Płodny PolakPodsumowanie badań opinii
polskich mężczyzn nt. płodności
Patroni honorowi
Warszawa, 2015
O BADANIU
Metodologia
Badanie zostało przeprowadzone z wykorzystaniem ankiety internetowej, techniką
RTS (Real-Time Sampling) w terminie: 20.03-22.03.2015. Zaproszenia do udziału w badaniu
były wyświetlane użytkownikom witryn internetowych, łączny miesięczny zasięg badania to
ponad 95% polskich internautów. Analizą objęto grupę 234 Polaków w wieku 18-35 lat. Próba
została dobrana w sposób losowo-kwotowy. Struktura próby została skorygowana przy użyciu
wagi analitycznej tak, by odpowiadała strukturze Polaków w wieku 18-35 lat pod względem
kluczowych cech związanych z przedmiotem badania. Przy konstrukcji wagi uwzględniono
zmienne społeczno-demograficzne takie jak płeć, wiek, wykształcenie oraz wielkość miejsco-
wości zamieszkania, a także zmienne związane z szeroko pojętym stylem życia.
Cele badania
Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że problem niepłodności dotyka już około
15% par. W 35% przypadków odpowiadają za nią mężczyźni. Najczęstszą przyczyną niepłod-
ności wśród mężczyzn jest zły stan nasienia. W 1980 roku za prawidłową wartość koncentracji
plemników w nasieniu uznawano 60 mln plemników w 1 ml ejakulatu, w 1992 i 1999 roku
wyniosła ≥20mln/ml. W normie z 2010 roku koncentracja stanowiła już ≥15mln/ml. Jest to więc
spadek wartości referencyjnej o 75% w stosunku do 1980 roku i 25% w stosunku do 1992
i 1999 roku. WHO uzasadnia tę zmianę generalnym spadkiem jakości nasienia spowodowa-
nym czynnikami środowiskowymi.
Celem badania było sprawdzenie postaw i wiedzy Polaków na temat istotności dia-
gnozowania swojego zdrowia pod względem płodności oraz czynników, które na nią wpływają.
Mężczyźni zostali zapytani między innymi o to, czy kiedykolwiek wykonali badanie nasienia, czy
zdają sobie sprawę z czynników, które wpływają na jego jakość oraz jak często zdarzają im się
zachowania, które wpływają na nie negatywnie.
WYNIKI BADANIA
Czy Polacy się badają?
93% młodych Polaków nigdy nie wykonywało badań nasienia. Badanie to pozwa-
la określić zdolności prokreacyjne mężczyzny oraz ocenić jakość, ilość i szybkość plemników
przed rozpoczęciem starań o potomstwo. Określenie stosunku plemników o prawidłowej bu-
dowie do tych o nieprawidłowej jest istotne dla powodzenia zajścia przez partnerkę w ciążę.
Wczesna diagnoza daję szansę mężczyźnie na zmianę przyzwyczajeń wpływających niekorzyst-
nie na jego płodność oraz cofnięcie dokonanych już przez nie zmian. Słaba jakość nasienia
powinna być sygnałem do modyfikacji trybu życia oraz ewentualnego wdrożenia kuracji leczni-
czej. Badanie skierowane jest do wszystkich mężczyzn w wieku prokreacyjnym.
Czy wykonywałeśkiedykolwiekbadanie nasienia?
Nie
Tak93%
7%
Polacy nie zdają sobie sprawy z czynnikówmających wpływ na jakość ich nasienia
Które czynnikiTwoim zdaniemwpływają na jakośćnasienia?
palenie papierosów
przegrzewanie jąder
waga
jazda na rowerze
spożywanie alkoholu
stres
regularne współżycie
nie wiem / trudno powiedzieć
18%
18%
10%
8%
5%
2%
21%
19%
Polacy nie zdają sobie sprawy z czynnikówmających wpływ na jakość ich nasienia
Badania pokazały, że duża część męskiej populacji nieświadomie podchodzi do
spraw związanych ze zdrowiem. Nieznajomość konsekwencji pewnych zachowań ma znacze-
nie dla możliwości męskiego rozrodu. Jedynie dla 18% badanych tak popularny sport, jak jazda
na rowerze, prowadzący do przegrzewania jąder i zaburzeń spermatogenezy (produkcji plem-
ników), ma jakikolwiek wpływ na nasienie.
1/3 polskich mężczyzn nie zdaje sobie sprawy z negatywnych dla jakości nasienia
skutków stresu, który w formie przewlekłej jest jedną z głównych przyczyn niezamierzonej
bezdzietności. Dużym problemem jest nieprawidłowa waga, której wpływu na płodność nie
dostrzega co trzeci mężczyzna. Wg badań przeprowadzonych przez duńskich naukowców na
grupie 1600 młodych Duńczyków, osoby z niedowagą posiadały średnio 36% mniej plemników,
natomiast osoby za nadwagą o 25% mniej.
Palenie papierosów czy spożywanie alkoholu, będących używkami destrukcyjnymi
dla wszystkich układów ludzkiego organizmu, nie pozostaje obojętne również dla rozrod-
czości. Alkohol jest główną z przyczyn zaburzeń męskiej płodności. Wśród par starających się
o dziecko, partnerki mężczyzn nałogowo spożywających alkohol zachodziły w ciążę w dwa razy
dłuższym czasie, niż te niepijących. Natomiast u mężczyzn palących liczba plemników obniża
się nawet o 25%. Jednak 1/3 Polaków nie zna szkodliwego wpływu tych używek na nasienie.
Polacy nie wiedzą również, że w sytuacji starania się o potomstwo czynnikiem warun-
kującym dobrą jakość nasienia jest regularne współżycie – niespełna jeden na trzech respon-
dentów udziela odpowiedzi mówiącej o takim wpływie.
Szkodliwe zdrowotnie męskie zwyczaje
Które z poniższychzachowań zdarza Ci sięprzynajmniejod czasu do czasu?
praca siedząca
noszenie obcisłych bokserek
zażywanie sterydów anabolicznych
trzymanie laptopa na kolanach
podgrzewanie foteli w samochodzie
żadne z powyższych
29%
28%
18%
7%
15%
3%
Jak wskazują wyniki badania, mężczyznom często zdarzają się zachowania, które
mają negatywny wpływ na nasienie. 42% młodych Polaków trzyma laptop na kolanach, co trze-
ci respondent przyznaje się do noszenia obcisłych bokserek, a do podgrzewania foteli w samo-
chodzie co dziesiąty. Podczas wspomnianych czynności dochodzi do przegrzewania jąder, co
skutkuje zaburzeniem procesu spermatogenezy , znacząco obniżając jakość plemników. Mało
znanym faktem jest, że siedzący tryb pracy, wskazany przez 43% ankietowanych jako obecny
w ich życiu, również do tego prowadzi. Z tego powodu grupami zwiększonego ryzyka niepłod-
ności są osoby wykonujące zawody, wymagające przyjmowania pozycji siedzącej np. kierowca,
pracownik biurowy czy kolarz.
Nieodpowiedni tryb życia, który zdarza się Polakom, ma znaczący wpływ na wyniki
badania nasienia. Zmiana przyzwyczajeń umożliwia powtrzymanie, a nawet cofnięcie jego ne-
gatywnych skutków. Ważnym aspektem jest dotarcie do mężczyzn i uświadomienie ich, które
z czynności szkodą rozrodczości. Z tego powodu istotne staje się podejmowanie inicjatyw edu-
kujących społeczeństwo na temat unikania przez mężczyzn zachowań negatywnie wpływają-
cych na płodność.
PODSUMOWANIE
Wnioski
Wyniki przeprowadzonego badania wskazują, że Polacy nie są świadomi tego, jak
istotne w kwestii planowania rodziny i powodzenia zajścia partnerki w ciążę jest diagnozowa-
nie jakości nasienia. Aż 93% mężczyzn nie wykonywało takiego badania, więc nie ma świado-
mości, że ich płodność może być zaburzona.
Co więcej Polacy posiadają małą wiedzę na temat czynników wpływających na jakość
nasienia – jedna trzecia respondentów jest nieświadoma tego, jak negatywnie na jego jakość
może oddziaływać stres. Również co trzeci mężczyzna nie zdaje sobie sprawy z destrukcyjne-
go wpływu na płodność używek takich jak alkohol czy papierosy, które są jednym z głównych
czynników wpływających na męską rozrodczość.
Ponadto wielu mężczyznom zdarzają się zachowania prowadzące do przegrzewania
jąder takich jak trzymanie laptopa na kolanach, jazda na rowerze czy noszenie obcisłej bielizny.
Celem kampanii społecznej „Płodny Polak” jest zwrócenie uwagi na powyższy pro-
blem poprzez dotarcie za pośrednictwem mediów do młodych mężczyzn, w wieku rozrodczym
oraz zachęcenie ich do rozpoczęcia praktyk mających pozytywny wpływ na jakość ich nasienia.
Przewidziane w ramach kampanii działania mają za zadanie edukację oraz uświadamianie spo-
łeczeństwa w aspekcie diagnozowania swojej płodności i redukowania czynników mających
na nią negatywny wpływ. Kwestią kluczową jest poinformowanie Polaków o możliwościach
i istotności badania się.
Badanie nasienia pozwala określić zdolności prokreacyjne mężczyzny. Odpowiednie
inicjatywy informacyjno-edukacyjne mogą zmienić postawy Polaków w kwestii ich wykonywa-
nia i świadomego planowania rodziny. Ponadto mogą one skutecznie ograniczyć problem nie-
płodności, który dotyka już ponad 15% par w Polsce.
O BADANIU NASIENIA
Aby przystąpić do badania należy zachować wstrzemięźliwość seksualną ok. 3-5 dni.
Nasienie uzyskuje się drogą masturbacji.
Nasienie można oddać w placówce, w której przeprowadza się badanie lub w domu.
Należy jednak pamiętać, że nasienie oddane poza kliniką (do pojemniczka), powinno być prze-
chowywane w temperaturze zbliżonej do temperatury ciała i dostarczone do laboratorium
w ciągu około 30 minut. Jeśli oprócz badania nasienia robiony jest posiew, pojemniczek musi
być sterylny i powinno się zwrócić szczególną uwagę na higienę intymną. Czas oczekiwania na
otrzymany wynik wynosi około 3 godzin.
Pobrane nasienie dostarczone do laboratorium początkowo podlega ocenie makro-
skopowej, czyli ocenie wyglądu, objętości, lepkości oraz płynności spermy. Następnie pod mi-
kroskopem ocenia się najważniejsze parametry - koncentrację i ruchliwość plemników. Często
wykonuje się również badania rozszerzone, gdzie bada się morfologię plemników, czyli prawi-
dłowość ich budowy.
Metody leczenia męskiej niepłodności
W przypadku nieprawidłowych wyników badań nasienia, gdy niemożliwe jest wpły-
nięcie na jego jakość poprzez zmianę czynników środowiskowych, rekomenduje się skorzysta-
nie z metod wspomaganego rozrodu takich jak:
Inseminacja
Inseminacja domaciczna jest zabiegiem, w czasie którego za pomocą specjalnego
cewnika – katetera – do jamy macicy wprowadza się wyodrębnione w warunkach laborato-
ryjnych plemniki o najlepszej ruchliwości. W ten sposób można pominąć śluz szyjkowy oraz
przeciwciała, które uniemożliwiają dotarcie plemników do macicy podczas stosunku.
Zapłodnienie pozaustrojowe
Zapłodnienie pozaustrojowe, czyli in vitro, to najbardziej zaawansowana metoda le-
czenia niepłodności. W czasie zabiegu komórka jajowa oraz plemnik są łączone w warunkach
laboratoryjnych. Następnie podczas procedury transferu zarodki przenoszone są do macicy
kobiety.
O KAMPANI
Kampania społeczna „Płodny Polak” to inicjatywa, której celem jest zwrócenie uwagi
młodych, nieposiadających jeszcze dzieci mężczyzn, na kwestie związane z rosnącą liczbą zabu-
rzeń płodności wśród Polaków. Na przestrzeni 30 lat WHO obniżyło uznawaną za prawidłową
wartość koncentracji nasienia aż o 75% - z 60 mln plemników w 1 ml ejakulatu w 1980 roku,
do 15 mln/ml w 2010. Organizacja uzasadnia zmianę generalnym spadkiem jakości nasienia,
spowodowanym czynnikami środowiskowymi. Z tego powodu istotne staje się podejmowanie
inicjatyw edukujących społeczeństwo na temat unikania przez mężczyzn negatywnego wpływu
współczesnego stylu życia na płodność.
Organizatorzy
Społeczną kampanię informacyjną „Płodny Polak” zainaugurowała Fundacja „Na-
dzieja dla zdrowia” wraz z Kliniką Leczenia Niepłodności „Bocian”. Ekspertami merytorycznymi
kampanii są:
dr Grzegorz Mrugacz – dyrektor medyczny Kliniki Leczenia Niepłodno-
ści „Bocian”, która bierze udział w rządowym Programie Leczenie Nie-
płodności Metodą Zapłodnienia Pozaustrojowego na lata 2013-2016.
Dr Mrugacz to specjalista ginekologii i położnictwa, były wiceprezes Pol-
skiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu.
Piotr Pietrewicz – embriolog kliniczny, członek i założyciel Polskiego
Towarzystwa Medycyny Rozrodu, członek ESHRE, członek Krajowej Izby
Diagnostyków Laboratoryjnych.
Patroni honorowi
Kampania została objęta patronatem Polskiego Towarzystwa Andrologicznego oraz
Polskiego Towarzystwa Urologicznego.
www.plodnypolak.pl
www.klinikabocian.pl