๕๐
.ขอใด ไมจดเขาในธรรมานปสสนา ?
ก. กามฉนท ข.
ตณหา
ค. อายตนะ ๖ ง.
ไมม
คาตอบ : ง
147
ปญหาและเฉลยวชาพทธานพทธประวต ธรรมศกษาชนเอก
สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓วนเสาร ท ๑๘ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓
----------------------------------------
๑. ประเทศอนเดย อยทางทศใดของประเทศไทย ?
ก. ทศปจฉม ข.
ทศพายพ
ค. ทศบรพา ง.
ทศทกษณ
คาตอบ : ข๒. ขอใด กลาวผดเกยวกบราชวงศศากยะ ?
ก. วงศศากยะ ปกครองสกกชนบทข. พระเจาชยเสนะ เคยเปนกษตรยในราชวงศ
นค. พระเจาสหหน ไมไดอยในราชวงศนง. เจาชายสทธตถะ ประสตในราชวงศน
คาตอบ : ค๓. ชนชาวชมพทวป นบถอศาสนาอะไรเปนพน ?
ก. ศาสนาฮนด ข.
ศาสนาเชน
ค. ศาสนาพทธ ง.
ศาสนาพราหมณ
คาตอบ : ง๔. บคคลในขอใด ททำานายพระลกษณะของพระมหาบรษ เปน
คนแรก ?ก. อสตดาบส ข
.อทกดาบส
148
ค. กบลดาบส ง.
อาฬารดาบส
คาตอบ : ก๕. เจาชายสทธตถะมนองรวมพระราชบดา คอใคร ?
ก. นนทกมาร - ยโสธรากมาร ข.
นนทกมาร - โรหณกมาร
ค. นนทกมาร - กญจนากมาร ง.
นนทกมาร - รปนนทากมาร
คาตอบ : ง๖. ทกรกรยาทพระมหาโพธสตว ทรงบำาเพญวาระท ๒ คออะไร ?
ก. กดพระทนตดวยพระทนต ข.
อดพระกระยาหาร
ค. กลนลมอสสาสะ ปสสาสะ ง.
ยนขาเดยวเหนยวกนลม
คาตอบ : ค๗.
พวกพราหมณปญจวคคย หนพระมหาโพธสตวไปอยทไหน ?
ก. ปาอสปตนมฤคทายวน - เมองราชคฤห
ข. ปาอสปตนมฤคทายวน - เมองพาราณส
ค. ปาอสปตนมฤคทายวน - เมองไพสาล
ง. ปาอสปตนมฤคทายวน - เมองสาวตถ
คาตอบ : ข๘. วชชา ๓ ทพระมหาโพธสตวบรรลนน ขอท ๓ คออะไร ?
ก. ระลกชาตของตนเองได ข.
ทำากเลสาสวะใหสน
ค. ระลกชาตของสรรพสตว ง.
ไดทพยจกษ
คาตอบ : ข๙. บทพระพทธคณทวา อะระหง “ ” เปนผไกลนน หมายถง
อะไร ?ก. ไกลจากทกข ข
.ไกลจากภพชาต
ค. ไกลจากอาสวะกเลส ง.
ไกลจากอปาทาน
149
คาตอบ : ค๑๐
.อทานวา ธรรมทงหลาย ปรากฏแกพราหมณผเพยร“เพงอย ” ธรรมทงหลาย หมายถงอะไร ?ก. อรยสจ ๔ ข
.โพชฌงค ๗
ค. มรรคมองค ๘ ง.
อนปพพวหารธรรม ๙
คาตอบ : ก๑๑. อบาสกเกดขนเปนครงแรกในพระพทธศาสนา ในคราวทพระ
สมมาสมพทธเจาประทบอย ทไหน ?ก. ตนอชปาลนโครธ ข
.ตนมจลนท
ค. ตนพระศรมหาโพธ ง.
ตนราชายตนะ
คาตอบ : ง
๑๒.
ขอปฏบตทางกลางนน หมายถงอะไร ?
ก. อรยสจ ๔ ข.
โพชฌงค ๗
ค. มรรคมองค ๘ ง.
อนปพพวหารธรรม ๙
คาตอบ : ค๑๓
.พระดำารสทวา เราไดตรสรอมฤตธรรม “ ” ตรสแกใคร ?
ก. ชฎล ๓ พนอง ข.
ยสกลบตร กบสหาย
ค. ปญจวคคยทง ๕ ง.
พระราชาพมพสาร พรอมทงบรวาร
คาตอบ : ค๑๔. คำาวา ผไดธรรมจกษ “ ” หมายถงพระอรยบคคลชนใด ?
ก. พระโสดาบน ข.
พระสกทาคาม
ค. พระอนาคาม ง.
พระอรหนต
คาตอบ : ก๑๕. ในอนตตลกขณสตร พระสมมาสมพทธเจาตรสสงใดวา “
ไมเทยง เปนทกข และเปนอนตตา” ?
150
ก. ไตรลกษณ ข.
ขนธ ๕
ค. สามญญลกษณ ง.
นวรณ ๕
คาตอบ : ข๑๖. พระพทธเจาใหการอปสมบทแกพระอญญาโกณฑญญะ ดวย
พระวาจาวาอยางไร ?ก. เธอจงถงไตรสรณคมน ข
.พระวาจาทตงญตตครบท ๔
ค. เธอจงเปนภกษมาเถด ง.
ถกทกขอ
คาตอบ : ค๑๗
.อนปพพกถา พระสมมาสมพทธเจาตรสพรรณนาเรองอะไรเปนเรองแรก ?ก. การรกษาศล ข
.การออกบวช
ค. การให ง.
การเจรญภาวนา
คาตอบ : ค๑๘
.คำาวา เตวาจกอปาสก “ ” หมายถงใคร ?
ก. บดาของพระอญญาโกณฑญญะ
ข.
บดาของพระสารบตร
ค. บดาของพระยสะ ง.
บดาของพระโมคคลลานะ
คาตอบ : ค๑๙. พระพทธองคทรงสงพระสาวกไปประกาศพระศาสนา ใน
คราวแรกกองค ?ก. ๕๐ องค ข
.๕๕ องค
ค. ๖๐ องค ง.
๗๐ องค
คาตอบ : ค๒๐
.พระเจาแผนดนของแควนมคธ ทรงพระนามวาอยางไร ?
ก. พระเจาพมพสาร ข.
พระเจาปเสนทโกศล
ค. พระเจาสทโธทนะ ง พระเจาอญชนะ
151
.คาตอบ : ก
๒๑.
ภททวคคย ๓๐ คน พบพระพทธเจาทไหน ?
ก. ปาไผ ข.
ไรฝาย
ค. สวนตาลหนม ง.
ไมมขอถก
คาตอบ : ข๒๒
.วดทพระเจาพมพสารถวาย มชอวาอะไร ?
ก. วดเชตวน ข.
วดเวฬวน
ค. วดชวกมพวน ง.
วดบพพาราม
คาตอบ : ข๒๓
.ใครนดหมายกนไววา ผใดบรรลธรรมวเศษกอนจกบอก“แกกน ” ?ก. ยสกลบตร กบสหาย ข
.ปญจวคคยทง ๕
ค. ชฎล ๓ พนอง ง.
อปตสสะ กบโกลตะ
คาตอบ : ง๒๔
.อปตสสปรพาชกไดฟงธรรมจากใคร จงไดดวงตาเหนธรรม ?ก. พระพทธเจา ข
.โกลตะ
ค. พระอสสช ง.
พระอญญาโกณฑญญะ
คาตอบ : ค๒๕
.คำาวา เราจกไมชงวง ไปสตระกล “ ” พระพทธเจาตรสแกใคร ?ก. พระมหากสสปะ ข
.พระอนรทธะ
ค. พระภททยะ ง.
พระมหาโมคคลลานะ
คาตอบ : ง๒๖ พระสารบตร สำาเรจพระอรหนตทไหน ?
152
.ก. ถำาสกรขาตา ข
.บานกลลวาลมตตคาม
ค. วดเวฬวน ง.
ปาอสปตนมฤคทายวน
คาตอบ : ก๒๗
.ทฆนขปรพาชก ทลสรรเสรญพระธรรมเทศนาของพระพทธเจาวาอยางไร ?ก. ดจดวงตะวนสองโลก ข
.บรสทธดจดวงจนทร
ค. ดจบคคลหงายของทควำา ง.
ดจธรรมโอสถ
คาตอบ : ค๒๘
.พระพทธองคทรงยกยองพระสาวกรปใดวา มธรรมเปนเครองอยเสมอดวยพระองค ?ก. พระอญญาโกณฑญญะ ข
.พระอานนท
ค. พระมหากสสปะ ง.
พระอบาล
คาตอบ : ค๒๙
.หวหนามาณพ ๑๖ คนทไปทลถามปญหากบพระพทธองค คอใคร ?ก. ปงคยมาณพ ข
.ตสสเมตเตยยมาณพ
ค. โมฆราชมาณพ ง.
อชตมาณพ
คาตอบ : ง๓๐
.โมฆราชมาณพ เปนศษยของใคร ?
ก. พาวรพราหมณ ข.
วงคนตพราหมณ
ค. สญชยปรพาชก ง.
อสตดาบส
คาตอบ : ก๓๑
.มาณพทง ๑๖ คน ใครบรรลธรรมชากวาเพอน ?
ก. โมฆราช ข.
ปงคยะ
153
ค. อทยะ ง.
โปสาละ
คาตอบ : ข๓๒
.พระอปชฌายรปแรกทใหกลบตรบวชดวยวธญตตจตตถกรรม คอใคร ?ก. พระมหาโมคคลลานะ ข
.พระสารบตร
ค. พระอานนท ง.
พระพทธเจา
คาตอบ : ข๓๓
.พระสมมาสมพทธเจาทรงสรรเสรญพระราธะวา เลศกวาภกษทงหลายในดานใด ?ก. เทศนา ข
.มปญญามาก
ค. ธดงค ง.
มปฏภาณ
คาตอบ : ง๓๔
.พระเจาสทโธทนะ ทรงสงใครไปเชญเสดจพระพทธเจามายงกรงกบลพสด ?
คาตอบ : ก๓๕
.ใครทออกบวช โดยไมคดจะบวชมากอน ?
ก. ปญจวคคย ข.
พระสารบตร
ค. พระนนทะ ง.
ปปผลมาณพ
คาตอบ : ค๓๖. พระศาสดาทรงรบสงพระสาวกรปใด ใหบวชพระราหลกมาร
?ก. พระมหากสสปะ ข
.พระสารบตร
ค. พระปณณมนตานบตร ง.
พระมหากจจายนะ
คาตอบ : ข
154
๓๗.
พระศาสดาทรงยกยองพระราหลวา เลศทางไหน ?
ก. ปรารภความเพยร ข.
ธรรมกถก
ค. ใครตอการศกษา ง.
ทพยจกษ
คาตอบ : ค๓๘
.ใครสอนการงานของผอยครองเรอนใหอนรทธศากยกมาร ?ก. อมโตทนศากยะ ข
.โธโตทนศากยะ
ค. มหานามศากยะ ง.
สกโกทนศากยะ
คาตอบ : ค๓๙. ผทออกบวชพรอมพระอนรทธะ มทงหมดกคน ?
ก. ๕ คน ข.
๗ คน
ค. ๙ คน ง.
๑๑ คน
คาตอบ : ข๔๐
.เหตใด เจาศากยะจงใหอบาลชางกลบกบวชกอน ?
ก. เพอกราบไหวบชา ข.
เพอลกขนตอนรบ
ค. เพอละการถอตววาเปนเจาศากยะ
ง.
เพอประนมมอไหว
คาตอบ : ค๔๑. พระอานนทเถระบรรลโสดาบน เพราะฟงโอวาทจากใคร ?
ก. พระพทธเจา ข.
พระสารบตร
ค. พระปณณมนตานบตร ง.
พระอสสช
คาตอบ : ค๔๒
.พระเถระรปใด มกเปลงอทานวา สขหนอ สขหนอ “ ” ?
ก. พระอานนท ข.
พระอรเวลกสสปะ
ค. พระอบาล ง พระภททยะ
155
.คาตอบ : ง
๔๓ พระเถระรปใด ชอบตรกถงธรรมทพระมหาบรษตรก ?ก. พระอญญาโกณฑญญะ ข
.พระปณณมนตานบตร
ค. พระอนรทธะ ง.
พระสารบตร
คาตอบ : ค๔๔. พระเถระรปใดเดนจงกรมจนเทาแตก กยงไมไดบรรลธรรม
?ก. พระโสณโกฬวสะข. พระรฐบาลค. พระโสณกฏกณณะง. พระมหากจจายนะ
คาตอบ : ก๔๕. พระสาวกรปใด มารดาบดาจำาใจตองใหบวช ?
ก. พระรฐบาลข. พระมหากสสปะค. พระยสะง. พระอานนท
คาตอบ : ก
๔๖. ธรรมทเทศ ๔ ขอ ใครแสดงแกใคร ?ก. พระสารบตร - พระเจาพมพ
สารข. พระอานนท - พระเจาปเสนท
โกศลค. พระรฐบาล - พระเจาโกรพยะง. พระมหากจจายนะ - พระเจา
จณฑปชโชตคาตอบ : ค
๔๗.
พระนางปชาบดโคตม ทลขอบวชเปนภกษณตอพระพทธเจาทไหน ?ก. นโครธาราม ข
.เวฬวน
ค. เชตวน ง.
เมองเวสาล
คาตอบ : ก
156
๔๘.
การสงคายนา คออะไร ?
ก. ทำาการรอยกรองพระวนย ข.
การตรวจสอบพระธรรม
ค. ประชมชำาระพระธรรมวนย ง.
ถกทกขอ
คาตอบ : ค๔๙. อะไรเปนเหต แหงการทำาตตยสงคายนา ?
ก. การจวงจาบพระธรรมวนย ข.
การทะเลาะววาทกน
ค. การบญญตวตถ ๑๐ ประการ ง.
เดยรถยปลอมบวชเพอลาภผล
คาตอบ : ง๕๐
.ขอใด ไมเปนปญจมหาวโลกนะ ?
ก. สกล ข.
ประเทศ
ค. มารดา ง.
สปปายะ
คาตอบ : ง
กระทธรรม ธรรมศกษาชนตร
157
พระเทพวรยาภรณ วดสทศนเทพวราราม
รองแมกองธรรมสนามหลวงแตงเปนตวอยาง
กระทธรรม ธรรมศกษาชนตรสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓
วนศกร ท ๑๗ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓พระเทพวรยาภรณ วดสทศนเทพวราราม
รองแมกองธรรมสนามหลวงแตงเปนตวอยาง
-----------------
บดน จกไดบรรยายขยายความแหงกระทธรรมภาษต ทได
อญเชญมาเปนบทตง ณ เบองตนนน พอเปนแนวทางแหงการศกษาและปฏบตธรรมสบไป
คนทงหลายทเกดมาในโลกน ยอมมความเปนไปตางกนโดยความประพฤตและปฏบต ซงจดเปนกายกรรมมการกระทำาความดและการกระทำาความชวเปนตน แมความปฏบตกยงมด มช วปะปนกนไปเสมอ แมการเปลงวาจากยงมผดกนคอ ผรสวาทบาง เปนมธรวาทบาง โดยทสด แมการคดหาทางนำาใจกยงตางกนออกไปอก มทงคดดทงคดชว คอ เปนสมมาทฏฐบาง เปนมจฉาทฏฐบาง ทเปนไปตาง ๆ กนนน สงใดอนเปนฝายทดทบคคลทำาใหเปนไปดวยกายกรรมมการใหทาน รกษาศล เปนตน หรอดวยวาจามการชกน ำาบคคลผอนใหตงอยในคณงามความดทเปนประโยชนแกชาต ศาสนา พระมหากษตรยเปนตน ตลอดจนกระทงการอนสรณถงพระคณของสมเดจพระผมพระภาคเจา ใหเกดความเชอความเลอมใสในพระค ณของ
158
พระองคเปนอาท กศลธรรมเหลาน สงเปนอดตธรรมลวงไปแลว กไดชอลวงไปด เพราะเปนไปโดยไมเปลาประโยชน น ำาเอาคณงามความดของตนใหลวงไปดวย ไมลวงไปสกวากาลเวลาเปลา ๆ สวนสงอนใดทเปน ฝายชวทำาใหตนใหมวหมองเด อดรอนมประการตาง ๆ เชน การท ำาปาณาตบาต หรออทนนาทาน เหลานเปนตน สงเหลานทบคคลทำาแลวกเปนอนวาแลวไป จะกลบตนไปทำาใหมไมได มหนำาซำายงนำาเอาชวตของตนใหลวงไปเสยดวย เหตฉะน นกปราชญทงหลายจงไดกลาวตกเตอนไววา สงใดททำาแลว ทำาคนไมได ดงน แตทวาจะไมมโอกาสประกอบคณความดอกกหามได บคคลทก ๆ คน อาจจะสามารถทจะทำาความดแกตวไดอย คอในเบองตนตองสำารวมระวงกระทำาในสงทด มอาทดงกลาวมาแลวขางตน กดกนความชวเสยใหหางไกล จะประกอบสงใดกใหมการไตรตรองใครครวญใหรเสยกอนวา สงทตนกระทำาลงไปแลวนน มผลเปนสขหรอเปนทกขประการใด สมดงนยภาษตของสมเดจพระมหาสมณเจาวา น สมม กรณ เสยโย ใครครวญเสยกอนแลวจงทำาดกวา ดงน อรรถรสสภาษตบทน ทานมงสอนใหบคคลมสตความรสกตนกอน ในเมอจะทำาจะพดจะคด สงหนงประการใด เมอรแลวใหประคองใจของตนใหตรงตอในทางทด ทชอบ ซ งบณฑตชนสรรเสรญให เหนหางหายนะความเสยหาย เมอบคคลดำาเนนกายวาจาของตน ใหเปนไปแตในทางทชอบถกตองตามทำานองคลองธรรมเชนนแลว กจะไมแคลวจากความสำาราญ แมจะนง นอน เดน กมความสำาราญปต ชนใจเปนเบองหนา ทกทวาราตรกาล สมดวยบรรหารพทธภาษต ดงมมาในธรรมบท ขททกนกายวา
ธมมจาร สข เสต ผประพฤตธรรม ยอมอยเปนสข ดงน
อรรถาธบายแหงพทธภาษตขอน แสดงถงกรณทบคคลทำาแลวถกตองด เปนธรรมเนองมาจากความเปนผมความยงคด ทำาความรสกทกขณะจต ไมใหหมนไปสความผดทบณฑตจะพงครหา เพราะวาบรรดาสรรพสงทบคคลทำาแลว จะทำาคนอกไมได ทำาเมอใดกลวงเลยไปเมอนน จะทำาวนใด เดอนใด ปใดกตาม ไมเปนประมาณกำาหนดขดขน สมดงประพนธภาษตทลขตไว เบองตนนนวา กตสส นตถ ปฏการ ำ สงททำาไปแลว ทำาคนไมได ดงน
159
top related