7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 1/60
1
D! VÒNG TH" M N#M, SÁU C$NH
MÃ: H16
A. %&t v'n ()
Hóa h!c d" vòng có # ngh $ a lí thuy%t c&ng nh' th(c t% r )t to l* n, c&ng v* i
s( phát tri+n nhanh chóng c,a hóa h!c h-u c. , hóa h!c các h/ p ch)t d" vòng
c&ng 0'/ c nghiên c1u và 1ng d2ng trong nhi3u nghành khoa h!c, k $ thu4t c&ng
nh' trong cu5c s6ng 07c bi8t 0'/ c phát tri+n m9nh m: trong h. n n,a th% k ; nay.
V* i nh-ng # ngh $ a 0ó mà hóa h!c các h/ p ch)t d" vòng 0'/ c quan tâm
nghiên c1u b< i nhi3u các nhà hóa h!c h-u c. trong các l $ nh v(c khác nhau nh':
Hóa d'/ c, ph=m nhu5m, hóa sinh, t>ng h/ p h-u c. … Trong các 03 thi ch!n h!c
sinh gi?i c) p Qu6c gia, Qu6c t%, ki%n th1c v3 các h/ p ch)t d" vòng ngày càng
chi+m m5t l'/ ng 0áng k +, tuy nhiên nh-ng tài li8u v3 hóa h!c các h/ p ch)t d"
vòng còn ít và ch, y%u vi%t cho các nhà khoa h!c nghiên c1u chuyên sâu. V* i
h!c sinh THPT thì tài li8u v3 các h/ p ch)t d" vòng còn ít, vi8c h!c t4 p c,a các
em v3 chuyên 03 d" vòng còn g7 p nhi3u khó kh@n. Trên c. s< 0ó chúng tôi l(a
ch!n chuyên 03 “hóa h!c các h/ p ch)t d" vòng” v* i m2c 0ích có thêm m5t phAn
nh? tài li8u giúp các em h!c sinh trong vi8c h!c t4 p phAn các h/ p ch)t d" vòng.
Tuy nhiên ki%n th1c v3 các h/ p ch)t d" vòng r )t l* n, v* i khuôn kh> c,a
chuyên 03 này chúng tôi ch; b'* c 0Au tìm hi+u 09i c'. ng v3 các h/ p ch)t d"
vòng và các d" vòng th. m n@m, sáu c9nh.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 2/60
2
B. N*I DUNG
I. %$I C+" NG V, CÁC H- P CH.T D! VÒNG
I.1. %/nh ngh 0 a và phân lo1i.
I.1.1. %/nh ngh 0 a.
H/ p ch)t d" vòng h-u c. (hay th'B ng g!i là h/ p ch)t d" vòng) là nh-ng
h/ p ch)t m9ch vòng, trong vòng 0ó ngoài cacbon ra còn có m5t nhay nhi3u
nguyên tC khác cacbon (hay g!i là d" tC).
I.1.2. Phân lo1i.
+ Phân lo9i theo kích th'* c c,a vòng: D" vòng 3 c9nh, 4 c9nh, 5 c9nh…
+ Phân lo9i theo 07c tính c,a vòng: D" vòng no, d" vòng không no, d" vòng
th. m… Ví d2:
I.2. Danh pháp các h3 p ch't d/ vòng.
I.2.1. Danh pháp thông th45 ng.
+ Danh pháp thông th'B ng xu)t phát tD nguEn g6c ho7c tính ch)t c,a h/ p ch)t
trong thiên nhiên.
Ví d2:
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 3/60
3
M !t s" ch# t có tên thông th$% ng quy $& c
I.2.2. Danh pháp h6 th7ng (7i v8 i h3 p ch't (9 n vòng
(Danh pháp Hantzsh-Widman).
+ Theo danh pháp này tên g!i c,a d" vòng gEm hai phAn:
- PhAn ti% p 0Au ng- ch; tên các d" t6 (nhi3u d" t6 gi6ng nhau ta dùng ti% p0Au ng-: 0i, tri, tetra…)
- PhAn thân ch; khung vòng, 05 l* n c,a vòng no ho7c ch'a no có s6 n6i
0ôi l* n nh)t.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 4/60
4
+ Cách (ánh s7:
- D" vòng có 1 d" tC thì 0ánh s6 1 cho d" t6 ti% p t2c 0ánh ng'/ c chi3u kim
0Eng hE. Quy tác này c&ng 0'/ c áp d2ng 06i v* i h8 vòng ki+u benzo gEm m5t
vòng benzen ghép v* i m5t d" vòng ch1a m5t d" t6.
- D" vòng có nhi3u d" t6 thì 0ánh sao cho t>ng s6 ch; các d" t6 là nh? nh)t
( n%u có nhi3u d" t6 khác nhau thì th1 t( 'u tiên là: O > S > N > P).
D" vòng có nhi3u d" t6 cùng lo9i thì dùng các ti% p 0Au ng- di, tri, tetra 0+
ch; s6 l'/ ng các d" t6 cùng lo9i.
Ví d2:
- H8 ng'ng t2 ki+u 0ibenzo thi 0ánh s6 bFt 0Au tD 0;nh trên c,a vòng bên
phGi r Ei ti%n theo chi3u kim 0Eng hE quanh h8 0a vòng ho7c 0ánh tD 0;nh d'* i
c,a vòng bên phGi r Ei ti%n ng'/ c theo chi3u kim 0Eng hE quanh h8 0a vòng.
Ví d2:
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 5/60
5
- Khi h8 th6ng vòng có s6 nôi 0ôi c(c 09i 0ã 0'/ c no hóa dAn, các g!i tên
nh' sau:
V" trí c,a nguyên t6 bão hòa 0'/ c 0ánh s6 kèm theo ti% p 0Au ng-
(preffixe) H và g!i tên c,a d" vòng ch'a no (v* i s6 n6i 0ôi c(c 09i) t'. ng 1ng.
Ví d2:
- Cách g!i tên nh' th% này không áp d2ng cho các g!i tên theo danh pháp
thông th'B ng.
Ví d2:
I.2.3. Danh pháp c:a th6 th7ng vòng ng4 ng t2.
- PhAn l* n các h/ p ch)t d" vòng 03u ch1a hai nhay nhi3u vòng ng'ng t2
v* i nhau. M5t s6 h/ p ch)t d" vòng ng'ng t2 0ã có tên thông th'B ng quy '* c. Nh'ng phAn l* n các h/ p ch)t d" vòng lo9i này 0'/ c g!i theo danh pháp h8 th6ng
0+ dH dàng khi sC d2ng.
- Tên g!i các d" vòng ng'ng t2 phGi xu)t phát tD nguyên tC chung thu5c
cG h8 th6ng vòng.
- Tên g!i d" vòng ng'ng t2 0'/ c g!i bIng cách k %t h/ p tên g!i c,a các d"
vòng riêng bi8t.Ví d2:
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 6/60
6
I.2.3.1. Nguyên t;c g<i tên.
Bi%t cách ch!n và g!i tên các thành phAn ng'ng t2 v* i nhau.
- Tên g!i các thành phAn ng'ng t2 phGi là tên g!i thông th'B ng 0ã 0'/ c
quy '* c. N%u h/ p ch)t d" vòng ch'a có tên thông th'B ng quy '* c thì d" vòng 0ó
g!i theo tên h8 th6ng Hantzsch – Widman. Vòng l* n có tên thông th'B ng quy
'* c s: 0'/ c ch!n 'u tiên.
Ví d2: trong h8 th6ng vòng ng'ng t2 có ch1a vòng indol và pyrrol thì
indol s: 0'/ c ch!n h. n là pyrrol.
- Tên g!i c,a d" vòng ng'ng t2 có hai thành phAn, thành phAn c. s< và
thành phAn th1 hai.
Ví d2: Pyrrolo[1,5-a]pyrimidin thì pyrimidin là thành phAn c. s< . Pyrrol
là thành phAn th1 hai
I.2.3.2. Cách ch<n ph=n c9 s> theo nguyên t;c sau.
- N%u d" vòng ch; có m5t thành phAn N: ch!n thành phAn c. s< có nit. .
Ví d2:
- N%u d" vòng không có nit. : ch!n thành phAn c. s< là vòng có d" t6 cao h. n.
Ví d2:
- N%u vòng ng'ng t2 có s6 vòng l* n h. n hai vòng : ch!n thành phAn c. s<
ch1a s6 vòng l* n nh)t.
Ví d2:
- N%u hai vòng có 05 l* n khác nhau : ch!n vòng l* n nh)t là thành phAn c. s< .
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 7/60
7
Ví d2:
- Các vòng ch1a d" t6 khác nhau : ch!n vòng có d" t6 nhi3u nh)t là thành phAn c. s< .
Ví d2:
- Có s( khác nhau v3 s6 lo9i d" t6 trên hai vòng : ch!n vòng có nguyên tC v* i v" trí l* n nh)t là thành phAn c. s< .
Ví d2:
Trong ví d2 này vòng oxazol ch1a oxi có th1 t( 'u tiên h. n l'u huJnh
trong vòng thiazol.
- Thành phAn c. s< là vòng có d" t6 0'/ c 0ánh s6 nh? h. n.
Ví d2:
I.2.3.3. C'u t1o ti?p (=u ng@ .
- Tên c,a thành phAn th1 hai là ti% p 0Au ng- c,a thành phAn c. s. . C)u
t9o ti% p 0Au ng- bIng cách thêm ch- “O” sau tên g!i c,a d" vòng th1 hai.
Ví d2:
Tên d" vòng là pyrazin thì c)u ti% p 0Au ng- là pyrazino.
Tên d" vòng là pyrol thì ti% p 0Au ng- là pyrolo.
- Có m5t s6 ngo9i l8 v3 ti% p 0Au ng-.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 8/60
8
BGng. M5t s6 ngo9i l8 v3 ti% p 0Au ng-
I.2.3.4. Kí hi6u và g<i tên.
Các c9nh trong thành phAn c. s< 0'/ c kí hi8u bIng các ch- cái a, b, c, d ..
theo chi3u 0ánh s6. Các nguyên tC t9o vòng c,a thành phAn th1 hai 0'/ c 0ánh
bIng các ch- s6 1, 2, 3…(nh' 0ánh s6 d" vòng). C9nh chung c,a cG hai vòng
0'/ c g!i theo ch- s6 c,a thành phAn th1 hai và ch- cái c,a thành phAn c. s< t)t
cG 07t trong d)u ngo7c vuông.
Ví d2 1:
Ch!n oxazol là thành phAn c. s< vì oxazol có ch1a O 'u tiên h. n N trong
imidazol.
Ví d2 2:
Ch!n pyridazin là thành phAn c. s< vì pyridazin là vòng l* n h. n vòng
imidazol.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 9/60
9
II. M*T SA PH+" NG PHÁP CHUNG TBNG H- P D! VÒNG.
II.1. Ph49 ng pháp dùng phCn cDng.
- C5ng 0óng vòng ki+u 2+1 ! 3.
- C5ng 0óng vòng ki+u 2+2! 4.
- C5ng 0óng vòng ki+u 3 + 2 ! 5.
- C5ng 0óng vòng ki+u 4 + 1 ! 5.
- C5ng 0óng vòng ki+u 4 + 2 ! 6.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 10/60
10
II.2. Ph49 ng pháp (Eng phân hóa các liên k ?t.
Ph'. ng pháp này ch, y%u dùng 0+ t>ng h/ p các d" vòng có s6 c9nh l* n,
tD 7 c9nh tr < lên
II.3. Ph49 ng pháp ng4 ng t2 enamin
- Enamin là các h/ p ch)t ch1a liên k %t 0ôi < v" trí ,! " , chúng có khG
n@ng phGn 1ng t6t. Các enamin 0'/ c dùng nhi3u trong t>ng h/ p h-u c. nóichung và d" vòng nói riêng.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 11/60
11
III. D! VÒNG N#M C$NH - PIROL, FURAN, THIOPHENE
III.1. %&c (iFm c'u trúc, tính ch't vGt lH.
III.1.1. %&c (iFm c'u trúc
CG 3 h/ p ch)t trên 03u có dien liên h/ p, d(a vào 05 dài liên k %t trong d"
vòng th. m và không th. m, d(a vào n@ng l'/ ng c5ng h'< ng th(c nghi8m,d(a
vào 07c tr 'ng v3 c)u t9o qua các giá tr " v3 ph> tC ngo9i,cho th)y các h/ p ch)t
trên 03u có tính th. m.
So sánh tính th. m c,a các d" vòng so v* i benzen:
Benzen > thiophen > pyridin > pyrol > furan
Nguyên tC C c,a pyrol giàu 0i8n tC h. n và có tính ái nhân h. n C c,a liên
k %t 0ôi
Dãy c# u trúc c!ng h$' ng:
!
"#$%& '()*+(,&
-
+.$*/
0
1
2! !
""
2 2 2 2
(I)
(II) (III) (IV) (V)
C)u t9o (I) là c)u trúc c. bGn, c)u t9o (III), (IV) là c)u trúc c5ng h'< ng b3n.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 12/60
12
III.1.2. Tính ch't vGt lí.
Pirol là ch)t l?ng không màu. Ki+m sôi 130 ~ 1310C, kh6i l'/ ng riêng:
0,9691 (20,40C). Ít tan trong n'* c, dH tan trong etanol, ete và các dung môi h-u
c. khác.
Furan là ch)t l?ng không màu. Có mùi 07c bi8t. Có gây mê và kích thích
y%u, r )t dH cháy. K'B ng hô h) p có th+ gây ra 0au 0Au, chóng m7t, buEn nôn và
suy hô h) p. Ki+m sôi 31,36°C.
Thiophene là ch)t l?ng không màu. Ki+m nóng chGy -380C, nhi8t 05 sôi
840C, kh6i l'/ ng riêng 51g/cm3.
So sánh nhi!t "# sôi: Furan < Thiophen< Pirol.
III.2. Tính ch't hóa h<c.
Tính ch$ t chung: Tính th% m.
- DH tham gia phGn 1ng th% ái 0i8n tC
- Khó tham gia phGn 1ng c5ng
-
Khó b" oxi hoá
Tính ch$ t d & t ' .
-
Tùy vào s( tham gia c,a electron p c,a d" t6 vào h8 th6ng th. m nên tính
ch)t d" t6 khác nhau.
III.2.1. Nhóm pirol.
III.2.1.1. Tính ch't c:a nhân d/ vòng.
- PhGn 1ng SE xGy ra < v" trí 2.
- SE khó xGy ra < môi tr 'B ng acid m9nh.
-
SE dH xGy ra < môi tr 'B ng ki3m.! Ph(n ) ng th* electrophin vào nhân pirol
Th% < v" trí s6 2.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 13/60
13
Th% < v" trí s6 3.
So sánh 2 tr 9ng thái chuy+n ti% p trên ta th)y r Ing TTCT theo cách th% vào
v" trí s6 2 b3n h. n TTCT theo cách th% vào v" trí s6 3.
!"
##
# #
!"
!$%
!"
&$'"
!"
("$
!"
! ! ()"*
!"
#% , !-$"
. "!$ '
/(" '($0 %$
. &$ '
1234546
("(7 ' , 8$"
. ( )"*! ! 9 (7
:.
. " %$
. 1234546
. '8(7 . %"%$
. "(7
! Ph(n ) ng c#ng
III.2.1.2. Tính ch't c:a d/ t7
! Tính base r )t y%u K b = 2,5.10-14
! Tính acid y%u K a=10-15
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 14/60
14
!
" !
" "
! ! ! ! !
" $
" $
$
%
III.2.2. Nhóm Furan
III.2.2.1. Tính ch't d/ t7
III.2.2.2. Tính ch't c:a nhân d/ vòng
! Ph(n ) ng th* electrophin
Furan tham gia phGn 1ng SE dH h. n benzen, xGy ra < v" trí 2.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 15/60
15
! Ph(n ) ng c#ng
! !"#"$%&'($) +,$%-
./012 3%-#'
4 567 )8
! Các ph(n ) ng c#ng m+ vòng, c#ng h, p
!"
!"
"!#
"!#
!"
# ##"
"!
"
"!$
"!$#!
!$"
!%"
&'()*+&,-
+&./012* 4+-526
#$ 78.9&: 8.;<
= $#>
!$?@*"! %"##!
@(7"! %"##< $
"! %"##!
#A)1+&
III.2.3. Nhóm Thiophen
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 16/60
16
III.2.3.1. Tính ch't d/ t7
D" t6 ít ho9t tính, tính b3n v-ng h. n pyrol và furan
III.2.3.2. Tính ch't c:a nhân d/ vòng
! Ph(n ) ng th* electrophin
Thiophen tham gia phGn 1ng SE dH h. n benzen, xGy ra < v" trí 2.
! "#$%&'& )*%&+*,-
#$-%).& )*%&+*,-! /0#
12%' #$)*%,-34 5647&-%2
! !089#$24&.&:,)*34 )*%&+*,-
! ;9#;4
#$<,-=&34 )*%&+*,-!
;
0;>9?;0;4
@4;4 8
9;4
9;90
9#!0A
9/0 8
B;9 8;0C #0
"#
9D0
!
! Ph(n ) ng c#ng
! !
"#$%&
'()*+(#, .'()*/#,0
! Ph(n ) ng m+ vòng
- Thiophen b3n v-ng v* i tác nhân oxi hóa m9nh nh' KMnO4.
- Thiophen b" khC hóa m< vòng và giGi phóng H2S.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 17/60
17
III.3. Các ph49 ng pháp tIng h3 p
III.3.1. T ( ng h) p Furan trong công nghi * p
Th,y phân polisaccarit (v? tr )u, lõi ngô, bã mía…) trong môi tr 'B ng axit
thu 0'/ c furfural, sau 0ó nhi8t phân v* i h. i n'* c, xúc tác Ni, < 180oC hay vôi
tôi xút < 350oC
TD furfural có th+ 0i3u ch% axit furoic sau 0ó 0ecacboxyl hóa axit thu
0'/ c furan
III.3.2. T ( ng h) p Pirol trong công nghi * p
! TD Furan có th+ 0i3u ch% pirol khi tác d2ng v* i NH3, xúc tác Al2O3, <
400-500oC
! Nhi8t phân mu6i amoni mucat hay phân h,y nhi8t 0'B ng galactoz. :
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 18/60
18
III.3.3. T ( ng h) p Thiophen trong công nghi * p
Trong công nghi8 p thiophen 0'/ c t>ng h/ p d(a trên s( 0óng vòng butan,
butadiene hay buten v* i l'u huJnh.
Thiophen c&ng có th+ 0i3u ch% bIng cách 0un nóng hLn h/ p mu6i natri
c,a axitsucxinic v* i photphotrisunfua
III.3.4. Ph$+ ng pháp chung t ( ng h) p furan, pirol và thiophen
(ph$+ ng pháp Pall- Knorr)
BGn ch)t c,a ph'. ng pháp này là tác d2ng c,a các ch)t 1,4-0icacbonyl có
khG n@ng enol hóa v* i các tác nhân dehidrat hóa có tính axit nh' H2SO4, P2O5,
ZnCl2…
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 19/60
19
III.3.4.1.TIng h3 p furan theo Feist – Benari và tIng h3 p pirol theo Hantzch
! T>ng h/ p furan theo Feist – Benari là phGn 1ng c,a M- halogen xeton hay M-
halogen andehit v* i N-0ixeton v* i s( có m7t c,a các baz. nh' NaOH, piridin.
- TIng h3 p pirol theo Hantzch là phGn 1ng c,a M- halogen xeton hay M-
halogen andehit v* i N-0ixeton v* i s( có m7t c,a các baz. nit. nh' amoniac hay
amin b4c 1.
III.3.4.2.TIng h3 p vòng pirol theo Knorr
PhGn 1ng bao gEm s( ng'ng t2 c,a các M-aminoxeton hay M-amino-N-
xetoeste v* i các xeton trong s( có m7t c,a axit axetic hay ki3m.
Các M-aminoxeton 0'/ c t9o thành tD N-xetoeste hay N-xeton qua giai 0o9n
nitro hóa v* i s( t9o thành oxim t'. ng 1ng và sau 0ó 0'/ c khC hóa ti% p b< i k :mtrong axit axetic
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 20/60
20
III.3.4.3.TIng h3 p các thiophen theo Hinsberg
T>ng h/ p thiophen theo Hinsberg d(a trên phGn 1ng c,a M-0ixeton, M-
halogen este ho7c các este c,a axit oxalic v* i ddietylesste c,a axit thiodiaxetic
trong 0i3u ki8n ng'ng t2 Claisen:
III.4. S9 l43 c v) Indol và cacbazol.
III.4.1. Indol
III.4.1.1. %&c (iFm c'u t1o
Indol là h/ p ch)t h-u c. d" vòng th. m, nó có c)u trúc bicyclic bao gEm
vòng benzene gFn v* i vòng pirol.
Theo quan 0i+m c,a ph'. ng pháp c7 p hóa tr " thì Indol có th+ 0'/ c mô tG bIng s( lai t9o c5ng h'< ng c)u trúc nh' sau:
Indol là s( t4 p h/ p c,a hai vòng benzen và pirol, s( t4 p h/ p này làm cho
Indol >n 0"nh h. n v3 m7t phân b6 0i8n tích và khG n@ng phGn 1ng nh? h. n so
v* i pirol.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 21/60
21
C)u trúc VIII không b3n do h8 liên h/ p th. m b" phá h,y, c)u trúc này cho
phép giGi thích s( t)n công electrophin vào v" trí 3 c,a vòng Indol.
III.4.1.2. Ph49 ng pháp tIng h3 p
! T ( ng h) p Indol t , anilin và etylenglycol.
PhGn 1ng 0'/ c ti%n hành < 200-500oC
!
T ( ng h) p Indol theo Leimgruber-Batcho
Ph'. ng pháp này r )t hi8u quG, và 07c bi8t ph> bi%n trong ngành d'/ c ph=m.
! T ( ng h) p Indol theo Fischer
M5t trong nh-ng ph'. ng pháp t>ng h/ p Indol quan tr !ng nh)t và ph> bi%n
là s( chuy+n hóa aryhidrazon c,a các andehit hay xeton thành dOn xu)t c,a
Indol bIng cách 0un nóng các aryhidrazon này v* i s( có m7t c,a axit ZnCl2,BF3, axit poliphotphoric…V3 m7t hình th1c Indol thep ph'. ng pháp này bao
gEm s( chuy+n v" phenylhidrazon kèm theo s( 0óng vòng và tách lo9i phân tC
ammoniac.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 22/60
22
C. ch% c,a phGn 1ng này 0'/ c xác 0"nh theo ki+u chuy+n v" o-benzidin
!
T ( ng h) p Indol theo ph$+ ng pháp Madelung
BIng cách 0óng vòng các fomamidin trong N- metylanilin 0un sôi v* i s(
có m7t c,a natrimetylanilin
!
T ( ng h) p Indol theo Reisert
BGn ch)t c,a ph'. ng pháp là s( 0óng vòng axit o-nitro phenylpiruvic và các
dOn xu)t c,a nó bIng các tác nhân nh' Zn trong CH3COOH ho7c FeSO4 trong NH3. Qua trình khC hóa kèm theo s( 0óng vòng axit o-aminophenylpiruvic trung
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 23/60
23
gian thành các axit indol -2-cacboxylic, sau 0ó dH dàng decacboxyl hóa 0+
t9o Indol
! T ( ng h) p indol theo Nhenhixescu
Ph'. ng pháp này d(a trên s( ng'ng t2 enamin c,a 1,4-benzoquinon v* i
các este c,a axit N-aminocrotonic.
! T ( ng h) p Indol theo Bisler
D(a trên s( t'. ng tác c,a các arylamin v* i các halogen hay các M-
hidroxicacbonyl trong 0i3u ki8n xúc tác axit.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 24/60
24
III.4.1.3. Tính ch't hóa h<c
Indol có khG n@ng phGn 1ng th) p h. n các d" vòng 0. n, Indol dH tham gia
các phGn 1ng th% electrophin. Indol kém b3n v-ng trong môi tr 'B ng axit, ví d2
nh' trong dung d"ch HCl Indol dH dàng chuy+n thành d9ng 0ime
a. Ph-n . ng th/ electrophin
Khi th% 'u tiên th% < v" trí s6 3, 0Eng thB i có m5t l'/ ng nh? th% < vi trí s6 2.
N%u nh' v" trí có khG n@ng phGn 1ng cao nh)t trong qua trình th%
electrophin cGu các d" vòng này b" chi%m b< i m5t nhóm 0=y electron thì phGn
1ng xGy ra < v" trí khác
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 25/60
25
Khi có m7t nhóm th% hút electron trong phAn d" vòng s: làm m)t ho9t tính
< nhân d" vòng và khi 0ó s( th% eletrophin s: xGy ra < bên vòng benzene
b. Ph-n . ng th/ nucleophin
Trong 0i3u ki8n phGn 1ng v* i 0iclocacben hình thành tD clorofom trong
ki3m, indol có th+ cho ra sGn ph=m indol-3-andehit ho7c 3-cloquinolin.
c.
Ph-n . ng kim lo0i hóa
Do 05 linh 05ng khá cao c,a hidro trong NH trong vòng indol nên nguyên
tuer H dH thay th% bIng các nguyên tC kim lo9i ki3m ( Na, K, Mg)
H/ p ch)t c. magiê c,a indol tEn t9i d'* i d9ng c)u trúc ion. Chính vì v4y
khác v* i pirol, phGn 1ng c,a h/ p ch)t c. magie c,a indol th'B ng dOn t* i s( t9o
thành các dOn xu)t < v" trí 1,3.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 26/60
26
d.
Ph-n . ng oxi hóa indol
Do tính ch)t giàu electron nên indol dH b" oxi hóa. Ví d2 nh' N-bromosuccinimide
có th+ oxi hóa indol t9o thành các h/ p ch)t 4,5.
III.4.2. Cacbazol
Cacbazol là h8 ng'ng t2 ki+u 0ibenzo c,a d" vòng th. m 5 c9nh.
III.4.2.1. Ph49 ng pháp tIng h3 p
Cacbazol 0'/ c t>ng h/ p tD 0iphenylamin; 2,2 0iamino 0i-phenyl hay o-
aminodiphenylamin ho7c bIng s( nhi8t phân phenthiazin khi có m7t 0Eng kim lo9i.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 27/60
27
III.4.2.2.Tính ch't
! Ph-n . ng th/ electrophin (S E )
Các phGn 1ng th% electrophin nh' halogen hóa, sunfonic hóa, axyl hóa,
clometyl hóa, nitro hóa nói chung 03u cho các dOn xu)t th% < v" trí 2 và 2,8
ngh $ a là các vi trí para v* i d" t6.
! Ph-n . ng kim lo0i hóa
Cacbazol có th+ phGn 1ng v* i kim lo9i kali ho7c KOH nóng chatr 0+ t9o
mu6i trên d" t6 nit. , tD 0ó chuy+n ti% p thành các dOn xu)t ankyl ho7c cacboxylic
III.5. D! VÒNG 5 C$NH 2 D! TA NHÓM %IAZOL
III.5.1. C'u t1o
Trên d" t6 nit. c,a vòng còn có c7 p electron t( do không tham gia vào s( >n
0"nh hóa vòng th. m nh'ng có khG n@ng th+ hi8n tính baz. và t9o các liên k %t m* i.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 28/60
28
Giá tr " pKa trên phù h/ p v* i th(c nghi8m, imidazol có th+ t9o mu6i k %t
tinh b3n v-ng v* i nhi3u axit, các azol khác có tính baz. y%u h. n có th+ b"
proton hóa nh'ng mu6i c,a chúng th'B ng k %m b3n v-ng.
Ki3u này 0'/ c giGi thích do cation imidazol có tính 06i x1ng cao mà <
cation c,a các azol khác không có:
S( nghiên c1u tính ch)t v4t l# ch; ra r Ing imidazol và piaol còn có khG n@ng
t9o liên k %t hidro gi-a các phân tC, vì v4y chúng có nhi8t 05 sôi cao (256o
C và187oC t'. ng 1ng). Ki3u này 0'/ c giGi thích là do < tr 9ng thái l?ng imidazol < d9ng
t4 p h/ p khoGng 20 0. n phân tC liên k %t hidro v* i nhau, còn piaol < d9ng 0ime:
Imidazol và pirazol n%u không có nhóm th% < d" t6 N s6 1 (còn H axit) thì
chúng có th+ t9o thành 2 d9ng autome, các d9ng autome này dH dàng 0Eng phân
hóa lOn nhau do s( có m7t c,a liên k %t hidro.
III.5.2. Các ph49 ng pháp tIng h3 p
III.5.2.1. T ( ng h) p 1,2-1 iazol ( pirazol)
Ph'. ng pháp chung 0'/ c sC d2ng r 5ng rãi 0+ t>ng h/ p isoxazol và
pirazol là s( c5ng h/ p c,a hidroxylamin hay hidrazin vào h/ p ch)t 1,3 –
0icacbonyl.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 29/60
29
Isoxazol và pirazol còn 0'/ c 0i3u ch% bIng cách ng'ng t2 hidroxylamin
hay hidrazin v* i các h/ p ch)t cacbonyl M,N- không no.
Isoxazol và pirazol còn 0'/ c 0i3u ch% bIng s( c5ng h/ p ki+u 1,3-l'P ng
c(c c,a 0iazo-ankan vào axetilen (liên k %t ba 0ã 0'/ c ho9t hóa b< i nhóm hútelectron bên c9nh)
III.5.2.2. T ( ng h) p 1,3-1 iazol ( imidazol )
!
Kóng vòng các h/ p ch)t 1,4 – 0icacbonyl, mà gi-a 2 nhóm cacbonyl 0ó có1 d" t6.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 30/60
30
!
S( t'. ng tác c,a các M- halogen cacbonyl v* i amidin có th+ dung làm
ph'. ng pháp t>ng h/ p imidazol:
!
T'. ng tác c,a 1,2- 0icacbonyl v* i andehit và amoniac (hay amin). PhGn
1ng mang tên Kebu.
! PhGn 1ng c,a M-0ixeton v* i fomandehit < 150-180oC trong thB i gian 2-4 giB .
! S( t'. ng tác c,a 0iamin v* i ancol, andehit hay axit cacboxylic no trong
s( có m7t c,a xúc tác Pt/Al2O3 < 400oC:
III.5.3. Tính ch't hóa h<c
! Tính ch# t c2a nhân th+ m:
+ B3n v-ng v* i tác nhân oxy hóa
+ PhGn 1ng th% electrophin (SE) < v" trí s6 4.
KhG n@ng phGn 1ng th% electrophin (SE) c,a 1,2- và 1,3-azol chi%m v" trí
trung gian gi-a d" vòng th. m 5 c9nh 1 d" t6 và piridin.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 31/60
31
Trong tr 'B ng h/ p c,a các phenylpirazol thì s( th% electronphin có th+ xGy
ra < vòng pirazol hay vòng benzene tùy thu5c vào 05 axit c,a môi tr 'B ng
K6i v* i 1,3-azol có th+ sF p x% p khG n@ng th% electrophin theo th1 t( nh' sau:
Imidazol > thiazol > oxazol
Brom hóa imidazol trong dung môi h-u c. dOn t* i s( t9o thành 4(5)-
bromimidazol.
N%u v" trí s6 4 c,a vòng imidazol ch1a nhóm th% 0=y electrophin s( thay
th% diHn ra < v" trí s6 5; n%u cG v" trí 4,5 03u b" chi%m thì tác nhân electrophin t)n
công vào v" trí s6 2.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 32/60
32
!
Tính ch# t c2a d 3 t " c2a Nit + :
+ Tính acid c,a NH
+ Tính base c,a N:
III.6. Các d/ vòng có trong thiên nhiên, có J ng d2ng thK c t?.
III.6.1. Các d 4 n ch# t c2a pyrazol
2,3-dimethyl-1-phenyl-5-pyrazolon
4-butyl-1,2-diphenyl-3,5-pyrazolidin dion
Thu6c h9 nhi8t và giGm 0au
Thu6c 0i3u tr " viêm kh* p
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 33/60
33
III.6.2. Các d 4 n ch# t c2a imidazol
III.6.3. D4 n xu# t c2a Furan
H! thu6c kháng khu=n nitrofuran.
Nitrofurazon: 0i3u tr " nhiHm khu=n ngoài da.
Nitrofurantoin: 0i3u tr " nhiHm khu=n 0'B ng ni8u.
III.6.4. D4 n ch# t c2a thiophen
-
Các dOn ch)t c,a Thiophen th'B ng ít g7 p trong thiên nhiên.- M5t s6 dOn ch)t 0'/ c dùng làm thu6c.
- Có trong khung phân tC m5t s6 ch)t có ho9t tính sinh h!c.
Ví d2 Vitamin H (Biotin) gi- vai trò l* n trong quá trình t>ng h/ p Purin,
ch-a tr 1ng cá....
Có trong hemoglobin Tác d2ng ch6ng co gi4t
- Có trong ph>i, gan và màng nhày.
-
Tác d2ng giGm huy%t áp, kích thích ho9t 05ngvà ti%t d"ch c,a d9 dày.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 34/60
34
III.6.5. D4 n ch# t c2a pyrol
Indol hay benzopyrol
-
Có trong khung phân tC c,a m5t s6 alcaloid, acid amin....
- DOn xu)t th% dùng là thu6c có tác d2ng kháng khu=n, kháng n)m......
IV. D! VÒNG TH" M SÁU C$NH – PYRIDIN VÀ M*T SA DLN XU.T.
IV.1. C'u t1o và tính ch't vGt lí.
- PYridin là d" vòng th. m sáu c9nh ch1a m5t d" t6 nit. .
- C)u trúc c5ng h'< ng.
- Là ch)t l?ng không màu, mùi 07c tr 'ng, r )t 05c, có th+ tr 5n lOn v* i n'* c,
tan t6t trong dung môi h-u c. . Nhi8t 05 nóng chGy: - 42oC, nhi8t 05 sôi: 115oC.
Có trong cây mã ti3n. Tác d2ng t@ng tr '. ng l(c c. .
Có trong cây lá ngón. Tác d2ng t@ng tr '. ng l(c c.
r )t m9nh. Là 05c d'/ c bGng A.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 35/60
35
IV.2. Tính ch't hóa h<c.
IV.2.1. Tính ch't baz9 – PhCn J ng c:a nguyên tM N
- Trong phGn 1ng v* i axit.
- PhGn 1ng v* i các tác nhân electrophin khác.
IV.2.2. PhCn J ng th? electrophin.
- S9 (E:
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 36/60
36
Ví d2:
IV.2.3. PhCn J ng th? nucleophin.
S9 (E:
Ví d2:
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 37/60
37
IV.2.4. PhCn J ng oxi hóa - khM .
- Pyridin có th+ b" khC b< i: H2(xt), hLn h/ p C2H5OH và Na, LiAlH4…
Ví d2:
- PhGn 1ng oxi hóa pyridin.
IV.3. TIng h3 p pyridin.
- M5t s6 ph'. ng pháp t>ng h/ p pyridin và các ch)t có ch1a vòng pyridin.
IV.3.1. Trùng h3 p (óng vòng C2H2 v8 i HCN.
IV.3.2. %óng vòng c:a các h3 p ch't (icacbonyl không no v8 i NH3.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 38/60
38
Ho&c dùng.
IV.3.3. Ph49 ng pháp Hantzsch.
V. M*T SA DLN XU.T CNA PYRIDIN.
V.1. PhCn J ng c:a các dOn xu't.
- Các dOn xu)t c,a pyridin có d9ng:
- T'. ng t( nh' pyridin, các dOn xu)t c&ng có nh-ng lo9i phGn 1ng:
PhGn 1ng c,a d" t6: tính baz. , phGn 1ng v* i các tác nhân electrophin.
PhGn 1ng c,a vòng: th% electrophin, th% nucleophin.
PhGn 1ng c,a các nhóm th%.
PhGn 1ng oxi hóa – khC.- Tính baz9 :
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 39/60
39
- PhGn 1ng th% electrophin.
- PhGn 1ng th% nucleophin.
- PhGn 1ng oxi hóa – khC.
- PhGn 1ng c,a nhóm th%.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 40/60
40
V.2. MDt s7 h3 p ch't chJ a vòng pyridin có J ng d2ng.
- Vitamin PP.
- Vitamin có trong gan, th4n, s-a 05ng v4t, mAm, h9t ng& c6c, 0'/ c dùng0+ ch-a các b8nh nh' viêm ru5t, viêm miêm m9c mi8ng …
- Vitamin B6.
- Vitamin B6 có trong v? ch)u, d'a h)u, rau xanh. Thi%u vitamin B6 gây
b8nh r 6i lo9i thAn kinh, thi%u máu.
- Thu6c ch6ng lao.
VI. H- P CH.T D! VÒNG TH" M SÁU C$NH NG+ NG TP CH+ A M*T
D! TA NIT" .
H/ p ch)t 0i+n hình là: Quinolin và Isoquinilin
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 41/60
41
V.1. MDt s7 phCn J ng c:a quinolin và isoquinolin.
- Tính ch)t hóa h!c gi6ng nh' pyridin.
- PhGn 1ng th% electrophin.
- PhGn 1ng th% electrophin.
- PhGn 1ng oxi hóa – khC.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 42/60
42
V.2. MDt s7 ph49 ng pháp tIng h3 p quinolin và isoquinolin.
V.2.1. TIng h3 p Quinolin.
- T>ng h/ p Skaraup.
- T>ng h/ p Dobner – Miller.
- T>ng h/ p Knorr.
- T>ng h/ p Friedlender.
V.2.2. TIng h3 p Isoquinolin.
- T>ng h/ p Pomeranz – Pries.
- T>ng h/ p Bischle – Napieralski.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 43/60
43
C. M*T SA D$NG BÀI TQP TH+R NG GSP V, H- P CH.T D! VÒNG.
D1ng 1. Danh pháp và c'u t1o:
Bài 1.G!i tên các h/ p ch)t sau, sC d2ng ch; s6 v" trí bIng s6 0%m và bIng ch-
cái Hi-L9 p.
(a)C
CH
S
HC
HC
CH3 (b)
C
CH
O
C
HC
CH3H3C
(c) CH
C
O
C
HC
H3C
CH3
(d)
C
CH
N
C
HC
Br COOH
C2H5
Bài làm:
(a) 2-metylthiophen (2-metylthiol) ho7c !-metylthiophen
(b) 2,5-dimetylfuran (2,5-dimetyloxol) ho7c !,!'-dimetylfuran
(c) 2,4-dimetylfuran (2,4-dimetyloxol) ho7c !,"'-dimetylfuran
(d) axit 1-etyl-5-brom-2-pirolcacboxilic (axit N-etyl-5-bromazol-2-cacboxilic)ho7c axit N-etyl-!-brom-!'-pirolcacboxilic.
Bài 2. Vi%t công th1c c)u t9o các h/ p ch)t:
a) 2,5-dimetyl furan b) !-brom thiophen
c) !,!'-dimetylpirol d) 2-amino piridin
e) 2-metyl-5-vynyl piridin f) "-piridin sunfoaxit
g) axit 4-indol cacboxylic h) 2-metyl Quinolin Bài làm:
a) b) c) d)
e) f) g) h)
O
H3C CH3
!
"# CH3
H
N
H3C
N NH2
N
CH2=CH
CH3 N
SO3H
N CH3
COOH
N
H
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 44/60
44
Bài 3.
(a) GiGi thích tính th. m c,a piridin, bi%t piridin có c)u t9o phQng v* i góc
liên k %t bIng 120o.
(b) Piridin có tính baz. không? T9i sao?
(c) GiGi thích t9i sao piperidin (azaxyclohexan) l9i có tính baz. m9nh h. n
so v* i piridin.
Bài làm:
(a) C)u t9o th. m c,a piridin (azabenzen) t'. ng t( c)u t9o benzen, ba liên k %t
0ôi 0ã 0óng góp sáu electron p t9o ra h8 liên h/ p # phù h/ p v* i qui t - c Huckel
4n+2.
(b) Có. Khác v* i pirol, nguyên tC N trong piridin tham gia h8 liên h/ p # bIng
electron p thuAn thi%t và do v4y nó còn m5t c7 p electron lai hóa sp2 t( do có khG
n@ng k %t h/ p proton.
(c) Khi % c,a s trong obitan lai hóa ch1a c7 p electron t( do ít h. n thì tính
baz. s: m9nh h. n.
N
Piperidin
H ! "# %&" '()
*+ ! ,%-.
N
Piperidin
!" # %&" '()
*+ ! ,- ./
Bài 4. Hãy giGi thích t9i sao piridin 'u tiên th% electrophin t9i v" trí " và kém
ho9t 05ng h. n benzen?
Bài làm:
Khi tác nhân electrophin t)n công vào v" trí ! ho7c $ c,a piridin thì s: t9o
c)u trúc c5ng h'< ng (I, IV) trong 0ó nguyên tC N ch; có sáu electron l* p ngoài
cùng và mang m5t 0i8n tích d'. ng. Nguyên tC N l9i có 05 âm 0i8n l* n nên tr 9ng
thái trung gian này không b3n.
Khi tác nhân electrophin t)n công vào v" trí ", 0i8n tích d'. ng c,a tr 9ng
thái trung gian s: ch; phân b6 trên các nguyên tC C. C)u trúc sáu electron ngoài
cùng và mang 0i8n tích d'. ng c,a C l9i khá b3n. Do v4y, phGn 1ng th%
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 45/60
45
electrophin c,a piridin 'u tiên xGy ra t9i v" trí " là v" trí có tr 9ng thái trung gian
b3n v-ng h. n.
N N N
!"# %&#' ()*+,!H
E
H
E
H
EI II III
N N N
!"# %&#' ()*+,!
H E H E H E
IV V VI
N N N
!"# %&#' ()*+,!
H
E
H
E
H
E
Piridin kém ho9t 05ng h. n benzen là vì nguyên tC N trong piridin có 05
âm 0i8n l* n (c&ng do nguyên tC N này phGn 1ng v* i tác nhân electrophin t9o
cation piridinium) hút electron (-I) làm m4t 05 0i8n tích âm trong vòng và làm
m)t >n 0"nh tr 9ng thái trung gian R +.
D1ng 2. So sánh tính ch't c:a các h3 p ch't d/ vòng.
Bài 1. So sánh có giGi thích ngFn g!n tính ch)t baz. c,a các ch)t sau.
Bài làm:
- Tính baz. c,a các ch)t giGm dAn theo th1 t(.
NN NN
HHH
GiGi thích: Ch)t (III) do 0ôi electron c,a nguyên tC N tham gia vào h8 liên
h/ p nên tính ch)t baz. y%u nh)t.
Ch)t (I) do 05 âm 0i8n c,a Csp2 > Csp3 nên tính ch)t baz. y%u h. n ch)t
(II) và (IV).
Do hi8u 1ng c)u trúc v3 m7t không gian ng@n cGn quá trình solvat hóa nên
làm giGm tính baz. vì v4y ch)t (II) pK a = 11,2 y%u h. n ch)t (IV) pK a = 11,3.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 46/60
46
Bài 2. SF p x% p theo chi3u t@ng dAn tính axit c,a các ch)t trong dãy sau:
Bài làm:
Gi -i thích:
- Trên phân tC A,B có nguyên tC N gây hi8u 1ng –C nên tính axit l* n h. n C, D
- Phân tC D có hi8u 1ng cGm 1ng –I1 nh? h. n hi8u 1ng –I2 c,a C nên C có
tính axit l* n h. n.
- A t9o liên k %t hidro n5i phân tC trên nguyên tC N nên tính axit y%u h. n B
Bài 3. Cho các ch)t: Piridin, Piperidin, Pirol, p-amino piridin, m- aminopiridin
Cho các pKa t'. ng 1ng: 5,17 - 11,11 - 0,4 - 9,11 - 6,03
Hãy so sánh và giGi thích tính baz. gi-a: a. Piridin và Piperidin.
b. Piridin và Pirol.
c. p – aminopiridin và Piridin.
Bài làm:
a. Piridin có tính baz. y%u h. n piperidin vì 0ôi electron gây tính baz. c,a
piridin thu5c obitan sp2
nó b" gi- ch7t và không sRn sang cho c7 p electron nh' tr 'B ng h/ p piperidin v. i obitan sp3
b. Piridin có 0ôi electron thu5c obitan sp2 sRn sang 0+ dung chung v* i axit;
trong khi pirol ch; có th+ k %t h/ p v* i proton khi 0ánh 0>i tính th. m c,a vòng.
c. Có th+ xGy ra s( phân tán các electron không liên k %t c,a nhóm NH2 vào nhân.
DOn 0%n s( t@ng m4t 05 electron trên nguyên tC N d" vòng do 0ó tính baz. t@ng
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 47/60
47
Bài 4. So sánh nhi8t 05 nóng chGy c,a các d" vòng sau 0ây, có giGi thích
Bài làm.
Th1 t( t@ng dAn nhi8t 05 nóng chGy là. E (52oC) < G (92oC) < F(217oC).
GiCi thích: Ch)t E có phân tC kh6i l* n nh'ng có liên k %t Hi0ro y%u, F có
phân tC kh6i l* n và có liên k %t Hi0ro liên phân tC b3n v-ng, G có liên k %t Hi0ro.
Bài 5. So sánh nhi8t 05 sôi c,a các ch)t sau.
Bài làm.
Nhi8t 05 sôi giGm dAn: (D) > (C) > (B) > (A) > (E).
GiCi thích: Ch)t D có liên k %t Hi0ro liên phân tC b3n v-ng, C có liên k %t Hi0ro
r )t y%u, B phân tC phân c(c nhB có hai nguyên tC N, E có ch1a d" t6 O làm giGm
nhi8t 05 sôi.
D1ng 3. PhCn J ng và c9 ch? c:a các h3 p ch't d/ vòng.
Bài 1. Vi%t ph'. ng trình bi+u diHn c)u t9o các sGn ph=m theo s. 0E sau:
N
a) A
B
C
D
(CH3CO)2O, 50C
Pyridin, SO 3, 900C
Br 2
(CH3CO)2O, 2000C
CH3CONO2
b)
N G
HO2N-C6H4-N2
+
KOH
CH3MgBr
E
F
HCN+HCl
H2O
c)
H2
SO4
SO3
HNO3E1
E2
N
N
H
H+
N
N
H H2SO4
HNO3
F1
F3
Br 2
F2
d)
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 48/60
48
Bài làm:
N
a) (CH3CO)2O, 50C
Pyridin, SO 3, 900C
Br 2
(CH3CO)2O, 200 0C
CH3CONO2
H
NSO3H
H
NCOCH3
H
NBr
H
Br
Br
Br
NNO2
H
+
b)
N
O2N-C6H4-N2+
KOH
CH3MgBr
HCN+HCl
H2OH
N
K
-
N
Mg+Br
-
N
CHO
H
NN=N-C6H4NO2
H
c)
H2SO4
SO3
HNO3N
N
H
H+
N
NH
O2N
N
N
H
HO3S
N
N
H
H2SO4
HNO3
Br 2
d)N
N
H
Br
N
N
H
N
N
H
O2N
HO3S
Bài 2.
Pirol 0'/ c khC bIng Zn và CH3COOH thành Pirolin C4H7 N.
a) Hãy vi%t 2 công th1c có th+ c,a Pirolin.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 49/60
49
b) Ch!n 0Eng phân 0úng th?a mãn: khi ozon phân s: 0'/ c ch)t A (C4H7O4 N),
ch)t A 0'/ c t>ng h/ p tD 2 mol axit monocloaxetic và amoniac.
Bài làm:
a) Hai ch)t có th+ là:
b) KEng phân A cho HOOC – CH2 – NH – CH2 – COOH. (C)
KEng phân B cho HOOC – NH – CH2 – CH2 – COOH. (D)
Ch; có (C) là có th+ t>ng h/ p 0'/ c tD 2 mol Cl – CH2 – COOH và 1mol
NH3 nên Pirolin là (A)
Bài 3. Xác 0"nh c)u trúc các ch)t trong s. 0E.
N
CH3
[O] A
SOCl2B
NH3
C
D
E
C2H5OH( H+)
NH3
C6H6( AlCl3)
Bài làm.
Bài 4. Xác 0"nh c)u trúc các ch)t trong s. 0E.
Bài làm.
N CH3 N
COOHN
COCl N CNN
CONH2
KMnO4 SOCl2 NH3 P
2O5
N
H
2,5-dihidropirol (A) N
H
2,3-dihidropirol (B)
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 50/60
50
Bài 5. Trình bày c. ch% c,a các phGn 1ng sau:
Bài làm.
D1ng 4. TIng h3 p các h3 p ch't d/ vòng.
Bài 1. Vi%t ph'. ng trình phGn 1ng 0i3u ch%:
a) Hai ch)t Pyrol, Pyridin tD axetylen, fomandehit, axit xianhydric và các
0i3u ki8n cAn thi%t.
b) Ba ch)t 2,5-dimetyl furan; 2,5-dimetyl Pyrol; 2,5-dimetyl thiofen tD
axetonyl axeton (hexadion – 1,5) và các tác nhân, 0i3u ki8n cAn thi%t.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 51/60
51
CH3
CH2 CH2
O
CH3
C C CH3
O
O
H
H3C
CH3
N
H3C
CH3
S
H3C
P2O5
nung
nung
P2S5
(NH4)2CO3
1000C
CH % CH + 2HCHO 2 2Cu C !!!"HOCH2C % C CH2OH 3 NH , p
!!!"
NH
CH
HC CH
HC CH
N
t0
N
Bài làm:
a) Ki3u ch% Pyrol, Ki3u ch% Pyridin
b)
Bài 2. TD axit sucxinic hãy 0i3u ch% pirol.
Bài làm:
CH2
CH2
O
CCOOHCH2
C
Zn
O
P2S5 ,t0
O
N
OH
COOH
H2O
CH2
O
NH3
H2OC
N
C = O
H
HO
H
N
H
!"#
Bài 3. TD Pyridin ho7c các 0Eng phân Picolin hãy 0i3u ch%:
a). 3 - aminopiridin
b). 2 - Py - CH2-CH2-NH2.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 52/60
52
Bài làm.
a). S9 (E tIng h3 p.
N
CH3
N NN
KMnO4
COOH
SOCl2
COCl
NH3
N
CONH2
NaOBr
OH
NH2
b). S9 (E tIng h3 p.
N Br
NaCH(COOC 2H5)2
N CH(COOC 2H5)2 N
1) OH , t0
2) H3O+
CH2-COOH
SOCl2
N COCl N CH2CONH2 N CH2-CH2-NH2
NH3
LiAlH4
Bài 4. TD Quinolin và các ch)t cAn thi%t hãy 0i3u ch%:
a). 8 - hidroxiquinolin.
b). 2 - aminoquinolin
Bài làm.
a). S9 (E tIng h3 p
NH2SO4
HNO3
NNO2
+H
Sn / HCl
NNH2
+H
NOH
1) NaNO 2 ,00C
2) H 2O ,t0C
Ho&c:
NH2SO4
t0C
N
SO3HN
OH
1) NaOH
2) H3O+
b). S9 (E tIng h3 p.
N
1) NaNH2, t0
2) H2O
NNH2
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 53/60
53
Bài 5. TD benzen và các hóa ch)t m9ch h< tùy ch!n, các tác nhân cAn thi%t coi
nh' có 0,, l4 p s. 0E t>ng h/ p d'/ c ph=m cloroquin (thu6c ch6ng s6t rét) có c)u
t9o nh' sau:
Bài làm.
S. 0E t>ng h/ p.
D1ng 5. Bài tGp tIng h3 p các ki?n thJ c v) d/ vòng.
Bài 1. Xác 0"nh c)u trúc các ch)t trong s. 0E sau.
Bài làm.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 54/60
54
Bài 2. Ng'B i ta 0i3u ch% 2-phenylxiclo [3.2.2] azin tD 2,6-lutidin qua ba giai
0o9n: (1). 2-phenyl-5-metylpirocolin 0'/ c t9o thành v* i hi8u su)t 86 % tD 2,6-
lutidin và phenaxyl bromua.
2). XC l# 2-phenyl-5-metylpirocolin bIng phenyl liti trong ete < - 30oC.
3). C5ng h/ p ti% p v* i N,N-0imetylfomamit 0un trong thB i gian ngFn v* i
axit axetic s: thu 0'/ c sGn ph=m v* i hi8u su)t 45%. Vi%t c. ch% xGy ra trong
quá trình t>ng h/ p này. Hãy dOn ra c)u chúc c5ng h'< ng quan trong nh)t phù
h/ p v* i chính công th1c xiclo [3.2.2] azin. So sánh tính baz. c,a sGn ph=m v* i
anilin, so sánh khG n@ng nitro hóa v* i pyrol và pyridin. Nhóm nitro vào v" trí
nào dH nh)t. Công th1c c,a 2-phenylxiclo [3.2.2] azin là.
Bài làm.
+ S9 (E c9 ch?:
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 55/60
55
+ C'u trúc cDng h4> ng.
- SGn ph=m có tính baoz. y%u h. n anilin vì c7 p 0ôi electron trên nit. b"
giGi t?a nhi3u h. n.
- SGn ph=m có khG n@ng phGn 1ng m9nh h. n pyridin nh'ng kém pyrol.
- S( th% xGy ra < v" trí m&i tên.
Bài 3. Xác 0"nh c)u trúc các ch)t trong s. 0E.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 56/60
56
Bài làm.
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 57/60
57
D. K TT LUQN.
- Kã b'* c 0Au tìm hi+u 0'/ c nh-ng v)n 03 09i c'. ng v3 h/ p ch)t d" vòng
nh': Phân lo9i, danh pháp, các ph'. ng pháp t>ng h/ p d" vòng.
- Tìm hi+u s. l'/ c v3 c)u trúc, phGn 1ng c,a các d" vòng th. m n@m,sáu
c9nh ch1a d" tC nit. và các dOn xu)t 0i+n hình c,a chúng.
- Tìm hi+u s. l'/ c v3 Indol, Cacbazol, Quinolin và Isoquinolin.
- K"nh h'* ng 0'/ c m5t s6 d9ng bài t4 p c. bGn v3 d" vòng.
E. TÀI LIUU THAM KHVO.
1. Hóa h!c các h/ p ch)t d" vòng – NguyHn Minh ThGo.
2. C. s< hóa h!c d" vòng – Tr An Qu6c S. n.
3. Hóa h!c h-u c. T3 – KL Kình Rãng cùng m5t s6 tác giG.
4. Bài t4 p hóa h!c h-u c. T1, T2 – Ngô Th" Thu4n
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 58/60
58
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 59/60
59
MPC LPC
D! VÒNG CHW A M*T D! TX NIT" ..................................................................................................................... 1
B. N*I DUNG ..................................................................................................................................................................................... 2
I. %$I C+" NG V, CÁC H- P CH.T D! VÒNG ...................................................................................... 2
I.1. K"nh ngh $ a và phân lo9i .............................................................................................................................................. 2
I.1.1. K"nh ngh $ a .................................................................................................................................................................... 2
I.1.2. Phân lo9i ........................................................................................................................................................................ 2
I.2. Danh pháp các h/ p ch)t d" vòng ......................................................................................................................... 2
I.2.1. Danh pháp thông th'B ng ................................................................................................................................ 2
I.2.2. Danh pháp h8 th6ng 06i v* i h/ p ch)t 0. n vòng ...................................................................... 3
I.2.3. Danh pháp c,a th8 th6ng vòng ng'ng t2. ....................................................................................... 5II. M*T SA PH+" NG PHÁP CHUNG TBNG H- P D! VÒNG ..................................... ......... 9
II.1. Ph'. ng pháp dùng phGn c5ng. ............................................................................................................................ 9
II.2. Ph'. ng pháp 0Eng phân hóa các liên k %t. .............................................................................................10
II.3. Ph'. ng pháp ng'ng t2 enamin .......................................................................................................................10
III. D! VÒNG N#M C$NH - PIROL, FURAN, THIOPHENE ...............................................11
III.1. K7c 0i+m c)u trúc, tính ch)t v4t l#. ...........................................................................................................11
III.1.1. K7c 0i+m c)u trúc ..........................................................................................................................................11
III.1.2. Tính ch)t v4t lí ..................................................................................................................................................12
III.2. Tính ch)t hóa h!c .......................................................................................................................................................12
III.2.1. Nhóm pirol ...........................................................................................................................................................12
III.2.2. Nhóm Furan ........................................................................................................................................................14
III.2.3. Nhóm Thiophen ...............................................................................................................................................15
III.3. Các ph'. ng pháp t>ng h/ p ...............................................................................................................................17
III.3.1. T>ng h/ p Furan trong công nghi8 p ..............................................................................................17
III.3.2. T>ng h/ p Pirol trong công nghi8 p .................................................................................................17III.3.3. T>ng h/ p Thiophen trong công nghi8 p .....................................................................................18
III.3.4. Ph'. ng pháp chung t>ng h/ p furan, pirol và thiophen .................................. ............18
III.4. S. l'/ c v3 Indol và cacbazol. .........................................................................................................................20
III.4.1. Indol ............................................................................................................................................................................20
III.4.2. Cacbazol .................................................................................................................................................................26
III.5. D! VÒNG 5 C$NH 2 D! TA NHÓM %IAZOL ...........................................................................27
III.5.1. C)u t9o .....................................................................................................................................................................27III.5.2. Các ph'. ng pháp t>ng h/ p ...................................................................................................................28
III.5.3. Tính ch)t hóa h!c ...........................................................................................................................................30
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú
7/26/2019 Dị vòng thơm năm, sáu cạnh
http://slidepdf.com/reader/full/di-vong-thom-nam-sau-canh 60/60
III.6. Các d" vòng có trong thiên nhiên, có 1ng d2ng th(c t%. ........................................................32
III.6.1. Các dOn ch)t c,a pyrazol ........................................................................................................................32
III.6.2. Các dOn ch)t c,a imidazol .....................................................................................................................33
III.6.3. DOn xu)t c,a Furan .......................................................................................................................................33
III.6.4. DOn ch)t c,a thiophen ...............................................................................................................................33III.6.5. DOn ch)t c,a pyrol ...............................................................................................................................................34
IV. D! VÒNG TH" M SÁU C$NH – PYRIDIN VÀ M*T SA DLN XU.T. .............34
IV.1. C)u t9o và tính ch)t v4t lí ..................................................................................................................................34
IV.2. Tính ch)t hóa h!c ......................................................................................................................................................35
IV.2.1. Tính ch)t baz. – PhGn 1ng c,a nguyên tC N ................................... .................................... 35
IV.2.2. PhGn 1ng th% electrophin ........................................................................................................................35
IV.2.3. PhGn 1ng th% nucleophin .........................................................................................................................36
IV.2.4. PhGn 1ng oxi hóa - khC ............................................................................................................................37
IV.3. T>ng h/ p pyridin .......................................................................................................................................................37
IV.3.1. Trùng h/ p 0óng vòng C2H2 v* i HCN ........................................................................................37
IV.3.2. Kóng vòng c,a các h/ p ch)t 0icacbonyl không no v* i NH3 ................................37
IV.3.3. Ph'. ng pháp Hantzsch .............................................................................................................................38
V. M*T SA DLN XU.T CNA PYRIDIN ........................................................................................................38
V.1. PhGn 1ng c,a các dOn xu)t ..................................................................................................................................38
V.2. M5t s6 h/ p ch)t ch1a vòng pyridin có 1ng d2ng ..........................................................................40VI. H- P CH.T D! VÒNG TH" M SÁU C$NH NG+ NG TP CH+ A M*T D!
TA NIT" ................................................................................................................................................................................................ 40
V.1. M5t s6 phGn 1ng c,a quinolin và isoquinolin. ..................................................................................41
V.2. M5t s6 ph'. ng pháp t>ng h/ p quinolin và isoquinolin . .................................. ........................42
V.2.1. T>ng h/ p Quinolin .........................................................................................................................................42
V.2.2. T>ng h/ p Isoquinolin ...................................................................................................................................42
C. M*T SA D$NG BÀI TQP TH+R NG GSP V, H- P CH.T D! VÒNG ..............43D. K TT LUQN .................................................................................................................................................................................57
E. TÀI LIUU THAM KHVO ...........................................................................................................................................57
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON