“Ik drink om te vergeten…” Over psychodiagnostiek, structuur en
persoonlijkheid.
Prof. Dr. S. Vanheule,
Vakgroepvoorzitter Psychoanalyse en raadplegingspsychologie. UGENT.
Berlinde de Bruyckere
Berlinde de Bruyckere
Een model inzake identiteit
- Nietzsche: “de mens is een ziek dier”
- Basis = drift ≠ instinct arousal
- Driftmatigheid is niet puur instinctief en biologisch geregeld: geen kwestie van bronstijden
a
-Driftmatigheid wordt getriggerd door zijnsvragen:- De positie ten aanzien van de eigen
lichamelijke seksuering als man/vrouw- De positie in de partnerverhouding:
confrontatie met liefde en seksualiteit- De verhouding in generaties: verhouding
met de (stief-)ouders, verhouding met de (stief-)kinderen / voorouders
- De houding ten aanzien van het leven in het licht van de doodDaar lig je wakker van
-Zijnsvragen ‘verdelen’ het subject
-Identificatie antwoorden
-Antwoorden gezin & (sub-)cultuur
-Antwoorden wisselen in het leven, maar blijven als geheugenspoor = verdeeldheid
-Het ‘ik’ verandert van gedacht, maar de gedachten blijven
- Subjectwording kom op de plaats van driftmatigheid, maar lost deze nooit volledig op onbehagen
Identiteit = interpersoonlijk
• We richten ons met ons onbehagen naar de Ander / de ander adresseert ons onbehagen
• Affectregulering via hechting: beeld – band
Lorenz
• Affectregulering via spreken Harlow
– blablabla
– Betekenisvol
• Spreken = proces van verinnerlijking
– Ander = spiegel van woorden, narratieven, redeneringen
– Ik krijgt vorm via spiegeling
– Gedachten zijn primair extern, dialogisch van aard
– Taal ouders identiteit kind
Hindernissen…
- Accidenteel:
- Trauma (zelf, ander)
- Ontworteling
- Life events Watson
- Onbeschikbare Ander
- Interne limieten temperament; ‘keuze’
- Structureel:
- ‘Savoir faire’; lichaamspraktijken gebruiken
( - (I + S)) = R
( - ) = R
Berlinde de Bruyckere
Berlinde de Bruyckere
Verslaving structureel
• Trainspotting - John HodgeChoose Life. Choose a job. Choose a career. Choose a family. Choose a fucking big television, choose washing machines, cars, compact disc players and electrical tin openers. Choosegood health, low cholesterol, and dental insurance. Choosefixed interest mortage repayments. Choose a starter home. Choose your friends. Choose leisurewear and matching luggage. Choose a three-piece suite on hire purchase in a range of fucking fabrics. Choose DIY and wondering who the fuck you are on a Sunday morning. Choose sitting on thatcouch watching mind-numbing, spirit-crushing game shows, stuffing fucking junk food into your mouth. Choose rotting away at the end of it all, pishing your last in a miserable home, nothing more than an embarrassment to the selfish, fuckedup brats you spawned to replace yourself. Choose your future. Choose life.I chose not to choose life,I chose something else
• Keuzemomenten zijnsvragen
subjectiviteit aanpakken spreken
subjectiviteit dichtgooien gebruiken
• Keuzemomenten: gebruiken en/of spreken
Drinken om te vergeten?
Psychotherapie en verslaving
• Basisvraag: welk statuut heeft de verslaving?
– Gebruiken om te vergeten? verdoving
– Gebruiken om te verzachten?
• Vraag naar basisstructuur: Neurose versus psychose
– Neurose: verslaving halte in articulatieproces
• Te pijnlijk: Ander vermeden / Geen Ander beschikbaar
• Interventie: detoxicatie + psychotherapeutisch proces van spiegeling en verwoording op gang brengen
• Ambulant / TG
– Psychose: verslaving als dempen van zinloos gat
• Articulatie zelf mislukt
• Bedreiging van subjectiviteitservaring gebruik als kortsluiting
• Interventie:
– Detoxicatie of gecontroleerd gebruik: welke functie? Automedicatie?
– Ondersteunend in omgang met subjectiviteitsvragen: geen ‘gedeelde’ taal = psychotische taal
– Articulatie ondersteunen via constructie ‘gedeelde’ taal en/of andere creatieve expressie
• Trans-structureel:
– Bijzondere aandacht voor subjectiviteitsvragen en omgang met kantelpunten in leven
– Stabiliserende en destabiliserende functie van gebruik steeds afwegen