3» a -. • - - 1-. •y v jqw* •V" • i
,:,
Vv».i~y:
' ;0Kv7P
• - . VSBM.SJ C-’ ».••
% -*• • •
- j" - V » r • r%~- * ••
I
pfr >' .7'’ *
'O-i
B v -V
f ^
**|y .r* '
». --'_^
<+r/Jw «
»•. f
'>'
' v-i',
’
t•: Mk'
' '.. ,1
f ‘4. fi'
*
t
,f ‘f-*
1 ' i *x
‘V
'i
‘ *‘ M
-e; '. ,
i
P • V .
'
“/>- > K
D1SSIMI DOMINI/ DOMINIThomxdc VioCaictam CardinalisJanfti Xyflt:
De communione
De confcfsione
De Jattsfaftione
Dc tnuocationefanFforum -1 i j*)
Aduerjus Luteranos traftatus:
iMiutoa \t jt'i '4 o c» iMitugatlrX ifisiil nltv .W.>-r r.»D aV antuif
V „« « Uli r
v, .\ 'ijiAo '.Ci
V. •'
i' vd.
’ :«J$- V v.
.V-V.vV.-ii iv. i, 1-s.I uiItaiA
4• $
- \' '
,
w i .
& ... :
- Digitized by Cr ?Ji
THOMAE DE VIO CAIETANlCardinalis fanttt X Y S T 1: de quattuor lu*
tcranorum erroribus traftatus
PROOEMIVM*Ertinax Lateranorum animus
prxtcxtu confacntice Clemens
feptime Pontifex maxime erga
communionempopuliJub utraqs
EucbartFIut ffccic confefsto
*
ncmtpnon omnium peccatorum
ac negatamfatisfaftionem nccnontnuocationcmfanflo'
rum, muitat me ad fcnbcndum de bis : non abjolutefed
quatenuspendent exfacrafcripturaiquoniam tpfifoltus
facra:fcripturce autboritatcmfufcipiumt/QC profitetur
fe illi rnmtuLt quanuispertinacibusnon proderunt no*
jlra haec, fueramus tamen utilia foretum ad retrahen-
dum altos ne illos imitentur,tum ad confolandu fidelium
mentes . umere enim infacraferipturafalfitatem eorum
qua: bercticitaftantcsfeprof'efforesfacri euangelij do*
tent/nonparuumfolatiumfdcltbus confexuEt quanuis
Im proecclefta catholicafcripfcrtm, ad tribunaltamen
beatitudmis tuce non minusIm quam reliqua mea om*
X
v :f"
nia refero
Digitized I3y Go*l?le
CDE COMMVNIONE SVB '
utracp ffecic : Caputprimum*
• V teranis non/at eft/tpfos communicate
w t.fibutmP ty
cc*e>fc^
nciucunt /kft* a&
dicen lum licitam cjfe communionemJub
altera tantu ffccie.quia tum ex u/u Chri
jiitumex praecerpto eiujdem communicandum eflJub
utracp ffecie * Proinde opus ejl difcutcrefcundu feri»
pturas/aeras utrunep : ut uidelwet mamjcjlcmus necex
utu/us Cbrifli nec exui praecerptorum ciustlltcttucjfc
populo comunicarefub altera tantu ffccic.boc/quidem
patefafto /clarum erit non teneripopulum ex diutna It'
fitad communionemfub utraepf/ecie
*
& Qjtiaifurfaluator nojler in ultima coena infhtuens
/aeramentum Euchanjlur u/us efl hoc/aeramentoJub
utrap ffccie communicando apoj}olos(ut euangchjhr te
fantur) Une infertur quod/acerdos non niftJub utraep
fpecie dare debet euchartjliam. debet enim/acerdos dare
ui icuchariFfiam quemadmodum dedit illamChriRus*
fmlttcr debemus omnes communicare quemadmodum
communicaueruntapofloh*
(T Noi ante facile manifcjlamus ufum CbriFti &C apo
Jlolorum /non habere uim legis quodJmtli modo dtjlri-
buaturpopulo cub.irtjlia t namjt tlle u/us ChrifU utm
'Xr TDigiliza
legis haberet , tm obligaremur ai quadam in ufu illius ')
dijiributmisferuata CC ad qimiam non/fcd ad omnia
in illo uJitferuata.pcrfjucuum aute ejl /nos non obligari
ad omnia in illa dijinbutmc fafta a Cbrtflo.ergo nec
tenemur dtjlnbuendo cucbarijliamfcruarehocumm:uu
deheet darejub utra^ffecie . Quod enim no teneamur
adferitandum omnia, patet tum quia Cbrtjhtsfregitfra
ftdmjjdcdtt {fccian panis:rtdtctduaut7cjl dicere quod
facerdos tcncalur dare hojltamjraftamjum quiaCbri'
Jius dtjl ribuetido non immifitm ora apojlolorum eueba
'
ri\ham,fcd dixit /Accipite &C comedttcindiculum autc
ejl dicere quod facerdos tenetur non immittere euebaru
Jham in os communicantisfcd dare in manu illius ut ipfe
fc communicet . tum quta CbnHus difributt hocfera'
mentuapoflolts poft ca?nam:plus aut?quam ridiculum
ejl dicere quod teneamur comunicarcpoft ccenam /illici
tumqt fit dare cucbarijltam iciunis , tum quiaCbrifltts
dedi eucbarifhamfubffccie panis azymi, £C tamen
minerfalis ecclcfta fatetur non ejje illutum euchartflia
utiftuc in azymofiue in fermetato.ex his enim omnibus
clare patet quod dijlributto cuchartjhtr qua ufus eFI
Chrtjhs non habet uim lem /Jlatuentis utfimihterjiat
dtflnbutio a nobts,$r, At ft quifftam contenderit in hoc
uno imitandam ejfc Chrtjli dtjlnbuticncm quod jub
A iij
i
utratpjpecie dedit eucharijliam.animaduertat Chrijhm
dedijjeJub utrafffccie apojloltsJolts, &C non dcdtjje
Jcptuaginta djctpulis nec multitudini eorum qui crede
*
bant iti illum: ut uclexboc JatJit inferre ab exemplo
Cbrfli/ergoJucccJsonbusapoJtolorum danda ejl eueba
rt/hafub utracp fpecie . non enim plus infcrrtpotejl ex
CHR I ST J dflnbutwne.no Hitur inferripoujl/et
go untuerjis Cbrijttanis danda eji eucbartjliaJub utraep
fpecie. Patet ita<p quod ex ujuCbrtjlt no potcjl inferri
illicitam cjjecommunioncm populiJub altera tantu fpe
ac. Et multo mitius inferri bocpotcjl ex uju ccclcjuc
Corinthiorum cuius meminit Paulus in prima epftola
adCortntbtos.ujus enim uniusparticularis ccdejutnon
Jlatuit legem ccclefijs altjs.Hrc de uju.
Dijcutiedajunt deincepspraexpta Chrijh tam ante
inilitutionem cucbarflue quam tn tpja injhtuttoncpro*
uiuhata . Primum itacp praecerptum cx uerbts domini
1oan. ‘vj» filim ajjumptum ejl a Boemis. ait enim Cbru
Jlus/blji manducaucritts carnemjUij botmnis 6r bibe
ruis ciusfanguinem/non habebitis uitam in uobis. quid
inquiunt clarius r Eodem enim modo ncccfsitatcm com*
inimicandi Jub utraep fpeciepromulgat quo promulgaue
rat neccjsitatcm bapttfmi *nam quemadmodum de ba
>
ptijmo dixerat loan. itj
.
Nfi quis natusfuerit cx aqua
di ffiritu non potejl introire in regnudcijta de cuchari
>
Jha dicit m fi comederitis carnem\jilij hominis di Liberi
tis ciusfangtrinem non habebitis uitam w ucbis G Noi
autem dicimus hccc Chrijliuerla noncjjcfccunduge
nuiminiJenfumintcllicjcnda de uju cuchariflue :itnmo
necpojje intclhgtijalua Chrijlianajidc de cibo dipotu
facramcialt. Et bocfanlc manifeftatur/x eo quodfi in
*
tclltgerctur de cuchartjha /tolleretur baptijmfjficictia
adfalutcm.pari ftquidem modobeee ncccfsitatcm\Jonant
edendi carnem di bibendiJan^uinemjiltj hominis quo
Jonant illa alui domini uerba necessitatem nafcctidux
aqua di ffiritu.di propterea manifcjlefcquttur quod
Jtia tjhsuerbis indicitur necefsitasJumcndicuchartJUa/
nonfuffatbapltftnus ad falutemfcd ad hoc quod aliquis
habeat uitam oporteret di baptizari e*rfumere eueba
rijliam . Cuius contrarium nonfolum infymbolofate
*
mur /confitentesunum baptisma in rcmifsmcm pecca*
torufed dominus in euagelto dicit/Qui crediderit G7*
bapti^atus fueritfaluuscrit di Paulus apojlolus ad
Tit, tj. SaluoSjtnquitjnos fecit per lauacrum regenera*
tionis.Quia igitur tdem cjl aJJercre uerba illa Cbrtfli
Ioatu vj.intclligi de cibo& potuJacramenti cuchari*
Jlue/dC negare baptiftnifuffidentiam adfalutcm,clarc
patet uerba illa nec intelligincc intelligi pojjede cibo
CC potucucb.iriftia .& proptereaindc nonhletur
pracaptum adfumendum cuiharijliamfub utra» ffc*
de , Difcutere autem quisJit GermanusJenfustll.rum
Cbrtfh uerborum /no ejlprafentis ncgocij.namfitcjl
propofta quajhoni nojse quod no loquitur ibi dominus
ad litcram deJacramcntah cibo dC potu
Superefl demum dijeutere praecepta CbrtftipromuV
fata quando injhtuiteuckanjharJacramentuuV ide euan
gelu omnia
:
(*r nullum inucnics in i llts de cucbariflia
praeceptum . nili apud Lucam immediatepofl euchari
*
jltam fub ffeae panis/Hocfacite in mei commemoratio
nem/Apud tamen Paulum apoffolum.j. adCor. xj*
duo pracapta leguntur datadCbrtrto in inflitulione
tuebarisha.alteru immediatepofl cucbartjliamfubfje
cie panis/Hocfacite in mei comemorattoncm alterum
immediatepojl eucbarijhafub ffeeie uini :uidchcct/Hoc
facite quoticnfcunp bibentis in mei commemorationem*
f Quapracaptaf perfficadus fuerint confiderata,
nullum fecumferat mandatu de communionefub utracp
ffede: utpatet dtfcutiendofingula . Vracaptum cnitn
immediate pojl ffcciem panis tam apud Lucam quam
apud P.iulum m intffi:refertur ad eucbartjliam fub
ffedepanis : ut tpfc contextus teflatur.pracaptum au'
tem apudJolum Paulum feriptum dc imitatione Cbrijli
in
in cuclarijliafub fjecie uitti / Imitatur manifcjhfsmt
ad uiccs c^uilus bibimus in commemorationem Chrtflu
ita quod non cflpuccccpiu abfolute,fcd ejipraecarptum
txfuppofuionc : utdeheetfi biberimus m Cbrtjlt mano
rtam /jaciamus hoc quod jccti Chriflus.non igiturputei
pit ut bilamustn cius memoriamJed praecipit ut quoties
in cius memoriam biberimus/faciamus qued fecit tpfe:
hoc cft quoties utemini calice cucharijtia /facnfcate
hcc, Bibere nancp manifcjlcfgmfcat ujum calicis :dC
ccnfcquenterjacere hoc djhiftum contra btbcrc/fynu
fcat ccnJcerare hcc, prcecipitur enim adhteram ut ajjo
cietur ufus calicisfacrifcto calicis.Etex bocipfo quddft
>
milctn ajjociatioiicnonprxcxpit circa ujum cucharijhir
fub fjecicpanis,infwuauit cp ufus quidem calicis illicitus
ejfctfcorfum dfacrifcio:ufus nerofub ffeciepanis hei>
tusiut ritus ecclcfiaeferuat,non referuando cucharijliam
fub fjcciepotusfed duntaxatfub fjeciepants/ZT pro
infirmis& pro cotcantibus extra mtjjarufolcnnia
C’Afftquifjiam contenderit quod hocpraecerptum dire
fle obligandofacerdotes confcquenter obligatpopulum.
Nam ex eo quod bibentibus in Chrifh memoriampraeci
pitur hocfacite/manifejlcfequitur quodfacerdotibus ce
lebrantibus miffas(quos conflat bibere in Chrifhcomme
morationem)pr(ccipiturhocfacitefedfub hocfacite com
B
prehenditur etia dare alijs calicem,quia comprehendit
omnia pieChriflusfecit circa calicem,crgo ex hocpre
ceptofacerdos tenetur quoties ipfc bibit dare alijs calice:
acpcrbocalj tenetur accipere &C bibere,Aducrtathcc
argumento utens/inprimis ad textum litere:quia con>
textui litere non quadrat hicfcnfus.Natn in litera/hoc
hoc conjicerefa*
cramentum dijlinguitur contra ufumfaeramenti : acper
hoc non tam ample in hac litera extenditur hocfacitefcd
ex ipjo contextu rcjlringttur addemonjlrandum ipjum
Jacramentum ut dtflwguitur contra ufumJacramcnti/
eo ipjo quod dijhnguitur cotra ufum calicis. Qjiecunqj
igitur eflat ad ufum calicis comprehenduntur hicfuh
bibcrc:6C que ffeflat adipfumjacramentum comprce
hendutiturfubfacerehoc/fccundufuauem contextusfeti
fum.pcrfficuum autem ejl quod dare alijscalicemffe^
flat ad ufumfacramenti01
nfadjacramentum ipjum
non igitur comprehenditur in hac literafub hoc facite/
dare alijs calicem , Aduertat deinde quod Luterani non
conflarentftbtjpfts dicendoftc:quia ex hoc argumento
fequitur manifflc quodfacerdos celebrans tenetur dare
caliccomnibusprefentibus fi hoc facite comprehendit
etiam darefacramentaut Chriflus dedit.nam Chriflus
dedit omnibusprefentibus, conflat autc Luteranos hoc
/
f.icite diflinguitur contra bibcreiac per
Digitize
tm fcruare non igitur obligatur ChriRwuspopulus
ad bibendumfaeramentum eucbarifli* ex hocClmfli
p r*c*ptoJccundu planufuauifstmumtp liter*fenfum.
Et quia nullibi mji in allatis locis habetur in Jacraferi
-
ptura mandatum aliquod de cornm unione cuchartjhr,
manifcjlum cfl quod non tenetur Chrifimus populus
expr*c*pto in diuino iureferipto ad comunionemfub
utratp ffecic.uoluntane igitur dC noauthoritateJcriptu
r<rprccdieatur illicitam effc cotr.unionemfub ffectepa-'
tiis tantum,Et hocfujficit aduerf,ts Luteranos /fcitusfa
er*feriptur* authorttatemfufcipicntes,Ll*c de cornu
*
niotiepopulifub altera tantuffecic
DE INTEGRITATE CONFES'fionts quo adpeccata omtiia:Caputfecundum
.
ON FITERI peccata mortalia
omnia qu* quis admijit /Luterani non
111? nclant e
JJc neccfJvivmjed affr^ mant repugnarefacr* feriptur*/&*
ejfeimpofsibtle:quiaferiptum ejl/Dcli
Ra quis intelligit
i
N05 autc dicimus haberi ex euangelio confesftonempec
catorum mortalium omniumtdC non obflareprophet*
fententiam allatam,Quod enim peccata omnia conjiten
dafmt infacramcntali confefsione , ex ipfaforma mini
jlrandifaeramentum poenitentia tradita d Cbrijlo quan
do iuffituit bocfacramcntum loan, xx. manifeflatur
AitenimCbrtffusapojlohs:Quorum rcmijeritispcc>
cata remittuntur eis,<& quoru retinueritis retentajunt*
In quibus uerbis datur a CbriFio tmnijlroJacramentif
a
cultas duarum aflionuiuidclicet remittendi uel retinendi
peccata quorumcuntp &C ex boctpfo quod mtntjlrocom
mittiturfacultas dtjcernendi an remittenda an retinenda
Jintpeccata cutufippoemtentis , mamfejlcjequitur quod
oportet minijlrum (mji ccecus mtntftrare ucht) nojjcji
in pcemtente ejl aliquod peccatum retinendum:quod efl
nojjcJi tnpcemtente ejl aliquid impediens remtjsionem
nam omnepeccatum retinendum impedit rcmtfsioncm cu
iufcuncp peccati bomtnts conjtcntts-quia nopotcjtjimul
unumpeccatum remitti dC aliudretineri.nam mortalia
peccata qturcntup uniushomtnis conexa ejjetam quo ad
rcmtsjtoncm quam quo ad retentionem rclattue ad
deum 6C rclattue ad Chrijh minijlrum 'perfjicuu ejl
Et rclatiuc quidam ad deum,
patet ex co quod ille cui re*
mittitur a deopeccatum /amicus dei conjlituitur iuxta il'
lud Beatus uircuino 'imputautt dominus peccatumjlle
autem cuius retinet deuspeccatum m met in peccato
unico 'inimicus det ejl : utpote omnium reusituxta illud
laco.ij. Qui in uno ojjendit/reus omniumfaRus eft*
Diqitized t
Ex hoc autcquod tam rmijsio quam retentio divina efi
peccatorum mortahu omnium qtur jt/is habet, manijcflc
(equitur quod etiam tam remtsjto quam retentio qturjit d
Chriflt mintjlro / debet ejje non ahquoru peccatorum
mortahii 'conflentisfcd omnium quia tam remisjio quam
retentio mtntjln debetejje talis ut rcmisjtoni asfijtat du>
uina remtsjto C-T retentioni asfijlat diurna rctentio.aho'
quin non turificarenturChrifli uerba,Quorum remife
ruispeccata remittuntur cis/dC quorum retinueritis re
tentafunt.Non ucndicarct autcmjibi remtsjto mintjhri/
asfijlentiam remisjionts diurne,fi
dijordaret d renufsio
nediuina.dijcordarct autZJideo remittenteomniam l re
tinente omnia /mimfler quoqs non remitteret omnia ucl
non retineret omnia.ad hoc autem ut mimjltr ucl remit'
tat omnia ucl retineat omnia,oportet mimjlro innotefeere
omnia /niji circus ac temerarius remijfir ucl retentor fit.
Cr quoniam mimjlro Cbriflt peccata pcenitcntis per
ipjiusconfesjtoncmpropriam innotejcut/confcquens eji
ut oporteat conjitcntem conjteri omniafua mortaliapec
cata.Vidc /examina (3C libraprudens IcFtor quee dixi'
musidC perpendes ex ipfa injhtutiontsformatn euan
'
feliofcripta /haberi confcsjionem omniupeccatorum.
SVPER.EST diluere obiefta d Luteranis : dtjhn'
fluendo de conjcsjmc uel abfolute ucl ut efl aflus huma
B iij
nus,Ejl autc confiteri omnia abfolutc/nullumpeccatum
inconfcffm relinquerexonfteri ucro omnia utconfcsfio
cflahus humanus/efi conjitcri omnia quoru confcsjio
fubcfl humanafacultati.Vude cx hoc quod dclifta nui
'
lus aiplenum tntclhgit,cjlo quod imposJMcfit horni'
nem conjitcri abfolute omnia peccataJua (quonta ignota
relinquitinconfcffa)non tamen hincfelitur quin confcf
Jionc humana posjit quis confiteri omnia peccata Jua:
quantaJub integritate confcsftonis humana: non compre
hendutur ommapeccata abfolutc,fedduntaxat nota dC
quorum quis memoriam habet . nam oblita 6L incognita
conjitcri nonfubcjlfacultati humane, Et quia pertficu'
umcjlfub lege tam diuina quam humana aftionem nui'
lam exigi ab homineque noJit in hominis potejlatc,ideo
quuex euanjelto habetur confesjioncm omnium pecca'
torum requiri ad/aeramentum pocnitcntie/non ejlfer
'
mode confesfmc omnium peccatorum abfolutc/fed de
confcsftonc omnium peccatorum utJuberifacultatihw
mane,quod cfl dicere utpocnitens confiteatur omniapcc
cataJua non ignota nec oblita . Hecde confesfmc em'
niutn peccatorum,
V Dig
DE SATISFACTIONE:Caput tertium
.ATISFACTIONE Mpropee
'catis que tertiapars poeniteti*ponitur.
Luterani negant,tum quia no habetur ex
faeraferiptura : tum quia opera noflra
nonfunt meritoria nec fatisjaFloria
Nojdwfe dicimus exfacrafcripturababcrinccesfariam
quandocp ejfe pojlucniam peccatifatisfattionc propee
catis,eam<pjieripojjt operibus nojlris. Et quidempoft
confccutam uemam peccati,fatisfaftionem quandotpfiu>
pereffe pccna propeccato /tejlatur duplex modus quo
deus remittitpeccatum.Legimus enim deum quando<pre
mitterepeccatu quo ad culpam <3C quo adpocnam:utpa
tet tum tn latrone, cui dixit/Hodie mccum eris inpara
dijo,tum in remisftonepeccatorum qurejii baptijmo.gra
tiaftquidem baptijmaltsfola fuffeitadfalute aeternam,
f antequam bapti^atus moriatur notium peccati obicem
nonponat ultimo baptifmiejfcRui qui ett uita <ctcrna+
Et in huiujmodi remijsiombus pcrfjicuum efl non cjje
opusfatisJaFlione, Legimus quetp deum quandotp remit
terepeccatum &£ non remittere totam poenam peccati.ut
patet. ij.Rcg . xij. ubi clare legimus quod arguenteNathanpropheta D.iuidcm de adulter ioJtmul 3C hcmicu
dio/O* dicenteDauidc Pcccm domino/efjondtt Na*
than:Ettam dominus tranjire fcctt peccatum tuum , di
non morieris , ucruntamcnjtbusqui natus cjl ttht / mo'
rietur.Exbisompa'ct deum rcmtJJJepacatum dC
quo ad culpam& quo ad aliquampoenammo rcmtJJJe
autem quo adpunitionem Dauidis in mortejilijjncc (kt
Jubumtla in capite xvj . tejlar.tur) quo adpunitionem
ciujdcm in publica uiolationcuxorum dpropnojliojicc
quo adpunitionem ciujdcm in perpeJJ tone mali ex do*
mo propria nampropter hoc peccatum pajjts cft ab
AbjalonjiltoJuo , omnesJtqutdcmpoenas has exparte
dei Natban propheta comminatus cjl propter tlludpcc
catum D.iutdts Ex hoc igitur qu od deus remittit quan*
doippeccatum / dC tamen pofl pcceatt uentam reflat
quipeccauit adhucpuniendus}mamjefle itJcimus deum
quandocp remittere peccatum non remittere totam
poenampropeccato debitam . Hinc ergo mjcitur ncccjsi
(as exolu endi illudpoena: reliquum quod deus non remi
Jit remittendopeccatum.
Quia autem huiujmodi reliquiae pxturcxoluipjjunt
dupliciter (uelJattspatiendo ucl Jatisfaciendo) (X Da*
utd exolutt Jattspatiendo (nam non tpjc intulitJbijpJt
quas debebat poenas Jcd deus intultt eas illt)Juperefl
o/iendere ex Jcriptura quod huiujmodi reliquias poetue
pojsumus
pojfumusfatisfaciendo cxohereXcge in euanfelioMat
tbetcap.iij. er inuenies loannem Baptiflam predu
cantem duo. alterumpxmtctiam agiteuilterumfacitefru
flum dtjnum poenitentia.Quorum primum
ffeflare
ad ipfum peccatum /greca dtflto apertius manifeflat:
dumJimpltccmpoenitendi aflurnftgmjicat. S ccutidu m*
tem uerba ipfa tcflantur ad noftra opera poenitentiam
confequcntta pertinere,jrufluscmm poenitentiaJonat
opusprouemens dpoenitentia ut a radicefcu arbore. Et
ex eo quod non dicitfacitefruflum dignum innocentia/
fcufruflum dtjnum tujlttia /fcufruflum dignum bonu
taie/fcd fruflum dignumptnitentia , manfcflumJit
quod dc fruflu dignopoenitentiaformajttcr(boiefl qua
tenuspoenitentia) loquitur : ut uideheetfidantfruflum
dtjnum radice interna:poenitentia. Pcrfficuum autem
rfl ex eo quod poenitcntiaeflpreteritorumpeccatorum,
quod fruflus dijnus poenitentia efl opus reflaurans ea
quorum eflpoemtentiadoocefl reparans ea quee omifijfc
uel commififfe nos poenitet.hoc autem uocamusfatisface
repro peccatisipro quanto in hoccomprehenditur dele*
tio omnium malorumque in poenitente remanferunt ex
peccato:quorum unum efl reatus reliquepropeccatopoe
ne. Si enimpoenitentia nonfrufltjicaretreparationem
omniumperditorum perpeccatum/nequaquam ad fru*
flh dhnos fctpf.i extenderetur quoniam fu.iptc natura
c..tgu u: adperfefiunt d >catur quod tpfa mcboautt
:
clarum efi adperjcflum non duci donecJupercfl ah'
quid x peccato [Mendum, yEx autborttate ilacpficr<e
Jcripturce Libetur quod quando^pofl ucnwn peccati
opitscfl fatisfaflione,qu*Jit per opera qut Junt Jru*
H is di^nt poenitentia.
QJ O D itero obqcitur de noflris operibus quod nec
meritoria necJattsfafloria [unt /indignum cenjco dijcuj
Jtone noua.NamfacraJcnptura plena eflJentent ijsjo*
nantibus tu quod opera noflra nonJunt meritoria/tum
ep opera tiojlraJunt merttoria. dC perfjtcttum cf? has
duasJententias nonJibgnutcem aduerjari:
Jcd ejjcJen*
Jitm quod opera noflra quatenusJunt ex nobis nonJunt
meritoria,®* conjcqucnter necJatisJaRoria quodp ope
ra noflra quatenusex diuinaJuntgratia &*prccucnicn
te 6.CJubfcqucnte®*perjicienteJunt meritoria,£C con
jequenterfatisjafloria . Et ambo tam clare habentur in
innumerisJcriptur* locis /ut apud exercitatos inJacris
heris luce meridiana clarioraJint &* proptereaper*
tranfeo Hxc defatisfaflme
i 11D
,fS J<V
i4
'r.v;
DE INVOCATIONE SAN-»
Florum : Caput quartum*
VTER AN I itiuocationemfatt>
Florum aiunt cxfcriptura no baberuEt
quantus tio putem eos loqui deinuocatio
*
nefatiFlorum angelorum JedfunFlorum
hominum ,tutiorem tamen eligendopartem declarabimus
jummarte primu defanFhs angelis /deinde deJanFhsbo
mintbus qtur babetur inJcriptura de inuocationc i orui
C Et quidem quod angjelt intercedantpro nobis/larepa
tet Zficb .j ubi angelus dicit deo. Domine exercituum
ttfquequo non mifcrebcrisHterufdcm di urbium luda
quibus iratus es tamJcptuagjinta annosf Matibwtquotp
oe\Vj, dominus dicit angelos caufamagtrc pujillorfqui
contemnuntur . uidete ne contemnatis unum cx j. ufillis
tfhs : dico enim uobis quod angeli eorum in coelisfemper
tridentfaciempatris met proculdubto adpatroctmuprcc
flandum pufilhs contemptis f Quod autem inuocandt
a nobisftnt fanFti angeli, babetur in primis ex Gcn
xxxj.ubt labacob inuocauitangelum ad benedicendum
Jtbi . »10« dimittam, inquit, te ntjibenedixeris mtbt.D<y
inde cx Dantclis, ubi Danicl defetpfo dicit . acccf
fi ad unum de afficientibus , di iteritatem queercbam
ab co.Neccjl dubium quod defanFhs angelis affijlcnti'
c 3
bus loquitar Ai HclrtosqUoqicapA. itfanftisatt>
gelis dicitur quod omnes JuntadmimUraUrg fjtritus
qui in mintjlcrium mittuntur,propter eos qui hxrcdita*
tcm capientjalutis . Exhocentm quod deus difjofuitgu
hernarc nosper medios angelos /nopropterJe deumJcd
propter nos heredes uttee aeterne ,ordtnaJJe intelltgituf
utnosinuocemusJantlos angelos tanquam medios inter
nos CC deum . ntjtufcpadco dejipere Itceat ut danteprin
cipefeu curia aduocatum peregrino uelpupillo/negetur
Jimul difjoni utperegrinus autpupillus inuocarepojsit
patrocinium aduocati dati
q_V OCIRC A inuocationefanfloru angelorum
utpote manijefiamjccundu facrasfcripturas relinquat
do/ad inuocationcmfanflorum hominum tranfeamus*
Duobus modis inuocare cojueuimusJanflos . uel direfle
eos ro$ando:puta,fanflc Petre orapro nobis.uel rogatu
do deum perfanflorum merita.ut in canone mijje cede
Jta conjucuit rogare/dicendo,quorum meritis precibusqj
concedas QCc. f Vtroep autem modo exjacraferiptura
haberi inuocationc fanflorum dicimus. Etquidem quod
animae fanflorum intercedant pro nobis , habetur ex
Apoc. cap vj Vidifub altari animas interfetiorum
propter uerbum det:6C clamabant uoce magnabdicentes*.
Vfquequo dominefanflus CC uerus no tudicas £T uitt
I
iicas fanguinemnoTlrum de ijs •uihabitant in terra
*
Ex hoc enim quod animafu. t torum orant deum contra
maloshabnates tn terra,mantfejYc dtjcimus quod multo
majts orant profalutcclcftorumquantopropcnfior cjl
voluntasfwElorum adbonu noflrum quam ad malum
notfrum. R.urfus Lue, xvj. reuclauit nobis dominus <p
iuesin inferno intcrccsjttprofratribusfutsinhac uita
m inentibus.ex hoc enim revelatum ejjeinftnuauitquod
multo magisfanElte animae intercedunt profalutcfuo*
rum.NamJtdtuescui dumcjfettnbac uita nullafuit cu+
rajalutisfratrum /in tormentis pofttus etiam importune
fupphcatprofalute fratru,multo magisfanElt uirt quo*
rutn ui hac uita\ftudiu fuit circaJalutemfratrum /exuti
carnem idnup beati continuant charitatisajfcflum £T
interceduntprofalutefratrum.
Qjtod autem d nobis invocandifint,ex feriptisMatth*
xxvij .habetur. Scribitur enim tbi quod multa corpora
fanftorum qui domuerantfurrexerunt dC uencrunt in
fanftam ctmtatem £r apparuerunt multis.Hinc enim
b ibetur quod deuspojlCbrtfh refurrefltonc'
gubernat
injlruendo nos nonfoluperfanftos angelosfcd etiaper
finftos homtnes.no enim uancapparuerunt multis,fcd
adtnjlruendum eos deueroMtfsta dem illius rcfwrrc*
Ehoncthxhoc enim quod ufpadtepus illud qubernauit
c 9
"Digffizcctby C .oc
f
nos per (insciosJanflos dC noti per hominesJanflos /
dC tuc tneoepitgubernare nos perJanflos homines,\nji
tmautt nona jcadbtbuijjte medtagubernationt defloru*
JU nijt ordinigubernationis dmncc erga nos /adtunflos
ex merito pajstonis dC rcjurreflioms ChrifltJanflos
homines mantjcflare uolutjji:t dens, nnjijj't angelos in
Whrujalcm ad apparendn multis et tnjlrnendum illos:
Jcd ex eo cp nojolumper medios angelos inJcpulchro ap
parentes mulieribus /JdettaperJanflos homtnesappa
rentes multis in YlieruJXe mantjcjlautt rcfurrcflionem
Chriflt,m finuanit quod ad ea queefunt nojlrte irtertue
Jahris mimjlerio angelorum adiunxtt mintjlerium horni
num beatorum
.
E/ hinc ulterius Equitur qu cd ex ipfo or
itne diuiturgubernationis quogubernat nos etiaper fan*
flos homines/mmfeflatur recurrendum cjje nobis ad
Janflos homines : ahoquin rediret illud idem abjurdum
quod dcduflum cfl fi non pofjcmus inttocarcJanflos an
gclos.datos enim cjjeJanfloshomines ad nojlram utilita
tem medios inter deum et nos /tcjlaturdifla apparitio
ad datos autem dminitus medios pojje nos recurrere/
pcrfjicuum ex dtflis eft. Paulotp mitius abfurdumfc'
qmturji deus difjojuttgubernare nos per medias intet*
tcjjtoncs Janflorum hominum ( ut priores Jcriptur<r
tcflantur) <5C nobis non liceret, ad intercejjores no
*
Jlros recurrere*
CQjiod demum orandusJit a nebis deus per merita
fmelorumJjabetur ex Exodi.xxxij. ea. dum n.ojisfup
plicando deo /inter alia dicit:R( cordareAbraham lsbac
& Ifraelferuorum tuorum . Hoc enim mbl aliud cfl
cp rogareper merita Abrab.v hbac £T ifrael. Etbuicji
adtunxert;
prius dcclarata(uidcltcct quodfaiflt interce
dant pro nobis) mantfcfle inferes quod neufolunpcr
meritafcd etiam perprecesfanflorufupphcare nos deo
efertptura b ibetur . Et bisji adtunxeris op in idem redit
orare deum per merita 6L precesJanflorum/O* orare
fanflos ut merita &C preces proponat apud deum(nam
res cfl eadem licet modusfit diffar.CC utrobicp cjl in
*
#*«*•*••' finfidum 'licet diucrfimed:) facile perpendes
omni ex parte tradi ex/aerafertptura inuocationcmfan
florum. Et Ixrcdepropofuis dtfla qui legerint, meminc
rint ineruditorum cjfe certitudinem mathematicam apice*
rerein moralibus, dCuniuer/ahterin agendis d nobis*
Rom<edic.xxvt Augufh ,M. D, XXXI*
ROMAE APVD ANTONIVMBladum de A S V L A, Anno
M * D* XXXI*
OPi cen \<2ft
'MV1KQTXA GVq *i IfrUQA.
'
J /w x x. .a ,*/.
'
VK
fej 'i'
. JLM*
i
r
I
fi