Nieuwe tijden in onderwijs en opvang
kans of bedreiging?
Personeelsdag Prisma19 mei 2010Adri van Os
Programma
1.Presentatie• Trends en maatschappelijke ontwikkelingen• Begrippen BS/ DA/ IKC/ Sterrenschool• Toekomst naar IKC• Andere school- en opvangtijden – welke mogelijkheden?
2. Vragen /discussie n.a.v. presentatie3. Argumenten voor en tegen vanuit
verschillende perspectieven
Trends
• Kinderen als kind– ict vaardiger– Dikker /minder
bewegen– Steeds complexer
leven
• Kinderen als leerling– Populatie krimpt en
wordt heterogener– Leer- en
ontwikkelingsproces verandert ( zorg op maat)
– Meer aandacht voor overgangen ( voorschools – school –bso – vo etc.)
Trends
• Ouders– Gemakzoekende en/ of kritische consument– Werken steeds meer (doel =2x4 dagen)– Hebben hoge verwachtingen – Relatie ouders/ kind verandert
Trends onderwijs
• Lesmateriaal– Kwaliteit lesmateriaal– Behoefte aan meer
variatie– Ontwikkeling
lesmateriaal traag– Steeds meer digitaal
• Personeel– Samenstelling
verandert– Schaarste aan
leerkrachten– Houding lkr. verandert– Capaciteiten lkr.
verandert – Werk lkr verandert
Trends onderwijs• Schoolorganisatie
– Groter– Teruggang onafhankelijke
organisaties– Inzet ict neemt toe– Levert steeds meer
producten– Levert steeds meer aan
grotere doelgroepen– Management complexer
• Onderwijsbeleid– Toezicht en toetsing
intensiever– Jeugdzorg en onderwijs
dichter bij elkaar– Overheid maakt
management complexer– Financiering minder
fijnmazig
Maatschappelijke ontwikkelingen• Vergrijzing en ontgroening• Participatie vrouwen arbeidsproces• Operatie Jong• Passend Onderwijs / Zorg op Maat• Locale Educatieve Agenda (VVE)• Dagarrangementen (WPO)• Centrum Jeugd & Gezin• Harmonisatie PSZ binnen WK (KDV)• Een rijk programma voor ieder kind ( advies
Onderwijsraad )• Uitwerking concept Sterrenschool• Werkagenda voor regering• Taskforce Opvang en Onderwijs
Werkagenda voor regering1. Experimenteer en pak ruimte 2. Ontwikkel werkzame modellen3. Herdefinieer BSO-TSO-PSZ-KO-PO4. Voer nieuwe schooltijden in5. Onderzoek effecten samenwerking6. Ontwikkel integrale bedrijfsmodellen7. Maak combinaties makkelijker uitvoerbaar8. Bundel krachten-beleid-middelen9. Versterk multifunctionele accomodaties10. Zet stip op de horizon
Enkele cijfers
• 55 % 0-2 jaar bezoekt formele KO• > 80 % van peuters 2-4 bezoekt PSZ/ KO• 17% 4-12 jaar bezoekt BSO; verwachte
groei naar 55 %, op termijn 80 %!• In onderwijs tot 2020 ruim 260.000
vacatures i.v.m. vergrijzing• Ruim 70 % van vrouwen werkt ( deeltijd!)
Voorstellen Taskforcekinderopvang/ Onderwijs
1. Integreer geldstromen PSZ,KO,VVE tot integrale voorzieningen en programma’s voor 0-4 jarigen
2.Geef ieder kind vanaf 2-12 jaar recht op 3 dagdelen KO om een doorgaande ontwikkelingslijn van alle kinderen mogelijk te maken
3. Handhaaf de huidige regeling vanuit WKO4. Streef naar integrale kindcentra voor 0-12 jarigen met
dagarrangementen en ruime openingstijden. Kernpartners: onderwijs en opvang maar ook sport, cultuur,jeugdzorg en welzijn. Aansluiting KO en onderwijs is van groot belang gericht op doorgaande ontwikkelingslijnen.
5. Streef naar combi-functies in KO en onderwijs.6. Ontwerp een landelijk programma tot het wegnemen van wettelijke
en andere belemmeringen om integrale voorzieningen te bevorderen.
Veranderd denken
• Van eigen belang naar collectieveverantwoordelijkheid
• Van geïsoleerd naar samenhang: denken vanuit het totaal
• Van incidenten naar structurele koppeling van diverse kernactiviteiten
• Van vrijblijvend naar structurele samenwerking• Van samen werken naar steeds meer
samenwerken/ samengaan
Begrippen (1)
• Brede School ( BS) 0-12 jaar – Samenwerkend netwerk rondom kinderen en
hun ouders– Zorgt voor thuisnabije zorg – hulp- onderwijs-
opvang- vrije tijd– Levert bijdrage aan sociale cohesie en
leefbaarheid in de wijk/ buurt
Begrippen (2)
• Dagarrangement ( DA) 4-12 jarigen– Wettelijke verplichting voor onderwijs– Aansluitend programma van onderwijs-
opvang- vrije tijd – 11 uur per dag; 5 dagen p.w.; 52 weken– Arbeidsmarktinstrument combinatie werk-
arbeid
Begrippen (3)
• Multifunctionele accommodatie ( MFA=MFC)– Allerlei voorzieningen onder één dak –
bedrijfsverzamelgebouw)– Ruimten en voorzieningen zijn te delen en
samen te gebruiken– Vaak centraal in de buurt/ wijk
Begrippen (4)
• Sterrenschool– Werk- en denkmodel voor PO voor 21e eeuw– Vijf sterren
• School is hele jaar open• 1 adres voor alle kinderdiensten vanaf 0 jaar• Maatwerk voor ieder kind• Uitblinken in rekenen, taal en lezen• Binding met de buurt
Begrippen ( 5)
• Integraal Kindcentrum (IKC) 0-12/14 jaar– Alles onder één dak– 1 integrale visie en aanpak– 1 integrale pedagogisch / didactische aanpak– 1 passend ontwikkelingsaanbod voor elk kind– 1 integraal totaal dagarrangement– 1 integraal management– 1 loketfunctie voor alle diensten– Integratie van 4 O’s onderwijs-opvang-opvoeden-
ontspanning tot brede ontwikkeling van elk kind
Brede School/ Dagarrangement/ integraal kindcentrum
The whole child approach
- Samenhang leeromgevingen zorgen voor grotere ontwikkelingskansen van kinderen
OnderwijsOpvang
OpvoedenOntspanning
10 belangrijke criteria (1)
1. Gezamenlijke visie■ Vanaf start - samen – gelijk – gelijkwaardig - open
2. Kind centraal■ Psychologische leeftijd/kansen/mogelijkheden/wensen
3. Ouders betrekken ■ Antwoord geven op “echte”vragen van ouders/klanten
4. Maatwerk in de wijk, gemeente■ Locaal integraal jeugdbeleid, wijkaanpak, sociale cohesie
5. Multidisciplinaire samenwerking■ Verschillen maken het geheel complementair
10 belangrijke criteria (2)
6. Doorgaande lijnen■ Onderscheid 0 – 4 , onder-, midden- en bovenbouw
7. Professionele houding■ Iedereen mag mee doen, maar wel met duidelijke
kernwaarden : onderwijs, opvang, zorg, welzijn
8. Structurele aanpak■ Haal- en betaalbaar, onderdeel van brede aanpak
9. Geschikte en beschikbare ruimte■ Autonoom, gedeeld en gezamenlijk
10.Zichtbaar maken van de resultaten■ Geen vrijblijvendheid, maatschappelijk rendement!
Dagarrangementen
dagarrangement 2860onderwijs 940
opvang - vrije tijd 1920dagarrangement 52 * 5 * 11 = 2.860
Modellen voor nieuwe schooltijden ( 1)
• Vijf gelijke dagen model– Vijf identieke schooldagen – Aaneengesloten blok onderwijs ( 8.00- 14.00
of 8.30 -14.30)– Lunch met leerkrachten in de groep– Tijdstip VSO afhankelijk van startmoment – Aanvang BSO /opvang aansluitend aan
onderwijstijd
Modellen voor nieuwe schooltijden ( 2)
• Bioritme model– Aansluiten aan bioritme van kinderen ( 10.00-
12.00 leren/ presteren en 14.30 -16.30 uur herhalen/ repeteren)
– Lange middagpauze van 12.00 -14.30 uur ( eten,rusten, sport- en spel, kunst- en cultuuractiviteiten) – verantwoording opvang
– Leerkrachten gebruiken lange middagpauze voor voorbereiding, vergadering , bijscholing etc.
Modellen voor nieuwe schooltijden ( 3)
• 7 tot 7 model – Benadering als Integraal kindcentrum – Aaneengesloten programma met afwisseling
in blokken onderwijs, sport en ontspanning– Één organisatie/ team van medewerkers
vanuit verschillende disciplines – Één pedagogisch didactische visie/ aanpak– Één loket voor ouders – 52 weken p.j. open– Alle voorzieningen onder één dak
Herontwerp ( out of the box!)
• Samen• Vraaggestuurd• Vernieuwend• Vormgeven
Spelend lerenLerend spelen
IKC = zwaluwstaarten van beleid en uitvoering
» Alles onder één dak – één organisatie» 1 integrale pedagogisch didactische visie en
aanpak» 1 passend ontwikkelingsaanbod voor elk
kind» leren = ontwikkelen» binnen- en buitenschools leren vervaagt
Centrale vraag!!
Waarom willen we dit ?Waar toe doen we dit?
Aan de slag met argumenten vanuit verschillende perspectieven
Doel: Een eerste verkenning van meningen, standpunten, openstaande vragen etc.
Werkwijze: Verzamel argumenten voor en tegeneen IKC vanuit verschillende perspectieven:- kind- ouder- opvang- onderwijs
Argumenten voor en tegen vanuit verschillende perspectieven
• Een eerste verkenning van meningen, standpunten, openstaande vragen etc.
• Werkwijze:- Kies uit de categorieën kinderen, ouders,
leerkrachten- Welke argumenten voor- en tegen zijn meest relevant
per categorie? Top 3 - Uitwisseling van de top 3 argumenten per categorie- Conclusies uit deze uitwisseling
