Groepsprocessen en Groupware
• (Samen)Werken in Groepen
• Groepsprocessen
• Communicatie
• Sociale interactie
• Coordinatie
• Cooperatie
• Leren en kennis delen
• Activity Theory
(Samen)Werken in Groepen
Hoe ‘groep’ zijn we hier eigenlijk?
• Wederzijdse afhankelijkheid in doelen en taakuitvoering
• Intensiteit interactie
• Duur interactie
• Formeel lidmaatschap
• Omvang
Standaard Adressering Permanent Context Thematisch Tele-presence
Email + 1/1;1/n + - - -
Mailinglijst + 1/n;n/n + - (+) +/- -
BBS - n/n + (-) + + +
Chat - 1/1;n/n - (+) +/- +/- +
MUD/MOO - n/n - (+) +/- +/- ++
Swaak,Mulder e.a.(2000)
Team - community
Afstemming groep - groupware
Team Community
Resources Task-relatedOn Demand
Task-exceeding At Supply
Access Work or study group (+ tutor)
(Semi-)Public
Tools Task-related Related to identity-building and social activities
Goal Setting Convergent goal setting Divergent goal setting
Conceptual Boundaries
Collaborative space(s) strictly confined by work group and task Temporally bounded conversation
Collaborative space(s) roughly confined by network and common interestsOn going conversation
Samenwerken in Groepen: Effectiviteit
Wanneer is teamwerk volgens jou effectief?
Effectiviteit van teams volgens Input - Process – Output modellen:
• een goed product
• een goed functionerende groep
• individuele beloning
Wat is er nodig om teamwerk effectief te maken?
Volgens IPO – modellen:
• Voorwaarden:
• Omgeving: management, autonomie, erkenning, training
• Groep: heldere gemeenschappelijke doelen en taken, samenstelling, leiderschap, motivatie, gedeelde waarde en kennis
• Middelen: goed afgestemde materiële ondersteuning
• Processen:
• Taakactiviteiten: gemotiveerde taakinspanning, adequate strategieën, goede coördinatie, delen van informatie
• Groepsactivteiten: goede communicatie, betrokkenheid
Bruikbaarheid IPO-modellen bij implementatie Groupware kan zijn:
• Voorwaarden:
• Omgeving: ondersteuning management?
• Groep: cultuur, attitude, vaardigheden, structuur?
• Middelen: infrastructuur, ondersteuning(sorganisatie)?
• Processen:
• Taken: goede match in type activiteiten, media, snelheid, kwaliteit?
• Groepsactiviteiten: goede en flexible ondersteuning groepsprocessen, bij invoering aandacht voor creëren motivatie, betrokkenheid, samen leren
problemen taakomgevingexterne stimuli
interpersoonlijke problemen
individuele productiviteit-----------------meerwaarde samenwerking
groeps
produc-
tiviteit
taakbeloning
interpersoonlijke
beloning
taakgedrag
relationeel gedrag
bron problemen groepsactiviteiten output beloning
IPO-model voor evalueren van beslissen in groepen
identify
objectives
eventsassessment
situation
identify
alternatives
assessment
consequenceschoice
information base
Vergelijk bijvoorbeeld met beslissingsmodel in Functionele Theorie:
1. friendly (3%)
2. dramatizes (6%)
3. agree (11%)
4. gives suggestion (5%)
5. gives opinion (19%)
6. gives information (25%)
7. asks for information (5%)
8. asks for opinion (3%)
9. asks for suggestion (1%)
10. disagree (4%)
11. shows tension (5%)
12. unfriendly (3%)
Problems:
• communication
• evaluation
• control
• decision
• tension reduction
• reintegration
Bales (1950, 1970,1979)
dominant - submissive
(upward -downward)
instrumental - emotional
forward - backward
friendly - unfriendly
(positive - negative)
Role Emergence Theory UPF, BalesRoles:
• task leader
• social-emotional leader
• central negative
• tension releaser
• information provider
Samenwerken in Groepen: Evolutie
Time Interaction Performance Theory
Functions
Modes
Production Member support
Well being
I
Inception Assignment
Member particpation choice
Group interaction choice
II
Problem Solving
Technical Problem Solving
Position/ Status attainments
Role network definition
III
Conflict Resolution
Policy Conflict resolution
Contribution/payoffs relations
Power/ Payoff distribution
IV
Execution Performance Participation Interaction
Groepsprocessen: Communicatie
Gemedieerde communicatie heeft specifieke mogelijkheden en beperkingen t.a.v coordinatie proces en inhoud van communicatie, bij het opbouwen van Common Ground.
Grounding karakteristieken van media maken bepaalde grounding mechanismen namelijk (on)mogelijk:
• bevestiging• relevante volgende beurt• aandacht• wijzen• letterlijk herhalen of spellen
I Coordinatie proces en inhoud
1.A: Well, that young gentleman from the parkB: Joe Joe Wright you mean?...(laughs)A: yes (laughs) yesB: God, I only saw him twice before
2.A: How would you describe the color of this flowerB: You mean this one A: MmB: It’s off yellow
II
Aan: DekDak BV, t.a.v. de heer J. JansenStraatweg 12, 1212 AA Utrecht
Utrecht, 12 september 2002Ref.: CM0902
Geachte heer Jansen,n.a.v. uw rekening van 31 augustus j.l. deel ik u hierbij mede dat ik het genoemde bedrag van € 1750,- niet zal voldoen, totdat de reparatie naar van het dak van ons pand te Middenweg 25, Utrecht, behoren is uitgevoerd.Reeds een week geleden hebben wij u schriftelijk medegedeeld dat de dakpannen opnieuw zijn gaan schuiven waardoor er lekkage is ontstaan. (ref. CM0901).Wij rekenen erop dat u binnen een week de afgesproken werkzaamheden (zie de offerte van 15 juli 2002) alsnog naar behoren uitvoert. Indien u niet aan deze eis voldoet zullen wij in overleg met onze juridische afdeling de reparatie op uw kosten door een ander bedrijf laten uitvoeren, en tevens alle schade die ontstaat als gevolg van de lekkage op u verhalen.
Hoogachtend,E.B. Huisman, Apestaart BVMiddenweg 251111 AA Utrecht
III
Date: Thu, 12 Sep 2002 11:07:01 +0200 To: [email protected]: "E. B. Huisman " <[email protected]> Subject: puinhoop
Jan,dit is onacceptabel. Als je niet deze week nog komt om de puinhoop die je hier hebt aangericht te herstellen gaat het je veel geld kosten. Eva
Analyseer of/hoe er in Groupware systemen en CMC oplossingen worden gezochtvoor het optimaliseren van 3 typen informatie die grounding ondersteunen:
• non-verbale informatie
• object informatie
• situationele informatie (awareness):
• activiteit• beschikbaarheid• voortgang• externe gebeurtenissen• achtergrond (perspectief)
Groepsprocessen: Sociale interactie
• Sociale interactie: vitaliteit, continuïteit, werklimaat
• Vertrouwen: voorspelbaarheid betrouwbaarheid verwachting
levert op: goed groepsklimaat, verlaging transactiekosten, in acht nemen van organisationele autoriteit
• Cohesie: aantrekkingskracht op basis van perceptie gemeenschappelijke kenmerken zelfcategorisatie, of sociale identiteit
• CMC: deindivuatie-effecten
Groepsprocessen: Cooperatie versus competitie
• vooral bij complexe taken doen cooperatieve teams het beter dan competitieve (Theory of Constructive Controversy)
• aanschaf van groupware op zich geen reden voor cooperatie!!!
• groupware kan soms competitie met zich mee brengen (teams op afstand)
• taakcircumplex (McGrath 1994): taken zijn meer of minder cooperatief van aard: denk aan taak – media match
Groepsprocessen: Coordinatie
Definitie:
afstemmen van afhankelijkheden in doelgerichte activiteiten m.b.t. allocatie, planning en integratie van taken van individuen of groepen
Taakafhankelijkheden brengen specifieke rolverdelingen met zich mee:
• pooled interdependance: min of meer op zich staande gelijkvormige taken
• sequential interdependance: input ene taak is output voor andere
• mutual interdependance (cooperatie): verschillende expertises, subtaken
• team interdependance (collaboratie): samen zonder rolverdeling aan complete taak
Stem gebruik van groupware systeem af op type afhankelijkheid!
Categoriën van coordinatiemechanismen en Groupwareondersteuning
Coordinatiemechanisme Groupware
supervisie communicatie, informatie, cooperatie, coordinatie
standaardisatie taken workflow, informatie
standaardisatie vaardigheden
communicatie, informatie (training)
standaardisatie output informatie, communicatie
overleg communicatie, cooperatie, coordinatie
standaardisatie normen en waarden
communicatie, informatie, cooperatie, coordinatie, sociale ontmoetingen (CSS)
Groepsprocessen: Leren en kennis delen
• Informatie -- Kennis
• Expliciete kennis -- Impliciete kennis
• Gestandaardiseerd leren – Gesitueerd leren
Welk systeem kies je?
Welke vorm van leren past bij invoering bepaald type groupware
in een bepaalde omgeving?
groepsprocessen
Communicatie• grounding – tool• info-type - tool
Evolutie• fase - tool
sociale interactie• cultuur – tool• sociabiliteit
cooperatie• taak – tool• cooperatie of
competitie
coordinatie• transactietypen• mechanisme - tool• rollen – tool
kennis delen• leervorm - tool
taak, omgevingeffectiviteit:• product• groep• individu
Evalutatie
Activity Theory
Menselijke activiteit is complex:
• Wordt gemedieerd door artefacten: taal, symbolen, tools:
• denken, handelen worden geëxternaliseerd in en gevormd door artefacten
• In de context van een collectief:
• doelen worden ontleend aan normen en waarden
• resultaat individu wordt gerealiseerd in resultaat collectief
• resultaten worden gerealiseerd in een taakverdeling
artefacts
subject object(ive)
rules community roles
actions
operationsoutcome
Activity
Dynamiek in activiteitensystemen:
Co-constructie nieuwe activiteit
Co-operatie nieuwe actie
Co-ordinatie operatie
doel
middelreflectie middel
reflectie doel
Commerciële ontwikkeling neuromagnometer (MEG)
BioMag Lab:facilitatie technicusontwikkeling verpleegkundigeonderwijs studenten
Low Temp Lab:fundamenteel onderzoek artsonderwijs onderzoekers
studenten
Neuromagontwerp en ontwikkeling technicicommercieel product commerciële staf
Ziekenhuisen
Klinisch onderzoek artsentoegankelijkegestandaardiseerderegistratie en arts-interpretatie onderzoekers
Netwerk Klant
?
?
?
Richtlijnen ontwerp en implementatie:
• Requirements zijn ‘emergent’
• Analyseer verstoringen, problemen: mogelijkheden tot ontwikkelingen
• Analyseer samenhang in een activteit: externalisatie
• Analyseer netwerken van activiteitensystemen op inconsistenties: mogelijkheden nieuwe samenwerking