RYNEK FUNDUSZY POŻYCZKOWYCH
w POLSCE
RAPORT 2014
RYNEK FUNDUSZY POŻYCZKOWYCH
w POLSCE
RAPORT 2014
© Copyright do wydania polskiego PZFP
Recenzja: Prof. zw. dr hab. Beata Zofia Filipiak
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Zabronione jest kopiowanie, przetwarzanie i rozpowszechnianie
w jakimkolwiek celu oraz postaci bez pisemnej zgody autora i wydawcy.
Opracowanie zbiorowe pod red. Prof. SGH dr hab. Agnieszki Alińskiej
Maciej Gajewski, Marek Górecki, Maciej Kopytek, Marek Mika, Piotr Rogowiecki,
Katarzyna Sabarańska, Jan Szczucki
Współpraca: Julia Majer
Raport powstał na podstawie zaktualizowanych danych przekazanych przez fundusze pożyczkowe
według stanu na 31.12.2014 r.
Publikacja finansowana ze środków Ministerstwa Gospodarki
Słowo Wstępne Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Gospodarki Pana
Janusza Piechocińskiego
Wprowadzenie
(Agnieszka Alińska, prof. SGH dr hab.)
Rozdział I. Uwarunkowania makroekonomiczne działalności pożyczkowej
w 2014 roku
(Piotr Rogowiecki, Dyrektor Biura PZFP)
1. Wyniki finansowe przedsiębiorstw
2. Zapotrzebowanie przedsiębiorstw na zewnętrzne źródła finansowania
3. Wzrost gospodarczy Polski w 2014 roku a sytuacja w sektorze funduszy
pożyczkowych
4. Prognoza i rekomendacje
Rozdział II. Wartość kapitału pożyczkowego i aktywność funduszy pożyczko-
wych w układzie regionalnym
(Piotr Rogowiecki, Dyrektor Biura PZFP)
1. Dynamika wartości kapitału pożyczkowego
2. Wpływ działalności funduszy pożyczkowych na rozwój przedsiębiorczości
w poszczególnych regionach
3. Aktywność funduszy pożyczkowych w podziale na obszar miejski i wiejski
ze względu na poziom zurbanizowania i liczbę mieszkańców
Rozdział III. Sieć i zakres działalności funduszy pożyczkowych oraz ich
zaplecze kadrowe
(Katarzyna Sabarańska, Wiceprezes PZFP)
1. Wyposażenie kapitałowe funduszy pożyczkowych
2. Sieć oddziałów terenowych funduszy pożyczkowych
3. Polityka kadrowa oraz działalność inna niż pożyczkowa
Rozdział IV. Charakterystyka klientów funduszy pożyczkowych
(Marek Górecki, Członek Zarządu PZFP)
1. Działalność funduszy pożyczkowych w zależności od okresu funkcjono-
wania przedsiębiorcy na rynku
2. Klienci kontynuujący współpracę z funduszami pożyczkowymi
3. Popyt na pożyczki w kontekście celu przeznaczenia pozyskanych środków
4. Popyt na ofertę funduszy w poszczególnych branżach
5. Pożyczki udzielone przez fundusze pożyczkowe według przedziałów
wartości, w tym wraz z pomocą de minimis
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce 3
Spis treści
11
7
5
11
18
13
19
14
23
15
25
33
28
39
41
45
29
35
18
25
33
Rozdział V. Jakość portfela pożyczkowego
(Marek Mika, Prezes PZFP)
1. Terminowość spłaty pożyczek
2. Sposób dochodzenia należności przez fundusze pożyczkowe
Rozdział VI. Bariery prawno-instytucjonalne, finansowe oraz inne bariery
ograniczające działalność funduszy pożyczkowych
(Maciej Kopytek, Wiceprezes PZFP)
Rozdział VII. Tendencje rozwojowe sektora funduszy pożyczkowych w Polsce
– perspektywa długookresowa
(Maciej Gajewski, Jan Szczucki – Policy & Action Group Uniconsult)
Wnioski i zalecenia
Załączniki:
1. Podstawowe dane dotyczące funduszy pożyczkowych według kapitału
pożyczkowego na tle liczby i wartości udzielonych pożyczek oraz średniej
wartości pożyczki w 2014 roku.
2. Udział poszczególnych funduszy pożyczkowych w ogólnej sumie kapitału
pożyczkowego, wartości i liczby udzielonych pożyczek na 31.12.2014 r.
3. Aktywność funduszy pożyczkowych – wybrane informacje o funduszach
pożyczkowych na 31.12.2014.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce4
50
50
70
55
74
78
57
60
66
69
Słowo wstępne Wiceprezesa Rady
Ministrów, Ministra Gospodarki Pa-
na Janusza Piechocińskiego do Ra-
portu pn. „Rynek funduszy pożycz-
kowych w Polsce – raport 2014”
Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości
stanowi jeden z priorytetów Minister-
stwa Gospodarki. Większość naszych
działań koncentruje się na kształtowa-
niu otoczenia regulacyjnego, które wpły- W kontekście rozwoju przedsiębior-
wa na sposób i efekty działania przed- czości dwa aspekty działalności fundu-
siębiorstw ze wszystkich sektorów gos- szy pożyczkowych wydają się szcze-
podarki i na każdym etapie ich rozwoju. gólnie istotne: struktura odbiorców
Instrumentami finansującymi przedsię- pożyczek oraz wartość kapitału
biorczość, innowacyjność oraz konku- pożyczkowego.
rencyjność polskich przedsiębiorstw są
m.in. produkty oferowane przez fundu- Biorąc pod uwagę wielkość pożycz-
sze pożyczkowe i poręczeniowe. kobiorcy, trzy czwarte strumienia po-
życzek udzielonych przez fundusze
Na przestrzeni ostatnich lat fundusze pożyczkowe w 2014 r. trafiło do mikro-
pożyczkowe zaprezentowały się jako firm. Co trzeci klient to podmiot do-
instytucje działające efektywnie, kon- piero rozpoczynający działalność.
kurencyjne i z ogromnym potencjałem
rozwojowym. 2014 r. był kolejnym Kapitał pożyczkowy funduszy na ko-
okresem dynamicznego rozwoju tego niec 2014 r. przekroczył 2,5 mld zł,
sektora. Pozytywne tendencje odnoto- z czego znaczna większość lokowana
wano w najważniejszych wskaźnikach jest w przedsięwzięciach o charakterze
opisujących działalność funduszy, tj. inwestycyjnym. Kapitał ten stanowił
we wskaźnikach dotyczących wzrostu, ponad 10% ogólnych nakładów na środ-
liczby i wartości udzielonych poży- ki trwałe firm o liczbie pracujących do 9 1czek. Dane te napawają optymizmem, osób oraz ok. 17% salda kredytów
gdyż świadczą m.in. o wiarygod- inwestycyjnych udzielonych przedsię-
ności funduszy pożyczkowych wśród biorcom indywidualnym przez sektor 2przedsiębiorców. bankowy . W tym miejscu trzeba za-
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Słowo wstępne Wiceprezesa Rady Ministrów,
Ministra Gospodarki Pana Janusza Piechocińskiego
5
1. 24,1 mld zł w 2013 r. – dane GUS2. 14,4 mld zł na koniec 2014 r. – dane NBP
uważyć, że od 2012 r. nastąpiło spo- firm zarówno ze względu na skalę, jak
wolnienie akcji kredytowania przed- i charakter swojej działalności. Jednak
siębiorców indywidualnych przez nawet abstrahując od konkretnych
banki. By wejść w rolę kredytodawcy, wskaźników, już samo funkcjonowanie
na ogół oczekują one od kontrahenta funduszy pożyczkowych wśród instytu-
przedstawienia historii kredytowej i wy- cji otoczeniu biznesu przynosi pozy-
magają relatywnie dużych zabezpie- tywne efekty gospodarcze w postaci
czeń. Co więcej, wymogi te są skorelo- zwiększonej konkurencji na rynku
wane z ogólną sytuacją gospodarczą nie finansowym.
tylko w Polsce, ale i na świecie.
Szansą dla najaktywniejszych funduszy
Najmniejsze firmy, oraz te w początko- oraz tych, które będą potrafiły zbudo-
wym okresie działalności, z jednej stro- wać ponadregionalną współpracę i za-
ny najczęściej nie są w stanie spełnić oferować jednolity spójny produkt
wymogów kredytowych, a z drugiej – finansowy, jest też niewątpliwie nowa
potrzebują nakładów inwestycyjnych, perspektywa finansowa UE na lata
żeby móc rozwijać się i przetrwać 2014-2020. Zwłaszcza w nowym okre-
w konkurencyjnym środowisku. Fundu- sie programowania fundusze pożyczko-
sze pożyczkowe pomagają zapełniać tę we powinny być bardziej rozpozna-
lukę atrakcyjnym cenowo finansowa- walne wśród przedsiębiorców. Profil
niem. Przy tym wskaźniki dotyczące zadań obejmujący nową perspektywę
jakości obsługi pożyczek pokazują, finansową będzie miał na celu przede
że nie dzieje się to kosztem wzrostu wszystkim systemowe dostosowanie
ryzyka kredytowanych przedsięwzięć, tych instytucji do zmieniających się
a faktycznie służy rozwojowi rento- i zróżnicowanych potrzeb przedsiębior-
wnego biznesu. ców. Zgodnie z zapisami regional-
nych programów operacyjnych fundu-
Powyższe dane dowodzą, że fundusze sze będą nadal pełniły kluczową rolę
pożyczkowe są już istotnym źródłem w finansowaniu zwrotnym działalności
kapitału dla najmniejszych polskich gospodarczej.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce6
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce 7
We współczesnych gospodarkach światowych, przygotowanie oferty usług
finansowych i dostarczanie podmiotom sfery realnej instrumentów w ramach
dłużnego finansowania zewnętrznego odbywa się za pomocą różnego typu insty-
tucji finansowych, w tym także instytucji mikrofinansowych. Kategoria instytucji
mikrofinansowych jest stosunkowo nową, lecz coraz powszechniej wykorzy-
stywaną formą ograniczenia zawodności rynku a nawet zawodności państwa.
W Polsce do kategorii instytucji mikrofinansowych doskonale wpisują się fundu-
sze pożyczkowe, które z sukcesem funkcjonują na rynku od początku lat 90-tych,
gospodarując środkami publicznymi w postaci kapitału pożyczkowego. Ich utwo-
rzenie wynikało przede wszystkim z chęci dostarczenia zwrotnych źródeł finanso-
wania dla rozwoju sektora mikro i małych przedsiębiorstw oraz zapewnienia
dodatkowych kapitałów pożyczkowych dla tych klientów, którzy w przyszłości
mogliby współpracować z instytucjami bankowymi. Fundusze pożyczkowe ze
względu na charakter prowadzonej działalności oraz spełnianą misję, wynikającą
z prowadzenia działalności nie nastawionej na maksymalizację zysków, dążą
także do ograniczenia dysproporcji rozwojowych w ujęciu regionalnym, zapew-
nienia źródeł finansowania dla rozwoju przedsiębiorczości a także ograniczeniu
skali wykluczenia finansowego. Szczególny rozwój i wzrost znaczenia funduszy
pożyczkowych zarówno w polskiej gospodarce, jak i w systemie finansowym
nastąpił w ostatniej dekadzie, a szczególnie w okresie znacznego wzrostu możli-
wości dokapitalizowania ich działalności z funduszy Unii Europejskiej.
W warunkach kryzysu na rynkach światowych oraz okresie spowolnienia gos-
podarczego w Polsce szczególnego znaczenia nabiera problematyka zorgani-
zowania sprawnego i bezpiecznie funkcjonującego systemu finansowego wraz
z efektywnie funkcjonującymi, różnorodnymi instytucjami finansowymi, wypo-
sażonymi w odpowiednie instrumenty, które mogą aktywnie pobudzać przedsię-
biorczość, przede wszystkim na terenach o niższym poziomie rozwoju społeczno-
-gospodarczego. Fundusze pożyczkowe stały się jedną z podstawowych grup
pośredników finansowych, które koncentrują się na efektywnej alokacji kapitałów
finansowych z programów Unii Europejskiej i dostarczają je do beneficjentów
(przedsiębiorców) poszukujących dodatkowych źródeł finansowania prowadzo-
nej działalności. Okazuje się bowiem, że pomimo rozwoju cywilizacyjnego,
ekonomicznego i technologicznego na rynku usług finansowych występują takie
zjawiska jak: luka finansowa, wykluczenie finansowe, niedostateczne efekty
podejmowanych wysiłków na rzecz ograniczenia skali ubóstwa, czy nieoptymalna
redystrybucja dochodów w gospodarce. To powoduje potrzebę zapewnienia alter-
natywnych form finansowania zewnętrznego dla przedsiębiorstw i osób fizycz-
nych prowadzących działalność gospodarczą. Tak więc rola i znaczenie sektora
funduszy pożyczkowych w Polsce systematycznie wzrasta, co wynika zarówno
Wprowadzenie
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce8
z coraz lepiej przygotowanej i dostarczonej oferty pożyczkowej dla klientów, jak
również coraz większego zapotrzebowania lokalnych przedsiębiorstw na wyko-
rzystywanie atutów i specyfiki oferty ze strony funduszy pożyczkowych.
Raport RYNEK FUNDUSZY POŻYCZKOWYCH w POLSCE 2014 jest
kolejną edycją, wydawanej co roku przez Polski Związek Funduszy Pożycz-
kowych publikacji przedstawiającej efekty działalności funduszy pożyczkowych
w Polsce. Lektura niniejszego opracowania pozwoli na zdobycie kompleksowej
wiedzy o wynikach, obszarach działalności, znaczeniu i profilu klientów funduszy
pożyczkowych w 2014 roku. Struktura i zawartość merytoryczna niniejszego
Raportu dość znacznie różni się od wcześniejszych opracowań. Różnice te wyni-
kają przede wszystkim z chęci zaprezentowania aktualnego, szerszego i wielo-
aspektowego ujęcia problematyki funkcjonowania funduszy pożyczkowych
w Polsce. Intencją władz Polskiego Związku Funduszy Pożyczkowych oraz
autorów poszczególnych rozdziałów było zaprezentowanie mikro- i makroekono-
micznych uwarunkowań prowadzenia działalności pożyczkowej przez fundusze
z perspektywy oceny poziomu ich wyposażenia kapitałowego, aktywności inwe-
stycyjnej, czy ryzyka prowadzonej działalności pożyczkowej. Uzyskane dla całe-
go sektora funduszy pożyczkowych wyniki wskazują, że podmioty te odgrywają
coraz większą rolę w dostarczaniu dla sektora MŚP finansowania zewnętrznego.
W ubiegłym roku odnotowano zarówno wzrost liczby udzielonych pożyczek, jak
i ich wartości, oznacza to, że rok 2014 to kolejny dynamiczny okres, w którym
fundusze pożyczkowe zaprezentowały się jako instytucje efektywnie działające,
konkurencyjne i z ogromnym potencjałem rozwojowym. Dobrym wynikom
finansowo-ekonomicznym z zakresu dochodowości i zyskowności towarzyszyła
także dobra jakość portfela pożyczkowego. Jest to o tyle dobra informacja, że
klientami funduszy są przede wszystkim małe podmioty gospodarcze, które są
w dużym stopniu narażone na trudności związane z utrzymaniem płynności finan-
sowej. Oznacza to, że oferta ze strony funduszy pożyczkowych jest atrakcyjna,
dopasowana do potrzeb klientów, a przy tym przy dostarczana przy stosunkowo
niskich kosztach dostępu przedsiębiorcy do kapitału. Całość prowadzonych dzia-
łań uzupełniona jest o bardzo dobrą atmosferą współpracy, wynikającą przede
wszystkim z przestrzegania przyjętych norm i zasad opierających się na idei
działalności non profit. W tym miejscu podkreślić należy ogromny wysiłek i wkład
pracy funduszy pożyczkowych ukierunkowany na doradztwo i szkolenie przedsię-
biorców oraz analizę wykonalności planowanych przez potencjalnych pożyczko-
biorców przedsięwzięć biznesowych. Znaczna grupa funduszy pożyczkowych
funkcjonuje w oparciu o wspólnie wypracowany, przy współudziale Polskiej
Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Standard Usługi Funduszy Pożyczkowych,
a ponadto wszystkie podmioty działające w ramach Krajowego Systemu
Usług funkcjonują zgodnie z systemem zarządzania jakością według normy
PN EN ISO 9001.
Rok 2014 nie był jednak okresem łatwy w działalności funduszy pożycz-
kowych, zwłaszcza w obliczu zmian, które miały miejsce zarówno na rynku usług
finansowych, jak i w sferze realnej polskiej gospodarki. Spadek aktywności pod-
miotów gospodarczych z wielu sektorów i wzrostu ryzyka prowadzonej działal-
ności gospodarczej przyczynił się do konieczności uwzględnienia nowych realiów
rynkowych w przyjętych strategiach działania. Był to także czas na dokonywanie
podsumowań związanych z oceną wykorzystania środków z programów pomo-
cowych Unii Europejskiej, zwłaszcza tych realizowanych w ramach RPO
w poszczególnych województwach.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Dane statystyczne i informacje źródłowe zawarte w raporcie zostały przygo-
towane na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych wśród funduszy
pożyczkowych prowadzących działalność w 2014 roku. Przekazane dane nie
podlegały weryfikacji ze strony PZFP (Polski Związek Funduszy Pożyczkowych).
Wypełnione ankiety przekazane zostały zarówno przez fundusze pożyczkowe
zrzeszone w PZFP, jak i przez fundusze niezrzeszone. W 2014 roku działalność
prowadziło 87 funduszy pożyczkowych i do wszystkich zostały skierowane ankie-
ty sprawozdawcze za rok 2014. Niniejszy raport powstał na podstawie danych
z 72 funduszy pożyczkowych, a więc 82,75% wszystkich, które prowadziły dzia-
łalność operacyjną w 2014 roku. Podkreślić należy to, że wypełnianie ankiety nie
ma charakteru obligatoryjnego. W incydentalnej liczbie przypadków fundusze nie
przekazały pełnych danych ze względu na to, że nie prowadzą stosownych statys-
tyk. Jednocześnie podkreślić należy, że tegoroczna edycja badań ankietowych
miała charakter wyjątkowy, bowiem wiele zapytań zostało uzupełnionych
o zagadnienia istotne z punktu widzenia rozwoju sektora funduszy pożyczkowych
w Polsce w perspektywie długookresowej.
Zaprezentowane informacje i dane statystyczne ujęte zostały w jednorodne,
porównywalne grupy, co pozwoli czytelnikowi na dokonanie własnej analizy
i oceny działalności funduszy pożyczkowych na rynku oraz sformułowanie wnios-
ków i rekomendacji na przyszłość. Jednocześnie podkreślić należy, że aktualny,
czytelny i przejrzysty obraz sektora funduszy pożyczkowych w Polsce jaki wynika
z analizy zgromadzony danych i informacji źródłowych pozwala na stwierdzenie,
że sektor funduszy pożyczkowych wpisał się na stałe jako element systemu
finansowego w naszym kraju.
Rozwój sektora funduszy pożyczkowych jest jednym z instrumentów realizacji
polityki społeczno-gospodarczej kraju. Pozwala on na inwestowanie w obszarach,
które są istotne z punktu widzenia społecznego i gospodarczego, a które ze
względu na występujące na rynku różnorodne regulacje, wymogi czy przyjęte
strategie działania mają utrudniony dostęp do źródeł zewnętrznego finansowania.
Przyszłość i perspektywy rozwoju sektora funduszy pożyczkowych w Polsce
opierać się powinny dalszym wykorzystaniu potencjału tych instytucji oraz elimi-
nowaniu pojawiających się ograniczeń prawno-instytucjonalnych w ich otocze-
niu, na które zwracają uwagę przedstawiciele PZFP. Jednocześnie w działalności
funduszy pożyczkowych należy uwzględniać fakt, znacznych wartości środków
jakie otrzymała Polska w ramach nowej perspektywy finansowej UE 2014 – 2020 i
przeznaczenia znacznej ich części na instrumenty zwrotne. Jest to obszar działal-
ności, na którym powinny skupić się przedstawiciele władz publicznych w Polsce,
w tym między innymi Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Ministerstwo
Gospodarki, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Bank Gospodarstwa
Krajowego oraz marszałkowie poszczególnych województw, z którymi na stałe
współpracuje Polski Związek Funduszy Pożyczkowych. Jest to niebywała okazja
i możliwość zwiększenia kapitału pożyczkowego funduszy, optymalizacji ich
otoczenia prawno-instytucjonalnego i dalszej poprawy efektywności funkcjono-
wania na rynku usług finansowych w Polsce.
Agnieszka Alińska, prof. SGH dr hab.
9
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce10
Analiza działalności funduszy pożyczkowych, aby była kompleksowa i aktu-
alna, musi być osadzona w kontekście uwarunkowań makroekonomicznych jakie
miały miejsce w danym przedziale czasowym. Dotyczy to zresztą badań każdej
grupy podmiotów dostarczających przedsiębiorstwom finansowania zewnętrzne-
go. Głównym przedmiotem działalności funduszy pożyczkowych jest finansowa-
nie przedsięwzięć już istniejących przedsiębiorstw i dostarczanie kapitału nie-
zbędnego do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. Do przedsta-
wienia pełnego obrazu sytuacji funduszy i oceny ich wyników konieczne jest więc
przedstawienie kontekstu makroekonomicznego, który warunkuje m.in. wielkość
popytu przedsiębiorstw na kapitał. Można to zobrazować prostym przykładem.
Trudno byłoby spodziewać się dobrych wyników funduszy w danym okresie
gdyby był on czasem załamania gospodarczego połączonego z zakłóceniem płyn-
ności finansowej przedsiębiorstw. I odwrotnie, w czasach prosperity, gdy wskaź-
nik inwestycji jest wysoki, a przedsiębiorstwa zwiększają swoje moce wytwórcze
tak aby móc skutecznie odpowiedzieć na rosnący portfel zamówień, należałoby
spodziewać się wzrostu popytu na ofertę funduszy (oczywiście przy założeniu,
że w otoczeniu regulacyjno – instytucjonalnym tego sektora nie zaszły wydarzenia
o charakterze nadzwyczajnym). Dlatego na początku niniejszego Raportu zapre-
zentowano tło gospodarcze w którym fundusze funkcjonowały w 2014 roku.
Szczególną uwagę zwrócono na: wyniki finansowe przedsiębiorstw niefinanso-
wych, apetyt przedsiębiorstw na kapitał oraz dynamikę wzrostu gospodarczego.
Na koniec niniejszego rozdziału zaprezentowana zostanie prognoza na 2015 rok
w omawianym obszarze oraz rekomendacje dla funduszy w przedmiotowym
kontekście.
1. Wyniki finansowe przedsiębiorstw niefinansowych
Wyniki finansowe brutto i netto badanych przedsiębiorstw w 2014 roku były
nieco słabsze od uzyskanych rok wcześniej. Wynik finansowy brutto obniżył się
w ujęciu rok do roku o 2,2% (wynik netto był gorszy o 2,1%). Nieznacznemu
pogorszeniu uległ także wskaźnik poziomu kosztów i wyniósł 95,7% (wzrost r./r.
o 0,2 pkt proc.). Minimalnie słabsze odczyty zanotowano także w odniesieniu do
wskaźnika rentowności obrotu brutto – 4,3% (spadek r./r. o 0,2%) i netto – 3,7%
(spadek r./r. o 0,1%). Zmiany przytoczonych wskaźników były minimalne i nie
należy na ich podstawie wnioskować, że w 2014 roku mieliśmy do czynienia
z pogorszeniem wyników przedsiębiorstw w takim stopniu, który rzutowałby
w znaczącym stopniu na możliwości operacyjne funduszy pożyczkowych. Jak
zostanie wykazane poniżej, przedsiębiorstwa w 2014 roku odznaczały się dobrymi
wskaźnikami płynności finansowej (co ma swoje dobre i złe strony z punktu
Rozdział IUwarunkowania makroekonomiczne
działalności pożyczkowej w 2014 roku
11Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
widzenia funduszy), a także zwiększyły swoją aktywność inwestycyjną.
Oceniając działalność funduszy pożyczkowych należy przeanalizować wyniki
finansowe przedsiębiorstw w badanym okresie. Za źródło danych posłuży tu
publikacja Głównego Urzędu Statystycznego z 20 marca 2015 roku „Wyniki 3
finansowe przedsiębiorstw niefinansowych w 2014 r.
Z punktu widzenia działalności funduszy pożyczkowych bardzo ważne są
wskaźniki płynności przedsiębiorstw, zarówno I, jak i II stopnia. Wskaźnik
płynności I stopnia osiągnął w 2014 roku poziom 38,9%, tj. o 3,9 pkt proc. więcej
niż rok wcześniej. Przypomnijmy, że omawiany wskaźnik (tzw. cash ratio) określa
zdolność przedsiębiorstwa do regulowania bieżących zobowiązań w bardzo
krótkim okresie, najczęściej „z dnia na dzień”, a zatem do jego konstrukcji wyko-
rzystuje się tylko aktywa o najwyższym stopniu płynności (gotówka i ekwiwa-
lenty). Istnieją trudności z określeniem wzorcowej wartości tego wskaźnika,
jednak praktyka stwierdza, że powinien on oscylować w granicach 10% do
20-30%. Zgodnie z zasadą, iż tylko kapitał pracujący przynosi zysk, poziom tego
wskaźnika nie powinien przekraczać tejże granicy. Wskaźnik na poziomie 38,9%
z którym mieliśmy do czynienia w 2014 roku wskazuje na nadpłynność, co
w oczywisty sposób ogranicza skalę popytu na ofertę funduszy pożyczkowych.
Wskaźnik płynności II stopnia (tzw. quick ratio) ukształtował się w 2014 roku
na poziomie 102,5%, tj. o 4,7 pkt proc. wyższym niż w 2013 roku. Omawiany
wskaźnik określa zdolność do pokrywania zobowiązań zgodnie z terminami ich
zapadalności, gotówką i ekwiwalentami oraz innymi płynnymi aktywami tj. należ-
ności za sprzedaż towarów i usług. Za wzorcową wielkość tego wskaźnika uważa
się poziom w granicach 100%. Świadczy to o zdolności przedsiębiorstwa do po-
krywania zobowiązań w terminie ich wymagalności. W 2014 roku wartość ta
została przekroczona. Oznacza to, że przedsiębiorstwa nie dość, że były zdolne do
terminowej spłaty swoich zobowiązań to mamy tu kolejną przesłankę świadczącą
o nadpłynności finansowej sektora przedsiębiorstw. Z jednej strony więc, jakość
portfela pożyczkowego funduszy w 2014 roku nie powinna być zagrożona, z dru-
giej (jak już wspominano) popyt na pożyczki ulegał ograniczeniu przez omawiane
czynniki. W tym miejscu trzeba podkreślić to, że przytaczane wartości dotyczą
ogółu przedsiębiorstw, tymczasem klientami funduszy pożyczkowych są tylko
te z sektora MŚP, gdzie te same wskaźniki mogłyby mieć inne odczyty (brakuje
rzetelnych danych w tym zakresie). Niemniej jednak, poczynione wnioski są
uprawnione.
Analiza wskaźników płynności przedsiębiorstw I i II stopnia wskazuje na
potencjalną nadpłynność finansową firm oraz ich dobrą sytuację jeśli chodzi
o możliwości regulowania zobowiązań. Fundusze pożyczkowe w 2014 roku
w bardzo dobry sposób poradziły sobie z potencjalnym (wynikającym z nadpłyn-
ności) ograniczeniem popytu ze strony przedsiębiorstw na finansowanie zew-
nętrzne. W stosunku do 2013 roku w zauważalny sposób wzrosła zarówno liczba
udzielonych przez sektor pożyczek, jak i ich wartość. Szczegółowe dane zostaną
przedstawione w dalszej części Raportu. Jednocześnie poprawia się kondycja
portfela pożyczkowego. 79,67% wartości aktywnych pożyczek w 2014 roku była
spłacana terminowo (wzrost o 6,03 pkt proc. w stosunku do 2013 roku). Jedynie
6,16 % wartości udzielonych pożyczek ogółem (kategoria szersza niż aktywne)
było windykowanych, a zaledwie 0,68% wartości takich pożyczek można uznać za
12
3. Dane prezentowane w opracowaniu dotyczą 17022 podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe, w których liczba pracujących wynosi 50 i więcej osób. Dane nie obejmują rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa i rybactwa, działalności finansowej i ubezpieczeniowej oraz szkół wyższych.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
1. Uwarunkowania makroekonomiczne działalności pożyczkowej w 2014 roku
stracone. Taki stan rzeczy wynika przede wszystkim z dobrej pracy poszczegól-
nych funduszy na etapie weryfikacji wniosków o udzielenie pożyczki. Nie bez
znaczenia jest tu jednak także przytaczany poziom wskaźnika płynności finanso-
wej II stopnia.
Znaczącą część działalności funduszy pożyczkowych stanowi udzielanie
pożyczek inwestycyjnych. W 2014 roku nakłady ogółem, badanych przez GUS,
przedsiębiorstw wyniosły 120 mld zł i były (w cenach stałych) o 16,9% wyższe niż
przed rokiem (w 2013 r. odnotowano wzrost o 6,1%, po 3 kwartałach 2014 r.
wzrost o 15,0%). Nakłady na budynki i budowle zwiększyły się o 15,3%, nato-
miast na maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia oraz środki transportu
wzrosły o 16,9%. Mieliśmy więc do czynienia ze wzrostem dynamiki aktywności
inwestycyjnej przedsiębiorstw. Znalazło to odzwierciedlenie w strukturze aktyw-
ności pożyczkowej funduszy. W 2014 roku 70,11% wartości udzielonych poży-
czek stanowiły pożyczki inwestycyjne. W stosunku do 2013 roku mieliśmy do
czynienia ze wzrostem tego wskaźnika o 8 pkt proc. Widać więc wyraźnie to,
że fundusze pożyczkowe elastycznie reagują na zjawiska gospodarcze i dostoso-
wują swoją działalność do aktualnych potrzeb klientów.
Jak wykazano powyżej poszczególne dane obrazujące działalność funduszy
pożyczkowych są skorelowane z wynikami działalności ich klientów czyli przed-
siębiorców. Należy podkreślić to, że przytoczone dane dotyczą firm zatrudniają-
cych niemniej niż 50 pracowników. Fundusze obsługują w przeważają części
mniejsze podmioty gospodarcze, które co do zasady osiągają gorsze wskaźniki
w omawianym zakresie. Tym bardziej należy docenić to, że fundusze pożyczkowe
w 2014 roku po raz kolejny osiągnęły dobre wyniki na polu swojej działalności.
2. Zapotrzebowanie przedsiębiorstw na zewnętrzne źródła finansowania
Ilość i wartość udzielonych przez fundusze pożyczkowe w 2014 roku pożyczek
została zasygnalizowana poniżej w niniejszym rozdziale oraz opisana szczegóło-
wo w dalszej części Raportu. Analizując jednak działalność funduszy pożyczko-
wych konieczne jest jednak przedstawienie sytuacji w obszarze apetytu przedsię-
biorstw na kapitał pochodzący z kredytów bankowych.4Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego kredyty udzielone sekto-
rowi niefinansowemu osiągnęły wartość 892,2 mld zł (wzrost r./r. o 6,8%), w tym
kredyty dla przedsiębiorstw – 301,0 mld zł (wzrost r./r. o 8,3%). Godne podkreś-
lenia jest to, że kredyty dla przedsiębiorstw zostały w większości (58,4%) zaciąg-
nięte przez firmy z sektora MŚP. Rozkład wartości kredytów ze względu na wiel-
kość podmiotu gospodarczego wyglądał w 2014 roku następująco: duże przedsię-
biorstwa – 125 mld 310 mln zł (wzrost r./r. o 9,9%), sektor MŚP – 175 mld 648 mln
zł (wzrost r./r. o 7,2%). Udział tych wartości w ogóle kredytów dla sektora nie-
finansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych wyniósł odpowiednio
12,7% i 17,8%.
Z powyższych danych możemy wyciągnąć dwa podstawowe wnioski. Po
pierwsze, wraz z przyspieszeniem dynamiki wzrostu gospodarczego (o czym
poniżej) popyt przedsiębiorstw na kapitał w postaci kredytu bankowego rośnie.
Po drugie, przedsiębiorcy stanowią ważną pozycję w portfelu kredytowym
banków. Szczególnie ważne jest to, że sektor MŚP jest większym kredytobiorcą,
niż duże przedsiębiorstwa. Jednak dla pełnego obrazu sytuacji w tym zakresie
13Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
4. Wyniki finansowe banków w 2014 r. Główny Urząd Statystyczny, 02.04.2015 r. Warszawa.
1. Uwarunkowania makroekonomiczne działalności pożyczkowej w 2014 roku
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
potrzebna byłaby jeszcze analiza jaka część z tych przedsiębiorstw to start’upy,
mikro- i małe firmy.
Działalność funduszy pożyczkowych w 2014 roku charakteryzują zmiany
wartości podobne do tych jakie miały miejsce w sektorze bankowym. Chodzi tu
przede wszystkim o wzrost wartości i ilości udzielonych przez fundusze pożyczek.
Oznacza to, że ich działalność jest w podobnym stopniu determinowana przez
czynniki makroekonomiczne i zachowania przedsiębiorców, jak aktywność ban-
ków. Powyższe dowodzi ponadto tego, że fundusze pożyczkowe we właściwy
sposób reagują na sytuację rynkową i poprzez swoją ofertę oraz działania wych-
odzą naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców.
3. Wzrost gospodarczy Polski w 2014 roku a sytuacja w sektorze funduszypożyczkowych
Działalność funduszy pożyczkowych należy rozpatrywać także w kontekście
ogólnych wyników gospodarki w danym okresie. Posłużymy się tu dynamiką 5
wzrostu gospodarczego. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego
produkt krajowy brutto (PKB) w 2014 r. był realnie wyższy o 3,4% w porównaniu
z 2013 r. (w cenach stałych roku poprzedniego). Znacznie umocnił się pozytywny
wpływ popytu krajowego na wzrost PKB przy ujemnym wpływie popytu
zagranicznego:
1) Wartość dodana brutto w gospodarce narodowej w 2014 r. wzrosła o 3,2%
w porównaniu z 2013 r., wobec wzrostu o 1,8 % w 2013 r.
2) Spożycie ogółem w 2014 r. przekroczyło poziom z 2013 r. o 2,7%, w tym
spożycie w sektorze gospodarstw domowych o 1,8% (w 2013 r. odpowied-
nio wzrost: o 1,1% oraz o 0,7%).
3) Akumulacja brutto w 2014 r. w porównaniu z rokiem poprzednim zwięk-
szyła się realnie o 11,4%, w tym nakłady brutto na środki trwałe – wzrost
o 9,2% (w 2013 r. zanotowano odpowiednio spadek o 3,5 %, oraz wzrost
o 1,1). Stopa inwestycji w gospodarce narodowej (relacja nakładów brutto
na środki trwałe do produktu krajowego brutto w cenach bieżących)
w 2014 r. wyniosła 19,6%, wobec 18,8% w 2013 r.
W 2014 roku mieliśmy więc do czynienia z dwukrotnym przyspieszeniem dyna-
miki PKB (w 2013 r. wzrost gospodarczy wyniósł 1,7%). Powyżej przedstawione
dane należy przeanalizować pod kątem wpływu dynamiki PKB na aktywność
funduszy pożyczkowych ogółem.
W 2013 roku przy wzroście gospodarczym na poziomie 1,7% liczba udzielo-
nych przez fundusze pożyczek spadła w stosunku do 2012 r. o 2%, natomiast
wartość wzrosła o 20%. W 2014 roku, gdy wzrost gospodarczy wyraźnie przy-
spieszył powyższe wskaźniki w stosunku do roku 2013 były dodatnie i wynoszą
odpowiednio: 5,7% i 16,46%. Potwierdza się więc to, że ogólna koniunktura
gospo-darcza, mierzona dynamiką wzrostu gospodarczego, determinuje wielkość
popytu na ofertę funduszy pożyczkowych. Wraz z przyspieszeniem dynamiki
PKB wzrosła liczba klientów funduszy pożyczkowych. Jak jednak widać, ten
przyrost miał miejsce dopiero wtedy gdy wzrost gospodarczy osiągnął poziom
ponad 3%. Ciekawsza jest natomiast analiza dotycząca łącznej wartości udziela-
nych przez fundusze pożyczek – w 2013 r. mieliśmy do czynienia z większym
14
1. Uwarunkowania makroekonomiczne działalności pożyczkowej w 2014 roku
5. Informacja Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie zaktualizowanego szacunku PKB według kwartałów za lata 2013-2014 Główny Urząd Statystyczny, 17.04.2015 r. Warszawa.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
przyrostem wartości udzielonych pożyczek, niż w 2014 r., który odznaczał się
wyraźnie lepszą dynamiką PKB. Po pierwsze trzeba zauważyć to, że wzrost PKB
w 2012 roku wyniósł 1,8%. Punkt odniesienia dla wyników za 2013 rok był więc
bardzo podobny. Przedsiębiorcy posiadali już jednak, po 2012 roku, doświadcze-
nie w funkcjonowaniu w warunkach słabszej koniunktury. Klienci funduszy
rozpoczynali co prawda mniej nowych projektów, jednak dojrzałość polskich firm
połączona z wysiłkiem kadr funduszy ukierunkowanym na bezpieczeństwo środ-
ków publicznych spowodowała to, że nawet w warunkach silnego spowolnienia
gospodarczego sektor funduszy pożyczkowych zanotował w 2013 roku wyraźny
wzrost wartości dostarczonego grupie MŚP finansowania zewnętrznego. Nie
inaczej było w 2014 roku. Nastąpił co prawda spadek dynamiki przyrostu wartości
udzielonych pożyczek w ujęciu r./r. Jednak po pierwsze chodzi tu zaledwie o 4 pkt
proc. Po drugie, jak wynika z przedstawionych danych, fundusze z każdym rokiem
dostarczają coraz więcej kapitału na rynek.
Dokonując analizy otoczenia ekonomicznego sektora funduszy pożyczkowych
należy przyjrzeć się także uwarunkowaniom związanym z poziomem stóp
procentowych. Chodzi tu zarówno o koszt pieniądza dyktowany decyzjami Rady
Polityki Pieniężnej, jak i poziom stopy referencyjnej ustalanej Komunikatem
Komisji Europejskiej, która jest podstawą oprocentowania pożyczek udzielanych
przez fundusze pożyczkowe.
Od 4 lipca 2013 roku do 8 października 2014 roku stopa referencyjna NBP
wynosiła 2,50%. 9 października 2014 roku została obniżona o 50 punktów
bazowych i 5 marca 2015 roku o kolejne 50 punktów bazowych i obecnie wynosi
1,50% co oznacza najniższy poziom w historii i według przewidywań analityków
nie zmieni się do końca roku. Poziom stopy referencyjnej jest jednym z głównych
determinantów oprocentowania kredytów bankowych. W 2014 roku mieliśmy
do czynienia z bardzo niskim poziomem stóp procentowych. W praktyce oznacza
to, że banki mogły oferować tańsze kredyty, niż choćby jeszcze rok wcześniej.
Mogło to w pewnym stopniu ograniczyć akcję pożyczkową sektora funduszy
pożyczkowych.
Stopa referencyjna ustalana Komunikatem Komisji Europejskiej wynosiła
przez cały 2014 rok 2,75 % i była niższa niż w 2013 roku (1.04.2013 - 30.06.2013 –
3.90%, 1.07.2013 - 31.12.2013 – 3,18%). Ta zmiana pozwoliła sektorowi fundu-
szy pożyczkowych na kształtowanie bardziej atrakcyjnej oferty z punktu widzenia
potencjalnych pożyczkobiorców. Z drugiej strony, środowisko niskich stóp pro-
centowych (i co za tym idzie niższe oprocentowanie pożyczek) potęguje problem
związany z pozyskiwaniem środków na pokrycie kosztów funkcjonowania
funduszu.
Jak wynika z powyższego, 2014 rok był okresem kolejnego, dynamicznego
wzrostu wartości udzielonych pożyczek. Jest to dowodem na to, że sektor
funduszy pożyczkowych spełnia coraz ważniejszą rolę w zapewnieniu sektorowi
MŚP dostępu do finansowania zewnętrznego.
4. Prognoza i rekomendacje
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy budżetowej na rok 2015 w bie-
żącym roku:61) Dynamika PKB wyniesie 3,4% .
15
1. Uwarunkowania makroekonomiczne działalności pożyczkowej w 2014 roku
6. Taką samą prognozę zawiera przyjęty 28.04.2015 r. przez Radę Ministrów Wieloletnie Plan Finansowy Państwa (WPFP) na lata 2015-2018.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
7. „Plany Finansowe Banków na 2015 r.” Urząd Komisji Nadzoru Finansowego. Warszawa, 2015 r.
2) Wzrost popytu krajowego osiągnie tempo 3,8%.
3) Nakłady na środki trwałe brutto wzrosną o 7,4%.
4) Przeciętne wynagrodzenie brutto będzie wyższe o 4,2%, a stopa bezrobocia
na koniec roku wyniesie 11,8%.
Przykładowe prognozy innych ośrodków w zakresie dynamiki PKB w 2015
roku prezentują się następująco:
1) Narodowy Bank Polski – 3,4%.
2) Agencja Bloomberg – 3,3%.
3) Bank Światowy – 3,2%.
4) Komisja Europejska – 3,2%.
5) Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową – 3,5%.
W 2015 roku fundusze pożyczkowe będą więc funkcjonować w otoczeniu
makroekonomicznym zbliżonym do tego jakie miało miejsce rok wcześniej.
Co ważne, rok 2015 będzie okresem wdrażania projektów realizowanych już
w ramach perspektywy finansowej 2014 – 2020. Dla funduszy pożyczkowych
oznacza to szerszy, niż w 2014 rok dostęp do kapitału pożyczkowego. Polska
gospodarka znajduje się w fazie stabilnego rozwoju. Jego dynamika nie jest taka
jakiej byśmy sobie wszyscy tego życzyli, jednak na tle Europy i świata wyróż-
niamy się in plus. 2015 rok powinien być więc czasem dalszej poprawy wyników
działalności sektora funduszy pożyczkowych i kolejnym okresem wzrostu znacze-
nia sektora mikropożyczkowego. 7
Pozytywne prognozy posiada polski sektor bankowy . Banki komercyjne
planują stabilny rozwój akcji kredytowej w 2015 r., czego przejawem jest wzrost
sumy bilansowej o 5,1%. Jednym z istotnych czynników wzrostu sumy bilan-
sowej banków mają być kredyty sektora niefinansowego. Banki spodziewają się
także wzrostu portfela kredytowego o 9,3%, w tym dla przedsiębiorstw o 14,4%
(14,8% dla dużych firm, 14,0% dla sektora MŚP). Poprawa sytuacji ma mieć
miejsce także w obszarze kredytów konsumpcyjnych (o 13,6%). Co do jakości
portfela przewidywane jest nieznaczne pogorszenie w ujęciu globalnym, przede
wszystkim z powodu starzenia się kredytów mieszkaniowych (wzrostu odsetka
kredytów niepracujących).
Fundusze pożyczkowe działają w dynamicznym otoczeniu zewnętrznym jeśli
chodzi o konkurencję, której muszą sprostać. Przede wszystkim należy zwrócić
uwagę na takie instrumenty jak: dotacja z urzędu pracy na założenie działalności
gospodarczej, oferta akademickich inkubatorów przedsiębiorczości, pożyczki
udzielane przez firmy pożyczkowe, crowdfunding, oferta funduszy venture
capital, czy też pożyczki społecznościowe (social lending). Te stosunkowo nowe
formy finansowania przedsiębiorstw będą stanowić dla funduszy pożyczkowych
rosnącą konkurencję. Odpowiadać na nie należy m.in. poprzez wykorzystywanie
nowoczesnych rozwiązań technicznych i informatycznych. Posiadanie własnej
witryny internetowej jest w dzisiejszych czasach standardem. Jednak jak wynika
z naszych obserwacji, przejrzystość stosownych witryn i kompleksowość zamie-
szczonych na nich informacji nie zawsze jest zadowolona. Wykorzystywać należy
także media społecznościowe. O ile profile w serwisie Facebook są już powszech-
nie wykorzystywane w sektorze fundusze to nadal do zagospodarowania pozostaje
komunikacja z interesariuszami za pośrednictwem platformy Twitter oraz blogów
16
1. Uwarunkowania makroekonomiczne działalności pożyczkowej w 2014 roku
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
traktujących o przedsiębiorczości, gospodarce regionu, czy też zarządzaniu przed-
siębiorstwem.
Oczywiście przedstawione prognozy mogą ulec weryfikacji przy wystąpieniu
szoków w otoczeniu zewnętrznym naszej gospodarki. Przykładem może być tu
potencjalne bankructwo Grecji, które z pewnością przełożyłoby się na spadek
wartości kursu złotego. Z jednej strony to korzystne zjawisko dla eksporterów,
z drugiej wzrost obciążeń dla kredytobiorców hipotecznych zadłużonych w walu-
tach obcych może odbić się negatywnie na popycie krajowym. Innym potencjal-
nym zagrożeniem jest dalsza eskalacja konfliktu ukraińskiego. Ewentualne
zbliżanie się działań wojennych do polskiej granicy oznaczałoby nie tylko depre-
cjację złotego, lecz rodziłoby także możliwość tego, że inwestorzy zagraniczni
zaczęliby masowo wycofywać się z naszego kraju.
Przy założeniu, że żaden z powyższych scenariuszy się nie spełni, fundusze
pożyczkowe będą mogły w 2015 roku w dalszym ciągu harmonijnie rozwijać
swoją działalność. Mówimy tu oczywiście o otoczeniu makroekonomicznym.
Aspektom prawnym i organizacyjnym zostanie poświęcona dalsza część
opracowania.
17
1. Uwarunkowania makroekonomiczne działalności pożyczkowej w 2014 roku
Zadaniem funduszy pożyczkowych jest wspieranie rozwoju sektora MŚP
przede wszystkim poprzez udzielanie niskooprocentowanych pożyczek. Skala
tego wsparcie może być tym większa, im wyższa będzie wartość kapitału pozo-
stająca w dyspozycji funduszy.
1. Dynamika wartości kapitału pożyczkowego
Na koniec 2014 roku fundusze pożyczkowe dysponowały łącznie kapitałem
w wysokości 2 mld 537 mln 844 tys. zł. Taka pula środków pozwala już na
odgrywanie znaczącej roli w całym systemie zasilania sektora przedsiębiorstw
kapitałem zewnętrznym.
Wykres 1. Zmiany wartości poziomu wyposażenia kapitałowego funduszy pożycz-
kowych w Polsce w latach 2005-2014 (w mln zł).
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce18
Rozdział IIWartość kapitału pożyczkowego
i aktywność funduszy pożyczkowych w układzie regionalnym
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w stosunku do roku 2014 obejmujących sytuację finansową funduszy pożyczkowych oraz informacji zamieszczonych w raportach: Rynek Funduszy Pożyczkowych w Polsce, Raport 2011, PZFP Warszawa 2012, Rynek Funduszy Pożyczkowych w Polsce, Raport 2012, PZFP Warszawa 2013, Rynek Funduszy Pożyczkowych w Polsce, Raport 2013, PZFP Warszawa 2014.
2 500,00
3 000,00
2 000,00
1 500,00
1 000,00
500,00
0,002005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
558,20
714,11823,20
946,40960,80
1614,901674,60
1983,10
2166,71
2537,84
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Analiza zebranych danych z sektora funduszy pożyczkowych pokazuje, że
z każdym rokiem fundusze zarządzają kapitałem o wyższej wartości. Choć dynami-
ka wzrostu w poszczególnych latach była zróżnicowana, to trend wzrostowy pozo-
staje niezachwiany. Oznacza to, że fundusze pożyczkowe potrafią zdobywać środki
potrzebne do swojej działalności (przede wszystkim skutecznie aplikować o środku
unijne), a po drugie są wiarygodnym partnerem dla podmiotów, które decydują
o przyznawaniu pieniędzy, które mają być przeznaczone na instrumenty zwrotne.
Wykres 2. Dynamika zmian wartości wyposażenia kapitałowego funduszy pożycz-
kowych w Polsce w latach 2005-2014 roku ( rok do roku, w %)
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Dynamika przyrostu kapitału pożyczkowego w poszczególnych latach ma
charakter nierównomierny. Jest to związane przede wszystkim ze zróżnicowaniem
liczby i wartości konkursów o dofinansowanie funduszy pożyczkowych. Na
przestrzeni ostatnich 8 lat zdecydowanie wyróżnia się rok 2010, który był okresem
skokowego przyrostu wartości kapitału pożyczkowego funduszy. W 2014 roku
wartość zarządzanego kapitału pożyczkowego funduszy wzrosła o 17,13%. Taki
wynik należy uznać za bardzo dobry z dwóch powodów. Po pierwsze omawiany
okres był czasem zamykania perspektywy finansowej 2007 – 2013 i co za tym
idzie konkursów o dofinansowanie było stosunkowo niewiele.
Co ciekawe, dynamika przyrostu kapitału pożyczkowego była wyższa niż
w roku 2013, niewiele niższa niż w 2012 i kilkukrotnie lepsza, niż w 2011. Dyna-
mika wzrostu odnotowanego w 2014 roku wynika przede wszystkim z przypły-
wem kapitału zarządzanego przez fundusze w związku z realizacją Inicjatywy
JEREMIE. Abstrahując od tego trzeba podkreślić, że zmiany w zakresie wyposa-
żenia kapitałowego funduszy pożyczkowych są w bardzo wysokim stopniu
determinowane przez politykę dystrybucji środków prowadzoną przez ich
dysponentów.
2. Wpływ działalności funduszy pożyczkowych na rozwój przedsiębiorczości w poszczególnych regionach
Fundusze pożyczkowe odgrywają coraz większą rolę w dostarczaniu finanso-
wania zewnętrznego sektorowi MŚP. Powyższego dowodzą dane przedstawione
na wykresie nr 3.
19
2. Wartość kapitału pożyczkowego i aktywność funduszy pożyczkowych w układzie regionalnym
80
70
60
50
40
30
20
10
02006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
27,93
15,2817,13
14,97
1,52
68,08
3,7
18,42
9,25
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Wykres 3. Porównanie liczby pożyczek udzielonych w roku 2013 i 2014.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
W 2014 roku fundusze pożyczkowe udzieliły 8 599 pożyczek, tj. o 461 (5,7%)
więcej niż rok wcześniej. Można oczywiście zastanawiać się, czy ten przyrost nie
jest zbyt mały. Jednak lepszym zobrazowaniem rosnącej aktywności funduszy
pożyczkowych są dane dotyczące dynamiki wartości udzielanych pożyczek.
Wykres 4. Wartość udzielonych pożyczek w roku 2013 i 2014 (w tys. zł.).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Łączna wartość udzielonych przez fundusze pożyczkowe w 2014 roku poży-
czek wyniosła 893 mln 801 tys. 371,20 zł. Oznacza to, że w stosunku do 2013 roku
wartość wypłaconych przedsiębiorcom środków wzrosłao 16,46 %. Tak znaczący
wzrost jest dowodem na to, że fundusze pożyczkowe odniosły w 2014 roku sukces
poprzez to, że wsparły sektor MŚP kapitałem o znacznie większej wartości. Jeżeli
ta dynamika zostanie utrzymana, to już w 2015 roku akcja pożyczkowa funduszy
może oscylować wokół 1 mld zł. Globalne wyniki funduszy pożyczkowych
osiągnięte w 2014 roku pozwalają stwierdzić, że podmioty te są ważnym i na stałe
już wpisanym ogniwem systemu zasilania finansowego przedsiębiorstw. Jest to
szczególnie ważne w kontekście nowej perspektywy finansowej UE. Podmioty
dostarczające sektorowi MŚP w ciągu jednego roku niemal 900 mln zł kapitału,
posiadające niejednokrotnie ponad 20 lat doświadczenia oraz dogłębną znajomość
lokalnych i regionalnych rynków, powinny siłą rzeczy być naturalnym partnerem
przy wdrażaniu instrumentów finansowych przewidzianych w ramach perspek-
tywy 2014-2020.
20
2. Wartość kapitału pożyczkowego i aktywność funduszy pożyczkowych w układzie regionalnym
8 000
8 100
8 200
8 300
8 400
8 500
8 600
2013 2014
8 599
8 138
700 000
740 000
780 000
820 000
860 000
900 000
940 000
2013 2014
767 490
893 801
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Tabela 1. Przestrzenne rozmieszczenie funduszy pożyczkowych według woje-
wództwa*, w którym udzielano pożyczek, liczby udzielanych pożyczek w układzie
przestrzennym, wartości tych pożyczek oraz średniej wartości pożyczki udzielonej
w poszczególnych regionach.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
W 2014 roku wzrosła średnia wartość pożyczki i wyniosła 103 942,48 zł.
Pokazuje to, że fundusze pożyczkowe są coraz mocniej obecna w świadomości
także większych podmiotów gospodarczych, których przedsięwzięcia potrzebują
finansowania o wyższej wartości. Nie zmienia to jednak faktu, że fundusze po-
życzkowe z taką samą starannością współpracują z pożyczkobiorcami potrze-
bującymi pożyczki w wysokości np. 8 000 zł, jak z tymi zaciągającymi zobowią-
zanie o wartości 100 000 zł. Najwyższa średnia wartość pożyczki miała miejsce
w województwie wielkopolskim (178 079,09 zł), najniższa w regionie lubuskim
(53 799,37 zł). W ujęciu generalnym w poszczególnych województwach sytuacja
jest zróżnicowana zarówno jeśli chodzi o średnią wartość pożyczki, jak i o ich
liczbę oraz łączną wartość. Fundusze pożyczkowe na bieżąco reagują na
zmieniające się potrzeby klientów. Są jednak ograniczone uwarunkowaniami
stawianymi przez dysponentów środków. Podkreślić należy także to, że wzrost
wartości pożyczki spowodowany jest głównie warunkami realizacji Inicjatywy
JEREMIE.
21
2. Wartość kapitału pożyczkowego i aktywność funduszy pożyczkowych w układzie regionalnym
Wyszczególnienie
Woj. Dolnośląskie
Woj. Kujawsko – Pomorskie
Woj. Lubelskie
Woj. Lubuskie
Woj. Łódzkie
Woj. Małopolskie
Woj. Mazowieckie
Woj. Opolskie
Woj. Podkarpackie
Woj. Podlaskie
Woj. Pomorskie
Woj. Śląskie
Woj. Świętokrzyskie
Woj. Warmińsko-Mazurskie
Woj. Wielkopolskie
Woj. Zachodniopomorskie
Razem
Liczba
funduszy
udzielających
pożyczek
na terenie
danego
województwa*
4
5
5
6
8
11
9
2
9
5
7
8
5
9
6
5
104
Liczba
pożyczek
850
421
543
445
356
548
664
150
776
172
1082
425
384
690
658
435
8599
Wartość
pożyczek
109 261 243,62 zł
29 375 959,87 zł
36 274 109,20 zł
23 940 721,25 zł
57 296 281,84 zł
45 877 375,00 zł
64 322 286,98 zł
26 351 073,81 zł
53 452 385,00 zł
18 684 294,74 zł
80 792 191,83 zł
54 005 615,80 zł
58 593 558,81 zł
67 552 735,55 zł
117 176 044,20 zł
50 845 494,00 zł
893 801 371,20 zł
Udział w %
w wartości
pożyczek
ogółem
12,22%
3,29%
4,06%
2,68%
6,41%
5,13%
7,20%
2,95%
5,98%
2,09%
9,04%
6,04%
6,56%
7,56%
13,11%
5,69%
100%
Średnia
wartość
pożyczki
128 542,64 zł
69 776,63 zł
66 803,15 zł
53 799,37 zł
160 944,61 zł
83 717,84 zł
96 870,91 zł
175 673,82 zł
68 881,94 zł
108 629,62 zł
74 669,31 zł
127 072,04 zł
152 587,39 zł
97 902,50 zł
178 079,09 zł
116 886,19 zł
103 942,48 zł
* fundusze z siedzibą główną na terenie danego regionu oraz fundusze posiadające oddziały w danym województwie.
W 2014 roku najwięcej pożyczek udzielono w województwie pomorskim
(1082), jednak największą łączną wartość pożyczek odnotowano w regionie
wielkopolskim (117 176 044,20 zł). Przedsiębiorcy z tego województwa realizują
przedsięwzięcia o jednostkowo wyższej wartości. Najmniejszą liczbę pożyczek
odnotowano natomiast w województwie podlaskim (172), ich łączna wartość była
najniższa ze wszystkich 16 regionów (18 684 294,74 zł). Jest to, jak można sądzić,
związane ze stosunkowo słabym poziomem rozwoju gospodarczego tego
województwa, a co za tym idzie ograniczonym popytem na ofertę funduszy.
Wykres 5. Liczba funduszy pożyczkowych (fundusze z siedzibą główną na terenie
danego regionu oraz oddziały funduszy spoza województwa) udzielających
pożyczek na terenie poszczególnych województw.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Jak pokazuje wykres nr 5 najwięcej funduszy działało na terenie województwa
małopolskiego, przy czym nie mówimy tu tylko o funduszach zarejestrowanych w
tym regionie, lecz także o podmiotach posiadających siedzibę główną w innym
województwie, ale prowadzące swój oddział (oddziały) na terenie danego regionu.
Na drugim miejscu znajdują się województwa: mazowieckie, warmińsko-
mazurskie i podkarpackie. Można postawić tezę, że aktywność funduszy jest
związana z poziomem rozwoju gospodarczego regionu i fundusze pożyczkowe są
szczególnie aktywne tam gdzie przedsiębiorczość wymaga szczególnego
wsparcia. Taki stan rzeczy wpisuje się w samą ideę funduszy pożyczkowych.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce22
2. Wartość kapitału pożyczkowego i aktywność funduszy pożyczkowych w układzie regionalnym
00
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2
7
88
555
4
5
66
999
11
5
wojew
ództwo do
lnoś
ląskie
wojew
ództwo ku
jawsko-po
morskie
wojew
ództwo lube
lskie
wojew
ództwo lubu
skie
wojew
ództwo łódzkie
wojew
ództwo małop
olskie
wojew
ództwo mazow
ieckie
wojew
ództwo op
olskie
wojew
ództwo po
dkarpa
ckie
wojew
ództwo po
dlaskie
wojew
ództwo po
morskie
wojew
ództwo śląskie
wojew
ództwo św
iętokrzyskie
wojew
ództwo warmińsko-mazurskie
wojew
ództwo wielkop
olskie
wojew
ództwo zach
odniop
omorskie
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Wykres 6. Udział pożyczek udzielonych w poszczególnych regionach w pożyczkach
ogółem w roku 2014 według wartości (w %).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Największy udział w ogólnym dobrym wyniku funduszy pożyczkowych
w 2014 roku jeśli chodzi o łączną wartość udzielonych pożyczek miały fundusze
posiadające swoje siedziby i oddziały na terenie województw: wielkopolskiego,
dolnośląskiego i pomorskiego. Szczególnie dwa pierwsze z wymienionych regio-
nów wyróżniały się na tle pozostałych. Łącznie na ich terenie udzielono pożyczek
przekraczających wartość 25% wszystkich. Na przeciwległym biegunie znajdują
się województwa: podlaskie, lubuskie i opolskie.
3. Aktywność funduszy pożyczkowych w podziale ze względu na poziomzurbanizowania i liczbę mieszkańców
Na potrzeby Raportu wydzielono dwa rodzaje obszarów. Wiejski obejmuje
gminy wiejskie i wiejsko miejskie oraz miasta o liczbie mieszkańców mniejszej
niż 25 tys. Natomiast w skład obszaru miejskiego wchodzą miasta o liczbie
mieszkańców wyższej niż 25 tys. Niestety część ankietowanych funduszy nie pro-
wadzi statystyki działalności pożyczkowej w tym zakresie co utrudnia przedsta-
wienie właściwej analizy.
23
2. Wartość kapitału pożyczkowego i aktywność funduszy pożyczkowych w układzie regionalnym
00
2
4
6
8
10
12
14
5,98 6,04
5,13
4,06
3,29
12,22
5,79
13,11
2,68 2,95
2,09
wojew
ództwo do
lnoś
ląskie
wojew
ództwo ku
jawsko-po
morskie
wojew
ództwo lube
lskie
wojew
ództwo lubu
skie
wojew
ództwo łódzkie
wojew
ództwo małop
olskie
wojew
ództwo mazow
ieckie
wojew
ództwo op
olskie
wojew
ództwo po
dkarpa
ckie
wojew
ództwo po
dlaskie
wojew
ództwo po
morskie
wojew
ództwo śląskie
wojew
ództwo św
iętokrzyskie
wojew
ództwo warmińsko-mazurskie
wojew
ództwo wielkop
olskie
wojew
ództwo zach
odniop
omorskie
9,04
6,41 6,56
7,567,20
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Tabela 2. Pożyczki udzielone przez fundusze pożyczkowe w 2014 roku według
miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Większość pożyczek jest udzielana na terenach miejskich, co za tym idzie
wyższa jest także ich wartość. Zwraca jednak uwagę fakt, że różnica w aktywności
pożyczkowej pomiędzy typami obszarów nie jest wielka. Fundusze w miarę
równomiernie wspierają rozwój przedsiębiorczości zarówno na terenach bardziej,
jak i mniej zaludnionych. Wynika to ze specyfiki i zadań funduszy pożyczkowych.
Jest to szczególnie ważne dla przedsiębiorstw z mniejszych ośrodków gdzie
dostęp do finansowania bankowego jest utrudniony i mniej konkurencyjny
(mniejsze nasycenie placówkami bankowymi). Takie firmy, jak widać, nie będą
miały problemu ze skorzystaniem z oferty funduszy pożyczkowych, które działa-
ją, zgodnie ze swoją misją i zadaniami nie tylko w skali regionalnej, lecz także
lokalnej. Tym samym pełnią funkcję aktywizującą małe społeczności w zakresie
rozwoju gospodarczego i podnoszenia jakości życia.
Wykres 7. Struktura wartości udzielonych pożyczek według miejsca prowadzenia
działalności gospodarczej z podziałem na obszary wiejskie i miejskie.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Powyższe potwierdza wykres nr 7. Zakładając równomierny rozkład pożyczek
niesklasyfikowanych. Na obszarach miejskich wartość wypłaconych zostało nie-
mal 54% wartości pożyczek. Widać więc wyraźnie, że fundusze są w bardzo po-
dobnym stopniu bez względu na liczbę mieszkańców danego ośrodka (oczywiście
trzeba brać pod uwagę to, że mamy do czynienia z pewnym przedziałem). Jest to
kolejna przesłanka tego, że fundusze pożyczkowe są ważnym partnerem dla
sektora MŚP – wychodzą z ofertą do przedsiębiorców w nawet bardzo małych
ośrodkach i dodatkowo wykazują się dobrą znajomością uwarunkowań panują-
cych na lokalnych rynkach.
24
2. Wartość kapitału pożyczkowego i aktywność funduszy pożyczkowych w układzie regionalnym
Wartość
360 100 439,66 zł
480 929 782,46 zł
52 771 149,09 zł
Liczba
3706
4307
586
Wyróżnienie
Obszar wiejski (gminy wiejskie, wiejsko-miejskie oraz miasta
poniżej 25 tys. mieszkańców)
Obszar miejski (miasta powyżej 25 tys. mieszkańców)
* Pożyczki niesklasyfikowane
* Pożyczki niesklasyfikowane – liczba i wartość pożyczek udzielonych przez dwa fundusze, które nie zostały przy-pisane do żadnej kategorii.
* Pożyczki niesklasyfikowane –udział w wartości pożyczek udzielonych przez dwa fundusze, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
obszar wiejski40,29%
obszar miejski53,81%
pożyczki niesklasyfikowane*5,90%
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
W 2014 roku działalność prowadziło 87 funduszy pożyczkowych działających
we wszystkich województwach. Zauważalny jest wzrost zainteresowania prowa-
dzeniem tego typu działalności wśród podmiotów, które dotychczas wspierały
rozwój przedsiębiorczości jednak za pomocą innych instrumentów. To zjawisko
wynika zapewne z tego, że na instrumenty zwrotne przeznaczono w perspektywie
2014 – 2020 więcej środków, niż miało to miejsce w siedmiu poprzednich latach.
Fundusze pożyczkowe są zróżnicowane pod względem m.in.: zasięgu działania,
wysokości kapitału pożyczkowego, wielkości kadr, czy też zakresu świadczonych
usług.
1. Wyposażenie kapitałowe funduszy pożyczkowych
Tabela 3. Wyposażenie kapitałowe funduszy pożyczkowych w Polsce w 2014 roku
w zależności od wartości posiadanego kapitału..
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Jak wynika z tabeli nr 3 niemal 70% całego kapitału pożyczkowego pozo-
stającego w dyspozycji funduszy pożyczkowych jest zarządzane przez 19 z 72 ba-
danych podmiotów. Co ważne, każda z tych organizacji posiada kapitał pożycz-
kowy przekraczający 40 mln zł. Mamy więc do czynienia z silną koncentracją
kapitału. Możemy wymienić dwie główne przyczyny i zarazem konsekwencje
takiego stanu rzeczy. Po pierwsze już posiadany kapitał ułatwia skuteczne
aplikowanie o kolejne środki. Po drugie fundusze o większym kapitale działają
zazwyczaj na terenie obejmującym więcej niż jeden region dzięki czemu mogą
korzystać z większej liczby potencjalnych źródeł finansowania (np. RPO). Wydaje
się, że w kolejnych latach opisane powyżej zjawisko będzie się pogłębiać.
25
Rozdział IIISieć i zakres działalności funduszy
pożyczkowych oraz ich zaplecze kadrowe
Suma kapitału
10 182 230,42 zł
82 270 776,92 zł
184 937 410,5 zł
527 204 549,8 zł
1 733 248 723 zł
2 537 843 690,64 zł
Liczba
7
13
14
19
19
72
Wartość kapitału
Do 3 mln
3-10 mln
10-20mln
20-40 mln
Pow. 40 mln
Razem
* Pożyczki niesklasyfikowane - dwa fundusze pożyczkowe objęte badaniem nie prowadzą ewidencji udzielonych pożyczek w wymienionej kategorii.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Wykres 8. Liczba funkcjonujących na rynku funduszy pożyczkowych w zależności
od wartości posiadanego kapitału.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 9. Poziom wyposażenia kapitałowego funduszy pożyczkowych w Polsce
w 2014 roku w zależności od wartości posiadanego kapitału (w tys. zł).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Siedem najmniejszych funduszy pożyczkowych dysponuje kapitałem o łącznej
wartości niecałych 11 mln zł. W praktyce oznacza to, że fundusz z tej grupy jeżeli
chce prowadzić rzeczywistą, aktywną politykę pożyczkową i wspierać rozwój
przedsiębiorczości na swoim terenie to już w połowie roku może nie dysponować
środkami pożyczkowymi. Do tego dochodzi kwestia pokrycia kosztów działal-
ności. Przy kapitale rzędu 1-2 mln zł fundusz musi posiadać w swojej ofercie pro-
26
3. Sieć i zakres działalności funduszy pożyczkowych oraz ich zaplecze kadrowe
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
do 3 mln 3-10 mln 10-20 mln 20-40 mln pow. 40 mln
14
1919
7
0
200 000
400 000
600 000
800 000
1 000 000
1 200 000
1 400 000
1 600 000
1 800000
2 000 000
do 3 mln 3-10 mln 10-20 mln 20-40 mln pow. 40 mln
1 733 249
10 182
527 205
82 271
13
184 937
dukty inne niż pożyczki. Nierzadko jest tak, że to właśnie pożyczki mają charakter
dodatkowy w stosunku do innych działań prowadzących przez daną organizację
posiadającą fundusz pożyczkowy.
Tabela 4. Struktura % funduszy pożyczkowych w 2014 roku w zależności od liczby
i wartości posiadanego kapitału.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Powyższe tezy potwierdza tabela nr 4. Widać wyraźnie, że najmniejsze fun-
dusze pożyczkowe łącznie mają małe znaczenie w całym systemie funduszy. Dwie
kolejne grupy (kapitał 3-10 mln zł i 10-20 mln zł) stanowią łącznie już dużą siłę
jeśli chodzi o liczbę podmiotów – niemal 40% funduszy ogółem. Jednak w ujęciu
kapitałowym ich znaczenie jest już dalece mniejsze – prawie 11% sumy kapitałów
funduszy pożyczkowych. Jest to dowód na to przedstawioną wcześniej tezy
mówiącą o rozwarstwieniu kapitałowym funduszy.
Wykres 10. Struktura liczby funduszy pożyczkowych w 2014 roku w zależności
od wartości posiadanych kapitałów.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Mamy natomiast do czynienia z równowagą pomiędzy udziałem w liczbie
funduszy, a udziałem w ich kapitale pożyczkowym jeśli chodzi o fundusze
dysponujące kapitałem w przedziale 20-40 mln zł.
27
3. Sieć i zakres działalności funduszy pożyczkowych oraz ich zaplecze kadrowe
Struktura % wartości funduszy
0,40
3,24
7,29
20,77
68,30
100
Struktura % liczby funduszy
9,72
18,06
19,44
26,39
26,39
100
Wartość kapitału
Do 3 mln
3-10 mln
10-20mln
20-40 mln
Pow. 40 mln
Razem
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
pow. 40 mln26,39%
20-40 mln26,39%
10-20 mln19,44%
3-10 mln18,06%
do 3 mln9,72%
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Wykres 11. Struktura wartości posiadanego kapitału funduszy pożyczkowych
w 2014 roku w zależności od ich wartości.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
2. Sieć oddziałów terenowych funduszy pożyczkowych
Jedną z zalet funduszy pożyczkowych jest to, że znajdują się blisko przedsię-
biorców. Sieć nie jest tak rozwinięta oczywiście jak w przypadku banków. Jednak
fundusze to nie pojedyncze punkty na mapie do których trzeba jechać wiele
kilometrów, aby uzyskać dostęp do taniego finansowania.
Wykres 12. Struktura przestrzennego rozmieszczenia funduszy pożyczkowych
według województwa na terenie, którego udzielono pożyczek.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
28
3. Sieć i zakres działalności funduszy pożyczkowych oraz ich zaplecze kadrowe
pow. 40 mln68,30% 3-10 mln
3,24%
20-40 mln20,77%
10-20 mln7,29%
do 3 mln0,40%
00
2
4
6
8
10
12
14
wojew
ództwo do
lnoś
ląskie
wojew
ództwo ku
jawsko-po
morskie
wojew
ództwo lube
lskie
wojew
ództwo lubu
skie
wojew
ództwo łódzkie
wojew
ództwo małop
olskie
wojew
ództwo mazow
ieckie
wojew
ództwo op
olskie
wojew
ództwo po
dkarpa
ckie
wojew
ództwo po
dlaskie
wojew
ództwo po
morskie
wojew
ództwo śląskie
wojew
ództwo św
iętokrzyskie
wojew
ództwo warmińsko-mazurskie
wojew
ództwo wielkop
olskie
wojew
ództwo zach
odniop
omorskie
9
7
88
555
4
5
66
9
2
9
5
11
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Jak pokazuje, prezentowany już powyżej, wykres nr 12 w każdym z regionów
działa kilka funduszy pożyczkowych. Jak widać, prym wiedze województwo
małopolskie, na jego terenie działa najwięcej funduszy. Natomiast duże pole do
rozwoju istnieje nadal w regionie opolskim. Co ważne, fundusze nie posiadają
zunifikowanej oferty. Konkurują ze sobą oprocentowaniem pożyczek, lecz także
ofertą dodatkową (szkolenia, doradztwo), czy też po prostu jakości świadczonych
usług (np. długość trwania procedury pożyczkowej). Dlatego fundusze są zmu-
szone do stałego podnoszenia swoich standardów, a przedsiębiorcy mogą swobod-
nie wybierać ofertę najkorzystniejszą dla siebie.
Tabela 5. Sieć oddziałów terenowych funduszy pożyczkowych w 2014 roku.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Ponad 60% funduszy posiada swoje oddziały terenowe, zwiększając tym
samym bazę klientów i ułatwiając dotarcie przedsiębiorcom do finansowa-
nia.Większość z nich posiada jednak tylko jeden oddział. Istnieje więc w tym
obszarze pole do dalszego działania. Zwraca uwagę fakt, że wyraźnie większy
odsetek funduszy (12,5%) prowadzi 4 lub więcej oddziałów terenowych, niż dwa
lub 3 oddziały. Jest to kolejny dowód na to, że istnieje grupa funduszy wyraźnie
odróżniająca się od pozostałych szeroko rozumianą skalą działania.
3. Polityka kadrowa oraz działalność inna niż pożyczkowa
Fundusze pożyczkowe na koniec 2014 roku obsadzały pracownikami ponad
1920 etatów. Najwięcej funduszy zatrudniało w swoich organizacjach między
20 a 50 pracowników. Poniżej przeanalizowana zostanie także działalność inna
niż pożyczkowa organizacji prowadzących fundusze pożyczkowe.
Tabela 6. Struktura zatrudnienia w funduszach pożyczkowych w 2014 roku
(liczona według etatów).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
29
3. Sieć i zakres działalności funduszy pożyczkowych oraz ich zaplecze kadrowe
Struktura %
43,06
37,50
4,17
2,78
12,50
100
Struktura % liczby
zatrudnionych ogółem
5,29
14,48
43,23
37,00
100
Liczba
31
27
3
2
9
72
Struktura %
liczby funduszy
29,17
25,00
36,11
9,72
100
Liczba zatrudnionych
ogółem wg. etatów
101,5
278
830,13
710,45
1920,08
Liczba
funduszy
21
18
26
7
72
Liczba posiadanych oddziałów terenowych
Nie posiada żadnego oddziału
Posiadają 1 oddział terenowy
Posiadają 2 oddziały terenowe
Posiadają 3 oddziały terenowe
Posiadają 4 i więcej oddziałów terenowych
Razem funduszy
Liczba pracowników
funduszu
Od 1 do 10
Od 10 do 20
Od 20 do 50
Pow. 50 osób
Razem
Zwraca uwagę fakt, że tylko 7, a więc 9,72% funduszy zatrudnia więcej niż
50 osób. Wynika to przede wszystkim z dwóch czynników. Po pierwsze fundusze
posiadają ograniczone środki, które mogą przeznaczyć na szeroko pojmowane
koszty pracy. Po drugie omawiane podmioty potrafią bardzo dobrze optymali-
zować koszty, co w połączeniu z właściwym zarządzaniem nie skutkuje obniże-
niem jakości świadczonych usług (np. w postaci zbyt długiego procesu przyznaw-
ania pożyczek). Najwięcej etatów obserwujemy w grupie funduszy zatrudnia-
jących więcej niż 20 a mniej niż 50 osób. Wielkość kadry mieszcząca się w tym
przedziale jest więc optymalna – pozwala prowadzić odpowiednio szeroką dzia-
łalność. Zatrudnianie większej liczby pracowników jest właściwe dla funduszy
o bardzo wysokim kapitale pożyczkowym.
Wykres 13. Rozmieszczenie liczby osób zatrudnionych w funduszach pożyczko-
wych w podziale na województwa (liczone wg. liczy etatów).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Najwięcej pracowników zatrudniają fundusze pożyczkowe zlokalizowane
w województwie podkarpackim, trzeba jednak zaznaczyć, że ten wynik w dużej
mierze jest pochodną skali zatrudnienia tylko w jednym podmiocie. Godna odno-
towania jest także skala zatrudnienia w takich województwach jak: Wielkopolskie,
Warmińsko – Mazurskie, Świętokrzyskie, Łódzkie, Lubuskie. Dużo mniejsze
zróżnicowanie występuję jeśli chodzi o liczbę pracowników bezpośrednio zaanga-
żowanych w działalność pożyczkową. Występuje jednak zdecydowana różnica we
wszystkich regionach pomiędzy liczbą zatrudnionych ogółem a liczbą pracow-
ników dedykowanych stricte do pożyczek. Świadczy to o tym, że organizacje
prowadzące fundusze pożyczkowe prowadzą także inną działalność, a także o tym,
że przy obecnej skali biurokracji potrzebne jest zatrudnianie pracowników zajmu-
jących się tylko jej obsługą.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce30
00
50
100
150
200
250
300
wojew
ództwo do
lnoś
ląskie
wojew
ództwo ku
jawsko-po
morskie
˘ liczba zatrudnionych ogółem liczba pracowników bezpośrednio zaangażowanych w działalność˘
wojew
ództwo lube
lskie
wojew
ództwo lubu
skie
wojew
ództwo łódzkie
wojew
ództwo małop
olskie
wojew
ództwo mazow
ieckie
wojew
ództwo op
olskie
wojew
ództwo po
dkarpa
ckie
wojew
ództwo po
dlaskie
wojew
ództwo po
morskie
wojew
ództwo śląskie
wojew
ództwo św
iętokrzyskie
wojew
ództwo warmińsko-mazurskie
wojew
ództwo wielkop
olskie
wojew
ództwo zach
odniop
omorskie
92
50
77
145 145
59
9873
260,50
79,75 80
26
117,38130
180,45
211
122
222240
1934 29
56
1130,50
11,05
3350,74 44,25 37
78
3. Sieć i zakres działalności funduszy pożyczkowych oraz ich zaplecze kadrowe
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Wykres 14. Skala zaangażowania funduszy pożyczkowych w świadczenie usług
szkoleniowych.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Fundusze pożyczkowe wspierają rozwój sektora MŚP nie tylko tanim
kapitałem. Jak dowodzi wykres nr 14 wyraźnie ponad połowa funduszy świadczy
także usługi szkoleniowe. W praktyce wygląda to tak, że pożyczkobiorca wraz ze
środkami finansowymi otrzymuje nowe umiejętności i wiedzę. Jest to wartość nie
do przecenienia szczególnie w odniesieniu do nowoutworzonych przedsiębiorstw.
Startujący przedsiębiorcy często nie posiadają jeszcze odpowiednio dużych kom-
petencji z zakresu np. marketingu, księgowości, czy też zarządzania zasobami
ludzkimi. Uzupełnić te braki pomagają właśnie szkolenia organizowane przez
fundusze pożyczkowe. Szkolenia te nierzadko mają charakter obligatoryjny
w toku ubiegania się o pożyczkę. Ostatecznie nowe przedsiębiorstwo rozpoczyna
działalność z odpowiednią wiedzą niezbędną do codziennego funkcjonowania.
Wykres 15. Skala zaangażowania funduszy pożyczkowych w świadczenie usług
doradczych.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 16. Skala zaangażowania funduszy pożyczkowych w świadczenie usług
informacyjno-konsultacyjnych.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
31
niezaangażowane35%
niezaangażowane38%
niezaangażowane32%
zaangażowane65%
zaangażowane62%
zaangażowane68%
3. Sieć i zakres działalności funduszy pożyczkowych oraz ich zaplecze kadrowe
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Wykresy nr 15 i 16 pokazują to, że większość funduszy pożyczkowych posiada
ofertę szerszą niż same pożyczki, szczególnie jeśli dodamy do tego wcześniej
poruszaną działalność szkoleniową. Przedsiębiorcy mogą uzyskać w omawianych
podmiotach porady i informacje a także zasięgnąć konsultacji w takich obszarach
jak m.in.: dostęp do środków europejskich, finansowanie przedsięwzięć bizne-
sowych, konstrukcja biznesplanów, stworzenie kanałów sprzedażowych, czy też
regulacje prawne dotyczące działalności gospodarczej.
Fundusze pożyczkowe wspierają rozwój sektora MŚP w sposób kompleksowy.
Oferują nie tylko kapitał lecz szeroki zasób wiedzy (dostarczanej zazwyczaj bez
kosztowo) niezbędnej do osiągnięcia sukcesu w toku prowadzenia działalności
gospodarczej.
Wykres 17. Status funduszu pożyczkowego.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
W niniejszym opracowaniu kilkukrotnie podkreślano to, że fundusze pożycz-
kowe to element większej całości wspierającej rozwój przedsiębiorczości. Dowo-
dzi tego także wykres nr 17. Większość funduszy pożyczkowych funkcjonuje jako
jednostka wydzielona w ramach innego podmiotu gospodarczego. Taki stan
rzeczy pozwala na to, żeby dana organizacja oferowała przedsiębiorcom szeroki
wachlarz usług tj.: pożyczki, szkolenia, doradztwo, informacje, konsultacje.
Między innymi dzięki temu fundusze pożyczkowe z każdym rokiem cieszą się
coraz większym zainteresowaniem ze strony przedsiębiorców – otrzymują oni nie
tylko środki finansowe, lecz także podbudowę merytoryczną zwiększającą szansę
na osiągnięcie powodzenia w biznesie.
32
jednostka wydzielona w ramach innego
podmiotu gospodarczego63%
niezależny podmiot gospodarczy37%
3. Sieć i zakres działalności funduszy pożyczkowych oraz ich zaplecze kadrowe
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
1. Działalność funduszy pożyczkowych w zależności od okresu funkcjonowaniaprzedsiębiorcy na rynku
Z punktu widzenia okresu prowadzenia działalności gospodarczej w badaniu
wydzielono dwie kategorie podmiotów. Pierwsza z tych kategorii to podmioty
prowadzące działalność do 12 miesięcy w momencie zaciągnięcia pożyczki. Dru-
ga to pozostałe podmioty, a więc prowadzące działalność gospodarczą dłużej niż
jeden rok – zostały one ujęte w kategorii podmiotów kontynuujących działalność
gospodarczą. Zgodnie z przyjętym podziałem na wykresach 18 i 19 przedstawiono
liczbę pożyczek udzielonych w tym podziale w 2014 roku oraz ich strukturę
w ujęciu procentowym.
Wykres 18. Pożyczkobiorcy według czasu prowadzenia działalności gospodarczej.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Zgodnie z powyższą ilustracją graficzną rozpoczynający działalność gospodarczą
zaciągnęli w roku 2014 razem 2 860 pożyczek, co stanowiło 33,25% pożyczek
ogółem ujętych w badaniu. Podmioty kontynuujące działalność gospodarczą za-
ciągnęły 5739 pożyczek (66,75%). Liczbę pożyczek zaciągniętych przez podmio-
ty rozpoczynające działalność należy uznać za dużą. Taki stan rzeczy jest odzwier-
ciedleniem faktu, iż fundusze pożyczkowe są poniekąd w dużym stopniu głów-
nymi podmiotami, które poprzez instrumenty zwrotne finansują działalność
gospodarczą nowopowstających przedsiębiorstw i przedsiębiorstw na wczesnym
etapie rozwoju, wypełniając w tym zakresie ogromną lukę na rynku. Nowopowsta-
jące przedsiębiorstwa jak powszechnie wiadomo mają bardzo ograniczony dostęp
do kapitału, często powiązany z brakiem odpowiednich zabezpieczeń. Finanso-
wanie ich działalności przez fundusze pożyczkowe wiąże odpowiedzialnością,
wymagającą ogromnej pracy i staranności celem ograniczenia ogromnego ryzyka,
które się z tym wiąże.
33
Rozdział IVCharakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
7 000
Rozpoczynający działalność gospodarczą(do 12 m-cy od zarejestrowania)
Kontynuujący działalność gospodarczą
2 860
5 739
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Wykres 19. Struktura udzielania pożyczek przez fundusze pożyczkowe w 2014 roku
w podziale na przedsiębiorców kontynuujących działalność gospodarczą oraz
rozpoczynających działalność gospodarczą w ujęciu ilościowym.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Biorąc pod uwagę wartość udzielonych pożyczek podmioty rozpoczynające
działalność gospodarczą zaciągnęły w roku 2014 pożyczki na kwotę 204 090
231,49 zł, co stanowiło 22,83% ogółu udzielonych pożyczek. Podmioty gospodar-
cze prowadzące działalność gospodarczą dłużej niż 12 miesięcy zaciągnęły po-
życzki na kwotę 689 711 139,69 zł, co stanowi 77,17 % ogółu udzielonych poży-
czek. Wartość pożyczek ogółem oraz w ujęciu procentowym w podziale na grupy
podmiotów według czasu prowadzenia działalności gospodarczej w roku 2014
zaprezentowano na wykresach 20 i 21.
Wykres 20. Wartość pożyczek ogółem w podziale na grupy podmiotów według
czasu prowadzenia działalności gospodarczej w 2014 roku (w tys. zł).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 21. Struktura udzielanych pożyczek przez fundusze pożyczkowe w 2014
roku w podziale na przedsiębiorców kontynuujących działalność gospodarczą
oraz rozpoczynających działalność gospodarczą w ujęciu wartościowym.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
34
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
rozpoczynający działalność gospodarczą (do 12 m-cy
od zarejestrowania)33,25%
k
66,75%
ontynuujący działalność gospodarczą
0
100 000
200 000
300 000
400 000
500 000
600 000
700 000
Rozpoczynający działalność gospodarczą(do 12 m-cy od zarejestrowania)
Kontynuujący działalność gospodarczą
204 090
689 711
rozpoczynający działalność gospodarczą (do 12 m-cy
od zarejestrowania)22,83%
k
77,17%
ontynuujący działalność gospodarczą
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Z danych wynikających z badania wynika, iż wartość pożyczek udzielonych
podmiotom prowadzącym działalność do 12 miesięcy była w 2014 r. niemal ponad
3,5 krotnie mniejsza od wartości pożyczek ogółem udzielonych podmiotom gospo-
darczym, które kontynuowały swoją działalność gospodarczą. W dużej mierze
świadczy to o mniejszym zapotrzebowaniu jednostkowym tych przedsiębiorców
na pożyczki. Niemniej jednak obraz ten jest trochę zaburzony z uwagi na fakt,
iż wiele projektów ukierunkowanych na wsparcie tzw. start-up’ów przez fundu-
sze pożyczkowe zawiera ograniczenie maksymalnej kwoty pożyczki (mniejsze
niż w przypadku podmiotów kontynuujących działalność powyżej 12 miesięcy).
Liczba i wartość pożyczek udzielonych podmiotom prowadzącym działalność
gospodarczą do 12 miesięcy świadczy o tym, iż oferta funduszy pożyczkowych
stanowiła bardzo dobry punkt wyjścia w początkowej fazie prowadzenia działal-
ności i była atrakcyjna dla pożyczkobiorców na starcie działalności.
2. Klienci kontynuujący współpracę z funduszami pożyczkowymi
Na uwagę zasługuje fakt, iż duża grupa klientów funduszy pożyczkowych to
tzw. klienci powracający. W badanym okresie z pożyczek po raz kolejny skorzy-
stało 2002 przedsiębiorców, a dodatkowo 586 przedsiębiorców nie zostało w tej
kategorii sklasyfikowanych (część funduszy pożyczkowych objętych badaniem
nie prowadzi ewidencji udzielonych pożyczek w tym podziale), prawdopodobnie
więc tych przedsiębiorców było więcej. Wynika z tego, że ponad 23% przedsię-
biorców w ujęciu ilościowym i ponad 25% w ujęciu wartościowym to klienci,
którzy po raz kolejny otrzymują pożyczkę z funduszu pożyczkowego. Świadczy to
o tym, że duża grupa klientów funduszy pożyczkowych bardzo ceni sobie współ-
pracę z funduszami pożyczkowymi. Podkreślają oni wiele korzyści wynikających
ze współpracy z funduszami pożyczkowymi: rzetelność, fachowość obsługi, szyb-
kość działania, wysokie kompetencje, elastyczność, pomoc w przygotowaniu nie-
zbędnej dokumentacji (wiele instytucji prowadzących fundusz świadczy także
usługi doradcze). Wymienione korzyści w połączeniu z atrakcyjną ofertą funduszy
sprawiają, iż duża grupa klientów powraca do nich po kolejną pożyczkę. Poniższe
wykresy nr 22 i nr 23 przedstawiają szczegółową statystykę w tym podziale.
Wykres 22. Struktura udziału w ogólnej liczbie pożyczek udzielonych w 2014 roku
w podziale na przedsiębiorców korzystających z usług funduszu pożyczkowego po
raz pierwszy oraz po raz kolejny.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
35
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
* Pożyczki niesklasyfikowane – udział w liczbie pożyczek udzielonych przez dwa fundusze, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
pożyczki niesklasyfikowane*
6,82%
przedsiębiorcy korzystający z usług
funduszu pożyczkowegopo raz kolejny
23,28%
przedsiębiorcy korzystający z usług funduszu pożyczkowegopo raz pierwszy69,90%
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Wykres 23. Struktura udziału w ogólnej wartości pożyczek udzielonych w 2014
roku w podziale na przedsiębiorców korzystających z usług funduszu pożycz-
kowego po raz pierwszy oraz po raz kolejny.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
W roku 2014 liczba pożyczek ogółem wyniosła 8 599. Dominującą część
udzielonych pożyczek stanowiły pożyczki udzielone przedsiębiorstwom zalicza-
nym do kategorii mikroprzedsiębiorstw. W tej grupie udzielono łącznie 7 621
pożyczek, co stanowiło 88,62% ogółu udzielonych pożyczek. Drugą grupę przed-
siębiorstw, jednak o zdecydowanie mniejszej liczbie udzielonych pożyczek, sta-
nowiły podmioty zaliczane do grupy małych przedsiębiorstw. Liczba udzielonych
im pożyczek wyniosła 809, co stanowiło 9,40% pożyczek udzielonych ogółem.
Najmniej liczną grupą z punktu widzenia liczby udzielonych pożyczek stanowiły
przedsiębiorstwa zaliczane do kategorii przedsiębiorstw średnich, gdzie udzielono
95 pożyczek, co stanowiło zaledwie 1,12% pożyczek udzielonych ogółem.
W kategorii inne pożyczki (badanie nie zawiera w tym miejscu rozbicia na kon-
kretne rodzaje pożyczkobiorców) zostały udzielone 74 pożyczki, co stanowiło
0,86% pożyczek udzielonych ogółem. Dane statystyczne wyraźnie wskazują,
iż działalność funduszy pożyczkowych ukierunkowana jest głównie na wspieranie
mikroprzedsiębiorstw. Dane ukazujące liczbę i wartość pożyczek w zależności
od wielkości przedsiębiorstwa przedstawiono w tabeli 7.
Tabela 7. Pożyczki udzielone przez fundusze pożyczkowe w roku 2014 w podziale
na klasy wielkości przedsiębiorstw.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Należy zwrócić uwagę na wartość pożyczek ogółem, udzielonych w ramach
wymienionych wyżej trzech grup podmiotów. W grupie mikroprzedsiębiorstw
suma udzielonych pożyczek stanowiła 74,52% ogólnej wartości pożyczek.
W grupie przedsiębiorstw małych udział w wartości pożyczek udzielonych ogó-
36
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
* Pożyczki niesklasyfikowane – udział w wartości pożyczek udzielonych przez dwa fundusze, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
pożyczki niesklasyfikowane*
5,90%
przedsiębiorcy korzystający z usług
funduszu pożyczkowegopo raz kolejny
25,18%
przedsiębiorcy korzystający z usług funduszu pożyczkowegopo raz pierwszy68,92%
Wartość
666 090 375,44 zł
184 939 761,81 zł
36 217 888,12 zł
1 166 778,61 zł
6 553 345,84 zł
Liczba
7 621
809
95
30
74
Wyszczególnienie
Mikro
Małe
Średnie
W tym podmioty ekonomii społecznej np.
fundacje, stowarzyszenia, spółdzielnie itp.
Inne (np. instytucje publiczne)
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
łem wyniósł 20,69%. W przypadku podmiotów zaliczanych do grupy przedsię-
biorstw średnich udział udzielonych pożyczek w wartości pożyczek ogółem
kształtował się na poziomie 4,05%. W kategorii „inne” udział w ujęciu wartościo-
wym wyniósł 0,73%. Ilustrację graficzną jeśli chodzi o liczbę udzielonych poży-
czek przez fundusze pożyczkowe w roku 2014 w podziale na klasy wielkości
przedsiębiorstw przedstawiono na wykresie 24.
Wykres 24. Liczba udzielonych pożyczek przez fundusze pożyczkowe w 2014 roku
w podziale na klasy wielkości przedsiębiorstw.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wyraźnie widać, iż w przypadku mikro i małych przedsiębiorstw zaciągane
pożyczki są relatywnie niskie, co wynika z mniejszej skali działalności tych firm
oraz relatywnie niższych potrzeb w zakresie finansowania działalności czy to
w wymiarze bieżącym czy w wymiarze inwestycyjnym. Jednostkowy udział war-
tościowy udzielanych pożyczek jest w przypadku mikroprzedsiębiorstw prawie
14% niższy niż w ujęciu ilościowym, w przypadku małych przedsiębiorstw udział
wartościowy jest ponad 2-krotnie wyższy niż w ujęciu ilościowym, w przypadku
przedsiębiorstw średnich wartościowo jest prawie 4-krotnie wyższy niż w ujęciu
ilościowym. Strukturę pożyczek udzielonych w 2014 r. przez fundusze pożyczko-
we w Polsce w ujęciu ilościowym i wartościowym przedstawiono w tabeli 8 oraz
na wykresach 25 i 26.
Tabela 8. Udział w ogólnej liczbie i wartości udzielonych pożyczek w 2014 roku
w podziale na klasy wielkości przedsiębiorstw (w %).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
37
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
0Mikro Małe Średnie W tym podmioty
ekonomii społecznej np. fundacje,
stowarzyszenia, spółdzielnie itp.
Inne (np. instytucje publiczne)
2 000
4 000
6 000
8 000
95 74
7 621
30809
Struktura wartości
74,52
20,69
4,05
0,73
Struktura ilości
88,63
9,41
1,10
0,86
Wyszczególnienie
Mikro
Małe
Średnie
Inne (np. instytucje publiczne)
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Wykres 25. Struktura liczby pożyczek udzielonych w 2014 roku przez fundusze
pożyczkowe w Polsce w podziale na klasy wielkości przedsiębiorstw w ujęciu
ilościowym.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 26. Struktura wartości pożyczek udzielonych w 2014 roku przez fundusze
pożyczkowe w Polsce w podziale na klasy wielkości przedsiębiorstw w ujęciu
wartościowym.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Z danych z badania wynika, iż podmiotom gospodarczym, których właściciela-
mi są kobiety, udzielono w 2014 roku 2835 pożyczek na kwotę 254 022 593,28 zł.
4 496 pożyczek na kwotę 483 592 776,46 zł udzielono podmiotom, których
właścicielami są mężczyźni, natomiast 682 pożyczek na kwotę 146 570 229,47 zł
zostało udzielonych podmiotom prowadzącym działalność w postaci np. spółek
czy też spółdzielni. Z uwagi na fakt, iż nie wszystkie fundusze objęte badaniem
prowadzą ewidencję pożyczek udzielonych w wymienionych kategoriach 586
pożyczek na kwotę 9 615 772,00 zł uznano za pożyczki niesklasyfikowane. Tabela
9 oraz wykresy 27 i 28 przedsta-wiają szczegółową statystykę w tym podziale.
Tabela 9. Udział w ogólnej liczbie i wartości (w %) pożyczek udzielonych przez fun-
dusze pożyczkowe w 2014 roku w podziale na płeć/formę prawną pożyczkobiorcy.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
38
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
inne
0,86%
inne
0,73%
średnie1,10%
średnie4,05%
małe9,41%
małe20,69%
mikro88,63%
mikro74,52%
* Pożyczki niesklasyfikowane – udział w liczbie i wartości pożyczek udzielonych przez dwa fundusze, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
Wartość
28,42
54,10
16,40
1,08
Liczba
32,97
52,29
7,93
6,81
Wyszczególnienie
Kobieta
Mężczyzna
Podmioty prawne typu spółki, spółdzielnie, itp.
Pożyczki niesklasyfikowane*
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Wykres 27. Struktura pożyczek udzielonych w 2014 roku przez fundusze pożyczkowe
w Polsce w podziale na płeć/formę prawną pożyczkobiorcy w ujęciu ilościowym.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 28. Struktura pożyczek udzielonych w 2014 roku przez fundusze pożyczkowe
w Polsce w podziale na płeć/formę prawną pożyczkobiorcy w ujęciu wartościowym.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
3.
W roku 2014 przedsiębiorcy zaciągnęli na cele obrotowe 1 475 pożyczek na
kwotę 144 099 060,13 (wartościowo 16,12% udzielonych pożyczek). Na cele
inwestycyjne przeznaczone zostało 5 410 pożyczek na kwotę 626 648 886,92 zł
(wartościowo 70,11%). Na cele mieszane, a więc inwestycyjno-obrotowe (gdzie
inwestycje stanowią większość kwoty pożyczki) zaciągnięto 1462 pożyczki na
kwotę 113 437 652,16 zł. W podziale tym 252 pożyczki na kwotę 9 615 772,00 zł to
pożyczki niesklasyfikowane. Z danych tych wynika jednoznacznie, iż ogromna
większość pożyczek powiązana jest bezpośrednio z inwestycjami. Także pożyczki
obrotowe są poniekąd w dużej mierze powiązane z tymi celami, gdyż fundusze
pożyczkowe w takim przypadku z reguły udzielają tzw. rozwojowych pożyczek
obrotowych, a więc służących rozwojowi firmy i przeznaczonych przede wszyst-
kim na zakup towarów handlowych czy też materiałów/surowców do produkcji.
Korzystanie przez przedsiębiorców z pożyczek inwestycyjnych jest bardzo pozy-
tywną tendencją, gdyż świadczy o rozwoju tych firm i jest potencjalnym zaląż-
kiem szerszej skali działalności w przyszłości. Należy jednak zauważyć, że staty-
styka taka jest w pewnej części obarczona błędem, gdyż duża grupa funduszy,
z uwagi na warunki realizowanych przez nie programów pożyczkowych z których
udzielane są pożyczki, w bardzo małym stopniu bądź w ogóle nie udziela pożyczek
Popyt na pożyczki w kontekście celu przeznaczenia pozyskanych środków
39
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
* Pożyczki niesklasyfikowane – udział w wartości pożyczek udzielonych przez dwa fundusze, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
* Pożyczki niesklasyfikowane – udział w liczbie pożyczek udzielonych przez dwa fundusze, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
kobieta32,97%
kobieta28,42%
pożyczki niesklasyfikowane*6,81%
pożyczki niesklasyfikowane*1,08%
podmioty prawne typu spółki, spółdzielnie, itp.7,93%
podmioty prawne typu spółki, spółdzielnie, itp.16,40%
mężczyzna52,29%
mężczyzna54,10%
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
na cele obrotowe. Nie należy więc wysnuwać wniosków, że przedsiębiorcy
w małym stopniu potrzebują kapitału obrotowego i przede wszystkim inwestują.
Wniosek taki jest nieuzasadniony w kontekście rzeczywistych potrzeb przedsię-
biorców, mimo iż dane statystyczne tego nie obrazują – obrazują one korzystanie
przez przedsiębiorców z pożyczek udzielanych przez fundusze pożyczkowe na
ustalonych zasadach wynikających z otoczenia funduszy i ich możliwości. Rolą
funduszy pożyczkowych jest dostarczanie przedsiębiorcom zwrotnego finanso-
wania zewnętrznego w celu ułatwienia im rozwoju. Potrzeby przedsiębiorców
w tym zakresie dotyczą zarówno kapitału inwestycyjnego, jak i środków obroto-
wych. Należy w tym miejscu podkreślić, że środowisko funduszy pożyczkowych
niezłomnie podnosi postulat dotyczący konieczności zmiany właściwych regula-
cji, tak aby oferta funduszy mogła w szerszym stopniu odpowiadać na rzeczywiste
potrzeby przedsiębiorców. Szczegółowe dane statystyczne w kontekście celu prze-
znaczenia środków z pożyczki obrazuje poniższa tabela 10 oraz wykresy 29 i 30.
Tabela 10. Pożyczki udzielone przez fundusze pożyczkowe w 2014 roku w podziale
na cel przeznaczenia pozyskanych środków.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 29. Liczba udzielonych pożyczek przez fundusze pożyczkowe w 2014 roku
w podziale na cel przeznaczenia pozyskanych środków.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
40
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
*przypisane do żadnej kategorii.Pożyczki niesklasyfikowane – liczba i wartość pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały
*do żadnej kategorii.Pożyczki niesklasyfikowane – liczba pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały przypisane
Wartość
144 099 060,13 zł
626 648 886,92 zł
113 437 652,16 zł
9 615 772,00 zł
Liczba
1
5410
1462
252
1475
Wyszczególnienie
Obrotowy
Inwestycyjny
Inwestycyjno-obrotowy (gdzie inwestycje
stanowią ponad 50% wartości pożyczki)
Pożyczki niesklasyfikowane*
0obrotowy Inwestycyjny Inwestycyjno-obrotowy
(gdzie inwestycje stanowią ponad 50% wartości pożyczki)
pożyczki niesklasyfikowane*
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
1 475
5 410
1 462
252
Wykres 30. Struktura pożyczek udzielonych w 2014 roku przez fundusze pożycz-
kowe w Polsce w podziale na cel przeznaczenia pozyskanych środków w ujęciu
wartościowym.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
4. Popyt na ofertę funduszy w poszczególnych branżach
Jak wynika z danych statystycznych fundusze pożyczkowe w roku 2014 pro-
wadziły akcję pożyczkową w zakresach działalności gospodarczej ujętych w Pol-
skiej Klasyfikacji Działalności (PKD-2007). W zakresie zainteresowania zarówno
pożyczkobiorców jak i oferty funduszy pożyczkowych znalazły się zakresy dzia-
łalności gospodarczej ujęte w sekcjach: A, B, C, F, G oraz H. W materiale badaw-
czym znalazło się także odniesienie do działalności umownie ujmowanej jako
„energetyka i gospodarka komunalna”, przy czym kategoria ta nie ma jednorod-
nego charakteru i obejmuje wybrane zakresy działalności zakwalifikowane do
sekcji D i E. W badaniu zgromadzono materiał ujęty także jako działalność pozo-
stała, co oznacza, że prowadzony przez pożyczkodawców rodzaj działalności gos-
podarczej nie mieścił się w sekcjach wymienionych wyżej. Ujęto w nim także po-
życzki niesklasyfikowane (z uwagi na fakt, iż część funduszy objętych badaniem
nie prowadzi ewidencji udzielonych pożyczek w poszczególnych branżach).
Z punktu widzenia rodzaju prowadzonej działalności, należy zwrócić uwagę na
zróżnicowane strumienie środków przekazywane w ramach udzielanych poży-
czek w podziale na poszczególne branże.
W sekcji A („rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo”), udzielono łącznie
98 pożyczek na łączną kwotę 6 477 727,61 zł. Należy w tym miejscu zauważyć,
że fundusze pożyczkowe mogą współpracować tylko z tymi podmiotami działa-
jącymi w zakresie przedmiotowym opisanym w sekcji A, które posiadają status
przedsiębiorcy i z tego względu działający w tym samym zakresie rolnicy nie mo-
gą być obsługiwani przez fundusze pożyczkowe.
Z kolei w sekcji B („górnictwo i wydobywanie”) udzielono łącznie 11 poży-
czek na kwotę 3 074 500,00 zł. Ten zakres działalności zwyczajowo nie jest przed-
miotem zainteresowania funduszy pożyczkowych z uwagi na wysoką kapitało-
chłonność branży wydobywczej i co do zasady ustalonym przedmiotem zaintere-
sowania jakim jest wspieranie MŚP. Stąd ilość pożyczek i kwota nie są w tym
przypadku duże, natomiast duża jest jak widać średnia kwota pożyczki w tej sekcji
wynosząca 279 500,00 zł (najwyższa z badanych branż).
Sekcja C („przetwórstwo przemysłowe”) jest branżą, w której odnotować na-
leży trzecią w kolejności, zarówno jeśli chodzi o ilość jak i o wartość udzielonych
pożyczek, aktywność funduszy pożyczkowych. W roku 2014 zgodnie w wynikami
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce 41
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
*przypisane do żadnej kategorii.Pożyczki niesklasyfikowane – udział w wartości pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały
pożyczki niesklasyfikowane*1,08%
obrotowy16,12%
inwestycyjno-obrotowy (gdzie inwestycje stanowią ponad 50% wartości pożyczki)12,69%
podmioty prawne typu spółki, spółdzielnie, itp.12,71%
inwestycyjny70,11%
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
badań ankietowych udzielono w tej branży łącznie 1080 pożyczek na kwotę
ogółem 149 393 373,26 zł. Średnia wartość pożyczki to kwota 138 327,19 zł.
W sekcji „energetyka i gospodarka komunalna” (działalność związana z wy-
twarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz wodę oraz gospoda-
rowanie ściekami i odpadami) można zauważyć relatywnie wysokie wartości
pożyczek udzielanych przez fundusze pożyczkowe w roku 2014 w Polsce.
W sekcji tej udzielono 65 pożyczek na kwotę 9 684 780,07 zł. Średnia wartość
pożyczki wyniosła 148 996,62 zł i jest to druga, po „górnictwie i wydobywaniu”
średnia kwota pożyczki z uwagi na branżę, co świadczy także o kapitałochłonności
w tej branży.
W sekcji F („budownictwo”) udzielono łącznie 801 pożyczek na kwotę
92 805 202,30 zł, a średnia kwota pożyczki wyniosła tutaj 115 861,45 zł.
W sekcji G („handel”) udzielono łącznie 2355 pożyczek na kwotę ogółem
228 229 792,68 zł. Zarówno jeśli chodzi o ilość jak i o wartość udzielonych poży-
czek, to sekcja ta stanowi drugą w kolejności branżę. Stosunkowo niska jednak
w stosunku do innych branż jest tutaj średnia kwota pożyczki wynosząca w bada-
nym okresie 96 912,86 zł.
W sekcji H („transport i gospodarka magazynowa”) wypłacono ogółem
578 pożyczek na łączną kwotę 56 388 529,39 zł.
Warto zwrócić uwagę na pożyczki udzielone przez fundusze pożyczkowe
w roku 2014 ujęte w ankiecie w kategorii „pozostałe usługi”, które obejmowały
zgodnie z PKD-2007 sekcje: I, J, K, L, M, N, O, P, Q, R i S. Sekcje te obejmowały
następujące zakresy działalności:
I: Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi,
J: Informacja i komunikacja,
K: Działalność finansowa i ubezpieczeniowa,
L: Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości,
M:Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna,
N: Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca,
O: Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia
społeczne,
P: Edukacja,
Q: Opieka zdrowotna i pomoc społeczna,
R: Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją,
S: Pozostała działalność usługowa.
Sfera usług objęta w wyżej wymienionych sekcjach obejmuje bardzo szeroki
zakres działalności. Z tych też powodów w grupie „pozostałe usługi” znalazła się
duża liczba udzielonych pożyczek, a także stosunkowo duża wartość udzielonych
pożyczek. W roku 2014 w tej grupie odnotowano 3319 pożyczek na łączną kwotę
333 901 169,06 zł. To ilościowo 38,60% udział pożyczek udzielonych w omawia-
nych sekcjach do ogólnej liczby udzielonych pożyczek a wartościowo 37,35%
udział w kwocie udzielonych pożyczek.
W grupie „inne rodzaje działalności” ujęto działalność gospodarczą sklasy-
fikowaną zgodnie z PKD-2007 w sekcjach T i U. Te dwie wymienione sekcje mają
stosunkowo wąski zakres i obejmują gospodarstwa domowe zatrudniające
pracowników, gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na
własne potrzeby oraz organizacje i zespoły eksterytorialne. W wymienionej grupie
w 2014 roku fundusze pożyczkowe udzieliły łącznie 40 pożyczek na kwotę 4 230
715,84 zł. Udzielone pożyczki w tej grupie stanowiły zarówno ilościowo jak
i wartościowo zaledwie 0,47% ogółu udzielonych pożyczek.
42
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Pożyczki niesklasyfikowane (z uwagi na to iż część funduszy objęta badaniem
nie prowadzi odpowiednich statystyk) stanowiły ilościowo 2,93% ogółu udzielo-
nych pożyczek, natomiast wartościowo 1,08%. W 2014 roku udzielono 252 takie
pożyczki na kwotę 9 615 772,00 zł.
Na podstawie zgromadzonego materiału dokonano w tabeli 7 zestawienia wy-
ników badań nad pożyczkami udzielonymi przez fundusze pożyczkowe w roku
2014 w układzie sekcji, zgodnie z klasyfikacją PKD-2007. Wykres 21 obrazuje
dane ilościowe udzielonych pożyczek w podziale na branże.
Tabela 11. Pożyczki udzielone przez fundusze pożyczkowe w 2014 roku w podziale
oraz w ujęciu ilościowym i wartościowym (w%) według sektorów działalności
zgodnie z klasyfikacją PKD-2007.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 31. Liczba pożyczek udzielonych przez fundusze pożyczkowe w Polsce
w 2014 roku według sektorów działalności zgodnie z klasyfikacją PKD-2007.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
43
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
*przypisane do żadnej kategorii.Pożyczki niesklasyfikowane – liczba i wartość pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały
* Pożyczki niesklasyfikowane liczba pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
–
Wyszczególnienie
Rolnictwo, leśnictwo,
łowiectwo i rybactwo
Górnictwo i wydobywanie
Przetwórstwo przemysłowe
„Energetyka i gospodarka
komunalna”
Budownictwo
Handel
Transport
Pozostałe usługi
Inne rodzaje działalności
Pożyczki niesklasyfikowane*
98
11
65
40
Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo
Górnictwo i wydobywanie
Przetwórstwo przemysłowe
„Energetyka i gospodarka komunalna”
Budownictwo
Handel
Transport
Pozostałe usługi
Inne rodzaje działalności
Pożyczki niesklasyfikowane*
Liczba
98
11
1 080
65
801
2 355
578
3 319
40
252
Struktura
ilościowa
(w %)
1,14
0,13
12,56
0,76
9,32
27,39
6,72
38,60
0,47
2,93
Struktura
wartościowa
(w %)
0,72
0,34
16,71
1,08
10,41
25,53
6,31
37,35
0,47
1,08
Wartość
6 477 727,61 zł
3 074 500,00 zł
149 393 373,26 zł
9 684 780,07 zł
92 805 020,30 zł
228 229 792,68 zł
56 388 529,39 zł
333 901 169,06 zł
4 230 715,84 zł
9 615 772,00 zł
Średnia
wartość
pożyczki
66 099,26 zł
279 500,00 zł
138 327,19 zł
148 996,62 zł
115 861,45 zł
96 912,86 zł
97 558,01 zł
100 602,94 zł
105 767,90 zł
38 157,83 zł
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
3 319
2 355
1 080
801
578
252
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Jak widać w tabeli 11 w strukturze wartościowej pożyczek udzielonych ogółem
dominują głównie pożyczki skierowane do sekcji w których ujęto usługi, handel
oraz przetwórstwo przemysłowe. Struktura ta odpowiada aktualnemu zapotrzebo-
waniu na kapitał ze strony MŚP. Usługi, handel hurtowy i detaliczny oraz prze-
twórstwo przemysłowe należą do najdynamiczniej rozwijających się działów
gospodarki, o czym świadczą branżowe badania sektorowe. Znikomy udział
w wartości udzielonych pożyczek miały z kolei „górnictwo i wydobywanie”,
„rolnictwo, lennictwo, łowiectwo i rybactwo” oraz „energetyka i gospodarka
komunalna”. Taka statystyka, o czym wspominano już wcześniej, jest odzwier-
ciedleniem szeregu czynników, gdzie do najważniejszych należy zaliczyć prefe-
rencje przedsiębiorców, preferencje podmiotów pełniących funkcję dysponentów
kapitału rozdysponowywanego w formie pożyczek przez fundusze pożyczkowe,
a także uwarunkowania makroekonomiczne, prawne oraz społeczne. Strukturę
pożyczek udzielonych przez fundusze pożyczkowe w Polsce w 2014 roku według
sektorów działalności zgodnie z klasyfikacją PKD-2007 przedstawiono na wykre-
sie 32 (w ujęciu ilościowym) i na wykresie 33 (w ujęciu wartościowym).
Wykres 32. Struktura pożyczek udzielonych przez fundusze pożyczkowe w 2014
roku w podziale według sektorów działalności zgodnie z klasyfikacją PKD-2007
w ujęciu ilościowym.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych
Wykres 33. Struktura pożyczek udzielonych przez fundusze pożyczkowe w 2014
roku w podziale według sektorów działalności zgodnie z klasyfikacją PKD-2007
w ujęciu wartościowym.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
44
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
* Pożyczki niesklasyfikowane – udział w liczbie pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
* Pożyczki niesklasyfikowane – udział w wartości pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
pozostałe usługi
38,60%
przetwórstwo przemysłowe
16,71%
górnictwo i wydobywanie
0,34%
pożyczki niesklasyfikowane*
1,08%
inne rodzaje działalności0,47%
„energetyka i gospodarka
komunalna”1,08%
pożyczki niesklasyfikowane*
2,93%
inne rodzaje działalności
0,47%
transport
6,72%
budownictwo
10,41%
handel27,39%
budownictwo9,32%
przetwórstwo przemysłowe12,56%
rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 1,14%
rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 0,72%
górnictwo i wydobywanie 0,13%
pozostałe usługi37,35%
transport6,31%
„energetyka i gospodarka komunalna”0,76%
handel25,53%
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
5. Pożyczki udzielone przez fundusze pożyczkowe według przedziałów wartości,w tym wraz z pomocą de minimis
W latach 2012-2013 odnotowano obniżenie liczby udzielanych pożyczek przez
fundusze pożyczkowe działające w Polsce z 8300 na 8138. W roku 2014 liczba
pożyczek przekroczyła ilość z roku 2012 i wyniosła 8599 (przyrost o 3,6%
w stosunku do roku 2012 i o 5,7% w stosunku do roku 2013). W poprzednim
raporcie podniesiono, iż spadek akcji pożyczkowej spowodowany jest niskim
tempem wzrostu gospodarczego, niepewnością co do stanu przyszłej koniunktury
oraz korzystaniem przez potencjalnych pożyczkobiorców z oferty bankowej
połączonej z rządowym programem udzielania gwarancji de minimis. Idąc tym
tokiem rozumowania wzrost tej akcji w roku 2014 świadczy o zdecydowanej
poprawie tempa wzrostu i o ożywieniu gospodarczym, co potwierdza analiza
wskaźników ekonomicznych.
Wykres 34. Liczba pożyczek udzielonych przez fundusze pożyczkowe w Polsce
w latach 2012-2014.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Nadal należy zaobserwować wzrost akcji pożyczkowej w wymiarze wartościo-
wym. W roku 2012 łączna wartość udzielanych pożyczek kształtowała się na
poziomie 639,1 mln zł, w roku 2013 była o 20% wyższa i wyniosła 767, 5mln zł.
Rok 2014 to akcja pożyczkowa na poziomie 893,8 mln zł, a więc wzrost w sto-
sunku do roku 2013 o 16,46%.
Wykres 35. Wartość pożyczek udzielonych przez fundusze pożyczkowe ogółem
w Polsce w latach 2012-2014 (mln zł).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
45
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
7 800
0
liczba pożyczek w 2012 r.
wartość pożyczek w 2012 r.
liczba pożyczek w 2013 r.
wartość pożyczek w 2013 r.
liczba pożyczek w 2014 r.
wartość pożyczek w 2014 r.
7 900
100
8 000
200
8 100
300
8 200
400
8 300
500
8 400
600
8 500
700
8 600
800
8 700
900
8 300
639,1
8 138
767,5
8 599
893,8
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Dane statystyczne wskazują, iż sukcesywnie następuje wzrost średniej war-
tości pożyczki udzielonej przez fundusze pożyczkowe w Polsce. W roku 2012
średnia wartość pożyczki kształtowała się na poziomie 77 tys. zł, a w roku 2013
uległa zwiększeniu o 22,5% do kwoty 94,3 tys. zł. Rok 2014 przyniósł wzrost
średniej kwoty pożyczki o kolejne 10,3% do 104 tys. zł. Ilustrację graficzną zmian
w poziomie średniej wartości pożyczki przedstawiono na poniższym wykresie 36.
Wykres 36. Średnia wartość pożyczki udzielonej w ramach funduszy pożyczkowych
w Polsce w latach 2012-2014 (w tys. zł).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Zgromadzony materiał pozwala na szczegółową analizę prowadzonej przez
fundusze pożyczkowe w Polsce akcji pożyczkowej w podziale na grupy zgodnie
z przyjętymi klasami wartości (w odniesieniu do wielkości kwoty pożyczki). W ta-
beli 12 zaprezentowano dane liczbowe zgodnie z klasyfikacją przyjętą w materiale
źródłowym. W roku 2014 największa liczba pożyczek dotyczyła środków, które
zostały przekazane przez fundusze pożyczkowe w następujących przedziałach
wartości: 50-120 tys. (2 158 pożyczek, 25,10%), 30-50 tys. (2 055 pożyczki,
23,90%) i 10-30 tys. (1 962 pożyczek, 22,82%). Sytuacja jest więc w tym zakresie
analogiczna jak w roku ubiegłym. Można więc mówić o tendencji utrzymania się
popytu na ilość pożyczek udzielanych w poszczególnych klasach wartości. Należy
jednak podkreślić, że w ujęciu wieloletnim nie występuje tutaj ogólna prawidło-
wość wzrostu zainteresowania pożyczkami o większej wartości. Na sytuację na
rynku pożyczkowym wywiera wpływ większa grupa czynników o charakterze
makroekonomicznym i lokalnym, a także szereg czynników leżących poza przed-
siębiorstwem, a w szczególności takich które kształtują rynek finansowania zwrot-
nego. Wartości liczbowe oraz interpretację graficzną w zakresie pożyczek udzie-
lonych w roku 2014 przez fundusze pożyczkowe w ramach poszczególnych prze-
działów klas wartości przedstawiono w tabeli 8 oraz na wykresie 37.
Tabela 12. Pożyczki udzielone przez fundusze pożyczkowe w 2014 roku według
przedziałów wartości wraz z pomocą de minimis.
46
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
Wartość
1 792 536,33 zł
587 384,18 zł
41 354 993,85 zł
17 844 722,74 zł
91 120 236,23 zł
51 549 121,54 zł
Liczba
233
75
1 962
667
2 055
1 138
Wyszczególnienie
do 10 tysięcy
w tym z pomocą de minimis do 10 tysięcy
od 10-30 tysięcy
w tym z pomocą de minimis od 10-30 tysięcy
od 30-50 tysięcy
w tym z pomocą de minimis od 30-50 tysięcy
0średnia wartość pożyczki
w 2012 r.średnia wartość pożyczki
w 2013 r.średnia wartość pożyczki
w 2014 r.
20
40
60
80
100
120
77,00
94,30104,00
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 37. Ogólna liczba pożyczek udzielonych według przedziałów wartości oraz
z pomocą de minimis w 2014 roku.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 38. Ogólna wartość pożyczek udzielonych według przedziałów wartości
oraz z pomocą de minimis w 2014 roku (w tys. zł.)
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
W tabeli 13 oraz na wykresach 39 i 40 zaprezentowano udział w ogólnej liczbie
oraz wartości pożyczek według przedziałów wartości w %.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce 47
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
* Pożyczki niesklasyfikowane – liczba pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
* Pożyczki niesklasyfikowane – liczba i wartość pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
Wartość
193 471 318,41 zł
82 354 127,00 zł
314 274 006,14 zł
152 586 499,98 zł
189 480 206,31 zł
91 360 250,00 zł
39 603 052,50 zł
10 904 200,00 zł
13 089 249,40 zł
8 245 000,00 zł
9 615 772 zł
894 187 321,3 zł
415 431 305,44 zł
Liczba
2 158
926
1 466
703
420
207
46
11
7
4
252
8599
3731
Wyszczególnienie
od 50-120 tysięcy
w tym z pomocą de minimis od 50-120 tysięcy
od 120-300 tysięcy
w tym z pomocą de minimis od 120-300 tysięcy
od 300-500 tysięcy
w tym z pomocą de minimis od 300-500 tysięcy
500-1000 tysięcy
w tym z pomocą de minimis 500-1000 tysięcy
powyżej 1000 tysięcy
w tym z pomocą de minimis powyżej 1000 tysięcy
Pożyczki niesklasyfikowane*
Pożyczki ogółem
Pożyczki z pomocą de minimis łącznie
* Pożyczki niesklasyfikowane wartość pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
–
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
do 10 tys. zł
10-30 tys. zł
30-50 tys. zł
50-120 tys. zł
120-300 tys. zł
300-500 tys. zł
500-1000 tys. zł
powyżej1 mln zł
pożyczkiniesklasy-fikowane*
23273
1962667
20551138
2158926
1466703
4611
420207
74
252
˘ l liczba pożyczek z pomocą de minimis iczba pożyczek ogółem
˘
0
100 000
200 000
300 000
400 000
do 10 tys. zł
10-30 tys. zł
30-50 tys. zł
50-120 tys. zł
120-300 tys. zł
300-500 tys. zł
500-1000 tys. zł
powyżej1 mln zł
pożyczkiniesklasy-fikowane*
˘ wartość wartość pożyczek z pomocą de minimis
pożyczek ˘
193 47182 354
314 274152 586
189 48091 360
39 60310 904
13 0898 245
9 6161793587
41 35517 845
91 12051 549
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Tabela 13. Udział w ogólnej liczbie oraz wartości pożyczek udzielonych
w 2014 roku według przedziałów wartości.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 39. Struktura udziału w ogólnej liczbie pożyczek udzielonych w 2014 roku
według przedziałów wartości.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 40. Struktura udziału w ogólnej wartości pożyczek udzielonych w 2014
roku według przedziałów wartości.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
(w %)
48
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
* Pożyczki niesklasyfikowane – udział w liczbie pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
* Pożyczki niesklasyfikowane – udział w wartości pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
Wartość
0,20
4,63
10,19
21,65
35,16
21,20
4,43
1,46
1,08
Liczba
2,71
22,82
23,90
25,10
17,05
4,88
0,53
0,08
2,93
Wyszczególnienie
do 10 tysięcy
od 10-30 tysięcy
od 30-50 tysięcy
od 50-120 tysięcy
od 120-300 tysięcy
od 300-500 tysięcy
500-1000 tysięcy
powyżej 1000 tysięcy
Pożyczki niesklasyfikowane*
500-1000 tysięcy
0,53%
500-1000 tysięcy
4,43%
pożyczki niesklasyfikowane*2,93%
pożyczki niesklasyfikowane*
1,08%
powyżej 1000 tysięcy
0,08%
powyżej 1000 tysięcy
1,46%
od 120-300 tysięcy17,05%
od 30-50 tysięcy23,90%
od 120-300 tysięcy35,16%
od 50-120 tysięcy21,65%
od 30-50 tysięcy10,19%
od 50-120 tysięcy25,10%
od 10-30 tysięcy22,82%
od 10-30 tysięcy4,63%
do 10 tysięcy2,71%
do 10 tysięcy0,20%
od 300-500 tysięcy
4,88%
od 300-500 tysięcy
21,20%
* Pożyczki niesklasyfikowane – udział w liczbie i wartości pożyczek udzielonych przez jeden fundusz, które nie zostały przypisane do żadnej kategorii.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Analiza objęła także swoim zakresem także kwestię udzielania przez fundusze
pożyczkowe pożyczek z pomocą de minimis, a więc na bardzo preferencyjnych
warunkach. Z analizy wynika, iż ilościowy udział tych pożyczek w ilości pożyczek
ogółem wyniósł w 2014 roku 43,38% (3731 na 8599 pożyczki). Wartościowo
udział ten wyniósł 46,47% (415,4 mln zł na 893,8mln zł). Trudno w tym zakresie
odnieść się do tendencji, gdyż badanie takie było prowadzone po raz pierwszy.
Należy jednak zauważyć, że możliwość udzielania pożyczek z pomocą de minimis
wynika bezpośrednio z realizowania przez fundusze pożyczkowe programów
pomocowych finansowanych z udziałem środków krajowych i europejskich,
z których takie pożyczki są udzielane (m.in. Regionalne Programy Operacyjne,
w tym Inicjatywa JEREMIE). Statystyka w tym zakresie jest więc w dużym
zakresie odzwierciedleniem struktury finansowania działalności pożyczkowej
w zakresie pochodzenia środków na pożyczki. Z danych statystycznych wynika,
iż udział pożyczek z pomocą de minimis jest wyraźnie najmniejszy w przedziale
pożyczek 0,5-1 mln zł (ilościowo 23,9%, wartościowo 27,5%) zaś największy
w przedziale powyżej 1 mln zł (odpowiednio 57,1% i 63%). Wartości liczbowe
oraz interpretację graficzną w zakresie pożyczek udzielonych w roku 2014 przez
fundusze pożyczkowe w ramach poszczególnych przedziałów klas wartości
przedstawiono w tabeli 13 oraz na wykresach 41 i 42.
Wykres 41. Pożyczki de minimis w strukturze pożyczek udzielonych ogółem.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 42. Wartość pożyczek de minimis w strukturze wartości pożyczek ogółem.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
49
4. Charakterystyka klienta funduszy pożyczkowych
pożyczki udzielone z pomocą de minimis
43,38%
pożyczki udzielone z pomocą de minimis
46,47%
pożyczki udzielone bez pomocy de minimis 56,62%
pożyczki udzielone bez pomocy de minimis 53,53%
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Działalność funduszy pożyczkowych polega na podejmowaniu kontrolowa-
nego ryzyka celem rozwoju sektora MŚP - tzw. ryzyko pożyczkowe. Oznacza to,
iż każdy fundusz narażony jest na ryzyko niewywiązania się pożyczkobiorcy
z umowy pożyczkowej, co może narazić pożyczkodawcę na stratę finansową,
a w konsekwencji na utratę płynności finansowej. Każdy fundusz stosuje własną
politykę zarządzania ryzykiem kredytowym, która służy zarówno poprawie efe-
ktywności działalności funduszu jak również umożliwia identyfikację i ograni-
czenie ryzyka pożyczkowego.
1. Terminowość spłaty pożyczek
Działając w sektorze MŚP fundusze pożyczkowe współpracują głównie
z klientami podwyższonego ryzyka. Są to nierzadko osoby bezrobotne bądź nie-
aktywne zawodowo (osoba bezrobotna, ale nie zarejestrowana w Urzędzie Pracy),
które nie mając stałego zatrudnienia jak również historii kredytowej nie mogą li-
czyć na otrzymanie kredytu w banku. Niskie oprocentowanie pożyczek przyciąga
również przedsiębiorców istniejących już na rynku, którzy modernizując swoje
przedsiębiorstwa z pomocą pożyczek stają się w późniejszym terminie, atrakcyj-
nymi klientami dla banków. Aby zminimalizować ryzyko pożyczkowe, które
wiąże się z przedsiębiorcami z sektora MŚP, fundusze przed wydaniem decyzji
o udzieleniu pożyczki sprawdzają wiarygodność pożyczkobiorcy w wyspecjalizo-
wanych w tym kierunku instytucjach np. w Biurze Informacji Gospodarczej jak
również w Biurze Informacji Kredytowej. Dodatkowym wymogiem jest okazanie
przez klienta oświadczenia z Urzędu Skarbowego o niezaleganiu w podatkach
oraz zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o terminowym odprowa-
dzaniu składek. We wniosku o pożyczkę przedsiębiorca informuje o posiadanych
zobowiązaniach z tytułu zaciągnięcia kredytów, umów leasingowych bądź poży-
czek oraz o udzielonych gwarancjach i poręczeniach osobom trzecim. Dodatkowo
wymagane jest podanie informacji na temat posiadanego majątku w tym posiadane
nieruchomości, samochody osobowe i inne, maszyny, dzieła sztuki, kamienie
szlachetne jak również rachunki bankowe oraz powiązania kapitałowe i osobowe.
Niezbędnym elementem uzyskania pożyczki jest również przedstawienie zabez-
pieczenia. Jest to dodatkowy bodziec, który zmusza pożyczkobiorcę do spłacenia
zobowiązania w terminie. Do obligatoryjnych zabezpieczeń najczęściej zaliczane
są weksle in blanco oraz poręczenia osób trzecich. Fakultatywnym zabezpiecze-
niem może być zastaw na samochodzie, przewłaszczenie rzeczy ruchomych
(wycenionych przez rzeczoznawcę), hipoteka (wycena rzeczoznawcy z ostatnich
6 m-cy), blokada środków na lokacie bądź cesja na polisie ubezpieczeniowej.
Wszystkie ww. działania funduszy minimalizują ryzyko z jakim wiąże się
50
Rozdział VJakość portfela pożyczkowego
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
udzielenie pożyczki w sektorze MŚP co przekłada się na jakość portfela poży-
czkowego. Już na wstępie trzeba zauważyć, że udział pożyczek spłaconych ter-
minowo w ogóle pożyczek aktywnych jest wysoki zarówno w ujęciu ilościowym,
jak i wartościowym i wynosi odpowiednio odpowiednio 68,59% i 79,67%.
Tabela nr 14 oraz wykresy od nr 43 do 46 obrazują jakość portfela pożyczkowe-
go funduszy pożyczkowych w ujęciu ilościowym i wartościowym.
Tabela 14. Liczba i wartość pożyczek aktywnych oraz straconych oraz udział
w ogólnej liczbie i wartości udzielonych pożyczek.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Przedstawione dane pokazują wyraźnie to, że omawiane podmioty odznaczają
się wysoką jakością pracy na etapie analizy wniosków pożyczkowych. Świadczy
o tym fakt, że jedynie 0,68% wartości sumy pożyczek ogółem na koniec 2014 roku
było przez fundusze uznawana za niemożliwe do odzyskania (stracone). Odsetek
wartości pożyczek podlegających windykacji także należy uznać za zadowalający
– na koniec 2014 roku ukształtował się na poziomie 6,16%.
Wykres 43. Liczba pożyczek aktywnych oraz straconych.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 44. Wartość pożyczek aktywnych i straconych (w tys. zł).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych.
51
5. Jakość portfela pożyczkowego
8. Suma pożyczek ogółem/ogólna liczba (wartość) udzielonych pożyczek oznacza sumę pożyczek spłacanych terminowo, z opóźnieniami do 30 dni, z opóźnieniami 31 - 90 dni, z opóźnieniami powyżej 90 dni, windykowanych, straconych.
0pożyczki aktywne pożyczki windykowane pożyczki stracone
5 000
10 000
15 000
20 000
25 000
30 00024 489
2 059338
0pożyczki aktywne pożyczki windykowane pożyczki stracone
350 000
700 000
1 050 000
1 400 000
1 750 000
2 100 000 1 723 700
113 92612 693
Udział
w %
100
93,16
6,16
0,68
Wartość
1 850 318 469,02 zł
1 723 700 098,68 zł
113 925 500,91 zł
12 692 869,43 zł
Udział
w %
100
90,92
7,64
1,44
Pożyczki
razem
26 936
24 489
2 059
388
Wyszczególnienie
8 Suma pożyczek ogółem
Pożyczki aktywne
Pożyczki windykowane
Pożyczki stracone
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Dobra jakość portfela pożyczkowego funduszy jest konsekwencją wytężonej
pracy kompetentnych kadr poszczególnych podmiotów. Procedura prowadząca do
wypłaty pożyczki obejmuje m.in. szczegółową analizę biznesplanu. Jeśli dodamy
do tego bardzo dobrą znajomość regionalnych i lokalnych rynków (tzn. tych na
których działa lub ma działać potencjalny pożyczkobiorca) to widzimy dlaczego
fundusze pożyczkowe w ujęciu ogólnym nie borykają się z problemem „złych
pożyczek”. Nie jest też tak, że omawiane podmioty finansują tylko pewne przed-
sięwzięcia. Po pierwsze każda działalność biznesowa jest obarczona ryzykiem,
po drugie aktywność funduszy wykazuje tendencje wzrostową (a udział dobrych
pomysłów biznesowych w ogólnej liczbie biznesplanów ma charakter stały, i wre-
szcie po trzecie sama idea funduszy pożyczkowych zasadza się na tym, że mają
one zapewniać finansowanie w obszarze podwyższonego ryzyka – nowoutworzo-
ne przedsiębiorstwa, firmy bez historii kredytowej, itp.
Wykres 45. Udział pożyczek aktywnych i straconych w ogólnej liczbie udzielonych
pożyczek.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 46. Udział pożyczek aktywnych i straconych w ogólnej wartości udzielo-
nych pożyczek.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Fundusze pożyczkowe w ciągu ponad dwudziestu lat swojej działalności zna-
lazły, jak wynika z przedstawionych danych, właściwy balans pomiędzy odwagą
w finansowaniu a brawurą połączoną z nieprawidłowym gospodarowaniem środ-
kami publicznymi.
Jakość portfela pożyczkowego funduszy jest, jak już wskazywano, bardzo
dobra, jednak co zrozumiałe nie może być doskonała. Tabela nr 15 i wykres od nr
47 do 50 obrazują sytuację (w ujęciu wartościowym i ilościowym) jeśli chodzi
o opóźnienia w spłacie pożyczek przez klientów funduszy z podziałem na długość
okresu czasu zalegania ze spłatą.
52
5. Jakość portfela pożyczkowego
pożyczki stracone1,44%
pożyczki stracone0,68%
pożyczki windykowane 7,64%
pożyczki windykowane 6,16%
pożyczki aktywne90,92%
pożyczki aktywne93,16%
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Tabela 15. Liczba i wartość pożyczek aktywnych w ogólnej liczbie i wartości udzie-
lonych pożyczek (w %) według długości opóźnień w spłacie.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Na koniec 2014 roku fundusze pożyczkowe posiadały 24 489 aktywnych poży-
czek o łącznej wartości 1 723 700 098,68 zł. Analizując powyższą tabelę widzimy
kolejny dowód na dobrą jakość portfela pożyczkowego. Niemal 80% wartości
aktywnych pożyczek jest spłacanych terminowo, co oznacza, że zdecydowana
część przekazanych przedsiębiorcom środków pracuje prawidłowo, a pożyczko-
biorcy nie mają kłopotu z wywiązywaniem się ze swoich zobowiązań względem
funduszu. O nieco ponad 10 pkt proc. gorzej wygląda sytuacja w ujęciu ilościo-
wym. Jednak nadal zdecydowanie ponad połowa liczby pożyczek jest spłacana
zgodnie z harmonogramem. Wszelkie opóźnienia w spłacie nie mogą być w żad-
nym wypadku zrzucane na karb ewentualnych nieprawidłowości w toku przyzna-
wania pożyczki. Cały czas musimy mieć świadomość tego, że pożyczkobiorcami
są przedsiębiorcy. Ich działalność, a więc i wyniki finansowe determinujące mo-
żliwości regulacji swoich zobowiązań, podlega stałemu ryzyku co jest wpisane
w samą działalność gospodarczą. Mamy do czynienia z różnorakimi zmiennymi
kilku rodzajów: sytuacja w branży, otoczenie międzynarodowe, otoczenie regula-
cyjne, sytuacja na rynku pracy, a także co jest polską specyfiką zmiana otoczenia
fiskalnego pomimo braku modyfikacji przepisów podatkowych – interpretacje.
To wszystko należy mieć na uwadze oceniając jakość portfela pożyczkowego
funduszy.
Wykres 47. Liczba pożyczek aktywnych w podziale na terminowość spłaty.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
53
5. Jakość portfela pożyczkowego
Udział
w %
100
79,67
11,45
5,21
3,66
Wartość
1 723 700 098,68 zł
1 373 350 161,70 zł
197 438 192,19 zł
89 816 523,30 zł
63 095 221,49 zł
Udział
w %
100
68,59
14,79
9,97
6,64
Pożyczki
razem
24 489
16 798
3 623
2 442
1 626
Wyszczególnienie
Pożyczki aktywne
Spłacane terminowo
Z opóźnieniami do 30 dni
Z opóźnieniami 31 - 90 dni
Z opóźnieniami > 90 dni
0spłacane terminowo
z opóźnieniami do 30 dni
z opóźnieniami 31 - 90 dni
z opóźnieniami powyżej 90 dni
3 000
6 000
9 000
12 000
15 000
18 000
3 6232 442
1 626
16 798
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Wykres 48. Wartość pożyczek aktywnych w podziale na terminowość spłaty
(w tys. zł.).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Opóźnienia w spłacie nieprzekraczające 30 dni nie są niczym nadzwyczajnym
i wynikają przede wszystkim z krótkotrwałych zakłóceń w funkcjonowaniu przed-
siębiorstwa. Są one pochodną przede wszystkim zatorów płatniczych, które od
dłuższego już czasu są problemem naszej gospodarki. Pożyczkobiorca oczekując
na przeterminowaną zapłatę od swojego kontrahenta w pierwszej kolejności płaci
należności publicznoprawne.
Wykres 49. Udział terminowo spłacanych pożyczek w liczbie pożyczek aktyw-
nych (w%).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres 50. Udział terminowo spłacanych pożyczek w wartości pożyczek aktyw-
nych (w%).
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
54
5. Jakość portfela pożyczkowego
0spłacane terminowo
z opóźnieniami do 30 dni
z opóźnieniami 31 - 90 dni
z opóźnieniami powyżej 90 dni
300 000
600 000
900 000
1 200 000
1 500 000
89 817 63 095
1 373 350
197 438
z opóźnieniami 31 - 90 dni9,97%
z opóźnieniami 31 - 90 dni5,21%
z opóźnieniami > 90 dni6,64%
z opóźnieniami > 90 dni3,66%
z opóźnieniami do 30 dni14,79%
z opóźnieniami do 30 dni11,45%
spłacane terminowo68,60%
spłacane terminowo79,68%
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
W momencie gdy opóźnienia w spłacie przekraczają 30 dni, ale nie osiągnęły
jeszcze terminu 90 dni fundusz pożyczkowy powinien wzmóc czujność i skon-
taktować się z pożyczkobiorcą. Stwarza to szansę na dobre zorientowanie się
w sytuacji przedsiębiorstwa i odpowiednio wczesne przygotowanie się do ewentu-
alnych bardziej zdecydowanych działań. Takowe muszą być bezwzględnie wdro-
żone pożyczkobiorca zalega ze spłatą przez okres dłuższy niż 90 dni. W pierwszej
kolejności fundusze starają się porozumieć z przedsiębiorcą, tak aby ten spłacił
zobowiązanie. Trzeba wyraźnie podkreślić to, że windykacja i uruchamianie
zabezpieczeń nie jest korzystne dla żadnej ze stron. Celem i zadaniem funduszy
jest wspieranie rozwoju przedsiębiorczości, a nie „dobijanie” firm znajdujących
się w kłopotach. Jednak z całą stanowczością należy podkreślić to, że jednocześnie
fundusze są zobowiązane do postępowania zgodnie z prawem, zapisami umowy
pożyczkowej i w duchu zasady racjonalnego gospodarowania środkami publicz-
nymi. Dlatego ostatecznym, ale stosowanym w określonych przypadkach, rozwią-
zaniem jest wdrożenie procedur windykacyjnych z postępowaniem komorniczym
włącznie.
2. Sposób dochodzenia należności przez fundusze pożyczkowe
Fundusze pożyczkowe mają do wyboru dwie drogi jeśli chodzi o zarządzanie
dochodzeniem należności. Mogą zajmować się tym we własnym zakresie lub
skorzystać z szerokiej oferty firm zewnętrznych. Według stanu na koniec 2014
roku większość funduszy stawia na pierwsze z wymienionych rozwiązań.
Tabela 12. Sposób dochodzenia należności przez fundusze pożyczkowe
w 2014 roku.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Wykres. 41. Struktura dochodzenia należności przez fundusze pożyczkowe
w 2014 roku.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Zgodnie z informacjami przedstawionymi w tabeli nr 12 i wykresie nr 41
wyraźna większość funduszy prowadzi czynności windykacyjne we własnym
zakresie i nie korzysta w tym zakresie z usług firm zewnętrznych. Wynika to prze-
55
5. Jakość portfela pożyczkowego
Udział w %
100
34,72
65,28
Liczba
72
25
47
Wyróżnienie
Fundusze pożyczkowe objęte badaniem
Fundusze korzystające z usług zewnętrznych firm windykacyjnych
Fundusze nie korzystające z usług zewnętrznych firm windykacyjnych
fundusze korzystające z usług zewnętrznych firm windykacyjnych
34,72%
fundusze nie korzystające z usług zewnętrznych firm windykacyjnych65,28%
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
de wszystkim z dwóch czynników. Po pierwsze fundusze pożyczkowe to podmio-
ty o długoletnim doświadczeniu we współpracy z przedsiębiorcami i wiedzą jaki
styl komunikacji i narzędzia wykorzystać do tego, aby działania były skuteczne.
Po drugie, fundusze dysponują kompetentnymi kadrami, które podlegają ciągłem
doskonaleniu w ramach szkoleń (organizowanych m.in. przez PZFP) i tym samym
nie mają obaw co do tego czy postępują zgodnie z obowiązującym prawem.
56
5. Jakość portfela pożyczkowego
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Działanie funduszy pożyczkowych w Polsce zależne jest od wielu czynników,
na których istnienie – w większości przypadków – fundusze nie mają bezpośred-
niego wpływu.
Do pierwszej grupy czynników znacząco wpływających na ograniczenie dzia-
łalności funduszy zaliczyć można źródło pochodzenia środków finansowych,
z których fundusze udzielają pożyczek. Pojawiające się ograniczenia wynikają
zarówno z bezpośrednich regulacji KE, dotyczących warunków wdrażania instru-
mentów finansowych, jak i z regulacji zawartych w dokumentacji krajowej. Ostat-
nie lata pokazały, że pojawiająca się w trakcie realizacji projektów finansowych
interpretacja istniejących już zapisów lub ich uszczegółowienie może wpływać-
i zazwyczaj w sposób znaczący wpływa – na działalność funduszy pożyczkowych.
Widać to było choćby w podejściu do udzielania pożyczek na cele obrotowe. Brak
jednoznacznej definicji przedsiębiorstw znajdujących się we wczesnej fazie roz-
woju, którym jako jedynym przysługiwało prawo do wykorzystania środków z po-
życzki na cele obrotowe, doprowadziło do sytuacji, w której fundusze z ostroż-
ności przestawały udzielać pożyczek na ten cel.
Pierwsze kontrole funduszy pożyczkowych dofinansowanych ze środków
RPO wykazały, że fundusze zupełnie inaczej rozumieją wczesną fazę rozwoju niż
urzędnicy. Otrzymane interpretacje i zalecenia z nadrzędnych instytucji państwo-
wych zmusiły fundusze pożyczkowe do wycofania się z udzielania pożyczek
obrotowych lub też do znaczącego ograniczenia liczby udzielanych pożyczek.
Działanie to niewątpliwie wpłynęło negatywnie na atrakcyjność oferty finansowej
funduszy, a dla funduszy utworzonych jedynie w oparciu o środki z RPO ozna-
czało również ograniczenie oferty.
Kolejnym wartym wzmianki ograniczeniem były bezpośrednie zależności
pomiędzy wielkością przedsiębiorcy, jaki mógł być beneficjentem funduszu,
a wysokością możliwych do pozyskania środków na koszty zarządzania. Fundu-
szom, które zdecydowały się ograniczyć swoją ofertę jedynie do mikroprzedsię-
biorców, przysługiwało prawo pokrywania rocznych kosztów zarządzania do
kwoty nie wyższej niż 4% wartości dotacji (kwota ta jest liczona średniorocznie).
Natomiast tym funduszom, które chciały przyznawać pożyczki nie tylko mikro-,
ale także małym przedsiębiorcom, prawo to zostało ograniczone jedynie do 3%.
Spowodowało to sytuacje, w których fundusze ze względów ekonomicznych mu-
siały zawęzić grupę odbiorców jedynie do mikroprzedsiębiorców. Niektóre fundu-
sze zostały także ograniczone do łącznej wartości pożyczek, które mogły zostać
udzielone. Wynikało to z faktu, że Regionalne Programy Operacyjne były wdraża-
ne w poszczególnych województwach na różnych zasadach. Niektóre fundusze
w podpisanych umowach zostały ograniczone jedynie do jednokrotnego obrotu
pozyskanymi środkami. Spowodowało to oczywiście zmniejszenie aktywności
57
Rozdział VIBariery ograniczające
działalność funduszy pożyczkowych
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
funduszy ze względu na kurczący się kapitał, którym mogły dysponować. Nie
mogły jednak one dokonać zmian w umowie.
Kolejne problemy, jakie zostały zidentyfikowane w tej grupie czynników, to
m.in.: wykluczenia sektorowe, ograniczenia w zakresie możliwości finansowania
pewnych przedsięwzięć gospodarczych (np. zakup nieruchomości, nabywanie
udziałów, itd.) czy też maksymalny okres spłaty.
Kolejnym czynnikiem wpływającym na ograniczenie działalności funduszy
pożyczkowych jest uzależnienie limitu kosztów zarządzania funduszem od wyso-
kości dotacji. Problem z tym związany pojawia się w szczególności w małych
funduszach, które nie mogły starać się o pozyskanie większych środków, gdyż nie
miały możliwości ich zabezpieczenia. Mała kwota dotacji powodowała, że nie-
jednokrotnie środki otrzymywane na pokrycie kosztów zarządzania wystarczały
jedynie na bieżące wydatki. Fundusze te nie były w stanie wygospodarować środ-
ków na swój rozwój choćby poprzez tworzenie filii czy oddziałów (nawet tych mo-
bilnych), zakup odpowiedniego oprogramowania, podnoszenie kwalifikacji czy
też pokrywanie wszystkich kosztów związanych z prowadzeniem funduszu. Niski
pozom dokapitalizowania to także zawężenie rynku, na którym mogły one działać
i jakości świadczonych usług. Czasami przekłada się to także na jakość portfela
pożyczkowego. Należy także pamiętać, że zmieniające się otoczenie prawne
funkcjonowania funduszy pożyczkowych wymusza na nich spełnianie dodatko-
wych wymogów (dodatkowe sprawozdania, ochrona danych osobowych, itd.),
na pokrycie których również nie starcza środków nawet większym funduszom.
Barier rozwoju funduszy pożyczkowych można też upatrywać w braku uwiary-
godnienia funduszy pożyczkowych jako instytucji wspierających rozwój przed-
siębiorczości i działających w oparciu o środki publiczne. Głośne afery gospo-
darcze – których bohaterami były nieuczciwe fundusze, funkcjonujące w oparciu
o środki prywatne i nie mające nic wspólnego z funduszami pożyczkowymi dzia-
łającymi jako IOB - wpłynęły negatywnie na postrzeganie pozabankowego sek-
tora finansowego. Fundusze pożyczkowe co prawda konsekwentnie budują swoją
markę wśród przedsiębiorców (mają blisko 25% powracających klientów w 2014
roku), wymagają jednak zdecydowanego publicznego poparcia i uwiarygodnienia
ze strony administracji publicznej, która to stworzyła system funduszy pożycz-
kowych. Walka o pozytywny wizerunek funduszy pożyczkowych powinna być
zatem wspólnym zadaniem funduszy pożyczkowych, donatorów i administracji
publicznej. Pozostawienie tego zadania jedynie samym funduszom sprawia,
że proces przekonywania i docierania z ofertą wciąż jest powolny, kosztowny
i bardzo złożony.
Duże znaczenie dla rozwoju funduszy pożyczkowych ma oczywiście konku-
rencja. Jeżeli jest ona uczciwa i realizowana w oparciu o jak najefektywniejsze
wykorzystanie posiadanych zasobów, to jest to zjawisko ze wszech miar pożądane.
Trudno jednak mówić o takiej konkurencji w przypadku ograniczania funduszom
pożyczkowym dostępności do pewnych instrumentów, z których mogłyby skorzy-
stać na równi z bankami. Znakomitym przykładem jest tutaj wykluczenie fun-
duszy pożyczkowych z możliwości skorzystania z gwarancji de minimis. Kolej-
nym przykładem wykluczania funduszy pożyczkowych jest ogłaszanie konkur-
sów na pośredników finansowych, w których fundusze pożyczkowe samodzielnie
nie mogą brać udziału, gdyż nie spełniają warunków dla pośredników finanso-
wych (program BGK Wsparcie w starcie).
Bariery powstają również w samych funduszach pożyczkowych. Związane jest
to z realizowanymi wizjami osób decydujących o rozwoju funduszy. Niejasne
58
6. Bariery ograniczające działalność funduszy pożyczkowych
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
przepisy czy warunki realizacji projektów skierowanych na dofinansowanie fun-
duszy pożyczkowych, to oczywiście jeden aspekt wpływający na bierną postawę
w zakresie rozwijania usług finansowych. Ale przecież te bariery nie są jedynymi,
które wpływają na możliwość rozwoju funduszu pożyczkowego. Obserwacja
ewolucji organizacji zajmujących się udzielaniem pożyczek dla sektora MŚP,
wskazuje na istnienie szeregu czynników mających wpływ na rozwój, bądź
ograniczenie rozwoju funduszu pożyczkowego. Do najważniejszych z nich można
zaliczyć m.in. zmianę zarządu organizacji, zmianę wizji i misji organizacji, czy też
sytuację finansową.
59
6. Bariery ograniczające działalność funduszy pożyczkowych
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Od początku rozwoju funduszy pożyczkowych w Polsce ich cechą charak-
terystyczną stało się kształtowanie tych instytucji jako instrumentu realizacji poli-
tyki publicznej – w tym przypadku skupionej na tworzeniu nowych, niekon-
wencjonalnych źródeł finansowania, przeznaczonych dla osób podejmujących
działalność gospodarczą i przedsiębiorców, którzy odczuwają utrudniony dostęp 9
do tradycyjnego źródła finansowania tj. kredytu bankowego . Celem wspieranych
instrumentów pożyczkowych było również tworzenie nowych miejsc pracy oraz
pomoc przedsiębiorcom w zachowaniu już istniejących miejsc pracy. W rezultacie
fundusze pożyczkowe stały się beneficjentem wsparcia publicznego, opartego na
przekazywaniu im kapitałów publicznych, tworzących zdolność pożyczkową tych
instytucji. Istotą tych procesów nigdy nie było (i z uwagi na skalę sektora banko-10wego – nie mogło być ) tworzenie konkurencyjnego dla sektora banków źródła
finansowania, lecz kształtowanie źródeł uzupełniających, funkcjonujących
w określonych niszach i wypełniających luki w źródłach finansowania działal-
ności gospodarczej. W ten sposób oferta pożyczkowa funduszy kierunkowana
była w dominującym stopniu na najmniejsze kategorie wielkościowe oraz wczes-
ne fazy rozwojowe przedsiębiorstw. Taki cel funkcjonowania sektora funduszy
pożyczkowych w Polsce wciąż pozostaje aktualny. Szczególnie obecnie, w wyni-
ku silnej konkurencji na rynku bankowym, a także rozpowszechnienia się finanso-
wania leasingowego, kluczowego znaczenia nabiera uruchamianie produktów
pożyczkowych, dobrze dostosowanych do potrzeb najmniejszych firm, w tym
również wspomagających procesy podejmowania działalności gospodarczej.
Ważną cechą działalności funduszy pożyczkowych w Polsce jest ich działanie
w oparciu o ogólne przepisy prawa – sektor ten nie jest poddany żadnym specy-
ficznym regulacjom prawnym, z wyjątkiem tych, które dotyczą poszczególnych
źródeł finansowania, na przykład środków europejskich. W porównaniu zatem do
sektora bankowego, poddanego szczegółowym regulacjom prawa bankowego
i nadzorowi sprawowanemu przez Komisję Nadzoru Finansowego, fundusze
pożyczkowe funkcjonują w znacznie bardziej swobodnym otoczeniu prawnym.
Taka sytuacja ma jednak także pewne wady związane. Wynikają one z koniecz-
ności podejmowania znacznie większego ryzyka przez fundusze pożyczkowe
ze względu na specyfikę odbiorców usług świadczonych przez fundusze.
60
Rozdział VIITendencje rozwojowe sektora funduszy
pożyczkowych w Polsce - perspektywa długookresowa
9. Takie ukierunkowanie funduszy pożyczkowych było (i nadal pozostaje) zgodne z kierunkami rozwoju działalności pożyczkowej w Europie. Panoramę rozwiązań europejskich, dotyczących działalności pożyczkowej przedstawiają: M. Gajewski, J. Szczucki [w:] "Ekspertyza na temat dobrych praktyk w zakresie rozwiązywania problemów w dostępie do finansowania zwrotnego w wybranych krajach Europy, w tym w krajach regionu Europy Środkowo-Wschodniej", PARP, Warszawa 2013.
10. Wystarczy tu nadmienić, że portfel kredytowy sektora bankowego w Polsce na koniec III kw. 2014 r., w grupie podmiotów tzw. indywidualnej działalności gospodarczej oraz małych i średnich przedsiębiorstw kształtował się na poziomie ok. 277 mld zł (w tym w odniesieniu do segmentu działalności indywidualnej, w wysokości ok. 102 mld zł) - Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, raport o sytuacji banków za i I-III kw. 2014 r., Warszawa 2014.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Pierwszym punktem przełomowym rozwoju sektora funduszy pożyczkowych
w Polsce stały się publiczne działania wspierające, zrealizowane w Polsce po
akcesji do Unii Europejskiej.
Zrealizowane działania wspierające doprowadziły do szeregu bardzo pozytyw-
nych efektów, przede wszystkim zaś do znacznego wzmocnienia tego sektora,
przejawiającego się we wzroście zdolności pożyczkowej – przykładowo, kapitali-
zacja całego sektora funduszy pożyczkowych na przestrzeni lat 2006-2009
wzrosła o około 115%, z ok. 456 mln zł w połowie 2006 r. do około 980 mln zł.
w połowie 2009 r., przy czym znaczna część tego przyrostu była wynikiem kapi-
talizacji funduszy pożyczkowych – beneficjentów SPO WKP. W konsekwencji
tych zmian nastąpił wzrost dostępności pożyczek, znaczący przyrost akcji pożycz-
kowej, pojawienie się szerszej palety produktów pożyczkowych i wzrost 11przeciętnej wartości pożyczki . W ramach tych konkluzji na szczególną uwagę za-
sługuje fakt bardzo dynamicznego wzrostu wielkości aktywnych pożyczek w sek-
torze – w połowie 2006 r. portfel aktywnych pożyczek wynosił ok. 290 mln zł.,
gdy w roku 2009 już blisko 720 mln zł., przy czym w gronie dokapitalizowanych 12funduszy pożyczkowych przyrost ten wyniósł ok 259% . Rozwojowi sektora
pożyczkowego towarzyszyły także pozytywne rezultaty, jeżeli chodzi o tworzenie
nowych miejsc pracy, a także w sferze powstawania nowych mikroprzedsię-
biorstw. Jak się okazało, fundusze pożyczkowe były w stanie skutecznie wyko-
rzystać udostępniane im wsparcie z korzyścią dla ich docelowych klientów.
Ostatecznie, uzasadnione jest twierdzenie, że wsparcie SPO WKP i jego efektyw-
na absorpcja przez środowisko instytucji pożyczkowych doprowadziły do ugrun-
towania się i poważnego zwiększenia „widoczności” całego sektora funduszy
pożyczkowych w Polsce. Potwierdzenie znalazła zasadność wspierania tego sek-
tora, jako instrumentu realizacji polityki publicznej w sferze gospodarki państwa
(szczególnie wspierania sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw), skut-
kująca całym szeregiem wymiernych, pozytywnych rezultatów rozwijającej się
dzięki wsparciu działalności pożyczkowej.
Skutkiem scharakteryzowanych powyżej efektów funkcjonowania sektora
funduszy pożyczkowych w Polsce było uwzględnienie w palecie instrumentów
polityki publicznej kolejnych programów wspierania działalności pożyczkowej.
Podstawą tego kolejnego etapu rozwoju sektora stały się programy wsparcia reali-
zowane w kolejnej (minionej) perspektywie programowania wsparcia unijnego,
przypadającej na lata 2007-2013. Źródłami tego wsparcia stały się regionalne
programy operacyjne, wdrażane na szczeblu wojewódzkim. Dzięki nim doszło do
kolejnych, poważnych w skali, przyrostów zdolności pożyczkowej funduszy.
Co jednak najważniejsze, wzrostowi potencjału kapitałowego funduszy towarzy-
szyło skuteczne angażowanie środków, czego wyrazem był postępujący wzrost
aktywności pożyczkowej na rzecz sfery mikro i małej przedsiębiorczości. Warto
przy tym dodać, że wspieranie instytucji pożyczkowych w minionym okresie
programowania realizowane było w dwojaki sposób, a więc bezpośrednio przez
instytucje zarządzające regionalnymi programami operacyjnymi i/lub przy wyko-
rzystaniu nowego (pośredniego) mechanizmu wspierania instytucji finansowych,
czyli tzw. Inicjatywy JEREMIE (mechanizm pośredni znalazł również zastoso-
wanie w Programie Operacyjnym „Rozwój Polski Wschodniej”, w części doty-
czącej wspierania instrumentów finansowych, w tym pożyczek). Obecność tego
61
7. Tendencje i perspektywy rozwojowe sektora funduszy pożyczkowych w Polsce
11. Zob. "Ewaluacja trafności i efektów realizacji Działania 1.2 Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw" (Raport końcowy), PAG Uniconsult Sp. z o.o., Warszawa, listopad 2009 r., s. 21-27.
12. Op. cit., s. 23.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
drugiego modelu wdrażania wsparcia przyczyniła się do dalszego doskonalenia
działalności pożyczkowej, wynikającego z pozyskiwania wsparcia W niektórych
przypadkach rozwiązanie to zaowocowało pojawieniem się nowych produktów
pożyczkowych, np. przeznaczonych wyłącznie dla osób podejmujących działal-
ność gospodarczą lub też przedsięwzięć innowacyjnych. Taki kierunek rozwoju
oferty produktowej należy uznać za bardzo użyteczny, powodujący poszerzanie
się palety produktów finansowych dla sektora mikro i małej przedsiębiorczości.
W dłuższej perspektywie rozwój funduszy wymagać będzie projektowania
produktów dla określonych nisz rynkowych. W sytuacji narastającej konkurencji
taki kierunek rozwoju uznać należy za jak najbardziej słuszny i wskazany.
W ostatnich latach (pokrywających się z okresem wdrażania wsparcia dla fun-
duszy pożyczkowych w minionym okresie programowania) aktywność pożycz-
kowa funduszy oscyluje w granicach 7-9 tys. pożyczek udzielanych w skali roku.
Jednocześnie widoczny jest wyraźny przyrost wartości akcji pożyczkowej: od
około 380 mln zł pożyczek udzielonych w 2009 r. do ok. 768 mln wartości akcji
pożyczkowej zrealizowanej w roku 2013. Oznacza to również dość dynamiczny
przyrost wielkości przeciętnej pożyczki – w 2013 r. wyniosła ona ok. 94 tys. zł,
wobec ok. 78 tys. w roku 2012, 66 tys. zł. w roku 2011, 56 tys. w roku 2010 i 51 tys.
w roku 2009. Dane te wskazują na rosnący popyt na większe porcje finansowania,
który jest przez fundusze zaspokajany w miarę posiadanej przez nie zdolności
kapitałowej. Ten rosnący popyt wynika z narastającej siły konkurencji rynkowej,
co powoduje coraz większe potrzeby inwestycyjne po stronie podmiotów podej-
mujących / kontynuujących działalność gospodarczą, jak i dotyczące dostępu
do środków obrotowych.
Jednocześnie, nadal dominującym klientem funduszy pożyczkowych pozo-
stają najmniejsze kategorie przedsiębiorstw. Odwołując się do opublikowanych
w raporcie Polskiego Związku Funduszy Pożyczkowych za rok 2013, rozkład war-
tościowy pożyczek według grup wielkościowych klientów funduszy pokazuje,
że w portfelu pożyczkowym dominują mikroprzedsiębiorcy, stanowiący ok. 73%
udziału w portfelu. Ponadto, prawie czwarta część udzielanego finansowania
przez sektor funduszy pożyczkowych, kierowana jest do podmiotów podejmu-
jących działalność gospodarczą, a więc do segmentu, który w największym stop-
niu odczuwa skutki zjawiska luki finansowania.
Jak zaznaczono wcześniej, działalność funduszy pożyczkowych wywołuje
szereg pozytywnych rezultatów. Twierdzenia tego rodzaju potwierdzają badania.
W szczególności na uwagę zasługują wnioski płynące z kompleksowej ewaluacji 13efektów netto wdrażania instrumentów finansowych w Polsce , w tym rezultatów
działalności wspieranych funduszy pożyczkowych w okresie programowania
2007-2013. Jak wykazało to badanie ewaluacyjne, działalność funduszy pożycz-
kowych pozwoliła korzystającym z ich oferty przedsiębiorcom na wzrost skali
finansowania działalności gospodarczej ze źródeł zewnętrznych, a w konsekwen-
cji wywoływała efekt netto, polegający na wzroście ich nakładów inwestycyj-14nych . Tego rodzaju rezultat należy oceniać zdecydowanie pozytywnie, pamię-
tając, że oferta pożyczkowa funduszy kierowana jest w głównej mierze do
najmniejszych kategorii wielkościowych przedsiębiorstw, najczęściej tych, które
najsilniej odczuwają bariery w dostępie do zewnętrznych źródeł finansowania.
Innymi słowy, pożyczki pozabankowe generują niepodważalne efekty w sferze
62
7. Tendencje i perspektywy rozwojowe sektora funduszy pożyczkowych w Polsce
13. J. Szczucki, M. Gajewski et al. "Ocena realizacji instrumentów inżynierii finansowej w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienie 2007-2013", PAG Uniconsult Sp. z o.o. i Taylor Economics Sp. z o.o., Warszawa 2012
14. Op. cit., s. 8 oraz 141-155.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
działalności inwestycyjnej sektora mikro i małej przedsiębiorczości. W jakiejś
mierze skutkuje to również ich wpływem na efekty zatrudnieniowe oraz kondycję 15
ekonomiczną pożyczkobiorców .
Z dzisiejszej perspektywy na pewno stwierdzić można, że lata 2007-2013
(a także rok 2014) stanowiły kolejny „kamień milowy” rozwoju sektora pożycz-
kowego w Polsce. Należy tu uzupełnić, że rozwój ten w dużej części zachodził
w trudnych warunkach, podyktowanych kształtowaniem się ogólnoświatowej
sytuacji ekonomicznej – w znacznej części były to bowiem lata spowolnienia gos-
podarczego w Polsce, spowodowanego światowym kryzysem finansowym z roku
2008 i późniejszymi jego konsekwencjami.
W ostatnim czasie pojawił się nowy element, kształtujący kontekst rozwojowy
działalności pożyczkowej. Stanowi go próba „miękkiego” regulowania pozaban-
kowej działalności pożyczkowej w postaci opracowanego w latach 2011-2012 na 16
szczeblu Komisji Europejskiej i obecnie promowanego „Europejskiego kodeksu 17dobrego postępowania w zakresie udzielania mikrokredytów (wersja 2.0)” .
Kodeks jest dokumentem regulacyjnym, określającym dobre praktyki organiza-
cyjne i funkcjonalne dotyczące prowadzenia działalności pożyczkowej (np. przez 18
instytucje pozabankowe) . Jego postanowienia, zebrane w postaci klauzul, doty-
czą: (i) kształtowania relacji z klientami i inwestorami, (ii) ładu korporacyjnego
w organizacji pożyczkowej, (iii) zarządzania ryzykiem, (iv) standardów sprawo-
zdawczości o wynikach działalności pożyczkowej oraz (v) wykorzystywania
systemów informacji zarządczej. Standaryzacja może okazać się w przyszłości
potrzebna, a Kodeks może być w tym kontekście pomocny.
W najbliższych latach przyszłość funduszy pożyczkowych w Polsce rysuje się
relatywnie optymistycznie, co jest wynikiem potwierdzenia użyteczności poza-
bankowej działalności pożyczkowej, dotyczącej finansowania działalności gospo-
darczej. W obecnym okresie programowania Europejskich Funduszy Struktural-
nych i Inwestycyjnych (EFSI) na lata 2014-2020 poszukuje się instrumentów
finansowych, które stanowiłyby skuteczne narzędzia redukcji zjawiska luki finan-
sowania, której niekorzystne konsekwencje dotyczą (w przeważającej mierze)
mikro- i małych przedsiębiorstw oraz osób podejmujących działalność gospo-
darczą. Bez wątpienia, funkcję tego typu instrumentów – redukujących lukę finan-
sowania – stanowić mogą pozabankowe fundusze pożyczkowe. Zrozumienie tego
faktu widoczne jest w działaniach projektujących kolejne programy wsparcia.
Skutkiem tego jest planowanie alokacji poważnej części europejskich środków
wsparcia na instrumenty finansowe, w tym działalność pożyczkową, szczególnie
w ramach regionalnych programów operacyjnych. Jednak, pomimo tego pozytyw-
nego obrazu trudno jednocześnie nie wspominać o pewnych problemach i zagroże-
niach. Kształtują one określone wyzwania pojawiające się zarówno przed organami
programującymi wsparcie, jak i całym środowiskiem funduszy pożyczkowych.
63
7. Tendencje i perspektywy rozwojowe sektora funduszy pożyczkowych w Polsce
15. W zakresie tych zmiennych ewaluacja z 2012 r. nie pozwoliła na zidentyfikowanie efektu netto - skutki w tym zakresie były podobne, jak w przypadku innych przedsiębiorców, nie będących pożyczkobiorcami funduszy. Być może jednak efekty takie pojawiają się później - niestety nie można tego stwierdzić, gdyż analogiczne badania nie były kontynuowane.
16. W opracowaniu kodeksu wzięło udział kilkadziesiąt europejskich organizacji pożyczkowych, przedstawicieli instytucji wspierających sektor oraz ekspertów. Środowisko polskie i Polski Związek Funduszy Pożyczkowych reprezentowany był przez doradców PAG Uniconsult Sp. z o.o. (firma ta jest obecnie tzw. instytucją wspierającą Kodeks) - http://ec.europa.eu/regional_ policy/en/funding/special-support-instruments/jasmine/cgc/#11
17. http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/thefunds/doc/code_bonne_conduite_pl.pdf Jak podkreślają autorzy Kodeksu, jest on przeznaczony przede wszystkim dla niebankowych podmiotów, które udzielają finansowania mikroprzedsiębiorcom w postaci mikrokredytów / pożyczek o wartości do 25 tys. euro. Podobne zbiory dobrych praktyk tworzone i promowane są przez różne inne organizacje, zajmujące się organizacją i wspieraniem światowego ruchu mikrofinansowania. Najważniejsze regulacje tego typu stanowią obecnie: (i) SPTF - Universal Standards for Social Performance Management, (ii) The Smart Campaign - Client Protection Principles.
18. Używane w Kodeksie sformułowanie "mikrokredyt" oznacza, w myśl postanowień Kodeksu, produkty kredytowe/pożyczkowe, oferowane/udzielane mikrofirmom, o wartości długu (kapitału kredytu / pożyczki) do 25 tys. euro. Naturalnie - z uwagi na fakultatywność stosowania Kodeksu - nie oznacza to, że jego rozwiązania mogą być stosowane tylko w odniesieniu do tak rozumianych kredytów / pożyczek. De facto, jak pokazuje praktyka, zastosowalność Kodeksu może być znacznie szersza, a więc dotyczyć także finansowania innych grup beneficjentów, jak i stosowania innych rozmiarów produktów dłużnych. Z taką sytuacją mam do czynienia w Polsce, gdzie Kodeks jest stosowany (przynajmniej częściowo) przez niektóre organizacji (fundusze) pożyczkowe, stosujące Kodeks z uwzględnieniem charakterystyk własnych produktów pożyczkowych, jak i grup do których kierowana jest oferta pożyczkowa (najczęściej są to mikro i mali przedsiębiorcy).
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
1. Przede wszystkim nadal brak jest jasności, w jaki sposób będą wykorzy-
stywane środki, które były przeznaczone na instrumenty zwrotne w ramach
okresu programowania 2007-2013, przede wszystkim w ramach regional-
nych programów operacyjnych, tak w regionach, w których instrumenty
finansowe były wdrażane w ramach Inicjatywy JEREMIE, jak i wojewódz-
twach, w których nie wykorzystywano mechanizmu funduszu powierni-
czego. Tymczasem dobrze przemyślane i z góry ogłoszone rozstrzygnięcia
w tej kwestii, znakomicie pomogłyby zaplanować komplementarność wy-
korzystania tych środków wobec instrumentów finansowych planowanych
w okresie 2014-2020, jak i ułatwiłyby osobom zarządzającym funduszami
pożyczkowymi planowanie strategii działania funduszy w najbliższych
latach. W szczególności istotnym ułatwieniem byłoby podjęcie decyzji
o przeznaczeniu środków wykorzystywanych w latach 2007-2013 dla fun-
duszy pożyczkowych i poręczeniowych, dzięki czemu zapewne (nie jest to
bowiem jeszcze w 100% jasne) można byłoby łączyć poręczenia i pożyczki
w sytuacji, gdyby każdy z tych instrumentów był finansowany ze środków
w ramach innego okresu programowania. Rozwiązanie takie znacznie
wzmocniłoby możliwe pole współpracy obu rodzajów funduszy, co do tej
pory odbywało się raczej w ograniczonej skali.
2. Obowiązujące regulacje prawne mogą też niestety nieco utrudniać wdraża-
nie projektów. Chodzi tu głównie o istotnie obniżone w stosunku do okresu
2007-2013 limitów tzw. kosztów zarządzania (które jednak mogą być
podwyższane w wyniku wyboru pośredników finansowych w drodze prze-
targu), co może zagrozić opłacalności realizacji projektów w okresie
2014-2020, a w konsekwencji może prowadzić do zmniejszonego zaintere-
sowania funduszy pożyczkowych realizacją projektów. Pewnym wyzwa-
niem pozostaje także przekazywanie środków finansowych w transzach
(a nie jednorazowo, jak miało to miejsce w okresie 2007-2013), w miarę
postępu realizacji projektów, co może powodować przestoje we wdrażaniu
projektów ze względu na brak wystarczających środków finansowych.
3. Ze względu na to, że w obecnym okresie programowania EFSI znaczna
część środków na instrumenty finansowe będzie przeznaczona na realizację
regionalnych programów operacyjnych, realizowanych w ramach poszcze-
gólnych województw, prawdopodobnie, tak jak miało to miejsce w okresie
2007-2013, skala uczestnictwa sektora bankowego we wdrażaniu instru-
mentów zwrotnych będzie zapewne dość ograniczona. Stanowi to pewną
szansę dla najmocniejszych kapitałowo i kadrowo funduszy pożyczko-
wych, aby próbować oferować pożyczki w nowych dla nich obszarach,
takich jak – przykładowo – zwiększane efektywności energetycznej, czy też
inwestowanie w odnawialne źródła energii. W niektórych regionach, które
przewidziały na te cele znaczące środki w formie instrumentów finanso-
wych, fundusze pożyczkowe mogą być jedyną nadzieją na ich udane wdro-
żenie, o ile nie uda się skutecznie zainteresować udziałem w tego typu pro-
jektach sektora banków spółdzielczych.
4. Naturalnie, wielkim długoterminowym wyzwaniem będzie rola i warunki
funkcjonowania funduszy pożyczkowych po 2020 roku, gdy środki euro-
pejskie nie będą już dostępne lub będą dostępne w bardzo ograniczonej
64
7. Tendencje i perspektywy rozwojowe sektora funduszy pożyczkowych w Polsce
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
skali. Niestety nic na to nie wskazuje, aby administracja publiczna miała
jasną wizję roli funduszy pożyczkowych w realizacji polityk publicznych,
stąd też fundusze będą zmuszone do realizacji indywidualnych, opracowa-
nych przez siebie, strategii rynkowych.
5. Interesującym kierunkiem rozwoju może się też stać – dotąd bardzo ograni-
czona – bliższa współpraca z sektorem bankowym, w tym z sektorem
banków spółdzielczych.
6. Dla pewnej, choć zapewne niezbyt wielkiej, grupy funduszy interesujące
może też być kontynuowanie prób finansowania sektora ekonomii społecz-
nej, choć kluczową rolę będzie nadal zapewne odgrywać wsparcie
w ramach Działania 1.4 PO KL oraz instrumenty finansowe planowane
w ramach Programu Operacyjnego Wiedza-Edukacja-Rozwój (2014-2020).
7. Niewątpliwie, interesujący kierunek rozwojowy funduszy – w Polsce dotąd
bardzo słabo eksploatowany – stanowią „centralne” programy europejskie
przeznaczone na wspieranie potencjału operacyjnego i zdolności kapitało-
wej organizacji pożyczkowych, obecnie oferowane na szczeblu europej-
skim przez Europejski Fundusz Inwestycyjny oraz Europejski Bank Inwe-
stycyjny. Są to głównie, choć nie jedynie, programy o charakterze
gwarancyjnym (programy podziału ryzyka – ich celem jest zabezpieczanie
portfeli pożyczkowych, wywołujące tworzenie nowych produktów, kiero-
wanych do nowych grup klientów funduszy pożyczkowych; COSME,
InnoFin). Pośród programów europejskich planowane jest również ofero-
wanie bezpośredniego wsparcia kapitałowego (np. EaSI - Program na rzecz 19zatrudnienia i innowacji społecznych) . Korzystanie z „centralnych” źródeł
europejskich ma niewątpliwie charakter perspektywiczny – umożliwi na-
wiązanie bezpośrednich relacji z kluczowymi dystrybutorami wsparcia,
działającymi na podstawie mandatu Komisji Europejskiej.
Niezależnie od ostatecznych rozstrzygnięć fundusze pożyczkowe stały się
trwałym elementem polskiego systemu instytucjonalnego wspierania przedsię-
biorczości i w przyszłości koniecznie należałoby jeszcze skuteczniej i efektywniej
wykorzystywać ich doświadczenie i dorobek we wspieraniu najmniejszych firm.
65
7. Tendencje i perspektywy rozwojowe sektora funduszy pożyczkowych w Polsce
19. W programach tych, w przypadku aplikowania o wsparcie przez pozabankowe organizacje pożyczkowe, przywiązywana będzie uwaga do stosowania przez wnioskodawcę reguł wynikających z „Europejskiego kodeksu dobrego postępowania w zakresie udzielania mikrokredytów”.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
2014 rok był kolejnym okresem dynamicznego rozwoju sektora funduszy
pożyczkowych. Pozytywne tendencje odnotowano we wszystkich wskaźnikach
obrazujących wyniki funduszy pożyczkowych oraz ich znaczenie w kontekście
wspierania rozwoju mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Przede wszystkim
trzeba zwrócić tu uwagę na wzrost liczby i wartości udzielonych pożyczek. Jest to
dowód na to, że oferta funduszy znajduje coraz większe uznanie w oczach przed-
siębiorców, a same podmioty udzielające pożyczek systematycznie udoskonalają
sposoby i formy dotarcia do obecnych i potencjalnych pożyczkobiorców.
Samo zwiększenie akcji pożyczkowej nie mogłoby być uznane za sukces,
gdyby nie towarzyszyły temu zjawisku inne efekty prowadzonej działalności ope-
racyjnej. Przykładowo niepokojące i niepożądane zjawiska, jak np. te związane
z pogorszeniem się jakości portfela pożyczkowego, nie zostały odnotowane w roku
2014. Pożyczki stracone i windykowane stanowią bardzo niski udział w portfelu
funduszy pożyczkowych i ich aktywności gospodarczej. Oznaczać to może,
że fundusze charakteryzują się odpowiednią wiedzą, dostępem do informacji
i kompetencjami w zakresie weryfikacji wniosków pożyczkowych, szczególnie
jeśli chodzi o realność planowanego przedsięwzięcia biznesowego. Ten walor jest
nie do przecenienia z punktu widzenia, oceny ryzyka dla kapitału pożyczkowego,
który w zdecydowanej większości pochodzi ze środków publicznych. Wysoki
poziom straconych pożyczek rodziłby uzasadnione wątpliwości, czy system fundu-
szy pożyczkowych zasługuje na udział w nim pieniędzy podatników. Wyniki fun-
duszy w omawianym zakresie pokazują jednak wyraźnie to, że podmioty te dosko-
nale wywiązują się z przyjętych zobowiązań i celów. Taki stan rzeczy pozwala
postulować o to, aby to właśnie fundusze pożyczkowe były głównym partnerem dla
instytucji rządowych i publicznych we wdrażaniu instrumentów zwrotnych finan-
sowanych w ramach kolejnej perspektywy finansowej 2014-2020.
Ważną cechą i zaletą funduszy pożyczkowych jest równomiernie rozbudowane
struktura organizacyjna, łatwość dostępu i powszechność. Działają one we
wszystkich województwach, a przedsiębiorcy nie mają żadnych kłopotów
logistycznych z dotarciem do odpowiednich podmiotów i wykorzystanie oferty
finansowania zwrotnego. Poszczególne fundusze rozwijają się dynamicznie,
a jednym z prze-jawów tego procesu jest tworzenie nowych oddziałów w regio-
nach innych niż ten, gdzie jest zlokalizowana siedziba główna. Jednocześnie
zachowane zostały zasady gospodarki wolnorynkowej i fundusze konkurują po-
między sobą nie tylko oprocentowaniem pożyczki, lecz także ofertą dodatkową
i jakością obsługi. To wszystko powoduje, że ogólna ocena oferowanych usług
stale rośnie. Jednocześnie mamy do czynienia z racjonalną polityką kadrową,
tzw. wysoka jakość usług bez nadmiernej liczby etatów.
66
Wnioski i rekomendacje
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Fundusze pożyczkowe osiągnęły w 2014 roku dobre wyniki pomimo nadal
istniejącego szeregu barier regulacyjno – instytucjonalnych, które nie tylko ogra-
niczają rozwój całego sektora funduszy pożyczkowych, lecz przede wszystkim
utrudniają codzienne ich funkcjonowanie, a tym samym uzyskiwane efekty. Ozna-
czą to, ze niezbędne jest podejcie dalszych działań, nowych inicjatyw i wprowa-
dzenia niestandardowych rozwiązań, które pozwolą na przezwyciężenie poja-
wiających się trudności i problemów, które ograniczają aktywność pożyczkową
funduszy.
Analizując wyniki funduszy pożyczkowych trzeba mieć na uwadze to, że
działalność wskazanych podmiotów jest w bardzo silnym stopniu uzależniona od
polityki dysponentów środków z których finansowany jest kapitał pożyczkowy.
Fundusze działają w innym reżimie prawnym, opartym przede wszystkim o regu-
lacje wspólnotowe. Oddziaływanie na ich treść, tj. optymalizowanie z punktu
widzenia skutecznego wspierania rozwoju przedsiębiorczości, jest dużo trudniej-
sze niż ma to miejsce w przypadku krajowego porządku prawnego. Ponadto,
trzeba pamiętać o tym, że mówimy o podmiotach specyficznych, nie nastawionych
na zysk o ściśle zdefiniowanej misji, celach i zadaniach. Rewolwingowy charakter
działalności funduszy powoduje to, że środki przekazane funduszom pożycz-
kowym umożliwiają wsparcie wielu podmiotów gospodarczych za pomocą tej
samej puli pieniędzy.
Abstrahując od powyższych rozważań trzeba wyraźnie podkreślić to, że fun-
dusze pożyczkowe na trwałe wpisały się już w system dostępu przedsiębiorstw do
finansowania zewnętrznego. Dbałość o właściwe zarządzanie środkami publicz-
nymi w połączeniu z opisanymi w niniejszej publikacji wynikami działalności
funduszy pozwalają postawić następującą tezę...: „w ramach perspektywy finan-
sowej Unii Europejskiej 2014-2020 należy postawić do dyspozycji funduszy
pożyczkowych dalsze zasoby kapitałowe, dotychczasowe wyniki działalności
funduszy gwarantują to, że taka decyzja przyniesie wymierne, pozytywne efekty
gospodarcze”. Jednocześnie podkreślić należy, że ewentualne propozycje w za-
kresie wycofania z funduszy pożyczkowych środków powierzonych im do zarzą-
dzania w ramach perspektywy 2007-2013 byłoby równoznaczne z brakiem środ-
ków finansowych, które mogłyby posłużyć jako wkład własny w konkursach
ogłaszanych już w ramach perspektywy 2014-2020. Jest to o tyle istotne, że jak
pokazał okres największego natężenia ostatniego, światowego kryzysu finanso-
wego, fundusze pożyczkowe są jak dotychczas odporne na pojawiające się zakłó-
cenia i niestabilności występujące w rynkowym systemie finansowym, co ozna-
czać może, że sa to podmioty, które mogą wspierać rozwój przedsiębiorczości
nawet w obliczu zewnętrznych zawirowań finansowych.
Analizując wyniki działalności funduszy pożyczkowych oraz sytuację gospo-
darczą Polski w roku 2014 i prognozy na rok 2015, PZFP zaleca funduszom
pożyczkowym zwrócenie szczególnej uwagi na następujące aspekty:
— Zwiększenie dynamiki działania w zakresie produktów inwestycyjnych
i obrotowych.
— Kontynuację działalności w obszarach cechujących się największą efek-
tywnością w 2014 roku.
— Uwzględnienie w planowaniu działalności rynkowej ceny pieniądza.
— Uwzglednienie przyjętych zasad identyfikacji i zarządzania ryzykiem
kredytowym/pożyczkowym.
67
Wnioski i rekomendacje
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
—
łalności funduszy pożyczkowych
— Zwrócenie uwagi na sytuację na rynku pracy – wzrost wynagrodzeń, spadek
bezrobocia (możliwe trudności w zaspokojeniu w optymalny sposób
potrzeb kadrowych).
— Analizę postępu prac w zakresie regulacji dotyczących dystrybucji środków
przeznaczonych na instrumenty zwrotne w ramach perspektywy 2014-2020
(we współpracy z PZFP).
— Dywersyfikację źródeł kapitału pożyczkowego.
— Analizę możliwości poszerzenia działalności o kolejne regiony.
— Kontynuację działalności w obszarach cechujących się największą efek-
tywnością w 2014 roku.
— Rozszerzanie zakresu przedmiotowego oferty.
— Analizę wykonalności poszerzania działalności poprzez otwieranie od-
działów terenowych.
— Stałą analizę propozycji zmian regulacji dotyczących windykowania należ-
ności – PZFP prowadzi stosowne działania w tym zakresie.
— Prowadzenie systematycznego monitoringu działalności finansowanych
przedsiębiorstw.
— Utrzymanie wnikliwej analizy wniosków pożyczkowych pod kątem real-
ności projektowanych przedsięwzięć biznesowych.
— Prowadzenie programów ukierunkowanych na rozwój kompetencji kadr
odpowiadających za analizę biznesplanów i prowadzenie windykacji.
— Przeprowadzenie analiz dotyczących kosztów i efektywności korzystania
zewnętrznych firm windykacyjnych.
Identyfikacja i zarządzanie innych rodzajów ryzyk występujących w dzia-
68
Wnioski i rekomendacje
Załączniki
69Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Załączniki
1. Podstawowe dane dotyczące funduszy pożyczkowych według kapitału
pożyczkowego na tle liczby i wartości udzielonych pożyczek oraz średniej
wartości pożyczki w 2014 roku.
70
Polska Fundacja Przedsiębiorczości
Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o.
Fundacja Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych
Lubelska Fundacja Rozwoju
Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
Krajowe Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości
Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa
Fundusz Górnośląski S.A.
Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Fundusz Regionu Wałbrzyskiego
Mazowiecki Regionalny Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
Kujawsko-Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
Fundusz Pożyczkowy Województwa Świętokrzyskiego Sp. z o.o.
Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A.
Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Agencja Rozwoju Regionalnego ,,AGROREG" S.A.
Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. obecnie Fundusz Górnośląski S.A.
Oddział w Katowicach
Stowarzyszenie „Samorządowe Centrum Przedsiębiorczości i Rozwoju”
w Suchej Beskidzkiej
Stowarzyszenie „Centrum Rozwoju Ekonomicznego Pasłęka”
Fundacja Rozwoju Regionu Rabka
Agencja Rozwoju Regionalnego ,,ARES'' S.A.
Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Działdowska Agencja Rozwoju S.A.
Regionalna Izba Gospodarcza
Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości
Fundacja Rozwoju Regionu Łukta
Fundacja Wspomagania Wsi
Szczeciński Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości Regionalnej
Fundacja Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości
Fundacja Centrum Innowacji i Przedsiębiorczości
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Słupskie Stowarzyszenie Innowacji Gospodarczych i Przedsiębiorczości
Fundacja Rozwoju Gminy Zelów
Leżajskie Stowarzyszenie Rozwoju
Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego
Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica
Regionalne Towarzystwo Inwestycyjne S.A.
zachodniopomorskie
wielkopolskie
opolskie
mazowieckie
pomorskie
świętokrzyskie
mazowieckie
śląskie
łódzkie
dolnośląskie
mazowieckie
kujawsko-pomorskie
świętokrzyskie
podkarpackie
małopolskie
warmińsko-mazurskie
dolnośląskie
dolnośląskie
śląskie
małopolskie
warmińsko-mazurskie
małopolskie
podlaskie
lubuskie
warmińsko-mazurskie
podkarpackie
wielkopolskie
warmińsko-mazurskie
mazowieckie
zachodniopomorskie
warmińsko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
opolskie
pomorskie
łódzkie
podkarpackie
podlaskie
świętokrzyskie
pomorskie
Szczecin
Poznań
Opole
Warszawa
Gdańsk
Końskie
Warszawa
Katowice
Łódź
Wałbrzych
Warszawa
Toruń
Kielce
Mielec
Kraków
Olsztyn
Nowa Ruda
Jelenia Góra
Katowice
Sucha Beskidzka
Pasłęk
Rabka-Zdrój
Suwałki
Zielona Góra
Działdowo
Stalowa Wola
Ostrów Wielkopolski
Łukta
Warszawa
Szczecin
Gołdap
Kalisz
Koszalin
Opole
Słupsk
Zelów
Leżajsk
Białystok
Pierzchnica
Dzierzgoń
Nazwa Instytucji WojewództwoSiedziba
(miejscowość)
71Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Załączniki
291 627
162 559
134 245
115 632
102 076
99 406
88 607
87 963
87 072
83 478
66 175
63 368
59 554
57 030
54 306
47 315
46 756
43 683
42 398
39 900
39 244
37 363
30 836
30 134
29 590
29 464
27 887
27 876
27 099
26 593
25 716
24 993
23 426
23 000
22 248
20 789
20 767
20 282
18 833
17 834
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
1
2
7
12
5
3
6
10
8
4
22
13
9
15
19
20
17
11
25
27
14
21
37
43
23
31
29
30
16
26
32
18
38
57
53
42
41
34
47
24
16
3
5
46
60
26
29
22
4
21
24
49
1
9
35
20
8
41
6
61
38
40
11
42
32
12
34
30
71
2
19
7
14
10
55
25
37
39
50
53
1
11
18
6
3
4
8
13
19
5
22
7
30
23
16
24
26
9
44
14
12
17
47
35
20
42
25
29
2
50
36
28
46
64
53
45
31
27
43
15
119 776
53 418
29 441
24 567
38 221
47 923
33 651
25 042
26 932
43 155
12 301
23 367
25 579
16 851
14 387
13 757
15 452
24 753
10 636
10 344
18 851
13 425
7 498
5 614
11 850
9 028
9 524
9 135
16 729
10 547
8 823
14 937
7 360
1 770
2 478
6 313
6 928
8 180
4 286
11 407
817
249
151
317
643
411
305
203
130
334
105
309
77
104
154
104
95
286
56
178
215
153
48
67
115
58
101
86
717
40
65
88
49
11
37
54
77
93
57
161
147
215
195
77
59
117
110
123
207
129
117
76
332
162
93
132
163
87
190
58
88
88
156
84
103
156
94
106
23
264
136
170
150
161
67
117
90
88
75
71
tys. zł tys. złnr miejsca nr miejsca szt. nr miejsca tys. zł nr miejsca
Kapitał pożyczkowy na 31.12.2014 Wartość pożyczek udzielonych w 2014 r.
Przeciętna wartość udzielonych w 2014 r.
pożyczek Liczba udzielonych w 2014 r.pożyczek
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce72
Załączniki
Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Rudzka Agencja Rozwoju Inwestor Sp. z o.o.
Agencja Rozwoju Lokalnego S.A.
"Poręczenia Kredytowe" Sp. z o.o.
Stowarzyszenie Bielskie Centrum Przedsiębiorczości
Fundusz Rozwoju Przedsiębiorczości przy Ostrołęckim Ruchu Wspierania
Przedsiębiorczości
Stowarzyszenie Ostrzeszowskie Centrum Przedsiębiorczości
Biłgorajska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Koszalińska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Towarzystwo Rozwoju Powiśla
Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie
Polska Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju Gospodarczego „OIC Poland”
Ośrodek Promowania i Wspierania Przedsiębiorczości Rolnej w Sandomierzu
Fundacja „Puławskie Centrum Przedsiębiorczości”
Kaszubski Fundusz Przedsiębiorczości S.A.
Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Bydgoszczy
Stowarzyszenie „Radomskie Centrum Przedsiębiorczości”
Agencja Rozwoju Małopolski Zachodniej S.A.
Fundacja „Przedsiębiorczość”
Nidzicka Fundacja Rozwoju „NIDA”
Agencja Rozwoju Regionalnego w Częstochowie S.A.
Stowarzyszenie Wspierania Małej Przedsiębiorczości z siedzibą w Dobiegniewie
Black Rose Finance Sp. z o.o.
Fundacja Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego
Podkarpacka Izba Gospodarcza
Fundacja Inkubator
Fundacja Wałbrzych 2000
Fundacja Centrum Wspierania Przedsiębiorczości
Agencja Rozwoju Regionalnego „ARREKS” S.A.
Wojewódzki Zakład Doskonalenia Zawodowego w Gorzowie Wielkopolskim
Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza
Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości S.A.
podkarpackie
śląskie
śląskie
mazowieckie
śląskie
mazowieckie
wielkopolskie
lubelskie
zachodniopomorskie
pomorskie
wielkopolska
lubelskie
świętokrzyskie
lubelskie
pomorskie
kujawsko-pomorskie
mazowieckie
małopolskie
lubuskie
warmińsko-mazurskie
śląskie
lubuskie
mazowieckie
małopolskie
podkarpackie
łódzkie
dolnośląskie
łódzkie
łódzkie
lubuskie
pomorskie
śląskie
Rzeszów
Ruda Śląska
Sosnowiec
Warszawa
Bielsko-Biała
Ostrołęka
Ostrzeszów
Biłgoraj
Koszalin
Malbork
Konin
Lublin
Sandomierz
Puławy
Kartuzy
Bydgoszcz
Radom
Chrzanów
Żary
Nidzica
Częstochowa
Dobiegniew
Warszawa
Kraków
Krosno
Łódź
Wałbrzych
Poddębice
Kleszczów
Gorzów Wielkopolski
Gdańsk
Żory
Nazwa Instytucji WojewództwoSiedziba
(miejscowość)
73Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Załączniki
17 183
14 360
14 246
14 128
13 410
12 464
10 766
10 595
10 361
10 295
10 275
10 187
9 768
8 031
8 000
7 093
7 021
7 005
6 494
6 115
5 605
5 587
5 358
3 193
3 000
2 504
2 453
2 185
1 000
760
722
558
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
33
49
45
36
46
40
39
48
72
67
44
50
59
52
35
56
55
54
28
60
61
58
51
68
63
66
65
62
69
64
71
70
17
13
43
27
51
31
28
58
72
54
15
59
56
52
47
44
66
18
68
65
45
48
36
33
69
62
57
63
64
67
23
70
38
55
39
34
41
32
37
33
72
68
52
40
56
48
21
57
49
60
10
54
63
58
51
70
59
66
65
61
67
62
71
69
8 700
4 010
5 058
7 658
4 421
7 113
7 351
4 285
0
425
5 532
3 796
1 603
3 384
8 000
1 891
1 896
2 124
9 616
1 375
947
1 740
3 688
390
627
436
515
737
335
573
120
137
61
26
61
67
60
69
65
68
0
6
37
61
24
46
105
23
46
15
252
33
12
23
40
4
17
8
8
15
7
14
1
5
143
154
83
114
74
103
113
63
0
71
150
62
67
74
76
82
41
142
38
42
79
76
92
98
37
55
64
49
48
41
120
27
tys. zł tys. złnr miejsca nr miejsca szt. nr miejsca tys. zł nr miejsca
Kapitał pożyczkowy na 31.12.2014 Wartość pożyczek udzielonych w 2014 r.
Przeciętna wartość udzielonych w 2014 r.
pożyczek Liczba udzielonych w 2014 r.pożyczek
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce74
Załączniki
2. Udział poszczególnych funduszy pożyczkowych w ogólnej sumie kapitału
pożyczkowego, wartości i liczby udzielonych pożyczek na 31.12.2014 r.
OGÓŁEM
Polska Fundacja Przedsiębiorczości
Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o.
Fundacja Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych
Lubelska Fundacja Rozwoju
Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
Krajowe Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości
Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa
Fundusz Górnośląski S.A.
Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Fundusz Regionu Wałbrzyskiego
Mazowiecki Regionalny Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
Kujawsko-Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
Fundusz Pożyczkowy Województwa Świętokrzyskiego Sp. z o.o.
Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A.
Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Agencja Rozwoju Regionalnego ,,AGROREG" S.A.
Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. obecnie Fundusz Górnośląski S.A.
Oddział w Katowicach
Stowarzyszenie „Samorządowe Centrum Przedsiębiorczości i Rozwoju”
w Suchej Beskidzkiej
Stowarzyszenie „Centrum Rozwoju Ekonomicznego Pasłęka”
Fundacja Rozwoju Regionu Rabka
Agencja Rozwoju Regionalnego ,,ARES'' S.A.
Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Działdowska Agencja Rozwoju S.A.
Regionalna Izba Gospodarcza
Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości
Fundacja Rozwoju Regionu Łukta
Fundacja Wspomagania Wsi
Szczeciński Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości Regionalnej
Fundacja Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości
Fundacja Centrum Innowacji i Przedsiębiorczości
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Słupskie Stowarzyszenie Innowacji Gospodarczych i Przedsiębiorczości
Fundacja Rozwoju Gminy Zelów
Leżajskie Stowarzyszenie Rozwoju
Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego
Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica
zachodniopomorskie
wielkopolskie
opolskie
mazowieckie
pomorskie
świętokrzyskie
mazowieckie
śląskie
łódzkie
dolnośląskie
mazowieckie
kujawsko-pomorskie
świętokrzyskie
podkarpackie
małopolskie
warmińsko-mazurskie
dolnośląskie
dolnośląskie
śląskie
małopolskie
warmińsko-mazurskie
małopolskie
podlaskie
lubuskie
warmińsko-mazurskie
podkarpackie
wielkopolskie
warmińsko-mazurskie
mazowieckie
zachodniopomorskie
warmińsko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
opolskie
pomorskie
łódzkie
podkarpackie
podlaskie
świętokrzyskie
Szczecin
Poznań
Opole
Warszawa
Gdańsk
Końskie
Warszawa
Katowice
Łódź
Wałbrzych
Warszawa
Toruń
Kielce
Mielec
Kraków
Olsztyn
Nowa Ruda
Jelenia Góra
Katowice
Sucha Beskidzka
Pasłęk
Rabka-Zdrój
Suwałki
Zielona Góra
Działdowo
Stalowa Wola
Ostrów Wielkopolski
Łukta
Warszawa
Szczecin
Gołdap
Kalisz
Koszalin
Opole
Słupsk
Zelów
Leżajsk
Białystok
Pierzchnica
Nazwa Instytucji WojewództwoSiedziba
(miejscowość)
75Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Załączniki
2 537 844
291 627
162 559
134 245
115 632
102 076
99 406
88 607
87 963
87 072
83 478
66 175
63 368
59 554
57 030
54 306
47 315
46 756
43 683
42 398
39 900
39 244
37 363
30 836
30 134
29 590
29 464
27 887
27 099
26 593
25 716
24 993
23 426
23 000
22 248
20 789
20 767
20 282
18 833
27 876
100,00
11,49
6,41
5,29
4,56
4,02
3,92
3,49
3,47
3,43
3,29
2,61
2,50
2,35
2,25
2,14
1,86
1,84
1,72
1,67
1,57
1,55
1,47
1,22
1,19
1,17
1,16
1,10
1,07
1,05
1,01
0,98
0,92
0,91
0,88
0,82
0,82
0,80
0,74
1,10
893 801
119 776
53 418
29 441
24 567
38 221
47 923
33 651
25 042
26 932
43 155
12 301
23 367
25 579
16 851
14 387
13 757
15 452
24 753
10 636
10 344
18 851
13 425
7 498
5 614
11 850
9 028
9 524
16 729
10 547
8 823
14 937
7 360
1 770
2 478
6 313
6 928
8 180
4 286
9 135
8599
817
249
151
317
643
411
305
203
130
334
105
309
77
104
154
104
95
286
56
178
215
153
48
67
115
58
101
717
40
65
88
49
11
37
54
77
93
57
86
100,00
13,40
5,98
3,29
2,75
4,28
5,36
3,76
2,80
3,01
4,83
1,38
2,61
2,86
1,89
1,61
1,54
1,73
2,77
1,19
1,16
2,11
1,50
0,84
0,63
1,33
1,01
1,07
1,87
1,18
0,99
1,67
0,82
0,20
0,28
0,71
0,78
0,92
0,48
1,02
100,00
9,50
2,90
1,76
3,69
7,48
4,78
3,55
2,36
1,51
3,88
1,22
3,59
0,90
1,21
1,79
1,21
1,10
3,33
0,65
2,07
2,50
1,78
0,56
0,78
1,34
0,67
1,17
8,34
0,47
0,76
1,02
0,57
0,13
0,43
0,63
0,90
1,08
0,66
1,00
tys. zł %tys. zł %
Kapitał pożyczkowy na 31.12.2014 Wartość pożyczek udzielonych w 2014 r.
szt. %
Liczba udzielonych w 2014 r.pożyczek
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce76
Regionalne Towarzystwo Inwestycyjne S.A.
Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Rudzka Agencja Rozwoju Inwestor Sp. z o.o.
Agencja Rozwoju Lokalnego S.A.
"Poręczenia Kredytowe" Sp. z o.o.
Stowarzyszenie Bielskie Centrum Przedsiębiorczości
Fundusz Rozwoju Przedsiębiorczości przy Ostrołęckim Ruchu Wspierania
Przedsiębiorczości
Stowarzyszenie Ostrzeszowskie Centrum Przedsiębiorczości
Biłgorajska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Koszalińska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Towarzystwo Rozwoju Powiśla
Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie
Polska Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju Gospodarczego „OIC Poland”
Ośrodek Promowania i Wspierania Przedsiębiorczości Rolnej w Sandomierzu
Fundacja „Puławskie Centrum Przedsiębiorczości”
Kaszubski Fundusz Przedsiębiorczości S.A.
Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Bydgoszczy
Stowarzyszenie „Radomskie Centrum Przedsiębiorczości”
Agencja Rozwoju Małopolski Zachodniej S.A.
Fundacja „Przedsiębiorczość”
Nidzicka Fundacja Rozwoju „NIDA”
Agencja Rozwoju Regionalnego w Częstochowie S.A.
Stowarzyszenie Wspierania Małej Przedsiębiorczości z siedzibą w Dobiegniewie
Black Rose Finance Sp. z o.o.
Fundacja Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego
Podkarpacka Izba Gospodarcza
Fundacja Inkubator
Fundacja Wałbrzych 2000
Fundacja Centrum Wspierania Przedsiębiorczości
Agencja Rozwoju Regionalnego „ARREKS” S.A.
Wojewódzki Zakład Doskonalenia Zawodowego w Gorzowie Wielkopolskim
Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza
Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości S.A.
pomorskie
podkarpackie
śląskie
śląskie
mazowieckie
śląskie
mazowieckie
wielkopolskie
lubelskie
zachodniopomorskie
pomorskie
wielkopolska
lubelskie
świętokrzyskie
lubelskie
pomorskie
kujawsko-pomorskie
mazowieckie
małopolskie
lubuskie
warmińsko-mazurskie
śląskie
lubuskie
mazowieckie
małopolskie
podkarpackie
łódzkie
dolnośląskie
łódzkie
łódzkie
lubuskie
pomorskie
śląskie
Dzierzgoń
Rzeszów
Ruda Śląska
Sosnowiec
Warszawa
Bielsko-Biała
Ostrołęka
Ostrzeszów
Biłgoraj
Koszalin
Malbork
Konin
Lublin
Sandomierz
Puławy
Kartuzy
Bydgoszcz
Radom
Chrzanów
Żary
Nidzica
Częstochowa
Dobiegniew
Warszawa
Kraków
Krosno
Łódź
Wałbrzych
Poddębice
Kleszczów
Gorzów Wielkopolski
Gdańsk
Żory
Nazwa Instytucji WojewództwoSiedziba
(miejscowość)
Załączniki
77Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Załączniki
17 834
17 183
14 360
14 246
14 128
13 410
12 464
10 766
10 595
10 361
10 295
10 275
10 187
9 768
8 031
8 000
7 093
7 021
7 005
6 494
6 115
5 605
5 587
5 358
3 193
3 000
2 504
2 453
2 185
1 000
760
722
558
0,70
0,68
0,57
0,56
0,56
0,53
0,49
0,42
0,42
0,41
0,41
0,40
0,40
0,38
0,32
0,32
0,28
0,28
0,28
0,26
0,24
0,22
0,22
0,21
0,13
0,12
0,10
0,10
0,09
0,04
0,03
0,03
0,02
11 407
8 700
4 010
5 058
7 658
4 421
7 113
7 351
4 285
0,00
425
5 532
3 796
1 603
3 384
8 000
1 891
1 896
2 124
9 616
1 375
947
1 740
3 688
390
627
436
515
737
335
573
120
137
161
61
26
61
67
60
69
65
68
0
6
37
61
24
46
105
23
46
15
252
33
12
23
40
4
17
8
8
15
7
14
1
5
1,28
0,97
0,45
0,57
0,86
0,49
0,80
0,82
0,48
0,00
0,05
0,62
0,42
0,18
0,38
0,90
0,21
0,21
0,24
1,08
0,15
0,11
0,19
0,41
0,04
0,07
0,05
0,06
0,08
0,04
0,06
0,01
0,02
1,87
0,71
0,30
0,71
0,78
0,70
0,80
0,76
0,79
0,00
0,07
0,43
0,71
0,28
0,53
1,22
0,27
0,53
0,17
2,93
0,38
0,14
0,27
0,47
0,05
0,20
0,09
0,09
0,17
0,08
0,16
0,01
0,06
tys. zł %tys. zł %
Kapitał pożyczkowy na 31.12.2014 Wartość pożyczek udzielonych w 2014 r.
szt. %
Liczba udzielonych w 2014 r.pożyczek
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce78
Załączniki
OGÓŁEM
Polska Fundacja Przedsiębiorczości
Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o.
Fundacja Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych
Lubelska Fundacja Rozwoju
Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
Krajowe Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości
Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa
Fundusz Górnośląski S.A.
Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Fundusz Regionu Wałbrzyskiego
Mazowiecki Regionalny Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
Kujawsko-Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
Fundusz Pożyczkowy Województwa Świętokrzyskiego Sp. z o.o.
Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A.
Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Agencja Rozwoju Regionalnego ,,AGROREG" S.A.
Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. obecnie Fundusz Górnośląski S.A.
Oddział w Katowicach
Stowarzyszenie „Samorządowe Centrum Przedsiębiorczości i Rozwoju”
w Suchej Beskidzkiej
Stowarzyszenie „Centrum Rozwoju Ekonomicznego Pasłęka”
Fundacja Rozwoju Regionu Rabka
Agencja Rozwoju Regionalnego ,,ARES'' S.A.
Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Działdowska Agencja Rozwoju S.A.
Regionalna Izba Gospodarcza
Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości
Fundacja Rozwoju Regionu Łukta
Fundacja Wspomagania Wsi
Szczeciński Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości Regionalnej
Fundacja Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości
Fundacja Centrum Innowacji i Przedsiębiorczości
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Słupskie Stowarzyszenie Innowacji Gospodarczych i Przedsiębiorczości
Fundacja Rozwoju Gminy Zelów
Leżajskie Stowarzyszenie Rozwoju
Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego
Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica
zachodniopomorskie
wielkopolskie
opolskie
mazowieckie
pomorskie
świętokrzyskie
mazowieckie
śląskie
łódzkie
dolnośląskie
mazowieckie
kujawsko-pomorskie
świętokrzyskie
podkarpackie
małopolskie
warmińsko-mazurskie
dolnośląskie
dolnośląskie
śląskie
małopolskie
warmińsko-mazurskie
małopolskie
podlaskie
lubuskie
warmińsko-mazurskie
podkarpackie
wielkopolskie
warmińsko-mazurskie
mazowieckie
zachodniopomorskie
warmińsko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
opolskie
pomorskie
łódzkie
podkarpackie
podlaskie
świętokrzyskie
Szczecin
Poznań
Opole
Warszawa
Gdańsk
Końskie
Warszawa
Katowice
Łódź
Wałbrzych
Warszawa
Toruń
Kielce
Mielec
Kraków
Olsztyn
Nowa Ruda
Jelenia Góra
Katowice
Sucha Beskidzka
Pasłęk
Rabka-Zdrój
Suwałki
Zielona Góra
Działdowo
Stalowa Wola
Ostrów Wielkopolski
Łukta
Warszawa
Szczecin
Gołdap
Kalisz
Koszalin
Opole
Słupsk
Zelów
Leżajsk
Białystok
Pierzchnica
Nazwa Instytucji WojewództwoSiedziba
(miejscowość)
3. Aktywność funduszy pożyczkowych – wybrane informacje o funduszach
pożyczkowych na 31.12.2014.
79Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Załączniki
2 537 844
291 627
162 559
134 245
115 632
102 076
99 406
88 607
87 963
87 072
83 478
66 175
63 368
59 554
57 030
54 306
47 315
46 756
43 683
42 398
39 900
39 244
37 363
30 836
30 134
29 590
29 464
27 887
27 099
26 593
25 716
24 993
23 426
23 000
22 248
20 789
20 767
20 282
18 833
27 876
228 872
33 107
2 294
10 390
14 557
10 127
23 129
(-)1 609
(-)1 748
(-) 16
21 277
(-)4 166
0,00
7 746
26 772
0,00
3 459
2 614
11 540
862
(-)57
5 844
(-)1 090
(-)1 655
(-)68
0,00
0,00
13 804
1 326
1 000
1 785
13 273
839
939
287
(-)3 438
0,00
3 567
563
6 536
24 489
2803
921
745
860
2044
891
944
388
485
869
105
830
165
248
544
360
364
560
56
700
415
583
145
204
374
291
251
1848
162
190
221
238
84
187
361
227
214
244
283
1 723 700
235 695
126 450
73 944
44 944
89 933
81 221
61 578
46 370
69 651
83 478
12 301
46 167
39 978
29 528
28 715
29 358
36 038
38 864
10 406
25 502
26 781
24 472
13 450
13 023
23 571
25 178
21 392
27 099
19 810
17 014
18 675
16 939
5 996
8 215
18 507
15 532
11 560
12 281
21 863
liczba wartość w tys. zł
Wartość aktywnych pożyczek/ wartość kapitału pożyczkowego na dzień 31.12.2014 r. (w %)*na 31.12.2014 przyrost/spadek w 2014 r.
67,92
80,82
77,79
55,08
38,87
88,10
81,71
69,50
52,72
79,99
100,00
18,59
72,86
67,13
51,78
52,88
62,05
77,08
88,97
24,54
63,92
68,24
65,50
43,62
43,22
79,66
85,45
76,71
100,00
74,49
66,16
74,72
72,31
26,07
36,92
89,02
74,79
57,00
65,21
78,43
35,23
41,07
32,86
21,93
21,25
37,44
48,21
37,98
28,47
30,93
51,70
18,59
36,88
42,95
29,55
26,49
29,07
33,05
56,66
25,09
25,93
48,03
35,93
24,32
18,63
40,05
30,64
34,15
61,73
39,66
34,31
59,77
31,42
7,70
11,14
30,37
33,36
40,33
22,76
32,77
Stosunek wartości udzielonych pożyczek w 2014 roku do kapitału pożyczkowego na dzień 31.12.2014 r. (w %)
Kapitał pożyczkowy w tys. zł Pożyczki aktywne na 31.12.2014
* Część funduszy pożyczkowych realizuje projekty, w których wartość kwoty wsparcia (z której są udzielane pożyczki) nie jest wliczana do wartości kapitału pożyczkowego.
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce80
Załączniki
Regionalne Towarzystwo Inwestycyjne S.A.
Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Rudzka Agencja Rozwoju Inwestor Sp. z o.o.
Agencja Rozwoju Lokalnego S.A.
"Poręczenia Kredytowe" Sp. z o.o.
Stowarzyszenie Bielskie Centrum Przedsiębiorczości
Fundusz Rozwoju Przedsiębiorczości przy Ostrołęckim Ruchu Wspierania
Przedsiębiorczości
Stowarzyszenie Ostrzeszowskie Centrum Przedsiębiorczości
Biłgorajska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Koszalińska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Towarzystwo Rozwoju Powiśla
Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie
Polska Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju Gospodarczego „OIC Poland”
Ośrodek Promowania i Wspierania Przedsiębiorczości Rolnej w Sandomierzu
Fundacja „Puławskie Centrum Przedsiębiorczości”
Kaszubski Fundusz Przedsiębiorczości S.A.
Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Bydgoszczy
Stowarzyszenie „Radomskie Centrum Przedsiębiorczości”
Agencja Rozwoju Małopolski Zachodniej S.A.
Fundacja „Przedsiębiorczość”
Nidzicka Fundacja Rozwoju „NIDA”
Agencja Rozwoju Regionalnego w Częstochowie S.A.
Stowarzyszenie Wspierania Małej Przedsiębiorczości z siedzibą w Dobiegniewie
Black Rose Finance Sp. z o.o.
Fundacja Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego
Podkarpacka Izba Gospodarcza
Fundacja Inkubator
Fundacja Wałbrzych 2000
Fundacja Centrum Wspierania Przedsiębiorczości
Agencja Rozwoju Regionalnego „ARREKS” S.A.
Wojewódzki Zakład Doskonalenia Zawodowego w Gorzowie Wielkopolskim
Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza
Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości S.A.
pomorskie
podkarpackie
śląskie
śląskie
mazowieckie
śląskie
mazowieckie
wielkopolskie
lubelskie
zachodniopomorskie
pomorskie
wielkopolska
lubelskie
świętokrzyskie
lubelskie
pomorskie
kujawsko-pomorskie
mazowieckie
małopolskie
lubuskie
warmińsko-mazurskie
śląskie
lubuskie
mazowieckie
małopolskie
podkarpackie
łódzkie
dolnośląskie
łódzkie
łódzkie
lubuskie
pomorskie
śląskie
Dzierzgoń
Rzeszów
Ruda Śląska
Sosnowiec
Warszawa
Bielsko-Biała
Ostrołęka
Ostrzeszów
Biłgoraj
Koszalin
Malbork
Konin
Lublin
Sandomierz
Puławy
Kartuzy
Bydgoszcz
Radom
Chrzanów
Żary
Nidzica
Częstochowa
Dobiegniew
Warszawa
Kraków
Krosno
Łódź
Wałbrzych
Poddębice
Kleszczów
Gorzów Wielkopolski
Gdańsk
Żory
Nazwa Instytucji WojewództwoSiedziba
(miejscowość)
81Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce
Załączniki
17 834
17 183
14 360
14 246
14 128
13 410
12 464
10 766
10 595
10 361
10 295
10 275
10 187
9 768
8 031
8 000
7 093
7 021
7 005
6 494
6 115
5 605
5 587
5 358
3 193
3 000
2 504
2 453
2 185
1 000
760
722
558
(+)
432
118
36
0,00
400
210
1 511
(-)480
(-)
0,00
22
1 938
(+)
(-)1 911
2 000
1 314
(-)2 037
0,00
82
95
(-)1 921
0,00
2 769
23
216
(+)
40
(+)
0,00
25
0,00
2
161
106
121
199
144
237
118
130
167
153
109
90
142
87
217
105
68
115
105
0
61
35
115
61
39
17
47
50
46
7
14
2
17
11 407
13 475
10 188
9 304
13 070
9 084
12 128
8 622
7 120
6 719
805
7 576
4 569
4 272
5 710
8 000
3 401
3 943
6 485
0,00
3 219
3 582
5 187
5 358
3 058
627
1 212
1 613
1 237
239
573
188
252
liczba wartość w tys. złna 31.12.2014 przyrost/spadek w 2014 r.
63,96
78,42
70,95
65,31
92,51
67,74
97,30
80,08
67,20
64,85
7,82
73,73
44,85
43,74
71,10
100,00
47,94
56,16
92,58
0,00
52,64
63,92
92,84
100,00
95,78
20,90
48,41
65,76
56,60
23,91
75,39
26,03
45,15
63,96
50,63
27,93
35,50
54,20
32,97
57,07
68,28
40,44
0,00
4,13
53,83
37,26
16,41
42,14
100,00
26,66
27,00
30,32
148,07
22,48
16,90
31,14
68,83
12,22
20,90
17,41
20,99
33,71
33,50
75,39
16,61
24,55
Stosunek wartości udzielonych pożyczek w 2014 roku do kapitału pożyczkowego na dzień 31.12.2014 r. (w %)
Kapitał pożyczkowy w tys. zł Pożyczki aktywne na 31.12.2014
* Część funduszy pożyczkowych realizuje projekty, w których wartość kwoty wsparcia (z której są udzielane pożyczki) nie jest wliczana do wartości kapitału pożyczkowego.
Wartość aktywnych pożyczek/ wartość kapitału pożyczkowego na dzień 31.12.2014 r. (w %)*
Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce82
NOTATKI
„W świetle przedstawionych danych w raporcie,... portfel funduszy pożyczko-
wych prezentuje się w sposób satysfakcjonujący. Należy stwierdzić, że w prawi-
dłowy sposób fundusze dokonują oceny zarówno wiarygodności potencjalnych
klientów, jak i prowadzą politykę windykacyjną, co odzwierciedla pozytywne
efekty ich funkcjonowania. Fundusze pożyczkowe stanowią przyszłościowy seg-
ment rynku finansowego, pozwalający na wspieranie małego i średniego przedsię-
biorcy w tych sytuacjach, kiedy instrumenty bankowe są niedostępne dla pod-
miotów z sektora MŚP. W ich funkcjonowaniu widoczna jest stabilność i kon-
sekwencja budowania relacji z klientem.
Działalność prowadzona przez fundusze pożyczkowe ma wielowymiarowy
aspekt.
Po pierwsze wspierają wyposażenie finansowe sektora MŚP, rozwijają przed-
siębiorczość i aktywność gospodarczą. Niezaprzeczalny jest również aspekt spo-
łeczny, związany z przyczynianiem się poprzez finansowanie aktywności gospo-
darczej do ograniczania liczby osób bezrobotnych i tworzenia nowych miejsc
pracy. Wiele lokalnych przedsiębiorstw miałoby trudności z dalszym prowadze-
niem czy też rozpoczęciem działalności, zwłaszcza w sferze innowacji bez otrzy-
manej pomocy od funduszu pożyczkowego. Raport potwierdza wskazane powy-
żej fakty i świadczy rozwoju i o niezaprzeczalnym umacnianiu się sektora fun-
duszy pożyczkowych na rynku usług finansowych w Polsce.”
z recenzji prof. zw. dr hab. Beaty Zofii Filipiak
Rozdział IUwarunkowania makroekonomiczne
działalności pożyczkowej w 2014 roku