Vergelijking woongebied Italië & Griekenland
• Bestuur de kaarten en zoek i.v.m. het woongebied (reliëf, natuur, klimaat…)– Overeenkomsten met Griekenland– Verschillen met Griekenland
Kaart Italie & GriekenlandVergelijk de twee landen.
-gelijkenissen
-verschillen
Kusten? Kustlijn? Inhammen?
Natuurlijke havens?Eilanden?
relief
Zijn er vele kleine vlaktes, gescheiden door bergen
zoals in Griekenalnd?Namen
bergketens?
Namen rivieren In Italië?
Namen zeeën?
5 Bevolkingen in het oude ItaliëK….. Noorden Boven de
rivier …
E……. Midden-Italië, tussen de rivieren…
Sinds 750v.C
Boven de rivier
Griekse kolonies
….. Sinds 750 v.C
Magna Graecia
Italische volkeren
Samnieten, Latijnen, Sabijnen…
Carthagers
752 v. Chr. Legendarische Stichting Rome
Rood =Gebied van de
EtruskenOranje = gebied
gecontroleerddoor Etrusken
Bruin =Griekse kolonies
WELKE KLEUR?Kelten?Carthagers?Italische stammenEtruskenGrieken
DE ETRUSKEN ???????
Etrusken, de eerste echte beschaving in Italië,
….totaal verschillend van Italische volksstammen.
….Grieken noemen ze : « Tyrreners » = > vandoor de naar hen genoemde zee : _______
Afkomst ????????
• Van Lydië, Klein-Azië over zee.– Oosterse invloeden in godsdienst
– Taal verwant met Lemnisch
• Van Noorden van Italië?– Te lage begincultuur om over zee te komen
– Eerste steden in binnenland
• Voortzetting van de plaatselijke Villanova-cutuur– Sporen van vroegere nederzettingen onder iedere
Etruskische stad.
Kaart ItaliëGebruik je aardrijks-
kunde ATLAS.
•Hoe wordt de streek waar de Etrusken leefden
nu genoemd? …..
•Onthoud…•Tyrrheense Zee•Ionische Zee•Adriatische Zee
•Merk op..•Ligging van Rome
Deze streek is…•Woongebied van Etrusken en Wieg van de Renaissance !!
•(gebruik tijdkader in boek)
•Renaissance : Welke eeuw?
•Wat bedoelt men met dat woord?
Vruchtbare grond dankzij vulkanische bodem
Rijkdom dankzij
• 1. Landbouw : vruchtbare bodem• 2. Handel
– Grondstoffen (ijzer, zilver, koper)
– Afgewerkte producten (buccehero, metaal)• Metaalbewerking geleerd door contacten met Syriërs,
Assyriërs, Feniciërs… … OOSTERSTE invloed
• 3. Sterk leger land : phalanx-formatie ! Schoenen
zee : heer en meester over Tyrrheense Zee
Gouden tijdperk vanaf
600 VC
Een eigen-aardig handelsvolk• Rijkdom dankzij
_ Landbouw (vruchtbare bodem)
– Grondstoffen : ijzererts …– Vaatwerk : Bucchero– Handel op zee
Etrurië Grieken-land
Z. Frank-rijk
Spanje
keramiekKeramiek, wijn
ijzererts
Hoogtepunt 6de E. v.C
Bucchero-aardewerk 670- 500
• Aardewerk : kleur …
• Grote productie, – voor uitvoer– Eigen gebruik
• Bv. In graven
Grieks aardewerk : verzameld en gecopieerd door de Etrusken
GROENomkaderd =??Rest = ???
Canthare in bucchero
• Gebruikt voor drinken van wijn
• Bucchero Aanvankelijk weinig versiering
• LIJKT op (materiaal)… maar is gebakken aardewerk.
• Inspiratie bij (volk)…
Griekse leermeesters
• Grieken waren gevestigd in …??….-Italië• De Grieken kochten ijzererts van de Etrusken.• De Etrusken namen vlot gebruiken van andere
volkeren over. Zo leerden ze van de Grieken– Het alfabet– Technieken zeevaart– Olijfteelt– Wijnteelt– Kunst vazen maken– Idee van Polis
Griekse architecten en ambachtslui gaven les aan
Etruskische leerlingen
Oosterse leermeesters
• Van Oosterse volken namen ze andere technieken over.– Bv. Goudbewerking van Assyriërs, …
Politieke organisatie
• Geen politieke eenheid, geen één land.
• Wel zelfde taal, cultuur, godsdienst…
Federatie van 12 stadsstaten op akropolis, geen politiekeeenheid
Lucumones : priester-koningen hebben de leiding
Gelijkenissen Griekenland???
Etruskische Taal
• Alfabet gelijkenissen met het Grieks
• Kan gelezen worden
• Maar niet begrepen bij gebrek aan tweetalig document
• Beperkt aantal inscripties– Spreekwoorden, boekhouding, juridische of
begrafenisteksten
Haruspex• priester probeerde de
wil van de goden te raadplegen ofwel de toekomst te voorspellen. door
• ingewandenlezen• Observatie voortekens• Observatie bliksem
Wat is de figuur op afbeelding aan het doen?
De lever van PiacenzaHulpmiddel voor toekomstvoor-
spellers?
Plaats van afwijking op lever= > voorspelling over ….
Hulpmiddel van de ingewandenlezer
Niet bang voor de doodGeloofden in een leven na de dood• Kunst : vrolijke taferelen in graven
• Feest naar aanleiding van begrafenis
• Graven in een NECRO-POLIS = ???– NECRO (dood) zoals in necrologie– POLIS =
• Necropolis = ????
Verassen van overledene
Villanova –urne 8e 7e v.C
Askist met basreliëf
Urn 3e E
Detail deksel asurne
Deksel urne 2e E
Hoe worden de mensen afgebeeld?
Realistisch?
Grafcultuur
• Meegegeven in graf : aardewerk, voedsel, gebruiks-voorwerpen. Wat bewijst dit ?
• Wanden : vaak beschilderd
• Doden op bank alsof ze aanlagen bij maaltijd
• Of askisten : met reliëfs en bovenop afbeelding dode.
Necropool van Cerveteri
• Dodenstad : ieder ieder graf is een kopie van het huis van de overledene
• Vorm : rond
• Tumulus voor de edelen (rest eenvoudiger)
• Graf van man of vrouw, aangegeven aan ingang.
Dodenstad met grafheuvels-in stadje cerveteri
Cerveteri (vroeger « Caere »)
DodenstadDodenstadIedere tumulus heeft meerdere dodenkamers, uitgegraven uit de zachte lavasteen.
600-500 v.c
Cerveteri graf met basreliëfs
WelkeVoorwerpen WordenOp de murenAfgebeeld?
Cerveteri « graf met kapitelen »
Van waar de naam van het graf?
Etruskische tempel
Sarcofaag
Wat is een sarcofaag?
Sacrofaag gehuwdenHoe zou je de manier van Mensen afbeeldenBeschrijven?
Etruskische maatschappij
• Vooraanstaande meesters <-> slaven
• Man en vrouw gelijk !
Graffresco’s
Wat wordt afgebeeld in dit graf?
Welke kleuren?Hoe wordt alles afgebeeld?
graffresco
Graf Tarquinia
Welk soort kleuren?
TarquiniaWelk voorwerp?Welke houding?
metaalbewerkingRealistisch!
Zin voor detail!Technisch hoogstaand
Wat wordt afgebeeld?
Graf van de gehuwden
Etruskische gebied
Rome….goed gelegen
• Rome was enkel een huttendorp in Latium, bewoond door jagers en boeren.
• Rome was gelegen op een doorwaadbare plaats in de Tiber. Daar kwamen handelswegen tussen de zee en de bergen, tussen Grieken en Etrusken. Samen
Etrusken maakten van Rome een stad
• Etrusken bouwden er de eerste brug, een muur, een markt …
• Etruskische koningen en rijke families zorgden ervoor dat Rome groeide en rijker werd.
Rome was in die tijd een herdersnederzetting
de heuvels tussen de moerassen.
Bouw : kenmerkend en nieuw: gebruik van de boog
bouw
Bouw Etrusken
• -Ze bouwden – Steden– Hooggelegen– Sterk verdedigd (muren)– Bruggen– Straten– Kanalen
3000 bronzenSpiegels
Helft gegraveerd, meestal mythologische voorstellingen
Meestal Griekse mythen
Veroordeling van Paris 3e E v C
Muren Servius Tullius
Verval
• 5de eeuw : Rome zet de Etruskische koning Tarquinius Superbus af.– (ook zijn voorgangers waren Etrusken
• Tarquiinius Priscus, Servius Tullius)• Strijd tussen Rome en Veii 100 jaar• In 3de eeuw vielen de steden een na een. • Gaan op in Romeinse Rijk
• Galliërs uit het Noorden• Grieken nemen macht over zeeën over.
Zelfcontrole
• Dit moet je kennen– Hoe en waarom de dorpen uitgroeiden tot
steden.– Wat de Etrusken van de Grieken overnamen.– Wat Renaissance is en waar die ontstaan is.– Hoe Rome ontstond.
Zelfcontrole
• Dit moet je kunnen.– Op een blinde kaart van Italië
• Zeeën
• Bergen
• Rivieren
– De bevolkingen van het Oude Italië aanduiden• Volk
• ligging
Dit moet je kunnen
• Zelf de kaarten en foto’s van commentaar voorzien.
Denkvraagjes
• Waarvoor was de Etruskische cultuur vooral bekend?
• Wat speelde een belangrijke rol in het leven van de Etrusken?
• In welke mate waren de Etrusken belangrijk als doorgeefluik van cultuur?
EINDE
Vul werkboekje aan
Maak mindmap m.b.v. je boek of deze montage..
Zoek informatie over bekend Renaissance-figuur. (zie tijdkader)
Graf plan
1 2 3 4 5
Welk nummer?Ingang?
Zijkamers slaven?Grafkamer
GangHoofdkamer