Inhoud: 1. Invloedsfactoren op werkomgeving
2. Ontwikkelingen vastgoedmarkt
3. Strategieën van gebruikers
4. Integrale benadering
5. Gevolgen voor vastgoed
6. Praktijkvoorbeeld
7. Conclusie
Pagina 2
1. Invloedsfactoren op werkomgeving:
Duurzaamheid: Toenemende wetgeving focus op CO2 reductie
Arbeidsmarkt: Invoering Het Nieuwe Werken en meer participatie van vrouwen en ouderen.
Mobiliteit: Werknemers steeds mobieler, files brengen work-life balance in gevaar
Globalisering: Internetrevolutie, kenniseconomie, flexibiliteit en kosten efficiëntie
Vastgoedmarkt: Overaanbod van verouderd en niet duurzaam vastgoed. Nieuwbouw valt weg, kwaliteit wordt schaars.
Pagina 3
2. Ontwikkelingen vastgoedmarkt: 1. Uitbreidingsmarkt is veranderd in vervangingsmarkt. 2. Aanbiedersmarkt is grotendeels veranderd in vragersmarkt. 3. Leegstand neemt toe, afwaarderen blijft noodzakelijk.
Pagina 4
3. Strategieën van gebruikers
• Duurzaamheid: 93% • Implementatie van Het Nieuwe Werken: 33% • Slim reizen / Slim werken (Platform B50 zet zich hier voor in).
Huisvestingsstrategie langere termijn: • Kostenbesparingen / reduceren metrage: 43% • Verbeteren kwaliteit van de huisvesting: 30% • Flexibilisering portefeuille: 27%
Pagina 5
4. Integrale benadering: duurzaamheid, mobiliteit en HNW
Planet
People Profit
Co2 besparing op werkplek en mobiliteit
Keuze vrijheid Inkomens voordelen Reistijdbesparing
Kostenbesparing door Efficiënter gebruik van kantoor en vervoersmiddelen
Het groene werken!
Pagina 6
Werk Reis(tijd,kosten,CO2) Privé kantoor woning
4. Integrale benadering: duurzaamheid, mobiliteit en HNW
Pagina 7
5. Gevolgen voor vastgoed Gevolgen voor locaties
• Keuze voor multifunctionele locaties, waar combinatie van werk en privé mogelijk is.
• Bedrijven vestigen zich in economische kernlocaties.
• Bewuste keuze voor locaties met lage reistijd, bij voorkeur bij OV
knooppunten.
• Verhoging aantal parkeerplaatsen door intensiever gebruik kantooroppervlak.
• De schaalgrootte van kantoren wordt aangepast aan de lokale
kantorenmarkt.
Pagina 8
5. Gevolgen voor vastgoed
Pagina 9
5. Gevolgen voor vastgoed Gevolgen voor gebouwen
• Kantoorgebouwen worden duurzaam.
• Bedrijven kiezen bewuster voor een combinatie van lange en korte termijn huurcontracten.
• Eigenaren en huurders hebben een gezamenlijk belang bij het investeren om gebouwen geschikt te maken voor het groene werken.
• Hergebruik en transformatie van gebouwen neemt toe.
• Er is een duidelijk voorkeur voor grote kantoorvloeren om communicatie en samenwerking te faciliteren.
Pagina 10
5. Gevolgen voor vastgoed
Pagina 11
5. Gevolgen voor vastgoed Gevolgen voor werkplekken
• Kantoren evolueren tot goed geoutilleerde ontmoetingsplaatsen in combinatie met thuiswerken en satellietkantoren.
• Het ‘publiek gebied’ wordt meer en meer gemend met het ‘niet-openbaar gebied’.
• Er wordt meer gekozen voor activiteit gerelateerde werkplekken.
• Energiegebruik is aanpasbaar aan de activiteiten op de werkplek.
• Er is veel aandacht voor een gezonde en comfortabele werkomgeving.
• Inbouwpakketten worden afgestemd op open kantoorconcepten en zijn ook bruikbaar voor een opvolgend huurder.
Pagina 12
5. Gevolgen voor vastgoed
Pagina 13
6. Praktijkvoorbeeld:
Een organisatie had 12 locaties en wilde de portefeuille efficiënter inrichten.
1) Optimalisering huidige situatie (8 locaties): Krimpen tot 8 locaties en overcapaciteit afstoten.
2) Efficiëntie opvoeren in goedkopere huisvesting (6 locaties): 3 Nieuwe goedkope locaties zoeken (snelweg) 3 goedkope locaties handhaven, met flexwerkplekken voor alle medewerkers.
3) Flexwerken en telewerken stimuleren op stationslocaties (5 locaties): 3 Nieuwe stationslocaties zoeken 2 stationslocaties handhaven, Flexwerkplekken invoeren en thuiswerken actief stimuleren.
Pagina 14
6. Reistijden per beoogde locatie: Ochtendspits scenario 3 Auto huidig Auto 2020 OV huidig
Pagina 15
Emissie (ton CO2/jr) Scenario’s (2011)
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
1 2 3
3.596
2.917
2.000
6. Emissie in ton CO2 per jaar
Pagina 16
6. Kosten totaaloverzicht (mln € / jr)
0
5
10
15
20
25
30
35
Huidige situatie 8 locaties 6 snelweglocaties 5 Stationslocaties
huisvestingskosten
facilitaire kosten
leasekosten
woon-werk verg.
kosten parkeren
Pagina 17
6. Conclusies praktijkvoorbeeld
• De organisatie is groener en (kosten)efficiënter.
• De medewerkers zijn productiever.
• De organisatie is een attractieve werkgever.
Pagina 18
6. Praktijkvoorbeeld: Delta HQ, Middelburg
Pagina 19
6. Praktijkvoorbeeld: Apple, Amsterdam
Pagina 20
6. Praktijkvoorbeeld: Essent, Den Bosch
Pagina 21
6. Praktijkvoorbeeld: BNP Parisbas, Amsterdam
Pagina 22
7. Conclusie:
niet groen
overaanbod
schaarste
oud 1960-1995
groen
nieuw 1995-2011