1
Hoofdstuk 1. Onderwijs als motor van groei en kansengelijkheid
(regelnummers 1-449)
A1 t/m A8
Hoofdstuk 2. Schone groei, nieuwe welvaart (regelnummers 450-838)
A9 t/m A16
Hoofdstuk 3. Meer werk – bereikbaar voor iedereen (regelnummers 839-
1235)
-
Hoofdstuk 4. Een samenleving bloeit door innovatie, ruimte en mobiliteit
(regelnummers 1236-1899)
A17 t/m A22
Hoofdstuk 5. Zorg: voorkomen is beter dan genezen (regelnummers 1900-
2319)
A23 t/m A30
Hoofdstuk 6. Zelfbeschikking en keuzevrijheid (regelnummers 2320-2698)
A31 t/m A32
Hoofdstuk 7. Vol vertrouwen in de wereld (regelnummers 2699-3224)
A33 t/m A39
Hoofdstuk 8. Sterke en moderne democratische rechtsstaat (regelnummers
3224-3570)
A40 t/m A45
2
Hoofdstuk 1. Onderwijs als motor van groei en kansengelijkheid
(regelnummers 1-449)
A1
Bas ter Brugge
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Taalkundig foutje
Regelnummer:
9
Huidige tekst:
Kinderen kunnen hier tussen 07.00 en 19.00 uur terecht en school. Kinderopvang
en naschoolse activiteiten sluiten naadloos op elkaar aan.
Voorgestelde tekst:
Kinderen kunnen hier tussen 07.00 en 19.00 uur terecht; school, kinderopvang en
naschoolse activiteiten sluiten naadloos op elkaar aan.
Toelichting:
Evident betreft het hier een slordigheidje. De voorgestelde tekst verbetert dit.
3
A2
Corwin van Schendel
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Gratis Kinderopvang?!
Regelnummer:
18
Huidige tekst:
We versimpelen de bestaande, versnipperde financieringsstromen om dit mogelijk
te maken, waarbij niemand meer gaat betalen.
Voorgestelde tekst:
We versimpelen de bestaande, versnipperde financieringsstromen om dit mogelijk
te maken, waarbij niemand méér gaat betalen.
Toelichting:
Huidige tekst is ambigu: gaat niemand meer iets betalen voor kinderopvang of
gaat niemand méér betalen? Ik gok dat we het tweede bedoelen. Laten we dat
dan ook duidelijk maken.
4
A3
Corwin van Schendel
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Rekenen als onderdeel van vakken
Regelnummer:
112
Huidige tekst:
D66 wil daarom onmiddellijk stoppen met deze (af)rekentoets en het
rekenonderwijs op de basisschool en de onderbouw van de middelbare school
versterken.
Voorgestelde tekst:
D66 wil daarom onmiddellijk stoppen met deze (af)rekentoets en het
rekenonderwijs op de basisschool en de onderbouw van de middelbare school
versterken, waarbij het rekenonderwijs op de middelbare school geïntegreerd
wordt in bestaande vakken
Toelichting:
Rekenen kan een onderdeel zijn van vakken als natuurkunde, wiskunde en
economie. Het is handiger om het daar aan bod te laten komen in plaats van het
integraal als los vak aan te bieden.
5
A4
Paul van Uum (namens Werkgroep Onderwijs Utrecht)
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Ook avondopleidingen in het hoger onderwijs
Regelnummer:
144
Huidige tekst:
In het kader van leven lang leren bevorderen we het aanbod van avondopleidingen in het
beroepsonderwijs en nemen we barrières als leeftijdseisen en hoge collegegelden weg.
Voorgestelde tekst:
In het kader van leven lang leren bevorderen we het aanbod van avondopleidingen in het
beroepsonderwijs en hoger onderwijs en nemen we barrières als leeftijdseisen en hoge
collegegelden weg.
Toelichting:
Een leven lang leren is essentieel voor werknemers om hun kansen te vergroten op een
veranderende arbeidsmarkt. D66 wil dat mensen hun hele leven in staat worden gesteld om
hun kennis bij te werken, te verbreden en te verdiepen. Dit staat in regel 133 en 134 van
het verkiezingsprogramma. Voor werkenden zijn avondopleidingen een van de
mogelijkheden om naast een baan te blijven leren. Regel 144 van het programma spreekt
echter alleen over de bevordering van aanbod van avondopleidingen in het
beroepsonderwijs. Naar mijn mening moeten ook in het hoger onderwijs avondopleidingen
worden bevorderd.
6
A5
Corwin van Schendel
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Wilt u een stukje witten?
Regelnummer:
281
Huidige tekst:
Dat vraagt allereerst om ruimte voortweetalig basis- en voortgezet onderwijs
Voorgestelde tekst:
Dat vraagt allereerst om ruimte voor tweetalig basis- en voortgezet onderwijs
Toelichting:
Tussen ‘voor’ en ‘tweetalig’ mist een spatie. Die wil ik graag.
7
A6
Corwin van Schendel
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Bij écht tto hoort een ttexamen
Regelnummer:
281
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Bij echt Engelstalig onderwijs hoort de mogelijkheid om bij middelbareschoolvakken
waar dat kan in het Engels eindexamen te doen. Dan hoeven leerlingen die in het
Engels les krijgen richting het eindexamen niet meer om te schakelen naar het
Nederlands.
Toelichting:
Nu kan er in de bovenbouw van het middelbaar onderwijs vaak geen Engelstalig
onderwijs gevolgd worden, omdat het eindexamen alleen in het Nederlands
rechtsgeldig is. Door als overheid ook Engelstalige eindexamens, bijvoorbeeld
vertalingen van de Nederlandse, toe te staan, maken we tto aantrekkelijker.
8
A7
Ellen Bijsterbosch, Aline Knip, Ayla Schneiders
Stellen onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Niet rommelen met de BIS
Regelnummer:
Na 408.
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Verhoging van het budget voor de BIS gaat niet ten koste van budgetten van de fondsen.
Toelichting:
We zien dat door een gekrompen cultuurbudget lobby ontstaat om BIS-budgetten te
verhogen en ook om meer instellingen in de BIS te plaatsen. Het verhogen van BIS-
budgetten gaat de facto ten koste van de budgetten van de fondsen, en dus ten koste van
vernieuwing en dynamiek in het culturele bestel. Dat is slecht voor de balans in de culturele
keten. Daarnaast is het onwenselijk dat op deze manier het verdelen van cultuurbudgetten
(zelfs zo vergaand als het aanwijzen van individuele instellingen die in de BIS moeten) door
politici gedaan wordt. De politiek moet op afstand staan, en geen uitspraken doen over
individuele instellingen.
9
A8
Ellen Bijsterbosch, Aline Knip, Ayla Schneiders
Stellen onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Hervorming van de BIS en fondsen
Regelnummer:
408.
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Op termijn wil D66 de BIS en de fondsen in samenhang hervormen, zodat meer recht wordt
gedaan aan de spanning tussen continuïteit enerzijds en vernieuwing anderzijds.
Toelichting:
Er is op dit moment een kloof tussen de financiering die de fondsen bieden voor nieuw en
dynamisch enerzijds, en de basisinfrastructuur anderzijds.
Beleidsmatig en financieel is te weinig ruimte voor een breed en pluriform middenveld. Juist
deze groep instellingen heeft door de jaren heen een enorme expertise opgebouwd, is
artistiek-inhoudelijk absoluut relevant en heeft stevige verbindingen met publiek en
afnemers, maar zet niet primair in op alternatieve vormen, content of locaties.
Instellingen dreigen buiten de boot te vallen. Incidentele oplossingen doen geen recht aan
10
de langere termijn en zijn schadelijk voor het hele bestel (ik erin, jij eruit-lobby).
11
Hoofdstuk 2. Schone groei, nieuwe welvaart (regelnummers 450-838)
A9
Corwin van Schendel
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Ambitieus tekstbeleid zonder punten achter titels.
Regelnummer:
450
Huidige tekst:
Ambitieus energie en klimaatbeleid.
Voorgestelde tekst:
Ambitieus energie en klimaatbeleid
Toelichting:
Graag haal ik de punt achter de titel weg.
12
A10
Corwin van Schendel
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Geen dichte deur voor kernfusie
Regelnummer:
511
Huidige tekst:
Kernenergie speelt geen lange termijnrol in onze energievoorziening.
Voorgestelde tekst:
Kernenergie uit kernsplijting speelt geen lange termijnrol in onze
energievoorziening.
Toelichting:
De huidige tekst gooit impliciet ook de deur dicht voor kernfusie, terwijl kernfusie
vrijwel veilig is (geen meltdown, geen radioactieve reststoffen), maar nog niet
rendabel is. Mogelijk verandert dit in de toekomst. Door specifieke alleen over
splijtenergie te spreken houden we de deur op een kiertje.
13
A11
Matthijs Sienot & Klaas Verschuure
Stellen onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Doorpakken voor 3 miljoen klimaatneutrale woningen (1)
Regelnummer:
546
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Invoegen na „grote stappen worden gezet”:
Huiseigenaren, huurders en Verenigingen van Eigenaren kunnen nagenoeg probleemloos,
zowel technisch als financieel, kiezen voor een klimaatvriendelijke woning. De overheid
zorgt daarbij voor financiële kaders, zodat de markt snel bereid is om renovaties structureel
op het niveau van ‚klimaatvriendelijk’ uit te voeren. Over vier jaar resulteert deze aanpak in
400.000 klimaatvriendelijke woningen.
Toelichting:
Aansprekende ambitie: drie miljoen klimaatneutrale woningen in 2030! Er zijn nu 529
energieneutrale woningen en projecten voor ongeveer 8000 woningen in ontwikkeling.
Voor drie miljoen is een groei nodig van gemiddeld 230.000 per jaar vanaf 2017. Een totaal
andere orde van grootte. Dat vraagt om een plan dat doorpakt: (1) zoveel mogelijk
drempels wegnemen (‚ontzorging’) voor huurders en huiseigenaren om hun woning
klimaatneutraal te maken; het gaat hier tenslotte niet om de aanschaf van een nieuwe
smartphone, maar een renovatie die specifieke deskundigheid vereist;
(2) financiële kaders leveren voor de markt om structureel te investeren in
klimaatvriendelijke renovaties.
14
A12
Matthijs Sienot & Klaas Verschuure
Stellen onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Doorpakken voor 3 miljoen klimaatneutrale woningen (2)
Regelnummer:
550
Huidige tekst:
Terwijl de eigenaar van een rijtjeshuis of een vrijstaand huis zijn weg naar energiebesparing
al kan vinden, lukt dit verenigingen van eigenaren vaak nog niet.
Voorgestelde tekst:
Toelichting:
Als huiseigenaren al de weg vinden (dit gebeurt wel, maar mondjesmaat), dan krijgen ze
vaak geen financiering voor het niveau „klimaatneutraal”. Als ze zo’n kleinere stap zetten,
dan duurt het vaak weer een jaar of tien voor ze weer investeren. Willen we echt drie
miljoen klimaatneutrale woningen in 2030, dan moeten we nú vaart maken. Dus is het
kritisch om zoveel mogelijk drempels weg te nemen (‚ontzorgen’) voor alle huurders en
huiseigenaren om hun woning klimaatneutraal te maken. Zie ook amendement Doorpakken
voor 3 miljoen klimaatneutrale woningen (1).
15
A13
Matthijs Sienot & Klaas Verschuure
Stellen onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Doorpakken voor 3 miljoen klimaatneutrale woningen (3)
Regelnummer:
552
Huidige tekst:
Door het aanleggen van een fonds en goede informatievoorziening kan ook hier het
energieverbruik omlaag gaan.
Voorgestelde tekst:
Door zowel het aanleggen van een revolverend fonds en goede informatievoorziening kan
ook hier het energieverbruik omlaag gaan.
Toelichting:
Benadrukken dat de investeringen in het fonds revolverend worden, zodat de impact op de
schatkist neutraal of zelfs positief is. De overheid kan in dit fonds investeren, bijvoorbeeld
samen met pensioenfondsen en banken. Belangrijk ter onderstreping van D66 als duurzame
partij met een business case.
16
A14
Elmer Klaasen
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Verbranden van biomassa moet schoon
Regelnummer:
639
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Biomassa installaties moeten schoon zijn. Ze moeten voldoen aan de meest strenge
emissienormen.
Toelichting:
Alles wat je verbrand levert schadelijke stoffen op. Biomassa installaties mogen geen
onnodige belasting voor de omgeving opleveren. Er mogen daarom geen concessies gedaan
worden aan de milieu eisen. Nu gebeurt dit wel, bijvoorbeeld de houtverbrandingsoven
stadsverwarming van Eneco in Utrecht mag dicht bij een bewoond gebied meer schadelijke
17
stoffen uitstoten dan een afvalverbrandingsoven in Friesland.
18
A15
Corwin van Schendel
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Concretiseren voedseldonatie
Regelnummer:
665
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Door regels omtrent voedseldonatie te versoepelen hoeft er minder voedsel
weggegooid te worden.
Toelichting:
De 16 april 2016 te Arnhem aangenomen motie ‘Samaritan Law’ heeft hier een
logische goede plek in de tekst en is een concrete uitwerking van
voedselverspilling tegengaan.
19
A16
Elmer Klaasen
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Gezondheid centraal
Regelnummer:
712
Huidige tekst:
D66 stelt gemeenten in staat om te zorgen voor schone lucht voor hun inwoners, door
bijvoorbeeld heel vuile auto’s en vrachtwagens te weren, inwoners mee te laten praten
over de maximum snelheid op ringwegen en schone auto’s korting te geven op parkeren.
Voorgestelde tekst:
D66 stelt gemeenten in staat om te zorgen voor schone lucht voor hun inwoners, met
speciale aandacht voor de belangrijkste bronnen van vervuiling: verkeer en houtstook door
particulieren. Voorbeelden wat betreft verkeer zijn het weren van heel vuile auto’s en
vrachtwagens, inwoners mee laten praten over de maximum snelheid op ringwegen en
schone auto’s korting geven op parkeren. Voorbeelden wat betreft houtstook zijn een
wettelijke bevoegdheid om bij aanhoudende overlast van houtstook op te treden, de
mogelijkheid om (roet)filters verplicht te stellen en het stopzetten van de subsidie op pallet
kachels zonder (roet)filter.
20
Toelichting:
Dit amendement is bedoeld als ondersteuning van de motie van de gemeenten Amersfoort
en Leeuwarden op het VNG congres, waarin gevraagd wordt om bevoegdheden voor
gemeenten om op te treden tegen overlast door houtrook.
De afgelopen decennia is er veel bereikt met het terugdringen van de fijnstof uitstoot van
verkeer. Op dit moment is de fijnstof uitstoot door sfeer-vuurhaarden in de bebouwde kom
groter dan de uitstoot door verkeer. Voor iedereen, maar vooral voor mensen met een
aandoening aan de luchtwegen (ca 1 miljoen Nederlanders hebben Astma of COPD) is dit
schadelijk. Als het gaat om uitstoot door verkeer kun je nog kiezen waar je gaat wonen,
houtstook is overal en neemt toe.
21
Hoofdstuk 4. Een samenleving bloeit door innovatie, ruimte en mobiliteit
(regelnummers 1236-1899)
A17
Jony Ferket
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Utrecht Science Park mag er ook zijn!
Regelnummer:
1268
Huidige tekst:
De Tech Valley rond Eindhoven, Food Valley rond Wageningen, de biomedische activiteiten
in Leiden, de Energy Valley rond Groningen, de Security Delta rond Den Haag en de digitale
positie van Amsterdam zijn slechts voorbeelden van de kracht van deze clusters.
Voorgestelde tekst:
De Tech Valley rond Eindhoven, Food Valley rond Wageningen, de biomedische activiteiten
in Leiden, de Energy Valley rond Groningen, de Security Delta rond Den Haag, het Utrecht
Science Park en de digitale positie van Amsterdam zijn slechts voorbeelden van de kracht
van deze clusters.
22
Toelichting:
Waarom staat Utrecht hier niet bij met onze prachtige campus rond life sciences..!
23
A18
Jony Ferket
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Eén digitaal loket
Regelnummer:
1327
Huidige tekst:
De ondernemer kan eenvoudig via één contactpersoon bij de overheid terecht en krijgt snel
duidelijkheid over de vereisten die voor hem gelden.
Voorgestelde tekst:
De ondernemer kan eenvoudig via één digitaal loket bij de overheid terecht en krijgt snel
duidelijkheid over de vereisten die voor hem gelden.
Toelichting:
Eén contactpersoon is niet realistisch en er is veel vraag naar een digitaal loket.
24
A19
Jony Ferket
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Actualiseren Drank- en Horecawet
Regelnummer:
1334
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
D66 wil ruimte bieden voor ondernemers. Regelgeving dient te worden aangepast aan
nieuwe winkelconcepten (blurring), onder meer door het actualiseren van de Drank- en
Horecawet.
Toelichting:
Winkels en culturele instellingen kunnen nu lastig of niet alcohol schenken of verkopen. Zie
25
experimenten in oa Nieuwegein.
Toevoegen aan een andere paragraaf mag ook.
26
A20
Jony Ferket
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Nieuwe economie is ook platformeconomie
Regelnummer:
1500
Huidige tekst:
Banen in de productie verdwijnen, terwijl de kenniseconomie groeit. Automatisering en
robotisering maken productie steeds efficienter, ebeweging die al vele generaties
plaatsvindt.
Voorgestelde tekst:
Banen in de productie verdwijnen, terwijl de kenniseconomie en platformeconomie groeit.
De opkomst van Airbnb en Uber is illustratief voor de ‘nieuwe economie’.
Toelichting:
27
De zin daarna loopt niet en automatisering/robotisering zijn zóó 2015.
28
A21
Corwin van Schendel
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Wilt u een stukje witten? Aflevering twee
Regelnummer:
1570
Huidige tekst:
Tegelijkertijd eist D66 helderewaarborgen (...)
Voorgestelde tekst:
Tegelijkertijd eist D66 heldere waarborgen (...)
Toelichting:
Een spatie tussen heldere en waarborgen.
29
A22
Tim Nieman
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Stimuleer financiële innovatie in de gehele sector, niet alleen voor banken
Regelnummer:
1638
Huidige tekst:
Bij kleinschalige initiatieven zijn de publieke risico’s kleiner en is er ruimte voor een
zogenaamde ‘bankvergunning-light’ en kleinschalige experimenten.
Voorgestelde tekst:
Bij kleinschalige intiatieven zijn de publieke risico’s kleiner en is er ruimte voor een verlicht
vergunningsregime en kleinschalige experimenten.
Toelichting:
30
FinTech bedrijven concurreren met de traditionele bancaire sector, maar zijn zelf bijna nooit
een bank. Hierdoor zullen zij niet gebaat zijn bij de mogelijkheid van een ‘bankvergunning-
light’, maar juist bij een verlicht vergunningsregime breder dan dat.
Crowdfundingplatforms zijn een goed voorbeeld. Het zijn geen banken maar concurreren
wel met de bancaire sector. De toezichthouder heeft hier per 1 januari 2016 een verlicht
vergunningsregime voor geïntroduceerd.
Andere innovatieve initiatieven in de financiële sector zullen ook gebaat zijn bij een verlicht
vergunningsregime. Uiteraard geldt zo’n regime alleen zolang de initiatieven kleinschalig
van aard zijn.
31
Hoofdstuk 5. Zorg: voorkomen is beter dan genezen (regelnummers 1900-
2319)
A23
Bas ter Brugge
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Die huisarts is toch echt gratis?!
Regelnummer:
1920
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Door het begrip te verspreiden dat huisartsenzorg gratis is, wordt het mijden van
zorg voorkomen en kan de huisarts zijn taak beter uitoefenen.
Toelichting:
Een half miljoen Nederlanders heeft in 2015 vanwege financiële redenen
huisartsenbezoek gemeden. Een derde van de Nederlanders denkt dat
32
huisartsenzorg binnen het eigen risico valt (TNS NIPO, 2015). Uitstellen van
huisartsenbezoek kan leiden tot (ernstige) gezondheidsschade, vooral bij jongeren
en mensen met lagere sociaaleconomische status (Nivel 2015).
33
A24
Bas ter Brugge
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Consumenten ≠ patiënten
Regelnummer:
1952
Huidige tekst:
Patiënten of zorgconsumenten
Voorgestelde tekst:
Patiënten
Toelichting:
Zorgconsumenten zijn passend in een Amerikaans zorgmodel en impliceren een
‘u vraagt, wij draaien’cultuur. Verspreiding van deze cultuur dient voorkomen te
worden aangezien dit niet wenselijk is (de patiënt is een klein deel van de
zorgbekostigers en oefent dus geen volledige vraag uit). Verstevigen van
eerstelijns zorg (bv huisarts) zoals gepropageerd in het verkiezinsprogramma
34
staat haaks op dit Amerikaans zorgmodel.
35
A25
Bas ter Brugge
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Transparantie geneesmiddelenkosten
Regelnummer:
2072
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Door te streven naar transparantie in de kostenopbouw van dure medicatie kan de
onderhandelingspositie van de minister versterkt worden en kan een lagere prijs
bedongen worden.
Toelichting:
Farmaceuten bieden weinig transparantie geven over de kostenopbouw van
geneesmiddelen. Transparantie over de kostenopbouw van geneesmiddelen is
niet in de wet (WGP) vastgelegd. Inzicht in de kostenopbouw van medicijnen
bevordert het onderhandelen over een lagere maximale prijs bij dure medicatie.
36
Goedkopere dure medicatie draagt bij aan het betaalbaar houden van het
gezondsheidszorgsysteem. Bron: aangenomen PM 103.211: Transparantie
geneesmiddelenkosten
37
A26
Dave van der Kruijssen
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Alternatieve financiering
Regelnummer:
2074
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Verder wil D66 dat op Europees niveau onderzoek wordt uitgevoerd naar alternatieve
financieringsmodellen voor dure medicijnen.
Toelichting:
Binnen het huidige financieringsmodel van dure medicijnen dreigen deze geneesmiddelen
onbetaalbaar te worden en andere zorg te verdringen. Er zijn vele alternatieve
financieringsmodellen voor dure medicijnen die het waard zijn om nader onderzocht te
worden. Deze alternatieven hebben vooral kans van slagen wanneer ze op Europees niveau
worden ingevoerd. Op dit moment is er in Europa nog te weinig naar dit soort andere
modellen gekeken.
38
39
A27
Dave van der Kruijssen
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Patenten of patiënten? (1)
Regelnummer:
2077
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Tevens wil D66 dat Nederlandse universiteiten hun maatschappelijke verantwoordelijkheid
nemen met betrekking tot dure medicijnen. Universiteiten worden namelijk grotendeels
gefinancierd met belastinggeld. Veelbelovende werkzame stoffen voor nieuwe
geneesmiddelen worden door deze onderzoeksinstellingen voor verdere ontwikkeling
doorverkocht aan commerciële partijen. Hierbij worden er licentieovereenkomsten
gesloten tussen Nederlandse universiteiten en bedrijven. D66 wil dat bij deze
overeenkomsten het uitgangspunt wordt gehanteerd dat iedere geneeskundige stof die aan
de universiteit wordt ontdekt, toegankelijk moet zijn voor alle patiënten in Nederland en de
rest van de wereld.
Toelichting:
Dit amendement borduurt voort op de 16 april 2016 aangenomen gelijknamige motie
40
‘patenten of patiënten’. Gebrekkige toegang tot medicatie is een mondiaal probleem.
Universiteiten hebben de kans om een bijdrage te leveren aan een oplossing. Indien de
overheid een maatschappelijk verantwoord licentiebeleid van de universiteiten verlangt,
zou dit de onderhandelingspositie van deze onderzoeksinstellingen ten opzichte van
bedrijven vergroten. Van belang is dat zowel bedrijven als universiteiten moeten kunnen
verdienen aan de verkoop van geneeskundige stoffen die aan de universiteit zijn ontdekt.
Echter, dit mag niet ten koste gaan van de toegankelijkheid van geneesmiddelen.
41
A28
Dave van der Kruijssen
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Patenten of patiënten? #2
Regelnummer:
2077
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Veelbelovende werkzame stoffen voor nieuwe geneesmiddelen worden door universiteiten
voor verdere ontwikkeling doorverkocht aan commerciële partijen. D66 wil dat de overheid
universiteiten ondersteunt in het stellen van voorwaarden bij de licentieverkoop zodat de
uiteindelijk winsten terugvloeien naar de universiteiten (of maatschappij) en bijdragen aan
betere toegankelijkheid van geneesmiddelen voor patiënten, zowel in Nederland als in de
rest van de wereld. Het is gunstig dat universiteiten op deze manier maatschappelijk
verantwoord kunnen handelen, omdat zij grotendeels gefinancierd worden met
belastinggeld.
Toelichting:
Dit amendement borduurt voort op de 16 april 2016 aangenomen gelijknamige motie
‘patenten of patiënten’. Gebrekkige toegang tot medicatie is een mondiaal probleem.
Universiteiten hebben de kans om een bijdrage te leveren aan een oplossing. De overheid
42
kan universiteiten ondersteunen bij het opstellen van voorwaarden die toegankelijkheid
van dure medicijnen garanderen. Van belang is dat zowel bedrijven als universiteiten
moeten kunnen verdienen aan de verkoop van geneeskundige stoffen die aan de
universiteit zijn ontdekt. Echter, dit mag niet ten koste gaan van de toegankelijkheid van
geneesmiddelen.
43
A29
Dave van der Kruijssen
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Regie over dure medicijnen
Regelnummer:
2077
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Gezien de urgentie, het grote aantal betrokken stakeholders en de diversiteit aan
maatregelen moeten het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de minister
van dit departement functioneren als regiehouder bij de implementatie van de
maatregelen – onder meer door het opstellen van een roadmap - die nodig zijn om de
toegang van patiënten tot dure geneesmiddelen te borgen.
Toelichting:
De verschillende stakeholders rondom dure medicijnen geven aan dat het ontbreekt aan
een regiehouder, waardoor ze nog niet genoeg met elkaar het dialoog zijn aangegaan om
oplossingen te vinden. De minister en het ministerie zouden zeer geschikt zijn om deze
44
functie te vervullen, omdat zij al afzonderlijk in gesprek zijn met verschillende partijen en
het overzicht kunnen houden. Door middel van een roadmap kan er op een gestructureerde
manier een overzicht van de noodzakelijke maatregelen worden gecreëerd.
45
A30
Madelein van Woerkom
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Verward maar niet crimineel
Regelnummer:
2100
Huidige tekst:
Mensen met zware psychische problemen kunnen ernstige overlast veroorzaken of zelfs in
de criminaliteit belanden
Voorgestelde tekst:
Mensen met zware psychische problemen kunnen ernstige overlast veroorzaken.
Toelichting:
D66 is wil stigmatisering van psychische problematiek tegengaan. De één op één relatie
tussen ernstige psychische problemen en criminaliteit moet daarom niet zo specifiek
worden benoemd. Psychiatrisch patienten mogen niet over één kam worden geschoren met
criminelen.
Om het stigma tegen te gaan kan deze bewoording daarom ook beter worden weggelaten.
46
Uiteraard moeten mensen met ernstige psychische problemen worden behandeld ter
voorkomen van de verstoring van de openbare orde maar dat is niet persée altijd
criminaliteit te noemen.
We willen mensen aanmoedigen om hulp te zoeken met psychische problemen en niet
afschrikken door ze te bestempelen als criminelen.
47
Hoofdstuk 6. Zelfbeschikking en keuzevrijheid (regelnummers 2320-2698)
A31
Anne-Marijke Podt
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Let’s talk about sex - Aandacht voor seksuele voorlichting op scholen
Regelnummer:
2533
Huidige tekst:
Na de zin “Het bestrijden van dit geweld vraagt om aandacht van politie en justitie, maar
ook om preventie.”
Voorgestelde tekst:
“D66 wil dat het aanbieden van kwalitatief goede, uitgebreide seksuele voorlichting gericht
op jongens en meiden op alle scholen wordt gestimuleerd.”
Toelichting:
48
Scholen zijn vrij zelf invulling te geven aan de kerndoelen over seksualiteit/seksuele
diversiteit, met als gevolg dat veel kinderen vooral voorlichting krijgen over technische en
lichamelijke aspecten van seksualiteit, niet over prettige seksuele relaties en grenzen en dat
de focus vaak ligt op voorlichting aan meiden. Jongens en meiden hebben beiden recht op
een prettige seksuele ontwikkeling en hebben beiden een verantwoordelijkheid in het
stellen van, en rekening houden met, grenzen. Scholen die aandacht aan dit onderwerp
besteden geven zelf aan dat ze minder grensoverschrijdend gedrag zien na seksuele
voorlichting (ook) gericht op jongens .
49
A32
Corwin van Schendel
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Inappkosten zijn ook gewoon een verdienmodel
Regelnummer:
2628
Huidige tekst:
Er moeten minimumeisen komen voor digitale producten, zo moeten inapp
kosten beperkt blijven, (...)
Voorgestelde tekst:
Er moeten minimumeisen komen voor digitale producten, zo moeten inapp
kosten transparant zijn, (...)
Toelichting:
Inappkosten zijn een verdienmodel en de overheid heeft m.i. geen rol om dit te
willen beperken: dat is aan de markt. Het willen beperken als overheid van inapp
kosten heeft weinig met ‘digitale keuzevrijheid te maken.’ Het probleem met
inappkosten is dat ze soms onbewust gemaakt worden, vandaar is transparantie
wel belangrijk.
50
Hoofdstuk 7. Vol vertrouwen in de wereld (regelnummers 2699-3224)
A33
Milos Labovic
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Het voortouw nemen in het Europese hervormingsdebat
Regelnummer:
2717/2718
Huidige tekst:
Daarom willen we minder veto’s, een steviger mandaat voor het Europees Parlement en de
Europese Commissie en uiteindelijk een gekozen voorzitter. Voor deze verbeteringen is
verdragswijziging nodig.
Voorgestelde tekst:
Daarom willen we minder veto’s, een steviger mandaat voor het Europees Parlement en de
Europese Commissie en uiteindelijk een gekozen voorzitter. Om deze verbeteringen
mogelijk te maken willen wij dat Nederland na de nationale verkiezingen in Duitsland en
Frankrijk een verzoek tot herziening van het verdragswijziging aan de Raad voorlegt.
Toelichting:
D66 is een voorstander van een verdragswijziging. Ook de voorzitter van onze politieke
groep (Guy Verhofstadt) pleit voor een verdragswijziging. Echter er zijn enorm veel krachten
in Europa die liever allemaal tussenoplossingen. Deze tussenoplossing zijn allemaal sub-
optimaal en leiden eroderen het vertrouwen in de EU. Door actief op te nemen in het
verkiezingsprogramma dat Nederland een verdragswijziging na de verkiezingen in DE en FR
zal aanvragen nemen wij het voortouw in het debat over Europese hervormingen en
bovendien nemen wij het wind uit de zeilen van de sceptici, die nu het hervormingsdebat
51
kapen. Bovendien zou een verdragswijziging voordat artikel 50 door de Britten in werking
wordt getreden de Britten binnenboord kunnen houden. Dit geeft onze zusterpartij de
LibDems ook ammunitie om haar verkiezingen in te gaan.
52
A34
Maarten Oranje
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Koplopers binnen de EU - omkering
Regelnummer:
2754
Huidige tekst:
Om niet gegijzeld te worden door die laatste landen is D66 voorstander van de mogelijkheid
dat een groep koplopers in specifieke gevallen nauwer gaat samenwerken.
Voorgestelde tekst:
Om niet gegijzeld te worden door landen die überhaupt geen volgende stappen willen
zetten in het proces van Europese integratie, is D66 voorstander van de mogelijkheid dat
een groep koplopers in specifieke gevallen nauwer gaat samenwerken.
Toelichting:
In mijn interpretatie is in de bestaande tekst sprake van een vergissing, en wordt met ‘die
laatste landen’ verwezen naar de verkeerde groep landen.
53
A35
Anne-Marijke Podt
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Vergroot rol gemeenten bij de opvang van vluchtelingen
Regelnummer:
2932
Huidige tekst:
“D66 wil daarom de opvang van asielzoekers in Nederland radicaal anders vormgeven: we
willen permanente opvangreserve (ook in rustigere tijden); kleinschaligere opvang; en een
zo kort mogelijke procedure, die is gericht op het belang van het kind.”
Voorgestelde tekst:
“D66 wil daarom de opvang van asielzoekers in Nederland radicaal anders vormgeven: we
willen permanente opvangreserve (ook in rustigere tijden); kleinschaligere opvang; een
grotere rol voor gemeenten in de opzet van opvang; en een zo kort mogelijke procedure,
die is gericht op het belang van het kind.”
Toelichting:
54
Opzet van opvang van asielzoekers (van noodopvang tot asielzoekerscentrum) wordt op dit
moment gedaan door het COA als uitvoeringsorgaan van de landelijke overheid. Hoewel
gemeenten wordt gevraagd ruimhartig op te vangen is de invloed van gemeenten op hoe
deze opvang er uit ziet beperkt. Zo blijkt kleinschalige opvang soms lastig en stuit het
betrekken van bewoners bij de opvang (hoewel goed voor het draagvlak) vaak op
problemen. Gemeenten hebben een groot belang bij draagvlak en integratie van
toekomstige bewoners en zouden daarom een grotere rol moeten hebben in de opzet van
opvang.
55
A36
Anne-Marijke Podt
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Geen gesleep met mensen
Regelnummer:
2935
Huidige tekst:
“De asielprocedure moet zo worden ingericht dat het aantal verhuisbewegingen van
kinderen tijdens de procedure zo klein mogelijk is.”
Voorgestelde tekst:
“De asielprocedure moet zo worden ingericht dat het aantal verhuisbewegingen van
mensen tijdens de procedure zo klein mogelijk is, zeker als er kinderen in het spel zijn.”
Toelichting:
Eindeloze verplaatsingen tijdens de procedure zijn voor niemand goed. Op dit moment
worden mensen soms 10-15 keer verplaatst tijdens de procedure. Dat is onmenselijk, en
onwenselijk omdat het de opbouw van een netwerk en het studeren van de taal onmogelijk
56
maakt. Gezinnen met kinderen moeten zéker zo veel mogelijk op één plaats blijven, maar
inzetten op een vaste plek of een doorgaande lijn (verschillende vormen van opvang in
eenzelfde gemeente) zou voor iedereen de inzet moeten zijn.
57
A37
Anne-Marijke Podt
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Kennis Nederlandse Maatschappij niet als examen
Regelnummer:
2953
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
“Kennis van de Nederlandse Maatschappij is onontbeerlijk om goed mee te kunnen doen in
de samenleving. Men mag van mensen verlangen dat zij zich inspannen om, naast kennis
van de Nederlandse taal, ook deze kennis te vergaren, maar wat D66 betreft gebeurt dit
middels kwalitatief goede cursussen en in de praktijk – niet via een examen.”
Toelichting:
Kennis nodig om goed mee te kunnen doen in de Nederlandse maatschappij is onmogelijk
58
te toetsen via examenvragen. De vragen in het huidige examen Kennis van de Nederlandse
Maatschappij zijn dan ook erg subjectief en zeggen weinig zinvols over iemands
daadwerkelijke integratie. Dit amendement roept op om dit deel van het examen (en dus
niet het deel over kennis van de Nederlandse taal) af te schaffen.
59
A38
Anne-Marijke Podt
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Bed, Bad, Brood én Begeleiding
Regelnummer:
2973
Huidige tekst:
“Maar gemeenten mogen bed-, bad-, en broodvoorzieningen blijven aanbieden”.
Voorgestelde tekst:
“Kleinschalige opvang door gemeenten waarbij asielzoekers naast bed, bad en brood,
begeleiding ontvangen biedt perspectief op een daadwerkelijke toekomst in Nederland of
het land van herkomst en mag daarom aangeboden blijven worden.”
Toelichting:
60
De toevoeging geeft een duidelijk(er) kader voor toekomstige afspraken tussen gemeenten
en rijk: niet de grootschalige opvang onder strikte voorwaarden zoals voorgesteld in het
VVD-PvdA akkoord, maar kleinschalig maatwerk. Uit ervaring opgedaan in verschillende
gemeenten (waaronder Utrecht) blijkt juist deze vorm van opvang in veel gevallen bij te
dragen aan óf een verblijfsvergunning óf terugkeer.
61
A39
Maarten Oranje
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Sustainable Development Goals – onderwijs en gezondheidszorg
Regelnummer:
3048
Huidige tekst:
-
Voorgestelde tekst:
Net als in Nederland zijn in ontwikkelingslanden tal van positieve trends te onderscheiden.
Tegelijk is het hoogst noodzakelijk om de toegang tot kwalitatief goed onderwijs en
kwalitatief goede gezondheidszorg te vergroten. Door de inzet op onderwijs wordt
bijgedragen aan lokale capaciteitsversterking, terwijl de aandacht voor goede
gezondheidszorg bijdraagt aan toenemende bestaanszekerheid en indirect aan gestage
daling van de geboortecijfers. Naast usual suspects als HIV/AIDS en malaria, hebben de
recente ebola- en zika-uitbraken laten zien hoezeer ook bestrijding van tropische ziektes in
toenemende mate een mondiale kwestie is geworden. D66 streeft ernaar onderwijs en
gezondheidszorg te verbeteren door niet zozeer in te zetten op gefragmenteerde
programma’s, maar op integrale systeemverandering in de betreffende landen. Zo wordt
tevens bijgedragen aan transparante instituties, die verantwoording afleggen aan de lokale
bevolking.
Toelichting:
In een sterk hoofdstuk over de rol van Nederland in de wereld, is de paragraaf over
ontwikkelingssamenwerking m.i. enigszins onevenwichtig. Terwijl terecht veel aandacht
uitgaat naar natuur en biodiversiteit, wordt weinig gezegd over het cruciale thema
gezondheidszorg. Ook onderwijs vond ik er voor D66-begrippen nog wat bekaaid vanaf
62
komen in deze paragraaf. Daarnaast biedt dit de mogelijkheid iets scherper te formuleren
hóe volgens D66 verandering vorm zou kunnen krijgen. Ik weet bijv. dat de SP
systeemverandering hoog in het vaandel heeft staan, terwijl die agenda in mijn ogen bij
uitstek past bij de democratische uitgangspunten van D66.
63
Hoofdstuk 8. Sterke en moderne democratische rechtsstaat (regelnummers
3224-3570)
A40
Has Bakker
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Etnisch profileren voorkomen
Regelnummer:
Na zin over etnisch profileren, regel 3275.
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Om te voorkomen dat vooroordelen een grote rol spelen in het politiewerk vragen we
van agenten om aan te geven waarom ze iemand staande houden.
Toelichting:
D66 spreekt zich fel uit tegen etnisch profileren. Daarbij noemen we niet een effectief
64
middel om dit tegen te gaan, nl. het registreren van de reden waarom de politie iemand
staande houdt. In Spanje en het VK wordt dit met succes toegepast door zgn.
stopformulieren. Er wordt bijgehouden wie gestopt wordt, wat de reden van de controle
was, wat de etniciteit van die persoon is en of de controle leidde tot een boete of
aanhouding. Aan de hand van specifieke registraties van controles kunnen klachten simpel
worden onderzocht en aantijgingen van discriminatie worden bevestigd of weerlegd.
65
A41
Dirk-Jan van Vliet
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Haal sekswerk en mensenhandel uit elkaar!
Regelnummer:
3277
Huidige tekst:
Mensenhandel en prostitutie
D66 maakt een duidelijk onderscheid tussen prostitutie en mensenhandel. Hoewel de
meeste slachtoffers van mensenhandel nog steeds in de prostitutie terechtkomen, zijn niet
alle sekswerkers slachtoffers van mensenhandel en heeft niet alle mensenhandel
betrekking op de seksbranche. De huidige aanpak van mensenhandel pakt het probleem
niet bij de wortel aan: de grote netwerken van mensenhandelaren blijven onaangetast. D66
wil dat de recherche voldoende middelen heeft om ook deze complexe zaken op te pakken.
Samenwerking op Europees niveau is daarvoor noodzakelijk, aangezien mensenhandel een
grensoverschrijdend probleem is, gedreven door internationaal opererende criminele
netwerken. In Nederland wil D66 voldoende opvanghuizen voor slachtoffers van
mensenhandel, waar gezondheidszorg aanwezig is, slachtoffers begeleid worden bij het
doen van aangifte en, wanneer zij illegaal in Nederland verblijven, bij het starten van een
eventuele asielprocedure of bij het terugkeren naar het land van herkomst.
D66 is voorstander van een goed gereguleerde seksbranche en verzet zich daarom tegen
verdere criminalisering van de sector, zoals een pooierverbod of strafbaarstelling van de
klant. D66 is voorstander van het uniforme vergunningstelsel. Ook voor sekswerkers
moeten zoveel mogelijk vaste, gelijke arbeidsvoorwaarden bestaan. De
verantwoordelijkheid hiervoor ligt allereerst bij de exploitant. Door versterking van de
sociale positie van sekswerkers wordt het maatschappelijk stigma op het beroep
tegengegaan. Laagdrempelige toegang tot (overheids-) instanties is hiervoor noodzakelijk.
D66 is tegen de leeftijdsverhoging naar 21 jaar om werkzaam te kunnen zijn als sekswerker.
Het is belangrijker dat juist de kwetsbare groep jonge sekswerkers in het zicht blijft van
66
instanties en niet gedwongen in de illegaliteit belandt.
Voorgestelde tekst:
Mensenhandel
De huidige aanpak van mensenhandel pakt het probleem niet bij de wortel aan: de grote
netwerken van mensenhandelaren blijven onaangetast. D66 wil dat de recherche
voldoende middelen heeft om ook deze complexe zaken op te pakken. Samenwerking op
Europees niveau is daarvoor noodzakelijk, aangezien mensenhandel een
grensoverschrijdend probleem is, gedreven door internationaal opererende criminele
netwerken. In Nederland wil D66 voldoende opvanghuizen voor slachtoffers van
mensenhandel, waar gezondheidszorg aanwezig is, slachtoffers begeleid worden bij het
doen van aangifte en, wanneer zij illegaal in Nederland verblijven, bij het starten van een
eventuele asielprocedure of bij het terugkeren naar het land van herkomst.
Prostitutie
D66 maakt een duidelijk onderscheid tussen prostitutie en mensenhandel. Hoewel de
meeste slachtoffers van mensenhandel nog steeds in de prostitutie terechtkomen, zijn niet
alle sekswerkers slachtoffers van mensenhandel en heeft niet alle mensenhandel
betrekking op de seksbranche. D66 is voorstander van een goed gereguleerde seksbranche
en verzet zich daarom tegen verdere criminalisering van de sector, zoals een pooierverbod
of strafbaarstelling van de klant. D66 is voorstander van het uniforme vergunningstelsel.
Ook voor sekswerkers moeten zoveel mogelijk vaste, gelijke arbeidsvoorwaarden bestaan.
De verantwoordelijkheid hiervoor ligt allereerst bij de exploitant. Door versterking van de
sociale positie van sekswerkers wordt het maatschappelijk stigma op het beroep
tegengegaan. Laagdrempelige toegang tot (overheids-)instanties is hiervoor noodzakelijk.
D66 is tegen de leeftijdsverhoging naar 21 jaar om werkzaam te kunnen zijn als sekswerker.
Het is belangrijker dat juist de kwetsbare groep jonge sekswerkers in het zicht blijft van
instanties en niet gedwongen in de illegaliteit belandt.
Toelichting:
67
Zoals in regel 3278 van het conceptverkiezingsprogramma zelf al duidelijk staat, maakt D66
een duidelijk onderscheid tussen mensenhandel en sekswerk. Dit zijn twee losstaande
dingen. Daarom vind ik het niet logisch om deze toch in dezelfde paragraaf te behandelen.
Daarmee wek je de indruk dat ze toch sterk met elkaar te maken hebben en van dat stigma
wil D66 juist af. Daarom stel ik voor om de paragraaf in tweeën te splitsen, een paragraaf
over mensenhandel en een paragraaf over sekswerk. Beide verder met dezelfde tekst die al
aanwezig is in het programma.
68
A42
Has Bakker
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Debat rol en positie burgemeester
Regelnummer:
Na zin “Dit ondermijnt de lokale democratie en bestuurlijke effectiviteit.”, regel 3369.
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Het is dan ook hoog tijd om een breed debat te voeren over de rol en de positie van de
burgemeester in Nederland en hoe wij willen dat deze verandert in de nabije toekomst.
Toelichting:
We constateren dat de rol en positie van de burgemeester onder druk staat en willen dat de
burgemeester gekozen wordt. Dit zal niet gebeuren zonder hier een actief en breed debat
met elkaar over te voeren. D66 kan hier de komende vier jaar het voortouw in nemen.
69
A43
Has Bakker
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
De democratie schreeuwt om vernieuwing
Regelnummer:
3386.
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
De democratie is één van onze meest kostbare bezittingen en schreeuwt om nieuwe
energie en bredere betrokkenheid. Juist de afgelopen jaren zien we door de inzet van
betrokken vrijwilligers een grote opkomst van bewonersinitiatieven en burgertoppen. De
participatieve en deliberatieve democratie zijn in opkomst en verdienen ruim baan van de
Rijksoverheid en andere overheden. Er moet volop geëxperimenteerd worden met
democratische vernieuwing in de breedste zin. Waar regels in de weg zitten, moeten we
deze (tijdelijk) afschaffen. Het uitdaagrecht (Right to Challenge) en andere buurtrechten,
mogelijkheden voor burgerbegrotingen - zoals bijvoorbeeld in Breda gebeurt - en lokale
experimenten waar met loting wordt gewerkt, krijgen onze steun. Hierbij kijken wij telkens
wat noodzakelijk is om juridisch te regelen en welke elementen gaan over het veranderen
van houding en gedrag van de overheid en de politiek.
Bewonersinitiatieven en de G1000-beweging kunnen de democratie versterken en
verrijken. Voor D66 blijft de representatieve democratie daarnaast onverminderd van
belang om democratische waarden (het algemeen belang, transparantie en inclusiviteit) te
waarborgen. Ook deze vorm van democratie heeft behoefte aan nieuwe impulsen. Graag
zien wij de Staatscommissie die zich gaat bezighouden met de toekomst van het landelijke
politieke stelsel komen met enkele concrete voorstellen. De angst voor verandering moet
de Staten-Generaal er niet van weerhouden ook kritisch in de spiegel te kijken en open te
70
staan voor innovatie.
Toelichting:
De democratie heeft grote behoefte aan nieuwe impulsen en andere vormen van
democratie (de doe-democratie en deliberatieve democratie) zijn in opkomst. In het
concept VKP ontbreekt de ambitie en daaruit volgende voorstellen om hiermee aan de slag
te gaan. Buurtrechten, waaronder het uitdaagrecht (Right to Challenge), zijn een goed
voorbeeld dat wij kunnen omarmen en verder brengen de komende jaren. Daarnaast zullen
ook de 1e en 2e Kamer kritisch in de spiegel moeten kijken de komende kabinetsperiode
werk maken van democratische vernieuwing. D66 is, 50 jaar na het nog steeds actuele
Appèl, schatplichtig hier duidelijker stelling over in te nemen.
71
A44
Has Bakker
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Ontwikkelen van democratisch burgerschap
Regelnummer:
3386.
Huidige tekst:
Voorgestelde tekst:
Een volwaardige democratie betekent meer dan eens in de vier jaar stemmen. De
democratie geven wij, alle Nederlanders, dagelijks vorm. We kunnen meer doen om
iedereen aan de democratie deel te laten nemen; politiek en burgers moeten elkaar veel
beter leren vinden. Wij willen dat er meer structurele aandacht komt voor democratisch
burgerschap op school, en ook in de wijk, speeltuin, sportvereniging en buurthuis. Kennis
over de werking van democratische instituties en mensenrechten is in een democratie
onmisbaar voor volwaardig participatie. Ook gaat het om het ontwikkelen van vaardigheden
hoe je op een democratische manier je stem kunt laten horen en conflicten kunt oplossen
in onze samenleving. Een goed voorbeeld hiervan is de Vreedzame School in Utrecht die
zich in een breed programma niet alleen richt op de school maar expliciet ook op de wereld
daar omheen.
72
Toelichting:
Mensen vinden de democratie van grote waarde maar weten er niet altijd even goed de
weg in te vinden. Het op school, maar ook zeker daarbuiten, ontwikkelen van kennis en
vaardigheden voor actief democratisch burgerschap draagt bij aan een democratie die ook
echt van iedereen is. Democratisch burgerschap en het samen leren oplossen van verschil
van mening, ontstaat niet vanzelf. Dat vraagt actieve inzet van een breed scala aan partijen,
waaronder de overheid en de politiek.
73
A45
Corwin van Schendel
Stelt onderstaande wijziging/toevoeging voor:
Titel:
Wiekrijgtmijnspatie .nl
Regelnummer:
3511
Huidige tekst:
Ten slotte wil D66 dat de overheid via de website wiekrijgtmijngegevens. nl
duidelijk inzicht verschaft aan wie en met welke reden persoonsgegevens zijn
verstrekt.
Voorgestelde tekst:
Ten slotte wil D66 dat de overheid via de website wiekrijgtmijngegevens.nl
duidelijk inzicht verschaft aan wie en met welke reden persoonsgegevens zijn
verstrekt.
Toelichting:
Zoals gebruikelijker bij websites halen we de spatie voor .nl weg.