Mariusz Przybylski
Arkadiusz Piotrowicz
Samorząd terytorialny
Samorząd terytorialny :
Obejmuje wszystkie osoby zamieszkujące na terenie określonej jednostki podziału terytorialnego
To forma organizacji społeczności lokalnych powołana do kierowania i zarządzania sprawami publicznymi w interesie mieszkańców
Działa we wszystkich systemach demokratycznych.
Organy Samorządu terytorialnego w Polce
Ustawa z 1 stycznia 1999 roku o samorządzie powiatowym i wojewódzkim określa podział Polski na:Samorządowe gminySamorządowe powiatyRządowo-samorządowe województwa
Powiat grodzki – miasto powyżej 100 tys. mieszkańców, lub stolica województwa sprzed 1 stycznia 1999 roku
Obecnie istnieje:2489 gmin308 powiatów ziemskich65 powiatów grodzkich16 województw
Zasady powstania struktury państwa
Zasada pomocniczościPaństwo zajmuje się tym, czym nie mogą się zająć obywatele
Zasada decentralizacjiUprawnienia i odpowiedzialność w rękach samorządów, a nie państwa oraz zagwarantowanie im środków
Zasada prymatu zespolenia terytorialnego Dominacja nad układem podziałów branżowych podporządkowanych sektorom
Zasadę unitarnego charakteru państwaStruktura terytorialna na obszarze Polski jest taka sama
Gmina
Podstawowa jednostka samorządu terytorialnego
Mieszkańcy tworzą wspólnotę samorządową (podstawowa forma życia społecznego)
Samorząd terytorialny decyduje o sprawach wchodzących w zakres spraw publicznych
Mieszkańcy gminy decydują o swoich sprawach wybierając władze gminy
Zadania gminy
Zadania dzielimy na:
Własne (cel – zaspokojenie potrzeb mieszkańców)
Zagospodarowanie przestrzenne gminy
Ochrona środowiska naturalnego
Organizacja ochrony zdrowia, oświaty, pomocy społecznej,
Działalność kulturalna
Budownictwo mieszkaniowe
Budowa i utrzymanie gminnych dróg
Ochrona porządku publicznego
Zadania gminy c.d.
Zlecone (wynikające z ustaw)
Sprawy stanu cywilnego (urodziny, małżeństwa i zgony)
Przeprowadzenie spisu rolnego
Wyborów do sejmu
Inwestycje o większym zasięgu (np. budowa dróg)
Władze gminy to:
Radę gminy
Zarząd gminy
Organ stanowiący i kontrolny – władza ustawodawcza
Wybierana przez mieszkańców na 4 letnią kadencję
Rada gminy składa się z radnych, ilość zależy od liczby mieszkańców:
15 radnych – gmina do 4 tys. mieszkańców
45 radnych – gmina do 200 tys. mieszkańców
+5 radnych – za każde rozpoczęte 100 tys., ale nie więcej niż 100
Spośród radnych wybierany jest przewodniczący i 1-3 wice
Może być odwołana przez mieszkańców w referendum
Rada gminy
Rada gminy c.d.Rada obraduje w sesjach, zwoływanych w razie potrzeby przez przewodniczącego ( nie rzadziej niż raz na kwartał)
Może powołać komisje, które przedstawią wnioski lub opinie na temat spraw przez nią rozpatrywanych
Przykłady komisji:
Rolnictwa
Oświaty
Gospodarki komunalnej
Do komisji mogą należeć:
Radni
Wybrane osoby spoza rady (specjaliści w wybranych dziedzinach)
Zadania Rady gminy
Uchwalanie planów rozwoju gospodarczego i zagospodarowania przestrzennego
Coroczne uchwalanie budżetu gminy
Podejmowanie uchwał w sprawach podatków i innych opłat dotyczących majątku gminy
Kontrolowanie pracy zarządu gminy w zakresie realizacji budżetu oraz innych zadań
Uchwalanie statutu określającego zakres jej działania
Jednostki pomocnicze Rady gminy
Wyróżniamy:
Sołectwa
Organ uchwałodawczy – zebranie wiejskie
Organ wykonawczy – sołtys
Dzielnice (osiedla)
Organ uchwałodawczy – rada
Organ wykonawczy zarząd (na czele przewodniczący)
Zarząd Gminy
Organ wykonawczy
Składa się z 4-5 członków wybranych przez radę spośród radnych
Na czele stoi:
Gminy wiejskie – wójt
Miejscowości posiadające prawa miejskie – burmistrz
Miasta powyżej 100 tys. mieszkańców - prezydent
Fundusze Gminy
Uzyskiwane są z:
Podatków płacone przez mieszkańców gminy
Sum przekazanych przez administrację państwową na realizację zadań zleconych ( dotacje i subwencje)
Opłaty za korzystanie z mienia gminy
Nieruchomości (domy. place)
Urządzenia techniczne (środki transportu, kanalizacja)
Zestawienie wpływów i wydatków na określony rok nazywa się USTAWĄ BUDŻETOWĄ
Powiat
Mieszkańcy powiatu tworzą z mocy prawa wspólnotę terytorialną
Władze powiatu to:
Rada Powiatu
Zarząd Powiatu
Obecnie mamy: 308 – powiatów ziemskich
,65 – powiatów grodzkich
Powiaty w Polsce
Rada powiatu
Organ stanowiący i kontrolny
Wybierana na 4 lata
Wybiera ona ze swego grona przewodniczącego i wiceprzewodniczących
Obraduje na sesjach zwykłych
Stanowi prawo miejscowe
Uchwala budżet
Wybiera zarząd powiatu i stanowi o jego kierunkach działania
Zarząd powiatu
Organ wykonawczy
Składa się z:
Starosty
Wicestarosty
Członków
Zarząd wykonuje zadania przy pomocy administracji państwowej, którą tworzą:
Kierowników powiatowych służb inspekcji i straży
Jednostek organizacyjnych powiatu
Obowiązki zarządu powiatu
Przygotowanie projektów uchwał rady powiatu
Wykonanie uchwał rady powiatu
Gospodarowanie mieniem powiatu
Wykonywanie budżetu powiatu
Zatrudnianie oraz zwalnianie kierowników powiatowych jednostek organizacyjnych
Zadania Powiatu
Szkolnictwo ponadpodstawowe (budowa, remonty i utrzymanie)
Ochrona zdrowia (opieka specjalistycznej i szpitalnej)
Pomoc społeczna
Polityka prorodzinna (Powiatowe Domy Opieki Społecznej, Centra pomocy rodzinie)
Komunikację i transport (Utrzymanie, budowa i oświetlenie dróg powiatowych)
Kulturę fizyczną i turystykę (Utrzymanie i budowa bibliotek, ośrodków kultury oraz ośrodków sportowo-rekreacyjnych)
Geodezję i gospodarkę gruntami, Zagospodarowanie przestrzenne i nadzór budowlany
Zadania Powiatu C.D.
Gospodarka wodna i ochrona środowiska
Rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo śródlądowe
Porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli
Ochronę przeciwpowodziową i przeciwpożarową
Przeciwdziałanie bezrobociu
Aktywizację lokalnego rynku pracy
Ochronę praw konsumenta
Współpracę z organizacjami pozarządowymi
Województwo
Mieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa wspólnotę, którą określa się jako regionalną
Władze województwa to:
Sejmik wojewódzki
Zarząd wojewódzki
Obecnie mamy 19 województw:
Województwa w Polsce
Sejmik wojewódzki
Organ stanowiący i kontrolny
Wybierany na 4 lata
Ze swego grona wybiera przewodniczącego i nie więcej niż 3 wiceprzewodniczących
Sejmik obraduje na sesjach zwoływanych przy najmniej raz na kwartał
Może powoływać stałe i doraźne komisje
Zadania sejmiku wojewódzkiego
Stanowienie aktów prawa miejscowego
Uchwalenie strategii rozwoju województwa
Uchwalenie panów zagospodarowania przestrzennego
Uchwalanie budżetu województwa
Rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu
Wybór i odwoływanie zarządu województwa
Podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa
Zarząd wojewódzki
Organ władzy wykonawczej
Składa się z 5 członków z marszałkiem na czele
Wybierany przez sejmik
Zadaniem zarządu jest wykonanie uchwał sejmiku
wojewódzkiego
Gospodarowanie mieniem wojewódzkim
Przygotowanie projektu oraz wykonanie budżetu województwa
Przygotowanie planów strategii województwa
Administracja samorządowa na szczeblu wojewódzkim jest
zespolona w urzędzie marszałkowskim
Zadania województwa
Politykę regionalną i formułowanie strategii rozwoju województwa
Sprawy szkolnictwa wyższego i policealnego
Sprawy specjalistycznych placówek służby zdrowia i domów pomocy społecznej
Utrzymanie dróg wojewódzkich
Finansowanie instytucji kultury o zasięgu regionalnym
Gospodarkę wodną
Ochronę środowiska
Zagospodarowanie przestrzenne
Wojewodowie
Spełniają funkcję organów administracji rządowej
Jest przedstawicielem rządu
Sprawuje władzę wykonawczą na terenie województwa
Wojewodowie mają uprawnienia do wydawania rozporządzeń
Wykonują zadania administracji państwowej za pośrednictwem urzędów wojewódzkich
Zadania wojewody
Koordynacji działalności organów administracji rządowej na obszarze podlegającego mu województwa
Zapewnieniu współdziałania wszystkich jednostek organizacyjnych w zakresie utrzymania porządku publicznego i zapobiegania klęskom żywiołowym na terenie województwa
Reprezentowaniu rządu na uroczystościach państwowych
Współdziałaniu z wojewódzkim sejmikiem samorządowym w celu harmonizowania działań organów administracji rządowej z działaniami podejmowanymi przez sejmik i administrację samorządową
Organy administracji specjalnej
Podlegają bezpośrednio właściwym ministrom
Realizują zadania wynikające z kompetencji tychże ministrów
Są to między innymi:
Izby i Urzędy Skarbowe
Wojewódzkie i Rejonowe Urzędy Pracy
Wojewódzkie i Rejonowe Komendy Policji
Kuratoria Oświaty i Wychowania
Państwowa Inspekcja Sanitarna
Inspekcja Ochrony Środowiska
Prawo wyborcze
Możemy podzielić na:
Czynne prawo wyborcze
Możliwość wybierania przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i nie są ubezwłasnowolnione
Bierne prawo wyborcze
Czyli możliwość kandydowania, ma każdy obywatel Polski, który ma prawo wybierania i ukończył:
21 lat – wybory do Sejmu
30 lat – wybory do Senatu
35 lat – wybory prezydenckie
Zasady prawa wyborczego
Możemy podzielić na:
Bezpośredniość
Obywatele wybierają swoich przedstawicieli, nikt nie wybiera za nich
Powszechność
Przyznanie wszystkim w odpowiednim wieku praw czynnego i biernego
Zasady prawa wyborczego
Możemy podzielić na:
Równość
Oznacza jednakową siłę wszystkich głosów (np. głos sprzątaczki = głos prezydenta)
Tajność
Możliwość wolnego, nieskrępowanego wyrażania swoich poglądów politycznych, bez obawy o konsekwencje
Samorząd terytorialny Austrii
Podstawowymi jednostkami administracyjnymi są gminy (Ortsgemeinden)
Na szczeblu ponad gminnym nie występuje samorząd terytorialny
Wszystkie grunty muszą należeć do jakiejś gminy
Liczba mieszkańców w gminie musi wynosić co najmniej 1.000 osób
Podstawy prawne funkcjonowania gmin określa:
Konstytucja Federalna
Ustawodawstwo Landów (8 ordynacji gminnych krajowych oraz prawa miejskie)
Samorząd terytorialny Austrii
W Austrii 15 miast posiada swój statut (musi mieć powyżej 20 tys. Mieszkańców)
Odrębna jest stolica Wiedeń będąca miastem, landem, stolicą
Władze gminy:
Rada Gminy
Zarząd
Burmistrz
Rada gminy w Austrii
Organ przedstawicielski
Członkowie wybierani raz na 5-6 lat, Liczba członków zależy od liczby mieszkańców i wynosi od 7-39 członków
Bierne prawo osoby które ukończyły 24 lata
Kompetencje rady
uchwałodawcze
Kompetencje wykonawcze (charakter władczy i kontrolny)
Z tego powodu nazywana jest „lokalnym parlamentem”
Rada gminy w Austrii C.D.
Może wydawać statuty, rozporządzenia i decyzje
Rada podejmuje podstawowe decyzje dotyczące:
gminnego budżetu,
ściągania gminnych podatków
nabywania i zbywania własności komunalnej,
zaciągania kredytów, itp.
Rady gmin mogą powoływać komisje, które zazwyczaj mają za zadanie pełnienie funkcji opiniodawczych i pomocniczych na rzecz rady.
Zarząd gminy w Austrii
Składa się z:
burmistrza
zastępców burmistrza
członków
Zadania
przygotowanie obrad rady gminy i składanie w tym zakresie stosowanych wniosków,
wykonywanie uchwał i decyzji rady gminy,
administrowanie majątkiem gminy
ustalanie zasad tego gospodarowania.
Burmistrz w AustriiPosiada kompetencje do reprezentowania gminy na zewnątrz
Jako przewodniczący organu wykonawczego gminy zwołuje posiedzenia rady gminy i zarządu, kieruje ich posiedzeniami
wykonuje podjęte uchwały
Do burmistrza należy wykonywanie zarówno zadań własnych gminy, jak i zadań powierzonych z zakresu administracji rządowej
Ponadto burmistrz kieruje administracją gospodarczą i finansową gminy i realizuje budżet; nie może jednak zbywać samodzielnie nieruchomości gminnych.
Urząd Gminy w AustriiJest aparatem pomocniczym burmistrza
W wyjątkowych wypadkach, na podstawie uchwały rady gminy urząd ten może podejmować rozstrzygnięcia władcze
Naczelnicy w Austrii
Działają w gminach podzielonych na sołectwa oraz w miastach podzielonych na dzielnice
Są to organy pomocnicze i doradcze, mogą jednak posiadać funkcje decyzyjne na podstawie upoważnienia burmistrza.
dział TreśćWydatki 2005
Iława Gdańsk
1 2 3 4
DZIAŁ 010
ROLNICTWO I ŁOWIECTWO 300 28 925 537
DZIAŁ 600
TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ 21 692 914 236 767 247
DZIAŁ 630TURYSTYKA 93 732 6 451 595
DZIAŁ 700
GOSPODARKA MIESZKANIOWA 5 353 400 49 198 716
DZIAŁ 710
DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA 1 819 631 17 221 807
DZIAŁ 750
ADMINISTRACJA PUBLICZNA 4 329 448 76 376 307
DZIAŁ 754
BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE I OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA
87 13014 532 413
Budżet Iławy i Gdańska- zestawienie -Wydatki
DZIAŁ 756
DOCHODY OD OSÓB PRAWNYCH, OD OSÓB FIZYCZNYCH I OD INNYCH JEDNOSTEK NIEPOSIADAJĄCYCH OSOBOWOŚCI PRAWNEJ
224 100 817 864
DZIAŁ 757 OBSŁUGA DŁUGU PUBLICZNEGO 1 767 727 29 658 661
DZIAŁ 758
RÓŻNE ROZLICZENIA 807 223 33 120 364
DZIAŁ 801
OŚWIATA I WYCHOWANIE 456 380 413 043 819
DZIAŁ 851
OCHRONA ZDROWIA 386 0009 889 071
DZIAŁ 854
EDUKACYJNA OPIEKA WYCHOWAWCZA
6 00037 236 419
DZIAŁ 900
GOSPODARKA KOMUNALNA I OCHRONA ŚRODOWISKA
3 866 003 35 853 551
DZIAŁ 921KULTURA I OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO
2 375 89532 557 467
DZIAŁ 926
KULTURA FIZYCZNA I SPORT 1 000 000 23 202 558
Wydatki ogółem w tym: 44 271 163 1 232 634
265
Budżet Iławy i Gdańska- zestawienie -Dochody
dział TreśćDochody 2005
Iława Gdańsk
1 2 3 4
DZIAŁ 600
TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ10 930 031 215 805 045
DZIAŁ 700
GOSPODARKA MIESZKANIOWA 8 331 590 48 850 658
DZIAŁ 710
DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA 150 000 18 261 102
DZIAŁ 750
ADMINISTRACJA PUBLICZNA 387 590 75 559 825
DZIAŁ 751
URZĘDY NACZELNYCH ORGANÓW WŁADZY PAŃSTWOWEJ, KONTROLI OCHRONY PRAWA ORAZ SĄDOWNICTWA
5 280 10 146 784
DZIAŁ 754
BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE I OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA
11 30016 852 459
DZIAŁ 756
DOCHODY OD OSÓB PRAWNYCH, OD OSÓB FIZYCZNYCH I OD INNYCH JEDNOSTEK NIEPOSIADAJĄCYCH OSOBOWOŚCI PRAWNEJ
24 758 726 811 509
DZIAŁ 758
RÓŻNE ROZLICZENIA 12 454 312 31 556 005
DZIAŁ 801
OŚWIATA I WYCHOWANIE 975 239 419 053 814
DZIAŁ 851
OCHRONA ZDROWIA 381 00010 549 072
DZIAŁ 854
EDUKACYJNA OPIEKA WYCHOWAWCZA
396 99136 598 159
DZIAŁ 900
GOSPODARKA KOMUNALNA I OCHRONA ŚRODOWISKA
126 500 34 856 584
DZIAŁ 921KULTURA I OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO
59 840 34 589 467
DZIAŁ 926
KULTURA FIZYCZNA I SPORT163 020 23 582 572
Wydatki ogółem w tym: 66 344 424 1 142 817
562