Türkiye’de İnternetin Tarihi
2
12 Nisan 1993 yılında TÜBİTAK-ODTÜ (TR-NET) işbirliği ile DPT projesi çerçevesinde
Türkiye global internete bağlanmıştır. 64 kbit/san hızında ki bu hat ODTÜ’den uzun bir
süre ülkenin tek çıkışı olmuştur. Daha sonra Ege Üniversitesi (1994), Bilkent (1995),
Boğaziçi (1995), İTÜ (1996) bağlantıları gerçekleştirilmiştir.
Türkiye’de İnternetin Tarihi
3
Türk Telekom’un 1995 yılında açtığı ihale ile bir konsorsiyum tarafından oluşturulan
TURNET 1996 Ağustos ayında çalışmaya başlamıştır. Bunun yanı sıra Haziran 1996
tarihinde TÜBİTAK bünyesinde Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM) adıyla
yeni bir merkez kurulmuştur. ULAKBİM’in temel görevlerinden biri en yeni teknolojileri
kullanarak Türkiye çapında tüm eğitim ve araştırma kuruluşlarını birbirine bağlayacak
Ulusal Akademik Ağ (ULAKNET) adıyla hızlı bir iletişim ağı kurmak ve bu ağ aracılığı ile
bilgi hizmetleri vermektir (www.ulakbim.gov.tr).
Türkiye’de İnternetin Tarihi
4
Türkiye’de transmisyon hatlarını kurma yetkisi ve bunlar üzerindeki mülkiyet hakkı
10.06.1994 tarih ve 4000 sayılı kanunda değişik 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’nun
1.maddesi gereğince Türk Telekomunikasyon A.Ş. (Türk Telekom)’ne ait bulunmaktadır.
Böylece Türk Telekom’un internet omurgası konusunda da tekel yetkisi vardır. Buna
karşılık, omurganın diğer alt sistemlerinin mülkiyeti Türk Telekom dışındaki özel ve kamu
kuruluşlarına ait olabilir. Diğer yandan Türk Telekom, kanunun 2. ve 3.maddeleri
gereğince özel ve kamu kuruluşlarına ruhsat verebilmektedir (İçel, 1998:415).
Türkiye’de İnternetin Tarihi
5
Şu anda Türkiye’nin internet çıkışını sağlayan merkezleri dört grupta toplayabiliriz.
· Üniversite ve akademik kuruluşların internet bağlantılarını sağlayan ULAKNET çıkışları,
· Genellikle ticari kuruluşların ve internet servis sağlayıcılarının (İSS) yararlandığı
TURNET çıkışları,
· Bazı özel şirketlerin ve servis sağlayıcıları, TURNET ile yaptıkları İnternet Erişim
Noktası, (İEN) anlaşması (yasa gereğince verilen ruhsat) sonrasında kullandıkları firma
bazlı doğrudan yurtdışı internet çıkışları,
· Bunların dışında kalan diğer bağlantılar
Türkiye’de İnternetin Tarihi
6
İnternet çeşitli amaçlara yönelik olarak kullanılabilir;
a. Bilgi
b. İletişim
c. Eğlence
d. Ticaret
İnternet Kullanım Şekilleri
7
Bilgi
İnternet öncesinde bilgi kaynakları haricinde kısa sürede bilgiye ulaşımı sağlayan bir
teknoloji mevcut değildi. İnternet sayesinde yazılı, sesli, görüntülü vb bütün bilgi
kaynakları “tek bir çatı altında” toplanma imkanına kavuşmuştur.
İnternet Kullanım Şekilleri
8
İletişim
İnternet, ARPA tarafından nükleer savaş durumunda savaş merkezleri yok edilse bile
silahların ateşlenebilmesi amacıyla kurulmuştur. İnternet sivil kullanıma açıldığı andan
itibaren çeşitli yollarla iletişime olanak tanımıştır. Günümüzde e-mail (elektronik posta),
chat room (sohbet odaları) sayesinde interaktif iletişim olanağı sağlanmıştır. Ses
haricinde görüntü iletişimi de günümüzde artık mümkün hale gelmiştir. İnternete
uyumlu olarak üretilen kameralar sayesinde (web cam) görüntü iletimi yapılmaktadır.
Bazı sitelerde Ankara’dan internete girip canlı olarak New York trafiğini izleme imkanı
tanınmıştır.
İnternet Kullanım Şekilleri
9
Eğlence
Çeşitli yaştan, cinsiyetten, eğitim seviyesinden olan dünyanın her tarafındaki internet
kullanıcılarına zeka oyunlarından kumara kadar çeşitli oyunları oynama imkanı
sağlanmıştır
İnternet Kullanım Şekilleri
10
Ticaret
İnternetin askeri kullanım sonrasında en önemli kullanım alanı ticarettir. İnternet
sayesinde çeşitli alanlarda şirketler dünyanın her yerinde ticaret imkanına
kavuşmuşlardır.
İnternet Kullanım Şekilleri
11
1994 yılında, Web üzerinde işlem yapmayı sağlayan Mosaic yazılımı piyasaya sürüldü ve
kullanım kolaylığı nedeniyle çok yaygınlaştı. Ayrıca Amazon.com’da ilk kitap satıldı. E-
mail yoluyla pazarlama ve reklama keşfedildi.
Türkiye’de İnternet Kullanımı
12
Türkiye’nin İnternet ve Sosyal Medya Kullanım İstatistikleri
Türkiye’de nüfusun %60’lık penetrasyonun milyonu oluşturan 48 milyon kişi internete
bağlanıyor. Raporda aktif sosyal medya kullanıcı sayısı olarak da 48 milyonu görüyoruz
fakat bu sayının tekil kullanım olmadığını belirtelim.
Türkiye’deki mobil kullanıcı sayısı 71 milyonken, sosyal medyaya mobilden bağlanan
kullanıcı sayısı ise 42 milyon.
Türkiye’de İnternet Kullanımı
13
Büyümeye baktığımızda Türkiye’de 2016 Ocak ayından bu yana internet kullanıcı
sayısının %4 ile 2 milyon, aktif sosyal medya kullanıcısı sayısının ise %14 ile 6 milyon
arttığını görüyoruz. Ülkemizde sosyal medyayı mobilden kullanan kişi sayısı ise son bir
yıl içerisinde %17 oranında artmış durumda.
Türkiye’de İnternet Kullanımı
14
Rapora göre Türkiye’deki cihaz kullanıcılarının %95’i cep telefonu sahibi ve %75’i akıllı
telefon kullanıyor. Dizüstü ve masaüstü bilgisayar kullanımı %51 oranındayken, TV’nin
%98 ile hayatımızda hala önemli bir yeri var.
Türkiye’de İnternet Kullanımı
15
Kullanıcılar gün içerisinde ortalama 7 saatini bilgisayar karşısında, 3 saatini telefon
üzerinden internete bağlanarak ve 3 saatini sosyal medya platformlarında geçiriyor. TV
karşısında geçirilen vakit ise ortalama 2 saat.
Türkiye’de İnternet Kullanımı
16
Türkiye’nin web trafiğine göre; bilgisayar üzerinden ziyaretlerin %29 oranında
gerileyerek %36’ya düştüğünü, mobil trafiğin ise %33 oranında artarak %61’e çıktığını
görüyoruz. Bu durum Türkiye’de web trafiği konusunda mobilin ne derece önemli
olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
Türkiye’de İnternet Kullanımı
17
Son olarak ülkemizde en çok kullanılan sosyal medya kanallarında değinelim. Türkiye’de
en çok kullanılan sosyal medya kanalı Youtube ve onu küçük bir fark ile Facebook takip
ediyor. Diğer popüler sosyal medya kanalları ise Instagram ve Twitter. 2015 yılında ikinci
sırada yer alan Facebook Messenger ise geçtiğimiz yıl altıncı sıraya gerilemiş.
Türkiye’de İnternet Kullanımı
18
TeşekkürlerÖğr. Gör. Cüneyt MUMCU
Elektronik Ticaret
Türkiye’de İnternetin Tarihi
Ünite 4