Kompetencje kluczowe w procesie wychowania fizycznego
Katarzyna Wąsowicz [email protected]
Program spotkania
• Definicja pojęcia – kompetencje kluczowe.
• Kompetencje kluczowe w prawie oświatowym.
• Kompetencje kluczowe a ocena ucznia z wychowania fizycznego.
2
Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2018/19
• 100 rocznica odzyskania niepodległości – wychowanie do wartości i kształtowanie patriotycznych postaw uczniów.
• Wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego. Kształcenie rozwijające samodzielność, kreatywność i innowacyjność uczniów.
• Kształcenie zawodowe oparte na ścisłej współpracy z pracodawcami. Rozwój doradztwa zawodowego.
• Rozwijanie kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli. Bezpieczeństwo i odpowiedzialne korzystanie z zasobów dostępnych w sieci.
3
Kompetencje kluczowe definiowane są jako połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji.
Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują
do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji
społecznej i zatrudnienia*
*Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji
kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE)
4
ZALECENIE RADY z dnia 22 maja 2018 r.
w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie
• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji
• kompetencje w zakresie wielojęzyczności
• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii
• kompetencje cyfrowe
• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się
• kompetencje obywatelskie
• kompetencje w zakresie przedsiębiorczości
• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej
5
kompetencje w zakresie rozumienia
i tworzenia informacji uczeń:
• rozumie i interpretuje pojęcia, fakty
• rozumie i wyraża uczucia
• wyraża opinie
• wykorzystuje obrazy, dźwięki, materiały cyfrowe w różnych dziedzinach i kontekstach
6
kompetencje cyfrowe
uczeń:
• korzysta z technologii cyfrowych w sposób pewny, krytyczny i odpowiedzialny
• interesuje się technologiami cyfrowymi i wykorzystuje je do celów uczenia się, pracy i udziału w społeczeństwie
(korzysta z informacji i danych, komunikuje się, współpracuje, korzysta z mediów, tworzy treści cyfrowe, unika zagrożeń, szanuje własność intelektualną i innych użytkowników sieci)
7
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się
uczeń:
• dokonuje autorefleksji
• skutecznie zarządza czasem, organizuje naukę
• skutecznie zarządza informacjami
• konstruktywnie pracuje z innymi osobami
• dba o zdrowie fizyczne, psychiczne i emocjonalne, prowadzi prozdrowotny tryb życia
8
kompetencje obywatelskie uczeń:
• zna podstawowe pojęcia i zjawiska dotyczące gospodarki, kultury i organizacji
• angażuje się wraz z innymi na rzecz wspólnego interesu (w miarę możliwości)
• ma umiejętności krytycznego myślenia, rozwiązywania problemów, formułowania argumentów, podejmowania decyzji
• znajduje dostęp do tradycyjnych i nowych form medialnych, zna ich rolę w społeczeństwie
9
kompetencje w zakresie przedsiębiorczości uczeń:
• zna i rozumie pojęcia związane z planowaniem i zarządzaniem projektami (procesy, zasoby)
• rozumie procesy ekonomiczne
• zna własne atuty i słabości współpracując i pracując indywidualnie
• ma zmysł inicjatywy i poczucie sprawczości
• jest odważny, otwarty na przyszłość, wytrwały w dążeniu do celu
10
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej
uczeń:
• zna różne kultury i sposoby ich ekspresji
• jest otwarty na różnorodność ekspresji kulturalnej
• jest gotowy do uczestniczenia w różnych doświadczeniach kulturalnych
• szanuje własność kulturową i podchodzi do niej sposób odpowiedzialny
11
Kompetencje kluczowe w prawie oświatowym
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe
13
Art.44.3. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi,
w drodze rozporządzenia, w odniesieniu do różnych typów szkół i rodzajów placówek, wymagania wobec szkół i placówek, dotyczące prawidłowości
i skuteczności działań, o których mowa w ust. 1, w zakresie:
1) przebiegu procesów kształcenia, wychowania i opieki;
2) umożliwienia każdemu uczniowi rozwoju na miarę jego indywidualnych możliwości;
3) podejmowania przez szkołę lub placówkę działań podnoszących jakość jej pracy;
4) angażowania uczniów, rodziców i nauczycieli w działania szkoły lub placówki;
5) współpracy ze środowiskiem lokalnym;
6) uzyskiwanych efektów kształcenia i wychowania;
7) aktywności uczniów i ich rozwoju osiąganego adekwatnie do potrzeb i możliwości;
8) doskonalenia pracy szkoły lub placówki przy zaangażowaniu społeczności szkolnej i środowiska lokalnego.
14
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek
• Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób
sprzyjający uczeniu się
• Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności
określone w podstawie programowej
• Uczniowie są aktywni
• Kształtowane są postawy i respektowane normy
społeczne
• Szkoła wspomaga rozwój uczniów
• Rodzice są partnerami szkoły
• Szkoła współpracuje ze środowiskiem lokalnym
15
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej,
w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub
znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej
przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej
Kształcenie ogólne w szkole podstawowej ma na celu:
…
4) rozwijanie kompetencji, takich jak: kreatywność, innowacyjność i przedsiębiorczość; …
9) wspieranie ucznia w rozpoznawaniu własnych predyspozycji i określaniu drogi dalszej edukacji; …
11) kształtowanie postawy otwartej wobec świata i innych ludzi, aktywności w życiu społecznym oraz odpowiedzialności za zbiorowość; …
12) zachęcanie do zorganizowanego i świadomego samokształcenia
17
Najważniejsze umiejętności rozwijane
w ramach kształcenia ogólnego w szkole podstawowej to:
• sprawne komunikowanie się w języku polskim oraz w językach obcych nowożytnych;
• sprawne wykorzystywanie narzędzi matematyki w życiu codziennym, a także kształcenie myślenia matematycznego;
• poszukiwanie, porządkowanie, krytyczna analiza oraz wykorzystanie informacji z różnych źródeł;
• kreatywne rozwiązywanie problemów z różnych dziedzin ze świadomym wykorzystaniem metod i narzędzi wywodzących się z informatyki, w tym programowanie;
• rozwiązywanie problemów, również z wykorzystaniem technik mediacyjnych;
• praca w zespole i społeczna aktywność;
• aktywny udział w życiu kulturalnym szkoły, środowiska lokalnego oraz kraju.
18
Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym
Ważną rolę w kształceniu i wychowaniu uczniów w szkole podstawowej odgrywa edukacja zdrowotna. Zadaniem szkoły jest kształtowanie postaw prozdrowotnych uczniów, w tym wdrożenie ich do zachowań higienicznych, bezpiecznych dla zdrowia własnego i innych osób, a ponadto ugruntowanie wiedzy z zakresu prawidłowego odżywiania się, korzyści płynących z aktywności fizycznej, a także stosowania profilaktyki
19
Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym
cele kształcenia – wymagania ogólne
Kształtowanie umiejętności osobistych i społecznych sprzyjających całożyciowej
aktywności fizycznej.
20
Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym
treści kształcenia – wymagania szczegółowe
Uczeń:
omawia zasady aktywnego wypoczynku zgodne z rekomendacjami aktywności fizycznej dla swojego wieku (np. WHO lub UE) - klasy V i VI
opracowuje rozkład dnia, uwzględniając proporcje między pracą a wypoczynkiem, wysiłkiem umysłowym a fizycznym, rozumiejąc rolę wypoczynku w efektywnym wykonywaniu pracy zawodowej - klasy VII i VIII
21
Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym
treści kształcenia – wymagania szczegółowe
Kompetencje społeczne. Uczeń:
•uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się decyzjom sędziego, potrafi właściwie zachować się w sytuacji zwycięstwa i porażki, podziękować za wspólną grę
•pełni rolę organizatora, sędziego i kibica w ramach szkolnych zawodów sportowych
•wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania 22
Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym
treści kształcenia – wymagania szczegółowe
Kompetencje społeczne. Uczeń:
•omawia znaczenie dobrych relacji z innymi ludźmi, w tym z rodzicami oraz rówieśnikami tej samej i odmiennej płci
•współpracuje w grupie szanując poglądy i wysiłki innych ludzi, wykazując asertywność i empatię
•motywuje innych do udziału w aktywności fizycznej
23
Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym
treści kształcenia – wymagania szczegółowe
Uczeń:
rozumie i opisuje ideę starożytnego i nowożytnego ruchu olimpijskiego (klasy V i VI)
wyjaśnia ideę olimpijską, paraolimpijską i olimpiad specjalnych (klasy VII i VIII)
24
Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym
treści kształcenia – wymagania szczegółowe
Uczeń:
diagnozuje własną, dzienną aktywność fizyczną, wykorzystując nowoczesne technologie
(np. urządzenia monitorujące, aplikacje internetowe) - klasy VII i VIII
25
Kompetencje kluczowe a ocena ucznia z wychowania fizycznego
Komentarz do podstawy programowej przedmiotu wychowanie fizyczne
„ Dzisiejsze wychowanie fizyczne musi wpisywać się w szerszą – holistyczną edukację człowieka, dając mu bardzo stabilne i oparte na trwałych wartościach przygotowanie do wymagań, jakie stawiać będzie przed nim życie w dynamicznie rozwijających się społecznościach i różnorodnych warunkach socjalno-bytowo-kulturowych”
27
Komentarz do podstawy programowej przedmiotu wychowanie fizyczne
„Nauczyciele powinni pamiętać, że efektywność osiągania celów wychowania fizycznego zależy w dużym stopniu od stosowania sposobów oceniania motywujących ucznia” … „Oceniając, należy uwzględniać zdobyte przez ucznia umiejętności i wiadomości wskazane w podstawie programowej, lecz także powinno się eksponować jego wysiłek i zaangażowanie. Dodatkowymi kryteriami oceny mogą być zachowania wynikające z opanowania kompetencji społecznych.”
28
Komentarz do podstawy programowej przedmiotu wychowanie fizyczne
Ze względu na treści z zakresu edukacji zdrowotnej, w ocenianiu uczniów należy wziąć pod uwagę:
• gotowość do podejmowania zadań indywidualnych lub zespołowych,
• samoocenę uczniów dotyczącą rozwoju ich umiejętności osobistych i społecznych oraz zmian postaw
• wzajemną ocenę rówieśników (projekty, prace zespołowe)
• ocenę pracy ucznia przez nauczyciela dotyczącą specyficznych zadań, prac domowych i innych wytworów pracy ucznia
29
Kształtowanie kompetencji kluczowych na lekcjach wychowania fizycznego
RODN „WOM” w Częstochowie godz. 1500 s.238
30