[T.C. Sayıştay Başkanlığı]
2017
SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI EĞİTİM GRUP
BAŞKANLIĞI
18.12.2017
ZEYNEL ATLI
17. DENETİM GRUP BAŞKANI
HARCIRAH KANUNU
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 1
GİRİŞ ...................................................................................................................................... 7
1. KANUNUN KAPSAMI: ......................................................................................................... 7
1.1. GEREKÇE ............................................................................................................................ 8
1.2. AÇIKLAMA: ......................................................................................................................... 8
1.3. İLGİLİ DİĞER MADDELER (6245 SAYILI KANUN) ............................................................................... 9
1.3.1. EK KANUNLAR ...................................................................................................................... 9
1.3.2. DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLAR ...................................................................................... 9
1.3.3. DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLARDA ÇIKARILMIŞ OLAN BORÇ TUTARLARI ..................................... 10
1.3.4. YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN HÜKÜMLER (5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU) : ........... 10
1.4. YARGI KARARLARI ................................................................................................................ 11
1.4.1. DANIŞTAY KARARLARI ........................................................................................................... 11
1.4.2. SAYIŞTAY GENEL KURUL KARARI: .............................................................................................. 16
2. İSTİSNALAR: .................................................................................................................... 16
2.1. ÖZEL KANUNLARDAKİ HÜKÜMLER DOLAYSIYLA KAPSAM DIŞINDA KALANLAR .................................... 16
2.2. HARCIRAH KANUNU'NDAKİ HÜKÜMLER DOLAYSIYLA KAPSAM DIŞINDA KALANLAR ............................. 16
2.3. GENEL HARCIRAH ÖDEMESİ USULÜ DIŞINDA KALAN ÖZEL DURUMLAR ............................................ 17
2.3.1. REİSİCUMHURUN SEYAHAT MASRAFLARI: ............................................................................. 17
2.3.1.1. GEREKÇE .................................................................................................................. 17
2.4. YURT İÇİ VE DIŞI SPOR TEMASLARINDA HARCIRAH: .................................................................. 18
2.5. SEVKE MEMUR VE ERBAŞ VE ERLERE VERİLECEK GÜNDELİK: ............................................................ 18
2.6. HAYATİ TEHLİKE ARZ EDEN HASTALIKLARLA MÜCADELEDE YEVMİYE: ................................................ 18
2.7. MEMURİYET MAHALLİ DAHİLİNDE SEYYAR OLARAK VAZİFE GÖREN MEMUR VE HİZMETLİLER: ............... 18
2.8. SEYYAR OLARAK VAZİFE GÖREN MEMUR VE HİZMETLİLER: ............................................................. 19
2.9. FİİLEN ARAZİ ÜZERİNDE ÇALIŞANLARIN HARCIRAHI: ................................................................... 19
2.10. MİSAFİR VE ZİYARETÇİLERE: .............................................................................................. 20
2.11. HARCIRAHLARINI DİĞER KANUN HÜKÜMLERİNE GÖRE ALANLAR: .................................................. 21
2.12. HARCIRAH KANUNU'NDAKİ ÖZEL HÜKÜMLER DOLAYSIYLA KISMİ OLARAK KAPSAM DIŞINDA
KALANLAR: ................................................................................................................................. 21
2.12.1. DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUM PERSONELİNİN ULAŞIM GİDERLERİ ................................ 22
2.12.2. 6245 HARCIRAH KANUNU'NDA VE TABİ OLDUKLARI MEVZUATIN ÖZEL HÜKÜMLERİ GEREĞİNCE
KISMİ OLARAK KAPSAM DIŞINDA KALANLAR: ........................................................................................ 23
3. TANIMLAR ........................................................................................................................ 23
3.1. AÇIKLAMA: ....................................................................................................................... 24
3.1.1. KURUM: ....................................................................................................................... 24
3.1.2. MEMUR: ....................................................................................................................... 25
3.1.3. HİZMETLİ: .................................................................................................................... 26
3.1.4. AİLE FERTLERİ:.............................................................................................................. 26
3.1.4.1. HARCIRAH ALABİLECEK OLANLAR ................................................................................... 26
3.1.4.1.1. EVLİLİK BAĞIYLA BAĞLI OLDUĞU EŞ ........................................................................... 27
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 2
3.1.4.1.2. BAKMAKLA YÜKÜMLÜ OLMA ....................................................................................... 28
3.1.4.2. HARCIRAH ALINAMAYACAK OLANLAR............................................................................... 28
3.1.5. BAGAJ: ........................................................................................................................ 29
3.1.6. MEMURİYET MAHALLİ: .................................................................................................... 29
3.3. İLGİLİ YARGI KARARLARI .................................................................................................... 35
3.3.1. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU .............................................................................................. 35
3.3.2. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU ............................................................................................... 36
3.3.3. SAYIŞTAY GENEL KURUL KARARI: ...................................................................................... 37
3.3.4. YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ KARARI: ............................................................................... 38
4. HARCIRAH VERİLECEK KİMSELER ..................................................................................... 39
4.1. HARCIRAH VERİLECEK KİMSELER: ........................................................................................... 39
4.2. İLGİLİ YARGI KARARLARI .................................................................................................... 40
4.2.1. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU .............................................................................................. 40
4.2.2. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU ............................................................................................... 41
4.2.3. YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ KARARLARI: .......................................................................... 42
5. HARCIRAHIN UNSURLARI ................................................................................................. 44
5.1. AÇIKLAMA ........................................................................................................................ 45
5.2. KONAKLAMA ..................................................................................................................... 46
5.2.1. 2017 YILI İÇİN KONAKLAMA BEDELLERİ ............................................................................. 47
5.2.1.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI ............................................................................................. 49
5.2.1.1.1. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU ....................................................................................... 49
5.2.1.1.2. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU ........................................................................................ 50
6. HARCIRAH HESABINDA ESAS TUTULACAK YOL ................................................................. 51
6.1. HARCIRAH HESABINDA ESAS TUTULACAK YOL: ........................................................................... 51
6.1.1. GEREKÇE ...................................................................................................................... 52
6.1.2. AÇIKLAMA .................................................................................................................... 53
6.2. YARGI KARARLARI ............................................................................................................. 53
6.2.1. YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ KARARLARI: ......................................................................... 53
6.2.2. SAYIŞTAY DAİRE KARARI: ................................................................................................ 54
6.3. YOL MASRAFI ................................................................................................................... 54
6.3.1. YURT İÇİNDE YOL MASRAFI: .............................................................................................. 54
6.3.1.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI ............................................................................................. 56
6.3.1.1.1. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU ....................................................................................... 56
6.3.1.1.2. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU ........................................................................................ 57
6.3.2. MEMURİYET MAHALLERİ İÇİNDE YOL MASRAFI: ....................................................................... 57
6.3.2.1. AÇIKLAMA ................................................................................................................ 57
6.3.2.1.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI ......................................................................................... 58
6.3.2.1.1.1. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU .................................................................................... 58
6.3.2.1.1.2. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU .................................................................................... 58
6.3.3. YURTDIŞINDA YOL MASRAFI: ............................................................................................. 61
6.3.3.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI ............................................................................................. 62
6.3.3.1.1. SAYIŞTAY 5. DAİRE KARARI ...................................................................................... 62
7. HARCIRAH HESABINDA ESAS TUTULACAK AYLIK .............................................................. 63
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 3
7.1. HARCIRAH HESABINDA ESAS TUTULACAK AYLIKLAR: .................................................................... 63
7.1.1. GEREKÇE ...................................................................................................................... 63
7.2. KADRO DERECESİ .............................................................................................................. 64
7.3. AÇIKLAMA: ....................................................................................................................... 64
7.4. İLGİLİ YARGI KARARLARI .................................................................................................... 65
7.4.1. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU .............................................................................................. 65
7.4.2. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU ............................................................................................... 65
7.4.3. YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ KARARLARI: .......................................................................... 66
8. MEMUR VEYA HİZMETLİ OLMAYANLARIN HARCIRAHI ....................................................... 66
8.1. AÇIKLAMA ........................................................................................................................ 67
8.2. İLGİLİ YARGI KARARLARI .................................................................................................... 68
8.2.1. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU ............................................................................................... 68
9. DAİMİ VAZİFE HARCIRAHININ MEBDEİ ............................................................................ 70
9.1. AÇIKLAMA ........................................................................................................................ 71
9.2. İLGİLİ YARGI KARARLARI .................................................................................................... 73
9.2.1. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI .......................................................................................... 73
9.2.2. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU .............................................................................................. 74
9.2.3. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU ............................................................................................... 74
10. YEVMİYE (GÜNDELİK) .................................................................................................... 75
10.1. YURT İÇİNDE: ................................................................................................................ 75
10.1.1. YURT İÇİ GÜNDELİKLERİNDE İSTİSNALAR .......................................................................... 75
10.1.2. 2017 YILI BÜTÇE KANUNU: ........................................................................................... 76
10.1.3. İLGİLİ YARGI KARARLARI .............................................................................................. 77
10.1.3.1. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU ........................................................................................ 77
10.1.3.2. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU ......................................................................................... 78
10.2. KURS, TOPLANTI VE EĞİTİM SEMİNERLERİNE KATILIMDA YOLLUK ............................................... 78
10.3. YURT DIŞINDA YEVMİYE : ................................................................................................. 80
10.4. YURT DIŞI GÜNDELİKLERE DAİR BKK (KARAR SAYISI : 2016/9715) ........................................ 80
10.8.1. AÇIKLAMA .................................................................................................................. 87
10.8.2. . KAMU KURUMLARINDA YURTDIŞI HARCIRAHI SORUNU ........................................................ 89
10.8.3. İLGİLİ YARGI KARARLARI .............................................................................................. 90
10.8.3.1. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU ........................................................................................ 90
10.8.3.2. SAYIŞTAY DAİRE KARARLARI ...................................................................................... 91
10.9. YURTİÇİ VE YURTDIŞINDA KURSLARA KATILANLARA VERİLECEK GÜNDELİK: ..................................... 91
10.9.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI .............................................................................................. 92
10.9.1.1. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU ........................................................................................ 92
10.9.1.2. SAYIŞTAY GENEL KURUL KARARI ................................................................................. 93
10.10. HAYATİ TEHLİKE ARZ EDEN HASTALIKLARLA MÜCADELEDE YEVMİYE: ........................................... 94
10.11. MEMURİYET MAHALLİ DIŞINA GÖNDERİLENLERİN GÜNDELİĞİ:................................................... 94
10.11.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI............................................................................................ 94
10.11.1.1. YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ KARARI: ...................................................................... 94
10.11.1.2. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU ...................................................................................... 95
10.11.1.3. SAYIŞTAY GENEL KURUL KARARI ............................................................................... 96
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 4
10.11.1.4. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU ....................................................................................... 96
10.12. MEMLEKET İÇ VE DIŞINDA SEYAHAT GÜNLERİNİN HESABI: ........................................................ 97
10.13. GEÇİCİ GÖREV GÜNDELİĞİNİN VERİLEBİLECEĞİ AZAMİ SÜRE: .................................................... 97
10.14. AİLE MASRAFI: ............................................................................................................ 98
10.15. MÜFETTİŞ VE BENZERLERİNİN AİLE VE YER DEĞİŞTİRME MASRAFI: ............................................. 98
10.16. YER DEĞİŞTİRME MASRAFI: ............................................................................................ 99
10.16.1. YURTİÇİNDEN YER DEĞİŞTİRME MASRAFI: ........................................................................ 99
10.16.1.1. HESABA ESAS TUTULACAK KİLOMETRE VEYA DENİZ MİLİ: ................................................ 100
10.16.1.2. YER DEĞİŞTİRME İLE İLGİLİ SAYIŞTAY GENEL KURUL KARARLARI .................................... 101
10.16.2. YURT DIŞINDA YURTDIŞI YER DEĞİŞTİRME MASRAFI: ....................................................... 106
10.16.3. İLGİLİ YARGI KARARLARI.......................................................................................... 107
10.16.3.1. SAYIŞTAY DAİRE KARARI ...................................................................................... 107
10.16.3.2. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU KARARI .......................................................................... 107
10.16.4. HESABA ESAS TUTULACAK KİLOMETRE VEYA DENİZ MİLİ: .................................................... 108
10.16.5. İLGİLİ YARGI KARARLARI.......................................................................................... 109
10.16.5.1. SAYIŞTAY DAİRE KARARLARI .................................................................................. 109
10.16.5.2. SAYIŞTAY GENEL KURULU KARARLARI ...................................................................... 109
10.16.5.3. DANIŞTAY DAİRE KARARLARI: ............................................................................... 109
10.16.5.4. 5. DAİRE 1995/2039 E.N , 1997/2612 K.N. ............................................................ 109
10.17. EVİNİ GÖTÜRMEYEN MEMURA HARCIRAH VERİLMEYECEĞİNE DAİR DANIŞTAY KARARI .................... 111
10.18. MEMURİYET MAHALLİ VE GÖREV MAHALLİ DIŞINDA İKAMET İLE İLGİLİ AÇIKLAMA: .................... 114
10.18.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI.......................................................................................... 115
10.18.1.1. SAYIŞTAY DAİRE KARARLARI .................................................................................. 115
10.18.1.2. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU ..................................................................................... 116
10.18.1.3. SAYIŞTAY GENEL KURUL KARARI ............................................................................. 117
10.18.1.4. SAYIŞTAY GENEL KURUL KARARI 16.09.1985 / 4509/1 ........................................... 119
12. ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER ........................................................................................................... 121
13.1. MEMURİYET MAHALLİ DAHİLİNDE SEYYAR OLARAK VAZİFE GÖREN MEMUR VE HİZMETLİLER: .......... 121
13.2. İLGİLİ YARGI KARARLARI ................................................................................................ 121
13.2.1. SAYIŞTAY DAİRE KARARI ............................................................................................ 121
13.2.2. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU KARARI ................................................................................ 122
13.3. SEYYAR OLARAK VAZİFE GÖREN MEMUR VE HİZMETLİLER: ...................................................... 123
13.3.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI ............................................................................................ 124
13.3.2. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU .......................................................................................... 124
13.3.3. SAYIŞTAY DAİRE KARARLARI ........................................................................................ 124
13.3.4. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU KARARI: ............................................................................... 125
13.4. FİİLEN ARAZİ ÜZERİNDE ÇALIŞANLARIN HARCIRAHI: ............................................................ 126
13.4.1. SAYIŞTAY İÇTİHADI BİRLEŞTİRME GENEL KURUL KARARLARI ............................................... 128
13.5. MİSAFİR VE ZİYARETÇİLERE: ........................................................................................... 129
13.5.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI ............................................................................................ 130
13.5.1.1. SAYIŞTAY DAİRE KARARLARI .................................................................................... 130
13.6. HARCIRAHLARINI DİĞER KANUN HÜKÜMLERİNE GÖRE ALANLAR: .............................................. 130
13.6.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI ............................................................................................ 131
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 5
13.6.1.1. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU ...................................................................................... 131
13.7. DIŞİŞLERİ VEKALETİ MEMURLARI VE BENZERLERİNİN TAKİBEDECEKLERİ YOL: ............................. 133
13.8. HARCIRAH ALABİLMEK İÇİN MÜRACAAT MÜDDETİ: ................................................................ 133
13.8.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI ............................................................................................ 134
13.8.1.1. DANIŞTAY TEMYİZ KURULU ...................................................................................... 134
13.8.1.2. SAYIŞTAY DAİRE KARARLARI .................................................................................... 136
13.8.1.3. YARGITAY DAİRE KARARI: ....................................................................................... 137
13.9. HARCIRAHIN SURETİ TEDİYESİ: ........................................................................................ 137
13.9.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI ............................................................................................ 138
13.9.1.1. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU KARARLARI ....................................................................... 138
13.9.1.2. SAYIŞTAY DAİRE KARARLARI .................................................................................... 139
13.10. HARCIRAHIN SURETİ TEDİYE VE MAHSUBU: ...................................................................... 140
13.10.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI.......................................................................................... 142
13.10.1.1. YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ KARARI: .................................................................... 142
13.10.1.2. DANIŞTAY KARARLARI: ........................................................................................ 142
13.11. HİLAFI HAKİKAT BEYANNAME VERENLER: ......................................................................... 143
13.11.1. İLGİLİ YARGI KARARLARI.......................................................................................... 144
13.11.1.1. DANIŞTAY KARARLARI: ........................................................................................ 144
13.11.1.2. SAYIŞTAY DAİRE KARARLARI .................................................................................. 145
13.11.1.3. SAYIŞTAY TEMYİZ KURULU KARARLARI ..................................................................... 146
13.12. EK KANUNLAR: ........................................................................................................... 147
13.12.1. DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLARDA HARCIRAH ..................................................... 147
13.12.2. YÜRÜRLÜK VE YÜRÜTME: .......................................................................................... 148
14. YURTİÇİ YURTDIŞI GEÇİCİ, SÜREKLİ GÖREV YOLLUĞU ÖDEMELERİNDE ARANACAK BELGELER .............. 152
14.1. MAHALLİ İDARELER HARCAMA BELGELERİ YÖNETMELİĞİ ......................................................... 152
15. SÖZLEŞMELİ VE GEÇİCİ PERSONELE SÜREKLİ GÖREV YOLLUĞU ÖDENEBİLİR Mİ? ............................... 156
16. YARGI KARARLARI: ........................................................................................................... 156
17. GEÇİCİ GÖREV YOLLUĞU HESAPLAMA ..................................................................................... 158
18. SÜREKLİ GÖREV YOLLUĞU ................................................................................................... 159
19. HARCIRAH ALABİLMEK İÇİN MÜRACAAT MÜDDETİ: .................................................................... 160
19.1. AÇIKLAMA: .................................................................................................................. 160
19.1.1. DANIŞTAY DAİRE KARARLARI ....................................................................................... 161
19.1.2. DANIŞTAY DAİRE KARARI: ........................................................................................... 164
19.1.3. 6245 SAYILI HARCIRAH KANUNUNUN 60. MADDESİ İLE İLGİLİ YARGI KARARI: ...................... 169
20. SORULAR ........................................................................................................................ 170
20.1. TEDAVİ AMACIYLA MEMURİYET MAHALLİ DIŞINA GİDENLERE HARCIRAH ÖDENİR Mİ? ....................... 170
20.2. UZUN SÜRELİ GEÇİCİ GÖREVLENDİRMELERDE “GEÇİCİ GÖREV GÜNDELİĞİ”NİN VERİLEBİLECEĞİ
AZAMİ SÜRE VE VERİLECEK GÜNDELİK MİKTARLARI NE KADARDIR? ........................................................... 171
20.3. MEMURİYET MAHALLİ DIŞINA GÖNDERİLENLERE ÖDENECEK GÜNDELİKLER NASIL HESAPLANIR? .......... 171
20.4. KADROSU GENEL BÜTÇELİ İDAREDE OLUP, BU İDAREYE BAĞLI DÖNER SERMAYELİ KURULUŞUN
HİZMETLERİNİ GÖRMEK ÜZERE GEÇİCİ OLARAK GÖREVLENDİRİLEN PERSONELİN HARCIRAHI HANGİ KURUM
BÜTÇESİNDEN ÖDENİR? ................................................................................................................ 172
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 6
20.5. 2547 SAYILI YÜKSEKÖĞRETİM KANUNU’NUN 13’ÜNCÜ MADDESİNİN (B) BENDİNİN 4 NUMARALI
ALT BENDİ KAPSAMINDA GÖREVLENDİRME HALİNDE GEÇİCİ GÖREV Mİ YOKSA SÜREKLİ GÖREV HARCIRAHININ
MI ÖDENMESİ GEREKİR? ............................................................................................................... 172
20.6. BİLİMSEL TOPLANTIYA KATILMASI İÇİN İZİN VERİLEN DOKTORA, HARCIRAH DA VERİLİR Mİ? ............. 173
20.7. GEÇİCİ GÖREV YOLLUĞU İLE SEYYAR GÖREV TAZMİNATI ARASINDAKİ FARK ................................... 175
20.8. GÖREVLENDİRME YAZISI OLMADAN GEÇİCİ GÖREV YOLLUĞU ÖDENİR Mİ? .................................. 177
20.9. KURS, TOPLANTI VE EĞİTİM SEMİNERLERİNE KATILIMDA YOLLUK İLE DERNEK, VAKIF, BİRLİK,
ŞİRKET V.B. KURULUŞLAR TARAFINDAN DÜZENLENEN KURS, TOPLANTI VE EĞİTİM SEMİNERLERİNE KATILIMDA
YOLLUK NASIL ÖDENECEKTİR? ........................................................................................................ 178
20.10. MEMURİYET MAHALLİ VE GÖREV MAHALLİ DIŞINDA İKAMET.................................................. 179
20.11. ULUSLARARASI TOPLANTILARA VE ZİYARETLERE KATILAN BELEDİYE BAŞKANI VE MECLİS
ÜYELERİNİN BERABERİNDE GÖTÜRDÜKLERİ EŞLERİNE YAPILACAK HARCIRAH ÖDEMESİ YAPILABİLİR Mİ? ........ 180
20.12. VETERİNER HEKİMİN SEYYAR GÖREV TAZMİNATINI MI YOKSA GEÇİCİ GÖREV YOLLUĞUNU MU
ALACAKTIR? .............................................................................................................................. 181
20.13. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ İLE İŞÇİLERE 4. DERECEDEKİ MEMURA ÖDENEN HARCIRAHTAN DAHA FAZLA
TUTARDA ÖDEME YAPILABİLİR Mİ? .................................................................................................. 183
20.14. YARDIMCI HİZMETLER SINIFINDA İSTİHDAM EDİLENLERİN İLK ATAMALARINDA HARCIRAH ÖDENİR
Mİ? 185
20.15. BECAYİŞ YAPANLARA SÜREKLİ GÖREV HARCIRAHI ÖDENEBİLİR Mİ? .......................................... 186
20.16. İLK DEFA MEMURİYETE ATANMADA SÜREKLİ GÖREV YOLLUĞU ............................................... 186
20.17. NAKLEN ATANMASINA RAĞMEN EVİNİ GÖTÜRMEYEN MEMURA HARCIRAH VERİLİR Mİ? .................... 187
20.18. SÖZLEŞMELİ VE GEÇİCİ PERSONELİN SÜREKLİ GÖREV YOLLUĞU ............................................. 189
20.19. GEÇİCİ PERSONEL STATÜSÜNDE (4/C STATÜSÜNDE) İSTİHDAM EDİLENLERİN HARCIRAHINDA
SON DURUM NEDİR? .................................................................................................................... 190
20.20. VALİLİK EMRİNE ATANMADA SÜREKLİ GÖREV YOLLUĞU NASIL HESAPLANIR? ............................... 194
21. TEBLİĞ VE AÇIKLAMALAR ............................................................................................. 194
21.1. HARCIRAH KANUNU GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 38) ............................................................ 194
21.2. HARCIRAH KANUNU GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 39) ............................................................ 197
21.3. HARCIRAH KANUNU GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 40) ............................................................ 202
22. HARCIRAH KANUNU UYGULAMA ÖRNEKLERİ ................................................................ 214
22.1. GEÇİCİ GÖREV .......................................................................................................... 214
22.1.1. YURTİÇİ GEÇİCİ GÖREV ........................................................................................ 214
22.1.2. YURTDIŞI GEÇİCİ GÖREV ...................................................................................... 220
22.1.3. SÜREKLİ GÖREV .................................................................................................... 228
22.1.3.1. YURT İÇİ SÜREKLİ GÖREV ................................................................................. 228
22.1.3.2. YURT DIŞI SÜREKLİ GÖREV YOLLUĞU ............................................................... 229
22.1.4. HARCIRAHTAN YAPILAN KESİNTİLER VE KODLANMASI ........................................ 229
22.1.5. EMEKLİ OLANLARIN HARCIRAHI ........................................................................... 231
23. HARCIRAH KANUNU ....................................................................................................... 232
KAYNAKÇA: ........................................................................................................................... 276
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 7
GİRİŞ
Harcırah yada yolluk, başka bir gerçek veya tüzel kişinin nam ve
hesabına iş yapan kimselerin bu işleri sırasında yapmak durumunda
oldukları çeşitli harcamaları karşılamak için düşünülen kurallar bütününe
harcırah denilmektedir.
Türk Dil Kurumu Sözlüğünde harcırah, Arapça harç, Farsça rāh
kelimelerinden oluşmaktadır. Arapça’da harc, masraf; Farsça’da rāh ise yol
anlamına gelmektedir.
Harcırah ödemesi içinde yol masrafı, aile masrafı, yer değiştirme
masrafı ve gündelik giderler yer almaktadır. Harcırah ödemeleri, 6425
sayılı Kanun kapsamında incelenmektedir.
1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 3. maddesi,
harcırahı “bu kanuna göre ödenmesi gereken yol masrafı, gündelik, aile
masrafı ve yer değiştirme masrafından birini, birkaçını veya tamamını
(......) ifade eder” biçimde tanımlamaktadır.
Harcırah, asıl görevli bulundukları yerden başka yerlere geçici veya
sürekli görevle naklen atanan memur ve hizmetlilere görevlendirildikleri
yerlerde veya yeni görev yerlerine taşınmalarından dolayı yapacakları ek
masraflara karşılık olarak yapılan ödemelerdir.
1. KANUNUN KAPSAMI:
Umumi Muvazeneye dahil dairelerle mülhak ve hususi bütçeli idareler (Köy
bütçeleri hariç) ve bunlara bağlı sabit ve mütedavil sermayeli müesseseler;
Hususi kanunlarla kurulmuş banka ve teşekküller; (Denizcilik Bankası Türk
Anonim Ortaklığı, Türkiye Vakıflar Bankası Türk Anonim Ortaklığı ve Türk
Havayolları Anonim Ortaklığı hariç);
Yukarıdaki (a) ve (b) fıkralarında yazılı daire, idare, banka, teşekkül ve
müesseselerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları
teşekkül ve müesseseler;
Tarafından ödenecek harcırah bu kanun hükümlerine tabidir.” 6245 S.K.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 8
Madde 1
1.1. Gerekçe
Lâhıyanın birinci maddesi kanunun şümulünü tayin eylemektedir. Bu
madde hükmüne göre, genel bütçeye dahil veya katma ve özel bütçeli
dairelerle belediyeler ve bunlara bağlı sabit ve mütedavil sermayeli
müesseseler, kanunla kurulmuş banket ve teşekküller ve bunların
sermayesinden yarısından fazlasına sahip bulundukları teşekkül ve
müesseseler tarafından verilecek harcırahlar bu kanun hükümlerine tabı
olacaktır.
Yani, kanunun şümulünü tayinde esas olarak, harcırah veren daire
veya müessesenin mahiyeti esas alınmıştır. Bu suretle, mesela Denizcilik
Bankası gibi sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olduğu halde,
Kuruluş Kanunundaki sarahat gereğince ücret sistemi 3659 sayılı
Kanuna tabi olmayan teşekküllerce verilecek ( Madde: 1 ).
1.2. Açıklama:
6245 sayılı Kanunun 1. maddesine göre genel, katma ve özel bütçeli
idareler (Köy bütçeleri hariç) ve bunlara bağlı sabit ve mütedavil sermayeli
müesseseler, hususi kanunlarla kurulmuş banka ve teşekküller; (Denizcilik
Bankası Türk Anonim Ortaklığı, Türkiye Vakıflar Bankası Türk Anonim
Ortaklığı ve Türk Havayolları Anonim Ortaklığı hariç) ile yukarıdaki daire,
idare, banka, teşekkül ve müesseselerin sermayesinin yarısından fazlasına
sahip bulundukları teşekkül ve müesseseler tarafından ödenecek harcırah
bu kanun hükümlerine göre ödenmesi gerekmektedir.
Kanunun kabul edildiği 10.2.1954 tarihinden bu tarafa çeşitli yasal
düzenlemelerle Kanunun kapsamı daraltılmıştır. Ancak, 10.12.2003 tarihli
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu ile kamu idarelerini,
• Merkezi Yönetim Kapsamındaki Kamu İdareleri
• Sosyal Güvenlik Kurumları
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 9
• Mahalli İdareler
Olarak kapsamına almış ve harcırah Kanunu kapsamı dışındaki
idareler kapsama dahil etmiştir (5018 s.k.,md.81).
Buna göre bütçe türleri itibariyle kanunun kapsamı;
• Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri
• Özel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri
• Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar
• Sosyal Güvenlik Kurumları
• Mahalli İdareler ve bunların kurmuş oldukları birlik ve şirketlerden
oluşmaktadır.
Reisicumhurun seyahat masrafları:
Cumhurbaşkanının seyahatleri ile ilgili tüm masrafları bu yasa
hükümlerine bağlı tutulmaksızın ödenir.
1.3. İlgili Diğer Maddeler (6245 sayılı kanun)
1.3.1. Ek Kanunlar
“Harcırah mevzuu ile alakalı hükümler ancak bu kanuna ek olarak
çıkacak kanunlarda yer alır.” Madde 64.
1.3.2. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar
“Düzenleyici ve denetleyici kurumlarda harcırah ödemeleri bu
Kanuna göre yapılır.
Bu kurumların personelinden mevzuatı uyarınca inceleme, ön
araştırma, denetim veya soruşturma göreviyle yetkili olanların, bu
görevleri nedeniyle memuriyet mahalli dışına yurt içi geçici
görevlendirmelerinde 33 üncü maddenin (b) fıkrası hükümleri uygulanır.
Bu kurumların başkan ve üyeleri ile personelinden memuriyet
mahalli dışına yapılan yurt içi geçici görevlendirilmelerinde, konaklama
gideri için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 10
ve 33 üncü maddenin (a) fıkrasına göre müstahak oldukları gündelik
tutarının, ikinci fıkra kapsamındaki görevlendirmelerde beş katını,
diğerlerinde dört katını geçmemek üzere görevlendirme süresince
konaklama gideri ödenir.
İkinci fıkra kapsamındaki görevlerin yerine getirilmesi sırasında
kurumlarınca görev mahalli içinde taşıt aracı sağlanamaması halinde
kullanılan taşıtlara ilişkin ulaşım giderleri, ilgili kurumların görüşleri
alınarak Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre ödenir.” Ek
Madde 2 (Ek: 25/6/2009 - 5917/11 md.).
1.3.3. Düzenleyici Ve Denetleyici Kurumlarda Çıkarılmış Olan Borç
Tutarları
“Düzenleyici ve denetleyici kurumların başkan ve üyeleri ile diğer
kurum personeline, usulüne ve ilgili mevzuatına uygun olarak yapılan
geçici görevlendirmelerinde 1/1/2006–27/3/2009 tarihleri arasında
gündelik, konaklama ve ulaşım giderleri olarak fazla yapılan ödemeler
hakkında borç çıkarılamaz, çıkarılmış olan borç tutarlarının tahsilinden
vazgeçilerek borç takibi işlemine son verilir.” Geçici Madde 6- (Ek:
25/6/2009-5917/12 md.)
1.3.4. Yürürlükten Kaldırılan Hükümler (5018 Sayılı Kamu Mali
Yönetimi Ve Kontrol Kanunu) :
“Bu Kanunun geçici maddelerindeki hükümler saklı kalmak kaydıyla;
a) 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu ile ek ve
değişiklikleri,
b) 832 sayılı Sayıştay Kanununun 30, 32, 33, 36, 37 nci
maddeleri ile diğer maddelerinin bu Kanuna aykırı hükümleri,
c) Bu Kanun kapsamındaki kamu idarelerine ilişkin olarak,
04/01/1961 tarihli ve 211 sayılı Kanunun 98 - 106 ncı maddeleri hariç
olmak üzere, diğer kanunlarla 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 11
6245 sayılı Harcırah Kanunu ve 832 sayılı Sayıştay Kanununa tabi
olunmadığına dair istisna veya muafiyet getiren hükümleri,
d) 28/03/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin
üçüncü fıkrası,
e) 26/11/1999 tarihli ve 4481 sayılı Kanunun 15 inci maddesi,
f) Diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri,
Yürürlükten kaldırılmıştır. (KMYKK Madde 81).
1.4. Yargı kararları
1.4.1. Danıştay Kararları
Danıştay 1. Dairesi 8.11.2006 tarihli ve E. 2006/451 numaralı
kararıyla, düzenleyici ve denetleyici kurumların 5018 sayılı Kamu Mali
Kontrol Kanununun 81 inci maddesinin c bendinde yer alan 6245 sayılı
Harcırah Kanununa tabi olunmayacağına dair istisna ve muafiyet getiren
hükümlerin yürürlükten kaldırılmasına ilişkin düzenlemeye tabi
olmadıkları, özel bütçeli idarelere ilişkin istisna ve muafiyet getiren
hükümlerin ise bu yasa kapsamında yürürlükten kaldırıldığı sonucuna
varmıştır. Karar metni aşağıda gösterilmiştir:
“DANIŞTAY
1. Daire 2006/451 E.N , 2006/1014 K.N.
Özet
DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLAR İLE BAZI ÖZEL BÜTÇELİ İDARELERİN, 5018
SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNUNUN 81 İNCİ MADDESİ KARŞISINDA, 6245
SAYILI HARCIRAH KANUNUNA TABİ OLUP OLMAYACAKLARI HUSUSUNDA DÜŞÜLEN
DURAKSAMANIN GİDERİLMESİ HAKKINDA.
İçtihat Metni
Düzenleyici ve denetleyici kurumlar İle bazı özel bütçeli idarelerin 5018 sayılı
Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 81 inci maddesi karşısında 6245 sayılı
Harcırah Kanununa tabi olup olmayacakları hususunda düşülen duraksamanın
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 12
giderilmesine ilişkin Başbakanlığın 22,5.2006 günlü Kanunlar ve Kararlar Genel
Müdürlüğü 2594 sayılı yazısına ekli Maliye Bakanlığı Bütçe ve Malî Kontrol Genel
Müdürlüğünün 10.5.2006 günlü 8172 sayılı yazısında aynen;
"İlgi (a) yazımız ile, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun
"Yürürlükten kaldırılan hükümler" başlıklı 81 inci maddesinde;
"Bu Kanunun geçici maddelerindeki hükümleri saklı kalmak kaydıyla;
c) Bu Kanun kapsamındaki kamu idarelerine ilişkin olarak, 4.1.1961 tarihli ve 211
sayılı Kanunun 98- 106 ncı maddeleri hariç olmak üzere diğer kanunlarla 1050 sayılı
Muhasebei Umumiye Kanunu, 6245 sayılı Harcırah Kanunu ve 832 sayılı Sayıştay
Kanununa tabi olunmadığına dair istisna veya muafiyet getiren hükümleri,
Yürürlükten kaldırılmıştır." hükmüne yer verilmiş bulunduğu belirtilerek, 5018
sayılı Kanuna ekli (II) sayılı cetveldeki bazı özel bütçeli idareler ile düzenleyici ve
denetleyici kurumların, 6245 sayılı Harcırah Kanununa tabi olup olmadıkları ile ilgili olarak
tereddütler oluştuğu ifade edilmiş, ayrıca düzenleyici ve denetleyici kurumların Harcırah
Kanununa tabi olup olmadıkları hususunda Başbakanlık ile Bakanlığımız arasında farklı
görüş olması nedeniyle, konu hakkında Danıştaydan istişari görüş talebinde
bulunulmuştu.
Ancak, ilgi (b) yazınızda, Danıştay Birinci Dairesinin 14.9.2005 tarihli ve Esas No:
2005/830, Karar No: 2005/981 sayılı Kararına istinaden istişari görüş isteminde
bulunduğumuz konu hakkında Bakanlığımız Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel
Müdürlüğünün de görüşünün alınması ve bu görüş ile Bakanlığımız görüşü arasında biir
fark bulunması halinde bunun gerekçesinin belirtilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
Bu çerçevede, Bakanlığımız Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel
Müdürlüğünden konu hakkında görüş isteminde bulunulmuş olup, bir örneği yazımız
ekinde gönderilen ilgi (c) yazıda; 31.1.2002 tarihli ve 24657 Mükerrer sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan 4743 sayılı Mali Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması ve
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 7 nci maddesinin üçüncü
fıkrasının, Anayasa Mahkemesinin 14.3.2006 tarihli ve 26108 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan 25.6.2002 tarihli ve Esas No: 2002/31 Karar No: 2002/58 sayılı Kararıyla
iptal edildiği, düzenleyici ve denetleyici kurumların 5018 sayılı Kanun ile merkezi yönetim
bütçesi kapsamına alınmakla 6245 sayılı Harcırah Kanununa tabi olmalarının zorunlu hale
gelmiş olduğu, düzenleyici ve denetleyici kurumlar ile özel bütçeli idarelerin 6245 sayılı
Kanunda yer alan genel düzenlemenin dışında tutulamayacağı, ancak farklı bir
düzenlemenin öngörülmesi halinde ise bunun yine aynı Kanuna ek olarak yapılacak bir
düzenleme ile mümkün olacağı belirtilmiş ve diğer bazı hususlara yer verilmiştir.
Ancak, düzenleyici ve denetleyici kurumlara ilişkin Bakanlığımız görüşü Başhukuk
Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğünden farklı olup, Rekabet Kurumu tarafından
düşülen tereddüde yönelik olarak Bakanlığımızca (Bütçe ve Mali Kontrol Genel
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 13
Müdürlüğü) yazılan 20.12.2005 tarihli ve 28584 sayılı cevabi yazıda; düzenleyici ve
denetleyici kurumların 5018 sayılı Kanunda tabi olacağı maddelerin aynı Kanunun 2 nci
maddesinde açıkça sayıldığı ve 81 inci maddenin ise bu sayılan maddeler arasında yer
almadığı, dolayısıyla, düzenleyici ve denetleyici kurumların 5018 sayılı Kanunun 81 inci
maddesinin (c) bendi kapsamında olmadığı, ancak harcırah uygulaması açısından 631
sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14/ a maddesi uyarınca işlem yapılması
gerektiğinin değerlendirildiği şeklinde mütalaa verilmiştir.
5018 sayılı Kanuna tabi özel bütçeli idarelerin ise sözkonusu Kanunun 8/c maddesi
hükmü uyarınca 6245 sayılı Kanuna tabi oldukları değerlendirilmekle birlikte, ilgi (a)
yazımızda belirtildiği gibi, özel bütçeli idarelerin kendi mevzuatlarında yer alan farklı
düzenlemeler karşısında uygulamanın nasıl olacağı hususundaki tereddüt devam
etmektedir.
Bu itibarla, düzenleyici ve denetleyici kurumlar ile özel bütçeli idarelerin, 5018
sayılı Kanunun 81 inci maddesi karşısında Harcırah Kanununa tabi olup olmadıkları ve bu
kapsamda özel bütçeli idarelerin kendi mevzuatlarında yer alan harcıraha ilişkin farklı
düzenlemeler karşısında uygulamanın nasıl olacağı hususundaki tereddüdün giderilmesi
amacıyla, ilgi (a) yazımızda da belirtildiği üzere 2575 sayılı Danıştay Kanununun 23 üncü
maddesinin (c) bendi ve 42 nci maddesinin (f) bendi delaletiyle istişari görüşleri alınmak
üzere konunun Danıştay Başkanlığına havalesini arz ederim." denilmektedir.
Dairemizce yapılan çağrı üzerine gelen Başbakanlık Hukuk Müşaviri ..., Uzman ...,
Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü Avukatı ,..,
Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Daire Başkanları ... ve ...,
Sermaye Piyasası Kurulu Hukuk İşleri Daire Başkanı ..., Daire Başkan Yardımcısı ...,
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Hukuk İşleri Daire Başkanı ... Daire Başkanı
..., Rekabet Kurumu Avukatı ..., Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Daire Başkan Vekili
... ve Enerji Uzmanı ...'nin sözlü açıklamaları dinlendikten sonra konu incelenerek,
Gereği Görüşülüp Düşünüldü :
Başkan ...'in "5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun yürürlükten
kaldırılan hükümler, başlıklı 81 inci maddesinin c bendinde "Bu Kanun kapsamındaki
kamu idarelerine ilişkin olarak, 4.1.1961 tarihli ve 211 sayılı Kanunun 98-106 nci
maddeleri hariç olmak üzere, diğer kanunlarla 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu,
6245 sayılı Harcırah Kanunu ve 832 sayılı Sayıştay Kanununa tabi olunmadığına dair
istisna veya muafiyet getiren hükümler yürürlükten kaldırılmıştır" hükmüne yer
verilmiştir. 5018 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin "b" bendinde III sayılı cetvelde yer
alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri
arasında sayılmış, Kanuna ekli III sayılı cetvelde düzenleyici ve denetleyici kurumlar
ismen sayılarak belirtilmiş, 12 nci maddesinde ise III sayılı cetvelde yer alan düzenleyici
ve denetleyici kurumların merkezi yönetim bütçesi içinde yer aldıkları açıklanmıştır. 5018
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 14
sayılı Kamu Mali Yönetimi Kontrol Kanununun 2 nci maddesinin üçüncü fıkrasında,
düzenleyici ve denetleyici kurumların bu Kanunun hangi maddelerine tabi oldukları sayma
yoluyla belirtilmiş ve aralarında Harcırah Kanununun da yer aldığı bazı kanunlara tabi
olunmadığına dair istisna veya muafiyet getiren hükümlerin yürürlükten kaldırılmasına
ilişkin düzenleme getiren 81 inci madde, bu maddeler arasında sayılmamış ise de; 81 inci
maddede 6245 sayılı Harcırah Kanununda istisna ve muafiyet sağlayan özel kanun
hükümlerinin 5018 sayılı Kanun kapsamına dahil idareler bakımından yürürlükten
kaldırılmış olduğu açıkça belirtilmiş, diğer taraftan Kanun yapma tekniği bakımından
yürürlükten kaldırılan hükümler, geçici maddeler ve yürürlük maddeleri ayrı bir kısımda
toplanmış, Kanununun, yürürlükten kaldırılan hükümler, geçici maddeleri ve yürürlük
maddesinin yer aldığı dokuzuncu kısım hükümleri de düzenleyici ve denetleyici kurumlar
yönünden uygulanacak maddeler arasında sayılmamıştır. Bu kurumlara aynı kısımda yer
alan 81 inci maddenin uygulanmayacağının kabul edilmesi halinde, söz konusu maddeler
arasında sayılmayan geçici maddeler ile yürürlük ve yürütme maddelerinin de bu
kurumlar bakımından geçerli olmadığı sonucuna ulaşılacaktır ki böyle bir kabulün yorum
kurallarıyla telif edilebilir olmaktan uzak olduğu, bu nedenle kapsam maddesindeki sayma
yoluyla belirlemenin amacı dışında yorumlanmaması gerektiği, Kanunun aralarında 81 inci
maddenin de bulunduğu yürürlükten kaldırılan hükümler, geçici maddeler ve yürürlük
başlıklı dokuzuncu kısmının bu Kanun kapsamındaki kamu idarelerinin tümü için
uygulanması gereken kurallar olduğu, bu bağlamda düzenleyici ve denetleyici kurumların
6245 sayılı Harcırah Kanununa tabi olmadıklarına dair istisna ve muafiyet getiren
hükümlerin, 5018 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin (c) bendi hükmü karşısında
yürürlükten kaldırılmış olduğu, harcırah uygulamaları yönünden Harcırah Kanununa tabi
idareler arasındaki uygulama farklarını ortadan kaldırmayı amaçlayan 81 inci madde
hükmünün, düzenleyici ve denetleleyici kurumların mali yada idari herhangi bir
özerklikleriyle bağlantısının bulunmadığı, aksi takdirde bu kurumlarla ilgili maaş, ücret,
harcırah gibi konularda yasal düzenleme ile de olsa herhangi bir sınırlama getirilmesinin
söz konusu olamayacağı, bu nedenle düzenleyici ve denetleyici kurumların da 6245 sayılı
Harcirah Kanunu hükümlerine tabi olması gerekeceği görüşüyle kararın düzenleyici ve
denetleyici kurumlara ilişkin kısmına katılmıyorum." yolundaki ayrışık oyuna karşın;
İstem, düzenleyici ve denetleyici kurumlar ile bazı özel bütçeli idarelerin 5018
sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 81 inci maddesi karşısında 6245 sayılı
Harcırah Kanununa tabi olup olmayacakları hususunda düşülen duraksamanın
giderilmesine ilişkindir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 2 nci maddesinde; "Bu
Kanun, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve
mahalli idarelerden oluşan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mali yönetim
ve kontrolünü kapsar. Avrupa Birliği fonları ile yurt içi ve yurt dışından kamu idarelerine
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 15
sağlanan kaynakların kullanımı ve kontrolü de uluslararası anlaşmaların hükümleri saklı
kalmak kaydıyla, bu Kanun hükümlerine tabidir. Düzenleyici ve denetleyici kurumlar, bu
Kanunun sadece 3, 7, 8, 12, 15, 17, 18, 19, 25, 42, 43, 44, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53,
54, 68, 76 ve 78 inci maddelerine tabidir." hükmü yer almıştır. 5018 sayılı Kanunun genel
gerekçesinde düzenleyici ve denetleyici kurumların Kanunda sayılan sınırlı sayıdaki
maddeye tabi olmakla birlikte genel olarak Kanun kapsamı dışında tutuldukları, mali
özerkliklerini zedeleyecek herhangi bir hükme yer verilmediği vurgulanmıştır.
Aynı Kanunun 81 inci maddesinin c bendinde Bu Kanun kapsamındaki kamu
idarelerine İlişkin olarak 4.1.1961 tarihli ve 211 sayılı Kanunun 98-106 ncı maddeleri
hariç olmak üzere, diğer kanunlarla 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu, 6245 sayılı
Harcırah Kanunu ve 832 sayılı Sayıştay Kanununa tabi olunmadığına dair istisna veya
muafiyet getiren hükümlerinin yürürlükten kaldırıldığı hükme bağlanmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu gerekçesiyle birlikte
değerlendirildiğinde yasa koyucunun düzenleyici ve denetleyici kurumların mali
özerkliklerini korumayı amaçladığı, bu kapsamda tabi olacakları sınırlı sayıdaki
düzenlemenin de sayma yoluyla belirtildiği, yukarıda anılan 81 inci maddenin düzenleyici
ve denetleyici kurumların tabi olacakları maddeler arasında yer almadığı, bu itibarla
düzenleyici ve denetleyici kurumlara ilişkin olarak 6245 sayılı Harcırah Kanununa tabi
olunmadığına dair istisna veya muafiyet getiren hükümlerin yürürlükten kaldırıldığının
kabulüne olanak bulunmadığı açıktır.
Bazı özel bütçeli idarelerin 5018 sayılı Kanun karşısındaki konumlarına gelince;
özel bütçeli idareler Kanuna ekli II sayılı cetvelde sayılmış, Kanunun 3 üncü maddesinin
(b) bendinde II sayılı cetvelde sayılan kamu idareleri merkezi yönetim kapsamında
sayılmış, 2 nci maddesinde de bu Kanunun merkezi yönetim kapsamındaki kamu
idarelerinin mali yönetim ve kontrolünü kapsayacağı hükme bağlanmıştır.
Bu durumda özel bütçeli idarelerin bu Kanun kapsamında olduğu ve Yasanın 81
inci maddesinin c bendinin bu Kanun kapsamındaki kamu idarelerine ilişkin olarak
uygulanacağı açık olduğundan özel bütçeli idarelere ilişkin 6245 sayılı Harcırah Kanununa
istisna ve muafiyet getiren hükümlerin yürürlükten kaldırıldığı, özel bütçeli idarelerin
kendi Kanunlarında 6245 sayılı Kanuna tabi olunmayacağına veya Kanunun bazı
hükümlerinin farklı uygulanacağına dair hükümlerin de bu kapsamda yürürlükten
kaldırıldığı açıktır.
Diğer taraftan sonraki yasa- önceki yasa ve özel yasa - genel yasa çatışmalarında
sonraki özel kanunun uygulanacağı ilkesi gereği 5018 sayılı Kanunun yürürlüğe
girmesinden sonra Özel kanunlarla 6245 sayılı Kanun hükümlerine istisna ve muafiyet
getirilmesi durumunda yasa koyucunun sonraki iradesini yansıtan özel kanunun
uygulanması doğaldır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 16
Bu durumda düzenleyici ve denetleyici kurumların 5018 sayılı Kamu Mali Kontrol
Kanununun 81 inci maddesinin c bendinde yer alan 6245 sayılı Harcırah Kanununa tabi
olunmayacağına dair istisna ve muafiyet getiren hükümlerin yürürlükten kaldırılmasına
ilişkin düzenlemeye tabi olmadıkları, özel bütçeli idarelere ilişkin istisna ve muafiyet
getiren hükümlerin ise bu yasa kapsamında yürürlükten kaldırıldığı sonucuna varılarak
dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 8.11.2006 gününde düzenleyici ve
denetleyici kurumlar yönünden oyçokluğuyla özel bütçeli idareler yönünden oybirliğiyle
karar verildi.”
1.4.2. Sayıştay Genel Kurul Kararı:
Sayıştay Genel Kurulu’ nun 9.3.2009 Tarih ve 2009/1, 5244/3 K.
Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı
Rekabet Kurumu ile Kamu İhale Kurumu personeline ödenecek
harcırahın hesabında, 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerinin
uygulanması gerektiğine ve içtihadın 8. Dairenin 7.11.2008 tarihli ve 220
sayılı ilamı yönünde birleştirilmesine 9.3.2009 tarihinde çoğunlukla karar
verildi.
2. İSTİSNALAR:
2.1. Özel Kanunlardaki Hükümler Dolaysıyla Kapsam Dışında
Kalanlar
5018 Sayılı Kanun kapsamında olmayıp esasen 6245 sayılı Kanunun
1.maddesinde sayılan nitelikleri taşıdıkları halde özel kanunlarındaki
hükümler dolaysıyla kapsam dışında kalanlar. (Kalkınma Bankası, Merkez
Bankası, Ziraat Bankası, Halkbank ve Basın ilan Kurumu gibi.)
2.2. Harcırah Kanunu'ndaki Hükümler Dolaysıyla Kapsam Dışında
Kalanlar
6245 sayılı Kanundaki hükümler dolaysıyla kapsam dışında olanlar.
(Köyler, Vakıflar Bankası, Denizcilik Bankası, Türk Hava Yolları, Devlet
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 17
Demir Yolları, Posta İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Türk Standartları
Enstitüsü personeli.)
Madde 53 -
“Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ve Devlet Havayolları gibi
ulaştırma hizmeti ifa eden müesseselerin memur ve hizmetlilerine
verilecek harcırah bu kanun ile tespit edilmiş bulunan miktarları aşmamak
ve kanunun umumi esaslan dışına çıkmamak şartıyla, Maliye ve Ulaştırma
Vekâletlerince,
Müesseselerin hususiyetlerine göre nizamnamelerle tespit olunur.
Geçici Madde 5 -(Ek madde: 01/10/2006 -5538 S.K/3.
madde)
“Türk Standartları Enstitüsü personeline 04/07/2001 tarihli ve 631
sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14/A maddesinin (d) bendindeki
hükümlere göre harcırah ödenir.”
2.3. Genel Harcırah Ödemesi Usulü Dışında Kalan Özel Durumlar
2.3.1. Reisicumhurun Seyahat Masrafları:
“Reisicumhurun memleket iç ve dışındaki seyahatleri dolaysıyla vaki
bilcümle masrafları bu kanun hükümlerine tabi tutulmaksızın ödenir.”
2.3.1.1. Gerekçe
Devlet reisliği madamının haiz olduğu hususiyetler nazarı itibare alınarak
bu madde Reisicumhurun seyahatleri ile ilgili bilcümle masraflarının bu kanun
hükümlerine tabi tutulmaksızın serbestçe ödeneceği esası kabul edilmiş
bulunmaktadır. Nitekim bizdeki halihazır durum böyle olduğu gibi; Amerika,
Fransa, İsviçre ve Belçika gibi memleketlerin harcırah mevzuatında devlet
reislerinin bu nevi masrafları halfanda hiç bir kayda rastlanmamaktadır. (Madde 2)
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 18
2.4. Yurt İçi ve Dışı Spor Temaslarında Harcırah:
“Yurt içinde ve dışında tertip edilen milli ve resmi spor temasları
dolayısıyla seyahat edecek sporcu ve idarecilerin bu seyahatlerine ait yol
masrafları ile yevmiyeleri Maliye Vekâletinin mütalaası alınmak suretiyle
İcra Vekilleri Heyetince tespit edilecek esaslar dairesinde ödenir.” (Madde
23)
2.5. Sevke memur ve erbaş ve erlere verilecek gündelik:
“Hükümlü, tutuklu veya gözetim altında bulundurulanların sevkinde
görevlendirilen veya refakat vazifesiyle mensup olduğu il sınırları dışına
çıkan erbaş ve erlere verilecek gündelik, Milli Savunma, İçişleri ve Maliye
Bakanlıklarınca birlikte tespit olunur.” Madde 36 – (Değişik:
11/12/1981 - 2562/14 md.)
2.6. Hayati tehlike arz eden hastalıklarla mücadelede yevmiye:
“Bir hastalığın münteşiren hüküm ferma olduğu zamanlarda bu
hastalığın insana sirayeti dolayısıyla mücadele tehlike arz ediyorsa bu
takdirde bu mücadeleye iştirak eden memur ve hizmetlilerin bu kanuna
göre müstahak oldukları yevmiyeyi, ilgili vekaletin teklifi ve Maliye
Vekaletinin mütalaası üzerine İcra Vekilleri Heyeti iki misline kadar
artırmaya salahiyetlidir.”
2.7. Memuriyet Mahalli Dahilinde Seyyar Olarak Vazife Gören
Memur ve Hizmetliler:
Madde 48 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/22 md.)
“Memuriyet mahalli dahilinde seyyar olarak vazife gören tahsildar,
yoklama memuru, mutemet, veznedar, satın alma memuru, tebliğ
memuru, posta veya evrak dağıtıcısı, takip memuru, mübaşir gibi memur
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 19
ve hizmetlilere gündelik ve yol masrafı verilmez. Bu gibilere, bu Kanun
kapsamına giren kurumlar tarafından işletilen taşıtlarda seyahat için
kurumlarca fotoğraflı birer kart verilir.
Bu kartların kimlere, hangi taşıtlar için ve hangi şartlarla verileceği
İçişleri, Maliye ve Ulaştırma bakanlıklarınca müştereken tespit olunur.”
2.8. Seyyar olarak vazife gören memur ve hizmetliler:
Madde 49 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/23 md.)
“Asli görevleri gereği memuriyet mahalli dışında ve belirli bir görev
bölgesi (Merkez veya il kuruluşuna dahil birimlerde il sınırı, bölge şeklinde
çalışan birimlerde bölge sınırı) içinde fiilen gezici olarak görev yapan
memur ve hizmetlilere gündelik ve (Aşağıda unvanları sayılanlar hariç) yol
masrafı ödenmez.
(Değişik: 14/1/1988 - KHK - 311/16 md.) Bunlardan, Maliye ve
Gümrük Bakanlığınca görev unvanları ile iş ve çalışma özellikleri uygun
görülenlere; bu Bakanlıkça vize edilen cetvellere dayanılarak fiilen gezici
görev yaptıkları günler için almakta oldukları aylık/kadro derecelerine göre
müstahak oldukları yurtiçi gündeliklerinin üçte biri günlük tazminat olarak
verilir.
Takip memuru, gezici sağlık memuru, ebe, orman muhafaza
memuru, koruyucu, koruma memuru, posta dağıtıcısı, hat bakıcısı,
tahsildar, gezici başöğretmen ve görev niteliklerinin bunlara benzerliği
Maliye Bakanlığınca onaylanacak diğer memur ve hizmetlilerin yol
masrafları mutat taşıt araçlarına fiilen ödedikleri miktarlar üzerinden
karşılanır.”
2.9. Fiilen arazi üzerinde çalışanların harcırahı:
Madde 50 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/24 md.)
“Aşağıdaki bentlerde gösterilen memur ve hizmetlilere asıl
görevlerinin bulunduğu il (Bölge kuruluşuna dahil bulunanlarda bölge)
sınırları içinde her türlü arazi üzerinde fiilen çalıştıkları günler için harcırah
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 20
gündeliği yerine kadro derece ve görevlerinin özelliklerine göre, bütçe
kanunlarında belirlenecek miktarlarda gündelik tazminat olarak ödenir. Asıl
görevlerinin bulunduğu il veya bölge dışında görevlendirilmeleri halinde ise
bu tazminat yerine genel hükümlere göre gündelik ödenir.
1. (Değişik: 16/6/1983 - 2851/7 md.) Harita almak veya harita
almakla ilgili işleri görmek üzere araziye çıkan Milli Savunma Bakanlığı
Harita Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü personeli ile 1738
sayılı Seyir ve Hidrografi Hizmetleri Kanununun 3 üncü maddesinde yazılı
seyir ve hidrografi işlerini denizler, göller, diğer suyolları ve arazide
yapmakla görevlendirilen Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Seyir, Hidrografi ve
Oşinografi Dairesi personeli.
2. Ağaçlandırma, amenajman ve orman sınırlama işlerinde çalışan
personel.
3. Arazi üzerinde kadastro ve tapulama işlerinde çalışan Tapu ve
Kadastro Genel Müdürlüğü personeli ile tapulama hakimleri.
4. Toprak komisyonları başkan ve üyeleri ile bunlarla çalışması
zorunlu olan diğer personel.
5. Maden arama işlerinde çalışan mühendis, jeolog, jeofizikçiler ve
bunlarla beraber çalışması zorunlu bulunan diğer personel.
Orman sınırlama komisyonları ile kadastro ve tapulama
komisyonlarının memur olmayan üyelerine ve bilirkişilere bu Kanunun 8
nci maddesinin birinci Fıkrası hükmüne göre gündelik verilir.”
2.10. Misafir ve Ziyaretçilere:
Madde 51 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/25 md.)
“Devletin misafiri veya ziyaretçisi olarak yahut başka bir resmi
görevle Türkiye'ye gelen yabancılara refakat etmekle görevlendirilen
memurlara, memuriyet ve aslı sıfatları ne olursa olsun ilgili makamlarca
verilecek görev emirlerinde belirtilen refakat şekil ve vaziyetine göre
tanzim edilecek müfredatlı hesap pusulasına istinaden yol, ikamet, yemek,
içmek ve teferruatı için yaptıkları masraf ödenerek başkaca harcırah
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 21
verilmez. Ancak, misafir ve ziyaretçilere katılmak veya bunları karşılamak
üzere başka mahalle gidenler ile bunlardan ayrıldıktan sonra asıl
memuriyet mahalline dönenlere gidiş ve dönüşleri için bu Kanuna göre
müstehak oldukları yol masrafı ve gündelik verilir.”
2.11. Harcırahlarını diğer kanun hükümlerine göre alanlar:
Madde 52 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/26 md.)
7201 sayılı Tebligat Kanununun 4 ncü, 198 sayılı Emlak Alım Vergisi
Kanununun değişik 21 nci, 492 sayılı Harçlar Kanunun değişik 34 ncü ve
70 nci maddelerinde yazılı hallerde hakim, adliye memuru, tebliğ memuru,
akit icrasına giden tapu memuru veya konsolosluk memurlarına bu Kanuna
göre ayrıca harcırah verilmez.
Madde 53 – Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ve Devlet
Havayolları gibi ulaştırma hizmeti ifa eden müesseselerin memur ve
hizmetlilerine verilecek harcırah, bu kanun ile tespit edilmiş bulunan
miktarları aşmamak ve kanunun umumi esasları dışına çıkmamak şartıyla,
Maliye ve Ulaştırma Vekaletlerince, müesseselerin hususiyetlerine göre
nizamnamelerle tespit olunur.
2.12. Harcırah Kanunu'ndaki Özel Hükümler Dolaysıyla Kısmi
Olarak Kapsam Dışında Kalanlar:
6245 S.K. Ek Madde 2 (Ek: 25/6/2009 - 5917/11 md.):
“Düzenleyici ve denetleyici kurumlarda harcırah ödemeleri bu
Kanuna göre yapılır.
Bu kurumların başkan ve üyeleri ile personelinden memuriyet
mahalli dışına yapılan yurt içi geçici görevlendirilmelerinde, konaklama
gideri için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak
ve 33 üncü maddenin (a) fıkrasına göre müstahak oldukları gündelik
tutarının, ikinci fıkra kapsamındaki görevlendirmelerde beş katını,
diğerlerinde dört katını geçmemek üzere görevlendirme süresince
konaklama gideri ödenir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 22
İkinci fıkra kapsamındaki görevlerin yerine getirilmesi sırasında
kurumlarınca görev mahalli içinde taşıt aracı sağlanamaması halinde
kullanılan taşıtlara ilişkin ulaşım giderleri, ilgili kurumların görüşleri
alınarak Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre ödenir.”
Bu düzenlemeye göre; düzenleyici ve denetleyici kurumlarda
harcırah ödemeleri 6245 sayılı yasaya tabi olmakla birlikte bazı hususlarda
Kanun kapsamı dışına çıkmaktadır. Bu hususlar şunlardır:
2.12.1. Düzenleyici Ve Denetleyici Kurum Personelinin Ulaşım
Giderleri
Yasanın 33/b maddesi kapsamındaki görevlerin yerine getirilmesi
sırasında kurumlarınca görev mahalli içinde taşıt aracı sağlanamaması
halinde kullanılan taşıtlara ilişkin ulaşım giderleri, ilgili kurumların görüşleri
alınarak Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre ödenir.
Maliye Bakanlığınca yayımlanan ve 10/07/2009 tarihinden itibaren
geçerli olan “6245 Sayılı Harcırah Kanununun Ek 2 Nci Maddesi
Kapsamında Düzenleyici Ve Denetleyici Kurum Personeline
Ödenecek Ulaşım Giderlerine Dair Usul Ve Esaslar”ın 4 üncü
maddesinde ulaşım giderlerinin kapsamı belirtilmiştir. Buna göre;
(1) Bu kapsamdaki görevlendirmelerde geçici görev yerindeki
konaklama yeri ile görev yeri/yerleri arasındaki her türlü taşıtlara ilişkin
ulaşım giderleri belgeye dayalı olarak görev süresince ödenir.
(2) Kurumlarınca görev mahalli içinde taşıt aracı sağlananlara ayrıca
ulaşım giderleri ödenmez.
(3-a) Bu usul ve esaslar kapsamında görevlendirilenlere görevli
oldukları her gün için ödenecek ulaşım gideri, 6245 sayılı Kanunun 33
üncü maddesinin (b) bendine göre müstahak oldukları bir günlük gündelik
tutarını aşmamak üzere belge karşılığında ödenir.
(3-b) Bu fıkra kapsamındaki seyahatlerin birlikte yapılması halinde
ulaşım gideri yalnızca bir kişi için ödenir.
(4) Kurumlar ve ilgili personel, bu usul ve esaslar kapsamında
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 23
ulaşım giderlerinin azami tasarrufu sağlayacak şekilde karşılanması
hususunda her türlü tedbiri almak ve özeni göstermekle yükümlüdürler.
2.12.2. 6245 Harcırah Kanunu'nda ve tabi oldukları mevzuatın
özel hükümleri gereğince kısmi olarak kapsam dışında kalanlar:
Kamu iktisadi teşebbüsleri personel rejiminin düzenlenmesi ve 233
s. KHK.nin bazı maddelerinin yürürlükten kaldırılmasına dair 22/01/1990
Tarih ve 399 sayılı KHK.’nın “HARCIRAH” başlıklı 31 inci maddesi:
“Yurt içinde ve yurt dışında geçici olarak görevlendirilecek sözleşmeli
personele gündelik ve yol gideri ödenir. Ödenecek gündelik miktarı 6245
sayılı Harcırah Kanunu uyarınca en yüksek Devlet memuru için belirlenen
gündeliği geçmemek üzere ilgililerin görev ve unvanları dikkate alınarak
teşebbüs veya bağlı ortaklık yönetim kurullarınca tespit edilir.
İlk defa sözleşmeli statüde işe başlayan personele ikamet mahalli ile
görev mahalli arasında kendisi ve aile efradına harcırah ödenmez.
Yukarıda belirtilmeyen hususlarda 6245 sayılı Harcırah Kanunu
hükümlerine göre işlem yapılır.”
3. TANIMLAR
Bu Kanunda geçen;
a. Harcırah: Bu Kanuna göre ödenmesi gereken yol masrafı,
gündelik, aile masrafı ve yer değiştirme masrafından birini, birkaçını veya
tamamını;
b. Kurum: 1 nci maddede sayılan daire, idare, banka, teşekkül ve
müesseseleri;
c. Memur: Personel kanunları hükümlerine göre aylık alan kimseleri
(Yardımcı hizmetler sınıfına dahil personel hariç);
d. Hizmetli: Personel kanunlarına göre yardımcı hizmetler sınıfına
dahil personeli, kurumlarda yalnız ödenek mukabili çalışanlarla kurumlarda
çalıştırılan tarım ve orman işçilerini ve iş kanunlarına göre işçi sayılan
kimseleri;
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 24
e. Aile fertleri: Memur ve hizmetlinin, harcırah verilmesini
gerektiren olay sırasında evlilik bağıyla bağlı olduğu eşi ile bakmakla
yükümlü olduğu usul ve füruu ve erkek ve kız kardeşlerini;
f. Bagaj: Memur ve hizmetlinin mensup olduğu kuruma veya
şahsına ait olup, resmi vazife için kullanılabilecek eşya ile yolcunun bu
seyahati için ihtiyacı bulunan şahsi eşyasından mutat surette taşınması
mümkün olanları;
g. Memuriyet mahalli: (Değişik: 10/9/2014-6552/89 md.) Memur
ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgâhının bulunduğu şehir ve
kasabaların belediye sınırları içinde bulunan mahaller ile bu mahallerin
dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu şehir ve
kasabaların devamı niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin
götürüldüğü, büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde ise il mülki sınırları
içinde kalmak kaydıyla memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya
ikametgâhının bulunduğu ilçe belediye sınırları içinde kalan ve
yerleşim özellikleri bakımından bütünlük arz eden yerler ile belediye
sınırları dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu
yerlerin devamı niteliğindeki mahaller ve kurumlarınca sağlanan
taşıt araçları ile gidilip gelinebilen yerleri;
h. Başka yer: Yukarıda (g) fıkrasında yazılı memuriyet mahalli
dışındaki yerleri;
İfade eder.” Madde 3 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/1 md.).
3.1. Açıklama:
3.1.1. Kurum:
1 nci maddede sayılan ve devlet tüzel kişiliğine dahil idarelerin
kapsamı 5018 sayılı kanunla değiştirilmiştir. Buna göre; Kanuna ekli 1,2,3
ve 4 sayılı cetvellerde belirtilen kamu idarelerini;
Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri,
Sosyal güvenlik kurumları,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 25
Düzenleyici ve denetleyici kurumlar ve
Mahallî idareler (Yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı
olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi) ile bunlara bağlı
veya bunların kurdukları veya üye oldukları birlik ve idareleri
ile , idare, banka, teşekkül ve müesseseleri kapsamaktadır.
3.1.2. Memur:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 4 üncü maddesinde “İstihdam
şekilleri” dört sınıf olarak düzenlenmiştir. Bu sınıflar aşağıda gösterilmiştir:
Memurlar,
Sözleşmeli personel,
Geçici personel ve
İşçiler.
Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve diğer kamu tüzel
kişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu
hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler, bu Kanunun uygulanmasında memur
sayılır.
Yukarıdaki tanımlananlar dışındaki kurumlarda genel politika tespiti,
araştırma, planlama, programlama, yönetim ve denetim gibi işlerde
görevli ve yetkili olanlar da memur sayılır.
Personel kanunlarından bazıları aşağıda gösterilmiştir:
Sıra No Personel Kanunları ve Kanun Hükmünde Kararname’ ler
1 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
2 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu
3 2802 sayılı Hakim ve Savcılar Kanunu
4 2914 sayılı Yüksek Öğrenim Personel Kanunu
5 357 sayılı Askeri Hakimler Kanunu
6 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu
7 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu
8 4678 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerinde İstihdam Edilecek
Sözleşmeli Subay ve Astsubaylar Hakkında Kanun
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 26
9 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname
10 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu,
11 5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması Hakkında
Kanun
3.1.3. Hizmetli:
Personel kanunlarına göre yardımcı hizmetler sınıfına dahil
personel,
Kurumlarda yalnız ödenek mukabili çalışanlar
o TBMM üyeleri
o Büyükşehir belediye meclisi üyeleri
o Büyükşehir belediye başkanları
o Büyükşehir belediye encümen üyeleri
o Belediye Meclisi üyeleri
o Belediye Başkanları
o Belediye encümen üyeleri
o İl Genel Meclis Üyeleri
o İl Encümen Üyeleri
Kurumlarda çalıştırılan tarım ve orman işçileri ve
İş kanunlarına göre işçi sayılan kimseler
Harcırah Kanunu uygulamasında hizmetli sayılırlar.
3.1.4. Aile fertleri:
Memur ve hizmetlinin, harcırah verilmesini gerektiren olay sırasında
evlilik bağıyla bağlı olduğu eşi ile bakmakla yükümlü olduğu usul ve füruu
ve erkek ve kız kardeşlerini;
3.1.4.1. Harcırah Alabilecek Olanlar
– Memur ve Hizmetlinin harcırah verilmesini gerektiren olay
sırasında evlilik bağıyla bağlı olduğu eşi ve
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 27
– Bakmakla yükümlü olduğu usul ve füruu ile erkek ve kız kardeşleri
için harcırah alabilir.
Usul, “asıl” kelimesinin çoğulu olup, bir şeyin varlığının dayandığı asıl
kaynağı ifade eder. Bu bakımdan, kanunlarımızda usul deyimi, bir
kimsenin ana ve babası ile her dereceden büyükanne ve
büyükbabalarını kapsamaktadır. “Füru” deyimi ise, dal ve kol
anlamındaki “fer”in çoğulu olup, çocuklar, torunlar ve onların
çocuklarını ifade etmektedir. Bir başka deyiş ile bir diğerinin sulbunden
gelenler arasındaki hısımlığa usul ve füruu hısımlığı denir. Kanunun ifade
ettiği hısımlık tabi usul füruu hısımlığıdır.
Buna göre; anne, baba, dede, nine, büyük baba, büyük nine ve
benzerleri ile çocuklar ve torunlar ve torunların çocukları için harcırah
alınır.
3.1.4.1.1. Evlilik Bağıyla Bağlı Olduğu Eş
Evlilik bağıyla bağlı olduğu eşi herhangi bir yerde çalışmıyorsa ve
yasal evlilik bağı ile evlilik devam ediyorsa bu eş için harcırah alınabilir.
Burada dikkat edilmesi gereken husus memurun eşi ile arasında resmi
evlilik bağının olmasıdır. Evlilik bağı olmadan memur ile birlikte yaşayan eş
için naklen atanma durumunda yolluk ödenmesi mümkün değildir.
Memurun eşinin kamu görevlisi ise çalışan eşin sürekli görev yolluğu
kendi kurumunca ödeneceğinden memurun kamu görevlisi olan eşten
dolayı harcırah alması mümkün değildir.
Harcırah ödenecek memur ya da hizmetlinin kişinin eşi esnaf ise
memurla birlikte yeni görev yerine bu eşin gelmesi durumunda esnaf olan
eş için de harcırah ödenir. Memurun eşi emekli ise sürekli görev
yolluğunda emekli olan eş içinde harcırah alınmasında herhangi bir engel
bulunmamaktadır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 28
3.1.4.1.2. Bakmakla Yükümlü Olma
Harcırah Kanunu’nda bakmakla yükümlü olduğu kavramıyla ilgili
herhangi bir açıklama yapılmadığı gibi herhangi bir kanuna da atıfta
bulunmamıştır. Harcırah ödemesinin kişinin beyanı esasına dayandığı
kabulünden hareket edersek kişinin beyannamesinde bakmakla yükümlü
olduğunu ifade ettiği usül ve füruu ile erkek ve kız kardeşi için harcırah
ödenmesi gerekmektedir.
Memurun üst ve alt soyunda olanların bakmakla yükümlü olması
durumunda harcırah alınabilecektir. Memurun eşinin anne ve babası
veya kardeşleri memurun yanında kalsa bile memurun bu kişilere
kanunen bakma yükümlülüğü bulunmadığından memur yeni gittiği
yere bunları götürse bile bu kişiler için kendisine harcırah
ödenemeyecektir. Ancak sayılan bu kişiler için memurun eşi de
memursa memurun eşi bildirim yaparak harcırah alabilir.
Yargı karar örneklerinden bazıları:
Üvey çocuklar için 6245 sayılı Harcırah Kanununun 3. maddesi
uyarınca harcırah ödenmemesi gerekir. (Sayıştay 1. Daire 1971-
4.12.1974/464 sayılı Kararı ve .3. Dairenin 3.Da.20/6/1992 Tut No: 125.3.
Def tarih ve sayılı kararı),
Memurun 25 yaşını aşan ve öğrenim gören çocuğu için harcırah
ödenmesinde sakınca yoktur. Say. 8.Da. 17/3/1998 Tut. No: 4033
"Memur tarafından bakılmadığı zaman zarurete düşeceği yine me-
mur tarafından beyannamede gösterilmek kaydı ile, usul ve füru ile erkek
ve kız kardeşlerin emekli, dul ve yetim aylığı almakta bulunması halinde
bile bunlar için harcırah verilir, aksi sabit oluncaya kadar memurun
beyanına itibar olunur." (Sayıştay G.K.Karan 20.02.1956/2271)
3.1.4.2. Harcırah Alınamayacak Olanlar
Memur ve Hizmetlinin kan bağı olmayan akrabalarına aynı evde
sürekli kalmış olsalar dahi harcırah ödenmemektedir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 29
Harcırah alamayacak olanlardan bazı örnekler aşağıda gösterilmiştir:
Memurun; nişanlısı, kayın biraderi, baldızı, evlatlığı, üvey evladı,
kayın validesi, kayın atası vb
3.1.5. Bagaj:
Memur ve hizmetlinin mensup olduğu kuruma veya şahsına ait olup,
resmi vazife için kullanılabilecek eşya ile yolcunun bu seyahati için ihtiyacı
bulunan şahsi eşyasından mutat surette taşınması mümkün olanlar bagaj
kapsamında değerlendirilmiştir. Buna göre, bagaj;
-Memur ve hizmetlinin mensup olduğu kuruma veya şahsına ait
-Resmi vazife için kullanılabilecek eşya,
-Yolcunun ihtiyacı bulunan şahsi eşyasından mutat surette taşınması
mümkün olan eşya
Görev süresi boyunca kullanılacak olması hallerinde bagaj
kapsamında değerlendirilecektir.
Yargı kararlarında bagaj kavramı için çeşitli kararlar mevcuttur.
Çeşitli örnek kararlarda, geçici görev gereği yurtiçi ve yurtdışı göreve
gittikten sonra görev dönüşü memur tarafından buzdolabı, çamaşır
makinesi vb malzemelere ait bagaj ücretinin beyan edildiği görülmüştür.
Verilen kararlarda görevlinin şahsi kullanımına ait olmakla birlikte
buzdolabı vb eşyaların mutat surette taşınacak eşya olmadığına karar
verilmiştir.
3.1.6. Memuriyet Mahalli:
Memuriyet mahalleri aşağıda gösterilmiştir:
Memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya
İkametgahının bulunduğu şehir ve kasabaların belediye
sınırları içinde bulunan mahaller ile
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 30
Bu mahallerin dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri
bakımından bu şehir ve kasabaların devamı niteliğinde bulunup
belediye hizmetlerinin götürüldüğü veya
Kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip gelinebilen
yerler
Büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde ise il mülki sınırları
içinde kalmak kaydıyla memur ve hizmetlinin asıl görevli
olduğu veya ikametgâhının bulunduğu ilçe belediye sınırları
içinde kalan ve yerleşim özellikleri bakımından bütünlük arz
eden yerler ile belediye sınırları dışında kalmakla birlikte
yerleşim özellikleri bakımından bu yerlerin devamı niteliğindeki
mahaller ve kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip
gelinebilen yerler
Memuriyet mahalli olarak değerlendirilmektedir.
Büyükşehir belediyelerinin olmadığı iller için memuriyet mahalli;
a) Memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya
b) İkametgâhının bulunduğu şehir ve kasabaların belediye sınırları
içinde bulunan mahalleri,
c) Yerleşim özellikleri bakımından bu şehir ve kasabaların devamı
niteliğinde bulunan ve
d) Belediye hizmetlerinin götürüldüğü yerleri ifade etmektedir.
Büyükşehir belediyelerinin olduğu iller için memuriyet mahalli, il
mülki sınırları içinde kalmak kaydıyla;
a) Memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya
b) İkametgâhının bulunduğu ilçe belediye sınırları içinde kalan,
c) Yerleşim özellikleri bakımından bütünlük arz eden yerler ile
d) Yerleşim özellikleri bakımından bu yerlerin devamı niteliğindeki
mahaller ve
e) Kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip gelinebilen yerleri
ifade etmektedir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 31
6360 sayılı Kanun ile tüm büyükşehir belediyelerinde belediye
sınırının il mülki sınırı haline getirilmesi 6245 sayılı Harcırah Kanununun
uygulanması açısından memuriyet mahalli tanımının büyükşehir
belediyelerinde farklı bir şekilde tanımlanması gereğini ortaya çıkarmıştır
Memuriyet mahalli ile ilgili 27 Kasım 2014 tarih ve 29188 sayılı
Resmî Gazete’de yayınlanan Maliye Bakanlığı’nın 39 nolu Genel
Tebliği’nde, memuriyet mahalli1;
Memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgâhının
bulunduğu şehir ve kasabaların belediye sınırları içinde bulunan mahaller
ile bu mahallerin dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından
bu şehir ve kasabaların devamı niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin
götürüldüğü,
Büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde ise il mülki sınırları içinde
kalmak kaydıyla memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya
ikametgahının bulunduğu ilçe belediye sınırları içinde kalan ve yerleşim
özellikleri bakımından bütünlük arz eden yerler ile belediye sınırları dışında
kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu yerlerin devamı
niteliğindeki mahaller ve kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip
gelinebilen yerleri, şeklinde değiştirilmiştir.
144 üncü maddesinin (b) fıkrası ile 6245 sayılı Kanunun geçici 4
üncü maddesi yürürlükten kaldırılmış ve 145 inci maddesinin (e) fıkrasında
da maddenin 31/3/2014 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde
yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır. Yapılan düzenleme ile
büyükşehir belediyeleri dışında kalan belediyelerde eski uygulamanın
devamı sağlanmıştır.
Dolaysıyla, büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde görev yapan
memur ve hizmetliler için yeni bir memuriyet mahalli tanımı yapılmıştır.
Söz konusu düzenleme ile büyükşehir belediyelerinde il mülki sınırları
içinde kalmak kaydıyla;
1 11/9/2014 tarihli ve 29116 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 6552 sayılı “İş Kanunu ile
Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun”un 89 uncu maddesi
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 32
1. Memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgahının
bulunduğu ilçe belediye sınırları içinde kalan ve yerleşim özellikleri
bakımından bütünlük arz eden yerler,
2. İlçe belediye sınırları dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri
bakımından bu yerlerin devamı niteliğindeki mahaller,
3. Kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip gelinebilen yerler,
memuriyet mahalli olarak belirlenmiştir.
Böylece, büyükşehir olan illerde; ilçe sınırları içinde ilçe
belediye merkezi ile yerleşim özellikleri bakımından bütünlük arz
eden yerler memuriyet mahalli olarak kabul edilmiş, aynı ilçe
sınırları içinde belediye merkezi ile yerleşim özellikleri itibarıyla
bütünlük arz etmeyen yerler ise memuriyet mahalli dışı kabul
edilerek harcırah ödenmesi imkanı getirilmiştir.
Ayrıca ilçe belediyelerinin yerleşim yerlerinin birbirlerine
yakınlaşması hatta birbirleri ile sınır oluşturacak şekilde iç içe girmesi
nedeniyle ilçe sınırları dışına çıkmakla birlikte birinci fıkrada belirtilen
yerler ile bütünlük arz eden ve aralarında yerleşim özellikleri bakımından
ayrım bulunmayan yerler de memuriyet mahalli olarak kabul edilmiştir.
Bu nedenle; 30/3/2014 tarihinden sonra yapılan
görevlendirmelere ilişkin olarak, idarelerce yerleşim özellikleri
bakımından bütünlük arz eden yerler ile bu yerlerin devamı
niteliğinde olan yerlerin belirlenmesinde;
1. Yerleşim özellikleri bakımından konut, işyeri, meydan, okul, kamu
binaları gibi resmi ve özel bütün yapıların topluca bulunduğu ve
2. insanların yerleşmek amacıyla bir arada yaşadığı aralarında
boşluk bulunmayan yerler ile
3. Ayrıca bu yerlerin dışında kalmakla birlikte kurumlarınca sağlanan
servis araçları veya bu mahiyetteki taşıt araçları ile ulaşım
sağlanan (her gün gidiş dönüş olmak üzere) yerler
Esas alınması gerekmektedir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 33
UYGULAMA ÖRNEKLERİ:
A) Farklı ilçeler arasında görevlendirme yapılması:
Örnek 1.
Ankara’nın Çankaya İlçesinin İlker Mahallesinde görev yapan memura;
Yenimahalle İlçesinin Ostim Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin
yerleşim özellikleri bakımından İlker mahallesi ile bütünlük arz etmesi ve bu yerin devamı
niteliğinde olması nedeniyle kendisine harcırah ödenmemesi, aynı memurun yerleşim
özellikleri bakımından İlker Mahallesi ile bütünlük arz etmeyen Yenimahalle İlçesinin
Karacakaya Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah ödenmesi,
Örnek 2.
Adana’nın Seyhan İlçesinin Yeşiloba Mahallesinde görev yapan memura; Sarıçam
İlçesinin Balcalı Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin yerleşim
özellikleri bakımından Yeşiloba mahallesi ile bütünlük arz etmesi ve bu yerin devamı
niteliğinde olması nedeniyle kendisine harcırah ödenmemesi, aynı memurun yerleşim
özellikleri bakımından Yeşiloba Mahallesi ile bütünlük arz etmeyen Sarıçam İlçesinin Kılıçlı
Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah ödenmesi,
Örnek 3.
İstanbul’un Tuzla İlçesinin Yayla Mahallesinde görev yapan memura; Başakşehir
İlçesinin Altınşehir, Başak Mahallelerinde bir yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin
yerleşim özellikleri bakımından Yayla mahallesi ile bütünlük arz etmesi ve bu yerin
devamı niteliğinde olması nedeniyle kendisine harcırah ödenmemesi, aynı memurun
yerleşim özellikleri bakımından Yayla Mahallesi ile bütünlük arz etmeyen Başakşehir
İlçesinin Şamlar Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah ödenmesi,
Örnek 4.
Balıkesir’in Altıeylül İlçesinin Bahçelievler Mahallesinde görev yapan memura;
Karesi İlçesinin Paşaalanı Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin
yerleşim özellikleri bakımından Bahçelievler Mahallesi ile bütünlük arz etmesi ve bu yerin
devamı niteliğinde olması nedeniyle kendisine harcırah ödenmemesi, aynı memurun
yerleşim özellikleri bakımından Bahçelievler Mahallesi ile bütünlük arz etmeyen Karesi
İlçesinin Kocaavşar Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah
ödenmesi,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 34
Örnek 5.
Samsun’un İlkadım İlçesinin Kale Mahallesinde görev yapan memura; Canik
İlçesinin Gazi Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin yerleşim
özellikleri bakımından Kale Mahallesi ile bütünlük arz etmesi ve bu yerin devamı
niteliğinde olması nedeniyle kendisine harcırah ödenmemesi, aynı memurun yerleşim
özellikleri bakımından Kale Mahallesi ile bütünlük arz etmeyen Canik İlçesinin Gökçepınar
Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah ödenmesi,
B) Aynı ilçe içerisinde görevlendirme yapılması:
Örnek 1.
Ankara’nın Altındağ İlçesinin Aydınlıkevler Mahallesinde görev yapan memura;
yine Altındağ İlçesinde Siteler, Karapürçek gibi yerleşim özellikleri bakımından
Aydınlıkevler Mahallesi ile bütünlük arz eden bir yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin
memuriyet mahalli kapsamı içerisinde kalması nedeniyle harcırah ödenmemesi, aynı
memurun Kavaklı, Peçenek gibi yerleşim özellikleri bakımından Aydınlıkevler Mahallesi ile
bütünlük arz etmeyen bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah ödenmesi,
Örnek 2.
Adana’nın Pozantı İlçesinin Cumhuriyet Mahallesinde görev yapan memura; yine
Pozantı İlçesinde İstiklal, Kurtuluş, Gökbez gibi yerleşim özellikleri bakımından
Cumhuriyet Mahallesi ile bütünlük arz eden bir yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin
memuriyet mahalli kapsamı içerisinde kalması nedeniyle harcırah ödenmemesi, aynı
memurun Alpu, Fındıklı gibi yerleşim özellikleri bakımından Cumhuriyet Mahallesi ile
bütünlük arz etmeyen bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah ödenmesi,
Örnek 3.
İstanbul’un Beykoz İlçesinin Kanlıca Mahallesinde görev yapan memura; yine
Beykoz İlçesinde Gümüşsuyu, Yalıköy gibi yerleşim özellikleri bakımından Kanlıca
Mahallesi ile bütünlük arz eden bir yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin memuriyet
mahalli kapsamı içerisinde kalması nedeniyle harcırah ödenmemesi, aynı memurun
Poyraz, Göllü, Paşamandıra gibi yerleşim özellikleri bakımından Kanlıca Mahallesi ile
bütünlük arz etmeyen bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah ödenmesi,
Örnek 4.
Balıkesir’in Altıeylül İlçesinin Gümüşçeşme Mahallesinde görev yapan memura;
yine Altıeylül İlçesinde Gaziosmanpaşa gibi yerleşim özellikleri bakımından Gümüşçeşme
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 35
Mahallesi ile bütünlük arz eden bir yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin memuriyet
mahalli kapsamı içerisinde kalması nedeniyle harcırah ödenmemesi, aynı memurun
Pamukçu, Selimiye gibi yerleşim özellikleri bakımından Gümüşçeşme Mahallesi ile
bütünlük arz etmeyen bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah ödenmesi,
Örnek 5.
Samsun’un Alaçam İlçesinin Yenicami Mahallesinde görev yapan memura; yine
Alaçam İlçesinde Çeşme gibi yerleşim özellikleri bakımından Yenicami Mahallesi ile
bütünlük arz eden bir yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin memuriyet mahalli
kapsamı içerisinde kalması nedeniyle harcırah ödenmemesi, aynı memurun Soğukçam
gibi yerleşim özellikleri bakımından Yenicami Mahallesi ile bütünlük arz etmeyen bir yerde
görevlendirilmesi halinde ise harcırah ödenmesi,
Örnek 6.
Mardin’in Onüçmart Mahallesinde görev yapan memura; Artuklu İlçesinde Yalım
gibi yerleşim özellikleri bakımından Onüçmart Mahallesi ile bütünlük arz eden bir yerde
görevlendirilmesi halinde bu yerin memuriyet mahalli kapsamı içerisinde kalması
nedeniyle harcırah ödenmemesi, aynı memurun Gökçe gibi yerleşim özellikleri
bakımından Onüçmart Mahallesi ile bütünlük arz etmeyen bir yerde görevlendirilmesi
halinde ise harcırah ödenmesi,”
h. Başka yer:
Yukarıda (g) fıkrasında yazılı memuriyet mahalli dışındaki yerleri;
İfade eder.”
3.3. İlgili Yargı Kararları
3.3.1. Danıştay Temyiz Kurulu
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
İKİNCİ DAİRE 2007 3966 2007 2328 23/10/2007
Muayyen tarifeli taşıtların bulunduğu bir yerin denetimiyle görevlendirilen müfettişlere gidip
gelmeye en uygun ve kullanılması mutat olan taşıtlara ait ücretin ve diğer giderlerine
karşılık olacak gerçek masrafın karşılanmasının esas olduğu ve ödeme için bu hususu
açıklayan belgelerin idareye sunulması gerektiği halde, sivas esnaf ve sanatkarlar odaları
birliğinden alınan ve yol masrafına ilişkin rayiç bedeli içeren bölgeye dayanılarak ödeme
yapılmasına hükmeden mahkeme kararının kanun yararına bozulması gerektiği hk.
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
BEŞİNCİ DAİRE 1997 2612 1995 2039 17/11/1997
Kanunda harcırahın amacı ve niteliğine ilişkin olarak belirtilen esaslar gözönüne alındığında,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 36
harcırahın unsurları ve davacının bunlardan hangisini alabileceği gözetilerek karar verilmesi
gerektiği hk.
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
BEŞİNCİ DAİRE 1992 2592 1989 2387 13/10/1992
Ailede çocuklara bakma yükümlülüğünün evin reisi olan babaya ait olduğu gerekçesiyle
istanbul ilinden ankara iline tayin olan memureye harcırah ödenmemesinde hukuka uyarlık
bulunmadığı hk.
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
BEŞİNCİ DAİRE 1988 1759 1987 248 30/05/198
Memuriyet mahalline yakın mesafede bulunmakla beraber, büyükşehir belediyesinin
hizmetlerinden yararlanmayan müstakil bir belediyesi bulunan ve davacının çalıştığı kurum
tarafından personel için servis aracı tahsis edilmeyen ilçenin memuriyet mahalli
sayılamayacağı, bu nedenle bu ilçede oturan davacıya geçici ve sürekli görev yolluğu verilmesi
gerektiği hk.
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
BİRİNCİ DAİRE 1982 157 1982 144 13/07/1982
2547 sayılı 39.maddesinin a bendinin ikinci cümlesinde öngörülen işlerin yapılması koşuluyla
öğretim yardımcılarına gündelik ödenmesi gerektiği hk.
3.3.2. Sayıştay Temyiz Kurulu
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Tarihi Numarası :20.12.1994/ 23653
KONU : İnceleme ve araştırma yapmak amacıyla yurtdışına gönderilen
hesap uzmanlarına, Türkiye'ye dönüşlerinde beraberlerinde getirdikleri veya
nakliye firmalarına taşıttırdıkları limit fazlası eşyalara ait bagaj ücretlerinin
ödenemeyeceği.
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Tarihi Numarası : 17.04.2001/25136
KONU: Çanakkale Belediyesi Güzelyalı Köyüne Harcırah Kanunu ve ilgili
tebliğin öngördüğü hizmetleri götürmediğinden, bu köyün memuriyet mahalli
sayılmasının mümkün olmadığı ve bu nedenle Güzelyalı Köyünde geçici olarak
görevlendirilen memurlara geçici görev yolluğu ödenmesinde mevzuata aykırılık
bulunmadığı.
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Saymanlık Adı : 2004 yılı Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Hesap İşleri Daire
Başkanlığı Hs.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 37
Dairesi : 5 (İlam No : 700)
Tutanak Tarihi No.su : 25.11.2008/30487 (Dosya No : 29715)
6245 sayılı Harcırah Kanununun 11.12.1981 tarih ve 2562 sayılı Kanunun
15’inci maddesi ile değişik 37’nci maddesinin, mesleki bilgilerini artırmak
amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan okul veya kurslara katılan memur ve
hizmetlilerin kurs süresince yeme ve yatmalarının sağlanması halinde
gündeliklerinde belli oranda indirim yapılmasını öngören 2’nci fıkrası 14.01.1988
tarih ve 311 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 15’inci maddesi ile
yürürlükten kaldırılmıştır.
Dolayısıyla kanun koyucu anılan hükmü yürürlükten kaldırmakla mesleki
bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya okullara
gönderilen memur ve hizmetlilerin yemeleri ve yatmaları kurumlarca sağlansa
bile günlüklerinin tam ödenmesini amaçlamıştır.
Bu nedenle 07-13 Haziran 2004 tarihleri arasında Bergama’daki
68.Uluslararası Bergama Kermesine katılan Belediye Halk Oyunları Ekibine
Bergama’da ikamet ettikleri günler için gündelik ödenmesinde mevzuata aykırılık
bulunmamaktadır.
3.3.3. Sayıştay Genel Kurul Kararı:
SGK Tarihi ve numarası: (13.11.1986 /4585/1)
Yetkili makamın onayına göre aynı ilçe hudutları içinde ilçe merkezinden
köye, köyden ilçe merkezine veya köyden köye yapılan atamalarda sürekli görev
yolluğu ödenip ödenmeyeceği hususunda Sayıştay görüsü tespitine ilişkin Maliye
ve Gümrük Bakanlığı istemi. 6245 sayılı Harcırah Kanununun 5'inci maddesinde,
harcırahın, yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafını ihtiva
edeceği, ilgilinin, bu Kanun hükümlerine göre bunlardan birine, birkaçına veya
tamamına müstahak olabileceği; 10'uncu maddesinin 1'inci bendinde, yurtiçinde
veya dışındaki sürekli bir göreve yeniden veya naklen atanan memurlara, yeni
görev yerlerine kadar yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme
masrafı verileceği; 9'uncu maddesinde, ilk defa bir memuriyete atananlara
ikametgâhlarının bulunduğu yerden yeni memuriyet mahalline kadar sürekli
görev yolluğu ödeneceği; naklen veya tahvilen başka bir mahalle gönderilen
memurlara ödenecek sürekli görev yolluğunun ise eski memuriyet mahallinden
itibaren hesaplanacağı hükme bağlanmıştır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 38
Aynı Kanunun "Tarifler" baslıklı değişik 3'üncü maddesinin (g) bendinde,
memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgâhının bulunduğu şehir ve
kasabaların belediye sınırları içinde bulunan mahaller ile bu mahallerin dışında
kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu şehir ve kasabaların devamı
niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin götürüldüğü veya kurumlarınca
sağlanan taşıt araçları ile gidilip gelinebilen yerlerin "memuriyet mahalli"
sayılacağı belirtilmiştir. Harcırah Kanununun bu hükümlerine göre, naklen bir
başka göreve atanan memura sürekli görev yolluğu ödenebilmesi için, atandığı
yeni görev yerinin, yukarıda tanımı yapılan "memuriyet mahalli" dışında olması
yeterlidir. Hal böyle olunca, yeni görev yeri "memuriyet mahalli" dışında olmak
kaydıyla, atama işleminin ilçe merkezinden köye, köyden ilçe merkezine veya
köyden köye yapılmış olmasının sürekli görev yolluğuna hak kazanma açısından
herhangi bir önemi bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, atamaya yetkili makamın onayına göre memuriyet
mahalli dışındaki bir yere atanmış olmaları koşuluyla, yeni görev yerleri aynı ilçe
hudutları içinde olsa bile, ilçe merkezinden köye, köyden ilçe merkezine veya
köyden köye atanan memurlara her defasında sürekli görev yolluğu ödenmesi
mümkün bulunmaktadır.
SONUÇ : Yetkili makamın onayına göre aynı ilçe hudutları içinde ilçe
merkezinden köye, köyden ilçe merkezine veya köyden köye atanan memurlara,
yeni görev yerleri "memuriyet mahalli" dışında olmak koşuluyla sürekli görev
yolluğu ödenmesi gerektiğine oybirliğiyle karar verildi.
3.3.4. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Kararı:
Esas No: 2008 / 29332 Karar No :2008 / 33198
Merci :Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih :02/12/2008
Özü : Geçici görev yolluğu verilebilmesi için yemek ve konaklama giderinin
fiilen yapılması gerekli olup, bu düzenlemede yasa koyucunun ancak gerçek
giderlerin karşılığı olarak yolluk ödenmesini amaçladığı açıktır.
Esas No : 2001 / 1196 Karar No : 2001 / 2032
Merci : Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih : 08/02/2001
Özü : Davacının ilk dönem hizmet sözleşmesi emniyeti suistimal suçu
nedeniyle işveren tarafından haklı olarak feshedildiğinden, ilk dönem çalışması
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 39
için kıdem tazminatının hüküm altına alınması hatalıdır. Davacının ikinci dönemde
mersin'de çalışmaya başlaması ama tasfiye nedeniyle Adana'da ki fabrikaya
atandıktan iki gün sonra tekrar tasfiye tamamlanıncaya kadar mersin'e
gönderildiği anlaşılmıştır. Mersin'de ikamet etmesi halinde harcırah
alamayacağından, davacının geçici olarak görevlendirildiği mersin'de ikamet edip
etmediği araştırılarak karar verilmelidir.
Esas No : 2000 / 579 Karar No : 2000 /
733
Merci : Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih : 31/01/2000
Özü : Mevsimlik işçi hizmet akdinin askıda olduğu dönem için harcırah
isteyemez. Kampanya dönemindeki çalışmalar için ise ancak çalıştığı işyerinin
ikamet ettiği şehirden farklı ve bu şehir veya kasabanın devamı niteliğinde
olmayan yerde bulunması halinde harcırah talep edebilir.
4. HARCIRAH VERİLECEK KİMSELER
4.1. Harcırah verilecek kimseler:
Bu Kanunda belirtilen hallerde:
1. Bu Kanun kapsamına giren kurumlarda çalışan memur ve
hizmetliler ile aile fertlerine ve aynı kurumlarda fahri olarak çalışanlara;
2. Memur veya hizmetli olmamakla beraber kurumlarca geçici bir
vazife ile görevlendirilenlere;
3. Kadrosuzluk dolayısıyla açıkta kalan memurlara ve bunların aile
fertlerine;
4. Hizmetlilerden cezaen olmamak üzere vazifelerine son verilenlere
ve bunların aile fertlerine;
5. Memur veya hizmetlinin vefatında aile fertlerine, çocuklara refakat
ettirilecek memur ve hizmetlilere;
6. Hükümlü, tutuklu veya gözetim altında bulundurulanların
sevkinde ya da refakatle görevlendirilen erbaş ve erlere;
7. (Mülga: 31/7/2003-4969/1 md.)
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 40
8. Milli ve resmi spor temasları dolayısıyla seyahat edecek sporcu ve
idarecilere;
9. Birlik halinde yabancı memleketlere gönderilecek Türk Silahlı
Kuvvetleri mensuplarına ve bunların Türkiye'de bırakacakları aile
fertlerine;
10. Aile ile birlikte oturulması yasak edilen bölgelerdeki askeri
şahısların aile fertlerine;
11. Bu Kanunda belirtilen özel hallerde askeri öğrenciler ile erbaş ve
erlere;
Harcırah verilir.” Madde 4 –(Değişik: 11/12/1981 - 2562/2
md.).
4.2. İlgili Yargı Kararları
4.2.1. Danıştay Temyiz Kurulu
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
BAŞKANLAR KURUL
2007 42 2007 42 16/07/2007
İşçi olarak görev yapmakta iken, özelleştirme nedeniyle çalıştığı iş yeri kapatılan ve
başka yere nakli yapılan davacının, harcırah istemine ilişkin uyuşmazlığın, beşinci dairece çözümlenmesi gerektiği hk.
BEŞİNCİ DAİRE 2007 2762 2004 2762 06/04/2007
Kamu görevinden çıkarılma işlemi yargı kararı ile iptal edilen davacıya, harcırah
kanunu hükümlerine göre yolluk ödenmesinin gerekmediği hk.
BEŞİNCİ DAİRE 1992 2592 1989 2387 13/10/1992
Ailede çocuklara bakma yükümlülüğünün evin reisi olan babaya ait olduğu
gerekçesiyle istanbul ilinden ankara iline tayin olan memureye harcırah ödenmemesinde hukuka uyarlık bulunmadığı hk.
BEŞİNCİ DAİRE 1991 322 1988 2443 04/03/1991
Hizmetli olarak atananlara sürekli görev yolluğu verilmemesinde 6245 sayılı yasaya
aykırılık bulunmadığı hk.
BEŞİNCİ DAİRE 1990 1306 1987 2746 11/06/1990
Kendi isteğiyle kurumlararası yer değiştirmeye tabi tutulan davacı hiz metli
statüsünde olmadığından almaya hak kazandığı yolluğunun yeni nakledildiği kurum tarafından ödenmesi gerektiği hk.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 41
BEŞİNCİ DAİRE 1986 1 72 1986 797 12/11/1986
Tayin onayında yolluksuz kaydının olması veya yolluksuz tayine rıza göstermesi, ilgilinin kanunen müstehak bulunduğu yolluğun ödenmesine engel teşkil etmeyeceği hk.
ÜÇÜNCÜ DAİRE 1971 422 1971 411 30/06/ 971
İstekleri üzerine yerleri değiştirilen memurlara yolluk verileceği ve yolluk ödeme
emri verilmeksizin yer değiştirme emrinin tebliğ edilemeyeceği hk.
BEŞİN İ DAİRE 1994 1033 1993 5831 16/02/1994
Devlet memuru olarak çalışmakta iken başka bir ile sözleşmeli olarak naklen atanan davacının sürekli görev yolluğunun ödenmemesi işlemine karşı, açtığı davanın harcırah kanunu hükümlerine göre çözümlenmesine ilişkin idare mahkemesi
kararında hukuka aykırılık bulunmadığı hk.
BEŞİNCİ DAİRE 1994 5605 1991 701 23/11/1994
Davacının yolluk bildirimindeki beyanının doğruluk derecesi araştırılarak harcıraha ilişkin uyuşmazlık hakkında karar verilmesi gerektiği hk.
4.2.2. Sayıştay Temyiz Kurulu
Kararın Çeşidi : 4.Daire Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 30214
Kararın Tarihi : 01.06.2006
Dinar Belediyesi Saymanlığı 2004
6245 sayılı Harcırah Kanununun 4’üncü maddesinde harcırah verilecek kimseler
arasında sayılmayan ve belediye personeli olmayan muhtarlara, belediye bütçesinden
geçici görev yolluğu ödenmesinin mümkün olmadığına,
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Numarası : 24416
Kararın Tarihi : 02.03.1999
KONU : Uluslararası toplantılara ve ziyaretlere katılan Belediye Başkanı ve meclis
üyelerinin beraberinde götürdükleri eşlerinin temsille görevlendirilmiş olmaları itibariyle
yol masrafı ve gündelik ödenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı.
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Saymanlık Adı :2004 Mali yılı Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Hesap İşleri Daire
Başkanlığı hs.
Dairesi : 5(İlam No : 700)
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 42
Dosya No : 29715
Tutanak Tarihi/ No : 25.11.2008/30487
1-700 sayılı ilamın 1.maddesiyle, 07-13 Haziran 2004 tarihleri arasında
Bergama’daki 68.Uluslararası Bergama Kermesine katılan 30 kişilik Belediye Halk
Oyunları Ekibine Bergama’da ikamet ettikleri günler için yersiz harcırah ödendiği
gerekçesi ile 3.120.000.000-liraya tazmin hükmü verilmiştir.
6245 sayılı Harcırah Kanununun 11.12.1981 tarih ve 2562 sayılı Kanunun 15’inci
maddesi ile değişik 37’nci maddesinin, mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet
mahalli dışında açılan okul veya kurslara katılan memur ve hizmetlilerin kurs süresince
yeme ve yatmalarının sağlanması halinde gündeliklerinde belli oranda indirim yapılmasını
öngören 2’nci fıkrası 14.01.1988 tarih ve 311 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin
15’inci maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Dolayısıyla kanun koyucu anılan hükmü yürürlükten kaldırmakla mesleki
bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya
okullara gönderilen memur ve hizmetlilerin yemeleri ve yatmaları kurumlarca
sağlansa bile günlüklerinin tam ödenmesini amaçlamıştır.
Bu nedenle 07-13 Haziran 2004 tarihleri arasında Bergama’daki
68.Uluslararası Bergama Kermesine katılan Belediye Halk Oyunları Ekibine
Bergama’da ikamet ettikleri günler için gündelik ödenmesinde mevzuata
aykırılık bulunmamaktadır.
4.2.3. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Kararları:
Esas No :2004 / 11361 Karar No : 2004 / 27974 Merci :Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih : 15/12/2004
Özü : Davacının dilekçesi davalı kurumdan istenerek içeriği itibarıyla
davalıyı temerrüde düşürmeye elverişli olup olmadığı saptanmalı ve şayet davalı
işveren bu dilekçe ile temerrüde düşürülmüşse alacağa dilekçenin verildiği
tarihten itibaren faiz yürütülmeli aksi takdirde dava tarihinden itibaren faize
karar verilmelidir.
Esas No :2001 / 14606 Karar No :2001 / 19004
Merci :Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih :05/12/2001
Özü : Ücretin tespiti ifade edilen asıl ücret ile kilometre başına ödenen
seferdeki harcırah beyanları dikkate alınmadan, bordrodaki rakam esas alınarak
belirlenmiştir. Bu husus araştırılarak devamlılık arz etmeyen harcırah
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 43
niteliğindeki miktar var ise bu miktar dikkate alınmadan asıl ücret üzerinden
hesap yapılması gereklidir. Eksik inceleme ile karar verilmesi hatalıdır.
Esas No :2001 / 1843 Karar No :2001 / 2112 Merci :Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih :12/02/2001
Özü : Davacı kadın işçi tayin dilekçesi verirken eş durumu ile tayin
istemiştir. Davacının aile reisi olan eşine tayin olurken harcırah kanununa göre
kendisi ve çocukları için yolluk ödenmesi sözkonusu olacağından bu hususun
araştırılması gerekir. Davacının eşi ve çocuklarına eşinin tayini nedeni ile ödenen
yolluk var ise yalnızca davacı için hesaplanan harcırah hüküm altına alınmalıdır.
Esas No : 2001 / 1196 Karar No : 2001 / 2032
Merci : Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih : 08/02/2001
Özü : Davacının ilk dönem hizmet sözleşmesi emniyeti suistimal suçu
nedeniyle işveren tarafından haklı olarak feshedildiğinden, ilk dönem çalışması
için kıdem tazminatının hüküm altına alınması hatalıdır. Davacının ikinci dönemde
mersin'de çalışmaya başlaması ama tasfiye nedeniyle Adana'daki fabrikaya
atandıktan iki gün sonra tekrar tasfiye tamamlanıncaya kadar Mersin'e
gönderildiği anlaşılmıştır. Mersin'de ikamet etmesi halinde harcırah
alamayacağından, davacının geçici olarak görevlendirildiği mersin'de ikamet edip
etmediği araştırılarak karar verilmelidir.
Esas No : 1999 / 20115 Karar No :2000 / 2319
Merci : Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih :28/02/2000
Özü : Davacının körfez elektirik dağıtım aş.den enerji ve tabii kaynaklar
bakanlığına geçici görevle gitmesine rağmen kendisine tis ve 6245 sayılı harcırah
kanunu hükümleri doğrultusunda geçici görev yolluğu verilmediğinden bahisle
harcırah talebinde bulunmuştur. Davacı tüzel kişiliğe sahip olan körfez elektrik
dağıtım aş.nin işçisi bulunduğundan işveren olan anılan şirket aleyhine dava
açması gerekirken, tedaş hakkında hüküm verilmesi hatalıdır.
Esas No : 2000 / 579 Karar No : 2000 / 733
Merci : Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih : 31/01/2000
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 44
Özü : Mevsimlik işçi hizmet akdinin askıda olduğu dönem için harcırah
isteyemez. Kampanya dönemindeki çalışmalar için ise ancak çalıştığı işyerinin
ikamet ettiği şehirden farklı ve bu şehir veya kasabanın devamı niteliğinde
olmayan yerde bulunması halinde harcırah talep edebilir.
Esas No : 1998 / 9371 Karar No : 1998 / 11732
Merci : Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih : 06/07/1998
Özü : Davacının iş sözleşmesi ssk.dan yaşlılık aylığı almak amacıyla sona
ermiştir. Davacı bu nedenle 6245 sayılı harcırah kanununa göre emeklilikte şehir
dışında ikamet edeceğine ilişkin bir dilekçe vermiş ise de, gerçekte şehir dışına
gitmemiş bulunmaktadır. Bu durumda davacı harcırah almaya hak
kazanamamıştır.
5. HARCIRAHIN UNSURLARI
Harcırah;
Yol masrafı,
Yevmiye, (İlgili yıl Bütçe Kanununa ekli H cetveli, ilgili yıl BKK)
Aile masrafı (her bireye ait yevmiye ve taşıt ücreti) ve
Yer değiştirme masrafını (6245 sk md 45 ve 46’da sürekli
görev yolluğunda sabit unsur, memur için 20, aile bireyi için
yurdışı 8 ve yurt içi 10 katının yevmiye ile çarpılması sonucu
oluşan toplam tutar ile;değişken unsur, mesafe ile yevmiyenin
çarpımının yurdışı 0,007, yurt içi 0,05 oranıyla çarpımı sonucu
oluşan tutar) ihtiva eder.
Konaklama (6245 md 33/b ve d)
İlgili, bu kanun hükümlerine göre bunlardan birine, birkaçına veya
tamamına müstahak olabilir.
Geçici görevlendirmelerde konaklama bedeli ödenmektedir. Bu
Kanun hükümlerine göre gündelik ödenenlerden (b) fıkrasına göre
gündelik ödenenler hariç) yurt içinde yatacak yer temini için ödedikleri
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 45
ücretleri belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak üzere gündeliklerinin
tamamına kadar olan kısmı ayrıca ödenir. (Ek: 21/4/2005 – 5335/4 md.)
Bu fıkrada daha önce yer alan “…ve her defasında on gün ile sınırlı
olmak …” ibaresi, Anayasa Mahkemesi’nin 25/11/2015 tarihli ve E.:
2015/13, E.: 2015/108 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir
5.1. Açıklama
Harcırahın Unsurları;.
Gündelik
Yol gideri
Aile gideri
Yer değiştirme gideri
6245 sayılı Harcırah Kanununun 5 inci maddesinde, yol gideri,
gündelik, aile gideri ve yer değiştirme gideri olmak üzere harcırahın dört
unsurdan oluștuğu ve Kanun kapsamında bulunanların görev ve
yolculuklarının durumuna göre bu unsurlardan birine, bir kaçına veya
tamamına hak kazanmaları mümkün olabilmektedir Ayrıca geçici
görevlendirmelerde konaklama bedeli ödenmektedir.
Yol masrafı: Kanunun 27 nci maddesi ve eli 1 sayılı Cetvelde
belirtilen esaslar dahilinde mutat taşıt aracına göre yapılacak gerçek
masraflar üzerinden verilir.
b) Yevmiye: Fiilen alınan aylık dercesine göre tespit edilir. Yurt
içindeki görevlendirmelerde ilgili yıl Bütçe kanunlarına eki H cetveli esas
alınarak hesaplanmaktadır. Yurtdışı görevlendirmelerde ise yevmiye, ilgili
yıla ait BKK na ekli cetvel esas alınarak hesaplanmaktadır
c) Aile Masrafı: Aile bireylerinin yol parası ile yevmiyelerinden
oluşur. Çocuklar için yol ve yevmiye verilirken yaşa bakılmaz
d) Yer değiştirme masrafı: Sabit unsur ve değişken unsurdan
oluşmaktadır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 46
Sabit unsur
Memur veya hizmetli için yurtiçi gündeliğinin yirmi katı (Yurt içi
Sürekli Görev Yolluğu);
Memur veya hizmetlinin; Kendisi için yurtdışı gündeliğinin yirmi
katı(Yurt içi Sürekli Görev Yolluğu)
Harcıraha müstehak aile fertlerinin her biri için yurtiçi gündeliğinin
on katı (Bu miktar yurtiçi gündeliğinin kırk katını aşamaz),
Harcıraha müstehak aile fertlerinin her biri için yurtiçi gündeliğinin
sekiz katı (Bu miktar yurtdışı gündeliğinin otuz iki katını aşamaz)
Değişken unsur
Her kilometre veya denizmili başına, yalnız kendisi için yurtiçi
gündeliğinin yüzde beşi (Yurt içi Sürekli Görev Yolluğu);
Her kilometre veya denizmili başına, yalnız kendisi için yurtdışı
gündeliğinin binde yedisi (Yurtdışı Sürekli Görev Yolluğu);
5.2. Konaklama
Madde 33 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/12 md.)
a)…………………
b) …………………
(Ek paragraf: 14/1/1988 - KHK - 311/14. md.; değişik: 31/7/2003 –
4969/1 md.)Bu şekilde gündelik ödenenlerden, yatacak yer temini için
ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak üzere,
gündeliklerinin tamamına kadar olan kısmı ayrıca ödenir.
c) …………………
d) (Ek: 21/4/2005 – 5335/4 md.) Bu Kanun hükümlerine göre
gündelik ödenenlerden (b) fıkrasına göre gündelik ödenenler hariç) yurt
içinde yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge
bedelini aşmamak (…) üzere gündeliklerinin tamamına kadar olan kısmı
ayrıca ödenir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 47
Bu fıkrada yer alan “…ve her defasında on gün ile sınırlı olmak …”
ibaresi, Anayasa Mahkemesi’nin 25/11/2015 tarihli ve E.: 2015/13, E.:
2015/108 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.
2017 yılı Bütçe Kanununa ekli H Cetveli dipnotunda konaklama için
sınırlamalar getirilmiştir.
“6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına
göre yatacak yer temini için ödenecek ücretlerin hesabında gündeliklerinin
%50 artırımlı miktarı, (d) fıkrasına göre yapılacak ödemelerde ise
görevlendirmenin ilk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı,
takip eden 80 günü için gündeliklerinin %50 si, müteakip 90 günü için ise
müstehak oldukları gündeliklerinin %40’ı esas alınır.”
5.2.1. 2017 Yılı İçin Konaklama Bedelleri
1) Türkiye düzeyinde bölge düzeyinde ve İl düzeyinde teftiş denetim
veya inceleme yapan denetim elemanları yolluk ve harcırahı ile konaklama
bedelleri aşağıda gösterilmiştir:
H CETVELİ
10/2/1954 TARİHLİ VE 6245 SAYILI HARCIRAH KANUNU HÜKÜMLERİ UYARINCA VERİLECEK GÜNDELİK VE TAZMİNAT TUTARLARI
GÜNDELİK MİKTARI (TL)
I- Yurt İçinde Verilecek Gündelikler (Madde : 33)
A- a)
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı ve Başbakan
63,00
b) Anayasa Mahkemesi Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Bakanlar, Milletvekilleri, Kuvvet
Komutanları, Jandarma Genel Komutanı, Sahil Güvenlik Komutanı, Başbakanlık Müsteşarı,
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Orgeneraller,
Oramiraller, Yargıtay, Danıştay, Uyuşmazlık Mahkemesi ve Sayıştay Başkanları, Yargıtay
Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Diyanet İşleri ve Yükseköğretim Kurulu Başkanları
57,50
B- Memur ve Hizmetlilerden;
a) Ek göstergesi 8000 ve daha yüksek olan kadrolarda bulunanlar (1)
48,25
b)
Ek göstergesi 5800 (dahil) - 8000 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar
45,00
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 48
c)
Ek göstergesi 3000 (dahil) - 5800 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar
42,25
d) Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar
37,25
e) Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar
36,25
(1) 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre verilecek gündeliklerin hesabında bu tutar esas alınır.
* 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre yatacak yer temini için ödenecek ücretlerin hesabında gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, (d) fıkrasına göre yapılacak ödemelerde ise görevlendirmenin ilk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, takip eden 80 günü için gündeliklerinin %50 si, müteakip 90 günü için ise müstehak oldukları gündeliklerinin %40’ı esas alınır.
GÜNDELİK MİKTARI
(TL)
KONAKLAMA (%50
ARTTIRIM
LI) 6245 SK Md.33/b
10 GÜNLÜK KONAKLAMA
(%50
ARTTIRIMLI) 6245 SK Md.33/d
ve 2017 Bütçe K.
H cetveli
KONAKLAMA İLAVE 80 GÜN
(YEVMİYENİN
%50 Sİ) 6245 SK Md.33/d ve 2017
Bütçe K. H cetveli
KONAKLAMA İLAVE 90
GÜN
(YEVMİYENİN %40 I)
6245 SK
Md.33/d ve 2017 Bütçe K.
H cetveli
I- Yurt İçinde Verilecek Gündelikler
(Madde : 33)
A-
a) Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanı ve Başbakan 63,00
b) Anayasa Mahkemesi Başkanı,
Genelkurmay Başkanı, Bakanlar,
Milletvekilleri, Kuvvet
Komutanları, Jandarma Genel
Komutanı, Sahil Güvenlik
Komutanı, Başbakanlık Müsteşarı,
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri,
Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel
Sekreteri, Orgeneraller,
Oramiraller, Yargıtay, Danıştay,
Uyuşmazlık Mahkemesi ve
Sayıştay Başkanları, Yargıtay
Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay
Başsavcısı, Diyanet İşleri ve
Yükseköğretim Kurulu Başkanları
57,50
B-
Memur ve Hizmetlilerden;
a)
Ek göstergesi 8000 ve daha yüksek
olan kadrolarda bulunanlar (1) 48,25 94,08 72,38 24,13 19,30
b)
Ek göstergesi 5800 (dahil) - 8000
(hariç) olan kadrolarda bulunanlar 45,00
67,50 22,50 18,00
c)
Ek göstergesi 3000 (dahil) - 5800
(hariç) olan kadrolarda bulunanlar 42,25
63,38 21,13 16,90
d) Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar 37,25
55,88 18,63 14,90
e) Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar 36,25
54,38 18,13 14,50
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 49
1.Dereceli
Memur
Harcırahı
Katsayı Alınacak
Harcırah
Konaklama
bedeli Üst
sınırı Oranı
Konaklama Bedeli
Üst Sınırı Miktarı
(Harcırah x Üst
sınır Oranı
Türkiye Düzeyinde
Teftiş Denetim ve
İnceleme Yetkisine
Haiz Bulunanlara
Verilecek Harcırah
48,25 X 1,3 62,73 1,5 94,09
Bölge Düzeyinde
Teftiş Denetim ve
İnceleme Yetkisine
Haiz Bulunanlara
Verilecek Harcırah
48,25 X 1,1 53,08 1,5 79,61
İl Düzeyinde Teftiş
Denetim ve
İnceleme Yetkisine
Haiz Bulunanlara
Verilecek Harcırah
48,25 X 0,9 43,43 1,5 65,14
5.2.1.1. İlgili Yargı Kararları
5.2.1.1.1. Danıştay Temyiz Kurulu
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
BEŞİNCİ DAİRE 1997 2612 1995 2039 17/11/1997
Özet:Kanunda harcırahın amacı ve niteliğine ilişkin olarak belirtilen esaslar
gözönüne alındığında, harcırahın unsurları ve davacının bunlardan hangisini alabileceği
gözetilerek karar verilmesi gerektiği hk.
……………………………………………. Davalı idare; davacının ilçede görev yapmakta iken
de il merkezinde ikamet ettiğini, dolayısıyla naklen atama işlemi sonucunda fiilen
taşınmadığını, aksi yönde beyanının 6245 sayılı Yasanın 60. maddesi kapsamına
gireceğini öne sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını
istemektedir. 6245 sayılı Harcırah Kanununun "Harcırahın Unsurları" başlıklı 5.
maddesinde harcırahın yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafını
ihtiva ettiği belirtilerek dört unsuru olduğu kabul edilmiştir. ……………………………
Dosyanın incelenmesinden; ... İl merkezine naklen atanan davacının, daha önceki
görev yeri... İlçesinde çalışmakta iken de ailesiyle birlikte ...'da ikamet ettiği ve...
Kaymakamlığınca verilen izin sonucu her gün Ankara'ya gidiş geliş yaptığı
anlaşılmaktadır. Kanunda harcırahın amacı ve niteliğine ilişkin olarak belirtilen esaslar
göz önüne alındığında, davacı ve ailesinin.. 'da ikamet etmeleri dolayısıyla fiili şartları
gerçekleşmediğinden adı geçenin aile masrafı ve yer değiştirme masrafı alamayacağı açık
olmakla beraber, harcırahın diğer iki unsuru olan yol masrafı ile davacının eski
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 50
memuriyet mahalli ile naklen atandığı mahal arasındaki uzaklık göz önüne alınarak tespit
edilecek bir günlük yevmiyenin davacıya verilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, Mahkemece 6245 sayılı Harcırah Kanununun ilgili hükümleri ve fiili
durum incelenmeksizin 657 sayılı yasada yer alan konuya ilişkin genel hükümlere
dayanılarak verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, davalı
idarenin temyiz isteminin kabulüyle, ... İdare Mahkemesinin... günlü, 1995/197 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b fıkrası
uyarınca bozulmasına, karar verildi. (MT/ES) (DAN-DER; SAYI:96)
5.2.1.1.2. Sayıştay Temyiz Kurulu
Saymanlık Adı : 2001 Mali Yılı İzmir Selçuk Belediyesi Hesap İşleri Müdürlüğü Hs.
Dairesi : 7 (İlam No : 946)
Dosya No : 29116
Tutanak Tarihi /No : 18.09.2007/29503
Dosyada mevcut belgeler okunup incelendikten sonra gereği görüşüldü.
946 sayılı ilamın 2.maddesi ilegeçici görevle il dışına giden belediye başkanı ile
bazı meclis üyeleri ve memurların konaklamasına ait otel faturası bedellerinin belediye
bütçesinin temsil, ağırlama ve tören giderleri tertibinden karşılanması; diğer personele
ait harcırah ödemelerinde ise tahakkuk ettirilen gündelik tutarına ilaveten yemek ya da
konaklama bedelinin ayrıca ödenmesi nedeniyle toplam 990.553.000-liraya tazmin
hükmü verilmiştir.
6245 sayılı Harcırah Kanununun 3. ve 7. maddelerinde kurumlarında ödenek
mukabili çalışan belediye başkanlarına ve belediye meclis üyelerine bu kanuna göre
harcırah verilebileceği belirtilmiştir. Aynı Kanunun 14. maddesine göre, kanunun 1.
maddesinde yazılı kurumlara ait bir görevin yerine getirilmesi amacıyla geçici görevle
yurt içinde veya dışında başka bir yere gönderilen memur ve hizmetlilere geçici görev
yolluğu olarak yol masrafı ve yevmiye ödenmesi gerekmektedir. Memuriyet mahalli
dışına geçici görevle görevlendirilen memur ve hizmetlilere geçici görev mahallinde
konaklama ve yemek bedellerinin ödeneceğine ilişkin bir hüküm 2001 yılında yürürlükte
olan mevzuat hükümleri arasında yer almamaktadır.
Çünkü 6245 sayılı Harcırah Kanunun 33 üncü maddesine 5335 sayılı Kanunun 4-c
ile eklenen d) fıkrası (” Bu Kanun hükümlerine göre gündelik ödenenlerden ( (b) fıkrasına
göre gündelik ödenenler hariç) yurt içinde yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri
belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak ve her defasında on gün ile sınırlı olmak üzere
gündeliklerinin tamamına kadar olan kısmı ayrıca ödenir.”denilmektedir) 27.04 2005
tarihinde yürürlüğe girmiştir. Dolayısıyla sözü edilen saymanlığın yılı 2001 olduğuna göre,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 51
memuriyet mahalli dışına geçici görevle görevlendirilen memur ve hizmetlilere geçici
görev mahallinde konaklama giderinin ve yemek bedellerinin ödenmesi mümkün değildir.
Saymanlık Adı :2001 Mali Yılı İstanbul Gaziosmanpaşa (Boğazköy) Belediyesi Hesap İşleri
Müdürlüğü Hs.
Dairesi : 8 (İlam No : 998) Dosya No : 29316
Tutanak Tarihi/Numarası : 16.10.2007/29568
…
Rapor dosyası ve ekli belgelerin incelenmesinde, seminere davet ve bilgilendirme
yazılarının incelenmesinde, katılım ücretinin otel ücretini de kapsadığı anlaşılmaktadır.
Eğitim ücreti, konferans ücreti gibi ücretlerin 390 harcama kaleminden hizmet
satın alınması yöntemiyle karşılanması ve bedelinin ödenmesi mümkündür. Katılım ücreti
içerisinde yer alan otel ücretinin ise seminere katılan personele 6245 sayılı Harcırah
Kanunu çerçevesinde ödenmesi gerekir. İlam hükmünden seminere katılan personele
ayrıca harcırah ödenmediği anlaşılmaktadır. Otel ücretinin 390 Hizmet Alımları Harcama
Kaleminden hizmet satın alınması yöntemiyle karşılanması mümkün olmadığından
seminerlere iştirak eden belediye personeline geçici görev yolluğu meyanında yevmiye ve
yol masrafı olarak ödenebilecek harcırah miktarı düşülerek fazla ödemenin buna göre
yeniden hesabedilmesi için 998 sayılı ilamın 1. maddesiyle verilen 2.800.000.000 TL.’na
ilişkin tazmin hükmünün bozularak yeniden hüküm tesisini teminen dosyanın DAİRESİNE
TEVDİİ’ne, karar verildiği 16.10.2007 tarih ve 29568 sayılı tutanakta yazılı olmakla iş bu
ilâm tanzim kılındı.
6. HARCIRAH HESABINDA ESAS TUTULACAK YOL
6.1. Harcırah hesabında esas tutulacak yol:
Harcırah, bu kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, gidip gelmeye
en uygun ve kullanılması mutat olan yol ve taşıt araçları üzerinden verilir.
Gidip gelmeye en uygun ve kullanılması mutat olan bu yolda hem
muayyen, hem gayrimuayyen tarifeli taşıt işletilmekte ise harcırah
hesabında muayyen tarifeli taşıt esas alınır.
Bu yol ve taşıt, yolculukta geçen süreye göre memur veya hizmetli
ile ailesi için ödenmesi gereken gündelik ve taşıt ücretleri toplamı dikkate
alınarak memur veya hizmetlinin mensup bulunduğu dairece tespit olunur.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 52
Birinci fıkraya göre takip edilmesi gereken yolun dışında bir yoldan
veya kullanılması gereken taşıt aracından başka bir araçla yolculuk
yapılmasının işin gereğine göre zorunlu olması halinde, bu yol ve taşıt
aracına ilişkin masrafların kabulü merkezde ita amiri veya bu durumda
olan amirlerin, taşrada memur veya hizmetlinin mensup olduğu kurumun
ita amiri durumunda olan kimsenin veya mahallin en büyük askeri ve
mülki amirinin önceden verilmiş yazılı bir emri bulunmasına bağlıdır.
(Ek: 14/1/1988 - KHK-311/12. md.) Ancak, işin veya hizmetin
gerekli kıldığı durumlarda uçak kiralamak suretiyle seyahat edilebilmesi,
seyahatin yurtiçinde olması ve bu seyahatle ilgili Bakanın veya misafiri
yabancı Bakanın bizzat katılması hallerinde mümkündür. Madde 6 –
Değişik: /11/12/1981 - 2562/3 md.)
6.1.1. Gerekçe
Layihanın 6'ncı maddesi harcırah hesabında esas tutulacak yolu
göstermektedir.
Bu yol için haiz olması lazım gelen şartlar şunlardır.
1. Gidip gelmeye en müsait olması,
2 Tabibi mutad bulunması,
3 Az masrafı icabettirmesi,
Harcırah Kararnamesinin 21'inci maddesi de baştan iki şartı aynen ihtiva
eylemekte ve ancak harcırah, bu yolların en kısası üzerinden hesaplanacağını amir
bulunmaktadır. Yeni tasarıda ise, gidip gelmeye müsait ve takibi mutad olan yolun
daha az masrafı ıcabettıren nazarı itibaren alınmıştır. Zira uzaklık bakımından
diğerinden daha kısa olan bir yol her zaman için daha az masrafı icabettiren yol
olamaz. Bir yolun daha az masrafı icabettirip ettirmemesi, mesafeden ziyade
kullanılan nakil vasıtası, bu vasıtaya göre yolda geçen müddet ve bu müddete
göre ödenecek yevmiye ile ilgili bir keyfiyettir.
Ancak, vazifenin mahiyeti bazan bu yoldan başka bir yol takibini mecburi
kılabilir. Son fıkra buna imkan vermektedir. (Madde 6)
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 53
6.1.2. Açıklama
Kanunun 6 ncı maddesinde harcırah, bu Kanunda aksine hüküm
bulunmadıkça, gidip gelmeye en uygun ve kullanılması mutat olan yol ve
taşıtlar üzerinden verilir.
Mutat: Alışılmış, alışılan
Mutat yol: İki yer arasında, çoğunluk tarafından kullanılan, gidip
gelmeye elverişli kara ve denizyoludur.
Mutat taşıt: İki yer arasında düzenli olarak işleyen, hareket ve varış
zamanları belirli bir tarifeye bağlı olan taşıttır.
Gidip gelmeye en uygun yoldan maksat kısa yol ve en ucuz olarak
gidip gelinen yol demektir.
Takip edilmesi gereken yolun dışında bir yoldan veya kullanılması
gereken taşıttan başka bir araçla yolculuk yapılmasının işin gereğine göre
zorunlu olması halinde, bu yol ve taşıta ilişkin giderlerin kabulü merkezde
harcama yetkilisinin, Taşrada memur veya hizmetlinin mensup olduğu
kurumun harcama yetkilisinin veya mahallin en büyük askeri ve mülki
amirinin önceden verilmiş yazılı bir emrine bağlıdır
6.2. Yargı Kararları
6.2.1. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Kararları:
Esas No : 2001/13-463 Karar No 2001/517
Merci : Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Tarih : 13/06/2001
Özü : Davalı eşyaların naklini gerçekleştirmemesine ve birlikte ailesini götürmemesine
rağmen davacı idareden fazladan harcırah aldığı anlaşılmaktadır. O halde mahkemece bu
atamalar sırasında davacının hangi kalemlere hak kazandığı tek tek tesbit edilmeli,
fazladan aldığı paranın iadesine karar verilmelidir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 54
6.2.2. Sayıştay Daire Kararı:
İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nde görevli ilköğretim müfettişlerinin il düzeyinde
yaptıkları teftiş ve denetimleri esnasında ………. ili, bağlı ilçeleri ve bunlara bağlı köylerine
mutat taşıt araçları islemekte iken bu taşıt araçlarını kullanmayıp ticari taksileri kullanmaları
6245 sayılı Harcırah Kanununun 28 inci maddesine aykırılık teşkil ettiğinden ticari taksilere
bütçeden ödenen miktarın sorumlulara ödettirilmesine (8.Daire. 01.4.1997/3774)
6.3. Yol Masrafı
6245 sayılı Kanunun 27, 28, 29, 30, 31 ve 32’inci maddelerinde,
yurt içi ve yurt dışı yol masrafı ödenmesi usul ve esasları belirlenmiştir.
6.3.1. Yurt içinde yol masrafı:
Yurt içinde yol masrafı, muayyen tarifeli nakil vasıtaları ile
seyahatte, bu kanuna bağlı (1) sayılı cetvelin birinci sütununda yazılı
makam ve sıfatlar ile vazifeli aylık veya ücret tutarlarına göre aynı cetvelin
ikinci sütununda yazılı mevkiin tarife üzerinden bilet parası ve muayyen
tarifeli olmayan nakil vasıtalarıyla seyahat halinde ise 3 numaralı sütunda
gösterilen nakil vasıtalarına göre ihtiyar olunan hakiki masraftan terekküp
eder.
Ancak Reisicumhur, Büyük Millet Meclisi Reisi, Başvekil, vekiller ve
Erkanı Harbiyei Umumiye Reisine vazife seyahatlerinde refakat eden
kimseler, bu madde hükmiyle mukayyet olmaksızın bu zevat tarafından
tayin olunacak mevkilerde seyahat edebilirler. (Madde 27)
27 nci maddeye bağlı (1) sayılı cetvel aşağıda gösterilmiştir:
[T.C. Sayıştay Başkanlığı]
I inci Sütun II nci Sütun III üncü Sütun
Görev unvanları veya aylık dereceleri Muayyen tarifeli taşıt ile seyahat (Vapur-Tren) (Ekspres ve kuşet ücretleri dahil)
Gayrimuayyen tarifeli taşıtlarla seyahat
1. Yurtdışı seyahatlerde, uçaklarda birinci sınıf üzerinden seyahat giderleri ödenenler.
Yataklı vagon farkı dahil olduğu halde birinci mevki bilet ücreti
Yapılan hakiki yol masrafı.
2. Aylık dereceleri 1 olan memur ve hizmetliler ile 33 üncü maddenin (b) bendine dahil olanlar.
Yataklı vagon farkı dahil olduğu halde birinci mevki bilet ücreti
Mutat ve ekonomik olan taşıtlara ait yol masrafı ve icap ve zaruret halinde kullanılacak diğer taşıtlara göre hakiki yol masrafı.
3. Yukarıda yazılı olanların dışında kalan aylık dereceleri 2-4 olan memur ve hizmetliler.
Birinci mevki bilet ücreti. Mutat ve ekonomik olan taşıtlara ait hakiki yol masrafı.
4. Aylık dereceleri 5 ve daha aşağı derece olan memur ve hizmetliler.
İkinci mevki bilet ücreti. Mutat ve ekonomik olan taşıtlara ait hakiki yol masrafı.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı]
AÇIKLAMA:
1. Cetvelin 1 ,2 ve 3 üncü sıralarında gösterilenler uçakla seyahat
edebilirler. Diğerlerinin uçakla seyahati zorunlu hallere münhasır olmak ve
dairelerince lüzum gösterilmesi veya tasvip olunması ile mümkündür: (1)
2. Muayyen tarifeli olmayan taşıtlarla seyahatte, "Mutat ve
ekonomik olan taşıt" dan maksat, iki mahal arasında mutat olarak
otomobil, otobüs gibi taşıtlar işlemekte ise bunlardan ucuz olanıdır.
3. Yukarıdaki cetvele göre müstehak bulundukları mevki
ücretinden fazla bir şey ödenmemek şartıyla, daha pahalı mevki ile
seyahat edilebilir.
4. Muayyen tarifeli taşıtlarda yemeksiz bilet ücreti; yemeksiz
biletin temini mümkün olmadığı hallerde ise yemekli bilet ücreti ödenir.
5. Özel otomobilleriyle seyahat edenlere, müstehak oldukları taşıt
ücreti ile bu taşıta göre geçecek günler için verilmesi gereken gündelikten
fazla ödeme yapılmaz.
6.3.1.1. İlgili Yargı Kararları
6.3.1.1.1. Danıştay Temyiz Kurulu
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
İKİ Cİ DAİRE 2007 3966 2007 2328 23/1 /2007
Özet:Muayyen tarifeli taşıtların bulunduğu bir yerin denetimiyle görevlendirilen
müfettişlere gidip gelmeye en uygun ve kullanılması mutat olan taşıtlara ait ücretin ve diğer
giderlerine karşılık olacak gerçek masrafın karşılanmasının esas olduğu ve ödeme için bu
hususu açıklayan belgelerin idareye sunulması gerektiği halde, Sivas Esnaf Ve Sanatkarlar
Odaları Birliğinden alınan ve yol masrafına ilişkin rayiç bedeli içeren bölgeye dayanılarak
ödeme yapılmasına hükmeden mahkeme kararının kanun yararına bozulması gerektiği hk.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 57
6.3.1.1.2. Sayıştay Temyiz Kurulu
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Tarihi/Numarası : 14.05.2002/25682
KONU: Harcırah Kanununun 29’uncu maddesi, seyahat edilecek vasıtayı tayin
bakımından herhangi bir hüküm getirmediğinden ve yurtdışındaki görev yolculuklarında
seyahatin icabına göre ihtiyar olunan vasıta üzerinde ödeme yapılmasına da imkân
verdiğinden yurtdışı yol masrafının ve yevmiyesinin trene göre hesap edilmesinde mevzuata
aykırılık bulunmadığı.
6.3.2. Memuriyet mahalleri içinde yol masrafı:
Memuriyet mahalli içinde taşıt ile gidilmesi gereken bir yere görev ile
gönderilenlerin (48 nci madde kapsamına girenler hariç) yol masrafı mutat
olan taşıt aracına göre yapılacak gerçek masraf üzerinden verilir. Acele ve
zorunlu hallerde, daire amirinin onayı ile, mutat taşıt dışındaki araçlarla
gidilmesi halinde bu taşıt için yapılan masraf yol masrafı olarak ödenir.
(Madde 28 –Değişik: 11/12/1981 - 2562/10 md.)
6.3.2.1. Açıklama
Memuriyet mahallî içinde taşıt ile gidilmesi gereken bir yere görev ile
gönderilenlerin yol masrafı mutat olan taşıt aracına göre yapılacak gerçek
masraf üzerinden verilmektedir.
Buradaki gerçek masraf belgelendirmiş ve gerçekleşmiş masrafı
içermektedir. Mutat taşıt ise alışılagelmiş olan minibüs, otobüs, tren,
tramvay ve metro gibi araçları ifade etmektedir.
Ancak acele ve zorunlu hallerde, daire amirinin onayı ile mutat taşıt
dışındaki araçlarla gidilmesi halinde bu taşıt için yapılan masraflar da yol
masrafı olarak ödenmekte.
Memuriyet mahalli içerisinde seyyar olarak vazife gören tahsildar,
yoklama memuru, mutemet, veznedar, satın alma memuru, tebliğ
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 58
memuru, posta dağıtıcısı, evrak dağıtıcısı, takip memuru, mübaşir gibi
memur ve hizmetlilere gündelik ve yol masrafı verilmemektedir.
Bu gibi kişilere, Harcırah Kanunu kapsamına giren kurumlar
tarafından işletilen taşıtlarda seyahat için kurumlarca fotoğraflı birer kart
veriliyor. Böylece memurların bu kartı kullanarak toplu taşıma araçlarından
faydalanması sağlanmaktadır.
Bu kartların kimlere, hangi taşıtlar için ve hangi şartlarla verileceği
İçişleri, Maliye ve Ulaştırma bakanlıklarınca belirlenmektedir.
6.3.2.1.1. İlgili Yargı Kararları
6.3.2.1.1.1. Danıştay Temyiz Kurulu
Danıştay İkinci Daire’ Nin 23/10/2007 Tarih, 2007/2328 E.,
2007/3966 K. Sayılı Kararı
“Muayyen tarifeli taşıtların bulunduğu bir yerin denetimiyle görevlendirilen
müfettişlere gidip gelmeye en uygun ve kullanılması mutat olan taşıtlara ait ücretin ve diğer
giderlerine karşılık olacak gerçek masrafın karşılanmasının esas olduğu ve ödeme için bu
hususu açıklayan belgelerin idareye sunulması gerektiği halde, Sivas Esnaf ve Sanatkarlar
Odaları Birliğinden alınan ve yol masrafına ilişkin rayiç bedeli içeren bölgeye dayanılarak
ödeme yapılmasına hükmeden mahkeme kararının kanun yararına bozulması gerektiği hk.”
6.3.2.1.1.2. Sayıştay Temyiz Kurulu
Saymanlık Adı : 2003Mali Yılı Malatya Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü Hs.
Dairesi : 5 (İlam No: 457)
Dosya No: 28521
Tutanak Tarihi/ No:05.12.2006/28943
6245 sayılı Harcırah Kanunu'nun 6 ncı maddesinde, "Harcırah bu Kanunda aksine
hüküm bulunmadıkça gidip gelmeye en uygun ve kullanılması mutat olan yol ve taşıt
araçları üzerinden verilir.
Gidip gelmeye en uygun ve kullanılması mutat olan bu yolda hem muayyen, hem
gayri muayyen tarifeli taşıt işletilmekte ise harcırah hesabında muayyen tarifeli taşıt esas
alınır...." Denilmektedir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 59
Kullanılması mutat olan yol ve taşıt aracı alışılmış, çoğunluğun tercih ettiği ve
kullanılması adet halini almış yol ve taşıt aracıdır. Kanundaki "mutat" sözcüğü ile yerel
uygulamaya göre o yerdeki vatandaşların çoğunluğunun tercihlerinin dikkate alınması
öngörülmüştür. Buna göre ilçe, belde ve köylere çalışan otobüs ve minibüsler yerel
çoğunluğun tercih ettiği taşıt aracı olması nedeniyle mutat vasıta sayılırlar. Bu sebeple,
memuriyet mahalli dışına geçici görevle gönderilen kişilere verilecek harcırahın
hesaplanmasında, aynı yere giden diğer vatandaşların çoğunluğunun kullandığı taşıt
hangisi ise o esas alınacaktır.
Belirtilen madde hükmüne rağmen, ilköğretim müfettişlerinin il sınırları İçerisinde
teftiş, denetim, inceleme ve soruşturma görevlerini gerçekleştirmek amacıyla yaptıkları
yolculuklarında, mutat vasıta ücreti yerine hususi taksi veya minibüs kira bedeli
ödenmiştir. Bilumum Şoförler ve Otomobilciler Odası Malatya Şubesinden alınan
14.07.2004 tarihli yazının eki listede, ilköğretim müfettişlerinin aktarma yapmaksızın
gittikleri yerleşim yerlerinden bir kısmına mutat araç çalıştığı ve araçların gidiş-
dönüşlerinde kalkış aralıkları görülmektedir. Bu durumda, mutat araçların çalıştığı yerler
için hususi taksi veya minibüs kira ücreti ödenmesi mümkün değildir.
Öte yandan aynı Kanunun 27 nci maddesinde, muayyen tarifeli olmayan nakil
vasıtaları ile seyahat halinde yurtiçi yol masrafının bu Kanuna bağlı (1) sayılı cetvelin 3
numaralı sütununda gösterilen nakil vasıtalarına göre yapılan hakiki masraftan meydana
geleceği açıklanmıştır. (1) sayılı cetvelin 1 inci sütununun 2 nci maddesinde ise 33 üncü
maddenin (b) bendine dahil olanların gayrimuayyen tarifeli taşıtlarla seyahati halinde
mutat ve ekonomik olan taşıtlara ait yol masrafı ve icap ve zaruret halinde kullanılacak
diğer taşıtlara göre hakiki yol masrafının ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Burada sözü edilen "icap ve zaruret hali" ifadesinden, görevin önemi ve ivediliği
bakımından mutat ve ekonomik olan taşıt araçları ile yolculuğun güvenlik, süre v.b.
açılardan yeterli bulunmadığı hallerin anlaşılması gerekmektedir. Sorumluların mutat araç
bulunan yerlere hususi araçla gitmelerinin gerekçesi olarak gösterdikleri 26.11.1956 tarih
2313 sayılı Sayıştay Genel Kurulu Kararı ise, muayyen tarifeli vasıta yerine gayrimuayyen
tarifeli bir vasıtanın icap ve zaruret hallerinde kullanılmasına dair bir karar olup, önceden
planlanmış, yıllık program çerçevesinde yürütülen mutat teftiş, denetim, inceleme ve
soruşturma görevlerine ilişkin olarak icap ve zaruret halinden bahsedilemez.
Dilekçi tarafından şoförler odasınca hazırlanan listeye nazaran denetimin daha
geniş bir alanda yapıldığı belirtilmekte ise de, rapor dosyası ve ekli belgelerin
incelenmesinde verile emri eki geçici görev beyannamelerinde belde altı yerleşim
birimlerine gidildiğinde durum ayrıntılı olarak gösterilmiş olup, buralara gidilmesinden
dolayı beyan edilen yol giderlerinin fazla ödemenin hesabında dikkate alınmadığı
görülmektedir. İlamda yer alan fazla ödeme tablosunda kişilerin beyanlarına göre belde
merkezlerine gidildiği kabul edilerek mutat araç ücretleri esas alınarak fazla ödeme
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 60
hesaplanmıştır. Ayrıca rapor eklerinin incelenmesinde İl Milli Eğitim Müdür Vekili ……………
tarafından gönderilen yazıda tazmin hükmolunan miktarın 16.586.840.000 lirasının ilam
tarihinden sonra tahsil edildiği bildirildiğinden dairesince ilamın infazı mahiyetinde
bulunan tahsilat için yapılacak işlem bulunmadığına ve dilekçe ve eklerinin rapor
dosyasında hıfzına karar verildiği görülmektedir. Açıklanan nedenlerle dilekçi iddialarının
reddi ile 457 sayılı ilamın 1(A) maddesi ile toplam 5.180.030.000 liranın tazminine dair
hükmün TASDİKİNE,
Saymanlık Adı : 2003Mali Yılı Malatya Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü Hs.
Dairesi : 5 (İlam No: 457)
Dosya No: 28520
Tutanak Tarihi/No: 05.12.2006/28944
………………………………………………………
A) 6245 sayılı Harcırah Kanunu'nun 6 ncı maddesinde, "Harcırah bu Kanunda
aksine hüküm bulunmadıkça gidip gelmeye en uygun ve kullanılması mutat olan yol ve
taşıt araçları üzerinden verilir.Gidip gelmeye en uygun ve kullanılması mutat olan bu
yolda hem muayyen, hem gayri muayyen tarifeli taşıt işletilmekte ise harcırah hesabında
muayyen tarifeli taşıt esas alınır...." Denilmektedir.
Kullanılması mutat olan yol ve taşıt aracı alışılmış, çoğunluğun tercih ettiği ve
kullanılması adet halini almış yol ve taşıt aracıdır. Kanundaki "mutat" sözcüğü ile yerel
uygulamaya göre o yerdeki vatandaşların çoğunluğunun tercihlerinin dikkate alınması
öngörülmüştür. Buna göre ilçe, belde ve köylere çalışan otobüs ve minibüsler yerel
çoğunluğun tercih ettiği taşıt aracı olması nedeniyle mutat vasıta sayılırlar. Bu sebeple,
memuriyet mahalli dışına geçici görevle gönderilen kişilere verilecek harcırahın
hesaplanmasında, aynı yere giden diğer vatandaşların çoğunluğunun kullandığı taşıt
hangisi ise o esas alınacaktır.
Belirtilen madde hükmüne rağmen, ilköğretim müfettişlerinin il sınırları İçerisinde
teftiş, denetim, inceleme ve soruşturma görevlerini gerçekleştirmek amacıyla yaptıkları
yolculuklarında, mutat vasıta ücreti yerine hususi taksi veya minibüs kira bedeli
ödenmiştir. Bilumum Şoförler ve Otomobilciler Odası Malatya Şubesinden alınan
14.07.2004 tarihli yazının eki listede, ilköğretim müfettişlerinin aktarma yapmaksızın
gittikleri yerleşim yerlerinden bir kısmına mutat araç çalıştığı ve araçların gidiş-
dönüşlerinde kalkış aralıkları görülmektedir. Bu durumda, mutat araçların çalıştığı yerler
için hususi taksi veya minibüs kira ücreti ödenmesi mümkün değildir.
Öte yandan aynı Kanunun 27 nci maddesinde, muayyen tarifeli olmayan nakil
vasıtaları ile seyahat halinde yurtiçi yol masrafının bu Kanuna bağlı (1) sayılı cetvelin 3
numaralı sütununda gösterilen nakil vasıtalarına göre yapılan hakiki masraftan meydana
geleceği açıklanmıştır. (1) sayılı cetvelin 1 inci sütununun 2 nci maddesinde ise 33 üncü
maddenin (b) bendine dahil olanların gayrimuayyen tarifeli taşıtlarla seyahati halinde
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 61
mutat ve ekonomik olan taşıtlara ait yol masrafı ve icap ve zaruret halinde kullanılacak
diğer taşıtlara göre hakiki yol masrafının ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Burada sözü edilen "icap ve zaruret hali" ifadesinden, görevin önemi ve ivediliği
bakımından mutat ve ekonomik olan taşıt araçları ile yolculuğun güvenlik, süre v.b.
açılardan yeterli bulunmadığı hallerin anlaşılması gerekmektedir. Sorumluların mutat araç
bulunan yerlere hususi araçla gitmelerinin gerekçesi olarak gösterdikleri 26.11.1956 tarih
2313 sayılı Sayıştay Genel Kurulu Kararı ise, muayyen tarifeli vasıta yerine gayrimuayyen
tarifeli bir vasıtanın icap ve zaruret hallerinde kullanılmasına dair bir karar olup, önceden
planlanmış, yıllık program çerçevesinde yürütülen mutat teftiş, denetim, inceleme ve
soruşturma görevlerine ilişkin olarak icap ve zaruret halinden bahsedilemez.
Dilekçi tarafından şoförler odasınca hazırlanan listeye nazaran denetimin daha
geniş bir alanda yapıldığı belirtilmekte ise de, rapor dosyası ve ekli belgelerin
incelenmesinde verile emri eki geçici görev beyannamelerinde belde altı yerleşim
birimlerine gidildiğinde durum ayrıntılı olarak gösterilmiş olup, buralara gidilmesinden
dolayı beyan edilen yol giderlerinin fazla ödemenin hesabında dikkate alınmadığı
görülmektedir. İlamda yer alan fazla ödeme tablosunda kişilerin beyanlarına göre belde
merkezlerine gidildiği kabul edilerek mutat araç ücretleri esas alınarak fazla ödeme
hesaplanmıştır. Ayrıca rapor eklerinin incelenmesinde İl Milli Eğitim Müdür Vekili …………….
tarafından gönderilen yazıda tazmin hükmolunan miktarın 16.586.840.000 lirasının ilam
tarihinden sonra tahsil edildiği bildirildiğinden dairesince ilamın infazı mahiyetinde
bulunan tahsilat için yapılacak işlem bulunmadığına ve dilekçe ve eklerinin rapor
dosyasında hıfzına karar verildiği görülmektedir.
Açıklanan nedenlerle dilekçi iddialarının reddi ile 457 sayılı ilamın 1(A) maddesi ile
toplam 5.180.030.000 liranın tazminine dair hükmün TASDİKİNE,
6.3.3. Yurtdışında yol masrafı:
Yurtdışında sürekli ve geçici görev yolculuklarında,
- ekspres ve yataklı vagon ücreti dahil olmak üzere,
- tren,
- vapur veya uçak bilet bedeli
yol masrafı olarak ödenir.
Ayrıca, buna istasyon, liman veya terminal ile ikamet yeri arasındaki
taşıt ve hamal ücreti ilave olunur.
Yurtdışında özel otomobilleriyle seyahat edenler hakkında da, 6245
sayılı Kanuna bağlı (1) Sayılı Cetvelin 5 sayılı açıklama esasları uygulanır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 62
Tren ve vapurla yapılacak yurtdışı görev yolculuklarında aylık
dereceleri 4 ve daha yukarı olanlara birinci mevki,
4üncü dereceden aşağı olanlara ikinci mevki üzerinden;
Uçakla yapılacak yolculuklarda ise, Milli Güvenlik Konseyi Üyeleri,
Yasama Organı Başkanı, Yasama Organını temsil etmekle görevlendirilen
Yasama Organı Üyeleri, Başbakan, Anayasa Mahkemesi Başkanı,
Genelkurmay Başkanı, Bakanlar, Kuvvet Komutanları ve Jandarma Genel
Komutanı, Orgeneral ve Oramiraller, Yargıtay, Danıştay Başkanları ile
Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı (1). Sayıştay, Uyuşmazlık
Mahkemesi ve Diyanet İşleri Başkanları ile bunların resmi çağrıya uyarak
yolculuğa katılan eşlerine, Devlet Başkanlığı Genel Sekreteri, Başbakanlık
Müsteşarı, Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri, Yükseköğretim Kurulu
Başkanı ve merkezde sürekli görevde bulunanlar dışındaki büyükelçilere.
birinci, bunların dışındakilere turist sınıfı üzerinden yol gideri ödenir.
Bu maddeye göre verilecek yol masrafı yolculuk yapılacak taşıtların
Türkiye’deki aktarmasız hareket yerinden ve memuriyet merkezi bu yer ile
sınır arasında bulunanlar için taşıtın güzergahında memuriyet merkezine
en yakın durak yerinden itibaren hesap olunur. Memuriyet merkezinden
aktarmasız hareket yerine veya en yakın durak yerine kadar olan
yolculuklar hakkında bu Kanunun yurtiçi yolculuklarına ait hükümleri
uygulanır. Yurtdışından yurtiçine dönüşte aynı esaslara uyulur. (Madde 29
–Değişik: 11/12/1981 - 2562/11 md.)
6.3.3.1. İlgili Yargı Kararları
6.3.3.1.1. Sayıştay 5. Daire Kararı
Hazine Dış Tediyeler Saymanlığı 1996
Kararın Çeşidi : 5.Daire Kararı
Kararın Tarihi/ Numarası :22.10.1998/9434
Yurtdışı sürekli görev yolluklarının ödenmesinde 6245 sayılı Kanunun 29'uncu
maddesi hükmüne göre tren, uçak veya vapur ile seyahatin mümkün kılınması nedeniyle özel
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 63
araçlar ile seyahat edenlere, tren esas alınarak sürekli görev yolluğu verilmesinde mevzuata
aykırılık bulunmadığına,
7. HARCIRAH HESABINDA ESAS TUTULACAK AYLIK
7.1. Harcırah hesabında esas tutulacak aylıklar:
Harcırahın verilmesinde memurun fiilen almakta olduğu aylık
(Kurumların 1 - 4 ncü derecelerdeki kadrolarında bulunanlardan
kazanılmış hak aylık dereceleri daha düşük olanların işgal etmekte
oldukları kadro) derecesi esas alınır.
Hizmetlilerin harcırahı, aldıkları aylık ücret veya ödeneklerine;
gündelik ile çalışanların harcırahı da gündeliklerinin 30 katına en yakın
memur aylık tutarı üzerinden hesaplanır. Şu kadar ki (Ödenek mukabili
çalışanlar hariç) bunların harcırahları hiçbir suretle 4 üncü derecedeki
memurlara verilen miktarı geçemez.
Terfi suretiyle atananların harcırahı, terfi ettikleri aylık derecesi
üzerinden ödenir. (Madde 7 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/4 md.))
7.1.1. Gerekçe
Bu madde ile harcıraha istihkakta memurlar için işgal edilen kadro
aylığına ait tutarların esas olarak alınması prensibi kabul edilmiştir. Filhakika,
harcırah, memurların işgal ettikleri makam itibariyle dairelerince verilecek
bir hizmet arasında ihtiyacına mecbur olacakları masrafları karşılamaya
yarıyan bir vasıta olduğuna göre, memurlara işgal ettikleri kadronun aylık
veya ücret tutan üzerinden harcırah verilmesi makul ve zaruri olur.
…
Maddenin diğer fıkrasında, hizmetlilerin harcırahının, aldıkları aylık
veya ücret ödeneğin, yevmiye ile çalışanların da gündeliklerinin 30
mislinin tekabül ettiği en yakın aylık veya ücret tutarı üzerinden
hesaplanması esas kabul edilmiştir. Ancak bu gibilerin ücretleri ekser
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 64
ahvalde yüksek tutulmakta olduğundan, tenazuru temin için, bunlara 90 lira
asli maaşlı memurlara verilenden fazla harcırah ödenmiyeceği hükmü de
maddede yer almış bulunmaktadır.( Madde 7)
7.2. Kadro Derecesi
“…
Bu Kanunda, "kadro derecesi" veya "kadro aylık dereceleri" olarak
geçen ibareler, 7 nci maddenin birinci fıkrasında yer alan esaslar
çerçevesinde uygulanır.” Ek Madde 1 – (Ek: 11/12/1981 - 2562/29 md.;
Değişik: 16/6/1983 - 2851/9 md.)
7.3. Açıklama:
Bu kanunda harcırah hesabında esas tutulacak aylıklar; memurlar,
hizmetliler, gündelikle çalışanlar ve ödenek mukabili çalışanlar için ayrı
ayrı düzenlenmiştir.
Harcırahın verilmesinde;
- Memurun fiilen almakta olduğu aylık (Kurumların 1-4 üncü
derecelerdeki kadrolarında bulunanlardan kazanılmış hak aylık
dereceleri daha düşük olanların işgal etmekte oldukları kadro)
derecesi esas alınır.
- Hizmetlilerin harcırahı, aldıkları aylık ücret veya
ödeneklerine;
- Gündelik ile çalışanların harcırahı da gündeliklerinin 30
katına en yakın memur aylık tutarı üzerinden hesaplanır. Şu kadar ki
bunların harcırahları hiçbir suretle 4 üncü derecedeki memurlara
verilen miktarı geçemez.
- Ödenek mukabili çalışanların ise, aldıkları ödeneklere en
yakın devlet memurlarının almakta olduğu aylık esas alınacaktır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 65
- Terfi suretiyle atananların harcırahı, terfi ettikleri aylık derecesi
üzerinden ödenir.
7.4. İlgili Yargı Kararları
7.4.1. Danıştay Temyiz Kurulu
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu’ nun 06/05/1967 Tarih,
1966 /3 E., 1967 /4 K. Sayılı Kararı
Karar özeti:
“Harcırah kanununun 49.maddesine göre ödenmekte olan seyyar görev
tazminatının, 7244 sayılı kanunun 4.maddesinin sınırlamasına bağlı olduğu hk.” (Danıştay
IBK-II SH:20 ile 31.8.1967 gün ve 12687 sayılı R.G. de yayımlanmıştır.)”
7.4.2. Sayıştay Temyiz Kurulu
Saymanlık Adı : 2001 Mali Yılı İzmir Selçuk Belediyesi Hesap İşleri Müdürlüğü Hs.
Dairesi : 7 (İlam No : 946)
Dosya No : 29117
Tutanak Tarihi /No : 18.09.2007/29501
Dosyada mevcut belgeler okunup incelendikten sonra gereği görüşüldü.
1- …………………..
2- 946 sayılı ilamın 2.maddesi ile geçici görevle il dışına giden belediye başkanı ile
bazı meclis üyeleri ve memurların konaklamasına ait otel faturası bedellerinin belediye
bütçesinin temsil, ağırlama ve tören giderleri tertibinden karşılanması; diğer personele ait
harcırah ödemelerinde ise tahakkuk ettirilen gündelik tutarına ilaveten yemek ya da
konaklama bedelinin ayrıca ödenmesi nedeniyle toplam 990.553.000-liraya tazmin
hükmü verilmiştir
6245 sayılı Kanunun 7.maddesi ile kurumlarda ödenek almak suretiyle çalışanların
harcırahlarının ödenek tutarlarının karşılığı olan en yakın aylık veya ücret tutarları esas
alınarak hesaplanacağı belirtilmiş bulunmaktadır. Bu nedenle, belediye başkanı ile
belediye meclis üyelerine, halen almakta oldukları ödeneklerine en yakın olan aylık
tutarları için her yıl Bütçe Kanunlarına bağlı (H) cetveli ile tespit edilen gündeliklerin
ödenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, yolluk karşılığı olduğu belirtilen fatura bedellerinin
belediye bütçesinden ödenmesi mümkün değildir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 66
Saymanlık Adı : 2004 Mali Yılı Çorum Belediyesi Saymanlığı Hs.
Dairesi : 5(İlam No : 549)
Dosya No : 29376
Tutanak Tarihi /No : 29.01.2008/29861
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra gereği görüşüldü:
549 sayılı ilamın 3 üncü maddesinde, Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’da
düzenlenecek olan Dünya Kentsel Kalkınma Kongresi’ne katılan Belediye personeli ile
meclis üyelerine yurt dışı geçici görev yolluğunun hatalı ödenmesi nedeniyle toplam
1.827.816.000- liraya tazmin hükmolunmuştur.
6245 sayılı Harcırah Kanunu’na göre yurtdışı geçici görev yolluğu hesabında,
“Yurtdışı Gündeliklerine Dair Bakanlar Kurulu Kararı’na ekli cetvelde öngörülen gündelikle
birlikte, konaklama bedeli, fiilen ödenen uçak bileti ve taşıt ve hamal ücretlerinin esas
alınması gerekirken, mevzuatta öngörülen unsurlar dışındaki ödemelerin kabul edilmesi
mümkün görülemediğinden 549 sayılı ilamın 3 üncü maddesiyle toplam 1.827.816.000-
liraya ilişkin tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildiği 29.01.2008 tarih ve 29861
sayılı tutanakta yazılı olmakla iş bu ilâm tanzim kılındı.
7.4.3. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Kararları:
Esas No :2001 / 14606 Karar No : 2001 / 19004
Merci :Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih : 05/12/2001
Özü : Ücretin tespiti ifade edilen asıl ücret ile kilometre başına ödenen
seferdeki harcırah beyanları dikkate alınmadan, bordrodaki rakam esas alınarak
belirlenmiştir. Bu husus araştırılarak devamlılık arz etmeyen harcırah niteliğindeki miktar
var ise bu miktar dikkate alınmadan asıl ücret üzerinden hesap yapılması gereklidir. Eksik
inceleme ile karar verilmesi hatalıdır.
Esas No :2001 / 13-463 Karar No : 2001 / 517
Merci : Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Tarih : 13/06/2001
Özü : Davalı eşyaların naklini gerçekleştirmemesine ve birlikte ailesini
götürmemesine rağmen davacı idareden fazladan harcırah aldığı anlaşılmaktadır. O halde
mahkemece bu atamalar sırasında davacının hangi kalemlere hak kazandığı tek tek tesbit
edilmeli, fazladan aldığı paranın iadesine karar verilmelidir.
8. MEMUR VEYA HİZMETLİ OLMAYANLARIN HARCIRAHI
Memur veya hizmetli olmadıkları halde bu Kanuna tabi kurumlarca
geçici bir görev ile görevlendirilenlere verilecek yol masrafı ve gündelik,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 67
bunların bilgi seviyeleri ve faaliyet sahaları ile mahalli şartlar dikkate
alınarak 4 ncü dereceye kadar olan memurlardan herhangi birine verilen
yol masrafı ve gündeliğe kıyasen ilgili kurumca takdir olunur.
Ancak, ilgili Bakanlığın teklifi ve Maliye Bakanlığının olumlu görüşü
üzerine, bu gibi kimselerden icabedenlere 4 ncü dereceden daha yüksek
memurlara ödenebilecek yol masrafı ve gündelik verilebilir.
Sözleşmeli olarak çalıştırılıp da sözleşmelerinde verilecek harcırah
belirtilmiş olan kimseler hakkında bu madde hükmü uygulanmaz.
Henüz rütbe almamış askeri öğrencilerin öğrenim, resmi davet ve
mübadele nedeniyle yurtdışında bulundukları sürece kendilerine teğmen
rütbesindeki subayın yurtdışı gündeliği bu Kanunun yurtdışı gündeliklerine
ilişkin hükümleri göz önünde bulundurulmak suretiyle ödenir.” Madde 8 –
(Değişik: 11/12/1981 - 2562/5 md.).
8.1. Açıklama
Kamu kurum ve kuruluşları çeşitli nedenlerle memur ve hizmetli
olmayan kişilerin hizmetinden faydalanmakta ve ilgili kişileri çeşitli
zamanlarda geçici görevli olarak görevlendirmektedirler. Bu gibi
durumlarda ilgili personellere geçici görev yolluğu ödenip ödenemeyeceği
hususunda tereddüt oluşmaktadır.
6245 sayılı Harcırah kanununun harcırah verilecek kimseler başlıklı
4. maddesine göre harcırah kanununda belirtilen durumlarda yolluk
alabilecek kişiler başlıklar halinde sayılmıştır. 6245 sayılı kanunun 4.
maddesinin 2. fıkrasında yer alan “Memur veya hizmetli olmamakla
beraber kurumlarca geçici bir vazife ile görevlendirilenlere” harcırah
ödenebileceği yönündeki hüküm doğrultusunda bu şekilde
görevlendirilenlere harcırah kanununa göre harcırah ödenmesinin mümkün
olduğu görülmektedir.
Bunlara ödenecek harcırah, bilgi seviyeleri ve faaliyet sahaları ile
mahalli şartlar dikkate alınarak 4 ncü dereceye kadar olan memurlardan
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 68
herhangi birine verilen yol masrafı ve gündeliğe kıyasen ilgili kurumca
takdir olunur.
Bunlardan icabedenlere 4 ncü dereceden daha yüksek memurlara
ödenebilecek yol masrafı ve gündelik ödenebilmesi ilgili Bakanlığın teklifi
ve Maliye Bakanlığının olumlu görüşü üzerine verilebilir.
Buna göre;
Memur veya hizmetli olmadıkları halde bu Kanuna tabi kurumlarca
geçici bir görev ile görevlendirilenlere verilecek yol masrafı ve gündelik,
bunların bilgi seviyeleri ve faaliyet sahaları ile mahalli şartlar dikkate
alınarak 4 ncü dereceye kadar olan memurlardan herhangi birine verilen
yol masrafı ve gündeliğe kıyasen ilgili kurumca takdir olunur.
Maddenin istisnası olarak, ilgili Bakanlığın teklifi ve Maliye
Bakanlığının olumlu görüşü üzerine, bu gibi kimselere 4 ncü dereceden
daha yüksek memurlara ödenebilecek yol masrafı ve gündelik verilebilir.
Sözleşmeli olarak çalıştırılanlarda sözleşmelerinde verilecek harcırah
belirtilmiş olan kimseler hakkında sözleşmelerindeki hükmün
uygulanacaktır.
Henüz rütbe almamış askeri öğrencilerin öğrenim, resmi davet ve
mübadele nedeniyle yurtdışında bulundukları sürece kendilerine teğmen
rütbesindeki subayın yurtdışı gündeliği bu Kanunun yurtdışı gündeliklerine
ilişkin hükümleri göz önünde bulundurulmak suretiyle ödenir.
8.2. İlgili Yargı Kararları
8.2.1. Sayıştay Temyiz Kurulu
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı Kararın Numarası : 24416
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar Kararın Tarihi :
02.03.1999
KONU : Uluslararası toplantılara ve ziyaretlere katılan Belediye Başkanı ve meclis
üyelerinin beraberinde götürdükleri eşlerinin temsille görevlendirilmiş olmaları itibariyle
yol masrafı ve gündelik ödenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı. Tazmin hükmüne
gerekçe olarak, Belediye Başkanının eşi ve belediye meclis üyelerinin eşlerinin, 6245
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 69
sayılı Kanunun 4'üncü maddesinde sayılan harcırah verilecek kimseler arasında ve
29'uncu maddesinde uçakla yapılacak yolculuklarda yol giderleri ödenecekler arasında
sayılmamaları esas alinmiş ise de, anılan Kanunun 4'üncü maddesinin ikinci fıkrası ile
8'inci maddesinin birinci fıkrasında memur veya hizmetli olmadıkları halde kurumlarca
geçici bir görevle görevlendirilenlere yol masrafı ve gündelik verilebileceği öngörülmekte
ve bu maddelerde yurtiçi ve yurtdışı ayrımının yapılmadığı, Kanunun genel ifade ile
düzenlenmiş hükümlerinden bulunmaktadır.
Rapor dosyasında mevcut ve dilekçi tarafından ibraz edilen belgelerin
incelenmesinden, yerel yönetimlerin uluslararası toplantılarına katılmak ya da ikili ilişkileri
geliştirmek amacıyla belediyeler arasında düzenlenen organizasyonlarda bulunmak
amacıyla resmi olarak görevlendirilen Belediye Başkanı ve Belediye Meclis Üyelerinin
eşlerinin de temsille görevlendirildiklerine ilişkin Belediye Meclisi Kararlarının bulunduğu,
Valilik ve İçişleri Bakanlığından gerekli olurların alındığı, ayrıca eşlere 4'üncü dereceden
devlet memuru için tespit edilen yol masrafı ve yevmiyenin ödendiği görülmektedir.
Uluslararası toplantılara ve ziyaretlere katılan Başkan ve Meclis Üyelerinin eşlerinin
temsille görevlendirilmiş olmaları itibariyle geçici görevle yabancı ülkelere gönderildikleri
ve bu nedenle yol masrafı ve gündelik ödenmesinde mevzuata aykırılık olmadığı
anlaşıldığından ilamın 1'inci maddesiyle ..........-liraya ilişkin olarak verilen tazmin
hükmünün kaldırılmasına karar verildi.
Saymanlık Adı : 2004 Mali Yılı Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Hesap İşleri Daire
Başkanlığı Hs.
Dairesi : 5 (İlam No : 700)
Dosya No : 29715
Tutanak No : 30487
Tutanak Tarihi : 25.11.2008
1-700 sayılı ilamın 1.maddesiyle, 07-13 Haziran 2004 tarihleri arasında
Bergama’daki 68.Uluslararası Bergama Kermesine katılan 30 kişilik Belediye Halk
Oyunları Ekibine Bergama’da ikamet ettikleri günler için yersiz harcırah ödendiği
gerekçesi ile 3.120.000.000-liraya tazmin hükmü verilmiştir.
… belediye personeli olmayan fakat belediyelerine ait Meslek Edindirme
Merkezi'nde eğitim gören öğrencilerin oluşturduğu amatör halk oyunları ekibinin fahri
olarak görevlendirildiğini ve bu ekibin Gaziantep Büyükşehir Belediyesini temsilen
“Bergama Etkinlikleri”ne katıldığını,
Memur veya hizmetli olmayanların harcırahı başlıklı 8.maddesinin birinci fıkrasında
da; Memur veya hizmetli olmadıkları halde bu Kanuna tabi kurumlarca geçici bir görev ile
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 70
görevlendirilenlere verilecek yol masrafı ve gündelik, bunların bilgi seviyeleri ve faaliyet
sahaları ile mahalli şartlar dikkate alınarak 4 ncü dereceye kadar olan memurlardan
herhangi birine verilen yol masrafı ve gündeliğe kıyasen ilgili kurumca takdir olunacağı,
muvakkat vazife harcırahı olarak başlıklı 14 maddesinin 1.fıkrasında ise; Birinci maddede
yazılı kurumlara ait bir vazifenin ifası maksadıyla muvakkaten yurt içinde veya dışında
başka bir yere gönderilenlere geçici görev yolluğu olarak yevmiye ve yol masrafı
ödeneceği hüküm altına alınmış bulunmaktadır.
Harcırah Kanununda yurt içinde geçici görevle görevlendirilen kişilerin yemeleri ve
yatmaları kurumlarca sağlanması durumunda bu kişilere gündelik ödenmesini kısıtlayan
yada bunlara ödenecek gündelik tutarlarında indirim öngören bir hüküm yer
almamaktadır. 6245 sayılı Harcırah Kanununun 11.12.1981 tarih ve 2562 sayılı Kanunun
15’inci maddesi ile değişik 37’nci maddesinin, mesleki bilgilerini artırmak amacıyla
memuriyet mahalli dışında açılan okul veya kurslara katılan memur ve hizmetlilerin kurs
süresince yeme ve yatmalarının sağlanması halinde gündeliklerinde belli oranda indirim
yapılmasını öngören 2’nci fıkrası 14.01.1988 tarih ve 311 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnamenin 15’inci maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Dolayısıyla kanun koyucu anılan hükmü yürürlükten kaldırmakla mesleki bilgilerini
artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya okullara gönderilen memur
ve hizmetlilerin yemeleri ve yatmaları kurumlarca sağlansa bile günlüklerinin tam
ödenmesini amaçlamıştır.
Bu nedenle 07-13 Haziran 2004 tarihleri arasında Bergama’daki 68.Uluslararası
Bergama Kermesine katılan Belediye Halk Oyunları Ekibine Bergama’da ikamet ettikleri
günler için gündelik ödenmesinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
9. DAİMİ VAZİFE HARCIRAHININ MEBDEİ
Daimi vazife harcırahı:
a) (Mülga: 31/7/2003-4969/1 md.)
b) Naklen veya tahvilen başka bir mahalle gönderilenlere, bu
tayinleri sırasında mezunen başka bir mahalde bulunsalar dahi, eski
memuriyetleri mahallinden;
c) Muvakkat vazife ile veya vekaleten bir yerde bulundukları esnada
asli vazife mahalli değişenlere eski memuriyetleri mahallinden;
İtibaren verilir. (Madde 9 )
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 71
9.1. Açıklama
Kanunun daimi vazife harcırahının başlangıcını düzenleyen 9 uncu
maddesi sürekli görev yolluğunu memuriyet mahallinin değişmesi şartına
bağladığından memur olmayanların görevlendirilmelerinde sürekli görev
yolluğu ödenmeyecektir.
Bilindiği üzere; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun değişik
4.maddesinde “memur” ve “diğer kamu personelleri” ayrı ayrı
tanımlanmıştır. 6245 sayılı Harcırah Kanununun “daimi vazife harcırahının
mebdei” başlıklı 9/b ve 9/c maddelerinde “… eski memuriyetleri
mahallinden…” ifadesi yer almakta, yine aynı kanunun 3/c maddesinde
memur “Personel kanunları hükümlerine göre aylık olan kimseler” olarak
tanımlanmakta, 657 sayılı DMK’nun değişik 147/A maddesinde aylık ; “Bu
kanuna tabi kurumlarda görevlendirilen memurlara hizmetlerinin
karşılığında, kadroya dayanılarak ay itibarıyla ödenen parayı ifade eder”
denilmektedir. Dolayısıyla sözleşmeli personel ve diğer kamu çalışanlarına
“memur” denilmesi mümkün gözükmemektedir.
Diğer taraftan Harcırah Kanunu’nun 9 uncu maddesinin, 4969 sayılı
Kanunla yürürlükten kaldırılmadan önceki (a) bendinde, sürekli görev
yolluğunun ilk defa bir memuriyete atananlara atanmaları sırasında
yerleşmiş oldukları yerden itibaren verileceği hükmü yer almaktaydı.
Ayrıca Anayasa Mahkemesinin 2006/44 Esas, 2008/81 sayılı ve
20/03/2008 tarihli kararında, 9/a maddesinin yürürlükten kaldırılmasının
Anayasaya aykırı olmadığı; kadrolu olarak ataması yapılan kişinin bu
sıfatla göreve başlamadığı müddetçe “memur” sayılamayacağı, dolayısıyla
taşınması esnasında bu sıfatı taşımadığı için ilk defa kadroya atananlara
sürekli görev yolluğu ödenmemesinin Anayasa’ya uygun olduğunun tespit
edildiği görülmüştür
6245 sayılı Harcırah Kanununun 10 uncu maddesinde; “ Yurt içinde
veya yurt dışında görev yapmakta iken yurt içinde veya yurt dışındaki
sürekli bir göreve naklen atanan ya da yabancı ülkelerdeki memuriyet
merkezi değiştirilen memur ve hizmetlilere yeni görev yerlerine kadar; yol
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 72
masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafı verileceği hüküm
altına alınmıştır. Anılan Kanununun 3 üncü maddesinin (g) ve ( h)
bentlerinde "memuriyet mahalli"nin ve "başka yer"in ne olduğu
açıklanmıştır. Buna göre; Memuriyet mahalli: Memur ve hizmetlinin asıl
görevli olduğu veya ikametgâhının bulunduğu şehir ve kasabaların
belediye sınırları içinde bulunan mahaller ile bu mahallerin dışında
kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu şehir ve kasabaların
devamı niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin götürüldüğü, büyükşehir
belediyelerinin olduğu illerde ise il mülki sınırları içinde kalmak kaydıyla
memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgâhının bulunduğu
ilçe belediye sınırları içinde kalan ve yerleşim özellikleri bakımından
bütünlük arz eden yerler ile belediye sınırları dışında kalmakla birlikte
yerleşim özellikleri bakımından bu yerlerin devamı niteliğindeki mahaller
ve kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip gelinebilen yerleri Başka
yer: Yukarıda (g) fıkrasında yazılı memuriyet mahalli dışındaki yerleri;
ifade ettiği belirtilmektedir. Buna göre, memuriyet mahalli dışında bir göre
naklen atanan memur ve hizmetlilere yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve
yer değiştirme gideri ödenebilmektedir.
Öte yandan, konuya ilişkin olarak Danıştay 2. Dairesinin 12.04.2007
tarihli 2007/1670 Karar, 2004/6912 Esas numaralı kararında; 6245 sayılı
Harcırah Kanununun 5 inci maddesinde, harcırahın, yol masrafı, yevmiye,
aile masrafı ve yer değiştirme masraflarını ihtiva ettiğinin belirlenmesi
karşısında; kadrosu Muğla'dan Ankara'ya alınmakla birlikte, Ankara'ya hiç
gitmeyen ve görev yapmayan davacının atanmasının, daha sonradan
ikametgâhının bulunduğu yere yapılmasından dolayı, kendisine harcırah
verilmeyeceğine hükmedilmiştir.
Aynı zamanda, Danıştay 2. Dairesinin 07.05.2007 tarihli 2007/1978
Karar, 2007/305 Esas numaralı kararında da, salt kadro Hareketinden
kaynaklı atama sebebiyle ikametgâhı değişmediği anlaşılan davacının,
6245 Sayılı Harcırah Kanunu'nun 5 inci maddesinde belirtilen yol masrafı,
yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masraflarından hangilerini hak
etmiş olacağının araştırılarak bir karar verilmesi şeklinde karar verilmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 73
Kanunun “Daimi vazife harcırahının mebdei” başlıklı 9 uncu
maddesinde; b) Naklen veya tahvilen başka bir mahalle gönderilenlere, bu
tayinleri sırasında mezunen başka bir mahalde bulunsalar dahi, eski
memuriyetleri mahallinden; c) Muvakkat vazife ile veya vekâleten bir
yerde bulundukları esnada asli vazife mahalli değişenlere eski
memuriyetleri mahallinden; İtibaren verilir.” hükmüne yer verilerek geçici
görevde iken görev yeri değiştirilen memurlara eski görev yerlerinden
itibaren harcırah verileceği belirtilmiştir.
Bu itibarla, 6245 sayılı Kanun hükümleri, Danıştay kararları dikkate
alındığında, görev yeri değişen ancak memuriyet mahalli içinde bulunan
fiili ikametgâhı değişmeyen ilgilisine yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve
yer değiştirme masraflarının ödenmesinin mümkün bulunmamaktadır.
9.2. İlgili Yargı Kararları
9.2.1. Anayasa Mahkemesi Kararı
Esas No :2006 / 44 Karar No :2008 / 81
Merci : Anayasa Mahkemesi Tarih : 20/03/2008 Özü : İdarece naklen atanan kamu görevlilerine harcırah ödenmesi
öngörülürken, ilk defa devlet memurluğuna atanan kişilere harcırah
ödeneceğine ilişkin bir hükmün yer almamasının, eşitlik ilkesine ve sosyal
hukuk devleti ilkesine aykırı olduğu ileri sürülmüştür. Eşitlik ilkesi,
hukuksal durumları aynı olanlar için söz konusudur. İlk defa devlet
memurluğuna atananlar ile halen devlet memuru olup da naklen ataması
yapılanlar aynı hukuksal konumda bulunmamaktadırlar. Bu nedenle
itirazın reddi gerekmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 74
9.2.2. Danıştay Temyiz Kurulu
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
BEŞİNCİ DAİRE 2008 2285 2007 6423 21/04/2008
Özet: Nöroloji uzmanlığı eğitimini tamamlayarak devlet hizmeti yükümlülüğünü
yerine getirmesi için devlet hastanesine nöroloji uzmanı olarak atanan davacının
naklen atandığının kabulü ile kendisine yolluk ödenmesi gerektiği, aksi yöndeki
mahkeme kararının kanun yararına bozulması hk.
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No K. Tarihi
BEŞİNCİ DAİRE 1988 1759 1987 248 30/05/988
Özet: Memuriyet mahalline yakın mesafede bulunmakla beraber, büyükşehir belediyesinin hizmetlerinden yararlanmayan müstakil bir belediyesi bulunan ve
davacının çalıştığı kurum tarafından personel için servis aracı tahsis edilmeyen ilçenin memuriyet mahalli sayılamayacağı, bu nedenle bu ilçede oturan davacıya
geçici ve sürekli görev yolluğu verilmesi gerektiği hk.
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
BEŞİNCİ DAİRE 1998 2720 1995 4056 19/11/1998
Özet: İlde ikamet edip, görev yaptığı köye gidip, gelen davacıya il merkezine atanması üzerine aile ve yer değiştirme masrafı verilemeyeceği, ancak yol
masrafı ve yevmiye ödenmesi gerekeceği hk.
9.2.3. Sayıştay Temyiz Kurulu
Kararın Çeşidi: Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Tarihi /Numarası : 02.02.2000/24674
KONU : Sürekli görevle yurtdışında bulunan memurun, yurtiçinde
kullandığı yıllık izin, mazeret izni ve sağlık izni sürelerinde de yurtdışı aylığının
ödenmeye devam edileceği.
…………………………………..
Bu nedenle, ilâmın 3'üncü maddesi ile yurtdışı aylığa ilişkin maddelerde
düzenleme yapma, sınırlama getirme konusunda yetki verilmeyen Maliye
Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünün, 9.8.1991 gün 18425 tarihli
yazısıyla, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığından sorulması üzerine verdiği görüşe
dayanılarak, 1 aylık geçici görev dışında kullanılan izin süreleri toplamı olan 49
gün için yurtiçi aylık ödenmesi gerekirken yurtdışı aylık ödendiği gerekçesiyle
verilen tazmin hükmünün kaldırılmasına, karar verildi.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 75
Emeklilikte ve Becayişte Sürekli Görev Yolluğu İle İlgili Açıklama:
12.8.2003 tarih ve 25197 sayılı Resmi Gazete yayımlanan 4969 sayılı
Kanunun 1’inci maddesiyle Harcırah Kanunun 10’uncu maddesinin 2, 3, 4’üncü
bentleri yürürlükten kaldırılmış yapılan bu değişiklikle beraber emekliliğini isteyen
veya emekliye sevk olunan yahut haklarında toptan ödeme hükümleri uygulanan
memur ve hizmetlilere, ikamet yerlerine kadar bir defaya mahsus olan harcırah
ödemesi yürürlükten kaldırmış ve bu durumda olanlara 500.-TL ödeme yapılması
öngörülmüştür. 2006 yılında bu madde de yapılan değişiklik ile bazı durumlar
ortadan kalkmıştır. Kanunda yapılan son değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren artık yurtiçi ve yurtdışında yer değiştirmelere sürekli görev yolluğu
ödemesi hiçbir şarta bağlanmadan, herhangi bir tereddüde meydan vermeden
memur ve hizmetliye ödenmesi gerekmektedir. 4969 sayılı Kanunun 1’inci
maddesiyle Harcırah Kanunun 9’uncu maddesinin
(a) bendi yürürlükten kaldırıldığından, 5538 sayılı Kanunla yapılan son
değişiklik neticesinde becayiş olunanlar daha önce sürekli görev yolluğu
alamazken son düzenleme ile artık becayiş durumu ile ataması yapılan memur ve
hizmetliler de sürekli görev yolluğu almaya hak kazanabilmiştir.
10. YEVMİYE (GÜNDELİK)
10.1. Yurt İçinde:
Bu Kanun gereğince her mali yıl için verilecek yurtiçi ve yurt dışı
gündeliklerinin miktarı sırasıyla,
a. ilgili bütçe kanunları (yurtiçi gündelik) ve
b. Bakanlar Kurulu Kararı (yurt dışı gündelik)
ile tespit olunur.
10.1.1. Yurt İçi Gündeliklerinde İstisnalar
Yurt içi gündeliklerinde;
Devamlı ikamet ettikleri yerler dikkate alınarak;
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 76
1. Kurumlarınca belirlenen görev merkezi, mıntıka merkezi ve
grup merkezi dışına
2. Teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma görevi ile
gönderilen
3. Kanunun 33/b maddesinde sayılan unvanlardaki memurlardan;
a. Türkiye düzeyinde teftiş, denetim ve inceleme yetkisine
haiz bulunanlara birinci derece kadrolu memur için tespit
olunan gündelik miktarının 1,3 katı,
b. Bölge düzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz
bulunanlara birinci derece kadrolu memur için tespit olunan
gündelik miktarının 1,1 katı,
c. İl düzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz
bulunanlara birinci derece kadrolu memur için tespit olunan
gündelik miktarının 0,9 katı,
Gündelik olarak ödenir. (Madde 33 –Değişik: 11/12/1981 -
2562/12 md.)
10.1.2. 2017 Yılı Bütçe Kanunu:
2017 H CETVELİ
10/2/1954 TARİHLİ VE 6245 SAYILI HARCIRAH
KANUNU
HÜKÜMLERİ UYARINCA VERİLECEK
GÜNDELİK VE TAZMİNAT TUTARLARI
I-
A-
B-
Memur ve Hizmetlilerden;
a)
Ek göstergesi 8000 ve daha yüksek olan
kadrolarda bulunanlar (1) 48,25
b)
Ek göstergesi 5800 (dahil) - 8000 (hariç) olan
kadrolarda bulunanlar 45,00
c) Ek göstergesi 3000 (dahil) - 5800 (hariç) olan 42,25
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 77
kadrolarda bulunanlar
d) Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar 37,25
e) Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar 36,25
(1) 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü
maddesinin (b) fıkrasına göre verilecek
gündeliklerin hesabında bu tutar esas alınır.
10.1.3. İlgili Yargı Kararları
10.1.3.1. Danıştay Temyiz Kurulu
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
İKİNCİ DAİRE 2007 3966 2007 2328 23/10/2007
………………………………………………
a-) Gündelik;
Yevmiye (gündelik) harcırahın unsurlarından birisi olarak 6245 sayılı
Harcırah Kanunu'nun 5 inci maddesinde sayılmış olup, Kanunun
"Yurtiçinde verilecek gündeliklerin miktarı" başlıklı, 2562 sayılı Kanun'un
12. maddesiyle değişik 33. maddesinin (a) bendinde, bu Kanun gereğince
verilecek yurtiçi gündeliklerinin miktarının her yıl bütçe kanunları ile tespit
olunacağı kuralı yer alırken, (b) bendinde; "Devamlı ikamet ettikleri yerler
dikkate alınarak kurumlarınca belirlenen görev merkezi ve grup merkezi
dışına teftiş, denetim, inceleme ve soruşturma görevi ile gönderilen
....İlköğretim Müfettişleri ve Müfettiş Yardımcılarından;...(3) İl düzeyinde,
teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci derece
kadrolu memur için tespit olunan gündelik miktarının 0,9 katı'nın gündelik
olarak ödeneceği öngörülmüştür.
6245 sayılı Kanunun "Memuriyet mahalli dışına gönderilenlerin
gündeliği" başlıklı 39 uncu maddesinde ise, geçici bir görevle memuriyet
mahalli dışındaki bir yere gönderilenlerden, buralarda ve yolda öğle (saat
13.00) ve akşam (saat 19.00) yemeği zamanlarından birini geçirenlere
1/3, ikisini geçirenlere 2/3 oranında ve geceyi de geçirenlere tam gündelik
verileceği kuralına yer verilmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 78
Bu nedenle, 33 üncü maddenin (b) bendinde yer alan düzenlemeyi
Kanunun diğer maddelerinden bağımsız ve etkilenmez kabul etmek
mümkün değildir.
10.1.3.2. Sayıştay Temyiz Kurulu
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 43 Kararın Tarihi : 13.07.2006
Malatya 2. Ordu Saymanlık Müdürlüğü 2004
Ordu Komutanlığı bünyesinde yapılan çeşitli askerî tatbikatlarda
gözlemci sıfatıyla görevlendirilen Denetleme ve Değerlendirme Başkan ve
üyelerinin ifa ettikleri görev, teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma
kapsamında değerlendirilmesi veya kıyas yoluyla aynı kapsamda
düşünülmesi mümkün olmadığından; söz konusu kişilere 6245 sayılı
Harcırah Kanununun 33/b maddesi uyarınca denetim elemanı harcırahı
ödenmesinin mevzuata aykırı bulunduğuna,
10.2. Kurs, Toplantı Ve Eğitim Seminerlerine Katılımda Yolluk
Dernek, Vakıf, Birlik, Şirket v.b. kuruluşlar tarafından düzenlenen
kurs, toplantı ve eğitim seminerleri 4734 sayılı Kamu ihale Kanunu’nun
22/b veya 22/d’ ye göre doğrudan temin yöntemiyle yapılan bir hizmet
satın alımıdır. Bu tür toplantı ve eğitim etkinliklerinde düzenlenen program
paket program olup yeme, içme, konaklama, eğitim v.b. hususlar hizmet
satın alımı kapsamında değerlendirilmektedir.
31.12.2005 tarih 26040 sayılı 3. Mükerrer Resmi Gazetede
yayınlanan ve 2006 yılında yürürlüğe giren “Merkezi Yönetim Harcama
Belgeleri Yönetmeliği’nin; “Kurs ve toplantılara katılma giderleri”
başlıklı 36 ncı maddesinde;
“Kamu kurum ve kuruluşları ile meslek teşekkülleri, dernek ve
vakıflar tarafından düzenlenen kurs ve toplantılara katılanların katılma
giderlerinin ödenmesinde;
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 79
- Görevlendirme yazısı,
- Fatura, fatura düzenlenemeyen hallerde katılma ücretini gösteren
belge,
- Kurs ve toplantıya iştirak edildiğine ilişkin belge,
ödeme belgesine bağlanır.”
Hükmü yer almaktadır. Bu nedenle; bütçeden veya proje
bütçelerinden bu tür harcama yapacak kişilere ödeme yapılabilmesi için,
katılımcının ücret ödediğine dair belge ile toplantıyı düzenleyen kurum
veya kuruluşlardan alınan toplantı katılım belgesinin ödeme evrakına
eklenmesi zorunlu bulunmaktadır.
Kurs ve toplantılara katılma giderlerinin ödenmesi hususu
2017 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na bağlı ödeneklerin
harcanma esaslarını gösterir ek (E) Cetvelinin 35’inci maddesinde
yeniden düzenlenmiştir.
35’inci madde de “a) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından
düzenlenen bilimsel nitelikli toplantılara katılmaları kurumlarınca gerekli
görülenlerin katılma giderleri ve ilgili bakan veya yetki verdiği makamın
onayıyla isim ve unvanları belirlenen kurum personelinin unvanı ve
gördüğü hizmet ile doğrudan ilgisi bulunan kurslara katılmasına ilişkin kurs
giderleri, kurum bütçesinin ilgili tertibinden ödenir.” hükmü yer
almaktadır.
Yeniden düzenlenen ilgili madde gereğince meslek teşekkülleri,
dernek ve vakıflar tarafından düzenlenen kurs ve toplantılara katılım
giderlerinin ödenebilmesi için; kurs veya toplantının personelin gördüğü
hizmet ile doğrudan ilgilisinin bulunması ve Bakan veya yetki verdiği
makamdan onay alınması, zorunlu bulunmaktadır. Bu bağlamda,
idarelerce satın alınan eğitim hizmeti bedeli (Eğitim Seminer Bedeli)
bütçenin 03.5.9.03 Kurslara Katılma ve Eğitim Gideri tertibinden
ödenmektedir.
Diğer yandan, yurtiçi ve yurtdışında kurslara katılanlara verilecek
gündelik; 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 37’nci maddesinde
açıklanmıştır. Bu maddede; “Mesleki bilgilerini artırmak amacıyla
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 80
memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya okullara gönderilenlere, bu
Kanuna göre geçici görev gündeliği verilir.” denilmektedir. Bu çerçevede
kurs, toplantı ve eğitim seminerlerine katılan personele görev onayı olması
ve ödenek olması kaydıyla geçici görev yolluğu ödenecektir. Seminerlere
katılan personele hiçbir kesinti yapılmaksızın tam gündelik ve ayrıca geliş
ve gidişler için yol parası ödenecektir.
10.3. Yurt Dışında Yevmiye :
Yurtdışında verilecek gündeliklerin miktarı:
Bu Kanun gereğince verilecek yurtdışı gündeliklerinin miktarı,
gidilecek ülkeye, memur ve hizmetlilerin aylık veya ücret tutarları ile
görevin mahiyetine göre, mali yıl itibariyle ve Maliye Bakanlığının teklifi
üzerine Bakanlar Kurulunca tayin olunur.
(İkinci fıkra mülga: 23/1/1987 - KHK 269/4 md.)
Geçici görev ile yabancı ülkelere gönderilenlere, özel anlaşmaları
gereğince yabancı devlet, uluslararası kuruluş veya resmi diğer kuruluşlar
tarafından ödeme yapıldığı takdirde bu ödemeler gündeliklerinden indirilir.
Madde 34 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/13 md.)
10.4. Yurt Dışı Gündeliklere dair BKK (Karar Sayısı : 2016/9715)
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ'NE YAPILACAK YOLCULUKLARDA
VERİLECEK GÜNDELİKLERE DAİR KARAR İLE YURTDIŞI GÜNDELİKLERİNE
DAİR KARAR
Karar No. 2016/9715 R.Gazete No. 29954
Karar Tarihi: 27.12.2016 R.G. Tarihi: 20.1.2017
"Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne Yapılacak Yolculuklarda Verilecek
Gündeliklere Dair Karar" ile "Yurtdışı Gündeliklerine Dair Karar"ın
yürürlüğe konulması; Maliye Bakanlığının 27/12/2016 tarihli ve 10667
sayılı yazısı üzerine, 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 81
34 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu'nca 27/12/2016 tarihinde
kararlaştırılmıştır.
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ'NE YAPILACAK YOLCULUKLARDA
VERİLECEK GÜNDELİKLERE DAİR KARAR
MADDE 1- (1) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne sürekli veya geçici
bir görevle gönderilenlerin, gidiş ve dönüşleri ile geçici görevlendirme
süreleri için verilecek gündelik miktarları ekli cetvelde gösterilmiştir.
MADDE 2- (1) Kurumlar, hizmetin özellikleri, mevcut ödenek miktarı,
resmi veya özel kurum ve kuruluşlar tarafından ödeme yapılması, görev
yerinde ücretsiz veya düşük ücretli yatacak yer temin edilmesi, yemek
ihtiyaçlarının kısmen veya tamamen karşılanması gibi hususları dikkate
almak suretiyle, ekli cetvelde gösterilen miktarlardan daha aşağı miktarda
gündelik ödeyebilirler. Ancak, bu şekilde ödenecek gündeliklerin ilgililerce
kabul edildiğinin görev mahallinden ayrılmadan önce idarelerine yazılı
olarak bildirilmesi gerekir.
MADDE 3- (1) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne geçici görevle
gönderilen ve bu Karar hükümlerine göre gündelik ödenenlerden, yatacak
yer temini için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge bedelini
aşmamak ve her defasında on gün ile sınırlı olmak üzere, gündeliklerinin
yarısına kadar olan kısmı yatacak yer ücreti olarak ödenir.
(2) Bu Kararın 2 nci maddesi uyarınca ekli cetvelde gösterilen
miktarlardan daha aşağı miktarda gündelik belirlenmesi durumunda,
yatacak yer ücretinin hesaplanmasında, ekli cetvelde gösterilen gündelik
miktarları esas alınır.
MADDE 4- (1) Bu Karar kapsamına girenlere, 10/2/1954 tarihli ve
6245 sayılı Harcırah Kanununun 46 ncı maddesi uyarınca verilecek yer
değiştirme giderinin hesabında, ekli cetvelde gösterilen gündelik
miktarlarının %50 fazlası esas alınır.
MADDE 5- (1) 14/7/1964 tarihli ve 500 sayılı Kıbrıs'a Gönderilecek
Türk Askeri Birliği Mensuplarının Aylık ve Ücretleriyle Çeşitli istihkakları ve
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 82
Birliğin Başka Giderleri Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrası
kapsamında bulunanlara, bu Karara göre ayrıca ikamet gündeliği ve Kuzey
Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde yapacakları geçici görev yolculukları için
gündelik verilmez.
MADDE 6- (1) Bu Karar kapsamına girenlere, Yurtdışı Gündeliklerine
Dair Karar hükümleri uygulanmaz.
MADDE 7- (1) Bu Karar 1/1/2017 tarihinden geçerli olmak üzere
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 8- (1) Bu Karar hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 83
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 84
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 85
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 86
11.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 87
10.8.1. Açıklama
Yurtdışı Gündeliklerine Dair Karar”ın yürürlüğe konulması; Maliye
Bakanlığının : 27/12/2016 tarihli ve 10667 sayılı yazısı üzerine, 6245 sayılı
Harcırah Kanununun 34 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca
27/12/2016 tarihinde kararlaştırılmıştır.
Yurtdışına veya yurtdışında iken başka bir yere, sürekli veya geçici
bir görevle ya da tedavi amacıyla gönderilenlere, verilecek gündeliklerin
yabancı para cinsinden miktarları BKK’ya ekli cetvelde gösterilmiştir.
Harcırah için avans Türk Lirası cinsinden ödenir. Avans verilecek ise,
avansın Türk Lirası cinsinden tutarı, tahakkuk tarihindeki Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankasınca ilan edilen efektif satış kuru esas alınarak
hesaplanır. Avansın mahsup işlemlerinde de bu efektif satış kuru esas
alınır.
Harcırah için avans verilmemiş ise, yurtdışı gündeliklerinin Türk
Lirası cinsinden tutarı, yabancı para cinsinden gündelik miktarının
beyanname düzenleme tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca
ilan edilen döviz satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur.
Hesaplanan harcırah miktarının avans miktarından fazla olması
halinde fazla olan kısım için, beyanname düzenleme tarihindeki Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kuru esas alınır.
Buna göre;
Avans verildiği tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankasınca ilan edilen döviz satış kuru,
Avans verilmemişse beyanname düzenleme tarihindeki Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kuru
Uygulanacaktır.
Özel anlaşmaları gereğince yabancı devlet, uluslararası kuruluş veya
resmî diğer kuruluşlar tarafından ödeme yapıldığı takdirde bu ödemeler
gündeliklerinden indirilir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 88
Kurumlar, hizmetin özellikleri, mevcut ödenek miktarı, yabancı
devlet, uluslararası kuruluş, resmî veya özel diğer kurum ve kuruluşlar
tarafından ödeme yapılması, görev yerinde ücretsiz veya düşük ücretli
yatacak yer temin edilmesi, yemek ihtiyaçlarının kısmen veya tamamen
karşılanması gibi hususları dikkate almak suretiyle, BKK ‘ya ekli cetvelde
gösterilen miktarlardan daha aşağı miktarda gündelik ödeyebilirler. Ancak,
bu şekilde ödenecek gündeliklerin ilgililerce kabul edildiğinin görev
mahallinden ayrılmadan önce idarelerine yazılı olarak bildirilmesi gerekir.
Türkiye'den veya sürekli görevle bulundukları ülkelerden geçici
görevle her çıkışlarında, seyahat ve ikamet süresinin ilk on günü için
ödenecek gündelikler, ekli cetveldeki miktarların % 50 artırılması suretiyle
hesaplanır.
Türkiye'den yurtdışına geçici görevle gönderilenlerden, seyahat ve
ikamet süresinin ilk on günü ile sınırlı olmak kaydıyla, yurtdışında yatacak
yer temini için ödedikleri ücretleri fatura ile belgelendirenlere, faturada
gösterilen günlük yatak ücretinin birinci fıkrada belirtildiği şekilde artırımlı
olarak hesaplanan gündeliklerinin % 40'ını aşması halinde aşan kısmın %
70'i ayrıca ödenir. Ancak, yatacak yer temini için ödenecek günlük ilave
miktar, artırımlı olarak hesaplanan gündeliklerin ekli cetvelin;
a) I-III no'lu sütunlarında gösterilen unvanlarda bulunanlar için %
100'ünden,
b) IV-VII no'lu sütunlarında gösterilen kadrolarda bulunanlar için %
70'inden,
fazla olamaz.
Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerince ekli cetvelde yer
alanların yurtdışına geçici görevlendirilmelerinde; görevin önem ve özelliği
ile görev yeri itibariyle oluşabilecek konaklama gideri ihtiyacı dikkate
alınmak ve belgelendirilmek suretiyle görevlendirme süresince konaklama
bedelinin tamamı ödenebilir. Bu Karar;
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne Yapılacak Yolculuklarda Verilecek
Gündeliklere Dair Karar hükümleri uygulananlara,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 89
Staj ve öğrenim amacıyla yurtdışına gönderilenlere (gidiş ve dönüş
yol gündelikleri hariç),
Bakanlıklararası Ortak Kültür Komisyonu Kararıyla yurtdışına
gönderilenlere (gidiş ve dönüş yol gündelikleri hariç),
uygulanmaz.
10.8.2. . Kamu Kurumlarında Yurtdışı Harcırahı Sorunu
Geçici görev ile yabancı ülkelere gönderilenlere, özel anlaşmaları
gereğince yabancı devlet, uluslararası kuruluş veya resmi diğer kuruluşlar
tarafından ödeme yapıldığı takdirde bu ödemeler gündeliklerinden indirilir.
Birden fazla ülkeyi kapsayacak yurtdışı geçici görev yolculuk ve
ikametlerinde, her ülkedeki kalış süresi için o ülkeye ilişkin gündelik esas
alınır.
Yurtdışına geçici görev nedeniyle giden memur, bu esaslara göre
geçici görev yolluğu alacak, hak ettiği harcırah miktarını aşan
harcamalarını ise kendisi karşılayacaktır. Bu hükümlere uyulmayarak,
yurtdışı masrafların tamamının “Doğrudan Temin” usulüne göre hizmet
satın alma yoluyla karşılanması hukuki olarak mümkün değildir. Buna
rağmen bazı kamu kurumlarının bu yola yaygın bir şekilde başvurdukları
görülmektedir.
4734 sayılı kamu İhale Kanunu hizmet satın alma işlemlerinin nasıl
yapılacağını açıkça belirlemiştir. Buna göre yurtdışı yol masrafının
doğrudan temin yoluyla, hizmet satın alma biçiminde ödenmesi
mümkün değildir. İhale Kanununa göre, “Doğrudan Temin”; Kanunda
belirtilen hallerde, mal veya hizmet alımı şeklindeki ihtiyaçların, idare
tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek
doğrudan temin edilebildiği usulü ifade etmektedir.
Kanunda sayılan sınırlı hallerde ihtiyaçlar, ilan yapılmaksızın ve
teminat alınmaksızın doğrudan temin usulü ile karşılanabilir. Buna göre
Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin her sene Kamu
İhale Kurumu tarafından belirlenen parasal sınırları aşmayan ihtiyaçları ile
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 90
temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve
iaşeye ilişkin alımlar doğrudan temin yoluyla alınabilecektir.
Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve
İhale Kanunun 10'uncu maddesinde sayılan yeterlik kurallarını arama
zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya
kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin
edilir.
Anlaşılacağı üzere geçici görevle (seminer, kurs, konferans
vb. amaçlarla) yurtdışına giden memurlar için yapılacak
masrafların tamamının doğrudan temin yoluyla karşılanması
mümkün değildir. Kamu görevlilerinin; özellikle mesleki toplantı, kurs ve
seminer gibi maksatlarla yaptıkları seyahatlerde yol gideri ve yolluklarının
kurum bütçelerinin “200-Yolluklar, Harcama Kalemi”, eğitime iştirak
bedellerinin ise “300-Eğitim Ve Araştırma Gideri, Hizmet Alımları Harcama
Kalemi”nden ödenmesi gerekir.
Kamu kurumu niteliğindeki dernekler ve vakıflar tarafından
yurtdışında düzenlenecek inceleme gezileri ve seminere katılanlara, gerekli
resmi prosedür yerine getirildikten sonra kurum bütçesinden harcırah
Kanunu hükümlerine göre (yol+ yevmiye) harcırah ödenebilecektir. Bu tür
organizasyon ve seminerleri düzenleyen kuruluşlara, organizasyon ve
seminer gideri adı altında ilgili kurum bütçesinden doğrudan herhangi bir
ödeme yapılamayacaktır.
10.8.3. İlgili Yargı Kararları
10.8.3.1. Danıştay Temyiz Kurulu
Esas No : 1988 / 1527 Karar No : 1989 / 363
Merci : Danıştay 5. Dairesi Tarih : 02/03/1989
Özü: kurs görmek amacıyla yabancı bir ülke tarafından sağlanan bursla
yurtdışına gönderilenlere 6245 sayılı yasanın 37.maddesinin birinci fıkrası uyarınca ödenen
gündeliklerden, almış oldukları burs miktarı düşürülerek ödeme yapılması gerektiği hakkında
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 91
10.8.3.2. Sayıştay Daire Kararları
Kararın Çeşidi : 5.Daire Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 9789 Kararın Tarihi : 28.03.2000
Adalet Bakanlığı Merkez Saymanlığı 1998
9.1.1998 tarih ve 23225 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 97/10468 sayılı Yurtdışı
Gündeliklerine Dair Bakanlar Kurulu Kararının 2'nci maddesinde; bu karar hükümlerine
göre yurtdışına gönderilenlere, Türkiye'den her çıkışlarında seyahat ve ikamet süresinin ilk
10 günü için ekli cetveldeki miktarların %50 artırılması suretiyle ödeme yapılacağı, bu karar
hükümlerinin sürekli görev yolculuk ve ikametlerde, staj ve öğrenim amacıyla yurtdışına
gönderilenlerin gidiş ve dönüş yol gündeliklerinin hesaplanmasında da uygulanacağı
belirtildiğinden, yurtdışına yetiştirilmek amacıyla gönderilen personele gidiş gündeliklerinin
%50 zamlı olarak ödenmesinde mevzuata aykırı bir husus bulunmadığına,
10.9. Yurtiçi ve yurtdışında kurslara katılanlara verilecek
gündelik:
Mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında
açılan kurs veya okullara gönderilenlere, bu Kanuna göre geçici görev
gündeliği verilir.
(İkinci fıkra mülga: 14/1/1988 - KHK - 311/15 md.)
Bu maksatla yabancı memleketlere gönderilenlere özel anlaşmaları
gereğince, yabancı devlet, uluslararası kuruluş veya resmi diğer kuruluşlar
tarafından ödeme yapıldığı takdirde bu ödemeler gündeliklerinden indirilir.
Yurtiçinden veya yurtdışından sağlanan burslara dayanılarak veya
aylıkları transfer edilmek suretiyle staj ve öğrenim amacıyla yurtdışına
gönderilenlere bu madde hükmü uygulanmaz. Bunlara ilgili kanun
hükümlerine göre müstehak oldukları ödeme yapılır. (Madde 37 –
Değişik: 11/12/1981 - 2562/15 md.)
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 92
10.9.1. İlgili Yargı Kararları
10.9.1.1. Danıştay Temyiz Kurulu
DANIŞTAY 9. DAİRE
Esas No: 2001/4875 Karar No: 2005/8
Karar Tarihi: 10.01.2005
Kararın Özeti: Devlet memurları yabancı diller eğitim merkezince
düzenlenen yabancı dil kursuna katılmasına izin verilen davacıya geçici
görev yolluğu ödenmesi gerektiği hk.
…
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri ile olay birlikte irdelendiğinde,
6245 sayılı Kanunun 37. maddesinde de mesleki bilgilerini arttırmak
amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya okullara
gönderilenlere, bu Kanuna göre geçici görev yolluğu verileceği açıkça
hüküm altına alınmasına karşın, normlar hiyerarşisi ilkesine aykırı bir
şekilde, sözü edilen Kanun hükmüyle çelişen düzenleme esas alınarak tesis
edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gibi, aksi yönde
hüküm kuran Mahkeme kararında da hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin
kabulüyle,................ 10.1.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 25703 Kararın Tarihi : 27.05.2002
KONU: Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsüne devam eden
Devlet memurlarına 6245 sayılı Yasanın 37’nci maddesi hükümleri
dairesinde geçici görev yolluğu ödenebilmesi için; memurun kurumu
tarafından 657 sayılı Yasanın 214’üncü maddesi uyarınca ve Devlet
Memurları Eğitimi Genel Planı ile belirlenen esaslar doğrultusunda
hazırlanmış bir hizmet içi eğitim yönetmeliğinin bulunması ve bu
yönetmelikte, anılan Enstitüdeki eğitim programlarına katılmaya imkân
sağlayacak bir hükme yer verilmiş olması ve ayrıca, memurların söz
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 93
konusu Enstitüdeki eğitim programlarına katılmalarının, kurumlarının isteği
ile gerçekleşmiş olmasına bağlı bulunduğu.
10.9.1.2. Sayıştay Genel Kurul Kararı
SAYIŞTAY GENEL KURUL KARARI
KARAR NO : 4372/ 1 TARİH: 12. 4.1984
…………….
Sonuç olarak, 6245 sayılı Yasanın değişik 37'nci maddesinde sözü
edilen kurs ya da okullarda verilen eğitim ve öğretimin, Devlet
memurlarının yetiştirilmelerini sağlamak, verimliliğini artırmak ve daha
ileriki görevlere hazırlamak amacına dönük olması gerekmekle beraber;
1- Bu kurs ya da okullarda verilen eğitimin hizmet içi eğitim
sayılabilmesi için, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından, usulüne uygun
olarak hazırlanmış bir hizmet içi eğitim yönetmeliğinin bulunması ve bu
yönetmelikte söz konusu kurs ya da okullara katılmanın hizmet içi eğitim
niteliğinde olduğunun açıkça belirtilmesi gerektiğine,
2- 657 sayılı Yasanın değişik 2'nci ve 214'üncü maddelerinde
öngörülen usullere aykırı olarak hazırlanıp yürürlüğe konulduğu anlaşılan
İçişleri Bakanlığı Hizmet İçi Eğitim Yönetmeliğine dayanılarak işlem
yapılmasının ve dolayısıyla Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim
Merkezindeki kurslara katılan kaymakam ve vali muavinlerine 6245 sayılı
Yasanın 37'nci maddesine göre geçici görev gündeliği ödenmesinin
mümkün bulunmadığına, çoğunlukla,
3- Milli Güvenlik Akademisindeki öğrenime katılan Devlet
memurlarının, hizmet içi eğitime katılan kursiyer olarak kabul edilmeleri
mümkün görülemediğinden, söz konusu personelinin, anılan Akademideki
çalışmalara katıldıkları sürece geçici görevli sayılmaları ve Harcırah
Kanununun 37'nci maddesiyle ilgilendirilmeksizin kendilerine aynı Kanun
hükümleri doğrultusunda geçici görev gündeliği ödenmesi gerektiğine,
oybirliğiyle karar verildi.” denilmektedir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 94
10.10. Hayati tehlike arz eden hastalıklarla mücadelede
yevmiye:
Bir hastalığın münteşiren hüküm ferma olduğu zamanlarda bu
hastalığın insana sirayeti dolayısıyla mücadele tehlike arz ediyorsa bu
takdirde bu mücadeleye iştirak eden memur ve hizmetlilerin bu kanuna
göre müstahak oldukları yevmiyeyi, ilgili vekaletin teklifi ve Maliye
Vekaletinin mütalaası üzerine İcra Vekilleri Heyeti iki misline kadar
artırmaya salahiyetlidir. (Madde 38 )
10.11. Memuriyet mahalli dışına gönderilenlerin gündeliği:
Resmi bir görevle memuriyet mahalli içinde bir yere gönderilenlere
gündelik verilmez. Geçici bir görevle memuriyet mahalli dışındaki bir yere
gönderilenlerden, buralarda ve yolda öğle (saat 13.00) ve akşam (saat
19.00) yemeği zamanlarından birini geçirenlere 1/3, ikisini geçirenlere 2/3
oranında ve geceyi de geçirenlere tam gündelik verilir. (Madde 39 –
Değişik: 11/12/1981 - 2562/16 md.)
10.11.1. İlgili Yargı Kararları
10.11.1.1. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Kararı:
Esas No : 2008 / 29332 Karar No : 2008 / 3198
Merci : Yargıtay 9. Huk. Dai. Tarih : 10 /12/2008
Özü : Geçici görev yolluğu verilebilmesi için yemek ve konaklama giderinin fiilen
yapılması gerekli olup, bu düzenlemede yasa koyucunun ancak gerçek giderlerin karşılığı
olarak yolluk ödenmesini amaçladığı açıktır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 95
10.11.1.2. Danıştay Temyiz Kurulu
Esas No :1997 / 1377 Karar No : 2000/ 339
Merci : Danıştay 5. Dairesi Tarih : 31/01/2000
Özü : TODAİE'nin kamu yönetimi lisansüstü uzmanlık programına katılan davacının,
6245 sayılı Harcırah Kanununun 37. maddesi uyarınca memuriyet mahalli dışına gönderilen
memur durumunda olduğu, kendisine geçici görev gündeliği ve yolluk ödenmesi gerektiği
hakkında
Esas No : 1991 / 1059 Karar No : 1993 / 3743
Merci : Danıştay 5. Dairesi Tarih : 13/10/1993
Özü: 6245 Sayılı Harcırah Kanununun 14.maddesinde kurumlara ait bir
görevinyapılması amacıyla geçici olarak veya vekaleten başka bir yere gönderilenlere yolluk
verileceği öngörüldüğünden ve davacının dekanlığa seçilmesi geçici görevlendirme olmayıp,
atama niteliğinde olduğundan kendisine geçici görev yolluğu ödenmemesi yolunda tesis
edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı hakkında
Esas No : 1989 / 895 Karar No : 1990 / 512
Merci : Danıştay 5. Dairesi Tarih : 15/03/1990
Özü: Katıldığı sınavı kazanarak Türkiye Ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsünde
öğrenime başlayan davacıya, öğrenimi süresince 6245 sayılı yasanın42.maddesinde belirtilen
esaslar çerçevesinde geçici görev gündeliği verilmesi gerektiği hakkında Formun Üstü
10.3.1.6.1.2.2. Sayıştay Daire Kararları
6245 sayılı Harcırah Kanunu'nun 42'nci maddesinde geçici görevle başka yere
gönderilenlerden, 37'nci maddesinde ise mesleki bilgileri artırmak amacıyla memuriyet
mahalli dışında açılan kurs veya okullara gönderilenlerden söz edilmektedir. Bu itibarla
anılan Kanunun 37'nci maddesi uyarınca kursa katılanların 42'nci maddede yer alan 90 ve
180 günlük sınırlamalara tabi olmaması gerekeceği cihetle; kursa katılan personele kurs
süresince geçici görev gündeliğinin ödenmesinde mevzuata aykırı bir husus bulunmadığına,
Sayıştay 6. Daire Kararı 30.11.1999 / 9959
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 96
10.11.1.3. Sayıştay Genel Kurul Kararı
Tarih : 12.3.2007
No : 5181/2
Gereği görüşüldü: …………..
Mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya
okullara gönderilenlerin durumunun, 6245 sayılı Kanunun “Muvakkat vazife harcırahı”
başlıklı 14’üncü maddesinde düzenlenen geçici görevlendirmelerden ayrı olarak, anılan
Kanunun 37’nci maddesinde düzenlendiği, dolayısıyla kurs veya okula gönderilenlerin, geçici
görevlendirilenler hakkında uygulanan sınırlamalara tabi olmamaları gerektiği iddia
edilebilirse de, mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan kurs
veya okullara gönderilenler ile geçici görevle memuriyet mahalli dışına gönderilenlerin,
Kanunun farklı maddelerinde düzenlenmesi, bunlara yapılan ödemelerin mahiyetini ve
miktarını değiştirmemektedir. 6245 sayılı Kanunun 42’nci maddesi, Kanunun 14’üncü
maddesi uyarınca görevlendirilenlerin yanı sıra, 37’nci madde uyarınca görevlendirilenleri
de kapsayan bir genel çerçeve maddedir.
…………. Bu itibarla, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 37’nci maddesi uyarınca
mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya okullara
gönderilenlere ödenecek geçici görev gündeliklerinin, aynı Kanunun 42’nci maddesindeki
sınırlamalara tabi olması gerektiğine,
Karar verildi.
10.11.1.4. Sayıştay Temyiz Kurulu
Kararın Çeşidi: Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 25841
Kararın Tarihi : 04.11.2002
KONU: 6245 sayılı Harcırah Kanununun 39’uncu maddesinin, aynı Kanunun
33’üncü maddesinin (b) bendinde sayılanlara da uygulanması gerekeceğinden, ilköğretim
müfettişlerine günübirlik gidip geldikleri günlere ilişkin tam yevmiye ödenmesinin
mümkün olmadığı.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 97
10.12. Memleket iç ve dışında seyahat günlerinin hesabı:
Seyahat günlerine ait yevmiyeler, seyahat edilen vasıtanın hareket
saatinden gidilecek yere muvasalat saatine kadar gelen her 24 saat için
hesap olunur. Bu süreden az devam eden seyahatler bir gün itibar olunur.
Seyahat müddetinin her 24 saati aşan kesri tam gün sayılır.( Md.
43)
10.13. Geçici görev gündeliğinin verilebileceği azami süre:
Geçici bir görev ile başka bir yere gönderilenlere, görev mahalline
varış tarihinden itibaren bu Kanuna göre verilen gündelikler:
a. Yurtiçinde bir yıllık dönem zarfında aynı yerde, aynı iş için ve aynı
şahsa 180 günden fazla verilemez. İlk 90 gün için tam, takibeden 90 gün
için 2/3 oranında ödenir.
b. Yurtdışında ilk 180 gün tam ve müteakip günler için 2/3 oranında
ödenir.
Geçici görevlendirmelerde meydana gelecek ara vermeler bu
müddetleri veya gündelik miktarını artırmaya neden olamaz.
(Değişik: 16/6/1983 - 2851/3 md.) Gündelikleri 33 üncü
maddenin (b) fıkrasına göre tespit edilenlerle, 50 nci maddede sayılanlar
etüt ve inşaat maksadıyla arazi üzerinde bilfiil çalışan yüksek mühendis,
mühendis, jeolog, fen memuru, desinatör, topograf ve bunlarla birlikte
çalışmaları zorunlu bulunan diğer memur ve hizmetliler; Hükümeti
temsilen uluslararası konferanslara katılanlar;1402 sayılı Sıkıyönetim
Kanununun 26 ncı maddesinin (b) bendindeki personelden sıkıyönetim
süresince memuriyet mahalli dışında geçici olarak görevlendirilenler ile
bunlardan sıkıyönetim mahkemelerinde görevlendirilenler (Bu
mahkemelerin görevleri sona erinceye kadar) ve sıkıyönetim
mahkemelerince verilmiş bulunan kararlara ilişkin olarak kanunları
uyarınca Askeri Yargıtay Daireler Kurulu, Daireler ve Başsavcılığında
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 98
görevlendirilecek tetkik hakimi, Cumhuriyet savcısı ve savcı
yardımcılarından (Bu görevleri sona erinceye kadar) hakkında bu madde
hükmü uygulanmaz. (Madde 42 –Değişik: 11/12/1981 - 2562/17
md.)
10.14. Aile Masrafı:
Aile masrafı, aile fertlerinden her biri için memur veya hizmetlilerin
bu Kanuna göre müstehak oldukları taşıt ücreti ile gündeliklerinden oluşur.
Ancak, özel taşıt kiralanması suretiyle gidilmesi zorunlu olan yerlere
memur veya hizmetli ile birlikte seyahat eden aile fertleri için ayrıca taşıt
ücreti ödenmez.( Madde 44 –Değişik: 11/12/1981 - 2562/18 md.)
GEREKÇE
Kanunun 44'üncü maddesine göre aile masrafı, aile efradından her biri için memur veya
hizmetlinin müstehak olduğu yol giderinin tamamı ile yevmiyenin yarısından oluşmakta iken, bu
maddede yapılan değişiklikle aile masrafı içindeki yevmiye, aile efradından her biri için memur
veya hizmetlinin müstehak olduğu miktara yükseltilmiştir.
10.15. Müfettiş ve benzerlerinin aile ve yer değiştirme masrafı:
33 üncü maddenin (b) fıkrası şümulüne girenlerin vazife
seyahatlerinde aileleri efradı için harcırah verilmez. Ancak bunlardan
(…) (1) mıntıkaları tebdil olunanlara yeni mıntıka merkezlerine kadar bu
kanun hükümlerine göre aile ve yer değiştirme masrafı verilir.(Md. 24)
GEREKÇE:
Müfettiş ve emsalinin teftiş, tahkik tetkik ve saire maksadiyle
yapacakları seyahatlerde aileleri için harcıraha müstehak olmadıklarını,
ancak bu vazifelere ilk defa tayin edilenlere mıntıka merkezi tedbil
olunanlara aile ve yer değiştirme masrafı da verilmesini derpiş eden madde
hükmü, bugünkü hükümlere ayniyet arz etmektedir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 99
10.16. Yer Değiştirme Masrafı:
10.16.1. Yurtiçinden yer değiştirme masrafı:
Yurtiçinde yer değiştirme masrafı memur veya hizmetlinin;
a. Kendisi için yurtiçi gündeliğinin yirmi katı,
b. Harcıraha müstehak aile fertlerinin her biri için yurtiçi gündeliğinin
on katı (Bu miktar yurtiçi gündeliğinin kırk katını aşamaz),
c. Her kilometre veya deniz mili başına, yalnız kendisi için yurtiçi
gündeliğinin yüzde beşi,
Olarak hesaplanır.
(Değişik: 21.04.2005-5335/4-d) (1) 13, 15, 16 ve 17 nci
maddelerde yazılı olup aile fertlerinin memur veya hizmetli ile birlikte
olmaksızın başka bir mahalle gitmeleri veya bu mahalden dönüşleri
dolayısıyla harcırah verilmesi kabul edilen hallerde, aile fertlerine verilecek
yer değiştirme masrafı, bunlardan birisinin memur veya hizmetli olarak
nazarı itibara alınması suretiyle hesaplanır.
(Ek: 16/6/1983 - 2851/4 md.) Bu maddeye göre harcıraha
müstehak memur veya hizmetlinin eski görev mahallinden yeni görev
mahalline atanan memur veya hizmetli eşine (c) bendi uyarınca
hesaplanacak miktarın yarısı ödenir. (Madde 45 –Değişik: 11/12/1981
- 2562/19 md.)
GEREKÇE (Md 45)
Harcırah Kanununun 45'inci maddesine göre, yurt içi yer değiştirme gideri kilometre
veya deniz mili basına verilen ücret ile memur veya hizmetlinin aile efradı olmadığına göre 2
veya 4 gündelik üzerinden ödenen miktarın toplamından oluşmakta idi. Bu ödeme yer
değiştirme suretiyle atanmaları yapılan personelin taşınma giderlerini karşılayamadığı gibi,
değişen ekonomik duruma ve artan tasıma fiyatlarına göre önemini giderek yitirmiştir. Bu
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 100
durumun giderilmesi yapılacak ödemede ekonomik duruma göre artış sağlamak ve hiç olmazsa
sürekli görevle atananların yapacakları giderleri karşılamak amacıyla söz konusu madde
değiştirilmiştir.
Buna göre, yurt içi yer değiştirme gideri yine iki unsurdan oluşmaktadır. Bunlardan
kilometre veya deniz mili başına verilecek ücretin Bütçe Kanunlarında gösterilmesi öngörülmüş,
aile efradı bulunup bulunmadığına göre ödenecek kısım ise, memur veya hizmetlinin kendisi için
aylık veya ücret tutarının yansı, aile efradından her biri için de US üzerinden hesaplanması kabul
edilmiştir. Ancak, yurt içi yer değiştirme giderinin aile efradı bulunup bulunmadığına göre Ö-
denecek kısmının toplamı, ilgilinin aylık veya ücret tutarını geçemeyecek bunlardan aylıkları
dördüncü derecenin birinci kademesinden aşağı olanlar için ise kendi aylıkları yerine dördüncü
derecenin birinci kademe aylığı hesaplamaya esas alınacaktır.
10.16.1.1. Hesaba esas tutulacak kilometre veya deniz mili:
Yer değiştirme masrafının hesabında dikkate alınacak kilometre veya
deniz mili,
a. Yurtiçinde, iki mahal arasında mutat olan, gidip gelmeye elverişli
en kısa kara ve deniz yolu,
b. Yurtdışında, ülkeler ve bölgelerine göre, Dışişleri ve Ulaştırma
Bakanlıklarının görüşü alındıktan sonra Maliye Bakanlığının teklifi üzerine
Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek mesafeler,
Esas tutularak bulunur. (Md. 47 –Değişik: 11/12/1981 -
2562/21 md.)
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 101
10.16.1.2. Yer değiştirme ile ilgili Sayıştay Genel Kurul Kararları
Karar no : 4793/1
Genelge seri no : 450
karar tarihi : 13.12.1993
Yurtdışı sürekli görev yolluğuna ilişkin olarak, 6245 sayılı harcırah
kanununun 46 ncı maddesinin (c) bendi hükmü gereğince verilecek yer
değiştirme masrafının mesafeye göre değişen kısmının hesaplanmasında,
aynı kanunun 47 nci maddesinin (b) bendi uyarınca çıkarılan 28.5.1982
tarih ve 8/4778 sayılı bakanlar kurulu kararına ekli cetvellerde gösterilen
mesafelerin esas alınması gerektiği, yurtiçindeki veya yurtdışındaki fiili
görev mahalli dikkate alınarak farklı bir mesafe tesbitinin mümkün
bulunmadığı hk.
Karar tarihi/ no : 24.09.1987/4606/1
Her ikisi de memur veya hizmetli olan eşlerden birinin emekli olması
ve başka bir yerde ikamet edeceğini beyan etmesi halinde, 6245 sayılı
kanunun değişik 45'inci maddesine göre yer değiştirme masrafının
değişken unsurunun bunlara tam olarak ödenmesi hk.
Karar tarihi/ no : 16.09.1985/4509/1
Genelge seri no. 369
6245 sayılı harcırah kanununun değişik 47'nci maddesi uyarınca
yurt içi yer değiştirme masrafının değişken unsurunun, gidip gelmeye
elverişli ve çoğunlukça kullanılması mutat olan en kısa yol üzerinden
hesaplanmasının uygun olacağı hk.
Karar tarihi/ no : 09.05.1985 /4497/3
R.g. 31.5.1985-18770 genelge seri no. 362
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 102
5442 sayılı il idaresi kanununun 8'inci maddesinin (b) bendi hükmü
uyarınca önce valilik emrine verilip, sonra valilikçe asıl görev yapacakları
ilçe, bucak veya köylere atanan öğretmenlere ödenecek harcırahın
unsurlarından biri olan yer değiştirme masrafının hesabında, kendisi ve
harcıraha müstehak aile fertlerinin, her biri için, yurt içi gündeliğinin belirli
kat tutarında verilecek sabit unsurun her iki atama için de dikkate
alınması gerektiği ve içtihadın bu yolda birleştirilmesi hk.
Karar tarihi/ no : 21.06.1982/4215/2
Genelge seri no. 334
6245 sayılı harcırah kanununa 2562 sayılı kanunun 30 uncu
maddesiyle eklenen geçici 1 inci maddesinde dış seyahatlerde yer
değiştirme masrafına ilişkin olarak öngörülen yeniden değerlendirmenin,
idare tarafından yapılması gerektiği; değerlendirme için ihtiyaç duyulan
bilgilerin, usulüne göre sayıştay'dan tamin edileceği hk.
K. 4585/1
T. 13.11.1986
İlçe merkezinden köye köyden ilçe merkezine veya köyden köye
atanan memurlar ( yeni görev yerleri "memuriyet mahalli" dışında olmak
koşuluyla sürekli görev yolluğu ödenmesi gerekeceği )
6245/m.3/g, 5, 9, 10/1
Yetkili makamın onayına göre aynı ilçe hudutları içinde ilçe
merkezinden köye, köyden ilçe merkezine veya köyden köye atanan
memurlara, yeni görev yerleri "memuriyet mahalli" dışında olmak
koşuluyla sürekli görev yolluğu ödenmesi gerekir.
Yetkili makamın onayına göre aynı ilçe hudutları içinde ilçe
merkezinden köye, köyden ilçe merkezine veya köyden köye atanan
memurlara, yeni görev yerleri "memuriyet mahalli" dışında olmak
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 103
koşuluyla sürekli görev yolluğu ödenmesi gerektiğine oybirliğiyle karar
verildi.
K. 4497/3
T. 9.5.1985
Öğretmenlere ödenecek yer değiştirme masrafı ( önce valilik emrine
verilip sonra valilikçe asıl görev yapacakları ilçe bucak veya köylere
atanan - her iki atama için de dikkate alınması gereği )
6245/m.5,9,10/1,45; 5442/m.8; 2451/m.2, 3, 3046/m.43
5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 8'inci maddesinin ( B ) bendi
hükmü uyarınca önce valilik emrine verilip, sonra valilikçe asıl görev
yapacakları ilçe, bucak veya köylere atanan öğretmenlere ödenecek
harcırahın unsurlarından biri olan yer değiştirme masrafının hesabında,
kendisi ve harcıraha müstahak aile fertlerinden her biri için, yurtiçi
gündeliğinin belirli katı tutarında verilecek sabit unsurun her iki atama için
de dikkate alınması gerektiğine ve içtihadın bu yolda birleştirilmesine
çoğunlukla karar verildi.
…
Yukarıda açıklanan hükümlerden anlaşılacağı üzere, bakanlık veya
tüzelkişiliği haiz genel müdürlüklerin taşra teşkilatında görevli ve merkeze
bağlı memurlardan, 5442 sayılı Kanunun "I- İl memurlarının tayin usulü"
başlıklı kısmında yer alan 8'inci maddesinin ( A ) bendinde yazılı olanların
atamaları, görev yerleri de belirtilmek suretiyle doğrudan doğruya
bakanlık veya genel müdürlüklerce yapılmakta, bunların dışında kalanlar
önce bakanlık veya genel müdürlüklerce valilik emrine, sonra da valilerce
görev yerlerine atanmaktadırlar. Böylece bu gibi memurlar farklı mevzuat
gereği ayrı kurumlarca ve iki kez atamaya tabi tutulmakta ve haklarında
iki ayrı atama işlemi söz konusu olmaktadır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 104
6245 sayılı Kanunun 10'uncu maddesinde, memurların, her atama
işleminde yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme
masrafından oluşan harcıraha müstahak olacakları belirtildiğine göre,
5442 sayılı Kanunun 8'inci maddesinin (b ) bendi uyarınca, bakanlıklarca
valilik emrine, valilerce de asıl görev yapacakları yere atanan memurlara,
yukarıda belirtilen unsurlardan oluşan harcırahın iki kez ödenmesi
gerekmektedir.
………………….
Öte yandan, yer değiştirme masrafının sabit unsuru, yeni görev
yerine varış tarihinden o mahalde ev bulup yerleşinceye kadar geçecek
günlere ait giderlerle diğer çeşitli giderleri karşılamak amacıyla
ödenmektedir. 5442 sayılı Kanunun 8'inci maddesinin ( B ) bendi
uyarınca, önce valilik emrine atanıp ile gelen sonra valilikçe atandığı ilçe,
bucak veya köylerdeki asıl görev yerine giden memur söz konusu giderleri
iki kez yapacağından, kendisine kat yevmiyesinin her iki atama için ayrı
ayrı ödenmesi, amaca da uygun düşecektir.
Bu nedenlerle, 5442 sayılı Kanunun 8'inci maddesinin ( B ) bendi
hükmü uyarınca önce valilik emrine atanıp, sonra valilikçe asıl görev
yapacakları ilçe, bucak veya köylere gönderilen memurlara bu meyanda
öğretmenlere ödenecek yer değiştirme masrafının hesabında, kendisi ve
harcıraha müstahak aile fertlerinin her biri için yurtiçi gündeliğinin belirli
katı tutarında verilecek sabit unsurunun her iki atama için ayrı ayrı
dikkate alınmasında kanuna aykırı bir husus bulunmamaktadır.
5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 8'inci maddesinin ( B ) bendi
hükmü uyarınca önce valilik emrine verilip, sonra valilikçe asıl görev
yapacakları ilçe, bucak veya köylere atanan öğretmenlere ödenecek
harcırahın unsurlarından biri olan yer değiştirme masrafının hesabında,
kendisi ve harcıraha müstahak aile fertlerinden her biri için, yurtiçi
gündeliğinin belirli katı tutarında verilecek sabit unsurun her iki atama için
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 105
de dikkate alınması gerektiğine ve içtihadın bu yolda birleştirilmesine
çoğunlukla karar verildi.
Yukarıda yer verilen hükümün, Sayıştay Genel Kurulu Kararı ile
birlikte değerlendirilmesi neticesinde; yer değiştirme masrafının
hesabında her iki atama için de ayrı ayrı hesaplama yapılması
gerekmektedir.
GEREKÇE (Md 47)
Bu madde, yer değiştirme masrafının hesaplanmasında esas tutulacak kilometre veya
deniz milinin sureti teshilini hükme bağlamaktadır. Bu hükme göre bu hususta nazarı itibara
alınacak mesafe, yeni eski memuriyet mahalleri arasında gidip gelmeye elverişli kara ve
denizyolu olup bunun hesaplanmasında memurun bu kamuna göre seyahat etmeye müstehak
olduğu yol ve vasıtanın rolü yoktur. Zira bu son yol ve vasıta yalnız mesafeye göre değil-
yevmiyeler de nazarı itibare alınmak suretiyle- ekonomik bakımdan elverişli olmasına göre
taayyün eder.
Ancak layihada derpiş edilmiş bazı hususi haller vardır ki bu hallerde memur yeni tayin
olunduğu mahalle ailesi efradiyle birlikte aynı yerden hareket ederek gitmez; memur başka yerden
ve ailesi de başka yerden hareket ederek yeni memuriyet mahalline gelirler. Mesela: Layihanın
16’ncı maddesinin B fıkrasına göre ailesi yasak bir bölgeden çıkarılarak yasak olmıyan bölgede
ikamet eden bir askeri şahsın yasak olmıyan bir yere tayini halinde ailesi, ikamet yerinden yeni
memuriyet mahalline ve memur ise eski vazife mahallinden yeni vazife mahalline kadar seyahat
edeceklerdir. Yani memurla ailesinin yeni vazife mahalline gitmek için hareket ettikleri yerler ve
binnetice mesafeler başka başkadır. Yer değiştirme masrafı ise memur ve ailesi efradının aynı
yerde bulunduğu göz önünde tutularak prensip itibariyle bunların yeni memuriyet mahalline
kadar ve beraberce eşya nakil ve sair masraflarını karşılamak için verilir, işte bu maddede bu gibi
hallerde 46'ncı maddenin son fıkrası hükmü uygulanacak ve memur eski vazife mahallinden yeni
vazife mahalline kadar olan mesafe ile ailesi efradının ikamet ettiği yerden keza yeni vazife (veya
ikamet) yerine kadar olan mesafelerin mecmuunun yansı, yer değiştirme masrafını kilometre
başına verilecek unsurunun hesaplanmasında esas tutulacaktır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 106
10.16.2. Yurt Dışında Yurtdışı yer değiştirme masrafı:
Yurtdışı yer değiştirme masrafı memur veya hizmetlinin;
a. Kendisi için yurtdışı gündeliğinin yirmi katı,
b. Harcıraha müstehak aile fertlerinin her biri için yurtdışı
gündeliğinin sekiz katı (Bu miktar yurtdışı gündeliğinin otuz iki katını
aşamaz),
c. Her kilometre veya deniz mili başına yalnız kendisi için yurtdışı
gündeliğinin binde yedisi,
Olarak hesaplanır.
(Mülga ikinci fıkra: 1/7/2006-5538/2 md.)
(Ek: 16/6/1983 - 2851/5 md.) Yabancı ülkelerden dönüşlerde,
yer değiştirme masrafının yukarıdaki (c) bendine göre verilecek kısmı, aynı
şehirde ikamet eden her ikisi de memur veya hizmetli olan eşlerden yalnız
birisi için hesaplanıp ödenir. (Madde 46 –Değişik: 11/12/1981 -
2562/20 md.)
GEREKÇE (Md 46)
Kanunun mevcut sekline göre 47'nci maddede yer alan yurt dışı yer
değiştirme masrafı ile ilgili hüküm, ilgisi nedeniyle bu defa 46'ncı madde
olarak yeniden düzenlenmiştir.
Yeni hüküm, eskiden sadece kilo olarak yapılmış olan tesbiti terk
etmekte ve yurt dışı yer değiştirmelerde de yurt içindeki yer değiştirmelerde
uygulanacak olan sisteme paralellik getirmektedir. Ancak, yurt içinden farklı
olarak
Yer değiştirme giderinin memur veya hizmetlinin aile efradı
bulunup bulunmadığına göre ödenecek kısmı, ilgiliye yurt dışına Ödenecek
aylık veya ücret tutarını geçmemek üzere; kendisi için bu aylık tutarının
yansı, aile efradından her biri için de beşte biri oranında hesaplanacak
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 107
b. Kilometre veya deniz mili başına verilecek miktar ise, yurt dışı
aylık veya ücret tutarının bir buçuk katını geçmemek üzere, yurt içinde
kilometre veya deniz mili için tesbit olunan miktarın iki katı üzerinden
ödenecektir.
Ancak, yurt dışına gidişte yukarıdaki esaslara göre hesaplanacak yer
değiştirme giderinin yarısı verilecektir.
10.16.3. İlgili Yargı Kararları
10.16.3.1. Sayıştay Daire Kararı
1. Daire 1996/172 E.N , 1996/190 K.N.
Özet:6245 Sayılı harcırah kanununun 46/1/c maddesinde öngörülen
"mesafeye bağlı yolluğun" yurtdışında görevli olanların çalışan eşlerine
yurda dönüşlerinde ödenmesinde Danıştay'ın yerleşik kararlarının
gerekçelerine bağlı kalınarak emsal alınmasında bir engel
bulunmamaktadır.
10.16.3.2. Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 22700
Kararın Tarihi : 10.03.1992
KONU : Yurtdışı kadrolarında görevli iken vefat eden memurların
ailelerine yurda dönüşleri nedeniyle ödenen yurtdışı sürekli görev
yolluğunda aile fertlerinden birisinin memur olarak nazara itibara alınması
suretiyle hesaplanarak yurtdışı yer değiştirme masrafı ödenmiş olduğuna
göre vefat eden memurun kendisi için ayrıca "kat yevmiyesinin"
ödenemeyeceği.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 108
10.16.4. Hesaba esas tutulacak kilometre veya deniz mili:
Madde 47 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/21 md.)
Yer değiştirme masrafının hesabında dikkate alınacak kilometre
veya deniz mili,
a. Yurtiçinde, iki mahal arasında mutat olan, gidip gelmeye
elverişli en kısa kara ve deniz yolu,
b. Yurtdışında, ülkeler ve bölgelerine göre, Dışişleri ve Ulaştırma
Bakanlıklarının görüşü alındıktan sonra Maliye Bakanlığının teklifi üzerine
Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek mesafeler,
Esas tutularak bulunur.
GEREKÇE (Md 47)
Bu madde, yer değiştirme masrafının hesaplanmasında esas tutulacak kilometre
veya deniz milinin sureti teshilini hükme bağlamaktadır. Bu hükme göre bu hususta
nazarı itibara alınacak mesafe, yeni eski memuriyet mahalleri arasında gidip
gelmeye elverişli kara ve denizyolu olup bunun hesaplanmasında memurun bu
kamuna göre seyahat etmeye müstehak olduğu yol ve vasıtanın rolü yoktur. Zira bu son
yol ve vasıta yalnız mesafeye göre değil- yevmiyeler de nazarı itibare alınmak suretiyle-
ekonomik bakımdan elverişli olmasına göre taayyün eder.
Ancak layihada derpiş edilmiş bazı hususi haller vardır ki bu hallerde memur yeni tayin
olunduğu mahalle ailesi efradiyle birlikte aynı yerden hareket ederek gitmez; memur başka
yerden ve ailesi de başka yerden hareket ederek yeni memuriyet mahalline gelirler. Mesela:
Layihanın 16’ncı maddesinin B fıkrasına göre ailesi yasak bir bölgeden çıkarılarak yasak
olmıyan bölgede ikamet eden bir askeri şahsın yasak olmıyan bir yere tayini halinde ailesi,
ikamet yerinden yeni memuriyet mahalline ve memur ise eski vazife mahallinden yeni vazife
mahalline kadar seyahat edeceklerdir. Yani memurla ailesinin yeni vazife mahalline gitmek
için hareket ettikleri yerler ve binnetice mesafeler başka başkadır. Yer değiştirme masrafı ise
memur ve ailesi efradının aynı yerde bulunduğu göz önünde tutularak prensip itibariyle
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 109
bunların yeni memuriyet mahalline kadar ve beraberce eşya nakil ve sair masraflarını
karşılamak için verilir, işte bu maddede bu gibi hallerde 46'ncı maddenin son fıkrası hükmü
uygulanacak ve memur eski vazife mahallinden yeni vazife mahalline kadar olan mesafe ile
ailesi efradının ikamet ettiği yerden keza yeni vazife (veya ikamet) yerine kadar olan
mesafelerin mecmuunun yansı, yer değiştirme masrafını kilometre başına verilecek unsurunun
hesaplanmasında esas tutulacaktır.
10.16.5. İlgili Yargı Kararları
10.16.5.1. Sayıştay Daire Kararları
47 S6.D 4.11.1997 K. 9417
47 S8.D 9.3.2004
10.16.5.2. Sayıştay Genel Kurulu Kararları
47 SGKK 16.9.1985
47 SGKK 13.12.1993
10.16.5.3. Danıştay Daire Kararları:
10.16.5.4. 5. Daire 1995/2039 E.N , 1997/2612 K.N.
İlgili Kavramlar
Özet: Kanunda harcırahın amacı ve niteliğine ilişkin olarak belirtilen esaslar
gözönüne alındığında, harcırahın unsurları ve davacının bunlardan hangisini alabileceği
gözetilerek karar verilmesi gerekir.
İçtihat Metni
Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı): ... Kaymakamlığı
Diğer Davalı : ... Mal Müdürlüğü
Karşı Taraf : ...
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 110
İsteğin Özeti : Ankara İdare Mahkemesinin 14.2.1995 günlü, E:1994/1078,
K:1995/197 sayılı kararının dilekçede yazılı nedenlerle temyizen incelenerek bozulması
isteminden ibarettir.
…
… İlçe Tarım Müdürlüğünde, görev yapmakta iken ... İl Kontrol Laboratuarı
Müdürlüğü emrine naklen atanan davacı, kendisine sürekli görev yolluğu ödenmeyeceğine
ilişkin 8.8.1994 günlü işlemin iptali istemiyle dava açmıştır.
Ankara İdare Mahkemesinin 14.2.1995 günlü, E:1994/1078. K-.1995/197 sayılı
kararıyla; 657 sayılı Yasanın 177. maddesi ile bir görevin ifası için sürekli veya geçici olarak
görev yerinden ayrılan devlet memurlarına yol gideri ve gündeliklerinin ödeneceğinin kurala
bağlandığı, naklen atama işlemi neticesinde davacının anılan yasada öngörülen yolluğu hak
ettiği, davalı idarece tesis edilen sürekli görev yolluğu verilmemesine ilişkin işlemde usul ve
yasaya uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
Davalı idare; davacının ilçede görev yapmakta iken de il merkezinde ikamet ettiğini,
dolayısıyla naklen atama işlemi sonucunda fiilen taşınmadığını, aksi yönde beyanının 6245
sayılı Yasanın 60. maddesi kapsamına gireceğini öne sürmekte ve idare mahkemesi kararının
temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
6245 sayılı Harcırah Kanununun "Harcırahın Unsurları" başlıklı 5. maddesinde
harcırahın yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafını ihtiva ettiği
belirtilerek dört unsuru olduğu kabul edilmiştir. Anılan yasanın 10. maddesinin 1. fıkrasında
ise yurt içinde veya dışındaki daimi bir vazifeye yeniden veya naklen tayin olunanlarla
yabancı memleketlerdeki memuriyet merkezi tebdil olunan veyahut bu yerlerden yurt içinde
diğer bir daimi vazifeye tayin edilen memur ve hizmetlilere yeni vazife mahallerine kadar yol
masrafı yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafının birlikte verileceği hükme
bağlanmıştır. Memuriyet mahalli ise 3. maddenin (g) bendinde, memur ve hizmetlinin asıl
görevli olduğu veya ikametgahının bulunduğu şehir ve kasabaların belediye sınırları içinde
bulunan mahaller ile bu mahallerin dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından
bu şehir ve kasabaların devamı niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin götürüldüğü veya
kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip gelinebilen yerler olarak tanımlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; ... İl merkezine naklen atanan davacının, daha önceki
görev yeri ... İlçesinde çalışmakta iken de ailesiyle birlikte ...'da ikamet ettiği ve ...
Kaymakamlığınca verilen izin sonucu her gün ...'ya gidiş geliş yaptığı anlaşılmaktadır.
Kanunda harcırahın amacı ve niteliğine ilişkin olarak belirtilen esaslar göz önüne
alındığında, davacı ve ailesinin ...'da ikamet etmeleri dolayısıyla fi-, ili şartları
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 111
gerçekleşmediğinden adı geçenin aile masrafı ve yer değiştirme masrafı alamayacağı açık
olmakla beraber, harcırahın diğer iki unsuru olan yol masrafı ile davacının eski memuriyet
mahalli ile naklen atandığı mahal arasındaki uzaklık göz önüne alınarak tespit edilecek bir
günlük yevmiyenin davacıya verilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, mahkemece 6245 sayılı Harcırah Kanununun ilgili hükümleri ve fiili
durum incelenmeksizin 657 sayılı yasada yer alan konuya ilişkin genel hükümlere dayanılarak
verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle, Ankara İdare
Mahkemesinin 14.2.1995 günlü, E:1994/1078. K:1995/197 sayılı kararının 2577 sayılı İdari
Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı
maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar
gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine,
17.11.1997 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
10.17. Evini Götürmeyen Memura Harcırah Verilmeyeceğine Dair Danıştay Kararı
Danıştay 2.Dairesi
Esas No : 2004/6912,
Karar No : 2007/1670
Özeti : 6245 sayılı Harcırah Kanunu'nun 5. maddesinde, harcırahın, yol masrafı,
yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masraflarını ihtiva ettiğinin belirlenmesi karşısında;
kadrosu Muğla'dan Ankara'ya alınmakla birlikte, Ankara'ya hiç gitmeyen ve görev yapmayan
davacının atanmasının, daha sonradan ikametgahının bulunduğu yere yapılmasından dolayı,
kendisine harcırah verilmeyeceği hakkında.
…
İsteğin Özeti : Muğla İdare Mahkemesi'nin 26.12.2003 günlü, E:2003/218,
K:2003/1285 sayılı kararının, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
…
Dosyanın incelenmesinden; T. Halk Bankası Muğla Şubesinde şef olarak görev yapan
davacının 4046 sayılı Yasa uyarınca hizmetine ihtiyaç kalmadığı gerekçesi ile Genel
Müdürlük kadrosuna "banka şube şefi" olarak atamasının yapıldığı, daha sonra aynı Yasa
uyarınca Orman Genel Müdürlüğü, Muğla Orman Bölge Müdürlüğü, ... Orman İşletme
Müdürlüğü emrine şef olarak atandığı, davacının Genel müdürlük emrine atandığına ilişkin
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 112
yazıyı 10.6.2002 günü tebellüğ ederek "yeni görevine başladığını" bildiren Muğla-İkamet
adresli dilekçeyi imzaladığı, davacı Genel Müdürlük emrine atanmakla birlikte gerek davacı,
gerekse davalı tarafından, davacının T.Halk Bankası Genel Müdürlüğünün bulunduğu Ankara
ilinde hangi birimde görev yaptığına dair bir bilgi ve belge sunulamadığı, bu durumun
davacının idari olarak Genel müdürlük kadrosuna ataması yapılmış olmakla birlikte, Muğla
ilindeki ikametgahında yeni görev beklediğini gösterdiği, sonuç olarak Ankara’ya hiç
gitmeyen ve görev yapmayan davacının ikametgahının bulunduğu, Muğla İl Merkezindeki
Orman Bakanlığı kuruluşuna yapılan ataması sebebiyle, Harcırah Kanununun yukarıya
alınan 5. maddesindeki unsurlardan hiç birine hak kazanmadığı anlaşıldığından, dava konusu
işlemde hukuka aykırılık, davanın reddine ilişkin idare mahkemesi kararında ise hukuki isabet
görülmemiştir.
Açıklanan sebeplerle, davalı idare temyiz isteminin kabulü ile idare mahkemesi
kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür………………
Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesi'nce dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından,
yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin işin gereği düşünüldü:
Dava, Türkiye Halk Bankası Genel Müdürlüğü emrinde şef olarak görev yapmakta
iken, Muğla Orman Bölge Müdürlüğü, ... Orman İşletmesi'ne şef olarak atanan davacının,
sürekli görev yolluğunun ödenmesi amacıyla yaptığı başvurusunun reddine ilişkin 06.01.2003
günlü, 104 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
Muğla İdare Mahkemesi'nin 26.12.2003 günlü, E:2003/218, K:2003/1285 sayılı
kararıyla; bakılan davada, davacının T. Halk Bankası Muğla Şubesi'nde, şef olarak görev
yapmakta iken, Genel Müdürlük emrine naklen atandığı, bu atamaya ilişkin 16.05.2002
günlü, 67 sayılı işlemi, 30.05.2002 gününde tebellüğ ederek, görevine 10.06.2002 gününde
başladığı, sonrasında ise, T. Halk Bankası Genel Müdürlüğü İşe Alma ve Kariyer Planlama
Daire Başkanlığı'nın 05.11.2002 günlü işlemi ile ... Orman İşletme Müdürlüğü'ne şef olarak
atandığı görülmekte olup, davacının Muğla Halk Bankası Şubesi'nde şef olarak görev
yapmakta iken, önce Halk Bankası Genel Müdürlük emrine atanması, sonra buradan da
şimdiki görev yaptığı ... Orman İşletme Müdürlüğü'ne atamasının yapılmış olması sebebiyle
yaratılan fiili ve hukuki durum karşısında, davalı idarenin, davacının aslında Muğla'dan hiç
ayrılmadığı ve yolluk almayı hak etmediği yönündeki savunması kabul edilebilir olarak
gözükmediği ve öte yandan yukarda belirtilen söz konusu bu durum değerlendirilmeksizin ve
araştırılmaksızın tesis edildiği gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
Davalı idare vekili, 22.11.2002 cuma günü tebliğ edilen atama emri üzerine
25.11.2002 pazartesi günü işe başladığı hususu dikkate alındığında, davacının Ankara İli'ne
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 113
hiç gitmediğini, bu nedenle harcırah almaya hak kazanamadığını öne sürmekte ve İdare
Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
6245 sayılı Harcırah Kanununun 5. maddesinde, harcırahın, yol masrafı, yevmiye,
aile masrafı ve yer değiştirme masrafını ihtiva edeceği, ilgilinin bu kanun hükümlerine göre
bunlardan birine, bir kaçına veya tamamına müstahak olabileceği; 10. maddesinin 1.
fıkrasında da, "Yurt içinde veya dışındaki daimi bir vazifeye yeniden veya naklen tayin olunan
memur ve hizmetlilere yeni vazife mahalline kadar harcırah verileceği" hükümlerine yer
verilmiştir.
Bu hükümlerden naklen veya değişme suretiyle başka bir yere tayin edilen memurlara,
tayinleri sırasında bulundukları yerden atandıkları yere kadar görevin mahiyetine göre
harcırah verileceği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; T. Halk Bankası Muğla Şubesinde şef olarak görev yapan
davacının, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun uyarınca Türkiye Halk
Bankası Genel Müdürlüğü'ne istihdam fazlası personel olarak aktarıldığı, daha sonra da aynı
Kanun uyarınca Orman Genel Müdürlüğü, Muğla Orman Bölge Müdürlüğü, ... Orman
İşletme Müdürlüğü emrine şef olarak atandığı, davacının Genel müdürlük emrine atandığına
ilişkin yazıyı 10.06.2002 günü tebellüğ ederek "yeni görevine başladığını" bildiren ve ...
adresli dilekçeyi imzaladığı, davacı Genel Müdürlük emrine atanmakla birlikte gerek kendisi,
gerekse davalı tarafından, davacının Türkiye Halk Bankası Genel Müdürlüğü'nün bulunduğu
Ankara ilinde hangi birimde görev yaptığına dair bir bilgi ve belge sunulamadığı, bu
durumun davacının idari olarak Genel Müdürlük kadrosuna ataması yapılmış olmakla
birlikte, Ankara'da hiç görev yapmadığını ve ikamet adresinin hiç değişmediğini gösterdiği,
sonuç olarak Ankara'ya hiç gitmeyen ve görev yapmayan davacının ikametgahının bulunduğu
yere yapılan ataması sebebiyle, Harcırah Kanunu'nun yukarıya alınan 5. maddesindeki
unsurlardan hiç birine hak kazanmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka
aykırılık, aksi yöndeki idare mahkemesi kararında ise, hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle Muğla İdare
Mahkemesi'nce verilen 26.12.2003 günlü, E.-2003/218, K:2003/1285 sayılı kararın 2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin l/b. fıkrası uyarınca bozulmasına,
aynı maddenin 3622 sayılı Kanunla değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen
hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye
gönderilmesine, kullanılmayan 16,40.-YTL yürütmeyi durdurma harcının isteği halinde davalı
idareye iadesine, 12.04.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 114
10.18. Memuriyet Mahalli ve Görev Mahalli Dışında İkamet İle
İlgili Açıklama:
6245 sayılı Harcırah Kanununun tanımlar başlıklı 3’üncü maddesinin
(g) bendinde Memuriyet mahalli kavramı; "Memur ve hizmetlinin asıl
görevli olduğu veya ikametgâhının bulunduğu şehir ve kasabaların
belediye sınırları içinde bulunan mahaller ile bu mahallerin dışında
kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu şehir ve kasabaların
devamı niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin götürüldüğü veya
kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip gelinebilen yerleri" şeklinde,
başka yer kavramı ise (h) bendinde "Yukarıda (g) fıkrasında yazılı
memuriyet mahalli dışındaki yerleri" şeklinde tanımlanmıştır.
Bu tanımda, memuriyet mahallinin sınırları konusunda kullanılan
unsurlardan biri de memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya
ikametgâhının bulunduğu şehir ve kasabaların belediye sınırlarıdır. Her ne
kadar madde metninde, Büyükşehir belediyesi ifadesi kullanılmamış olsa
da bugüne kadarki uygulamada Büyükşehir belediyesi bulunan illerimizde
bu sınırlar Büyükşehir belediye sınırları olarak dikkate alınmış ve uygulama
bu yönde yapılmıştır. Belediye sınırları içinde bulunan mahaller ile bu
mahallerin dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu
şehir ve kasabaların devamı niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin
götürüldüğü yerleri “mücavir alan” olarak nitelendirebiliriz.
657 sayılı Kanunun ek 20'inci maddesinde; "Devlet memurlarının
görev yaptıkları kurum ve hizmet birimlerinin bulunduğu yerleşme
merkezlerinde (mücavir alanları dahil belediye ve köy hudutları içerisinde)
ikamet etmeleri esastır. Devlet memurlarının görevini aksatmamak kayıt
ve şartıyla birinci fıkrada belirlenen hudutlar dışında ikamet etmelerine
mensup oldukları kurumun yetkili amirince izin verilebilir." Mezkûr hüküm
uyarınca Devlet memurları için asıl olan görev mahallinde ikamet
etmeleridir. Ancak mensup oldukları kurumun yetkili amirlerinin izni ile
görev mahalli dışında ikamet etmekte mümkündür.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 115
Devlet memuru olarak çalışan ve görev mahalli dışında mevzuata
uygun olarak ikamet ederken ikamet mahallindeki bir göreve sürekli
görevle tayin edilen personele yol masrafı ile günlük yevmiyenin
ödenmesi, zaten yeni atandığı yerde ikamet ettiği için ise yer değiştirme
masrafının ödenmemesi gerekmektedir.
10.18.1. İlgili Yargı Kararları
10.18.1.1. Sayıştay Daire Kararları
Kararın Çeşidi : 6.Daire Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 9417 Kararın Tarihi : 04.11.1997
İstanbul 1. Ordu Defterdarlık Saymanlığı 1995
Kıbrıs'a atanan askeri personelin İstanbul-Kıbrıs arası sürekli görev yolluklarına esas
yer değiştirme masraflarının hesaplanmasında değişken unsurun (km. tazminatı) yurtdışı ve
yurtiçi olarak ayrı ayrı hesaplanması, 6245 sayılı Kanunun 47/B maddesine ve 88/4787 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararına aykırı görüldüğünden söz konusu miktarın sorumlulara
ödettirilmesine,
Kararın Çeşidi : 8.Daire Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 5449 Kararın Tarihi : 09.03.2004
Dokuz Eylül Üniversitesi Bütçe Dairesi Başkanlığı 2001
…nedeniyle düzenlenen harcırah beyannamelerinde, 6245 sayılı Harcırah Kanununun
47’nci maddesinin yer değiştirme masrafının hesabında dikkate alınacak mesafenin gidip
gelmeye elverişli en kısa kara veya deniz yolu olmasının gerekliliğine ilişkin hükmüne aykırı
olarak daha uzun olan karayolu mesafesinin esas alınması ve ödemenin buna göre
yapılmasının mümkün olmadığına,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 116
10.18.1.2. Sayıştay Temyiz Kurulu
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 25464 Kararın Tarihi : 21.01.2002
KONU: Kıta halinde Iğdır’a intikal eden Jandarma Komando Tabur Komutanlığında
görevli subay, astsubay ve uzman jandarma çavuşlara Iğdır’daki görev süreleri için, geçici
görev yolluğu ödenebileceği. …………………………………….
Görüldüğü gibi kıta halinde hareket eden birliklerin iaşelerin karşılanması, er ve
erbaşların kazandan veya bedelen beslenmesi durumunda farklılıklar arz etmektedir. Her ne
kadar 6245 sayılı Harcırah Kanununun 15’inci maddesiyle kıta halinde hareket eden
birliklere yolluk ödenmeyeceği öngörülmüşse de, harekat eden birliğin er ve erbaşlarının
bedelen beslenmesi halinde rütbeli personelin yeme içmelerin sağlanamaması gibi bir
durumla karşı karşıya kalınmaktadır. Yukarıda ifade edilen genelge hükümlerinde de bu
durum açıkça görülmektedir. Harcırah Kanununun 15’inci maddesinin gerekçesinde
kendilerine iskân yeri temin edilemeyen kimselerin iskan giderlerinin kıtanın iskan
masraflarına dahil edileceği de belirtilmiştir. Buna rağmen ilgililer ödeme hususunda
tereddüt göstermiş ve konuya ilişkin olarak üstlerinden açıklama talebinde bulunmuşlar ve
kendilerine Jandarma Genel Komutanlığınca bildirilen düzenlemelere göre uygulama da
bulunmak için ödenek talep ederek ödeme yapmışlardır. Bütün bu nedenlerden dolayı 1971
sayılı ilâmın 4’üncü maddesiyle kıta halinde hareket eden birliklerdeki rütbeli personele
gündelik ödenmesi dolayısıyla verilen ………………..- liralık tazmin hükmünün
kaldırılmasına, karar verildi.
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Tarihi /Numarası : 10.03.1992 /22700
KONU : Yurtdışı kadrolarında görevli iken vefat eden memurların ailelerine yurda
dönüşleri nedeniyle ödenen yurtdışı sürekli görev yolluğunda aile fertlerinden birisinin
memur olarak nazara itibara alınması suretiyle hesaplanarak yurtdışı yer değiştirme masrafı
ödenmiş olduğuna göre vefat eden memurun kendisi için ayrıca "kat yevmiyesinin"
ödenemeyeceği.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 117
10.18.1.3. Sayıştay Genel Kurul Kararı
Karar No : 4497/3
Karar Tarihi : 09.05.1985
R.G. 31.5.1985-18770 Genelge Seri No. 362
5442 Sayılı İl İdaresi Kanununun 8'inci maddesinin (b) bendi hükmü uyarınca önce
valilik emrine verilip, sonra valilikçe asıl görev yapacakları ilçe, bucak veya köylere atanan
öğretmenlere ödenecek harcırahın unsurlarından biri olan yer değiştirme masrafının
hesabında, kendisi ve harcıraha müstehak aile fertlerinin, her biri için, yurt içi gündeliğinin
belirli kat tutarında verilecek sabit unsurun her iki atama için de dikkate alınması gerektiği ve
içtihadın bu yolda birleştirilmesi hk.
Sayıştay Genel Kurul Kararı 24.09.1987 /4606/1
Her ikisi de memur veya hizmetli olan eslerden birinin emekli olması ve başka bir
yerde ikamet edeceğini beyan etmesi halinde, 6245 sayılı Harcırah Kanununun değişik
45'inci maddesine 2851 sayılı Kanunla eklenen fıkraya göre yer değiştirme masrafının
değişken unsurunun tam olarak mı yoksa yarım olarak mı ödeneceği hususunda Sayıştay
görüsü tespitine ilişkin Maliye ve Gümrük Bakanlığı istemi.
6245 sayılı Harcırah Kanununun 2562 sayılı Kanunla değişik 45'inci maddesinde,
yurtiçinde yer değiştirme masrafının, memur ve hizmetlinin kendisi için yurtiçi gündeliğinin
yirmi katı, harcıraha müstahak aile fertlerinin her biri için (yurtiçi gündeliğinin kırk katını
geçmemek üzere) on katı, her kilometre veya deniz mili basına yalnız kendisi için yurtiçi
gündeliğinin yüzde besi olarak hesaplanması öngörülmüş; bu maddeye 2851 sayılı Kanunla
eklenen fıkrada, bu maddeye göre harcıraha müstahak memur veya hizmetlinin eski görev
mahallinden yeni görev mahalline atanan memur veya hizmetli esine her kilometre veya
deniz mili basına hesaplanacak miktarın yarısının ödeneceği hükme bağlanmıştır. Aynı
Kanunun 10'uncu maddesinin değişik 2'nci bendinde de, emekliliğini isteyen veya emekliye
sevk olunan yahut haklarında toptan ödeme hükümleri uygulanan memur ve hizmetlilere,
Türkiye dahilinde ikamet edecekleri yere kadar ve yalnız bir defaya mahsus olmak üzere yol
masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafı verileceği belirtilmiş bulunmaktadır.
6245 sayılı Kanunun değişik 45'inci maddesine 2851 sayılı Kanunla eklenen fıkrada ".... eski
görev mahallinden yeni görev mahalline atanan ...." memur ve hizmetlilerden söz
edilmektedir. Bilindiği üzere atanma personel mevzuatında, aday olarak atanma, asli
memurluğa atanma, istisnai memurluklara atanma, yer değiştirme suretiyle atanma gibi
şekillerde tezahür eden, bir kimseye kamu hizmeti tevdi etmek suretiyle belli görev ve
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 118
sorumluluklar yükleyen hukuki bir tasarruftur. Emeklilik ise, belirli bir yasa ulaşmış ve
muayyen bir süre hizmet etmiş olmak şartıyla kişiyi fiili hizmetten ayıran bir tasarruf olup,
bunun, atanma olarak mütalaası mümkün değildir. Keza, emekli olan bir kimsenin yeni görev
mahallinden söz edilemeyeceği de açıktır.
Harcırah Kanununun değişik 45'inci maddesine 2851 sayılı Kanunla eklenen fıkrada
yeni görev mahalline atanmadan söz edildiğine; emeklilik, atama işlemi olmadığı gibi emekli
olan bir kimsenin yeni görev mahallinden de bahsedilemeyeceğine göre, emekli olan memur
veya hizmetlilere söz konusu fıkranın tatbik kabiliyeti bulunmamakta ve dolayısıyla her iki
ese de yer değiştirme masrafının değişken unsurunun tam olarak ödenmesinde herhangi bir
sakınca bulunmamaktadır. Medeni Kanunun 21'inci maddesinde karının, ikametgahının,
kocasının ikametgahı olacağının belirtilmiş olması karsısında, ulaşılan sonucun, bu
maddeyle nasıl bağdaştığı sorusu akla gelmekte ise de, ulaşım imkânlarının artması,
çocukların öğrenimleri gibi nedenlerle hayat şartlarının değişmiş olması vakıası bir yana
6245 sayılı Kanunda, Medeni Kanunun ikametgah tanımıyla bağlı kalınmayarak harcıraha
hak kazanma açısından başka esaslar benimsenmiştir. Gerçekten, gerek 6245 sayılı Kanun,
memur ve hizmetli tarafından tayin veya naklolunduğu mahalle götürülmeyerek ikamet
amacıyla ve topluca bu mahalden başka bir yere gönderilen aile efradı için (yeni memuriyet
mahalline kadar hesaplanacak harcırahı tecavüz etmemek ve bilahare bu mahalle
getirilmelerinde bir şey verilmemek şartıyla) bu yerlere kadar ve müteakip tayin ve
nakillerde de (memur veya hizmetlinin bulunduğu yerden yeni vazife mahalline kadar
hesaplanacak miktarı tecavüz etmemek kaydıyla) aile efradının bulundukları yerden yeni
memuriyet mahalline kadar harcırah verilmesini öngören 25'inci maddesinde gerek aile ile
birlikte oturulması yasak bölgelere geliş gidişte aile harcırahını düzenleyen 16'ncı ve birlik
halinde yabancı ülkelere gönderilecek Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının harcırahına
ilişkin 17'nci maddelerinde, harcıraha hak kazanma açısından Medeni Kanunun ikametgah
kavramıyla bağlı kalınmayarak fiilen oturulan yer esas alınmıştır. Keza, 2851 sayılı
Kanunun gerekçesiyle yerlerden eşya nakletmek durumunda olan eşlerden her ikisine de
ödeme yapılacağının belirtilmiş olması da, bu durumu teyit etmektedir.
SONUÇ : Her ikisi de memur ve hizmetli olan eslerden birinin emekli olması ve başka
bir yerde ikamet edeceğini beyan etmesi halinde, 6245 sayılı Kanunun değişik 45'inci
maddesine göre yer değiştirme masrafının değişken unsurunun bunlara tam olarak ödenmesi
gerektiğine çoğunlukla karar verildi.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 119
10.18.1.4. Sayıştay Genel Kurul Kararı 16.09.1985 / 4509/1
Yurtiçi sürekli görev yolluğunun unsurlarından olan yer değiştirme masrafının
değişken unsurunun hesabında hangi yolun esas alınması gerektiği hususunda Sayıştay
görüsü tespitine ilişkin Maliye ve Gümrük Bakanlığı istemi.
6245 sayılı Harcırah Kanununun 46'ncı maddesinin 2562 sayılı Kanunla
değiştirilmeden önceki biçiminde, yurtiçinde yer değiştirme masrafının değişken unsurunun
hesabında dikkate alınacak kilometre veya deniz milinin, iki mahal arasında gidip gelmeye
elverişli en kısa kara ve deniz yolunun esas alınarak bulunacağı belirtilmiş iken, 2562 sayılı
Kanunun 47'nci maddede yaptığı değişiklikle, yurt içinde yer değiştirme masrafının, iki mahal
arasında mutat olan, gidip gelmeye elverişli en kısa kara ve deniz yolunun dikkate alınarak
hesaplanacağı hükme bağlanmak suretiyle, maddeye, hesaba esas alınacak yolun,
kullanılması "mutat olan" yol olması şartı getirilmiştir.
Bu değişiklik üzerine Maliye ve Gümrük Bakanlığınca söz konusu maddede yer alan
"mutat ve elverişli olma" şartı ile "en kısa kara ve deniz yolu" şartının birlikte nasıl
uygulanacağı hususunda tereddüde düşülmüş ve uygulamada birliğin sağlanabilmesi
amacıyla konu Sayıştay’a intikal ettirilmiştir.
Yukarıda da belirtildiği üzere, 2562 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önce yurtiçi
yer değiştirme masrafı, yolun kullanılmasının mutat olup olmadığına bakılmaksızın gidip
gelmeye elverişli olması şartı ile en kısa kara ve deniz yolu esas alınarak hesaplanırken,
anılan Kanunla bu hesaplamaya yeni bir unsur eklenmiş ve hesaba esas olacak yolun gidip
gelmeye elverişli olması yanında mutat olması gerektiği belirtilmiştir. Böylece son değişiklikle
yurtiçi yer değiştirme masrafının değişken unsuru üç şarta bağlanmış olmaktadır. Ancak,
yolun mutat olmasından çoğunluğun tercih ettiği ve kullandığı yolun kastedildiği ve
çoğunluğun her zaman en elverişli yolu tercih edeceği kuskusuz bulunduğundan, "mutat
olma" ve "elverişli olma" şartlarını birlikte mütalâa etmek uygun olacaktır. Bununla birlikte
iki mahal arasında gidip gelmeye elverişli birden fazla yol varsa yurtiçi yer değiştirme
masrafının, değişken unsurunun, bu yollardan çoğunlukça kullanılması mutat olanı üzerinden
hesaplanması maddenin buyurucu hükmü gereğidir.
Öte yandan 13.10.1965 gün ve 2254/1 sayılı Sayıştay Genel Kurulu Kararında, yer
değiştirme masrafının iki mahal arasında gidip gelmeye elverişli en kısa kara ve deniz yolu
üzerinden hesaplanması gerekeceği, "elverişlilik" ve "en kısa olma" şartlarının birlikte
düşünülmesinin zorunlu bulunduğu, en kısa yolun elverişsiz olması halinde memura o yol
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 120
üzerinden yer değiştirme masrafı ödenmesinin mümkün olmadığı kabul edilmiştir. Madde
hükmünde "mutat olma" şartı yok iken yapılan bu yorum "elverişli olma" şartına öncelik
taşıyan bir düşünce tarzını içermektedir. Madde hükmüne "elverişli olma" şartını destekleyen
"mutat olma" şartının eklenmesinden sonra ise, birlikte düşünülmesi gereken bu iki şarta, "en
kısa olma" şartına göre öncelik verilmesi, 2254/1 sayılı Genel Kurul Kararına olduğu kadar,
Kanun Koyucunun amacına da uygun düşecektir. Değişik 47'nci maddede yer alan "en kısa
olma" şartının ise, iki mahal arasında gidip gelmeye elverişli ve çoğunlukça kullanılması
mutat olan yolun birden fazla olması halinde aranması gerekmektedir.
Ayrıca iki mahal arasında hem karayolu, hem kara ve deniz yolu var ise, yurtiçi yer
değiştirme masrafının değişken unsurunun karayolu üzerinden hesaplanması ülkemiz
gerçeklerine uygun düşecektir. çünkü üç yanı denizlerle çevrili olmasına rağmen ülkemizde
deniz taşımacılığı mutat bir ulaşım sekli olarak hizmet verememektedir. Bu nedenlerle yurtiçi
yer değiştirme masrafının değişken unsurunun, gidip gelmeye elverişli ve çoğunluk tarafından
kullanılması mutat olan en kısa yol üzerinden hesaplanması gerekli görülmektedir.
SONUÇ : 6245 sayılı Harcırah Kanununun değişik 47'nci maddesi uyarınca yurtiçi
yer değiştirme masrafının değişken unsurunun, gidip gelmeye elverişli ve çoğunlukça
kullanılması mutat olan en kısa yol üzerinden hesaplanmasının uygun olacağına oybirliğiyle
karar verildi.
Sayıştay Genel Kurul Kararı
Karar No : 4793/1
Karar Tarihi : 13.12.1993
GENELGE SERİ NO. 450
Usul : 832 sayılı Kanunun 31 inci maddesi uyarınca yazılan müzekkerelerde belirtilen
konuların daha önce yargıya konu edilmiş olması, meselenin görüşülmesine engel teşkil
etmez. Yurtdışı sürekli görev yolluğuna ilişkin olarak, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 46 ncı
maddesinin (c) bendi hükmü gereğince verilecek yer değiştirme masrafının mesafeye göre
değişen kısmının hesaplanmasında, aynı kanunun 47 nci maddesinin (b) bendi uyarınca
çıkarılan 28.5.1982 tarih ve 8/4778 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına ekli cetvellerde
gösterilen mesafelerin esas alınması gerektiği, yurtiçindeki veya yurtdışındaki fiili görev
mahalli dikkate alınarak farklı bir mesafe tespitinin mümkün bulunmadığı hk.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 121
12. Çeşitli Hükümler
13.1. Memuriyet Mahalli Dahilinde Seyyar Olarak Vazife Gören
Memur Ve Hizmetliler:
Memuriyet mahalli dahilinde seyyar olarak vazife gören tahsildar,
yoklama memuru, mutemet, veznedar, satın alma memuru, tebliğ
memuru, posta veya evrak dağıtıcısı, takip memuru, mübaşir gibi memur
ve hizmetlilere gündelik ve yol masrafı verilmez. Bu gibilere, bu Kanun
kapsamına giren kurumlar tarafından işletilen taşıtlarda seyahat için
kurumlarca fotoğraflı birer kart verilir.
Bu kartların kimlere, hangi taşıtlar için ve hangi şartlarla
verileceği İçişleri, Maliye ve Ulaştırma bakanlıklarınca müştereken tespit
olunur. Madde 48 - (Değişik madde: 11/12/1981 - 2562/22 md.)
13.2. İlgili Yargı Kararları
13.2.1. Sayıştay Daire Kararı
Kararın Çeşidi : 1.Daire Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar Kararın Numarası : 6689
Kararın Tarihi : 17.06.1999 Beykoz Belediyesi Saymanlığı 1996
6245 sayılı Harcırah Kanunu'nun 48'inci maddesinde, memuriyet
mahalli dahilinde seyyar olarak vazife gören tahsildar, yoklama memuru,
mutemet, veznedar, satın alma memuru, tebliğ memuru, posta veya
evrak dağıtıcısı, takip memuru, mübaşir gibi memur ve hizmetlilere
gündelik ve yol masrafı verilmeyeceği, bu gibilere bu kanun kapsamına
giren kurumlar tarafından işletilen taşıtlarda seyahat için kurumlarca
fotoğraflı birer kart verileceği belirtilmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 122
Belediyenin çeşitli birimlerinde memur olarak çalışan bazı personele,
yukarıda sayılan unvanlara sahip olmadıkları halde seyahat kartı (mavi
kart) verilerek bedelinin bütçeden ödenmesinin mümkün olmadığına,
13.2.2. Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar Kararın Numarası : 23807
Kararın Tarihi : 19.03.1996
KONU : 6245 sayılı Kanunun 48'inci maddesi, mahalle muhtarlarını
kapsam dışı tuttuğu için toplu taşım kartı verilmesinin mümkün olmadığı.
Belediyelerin görevleri ve yapacağı hizmetler arasında mahalle
muhtarlarına toplu taşıma kartı alınması yer almamış olmasına rağmen, bu
maksatla belediye bütçesinden ödeme yapılması nedeniyle 981 sayılı
ilâmın 6'ncı maddesiyle ........ liraya tazmin hükmolunmuştur.
Konuyla ilgili 6245 sayılı Harcırah Kanununun 48'inci maddesinde,
"Memuriyet mahalli dahilinde seyyar olarak vazife gören tahsildar,
yoklama memuru mutemet, veznedar, satın alma memuru, tebliğ
memuru, posta veya evrak dağıtıcısı, takip memuru, mübaşir gibi memur
ve hizmetlilere gündelik ve yol masrafı verilmez. Bu gibilere, bu Kanun
kapsamına giren kurumlar tarafından işletilen taşıtlarda seyahat için
kurumlarca fotoğraflı birer kart verilir." denilmektedir.
Madde hükmünden anlaşılacağı gibi madde de sayılan memur ve
hizmetlilere kamu kuruluşlarınca işletilen taşıtlarda ücretsiz seyahat
edebilmek için kart verilmesi mümkündür.
Mahalle muhtarları ise 10.4.1994 gün ve 4541 sayılı "Şehir ve
Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline Dair Kanun"
hükümlerine göre görev yapmakta olup, bu kanunda "memur" tanımı
kapsamında mütalaa edilebilmelerine imkan veren bir hüküm olmadığı
gibi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda muhtarları kapsam dışı
tutmaktadır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 123
6245 sayılı Harcırah Kanununun 48'inci maddesi mahalle
muhtarlarını kapsam dışı tuttuğundan adı geçen görevlilere bedeli belediye
bütçesinden ödenmek üzere taşım kartı verilmesi mümkün değildir.
Belirtilen gerekçelerle konuya ilişkin dilekçi iddialarının reddiyle
anılan ilâmın 6' ncı maddesiyle verilen .......... liraya ilişkin tazmin
hükmünün tasdikine, ............... karar verildi.
13.3. Seyyar Olarak Vazife Gören Memur Ve Hizmetliler:
Madde 49 - (Değişik madde: 11/12/1981 - 2562/23 md.)
Asli görevleri gereği memuriyet mahalli dışında ve belirli bir görev
bölgesi (Merkez veya il kuruluşuna dahil birimlerde il sınırı, bölge şeklinde
çalışan birimlerde bölge sınırı) içinde fiilen gezici olarak görev yapan
memur ve hizmetlilere gündelik ve (Aşağıda unvanları sayılanlar hariç) yol
masrafı ödenmez.
(Değişik fıkra: 14/01/1988 - KHK - 311/16 md.) Bunlardan,
Maliye ve Gümrük Bakanlığınca görev unvanları ile iş ve çalışma özellikleri
uygun görülenlere; bu Bakanlıkça vize edilen cetvellere dayanılarak fiilen
gezici görev yaptıkları günler için almakta oldukları aylık/kadro
derecelerine göre müstehak oldukları yurtiçi gündeliklerinin üçte biri
günlük tazminat olarak verilir.
Takip memuru, gezici sağlık memuru, ebe, orman muhafaza
memuru, koruyucu, koruma memuru, posta dağıtıcısı, hat bakıcısı,
tahsildar, gezici başöğretmen ve görev niteliklerinin bunlara benzerliği
Maliye Bakanlığınca onaylanacak diğer memur ve hizmetlilerin yol
masrafları mutat taşıt araçlarına fiilen ödedikleri miktarlar üzerinden
karşılanır.
GEREKÇE
Kanunun 49'unçu maddesine göre, görevleri gereği şehir ve kasabaların belediye
sınırlan dışında ve belirli bir bölge içinde gezici olarak görev yapan kimseler unvanları
itibariyle sayılmış olup, bunlara gündelik ve yol gideri yerine aylık veya ücret tutarlarının
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 124
%30'undan fazla olmamak üzere ilgili Bakanlıklar ile Maliye Bakanlığınca tesbit edilen
miktarlar üzerinden tazminat verilmekte idi.
Ancak Bütçe Kanunlarına konulan hükümlerle söz konusu maddenin görev
unvanlarına ve tazminatın saptanması usulüne ilişkin hükümleri uygulanmamakta ve tazminat
Bütçe Kanunları ile tesbit edilmekte idi.
Bu nedenle anılan maddede yapılan değişiklikle uygulanması daha kolay ve günün
şartlarına uygun esaslar getirilmeye çalışılmıştır. Buna göre, söz fanusu tazminat miktarları her
yıl Bütçe Kanunlarında gösterilecek bu ödemeden yararlanacak personel ise, 3'üncü maddenin (f)
fıkrasında tarifi yapılan memuriyet mahalli dışında ve belirli bir görev bölgesi (II ve bölge
sınırlan) içinde çalışanlardan, görev unvanı ile is ve çalışma Özellikleri dikkate alınarak Maliye
Bakanlığında tesbit edilecektir.
13.3.1. İlgili Yargı Kararları
13.3.2. Danıştay Temyiz Kurulu
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
İçtihatları Birleştirme Kurulu 1967 4 1966 3 06/05/1967
KARAR METNİ
Özet: Harcırah Kanununun 49.maddesine göre ödenmekte olan seyyar görev tazminatının,
7244 sayılı kanunun 4.maddesinin sınırlamasına bağlı olduğu hk.
(DANIŞTAY Ibk-Iı Sh:20 İle 31.8.1967 Gün Ve 12687 Sayılı R.G. De
Yayımlanmıştır.)
Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
BEŞİNCİ DAİRE 1993 2033 1991 85 18/05/1993
Özet: Seyyar görev tazminatının, herhangi bir koşulla sınırlandırılmadan ödenmesi gerektiği
hk.
13.3.3. Sayıştay Daire Kararları
Kararın Çeşidi : 5.Daire Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 10471 Kararın Tarihi : 18.11.2003
Van Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü 2001
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 125
6245 sayılı Harcırah Kanununun 49’uncu maddesi uyarınca, seyyar görev tazminatına
hak kazanabilmek için fiilen seyyar olarak görev ifa edilmesi gerektiğinden, kursa katılmak
amacıyla memuriyet mahallî dışına giden polis memurlarına bu günlerine ait seyyar görev
tazminatı ödenmesinin mümkün olmadığına,
Kararın Çeşidi : 8.Daire Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 4059
Kararın Tarihi : 19.03.1998
Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü Katma Bütçeli İdareler Saymanlığı 1996
Seyyar görev tazminatına hak kazanabilmek için fiilen seyyar olarak görev ifa edilmesi
gerektiğinden, tedavi amacıyla memuriyet mahalli dışına giden muhafaza memurlarına bu
günlere ait seyyar görev tazminatı ödenmesinin mümkün olmadığına,
13.3.4. Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı:
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 23701
Kararın Tarihi : 21.11.1995
KONU : Sağlık ocaklarında görevli iken seyyar görev tazminatı alan doktorlara,
belediye hudutları dışındaki bir başka sağlık ocağında görevlendirilmeleri halinde, Harcırah
Kanununun 49'uncu maddesi uyarınca seyyar görev tazminatı yerine, aynı kanunun 14'üncü
maddesi gereğince geçici görev yolluğu ödenmesinde, mevzuata aykırı bir hususun olmadığı.
Merkez Sağlık Ocağında görevli iken seyyar görev tazminatı ödenen doktorlara, aynı
ilçe hudutları dahilinde çeşitli sağlık ocağı ve sağlık istasyonlarında görevlendirildikleri
günler için seyyar görev tazminatı yerine geçici görev yolluğu ödendiği gerekçesiyle tazmin
hükmü verilmiştir.
…
İlçe Merkez Sağlık Ocağında görevli olan doktorların geçici olarak
görevlendirilmelerine ilişkin onayların incelenmesinde asli görev yerlerinin kapsadığı bölge
dışında bir başka bölgede faaliyet gösteren sağlık ocaklarında görevlendirildikleri ve
Belediye Başkanlığının yazılarıyla, yeni görev yerinin Belediye hudutları dışında bulunduğu
belirtilmiş olduğundan, söz konusu tabiplere Harcırah Kanununun 49'uncu maddesi uyarınca
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 126
seyyar görev tazminatı yerine aynı kanunun 14'üncü maddesi gereğince geçici görev yolluğu
ödenmesinde mevzuata aykırı bir uygulama olmadığı, bu nedenle konuya ilişkin olarak
verilen tazmin hükmünün kaldırılmasına, karar verildi.
13.4. Fiilen Arazi Üzerinde Çalışanların Harcırahı:
Aşağıdaki bentlerde gösterilen memur ve hizmetlilere asıl
görevlerinin bulunduğu il (Bölge kuruluşuna dahil bulunanlarda bölge)
sınırları içinde her türlü arazi üzerinde fiilen çalıştıkları günler için harcırah
gündeliği yerine kadro derece ve görevlerinin özelliklerine göre, bütçe
kanunlarında belirlenecek miktarlarda gündelik tazminat olarak ödenir. Asıl
görevlerinin bulunduğu il veya bölge dışında görevlendirilmeleri halinde ise
bu tazminat yerine genel hükümlere göre gündelik ödenir.
1. (Değişik bent: 16/06/1983 - 2851/7 md.) Harita almak veya
harita almakla ilgili işleri görmek üzere araziye çıkan Milli Savunma
Bakanlığı Harita Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü personeli ile
1738 sayılı Seyir ve Hidrografi Hizmetleri Kanununun 3 üncü maddesinde
yazılı seyir ve hidrografi işlerini denizler, göller, diğer suyolları ve arazide
yapmakla görevlendirilen Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Seyir, Hidrografi ve
Oşinografi Dairesi personeli.
2. Ağaçlandırma, amenajman ve orman sınırlama işlerinde çalışan
personel.
3. Arazi üzerinde kadastro ve tapulama işlerinde çalışan Tapu ve
Kadastro
Genel Müdürlüğü personeli ile tapulama hakimleri.
4. Toprak komisyonları başkan ve üyeleri ile bunlarla çalışması
zorunlu olan diğer personel.
5. Maden arama işlerinde çalışan mühendis, jeolog, jeofizikçiler ve
bunlarla beraber çalışması zorunlu bulunan diğer personel.
Orman sınırlama komisyonları ile kadastro ve tapulama
komisyonlarının memur olmayan üyelerine ve bilirkişilere bu Kanunun 8
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 127
inci maddesinin birinci Fıkrası hükmüne göre gündelik verilir.( Madde 50 -
Değişik madde: 11/12/1981 - 2562/24 md.)
GEREKÇE (Md 50)
Halen 657 sayılı Kanunun 7'nci maddesiyle harita memurini fenniyesine derecei
ihtisaslarına göre yevmiye hesabiyle ve amenajman ve tescir islerinde müstahdem orman ve fen
memurlarına harita memurini fenniyesi gibi günlük olarak bir tazminat verilmekte; Orman
Kanununun 5653 sayılı Kanunla değiştirilen 12'nci maddesi gereğince Orman sınırlama
komisyonlarında çalışan teknik memurlar da amenajman ve tescir islerinde çalışan orman teknik
memurları gibi tazminat almaktadır.
Bilfiil arazi üzerinde çalışan bu memurlardan başka:
1. 4784 sayılı Toprak İşleri Genel Müdürlüğü Görev ve Kuruluş Kanunun gereğince
tescil edilen toprak komisyonları başkan üye ve memurlariyle tayinleri merkezden yapılan
hizmetlilerine;
5572 sayılı Kanunun 3'üncü maddesi gereğince Tarım Bakanlığının talebi ü-zerine
toprak^ komisyonlarının bulunduğu yerlerde çalışma^ üzere gezici olarak görevlendirilen yargıç,
zabit katibi ve mübaşirlere,
4784 sayılı Kanunun 19'uncu maddesi mucibince Ankara dışında bulundukları müddetçe
ikamet gündeliği,
2. 2613 sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri Kanununun 5055 sayılı Kanunla değiş
tirilen 43'üncü maddesi gereğince şehir ve kasabaların belediye sınırları içinde
ve dışında toprak üzerinde (arsalar hariç) ve köylerde çalıştıkları günler için
kadastro müdürleri fen amirleri, komisyon üyeleri, posta ve tapu fen memurla
rına 3 lira, fen memur yardımcılariyle katiplere 2 lira.
3, 5602 sayılı Tapulama Kanununun uygulanmasında görevlendirilen bütün
memurlara da bu kanunun birinci maddesinde belirtilen yerlerde çalıştıkları
günler için bu kanunun 49'uncu maddesi gereğince yine 2613 sayılı Kanunun
43'üncü maddesi esasları dairesinde 3 veya 2 lira,
Gündelik verilmekte ve bu istihkakların cümlesi 4327 sayılı Kanun gereğince %50
zamma tabi tutulmaktadır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 128
Asli vazifeleri arazi üzerinde veya ormanlarda çalışmak olan bütün bu teknik memurlar
iştirak ettikleri kordonların memur olmıyan üyelerinin ve bu komisyonlar veya teknik memurlar
nezdinde mesaiye iştirak eden memur, hizmetli gibi diğer kimselerin fiile arazi üzerinde
çalıştıkları müddetçe istihkaklarının aynı esaslara raptı uygun görülmüştür. Bu sebeple, bu tasan
ile:
a. Belediye hudutları dışında ve arazi üzerinde çalışan teknik memur, memur, katip
ve hizmetlilere fiilen çalıştıkları günler için aylı\ veya ücret tutarlarına göre verilmesi lazım
gelen gündeliğin yarısının 6 ay kaydına tabi tutulmaksızın tazminat olarak verilmesi,
b. Orman sınırlama komisyonlariyle kadastro ve tapu tahrir komisyonlarındaki
memur olmıyan üyelere verilecek yevmiyenin bu kanunun genel hükümleri dahilinde 4'üncü
derece bir memura verilmesi kabul edilen gündelik^ miktannı geçmemek üzere dairelerince
takdiri,
derpiş olunmuştur.
13.4.1. Sayıştay İçtihadı Birleştirme Genel Kurul Kararları
KARAR NO : 2824/ 1 TARİH: 8. 2.1963
Tapu Ve Kadastro Genel Müdürlüğünce, geçici görevle merkeze çağırılan memurlara
ödenmek istenilen yolluklarının, 6245 sayılı Harcırah Kanununun Genel Hükümleri
dairesinde ve Genel Müdürlük bütçesinin 307/20 nci geçici görev yolluğu tertibinden
verilmesinin gerekeceği hk.
KARAR NO : 4801/ 1 TARİH: 24. 2.1994 R.G. 11.4.1994/21902
Usul : İçtihadın birleştirilmesi talebine konu olan ilamlardan - tazmin hükmüne ilişkin
olanının Temyiz Kurulu Kararı ile kaldırılmış olmasının, içtihadın birleştirilmesi yönünden
bir sakınca teşkil etmediği hk. Kadastro komisyonlarında veya kadastro hizmetlerinde görevli
personele, 3402 sayılı kadastro kanununun 3 üncü maddesinin son fıkrası hükmüne göre
verilen ödeneğin hesabında, sadece 6245 sayılı harcırah kanununun 50 nci maddesi uyarınca
bütçeden ödenen tazminat ya da gündeliklere esas görev günlerinin değil, aynı zamanda
karşılığı iş sahipleri tarafından yatırılan görevleri yerine getirmek üzere araziye çıkılan
günlerin de dikkate alınması ve içtihadın bu yolda birleştirilmesi gerektiği hk.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 129
13.5. Misafir Ve Ziyaretçilere:
Devletin misafiri veya ziyaretçisi olarak yahut başka bir resmi
görevle Türkiye'ye gelen yabancılara refakat etmekle görevlendirilen
memurlara, memuriyet ve aslı sıfatları ne olursa olsun ilgili makamlarca
verilecek görev emirlerinde belirtilen refakat şekil ve vaziyetine göre
tanzim edilecek müfredatlı hesap pusulasına istinaden yol, ikamet, yemek,
içmek ve teferruatı için yaptıkları masraf ödenerek başkaca harcırah
verilmez. Ancak, misafir ve ziyaretçilere katılmak veya bunları karşılamak
üzere başka mahalle gidenler ile bunlardan ayrıldıktan sonra asıl
memuriyet mahalline dönenlere gidiş ve dönüşleri için bu Kanuna göre
müstehak oldukları yol masrafı ve gündelik verilir.( Madde 51 - Değişik
madde: 11/12/1981 - 2562/25 md.)
GEREKÇE (Md 51)
Kanunun 51'inci maddesine göre devletin resmi misafiri veya ziyaretçisi olarak
Türkiye’ye gelen yabancılara refakat etmekle görevlendirilen memurlann bu kimselerle yolculuk
ve ikamet edecekleri dikkate alınarak bunlarda, bu kanunun genel esaslarına göre tesbit olunan
harcırah ödenmeyerek, tanzim edecekleri müfredatlı hesap pusulasında gösterilen gerçek masraf
ödenmektedir.
Bu maddede yapılan değişiklikle, devletin resmi misafiri ve ziyaretçisi olarak gelen
yabancılara refakat eden memurlar yanında, başka bir resmi görevle Türkiye’ye gelen
yabancılara refakat eden memurlara da aynı şekilde harcırah yerine gerçek masraflarının
ödenmesi kabul edilmiştir. (Bütçe-Plan Komisyonunca da benimsenmiştir.)
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 130
13.5.1. İlgili Yargı Kararları
13.5.1.1. Sayıştay Daire Kararları
Kararın Çeşidi : 3.Daire Kararı
Kararın Tarihi /Numarası : 23.12.1997/204
Sağlık Bakanlığı Merkez Saymanlığı 1995
“6245 sayılı Harcırah Kanununun 2562 sayılı Kanunla değişik 51'inci maddesinde;
"Devletin misafiri veya ziyaretçisi olarak yahut başka bir resmî görevle Türkiye'ye gelen
yabancılara refakat etmekle görevlendirilen memurlara, memuriyet ve asli sıfatları ne olursa
olsun ilgili makamlarca verilecek görev emirlerinde belirtilen refakat şekil ve vaziyetine göre
tanzim edilecek müfredatlı hesap pusulasına istinaden yol, ikamet, yemek, içmek ve teferruat
için yaptıkları masraf ödenerek başkaca harcırah verilmez..." denilmek suretiyle yabancı
konuklara refakat edenlere; harcırah yerine gerçek giderlerinin ödenmesi öngörülmüş,
esasen 1994/4 sayılı Tasarruf Tedbirleri Genelgesi'nin 8'inci maddesinde; toplantılara iştirak
edecek kamu görevlilerinin masraflarının 6245 sayılı Harcırah Kanununa tabi olacağı
belirtilmiş olduğundan, yabancı konuklara refakat eden görevlilerin otel masraflarının
bütçeden karşılanmasında mevzuata aykırılık bulunmadığına,”
13.6. Harcırahlarını Diğer Kanun Hükümlerine Göre Alanlar:
7201 sayılı Tebligat Kanununun 4 üncü, 198 sayılı Emlak Alım Vergisi
Kanununun değişik 21 inci, 492 sayılı Harçlar Kanunun değişik 34 üncü ve
70 nci maddelerinde yazılı hallerde hakim, adliye memuru, tebliğ memuru,
akit icrasına giden tapu memuru veya konsolosluk memurlarına bu Kanuna
göre ayrıca harcırah verilmez.( Madde 52 Değişik madde: 11/12/1981
- 2562/26 md.)
GEREKÇE (Md 52 )
5887 sayılı Harçlar Kanununun 33, 76, 83 ve 125'inci maddelerine göre:
1. Mahfeme memurlariyle yapılacak tebligatta, tebliği yapanın zaruri masrafları
tebliğ yapılacak yerin uzaklığına göre her sene Adliye encümenlerince tesbit olunarak ayrıca
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 131
alınır. Ve icra iflas dairesinin kendi memurları vasıtasiyle yapılacak tebligatta da aynı hükümler
uygulanır. (Madde: 33-47)
2. Talep üzerine ahit icrası için daire haricine giden tapu memurlarının zaruri
masrafları, harç masrafının binde biri olarak ve emaneten alınan para ile karşılanır (Madde: 76)
3. Konsolosluklarca yapılan harca tabi muamelat dolayısiyle icabeden yolluklar
alakadardan alınır (Madde 83)
4. Tebliğden başka bir muamele yapmak İçin makamından uzaklaşmaları ile adli
tabiplere yol masrafından başka ayrıca ve maktuan verilecek olan yol tazminatı, ilgili
şahıslardan emaneten alınarak sarf olunur (Madde 125)
Madde 53 - Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ve Devlet
Havayolları gibi ulaştırma hizmeti ifa eden müesseselerin memur ve
hizmetlilerine verilecek harcırah, bu kanun ile tespit edilmiş bulunan
miktarları aşmamak ve kanunun umumi esasları dışına çıkmamak şartıyla,
Maliye ve Ulaştırma Vekaletlerince, müesseselerin hususiyetlerine göre
nizamnamelerle tespit olunur.
13.6.1. İlgili Yargı Kararları
13.6.1.1. Danıştay Temyiz Kurulu
5. Daire 1997/1838 E.N , 1997/2788 K.N.
DEVLET DEMİRYOLLARI PERSONELİNE TURNE TAZMİNATI HARCIRAH
Özet
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesinde sözleşmeli statüde görev yapan
davacıya sözleşme ücreti üzerinden ve bu ücretin %30'unu geçmeyecek şekilde turne
tazminatı ödenmesi gerekir.
İçtihat Metni:…………6245 sayılı Harcırah Kanununun 53. maddesinde "Türkiye
Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ve Devlet Havayolları gibi ulaştırma hizmeti ifa eden
müesseselerin memur ve hizmetlilerine verilecek harcırah, bu kanun ile tespit edilmiş bulunan
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 132
miktarları aşmamak ve kanunun umumi esasları dışına çıkmamak şartıyla Maliye ve
Ulaştırma Vekaletlerince, müesseselerin hususiyetlerine göre nizamnamelerle tespit olunur."
hükmüne yer verilmiştir.
Anılan yasa maddesine dayanılarak çıkarılıp 11.8.1956 günlü, 9379 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanmak suretiyle yürürlüğe giren ve halen yürürlükte bulunan Türkiye
Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Memur ve Hizmetlilerine Verilecek Harcırah
Hakkındaki Nizamnamenin 53. maddesiyle, bu madde uyarınca ilgililere ödenecek turne
tazminatı miktarlarının tespiti hususunda T.C.D.D. Yönetim Kuruluna yetki verilmiş ve aynı
maddenin son fıkrasında da, bu madde gereğince verilecek tazminatın, ilgilinin aylık ücretinin
%30'unu geçemeyeceğine işaret edilmiştir.
Adı geçen Nizamnamede (Tüzükte) sözü edilen turne tazminatı, bu tüzüğün V.
kısmında belirtildiği üzere, T.C.D.D. personeline harcırah karşılığı verilen hizmet
tazminatları arasında sayılmaktadır. Bu nedenle turne tazminatının, halen yürürlükte olan söz
konusu tüzük uyarınca "harcırah yerine kaim olmak üzere ve ilgililerin görev ve unvanları
dikkate alınarak" verilen özel nitelikte bir tazminat olduğunda kuşkuya yer bulunmamaktadır.
Belirtilen hukuki ve fiili durum karşısında, davacıya, özel bir düzenleme niteliğinde olan bu
tüzüğün 53. maddesine göre kendi sözleşme ücreti üzerinden ve bu ücretin %30'unu
geçmeyecek şekilde turne tazminatı ödenmesi gerektiğinden, davalı idarece aksi yolda tesis
edilen 23.5.1995 günlü dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Öte yandan, her ne kadar anılan tüzükten sonra 29.1.1990 günlü, 20417 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin
sözleşmeli personele ödenecek harcırahı düzenleyen 31. maddesinde, yurt içinde ve yurt
dışında geçici olarak görevlendirilecek sözleşmeli personele ödenecek gündelik miktarının,
6245 sayılı Harcırah Kanunu uyarınca en yüksek devlet memuru için belirlenen gündeliği
geçmemek üzere tespit edileceği hükme bağlanmış ise de; davalı idarece, olayda davacıya
ödenen turne tazminatının en yüksek devlet memuru için belirlenen gündeliği geçtiği yolunda
herhangi bir iddiada bulunulmadığı da açıktır.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin reddiyle hukuka ve usule uygun
olarak verilen Sivas İdare Mahkemesinin 28.3.1997 günlü, E:1996/369, K:1997/129 sayılı
kararının yukarıda belirtilen gerekçenin de eklenmesi suretiyle onanmasına, temyiz
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 133
giderlerinin istemde bulunan davalı üzerinde bırakılmasına, 27.11.1997 tarihinde oyçokluğu
ile karar verildi.
13.7. Dışişleri Vekaleti Memurları Ve Benzerlerinin Takibedecekleri
Yol:
Madde 54 - Daimi bir vazife ile yabancı memleketlere gönderilecek
veya yurda celbolunacak memur ve hizmetlilerin 6 ncı madde esasları
dahilinde takip edecekleri yol itibariyle vazife mahallerine kaç günde gidip
gelecekleri Dışişleri ve Maliye Vekaletlerince müştereken hazırlanacak bir
cetvelle tespit olunur.
13.8. Harcırah Alabilmek İçin Müracaat Müddeti:
Madde 56 - a) (...) açıkta kalan ve vekalet emrine alınan memurlara
(...) vazifelerinden ayrıldıkları;
b) İşten el çektirilmek suretiyle vekalet emrine alınan memurlardan
men'i muhakeme kararı alan veya beraat edenler veyahut haklarındaki
takibat afla ortadan kaldırılanlara, haklarında verilen kararın kesbi katiyet
ettiği;
c) (Mülga bend: 31/07/2003 - 4969 S.K./1. md.)
Tarihlerinden itibaren 6 ay zarfında müracaat edenlere bu kanuna
göre müstehak oldukları harcırah verilir. Müracaata mani bir mücbir
sebebin vukuu halinde bu müddet mücbir sebebin zail olduğu tarihten
itibaren başlar. Bu müddetlerin geçmesinden sonra müracaat edilmesi
halinde harcırah verilmez.
GEREKÇE (Md 56)
Bu madde, harcırah alabilmek için gerekli olan müracaatın hangi tarihlerden
itibaren ne kadar müddet içerisinde yapılabileceğini göstermektedir. Harcırah alabilmek için
umumi olarak 6 aylık bir müddet kabul olunmuştur. Müddetin başlangıca muhtelif hallere göre
vazifeden ayrılmak, ölüm hadisesinin vukuu veya mahkeme kararının kesbi katiyet tarihleridir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 134
Müracaata mani bir mücbir sebebin vukuu ispat edilirse 6 aylık müddet bu mücbir sebebin zail
olduğu tarihten itibaren başlayacaktır.
13.8.1. İlgili Yargı Kararları
13.8.1.1. Danıştay Temyiz Kurulu
5. Daire 1996/2675 E.N , 1999/3259 K.N.
Özet
Emekliye ayrılma istemli dilekçelerinde emekliye ayrıldıkları tarih itibariyle ikamet
ettikleri adresi bildirmiş olmaları nedeniyle kendilerine harcırah ödenmeyen ilgililer,
emekliye ayrıldıkları tarihten itibaren harcırah kanununun 56. Maddesinde öngörülen 6 aylık
süre içinde adreslerini değiştirmiş olmaları halinde, bu süre içinde idarelerine başvurarak
aynı kanurun 10/2.maddesı uyarınca kendilerine harcırah ödenmesini isteyebilirler. Bu
nedenle davalı idarece aksi yönde tesis edilen işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
5. Daire 1996/800 E.N , 1999/1280 K.N.
Özet
Harcırah ödenen kişilerin beyanlarının gerçek dışı olduğunun saptanması halinde her
zaman 6245 sayılı harcırah kanununun 60. Maddesinin 1. Fıkrası hükmü uygulanabilir.
5. Daire 1996/520 E.N , 1997/2699 K.N.
Özet
6245 Sayılı harcırah kanununun 59. Maddesinde düzenlenen süre dava süresi
olmayıp, verilen avansın kapatılması amacına yönelik bir beyanname verme süresi olarak
düzenlenmiş olduğundan, beyanname verilmesi için öngörülen bu bir aylık süre hak
düşürücü süre olarak nitelendirilemez.
…
6245 sayılı Harcırah Kanununun "Harcırahın Sureti Tediye ve Mahsubu" başlıklı
değişik 59. maddesinin 1. fıkrasında, harcırahın memurun ve hizmetlinin gidişinde ve ailenin
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 135
nakli sırasında peşin olarak verileceği, harcırahın tam miktarının önceden tayin ve tespitinin
mümkün olmadığı hallerde yetecek miktarda paranın avans olarak verileceği, aynı maddenin
3. ve takip eden fıkralarında da daimi memuriyetle bir yere gönderilenlerin, gidecekleri
mahalle varış tarihinden ve muvakkat vazife ile gönderilenlerin de memuriyet mahalline
dönüş tarihlerinden itibaren bir ay zarfında harcırah beyannamelerini, evrakı müsbiteleri ile
birlikte dairesi amirine tevdi edecekleri, beyannameyi alan daire amirlerinin, bunu vize
ettikten sonra taşrada mahallin en büyük mal memuruna ve merkezde de alakadar mali
mercie vermekle mükellef oldukları; vaki masrafın verilen avans paradan fazla olması
durumunda, bu fazlalığın tesviye, az olması halinde ise bu farkın re'sen istirdat olunacağı;
harcırah itası ve avansların mahsubu muamelelerinde aksi sabit oluncaya kadar memurun
beyanına itibar olunacağı hükme bağlanmıştır.
Görüldüğü gibi anılan maddede düzenlenen süre dava süresi olmayıp, verilen avansın
kapatılması amacına yönelik bir beyanname süresidir. Bu nedenle beyanname verilmesi için
öngörülen bir aylık sürenin hak düşürücü bir süre olarak nitelendirilemeyeceği açıktır.
Nitekim konuyla doğrudan ilgili olmamakla birlikte, 6245 sayılı Kanunun "Harcırah
alabilmek için müracaat müddeti" başlıklı 56. maddesinde, "a) Re'sen veya isteği üzerine
emekliye ayrılan memur ve .... hizmetlilere vazifelerinden ayrıldıkları:
Tarihlerden itibaren 6 ay zarfında müracaat edenlere bu kanuna göre müstahak
oldukları harcırah verilir. Müracaata mani bir mücbir sebebin vukuu halinde bu müddet
mücbir sebebin zail olduğu tarihten itibaren başlar. Bu müddetlerin geçmesinden sonra
müracaat edilmesi halinde harcırah verilmez." hükmüne yer verilerek belirli bir süre içinde
harcırah için başvurmayanların bu haktan yararlanamayacakları belirtilerek hak düşürücü
süre açık bir şekilde düzenlenmiştir.
Bu nedenle idare mahkemesince 59. maddenin 3. fıkrasında beyanname vermek için
öngörülen bir aylık süre dava süresi olarak değerlendirilip, davacının bir aylık sürede
beyanname vermediğinden bahisle ret hükmü kurulmasında usule uyarlık görülmemiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 136
13.8.1.2. Sayıştay Daire Kararları
Kararın Çeşidi : 7.Daire Kararı
Kararın Konusu: Sorumluluk ve Yargılama Usulleri ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 8438
Kararın Tarihi : 04.05.1999
Malatya Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü 1997
Devlet Hastanesinde çalışmakta iken emekli olan personelin sürekli görev yolluğu
beyannamelerinde belirtikleri ikamet edecekleri yere gitmedikleri tespit edilmiş ise de;
…
Aynı Kanunun 56'ncı maddesine göre ……………………ayrılan memur ve hizmetlilerin
vazifelerinden ayrıldıkları tarihten itibaren altı ay içinde müracaat etmeleri gerekmektedir.
Yine aynı Kanunun 59'uncu maddesinin son fıkrasında ise; "Harcırahın itası ve avansların
mahsubu muamelelerinde aksi sabit oluncaya kadar memurun beyanına itibar olunur."
denmektedir.
Yasa hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; …………………… ayrılan memurların 6
ay içinde müracaat etmeleri şartı ile Türkiye'de ikamet edecekleri yere kadar bir defa
harcırah ödeneceği, memurun beyannamesinde belirttiği hususların, aksi sabit olana kadar
esas alınacağı sonucuna varılmaktadır.
Öte yandan, memurun istihkak miktarını artıracak şekilde hilafı hakikat beyanname
vermesi durumunda, Harcırah Kanunu'nun 60'ıncı maddesi yapılacak işlemleri
açıklamaktadır.
Belirtilen mevzuat muvacehesinde, beyanın aksini ispat edenlerin hilafı hakikatte
bulunanlar hakkında yasal işlemlerin yapılması için yetkili mercilere durumu bildirmesi
gerekmektedir.
Bu nedenle harcırahın tahakkuk ve tediyesinde beyanın hakikat olup olmadığını
araştırmak gibi bir görevi ve yetkisi olmayan sorumlulara sorumluluk yüklenmesinin mümkün
olmadığına,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 137
13.8.1.3. Yargıtay Daire Kararı:
Esas No : 2000 / 1069 Karar No : 2000 / 4826
Merci : Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih : 05/04/2000
Özü : Emekli olmak suretiyle iş yerinden ayrılan bir kimsenin vazifesinden ayrıldıktan sonra
6 ay zarfında müracaat ederek bu kanuna göre harcırah isteğinde bulunabilir.
13.9. Harcırahın Sureti Tediyesi:
Madde 57 - Harcırah hizmetin taalluk ettiği kurum bütçesinden
ödenir. 52 nci madde hükmü mahfuz kalmak şartıyla, ceza davalarında
mezkur maddede yazılı yol masrafı ve tazminatların, işin ifasından evvel
makbuz mukabilinde vezneye yatırılmasına imkan bulunmayan hallerde,
bunlar, bilahare mahkum olan veya haksız çıkan taraftan tahsil olunmak
üzere, evvel emirde Adalet Vekaleti Bütçesinden ödenir. (1631 sayılı
Askeri Muhakeme Usul Kanununun 281 inci maddesinin (A) fıkrası hükmü
mahfuzdur.)
Bir dava ve ihtilafın tetkiki sırasında, gerek alakalılardan birinin
talebi ile olsun gerekse kurumun göstereceği lüzuma müstenit bulunsun,
tahkik, tetkik, keşif, tebliğ gibi bir muamele için belediye hudutları iç ve
dışında bir mahalle gönderilen 52 nci maddede yazılı olanlardan gayrı
Adalet memurları ile diğer kimselere verilecek harcırah, bilahare haksız
çıkan taraftan istirdat olunmak üzere evvel emirde alakalılardan talepte
bulunan veya bunu ödemeye razı olandan alınır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 138
13.9.1. İlgili Yargı Kararları
13.9.1.1. Sayıştay Temyiz Kurulu Kararları
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 24400 Kararın Tarihi : 23.02.1999
KONU : Özel İdare Müdürlüğü ile ilgili bir hizmeti yerine getirmek amacıyla
yurtdışına giden Bayındırlık İl Müdürüne, Özel İdare bütçesinden geçici görev yolluğu
ödenebileceği.
Genel Bütçeye dahil dairelerin personeli olan ......... Endüstri Meslek Lisesi Müdürü
ile Bayındırlık ve İskan Müdürünün yurtdışı geçici görev yolluklarının Özel İdare
Bütçesinden ödenmesi nedeniyle 1035 sayılı ilamın 1'inci maddesiyle ........-liraya tazmin
hükmolunmuştur.
Dilekçi tarafından ......... Bayındırlık ve İskan Müdürü olarak yurtdışına geçici görevli
gönderilişi nedeniyle tahakkuk eden ........-liraya tazmin hükmolunduğu ifade edilmek
suretiyle temyiz talebinde bulunulmakta olup, bu talep hükmün ......... Endüstri Meslek Lisesi
Müdürünün geçici görevli olarak yurtdışına gönderilişi nedeniyle tesis edilen kısmını
kapsamadığından temyiz talebinin kısmı itiraz olarak değerlendirilmesi gerektiği sonucuna
varılmıştır.
Harcırah Kanunu'nun “Harcırahın Sureti Tediyesi” başlıklı 57'nci maddesinde,
“Harcırah hizmetin taalluk ettiği kurum bütçesinden ödenir.” denilmektedir.
Bu bakımdan yurtdışına geçici görevli görevlendirilen Bayındırlık İl Müdürünün İl Özel
İdare Bütçesini ilgilendiren bir hizmet için görevlendirildiğinin incelenmesi gerekir.
Görev onayı İl Valisi tarafından verilmiş olup, görev Almanya'nın Köln şehrinde düzenlenen
iç mimar fuarında yeni teknolojik gelişmelerin izlenmesidir. Onayda bütçe ayrımından
bahsedilmekte ise de; bilahare düzenlenen ve İl Valisi tarafından onaylanan avans yazısı
Özel İdare Müdürlüğüne hitap etmektedir. Ayrıca geçici görev yolluğu beyannameleri Vali
tarafından onaylanmıştır. Görevlendirilen makamın iradesi yurtdışı görevinin Özel İdare
Bütçesi ile ilgili olduğu yönündedir.
Diğer yandan, İl Özel İdaresi Kanunu'nun çeşitli maddelerinde Bayındırlık hizmetleri
ile ilgili olarak Özel İdare Müdürlüğüne verilmiş görevler vardır. Bu görevlerin yürütülmesi
sırasında Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü ile ortak çalışma yapılmaktadır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 139
Nitekim İl Özel İdaresi Kanunu'nun 87'nci maddesinde “Vali il özel idaresinin
görevlerini, özel idare müdürlüğü ve merkezi idarenin ildeki teşkilatları vasıtasıyla yürütür.”
hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, atanması müşterek kararname ile yapılan Bayındırlık İl Müdürünün
yurtdışı geçici görev onayının ilgili Bakanlık tarafından verilmesi gerekmekte ise de;
yukarıda da açıklandığı gibi Özel İdare Müdürlüğü ile ilgili hizmeti yerine getiren anılan
kişinin bu görev için Valilik onayı ile giderleri Özel İdare Bütçesinden karşılanmak üzere
yurtdışına gönderilmesinin kabul edilmesi gerekir.
Belirtilen nedenlerle ........-liraya ilişkin tazmin hükmünün Bayındırlık İl Müdürü ile
ilgili ........-liralık kısmının kaldırılmasından sonra kalan ve temyiz talebinde bulunmayan
Meslek Lisesi Müdürü ile ilgili ........ -liraya, sayman .......... ile tahakkuk memuru ..........'un
uhdelerinde kalmak üzere düzeltilmek suretiyle tasdikine karar verildi.
13.9.1.2. Sayıştay Daire Kararları
Kararın Çeşidi : 7.Daire Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 9065 Kararın Tarihi : 07.11.2002
Karaman İl Özel İdare Müdürlüğü 1999
“Valilik makam şoförünün geçici görev yolluğunun özel idare bütçesinden
ödenmesinin, ilgilinin valilik makamının onayı ile il özel idare hizmetlerinde görevlendirilmiş
olmasına istinaden yapılmış olduğu anlaşılmakta olup, 6245 sayılı Harcırah Kanununun
57’nci maddesinde yer alan, “harcırahın, hizmetin taalluk ettiği kurum bütçesinden
ödenmesi” hükmü de dikkate alındığında, yapılan ödemede mevzuata aykırılık
bulunmadığına,”
Kararın Çeşidi : 7.Daire Kararı
Kararın Konusu: Harcırah Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 9094
Kararın Tarihi : 19.12.2002
“Ankara Rekabet Kurumu Bütçe ve Muhasebe Müdürlüğü 2000
Dünya Türk İşadamları Kurultayına katılan kurul üyeleri ile “II. Uluslararası Turfanda
Şurası”na katılan başkan yardımcısının anılan etkinlikler süresince bütün iaşe ve ibate ile
konaklama giderlerinin organizasyonları düzenleyen kuruluşlarca karşılandığı davetiyelerden
anlaşılmakta olup, aynı günler için ayrıca (Rekabet Kurumu Kurul Üyeleri ve Kurum
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 140
Personeli Harcırah İşleri ve Temsil Gederleri Yönergesinin 5’inci maddesine aykırı olarak)
kurum bütçesinden gündelik verilmesi sonucu yersiz ödenen tutarın sorumlularına
ödettirilmesine,”
13.10. Harcırahın Sureti Tediye Ve Mahsubu:
Harcırah, memur ve hizmetlinin gidişinde ve ailenin nakli sırasında
peşin olarak verilir. Harcırahın tam miktarının önceden tayin ve tespitinin
mümkün olmadığı hallerde yetecek miktarda para avans olarak verilir.
Harcırahını kati olarak veya avans suretiyle alanlardan zati sebepler
yüzünden daimi veya muvakkat vazife mahallerine 15 gün içinde hareket
etmeyenler (...) aldıkları parayı derhal iade etmeye mecburdurlar.
Aile için harcırah itasında ilgililerin verecekleri beyan kağıtları esas
tutulur. Bu beyan kağıdında harcırahın tahakkuk ettirilebilmesi için
lüzumlu malumat gösterilir.
Daimi memuriyetle bir yere gönderilenler gidecekleri mahalle varış
tarihinden ve muvakkat vazife ile gönderilenler de memuriyetleri
mahalline dönüş tarihlerinden itibaren bir ay zarfında harcırah
beyannamelerini, evrakı müsbiteleri ile birlikte dairesi amirine tevdi
ederler. Memurun kendisinden evvel veya sonra hareket eden ailesi için
avans para verildiği takdirde bu bir aylık müddet, ailenin evvel gitmesi
halinde memur veya hizmetlinin yeni vazifesi mahalline varış tarihinden ve
sonra gitmesi halinde de bunların memur veya hizmetli nezdine
muvasalatları tarihinden itibaren hesap olunur.
Beyannameyi alan daire amirleri bunu vize ettikten sonra taşrada
mahallin en büyük mal memuruna ve merkezde de alakadar mali mercie
vermekle mükelleftirler.
Vaki masraf verilen avans paradan ziyade ise fazlası tesviye ve az
ise farkı re'sen istirdat olunur.
Evrakı müspite tedariki mümkün olmayan hallerde bu imkansızlığın
sebepleri ile vaki masrafın hesabı alakadar tarafından mensup olduğu
daire amirine yazılı olarak bildirilir. İmkansızlık sebepleri dairesince varit
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 141
ve muhik görüldüğü ve masrafın hesabında bir fazlalık bulunmadığı
neticesine varıldığı takdirde avans bu hesaba göre mahsup olunur.
Alındıkları tarihten itibaren tahakkuk ettirilecek faizleri de dahil
olmak üzere birinci fıkra gereğince derhal iade edilmeyen paralarla
harcırahlarını avans olarak alıp da bu zimmetlerinin mahsubu için muktezi
evrakı üçüncü fıkrada yazılı müddetler zarfında teslim etmeyenlerin bu
borçları bu evrakı verdikleri zaman harcırah istihkakları ayrıca tahakkuk
ettirilip ödenmek üzere aylık, ücret veya kabili haciz sair istihkaklarının
yarısı bu borçları tamamen kapanıncaya kadar ve hüküm alınmaya hacet
kalmaksızın re'sen istirdat olunmak suretiyle tahsil olunur.
Harcırah itası ve avansların mahsubu muamelelerinde aksi sabit
oluncaya kadar memurun beyanına itibar olunur. ( Madde 59 - Değişik
fıkra: 16/06/1983 - 2851/8 md.)
GEREKÇE (Md 59)
Harcırahın ne zaman ve ne suretle tediye ve mahsup olunacağını gösteren bu madde
esas itibariyle halen tatbik edilmekte olan hükümlere mütenazır hükümleri ihtiva
eylemektedir. Ancak bazı hallerde alakalının harcırahını aldığı halde bilhassa muvakkat
memuriyetlerde uzun müddet vazifesine hareket etmiyerek parayı nezdinde tuttuğu
görülmektedir, iste buna mani olmak için avans itası tarihinden itibaren 15 gün içinde
hareket etmiyenlerin bu parayı derhal iadeye mecbur olduğu maddede tarif edilmiştir.
Bu suretle iade edilmiyen paralarla muayyen müddet içinde mahsubu yapılmayan
harcırah avans borçları faizleriyle birlikte ilgilinin aylık, ücret veya kabili haciz sair
istihkaklarının yarısı hüküm altına alınmaya hacet kalmaksızın resen kesilmek suretiyle
tahsil olunacaktır.
Harcırah Kararnamesine göre, muayyen müddet için mahsubu yapılmayan harcırah
avansları alakadar memurun maaşının tamamı kesilmek suretiyle istirdat olunmakta ve bu hal
ise memurları zor duruma düşürmektedir. Bu yüzden yem tasarıda maaşın yarısının kesilmesi
usulü kabul edilmiştir.
Diğer taraftan halen meri mevzuata göre, harcırah avansları ve bilhassa aile
harcırahları mahsup olunurken mahalle muhtarlığından alınacak ilmühaber gibi vesikalar
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 142
aranmaktadır. Yeni tasarıda gerek aile harcırahının itasında ve gerekse mahsubunda aksi sabit
oluncaya kadar memurun muhtemel gayri kanuni bir fiil veya beyanının cezası sadece
kendisine tahmil olunmaktadır.
13.10.1. İlgili Yargı Kararları
13.10.1.1. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Kararı:
Esas No : 2001 / 1196 Karar No : 2001 / 2032
Merci : Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarih : 08/02/2001
Özü : Davacının ilk dönem hizmet sözleşmesi emniyeti suistimal suçu nedeniyle
işveren tarafından haklı olarak feshedildiğinden, ilk dönem çalışması için kıdem tazminatının
hüküm altına alınması hatalıdır. Davacının ikinci dönemde mersin'de çalışmaya başlaması
ama tasfiye nedeniyle adana'da ki fabrikaya atandıktan iki gün sonra tekrar tasfiye
tamamlanıncaya kadar mersin'e gönderildiği anlaşılmıştır. Mersin'de ikamet etmesi halinde
harcırah alamayacağından, davacının geçici olarak görevlendirildiği mersin'de ikamet edip
etmediği araştırılarak karar verilmelidir.
13.10.1.2. Danıştay Kararları:
Esas No : 2004 / 2513 Karar No : 2004 / 1601
Merci : Danıştay 2. Dairesi Tarih : 17/12/2004
Özü : Anayasa mahkemesince, ilgili yıl bütçe kanunu'nun konuya ilişkin maddesinin
iptalinden sonra davacının sürekli görev yolluğunun ödenmesi için yaptığı başvurusunun
reddine ilişkin işleme karşı açtığı davanın süresinde olduğunun kabulü gerektiği hakkında
Esas No : 1996 / 520 Karar No : 1997 / 2699
Merci : Danıştay 5. Dairesi Tarih : 20/11/1997
Özü : 6245 Sayılı harcırah kanununun 59.maddesinde düzenlenen süre dava süresi
olmayıp, verilen avansın kapatılması amacına yönelik bir beyanname verme süresi olarak
düzenlenmiş olduğundan, beyanname verilmesi için öngörülen bu bir aylık sürenin hak
düşürücü süre olarak nitelendirilemeyeceği hakkında
Esas No : 1989 / 1688 Karar No : 1991 / 3209
Merci : Danıştay 10. Dairesi Tarih : 11/11/1991
Özü : Emekliye ayrılan memurun görevinden ayrıldıktan sonra altı ay içinde
başvurması halinde, Türkiye dahilinde ikamet edeceği yere kadar bir defaya mahsus olmak
üzere ödenen yolluğun, ancak altı aylık süre içinde,ikamet edeceğini belirttiği yere
taşınmaması halinde geri alınabileceği hakkında
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 143
Esas No : 1987 / 2438 Karar No : 1988 / 2204
Merci : Danıştay 5. Dairesi Tarih : 20/10/1988
Özü : 25 Yılını doldurarak isteği ile emekliye ayrıldıktan sonra sekiz aylık fiili hizmet
süresinin eksik olduğu gerekçesiyle göreve çağrılan vekalan süreyi tamamladıktan sonra
ikinci kez emekliye ayrılan davacıya yeniden yolluk verilmesi gerektiği hakkında
13.11. Hilafı Hakikat Beyanname Verenler:
Bu kanuna göre tahakkuk edecek, istihkakın miktarını artıracak
şekilde maddi hatalar hariç hilafı hakikat beyanname verenler hakkında,
mensup oldukları kurumların inzibat, memurin, müdürler komisyonları gibi
salahiyetli heyet ve makamlarının kararı ile ve işlenen suçun mahiyet ve
şümulüne göre rütbe veya sınıf tenzili veya ihraç cezalarından her hangi
biri tatbik olunur ve bu gibilerin bu suretle aldıkları fazla harcırah, Devlet
özel idare ve belediyelerce Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Kanununa
göre ve bu kanuna tabi diğer kurumlarca da umumi hükümlere tevfikan
tahsil olunur
Suçlu hakkında idarece ittihaz olunan inzibati kararlar cezai takibata
mani olmayıp bu gibiler hakkında ayrıca hukuku amme davası ikame ve
kanuni takibat icra olunur. (Madde 60 )
GEREKÇE (Md 60)
Hilafı hakikat beyanname verilmesi halinde memur halfanda mensup oldukları
kurumların muhtelif isimlerle anılan salahiyetli komisyon veya makamlarının karariyle suçun
işleniş tarzına ve şümulüne göre taayyün edecek rütbe veya sınıf tenzili cezalarından biri
tatbik olunacak ve bunların hilafı hakikat beyanda bulunmak suretiyle aldıkları fazla paralar
istirdat olunacaktır. Bu istirdat alacaklarından Tahsili Emval Kanunun tatbike yetkili olan
Devlet, Özel idare ve belediyelerce bu kanuna göre ve diğer kurumlarca da umumi hükümlere
göre yapılacaktır. Haklarında idareten ceza tatbik olunan bu gibi kimseler halfanda ayrıca
hukuku amme davası açılarak takibatta bulunulacaktır.
Madde 61 - Bu kanuna göre ödenecek istihkaklar borç için
haczedilemez.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 144
Madde 62 - Aşağıda yazılı kanunlarla bu kanuna muhalif diğer
hükümler kaldırılmıştır.
…
Madde 63 - Aşağıda yazılı kanunların hizalarında gösterilen madde
ve fıkralarının harcırah, hayvan mubayaası, hayvan yem bedeli veya bu
maksatla zaruri masraf verilmesine müteallik olan hükümleri kaldırılmıştır.
…
13.11.1. İlgili Yargı Kararları
13.11.1.1. Danıştay Kararları:
Esas No : 1991 / 2701 Karar No : 1994 / 5605
Merci : Danıştay 5. Dairesi Tarih : 23/11/1994
Özü : Davacının yolluk bildirimindeki beyanının doğruluk derecesi araştırılarak
harcıraha ilişkin uyuşmazlık hakkında karar verilmesi gerektiği hakkında
Esas No : 1995 / 2039 Karar No : 1997 / 2612
Merci : Danıştay 5. Dairesi Tarih : 17/11/1997
Özü : Kanunda harcırahın amacı ve niteliğine ilişkin olarak belirtilen esaslar
gözönüne alındığında, harcırahın unsurları ve davacının bunlardan hangisini alabileceği
gözetilerek
Esas No : 1996 / 800 Karar No : 1999 / 1280
Merci : Danıştay 5. Dairesi Tarih : 27/04/1999
Özü : Harcırah ödenen kişilerin beyanlarının gerçek dışı olduğunun saptanması
halinde her zaman 6245 sayılı Harcırah Kanununun 60. maddesinin 1.fıkrası hükmünün
uygulanabileceği hakkında
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 145
13.11.1.2. Sayıştay Daire Kararları
Kararın Çeşidi : 7.Daire Kararı
Kararın Konusu: Sorumluluk ve Yargılama Usulleri ile İlgili Kararlar
Kararın Numarası : 8438
Kararın Tarihi : 04.05.1999
Malatya Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü 1997
Devlet Hastanesinde çalışmakta iken emekli olan personelin sürekli görev yolluğu
beyannamelerinde belirtikleri ikamet edecekleri yere gitmedikleri tespit edilmiş ise de;
6245 sayılı Harcırah Kanunu'nun 10/2'nci maddesinde; "Emekliliğini isteyen veya
emekliye sevk olunan yahut haklarında toptan ödeme hükümleri uygulanan memur ve
hizmetlilere, Türkiye dahilinde ikamet edecekleri yere kadar ve yalnız bir defaya mahsus
olmak üzere ..." harcırah verileceği hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 56'ncı maddesine göre emekliye ayrılan memur ve hizmetlilerin
vazifelerinden ayrıldıkları tarihten itibaren altı ay içinde müracaat etmeleri gerekmektedir.
Yine aynı Kanunun 59'uncu maddesinin son fıkrasında ise; "Harcırahın itası ve avansların
mahsubu muamelelerinde aksi sabit oluncaya kadar memurun beyanına itibar olunur."
denmektedir.
Yasa hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; emekliye ayrılan memurların 6 ay
içinde müracaat etmeleri şartı ile Türkiye'de ikamet edecekleri yere kadar bir defa harcırah
ödeneceği, memurun beyannamesinde belirttiği hususların, aksi sabit olana kadar esas
alınacağı sonucuna varılmaktadır.
Öte yandan, memurun istihkak miktarını artıracak şekilde hilafı hakikat beyanname
vermesi durumunda, Harcırah Kanunu'nun 60'ıncı maddesi yapılacak işlemleri
açıklamaktadır.
Belirtilen mevzuat muvacehesinde, beyanın aksini ispat edenlerin hilafı hakikatte
bulunanlar hakkında yasal işlemlerin yapılması için yetkili mercilere durumu bildirmesi
gerekmektedir.
Bu nedenle harcırahın tahakkuk ve tediyesinde beyanın hakikat olup olmadığını
araştırmak gibi bir görevi ve yetkisi olmayan sorumlulara sorumluluk yüklenmesinin
mümkün olmadığına,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 146
13.11.1.3. Sayıştay Temyiz Kurulu Kararları
Kararın Çeşidi : Temyiz Kurulu Kararı
Kararın Numarası : 23653
Kararın Tarihi : 20.12.1994
KONU : İnceleme ve araştırma yapmak amacıyla yurtdışına gönderilen hesap
uzmanlarına, Türkiye'ye dönüşlerinde beraberlerinde getirdikleri veya nakliye firmalarına
taşıttırdıkları limit fazlası eşyalara ait bagaj ücretlerinin ödenemeyeceği.
İnceleme ve araştırma yapmak üzere yurt dışına 1'er yıl süreyle geçici görevle
gönderilen hesap uzmanlarına görev sürelerini bitirip Türkiye'ye dönüşlerinde beraberlerinde
getirdikleri veya nakliye firmalarına taşıttıkları, limit fazlası eşyalara ait bagaj ücretinin
ödenmesi nedeniyle, ............ liranın tazminine hükmolunmuştur.
…
Ancak; söz konusu bagajın, resmi vazife esnasında kullanılabilecek eşya ile yolcunun
bu seyahati için ihtiyacı bulunan şahsi eşyasından mutat surette taşınması mümkün olanları
kapsaması gerekmektedir. Halbuki bu olayda; kanunda tanımlanan anlamda bagaj olmayan
teamül dışı "battaniye, nevresim, yatak örtüsü ve geçici görevle alakası bulunmayan yabancı
dilde kitaplar, müzik kasetleri v.s. gibi eşyalar için bagaj ücreti ödendiği gibi, ilâmda
değinilen eşyaların yolcu beraberinde de taşınmadığı, sonradan değişik yollarla yurda
getirildiği tespit olunmuştur.
Açıklanan nedenlerle söz konusu eşyalar için, bagaj ücreti ödenmesine yasal olarak
imkân görülmediğinden, mevzuat hükümlerine uygun olarak verilen daire tazmin hükmünün
tasdikine, karar verildi.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 147
13.12. Ek Kanunlar:
13.12.1. Düzenleyici ve denetleyici kurumlarda harcırah
Düzenleyici ve denetleyici kurumlarda harcırah ödemeleri bu Kanuna
göre yapılır.
Bu kurumların personelinden mevzuatı uyarınca inceleme, ön
araştırma, denetim veya soruşturma göreviyle yetkili olanların, bu
görevleri nedeniyle memuriyet mahalli dışına yurt içi geçici
görevlendirmelerinde 33 üncü maddenin (b) fıkrası hükümleri uygulanır.
Bu kurumların başkan ve üyeleri ile personelinden memuriyet
mahalli dışına yapılan yurt içi geçici görevlendirilmelerinde,
konaklama gideri için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge
bedelini aşmamak ve 33 üncü maddenin (a) fıkrasına göre
müstahak oldukları gündelik tutarının, ikinci fıkra kapsamındaki
görevlendirmelerde beş katını, diğerlerinde dört katını geçmemek
üzere görevlendirme süresince konaklama gideri ödenir.
İkinci fıkra kapsamındaki görevlerin yerine getirilmesi sırasında
kurumlarınca görev mahalli içinde taşıt aracı sağlanamaması halinde
kullanılan taşıtlara ilişkin ulaşım giderleri, ilgili kurumların görüşleri
alınarak Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre ödenir. ( Ek
Madde 2 - Ek madde: 25/06/2009-5917 S.K./11.mad)
GEÇMİŞE YÖNELİK HARCIRAH ÖDENMESİ
Geçici Madde 5 - (Ek madde : 01/07/2006 - 5538 S.K/3.mad)
Bu Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluşlar ile özel
hükümler gereğince bu Kanun kapsamı dışında kalan tüm kamu kurum ve
kuruluşlarında;
a) 12/12/2001 tarihli ve 4726 sayılı 2002 Malî Yılı Bütçe Kanununun
6 ncı maddesinin (g) fıkrası uyarınca 1/1/2002-31/12/2002 tarihleri
arasında; 26/12/2002 tarihli ve 4776 sayılı Kanunun 7 nci maddesi
uyarınca 4726 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin (g) fıkrasına binaen
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 148
1/1/2003-31/3/2003 tarihleri arasında, başka yere naklen ataması
yapılanlardan harcırah talep etmediklerine ilişkin yazılı beyanda
bulunanlardan,
b) 29/3/2003 tarihli ve 4833 sayılı 2003 Malî Yılı Bütçe Kanununun
51 inci maddesinin (f) fıkrası uyarınca, 1/4/2003-21/7/2003 tarihleri
arasında kendilerinin yazılı talebi üzerine naklen ataması yapılanlardan,
c) 31/7/2003 tarihli ve 4969 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (a)
bendi ve 4/7/2001 tarihli ve 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin
14/A maddesi uyarınca, 22/7/2003-26/4/2005 tarihleri arasında kendi
yazılı talepleri üzerine naklen ataması yapılanlardan,
ç) 21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (a)
bendi uyarınca, kendi yazılı talepleri üzerine naklen ataması yapılanlardan,
Harcırah ödenmemiş olanlara, bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren 31/12/2006 tarihine kadar, en son görev yaptıkları
yerdeki idareye kendilerinin veya ölümleri hâlinde kanunî mirasçılarının
başvurmaları durumunda, başvuru tarihinden itibaren üç ay içinde bu
Kanunun ilgili hükümleri uyarınca naklen atandıkları tarihte müstahak
oldukları harcırah, ödendiği yılda yürürlükte olan kanunî faiz oranı
uygulanmak suretiyle ödenir.
Türk Standartları Enstitüsü personeline 4/7/2001 tarihli ve 631 sayılı
Kanun Hükmünde Kararnamenin 14/A maddesinin (d) bendindeki
hükümlere göre harcırah ödenir.
13.12.2. Yürürlük Ve Yürütme:
Madde 65 - Bu kanun 1 Mart 1954 tarihinden itibaren mer'idir.
Madde 66 - Bu kanunun hükümlerini icraya İcra Vekilleri Heyeti
memurdur.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 149
ÖDEME EMRİ BELGESİ
Saymanlık Kodu ……………..
Saymanlık Adı …………….MALMÜDÜRLÜĞÜ Bütçe Yılı
İlgil
inin
Adı Soyadı
Kurum-Birim 1 2 Birim Yevmiyenin
Tarihi T.C / Vergi No
Kodu 13 01 831 No'su Banka Şb.Adı
Kurum Adı YURTİÇİ SÜREKLİ Banka Hs.No
Birim Adı YOLLUĞU Vergi Dairesi
Kurumsal Kod
Fonksiyonel
Kod
Finans Ekonomik/Ayrıntı TUTAR
Hesap / Ayrıntı Adı Hesap No Kodu Kodu BORÇ ALACAK
1 2 3 4 5 1 2 3 4 1 1 2 3 4 TL KR TL KR
830 13 01 32 62 831 09 2 1 00 1 3 3 1 2 Yurtiçi Sürekli Görev
Yolluğu
800 1 6 2 1 Damga Vergisi
103 2 Verilen Gönderme
Emirl.Hs.
630 3 3 1 2 Yurtiçi Sürekli Görev
Yolluğu
835 00 00 00 00 Gider Yansıtma Hesabı
600 13 01 32 62 831 09 2 1 00 1 00 00 00 00 Gelir Yansıtma Hesabı
805 1 6 2 1 Damga Vergisi
Toplam
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 150
Bütçe Gideri Tahakkuk
Toplamı
Yalnız : Tahakkuk etmiştir.Ödenmesi gerekir.
30.03.2010
Düzenleyen
Verile
Emr.No
Tahakkuk Eden Kesinti Toplamı Ödenmesi Gereken Çek/Gönder. Emri
No
TL KR TL KR TL TL
T E T K İ K E D E N Adres-Açıklama ve Ekler
MEMUR ŞEF MUHASEBE YETKİLİSİ
YRD. 1 KARARNAME
1 RESMİ YAZI
Ödemeye Esas Belgenin
Nevi Tarihi No'su Tutarı
Uygundur Ödeyiniz/Mahsup Ediniz
Harcama Yetkilisi Muhasebe Yetkilisi
………………… Müdürü Malmüdürü
Yalnız : Tamamen ve Nakden Aldım İMZA
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 151
ADI VE
SOYADI Dairesi
Unvanı YURTİÇİ SÜREKLİ Bütçe Yılı
Derece / Ek Gös. GÖREV YOLLUĞU Önceden Avans Almışsa
Gündeliği aldığı Saym.ve tarihi
Nereden Nereye Adı Soyadı Akrabalık Gün Gündelikler Taşıt Yer Değiştirme Gideri
Gidildiği Derecesi Say. Yevmiye Tutarı Ücreti Sabit Unsur
Mesafe
Km Tutarı TOPLAM
GENEL TOPLAM
'a atanan ve aile fertlerine ait yurt içi sürekli görev yolluğu olarak tahakkuk Ettirilen
gösterir bildirimdir. 30.03.2010
Birim Yetkilisi
(1) bu kısım bildirim sahibinin atama işlemin- Adı soyadı
den bilgisi olan amir tarafından imzalanacak. Unvanı
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 152
14. Yurtiçi Yurtdışı Geçici, Sürekli Görev Yolluğu Ödemelerinde
Aranacak Belgeler
31/12/2005 tarih ve 26040-3. mükerrer sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin 22.
maddesinin (a) bendinde; 'Yurtiçi görev yolluklarının ödenmesinde;
-Görevlendirme yazısı ve harcama talimatı,
-Yurtiçi/yurtdışı Geçici Görev Yolluğu Bildirimi (örnek 27)
-Yatacak yer temini için ödenen ücretlere ilişkin fatura,
Ödeme belgesine bağlanır' belirtilen belgelerin hazırlanması ile
geçici görev yolluğu ve gündelik ödemesi yapılabilecektir.
14.1. Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği
10.7.2. 15 Ağustos 2007 ÇARŞAMBA tarih ve 26614 sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanan “Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği”
nin 19-23 maddelerinde;
“Yurtiçi geçici görev yolluğu
MADDE 19 – (1) Yurtiçi geçici görev yolluklarının ödenmesinde
aşağıdaki belgeler ödeme belgesine eklenir.
a) Görevlendirme yazısı veya harcama talimatı,
b) Yurtiçi/Yurtdışı Geçici Görev Yolluğu Bildirimi (Örnek: 19),
c) Yatacak yer temini için ödenen ücretlere ilişkin fatura.
Yurtiçi sürekli görev yolluğu
MADDE 20 – (1) Yurtiçi sürekli görev yolluklarının ödenmesinde;
a) Atamalarda atama onayı, diğer hallerde harcama talimatı,
b) Yurtiçi Sürekli Görev Yolluğu Bildirimi (Örnek : 20),
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 153
c) Resmi mesafe haritasında gösterilmeyen yerler için yetkili
mercilerden alınacak onaylı mesafe cetveli
ödeme belgesine eklenir.
(2) Kamu görevlilerinden emekliliğini isteyen veya emekliye sevk
olunanlara, haklarında toptan ödeme hükümleri uygulananlara, emekli
iken yeniden hizmete alındıktan sonra cezaen olmamak üzere görevlerine
son verilenlere ve bunlardan görevde iken ölenlerin kanuni mirasçılarına
mevzuatları gereğince verilen tazminatların ödenmesinde ise yetkili
makamın onayı ödeme belgesine eklenir.
Yolluk karşılığı verilen tazminatlar
MADDE 21 – (1) Yolluk karşılığı verilen tazminatlar ile seyahat kartı
bedellerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen belgeler ödeme belgesine
eklenir.
a) Memuriyet mahalli dışında seyyar olarak görev yapanların
tazminatlarının ödenmesinde;
1) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12),
2) Mali hizmetler birimince onaylı, seyyar görev dağılım listesi.
b) Fiilen arazi üzerinde çalışanların tazminatlarının ödenmesinde;
Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12).
c) Tahsildar, yoklama memuru, mutemet, veznedar, satın alma
memuru, tebliğ memuru, posta ve evrak dağıtıcısı, takip memuru gibi
unvanlarla memuriyet mahallinde gezici olarak görev yapan memur ve
hizmetlilerden fiilen bu görevlerde çalışanlar ile sayılan unvanlara sahip
olmamakla birlikte, fiilen bu hizmetleri gören personele verilecek seyahat
kartı bedellerinin ödenmesinde;
1) İlgililerin adı, soyadı ve unvanları ile fiilen bu görevleri yaptıklarını
gösteren onay,
2) Taşıt işleten kuruma ait fatura,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 154
3) Mali hizmetler birimince onaylı, seyahat kartı verilecek personel
listesi
ödeme belgesine eklenir.
(2) Seyyar görev dağılım listesi ile seyahat kartı verilecek personel
listesinin mali yılın ilk ödemesine ait ödeme belgesine eklenmesi gerekir.
Yurtdışı geçici görev yolluğu
MADDE 22 – (1) Yurtdışı geçici görev yolluklarının ödenmesinde;
a) Görevlendirme yazısı veya harcama talimatı,
b) Yurtiçi/Yurtdışı Geçici Görev Yolluğu Bildirimi (Örnek: 19),
c) Yatacak yer temini için ödenen ücretlere ilişkin fatura
ödeme belgesine eklenir.
(2) Yatacak yer temini için alınan faturanın dairesince onaylanmış
tercümelerinin de ödeme belgesine eklenmesi gerekir.
Yolluklara ilişkin diğer hükümler
MADDE 23 – (1) Yolluklarla ilgili giderlerin ödenmesinde;
a) Takip edilmesi gereken yolun dışında bir yoldan veya kullanılması
gereken taşıt aracından başka bir araçla yolculuk yapılmasının zorunlu
olduğu hallerde, yetkili makamdan alınacak onayın veya raporun,
b) Uçakla yapılan seyahatlerde yolcu biletinin; bilette kayıtlı gidiş-
dönüşten birisinin kullanılmaması nedeniyle biletin iadesi gerektiği
takdirde gerçekleşen seyahat ücretini gösteren belgenin; yabancı heyet ve
temsilcilerin ülkelerine dönüşlerinde uçak biletlerinin kendilerine verilmesi
halinde ise söz konusu giderlerin tutarı ile kurumca karşılandığını belirten
ve ilgili birim yetkilisince imzalanan belgenin,
c) Taksi ile yapılan seyahatlerde (belediye hudutları dahilindeki taksi
ücretleri hariç) fatura veya perakende satış fişi veya ödeme kaydedici
cihazlara ait satış fişinin,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 155
ç) Geçici görev yolluklarının avans suretiyle ödenmesinde
görevlendirme yazısı veya harcama talimatının; sürekli görev yolluklarının
avans suretiyle ödenmesinde ise atama onayının,
d) Görevine ait mesleki ve sıhhi yeterliliklerinin tespiti veya
kurumlarınca görülecek lüzum üzerine sınav için gönderilenler ile
yurtiçinde mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında
açılan kurs veya okullara gönderilenlerin söz konusu sınav veya kursa
katıldığını gösteren belgenin,
e) 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununda belirtilen
nedenlerden dolayı yola devam edememe halinde, gecikilen günlere ait
gündeliklerin ödenebilmesi için, bu durumu kanıtlayan mülki veya askeri
mercilerden alınacak belgenin,
f) Sürekli görevle başka bir yere atananların atamalarından
vazgeçildiği takdirde, buna ilişkin onay ve ödenecek tazminat miktarını
gösteren onaylı cetvel ile alınmış olan taşıt biletlerinin,
g) Geçici görevle başka bir yere görevlendirilip, sonradan
görevlendirilmelerinden vazgeçilenlerin alınmış olan bilet ücretlerinin
ödenmesinde, buna ilişkin yazı ile taşıt biletlerinin,
ğ) Yurtiçi veya yurtdışı tedavi yolluklarının ödenmesinde; bulunduğu
yer dışındaki bir tedavi kurumuna sevk edildiğine veya yurtdışında
tedavisinin gerekli olduğuna ilişkin belgenin (Sevk edildikleri yerlere bir
kimse refakatinde gitmesinin gerekli olduğu hallerde ise bu durum ayrıca
belge üzerinde gösterilir.)
ödeme belgesine eklenmesi gerekir.
(2) Denetim, kurs, yarışma, gösteri veya benzeri işler nedeniyle
toplu olarak yapılan seyahatlerde, geçici görev yolluğu bildirimleri yerine
Toplu Seyahatler Yolluk Bildirimi (Örnek: 21) düzenlenir.”
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 156
15. Sözleşmeli ve Geçici Personele Sürekli Görev Yolluğu
Ödenebilir mi?
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “İstihdam Şekilleri” başlıklı
4’üncü maddesinin (b) bendinde sözleşmeli personel; “Kalkınma planı,
yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin
hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri
ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve
ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, kurumun teklifi üzerine Devlet
Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşleri alınarak Bakanlar
Kurulunca geçici olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi
sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir.” şeklinde; (c) bendinde de geçici
personel; “Bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Devlet
Personel Başkanlığının ve Maliye Bakanlığının görüşlerine dayanılarak
Bakanlar Kurulunca karar verilen görevlerde ve belirtilen ücret ve adet
sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kimselerdir.”
şeklinde tanımlanmıştır.
Görüldüğü üzere, zaruri ve istisnai hallerde, özel bir meslek bilgisine
ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde görevlendirilen sözleşmeli
personel ile bir yıldan az süreli veya mevsimlik işlerde görevlendirilen
geçici personelin 6245 sayılı Kanunun 10’uncu maddesinde belirtilen
sürekli bir göreve naklen atanmalarına imkan bulunmamaktadır. Bu
itibarla, 657 sayılı Kanunun 4’üncü maddesine göre istihdam edilen
sözleşmeli ve geçici personele sürekli görev yolluğu ödenmesine imkân
bulunmadığı düşünülmektedir.
16. Yargı Kararları:
DANIŞTAY TEMYİZ KURULU KARARI:
Özet: İlde ikamet edip görev yaptığı köye gidip gelen davacıya il merkezine atanması
üzerine aile ve yer değiştirme masrafı verilemez. Ancak yol masrafı ve yevmiye ödenmesi
gerekir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 157
İçtihat Metni
………………………………
Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesince işin gereği düşünüldü:
... Merkez ... Köyü İlkokulu Öğretmeni olan davacı, 26.8.1994 tarihinde ... İlkokulu
Öğretmenliğine atanması nedeniyle kendisine ödenen sürekli görev yolluğunun maaşından
kesinti suretiyle geri alınmasına ilişkin 18.1.1995 günlü işlemin iptali ile geri alınan
harcırahın ödenmesine hükmedilmesi istemiyle dava açmıştır.
Manisa idare Mahkemesinin 14.6.1995 günlü E:1995/100, K:1995/515 sayılı
kararıyla: Harcırah Kanununun 5 ve 9. maddelerine göre sürekli görev yolluğunun yer
değiştirmeye dayalı gerçek masraflar karşılığı ödenebileceği, dosyanın incelenmesinden, ...
Merkez ... Köyünde görev yapan ve Uşak Merkez'de bir okula atanmış olan davacının esasen
evinin ... İl Merkezinde olduğunun ve görev yaptığı köye ... Merkez'den gidip geldiğinin
anlaşılması üzerine ödenmiş olan harcırahın geri alındığının anlaşıldığı, bu durumda
yapılan nakil nedeniyle yer değiştirmesi söz konusu olmayan ve bu nedenle sürekli görev
yolluğuna hak kazanamamış olan davacı hakkındaki işlemde hukuka aykırı bir husus
görülmediği gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
Davacı, sürekli görev yolluğunun geri alınmasının hukuka aykırı olduğunu öne
sürmekte ve idare mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
6245 sayılı Harcırah Kanununun "Harcırahın Unsurları" başlıklı 5. maddesinde,
harcırahın; yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafını ihtiva edeceği ve
ilgilinin bu kanun hükümlerine göre bunlardan birine, birkaçına veya tamamına müstehak
olabileceği hükme bağlanmış; 10/1. maddesinde de, yurtiçinde veya yurtdışındaki daimi bir
vazifeye yeniden veya naklen atananlara .... yeni görev yerlerine kadar harcırah verilmesi
öngörülmüştür.
Kanunun anılan 5. maddesine göre harcırah birden fazla unsurdan oluşmakta olup,
memurun durumuna göre bunlardan birine, bir kaçına veya tümüne hak kazanabilmesi söz
konusu olmaktadır.
Olayda, ... Merkez ... Köyü İlkokulunda Öğretmen olarak görev yapan davacının ...
Merkez'de bir ilkokula atandığı, atama sırasında sürekli görev yolluğunun ödenmiş olduğu,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 158
daha sonra yapılan inceleme sonucu davacının esasen ... İl Merkezi'nde oturmakta
olduğunun ve görev yaptığı köye gidip geldiğinin tespiti üzerine yer değişikliğinin herhangi
bir masrafı gerektirmediğinden bahisle ödenmiş olan yolluğun maaştan kesinti suretiyle geri
alındığı dosyanın incelenmesinden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, her ne kadar ... Merkez'de ikamet etmekte iken görev yaptığı köye gidip
geldiği tespit edilen davacının ... Merkez'de bir okula atanması sırasında evini ve aile
bireylerini nakletmesinin söz konusu olmaması nedeniyle harcırahın belirtilen unsurlarından
aile masrafı ve yer değiştirme masrafına hak kazanması mümkün değil ise de söz konusu
atama nedeniyle görev yeri değişen davacıya harcırah unsurları içinde yer alan yol masrafı
ve yevmiyenin ise ödenmesi gerektiği açık olup, mahkemece davacıya ödenen ve daha sonra
geri alınan harcırahla ilgili bilgi belgelerin getirtilmesi suretiyle harcırahın sözü edilen
unsurları yönünden gerekli araştırma yapılarak yukarıda belirtilen esasa göre bir karar
verilmesi gerekirken bu yönde bir inceleme yapılmadan davanın tümüyle reddedilmesinde
hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulüyle Manisa İdare
Mahkemesince verilen 14.6.1995 günlü E:1995/100, K:1995/515 sayılı kararın 2577 sayılı
İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b. fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı
maddenin 3622 sayılı Kanunla değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da
gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine,
19.11.1998 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
17. Geçici Görev Yolluğu Hesaplama
Geçici bir görevlendirmeyle belli bir süre görev mahalli dışında
başka bir yerde görevlendirilen personel; Harcırah Kanunu’nun 14.
Maddesi gereğince yol masrafı ve gündelik alması gerekiyor. Söz konusu
hüküm gereğince yol masrafı içerisinde seyahat edilen vasıta yanı sıra
hamal (Cins ve adedi beyannamede gösterilmek suretiyle) bagaj ve
ikametgâh veya vazife mahalli ile istasyon, iskele veya durak arasındaki
nakil vasıtası masrafları da ayrıca ödenmesi gerekir.
Diğer taraftan adı geçen kanunun 42. Maddesinde; Geçici bir görev
ile başka bir yere gönderilenlere kanunda belirtilen gündelikler, görev
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 159
mahalline varış tarihinden itibaren; Yurtiçinde bir yıllık dönem zarfında
aynı yerde, aynı iş için ve aynı şahsa 180 günden fazla verilmeyeceği, ilk
90 gün için tam, takip eden 90 gün için 2/3 oranında ödeneceği hüküm
altına alınmıştır. Dolayısıyla; geçici görev ile hastanede göreve
başladığınız 05.03.2007 gününden itibaren ilk 90 gün için tam yevmiye
ikinci 90 gün için 2/3 yevmiye verilmesi; kalan günler için ise yevmiye
verilmemesi gerekecektir.
Yukarıda belirttiğimiz hususları sıralayacak olursak;
a- İkametgâhınız ile terminal ya da istasyon vb yere kadar olan
ulaşım bedeli ile varsa bagaj hamaliye vb giderler,
b- Yol masrafı (otobüs, tren, uçak vb),
c- Geçici görev mahallindeki terminal vb yer ile görev yeri
arasındaki ulaşım bedeli ile varsa bagaj hamaliye vb giderler,
d- İlk 90 gün tam, ikinci 90 gün 2/3 oranında gündelik,
e- Asıl görev mahalline geri dönüşle ilgili olarak a, b ve c
maddelerinin tekrarı;
İle elde edilecek toplam bedel almanız gereken harcırah miktarını
belirleyecektir.
18. Sürekli Görev Yolluğu
Sürekli görev ile görevlendirilen bir personel ( Harcırah Kanunu
md.10 a göre yurt içinde veya yurt dışında görev yapmakta iken yurt
içinde veya yurt dışındaki sürekli bir göreve naklen atanan ya da yabancı
ülkelerdeki memuriyet merkezi değiştirilen memur ve hizmetlilere yeni
görev yerlerine kadar…..)
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 160
a- yol masrafı
b- yevmiye
c- aile masrafı
d- yer değiştirme masrafı hak eder.
19. Harcırah Alabilmek İçin Müracaat Müddeti:
Madde 56 - a) (...) açıkta kalan ve vekalet emrine alınan
memurlara (...) vazifelerinden ayrıldıkları;
b) İşten el çektirilmek suretiyle vekalet emrine alınan memurlardan
men'i muhakeme kararı alan veya beraat edenler veyahut haklarındaki
takibat afla ortadan kaldırılanlara, haklarında verilen kararın kesbi katiyet
ettiği;
c) (Mülga bend: 31/07/2003 - 4969 S.K./1. md.)
Tarihlerinden itibaren 6 ay zarfında müracaat edenlere bu kanuna
göre müstehak oldukları harcırah verilir. Müracaata mani bir mücbir
sebebin vukuu halinde bu müddet mücbir sebebin zail olduğu tarihten
itibaren başlar. Bu müddetlerin geçmesinden sonra müracaat edilmesi
halinde harcırah verilmez.
19.1. Açıklama:
6245 sayılı Kanunun 56 ncı maddesine göre;
a. Açıkta kalan ve vekalet emrine alınan memurlara vazifelerinden
ayrıldıkları;
b. İşten el çektirilmek suretiyle vekalet emrine alınan memurlardan
men'i muhakeme kararı alan veya beraat edenler veyahut haklarındaki
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 161
takibat afla ortadan kaldırılanlara, haklarında verilen kararın kesbi katiyet
ettiği;
Tarihlerden itibaren 6 ay zarfında müracaat edenlere bu kanuna
göre müstehak oldukları harcırah verilir.
Müracaata mani bir mücbir sebebin vukuu halinde bu müddet
mücbir sebebin oluştuğu tarihten itibaren başlar. Bu müddetlerin
geçmesinden sonra müracaat edilmesi halinde harcırah verilmez.
19.1.1. Danıştay Daire Kararları
5. Daire 1996/2675 E.N , 1999/3259 K.N.
Özet: Emekliye ayrılma istemli dilekçelerinde emekliye ayrıldıkları tarih itibariyle
ikamet ettikleri adresi bildirmiş olmaları nedeniyle kendilerine harcırah ödenmeyen
ilgililer, emekliye ayrıldıkları tarihten itibaren harcırah kanununun 56. Maddesinde
öngörülen 6 aylık süre içinde adreslerini değiştirmiş olmaları halinde, bu süre içinde
idarelerine başvurarak aynı kanurun 10/2.maddesı uyarınca kendilerine harcırah
ödenmesini isteyebilirler. Bu nedenle davalı idarece aksi yönde tesis edilen işlemde hukuka
uygunluk bulunmamaktadır.
İçtihat Metni
İsteğin Özeti: Ankara 10. İdare Mahkemesinin 22.5.1996 günlü, E:1994/947,
K:1996/518 sayılı kararının dilekçede yazılı nedenlerle temyizen incelenerek bozulması
isteminden ibarettir.
……………………………………………………
Davalı belediyede müfettiş olarak görev yapmakta iken 18.1.1994 tarihi itibariyle
emekliye ayrılan davacı, adres değişikliği nedeniyle harcırahının buna göre ödenmesi için
yaptığı başvurunun reddine ilişkin 1.7.1994 günlü, 2229 sayılı işlemin iptali ve kendisine
....... arasındaki mesafe için harcırah ödenmesine hükmedilmesi istemiyle dava açmıştır.
Ankara 10. İdare Mahkemesinin 22.5.1996 günlü, E:1994/947, K:1996/518 sayılı
kararıyla; 6245 sayılı Harcırah Kanununun 10. maddesinde, yol masrafı, yevmiye, aile
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 162
masrafı ve yer değiştirme masrafının birlikte verilmesini icabettiren hallerin düzenlendiği;
maddenin 2. fıkrasında, emekliliğini isteyen veya emekliye sevk olunan yahut haklarında
toptan ödeme hükümleri uygulanan memur ve hizmetlilere, Türkiye dahilinde ikamet
edecekleri yere kadar ve yalnız bir defaya mahsus olmak üzere yukarıda sözü edilen
harcırahın verilebileceğinin belirtildiği; aynı Yasanın 56/c. maddesinde ise, memur ve
hizmetlilerden vefat edenlerle (4. maddenin son fıkrası şümulüne giren hizmetliler de dahil
olmak üzere) emekliye veya açığa çıktıktan sonra ayrılış tarihini takibeden 6 ay içinde vefat
edenlerin aileleri efradına ölüm hadisesinin vukuu tarihinden itibaren 6 ay zarfında
müracaat etmeleri halinde bu kanuna göre müstahak oldukları harcırahın verileceğinin
hükme bağlandığı; dava dosyasının incelenmesinden, davacının davalı belediyenin teftiş
kurulundan 18.1.1994 tarihinde müfettiş olarak emekli olduğu ve aynı tarihli emeklilik
dilekçesinde ikamet adresini ... olarak bildirdiği; ancak, daha sonra 18.3.1994 ve (her ne
kadar mahkeme kararında sehven 26.4.1994 olarak yazılmış ise de) 24.6.1994 tarihli
dilekçeleri ile idareye başvurarak, bundan sonra ...'nda oturacağından bahisle ....... arası
için harcırah tahakkuk ettirilerek ödenmesini istediği; bu isteminin, 18.1.1994 günlü
"emekliliği talep" dilekçesinde adresinin ... olarak gösterilmesi nedeniyle ve Harcırah
Kanununun 10. maddesine istinaden reddedildiğinin anlaşıldığı; adı geçen Yasanın 56/c.
maddesinde emekliye veya açığa çıktıktan sonra ayrılış tarihini takip eden 6 ay içinde, vefat
edenlerin aileleri efradına ölüm hadisesinin vukuu tarihinden itibaren 6 ay içinde müracaat
etmeleri halinde bu kanuna göre müstahak oldukları harcırahın verileceği açıkça ifade
olunduğundan, söz konusu hüküm gereğince davacıya harcırah ödenmesi gerekirken aksi
yönde tesis edilen işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlem iptal
edilmiştir.
Davalı idare, davacının, emeklilik istemini içeren dilekçesinde emekliliğini geçireceği
ikametgah adresi olarak ...'yi gösterdiğini, bu nedenle adı geçene harcırah tahakkuk
ettirilmediğini; adı geçenin 2. başvurusunu yaptığı 24.6.1994 tarihi itibariyle emekli
statüsüne kavuşmuş olduğunu; öte yandan, 6245 sayılı Yasanın 56/c. maddesinin bu davanın
konusuyla ilgisi bulunmadığından mahkemece bu hükme dayanılmasının isabetli olmadığını
öne sürmekte ve anılan kararın temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
Dava konusu uyuşmazlığın, davalı idarede müfettiş olarak görev yapmakta iken
emekliye ayrılan ve emekliye ayrılma dilekçesinde emekli aylığını alacağı adres olarak ...
İlini göstermiş olan davacının, bundan sonra ...'nda ikamet edeceğinden bahisle harcırahının
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 163
....... arasındaki mesafe dikkate alınarak ödenmesi yolundaki isteminin davalı idarece kabul
edilmemesinden kaynaklandığı tartışmasızdır.
6245 sayılı Harcırah Kanununun "Harcırah alabilmek için müracaat müddeti"
başlığını taşıyan 56. maddesinin (c) bendinde, memur ve hizmetlilerden vefat edenlerle (4
üncü maddenin son fıkrası şümulüne giren hizmetliler de dahil olmak üzere) emekliye veya
açığa çıktıktan sonra ayrılış tarihini takibeden 6 ay içinde vefat edenlerin aileleri efradına
ölüm hadisesinin vukuu tarihinden itibaren 6 ay zarfında müracaat etmeleri halinde bu
kanuna göre müstahak oldukları harcırahın verileceği hükme bağlanmıştır.
Yukarıda sözü edilen 56. maddenin (c) bendi incelendiğinde, bu hükümle "henüz bir
kamu görevini yürütmekte iken vefat eden" memur ve hizmetliler ile. "emekliye veya açığa
çıktıktan sonra ayrılış tarihini takibeden 6 ay içinde vefat eden memur ve hizmetliler ayırımı
yapılarak (bir başka ifadeyle, bu iki farklı durum da göz önünde bulundurulmak) suretiyle,
vefat etmiş olan memur ve hizmetlilere ilişkin olarak ve bunların aileleri efradına verilecek
harcırah yönünden düzenleme getirildiği görülmekte olup; davacının "halen emekli statüsün
de" olduğunun dosyadan anlaşılmış olması nedeniyle, Harcırah Kanununun vefat eden
memur ve hizmetliler yönünden düzenleme getiren 56/c. madde hükmünün dava konusu olaya
uygulanmasına hukuken olanak bulunmadığından, idare mahkemesinin, bu hüküm uyarınca
davacıya harcırah ödenmesi gerektiği gerekçesiyle iptal hükmü kurmasında hukuki isabet
görülmemiştir.
Öte yandan, Harcırah Kanununun dava konusu alayda uygulanması gereken
maddelerinden biri olan 10/2. maddesinde, emekliliğim isteyen veya emekliye sevk olunan
yahut haklarında toptan ödeme hükümleri uygulanan memur ve hizmetlilere, Türkiye
dahilinde ikamet edecekleri yere kadar ve yalnız bir defaya mahsus olmak üzere bu maddede
sayılan yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafının birlikte ödeneceği;
"Harcırah alabilmek için müracaat müddeti" başlığını taşıyan ve olayda uygulanması
gereken diğer bir madde olan 56. maddenin (a) bendinde de re'sen veya isteği üzerine
emekliye ayrılan memur ve hizmetlilerle açıkta kalan ve vekalet emrine alınan memurlara ve
cezaen olmamak üzere kurumlarınca vazifelerine son verilen hizmetlilere vazifelerinden
ayrıldıkları tarihten itibaren 6 ay zarfında müracaat etmeleri halinde bu kanuna göre
müstahak oldukları harcırahın verileceği açıkça hükme bağlanmıştır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 164
Bu maddelerde yer alan hükümler karşısında, davalı belediyede müfettiş olarak görev
yapmakta iken isteği üzerine 18.1.1994 tarihinde emekliye ayrıldığı ve bu tarihten itibaren
yukarıda öngörülen 6 aylık süre içinde yaptığı 18.3.1994 ve 24.6.1994 günlü başvurularında
...'nda ikamet edeceğini belirttiği açık olan davacıya ....... arasındaki mesafe için harcırah
ödenmesi gerekirken, davalı idarece aksi yönde tesis edilen 1.7.1994 gönlü işlemde Mevzuata
ve hukuka uyarlık görülmediğinden, anılan işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararı
hüküm fıkrası itibariyle hukuka uygun bulunmaktadır.
Öte yandan, davacının davalı belediyede görevli bulunduğu sırada verdiği emekliye
ayrılma istemine ilişkin dilekçesinde emekli aylığını alacağı adresi ... İli olarak
göstermesinin, emekliye ayrıldığı tarihten sonra da aynı il'de ikamet edeceğine ilişkin
sınırlayıcı bir beyan niteliğinde kabul edilmesi mümkün olmadığından, davalı idarenin bu
konuya ilişkin aksi yöndeki iddiasına itibar edilememiştir. Kaldı ki, dava konusu olayda
olduğu gibi, "Harcırah Kanununun 10. maddesine göre emekliye ayrılan kişilere adreslerini
değiştirmelerinden dolayı harcırah ödenemeyeceğinin" kabulü halinde, bu durumun,
emekliye ayrılan kişilere, anılan Yasanın 10/2. maddesinde ödeneceği hükme bağlanan
harcırahla ilgili olarak 6 ay içinde idarelerine müracaat etme imkanı sağlayan 56. maddenin
uygulanabilirliğini ortadan kaldıracağı, bir başka ifadeyle, maddede öngörülen 6 aylık
sürenin uygulanmaması sonucu doğuracağı da tartışmasızdır.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin reddiyle Ankara 10. İdare
Mahkemesince verilen ve hüküm fıkrası itibariyle hukuka uygun bulunan 22.5.1996 günlü,
E:1994/947, K:1996/518 sayılı kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, temyiz
giderlerinin istemde bulunan davalı üzerinde bırakılmasına, 28.10.1999 tarihinde oyçokluğu
ile karar verildi.
19.1.2. Danıştay Daire Kararı:
5. Daire 1996/520 E.N , 1997/2699 K.N.
Özet
6245 Sayılı harcırah kanununun 59. maddesinde düzenlenen süre dava süresi
olmayıp, verilen avansın kapatılması amacına yönelik bir beyanname verme süresi olarak
düzenlenmiş olduğundan, beyanname verilmesi için öngörülen bu bir aylık süre hak
düşürücü süre olarak nitelendirilemez.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 165
…
Öğretmen olup bir yıl süreyle Özbekistan'da görevlendirilen davacı, geçici görev
gündeliğinin ödenmesi için 6.12.1994 tarihinde yaptığı başvurunun reddine ilişkin 4.1.1995
günlü, 495 sayılı işlemin iptali ile ödenmeyen gündeliklerinin ödeme tarihindeki ABD Doları
karşılığı Türk Lirası olarak yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesi istemiyle dava
açmıştır.
Eskişehir İdare Mahkemesinin 1.11.1995 günlü, E:1995/78. K:1995/863 sayılı
kararıyla; 6245 sayılı Harcırah Kanununun 59/3. maddesinde, daimi memuriyetle bir yere
gönderilenlerin gidecekleri mahalle varış tarihinden ve muvakkat vazife ile gönderilenlerin
de memuriyetleri mahalline dönüş tarihinden itibaren bir ay zarfında beyannamelerini evrakı
müsbiteleri ile birlikte dairesi amirine tevdi edecekleri hükmünün getirildiği; özel
kanunlarında bir konuda hüküm bulunması halinde bu hükme itibar edileceğinin hukukun
genel ilkelerinden olduğu; bu nedenle 59. madde uyarınca bir ay içinde başvurmayanların
isteğinin reddi halinde açacakları davanın süre aşımı nedeniyle reddinin gerekeceği; olayda
davacının memuriyet mahalline döndükten sonra 30 günlük süreyi geçirerek geçici görev
yolluğunun ödenmesini istediği ve isteğinin reddi üzerine bakılan davayı açtığının anlaşıldığı
gerekçesiyle dava süre aşımından reddedilmiştir.
Davacı; duruşmada idareyi ilgili şube amirinin temsil etmesi 4353 sayılı Kanunun 22.
maddesi hükmü gereğince zorunlu olduğu halde hiç ilgisiz birinin temsil ettiğini, öte yandan
davada süre aşımının bulunmadığını öne sürmekte ve idare mahkemesi kararının temyizen
incelenerek bozulmasını istemektedir.
Her ne kadar davacı Maliye Vekaleti Baş Hukuk Müşavirliğinin ve Muhakemat
Umum Müdürlüğünün Vazifelerine, Devlet Davalarının Takibi Usullerine ve Merkez ve
Vilayetler Kadrolarında Bazı Değişiklikler Yapılmasına Dair 4353 sayılı Kanunun değişik
22. maddesi hükmünden bahisle duruşmada idareyi ilgili şube amirinin temsil etmesi
gerekirken ilköğretim müfettişleri kurulu başkan vekilinin temsil etmesini bozma nedeni
olarak ileri sürmekte ise de, davanın ret ile sonuçlandığı ve temyiz talebinde de davacının
bulunduğu hususları göz önünde bulundurulduğunda, duruşma usulüne ilişkin bu hususun
kararın bozulmasını gerektirmeyeceği açıktır.
Olayda davacının 19.8.1993 günlü bakanlık oluruyla 26.8.1993 tarihinden itibaren
bir yıl süreyle Özbekistan'da görevlendirildiği, ilgilinin 17.10.1994 tarihinde memuriyet
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 166
mahalline döndükten sonra 6.12.1994 tarihinde idareye başvurarak geçici görev
gündeliklerinin ödenmesini istediği, bu isteğinin 4.1.1995 günlü işlemle reddi üzerine
10.1.1995 tarihinde bakılan davayı açtığı dosyanın incelenmesinden anlaşılmıştır.
6245 sayılı Harcırah Kanununun "Harcırahın Sureti Tediye ve Mahsubu" başlıklı
değişik 59. maddesinin 1. fıkrasında, harcırahın memurun ve hizmetlinin gidişinde ve ailenin
nakli sırasında peşin olarak verileceği, harcırahın tam miktarının önceden tayin ve tespitinin
mümkün olmadığı hallerde yetecek miktarda paranın avans olarak verileceği, aynı maddenin
3. ve takip eden fıkralarında da daimi memuriyetle bir yere gönderilenlerin, gidecekleri
mahalle varış tarihinden ve muvakkat vazife ile gönderilenlerin de memuriyet mahalline
dönüş tarihlerinden itibaren bir ay zarfında harcırah beyannamelerini, evrakı müsbiteleri ile
birlikte dairesi amirine tevdi edecekleri, beyannameyi alan daire amirlerinin, bunu vize
ettikten sonra taşrada mahallin en büyük mal memuruna ve merkezde de alakadar mali
mercie vermekle mükellef oldukları; vaki masrafın verilen avans paradan fazla olması
durumunda, bu fazlalığın tesviye, az olması halinde ise bu farkın re'sen istirdat olunacağı;
harcırah itası ve avansların mahsubu muamelelerinde aksi sabit oluncaya kadar memurun
beyanına itibar olunacağı hükme bağlanmıştır.
Görüldüğü gibi anılan maddede düzenlenen süre dava süresi olmayıp, verilen avansın
kapatılması amacına yönelik bir beyanname süresidir. Bu nedenle beyanname verilmesi için
öngörülen bir aylık sürenin hak düşürücü bir süre olarak nitelendirilemeyeceği açıktır.
Nitekim konuyla doğrudan ilgili olmamakla birlikte, 6245 sayılı Kanunun "Harcırah
alabilmek için müracaat müddeti" başlıklı 56. maddesinde, "a) Re'sen veya isteği üzerine
emekliye ayrılan memur ve .... hizmetlilere vazifelerinden ayrıldıkları:
Tarihlerden itibaren 6 ay zarfında müracaat edenlere bu kanuna göre müstahak
oldukları harcırah verilir. Müracaata mani bir mücbir sebebin vukuu halinde bu müddet
mücbir sebebin zail olduğu tarihten itibaren başlar. Bu müddetlerin geçmesinden sonra
müracaat edilmesi halinde harcırah verilmez." hükmüne yer verilerek belirli bir süre içinde
harcırah için başvurmayanların bu haktan yararlanamayacakları belirtilerek hak düşürücü
süre açık bir şekilde düzenlenmiştir.
Bu nedenle idare mahkemesince 59. maddenin 3. fıkrasında beyanname vermek için
öngörülen bir aylık süre dava süresi olarak değerlendirilip, davacının bir aylık sürede
beyanname vermediğinden bahisle ret hükmü kurulmasında usule uyarlık görülmemiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 167
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7/1. maddesinde dava açma süresinin,
özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay'da ve idare mahkemelerinde
altmış gün olduğu hükme bağlanmış; 11. maddesinde de
"1- İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri
alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi
yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir. Bu başvurma işlemeye
başlamış olan idari dava açma süresini durdurur.
2- Altmış gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır.
3- İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden
işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır." hükmüne yer
verilmiştir.
Öte yandan, Danıştay Beşinci Dairesinin pek çok kararında da vurgulandığı üzere,
2577 sayılı Yasanın "İptal ve Tam Yargı Davaları" başlıklı 12. maddesi, idari İşlemler
dolayısıyla açılacak tam yargı davalarının yöntem ve süresini dört ayrı seçenek halinde
düzenlemiş bulunmakta ve bakılan davaya konu uyuşmazlıklara yönelik olarak ilgililere " bir
işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde
tam yargı davası açabilme" olanağını tanımaktadır. Buna göre, idari bir işlem nedeniyle
kişisel hakkın ihlali idari işlemin tesis edildiği tarihte değil de, sonraki bir tarihte, yani
işlemin uygulandığı (icra edildiği) tarihte meydana gelmiş ise, tam yargı davası, işlemin
uygulandığı tarihten itibaren yasal süre içinde açılabilecektir.
Yukarıda belirtilen hükümler karşısında, yurt dışında geçici görevli olarak bulunulan
süreye ait gündeliklerin ödenmemesinden kaynaklanan zararlar yönünden belli bir uygulama
tarihi esas alınarak istekte bulunulan davalarda İdari Yargılama Usulü Kanununun 7.
maddesine göre uygulama tarihinden itibaren altmış gün içinde; uygulama üzerine davacı
idareye başvurmuş ise 12. maddenin göndermede bulunduğu 11. maddeye göre idarenin bu
başvuruya cevap vermemiş olduğu hallerde uygulama tarihinden itibaren en geç 120 gün,
idarenin cevap verdiği durumlarda ise uygulama tarihinden başvuru tarihine kadar geçen
süre de hesaba katılmak koşuluyla cevabın davacıya tebliğ tarihinden itibaren altmış gün
içinde idari davanın açılmış olması gerekir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 168
Başka bir anlatımla dava, davacının idareye başvurduğu tarihten itibaren 120 gün
içinde açılmış ise ilgiliye, davanın açıldığı tarihten geriye doğru 120 günü geçmemek
koşuluyla, başvuru tarihinden geriye doğru altmış günlük süre içindeki ilk uygulama esas
alınarak anılan gündeliğin ödenmesi gerekecek; idareye başvuru tarihinden itibaren 120
günlük ya da idarenin cevabının tebliğ tarihinden itibaren altmış günlük süreler geçtikten
sonra açılmış olan davalarda ise ancak dava tarihinden geriye doğru altmış günlük süre
içinde kalan ilk uygulamadan doğan zarara hükmedilebilecektir.
Yukarıda açıklandığı üzere, davacının Özbekistan'a gönderilmesi, 19.8.1993 günlü
bakan oluruna dayanmaktadır. Başka bir anlatımla, davacının bakılan davada talep ettiği
yurtdışı görev gündeliklerinin ödenmemesinin hukuki dayanağı Milli Eğitim Bakanlığının
belirtilen onayıdır.
Bu durum karşısında, davacı tarafından, anılan gündeliklerin kendisine
ödenmemesine yol açan 19.8.1993 günlü bakan olurunun iptali istemiyle 2577 sayılı Yasanın
7. maddesinde öngörülen sürede doğrudan veya 11. maddesinde belirtilen süreci işlettikten
sonra dava açılması mümkün olduğu gibi; anılan Yasanın 12. maddesi uyarınca tam yargı
davası açılabileceğinde de kuşkuya yer bulunmamaktadır. 12. madde hükmü çerçevesinde
açılacak davalarda, geçici görev süresince ödenecek gündeliğin "günlük harcama
karşılığında verildiği" hususu da dikkate alındığında: son uygulama (icra) tarihinin, ilgilinin
geçici görev gündeliğine en son müstahak olduğu gün olan "yurt dışı görevinin sona erdiği
gün" olarak kabulü zorunludur. Ancak, dosyadaki belgelerden, davacıya yurtdışında
bulunduğu süre içinde yurtdışı aylığı ödendiği anlaşıldığından, mahkemece öncelikle
davacının yurtdışı görevinin niteliği araştırılarak, aylık karşılığı mı yoksa geçici görevli
olarak mı gönderildiğinin belirlenmesi ve geçici görevli olarak gönderilmiş olduğunun tespiti
halinde de yukarıda belirtilen açıklamalar göz önünde tutulmak suretiyle davanın süresinde
açılıp açılmadığı saptandıktan sonra bir karar verilmesi gerekmektedir .
Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulü ile Eskişehir İdare
Mahkemesince verilen 1.11.1995 günlü, E:1995/78, K:1995/863 sayılı kararın, 2577 sayılı
İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b. fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı
maddenin 3622 sayılı Kanunla değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da
gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine,
20.11.1997 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 169
19.1.3. 6245 Sayılı Harcırah Kanununun 60. Maddesi İle İlgili
Yargı Kararı:
5. Daire 1996/800 E.N , 1999/1280 K.N.
Özet
Harcırah ödenen kişilerin beyanlarının gerçek dışı olduğunun saptanması halinde her
zaman 6245 sayılı harcırah kanununun 60. Maddesinin 1. Fıkrası hükmü uygulanabilir.
İçtihat Metni
Ankara İdare Mahkemesinin 26.4.1994 günlü, E:1993/785, K:1994/423 sayılı
kararıyla; davacının eşinin ... Endüstri Meslek Lisesinde öğretmen olarak göreve devam
ettiği, davacının emekli olduktan sonraki resmi yazışmalarında ... adresini gösterdiği, evlilik
kurumunun karı ile kocanın birlikte yaşaması kuralı üzerine kurulduğu, davacıya ...'da
ikamet ettiğine ilişkin ikamet senedi düzenleyen muhtar ile davacının kızlık soyadının aynı
olduğu; daha sonra Jandarma marifetiyle yapılan araştırmada düzenlenen ve aynı muhtarca
da imzalanan tutanakta, davacının ...'da ikamet etmediğinin tespit edildiği, bu nedenle
davacının ikamet adresini yanlış beyan ederek aldığı harcırahın 6245 sayılı Kanunun 60.
maddesi uyarınca kendisinden geri istenilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle
dava reddedilmiştir.
Davacı, ikamet adresinin ... olduğunu, bu hususun muhtardan alınan belge ile
kanıtlandığını öne sürmekte ve idare mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını
istemektedir.
…
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek
bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen
nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
6245 sayılı Harcırah Kanununun 10. maddesinin 2851 sayılı Yasa ile değişik 2.
fıkrasında; emekliliğini isteyen veya emekliye sevk olunan yahut haklarında toptan ödeme
hükümleri uygulanan memur ve hizmetlilere. Türkiye dahilinde ikamet edecekleri yere kadar
ve yalnız bir defaya mahsus olmak üzere yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 170
masraflarının birlikte ödeneceği; 56. maddesinin (a) bendinde de; re'sen veya isteği üzerine
emekliye ayrılan memur ve hizmetlilerden, görevden ayrıldıkları tarihten itibaren 6 ay içinde
başvuranlara, bu Kanuna göre hak ettikleri harcırahın verileceği hükme bağlanmış olup bu
hükümlere göre emekliye ayrılan memura ikamet edeceği yere kadar harcırah ödenebilmesi
için görevden ayrıldıkları tarihten itibaren 6 ay içinde kurumlarına başvurarak Türkiye
dahilinde yerleşmek niyeti ile oturacakları yeri belirtmiş olmaları yeterli görülmüş, bu
konunun belgeye dayalı olarak kanıtlanması şartı aranmamıştır.
Ancak yine aynı Yasanın 60. maddesinin 1. fıkrasında; bu kanuna göre tahakkuk
edecek istihkakın miktarını artıracak şekilde gerçeğe aykırı beyanname verenlerin, bu yolla
aldıkları fazla harcırahın Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna veya genel
hükümlere göre tahsil olunacağı hükme bağlanmış olmakla; kendisine, yukarıda anılan 10.
maddesinin 2. fıkrası ve 56. maddenin (a) bendi uyarınca harcırah ödenen kişilerin
beyanının gerçek dışı olduğunun saptanması halinde 60. maddenin 1. fıkrası hükmünün
uygulanacağı açıktır.
Açıklanan nedenlerle, Ankara İdare Mahkemesinin 26.4.1994 günlü, E:1993/785,
K:1994/423 sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını
gerektirecek bir sebep de bulunmadığından temyiz isteminin reddi ile anılan kararın
onanmasına, temyiz giderlerinin istemde bulunan davacı üzerinde bırakılmasına, 27.4.1999
tarihinde oybirliği ile karar verildi. 5. Daire 1995/4056 E.N , 1998/2720 K.N.
20. Sorular
20.1. Tedavi amacıyla memuriyet mahalli dışına gidenlere harcırah
ödenir mi?
6245 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin (c) bendine göre Kanunları
gereğince sağlık kurumlarında yatarak veya ayakta tedavi maksadıyla
(aile fertleri için ikamet mahalli dışına) gönderilenlere, gidiş ve dönüşleri
için yol masrafı ve gündelik ödenir. Ayakta tedavi görenlere ayakta tedavi
süresince gündelik ve ikamet ettikleri yer ile tedavi kurumu arasındaki
mutat taşıt ücreti ayrıca ödenir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 171
20.2. Uzun süreli geçici görevlendirmelerde “geçici görev
gündeliği”nin verilebileceği azami süre ve verilecek gündelik
miktarları ne kadardır?
6245 sayılı Harcırah Kanununun 42 nci maddesi uyarınca geçici bir
görev ile başka bir yere gönderilenlere, görev mahalline varış tarihinden
itibaren;
a) Yurtiçinde bir yıllık dönem zarfında aynı yerde, aynı iş için ve aynı
şahsa 180 günden fazla gündelik verilemez. İlk 90 gün için tam, takip
eden 90 gün için 2/3 oranında ödenir.
Geçici görevlendirmelerde meydana gelecek ara vermeler bu
müddetleri veya gündelik miktarını artırmaya neden olamaz. (“bir yıllık
dönem”, görev yerine varış tarihinden itibaren hesaplanacak 365 günlük
süreyi ifade etmektedir.)
b) Yurtdışında ilk 180 gün tam ve müteakip günler için 2/3 oranında
gündelik ödenir. Yurt dışı geçici görevlendirmelerde görev süresi ne kadar
olursa olsun, gündeliğinin kesilmesi söz konusu değildir.
20.3. Memuriyet mahalli dışına gönderilenlere ödenecek
gündelikler nasıl hesaplanır?
6245 sayılı Kanunun 39 uncu maddesine göre; geçici bir görevle
memuriyet mahalli dışındaki bir yere gönderilenlerden, buralarda ve yolda
öğle (13.00) ve akşam (19.00) yemeği zamanlarından birini geçirenlere
1/3, ikisini geçirenlere 2/3 oranında ve geceyi geçirenlere tam gündelik
ödenir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 172
20.4. Kadrosu Genel Bütçeli İdarede olup, bu idareye bağlı Döner
Sermayeli kuruluşun hizmetlerini görmek üzere geçici olarak
görevlendirilen personelin harcırahı hangi kurum bütçesinden
ödenir?
6245 sayılı Harcırah Kanununun 57 nci maddesinin birinci
fıkrasında; “Harcırah hizmetin taalluk ettiği kurum bütçesinden ödenir.”
ifadesi yer almıştır. Buna göre, kendisine görev verilen kişi hangi
kurumun hizmetini görmek için görevlendirildiyse, bu Kanuna göre
müstehak bulunduğu harcırahın da hizmetlerini gördüğü kurumca
karşılanması gerekir. Bu nedenle geçici görev harcırahı, görev yaptığı
döner sermayeli kuruluşun bütçesinden ödenir.
20.5. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 13’üncü Maddesinin
(b) bendinin 4 numaralı alt bendi kapsamında görevlendirme
halinde geçici görev mi yoksa sürekli görev harcırahının mı
ödenmesi gerekir?
6245 sayılı Harcırah Kanununun “Muvakkat vazife harcırahı (Yol
masrafı ve yevmiye)” başlıklı 14. maddesinde; bu kanun kapsamındaki
kurumlara ait bir görevin yapılması amacıyla geçici olarak yurt içinde veya
yurt dışında başka bir yere gönderilenlere, geçici görev harcırahı olarak
yol gideri ile yevmiye verileceği ve hamal (Cins ve adedi beyannamede
gösterilmek suretiyle) bagaj ve ikametgâh veya görev yeri ile istasyon,
iskele veya durak arasındaki nakil vasıtası giderlerinin de ayrıca
ödeneceği hükme bağlanmıştır. Bu hükme göre, geçici görev yolluğu
memur veya hizmetlinin bir görevin yapılması amacıyla “geçici” olarak
başka bir yere gönderilmesi nedeniyle, asli görev yerinde yapmak
zorunda olmadığı taşıt giderleri, yeme ve yatma ücretleri gibi bazı zorunlu
giderlere karşılık verilmektedir.
Aynı Kanunun 42’inci maddesinde ise, geçici bir görevle başka bir
yere gönderilenlere, görev mahalline varış tarihinden itibaren, yurt içinde
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 173
bir yıllık dönem zarfında aynı yerde, aynı iş için ve aynı şahsa 180 günden
fazla gündelik verilmeyeceği, ilk 90 gün için tam, takip eden 90 gün için
2/3 oranında gündelik ödeneceği, geçici görevlendirmelerde meydana
gelecek ara vermelerin bu müddetleri veya gündelikleri arttırmaya neden
olamayacağı hükümlerine yer verilmiştir. Öte yandan, 6245 sayılı
Kanununun 10’uncu maddesinde, Yurt içinde veya yurt dışında görev
yapmakta iken yurt içinde veya yurt dışındaki sürekli bir göreve naklen
atanan ya da yabancı ülkelerdeki memuriyet merkezi değiştirilen memur
ve hizmetlilere yeni görev yerlerine kadar sürekli görev yolluğu ödeneceği
belirtilmiştir.
Ancak, daimi nitelikteki görevlerin, başka yerdeki kadrolarda
istihdam edilen personelin süresiz veya uzun süreli olarak geçici
görevlendirilmeleri suretiyle yürütülmesinin, bu şekildeki
görevlendirilmelerin ise bir yılı aşacak şekilde uzun bir süreyi kapsaması
karşısında bu görevlendirmelerin, 6245 sayılı Kanunun 14’üncü
maddesinde düzenlenmiş olan “geçici görevlendirme” ile bir ilgisinin
bulunmadığı ve bu şekilde görevlendirilenlerin yukarıda belirtilen ek
giderlere katlanmalarının da söz konusu olmadığı değerlendirilmektedir.
Bu itibarla, daimi nitelikteki hizmetlerin yürütülmesi amacıyla
süresiz veya uzun süreli olarak geçici görevlendirilenlere, görevlendirme
yerlerine gidişte ve görevlendirme süresinin bitiminde 6245 sayılı Kanun
hükümlerine göre sadece sürekli görev yolluğu verilmesi gerektiği
düşünülmektedir.
20.6. Bilimsel toplantıya katılması için izin verilen doktora,
harcırah da verilir mi?
Sağlık Bakanlığına bağlı doktorların bilimsel toplantılara
(kongrelere) gidebilmeleri için yılda iki defa ve toplam 15 günü
geçmemek kaydıyla izin verilmektedir. Kongreye giderken de valilikten
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 174
verilen görevlendirme yazısı ile il dışına çıkmaktadırlar. Bilimsel toplantıya
katılması için izin verilen doktora, harcırah da verilir mi?
6245 sayılı Kanunun Yurtiçi ve yurtdışında kurslara katılanlara
verilecek gündelikleri düzenleyen 37'nci maddesinde; "Mesleki bilgilerini
artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya okullara
gönderilenlere, bu Kanuna göre geçici görev gündeliği verilir..." hükmüne
yer verilmiştir.
2547 sayılı Kanunun Yurt içinde ve yurt dışında görevlendirmeyi
düzenleyen 39'uncu maddesinde; "Öğretim elemanlarının kurumlarından
yolluk almaksızın yurt içinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve
benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara
katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına, araştırma ve
incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir haftaya kadar dekan,
enstitü ve yüksek okul müdürleri, onbeş güne kadar rektörler izin
verebilirler. Bu şekilde onbeş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren
veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite ile buna
bağlı birimlerin bütçesinden veya döner sermaye gelirlerinden ödenmesi
icabeden durumlarda, ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı
gereklidir...." hükmüne yer verilmiştir.
Görüldüğü üzere, 2547 sayılı Kanunda yer alan düzenleme de
harcırah alınmaksızın yurt içinde ve dışında kongre, konferans, seminer
ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer
toplantılara katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına,
araştırma ve incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir haftaya
kadar dekan, enstitü ve yüksek okul müdürleri, onbeş güne kadar
rektörler izin verebileceğini düzenlemiştir.
Sonuç olarak bu tür görevlendirmeler için harcırah ödenebilmesi için
bu görevlendirmelerin 6245 sayılı Kanunun 37'nci maddesinde yer alan
kurs kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu Bilimsel toplantıya
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 175
katılması için izin verilen doktora, harcırah verilmesinin zor olduğunu
düşünüyoruz.
20.7. Geçici görev yolluğu ile seyyar görev tazminatı arasındaki
fark
.. İli .. Tarım İlçe Müdürlüğünde Teknisyen olarak çalışıp 1 Ay
Müddetle Altınözü .. İlçe Müdürlüğüne geçici görevlendirilen ve orada 1 Ay
ikamet eden bir teknisyene 6245 Sayılı harcırah kanununun 39’uncu
maddesine göre geçici görev yolluğumu yoksa 6245 sayılı kanunun
49’uncu maddesine göre seyyar görev tazminatımı ödenecektir.
6245 sayılı Kanunun Memuriyet mahalli dışına gönderilenlerin
gündeliğini düzenleyen 39’uncu maddesinde; “Resmi bir görevle
memuriyet mahalli içinde bir yere gönderilenlere gündelik verilmez. Geçici
bir görevle memuriyet mahalli dışındaki bir yere gönderilenlerden,
buralarda ve yolda öğle (saat 13.00) ve akşam (saat 19.00) yemeği
zamanlarından birini geçirenlere 1/3, ikisini geçirenlere 2/3 oranında ve
geceyi de geçirenlere tam gündelik verilir.” hükmü,
Seyyar olarak vazife gören memur ve hizmetlileri düzenleyen
49’uncu maddesinde ise; “Asli görevleri gereği memuriyet mahalli dışında
ve belirli bir görev bölgesi (Merkez veya il kuruluşuna dahil birimlerde il
sınırı, bölge şeklinde çalışan birimlerde bölge sınırı) içinde fiilen gezici
olarak görev yapan memur ve hizmetlilere gündelik ve (Aşağıda unvanları
sayılanlar hariç) yol masrafı ödenmez. Bunlardan, Maliye ve Gümrük
Bakanlığınca görev unvanları ile iş ve çalışma özellikleri uygun
görülenlere; bu Bakanlıkça vize edilen cetvellere dayanılarak fiilen gezici
görev yaptıkları günler için almakta oldukları aylık/kadro derecelerine
göre müstehak oldukları yurtiçi gündeliklerinin üçte biri günlük tazminat
olarak verilir. Takip memuru, gezici sağlık memuru, ebe, orman muhafaza
memuru, koruyucu, koruma memuru, posta dağıtıcısı, hat bakıcısı, tahsildar,
gezici başöğretmen ve görev niteliklerinin bunlara benzerliği Maliye
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 176
Bakanlığınca onaylanacak diğer memur ve hizmetlilerin yol masrafları
mutat taşıt araçlarına fiilen ödedikleri miktarlar üzerinden
karşılanır.”hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun Muvakkat (geçici) vazife harcırahını (Yol masrafı ve
yevmiye) düzenleyen 14’üncü maddesinde ise; “Aşağıda gösterilen
memur ve hizmetlilere muvakkat (geçici) vazife harcırahı olarak yol
masrafı ile yevmiye verilir ve hamal (Cins ve adedi beyannamede
gösterilmek suretiyle) bagaj ve ikametgah veya vazife mahalli ile
istasyon, iskele veya durak arasındaki nakil vasıtası masrafları da ayrıca
tediye olunur:
1. Birinci maddede yazılı kurumlara ait bir vazifenin ifası maksadıyla
muvakkaten yurt içinde veya dışında başka bir yere gönderilenlere;
2. Yeni ve eski memuriyetlerine mütaallik bir meseleden dolayı bu
kanuna tabi kurumlarca açılan bir dava sebebiyle sanık veya davalı olarak
(İşten el çektirilmiş olsun veya olmasın) başka bir yere gönderilenlerden
lehinde netice hasıl olanlara;
3. Memuriyet merkezlerinin bulunduğu mahal dışındaki bir vazifeye
vekaleten gönderilenlere;
4. Fiilen oturduğu mahalden gayrı bir yere açıktan vekaleten
gönderilenlere (yalnız gidiş ve dönüşleri için);
5. Muvakkat kaza salahiyeti ile gönderilenlere.”hükmü yer
almaktadır.
Bu hükümler çerçevesinde; 6245 sayılı Kanunun 14’üncü maddesi
gereğince geçici görev harcırahı almanız gerekmektedir. Ayrıca, yukarıda
yer verilen diğer maddelere sizin durumunuz uymamaktadır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 177
20.8. Görevlendirme Yazısı Olmadan Geçici Görev Yolluğu Ödenir
mi?
6245 sayılı Harcırah Kanununun 14’üncü maddesinde kurumlara ait
bir vazifenin ifası maksadıyla geçici olarak yurt içinde veya dışında başka
bir yere gönderilenlere geçici görev yolluğu verileceği; Devlet Harcama
Belgeleri Yönetmeliğinin 22’nci maddesinde yurtiçi geçici görev
yolluklarının ödenmesinde, görevlendirme yazısı ile Yurtiçi Geçici Görev
Yolluğu Bildiriminin ödeme belgesine bağlanacağı belirtilmiştir. Buna göre;
görevlendirme yazısı olmadan geçici görev yolluğu ödenmemesi
gerekmektedir.
Sayıştay Temyiz Kurulunun 02.10.2001 tarihli ve 25324 sayılı
Kararında bu konu ile ilgili olarak ; “....Bu hükme karşılık dilekçi temyiz
dilekçesinde, Bölge Müdürlüğünün 6 il ve 80 ilçeyi kapsadığını, 6 adet
avukatın dava takibi gerekmekte olduğunu ve bu sırada avukatlar
tümüyle göreve gitmiş iken bizzat avukat gitmesine gerektirmeyen bir
"evrak verme, cevabı götürme, harç yatırma, evrakı alma" gibi rutin işler
sebebiyle avukatların dışında memurlardan birisinin de
görevlendirilebildiğini ve sözü edilen bir takım hizmetlerin böylece yerine
getirildiğini, bu anlamda Yurt Müdürü ..................’in dava takibi için
görevlendirildiğini, işin yapıldığı, harcırah beyannamesinin uygun şekilde
doldurulduğu, dairesi üstünce tasdik olunduktan sonra amiri itanın bilgisi
dahilinde tahakkuk ettirilen miktarın kendisine ödendiğini, ifa olmuş
hizmetin karşılığının ödenmemesinin haksızlık olduğunu belirterek tazmin
hükmünün kaldırılmasını talep etmektedir.
6245 sayılı Harcırah Kanununun 14’üncü maddesinde kurumlara ait
bir vazifenin ifası maksadıyla geçici olarak yurt içinde veya dışında başka
bir yere gönderilenlere geçici görev yolluğu verileceği; Devlet Harcama
Belgeleri Yönetmeliğinin 22’nci maddesinde yurtiçi geçici görev
yolluklarının ödenmesinde, görevlendirme yazısı ile Yurtiçi Geçici Görev
Yolluğu Bildiriminin ödeme belgesine bağlanacağı belirtilmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 178
20.9. Kurs, toplantı ve eğitim seminerlerine katılımda yolluk ile
Dernek, Vakıf, Birlik, Şirket v.b. kuruluşlar tarafından düzenlenen
kurs, toplantı ve eğitim seminerlerine katılımda yolluk nasıl
ödenecektir?
Dernek, Vakıf, Birlik, Şirket v.b. kuruluşlar tarafından düzenlenen
kurs, toplantı ve eğitim seminerleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun
22/b veya 22/d’ ye göre doğrudan temin yöntemiyle yapılan bir hizmet
satın alımıdır. Bu tür etkinliklerde düzenlenen program paket program
olup yeme, içme, konaklama, eğitim v.b. hususlar hizmet satın alımı
kapsamında değerlendirilmektedir.
2017 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu’na bağlı ödeneklerin
harcanma esaslarını gösterir ek cetvelde bilimsel nitelikli toplantılara
katılmaları kurumlarınca gerekli görülenlerin katılma giderleri ve ilgili
Bakan veya yetki verdiği makamın onayıyla isim ve unvanları belirlenen
kurum personelinin unvanı ve gördüğü hizmet ile doğrudan ilgisi bulunan
kurslara katılmasına ilişkin kurs giderleri, kurum bütçesinin ilgili
tertibinden ödenir. Bu bağlamda, idarelerce satın alınan eğitim hizmeti
bedeli (Eğitim Seminer Bedeli) bütçenin 03.5.9.03 Kurslara Katılma ve
Eğitim Gideri tertibinden ödenmektedir.
Diğer yandan, yurtiçi ve yurtdışında kurslara katılanlara verilecek
gündelik; 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 37’nci maddesinde
açıklanmıştır. Bu maddede; “Mesleki bilgilerini artırmak amacıyla
memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya okullara gönderilenlere, bu
Kanuna göre geçici görev gündeliği verilir.” denilmektedir. Bu çerçevede
kurs, toplantı ve eğitim seminerlerine katılan personele görev onayı
olması ve ödenek olması kaydıyla geçici görev yolluğu ödenecektir.
Seminerlere katılan personele hiçbir kesinti yapılmaksızın tam gündelik ve
ayrıca geliş ve gidişler için yol parası ödenecektir. Yani 5 gece bir
seminere katılmış personel 2 gün de yolda geçtiği varsayımıyla kendi
derecesi için öngörülen miktarlar üzerinden 7 tam gün harcırah ayrıca
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 179
binmiş olması kaydıyla 2 gidiş 2 geliş için 4 taksi ve otobüs ücretlerini
beyan ederek alabilir.
20.10. Memuriyet Mahalli ve Görev Mahalli Dışında İkamet
6245 sayılı Harcırah Kanununun tanımlar başlıklı 3’üncü maddesinin
(g) bendinde Memuriyet mahalli kavramı; “Memur ve hizmetlinin asıl
görevli olduğu veya ikametgâhının bulunduğu şehir ve kasabaların
belediye sınırları içinde bulunan mahaller ile bu mahallerin dışında
kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu şehir ve kasabaların
devamı niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin götürüldüğü veya
kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip gelinebilen yerleri” şeklinde,
başka yer kavramı ise (h) bendinde “Yukarıda (g) fıkrasında yazılı
memuriyet mahalli dışındaki yerleri” şeklinde tanımlanmıştır.
Bu tanımda, memuriyet mahallinin sınırları konusunda kullanılan
unsurlardan biri de memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya
ikametgâhının bulunduğu şehir ve kasabaların belediye sınırlarıdır. Her ne
kadar madde metninde, Büyükşehir belediyesi ifadesi kullanılmamış olsa
da bugüne kadarki uygulamada Büyükşehir belediyesi bulunan illerimizde
bu sınırlar Büyükşehir belediye sınırları olarak dikkate alınmış ve
uygulama bu yönde yapılmıştır. Belediye sınırları içinde bulunan mahaller
ile bu mahallerin dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından
bu şehir ve kasabaların devamı niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin
götürüldüğü yerleri “mücavir alan” olarak nitelendirebiliriz.
657 sayılı Kanunun ek 20′inci maddesinde; “Devlet memurlarının
görev yaptıkları kurum ve hizmet birimlerinin bulunduğu yerleşme
merkezlerinde (mücavir alanları dahil belediye ve köy hudutları içerisinde)
ikamet etmeleri esastır. Devlet memurlarının görevini aksatmamak kayıt
ve şartıyla birinci fıkrada belirlenen hudutlar dışında ikamet etmelerine
mensup oldukları kurumun yetkili amirince izin verilebilir.” Mezkûr hüküm
uyarınca Devlet memurları için asıl olan görev mahallinde ikamet
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 180
etmeleridir. Ancak mensup oldukları kurumun yetkili amirlerinin izni ile
görev mahalli dışında ikamet etmekte mümkündür.
Devlet memuru olarak çalışan ve görev mahalli dışında mevzuata
uygun olarak ikamet ederken ikamet mahallindeki bir göreve sürekli
görevle tayin edilen personele yol masrafı ile günlük yevmiyenin
ödenmesi, zaten yeni atandığı yerde ikamet ettiği için ise yer değiştirme
masrafının ödenmemesi gerekmektedir.
20.11. Uluslararası Toplantılara ve Ziyaretlere Katılan Belediye
Başkanı ve Meclis Üyelerinin Beraberinde Götürdükleri Eşlerine
Yapılacak Harcırah Ödemesi Yapılabilir mi?
Sayıştay Temyiz Kurulu’nun 02.03.1999 tarihli ve 24416 sayılı
kararında bu konuyla ilgili olarak şu hususlara yer verilmiştir;“6245 sayılı
Kanunun 2562 sayılı Kanunla değişik Harcırah Verilecek Kimseler başlıklı 4'üncü
maddesinde;Bu Kanunda belirtilen hallerde: Memur veya hizmetli olmamakla beraber
kurumlarca geçici bir vazife ile görevlendirilenlere, Harcırah verilir.
.....,
2562 sayılı Kanunla değişik, Memur veya Hizmetli Olmayanların Harcırahı başlıklı
8'inci maddesinin ilk iki fıkrasında ise: Memur veya hizmetli olmadıkları halde bu Kanuna
tabi kurumlarca geçici bir görev ile görevlendirilenlere verilecek yol masrafı ve gündelik,
bunların bilgi seviyeleri ve faaliyet sahaları ile mahalli şartlar dikkate alınarak 4'üncü
dereceye kadar olan memurlardan herhangi birine verilen yol masrafı ve gündeliğe kıyasen
ilgili kurumca takdir olunur. Ancak, ilgili Bakanlığın teklifi ve Maliye Bakanlığının olumlu
görüşü üzerine bu gibi kimselerden icabedenlere 4'üncü dereceden daha yüksek memurlar
ödenebilecek yol masrafı ve gündelik verilebilir. Hükümleri yer almaktadır.
Tazmin hükmüne gerekçe olarak, Belediye Başkanının eşi ve belediye meclis
üyelerinin eşlerinin, 6245 sayılı Kanunun 4'üncü maddesinde sayılan harcırah verilecek
kimseler arasında ve 29'uncu maddesinde uçakla yapılacak yolculuklarda yol giderleri
ödenecekler arasında sayılmamaları esas alınmış ise de, anılan Kanunun 4'üncü maddesinin
ikinci fıkrası ile 8'inci maddesinin birinci fıkrasında memur veya hizmetli olmadıkları halde
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 181
kurumlarca geçici bir görevle görevlendirilenlere yol masrafı ve gündelik verilebileceği
öngörülmekte ve bu maddelerde yurtiçi ve yurtdışı ayrımının yapılmadığı, Kanunun genel
ifade ile düzenlenmiş hükümlerinden bulunmaktadır.
Rapor dosyasında mevcut ve dilekçi tarafından ibraz edilen belgelerin
incelenmesinden, yerel yönetimlerin uluslararası toplantılarına katılmak ya da ikili ilişkileri
geliştirmek amacıyla belediyeler arasında düzenlenen organizasyonlarda bulunmak
amacıyla resmi olarak görevlendirilen Belediye Başkanı ve Belediye Meclis Üyelerinin
eşlerinin de temsille görevlendirildiklerine ilişkin Belediye Meclisi Kararlarının bulunduğu,
Valilik ve İçişleri Bakanlığından gerekli olurların alındığı, ayrıca eşlere 4'üncü dereceden
devlet memuru için tespit edilen yol masrafı ve yevmiyenin ödendiği görülmektedir.
Uluslararası toplantılara ve ziyaretlere katılan Başkan ve Meclis Üyelerinin eşlerinin
temsille görevlendirilmiş olmaları itibariyle geçici görevle yabancı ülkelere gönderildikleri
ve bu nedenle yol masrafı ve gündelik ödenmesinde mevzuata aykırılık olmadığı
anlaşıldığından ilamın 1'inci maddesiyle ..........-liraya ilişkin olarak verilen tazmin
hükmünün kaldırılmasına karar verildi.”denilmektedir.
20.12. Veteriner hekimin seyyar görev tazminatını mı yoksa geçici
görev yolluğunu mu alacaktır?
6245 sayılı Kanunun Memuriyet mahalli dışına gönderilenlerin
gündeliğini düzenleyen 39’uncu maddesinde; “Resmi bir görevle
memuriyet mahalli içinde bir yere gönderilenlere gündelik verilmez. Geçici
bir görevle memuriyet mahalli dışındaki bir yere gönderilenlerden,
buralarda ve yolda öğle (saat 13.00) ve akşam (saat 19.00) yemeği
zamanlarından birini geçirenlere 1/3, ikisini geçirenlere 2/3 oranında ve
geceyi de geçirenlere tam gündelik verilir.”hükmü,
Seyyar olarak vazife gören memur ve hizmetlileri düzenleyen
49’uncu maddesinde ise; “Asli görevleri gereği memuriyet mahalli dışında
ve belirli bir görev bölgesi (Merkez veya il kuruluşuna dahil birimlerde il
sınırı, bölge şeklinde çalışan birimlerde bölge sınırı) içinde fiilen gezici
olarak görev yapan memur ve hizmetlilere gündelik ve (Aşağıda unvanları
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 182
sayılanlar hariç) yol masrafı ödenmez. Bunlardan, Maliye ve Gümrük
Bakanlığınca görev unvanları ile iş ve çalışma özellikleri uygun
görülenlere; bu Bakanlıkça vize edilen cetvellere dayanılarak fiilen gezici
görev yaptıkları günler için almakta oldukları aylık/kadro derecelerine
göre müstehak oldukları yurtiçi gündeliklerinin üçte biri günlük tazminat
olarak verilir. Takip memuru, gezici sağlık memuru, ebe, orman muhafaza
memuru, koruyucu, koruma memuru, posta dağıtıcısı, hat bakıcısı,
tahsildar, gezici başöğretmen ve görev niteliklerinin bunlara benzerliği
Maliye Bakanlığınca onaylanacak diğer memur ve hizmetlilerin yol
masrafları mutat taşıt araçlarına fiilen ödedikleri miktarlar üzerinden
karşılanır.”hükmü yer almaktadır.
Bu hükümler çerçevesinde, seyyar görev tazminatı ödenebilmesi için
Maliye Bakanlığınca Kurumların seyyar görev tazminatı cetvellerinin
vizelenmiş olması gerekmektedir. Bu konuyla ilgili olarak en önemli sorun
vizeli günlerin yetersiz olmasıdır. Diğer bir ifadeyle, ortada yapılması
gereken çok ciddi işler bulunmasına ve yapılma zorunluluğu olmasına
rağmen vizeli günler yetersizdir.
Yıl içinde yetersiz vizeli gün (Adam/Gün) sayısından dolayı ödenek
olmasına rağmen seyyar görevleri ödenemeyen personeller olduğu gibi;
bazen de yeterli vizeli gün olmasına rağmen ödenek yokluğundan seyyar
görevleri ödenemeyen personeller olmaktadır.
Kurumlarda bu alacakların düzenli ödenebilmesi için vizeli
cetvellerde gün sayılarının arttırılması ve yeterli ölçüde ödeneğin ayrılması
gerekmektdir.
Sonuç olarak şu hususu belirtmek gerekir ki İdare zorunlu olarak
ilgilileri seyyar göreve göndermişse ve vizeli gün sayısının yetersiz olduğu
gerekçesiyle seyyar görev tazminatı vermek istemiyorsa ilgililerin yasal
yollara müracaat etmeleri gerekmektedir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 183
20.13. Toplu iş sözleşmesi ile işçilere 4. Derecedeki memura
ödenen harcırahtan daha fazla tutarda ödeme yapılabilir mi?
Toplu iş sözleşmelerine konulan hükümlere dayanılarak işçilere, 4.
Derecedeki memura ödenen harcırahtan daha fazla tutarda ödeme
yapılmasının mümkün değildir.
5.5.1983 tarihinde kabul edilen ve 07.05.1983/18040 tarih ve sayılı
Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 2822 sayılı “Toplu İş
Sözleşmesi, Grev Ve Lokavt Kanunu” nun “Toplu İş Sözleşmesine
Konulamayacak Hükümler” başlıklı 5. maddesiyle;
“Madde 5 - Toplu iş sözleşmelerine, Devletin ülkesi ve milletiyle
bölünmez bütünlüğüne, milli egemenliğe, Cumhuriyete, milli güvenliğe,
kamu düzenine, genel asayişe genel ahlaka ve genel sağlığa aykırı
hükümler ile kanunlarda suç sayılan fiilleri teşvik, tahrik ve himaye eden
veya kanun veya tüzüklerin emredici hükümlerine aykırı hükümler
konulamaz.” hükmü yer almaktadır.
Bu düzenlemeyle; açıkça TİS’ e kanun veya tüzüklerin emredici
hükümlerine aykırı hükümler konulamayacağı belirtilmiştir.
Öte yandan Harcırah Kanunu’nun;
“TARİFLER” başlıklı 3. maddesiyle;
“ Personel kanunlarına göre yardımcı hizmetler sınıfına dahil
personeli, kurumlarda yalnız ödenek mukabili çalışanlarla kurumlarda
çalıştırılan tarım ve orman işçilerini ve iş kanunlarına göre işçi sayılan
kimseleri”,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 184
Harcırah Verilecek Kimseler başlıklı 4 üncü maddesiyle;
“Madde 4 - (Değişik madde: 11/12/1981 - 2562/2 md.)
Bu Kanunda belirtilen hallerde:
1. Bu Kanun kapsamına giren kurumlarda çalışan memur ve
hizmetliler ile aile fertlerine ve aynı kurumlarda fahri olarak çalışanlara;
…
4. Hizmetlilerden cezaen olmamak üzere vazifelerine son verilenlere
ve bunların aile fertlerine;
5. Memur veya hizmetlinin vefatında aile fertlerine, çocuklara
refakat ettirilecek memur ve hizmetlilere;”
Harcırah Hesabında Esas Tutulacak Aylıklar başlıklı 7 nci
maddesiyle;
“Madde 7 - (Değişik madde: 11/12/1981 - 2562/4 md.)
…
Hizmetlilerin harcırahı, aldıkları aylık ücret veya ödeneklerine;
gündelik ile çalışanların harcırahı da gündeliklerinin 30 katına en yakın
memur aylık tutarı üzerinden hesaplanır. Şu kadar ki (Ödenek mukabili
çalışanlar hariç) bunların harcırahları hiçbir suretle 4 üncü derecedeki
memurlara verilen miktarı geçemez.”
Denilmekle, bu husus hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca, 29.11.1979/4033-1 tarih ve sayılı Sayıştay Genel Kurul
Kararı’nda, aynen;
“Toplu iş sözleşmelerine konulan hükümlere dayanılarak işçilere, 4.
Derecedeki memura ödenen harcırahtan daha fazla tutarda ödeme
yapılmasının mümkün görülemediği hk.” Denilmektedir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 185
Buna göre; Toplu iş sözleşmelerine konulan hükümlere dayanılarak
işçilere, 4. Derecedeki memura ödenen harcırahtan daha fazla tutarda
ödeme yapılması meri mevzuatla uyarlılığı bulunmamaktadır.
20.14. Yardımcı hizmetler sınıfında istihdam edilenlerin ilk
atamalarında harcırah ödenir mi?
6245 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin son paragrafında; “Ancak,
becayiş olunanlar ile, mahallen temin ve görevlendirilmeleri mümkün ve
mutat olan hizmetlilere ve bunların aile fertlerine yeni veya açıktan
atanmalarında ve emeklilik hariç görevlerine son verilme hallerinde
harcırah verilmez.” hükmü yer almaktadır.
Ayrıca, 6245 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin (c) bendinde;
“Memur: Personel kanunları hükümlerine göre aylık alan kimseleri
(Yardımcı hizmetler sınıfına dahil personel hariç), (d) bendinde ise;
“Hizmetli: Personel kanunlarına göre yardımcı hizmetler sınıfına dahil
personeli, kurumlarda yalnız ödenek mukabili çalışanlarla kurumlarda
çalıştırılan tarım ve orman işçilerini ve iş kanunlarına göre işçi sayılan
kimseleri ifade eder” hükmüne yer verilmiştir.
Bu hükümler çerçevesinde Yardımcı Hizmetler Sınıfında göreve
başlayanların ilk atamalarında harcırah ödemesinde bulunulamaz.
Ancak, Sayıştay 4.Dairesi 14.01.1997 tarihli ve 28308 sayılı
Kararında; “Açıktan atanan hizmetliye, 6245 sayılı Kanunu'nun 4'üncü
maddesindeki "mahallen temin ve görevlendirilmeleri mümkün ve mutat
olan hizmetlilere ve bunların aile fertlerine açıktan atanmalarında harcırah
verilmez" hükmüne karşın,
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "İstihdam Şekilleri" başlıklı
4'üncü maddesinde memur, mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın,
Devlet ve diğer kamu tüzel kişilerince genel idare esaslarına göre
yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 186
şeklinde tanımlandığından; yardımcı hizmetler sınıfında bir kadroya
atanan personelin memur sayılmasının doğal olacağı gerekçesiyle, ilgili
personele sürekli görev yolluğu ödenmesinde mevzuata aykırılık
bulunmadığına” karar vermiştir.
Buna göre ilk defa atananların istihdam şekline bakılmaksızın
harcırah almaları mümkün değildir.
20.15. Becayiş yapanlara sürekli görev harcırahı ödenebilir mi?
6245 sayılı Harcırah Kanununun Harcırah verilecek kimseleri
düzenleyen 4 üncü maddesinde;
“….Ancak, becayiş olunanlar ile, mahallen temin ve
görevlendirilmeleri mümkün ve mutat olan hizmetlilere ve bunların aile
fertlerine yeni veya açıktan atanmalarında ve emeklilik hariç görevlerine
son verilme hallerinde harcırah verilmez.” hükmü yer almaktaydı. 4969
sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle bu hüküm yürürlükten kaldırılmıştır.
Diğer yandan, bu Kanunun Yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer
değiştirme masrafının birlikte verilmesini icabettiren halleri düzenleyen
10’ uncu maddesinde; Yurt içinde veya yurt dışında görev yapmakta iken
yurt içinde veya yurt dışındaki sürekli bir göreve naklen atanan ya da
yabancı ülkelerdeki memuriyet merkezi değiştirilen memur ve hizmetlilere
yeni görev yerlerine kadar yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer
dağiştirme masrafı ödeneceği hüküm altına alınmıştır.
Sonuç olarak, yapılan düzenlemeyle karşılıklı yer değiştirme
(becayiş) suretiyle naklen ataması yapılanlara harcırah ödenebilecektir.
20.16. İlk Defa Memuriyete Atanmada Sürekli Görev Yolluğu
Anayasa mahkemesinin 20.03.2008 tarihinde aldığı ve 28 Mayıs
2008 tarihinde resmi gazetede yayınlanan 2008/81 sayılı karara göre ilk
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 187
atamada yolluk verilemeyeceği belirtilmiştir. Bu kararın içeriği
incelendiğinde gerekçe aynen şudur: İlk defa devlet memurluğuna atanan
kişi, görevine başlayıncaya kadar memur ya da kamu görevlisi
sayılmamakta, görevine başladığı tarihten itibaren kamu görevlisi sıfatını
kazanmaktadır. Bu süreye ilişkin olarak kendisine aylık ödenmemekte,
tedavi yardımı hizmetleri ile memurlara ve diğer kamu görevlilerine
sağlanan bir takım haklardan yararlandırılmamaktadır. Oysa naklen
atanan kamu görevlileri, naklen atama işleminin yapıldığı tarihten önce
kamu görevlisi olup, belirli bir statü hukuku içerisinde kendilerine
yüklenilen kamu görevini yerine getirmektedirler.
Bu durumda, ilk defa devlet memurluğuna atananlar ile halen devlet
memuru olup da naklen ataması yapılanlar aynı hukuksal konumda
bulunmamaktadırlar. Aynı bölümün 9. paragrafında da şu ifadeye yer
verilmiştir: Yukarıda da belirtildiği üzere, ilk defa devlet memurluğuna
atanan kişiler kamu görevlisi sıfatını, görevlerine başladıkları tarihten
itibaren kazandıklarından ve görevlerine başlamadıkları sürece kamu
görevlisi sayılmadıklarından, atandıkları görev yerlerine ulaşıncaya kadar
üstlendikleri giderlerin kamu hizmetinin yürütülmesinden kaynaklandığını
söylemek mümkün değildir. Böyle olunca da, atandıkları yere giderken
üstlendikleri giderlerin kamuca paylaşılması zorunluluğu
bulunmamaktadır.
20.17. Naklen atanmasına rağmen evini götürmeyen memura
harcırah verilir mi?
Naklen atanmasına rağmen evini götürmeyen ve yeni görev yerinde
göreve başlamadan bulunduğu ile atanan memura, 6245 sayılı Kanun’da
öngörülen harcırahın unsurlarından hiç birinin verilmemesi gerekir.
Danıştay 2.Dairesi’nin 2004/6912 E. Ve 2007/1670 K. Sayılı
kararında, aynen ;
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 188
“Özeti : 6245 sayılı Harcırah Kanunu'nun 5. maddesinde, harcırahın,
yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masraflarını ihtiva
ettiğinin belirlenmesi karşısında; kadrosu Muğla'dan Ankara'ya alınmakla
birlikte, Ankara'ya hiç gitmeyen ve görev yapmayan davacının
atanmasının, daha sonradan ikametgahının bulunduğu yere
yapılmasından dolayı, kendisine harcırah verilmeyeceği hakkında.
…
6245 sayılı Harcırah Kanununun 5. maddesinde, "harcırahın, yol
masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafını ihtiva edeceği,
ilgilinin bu kanun hükümlerine göre bunlardan birine, bir kaçına veya
tamamına müstahak olabileceği," 10. maddenin 1. fıkrasında da "Yurt
içinde veya dışındaki daimi bir vazifeye yeniden veya naklen tayin olunan
memur ve hizmetlilere yeni vazife mahalline kadar harcirah verileceği"
hükmü yer almıştır.
Bu hükümlerden naklen veya değişme suretiyle başka bir yere tayin
edilen memurlara, tayinleri sırasında bulundukları yerden atandıkları yere
kadar görevin mahiyetine göre harcırah verileceği anlaşılmaktadır.
…
Dosyanın incelenmesinden; T. Halk Bankası Muğla Şubesinde şef
olarak görev yapan davacının, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları
Hakkında Kanun uyarınca Türkiye Halk Bankası Genel Müdürlüğü'ne
istihdam fazlası personel olarak aktarıldığı, daha sonra da aynı Kanun
uyarınca Orman Genel Müdürlüğü, Muğla Orman Bölge Müdürlüğü, ...
Orman İşetme Müdürlüğü emrine şef olarak atandığı, davacının Genel
müdürlük emrine atandığına ilişkin yazıyı 10.06.2002 günü tebellüğ
ederek "yeni görevine başladığını" bildiren ve ... adresli dilekçeyi
imzaladığı, davacı Genel Müdürlük emrine atanmakla birlikte gerek
kendisi, gerekse davalı tarafından, davacının Türkiye Halk Bankası Genel
Müdürlüğü'nün bulunduğu Ankara ili'nde hangi birimde görev yaptığına
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 189
dair bir bilgi ve belge sunulamadığı, bu durumun davacının idari olarak
Genel Müdürlük kadrosuna ataması yapılmış olmakla birlikte, Ankara'da
hiç görev yapmadığını ve ikamet adresinin hiç değişmediğini gösterdiği,
sonuç olarak Ankara'ya hiç gitmeyen ve görev yapmayan davacının
ikametgahının bulunduğu yere yapılan ataması sebebiyle, Harcırah
Kanunu'nun yukarıya alınan 5. maddesindeki unsurlardan hiç birine hak
kazanmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi
yöndeki idare mahkemesi kararında ise, hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle
Muğla İdare Mahkemesi'nce verilen 26.12.2003 günlü, E.-2003/218,
K:2003/1285 sayılı kararın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun
49. maddesinin l/b. fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622
sayılı Kanunla değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar
da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen
Mahkemeye gönderilmesine, kullanılmayan 16,40.-YTL yürütmeyi
durdurma harcının isteği halinde davalı idareye iadesine, 12.04.2007
tarihinde oybirliği ile karar verildi.” Denilmektedir.
20.18. Sözleşmeli ve Geçici Personelin Sürekli Görev Yolluğu
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “İstihdam Şekilleri” başlıklı
4'üncü maddesinin (b) bendinde sözleşmeli personel; “Kalkınma planı,
yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin
hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri
ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve
ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, kurumun teklifi üzerine Devlet
Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşleri alınarak Bakanlar
Kurulunca geçici olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi
sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir.” şeklinde; (c) bendinde de geçici
personel; “Bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Devlet
Personel Başkanlığının ve Maliye Bakanlığının görüşlerine dayanılarak
Bakanlar Kurulunca karar verilen görevlerde ve belirtilen ücret ve adet
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 190
sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kimselerdir.”
şeklinde tanımlanmıştır.
Görüldüğü üzere, zaruri ve istisnai hallerde, özel bir meslek bilgisine
ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde görevlendirilen sözleşmeli
personel ile bir yıldan az süreli veya mevsimlik işlerde görevlendirilen
geçici personelin 6245 sayılı Kanunun 10'uncu maddesinde belirtilen
sürekli bir göreve naklen atanmalarına imkan bulunmamaktadır. Bu
itibarla, 657 sayılı Kanunun 4'üncü maddesine göre istihdam edilen
sözleşmeli ve geçici personele sürekli görev yolluğu ödenmesine imkân
bulunmadığı düşünülmektedir.
20.19. Geçici Personel Statüsünde (4/c Statüsünde) İstihdam
Edilenlerin harcırahında son durum nedir?
İstifa ettirilmeden atananlar:
03/05/2004 tarihli ve 2004/7898 sayılı B.K.K. ile yürürlüğe konulan
“Özelleştirme Uygulamaları Sonucunda İşsiz Kalan ve Bilahare İşsiz
Kalacak Olan İşçilerin Diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Geçici
Personel Statüsünde İstihdam Edilmelerine İlişkin Esaslar” çerçevesinde
Devlet Personel Başkanlığının yazılarına istinaden Özelleştirme
kapsamında 657 sayılı Kanunun 4/c maddesine göre ataması yapılan 4-c
statüsündeki personele harcırah ödenir mi?
Bilindiği üzere; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 62.
maddesinin 3. fıkrasında yer değiştirme suretiyle yapılan atamalarda,
memurlara , atama emri tebliğ edilince, yolluklarının ödeme emri
beklenmeksizin saymanlıklarca derhal ödeneceği hükme bağlanmıştır.
6245 sayılı Harcırah Kanununun “Harcırah Verilecek Kimseler”
başlıklı 4. maddesinde ise;
“Bu Kanunda belirtilen hallerde:
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 191
1. Bu Kanun kapsamına giren kurumlarda çalışan memur ve
hizmetliler ile aile fertlerine ve aynı kurumlarda fahri olarak çalışanlara;
2. Memur veya hizmetli olmamakla beraber kurumlarca geçici bir
vazife ile görevlendirilenlere;
3. Kadrosuzluk dolayısıyla açıkta kalan memurlara ve bunların aile
fertlerine;
4. Hizmetlilerden cezaen olmamak üzere vazifelerine son verilenlere
ve bunların aile fertlerine;
5. Memur veya hizmetlinin vefatında aile fertlerine, çocuklara
refakat ettirilecek memur ve hizmetlilere;
harcırah verilir.” hükmüne amirdir.
Aynı Kanunun 9. maddesinde naklen veya tahvilen başka bir
mahalle gönderilenlere, bu tayinleri sırasında mezunen başka bir mahalde
bulunsalar dahi, eski memuriyet mahallerinden yeni memuriyet mahalline
kadar sürekli görev yolluğu verileceği, 10. maddesinin (1) numaralı
bendinde de, yurt içindeki sürekli bir göreve naklen atanan memur ve
hizmetlilere yol gideri, gündelik, aile gideri ve yer değiştirme giderinin
birlikte verileceği hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, 657 sayılı Kanunun “İstihdam Şekilleri” başlıklı
4.maddesinin (c) bendinde geçici personel “Bir yıldan az süreli veya
mevsimlik hizmet olduğuna Devlet Personel Başkanlığının görüşlerine
dayanılarak Bakanlar Kurulunca karar verilen görevlerde ve belirtilen
ücret ve adet sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan
kimselerdir.” şeklinde tanımlanmıştır.
657 sayılı Kanunun 4/c maddesi kapsamında ve 03/05/2004 tarihli
ve 2004/7898 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan
“Özelleştirme Uygulamaları Sonucunda İşsiz Kalan ve Bilahare İşsiz
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 192
Kalacak Olan İşçilerin Diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Geçici
Personel Statüsünde İstihdam Edilmelerine İlişkin Esaslar” çerçevesinde
istihdam edilen söz konusu personel, özelleştirme sonucunda çalıştıkları
kuruluşlarla ilişiği kesilmek suretiyle işsiz kalan kişilerdir. Dolayısıyla daha
önce çalıştıkları kuruluşlarla ilişiği kesilmiş olan personelin anılan
Kararname çerçevesinde istihdam edilmelerinin naklen atama olarak
değerlendirilmeleri mümkün bulunmamaktadır.
Esas itibariyle, 657 sayılı Kanunun 4. maddesinin ( c) bendine göre
istihdam edilen personele yapılacak ödemeler, anılan maddeye
dayanılarak çıkarılan Bakanlar Kurulu kararlarında yer almaktadır.Nitekim,
03/05/2004 tarihli ve 2004/7898 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki
Esasların 3. maddesinde,
“Bu kapsamda istihdam edilecek personele verilecek harcırah ve
yapılacak ayni ödemeler ile suç ve disipline ilişkin yaptırımlar, çalışma
saat ve süreleri, sosyal güvenlik yönünden tabi olunacak mevzuat, izin
hakları ve buna benzer diğer hususlar her kurum için çıkarılacak Bakanlar
Kurulu kararında belirtilir.”
denilmekte, 14/02/2005 tarihli ve 2005/8502 sayılı, 12/12/2005
tarihli ve 2005/9815 sayılı, 29/12/2005 tarihli ve 2005/9862 sayılı.
15/01/2007 tarihli ve 2007/11555 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları eki
Kararların 3. maddesinde ise, “Geçici personelden, bu Kararda belirtilen
görevleri yapmak üzere, görevli oldukları memuriyet mahalli dışında
görev yapacaklara 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre harcırah
ödenir.”hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer alan hükümlerin incelenmesinden, bu kapsamda
istihdam edilen personele sürekli görev yolluğu ödeneceğine dair
belirleme yapılmadığı görülmektedir. Ayrıca, anılan Bakanlar Kurulu
Kararları eki Kararların 3. maddelerinde yer alan söz konusu hükmün ise
atama işlemi yapılıp göreve başlayan kişilerin memuriyet mahalli dışında
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 193
görevlendirilmeleri halinde geçici görev yolluklarının ödenmesine yönelik
olduğu değerlendirilmektedir.
Bu itibarla, yukarıda yapılan açıklamalar ve mevzuat hükümleri
karşısında, 2004/7898 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları eki Kararlar
uyarınca bir yıldan az süreli istihdam edilerek Geçici Personel Hizmet
Sözleşmesi ile geçici mahiyetteki işleri yürütmek üzere görevlendirilen
personele işe başlama şeklinin ilk atama olarak değerlendirilmesi
gerekmekte olup, bu bağlamdaki personele sürekli görev yolluğu
ödenmesi mümkün bulunmamaktadır.
A. İstifa ettirildikten sonra atananlar:
Yukarıda yer alan 657 sayılı Kanunun 4/c maddesi kapsamında ve
03/05/2004 tarihli ve 2004/7898 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe konulan “Özelleştirme Uygulamaları Sonucunda İşsiz Kalan ve
Bilahare İşsiz Kalacak Olan İşçilerin Diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlarında
Geçici Personel Statüsünde İstihdam Edilmelerine İlişkin Esaslar”
çerçevesinde istihdam edilen söz konusu personel, özelleştirme
sonucunda çalıştıkları kuruluşlarla ilişiği kesilmek suretiyle işsiz kalan
kişilerdir. Dolayısıyla daha önce çalıştıkları kuruluşlarla ilişiği kesilmiş olan
personelin anılan Kararname çerçevesinde istihdam edilmelerinin naklen
atama olarak değerlendirilmeleri mümkün bulunmamaktadır.
Yukarıda yer alan hükümlerin incelenmesinden, bu kapsamda
istihdam edilen personele sürekli görev yolluğu ödeneceğine dair
belirleme yapılmadığı görülmektedir. Ayrıca, anılan Bakanlar Kurulu
Kararları eki Kararların 3. maddelerinde yer alan söz konusu hükmün ise
atama işlemi yapılıp göreve başlayan kişilerin memuriyet mahalli dışında
görevlendirilmeleri halinde geçici görev yolluklarının ödenmesine yönelik
olduğu değerlendirilmektedir.
Bu itibarla, yukarıda yapılan açıklamalar ve mevzuat hükümleri
karşısında, 2004/7898 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları eki Kararlar
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 194
uyarınca bir yıldan az süreli istihdam edilerek Geçici Personel Hizmet
Sözleşmesi ile geçici mahiyetteki işleri yürütmek üzere görevlendirilen
personelin işe başlama şeklinin ilk atama olarak değerlendirilmesi
gerekmekte olup, bu bağlamdaki personele sürekli görev yolluğu
ödenmesi mümkün bulunmamaktadır.
20.20. Valilik emrine atanmada sürekli görev yolluğu nasıl
hesaplanır?
Sürekli görev yolluğu 6245 sayılı Harcırah Kanununun 9'uncu
maddesinde düzenlenmiştir. Madde şu şekildedir:
"Daimi vazife harcırahı:
a) (Mülga: 31/7/2003-4969/1 md.)
b) Naklen veya tahvilen başka bir mahalle gönderilenlere, bu
tayinleri sırasında mezunen başka bir mahalde bulunsalar dahi, eski
memuriyetleri mahallinden;
c) Muvakkat vazife ile veya vekaleten bir yerde bulundukları esnada
asli vazife mahalli değişenlere eski memuriyetleri mahallinden;
İtibaren verilir."
Bu konuyla ilgili olarak Sayıştay Genel Kurulunun birçok kararı
vardır. Aşağıda bu konuyla ilgili S.G.K. Kararlarına yer verilmiştir:
21. TEBLİĞ VE AÇIKLAMALAR
21.1. Harcırah Kanunu Genel Tebliği (SERİ NO: 38)
Resmi Gazete Tarihi : 07.01.2006 R. G. Sayısı: 26046
Kurum :Maliye Bakanlığı
Tebliğ :Harcırah Kanunu Genel Tebliği
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 195
Tebliğ No Seri No : 38
Resmî Gazete Tarihi :07/01/2006
Resmî Gazete Sayısı :26046
Bilindiği üzere, 27/4/2005 tarihli ve 25798 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan 21/4/2005 tarihli ve 5335 Sayılı Bazı Kanun ve Kanun
Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 4 üncü
maddesiyle 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununda bazı
değişiklikler yapılmıştır. Söz konusu maddenin uygulanması sırasında
ortaya çıkan ve çıkacak tereddütlerin giderilebilmesi ve uygulamada
birliğin sağlanması amacıyla aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli
görülmüştür.
1- ……………………….
Diğer taraftan, 6245 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde aile
fertleri, “Memur ve hizmetlinin, harcırah verilmesini gerektiren olay
sırasında evlilik bağıyla bağlı olduğu eşi ile bakmakla yükümlü olduğu usul
ve füruu ve erkek ve kız kardeşlerini;” şeklinde tanımlanmıştır.
Buna göre, daha önce harcıraha hak kazanmış bulunan memur
veya hizmetlinin atandığı sırada evlilik bağı bulunan memur veya hizmetli
eşine eş durumu nedeniyle harcırah ödenebilecektir.
Örnek 2: Muş’ta görev yapmakta iken Ankara’da görev yapmakta
olan bir memurla evlenen ve eş durumu sebebiyle eşinin görev yeri olan
Ankara’ya atanan memura, Ankara’da bulunan memurun Ankara’ya
atandığı tarihte bu kişiyle evli olmaması nedeniyle, harcırah
ödenmeyecektir.
Atama onaylarında (ilk atamalar hariç), her atama işleminin
sebep unsuru dikkate alınarak atamaların ilgililerin yazılı talebi üzerine mi,
yoksa ilgili kurumca re’sen mi yapıldığı hususu açıkça belirtilecektir.
İlgililerin yazılı talebi üzerine harcıraha müstehak olarak yapılacak
atamalarında, atama işleminin sebep unsuru da (zorunlu yer değiştirme,
sınav, sağlık, eş durumu) atama onaylarında ayrıca belirtilecektir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 196
2- 5335 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (c) bendiyle 6245
sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (c) fıkrasından sonra
gelmek üzere eklenen (d) fıkrasında;
“Bu Kanun hükümlerine göre gündelik ödenenlerden ( (b)
fıkrasına göre gündelik ödenenler hariç) yurt içinde yatacak yer temini için
ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak ve her
defasında on gün ile sınırlı olmak üzere gündeliklerinin tamamına kadar
olan kısmı ayrıca ödenir.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin
(b) fıkrasına göre gündelik ödenenler hariç olmak üzere, Harcırah
Kanununa göre gündelik ödenenlerden yurt içinde yatacak yer temini için
ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, gündeliklerinin tamamına kadar olan
kısmı ayrıca ödenecek, ancak bu miktar, belge bedelini aşamayacak ve her
görevlendirme için ilk on gün ile sınırlı olacaktır. Birden fazla yeri
kapsayacak görevlendirmelerde de yatacak yer temini için ödenecek ücret,
görevlendirme süresinin ilk on günü ile sınırlı olacaktır.
Diğer taraftan, tedavi amacıyla (İçmece ve kaplıca tedavisi dahil)
memuriyet mahalli dışına gönderilenlerden, ayakta tedavi gören hastalar
ile refakatçiler de bu uygulamadan yararlanabileceklerdir.
3- 5335 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin 23/7/2004 tarihinden
geçerli olmak üzere yürürlüğe giren (e) bendiyle 6245 sayılı Harcırah
Kanununa eklenen geçici 4 üncü maddede;
“Yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar, 10.7.2004 tarihli ve 5216
sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun geçici 2 nci maddesi uyarınca
büyükşehir belediye sınırlarında yapılan değişiklikler, 3 üncü maddenin (g)
bendinin uygulanmasında dikkate alınmaz.”
hükmüne yer verilmiştir.
Bu hüküm gereğince, 5216 sayılı Kanunla büyükşehir belediye
sınırlarında yapılan değişiklikler, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar,
memuriyet mahallinin tanımında dikkate alınmayacak, dolayısıyla geçici 2
nci maddenin yürürlüğe girdiği 23/7/2004 tarihinden önceki uygulamaya
devam edilecektir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 197
4- Uygulama, 5335 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin ((e) bendi
hariç) yürürlük tarihi olan 27/4/2005 tarihinden itibaren ve işlemlerin
ilgililere tebliğ tarihleri esas alınarak yukarıda yapılan açıklamalar
doğrultusunda yürütülecektir.
Tebliğ olunur.
21.2. Harcırah Kanunu Genel Tebliği (SERİ NO: 39)
27 Kasım 2014 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 29188
TEBLİĞ Maliye Bakanlığından:
Bilindiği üzere 6360 sayılı “On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve
Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile Aydın, Balıkesir,
Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu,
Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa, Van il belediyeleri, sınırları il mülki sınırları
olmak üzere büyükşehir belediyesine dönüştürülmüş, Adana, Ankara,
Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri,
Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun illerindeki büyükşehir belediyelerinin
sınırları da il mülki sınırı haline getirilmiştir. Sözkonusu Kanun ile tüm
büyükşehir belediyelerinde belediye sınırının il mülki sınırı haline
getirilmesi 6245 sayılı Harcırah Kanununun uygulanması açısından
memuriyet mahalli tanımının büyükşehir belediyelerinde farklı bir şekilde
tanımlanması gereğini ortaya çıkarmış olup, uygulamada ortaya
çıkabilecek tereddütlerin giderilebilmesi ve uygulamada birliğin sağlanması
amacıyla aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür. 6245
sayılı Harcırah Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (g)
bendinde yer alan “memuriyet mahalli” tanımı 11/9/2014 tarihli ve 29116
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 6552 sayılı “İş Kanunu ile
Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun”un 89 uncu
maddesi ile; “Memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgâhının
bulunduğu şehir ve kasabaların belediye sınırları içinde bulunan mahaller
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 198
ile bu mahallerin dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından
bu şehir ve kasabaların devamı niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin
götürüldüğü, büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde ise il mülki sınırları
içinde kalmak kaydıyla memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya
ikametgahının bulunduğu ilçe belediye sınırları içinde kalan ve yerleşim
özellikleri bakımından bütünlük arz eden yerler ile belediye sınırları dışında
kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu yerlerin devamı
niteliğindeki mahaller ve kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip
gelinebilen yerleri,” şeklinde değiştirilmiş, 144 üncü maddesinin (b) fıkrası
ile 6245 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi yürürlükten kaldırılmış ve
145 inci maddesinin (e) fıkrasında da maddenin 31/3/2014 tarihinden
geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği hüküm altına
alınmıştır. Yapılan düzenleme ile büyükşehir belediyeleri dışında kalan
belediyelerde eski uygulamanın devamı sağlanmış, büyükşehir
belediyelerinin olduğu illerde görev yapan memur ve hizmetliler için yeni
bir memuriyet mahalli tanımı yapılmıştır. Söz konusu düzenleme ile
büyükşehir belediyelerinde il mülki sınırları içinde kalmak kaydıyla; 1.
Memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgahının bulunduğu
ilçe belediye sınırları içinde kalan ve yerleşim özellikleri bakımından
bütünlük arz eden yerler, 2. İlçe belediye sınırları dışında kalmakla birlikte
yerleşim özellikleri bakımından bu yerlerin devamı niteliğindeki mahaller,
3. Kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip gelinebilen yerler,
memuriyet mahalli olarak belirlenmiştir. Böylece büyükşehir olan illerde;
ilçe sınırları içinde ilçe belediye merkezi ile yerleşim özellikleri bakımından
bütünlük arz eden yerler memuriyet mahalli olarak kabul edilmiş, aynı ilçe
sınırları içinde belediye merkezi ile yerleşim özellikleri itibarıyla bütünlük
arz etmeyen yerler ise memuriyet mahalli dışı kabul edilerek harcırah
ödenmesi imkanı getirilmiş, ayrıca ilçe belediyelerinin yerleşim yerlerinin
birbirlerine yakınlaşması hatta birbirleri ile sınır oluşturacak şekilde iç içe
girmesi nedeniyle ilçe sınırları dışına çıkmakla birlikte birinci fıkrada
belirtilen yerler ile bütünlük arz eden ve aralarında yerleşim özellikleri
bakımından ayrım bulunmayan yerler de memuriyet mahalli olarak kabul
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 199
edilmiştir. Bu nedenle; 30/3/2014 tarihinden sonra yapılan
görevlendirmelere ilişkin olarak, idarelerce yerleşim özellikleri bakımından
bütünlük arz eden yerler ile bu yerlerin devamı niteliğinde olan yerlerin
belirlenmesinde; yerleşim özellikleri bakımından konut, işyeri, meydan,
okul, kamu binaları gibi resmi ve özel bütün yapıların topluca bulunduğu
ve insanların yerleşmek amacıyla bir arada yaşadığı aralarında boşluk
bulunmayan yerler ile bu bütünlüğün kesintisiz olarak devam ettiği
yerlerin dikkate alınması ayrıca bu yerlerin dışında kalmakla birlikte
kurumlarınca sağlanan servis araçları veya bu mahiyetteki taşıt araçları ile
ulaşım sağlanan (her gün gidiş dönüş olmak üzere) yerlerin de memuriyet
mahalli olarak belirlenmesi gerekmektedir. Buna göre idareler harcırah
verilmesi veya verilmemesini icap ettirecek olan çeşitli illere ait uygulama
örneklerini de göz önünde bulundurarak yukarıda yapılan açıklamalar
doğrultusunda uygulamalarına devam edecekler, ihtiyaç duyulması halinde
o il genelinde farklı uygulamaların önüne geçilebilmesi amacıyla
defterdarlıklardan yol gösterici mahiyette görüş alacaklardır. Tebliğ olunur.
UYGULAMA ÖRNEKLERİ:
A) Farklı ilçeler arasında görevlendirme yapılması:
Örnek 1.
Ankara’nın Çankaya İlçesinin İlker Mahallesinde görev yapan
memura; Yenimahalle İlçesinin Ostim Mahallesinde bir yerde
görevlendirilmesi halinde bu yerin yerleşim özellikleri bakımından İlker
mahallesi ile bütünlük arz etmesi ve bu yerin devamı niteliğinde olması
nedeniyle kendisine harcırah ödenmemesi, aynı memurun yerleşim
özellikleri bakımından İlker Mahallesi ile bütünlük arz etmeyen
Yenimahalle İlçesinin Karacakaya Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi
halinde ise harcırah ödenmesi,
Örnek 2.
Adana’nın Seyhan İlçesinin Yeşiloba Mahallesinde görev yapan
memura; Sarıçam İlçesinin Balcalı Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi
halinde bu yerin yerleşim özellikleri bakımından Yeşiloba mahallesi ile
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 200
bütünlük arz etmesi ve bu yerin devamı niteliğinde olması nedeniyle
kendisine harcırah ödenmemesi, aynı memurun yerleşim özellikleri
bakımından Yeşiloba Mahallesi ile bütünlük arz etmeyen Sarıçam İlçesinin
Kılıçlı Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah
ödenmesi,
Örnek 3.
İstanbul’un Tuzla İlçesinin Yayla Mahallesinde görev yapan memura;
Başakşehir İlçesinin Altınşehir, Başak Mahallelerinde bir yerde
görevlendirilmesi halinde bu yerin yerleşim özellikleri bakımından Yayla
mahallesi ile bütünlük arz etmesi ve bu yerin devamı niteliğinde olması
nedeniyle kendisine harcırah ödenmemesi, aynı memurun yerleşim
özellikleri bakımından Yayla Mahallesi ile bütünlük arz etmeyen Başakşehir
İlçesinin Şamlar Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi halinde ise
harcırah ödenmesi,
Örnek 4.
Balıkesir’in Altıeylül İlçesinin Bahçelievler Mahallesinde görev yapan
memura; Karesi İlçesinin Paşaalanı Mahallesinde bir yerde
görevlendirilmesi halinde bu yerin yerleşim özellikleri bakımından
Bahçelievler Mahallesi ile bütünlük arz etmesi ve bu yerin devamı
niteliğinde olması nedeniyle kendisine harcırah ödenmemesi, aynı
memurun yerleşim özellikleri bakımından Bahçelievler Mahallesi ile
bütünlük arz etmeyen Karesi İlçesinin Kocaavşar Mahallesinde bir yerde
görevlendirilmesi halinde ise harcırah ödenmesi,
Örnek 5.
Samsun’un İlkadım İlçesinin Kale Mahallesinde görev yapan
memura; Canik İlçesinin Gazi Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi
halinde bu yerin yerleşim özellikleri bakımından Kale Mahallesi ile bütünlük
arz etmesi ve bu yerin devamı niteliğinde olması nedeniyle kendisine
harcırah ödenmemesi, aynı memurun yerleşim özellikleri bakımından Kale
Mahallesi ile bütünlük arz etmeyen Canik İlçesinin Gökçepınar
Mahallesinde bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah ödenmesi,
B) Aynı ilçe içerisinde görevlendirme yapılması:
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 201
Örnek 1.
Ankara’nın Altındağ İlçesinin Aydınlıkevler Mahallesinde görev
yapan memura; yine Altındağ İlçesinde Siteler, Karapürçek gibi yerleşim
özellikleri bakımından Aydınlıkevler Mahallesi ile bütünlük arz eden bir
yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin memuriyet mahalli kapsamı
içerisinde kalması nedeniyle harcırah ödenmemesi, aynı memurun Kavaklı,
Peçenek gibi yerleşim özellikleri bakımından Aydınlıkevler Mahallesi ile
bütünlük arz etmeyen bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah
ödenmesi,
Örnek 2.
Adana’nın Pozantı İlçesinin Cumhuriyet Mahallesinde görev yapan
memura; yine Pozantı İlçesinde İstiklal, Kurtuluş, Gökbez gibi yerleşim
özellikleri bakımından Cumhuriyet Mahallesi ile bütünlük arz eden bir
yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin memuriyet mahalli kapsamı
içerisinde kalması nedeniyle harcırah ödenmemesi, aynı memurun Alpu,
Fındıklı gibi yerleşim özellikleri bakımından Cumhuriyet Mahallesi ile
bütünlük arz etmeyen bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah
ödenmesi,
Örnek 3.
İstanbul’un Beykoz İlçesinin Kanlıca Mahallesinde görev yapan
memura; yine Beykoz İlçesinde Gümüşsuyu, Yalıköy gibi yerleşim
özellikleri bakımından Kanlıca Mahallesi ile bütünlük arz eden bir yerde
görevlendirilmesi halinde bu yerin memuriyet mahalli kapsamı içerisinde
kalması nedeniyle harcırah ödenmemesi, aynı memurun Poyraz, Göllü,
Paşamandıra gibi yerleşim özellikleri bakımından Kanlıca Mahallesi ile
bütünlük arz etmeyen bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah
ödenmesi,
Örnek 4.
Balıkesir’in Altıeylül İlçesinin Gümüşçeşme Mahallesinde görev yapan
memura; yine Altıeylül İlçesinde Gaziosmanpaşa gibi yerleşim özellikleri
bakımından Gümüşçeşme Mahallesi ile bütünlük arz eden bir yerde
görevlendirilmesi halinde bu yerin memuriyet mahalli kapsamı içerisinde
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 202
kalması nedeniyle harcırah ödenmemesi, aynı memurun Pamukçu,
Selimiye gibi yerleşim özellikleri bakımından Gümüşçeşme Mahallesi ile
bütünlük arz etmeyen bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah
ödenmesi,
Örnek 5.
Samsun’un Alaçam İlçesinin Yenicami Mahallesinde görev yapan
memura; yine Alaçam İlçesinde Çeşme gibi yerleşim özellikleri bakımından
Yenicami Mahallesi ile bütünlük arz eden bir yerde görevlendirilmesi
halinde bu yerin memuriyet mahalli kapsamı içerisinde kalması nedeniyle
harcırah ödenmemesi, aynı memurun Soğukçam gibi yerleşim özellikleri
bakımından Yenicami Mahallesi ile bütünlük arz etmeyen bir yerde
görevlendirilmesi halinde ise harcırah ödenmesi,
Örnek 6.
Mardin’in Onüçmart Mahallesinde görev yapan memura; Artuklu
İlçesinde Yalım gibi yerleşim özellikleri bakımından Onüçmart Mahallesi ile
bütünlük arz eden bir yerde görevlendirilmesi halinde bu yerin memuriyet
mahalli kapsamı içerisinde kalması nedeniyle harcırah ödenmemesi, aynı
memurun Gökçe gibi yerleşim özellikleri bakımından Onüçmart Mahallesi
ile bütünlük arz etmeyen bir yerde görevlendirilmesi halinde ise harcırah
ödenmesi,
21.3. Harcırah Kanunu Genel Tebliği (SERİ NO: 40)
Maliye Bakanlığından:
13 Nisan 2016 ÇARŞAMBA, Resmî Gazete Sayı : 29683
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe
Kanununa bağlı (H) işaretli cetvelin dipnotunda yer alan “6245 sayılı
Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre yatacak yer
temini için ödenecek ücretlerin hesabında gündeliklerinin %50 artırımlı
miktarı, (d) fıkrasına göre yapılacak ödemelerde ise görevlendirmenin ilk
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 203
10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, takip eden 80 günü için
gündeliklerinin %50 si, müteakip 90 günü için ise müstehak oldukları
gündeliklerinin % 40’ı esas alınır.” hükmü uyarınca Harcırah Kanunu
kapsamında bulunanlara 1/4/2016 tarihinden itibaren ödenecek
konaklama bedellerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ 13/12/1983 tarihli ve 178 sayılı Maliye
Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin 10 uncu maddesine ve 9/3/2016 tarihli ve 6682 sayılı 2016
Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa bağlı (H) işaretli cetvelin dipnotunda
yer alan hükme dayanılarak hazırlanmıştır.
Konaklama giderleri
MADDE 3 – (1) 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü
maddesinin (d) fıkrasındaki; “Bu Kanun hükümlerine göre gündelik
ödenenlerden ( (b) fıkrasına göre gündelik ödenenler hariç) yurt içinde
yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge
bedelini aşmamak ve her defasında on gün ile sınırlı olmak üzere
gündeliklerinin tamamına kadar olan kısmı ayrıca ödenir.” hükmünde yer
alan; “…ve her defasında on gün ile sınırlı olmak…” ibaresi Anayasa
Mahkemesinin 25/11/2015 tarihli ve Esas No: 2015/13, Karar No:
2015/108 sayılı Kararı ile Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal
edilmiş ve söz konusu Karar 15/12/2015 tarihli ve 29563 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanmıştır.
(2) 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) işaretli
cetvelin I. maddesinin dipnotunda da; “6245 sayılı Harcırah Kanununun 33
üncü maddesinin (b) fıkrasına göre yatacak yer temini için ödenecek
ücretlerin hesabında gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, (d) fıkrasına
göre yapılacak ödemelerde ise görevlendirmenin ilk 10 günü için
gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, takip eden 80 günü için
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 204
gündeliklerinin %50 si, müteakip 90 günü için ise müstehak oldukları
gündeliklerinin % 40’ı esas alınır.” hükmü yer almaktadır.
(3) Anayasa Mahkemesinin söz konusu Kararının yürürlüğe girmesi
ve 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) işaretli cetvelin I.
maddesinin dipnotunda yapılan düzenleme sonucunda, yurtiçinde
memuriyet mahalli dışında bir yere geçici görevle gönderilenlere
konaklama giderinin ödenmesi konusunda ortaya çıkabilecek tereddütlerin
giderilebilmesi ve uygulamada birliğin sağlanması amacıyla aşağıdaki
açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.
(4) 6245 sayılı Kanunun “Geçici görev gündeliğinin verilebileceği
azami süre” başlıklı 42 nci maddesinde;
“Geçici bir görev ile başka bir yere gönderilenlere, görev mahalline
varış tarihinden itibaren bu Kanuna göre verilen gündelikler:
a) Yurtiçinde bir yıllık dönem zarfında aynı yerde, aynı iş için ve aynı
şahsa 180 günden fazla verilemez. İlk 90 gün için tam, takibeden 90 gün
için 2/3 oranında ödenir.
…….”
hükmüne yer verilerek, yurt içinde geçici bir görevle başka bir yere
gönderilenlere, geçici görev gündeliğinin verileceği azami süreler
belirlenmiş bulunmaktadır.
(5) Aynı Kanunun 33 üncü maddesinin (d) fıkrasında yer alan “Bu
Kanun hükümlerine göre gündelik ödenenlerden …” ifadesinden de
anlaşılacağı üzere, geçici görevle başka bir yere gönderilenlere gündelik
ödendiği sürece konaklama giderinin ödenmesi gerekmekte olup, gündelik
ödenmeyen günler için konaklama giderinin de ödenmesine imkan
bulunmamaktadır. Dolayısıyla, geçici görevle memuriyet mahalli dışına
gönderilenlere söz konusu (d) fıkrasına göre konaklama giderinin
ödenmesinde, 42 nci maddede belirtilen, yurtiçi gündeliklerin verileceği
azami sürelerin göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 205
(6) Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar birlikte
değerlendirildiğinde, 1/4/2016 tarihinden itibaren, yurtiçinde memuriyet
mahalli dışına yapılacak geçici görevlendirmelerde;
-6245 sayılı Kanunun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre,
ilgililerin gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı kadar konaklama gideri
ödenmesi,
-Söz konusu 33 üncü maddenin (d) fıkrasına göre ise,
görevlendirmenin ilk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı
kadar, takip eden 80 gün için gündeliklerinin %50’si kadar, müteakip 90
gün için de gündeliklerinin 2/3’ünün %40’ı kadar konaklama gideri
ödenmesi, 180 günü aşan günler için ise konaklama gideri ödenmemesi,
gerekmektedir.
(7) Örneğin, aylık/kadro derecesi 2 olan ve 2016 Yılı Merkezi
Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) işaretli cetvelde yurtiçi gündeliği 35,24
TL olarak belirlenen bir memurun yurtiçinde memuriyet mahalli dışında bir
yere 1/4/2016 tarihinden itibaren 200 gün süre ile geçici görevle
gönderilmesi halinde söz konusu personele 6245 sayılı Kanunun 33 üncü
maddesinin (d) fıkrasına göre ödenecek konaklama gideri aşağıda
belirtildiği şekilde hesaplanacaktır.
-Görevlendirmenin ilk 10 günü için gündeliğinin %50 artırımlı miktarı
olan 52,86 TL,
52,86 x 10 = 528,60 TL
-Takip eden 80 gün için gündeliğinin %50’si olan 17,62 TL,
17,62 x 80 = 1.409,60 TL
-Müteakip 90 gün için de gündeliğinin 2/3’ünün %40’ı olan 9,39 TL,
9,39 x 90 = 845,10 TL
olmak üzere toplam olarak 2.783,30 TL tutarında konaklama gideri
ödenmesi gerekmektedir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 206
1/1/2016-1/4/2016 dönemi konaklama gideri
MADDE 4 – (1) Anayasa Mahkemesi kararlarında kazanılmış hak
kavramının hukukun en belirsiz, uygulama sahası çok dar, genel hukuksal
durumlarda konu edilemeyen bir kavram olduğu belirtilerek, 4/11/2003
tarihli ve 25279 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 10/4/2003 tarihli ve
E.2002/112, K.2003/33 sayılı Kararında “Kazanılmış haklara saygı ilkesi
hukukun genel ilkeleri ve hukuk devleti kavramı içerisinde yer alır. Bu
ilkenin temel amacı ise bireylerin hukuk güvenliğini sağlamaktır.” denilmiş
ve 5/12/1989 tarihli ve 20363 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
21/6/1989 tarihli ve E.1988/34, K.1989/26 sayılı Kararında da “Devlet
faaliyetlerinin hukuk kurallarına uygun olması, kazanılmış haklara saygı
duyulmasını gerektirir. Ancak, kazanılmış bir haktan sözedilebilmesi için bu
hakkın yeni yasadan önce yürürlükte olan kurallara göre bütün
sonuçlarıyla eylemli biçimde elde edilmiş olması gerekir.” hükmüne yer
verilmiştir.
(2) Diğer taraftan anılan Mahkeme kişilere hak sağlayıcı nitelikte
yeni olanaklar getiren kanun hükümlerinin geriye yürümesine hukuki bir
engel görmemekle birlikte, 24/2/2004 tarihli ve 25383 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan 8/10/2003 tarihli ve E.2003/31, K.2003/87 sayılı
Kararında ise “Yasalar kamu yararı ve kamu düzeninin gerektirdiği kimi
ayrıksı durumlar dışında ilke olarak yürürlük tarihlerinden sonraki olay,
işlem ve eylemlere uygulanmak üzere çıkarılırlar. Geçmiş, yeni çıkarılan
bir yasanın etki alanı dışında kalır. Sonradan yürürlüğe giren yasaların
geçmiş ve kesin nitelik kazanmış hukuksal durumlara etkili olmaması
hukukun genel ilkelerindendir…. İlgililer bakımından mali bir külfet
öngören söz konusu kuralların geçmişe etkili olacak şekilde yürürlüğe
konulması hukuk güvenliğini zedelediğinden, Anayasanın 2. maddesinde
öngörülen hukuk devleti ilkesine aykırı” olacağı belirtilmiştir.
(3) Bu çerçevede, Anayasa Mahkemesinin 25/11/2015 tarihli ve Esas
No: 2015/13, Karar No: 2015/108 sayılı Kararı ve 18/12/2015 tarihli ve
6654 sayılı 2016 Yılı Merkezi Yönetim Geçici Bütçe Kanununun 3 üncü
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 207
maddesi gereğince 1/1/2016-1/4/2016 tarihleri arasında yürürlükte
bulunan 6583 sayılı 2015 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa bağlı (H)
işaretli cetvelin dipnotundaki hükme göre gündeliklerin %50 artırımlı tutarı
esas alınarak ödenmiş bulunan konaklama giderlerinin kişilerden geri
alınmaması ve geri alma işlemlerinin başlatılmış olması halinde de
işlemlerin iptal edilmesi gerekmektedir.
(4) 1/4/2016 tarihinden sonraki işlemlerin ise yukarıda belirtildiği
üzere 2016 Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) işaretli cetvelin
dipnotundaki yer alan hükme göre yapılması gerekmektedir.
Konut kiralamaları
MADDE 5 – (1) Anayasa Mahkemesinin 25/11/2015 tarihli ve Esas
No: 2015/13, Karar No: 2015/108 sayılı Kararı ile 6245 sayılı Kanunun 33
üncü maddesinin (d) fıkrasında yer alan konaklama giderinin ödenmesine
ilişkin 10 günlük süre sınırlamasının kaldırıldığı hususu dikkate alındığında,
yurt içinde memuriyet mahalli dışında bir yere geçici görevle
gönderilenlerin, geçici görevle gönderildikleri yerlerde yatacak yer
sağlamak üzere özel şahıslardan kiraladıkları evler ile pansiyonlara (ticari
işletmelere dahil olanlar hariç) ödedikleri ücretler, kira sözleşmesi ile
birlikte 31/12/2005 tarihli ve 26040 3 üncü mükerrer sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde
belirtilen şekil ve esaslara göre düzenlenecek “harcama pusulası” ve
ödemeye ilişkin “banka makbuzu” ile belgelendirmeleri halinde, aşağıda
belirtilen koşullara da uymak şartıyla, 6245 sayılı Harcırah Kanunu ve
2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) işaretli cetvelin I.
maddesinin dipnotunda belirtilen esas ve miktar dikkate alınarak
ödenecektir.
(2) Harcama pusulaları ve banka makbuzları (dekont) aylık
dönemler itibarıyla düzenlenecektir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 208
(3) Ortak kiralamalarda harcama pusulaları ve banka makbuzları
geçici görevle gönderilenler için ayrı ayrı kendi ödedikleri tutarlar
üzerinden düzenlenecektir.
(4) Konaklama yerinden yararlanan geçici görevle gönderilenlerin
sayısının birden fazla olması halinde tümünün ismi ve unvanı sözleşmede
ayrı ayrı yer alacaktır. Kira sözleşmesi konuttan yararlananların sayısı
kadar düzenlenebilecek veya düzenlenen kira sözleşmesi geçici olarak
görevlendirilen kişi sayısı kadar çoğaltılıp tasdik edilmek suretiyle ibraz
edilecektir.
(5) Kira sözleşmelerinde kiranın başladığı tarih ile kira bitim tarihinin
yanı sıra kiralama süresi gün olarak da belirtilecektir. İlgili kişinin
görevlendirilen yerde ikamet ettiği günler dikkate alınarak ödeme
yapılacaktır.
(6) Kira sözleşmelerinin asılları ilk yolluk bildirimine eklenecektir.
Kalınan sürede birden fazla yolluk bildirimi düzenlendiği takdirde sonraki
bildirimlere kira sözleşmelerinin tasdik edilmiş fotokopileri eklenecektir.
Yürürlük
MADDE 6 – (1) Bu Tebliğ hükümleri 1/4/2016 tarihinden itibaren
geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 7 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.
T.C. MALİYE BAKANLIĞI
Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü
Sayı : B.07.0.BMK.0.17-520-290
Konu : İlköğretim Müfettişleri Harcırahı
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA
………………. VALİLİĞİNE
İlköğretim müfettişlerinin programları uyarınca memuriyet mahalli
içinde veya dışında bulunan okullarda teftiş, denetim, inceleme veya
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 209
soruşturma amacıyla yapılacak görevlendirmelerde bunlara ödenecek yol
masrafı ve gündelik konusunda Bakanlığımıza iletilen sorunların ve oluşan
tereddütlerin giderilmesi amacıyla aşağıdaki açıklamaların yapılması
gerekli görülmüştür.
1- 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b)
bendinde yer alan “Devamlı ikamet ettikleri yerler dikkate alınarak
kurumlarınca belirlenen görev merkezi, mıntıka merkezi ve grup merkezi
dışına teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma görevi ile gönderilen ……
İlköğretim Müfettişleri ……” hükmü uyarınca teftiş, denetim, inceleme
veya soruşturma görevleri ile memuriyet mahalli dışında görevlendirilen
ilköğretim müfettişlerine görevlendirildikleri günler için gündelik ödenmesi
gerekmektedir.
Çalışma programları ile belirlenen dönemlerde teftiş, denetim,
inceleme veya soruşturma görevlerinin fiilen yürütüldüğü günlerde ve söz
konusu programlar ile belirlenen dönem içerisinde kalan, fakat fiilen görev
yapılmayan resmi tatil, hafta tatili, ulusal ve dini bayram günlerinde de
tam gündelik ödenmesi gerekmektedir. Ancak çalışma programları ile
belirlenen dönem içerisinde izin alınması halinde izinli bulunulan günlerle
birleşen yukarıda sözü edilen tatil ve bayram günleri için gündelik
ödenmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bununla birlikte, günlük çalışma sürelerini görevlendirildikleri
yerlerde geçirmeleri şartıyla buraya aynı gün gidip dönmeleri halinde tam
gündelik ödenmesi mümkün bulunmakta, ancak gerek aynı gün gerek tatil
ve bayram günlerinde geçici görev mahallinden ayrılmalar ve dönüşler için
yol gideri ödenmesine imkan bulunmamaktadır.
2- Bilindiği gibi, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin
(b) bendi, bu bentte sayılan denetim elemanlarının teftiş, denetim,
inceleme veya soruşturma görevi ile gönderilmelerinde kendilerine
ödenmesi gereken gündelik miktarlarını belirlemekte; aynı Kanunun 39
uncu maddesi ise, bu Kanun kapsamında bulunanların 1 günden az süre
ile görevlendirilmeleri durumunda, ödenmesi gereken gündelik miktarlarını
düzenlemektedir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 210
Harcırah Kanunu ile bu Kanun kapsamına giren kişilerin görev
mahallerinde, sürekli veya geçici suretle yapılan yer değişikliği sebebiyle
yapmak zorunda kalacakları masrafların karşılanması öngörülmüş ve bu
masraflar sürekli veya geçici görev harcırahı olarak nitelendirilmiş
bulunmaktadır. Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) bendi ise,
müfettiş ve benzerlerinin geçici görev bakımından diğer memurlardan ayrı
mütalaa edilmeleri maksadını taşımamakta sadece bunlara verilecek
gündelik miktarının tespitine ilişkin bir hükmü ihtiva etmektedir.
Ayrıca, Kanun koyucu 39 uncu maddenin uygulanmasına bir istisna
getirmeyi amaçlamamış ve 42 nci maddede getirilen istisnaya benzer bir
düzenlemeye bu maddede yer vermemiştir.
Bu itibarla, çalışma programı gereği, denetim elemanlarının 1
günden az süre ile görevlendirilmelerinde kendilerine 33 üncü maddenin
(b) bendinde belirlenen gündelik miktarları esas alınarak 39 uncu
maddede belirtilen sınırlamalar dahilinde ödeme yapılması gerekmektedir.
3- 6245 sayılı Harcırah Kanununun 27 nci maddesinde, muayyen
tarifeli olmayan nakil vasıtaları ile seyahat halinde yurtiçi yol masrafının bu
Kanuna bağlı (1) sayılı cetvelin 3 numaralı sütununda gösterilen nakil
vasıtalarına göre yapılan hakiki masraftan meydana geleceği açıklanmıştır.
(1) sayılı cetvelin 1 inci sütununun 2 nci maddesinde ise 33 üncü
maddenin (b) bendine dahil olanların gayrimuayyen tarifeli taşıtlarla
seyahati halinde mutat ve ekonomik olan taşıtlara ait yol masrafı ve icap
ve zaruret halinde kullanılacak diğer taşıtlara göre hakiki yol masrafının
ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Burada sözü edilen “icap ve zaruret hali” ifadesinden, görevin önemi
ve ivediliği bakımından mutat ve ekonomik olan taşıt araçları ile
yolculuğun güvenlik, süre v.b. açılardan yeterli bulunmadığı hallerin
anlaşılması gerekmektedir. Ancak, gösterilen icap ve zaruret halinin,
harcırah beyannamelerinin incelenmesi ve onaylanması sırasında, hizmetin
mahiyetine uygun olup olmadığının kontrol edilmesi gerekir.
Bu durumda, icap ve zaruret halinin önceden belirlenerek onay
alınmasının mümkün olamadığı hallerde, sonradan alınacak bir onayın
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 211
harcırah beyannamelerine eklenmesi şartıyla, kullanılan taşıtlara göre
gerçek yol giderinin ödenmesi mümkün bulunmaktadır.
Öte yandan, 6245 sayılı Harcırah Kanununa bağlı (1) sayılı cetvelin
açıklama bölümünün 5 inci maddesinde, göreve özel otomobilleriyle
gidenlere müstahak oldukları taşıt ücretinden ve bu taşıta göre geçecek
günler için verilmesi gereken gündelikten fazla ödeme yapılmayacağı
belirtilmiştir.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde; teftiş, denetim, inceleme
veya soruşturma görevi ile görevlendirilen ilköğretim müfettişlerinin
çalışma programı hazırlanırken, yakın yerleşim yerlerine gönderilmelerinde
aynı güzergah üzerinden aynı taşıt ile seyahat edebilmelerine azami özen
gösterilmek kaydıyla memuriyet mahalli dışına teftiş, denetim, inceleme
veya soruşturma ile görevlendirilen ilköğretim müfettişlerine;
A) Mutat taşıtın işlediği bir yere;
a) Mutat taşıt, mutat olmayan bir taşıt veya özel otomobil ile
gidilmesi halinde, mutat ve ekonomik olan taşıta ait yol masrafının
ödenmesi,
b) İcap ve zaruret halinde, mutat olmayan taşıt ile gidilmesi
durumunda, mutat olmayan taşıt ücretinin ödenmesi,
c) İcap ve zaruret halinde, özel otomobil ile gidilmesi durumunda,
belediyelerden veya yetkili mercilerden alınacak taksi rayicine göre
bekleme süresi dikkate alınmaksızın belirlenecek ücretin 2/3’ünün
ödenmesi,
B) Mutat taşıtın işlemediği bir yere;
a) İcap ve zaruret halleri de dahil olmak üzere, mutat olmayan bir
taşıt ile gidilmesi durumunda, bu taşıta ait yol masrafının ödenmesi,
b) İcap ve zaruret halleri de dahil olmak üzere, özel otomobil ile
gidilmesi durumunda, belediyelerden veya yetkili mercilerden alınacak
taksi rayicine göre bekleme süresi dikkate alınmaksızın belirlenecek
ücretin 2/3’ünün ödenmesi,
Gerekmektedir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 212
4- 6245 sayılı Harcırah Kanununun 14 üncü maddesinde, bu Kanun
kapsamında bulunanlardan kurumlara ait bir görevin yapılması amacıyla
memuriyet mahalli dışında geçici olarak görevlendirilenlere ödenmesi
gereken yol gideri, gündelik ve taksi ücretleri düzenlenmiş, kurumlara ait
bir görevin yapılması amacıyla memuriyet mahalli içinde bir yere
gönderilenlere ödenecek yol masrafı ise anılan Kanunun “Memuriyet
mahalleri içinde yol masrafı” başlıklı 28 inci maddesinde düzenlenmiştir.
Anılan maddede;
“Memuriyet mahalli içinde taşıt ile gidilmesi gereken bir yere görev
ile gönderilenlerin (48 inci madde kapsamına girenler hariç) yol masrafı
mutat olan taşıt aracına göre yapılacak gerçek masraf üzerinden verilir.
Acele ve zorunlu hallerde, daire amirinin onayı ile mutat taşıt
dışındaki araçlarla gidilmesi halinde bu taşıt için yapılan masraf yol masrafı
olarak ödenir.”
Denilmektedir.
Maddenin incelenmesinden de görüleceği üzere, memuriyet mahalli
içinde yapılacak görevlendirmelerde öncelikle mutat taşıt araçlarının
kullanılacağı, acele ve zorunlu hallerde de daire amirinin onayı ile (acele
ve zorunlu hallerin önceden belirlenerek onay alınmasının mümkün
olamadığı hallerde, sonradan alınacak bir onayın harcırah
beyannamelerine eklenmesi şartıyla) mutat taşıt dışındaki araçların
kullanılabileceği bu durumda da bu taşıt için yapılan masrafın yol masrafı
olarak ödenmesi mümkün bulunmaktadır.
Bu düzenleme ile hizmet araçları bulunmayan veya yeteri kadar
hizmet aracı olmayan kamu kurum ve kuruluşlarının hizmetlerinin
yürütülmesi ve görevin gecikmeksizin yerine getirilmesi amaçlanmıştır.
Maddenin ikinci fıkrası hükmü ise her tür göreve göndermelerde
değil acele ve zorunlu hallerdeki görevlendirmelerde daire amirinin onayı
ile mutat taşıt dışında kullanılması gerekli ve zorunlu olan taşıtlara ait
ücretin yol masrafı olarak ödenmesini öngörmektedir.
Açıklanan nedenlerle, madde hükmünün uygulanmasında amirlerin
gereken hassasiyeti göstermeleri ve göreve göndermelerde öncelikle kamu
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 213
kurum ve kuruluşlarının resmi araçlarının kullanılmasını sağlamaları, resmi
araç sağlanamaması durumunda ise mutat taşıt araçlarının kullanılması ve
ancak yukarıda yapılan açıklamalar dikkate alınarak acele ve zorunlu
hallerde daire amirinin onayı ile mutat olmayan taşıt veya özel otomobil
kullanılması mümkün bulunmaktadır.
Bu itibarla, memuriyet mahalli içinde teftiş, denetim, inceleme veya
soruşturma ile görevlendirilen ilköğretim müfettişlerine;
A) Mutat taşıtın işlediği bir yere; mutat taşıt, mutat olmayan bir taşıt
veya özel otomobil ile gidilmesi halinde, mutat ve ekonomik olan taşıta ait
yol masrafının ödenmesi,
B) Mutat taşıtın işlemediği bir yere;
a) Daire amirinin onayı ile acele ve zorunlu hallerde, mutat olmayan
taşıt ile gidilmesi durumunda, bu taşıta ait yol masrafının ödenmesi,
b) Daire amirinin onayı ile acele ve zorunlu hallerde, özel otomobil
ile gidilmesi durumunda, belediyelerden veya yetkili mercilerden alınacak
taksi rayicine göre bekleme süresi dikkate alınmaksızın belirlenecek
ücretin 2/3’ünün ödenmesi,
gerekmektedir.
Diğer taraftan, hem memuriyet mahalli dışında hem de memuriyet
mahalli içinde göreve mutat olmayan taşıt veya özel otomobil ile grup
halinde gidilmesi halinde, hesaplanan yol giderinin grupta bulunan görevli
sayısına bölündükten sonra hisselerine düşen giderin yol masrafı olarak
ödenmesi gerekmektedir.
Bilgilerini ve gereğini arz/rica ederim.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 214
22. HARCIRAH KANUNU UYGULAMA ÖRNEKLERİ
22.1. GEÇİCİ GÖREV
22.1.1. YURTİÇİ GEÇİCİ GÖREV
Örnek 1:
Ankara‟da 5. derecede görev yapan bir memur 15 gün süre(yol
dahil) ile geçici görevle Malatya‟ya gönderiliyor. Memur burada 14 gün
konaklıyor ve konaklama için günlük 50 TL. ödüyor. Bu memura ödenecek
geçici görev yolluğu ne kadardır?
VERİLER
İkametgah(Ankara)-Terminal(Taksi) : 20
Yol Gideri (Ankara-Malatya) (otobüs) : 60
Terminal (Malatya)-Otel (Taksi) : 30
Yol Gündeliği : 36,25
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı) : 54,375
Yol Gündeliği (konaklama için;Gündeliğin%50'si) : 18,125
Görev Süresi : 15
Konaklama Süresi : 14
1-Yolda: :
*İkametgah(Ankara)-Terminal(Taksi) :
20
*Yol Gideri (Ankara-Malatya) (otobüs) :
60
*Terminal (Malatya)-Otel (Taksi) :
30
*Yol Gündeliği :
36,25
2-Malatya’da Geçici Görev Gündelik :
:( 36,25 * 13 ): 471,25
:
3-Dönüş :
*(Otel –Terminal - Malatya (Taksi )
30
*Yol Gideri (Ankara-Malatya) (otobüs) :
60
*Yol Gündeliği :
36,25
*Terminal(Ankara)-İkametgah(Taksi) :
20
4-Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :(
50 * 14 ): 700
*İlk 10 gün için memura ödenmesi gereken konaklama gid. :(
54,375 * 10 ):
543,75
**10 Günü aşan konaklama giderleri için :( 18,125 * 4
):
72,5
Memurun harcırah toplamı 1.380,00
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 215
Örnek 2:
Ankara’da 4 üncü derecede görev yapan bir memur 14 gün süre(yol
dahil) ile geçici görevle Malatya’ya gönderiliyor. Memur burada 11 gün
konaklıyor ve konaklama için günlük 70. TL. ödüyor. Bu memura ödenecek
geçici görev yolluğu ne kadardır.
VERİLER
İkametgah(Ankara)-Terminal(Taksi) : 20
Yol Gideri (Ankara-Konya) (otobüs) : 60
Terminal (Konya))-Otel (Taksi) : 30
Yol Gündeliği : 37,25
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı) : 55,875
Yol Gündeliği (konaklama için;Gündeliğin%50'si) : 18,625
Görev Süresi : 14
Konaklama Süresi : 11
1 Gecelik konaklama bedeli : 70
1-Yolda: :
*İkametgah(Ankara)-Terminal(Taksi) :
20
*Yol Gideri (Ankara-Konya)) (otobüs) :
60
*Terminal (Konya))-Otel (Taksi) :
30
*Yol Gündeliği :
37,25
2-Konya’da Geçici Görev Gündelik :
:( 37,25 * 12 ): 447
3-Dönüş :
*(Otel –Terminal -Konya) (Taksi )
30
*Yol Gideri (Ankara-Konya)) (otobüs) :
60
*Yol Gündeliği :
37,25
*Terminal(Ankara)-İkametgah(Taksi) :
20
4-Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :(
70 * 11 ): 770
*İlk 10 gün için memura ödenmesi gereken konaklama gid. :(
55,875 * 10 ):
558,75
**10 Günü aşan konaklama giderleri için :( 18,625 * 1
):
18,625
Memurun harcırah toplamı 1.318,88
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 216
Örnek 3:
1.derecede görev yapan Mali Hizmetler Uzmanı (A), yol dahil 20 gün
süreyle İstanbul’a görevlendiriliyor. Kişi 19 gün kalıyor ve konaklama
bedeli olarak günlük 60 lira ödüyor. Mali Hizmetler Uzmanı (A)’ya
ödenecek geçici görev yolluğunu hesaplayınız?
VERİLER
İkametgah(Ankara)-Terminal(Taksi) : 20 TL
Yol Gideri (Ankara-İstanbul) (otobüs) : 90 TL
Terminal (İstanbul)-Otel (Taksi) : 45 TL
Yol Gündeliği : 37,25 TL
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı) : 55,875 TL
Yol Gündeliği (konaklama için;Gündeliğin%50'si) : 18,625 TL
Görev Süresi : 20 TL
Konaklama Süresi : 19 TL
1 günlük Konaklama ücreti : 60 TL
1-Yolda: :
*İkametgah(Ankara)-Terminal(Taksi) :
20,00
*Yol Gideri (Ankara-İstanbul) (otobüs) :
90,00
*Terminal (İstanbul)-Otel (Taksi) :
45,00
*Yol Gündeliği :
37,25
2-İstanbul’da Geçici Görev Gündelik :
:( 37,25 * 18 ): 670,50
:
3-Dönüş :
*(Otel –Terminal -İstanbul (Taksi )
45,00
*Yol Gideri (Ankara-İstanbul) (otobüs) :
90,00
*Yol Gündeliği :
37,25
*Terminal(Ankara)-İkametgah(Taksi) :
20,00
4-Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :(
60 * 19 ): 1.140,00
*İlk 10 gün için memura ödenmesi gereken konaklama gid. :(
55,875 * 10 ):
558,75
**10 Günü aşan konaklama giderleri için :( 18,625 * 9
):
167,63
Memurun harcırah toplamı 1.781,38
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 217
Örnek 4:
9.derecede görev yapan Mali Hizmetler Uzman Yardımcısı (B), Maliye
Bakanlığı tarafından düzenlenen hizmet içi eğitime katılmak üzere yol dahil
4 ay süreyle Eskişehir’den Ankara’ya görevlendiriliyor. Kişi Ulus
Konukevinde kalıyor ve konaklama bedeli olarak günlük 30 lira ödüyor.
Mali Hizmetler Uzman Yardımcısı (B)’ye söz konusu görevlendirmeden
dolayı ödenecek geçici görev yolluğunu hesaplayınız?
VERİLER
İkametgah(Ankara)-Terminal(Taksi) : 40 TL
Yol Gideri (Ankara-Eskişehir) (YHT) : 25 TL
Terminal (Eskişehir)-Otel (Taksi) : 45 TL
Yol Gündeliği : 36,25 TL
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı) : 54,375 TL
Yol Gündeliği (konaklama için;Gündeliğin%50'si) : 18,125 TL
Görev Süresi : 120 TL
Konaklama Süresi : 119 TL
1 günlük Konaklama ücreti : 30 TL
1-Yolda: :
*İkametgah(Ankara)-Terminal(Taksi) :
40,00
*Yol Gideri (Ankara-Eskişehir) (otobüs) :
25,00
*Terminal (Eskişehir)-Otel (Taksi) :
45,00
*Yol Gündeliği :
36,25
2-Eskişehir’de Geçici Görev Gündelik :
Yol dahil ilk 90 gün tam yevmiye :( 36,25 * 89 ): 3.226,25
sonraki 90 gün için 2/3 : 24,16667
29
700,83
3-Dönüş :
*(Otel –Terminal -Eskişehir (Taksi )
45,00
*Yol Gideri (Ankara-İstanbul) (otobüs) :
25,00
*Yol Gündeliği (90 günü aşan geçici görevlendirmelerde) :
24,17
*Terminal(Ankara)-İkametgah(Taksi) :
40,00
4-Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :(
30 * 119 ): 3.570,00
*İlk 10 gün için memura ödenmesi gereken konaklama gid. :(
30 * 10 ):
300,00
**10 Günü aşan 80 gün konaklama giderleri için :( 18,125 * 80
):
1.450,00
**90 Günü aşan konaklama giderleri için %40 :( 14,5 * 29 ):
420,50
Memurun harcırah toplamı 5.957,50
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 218
ÖRNEK-5
a) DENETİM ELEMANI- İDARİ GÖREV
1.derecede görev yapan Müfettiş (C), eğitimde ders vermek üzere
yol dahil 5 gün süreyle Antalya’ya görevlendiriliyor. Kişi 3 gün kalıyor ve
konaklama bedeli olarak günlük 60 lira ödüyor. Müfettiş (C)’ye ödenecek
geçici görev yolluğunu hesaplayınız?
Veriler Gündelik (1.derece (3600): 42,25 Taksi (Ank): 35,00 Havaş:
10,00 Uçak: 159,00 Transfer (Ant): 50,00 Konaklama Ücreti: 60,00
VERİLER
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) : 35
Havaş : 10
*Yol Gideri (Ankara-Antalya) (uçak) : 159
Terminal (Antalya)-Otel (Taksi) : 50
Yol Gündeliği (1. derece 3600 ek göstege) : 42,25
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı) : 63,375
Yol Gündeliği (konaklama için;Gündeliğin%50'si) : 21,125
Görev Süresi : 5
Konaklama Süresi : 4
Konaklama Ücreti : 60
1-Yolda: :
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) :
35
Havaş
10
*Yol Gideri (Ankara-Antalya) (uçak) :
159
*Havaalanı (Antalya)-Otel (Taksi) :
50
*Yol Gündeliği :
42,25
2-Antalya'da Geçici Görev Gündelik :
:( 42,25 * 3 ): 126,75
:
3-Dönüş :
*(Otel –Terminal - Antalya (Taksi )
50
*Yol Gideri (Ankara-Antalya) (otobüs) :
159
*Yol Gündeliği :
42,25
*Terminal(Ankara)-İkametgah(Taksi) :
35
4-Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :(
60 * 4 ): 240
*İlk 10 gün için memura ödenmesi gereken konaklama gid. :(
60 * 4 ):
240
Memurun harcırah toplamı 949,25
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 219
ÖRNEK-6
b) DENETİM ELEMANI- TEFTİŞ GÖREVİ
VERİLER
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) : 35
Havaş : 10
*Yol Gideri (Ankara-Antalya) (uçak) : 159
Terminal (Antalya)-Otel (Taksi) : 50
Yol Gündeliği (1. derece 3600 ek göstege) : 42,25
Yol Gündeliği (33/b) : 62,73
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı) : 94,0875
Görev Süresi : 5
Konaklama Süresi : 4
Konaklama Ücreti : 150
1-Yolda: :
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) :
35
Havaş
10
*Yol Gideri (Ankara-Antalya) (uçak) :
159
*Havaalanı (Antalya)-Otel (Taksi) :
50
*Yol Gündeliği :
62,73
2-Antalya'da Geçici Görev Gündelik :
:( 62,73 * 3 ): 188,175
:
3-Dönüş :
*(Otel –Terminal - Antalya (Taksi )
50
*Yol Gideri (Ankara-Antalya) (uçak) :
159
*Yol Gündeliği :
62,73
*Terminal(Ankara)-İkametgah(Taksi) :
35
4-Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :(
150 * 4 ): 600 *Memura (Denetim elemanı) ödenmesi gereken konaklama gid.
:( 94,0875 *
4 ):
376,35
Memurun harcırah toplamı 1.187,98
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 220
22.1.2. YURTDIŞI GEÇİCİ GÖREV
ÖRNEK 7:
1.derecede görev yapan Müfettiş (C), Bakü’de Uluslararası
sempozyuma katılmak üzere yol dahil 5 gün süreyle görevlendiriliyor. Kişi
4 gün kalıyor ve konaklama bedeli olarak günlük 150$ ödüyor. Müfettiş
(C)’ye ödenecek geçici görev yolluğunu hesaplayınız?
VERİLER
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) : 35 TL
Havaş : 10 TL
*Yol Gideri (Ankara-Bakü) (uçak) : 750 TL
Terminal (Antalya)-Otel (Taksi) : 50 TL
Yol Gündeliği (1. derece 7600 ek göstege) : 106,00 $
Yol Gündeliği (BKK 4 Md) %50 arttırımlı : 159,00 $
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı) : 159 $
Görev Süresi : 5 gün
Konaklama Süresi : 4 gün
Konaklama Ücreti : 150 $
MB kuru 3,68 TL/$
1-Yolda: :
TL
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) :
TL
35
Havaş
TL
10
*Yol Gideri (Ankara-Bakü) (uçak) :
TL
750
*Havaalanı (Bakü)-Otel (Taksi) :
TL
50
*Yol Gündeliği :
TL
585,12
2-Bakü'de Geçici Görev Gündelik :
TL
:( 585,12 * 3 ): 1.755,36
3-Dönüş :
*(Otel –Terminal - Bakü (Taksi )
50
*Yol Gideri (Ankara-Bakü) (uçak) :
750
*Yol Gündeliği :
585,12
*Havaalanı(Ankara)-Havaş(Taksi) :
10
Havaş-İkametgah(Taksi)
35
4-Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :(
552 * 4 ): 2.208,00
*Memura (Denetim elemanı) ödenmesi gereken konaklama gid.
**Arttırımlı Gündeliğin %40'ı :( 585,12 * 0,40 ): 234,048
***%40'ı aşan kısım (otelin 1 geceliği150$*kur) :( 552,00 - 234,05 ): 317,952
***%40'ı aşan kısmın %70'i :( 317,95 * 0,70 ): 222,566
Konaklama süresi için hesaplanan toplam :( 222,57 * 4,00 ):
890,27
TOPLAM ÖDENMESİ GEREKEN TUTAR 5.505,87
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 221
Örnek 8:(Konaklamanın arttırımlı yevmiyeyi geçmesi)
1.derecede görev yapan Müfettiş (C), Bakü’de Uluslararası
sempozyuma katılmak üzere yol dahil 5 gün süreyle görevlendiriliyor. Kişi
4 gün kalıyor ve konaklama bedeli olarak günlük 450$ ödüyor. Müfettiş
(C)’ye ödenecek geçici görev yolluğunu hesaplayınız?
VERİLER
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) : 35 TL
Havaş : 10 TL
*Yol Gideri (Ankara-Bakü) (uçak) : 750 TL
Terminal (Antalya)-Otel (Taksi) : 50 TL
Yol Gündeliği (1. derece 7600 ek göstege) : 106,00 $
Yol Gündeliği (BKK 4 Md) %50 arttırımlı : 159,00 $
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı) : 159 $
Görev Süresi : 5 gün
Konaklama Süresi : 4 gün
Konaklama Ücreti : 450 $
MB kuru 3,68 TL/$
1-Yolda: :
TL
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) :
TL
35
Havaş
TL
10
*Yol Gideri (Ankara-Bakü) (uçak) :
TL
750
*Havaalanı (Bakü)-Otel (Taksi) :
TL
50
*Yol Gündeliği :
TL
585,12
2-Bakü'de Geçici Görev Gündelik : TL
:( 585,12 * 3 ): 1.755,36 :
3-Dönüş :
*(Otel –Terminal - Bakü (Taksi ) 50
*Yol Gideri (Ankara-Bakü) (uçak) : 750
*Yol Gündeliği : 585,12
*Havaalanı(Ankara)-Havaş(Taksi) : 10
Havaş-İkametgah(Taksi) 35
4-Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :( 1656 * 4 ): 6.624,00
*Memura (Denetim elemanı) ödenmesi gereken konaklama gid.
**Arttırımlı Gündeliğin %40'ı :( 585,12 * 0,40 ): 234,048 ***%40'ı aşan kısım (otelin 1 geceliği150$*kur) :( 1.656,00 - 234,05 ): 1421,95 BKK 4.Md IV-VIII Sütunlardaki kadrolar yevmiyenin %70'i :( 585,12 * 0,70 ): 409,584 Üst limit : 409,58 Konaklama süresi için hesaplanan toplam :( 409,58 * 4,00 ): 1.638,34
TOPLAM ÖDENMESİ GEREKEN TUTAR 6.253,94
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 222
Örnek-9
Yurtdışı Gündeliklerin Ödenmesine Dair Karara Göre Ödenecek Konaklama
Bedeline Ait Örnekler Kararın 4 üncü maddesine göre ödenecek konaklama
bedeli
VERİLER
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) : 35 TL
Havaş : 10 TL
*Yol Gideri (uçak) : 750 TL
Havaalanı -Otel (Taksi) : 50 TL
Yol Gündeliği (1. derece 7600 ek göstege) : 100 $
Yol Gündeliği (BKK 4 Md) %50 arttırımlı : 150 $
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı) : 150 $
Görev Süresi : 7 gün
Konaklama Süresi : 5 gün
Konaklama Ücreti : 85 $
MB kuru 3,68 TL/$
1-Yolda: :
TL
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) :
TL
35
Havaş
TL
10
*Yol Gideri (uçak) :
TL
750
*Havaalanı -Otel (Taksi) :
TL
50
*Yol Gündeliği :
TL
552,00
2-Bakü'de Geçici Görev Gündelik :
TL
:( 552,00 * 5 ): 2.760,00
:
3-Dönüş :
*(Otel –Terminal - Bakü (Taksi )
50
*Yol Gideri (Ankara-Bakü) (uçak) :
750
*Yol Gündeliği :
552,00
*Havaalanı(Ankara)-Havaş(Taksi) :
10
Havaş-İkametgah(Taksi)
35
4-Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :(
312,8 * 5 ): 1.564,00
*Memura (Denetim elemanı) ödenmesi gereken konaklama gid.
**Arttırımlı Gündeliğin %40'ı :( 552,00 * 0,40 ): 220,8
***%40'ı aşan kısım (otelin 1 geceliği150$*kur) :( 312,80 - 220,80 ): 92
***%40'ı aşan kısmın %70'i :( 92,00 * 0,70 ): 64,4
Konaklama süresi için hesaplanan toplam :( 64,40 * 5,00 ):
322,00
TOPLAM ÖDENMESİ GEREKEN TUTAR 5.876,00
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 223
Örnek 10:
a) İlk on gün için günlük konaklama giderinin, %50 artırımlı
gündeliğin %40 ını aşması halinde aşan kısmın %70 i
ödeneceğinden,
VERİLER
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) : 35 TL
Havaş : 10 TL
*Yol Gideri (uçak) : 750 TL
Havaalanı-Otel (Taksi) : 50 TL
Yol Gündeliği (1. derece 7600 ek göstege) : 100 $
Yol Gündeliği (BKK 4 Md) %50 arttırımlı : 150 $
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı) : 150 $
Görev Süresi : 7 gün
Konaklama Süresi : 5 gün
Konaklama Ücreti : 85 $
MB kuru 3,68 TL/$
Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :(
85 * 5 ): 425,00 USD
*Memura (Denetim elemanı) ödenmesi gereken konaklama gid.
**Arttırımlı Gündeliğin %40'ı :( 150,00 * 0,40 ): 60,00 USD ***%40'ı aşan kısım (otelin 1 geceliği 85 $) :( 85,00 - 60,00 ): 25,00 USD
***%40'ı aşan kısmın %70'i :( 25,00 * 0,70 ): 17,50 USD Konaklama süresi için hesaplanan toplam :( 17,50 * 5,00 ): 87,50 USD
Konaklama TL olarak :( 87,50 * 3,68 ):
322,00
TOPLAM ÖDENMESİ GEREKEN TUTAR
0,00
b) Aynı örnekte görevlendirme süresinin 13 gün olması
durumunda ise;
Ödenecek konaklama gideri : 17,5 $ x 10 = 175 $ (10 günden sonraki 3
gün için ödeme yapılmaz)
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 224
Örnek 11/a:
Kararın 5 inci maddesine göre
Yurtdışı gündeliği : 120 $
Konaklama gideri : 200 $
Görevlendirme süresi : 20 gün
Artırımlı gündelik : 120 $ x 1,5 = 180 $
Artırımlı gündeliğin %40 ı : 180 $ x %40 = 72 $
%40’ın aşan kısmı : 200 $ - 72 $ = 128$
Aşan kısmın (ilk On gün İçin) : 128$ x10$=1280$
Sonraki on gün için hesaplama : 120$x%40=48$ : 10x48$= 480$
Toplam :1280$+480$=1760$ Konaklama bedeli ödenir.
10 günden fazla yapılan görevlendirmelerde ise personelin artırımsız
gündeliğinin %40 nı aşan kısımın görevlendirme süresince ödenmesi
gerekmektedir.
VERİLER
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) : 35 TL
Havaş : 10 TL
*Yol Gideri (uçak) : 750 TL
Terminal (Antalya)-Otel (Taksi) : 50 TL
Yol Gündeliği (1. derece 8000 ek göstege) : 120 $
Yol Gündeliği (BKK 4 Md) %50 arttırımlı : 180 $
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı) : 180 $
Görev Süresi : 20 gün
Konaklama Süresi : 18 gün
Konaklama Ücreti : 200 $
MB kuru 3,68 TL/$
Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :(
200 * 18 ): 3.600,00 USD
*Memura (Müstüşar) ödenmesi gereken konaklama gid.
**Arttırımlı Gündeliğin %40'ı :( 180,00 * 0,40 ): 72,00 USD ***%40'ı aşan kısım (otelin 1 geceliği 85 $) :( 200,00 - 72,00 ): 128,00 USD ***%40'ı aşan kısmın ilk 10 gün için %100'ü :( 128,00 * 10 ): 1.280,00 USD ***10 Günü aşan konaklama arttırımsız yevmiyenin %40
:( 120,00 * 0,4
): 48,00 USD
:( 48,00 * 8 ): 384,00 USD
Konaklama TL olarak :( 384,00 * 3,68 ):
1413,12
TOPLAM ÖDENMESİ GEREKEN TUTAR
1413,12
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 225
ÖRNEK-11/b
1’inci derecede görevli Daire Başkanı (D) yol dahil 16 günlüğüne geçici
görevle ABD’ye gönderiliyor. Kişi 14 gün konaklıyor. Daire Başkanı (D)’ye
ödenecek yurtdışı konaklama giderini ve geçici görev yolluğunu
hesaplayınız?
ÇÖZÜM-11
1.OLASILIK;
Konaklama Ücreti 100$ ise;
VERİLER
ABD için gündelik (IV.sütun) : 110$
Artırımlı gündelik (ilk 10 gün %50) : 165$
Artırımsız gündeliğin %40’ı : 44$
Artırımlı gündeliğin %40’ı : 66$
Konaklama Ücreti : 100$
Artırımlı gündeliğin %40’nı aşan kısmın %70’i: (100-66=34)x0.70= 23.8$
Kişiye ödenebilecek konaklama gideri;
BKK’nın 4.maddesine göre;
10x23.8= 238$
BKK’nın 5.maddesine göre;
10x34= 340$ (Bakan Onayı)
4x(110-44)= 264$ (Bakan Onayı)
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 226
ÖRNEK 12: (BKK Md 5’e örnek)
Avrupa Birliği Bakanlığı Müsteşarı 13 günlüğüne (yol dahil) geçici görevle
Madrid’e görevlendiriliyor. Madrid’te 11 gün kalıyor. Bakanlık Müsteşarı (A) ‘ya
ödenecek konaklama giderini hesaplayınız?
1.İHTİMAL;
VERİLER
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) : 35 TL
Havaş : 10 TL
*Yol Gideri (Ankara-Madrid) (uçak) : 750 TL
Terminal (Madrid)-Otel (Taksi) : 50 TL
Yol Gündeliği (III. sütun) : 126,00 €
Yol Gündeliği (BKK 4 Md) %50 arttırımlı : 189,00 €
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı)
: 189,00 €
Görev Süresi : 13 gün
Konaklama Süresi : 11 gün
Konaklama Ücreti : 110 €
MB kuru 3,68 TL/€
1-Yolda: :
TL
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) :
TL
35
Havaş
TL
10
*Yol Gideri (Ankara-Madrid) (uçak) :
TL
750
*Havaalanı (Madrid)-Otel (Taksi) :
TL
50
*Yol Gündeliği :
TL
695,52
2-Madrid'de Geçici Görev Gündelik :
TL
:( 695,52 * 10 ): 6.955,20
3-Dönüş :
*(Otel –Terminal - Madrid (Taksi )
50
*Yol Gideri (Ankara-Madrid) (uçak) :
750
*Yol Gündeliği :
695,52
*Havaalanı(Ankara)-Havaş(Taksi) :
10
Havaş-İkametgah(Taksi)
35
4-Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :( 404,8 *
11 ): 4.452,80 TL
*Memura (Müsteşar) ödenmesi gereken
konaklama gid.
**Arttırımlı Gündeliğin %40'ı :( 189,00 * 0,40 ): 75,6 €
***%40'ı aşan kısım (otelin 1 geceliği döviz miktarı)
:( 110,00 -
75,60 ): 34,4 €
BKK 5.Md. 1) Arttırımlı yevmiye üzerinden ilk 10 gün
:( 34,40 *
10 ):
344 BKK 5.Md. 2) Arttırımsız yevmiye üzerinden ilk 10 günü aşan günlerin %40 hariç tutar üzerinden
:( 126,00
* 0,40
): 50,4 €
:( 126,00 - 50,40 ): 75,60 €
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 227
İlk 10 günü aşan konaklama döviz cinsinden
:( 75,60 * 1,00 ):
75,60 Konaklama süresi için hesaplanan toplam (TL)
:( 419,60 * 3,68 ): 1.544,13
TOPLAM ÖDENMESİ GEREKEN TUTAR 11.580,37
II. İHTİMAL:
VERİLER
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) : 35 TL
Havaş : 10 TL
*Yol Gideri (Ankara-Madrid) (uçak) : 750 TL
Terminal (Madrid)-Otel (Taksi) : 50 TL
Yol Gündeliği (III. sütun) : 126,00 €
Yol Gündeliği (BKK 4 Md) %50 arttırımlı : 189,00 €
Yol Gündeliği (konaklama için;%50 arttırımlı) : 189,00 €
Görev Süresi : 13 gün
Konaklama Süresi : 11 gün
Konaklama Ücreti : 110 €
MB kuru 3,68 TL/€
1-Yolda: :
TL
*İkametgah(Ankara)-Havaş(Taksi) :
TL
35
Havaş
TL
10
*Yol Gideri (Ankara-Madrid) (uçak) :
TL
750
*Havaalanı (Madrid)-Otel (Taksi) :
TL
50
*Yol Gündeliği :
TL
695,52
2-Madrid'de Geçici Görev Gündelik :( 695,52 * 10 ): 6.955,20
3-Dönüş :
*(Otel –Terminal - Madrid (Taksi )
50
*Yol Gideri (Ankara-Madrid) (uçak) :
750
*Yol Gündeliği :
695,52
*Havaalanı(Ankara)-Havaş(Taksi) :
10
Havaş-İkametgah(Taksi)
35
4-Konaklama Gideri
(Memur tarafından ödenen) :(
404,8 * 11 ): 4.452,80 TL *Memura (Denetim elemanı) ödenmesi gereken
konaklama gid.
**Arttırımlı Gündeliğin %40'ı :( 189,00 * 0,40 ): 75,6 €
***%40'ı aşan kısım (otelin 1 geceliği döviz miktarı)
:(
110,00 - 75,60
):
34,4 € BKK 5.Md. 1) Arttırımlı yevmiye üzerinden ilk 10 gün
:( 34,40 * 10
): 344 €
BKK 5.Md. 2) Arttırımsız yevmiye üzerinden ilk 10 günü aşan günlerin %40’ı aşan
:( 75,60 * 1 ): 75,6 €
Konaklama süresi için hesaplanan toplam (TL) :( 419,6 * 3,68 ):
1.544,13
TOPLAM ÖDENMESİ GEREKEN TUTAR 11.580,37
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 228
22.1.3. SÜREKLİ GÖREV
22.1.3.1. YURT İÇİ SÜREKLİ GÖREV
Kayseri‟de görevli olan evli, 5 çocuklu, eşi 7 nci derecede memur olarak
çalışan ve 5 inci derecede bulunan bir Şef, Ankara‟da Necmettin Erbakan
Üniversitesinde 2 nci dereceli Şube Müdürü kadrosuna atanıyor. Bu
memurun kendisine ve eşine ödenecek sürekli görev ne kadardır?
VERİLER
Derecesi
: 5
Yol Gündeliği
: 36,25 TL
*Yol Gideri (Ankara-Kayseri)
: 50 TL
Mesafe
: 300 km
Çocuk sayısı
: 5
Memur Eşin Derecesi
: 4
Memur Eşin Yevmiyesi
: 37,25
MEMUR İÇİN
1-YOL GİDERİ
: 50,00
2-YOL GÜNDELİĞİ
: 36,25
3-YER DEĞİŞTİRME GİDERİ
a) Sabit unsur
20 * 36,25
: 725,00
b) Değişken unsur
5% * 300 * 36,25 : 543,75
AİLE FERTLERİ İÇİN
1-YOL GİDERİ 5 * 50
: 250,00
2-YOL GÜNDELİĞİ 5 * 36,25
: 181,25
3-Sabit Unsur
40 * 36,25
: 1.450,00
TOPLAM 3.236,25
MEMUR EŞ İÇİN
1-YOL GİDERİ
: 50,00
2-YOL GÜNDELİĞİ
: 37,25
3-YER DEĞİŞTİRME GİDERİ
a) Sabit unsur
20 * 37,25
: 745,00
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 229
b) Değişken unsur
YARISI ÖDENECEK 5% * 300 * 18,63 : 279,38
TOPLAM ( 6245 Har.Kan.Md:45/c) 1.111,63
22.1.3.2. YURT DIŞI SÜREKLİ GÖREV YOLLUĞU
Ankara’da görevli olan evli, 5 çocuklu, eşi çalışmayan, Luxemburg
Büyükelçiliğinde 2 nci dereceli idari kadroya atanıyor. Bu memurun
kendisine ödenecek sürekli görev ne kadardır.
VERİLER
Derecesi
: 5
Yol Gündeliği (2. Dereceli göreve ait yevmiye)
: 97,00 €
*Yol Gideri (Ankara-Luxemburg)
: 300 €
Mesafe
: 1100 km
Çocuk sayısı
: 5
Memurun Yeni Görevin Derecesi
: 2
Kur
: 4,45 TL/€
MEMUR İÇİN
1-YOL GİDERİ
: 300,00
2-YOL GÜNDELİĞİ
: 97,00
3-YER DEĞİŞTİRME GİDERİ
a) Sabit unsur
20 * 97,00
: 1.940,00
b) Değişken unsur
0,007 * 1100 * 97,00 : 746,90
AİLE FERTLERİ İÇİN
1-YOL GİDERİ 6 * 300
: 1.800,00
2-YOL GÜNDELİĞİ 6 * 97,00
: 582,00
3-Sabit Unsur
32 * 97,00
: 3.104,00
TOPLAM
8.569,90
TOPLAM (TL) 38.136,06
22.1.4. HARCIRAHTAN YAPILAN KESİNTİLER VE KODLANMASI
2016 itibariyle harcırah unsurlarından kesilen damga vergisinin (yine
binde 0,759) 03-04-00-00 ekonomik koddan yapılması, •
Her mali yıl başında yürürlüğe giren Merkezi Bütçe Kanunun „’H
cetvelindeki „‟ rakamlara dikkat edilmesi,
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 230
E-biletlerde (uçak biletleri) 334 Sıra No’lu V.U.K Genel Tebliğinde
istenilen verilerin olması,
ÖRNEK 14
Kayseri’de görevli olan evli, 5 çocuklu, eşi 7 nci derecede memur olarak
çalışan ve 5 inci derecede bulunan bir Şef, Edirne Trakya Üniversitesinde 2
nci dereceli Şube Müdürü kadrosuna atanıyor. Bu memurun kendisine ve
eşine ödenecek sürekli görev ne kadardır.
VERİLER
Derecesi
: 5
Atandığı derece
: 2
Yol Gündeliği
: 37,25 TL
*Yol Gideri (Sivas-Edirne)
: 80 TL
Mesafe
: 900 km
Çocuk sayısı
: 5
Memur Eşin Derecesi
: 7
Memur Eşin Yevmiyesi
: 36,25
MEMUR İÇİN
1-YOL GİDERİ
: 80,00
2-YOL GÜNDELİĞİ
: 37,25
3-YER DEĞİŞTİRME GİDERİ
a) Sabit unsur
20 * 37,25
: 745,00
b) Değişken unsur
5% * 900 * 37,25 : 1.676,25
AİLE FERTLERİ İÇİN
1-YOL GİDERİ 5 * 80
: 400,00
2-YOL GÜNDELİĞİ 5 * 37,25
: 186,25
3-Sabit Unsur
40 * 37,25
: 1.490,00
TOPLAM 4.614,75
MEMUR EŞ İÇİN
1-YOL GİDERİ
: 80,00
2-YOL GÜNDELİĞİ
: 36,25
3-YER DEĞİŞTİRME GİDERİ
a) Sabit unsur
20 * 36,25
: 725,00
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 231
b) Değişken unsur
YARISI ÖDENECEK 5% * 900 * 18,13 : 815,63
TOPLAM ( 6245 Har.Kan.Md:45/c) 1.656,88
22.1.5. EMEKLİ OLANLARIN HARCIRAHI
ÖRNEK 1 : 25.02.2016 tarihinde emekliye ayrılan hastabakıcı X ne kadar
emekli yolluğu alır ?
ÇÖZÜM:
EMEKLİ HARCIRAHI:
EM. HARCIRAHI Memur aylık katsayı * Katsayı
EM. HARCIRAHI : 0,102706 * 13558 : 1.392,49
Kesinti
0,00759 * 1.392,49 : 10,57
NET ÖDEME
1.381,92
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 232
23. HARCIRAH KANUNU12
Kanun Numarası : 6245
Kabul Tarihi : 10/2/1954
Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 18/2/1954 Sayı : 8637
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 3 Cilt : 35 Sayfa : 321
*
* *
Bu Kanunun yürürlükte olmayan hükümleri için bakınız
"Yürürlükteki Bazı Kanunların Mülga Hükümleri Külliyatı",
Cilt: 1 Sayfa:415
Bu Kanun ile ilgili tüzükler için, "Tüzükler Külliyatı"nın kanunlara
göre düzenlenen nümerik fihristine bakınız.
*
* *
KISIM I
Umumi Hükümler
Kanunun şümulü:
Madde 1 – a) Umumi Muvazeneye dahil dairelerle mülhak ve hususi bütçeli
idareler (Köy bütçeleri hariç) ve bunlara bağlı sabit ve mütedavil sermayeli müesseseler;
b) (Değişik: 25/6/1958-7145/1 md.) Hususi kanunlarla kurulmuş banka ve
teşekküller; (Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı, Türkiye Vakıflar Bankası Türk
Anonim Ortaklığı ve Türk Havayolları Anonim Ortaklığı hariç);
12 Bu Kanunda ve bu Kanunu değiştiren, 11/12/1981 tarihli ve 2562 sayılı Kanunun 29. maddesiyle eklenen Ek 1 inci
maddede geçen belirli memuriyet ünvanları, 16/6/1983 tarih ve 2851 sayılı Kanunun 9. maddesiyle tekrar değiştirilmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 233
c) Yukarıdaki (a) ve (b) fıkralarında yazılı daire, idare, banka, teşekkül ve
müesseselerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları teşekkül ve
müesseseler;
Tarafından ödenecek harcırah bu kanun hükümlerine tabidir.
Reisicumhurun seyahat masrafları:
Madde 2 – Reisicumhurun memleket iç ve dışındaki seyahatleri dolayısiyle vakı
bilcümle masrafları bu kanun hükümlerine tabi tutulmaksızın ödenir.
Tarifler:
Madde 3 – (Değişik: 11/12/1981-2562/1 md.)
Bu Kanunda geçen;
a. Harcırah: Bu Kanuna göre ödenmesi gereken yol masrafı, gündelik, aile masrafı
ve yer değiştirme masrafından birini, birkaçını veya tamamını;
b. Kurum: 1 nci maddede sayılan daire, idare, banka, teşekkül ve müesseseleri;
c. Memur: Personel kanunları hükümlerine göre aylık alan kimseleri (Yardımcı
hizmetler sınıfına dahil personel hariç);
d. Hizmetli: Personel kanunlarına göre yardımcı hizmetler sınıfına dahil personeli,
kurumlarda yalnız ödenek mukabili çalışanlarla kurumlarda çalıştırılan tarım ve orman
işçilerini ve iş kanunlarına göre işçi sayılan kimseleri;
e. Aile fertleri: Memur ve hizmetlinin, harcırah verilmesini gerektiren olay
sırasında evlilik bağıyla bağlı olduğu eşi ile bakmakla yükümlü olduğu usul ve füruu ve
erkek ve kız kardeşlerini;
f. Bagaj: Memur ve hizmetlinin mensup olduğu kuruma veya şahsına ait olup,
resmi vazife için kullanılabilecek eşya ile yolcunun bu seyahati için ihtiyacı bulunan şahsi
eşyasından mutat surette taşınması mümkün olanları;
g. (Değişik: 10/9/2014-6552/89 md.) Memuriyet mahalli: Memur ve
hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgâhının bulunduğu şehir ve kasabaların
belediye sınırları içinde bulunan mahaller ile bu mahallerin dışında kalmakla birlikte
yerleşim özellikleri bakımından bu şehir ve kasabaların devamı niteliğinde bulunup
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 234
belediye hizmetlerinin götürüldüğü, büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde ise il mülki
sınırları içinde kalmak kaydıyla memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya
ikametgâhının bulunduğu ilçe belediye sınırları içinde kalan ve yerleşim özellikleri
bakımından bütünlük arz eden yerler ile belediye sınırları dışında kalmakla birlikte
yerleşim özellikleri bakımından bu yerlerin devamı niteliğindeki mahaller ve kurumlarınca
sağlanan taşıt araçları ile gidilip gelinebilen yerleri;
h. Başka yer: Yukarıda (g) fıkrasında yazılı memuriyet mahalli dışındaki yerleri;
İfade eder.
Harcırah verilecek kimseler:
Madde 4 –(Değişik: 11/12/1981-2562/2 md.)
Bu Kanunda belirtilen hallerde:
1. Bu Kanun kapsamına giren kurumlarda çalışan memur ve hizmetliler ile aile
fertlerine ve aynı kurumlarda fahri olarak çalışanlara;
2. Memur veya hizmetli olmamakla beraber kurumlarca geçici bir vazife ile
görevlendirilenlere;
3. Kadrosuzluk dolayısıyla açıkta kalan memurlara ve bunların aile fertlerine;
4. Hizmetlilerden cezaen olmamak üzere vazifelerine son verilenlere ve bunların
aile fertlerine;
5. Memur veya hizmetlinin vefatında aile fertlerine, çocuklara refakat ettirilecek
memur ve hizmetlilere;
6. Hükümlü, tutuklu veya gözetim altında bulundurulanların sevkinde ya da
refakatle görevlendirilen erbaş ve erlere;
7. (Mülga: 31/7/2003-4969/1 md.)
8. Milli ve resmi spor temasları dolayısıyla seyahat edecek sporcu ve idarecilere;
9. Birlik halinde yabancı memleketlere gönderilecek Türk Silahlı Kuvvetleri
mensuplarına ve bunların Türkiye'de bırakacakları aile fertlerine;
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 235
10. Aile ile birlikte oturulması yasak edilen bölgelerdeki askeri şahısların aile
fertlerine;
11. Bu Kanunda belirtilen özel hallerde askeri öğrenciler ile erbaş ve erlere;
Harcırah verilir.
(Mülga fıkra: 31/7/2003-4669/1 md.)
Harcırahın unsurları:
Madde 5 – Harcırah; yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme
masrafını ihtiva eder. İlgili, bu kanun hükümlerine göre bunlardan birine, birkaçına veya
tamamına müstahak olabilir.
Harcırah hesabında esas tutulacak yol:
Madde 6 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/3 md.)
Harcırah, bu kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, gidip gelmeye en uygun ve
kullanılması mutat olan yol ve taşıt araçları üzerinden verilir.
Gidip gelmeye en uygun ve kullanılması mutat olan bu yolda hem muayyen, hem
gayrimuayyen tarifeli taşıt işletilmekte ise harcırah hesabında muayyen tarifeli taşıt esas
alınır.
Bu yol ve taşıt, yolculukta geçen süreye göre memur veya hizmetli ile ailesi için
ödenmesi gereken gündelik ve taşıt ücretleri toplamı dikkate alınarak memur veya
hizmetlinin mensup bulunduğu dairece tespit olunur.
Birinci fıkraya göre takip edilmesi gereken yolun dışında bir yoldan veya
kullanılması gereken taşıt aracından başka bir araçla yolculuk yapılmasının işin gereğine
göre zorunlu olması halinde,bu yol ve taşıt aracına ilişkin masrafların kabulü merkezde ita
amiri veya bu durumda olan amirlerin, taşrada memur veya hizmetlinin mensup olduğu
kurumun ita amiri durumunda olan kimsenin veya mahallin en büyük askeri ve mülki
amirinin önceden verilmiş yazılı bir emri bulunmasına bağlıdır.
(Ek: 14/1/1988 - KHK-311/12. md.) Ancak, işin veya hizmetin gerekli kıldığı
durumlarda uçak kiralamak suretiyle seyahat edilebilmesi, seyahatin yurtiçinde olması ve
bu seyahatle ilgili Bakanın veya misafiri yabancı Bakanın bizzat katılması hallerinde
mümkündür.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 236
Harcırah hesabında esas tutulacak aylıklar:
Madde 7 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/4 md.)
Harcırahın verilmesinde memurun fiilen almakta olduğu aylık (Kurumların 1 - 4
ncü derecelerdeki kadrolarında bulunanlardan kazanılmış hak aylık dereceleri daha düşük
olanların işgal etmekte oldukları kadro) derecesi esas alınır.
Hizmetlilerin harcırahı, aldıkları aylık ücret veya ödeneklerine; gündelik ile
çalışanların harcırahı da gündeliklerinin 30 katına en yakın memur aylık tutarı üzerinden
hesaplanır. Şu kadar ki (Ödenek mukabili çalışanlar hariç) bunların harcırahları hiçbir
suretle 4 üncü derecedeki memurlara verilen miktarı geçemez.
Terfi suretiyle atananların harcırahı, terfi ettikleri aylık derecesi üzerinden ödenir.
Memur veya hizmetli olmayanların harcırahı:
Madde 8 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/5 md.)
Memur veya hizmetli olmadıkları halde bu Kanuna tabi kurumlarca geçici bir görev
ile görevlendirilenlere verilecek yol masrafı ve gündelik, bunların bilgi seviyeleri ve
faaliyet sahaları ile mahalli şartlar dikkate alınarak 4 ncü dereceye kadar olan
memurlardan herhangi birine verilen yol masrafı ve gündeliğe kıyasen ilgili kurumca
takdir olunur.
Ancak, ilgili Bakanlığın teklifi ve Maliye Bakanlığının olumlu görüşü üzerine, bu gibi
kimselerden icabedenlere 4 ncü dereceden daha yüksek memurlara ödenebilecek yol
masrafı ve gündelik verilebilir.
Sözleşmeli olarak çalıştırılıp da sözleşmelerinde verilecek harcırah belirtilmiş olan
kimseler hakkında bu madde hükmü uygulanmaz.
Henüz rütbe almamış askeri öğrenciler ile Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil
Güvenlik Komutanlığı adına okuyan öğrencilerin öğrenim, resmi davet ve mübadele
nedeniyle yurtdışında bulundukları sürece kendilerine teğmen rütbesindeki subayın
yurtdışı gündeliği bu Kanunun yurtdışı gündeliklerine ilişkin hükümleri gözönünde
bulundurulmak suretiyle ödenir13.
13 2/1/2017 tarihli ve 680 sayılı KHK’nin 31 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “askeri öğrencilerin” ibaresi “askeri
öğrenciler ile Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı adına okuyan öğrencilerin” şeklinde
değiştirilmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 237
Daimi vazife harcırahının mebdei:
Madde 9 – Daimi vazife harcırahı:
a) (Mülga: 31/7/2003-4969/1 md.)
b) Naklen veya tahvilen başka bir mahalle gönderilenlere, bu tayinleri sırasında
mezunen başka bir mahalde bulunsalar dahi, eski memuriyetleri mahallinden;
c) Muvakkat vazife ile veya vekaleten bir yerde bulundukları esnada asli vazife
mahalli değişenlere eski memuriyetleri mahallinden;
İtibaren verilir.
KISIM II
Seyahat ve Vazifenin Mahiyetine Göre Verilecek Harcırah
Yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafının birlikte verilmesini
icabettiren haller:
Madde 10 – Yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafı
aşağıdaki hallerde verilir:
1. (Değişik: 1/7/2006-5538/2 md.) Yurt içinde veya yurt dışında görev
yapmakta iken yurt içinde veya yurt dışındaki sürekli bir göreve naklen atanan ya da
yabancı ülkelerdeki memuriyet merkezi değiştirilen memur ve hizmetlilere yeni görev
yerlerine kadar;
2. (Mülga: 31/7/2003-4969/1 md.)
3. (Mülga: 31/7/2003-4969/1 md.)
4. (Mülga: 31/7/2003-4969/1 md.)
5. Kadro dolayısiyle açıkta kalan veya vekalet emrine alınan memurlara açık
aylıklarını Türkiye dahilinde tesviye ettirecekleri yere kadar;
6. Asilin vüruduna kadar muvakkaten gönderilmiş olmayıp da vekalet namı altında
asaleten gönderilen ve vekalet müddeti belli olmıyan kumandan ve memurlara vazife
mahallerine kadar.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 238
Yol masrafı, yevmiye ve yer değiştirme masrafı verilmesini icabettiren haller:
Madde 11 – (Mülga: 31/7/2003-4969/1 md.)
Daimi veya muvakkat vazife halinde yolda veya vazifeye başlamadan vefat
edenlerin harcırahı:
Madde 12 – Daimi veya muvakkat bir vazife ile bir tarafa gönderilenler yolda
veya yeni vazife mahallinde işe başlamadan vefat eyledikleri takdirde ölüm mahalline
kadar olan harcırahları hesap ve buna peşinen ödenmiş ve istirdadı kısmen veya
tamamen imkansız bulunmuş olan nakil vasıtaları bilet ücretleri ilave olunur. Bu suretle
tahakkuk edecek istihkak, verilmiş olan avanstan ziyade ise fazlası tasviye olunur,
noksan ise farkı geri alınmaz. Ancak muvakkat vazife ile yabancı memleketlere
gönderilenlerden vefat edenlerin bu suretle uhdelerinde bırakılacak fark, bunların bu
kanuna göre müstahak bulundukları dış yevmiyelerin on günlüğüne tekabül eden
miktarından fazla olamaz.
Yeni memuriyet mahallinde işe başlamadan veya yolda vefat halinde veyahut
göreve başladıktan sonra vefat halinde aile harcırahı:14
Madde 13 – (Değişik: 7/7/2010-6004/25 md.)
Yurtiçinde daimi memuriyetle bir mahale tayin olunup da yolda veya yeni
memuriyet mahallinde işe başlamadan evvel vefat eden memur veya hizmetli, ailesini
birlikte götürmüş bulunuyor ise harcıraha müstehak aile efradına ölümün vukubulduğu
mahalden itibaren ve ailesini birlikte götürmemiş ise bunlara vefat tarihinde bulundukları
mahalden itibaren, 45 inci madde esaslarına göre harcırah verilir.
Yabancı bir memlekete daimi vazife ile tayin olunup da yolda veya yeni memuriyet
mahallinde işe başlamadan evvel veyahut vazifesine başladıktan sonra vefat eden memur
veya hizmetli, ailesini beraberinde götürmüş bulunuyor ise harcıraha müstahak aile
efradına ölümün vukubulduğu mahalden itibaren ödenecek harcırah 46 ncı madde
esaslarına göre belirlenir.
Muvakkat vazife harcırahı (Yol masrafı ve yevmiye):
Madde 14 – Aşağıda gösterilen memur ve hizmetlilere muvakkat vazife harcırahı
olarak yol masrafı ile yevmiye verilir ve hamal (Cins ve adedi beyannamede gösterilmek
suretiyle) bagaj ve ikametgah veya vazife mahalli ile istasyon, iskele veya durak
arasındaki nakil vasıtası masrafları da ayrıca tediye olunur:
1. Birinci maddede yazılı kurumlara ait bir vazifenin ifası maksadiyle muvekkaten
14 Bu madde başlığı”Yeni memuriyet mahallinde işe başlamadan veya yolda vefat halinde
aile harcırahı:” iken 7/7/2010 tarihli ve 6004 sayılı Kanunun 25 inci maddesiyle metne
işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 239
yurt içinde veya dışında başka bir yere gönderilenlere;
2. Yeni ve eski memuriyetlerine mütaallik bir meseleden dolayı bu kanuna tabi
kurumlarca açılan bir dava sebebiyle sanık veya davalı olarak (İşten el çektirilmiş olsun
veya olmasın) başka bir yere gönderilenlerden lehinde netice hasıl olanlara;
3. Memuriyet merkezlerinin bulunduğu mahal dışındaki bir vazifeye vekaleten
gönderilenlere;
4. Fiilen oturduğu mahalden gayrı bir yere açıktan vekaleten gönderilenlere (yalnız
gidiş ve dönüşleri için);
5. (Değişik: 12/1/1959 - 7187/1 md.) Muvakkat kaza salahiyeti ile
gönderilenlere.
Askeri birliklerde harekatta harcırah:
Madde 15 – (Değişik: 13/7/2013-6496/39 md.) Kıta halinde ve bir kumanda
altında hareket eden askerî birlikler ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik
Komutanlığına mensup subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli
erbaş ve erler ile sivil memur ve hizmetlilere yolda geçen süreler için yol masrafı ve
yevmiye verilmez. Ancak intikal ettikleri yerde yeme ve konaklama ihtiyaçları
karşılanmayanlara ilk 90 gün için tam, takip eden 90 gün için 1/2 oranında gündelik,
yeme ve konaklama ihtiyaçlarından herhangi birisi karşılanmayanlara ise ilk 90 gün 1/2
oranında, takip eden 90 gün için 1/4 oranında gündelik ödenir. 180 günü aşan
görevlendirmeler için gündelik verilmez. Memuriyet mahalli dışında yurt içi limanlarda
gemide geçirilen günler için yukarıdaki hükümlerden yararlanmayanlara sadece 90 gün
için 1/4 oranında gündelik ödenir. Bu madde kapsamında gündelik ödenenlere 33 üncü
madde uyarınca ayrıca konaklama gideri ödenmez. Diğer taraftan bu hareket, kıtanın
daimi yer değiştirmesi veya diğer kuruluşa girmesi için olursa bunlara ayrıca aile ve yer
değiştirme masrafı verilir.15
Subay, askeri memur ve astsubaylardan bir kıtayı bir yerden diğer muayyen bir
yere götürmeye memur edilip bu vazifenin hitamında asıl birlikleri mahalline dönenlere
yalnız dönüşleri için ve teslim ve tesellüm için birkaç erle başka mahalle gönderilenlere
gidiş, dönüşleri için yol masrafı ve yevmiye verilir.
Celp ve terhis eratını sevke memur edilen subay ve askeri memur ve astsubaylara
gidişlerinde yalnız yevmiye ve dönüşlerinde yol masrafı ve yevmiye verilir.
15 2/1/2017 tarihli ve 680 sayılı KHK’nin 32 nci maddesiyle, bu fıkranın birinci cümlesinde
yer alan “askerî birliklere” ibaresi “askerî birlikler ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil
Güvenlik Komutanlığına” şeklinde değiştirilmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 240
Aile ile birlikte oturulması yasak edilen bölgelere geliş ve gidişte aile
harcırahı:
Madde 16 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/6 md.)
Aile ile birlikte oturulması yasak edilen bölgelerden çıkarılacak veya bu nevi bir
bölgeye atanacak veya naklolunacak askeri şahısların aile fertleri için 45 nci maddenin
son fıkrası hükmü de dikkate alınmak suretiyle;
1. Aile ile birlikte oturulması yasak edilmiş olan bölgelerden çıkarılacak aile
fertlerine ikamet edecekleri yere kadar;
2. Aile ile birlikte oturulması yasak edilmiş olan yerden yasak edilmiş olmayan bir
yere atananların aile fertleri için, bunların 1 nci fıkraya göre harcırah verilmiş olan ikamet
yerlerinden yeni vazife mahalline kadar;
3. Aile ile birlikte oturulması yasak edilmiş olan bir yerden yine böyle bir yere
atananların aile fertleri için, bunların evvelce oturduğu yerden ikamet edecekleri yeni
mahalle kadar;
4. Aile ile birlikte oturulması yasak olmayan bir yerden yasak olan bir yere
atananların aile fertleri için, eski vazife mahallinden ailenin ikamet edeceği yere kadar;
5. Aile ile birlikte oturulması yasak edilen bölgelerden çıkarılmış olan aile
fertlerinin yasağın kalkması üzerine tekrar yerlerine dönmeleri halinde, bunlara 1 nci
fıkraya göre harcırah verilmiş olan yerden eski yasak yere kadar;
Aile masrafı ile yer değiştirme masrafı verilir.
Birlik halinde yabancı ülkelere gönderilecek Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma
Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı mensuplarının harcırahı:16
Madde 17 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/7 md.)
Uluslararası anlaşmalar gereğince askeri birlikler/birlikler halinde yabancı ülkelere
gönderilecek Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik
Komutanlığı Mensuplarına verilecek harcırahın esasları ve miktarı Bakanlar Kurulunca
16 2/1/2017 tarihli ve 680 sayılı KHK’nin 33 üncü maddesiyle, bu maddenin başlığına
“Türk Silahlı Kuvvetleri” ibaresinden sonra gelmek üzere “, Jandarma Genel Komutanlığı
ve Sahil Güvenlik Komutanlığı” ibaresi eklenmiş, birinci fıkrasında yer alan “askeri birlikler
halinde yabancı ülkelere gönderilecek Türk Silahlı Kuvvetleri” ibaresi “askeri
birlikler/birlikler halinde yabancı ülkelere gönderilecek Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma
Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı” şeklinde, ikinci fıkrasında yer alan “bu
birliklere” ibaresi “bu birlikler ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik
Komutanlığına” şeklinde, üçüncü fıkrasında yer alan “Milli Savunma ve Maliye ve Gümrük
Bakanlıklarınca” ibaresi “Milli Savunma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve İçişleri
Bakanlığınca” şeklinde değiştirilmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 241
tespit olunur.17
Yabancı ülkelere gönderilecek bu birlikler ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil
Güvenlik Komutanlığına mensup subay, astsubay, sivil memur ve hizmetlilerin bu
durumlarının devamı sırasında harcıraha müstehak aile fertlerini Türkiye sınırları dahilinde
ikamet edecekleri bir mahalle kadar gönderenlere bir defaya mahsus olmak üzere 45 nci
madde esasları da uygulanmak suretiyle aile masrafı ile yer değiştirme masrafı verilir. (1)
(Değişik: 4/7/1988 - KHK - 336/1 md.; Aynen Kabul: 7/2/1990 -
3612/34 md.) Yabancı ülkelere gönderilen birliklere mensup subay, astsubay, sivil
memur ve hizmetlilerin hava değişimi maksadı ile Anavatana gelmelerini icabettiren
hallerde bunlara, ailelerinin bulunduğu veya raporlarında yazılı hastalıklarının
icabettirdiği mahallere kadar geliş ve dönüşleri için bu Kanuna göre yol masrafı ve
gündelik verilir. Aynı maksatla Anavatana gelen ve dönen erbaş ve erlere ödenecek yol
masrafları ile gündelikler, Milli Savunma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve İçişleri
Bakanlığınca müştereken tespit olunur. (1)
Yukarıdaki fıkra gereğince hastalık icabı başka bir mahalde oturmaları zaruri olan
Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının bu mahallere kadar gelecek harcıraha müstehak aile
fertlerine gidiş ve dönüşleri için yalnız yol masrafı verilir.
(Değişik beşinci fıkra: 2/1/2017-KHK-680/33 md.) Birinci fıkradaki hâller
dışında, uluslararası mahiyetteki tatbikat ve manevralara katılmak, açık deniz eğitimi
veya Türk Silahlı Kuvvetlerinin temsili gibi maksatlarla yabancı ülkelere gönderilecek
askeri birliklerin, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı unsurlarının
(Deniz Kuvvetlerine ve Sahil Güvenlik Komutanlığına ait gemilerle gidişte, denizde seyir
halinde bulunulan günler hariç, münhasıran yabancı ülke limanlarında geçirilen günler
için) subay, astsubay, askeri öğrenci, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik
Komutanlığı adına okuyan öğrenci, sivil memur, uzman jandarma, uzman erbaş/er,
sözleşmeli erbaş/er ve hizmetlilerin aylık derecelerine (Askerî öğrencilere ve Jandarma
Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı adına okuyan öğrencilere teğmen
rütbesine) göre yurt dışı gündeliği; yukarıda yazılı haller ile eğitim veya gemi, uçak, tank
ve sair savaş araç ve gereci ve her türlü yedek parça ve ikmal maddesinin teslim ve
tesellümü ve benzeri görevler için yabancı ülkelere birlik veya grup halinde ya da
münferiden gönderilecek erbaş ve erlere teğmen yurt dışı gündeliğinin 1/3’ü; yurt
dışından gemi tedariki için görevlendirilen erbaş ve erlere gemilerin tesellümünden
itibaren yabancı ülke limanlarında geçirecekleri günler için teğmen yurt dışı gündeliğinin
1/5’i tutarında gündelik ödenir.
17 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 78 inci maddesiyle; bu madde başlığı” Ehliyet
tespiti, imtihan, hava değişimi ve tedavi için başka yere gönderilenler:” iken metne
işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 242
Ehliyet tespiti, imtihan ve hava değişimi için başka yere gönderilenler:
Madde 18 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/8 md.)
(Değişik: 17/4/2008-5754/78 md.) Memurlar, yardımcı hizmetler sınıfına
dahil personel ve kurumlarda yalnız ödenek mukabili çalışanlardan, memuriyet mahalli
dışına;
a. Görevlerine ait mesleki ve sıhhi yeterliklerinin tespiti veya kurumlarınca
görülecek lüzum üzerine imtihan için gönderilenlere, gidiş ve dönüşleri için yol masrafı ve
gündelik ile bu amaçla gönderildikleri yerde geçen sürenin en çok yedi günü için gündelik
ödenir.
b. Hava değişimi maksadıyla gönderilenlere gidiş ve dönüşleri için yol masrafı ile
yalnız yolda geçen süre için gündelik ödenir.
c. (Mülga: 31/5/2006-5510/106 md.)
Muvakkat vazife mahallerinde hastalananlara verilecek yevmiye:
Madde 19 – Muvakkat vazife mahallinde hastalanmaları sebebiyle vazife ifa
edemiyen memur ve hizmetlilere, bu sebeple vazife göremedikleri günlerin en çok yedi
günü için yevmiye verilebilir. Hastanede yatırılmak suretiyle tedavi masraflarının
kurumlarınca ödenmesi halinde bu günler için yevmiye verilmez.
Hastalara refakat halinde harcırah:
Madde 20 – (Mülga: 31/5/2006-5510/106 md.)
Yatacak yeri bulunmıyan mahallerde muvakkat vazife:
Madde 21 – Şehir ve kasaba haricinde, yatacak yeri bulunmıyan ve böyle bir yeri
bulunan mahalle bir nakil vasıtası ile gidilip gelinmesi zaruri olan yerlere muvakkat vazife
ile gönderilenlere, her gün için bu mahalden en yukarı köy, kasaba veya şehre kadar
gidiş ve geliş mütat nakil vasıtası ücreti ödenir.
Vazife mahallini terketmek mecburiyetinde kalanların harcırahı:
Madde 22 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/9 md.)
Harp zaruretleri ve olağanüstü haller dolayısıyla memuriyet mahallerini
terketmeye mecbur olan memur ve hizmetlilerden kurumlarınca gösterilen mahalle veya
memuriyet merkezine en yakın il veya ilçe merkezine gidenlere o mahallere kadar bu
Kanun hükümleri gereğince yol masrafı ve gündelik verilir. Ancak, bunlar bu mahallere
aileleri ile birlikte gelmiş iseler kendilerine aile masrafı ile yer değiştirme masrafı da
ödenir. Bunların memuriyet mahallerine dönüşlerinde aynı şekilde harcırah verilir.
Olağanüstü hallerin gerektirdiği durumlarda Başbakanlığın uygun görüşü üzerine
bağlı bulundukları kurumlar veya Dışişleri Bakanlığınca yurtdışından yurtiçine çağrılan
veya yurtdışında başka bir yere gönderilen aile fertleri için bu Kanun hükümlerine göre
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 243
yalnızca aile masrafı ödenir. Ancak, gerekli görülen hallerde, yerdeğiştirme masrafının da
ödenmesine Bakanlar Kurulunca karar verilir. Bunların memuriyet mahallerine
dönüşlerinde de aynı şekilde harcırah verilir.
Yurt içi ve dışı spor temaslarında harcırah:
Madde 23 – Yurt içinde ve dışında tertip edilen milli ve resmi spor temasları
dolayısiyle seyahat edecek sporcu ve idarecilerin bu seyahatlerine ait yol masrafları ile
yevmiyeleri Maliye Vekaletinin mütalaası alınmak suretiyle İcra Vekilleri Heyetince tesbit
edilecek esaslar dairesinde ödenir.
Müfettiş ve benzerlerinin aile ve yer değiştirme masrafı:
Madde 24 – 33 üncü maddenin (b) fıkrası şümulüne girenlerin vazife
seyahatlerinde aileleri efradı için harcırah verilmez. Ancak bunlardan (…) 18 mıntakaları
tebdil olunanlara yeni mıntaka merkezlerine kadar bu kanun hükümlerine göre aile ve yer
değiştirme masrafı verilir.
Başka yerde bırakılan aile efradı:
Madde 25 – Memur veya hizmetli tarafından tayin veya naklolunduğu mahalle
götürülmiyerek ikamet maksadiyle ve topluca bu mahalden başka bir yere gönderilen aile
efradı için yeni memuriyet mahalline kadar hesaplanacak harcırahı tecavüz etmemek ve
bilahare bu mahalle celplerinde bir şey verilmemek şartiyle bu yerlere kadar ve mütaakıp
tayin ve nakillerde de memur veya hizmetlinin bulunduğu yerden yeni vazife mahalline
kadar hesaplanacak miktarı tecavüz etmemek kaydiyle aile efradının bulundukları yerden
yeni memuriyet mahalline kadar harcırah verilir.
İzamından sarfınazar olunanların harcırahları:
Madde 26 – Daimi veya muvakkat vazife ile bir tarafa izamları takarrür ettikten
sonra gönderilmelerinden sarfınazar edilenler harcırah almamış ve hareketetmemiş
bulundukları takdirde kendilerine bir şey verilmez.
Ancak daimi vazife ile bir tarafa gönderilmeleri takarrür edip de harcırahları
ödendikten sonra izamlarından sarfınazar olunanlara-bu kanuna göre müstahak
bulundukları yer değiştirme masrafını tecavüz etmemek şartiyle-harcırah hesabına esas
tutulan aylık veya ücretleri tutarının 1/4 ü nispetinde bir tazminat verilmekle beraber
18 Bu arada yer alan "bu vazifelere ilk defa tayin edilenlere veya " ibaresi, 21/4/2005
tarihli ve 5335 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle madde metninden çıkartılmıştır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 244
peşinen ödenmiş ve istirdadı kısmen veya tamamen imkansız bulunmuş olan tren, vapur
ve tayyare bileti ücretleri gibi yol masrafları da bu taz- minata ilave olunur.
Harcırahlarına mahsuben para ödenmiş olup da muvakkat vazife ile bir tarafa
gönderilmelerinden sarfınazar edilmiş olanlara, yalnız peşinen ödenmiş ve istirdadı
kısmen veya tamamen imkansız bulunmuş olan bilet ücretleri ödenir.
Hareket ettikten sonra izamından sarfınazar olunanlara, gönderilmelerinden
sarfınazar olunduğuna dair emrin kendilerine tebliğ edildiği mahalle ve oradan da asıl
vazife mahallerine veya başka bir mahalle tayin veya izam kılınmakta iseler bu son
mahalle kadar hisap olunacak harcırahları kendilerine tesviye olunur ve istirdadı kısmen
veya tamamen imkansız bulunmuş olan bilet ücretleri de yol masrafına ilave olunur.
KISIM III
Harcırah Unsurları
BÖLÜM I
Yol Masrafı
Yurt içinde yol masrafı:
Madde 27 – Yurt içinde yol masrafı, muayyen tarifeli nakil vasıtaları ile seyahatte,
bu kanuna bağlı (1) sayılı cetvelin birinci sütununda yazılı makam ve sıfatlar ile vazifeli
aylık veya ücret tutarlarına göre aynı cetvelin ikinci sütununda yazılı mevkiin tarife
üzerinden bilet parası ve muayyen tarifeli olmıyan nakil vasıtalarıyla seyahat halinde ise 3
numaralı sütunda gösterilen nakil vasıtalarına göre ihtiyar olunan hakiki masraftan
terekküp eder.
Ancak Reisicumhur, Büyük Millet Meclisi Reisi, Başvekil, vekiller ve Erkanı Harbiyei
Umumiye Reisine vazife seyahatlerinde refakat eden kimseler, bu madde hükmiyle
mukayyet olmaksızın bu zevat tarafından tayin olunacak mevkilerde seyahat edebilirler.
Memuriyet mahalleri içinde yol masrafı:
Madde 28 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/10 md.)
Memuriyet mahalli içinde taşıt ile gidilmesi gereken bir yere görev ile
gönderilenlerin (48 nci madde kapsamına girenler hariç) yol masrafı mutat olan taşıt
aracına göre yapılacak gerçek masraf üzerinden verilir.
Acele ve zorunlu hallerde, daire amirinin onayı ile, mutat taşıt dışındaki araçlarla
gidilmesi halinde bu taşıt için yapılan masraf yol masrafı olarak ödenir.
Yurtdışında yol masrafı:
Madde 29 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/11 md.)
Yurtdışında sürekli ve geçici görev yolculuklarında, ekspres ve yataklı vagon ücreti
dahil olmak üzere, tren, vapur veya uçak bilet bedeli yol masrafı olarak ödenir. Ayrıca,
buna istasyon, liman veya terminal ile ikamet yeri arasındaki taşıt ve hamal ücreti ilave
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 245
olunur.
Yurtdışında özel otomobilleriyle seyahat edenler hakkında da, bu Kanuna bağlı (1)
Sayılı Cetvelin 5 sayılı açıklama esasları uygulanır.
Tren ve vapurla yapılacak yurtdışı görev yolculuklarında aylık dereceleri 4 ve daha
yukarı olanlara birinci mevki, 4 ncü dereceden aşağı olanlara ikinci mevki üzerinden;
uçakla yapılacak yolculuklarda ise, Milli Güvenlik Konseyi Üyeleri, Yasama Organı
Başkanı, Yasama Organını temsil etmekle görevlendirilen Yasama Organı Üyeleri,
Başbakan, Anayasa Mahkemesi Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Bakanlar, Kuvvet
Komutanları ve Jandarma Genel Komutanı, Orgeneral ve Oramiraller, Yargıtay, Danıştay
Başkanları ile Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı19. Sayıştay, Uyuşmazlık
Mahkemesi ve Diyanet İşleri Başkanları ile bunların resmi çağrıya uyarak yolculuğa
katılan eşlerine, Devlet Başkanlığı Genel Sekreteri, Başbakanlık Müsteşarı, Dışişleri
Bakanlığı Genel Sekreteri, Yükseköğretim Kurulu Başkanı ve merkezde sürekli görevde
bulunanlar dışındaki büyükelçilere.birinci, bunların dışındakilere turist sınıfı üzerinden yol
gideri ödenir.
Bu maddeye göre verilecek yol masrafı yolculuk yapılacak taşıtların Türkiyedeki
aktarmasız hareket yerinden ve memuriyet merkezi bu yer ile sınır arasında bulunanlar
için taşıtın güzergahında memuriyet merkezine en yakın durak yerinden itibaren hesap
olunur. Memuriyet merkezinden aktarmasız hareket yerine veya en yakın durak yerine
kadar olan yolculuklar hakkında bu Kanunun yurtiçi yolculuklarına ait hükümleri
uygulanır. Yurtdışından yurtiçine dönüşte aynı esaslara uyulur.
Biletinin yemeksiz olarak alınması mümkün olmıyan vasıtalarda seyahat:
Madde 30 – Biletinin yemeksiz olarak alınması mümkün olmıyan bir vasıta ile
seyahat halinde bilet bedeline dahil yemek bedeli de yol masrafı olarak kabul olunur.
Parasız ve tenzilli tarife ile seyahatte yol masrafı:
Madde 31 – Birinci maddenin a, b ve c bentlerinde yazılı kurumlara ait veya
bunlar tarafından kiralanmış nakil vasıtalarında paso veya permi ile veya diğer her hangi
bir suretle parasız olarak seyahat edenlere yol masrafı verilmez.Tarifeler gereğince bilet
ücretlerinde tenzilat yapılması halinde yol masrafı fiilen ödenen ücrete göre hesaplanır.
Hususi vazifeli emniyet mensuplarının yol masrafı:
Madde 32 – Emniyet mensupları merkezden aldıkları hususi vazifenin icabettirdiği
her türlü nakil vasıtasından istifade ederler. Bunların yol masrafları istifade edilen
vasıtaya göre ihtiyar olunacak masraf üzerinden ödenir.
19 Bu fıkrada yer alan "...Başkanları ile Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı"
ibaresi 12/5/1989 tarih ve 368 sayılı KHK'nın 1 nci maddesi ile eklenmiş ve metindeki
yerine işlenmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 246
BÖLÜM II
Yevmiyeler
Yurtiçinde verilecek gündeliklerin miktarı:20
Madde 33 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/12 md.)
a. Bu Kanun gereğince verilecek yurtiçi gündeliklerinin miktarı her yıl bütçe
kanunları ile tespit olunur.
b. Devamlı ikamet ettikleri yerler dikkate alınarak kurumlarınca belirlenen görev
merkezi, mıntıka merkezi ve grup merkezi dışına teftiş, denetim, inceleme veya
soruşturma görevi ile gönderilen Devlet Denetleme Kurulu Üyeleri ile geçici uzmanları,
Sayıştay Denetçi ve Yardımcıları, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Başkan, Üye,
Uzman Müşavir, Uzman ve Uzman Yardımcıları, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu
Müfettişleri, Silahlı Kuvvetler Denetleme ve Tetkik Kurulları Başkan ve Üyeleri, Jandarma
Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Denetleme, Teftiş ve Tetkik Başkan ve
Üyeleri ile Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol
Kanunu hükümlerine göre atanan İç Denetçiler, Bakanlık, Müsteşarlık ve Bağımsız Genel
Müdürlük Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları, Aile ve Sosyal Politikalar Denetçileri ve Aile ve
Sosyal Politikalar Denetçi Yardımcıları, Enerji ve Tabii Kaynaklar Denetçileri ve Enerji ve
Tabii Kaynaklar Denetçi Yardımcıları, Maliye Bakanlığı Vergi Müfettişleri ve Vergi Müfettiş
Yardımcıları, Bankalar Yeminli Murakıp ve Murakıp Yardımcıları, Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumunda görevli Bankacılık Uzmanı, Hukuk Uzmanı ve Bilişim Uzmanı ile
bunların yardımcıları, Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkanı ve üyeleri, Bakanlıklar
Merkez teşkilatına dahil Kontrolör ve Stajyer Kontrolörler, Hazine Müsteşarlığı Sigorta
Denetleme Uzman ve Uzman Yardımcıları ile Aktüer ve Aktüer Yardımcıları, İçişleri
Bakanlığı Dernekler Denetçisi ve Dernekler Denetçi Yardımcıları, Diyanet İşleri Başkanlığı
ile Toprak ve Tarım Reformu Müsteşarlığı Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları, Çalışma
Bakanlığı İş Müfettişleri ve Yardımcıları ile İş Güvenliği Müfettişleri ve Yardımcıları, Sosyal
Sigortalar Kurumu Sigorta Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları, Gençlik ve Spor Bakanlığı
Denetçileri ile Gençlik ve Spor Bakanlığı Denetçi Yardımcıları, Bakanlık Maarif Müfettişleri
ve Bakanlık Maarif Müfettiş Yardımcıları, Maarif Müfettişleri ve Maarif Müfettiş
Yardımcıları, Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığı Müfettiş ve
Müfettiş Yardımcıları Sosyal Güvenlik Denetmenleri ve Sosyal Güvenlik Denetmen
Yardımcıları, Sağlık Denetçileri ve Sağlık Denetçi Yardımcıları, Ürün Denetmenleri ve Ürün
20 Bu bentte yer alan "Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkanı ve Üyeleri" ibaresi 16/6/1983 tarih ve 2851
sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile,"İlköğretim Müfettişleri ve " ibaresinden sonra gelmek üzere "Müfettiş yardımcıları ile " ibaresi ise 28/8/1991 tarih ve 451 sayılı KHK'nin 1 inci maddesi ile eklenmiş olup, metne işlenmiştir.; Daha sonra 17/6/1992 tarih ve 3814 sayılı Kanunun 3 ncü maddesi ile "Bakanlıklar merkez kuruluşu Stajyer Kontrolörler" ibaresinden sonra gelmek üzere Emniyet Genel Müdürlüğü Dernek Denetçisi ve Dernek Denetçi Yardımcıları ibaresi eklenmiş olup, metne işlenmiştir; Daha sonra 7/6/2000 tarihli ve 4576 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle “İlköğretim Müfettişleri ve Müfettiş Yardımcıları” ibaresinden sonra gelmek üzere “Tapu ve Kadastro Denetmenleri ve Denetmen Yardımcıları” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 247
Denetmen Yardımcıları, Gümrük ve Ticaret Denetmenleri ve Gümrük ve Ticaret
Denetmen Yardımcıları (…)(7) ile Defterdarlık Kontrol Memurlarından1-20;
1-20 (1) Bu bentte yer alan "Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkanı ve Üyeleri" ibaresi 16/6/1983 tarih ve 2851 sayılı
Kanunun 2 nci maddesi ile,"İlköğretim Müfettişleri ve " ibaresinden sonra gelmek üzere "Müfettiş yardımcıları ile "
ibaresi ise 28/8/1991 tarih ve 451 sayılı KHK'nin 1 inci maddesi ile eklenmiş olup, metne işlenmiştir.; Daha sonra
17/6/1992 tarih ve 3814 sayılı Kanunun 3 ncü maddesi ile "Bakanlıklar merkez kuruluşu Stajyer Kontrolörler"
ibaresinden sonra gelmek üzere Emniyet Genel Müdürlüğü Dernek Denetçisi ve Dernek Denetçi Yardımcıları ibaresi
eklenmiş olup, metne işlenmiştir; Daha sonra 7/6/2000 tarihli ve 4576 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle “İlköğretim
Müfettişleri ve Müfettiş Yardımcıları” ibaresinden sonra gelmek üzere “Tapu ve Kadastro Denetmenleri ve Denetmen
Yardımcıları” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
(2) Bu bentte bulunan, “Bakanlık ve Bağımsız Genel Müdürlük Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları”ibaresi, 7/2/2002 tarihli
ve 4745 sayılı Kanunla “Bakanlık, Müsteşarlık ve Bağımsız Genel Müdürlük Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları”
olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(3) 31/7/2003 tarihli ve 4970 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “Emniyet Genel Müdürlüğü Dernek
Denetçisi ve Dernek Denetçi Yardımcıları” ibaresi, “İçişleri Bakanlığı Dernekler Denetçisi ve Dernekler Denetçi
Yardımcıları” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(4) Bu fıkraya 21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle; "Kontrolör ve Stajyer Kontrolörler, "
ibaresinden sonra gelmek üzere "Hazine Müsteşarlığı Sigorta Denetleme Uzman ve Uzman Yardımcıları ile Aktüer ve
Aktüer Yardımcıları," ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
(5) Bu bende 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Kanunun 168 inci maddesiyle; Bankalar Yeminli Murakıp ve Murakıp
Yardımcıları" ibaresinden sonra gelmek üzere "Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunda görevli Bankacılık
Uzmanı, Hukuk Uzmanı ve Bilişim Uzmanı ile bunların yardımcıları" ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
(6) 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle, bu bentte yer alan “Silahlı Kuvvetler Denetleme ve
Tetkik Kurulları Başkan ve Üyeleri,” ibaresinden sonra gelmek üzere “5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol
Kanunu hükümlerine göre atanan İç Denetçiler,” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
(7) 25/11/2010 tarihli ve 6083 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, bu bentte yer alan “Tapu ve Kadastro Denetmenleri ve
Denetmen Yardımcıları” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.
(8) 11/12/2010 tarihli ve 6087 sayılı Kanunun 46 ncı maddesiyle, bu bentte yer lan “Başbakanlık Yüksek Denetleme
Kurulu Başkan, Üye, Uzman Müşavir, Uzman ve Uzman Yardımcıları,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Hakimler ve
Savcılar Yüksek Kurulu Müfettişleri,” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
(9) Bu bende 3/6/2011 tarihli ve 643 sayılı KHK’nin 7 nci maddesiyle; "Bakanlık, Müsteşarlık ve Bağımsız Genel
Müdürlük Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları," ibaresinden sonra gelmek üzere "Aile ve Sosyal Politikalar Denetçileri ve
Aile ve Sosyal Politikalar Denetçi Yardımcıları," ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
(10) 7/7/2011 tarihli ve 646 sayılı KHK’nin 3 üncü maddesiyle, bu bentte yer alan “Maliye Bakanlığı Hesap Uzman ve
Uzman Yardımcıları” ibaresi “Maliye Bakanlığı Vergi Müfettişleri ve Vergi Müfettiş Yardımcıları” şeklinde
değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(11) 25/8/2011 tarihli ve 652 sayılı KHK’nin 44 üncü maddesiyle, bu bentte yer alan “İlköğretim Müfettişleri ve Müfettiş
Yardımcıları” ibaresi “Millî Eğitim Denetçileri ve Millî Eğitim Denetçi Yardımcıları ile İl Eğitim Denetmenleri ve İl
Eğitim Denetmen Yardımcıları” şeklinde değiştirilmiştir.
(12) 11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı KHK’nin 58 inci maddesiyle, bu bende Millî Eğitim Denetçileri ve Millî Eğitim Denetçi
Yardımcıları ile İl Eğitim Denetmenleri ve İl Eğitim Denetmen Yardımcıları,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Sağlık
Denetçileri ve Sağlık Denetçi Yardımcıları” ibaresi eklenmiştir.
(13) 11/10/2011 tarihli ve 662 sayılı KHK’nin 91 inci maddesiyle, bu maddenin (b) fıkrasına “Aile ve Sosyal Politikalar
Denetçileri ve Aile ve Sosyal Politikalar Denetçi Yardımcıları,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Enerji ve Tabii
Kaynaklar Denetçileri ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Denetçi Yardımcıları,” ibaresi eklenmiştir.
(14) 12/7/2013 tarihli ve 6495 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu bende “İl Eğitim Denetmenleri ve İl Eğitim Denetmen
Yardımcıları,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Sosyal Güvenlik Denetmenleri ve Sosyal Güvenlik Denetmen
Yardımcıları,” ibaresi eklenmiştir.
(15) 1/3/2014 tarihli ve 6528 sayılı Kanunun 27 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Millî Eğitim Denetçileri ve Millî
Eğitim Denetçi Yardımcıları ile İl Eğitim Denetmenleri ve İl Eğitim Denetmen Yardımcıları” ibaresi “Maarif
Müfettişleri ve Maarif Müfettiş Yardımcıları” şeklinde değiştirilmiştir.
(16) 22/1/2015 tarihli ve 6586 sayılı Kanunun 16 ncı maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Maarif Müfettişleri ve Maarif
Müfettiş Yardımcıları” ibaresinden sonra gelmek üzere “Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığı
Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları” ibaresi eklenmiştir.
(17) Bu maddenin uygulanması ile ilgili olarak 13/4/2016 tarihli ve 29683 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Maliye
Bakanlığının Harcırah Kanunu Genel Tebliği’ne (Seri No: 40) bakınız.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 248
(1)(2)(3)(4)(5)(6)(7)(8)(9)(10)(11)(12)(13)(14)(15)(16)(18)(19)(20)
(1) Türkiye düzeyinde teftiş, denetim ve inceleme yetkisine haiz
bulunanlara birinci derece kadrolu memur için tespit olunan gündelik
miktarının 1,3 katı,
2) Bölge düzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci
derece kadrolu memur için tespit olunan gündelik miktarının 1,1 katı,
(3) İl düzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci
derece kadrolu memur için tespit olunan gündelik miktarının 0,9 katı,
Gündelik olarak ödenir.
(Ek parağraf: 14/1/1988 - KHK - 311/14 md.; değişik: 31/7/2003 –
4969/1 md.) Bu şekilde gündelik ödenenlerden, yatacak yer temini için ödedikleri
ücretleri belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak üzere, gündeliklerinin tamamına
kadar olan kısmı ayrıca ödenir.
(Ek parağraf: 4/4/2015-6645/80 md.) Bu fıkra kapsamında kurumlarına ait
teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma amacıyla memuriyet mahalli dışına
görevlendirilenlere, bu mahaller içindeki görevlerine ilişkin kurumlarınca taşıt
sağlanamaması hâlinde yol masrafı; acil ve zorunlu hâllerde taksi, diğer durumlarda ise
mutat taşıt üzerinden ödenir. Ancak bu amaçla verilecek yol masrafı her gün için,
müstahak oldukları gündelik tutarını aşamaz. Memuriyet mahalli dışında, takip edilmesi
gereken yolun dışında bir yoldan veya kullanılması gereken taşıt aracından başka bir
araçla yolculuk yapılmasının işin aciliyetine veya gereğine göre zorunlu olması hâlinde ise
bu yol ve taşıt aracına ilişkin yol masrafı gerçek masraf üzerinden verilir.
c) (Değişik: 14/1/1988 - KHK - 311/14 md.) Devlet Tiyatroları ve Devlet
Opera ve Balesi Genel Müdürlükleri ile Müdürlükleri, Cumhurbaşkanlığı ve Devlet Senfoni
Orkestraları, Oda Orkestraları, Devlet Türk Halk Müziği Korosu, Devlet Klasik Türk Müziği
Korosu, Devlet Çoksesli Müzik Korosu ve Devlet Halk Dansları Topluluğu tarafından
düzenlenecek yurtiçi sanat faaliyetlerine münferiden ve topluca katılan sanatçılarla diğer
görevlilere kanunlara göre kurumlarınca karşılanan seyahat ve ikamet giderlerine ilave
olunarak, 2 nci derece kadrolu memur için tespit olunan gündelik miktarlarının 2 katı
(18) 2/12/2016 tarihli ve 6764 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle, bu fıkraya “Maarif Müfettişleri ve Maarif Müfettiş
Yardımcıları” ibaresinden önce gelmek üzere “Gençlik ve Spor Bakanlığı Denetçileri ile Gençlik ve Spor Bakanlığı
Denetçi Yardımcıları, Bakanlık Maarif Müfettişleri ve Bakanlık Maarif Müfettiş Yardımcıları,” ibaresi eklenmiştir.
(19) 2/1/2017 tarihli ve 680 sayılı KHK’nin 34 üncü maddesiyle, bu bentte yer alan “Silahlı Kuvvetler Denetleme ve Tetkik
Kurulları Başkan ve Üyeleri,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik
Komutanlığı Denetleme, Teftiş ve Tetkik Başkan ve Üyeleri ile Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları,” ibaresi eklenmiştir.
(20) 18/6/2017 tarihli ve 7033 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle, bu fıkraya “Sağlık Denetçileri ve Sağlık Denetçi
Yardımcıları” ibaresinden sonra gelmek üzere “, Ürün Denetmenleri ve Ürün Denetmen Yardımcıları, Gümrük ve
Ticaret Denetmenleri ve Gümrük ve Ticaret Denetmen Yardımcıları” ibaresi eklenmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 249
gündelik olarak verilir.21
d) (Ek: 21/4/2005 – 5335/4 md.) Bu Kanun hükümlerine göre gündelik
ödenenlerden (b) fıkrasına göre gündelik ödenenler hariç) yurt içinde yatacak yer temini
için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak (…)22üzere
gündeliklerinin tamamına kadar olan kısmı ayrıca ödenir.23
Yurtdışında verilecek gündeliklerin miktarı:
Madde 34 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/13 md.)
Bu Kanun gereğince verilecek yurtdışı gündeliklerinin miktarı, gidilecek ülkeye,
memur ve hizmetlilerin aylık veya ücret tutarları ile görevin mahiyetine göre, mali yıl
itibariyle ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca tayin olunur.
(İkinci fıkra mülga: 23/1/1987 - KHK 269/4 md.)
Geçici görev ile yabancı ülkelere gönderilenlere, özel anlaşmaları gereğince yabancı
devlet, uluslararası kuruluş veya resmi diğer kuruluşlar tarafından ödeme yapıldığı
takdirde bu ödemeler gündeliklerinden indirilir.
Hususi ehemmiyeti haiz merasimlere iştirak edeceklerin dış yevmiyeleri:
Madde 35 – Taç giyme ve cenaze merasimleri gibi hususi ehemmiyeti haiz bir
merasim dolayısiyle yabancı memleketlere gönderilecek olanlara verilecek yevmiye, İcra
Vekilleri Heyeti karariyle, 34 üncü maddenin birinci fıkrası gereğince tayin olunacak azami
haddin % 50 si nispetinde artırılabilir.
Sevke memur ve erbaş ve erlere verilecek gündelik:
Madde 36 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/14 md.)
Hükümlü, tutuklu veya gözetim altında bulundurulanların sevkinde görevlendirilen
veya refakat vazifesiyle mensup olduğu il sınırları dışına çıkan erbaş ve erlere verilecek
gündelik, Milli Savunma, İçişleri ve Maliye Bakanlıklarınca birlikte tespit olunur.
Yurtiçi ve yurtdışında kurslara katılanlara verilecek gündelik:
Madde 37 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/15 md.)
Mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya
okullara gönderilenlere, bu Kanuna göre geçici görev gündeliği verilir.
(İkinci fıkra mülga: 14/1/1988 - KHK - 311/15 md.)
Bu maksatla yabancı memleketlere gönderilenlere özel anlaşmaları gereğince,
yabancı devlet, uluslararası kuruluş veya resmi diğer kuruluşlar tarafından ödeme
yapıldığı takdirde bu ödemeler gündeliklerinden indirilir.
Yurtiçinden veya yurtdışından sağlanan burslara dayanılarak veya aylıkları transfer
21 Bu fıkradaki "...sanatçılara..." ibaresi 28/3/1988 tarih ve 318 sayılı KHK'nin 8 inci maddesi ile "sanatçılarla
diğer görevlilere" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir. 22 Bu fıkrada yer alan “…ve her defasında on gün ile sınırlı olmak …” ibaresi, Anayasa Mahkemesi’nin
25/11/2015 tarihli ve E.: 2015/13, E.: 2015/108 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir. 23 Bu fıkrada yer alan “…ve her defasında on gün ile sınırlı olmak …” ibaresi, Anayasa Mahkemesi’nin
25/11/2015 tarihli ve E.: 2015/13, E.: 2015/108 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 250
edilmek suretiyle staj ve öğrenim amacıyla yurtdışına gönderilenlere bu madde hükmü
uygulanmaz. Bunlara ilgili kanun hükümlerine göre müstehak oldukları ödeme yapılır.
Hayati tehlike arzeden hastalıklarla mücadelede yevmiye:
Madde 38 – Bir hastalığın münteşiren hüküm ferma olduğu zamanlarda bu
hastalığın insana sirayeti dolayısiyle mücadele tehlike arzediyorsa bu takdirde bu
mücadeleye iştirak eden memur ve hizmetlilerin bu kanuna göre müstahak oldukları
yevmiyeyi, ilgili vekaletin teklifi ve Maliye Vekaletinin mütalaası üzerine İcra Vekilleri
Heyeti iki misline kadar artırmaya salahiyetlidir.
Memuriyet mahalli dışına gönderilenlerin gündeliği:
Madde 39 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/16 md.)
Resmi bir görevle memuriyet mahalli içinde bir yere gönderilenlere gündelik
verilmez. Geçici bir görevle memuriyet mahalli dışındaki bir yere gönderilenlerden,
buralarda ve yolda öğle (saat 13.00) ve akşam (saat 19.00) yemeği zamanlarından birini
geçirenlere 1/3, ikisini geçirenlere 2/3 oranında ve geceyi de geçirenlere tam gündelik
verilir.
Memleket iç ve dışında mücbir veya zati sebepler ve vahim hastalıklar yüzünden
yola devam edememe halinde yevmiye:
Madde 40 – Aktarma ve karantina beklemek, alınan bir emir üzerine yola devam
edememek veya yol kapanmak gibi mücbir sebeplere müstenit tevakkuf günlerinin her
biri için yevmiye verilir. Hastalık yüzünden olsa dahi zati sebeplare dayanan tevakkuf
günleri için yevmiye verilmez. Ancak, ani ve ağır bir hastalık veya şahsi kusurlardan
mütevellit olmıyan bir kaza dolayısiyle yola devam etmesinin hayatı için tehlike arzettiği
hastane heyeti sıhhiye raporu ile-bulunmıyan yerlerde resmi tabip raporiyle-tebeyyün
eden memur ve hizmetlilere yolculuk yapabilecek hale gelinceye kadar yevmiye verilir.
Bu hastalıkları dolayısiyle hastanelere yatarak tedavi paraları daireleri tarafından
ödenenlere yevmiye verilmez.
Kurumlarca temin edilen binalarda yatanların yevmiyelerinden yapılacak
tenzilat:
Madde 41 – (Mülga: 11/12/1981 - 2562/28 md.)
Geçici görev gündeliğinin verilebileceği azami süre:
Madde 42 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/17 md.)
Geçici bir görev ile başka bir yere gönderilenlere, görev mahalline varış tarihinden
itibaren bu Kanuna göre verilen gündelikler:
a. Yurtiçinde bir yıllık dönem zarfında aynı yerde, aynı iş için ve aynı şahsa 180
günden fazla verilemez. İlk 90 gün için tam, takibeden 90 gün için 2/3 oranında ödenir.
b. Yurtdışında ilk 180 gün tam ve müteakip günler için 2/3 oranında ödenir.
Geçici görevlendirmelerde meydana gelecek ara vermeler bu müddetleri veya
gündelik miktarını artırmaya neden olamaz.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 251
(Değişik: 16/6/1983 - 2851/3 md.) Gündelikleri 33 üncü maddenin (b)
fıkrasına göre tespit edilenlerle, 50 nci maddede sayılanlar etüd ve inşaat maksadıyla
arazi üzerinde bilfiil çalışan yüksek mühendis, mühendis, jeolog, fen memuru, desinatör,
topograf ve bunlarla birlikte çalışmaları zorunlu bulunan diğer memur ve hizmetliler;
Hükümeti temsilen uluslararası konferanslara katılanlar; kalkınmada birinci derecede
öncelikli illerde terörle mücadele kapsamında operasyonel faaliyetlerde takviye kuvvet
olarak geçici görevlendirilen Emniyet Hizmetleri Sınıfı ve Jandarma Hizmetleri Sınıfı
personeli; 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununun 26 ncı maddesinin (b) bendindeki
personelden sıkıyö netim süresince memuriyet mahalli dışında geçici olarak
görevlendirilenler ile bunlardan sıkıyönetim mahkemelerinde görevlendirilenler (Bu
mahkemelerin görevleri sona erinceye kadar) ve sıkıyönetim mahkemelerince verilmiş
bulunan kararlara ilişkin olarak kanunları uyarınca Askeri Yargıtay Daireler Kurulu,
Daireler ve Başsavcılığında görevlendirilecek tetkik hakimi, Cumhuriyet savcısı ve savcı
yardımcılarından (Bu görevleri sona erinceye kadar) hakkında bu madde hükmü
uygulanmaz.24
Memleket iç ve dışında seyahat günlerinin hesabı:
Madde 43 – Seyahat günlerine ait yevmiyeler, seyahat edilen vasıtanın hareket
saatinden gidilecek yere muvasalat saatine kadar gelen her 24 saat için hesap olunur. Bu
süreden az devam eden seyahatler bir gün itibar olunur.
Seyahat müddetinin her 24 saati aşan kesri tam gün sayılır.
BÖLÜM III
Aile Masrafı
Aile masrafının miktarı:
Madde 44 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/18 md.)
Aile masrafı, aile fertlerinden her biri için memur veya hizmetlilerin bu Kanuna
göre müstehak oldukları taşıt ücreti ile gündeliklerinden oluşur.
Ancak, özel taşıt kiralanması suretiyle gidilmesi zorunlu olan yerlere memur veya
hizmetli ile birlikte seyahat eden aile fertleri için ayrıca taşıt ücreti ödenmez.
24 15/8/2016 tarihli ve 674 sayılı KHK’nin 25 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Hükümeti temsilen
uluslararası konferanslara katılanlar;” ibaresinden sonra gelmek üzere “kalkınmada birinci derecede öncelikli illerde terörle mücadele kapsamında operasyonel faaliyetlerde takviye kuvvet olarak geçici görevlendirilen Emniyet Hizmetleri Sınıfı ve Jandarma Hizmetleri Sınıfı personeli;” ibaresi eklenmiş olup, daha sonra bu hüküm 10/11/2016 tarihli ve 6758 sayılı Kanunun 25 inci maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 252
BÖLÜM IV
Yer Değiştirme Masrafı
Yurtiçinden yer değiştirme masrafı:
Madde 45 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/19 md.)
Yurtiçinde yer değiştirme masrafı memur veya hizmetlinin;
a. Kendisi için yurtiçi gündeliğinin yirmi katı,
b. Harcıraha müstehak aile fertlerinin her biri için yurtiçi gündeliğinin on katı (Bu
miktar yurtiçi gündeliğinin kırk katını aşamaz),
c. Her kilometre veya denizmili başına, yalnız kendisi için yurtiçi gündeliğinin
yüzde beşi,
Olarak hesaplanır.
(…)25 13, 15, 16 ve 17 nci maddelerde yazılı olup aile fertlerinin memur veya
hizmetli ile birlikte olmaksızın başka bir mahalle gitmeleri veya bu mahalden dönüşleri
dolayısıyla harcırah verilmesi kabul edilen hallerde, aile fertlerine verilecek yer değiştirme
masrafı, bunlardan birisinin memur veya hizmetli olarak nazarı itibara alınması suretiyle
hesaplanır.
(Ek: 16/6/1983 - 2851/4 md.) Bu maddeye göre harcıraha müstehak memur
veya hizmetlinin eski görev mahallinden yeni görev mahalline atanan memur veya
hizmetli eşine (c) bendi uyarınca hesaplanacak miktarın yarısı ödenir.
Yurtdışı yer değiştirme masrafı:
Madde 46 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/20 md.)
Yurtdışı yer değiştirme masrafı memur veya hizmetlinin;
a. Kendisi için yurtdışı gündeliğinin yirmi katı,
b. Harcıraha müstehak aile fertlerinin her biri için yurtdışı gündeliğinin sekiz katı
(Bu miktar yurtdışı gündeliğinin otuziki katını aşamaz),
c. Her kilometre veya denizmili başına yalnız kendisi için yurtdışı gündeliğinin
binde yedisi,
Olarak hesaplanır.
(Mülga ikinci fıkra: 1/7/2006-5538/2 md.)
(Ek: 16/6/1983 - 2851/5 md.) Yabancı ülkelerden dönüşlerde, yer değiştirme
masrafının yukarıdaki (c) bendine göre verilecek kısmı, aynı şehirde ikamet eden her ikisi
de memur veya hizmetli olan eşlerden yalnız birisi için hesaplanıp ödenir.26
25 Bu arada yer alan "11,“ ibaresi, 21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle madde
metninden çıkartılmıştır. 26 1/7/2006 tarihli ve 5538 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle bu fıkrada yer alan "kısmı," ibaresinden sonra
gelmek üzere "aynı şehirde ikamet eden" ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 253
Hesaba esas tutulacak kilometre veya denizmili:
Madde 47 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/21 md.)
Yer değiştirme mesrafının hesabında dikkate alınacak kilometre veya denizmili,
a. Yurtiçinde, iki mahal arasında mutat olan, gidip gelmeye elverişli en kısa kara
ve deniz yolu,
b. Yurtdışında, ülkeler ve bölgelerine göre, Dışişleri ve Ulaştırma Bakanlıklarının
görüşü alındıktan sonra Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından
belirlenecek mesafeler,
Esas tutularak bulunur.
KISIM IV
Çeşitli Hükümler
Memuriyet mahalli dahilinde seyyar olarak vazife gören memur ve
hizmetliler:
Madde 48 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/22 md.)
Memuriyet mahalli dahilinde seyyar olarak vazife gören tahsildar, yoklama
memuru, mutemet, veznedar, satınalma memuru, tebliğ memuru, posta veya evrak
dağıtıcısı, takip memuru, mübaşir gibi memur ve hizmetlilere gündelik ve yol masrafı
verilmez. Bu gibilere, bu Kanun kapsamına giren kurumlar tarafından işletilen taşıtlarda
seyahat için kurumlarca fotoğraflı birer kart verilir.
Bu kartların kimlere, hangi taşıtlar için ve hangi şartlarla verileceği İçişleri, Maliye
ve Ulaştırma bakanlıklarınca müştereken tespit olunur.
Seyyar olarak vazife gören memur ve hizmetliler:
Madde 49 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/23 md.)
Asli görevleri gereği memuriyet mahalli dışında ve belirli bir görev bölgesi (Merkez
veya il kuruluşuna dahil birimlerde il sınırı, bölge şeklinde çalışan birimlerde bölge sınırı)
içinde fiilen gezici olarak görev yapan memur ve hizmetlilere gündelik ve (Aşağıda
unvanları sayılanlar hariç) yol masrafı ödenmez.
(Değişik: 14/1/1988 - KHK - 311/16 md.) Bunlardan, Maliye ve Gümrük
Bakanlığınca görev unvanları ile iş ve çalışma özellikleri uygun görülenlere; bu Bakanlıkça
vize edilen cetvellere dayanılarak fiilen gezici görev yaptıkları günler için almakta
oldukları aylık/kadro derecelerine göre müstehak oldukları yurtiçi gündeliklerinin üçte biri
günlük tazminat olarak verilir.
Takip memuru, gezici sağlık memuru, ebe, orman muhafaza memuru, koruyucu,
koruma memuru, posta dağıtıcısı, hat bakıcısı, tahsildar, gezici başöğretmen ve görev
niteliklerinin bunlara benzerliği Maliye Bakanlığınca onaylanacak diğer memur ve
hizmetlilerin yol masrafları mutat taşıt araçlarına fiilen ödedikleri miktarlar üzerinden
karşılanır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 254
Fiilen arazi üzerinde çalışanların harcırahı:
Madde 50 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/24 md.)
Aşağıdaki bentlerde gösterilen memur ve hizmetlilere asıl görevlerinin bulunduğu il
(Bölge kuruluşuna dahil bulunanlarda bölge) sınırları içinde her türlü arazi üzerinde fiilen
çalıştıkları günler için harcırah gündeliği yerine kadro derece ve görevlerinin özelliklerine
göre, bütçe kanunlarında belirlenecek miktarlarda gündelik tazminat olarak ödenir. Asıl
görevlerinin bulunduğu il veya bölge dışında görevlendirilmeleri halinde ise bu tazminat
yerine genel hükümlere göre gündelik ödenir.27
1. (Değişik: 16/6/1983 - 2851/7 md.) Harita almak veya harita almakla ilgili
işleri görmek üzere araziye çıkan Milli Savunma Bakanlığı Harita Genel Müdürlüğü ve
Orman Genel Müdürlüğü personeli ile, 1738 sayılı Seyir ve Hidrografi Hizmetleri
Kanununun 3 üncü maddesinde yazılı seyir ve hidrografi işlerini denizler, göller, diğer su
yolları ve arazide yapmakla görevlendirilen Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Seyir, Hidrografi
ve Oşinografi Dairesi personeli.
2. Ağaçlandırma, amenajman ve orman sınırlama işlerinde çalışan personel.
3. Arazi üzerinde kadastro ve tapulama işlerinde çalışan Tapu ve Kadastro Genel
Müdürlüğü personeli ile tapulama hakimleri.
4. Toprak komisyonları başkan ve üyeleri ile bunlarla çalışması zorunlu olan diğer
personel.
5. Maden arama işlerinde çalışan mühendis, jeolog, jeofizikçiler ve bunlarla
beraber çalışması zorunlu bulunan diğer personel.
Orman sınırlama komisyonları ile kadastro ve tapulama komisyonlarının memur
olmayan üyelerine ve bilirkişilere bu Kanunun 8 nci maddesinin birinci Fıkrası hükmüne
göre gündelik verilir.
Misafir ve Ziyaretçilere:
Madde 51 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/25 md.)
Devletin misafiri veya ziyaretçisi olarak yahut başka bir resmi görevle Türkiye'ye
gelen yabancılara refakat etmekle görevlendirilen memurlara, memuriyet ve aslı sıfatları
ne olursa olsun ilgili makamlarca verilecek görev emirlerinde belirtilen refakat şekil ve
vaziyetine göre tanzim edilecek müfredatlı hesap pusulasına istinaden yol, ikamet,
27 Bu hükmün uygulanmasında ek 1 inci maddenin 2 nci fıkrasına bakınız.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 255
yemek, içmek ve teferruatı için yaptıkları masraf ödenerek başkaca harcırah verilmez.
Ancak, misafir ve ziyaretçilere katılmak veya bunları karşılamak üzere başka mahalle
gidenler ile bunlardan ayrıldıktan sonra asıl memuriyet mahalline dönenlere gidiş ve
dönüşleri için bu Kanuna göre müstehak oldukları yol masrafı ve gündelik verilir.
Harcırahlarını diğer kanun hükümlerine göre alanlar:
Madde 52 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/26 md.)
7201 sayılı Tebligat Kanununun 4 ncü, 198 sayılı Emlak Alım Vergisi Kanununun
değişik 21 nci, 492 sayılı Harçlar Kanunun değişik 34 ncü ve 70 nci maddelerinde yazılı
hallerde hakim, adliye memuru, tebliğ memuru, akit icrasına giden tapu memuru veya
konsolosluk memurlarına bu Kanuna göre ayrıca harcırah verilmez.
Madde 53 – Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ve Devlet Havayolları gibi
ulaştırma hizmeti ifa eden müesseselerin memur ve hizmetlilerine verilecek harcırah, bu
kanun ile tesbit edilmiş bulunan miktarları aşmamak ve kanunun umumi esasları dışına
çıkmamak şartiyle, Maliye ve Ulaştırma Vekaletlerince, müesseselerin hususiyetlerine
göre nizamnamelerle tesbit olunur.
Dışişleri Vekaleti memurları ve benzerlerinin takibedecekleri yol:
Madde 54 – Daimi bir vazife ile yabancı memleketlere gönderilecek veya yurda
celbolunacak memur ve hizmetlilerin 6 ncı madde esasları dahilinde takibedecekleri yol
itibariyle vazife mahallerine kaç günde gidip gelecekleri Dışişleri ve Maliye Vekaletlerince
müştereken hazırlanacak bir cetvelle tesbit olunur.
Cenaze nakil masrafları:
Madde 55 – Daimi veya muvakkat bir vazife ile yabancı memleketlerde
bulunanlardan bu yerlerde veya yolda vefat edenlerin cenaze teçhiz ve tekfin masrafları
ile Hükümet tarafından görülecek lüzuma veya aileleri tarafından vukubulacak talebe
istinaden cenazelerinin Türkiye'de her hangi bir mahalle kadar olan nakil masrafları
kurumlarınca ödenir.
Yurt içinde daimi veya muvakkat bir vazife ile bir tarafa izam kılınanlardan yolda
veya muvakkat vazife mahallinde vefat edenler hakkında da yukarki fıkra hükmü
uygulanır.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 256
Harcırah alabilmek için müracaat müddeti:
Madde 56 – a) (...)28açıkta kalan ve vekalet emrine alınan memurlara
(...)29vazifelerinden ayrıldıkları;
b) İşten el çektirilmek suretiyle vekalet emrine alınan memurlardan men'i
muhakeme kararı alan veya beraat edenler veyahut haklarındaki takibat afla ortadan
kaldırılanlara, haklarında verilen kararın kesbi katiyet ettiği;
c) (Mülga: 31/7/2003-4969/1 md.)
Tarihlerinden itibaren 6 ay zarfında müracaat edenlere bu kanuna göre müstehak
oldukları harcırah verilir. Müracaata mani bir mücbir sebebin vukuu halinde bu müddet
mücbir sebebin zail olduğu tarihten itibaren başlar. Bu müddetlerin geçmesinden sonra
müracaat edilmesi halinde harcırah verilmez.
Harcırahın sureti tediyesi:
Madde 57 – Harcırah hizmetin taallük ettiği kurum bütçesinden ödenir. 52 nci
madde hükmü mahfuz kalmak şartiyle, ceza davalarında mezkür maddede yazılı yol
masrafı ve tazminatların, işin ifasından evvel makbuz mukabilinde vezneye yatırılmasına
imkan bulunmıyan hallerde, bunlar, bilahara mahküm olan veya haksız çıkan taraftan
tahsil olunmak üzere, evvel emirde Adalet Vekaleti Bütçesinden ödenir. (1631 sayılı
Askeri Muhakeme Usul Kanununun 281 inci maddesinin (A) fıkrası hükmü mahfuzdur.)
Bir dava ve ihtilafın tetkiki sırasında, gerek alakalılardan birinin talebi ile olsun
gerekse kurumun göstereceği lüzuma müstenit bulunsun, tahkik, tetkik, keşif, tebliğ gibi
bir muamele için belediye hudutları iç ve dışında bir mahalle gönderilen 52 nci maddede
yazılı olanlardan gayrı Adalet memurları ile diğer kimselere verilecek harcırah, bilahara
haksız çıkan taraftan istirdat olunmak üzere evvel emirde alakalılardan talepte bulunan
veya bunu ödemeye razı olandan alınır.
28 56 ncı maddesinin (a) bendindeki "Re'sen veya isteği üzerine emekliye ayrılan memur ve hizmetlilerle" ibaresi ile "ve
cezaen olmamak üzere kurumlarınca vazifelerine son verilen hizmetlilere" ibaresi, 59 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer
alan "ile 10 uncu maddenin 2 nci bendi kapsamına girenlerden 56 ncı maddede belirtilen süre içinde ikamet edecekleri yere
taşınmayanlar," ibaresi, 31/7/2003 tarihli ve 4969 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle madde metinlerinden çıkarılmıştır 29 56 ncı maddesinin (a) bendindeki "Re'sen veya isteği üzerine emekliye ayrılan memur ve hizmetlilerle" ibaresi ile "ve
cezaen olmamak üzere kurumlarınca vazifelerine son verilen hizmetlilere" ibaresi, 59 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer
alan "ile 10 uncu maddenin 2 nci bendi kapsamına girenlerden 56 ncı maddede belirtilen süre içinde ikamet edecekleri yere
taşınmayanlar," ibaresi, 31/7/2003 tarihli ve 4969 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle madde metinlerinden çıkarılmıştır
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 257
Madde 58 – (Mülga: 13/12/1960 - 159/8 md.)
Harcırahın sureti tediye ve mahsubu:
Madde 59 – (Değişik birinci fıkra: 16/6/1983 - 2851/8 md.) Harcırah,
memur ve hizmetlinin gidişinde ve ailenin nakli sırasında peşin olarak verilir. Harcırahın
tam miktarının önceden tayin ve tespitinin mümkün olmadığı hallerde yetecek miktarda
para avans olarak verilir. Harcırahını kati olarak veya avans suretiyle alanlardan zati
sebepler yüzünden daimi veya muvakkat vazife mahallerine 15 gün içinde hareket
etmeyenler (...)30 aldıkları parayı derhal iade etmeye mecburdurlar.
Aile için harcırah itasında ilgililerin verecekleri beyan kağıtları esas tutulur. Bu
beyan kağıdında harcırahın tahakkuk ettirilebilmesi için lüzumlu malümat gösterilir.
Daimi memuriyetle bir yere gönderilenler gidecekleri mahalle varış tarihinden ve
muvakkat vazife ile gönderilenler de memuriyetleri mahalline dönüş tarihlerinden itibaren
bir ay zarfında harcırah beyannamelerini, evrakı müspiteleri ile birlikte dairesi amirine
tevdi ederler. Memurun kendisinden evvel veya sonra hareket eden ailesi için avans para
verildiği takdirde bu bir aylık müddet, ailenin evvel gitmesi halinde memur veya
hizmetlinin yeni vazifesi mahalline varış tarihinden ve sonra gitmesi halinde de bunların
memur veya hizmetli nezdine muvasalatları tarihinden itibaren hesap olunur.
Beyannameyi alan daire amirleri bunu vize ettikten sonra taşrada mahallin en
büyük malmemuruna ve merkezde de alakadar mali mercie vermekle mükelleftirler.
Vakı masraf verilen avans paradan ziyade ise fazlası tesviye ve az ise farkı re'sen
istirdat olunur.
Evrakı müspite tedariki mümkün olmıyan hallerde bu imkansızlığın sebepleri ile
vakı masrafın hesabı alakadar tarafından mensup olduğu daire amirine yazılı olarak
bildirilir. İmkansızlık sebepleri dairesince varit ve muhik görüldüğü ve masrafın hesabında
bir fazlalık bulunmadığı neticesine varıldığı takdirde avans bu hesaba göre mahsup
olunur.
Alındıkları tarihten itibaren tahakkuk ettirilecek faizleri de dahil olmak üzere birinci
fıkra gereğince derhal iade edilmiyen paralarla harcırahlarını avans olarak alıp da bu
zimmetlerinin mahsubu için muktazi evrakı üçüncü fıkrada yazılı müddetler zarfında
30 56 ncı maddesinin (a) bendindeki "Re'sen veya isteği üzerine emekliye ayrılan memur ve hizmetlilerle" ibaresi ile "ve
cezaen olmamak üzere kurumlarınca vazifelerine son verilen hizmetlilere" ibaresi, 59 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer
alan "ile 10 uncu maddenin 2 nci bendi kapsamına girenlerden 56 ncı maddede belirtilen süre içinde ikamet edecekleri yere
taşınmayanlar," ibaresi, 31/7/2003 tarihli ve 4969 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle madde metinlerinden çıkarılmıştır
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 258
teslim etmiyenlerin bu borçları bu evrakı verdikleri zaman harcırah istihkakları ayrıca
tahakkuk ettirilip ödenmek üzere aylık, ücret veya kabili haciz sair istihkaklarının yarısı
bu borçları tamamen kapanıncaya kadar ve hüküm alınmaya hacet kalmaksızın re'sen
istirdat olunmak suretiyle tahsil olunur.
Harcırah itası ve avansların mahsubu muamelelerinde aksi sabit oluncaya kadar
memurun beyanına itibar olunur.
Hilafı hakikat beyanname verenler:
Madde 60 – Bu kanuna göre tahakkuk edecek, istihkakın miktarını artıracak şekilde-
maddi hatalar hariç-hilafı hakikat beyanname verenler hakkında, mensup oldukları kurumların
inzibat, memurin, müdürler komisyonları gibi salahiyetli heyet ve makamlarının kararı ile ve
işlenen suçun mahiyet ve şümülüne göre rütbe veya sınıf tenzili veya ihraç cezalarından her
hangi biri tatbik olunur ve bu gibilerin bu suretle aldıkları fazla harcırah, Devlet özel idare ve
belediyelerce Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Kanununa göre ve bu kanuna tabi diğer
kurumlarca da umumi hükümlere tevfikan tahsil olunur.
Suçlu hakkında idarece ittihaz olunan inzıbati kararlar cezai takibata mani olmayıp bu
gibiler hakkında ayrıca hukuku amme davası ikame ve kanuni takibat icra olunur.
Madde 61 – Bu kanuna göre ödenecek istihkaklar borç için haczedilemez.
Madde 62 – Aşağıda yazılı kanunlarla bu kanuna muhalif diğer hükümler
kaldırılmıştır.
Kanun veya
Kararnamenin
—————————–—
Tarihi Numarası U n v a n ı
————— ————— ————————————————————————————–
3/ 4/1333 250 Memurini hariciyeye verilecek harcırahların sureti tesviyesi hakkında Kanun
15/ 5/1335 155 Mülkiye Harcırah Kararnamesi
10/11/1335 277 15 Mayıs 1335 tarihli Mülkiye Harcırah Kararnamesinin mevaddı mu-vakkate faslının tadili
hakkında Kararname
27/11/1336 44 İşgal dolayısiyle terki mevkie mecbur olan memurin ve ailelerine har-cırah itası hakkında Kanun
16/10/1338 273 Hasbellüzum celp veya bir mahalle izam kılınacak imalatı Harbiye sivil ustalariyle Levazımatı
Umumiye Fabrika ve Müessesatı sanatkar-larına harcırah itasına dair Kanun
22/ 4/1341 646 15 Mayıs 1335 tarihli Mülkiye Harcırah Karanamesine müzeyyel Kanun
21/11/1341 668 Vazifei memureleri haricinde emrazı sariyei hayvaniye mücadelesine memur edilecek memurini
fenniye ve saireye verilecek yevmiyeler hakkında Kanun
17/ 2/1926 745 15 Mayıs 1335 tarihli Mülkiye Harcırah Kararnamesinin 27 nci maddesinin 2 nci fıkrasını
muaddil Kanun
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 259
10/ 3/1926 778 10 Teşrinisani 1335 tarihli Harcırah Kararnamesinin birinci maddesine müzeyyel Kanun
28/ 4/1926 829 Tekaüt edilenlerle infisal edenlerin harcırahlarının müddeti tesviyesi hakkında Kanun
5/ 6/1926 902 Memurini Hariciye harcırahları hakkındaki 3 Nisan 1333 tarihli kanuna müzeyyel Kanun
28/ 3/1927 999 Müfettiş ve müfettiş muavinlerinin yevmiye ve harcırahlarına dair Kanun
18/ 6/1927 1092 Harcırah Kararnamesine müzeyyel Kanun
29/12/1927 1185 Harcırah Kararnamesine müzeyyel 18/6/1927 tarihli ve 1092 numaralı kanuna müzeyyel Kanun
8/ 6/1929 1508 Amenajman ve teşçir işlerinde müstahdem memurini fenniyeye verilecek yevmiyeler hakkında Kanun
19/ 7/1931 1846 15 Mayıs 1335 tarihli Harcırah Kararnamesi ve müzeyyelatının tadili hakkında Kanun
15/12/1934 2616 Harcırah Kararnamesinin 13 üncü maddesine bir fıkra eklenmesine dair Kanun
13/ 6/1938 3441 Yabancı memleketlere gönderilecek memurların harcırahları hakkında Kanun
13/ 6/1938 3442 15 Mayıs 1335 tarihli Mülkiye Harcırah Kararnamesine ek Kanun
13/ 6/1938 3443 Müfettiş ve müfettiş muavinlerinin yevmiye ve harcırahlarına dair olan 28 Mart 1927 tarihli ve
999 sayılı Kanuna ek Kanun
17/ 1/1940 3770 Genelkurmay Başkanının seyahat ve ikamet yevmiyesi hakkında Kanun
11/ 8/1941 4101 Harcırah Kararnamesine ek Kanun
l6/ 3/1942 4192 Alelümum seyyar küçük sıhhat memurlarına hayvan yem bedeli verilmesine
dair Kanun
3/ 8/1942 4278 Askeri kara, deniz ve hava ateşeleri maiyetlerine birer er verilmesi hakkında
Kanun
3/ 8/1942 4279 Yabancı memleketlere gönderilecek memurların harcırahları hakkındaki 3441
sayılı kanuna ek Kanun
10/ 8/1942 4287 Maliye atlı tahsildarlarına hayvan yem bedeli verilmesi hakkında Kanun
12/ 8/1942 4291 Hayvan sağlık memurlarına hayvan yem bedeli verilmesi hakkında Kanun
16/12/1942 4327 Memur ve müstahdemlere verilecek fevkalade zam hakkındaki 4178 sayılı
kanuna ek Kanun
23/12/1942 4333 P. T. T. Umum Müdürlüğü süvari müvezzilerine hayvan yem bedeli
verilmesi hakkında Kanun
18/ 6/1943 4440 Harcırah Kararnamesi ve müzeyyelatının tadili hakkındaki 1846 sayılı
kanuna bağlı cetvel ile 3135 sayılı kanunda değişiklik yapılması hakkında
Kanun
29/ 5/1946 4909 Subay ve askeri memurlarla gedikli erbaşlardan ve askeri kadrolardaki çeşitli
hizmetlilerden kurslara gönderilenlerin gündelikleri hakkında Kanun
22/12/1947 5143 3135 ve 4440 sayılı kanunlara ek Kanun
20/ 2/1948 5190 Tekel Genel Müdürlüğü atlı takip memurlariyle atlı koruma ve tahsil
memurlarına hayvan yem bedeli verilmesi hakkında Kanun
Madde 63 – Aşağıda yazılı kanunların hizalarında gösterilen madde ve fıkralarının
harcırah, hayvan mubayaası, hayvan yem bedeli veya bu maksatla zaruri masraf
verilmesine mütaallik olan hükümleri kaldırılmıştır.
Kanun
Tarih No. U n v a n ı Madde ve fıkrası
————– ——–— ——————————–————— —————————————
15/ 3/1329 İdarei Umumiyeyi Vilayat Kanunu İdarei Umumiyeyi Vilayat Kanununun
5048 sayılı kanunla değişik 116 ncı
maddesi
22/ 4/1341 657 Harita Müdiriyeti Umumiyesi Kanunu 7 nci maddesi
26/ 5/1926 858 Çekirge Kanunu 7 nci maddesi
7/ 6/1926 912 Ordu, Bahriye ve Jandarma Zabitan ve 4 üncü maddesi
Memurini hakkında Kanun
16/ 6/1927 1076 İhtiyat Zabitleri ve ihtiyat Asmeni Me- 19 uncu maddesi
murları Kanunu
Kanun
Tarih No. U n v a n ı Madde ve fıkrası
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 260
————– ——–— ——————————–————— —————————————
20/ 6/1927 1108 Maaş Kanunu 8 inci maddesinin (B) fıkrası
19/ 5/1930 1613 Büyük Millet Meclisi Azasının 3 üncü maddesinin son fıkrası
Tahsisat ve Harcırahları hakkında Ka-
nun
19/ 7/1931 1843 Maaşatın Tevhit ve Teadülü hakkın-
daki 1452 ve 1489 sayılı kanunlara
müzeyyel Kanun 4 üncü maddesi
4/ 6/1932 2000 1932 senesinden itibaren Tıp Fakülte- 2 nci maddesinin 2 ve 3 üncü
sinden neşet edecek tabiplerin mecbu- fıkraları
ri hizmetlerinin lağvı ve leyli tıp tale-
be yurduna alınan tıp talebesinin tabi
olacakları mecburi hizmetler hakkında
Kanun
15/12/1934 2613 Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu 5055 sayılı kanunla değiştirilen 43 üncü maddesi
15/11/1935 2847 Devlet Demiryolları ve Limanları İş- 9 uncu maddesi
letme U. Md. memur ve müstahdem-
lerinin ücretlerine dair Kanun
20/ 1/1936 2897 Hayvanlar Vergisi Kanunu 4 üncü maddesinin son fıkrası
29/ 5/1936 2996 Maliye Vekaleti teşkilat ve vazifeleri 5655 sayılı kanunla değiştirilen hakkında Kanun 21 inci maddesi
8/ 2/1937 3116 Orman Kanunu 5653 sayılı kanunla değişik 12 nci maddesi
11/ 6/1937 3238 Köy Eğitmenleri Kanunu 4 üncü maddesi
7/ 6/1939 3634 Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu 26 ncı maddesi
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 261
30/ 6/1939 3656 Devlet memurları aylıklarının tevhit 20 nci maddesi ve teadülüne dair Kanun
3/ 7/1939 3659 Bankalar ve Devlet müesseseleri me- 4621 sayılı kanunun 4 üncü
murları aylıklarının tevhit ve teadülü maddesiyle değiştirilen 13 ün-
hakkında Kanun cü maddesinin B ve J fıkrası
26/ 6/1940 3888 Devlet memurları aylıklarının tevhit 5 inci maddesi
ve teadülü hakkındaki 3656 sayılı ka-
nuna ek Kanun
18/12/1940 3944 Gümrük muhafaza ve muamele sınıfı 8 inci maddesi
memurları teşkilatı hakkında Kanun
30/ 5/1941 4047 Beden terbiyesi kanununa ek Kanun 3 üncü maddesi
19/ 6/1942 4274 Köy Okulları ve Enstitüleri Teşkilat 43 üncü maddesi
Kanunu
Kanun
Tarih No. U n v a n ı Madde ve fıkrası
————– ——–— ——————————–————— —————————————
18/6/1943 4440 Harcırah kararnamesi ve müzeyyelatı- 1 inci maddesi
nın tadili hakkındaki1846 sayılı kanuna bağlı cetvel ile 3135
sayılı kanunda değişiklik yapılması hakkında Kanun
9/7/1943 4459 Köy ebeleri ve köy sağlık memurları 1 inci maddesinin 3 üncü bendi
teşkilatı yapılmasına ve 3017 numaralı Sıhhat ve İçtimai
Muavenet Vekaleti Teşkilat ve Memurin Kanununun bazı
maddelerinin değiştirilmesine dair Kanun
19/7/1943 4481 Ziraat Vekaleti teşkilatının nakil ve 2 ve 3 üncü maddeleri
teknik işletme vasıtalariyle teçhizine dair Kanun
6/9/1943 4487 Seferberlikte ve fevkalade hallerde as- 2 ve 3 üncü maddeleri
keri şahısların ailelerini icabında yanlarında bulundurmalarının
men'i hakkında Kanun
21/6/1944 4598 Devlet memurları aylıklarının tevhit ve 9 uncu maddesi
teadülüne dair olan 3656 sayılı kanunun bazı maddelerinin
değiştirilmesi ve bu kanuna bazı maddeler eklenmesi hakkında
Kanun
28/3/1945 4709 Hesap uzmanları kurulu kurulmasına 7 nci maddesi
ve Maliye Vekaleti merkez ve iller kadrosunda bazı değişiklikler
yapılması hakkında Kanun
6/7/1945 4784 Tarım Bakanlığı Toprak İşleri Genel 19 uncu maddesi
Müdürlüğü Görev ve Kuruluş Kanunu
28/12/1946 4988 Devlet memurları aylıklarının tevhit ve 2 nci maddesinin 3 üncü ben-
teadülüne dair olan 3656 sayılı kanunla diyle 6 ncı maddesinin son
buna ek 4644 sayılı kanunda değişik- fıkrası
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 262
lik yapılması hakkında Kanun
31/5/1948 5213 Devlet Havayolları Gn.Md.lüğü teşki- 2 nci maddesi
latı hakkındaki 3424 sayılı kanuna ek
Kanun
26/12/1949 5479 Köy enstitüsü mezunu öğretmenlerle 1 inci maddesinin son
köy sağlık memurları nın geçimlerini fıkrası
düzenlemek üzere 3803, 4274 ve 4459 sayılı kanunlara ek 5129
sayılı kanunda değişiklik yapılması hakkında Kanun
1/3/1950 5572 Devlet memurları aylıklarının tevhit 3 üncü maddesinin 3 üncü fık-
ve teadülüne dair olan 3656 sayılı ka- rası
nuna bağlı (1) sayılı cetvelin Adalet Bakanlığı ve Tapu ve
Kadastro Umum Müdürlüğü bölümlerinde değişiklik yapılması
ve kadastro mahkemeleriyle gezici mahkemelerin kaldırılması
hakkında Kanun
16/3/1950 5602 Tapulama Kanunu 49 ve 50 nci maddeleri
6/12/1950 5686 Birleşmiş Milletler emrine verilmek 1.2 ve 3 üncü maddeleri
üzere askeri birlikler halinde yabancı ülkelere gönderilecek ordu
mensuplarının aylık ve ücretleriyle çeşitli istihkakları ve birliğin
sair masrafları hakkında Kanun
2/7/1951 5802 Astsubay Kanunu 9 uncu maddesi
1/7/1953 6091 Tapulama Kanununun bazı maddele- 3 üncü maddesi
rinde değişiklik yapılmasına dair Ka-
nun
Ek Kanunlar:
Madde 64 – Harcırah mevzuu ile alakalı hükümler ancak bu kanuna ek olarak
çıkacak kanunlarda yer alır.
Ek Madde 1 – (Ek: 11/12/1981 - 2562/29 md.; Değişik: 16/6/1983 -
2851/9 md.)
10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu ile bu Kanunda değişiklik yapan
11/12/1981 tarihli ve 2562 sayılı Kanunda geçen; Yasama Organı Başkanı, Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanı, Yasama Organı Üyeleri Milletvekilleri, Milli Güvenlik Konseyi
Üyeleri, Cumhurbaşkanlığı Konseyi Üyeleri, Devlet Başkanlığı Genel Sekreteri,
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri,Dışişleri Bakanlığı
Müsteşarı olarak değiştirilmiştir.
Bu Kanunda, "kadro derecesi" veya "kadro aylık dereceleri" olarak geçen ibareler,
7 nci maddenin birinci fıkrasında yer alan esaslar çerçevesinde uygulanır.
Ek Madde 2 – (Ek: 25/6/2009 - 5917/11 md.)
Düzenleyici ve denetleyici kurumlarda harcırah ödemeleri bu Kanuna göre yapılır.
Bu kurumların personelinden mevzuatı uyarınca inceleme, ön araştırma, denetim
veya soruşturma göreviyle yetkili olanların, bu görevleri nedeniyle memuriyet mahalli
dışına yurt içi geçici görevlendirmelerinde 33 üncü maddenin (b) fıkrası hükümleri
uygulanır.
Bu kurumların başkan ve üyeleri ile personelinden memuriyet mahalli dışına
yapılan yurt içi geçici görevlendirilmelerinde, konaklama gideri için ödedikleri ücretleri
belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak ve 33 üncü maddenin (a) fıkrasına göre
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 263
müstahak oldukları gündelik tutarının, ikinci fıkra kapsamındaki görevlendirmelerde beş
katını, diğerlerinde dört katını geçmemek üzere görevlendirme süresince konaklama
gideri ödenir.
İkinci fıkra kapsamındaki görevlerin yerine getirilmesi sırasında kurumlarınca
görev mahalli içinde taşıt aracı sağlanamaması halinde kullanılan taşıtlara ilişkin ulaşım
giderleri, ilgili kurumların görüşleri alınarak Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve
esaslara göre ödenir.
Ek Madde 3 – (Ek: 4/7/2012-6353/1 md.)
31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalıların
kendileri ve anılan Kanuna göre belirlenecek bakmakla yükümlü oldukları kişilerden, yurt
içinde tedavilerinin yapılamaması nedeniyle usulüne uygun olarak tedavi amacıyla yurt
dışına gönderilenlerin refakatçilerine, yurt dışında tedavi süresi ile sınırlı olmak üzere ve
belgelendirmeleri koşuluyla ödemiş oldukları konaklama bedelleri, 5510 sayılı Kanunun
66 ncı maddesi gereğince Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenecek gündeliklere ilave olarak
ve anılan Kurum tarafından her bir gün için ödenecek yurt dışı gündelik tutarını
geçmemek üzere, ilgililerin görevli oldukları kurumları tarafından ayrıca ödenir.
Bu hüküm, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ilgili mevzuatı
uyarınca usulüne uygun olarak alınmış sağlık kurulu raporu ile refakatli olarak yurt
dışında tedaviye gönderilmiş olup, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte tedavileri devam
eden veya aynı hastalıktan dolayı tedavileri yurt içinde sürdürülen hastaların refakatçileri
hakkında da uygulanır.
İkinci fıkra kapsamına girenlerin, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki
döneme ilişkin konaklama bedelinin ödenebilmesi için, bu maddenin yürürlük tarihinden
itibaren bir yıl içinde hak sahiplerince kurumlarına müracaat edilmesi gerekir. Bu madde
kapsamındaki konaklama giderleri, tedavi gören kişinin ilgili olduğu kurum tarafından
karşılanır.
Devlet Demiryolları ve Devlet Havayollarının eski hükümlerinin mer'iyeti:
Muvakkat Madde 1 – 53 üncü maddede zikredilen nizamnameler mer'iyete
girinceye kadar bu hususlardaki eski hüküm ve usullerin tatbikına devam olunur.
Eski hükümlere göre harcırah almış olup ta henüz hareket etmemiş veya ailelerini
yanlarına celbetmemiş olanlar:
Muvakkat Madde 2 – a) Eski hükümlere göre harcırah almış olup ta bu kanunun
mer'iyeti tarihinde henüz hareket etmemiş olanların harcırahları bu kanun hükümlerine
göre hesap ve noksanı varsa ikmal olunur.
b) Bu kanunun mer'iyeti tarihinde yolda bulunanlardan veya bu
tarihten evvel vazife mahallerine muvasalat etmiş oldukları halde aileleri
efradını mezkür tarihten sonra nezdlerine celbedenlerin bu kanuna göre müstahak
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 264
oldukları aile ve yer değiştirme masrafları yekünundan Harcırah Kararnamesine göre
ödenmiş bulunan infikak ve muvasalat yevmiyelerinin tutarı tenzil olunur.
Geçici Madde 3 – (Ek: 11/12/1981 - 2562/30 md. ile gelen geçici 1 inci
md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar 6245 sayılı Harcırah Kanununun “Dış
seyahatlerde yer değiştirme masrafı" na ilişkin 47 nci maddesi uyarınca ve beyanlara
istinaden 1 Ocak 1974 tarihinden sonra tahakkuk ve mahsup işlemleri yapılan
ödemelerden haklarındaki Sayıştay ilamları henüz kesinleşmemiş olanlar ile kesinleşmiş
ilamlarda kısmen tazminine hükmolunmuş olanlar bu Kanunla getirilen esaslara ve o
tarihteki yurtdışı gündelik miktarlarına göre yeniden değerlendirilir.
Yapılan değerlendirme sonucunda, ilgililere döviz olarak fazla ödendiği tespit
olunan miktarın bu Kanunun yayımı tarihindeki kur üzerinden Türk Lirası karşılığı,aylık
eşit taksitlerle bir yıl zarfında saymanlıklarca tahsil olunur. Borcunu ödeyenler hakkında
kurumlarınca başka takibat yapılmaz ve yapılmakta olan takibat kaldırılır.
Değerlendirme sonucunda ilgililere herhangi bir ödeme yapılmaz.
Geçici Madde 4 – (Ek: 21/4/2005 – 5335/4 md.; Mülga: 10/9/2014 –
6552/144 md.)
Geçmişe yönelik harcırah ödenmesi
Geçici Madde 5- (Ek: 1/7/2006-5538/3 md.)
Bu Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluşlar ile özel hükümler gereğince
bu Kanun kapsamı dışında kalan tüm kamu kurum ve kuruluşlarında;
a) 12/12/2001 tarihli ve 4726 sayılı 2002 Malî Yılı Bütçe Kanununun 6 ncı
maddesinin (g) fıkrası uyarınca 1/1/2002-31/12/2002 tarihleri arasında; 26/12/2002
tarihli ve 4776 sayılı Kanunun 7 nci maddesi uyarınca 4726 sayılı Kanunun 6 ncı
maddesinin (g) fıkrasına binaen 1/1/2003-31/3/2003 tarihleri arasında, başka yere
naklen ataması yapılanlardan harcırah talep etmediklerine ilişkin yazılı beyanda
bulunanlardan,
b) 29/3/2003 tarihli ve 4833 sayılı 2003 Malî Yılı Bütçe Kanununun 51 inci
maddesinin (f) fıkrası uyarınca, 1/4/2003-21/7/2003 tarihleri arasında kendilerinin yazılı
talebi üzerine naklen ataması yapılanlardan,
c) 31/7/2003 tarihli ve 4969 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (a) bendi ve
4/7/2001 tarihli ve 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14/A maddesi uyarınca,
22/7/2003-26/4/2005 tarihleri arasında kendi yazılı talepleri üzerine naklen ataması
yapılanlardan,
ç) 21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (a) bendi
uyarınca, kendi yazılı talepleri üzerine naklen ataması yapılanlardan,
harcırah ödenmemiş olanlara, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
31/12/2006 tarihine kadar, en son görev yaptıkları yerdeki idareye kendilerinin veya
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 265
ölümleri hâlinde kanunî mirasçılarının başvurmaları durumunda, başvuru tarihinden
itibaren üç ay içinde bu Kanunun ilgili hükümleri uyarınca naklen atandıkları tarihte
müstahak oldukları harcırah, ödendiği yılda yürürlükte olan kanunî faiz oranı uygulanmak
suretiyle ödenir.
Türk Standartları Enstitüsü personeline 4/7/2001 tarihli ve 631 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnamenin 14/A maddesinin (d) bendindeki hükümlere göre harcırah
ödenir.
Geçici Madde 6- (Ek: 25/6/2009-5917/12 md.)
Düzenleyici ve denetleyici kurumların başkan ve üyeleri ile diğer kurum
personeline, usulüne ve ilgili mevzuatına uygun olarak yapılan geçici
görevlendirmelerinde 1/1/2006–27/3/2009 tarihleri arasında gündelik, konaklama ve
ulaşım giderleri olarak fazla yapılan ödemeler hakkında borç çıkarılamaz, çıkarılmış olan
borç tutarlarının tahsilinden vazgeçilerek borç takibi işlemine son verilir.
Madde 65 – Bu kanun 1 Mart 1954 tarihinden itibaren mer'idir.
Madde 66 – Bu kanunun hükümlerini icraya İcra Vekilleri Heyeti memurdur.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 266
27 nci maddeye bağlı (1) sayılı cetvel 31
I inci Sütun II nci Sütun III üncü Sütun
Görev unvanları veya ay- Muayyen tarifeli taşıt ile seyahat Gayrimuayyen tarifeli taşıtlar la seyahat -
lık dereceler (Vapur-Tren) (Eskpres ve kuşet
ücretleri dahil)
——————————— —————————————— —————————————
1. Yurtdışı seyahatlerde, Yataklı vagon farkı dahil olduğu
uçaklarda birinci sınıf halde birinci mevki bilet ücreti.-
üzerinden seyahat giderleri- Yapılan hakiki yol masrafı.
ödenenler.
2. Aylık dereceleri 1 olan Yataklı vagon farkı dahil olduğu- Mutat ve ekonomik olan taşıtlara ait yol masrafı ve icap-
memur ve hizmetliler halde birinci mevki bilet ücreti- ve zaruret halinde kullanılacak diğer taşıtlara göre hakiki yol masrafı
ile 33 üncü maddenin b
bendine dahil olanlar
3. Yukarıda yazı olanların
dışında kalan aylık dereceleri- Mutat ve ekonomik olan taşıtlara ait hakiki yol masrafı
2-4 olan memur ve hizmetliler
ve hizmetliler. Birinci mevki bilet ücreti.
4. Aylık dereceleri 5 ve
daha aşağı derece olan Mutat ve ekonomik olan taşıtlara ait hakiki yol masrafı
memur ve hizmetliler. İkinci mevki bilet ücreti.
AÇIKLAMA:
1. Cetvelin 1 ,2 ve 3 üncü sıralarında gösterilenler uçakla seyahat edebilirler. Diğerlerinin uçakla seyahati zorunlu hallere
münhasır olmak ve dairelerince lüzum gösterilmesi veya tasvip olunması ile mümkündür: (1)
2. Muayyen tarifeli olmayan taşıtlarla seyahatte, "Mutat ve ekonomik olan taşıt" dan maksat, iki mahal arasında mutat olarak
otomobil, otobüs gibi taşıtlar işlemekte ise bunlardan ucuz olanıdır.
3. Yukarıdaki cetvele göre müstehak bulundukları mevki ücretinden fazla bir şey ödenmemek şartıyla, daha pahalı mevki ile
seyahat edilebilir.
4. Muayyen tarifeli taşıtlarda yemeksiz bilet ücreti; yemeksiz biletin temini mümkün olmadığı hallerde ise yemekli
bilet ücreti ödenir.
5. Özel otomobilleriyle seyahat edenlere, müstehak oldukları taşıt ücreti ile bu taşıta göre geçecek günler için
verilmesi gereken gündelikten fazla ödeme yapılmaz.
31 14/1/1988 tarih ve 311 sayılı KHK'nin 13 üncü maddesi ile değişik şekli
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 267
6245 SAYILI KANUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜKTEN KALDlRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ
GÖSTERİR LİSTE
Yürürlükten Kaldıran Mevzuatın
Yürürlükten Kaldırılan
Kanun veya Kanun Hükümleri Tarihi Sayısı Maddesi
2544 12/1/1959 7187 2
756, 1238, 1613, 1757, 2507, 3050, 3135, 4387, 5142, 5857, 5861, 6027, 6167,
6478, 6479, 6480, 6481, 7204 sayılı Kanunlarla 6245 sayılı kanunun 58 inci
maddesi, 4178,4805 ve 4988 sayılı kanunların Milletvekilleri ve Başkanlık Divanı
üyeleri ve İdare Amirleri ile ilgili hükümleri, Bakanlar Kurulunun 30/5/1960 günü
yürürlüğe giren 5/2 sayılı Kararının Bakanlarla ilgili hükmü ve bu kanuna aykırı
bilcümle hükümleri, 13/12/1960 159 8
6245 sayılı Harcırah Kanununun 41 inci maddesi ile bu Kanuna bağlı (2) sayılı
cetvel; 25/4/1963 tarih ve 226 sayılı Kanun; 22/6/1971 tarih ve 1416 sayılı,
13/1/1972 tarih ve 1511 sayılı Harcırah Kanununa Ek Kanunlar; 1765 sayılı
Üniversite Personel Kanununun değişik 13 üncü maddesi; 1319 sayılı Emlak Vergisi
Kanununun geçici 5 inci maddesi; 1309 sayılı Devlet Opera ve Balesi Genel
Müdürlüğü Kuruluşu Hakkında Kanunun 15 inci ve 5441 sayılı Devlet Tiyatrosu
Kuruluşu hakkında Kanuna 1310 sayılı Kanunla eklenen Ek 2 nci maddelerinin
"yurtiçi turne faaliyetlerine katılacaklara ödenecek harcırah yevmiyesinin tespitine
ilişkin" hükümleri 11/12/1981 2562 28
6245 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun/KHK Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
7145 – 3/7/1958
7187 – 22/1/1959
181 – 30/12/1960
159 – 31/12/1960
1416 – 25/6/1971
1511 – 15/5/1971 tarihinden geçerli olarak
19/1/1972
2562 – 1/3/1982
2851 9 uncu madde ile değiştirilen ek 1 inci maddedeki Milli Güvenlik Konseyi Üyeleri,
Yasama Organı Başkanı ve Yasama Organı üyeleri ile ilgili hükümleri,6/12/1983
Diğer hükümleri 18/6/1983
KHK-269 4. Maddesi 1/3/1987
Diğer hükümleri 2/2/1987
3371 – 1/1/1987 tarihinden geçerli olmak üzere
26/5/1987
KHK-311 – 29/2/1988
KHK-318 2 ve Geçici 2 15/4/1988
Diğer hükümleri 31/3/1988
KHK/336 – 5/8/1988
KHK/368 – 14/6/1989
KHK/451 – 10/9/1991
3814 5 ve 6 ncı maddeleri 1/1/1992
Diğer hükümleri 3/7/1992
4576 – 13/6/2000
4969 22/7/2003 tarihinden geçerli olmak üzere 12/8/2003
4970 — 6/8/2003
5335 10,13,24,33,45 27/4/2005
Geçici Madde 4 23/7/2004 tarihinden geçerli olmak üzere
27/4/2005
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 268
6245 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA
ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARLARININ YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHLERİNİ GÖSTERİR LİSTE
Değiştiren Kanunun/KHK’nin veya İptal
Eden Anayasa Mahkemesi Kararının
Numarası
6245 sayılı Kanunun değişen veya
iptal edilen maddeleri Yürürlüğe Giriş Tarihi
5411 33 1/11/2005
5436 33 24/12/2005
5538 10, 46 ve Geçici Madde 5 12/7/2006
5754 18 1/10/2008
5754 sayılı Kanunla değişik 5510 18/c ve 20 1/10/2008
5917 Ek Madde 2 ve Geçici Madde 10/7/2009
6004 13 13/7/2010 tarihinden otuz gün sonra
6083 33 10/12/2010
6087 33 18/12/2010
KHK/643 33 8/6/2011
KHK/646 33 10/7/2011
KHK/652 33 14/9/2011
KHK/663 33 2/11/2011
KHK/662 33 2/11/2011
6353 Ek Madde 3 12/7/2012
6495 33/b 2/8/2013
6496 15, 17 31/7/2013
6528 33 14/3/2014
6552 3
31/3/2014 tarihinden geçerli olmak
üzere yayımı
tarihinde
(11/9/2014)
Geçici Madde 4 11/9/2014
6586 33 3/2/2015
6645 33 23/4/2015
Anayasa Mahkemesi’nin 25/11/2015 tarihli ve
E.: 2015/13, K.: 2015/108 sayılı Kararı 33 15/12/2015
KHK/674 42 1/9/2016
6758 42 24/11/2016
6764 33 9/12/2016
KHK/680 8, 15, 17, 33 6/1/2017
7033 33 1/7/2017
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 269
HARCIRAH KANUNU SÖZLÜĞÜ
Aktarmasız Hareket Yeri Gidilecek yere aktarma yapmadan önce gitmeye başlanılan
nokta.
Amenejman Bir ormanın en iyi biçimde işletilmesi, değerlendirilmesi için
uygulanacak kuralların bütünü, ormanın bakımı, iyileştirilmesi,
ekonomik açıdan rasyonel hale getirilmesi.
Avans Alacağına sayılmak üzere önceden yapılan ödeme, öndelik.
Azami Had En yüksek sınır.
Bağlı Ortaklık 233 sayılı KHK/2.4 , Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası
iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait
olan işletme veya işletmeler topluluğudur.
Başvekil Başbakan.
Bilahare Sonra, sonradan, daha sonra.
Bilcümle Bütün, hep, hepsi.
Celp Getirtme, askerlik ödevini yapmaya çağırma, Kendi üzerine
çekme
Daimi Vazife Sürekli görev.
Daire Ülkenin bir amme hizmetini ve faaliyetini veyahut salahiyet
sahasını göstermek üzere hükmi şahsiyeti haiz olarak veya böyle
bir şahsiyeti olmaksızın ayrıldığı ikinci derecede taksimat
parçası. Belediye dairesi, mahkemenin kaza dairesi, intihap
dairesi gibi.
Düstûr Kanun, kaide, yasa, Devlet yasalarını içine alan kitap, genel
kural, baş yasa, yasalar dergisi.
Efrad Fertler, Bireyler
Erkanı Harbiye Genelkurmay Başkanı
Umumiye Reisi
Evrakı Müspite İspat edici belge, kanıtlayıcı belge, dayanak.
Evvel Emirde İlk önce, her şeyden önce.
Fahri Saygı için, övünç için kabul edilen, ücretsiz olarak yapılan,
şerefi için yapılan. Gönüllü, Karşılıksız
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 270
Ferma Gözlemek
Füru Çocuklar, torunlar, aşağı doğru soy.
Gayri Muayyen Tarifeli Tarifesiz, rastgele, hareket ve varış saatleri ile durak yeri belli
olmayan.
Hacet Gerek, ihtiyaç.
Harcırah Yol masrafı, yol gideri, yol harçlığı.
Hasıl Olmak Otaya çıkmak, türemek.
Hidrografi Su bilgisi
Hilafı hakikat Gerçek dışı, gerçeğe aykırı, yalan.
Hitam Son, bitim.
Hususi Bütçe Özel Bütçe. Yerel gider ve geliri kapsayan bütçe.
Hususi Ehemmiyeti Haiz Özel önem taşıyan.
İcra Vekilleri Heyeti Bakanlar Kurulu.
İdare Yönetim, idarenin hem kuruluş hem de faaliyet yönü
anlamındadır. Esas itibariyle hükümetçe belirlenen siyasal
amaçlar ve yasalar doğrultusunda, tarafsızlık ilkesi çerçevesinde,
gerekli kararları alan ve uygulayan kamu kuruluşları, Genel
Bütçe dışında idare edilen kamu tüzel kişileri.
İdarî Yönetimle ilgili, yönetsel.
İhtiyar Seçme, katlanma, isteğe bağlı.
İhtiyar Olunan Seçilen, tercih edilen.
İkametgah Bir kimsenin yerleşmek niyetiyle fiilen oturduğu yer, oturulan
yer.
İstihkak Hakkı olma, hak kazanma, hizmet karşılığı kazanılan para.
İstirdat Geri alma, Kurtarma
İştirak İktisadi devlet teşekküllerinin veya kamu iktisadi kuruluşlarının
veya bağlı ortaklıklarının, sermayelerinin en az yüzde onbeşine,
en çok yüzde ellisine sahip bulundukları anonim ortaklıklardır.
İta Ödeme.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 271
İta Amiri Devlet hizmetlerime ilişkin giderlerin ödenmesi hakkında
saymanlara yazılı emir ve izin veren kimse, ödeme amiri,
ödemeye (ödetmeye) yetkili kimse.
İttihaz Olunan Alınan, alınma, sayılan.
İzam Gönderme.
Kabili Haciz Haczi mümkün, haczedilebilen.
Kaza Yargı, yargılama.
Kesbi Katiyet Kesinleşme, kesinlik kazanma.
Kuruluş 233 sayılı KHK / 2.3 Kamu İktisadi Kuruluşu “Kuruluş”
sermayesinin tamamı Devlete ait olup tekel niteliğindeki mal ve
hizmetleri kamu yararı gözeterek üretmek ve pazarlamak üzere
kurulan ve gördüğü bu kamu hizmeti dolayısıyla ürettiği mal ve
hizmetler imtiyaz sayılan kamu iktisadi teşebbüsüdür.
Mahal Yer, yöre, mevzi.
Mahfuz Kalmak Saklı kalmak, korunmak, hariç olmak.
Mahsuben Alacağa sayılarak, hesabına sayılmak üzere.
Malumat Bilgiler.
Mebde Baş, başlangıç.
Men’i Muhakeme Yargılamaya gerek görmeme.
Mer’iyet Geçerlilik, yürürlük.
Mezkur Zikredilen, belirtilen.
Mezunen İzinli olarak, izin almış, izinli, bir iş için yetki verilmiş, yetkili.
Muayyen Tarifeli Tarifesi belli, tarifeli olan, hareket ve varış saatleri ile güzergahı
ve durak yerleri belli olan.
Muhik Haklı, geçerli, uygun, gerekli.
Mukabil Karşılık, bir şeye karşılık olarak yapılan, bir şeyin karşılığı olan.
Mukayyet Kayıtlı, sınırlı.
Muktazi Gerekli, gereken.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 272
Mutad Alışılmış, âdet olunmuş, normal.
Mutemet İtimat edilen, güvenilen.
Muvakkat Vazife Geçici Görev
Muvasalat Ulaşma, varma, varış.
Muvâzene Denge.
Mücbir Zorlayıcı, beklenmedik, öngörülemeyen.
Müessese 233 sayılı KHK / 2.4 Sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet
teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olup ona bağlı
işletme veya işletmeler topluluğudur.
Müfredat Ayrıntılar, bir bütünü oluşturan bireyler, isimlendirme,
fertlendirme.
Mülhak Katma, eklenmiş, bir bütüne sonradan katılmış.
Mülhak Bütçe Katma Bütçe. Giderleri, özel gelirleri ile karşılanan ve genel
bütçe dışında iare olunan bütçe.
Münferiden Tek başına, tek olarak.
Münteşir Yaygın, yayılmış.
Münteşiren hüküm Yayılarak hüküm sürmek, yayılarak icra etmek, yayılarak
etkisini göstermek
Ferma Olmak salgın şeklinde etkisini göstermek, salgın şekilde ortaya çıkmak,
salgın şeklinde gözlemek, gözlenmek.
Müstahak Hak etmiş, hak kazanmış, lâyık.
Müstenidat Dayanak.
Müstenit Dayanan, yaslanan.
Müştereken Ortaklaşa.
Mütalaa Görüş, uygun görüş.
Müteakip Takip eden, sonraki.
Müteallik İlişkin, ilgili.
Mütedavil Tedavülde bulunan, Elden ele gezen
Mütevellit Meydana gelmiş, ileri gelmiş, kaynaklanmış.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 273
Naklen Atama Kurumlar arası (bir kurumdan başka bir kuruma) atama.
Nazarı İtibar Dikkate alma, kabul etme.
Nispet Oran.
Nizâm-Nâme Tüzük.
Oşinografi Deniz bilimi
Ödenek Belli kimselere, görevleri sebebiyle verilen ve aylık, ücret
şeklinde tanımlanamayan para. Belediye Bakanı Ödeneği,
Milletvekili Ödeneği gibi.
Re’sen Kendiliğinden.
Refaket Arkadaşlık etme, birlikte bulunma, eşlik etme.
Reisicumhur Cumhurbaşkanı.
Salahiyet Yetki.
Sarfınazar Saymamak, vazgeçmek.
Seyyar Gezici.
Sureti Tediye Ödeme biçimi, ödeme şekli, ödeme tarzı.
Şümul İçine alma, kaplama, kapsama, kapsam.
Taalluk Etmek İlgili bulunmak.
Tadil Değiştirme, değişiklik.
Tahakkuk Gerçekleşme.
Tahvilen Atama Aynı kurumun değişik yerleri veya değişik birimleri arası atama.
Takarrür Karar verilme, kararlaştırılma.
Tanzim Düzenleme.
Tebdil Değişme, değiştirilme.
Tebeyyün Belli olma, ortaya çıkma.
Tecavüz Etmek (Etmemek) Aşmak (Aşmamak)
Teçhiz Donatma, donatım.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 274
Tediye Ödeme, ödemek.
Teferruat Ayrıntılar.
Tekabül Karşılık gelmek, karşılık olmak, bir şeyin yerini tutmak.
Tekfin Kefenleme.
Tenzil(li) indirim(li), indirme, azaltma.
Terfik Bir kimseyi arkadaş olarak yanına alma, arkadaş olarak yanına
bir kimse verilme, refakatlandırma.
Tertip Edilme Düzenleme.
Teslim-Tesellüm Teslim etme, teslim alma. Bir şeyi verme, bir şeyi alma.
Tesviye Ödeme, verme, ödemek.
Teşebbüs Ekonomik ve ekonomik olmayan amaçları gerçekleştirmek
amacıyla kurulan ve müteşebbis (girişimci), sermaye ve emek
öğelerinden oluşan birlik, girişim.
233 sayılı KHK / 2.2. İktisadi Devlet Teşekkülü “Teşekkül”,
sermayesinin tamamı Devlete ait iktisadi alanda ticari esaslara
göre faaliyet göstermek üzere kurulan, kamu iktisadi
teşebbüsüdür.
Teşekkül Kuruluş, örgüt, oluşma.
233 sayılı KHK / 2.2. İktisadi Devlet Teşekkülü “Teşekkül”,
sermayesinin tamamı Devlete ait iktisadi alanda ticari esaslara
göre faaliyet göstermek üzere kurulan, kamu iktisadi
teşebbüsüdür.
Tevakkuf Durma, duraklama, eğleşme, bekleme.
Tevdi Etmek Göndermek
Tevfikan Uyarak, uygun olarak.
Tevsik Belgelendirme, vesikalandırma.
Uhde Üstünde olmak, üzerinde olmak, üstüne almak.
Umumi Muvazene Genel denge, Genel Bütçe.
Usûl Bir kimsenin ana-baba, dede-nine ve yukarı doğru üst soyu.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 275
Vaki Olan, olmuş.
Varîd Gelen, vasıl olan, gerçek olan, var olan.
Vekalet Bakanlık.
Vuku Bulmak Gerçekleşmek, vaki olmak, olmak, meydana gelmek.
Vürut Geliş, gelme.
Zail Olmak Ortadan kalkmak, yok olmak.
Zati Kişisel, kişiye özel.
Zevat Zatlar, kişiler.
Zimmet Üzerinde para olmak, üzerine para geçirmek.
Ziyade Fazla olmak, çok.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 276
KAYNAKÇA:
Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergileri
Danıştay Dergileri
Sayıştay Dergileri
Sayıştay Mali Hukuk Dergileri
Yargıtay Kararlar Dergileri
Maliye Bakanlığı Tebliğleri
http://www.ist-def.gov.tr/sss/muhasebe/harcirahss.htm
Usta, Osman: Sorulan ve Yanıtlarıyla Harcırah Kanunu, Adım
Yayıncılık, 1992.
Usta, Osman: Harcırah Kanunu ve Uygulaması Sorular ve
Yanıtlarıyla Yetkin Yayınları 3. Baskı Ankara 2001
Önel, Ragıp: Harcırah Kanunu
Pınar, İbrahim: Açıklamalı İçtihatlı Devlet Memurları Kanunu
Şerhi, Seçkin Yayınevi, 2001.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 277
6245 S. HARCIRAH
KANUNU
1)SEYYAR GÖREV TAZ. (6245 SK. MD 49) 2)ARAZİ TAZMİNATI (6245 SK. MD 50)
memuriyet mahalli dışında ve belirli bir görev bölgesi
içinde fiilen gezici olarak görev yapan memur ve
hizmetlilere aylık/kadro derecelerine göre müstehak
oldukları yurtiçi gündeliklerinin üçte biri günlük
tazminat olarak verilir. Takip memuru, gezici sağlık
memuru, ebe, orman muhafaza memuru, koruyucu,
koruma memuru, posta dağıtıcısı, hat bakıcısı,
tahsildar, gezici başöğretmen vb. M.Bakanlığı vizeli
cetvelinde yer alanlar
Kanunda gösterilen memur ve hizmetlilere asıl görevlerinin
bulunduğu il/bölge sınırları içinde her türlü arazi üzerinde
fiilen çalıştıkları günler için Bütçe Kanunu H cetvelindeki
tutar ödenir
Kimlere ödenir:
Orman Genel Müdürlüğü personeli, harita, orman,
ağaçlandırma, Arazi üzerinde çalışan tapu kadastro
personeli, toprak, maden işlerinde çalışanlar
ÖDENMESİ GEREKEN ÖDENMESİ GEREKEN
A-) Müstehak aylık/kadro derecesinin 1/3 Tazminat A-) II. Bölümdeki Arazi Üzerinde Çalışanlara Verilecek
Tazminatlar (Madde 50) bölümdeki yevmiye ödenir. B-) yol masrafı (mutat taşıta fiilen ödenen tutar)
SÜREKLİ GÖREV YOLLUĞU (6245 SK. MD
9,10,24)
GEÇİCİ GÖREV YOLLUĞU (6245 SK. MD 14,18,42)
1) Yurtiçine veya yurtdışına naklen atanan memur ve
hizmetlilere
1) Yurtiçine veya yurtdışına geçici olarak görevlendirilen
memur ve hizmetlilere
2) Kadro dolayısiyle açıkta kalan veya Bakanlık emrine
alınan memur ve hizmetlilere
2) kurumlarca açılan dava sebebiyle davalı olarak başka bir
yere gönderilenlerden lehinde netice hasıl olanlara;
3) vekalet namı altında asaleten gönderilen ve vekalet
müddeti belli olmıyan
3) Memuriyet merkezlerinin bulunduğu mahal dışındaki bir
vazifeye vekaleten gönderilenlere
Fiilen oturduğu mahalden gayrı bir yere açıktan vekaleten
gönderilenlere (yalnız gidiş ve dönüşleri için) ve geçici kaza
selahetiyle gönderilenler
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 278
1-) YEVMİYE : 1-) YEVMİYE :
a)Yurt içi: 6245 Md. 33' e göre MYB. Kanununa ekli
H Cetveli esas alınır.
a)Yurt içi: 6245 Md. 33' e göre MYB. Kanununa ekli H
Cetveli esas alınır.
Verilecek azami süre
İlk 90 gün tam takip eden 90 için 2/3, sonrası
için yevmiye ödenmez.
b)Yurt dışı: 6245 Md. 34' e göre BKK na ekli Cetvel
esas alınır.
b)Yurt dışı: 6245 Md. 34' e göre BKK na ekli Cetvel
esas alınır.
b-2) Diğer ülkeler için; BKK na ekli diğer Cetvel
esas alınır.
b-1) Kuzey Kıbrıs için; BKK na ekli KKTC ait Cetvel esas
alınır.
b-2) Diğer ülkeler için; BKK na ekli diğer Cetvel
esas alınır.
b-2-1) İlk çıkıştaki on gün için yevmiye %50
arttırımlı
c) verilecek azami süre
İlk 180 gün tam takip eden süreler için 2/3
2-) YOL MASRAFI
:
(6245 Md. 27, 29 ve Kanuna ekli
1 Sayılı Cetvel)
2-) YOL MASRAFI : (6245 Md. 27, 29 ve Kanuna ekli 1
Sayılı Cetvel)
a)Yurt içi: a)Yurt içi:
Mutat nakil vasıta ücreti Mutat nakil vasıta ücreti
b)Yurt dışı: b)Yurt dışı:
1) Tren için (1-4 dereceler 1.derece, diğerleri
2. derece
1) Tren için (1-4 dereceler 1.derece, diğerleri 2.
derece
2) Uçak için; 29. Maddede sayılanlar 1.
derece, diğerleri turistik tarife esas alınır.
2) Uçak için; 29. Maddede sayılanlar 1. derece,
diğerleri turistik tarife esas alınır.
3) Vapur 3) Vapur
4) ikametgah-terminal(istasyon,iskele) arası
mutat taşıt ve hamal ücreti de ilave edilir.
4) ikametgah-terminal(istasyon,iskele) arası
mutat taşıt ve hamal ücreti de ilave edilir.
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 279
3-) AİLE MASRAFI
:
(6245 SK. MD. 44) 3-) KONAKLAMA:
Aile masrafı, aile fertlerinden her biri için
memur veya hizmetlilerin bu Kanuna göre
müstehak oldukları taşıt ücreti ile
gündeliklerinden oluşur.
a)Yurt içi:
Denetim elemanları
için;
Arttırılmış yevmiyesinin
%50 fazlasına kadar
(görev süresince)
3-1) Taşıt ücreti Aile sayısında sınır yoktur
3-2) Yevmiye Aile sayısında sınır yoktur Diğer memur/
hizmetliler
İlk 10 günyevmiyesinin
%50 fazlası
Sonraki 80 gün
yevmiyenin %50’si
Sonraki 90 gün
yevmiyenin %40
4-) YER DEĞİŞTİRME MASRAFI :(6245 SK. MD.
45,46,47)
b)Yurt dışı:
a)Yurt içi:
a) sabit unsur 1) Memurun ilk on günü için; arttırılmış yurtdışı
yevmiyenin %40 nı aşması halinde aşan kısmın
%70'i ödenir. a-1) memur için 20 katlı yevmiye
a-2) ailesi için 10 katlı yevmiye/kişi
En fazla 40 kat ödenir. 2) Bu konaklama günlük fark ödemesinin günlük
sınırı kendi yevmiyesinin
1-3 sütundakiler için %100
b) değişken unsur 4-6 sütundakiler için %80
b-1) memur için 7-10 sütundakiler için %70'
yevmiye*km*%5 lik kısmını aşamaz
b-2) ailesi memur ise
yevmiye*km*%2,5
b)Yurt dışı:
[T.C. Sayıştay Başkanlığı-Eğitim Grubu Harcırah Ders Notları] Sayfa 280
a) sabit unsur
a-1) memur için 20 katlı yevmiye
a-2) ailesi için 8 katlı yevmiye/kişi
En fazla 32 kat ödenir.
b) değişken unsur
b-1) memur için
yevmiye*km*% 0,7
b-2) ailesi memur ise
b-2-1) Her ikisi de aynı şehirde iken tayin edilmiş
ise;
yer değiştirme sadece birisine verilir.
b-2-2) Her ikisi de farklı şehirde iken tayin
edilmiş ise;
yer değiştirme ayrı ayrı verilmesi gerekir.
b-3) Kuzey Kıbrıs için;
Yevmiyeler %50 arttırılarak hesaba dahil
edilir.