AXLARÁVERKARNýir meðferðar og
aðgerðarmöguleikar:A-C liðs áverkar!
Halldór Jónsson jr
Bæklunarskurðdeild Landspítala
Fossvogi
Anatomia: liðbönd
Arbeitsgemeinschaft fur Osteosynthesefragen
Anatomia: vöðvar fram
Anatomia: vöðvar aftur
Anatomia: A-C liðurinn
1. Diarthrodial liður semtengir saman axlarhyrnunaá herðablaðinu og ytrienda viðbeinsins
2. Smá hreyfing íliðnum(Codman), mestsnúningur (5 - 8°).
Orsök: A-C liðs áverka
Greining: A-C liðsáverka
Klínisk
Röntgen
Flokkun: Tossy I – III (1963)
AC liðpoki og liðbönd eru tognuð
CC liðbönd heil
AC liðurinn stendur réttur,
AC liðpoki og liðbönd og eru rifin
CC liðböndin eru tognuð,
Viðbeinsendi hliðraður minna en 100% af hæð sinni.
Flokkun: Tossy I – III (1963)
AC liðpoki og liðbönd og eru rifinCC liðböndin eru rifinViðbeinsendi hliðraður meira en 100% af hæð sinni.
Flokkun: Rockwood I – VI (1989)
Gráða I – III = Tossy
Gráða IV: Viðbein hliðrað caudalt(slitnar vöðvafestur)
Gráða V: Viðbein hliðrað cranialt(slitnar vöðvafestur)
Gráða VI: Viðbein hliðrað ventralt(subcoracoid)
Tíðni:
Campells Operative Orthop 2007: ekki getið
Rockwood and Green 2003: Tíðni ekki getiðEssential Orthopaedics and Trauma, Dandy 2005: ekki getiðOrtopedi, Lindgren og Svenson 2006: vanalegirwww.easytrauma.co.uk: vanalegir
www.wheelessonline.com: ekki getið
Meðferð
AKÚT:
Frumviðgerð á öllu liðböndum eða
Styrking með tilflutningi á CA liðbandieða coracoid vöðvum til viðbeinsins
SEINNI:
Weaver-Dunn aðgerð
Meðferð
“VIÐHALD”
Meðferð
Campells Operative Orthopaedics 2007
Flokkun: Rockwood VI gráður
Meðferð: Gráða I – III: ekki aðgerð ogGráða IV – VI alltaf aðgerð.
Gráða III fer í Weaver-Dunn aðgerð efviðvarandi óþægindi.
Meðferð
Rockwood & Green 2007
Flokkun: Rockwood VI gráður
Meðferð: Gráða I: ekki aðgerð
Gráða II – III: ekki aðgerð - aðgerð
Gráða IV – VI: alltaf aðgerð
(margir kostir í stöðunni)
Meðferð
Essential Orthoapedics and Trauma, Dandy 2003
Flokkun: 6 gráður
Meðferð: Aðgerð á 3 - 6
Meðferð
Ortopedi, Lindgren og Svenson 2006
Flokkun: subtotal eða total liðhlaup
Meðferð: Kerfisbundin styrktarþjálfuneða aðgerð.
ATH: Eftir 1 ár eru 95% með góðastarfsemi í öxlinni óháð meðferð.
Ókostur við ekki aðgerð, er kúla fráviðbeininu sem er hægt að laga seinna.
Meðferð
www.easytrauma.co.uk, uppfært 9/12/2006
Flokkun: Rockwood I - VI
Meðferð:
Gráða I – II: Ekki aðgerð
Gráða III: Umdeild
Gráða IV – VI: Aðgerð (ýmsar)
Meðferð
www.wheelessonline.com, uppfært 6/4/2007
Flokkun: Gráða I - V
Meðferð:
Ekki mælt með neinni sérstakri meðferðheldur farið gegnum rannsóknarniðurstöður.
Meðferð
Ullevål sykehus; Jan-Erik Madsen
Verklagsreglur, uppfærðar 2006
Flokkun: Gráða I - VI
Meðferð: Gráða I – III: Ekki aðgerðGráða IV – VI: Aðgerð
Meðferð
Aker sykehus; Knut Strömsöe
Verklagsreglur, uppfærðar 2002
Flokkun: Gráða I - III
Meðferð: Gráða I – II: Ekki aðgerðGráða III: Aðgerð
Meðferð: Balser hook plate (1981)
Bjerre, Strömsöe, 2001
29 sjkl (26 menn og 3 konur), meðalaldur 33 (23-72)
24 AC liðhlaup gr III, 2 afleiðingar AC gr III og 3 lat clav fr
Meðaltími frá áv – aðg: 2 dagar (0-60)
CC liðbönd saumuð
Plötur fjarl eftir 14 vikur
Niðurstaða: Balser hook plate
25 sjkl komu til eftirlits eftir 60 vikur (30 – 104)
4 fengu grunnsýkingu; enginn djúpa
Engin plata losnaði
Hreyfing og styrkur aðgerðaraxlar sambærileg og þeirrar heilbrigðu
20 verkjalausir; 4 minniháttar verki, 1 miðlungs verki við athafnir
Fjarvera frá vinnu 5 vikur (1 – 22)
Rtg: sýndi kölkun í CC liðbandi hjá 5
Niðurstaða: aðrar …………
(23 ritrýndar greinar um Clavicular Hook Plate, 2000 – 2007 ogvirkar vefsíður- sjá fyrr):
Litlar og aftursýnar rannsóknir á aðgerð við AC áverkum:
Góður árangur við acromial clavicular brot
Vaxandi vinsæld til “viðhalds” viðgerðum eftir AC liðhlaup
Frekar aðgerð á “virku” öxlinni; varast aðgerð eftir 50 ára
Síður sýkingarhætta en við Kirschner þræði
Þarf að fjarlægja eftir 4 – 6 mánuði
Dýr kostur (implant í stuttan tíma og önnur aðgerð)
Umræða: Efniviður og meðferð AC áverka á LSH
Á LSH 01.01.2002 – 31.12.2007AC tognanir (S43.1) = 95AC liðhlaup (43.5) = 173Ekki verið til sérstakar verklagsreglur:Akút: collar´n cuff, verkjastillingKróniskt: Weaver-Dunn
AO clavicular hook plate til frá 2002
Notuð við akút og krónískum áverkum
Stundum sem stuðningur v/ CA flutning
Umræða: AO clavicular hook plate
- einnig skrúfur
Umræða: Aðgerð
Umræða: Niðurstaða aðgerða á AC liðhlaupum á LSH
01.01.2002 – 31.12.2007
Plötunotkun við AC liðhlaupum: 11
Aukning fyrst og fremst sl. 2 ár.
Verð í dag: 45.000
Ekki fjarlægðar eins og mælst fyrir um (önnur aðgerð)
Kompl: 1 djúpsýking; 1 viðbeinsbrot
(allir skurðir langsum!)
SAMANTEKT fyrir meðferð á AC áverkum
Við erum að fylgja sænsku kennslubókinni
Það þarf nákvæmari greiningu og flokkun
Það þarf meiri fræðslu um kosti og galla op/ ekki op við gráðu III
Það þarf samræmingu í tegund skurðaðgerða
Krókplatan er nýr og spennandi kostur, en dýrt “viðhald” í viðgerð á þessum áverkum
TAKK!