7WWW.ANBO.NL ● NOVEMBER 2014
● DOSSIER: LANGER LEVEN ● SAMENWONEN EN GELD ● HOMOVRIENDELIJKE ZORGINSTELLINGEN
EEUW(IG)Iedereen straks
ANO_N7_01 1ANO_N7_01 1 10/10/14 10:3810/10/14 10:38
2 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
WELKOMU kent ze vast ook: kinderen die denken dat geld uit de lucht
komt vallen, en dat ze zonder inspanning alles kunnen krijgen
wat hun hartje begeert. Kleine prinsjes en prinsesjes, die niet
weten dat het normaal is om eerst te werken voordat je iets
ontvangt. Die moeite hebben met sparen omdat ze alles nú
willen. Die geen idee hebben dat iets voor een ander doen
niet alleen vermoeiend, maar ook fi jn kan zijn. Omdat hun
ouders ze dat niet hebben geleerd. Omdat het materiële
aanbod overvloedig is.
Natuurlijk kun je je daaraan ergeren. Maar ik maak me vooral
zorgen. Want deze kinderen worden ouder dan ooit. Velen
van hen zullen ooit honderd kaarsjes uitblazen,
als we de voorspellingen mogen geloven.
Dat betekent dat ze heel lang gaan werken.
Dat ze veel geld opzij moeten zetten voor zorg
en pensioen. En dat ze elkaar straks hard
nodig hebben om het te redden. Ik weet
niet of ze klaar zijn voor die uitdaging.
Gelukkig kunnen we ze daarbij helpen.
Door te laten zien dat het ook anders kan.
Door open te zijn over de fi nanciële ups
en downs in ons leven. Door voor elkaar
klaar te staan. De naoorlogse generatie
weet immers als geen ander dat saamhorig-
heid onbetaalbaar is. En hoe je je schouders
eronder zet als het moeilijk wordt.
Zelf probeer ik mijn kinderen te leren om er
voor elkaar én voor anderen te zijn. En als
oma jarig is, kopen ze een cadeautje voor haar.
Van hun eigen spaargeld. Zodat ze niet alleen
de prijs van dingen leren, maar ook de waarde.
Lees meer over het lange leven dat kinderen van
nu te wachten staat in het dossier op pagina 7.
20
3
ZULLEN WIJ ZE LATEN ZIEN DAT HET ANDERS KAN?
WERKT U OOK LANGER
DOOR?
ROW
24
Directeur-bestuurder Liane den Haan (47) is verantwoorde-lijk voor de collectieve belangenbehartiging, woordvoering en politieke lobby van ANBO. Reageren? Kijk op www.twitter.com/lianedenhaan of mail naar [email protected].
Hoogleraar Andrea Maier:
‘Oud worden en zo min mogelijk
aftakelen, daar teken ik voor!’
zorgen. Want deze kinder
van hen zullen
als we de
Dat beteken
Dat ze veel g
en pensio
nodig he
niet of ze
Gelukkig
Door te la
Door ope
en downs
klaar te s
weet imme
heid onbeta
eronder zet a
Zelf probeer
voor elkaar é
oma jarig is, ko
Van hun eigen
de prijs van din
Lees meer over
nu te wachten s
ZULLLATEAND
Directeur-bestuurder Liane dl k
C
z
ANO_N7_02 2ANO_N7_02 2 10/10/14 11:3610/10/14 11:36
3ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
EEN BLIK IN DE TOEKOMST 8
UW KLEINKIND STRAKS 100? 14
WE ZULLEN DÓÓRGA AN... WE ZULLEN DÓÓRGA AN... WERKEN NA UW PENSIOEN 24 HOOGLERAAR ANDREA MAIER HOOGLERAAR ANDREA MAIER WIL VEROUDERING AANPAKKEN 20
ANBO LOBBY 4
COLOFON EN SERVICECENTER 26
ZO ZIT HET 33
ANBO ZORGCOLLECTIEF 52
WERF EEN LID 54
LEDENVOORDEEL 61
PRIJSPUZZEL 62
AOW-PARTNERTOESLAGHebt u er nog recht op?Hebt u er nog recht op?
DE ROZE LOPER Homovriendelijke zorginstellingenHomovriendelijke zorginstellingen
LEERGELD Hier geef ik het aan uit Hier geef ik het aan uit
LIEFDE IS… De fi nanciële kant van samenwonenDe fi nanciële kant van samenwonen
HARTVERWARMEND TIROLMet ANBO naar de Achensee Met ANBO naar de Achensee
OP DE WERKVLOER Junior & seniorJunior & senior
30
38
43
44
46
58
INHOUD
8
14
38
EN OOK
7
ROZE OUDEREN WELKOM!
DOSSIER LANGER LEVEN
Allemaal 100 jaar
Wat staat kinderen van nu
te wachten?
‘Ik hoop dat ze doen wat hun hart ze ingeeft’
DOSSIERLANGERLEVEN
7
Certifi caat voor
zorg instellingen
oop dat e doen at h n hart e ingeeft’DE NIEUWE GENERATIE
ANO_N7_02 3ANO_N7_02 3 10/10/14 11:3610/10/14 11:36
29 47 33 24 14 40 13 29
62 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
Geef uw oplossing vóór 16 december 2014 door, bij voorkeur via www.anbo.nl/puzzel. Daar
vindt u ook meer informatie over de prijzen. Of stuur een kaartje naar: ANBO Puzzels, Postbus
2012, 3440 DA Woerden. Vergeet niet uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden.
HORIZONTAAL HORIZONTAAL 1 Bankreke- Bankreke-ningnummer ningnummer 5 Divisie Divisie 12 Terroris- Terroris-tische daad tische daad 14 Duits-Poolse rivier Duits-Poolse rivier 15 Omroep van Luxemburg Omroep van Luxemburg 16 Aperitief Aperitief 17 Goed zo! Goed zo! 18 Bloeddruk Bloeddruk (afk.) (afk.) 20 Besef Besef 21 Film van Steven Film van Steven Spielberg Spielberg 22 Keltische priester Keltische priester 24 Jenever Jenever 25 Karakter Karakter 27 Gevleugeld Gevleugeld dier dier 29 Oude belasting Oude belasting 31 Klooster Klooster 33 Leer van het heldendicht Leer van het heldendicht 36 Gevoel Gevoel 38 Dwarsmast Dwarsmast 39 Aanbod Aanbod van producten van producten 41 Betrekkingen met Betrekkingen met de buitenwereld (Eng. afk.) de buitenwereld (Eng. afk.) 42 Baai Baai 44 Zeevogel Zeevogel 46 Griekse godin van de Griekse godin van de dageraad dageraad 48 Edelgas Edelgas 49 Belemme- Belemme-ring ring 51 Bergijsveld Bergijsveld 52 Slotwoord van Slotwoord van een gebedeen gebed
VERTICAAL 2 Slaghout Slaghout 3 Ge- Ge-meente in Noord-Brabant meente in Noord-Brabant 4 Nomen Nomen nescio (afk.) nescio (afk.) 5 Deel van een tekst Deel van een tekst 6 Stad in Portugese Algarve Stad in Portugese Algarve 7 Gewicht Gewicht (afk.) (afk.) 8 Waternimf aan de Rijn Waternimf aan de Rijn 9 Gebergte op Kreta Gebergte op Kreta 10 Nooit (Eng.) Nooit (Eng.) 11 Hoofdzakelijk Hoofdzakelijk 13 Slowakije (op Slowakije (op auto’s) auto’s) 15 Betoog Betoog 17 Steenafval Steenafval 19 Lady (1961-1997) Lady (1961-1997) 23 Vallei Vallei 26 Gebogen been Gebogen been 28 Bevallig Bevallig 29 Aro- Aro-matisch kruid matisch kruid 30 Uiterst Uiterst 32 Drugs- Drugs-handelaar handelaar 34 Groep experts in een Groep experts in een discussiegroep discussiegroep 35 Uitwas op de kop Uitwas op de kop van hoendervogels van hoendervogels 37 Verbruikt Verbruikt 40 Tijding Tijding 43 Vraagwoord Vraagwoord 45 Afstands- Afstands-maat (afk.) maat (afk.) 47 Spaanse uitroep Spaanse uitroep 49 Platendraaier Platendraaier 50 Vader Vader
HOOFDPRIJS
TWEEDE PRIJS
T.W.V.
€450
MIDWEEK OF WEEKEND IN BEACH RESORT MAKKUMDit mooie vakantiepark met bunga-Dit mooie vakantiepark met bunga-lows, luxe villa’s en appartementen lows, luxe villa’s en appartementen ligt aan het Friese IJsselmeerstrand in ligt aan het Friese IJsselmeerstrand in een prachtig natuurgebied. Hier kunt een prachtig natuurgebied. Hier kunt u heerlijk fi etsen, wandelen, varen en u heerlijk fi etsen, wandelen, varen en tennissen. U verblijft in een bungalow tennissen. U verblijft in een bungalow van het type ‘Schakel’. U wint een ver-van het type ‘Schakel’. U wint een ver-blijf in 2015.blijf in 2015.Altijd prijs:Altijd prijs: cadeaubon t.w.v. € 25! Kijk cadeaubon t.w.v. € 25! Kijk snel op www.makkumbeach.nl/anbo.snel op www.makkumbeach.nl/anbo.
WEEKEND VOOR TWEE IN HAMPSHIRE HOTEL – MOOI VELUWEWin een overnach-Win een overnach-ting voor twee per-ting voor twee per-sonen incl. ontbijt sonen incl. ontbijt in dit prachtige hotel op de Veluwe, en in dit prachtige hotel op de Veluwe, en geniet van de uitstekende faciliteiten. geniet van de uitstekende faciliteiten. U kunt uw weekend plannen t/m U kunt uw weekend plannen t/m 31 maart 2015 o.b.v. beschikbaarheid. 31 maart 2015 o.b.v. beschikbaarheid. Meer informatie over het hotel: Meer informatie over het hotel: www.hampshire-hotels.com/mooiveluwe.www.hampshire-hotels.com/mooiveluwe.
Oplossing vorige puzzel: raadpleging.
De prijzen worden onder de goede
inzendingen verloot. Winnaars krijgen
persoonlijk bericht.
T.W.V. €138
MAAK KANS OP MOOIE PRIJZEN! PUZZELMEE
ANO_N7_13 62ANO_N7_13 62 10/10/14 15:5310/10/14 15:53
7ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
In dit dossier
100 JAARNU
BIJZONDER STRAKS GEWOON
DOSSIERLANGERLEVEN
P. 8 LANG ZAL ZE LEVEN…
EEN BLIK IN DE TOEKOMST
P. 14 UW KLEINKIND STRAKS 100?
P. 20 HOOGLERAAR ANDREA MAIER: ‘MIJN
STREVEN: VEROUDEREN ZONDER ZIEKTES’
P. 24 WE ZULLEN DÓÓRGAAN
OVER WERKEN NA UW PENSIOEN
ANO_N7_20 7ANO_N7_20 7 10/10/14 16:4810/10/14 16:48
8 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
1
17
69
85
33
42
51
60
2
18
70
86
34
43
52
61
3
19
71
87
35
44
53
62
4
20
72
88
36
45
54
63
5
21
73
89
37
46
55
64
6
22
74
90
38
47
56
65
7
23
75
91
39
48
57
66
8
24
76
92
40
49
58
67
9
25
77
93
41
50
59
68
ANO_N7_21 8ANO_N7_21 8 10/10/14 16:4910/10/14 16:49
9ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
Blik in de toekomst van een kind van nu
LANG ZAL ZE LEVEN!Honderd jaar worden is een prestatie waar nu de burgermeester
nog voor uitrukt. Maar met behulp van nieuwe ontwikkelingen
(zoals organen uit een 3D-printer) is het straks de gewoonste
zaak van de wereld. Hoe houd je het leuk, zo’n leven lang?TEKST FLOOR VAN DIJCK BEELD EDOUARD JANSSENS
9
25
77
93
41
50
59
68
10
26
78
94
11
27
79
95
12
28
80
96
13
29
81
97
14
30
82
98
15
31
83
99
16
32
84
100
DOSSIERLANGERLEVEN
ANO_N7_21 9ANO_N7_21 9 10/10/14 16:5010/10/14 16:50
10 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
Emma de Jong uit Almere mag vandaag vijf kaarsjes mma de Jong uit Almere mag vandaag vijf kaarsjes uitblazen op een grote, roze taart. Ze is aan het keten met uitblazen op een grote, roze taart. Ze is aan het keten met vriendinnetjes en staat er niet bij stil dat ze nog een heel vriendinnetjes en staat er niet bij stil dat ze nog een heel
leven voor zich heeft. Een láng leven. Want de kans dat Emma 100 leven voor zich heeft. Een láng leven. Want de kans dat Emma 100 jaar wordt, is groter dan ooit. Vijftig à zestig procent zelfs, schatten jaar wordt, is groter dan ooit. Vijftig à zestig procent zelfs, schatten wetenschappers. Over de exacte levensverwachting lopen de wetenschappers. Over de exacte levensverwachting lopen de meningen van de kenners uiteen. Maar een duidelijke trend is dat meningen van de kenners uiteen. Maar een duidelijke trend is dat de gemiddelde levensverwachting per decennium met tweeëneen-de gemiddelde levensverwachting per decennium met tweeëneen-half jaar stijgt, en dat al sinds honderdvijftig jaar. Wetenschappers half jaar stijgt, en dat al sinds honderdvijftig jaar. Wetenschappers zien hier niet zo snel verandering in komen. Hoogleraar Erik zien hier niet zo snel verandering in komen. Hoogleraar Erik Buskens, directeur van het Centrum voor Healthy Ageing van de Buskens, directeur van het Centrum voor Healthy Ageing van de Universiteit Groningen, voorspelt dat alle records de komende Universiteit Groningen, voorspelt dat alle records de komende jaren worden gebroken. “Ik denk dat een derde van alle gezonde, jaren worden gebroken. “Ik denk dat een derde van alle gezonde, fi tte mannen en vrouwen die nu 60 jaar zijn, de 100 gaat halen.” fi tte mannen en vrouwen die nu 60 jaar zijn, de 100 gaat halen.”
TWEEDAAGSE WERKWEEKHoe gaat onze Emma al die jaren invullen? De komende vijftien à Hoe gaat onze Emma al die jaren invullen? De komende vijftien à twintig jaar zal ze bezig zijn met een opleiding. En dan, begin 20, twintig jaar zal ze bezig zijn met een opleiding. En dan, begin 20, start ze haar carrière. Een lange, want met het huidige systeem start ze haar carrière. Een lange, want met het huidige systeem heeft ze op z’n vroegst met 71 jaar recht op AOW - mits zo’n voor-heeft ze op z’n vroegst met 71 jaar recht op AOW - mits zo’n voor-ziening tegen die tijd nog bestaat. Daarmee duurt het werkende ziening tegen die tijd nog bestaat. Daarmee duurt het werkende leven van Emma meer dan vijftig jaar. Maar futuroloog prof. leven van Emma meer dan vijftig jaar. Maar futuroloog prof. Wim de Ridder, hoogleraar toekomstonderzoek aan de Universiteit Wim de Ridder, hoogleraar toekomstonderzoek aan de Universiteit Twente, stelt dat de kans groot is dat Emma straks maar twee dagen Twente, stelt dat de kans groot is dat Emma straks maar twee dagen voor geld werkt. “Wat betaald werk betreft, neemt technologie voor geld werkt. “Wat betaald werk betreft, neemt technologie steeds meer over. De geschiedenis laat zien dat het aantal werk-steeds meer over. De geschiedenis laat zien dat het aantal werk-zame uren per week al sinds eind negentiende eeuw daalt. In de zame uren per week al sinds eind negentiende eeuw daalt. In de participatiemaatschappij die eraan komt, werken we alleen nog participatiemaatschappij die eraan komt, werken we alleen nog voor de basisvoorzieningen. De gedachte erachter is dat techno-voor de basisvoorzieningen. De gedachte erachter is dat techno-logie niet alleen voor goedkope basisproducten zorgt, maar logie niet alleen voor goedkope basisproducten zorgt, maar mensen ook in staat stelt in hun ‘vrije tijd’ veel overheidstaken mensen ook in staat stelt in hun ‘vrije tijd’ veel overheidstaken zelf te vervullen. Je verbouwt zelf of gezamenlijk groenten, je zelf te vervullen. Je verbouwt zelf of gezamenlijk groenten, je bouwt je eigen huis (met 3D-printers), je helpt mee aan de veilig-bouwt je eigen huis (met 3D-printers), je helpt mee aan de veilig-heid in de buurt en je zorgt voor mensen die zorg nodig hebben. heid in de buurt en je zorgt voor mensen die zorg nodig hebben. Daarmee wordt de overheid kleiner, want mensen blijven hun Daarmee wordt de overheid kleiner, want mensen blijven hun
IN LANDEN ZONDER PENSIOENLEEFTIJD IS
EEN TWEEDE OF DERDE CARRIÈRE
HEEL NORMAAL
hele leven actief voor de gemeenschap. hele leven actief voor de gemeenschap. De Ridder: “De technologie gaat ons helpen De Ridder: “De technologie gaat ons helpen om onszelf te helpen, met werk maar ook om onszelf te helpen, met werk maar ook wanneer we ziek zijn. Technologie wordt wanneer we ziek zijn. Technologie wordt gebruiksvriende lijker, maar er komt steeds gebruiksvriende lijker, maar er komt steeds meer apparatuur en informatie bij. Daar moet meer apparatuur en informatie bij. Daar moet je wel mee kunnen omgaan.” Waarschijnlijk je wel mee kunnen omgaan.” Waarschijnlijk zal Emma’s carrière een stuk afwisselender zal Emma’s carrière een stuk afwisselender zijn dan die van vorige generaties. Grote kans zijn dan die van vorige generaties. Grote kans dat ze verschillende beroepen zal uitoefenen. dat ze verschillende beroepen zal uitoefenen. In landen als de Verenigde Staten en Canada, In landen als de Verenigde Staten en Canada, waar geen pensioengrens is, is dat al te zien. waar geen pensioengrens is, is dat al te zien. Daar hebben mensen na verloop van tijd vaak Daar hebben mensen na verloop van tijd vaak een tweede en zelfs derde carrière. De maat-een tweede en zelfs derde carrière. De maat-schappij zal tegen de tijd dat Emma volwassen schappij zal tegen de tijd dat Emma volwassen is, meer gericht moeten zijn op kennis en is, meer gericht moeten zijn op kennis en onderwijs op latere leeftijd. Zodat Emma haar onderwijs op latere leeftijd. Zodat Emma haar hele werkende leven mee kan blijven doen.hele werkende leven mee kan blijven doen.
PENSIOEN & POENDat werkende leven duurt misschien wel haar Dat werkende leven duurt misschien wel haar hele leven. Want de vaste pensioenleeftijd gaat hele leven. Want de vaste pensioenleeftijd gaat ook bij ons verdwijnen, voorspelt Leo Witkamp, ook bij ons verdwijnen, voorspelt Leo Witkamp, directeur van Media Pensioendiensten en PNO directeur van Media Pensioendiensten en PNO Zorg: “Met pensioen gaan wordt een fl exibel Zorg: “Met pensioen gaan wordt een fl exibel
gegeven, afhankelijk van gezondheid, levens-gegeven, afhankelijk van gezondheid, levens-vreugde én hoe je er fi nancieel voorstaat. vreugde én hoe je er fi nancieel voorstaat. De vrijheid om zaken zelf te regelen neemt De vrijheid om zaken zelf te regelen neemt toe, en misschien komt er ook meer vrijheid toe, en misschien komt er ook meer vrijheid om je werk in te delen, zoals een deeltijd-om je werk in te delen, zoals een deeltijd-pensioen. Ik hoop wel dat Emma nog recht pensioen. Ik hoop wel dat Emma nog recht heeft op AOW, wat ik een mooie voor ziening heeft op AOW, wat ik een mooie voor ziening
ANO_N7_21 10ANO_N7_21 10 10/10/14 16:5010/10/14 16:50
11ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
vind.” Zeker is dat Emma en haar generatie-vind.” Zeker is dat Emma en haar generatie-genoten, meer nog dan jongeren van nu, voor genoten, meer nog dan jongeren van nu, voor zichzelf zullen moeten zorgen. Ze zal haar zichzelf zullen moeten zorgen. Ze zal haar studie zelf moeten betalen en geld opzij moeten studie zelf moeten betalen en geld opzij moeten zetten voor periodes waarin ze niet werkt. zetten voor periodes waarin ze niet werkt. Zoals voor haar pensioen en bijvoorbeeld een Zoals voor haar pensioen en bijvoorbeeld een sabbatical - geen overbodige luxe bij een werk-sabbatical - geen overbodige luxe bij een werk-zaam leven dat vijftig jaar duurt. Witkamp: zaam leven dat vijftig jaar duurt. Witkamp: “Gelukkig beseffen jongeren steeds meer dat “Gelukkig beseffen jongeren steeds meer dat ze een eigen verantwoordelijkheid hebben, ze een eigen verantwoordelijkheid hebben, dat de staat minder voor ze regelt. En met dat de staat minder voor ze regelt. En met behulp van apps en slimme computer- behulp van apps en slimme computer-programma’s, die er dan vast zijn, wordt programma’s, die er dan vast zijn, wordt fi nanciële planning makkelijker.” Futuroloog fi nanciële planning makkelijker.” Futuroloog De Ridder voorspelt bovendien dat geld De Ridder voorspelt bovendien dat geld minder belangrijk wordt: “Omdat we meer minder belangrijk wordt: “Omdat we meer voor onszelf moeten zorgen, verandert de rol voor onszelf moeten zorgen, verandert de rol van geld. We leven straks meer in diensten. van geld. We leven straks meer in diensten. Het sociale kapitaal, dat wil zeggen: zorg voor Het sociale kapitaal, dat wil zeggen: zorg voor elkaar, is in een participatiemaatschappij zoals elkaar, is in een participatiemaatschappij zoals ik die voorzie, veel belangrijker dan geld.”ik die voorzie, veel belangrijker dan geld.”
EVEN EEN LEVER PRINTENVoor veel mensen roept het vooruitzicht om Voor veel mensen roept het vooruitzicht om 100 te worden het schrikbeeld op van ziek, 100 te worden het schrikbeeld op van ziek, zwak, dement en hulpbehoevend zijn. Gelukkig zwak, dement en hulpbehoevend zijn. Gelukkig klopt dat beeld niet altijd, zegt professor klopt dat beeld niet altijd, zegt professor
GEZOND Onze hersenen worden ons
belangrijkste kapitaal, maar gezonde
hersenen kunnen niet zonder een
gezond lichaam. Zorg daarom voor
voldoende lichamelijke inspanning,
rook niet, drink beperkt alcohol,eet
met mate en vooral gezond. Futu-
roloog De Ridder: “In de toekomst
zullen we een genetisch paspoort
krijgen, zodat we precies weten voor
welke ziekten we aanleg hebben.”
GELD Houd rekening met toekomst-
wensen en mogelijke fi nanciële
tegenslagen, en maak een planning.
Leen zo min mogelijk en laat u goed
voorlichten.
GELUK Blijf kennis vergaren en sta
open voor andere zienswijzen. Ga
op zoek naar activiteiten die voldoe-
ning geven, maar niet te veel stress
opleveren. En: investeer in sociale
relaties. Wees maatschappelijk actief
en onderhoud contacten, zodat u er
niet alleen voor komt te staan.
TIPS VOOR EMMA (EN VOOR U)
Gerben Westerhof, adjunct hoogleraar psychogerontologie (psy- Gerben Westerhof, adjunct hoogleraar psychogerontologie (psy-chologie van het ouder worden) aan de Universiteit Twente. “Er chologie van het ouder worden) aan de Universiteit Twente. “Er blijven nu al heel veel mensen tot op zeer hoge leeftijd zelfstandig blijven nu al heel veel mensen tot op zeer hoge leeftijd zelfstandig wonen, die ook goed voor zichzelf kunnen zorgen.” Dankzij verbe-wonen, die ook goed voor zichzelf kunnen zorgen.” Dankzij verbe-terde zorg gaat ons lichaam langer mee. Erik Buskens van het terde zorg gaat ons lichaam langer mee. Erik Buskens van het Centrum voor Healthy Ageing: “Je kunt nu betrekkelijk gezond Centrum voor Healthy Ageing: “Je kunt nu betrekkelijk gezond oud worden met aandoeningen waar je vroeger aan doodging, oud worden met aandoeningen waar je vroeger aan doodging, zoals hart- en vaatziekten. Chronische aandoeningen zullen zoals hart- en vaatziekten. Chronische aandoeningen zullen mensen steeds vaker zelf onder controle kunnen houden, onder mensen steeds vaker zelf onder controle kunnen houden, onder begeleiding van een arts. En door toege nomen technologie zoals begeleiding van een arts. En door toege nomen technologie zoals zorgrobots én met een goed sociaal netwerk, kunnen we langer en zorgrobots én met een goed sociaal netwerk, kunnen we langer en beter voor onszelf zorgen.”beter voor onszelf zorgen.”Was een kunstheup veertig jaar geleden een noviteit, nu is zo’n Was een kunstheup veertig jaar geleden een noviteit, nu is zo’n aanpassing heel gewoon. Die ontwikkeling zet door, dus er komen aanpassing heel gewoon. Die ontwikkeling zet door, dus er komen steeds meer kunstmatige mogelijkheden om ons lichaam gezond steeds meer kunstmatige mogelijkheden om ons lichaam gezond te houden. Futuroloog De Ridder: “Binnen vijf of tien jaar zal het te houden. Futuroloog De Ridder: “Binnen vijf of tien jaar zal het
DE FUTUROLOOG: ‘BETAALD WERKEN HOEFT STRAKS BIJNA NIET MEER. WE ZORGEN VOOR
OUDERS EN KINDEREN EN MAKEN DINGEN OM TE RUILEN’
ANO_N7_21 11ANO_N7_21 11 10/10/14 16:5010/10/14 16:50
12 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
mogelijk zijn om nieuwe organen zoals een lever of zelfs een hart, mogelijk zijn om nieuwe organen zoals een lever of zelfs een hart, te printen met behulp van een bioprinter. Daar kunnen we te printen met behulp van een bioprinter. Daar kunnen we overigens dan alles mee printen, ook voedsel.” overigens dan alles mee printen, ook voedsel.” Is de generatie van Emma wellicht al onsterfelijk? Buskens Is de generatie van Emma wellicht al onsterfelijk? Buskens verwacht van niet: “Leeftijden van 120 en ouder blijven nog steeds verwacht van niet: “Leeftijden van 120 en ouder blijven nog steeds uitzonderlijk. Daarna heeft het lichaam dermate schade opgelopen uitzonderlijk. Daarna heeft het lichaam dermate schade opgelopen dat het hard gaat. Uiteindelijk raakt het lichaam op, met name de dat het hard gaat. Uiteindelijk raakt het lichaam op, met name de stamcellen. De rimpels die je van buiten ziet, zitten ook van stamcellen. De rimpels die je van buiten ziet, zitten ook van binnen.” Toch zijn er stromingen die voorspellen dat oud worden binnen.” Toch zijn er stromingen die voorspellen dat oud worden in de toekomst niet meer is dan een chronische ziekte, en het in de toekomst niet meer is dan een chronische ziekte, en het wetenschappelijk onderzoek gaat ook steeds verder. Buskens: wetenschappelijk onderzoek gaat ook steeds verder. Buskens: “Sommige organismen, zoals kwallen, hebben letterlijk het “Sommige organismen, zoals kwallen, hebben letterlijk het eeuwige leven, die kunnen zichzelf vernieuwen. Als je weet wat eeuwige leven, die kunnen zichzelf vernieuwen. Als je weet wat die kwallen onsterfelijk maakt, kunnen we onderzoeken of dat bij die kwallen onsterfelijk maakt, kunnen we onderzoeken of dat bij mensen ook kan. Maar die tijd is nog ver weg.”mensen ook kan. Maar die tijd is nog ver weg.”
DE FUTUROLOOG: ‘ZONDER NETWERK BEN JE IN DE TOEKOMST NERGENS, DUS SOCIALE VAARDIGHEDEN ZIJN ONS NIEUWE KAPITAAL’
RUST ROESTUit onderzoek van hoogleraar Westerhof blijkt Uit onderzoek van hoogleraar Westerhof blijkt dat ouder worden zeker niet ongelukkiger dat ouder worden zeker niet ongelukkiger maakt. “Van alle generaties denkt 90 procent maakt. “Van alle generaties denkt 90 procent - in verschillende gradaties - positief over zijn - in verschillende gradaties - positief over zijn of haar leven. Sinds de jaren 70 is daar weinig of haar leven. Sinds de jaren 70 is daar weinig aan veranderd.” Buskens voorspelt: “De aan veranderd.” Buskens voorspelt: “De 100-jarigen van straks zullen bovendien in 100-jarigen van straks zullen bovendien in betere conditie zijn. En als je de verjaardagen betere conditie zijn. En als je de verjaardagen van je achterkleinkinderen nog kunt vieren van je achterkleinkinderen nog kunt vieren en een sociaal netwerk hebt, dan is 100 jaar en een sociaal netwerk hebt, dan is 100 jaar worden juist mooi.” Uit onderzoek blijkt dat worden juist mooi.” Uit onderzoek blijkt dat tot op hoge leeftijd maatschappelijk actief tot op hoge leeftijd maatschappelijk actief blijven, je vitaal en gelukkig maakt. Buskens blijven, je vitaal en gelukkig maakt. Buskens vindt langer doorwerken daarom een goed vindt langer doorwerken daarom een goed idee. “Het betekent dat je hersenen blijven idee. “Het betekent dat je hersenen blijven werken en er minder achteruitgang plaats-werken en er minder achteruitgang plaats-vindt. Onderzoek toont aan dat als je op latere vindt. Onderzoek toont aan dat als je op latere leeftijd dingen leert, het hersenvolume en de leeftijd dingen leert, het hersenvolume en de plasticiteit van het brein toenemen. Het is net plasticiteit van het brein toenemen. Het is net als met lichamelijke beweging: rust roest. als met lichamelijke beweging: rust roest. Studeer, doe een cursus, blijf bij. En investeer Studeer, doe een cursus, blijf bij. En investeer in de mensen om je heen.” Dat is ook de tip in de mensen om je heen.” Dat is ook de tip van De Ridder: “Zonder netwerk ben je in de van De Ridder: “Zonder netwerk ben je in de toekomst nergens, dus je sociale vaardigheden toekomst nergens, dus je sociale vaardigheden zijn je nieuwe kapitaal.” Emma beseft het nog zijn je nieuwe kapitaal.” Emma beseft het nog niet, maar dat ze nu zo gezellig met haar niet, maar dat ze nu zo gezellig met haar vriendinnetjes speelt, is een goede start van vriendinnetjes speelt, is een goede start van een lang en gelukkig leven. Óp naar de een lang en gelukkig leven. Óp naar de honderd kaarsjes. honderd kaarsjes.
PROJECT 1 TOT 100De anonieme portretten van foto-
graaf Edouard Janssens in de serie
1 tot 100 jaar laten zien dat de tijd
niet stilstaat. Nooit. Bij niemand. Wie
ben ik, lijken de geportretteerden
zich af te vragen. Wat heb ik met
mijn leven gedaan? Wat zal morgen
brengen? De Europese Commissie
liet in 2012 alle foto’s afdrukken en zes maanden zij aan zij
tentoonstellen in Brussel, in het kader van het Europees Jaar van
actief ouder worden en solidariteit tussen generaties. Leuk
detail: de fotograaf plaatste zijn eigen foto midden tussen
die van de andere mannen. www.edouardjanssens.com
ANO_N7_21 12ANO_N7_21 12 10/10/14 16:5110/10/14 16:51
61ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
SUPERVOORDELIGE HERFSTAANBIEDINGEN LEDENVOOR-DEEL
Knip de bon(nen) van uw keuze uit en vergeet niet uw ANBO-pas te tonen wanneer u gebruikmaakt van deze aanbiedingen. Altijd op de hoogte van de laatste voordeel- & kortings items? Abonneer u dan nu op onze gratis digitale nieuwsbrieven via www.anbo.nl/nieuwsbrief.
Hotel Golden Tulip Val Monte ligt midden in het beboste heuvelgebied van Berg
en Dal, vlak bij Nijmegen. ANBO-arrangement: koffi e of thee met appelgebak,
2x overnachting incl. ontbijt, 1x tweegangendiner, late check-out (tot 18 uur) op
zondag. VOORDEEL ANBO-leden betalen € 89 p.p. (i.p.v. € 114), excl. € 1,50 toeristen-
belasting p.p.p.n. en € 5 reserveringskosten. Geen eenpersoonstoeslag bij Moderate
eenpersoonskamer. RESERVEREN Via [email protected] of (024) 684 20 00
o.v.v. kortingscode ‘ANBO-winterarrangement’. Deze actie is geldig t/m 31 maart 2015
o.b.v. beschikbaarheid. Meer informatie: www.goldentulipvalmonte.nl.
TOT€2 4,50 KORTING*
GEEN RESERVERINGSKOSTEN BIJ LANDAL GREENPARKS Steek lekker de open haard aan in uw gezellige vakantiebungalow, en geniet samen
van een verblijf midden in de natuur in een van de parken van Landal GreenParks.
VOORDEEL ANBO-leden besparen maximaal € 24,50 op de reserveringskosten.
Deze actie is geldig voor de verblijfsperiode van 4 november tot 22 december 2014
in speciaal geselecteerde parken in Nederland en Duitsland. RESERVEREN *Kijk
voor meer informatie, prijzen, deelnemende parken, typen en volledige voorwaarden
op www.landal.nl/ANB20L of bel 0900–8842 (€ 1 per gesprek) o.v.v. kortingscode
‘ANB20L’.
KERSTCONCERT CHRISTMAS DREAMS FROM VIENNAEen schitterend kerstconcert in december op prachtige locaties in Alkmaar,
Amsterdam, Oudenbosch, Apeldoorn, Eindhoven en Delft! Met sterren van de
Weense Staatsopera en The New Romanian Chamber Orchestra & Choir. VOORDEEL
ANBO-leden betalen € 34,50 p.p. i.p.v. € 49,50 p.p. (maximaal 2 tickets), keuze
uit diverse concertlocaties (Concertgebouw Amsterdam € 41,50 p.p. incl. stoel,
garderobe en consumpties) RESERVEREN Via www.plusticket.nl kiest u de gewenste
datum en locatie. Vermeld als kortingscode ‘ANBO’. Geen internet? Boek dan via
(026) 377 97 36 (€3,75 bestelkosten) o.v.v. kortingscode ‘ANBO’.
LUXE BADJASSEN VAN BODYGOEDVerwen uzelf met een heerlijk warme badjas van superlichte coral fl eece. Deze
hoogwaardige fl eecesoort is zacht, soepel en draagt zeer behaaglijk. De dames- en
herenbadjassen hebben een mooie sjaalkraag en lange mouwen en zijn verkrijgbaar
in diverse kleuren en dessins. VOORDEEL ANBO-leden betalen € 24,50 (excl.
verzendkosten) i.p.v. € 35. BESTELLEN Via www.bodygoed.nl o.v.v. kortingscode
‘anbo2014’. Liever telefonisch bestellen? Dat kan via 06-48 71 13 49 o.v.v. kortingscode
‘anbo2014’. Deze aanbieding is geldig tot 1 maart 2015.
30%KORTING
€25KORTING
P.P.
HOTELARRANGEMENT IN DE BOSSEN VAN NIJMEGEN
30%KORTING
nw_ANO_N7_12.indd 61nw_ANO_N7_12.indd 61 14/10/14 16:0114/10/14 16:01
‘IK HOOP DAT ZE DOEN
WAT HUN HART ZE INGEEFT’
Anneke (67) en Frans Versluis (67)
hebben zes kleinkinderen. De twee
jongste zijn Niek (2 weken) en
Wessel (20 maanden).
Frans: “Positief denken, dat is wat ik
mijn kleinkinderen wil bijbrengen.
Ik hoop dat ze hun talenten zullen
uitbouwen en de zwakke punten voor
lief nemen.”
Anneke: “En dat het sociale, zelfver-
zekerde mensen worden die met
beide benen op de grond staan. Frans
en ik komen beiden uit ondernemers-
gezinnen, en het was vroeger thuis
vanzelfsprekend dat ik meehielp in de
zaak. Maar ik koos toch mijn eigen
pad. Ik hoop dat mijn kleinkinderen
ook doen wat hun hart ze ingeeft.”
Frans: “Ik gun ze ook veel levens-
ervaring, zowel zakelijk als privé. Dat
vind ik essentieel.”
Anneke: “Zelf hoef ik niet zo nodig
100 jaar te worden, want zo oud
worden gaat vaak gepaard met
beperkingen en afhankelijkheid. En
tegenwoordig moeten kinderen de
zorg voor hun ouders oppakken, dat
wens ik ze niet toe. Ook over de
toekomst van de wereld maak ik me
weleens zorgen. Misschien is de
ellende niet veel groter dan vroeger,
maar toen hoorde en wist je niet altijd
alles. Doordat het wereldnieuws zo
continu aanwezig is, bekruipt me
soms het gevoel dat het overal op de
wereld oorlog is.”
14 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
Moeten we daar jaloers op zijn? En wat wilt u ze ‘meegeven’?
UW KLEINKIND KAN WEL 100 WORDEN...
DOSSIERLANGERLEVEN
ANO_N7_23 14ANO_N7_23 14 13/10/14 08:5613/10/14 08:56
‘HOELANG ZULLEN ZÍJ WEL NIET
MOETEN DOOR-WERKEN?’
T
Judith (53) en Wally Keuning (55) hebben
vijf kleinkinderen: Flynn (9 maanden),
Bobbi (1), Emily (1), Julie (2) en Lilly (2).
Judith: “Ik zou best 100 jaar willen worden,
op voorwaarde dat ik gezond blijf en geen
belasting word voor mijn omgeving.”
Wally: “Dat wil iedereen toch? Tenzij je
heel ongelukkig bent.”
Judith: “Over de toekomst van onze klein-
kinderen heb ik gemengde gevoelens. Als
er straks nog maar genoeg werk is... Door-
dat er minder kinderen geboren worden,
zal de werkgelegenheid stijgen. Maar er
wordt ook veel werk geautomatiseerd. En
wij moeten tot ons 67ste werken, hoelang
moeten zíj wel niet doorwerken? Er zijn
best veel onzekerheden. Ik hoop dat ze
een stevige basis meekrijgen. Wanneer je
als gezin een saamhorig blok vormt, sta
je sterk en kun je problemen het hoofd
bieden.”
Wally: “Het gaat om structuur. Het is
grappig om te zien dat onze kinderen hun
kinderen op dezelfde manier opvoeden als
wij dat hebben gedaan.”
Judith: “Ik vind het belangrijk dat het
tevreden mensen worden. Dat ze niet
kijken naar anderen die meer hebben, en
dat ze begrijpen dat het in het leven niet
alleen om je carrière draait.”
15ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
TEK
ST M
AN
DY
KLE
EW
EIN
BE
ELD
RU
UD
PO
S
ANO_N7_23 15ANO_N7_23 15 13/10/14 08:5713/10/14 08:57
Marian Klop (56) heeft drie
klein zoons: de pasgeboren Sjors,
Kick (2) en Dolf (4).
“Ik gun mijn kleinzoons een stevige
thuisbasis, zodat ze kunnen uitgroei-
en tot stabiele, tevreden personen.
Sommige omstandigheden heb
je niet zelf in de hand, maar als je
tevreden bent en kunt vechten, kun
je beter met tegenslagen omgaan.
Dat zou ik ze willen meegeven. Toen
ik jong was, werd vaak gezegd: ‘Jouw
wil staat achter de deur.’ Daardoor
hebben wij ons onnodig laat ontwik-
keld. Dat is nu gelukkig anders.
De aarde is goed en mooi, met die
overtuiging ben ik opgevoed. Ik ben
niet bang dat de aarde verpietert en
ik vertrouw erop dat we er nog lang
op kunnen leven, maar ik hoop wel
dat mijn kleinkinderen er respectvol
mee zullen omgaan. En als ze écht
oud worden, hoop ik dat er mensen
zijn die voor hen willen zorgen en
hen willen bijstaan. Want eenzaam-
heid is vreselijk, dat hoor en zie ik de
laatste tijd steeds vaker.”
‘ALS WE MAAR RESPECTVOL
MET DE AARDE OMGAAN’
16 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
ANO_N7_23 16ANO_N7_23 16 13/10/14 08:5713/10/14 08:57
Het ANBO Energiecollectief
Honderden euro’s besparenop uw energierekening?
• De veiling is geweest.
• Schrijf u snel in en ontvang uw persoonlijke besparing.
• U bekijkt wat het u oplevert.
• Dan beslist u pas over deelname.
• U kunt nog tot 15 december deelnemen.
• Hoe meer inschrijvers, hoe scherper de tarieven.
Hoe kom ik aan mijn persoonlijke besparing?• Ga naar www.anbo.nl/amenergiecollectief• Bel de ANBO Energielijn (088) 669 90 60.• Of vul de bon hiernaast in.
U bespaart honderden euro´s met een vast laag tarief voor een jaar. Geen tussentijdse prijsstijgingen.
Dat kan met het 6e ANBO Energiecollectief !
Dit formulier graag volledig invullen.
Ik ben ANBO-lid, met lidnummer Ik ben geen ANBO-lid
VOORLETTERS TUSSENVOEGSELS
ACHTERNAAM M/V
STRAAT + NR
POSTCODE en PLAATS
E-MAILADRES
TELEFOONNUMMER
Huidige leverancier elektriciteit
Ik heb een dubbele meter
PIEKVERBRUIK (kWh) DALVERBRUIK (kWh)
Ik heb een enkele meter
JAARVERBRUIK ELEKTRICITEIT (kWh)
HEEFT U EEN CONTRACT VOOR EEN BEPAALDE TIJD? JA NEE
Huidige leverancier gas
JAARVERBRUIK GAS (m3)
HEEFT U EEN CONTRACT VOOR EEN BEPAALDE TIJD? JA NEE
Vraag uw besparing aan. Stuur het ingevulde formulier, voor 15 december 2014, in een gesloten envelop naar: ANBO Energiecollectief, antwoordnummer 47359, 1070 WC AMSTERDAM (postzegel niet nodig).
LedenvoordeelInschrijving is vrijblijvend. Als u gebruik wilt maken van de korting en deel wilt nemen aan het collectief moet u ANBO-lid zijn of ANBO-lid worden.
Dé belangenorganisatie voor senioren ENCO 01 ADVE ANBMAG 1445 k
20 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
ANO_N7_22 20ANO_N7_22 20 10/10/14 17:0110/10/14 17:01
21ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
Hoogleraar Andrea Maier over ouderengeneeskunde
ANDREA MAIER:
Ouderdom komt met gebreken, toch? Niet per se, zegt Andrea Maier (36). Zij is de jongste hoogleraar interne geneeskunde van Nederland, gespecialiseerd in ouderengeneeskunde. ‘Ik wil zorgen dat we met de jaren zo min mogelijk aftakelen.’TEKST ANA KARADAREVIC BEELD JIRI BÜLLER BEWERKING AAD GOUDAPPEL
MINDER SNELVEROUDEREN?WE ONDER-ZOEKEN HOE
DOSSIERLANGERLEVEN
ANO_N7_22 21ANO_N7_22 21 10/10/14 17:0210/10/14 17:02
WAAR JONG EN OUD ELKAAR ONTMOETEN
22 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
Hoogleraar Andrea Maier over ouderengeneeskunde
A ndrea Maier (36) werkt in het VU medisch ndrea Maier (36) werkt in het VU medisch centrum in Amsterdam als internist ouderen-centrum in Amsterdam als internist ouderen-geneeskunde. Ze ontvangt patiënten op haar geneeskunde. Ze ontvangt patiënten op haar
spreekuur, zowel heel oude mensen als mensen onder spreekuur, zowel heel oude mensen als mensen onder de pensioenleeftijd, en doet onderzoek naar het de pensioenleeftijd, en doet onderzoek naar het vertragen van ouderdom. Want Andrea Maier heeft een vertragen van ouderdom. Want Andrea Maier heeft een missie: ze wil ervoor zorgen dat mensen zo lang mogelijk missie: ze wil ervoor zorgen dat mensen zo lang mogelijk gezond kunnen blijven leven. gezond kunnen blijven leven.
Hoe raakt een jonge hoogleraar zo geïnteresseerd in
ouderdom?
“Ik had een pianolerares van in de 90 toen ik een kind “Ik had een pianolerares van in de 90 toen ik een kind was. Ik moest hard werken om haar te was. Ik moest hard werken om haar te pleasen, ze dwong veel respect af. Ik pleasen, ze dwong veel respect af. Ik heb besloten dat ik ook op die manier heb besloten dat ik ook op die manier oud wil worden: vitaal en tot op hoge oud wil worden: vitaal en tot op hoge leeftijd actief. Ik heb zo veel ouderen leeftijd actief. Ik heb zo veel ouderen ontmoet die cognitief scherp waren, ontmoet die cognitief scherp waren, dat ik ervan overtuigd ben geraakt dat dat ik ervan overtuigd ben geraakt dat we dat allemaal moeten kunnen we dat allemaal moeten kunnen bereiken.” bereiken.”
Kunt u vertellen wat veroudering precies is?
“Veroudering is de opeenhoping van schade. Vergelijk “Veroudering is de opeenhoping van schade. Vergelijk het met je lievelingsspijkerbroek. Die draag je heel vaak het met je lievelingsspijkerbroek. Die draag je heel vaak en daardoor wordt op een gegeven moment de stof en daardoor wordt op een gegeven moment de stof zachter. Die zachtere stof is veroudering. Veel medische zachter. Die zachtere stof is veroudering. Veel medische interventies zijn gericht op het repareren van scheuren interventies zijn gericht op het repareren van scheuren in spijkerbroeken. in spijkerbroeken. Als iemand van 50 jaar een hart infarct krijgt, wordt hij Als iemand van 50 jaar een hart infarct krijgt, wordt hij geopereerd en krijgt hij medicijnen. Na een paar weken geopereerd en krijgt hij medicijnen. Na een paar weken gaat hij weer aan het werk. Dezelfde procedure past men gaat hij weer aan het werk. Dezelfde procedure past men
vaak toe bij oudere mensen, maar hun lichaam heeft vaak toe bij oudere mensen, maar hun lichaam heeft niet meer de veerkracht om de ziekte tegen te gaan.”niet meer de veerkracht om de ziekte tegen te gaan.”
Komt het eeuwige leven voor mensen in zicht?
“Er zijn onderzoekers die zeggen dat we in principe on-“Er zijn onderzoekers die zeggen dat we in principe on-sterfelijk zijn. Maar het gaat mij niet om onsterfelijkheid, sterfelijk zijn. Maar het gaat mij niet om onsterfelijkheid, het gaat om gezond ouder worden. Ik zou er geen moeite het gaat om gezond ouder worden. Ik zou er geen moeite mee hebben als we 300 jaar worden en doorwerken tot mee hebben als we 300 jaar worden en doorwerken tot ons 290ste, als we die tijd maar in goede gezondheid ons 290ste, als we die tijd maar in goede gezondheid doorbrengen. Ik wil zorgen dat we zo min mogelijk afta-doorbrengen. Ik wil zorgen dat we zo min mogelijk afta-kelen, dat het levenseinde met ziekte heel kort duurt en kelen, dat het levenseinde met ziekte heel kort duurt en dat we plotseling doodgaan. Dat zou fantastisch zijn.”dat we plotseling doodgaan. Dat zou fantastisch zijn.”
U onderzoekt hoe de spierafbraak bij
mensen kan worden tegengegaan,
waardoor ook de veroudering zou worden
vertraagd. Kunt u dat uitleggen?
“Ik werk mee aan een wereldwijd “Ik werk mee aan een wereldwijd onderzoek naar een stofje dat de onderzoek naar een stofje dat de spierafbraak bevordert. We willen dat spierafbraak bevordert. We willen dat stofje afremmen, waardoor hopelijk de stofje afremmen, waardoor hopelijk de afbraak van spieren wordt vertraagd. afbraak van spieren wordt vertraagd.
Mensen verliezen spiermassa vanaf hun 20ste. Tegen de Mensen verliezen spiermassa vanaf hun 20ste. Tegen de tijd dat iemand 80 jaar is, is de helft van de spiermassa tijd dat iemand 80 jaar is, is de helft van de spiermassa verdwenen. Samen met een grote farmaceut is een verdwenen. Samen met een grote farmaceut is een middel ontwikkeld dat we nu testen op een groep kwets- middel ontwikkeld dat we nu testen op een groep kwets-bare ouderen, mensen die minder goed ter been zijn. bare ouderen, mensen die minder goed ter been zijn. Hierna gaan we het testen op andere groepen ouderen. Hierna gaan we het testen op andere groepen ouderen. Daarna, als het onderzoek positieve resultaten oplevert, Daarna, als het onderzoek positieve resultaten oplevert, gaan we praten met zorgverzekeraars over een mogelijke gaan we praten met zorgverzekeraars over een mogelijke vergoeding. Maar het kan nog jaren duren voordat het vergoeding. Maar het kan nog jaren duren voordat het middel op de markt komt.”middel op de markt komt.”
‘OP HET EIND VAN JE LEVEN
EEN KORTE ZIEKTE EN EEN PLOTSELINGE
DOOD, DAT ZOU FANTASTISCH
ZIJN’
In de voormalige scheepswerf
De Westhof in Zoeterwoude-Dorp
werken Andrea Maier en haar man aan
een ontmoetingsplek voor 80- plussers
en 25-minners. Andrea: “Ouderen
nemen zelf al contact met mij op.
Zo belde een 85-jarige met de vraag
of hij een boek waaraan hij werkt
volgend jaar daar mag presenteren.
Natuurlijk mag dat! Ik vind het prachtig
dat mensen zelf initiatief nemen, dat is
juist de bedoeling. Ook van de kant
van jongeren is er belangstelling, zoals
mijn studenten aan het VU medisch
centrum. En een middelbare school
heeft gevraagd of er ook plek is voor
geïnteresseerde scholieren.” Meer
informatie op www.dewesthof.nl.
ANO_N7_22 22ANO_N7_22 22 10/10/14 17:0210/10/14 17:02
23ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
om een boek te lezen maar ook om überhaupt te bewegen, om een boek te lezen maar ook om überhaupt te bewegen, of om te bridgen of dammen. Als je niet beweegt, komen of om te bridgen of dammen. Als je niet beweegt, komen belangrijke delen van de hersenen stil te liggen.”belangrijke delen van de hersenen stil te liggen.”
U bent een ontmoetingsplek aan het opzetten voor en met
ouderen. Hoe is dat idee ontstaan?
“Als je bij een bedrijf vertrekt, draag je je kennis over aan “Als je bij een bedrijf vertrekt, draag je je kennis over aan een collega. Ik zou willen dat dat ook gebeurt wanneer een collega. Ik zou willen dat dat ook gebeurt wanneer mensen in de laatste fase van hun leven zijn. Nu blijft mensen in de laatste fase van hun leven zijn. Nu blijft
veel kennis van ouderen onbe-veel kennis van ouderen onbe-nut. Zonde! Daarom willen nut. Zonde! Daarom willen mijn man en ik 80-plussers en mijn man en ik 80-plussers en 25-minners samenbrengen. 25-minners samenbrengen. Zodat ouderen hun kennis en Zodat ouderen hun kennis en wijsheid aan de jongere gene-wijsheid aan de jongere gene-ratie kunnen overdragen.”ratie kunnen overdragen.”
Wat voor soort kennis moet er worden overgedragen?
“Een mooi voorbeeld is een mondfl uiter. Met zijn vingers “Een mooi voorbeeld is een mondfl uiter. Met zijn vingers kan zo iemand de mooiste muziek maken. Tijdens mijn kan zo iemand de mooiste muziek maken. Tijdens mijn oratiefeest heb ik een mondfl uiter van 75 uit Friesland oratiefeest heb ik een mondfl uiter van 75 uit Friesland uitgenodigd. Er zijn er nog maar drie in Nederland. Dat uitgenodigd. Er zijn er nog maar drie in Nederland. Dat soort tradities wil ik graag behouden.”soort tradities wil ik graag behouden.”
Hoe wilt u zelf oud worden?
“Mijn schoonvader is 85 jaar, mijn schoonmoeder is 83. Zij “Mijn schoonvader is 85 jaar, mijn schoonmoeder is 83. Zij kamperen nog regelmatig samen, de laatste keer gingen kamperen nog regelmatig samen, de laatste keer gingen ze er drie weken op uit. Ze zijn een voorbeeld voor hoe ze er drie weken op uit. Ze zijn een voorbeeld voor hoe mijn man en ik oud willen worden: actief en vitaal.”mijn man en ik oud willen worden: actief en vitaal.”
OVER ANDREA MAIERAndrea Maier (Aurich, 1978) studeerde
geneeskunde in Lübeck en werd in het Leids
Universitair Medisch Centrum opgeleid tot inter-
nist ouderengeneeskunde. In het VU medisch
centrum in Amsterdam werd ze vorig jaar als
jongste in Nederland ooit benoemd tot hoogleraar
interne geneeskunde, met als specialisatie
gerontologie (ouderengeneeskunde).
Op het moment worden we wel steeds ouder, maar
niet in goede gezondheid...
“Als we kijken naar de afgelopen dertig jaar, neemt de “Als we kijken naar de afgelopen dertig jaar, neemt de levensverwachting nog steeds toe. Maar het aantal jaren levensverwachting nog steeds toe. Maar het aantal jaren dat we in goede gezondheid doorbrengen, neemt af. dat we in goede gezondheid doorbrengen, neemt af. Mensen zijn lichamelijk minder actief en eten vaak Mensen zijn lichamelijk minder actief en eten vaak ongezond. Daardoor komt suikerziekte steeds vaker ongezond. Daardoor komt suikerziekte steeds vaker voor. Het gevolg is dat mensen als ‘patiënt’ oud worden. voor. Het gevolg is dat mensen als ‘patiënt’ oud worden. Dat wordt de komende decennia het grote probleem in Dat wordt de komende decennia het grote probleem in de gezondheidszorg.”de gezondheidszorg.”
Wat is het verschil tussen nu
oud worden en hoe dat bij
onze kleinkinderen zal gaan?
“Honderdtwintig jaar geleden “Honderdtwintig jaar geleden gingen mensen dood aan griep gingen mensen dood aan griep of een longontsteking. Dat gebeurt niet meer. Gemid-of een longontsteking. Dat gebeurt niet meer. Gemid-deld werden mensen toen 45 jaar, nu worden we 80. Dat deld werden mensen toen 45 jaar, nu worden we 80. Dat is heel knap. De levensverwachting is gestegen doordat is heel knap. De levensverwachting is gestegen doordat er riolen zijn aangelegd en er schoon drinkwater uit de er riolen zijn aangelegd en er schoon drinkwater uit de kraan komt. Mijn doel is nu om preventief veroudering kraan komt. Mijn doel is nu om preventief veroudering te tackelen.”te tackelen.”
U vindt het belangrijk dat mensen tot op hoge leeftijd blijven
meedoen. Wat bedoelt u daar precies mee?
“Lichamelijke en geestelijke activiteit zijn heel belang-“Lichamelijke en geestelijke activiteit zijn heel belang-rijk om het lichaam en het brein te prikkelen. Mijn rijk om het lichaam en het brein te prikkelen. Mijn belangrijkste advies is dus: blijf bezig! In de dagelijkse belangrijkste advies is dus: blijf bezig! In de dagelijkse klinische zorg letten wij vooral op het vermogen om te klinische zorg letten wij vooral op het vermogen om te denken en te lopen, en op de sociale deelname aan de denken en te lopen, en op de sociale deelname aan de maatschappij. Die drie dingen hangen met elkaar samen. maatschappij. Die drie dingen hangen met elkaar samen. Als je je omringt met actieve mensen, word je gestimu-Als je je omringt met actieve mensen, word je gestimu-leerd om mee te blijven doen. Voor veel mensen is het leerd om mee te blijven doen. Voor veel mensen is het lastig om op oudere leeftijd nieuwe vrienden te maken. lastig om op oudere leeftijd nieuwe vrienden te maken. Toch is het belangrijk, want degenen die succesvol ouder Toch is het belangrijk, want degenen die succesvol ouder worden, zijn vaak hun hele leven sociaal actief.”worden, zijn vaak hun hele leven sociaal actief.”
Wat kun je doen om ook je geest gezond te houden?
“Bewegen! Er is onderzoek gedaan onder mensen bij wie “Bewegen! Er is onderzoek gedaan onder mensen bij wie de hersenfuncties licht achteruitgaan. Als zij twee keer de hersenfuncties licht achteruitgaan. Als zij twee keer per week sporten, gaan hun hersenfuncties weer voor-per week sporten, gaan hun hersenfuncties weer voor-uit. Dat is logisch, want je hebt je brein niet alleen nodig uit. Dat is logisch, want je hebt je brein niet alleen nodig
‘ZONDE ALS AL DIE KENNIS VAN OUDEREN VERDWIJNT. DAAROM
BEGINNEN WE EEN ONTMOETINGSPLEK’
ANO_N7_22 23ANO_N7_22 23 10/10/14 17:0210/10/14 17:02
24 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
90%
Wilt u nog werken na uw pensioen?WE ZULLEN D
We leven met z’n allen steeds langer - een van de redenen waarom het kabinet de
pensioenleeftijd verhoogt. Maar hoeveel mensen werken ook nog als ze 70 zijn?
En waa rom? ANBO vroeg het zo’n 7000 mensen: leden en niet-leden, werkenden
en AOW’ers. TEKST TABITHA POOLEN BEELDBEWERKING MARLOES MAUL
32% van de mensen die
nog geen AOW
ontvangen, wil straks
doorwerken omdat
het fi nancieel nodig
is. Dat is meer dan
de huidige werkende
AOW’ers, van hen
noemt 23% dit als
reden.
65 JAARis voor mensen die niet
willen doorwerken als ze
gepensioneerd zijn, de
meest geliefde leeftijd om
te stoppen met werken.
BIJNA 10%
VAN DE AOW’ERS DIE DOORWERKEN, DOET DAT OP VERZOEK VAN HUN BAAS.
van de werkende AOW’ers werkt tot 10 uur per week. 32% werkt
11 tot 20 uur per week.
VAN DE AOW’ERS
VERRICHT GEEN
BETAALD WERK.
27%
10%VAN DE WERKENDE
AOW’ERS WIL DOORGAAN TOT 80
JAAR, OF ZELFS NOG LANGER.
van de respondenten vindt het
goed dat de AOW-leeftijd wordt
verhoogd. 37% vindt het slecht.
Niet-gepensioneerden zijn wat
strenger: 52% vindt het slecht dat
de AOW-leeftijd wordt verhoogd
en 16% vindt het goed.
38%3
POPULAIR: CHAUFFEURSWERKChauffeur is een van de meest
genoemde beroepen die werkende
AOW’ers uitoefenen (10%). Ook
administratie, onderwijs, zorg en post
bezorgen zijn populair.
DOSSIERLANGERLEVEN
ANO_N7_25 24ANO_N7_25 24 13/10/14 09:1913/10/14 09:19
25ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
N DÓÓRGAAN…
‘DE SOCIALE CONTACTEN VIND
IK LEUK’Theo Valk (80) uit Aalsmeer: “Sinds ik op mijn 63ste de “Sinds ik op mijn 63ste de
VUT in ben gegaan, heb ik verschillende banen gehad via uit-VUT in ben gegaan, heb ik verschillende banen gehad via uit-zendbureaus voor 65-plussers. Ik ben bijvoorbeeld buscoördinator zendbureaus voor 65-plussers. Ik ben bijvoorbeeld buscoördinator
geweest bij de Nederlandse Spoorwegen. Wanneer bij gepland onder-geweest bij de Nederlandse Spoorwegen. Wanneer bij gepland onder-houd bussen werden ingezet, was ik ter plaatse op het station om alles houd bussen werden ingezet, was ik ter plaatse op het station om alles
te regelen. Dat was leuk om te doen, omdat je veel met mensen te maken te regelen. Dat was leuk om te doen, omdat je veel met mensen te maken hebt. Die sociale contacten had ik ook met het personeel en de gasten van hebt. Die sociale contacten had ik ook met het personeel en de gasten van
het hotel waar ik nachtportier was. Mhet hotel waar ik nachtportier was. Mijn pensioen en AOW zijn van dien aard ijn pensioen en AOW zijn van dien aard dat we in een prachtig huis wonen, lekker kunnen eten en drinken en dat we in een prachtig huis wonen, lekker kunnen eten en drinken en mooie mooie kleding kunnen kopenleding kunnen kopen. Van wat ik bijverdien, kunnen we leuke dingen doen. . Van wat ik bijverdien, kunnen we leuke dingen doen.
Een vakantie naar Turkije bijvoorbeeld, of een dagje Artis met de kleinEen vakantie naar Turkije bijvoorbeeld, of een dagje Artis met de klein-kinderen. kinderen. Het is soms best moeilijk om een werkende 65-plusser te zijn. et is soms best moeilijk om een werkende 65-plusser te zijn. De laatste jaren ben ik oproepbaar geweest als surveillant bij tentamens De laatste jaren ben ik oproepbaar geweest als surveillant bij tentamens
bij een grote universiteit. Een paar weken geleden kreeg ik bericht bij een grote universiteit. Een paar weken geleden kreeg ik bericht dat mijn diensten niet meer gewenst waren. Het uitzendbureau dat mijn diensten niet meer gewenst waren. Het uitzendbureau vertelde me dat ik te oud was geworden. Gek vind ik dat, want vertelde me dat ik te oud was geworden. Gek vind ik dat, want
ik ben nog gezond en pienter genoeg om dit werk te doen. ik ben nog gezond en pienter genoeg om dit werk te doen. Het liefst wil ik doorwerken tot het echt niet meer Het liefst wil ik doorwerken tot het echt niet meer
lukt. Dus wie weet ga ik weer aan de slag als lukt. Dus wie weet ga ik weer aan de slag als er nog iets leuks voorbijkomt.”er nog iets leuks voorbijkomt.”
VAN DE ‘DOORWERKERS’ VINDT HET VOORAL LEUK OM TE BLIJVEN WERKEN.
MEE BLIJVEN DOENDeelnemen aan de maatschappij
is belangrijk voor zowel werkende
AOW’ers als werkenden die straks
willen doorwerken. 45% van de
werkende AOW’ers en 50% van de
werkenden geven dit als reden op
om door werken.
is de populairste leeftijd om te stoppen
met werken onder doorwerkers. Van de
AOW’ers die nog werken, wil 31% tot
het 70ste jaar doorgaan. Van de werken-
den die straks willen doorwerken, wil
zelfs 37% stoppen op zijn 70ste.
36%
70 JAARHOBBELS BIJ DOORWERKENVoor werken na het bereiken van de AOW-leeftijd zijn geen landelijk vast-
gestelde regels. Vaak is men afhankelijk van de werkgever of van afspraken
in de cao. Ongeveer 20% van de werkende AOW’ers loopt daardoor tegen
problemen aan. Ze ontvangen minder loon, krijgen een oproepcontract in
plaats van een vast contract of moeten meer belasting betalen.
van de AOW’ers die niet meer
werken, vindt het welletjes
geweest. Zij geven aan dat zij
na een lang werkzaam leven
nu recht hebben op pensioen.
53%
ANO_N7_25 25ANO_N7_25 25 13/10/14 09:2013/10/14 09:20
65%
26 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
COLOFON EN SERVICEANBOHoofdredactie Marte van SantenRedactiecommissie Tabitha Poolen, Alex van Scherpenzeel, Renée de VriesTraffi c management Tabitha Poolen
Realisatie SPN bv, BaarnBladmanagement Caroline van der KooijArt direction Irene CroneVormgeving Marloes MaulEindredactie Esther Speelman, Marije van der Haar-Peters
Druk RoulartaCopyright 2014 ANBO MagazineISSN 1877-3427Redactieadres ANBO, Postbus 2012, 3440 DA Woerden Tel (0348) 46 66 66e-mail: [email protected] Media Plus bv, BaarnTel (035) 692 59 99
Lid worden? Via www.anbo.nl of via het Servicecenter, tel (0348) 46 66 90 (ma. t/m vr. van 10.00 tot 16.00 uur).Aanmelden kan ook bij de dichtstbijzijnde afdeling. Contributie lidmaatschap € 37,30. Contributie tweede lid op hetzelfde adres € 33,80. ANBO-leden ontvangen in 2014 acht keer gratis ANBO Magazine.Lidmaatschap opzeggen? Doe dat vóór 1 december 2014 via [email protected] of tel (0348) 46 66 90. Contributie wordt niet gerestitueerd. Hebt u vragen? Bel de ANBO Raadslijn, tel. (0348) 46 66 88 (werkdagen van 10.00-15.00 uur). Mailen kan ook: [email protected] Prijzen ANBO Magazine Losse nummers € 4,50. Abonnement voor bedrijven € 32,50 per jaar voor acht magazines.Wijzigingen Kunt u doorgeven aan het Servicecenter, tel (0348) 46 66 90, of via [email protected] ANBO legt gegevens van ANBO-leden vast. Uw adres kan gebruikt worden om u te informeren over producten en aanbiedingen van ANBO en zorgvuldig geselecteerde andere instanties. Stelt u hier geen prijs op? E-mail dan naar [email protected] of stuur een briefje naar: ANBO, t.a.v. Servicecenter, Postbus 2012, 3440 DA Woerden.
‘JONGEREN ZIJN FLEXIBEL, DAAR
LEER IK VAN’Anna Haakma Hogerhuis (67) uit Tzummarum: “Tijdens mijn “Tijdens mijn werkende leven ben ik kraamverzorgende geweest. Op mijn werkende leven ben ik kraamverzorgende geweest. Op mijn
60ste ging mijn man met de VUT en ben ik ook 60ste ging mijn man met de VUT en ben ik ook gestopt. Wel bgestopt. Wel bleefleef ik als oproepkracht werken. Nu bellen ze zo nu en dan of ik een ik als oproepkracht werken. Nu bellen ze zo nu en dan of ik een
gezin wil doen, en dan ben ik acht dagen achter elkaar een paar uur gezin wil doen, en dan ben ik acht dagen achter elkaar een paar uur per dag aan het werk. Ik haal er veel voldoening uit. Het geluk zien per dag aan het werk. Ik haal er veel voldoening uit. Het geluk zien van ouders met hun van ouders met hun pasgeborenpasgeboren kind, wat is er mooier dan dat? Het kind, wat is er mooier dan dat? Het is belangrijk om plezier in je werk te hebben als je langer doorwerkt. is belangrijk om plezier in je werk te hebben als je langer doorwerkt.
Maar ook collega’s zijn van betekenis, je hebt een band met Maar ook collega’s zijn van betekenis, je hebt een band met elkaar. Ik kan leren van hoe jongere collega’s in het leven staan elkaar. Ik kan leren van hoe jongere collega’s in het leven staan
en hoe fl exibel ze vaak zijn. Zij kunnen weer van mijn en hoe fl exibel ze vaak zijn. Zij kunnen weer van mijn ervaring gebruikmaken. Ik ben zelf ook moeder en weet ervaring gebruikmaken. Ik ben zelf ook moeder en weet
dus uit ervaring hoe het is om kinderen te krijgen. dus uit ervaring hoe het is om kinderen te krijgen. Voor lopig werkVoor lopig werk ik door, mits de gezinnen mij ik door, mits de gezinnen mij
accepteren en mijn gezondheid het accepteren en mijn gezondheid het toelaat, natuurlijk.”toelaat, natuurlijk.”
van de respondenten
vindt dat AOW-gerechtig-
den die blijven werken,
extra pensioen moeten
kunnen opbouwen. 25%
vindt van niet.
van de mensen die recht hebben
op AOW, heeft daarnaast een
betaalde baan. En dat wordt
meer: 24% van de 65-minners wil
blijven werken als zij straks AOW
ontvangen.
SOMS IS DOORWERKEN
FINANCIEEL GEWOON
NODIG OMDAT AOW EN
PENSIOEN NIET TOEREIKEND
ZIJN
RUIM 20%van de niet-werkende
AOW’ers vindt de
inkomsten uit AOW
en een eventueel
pensioen voldoende,
en heeft het extra
salaris dus niet nodig.
10%
ANO_N7_25 26ANO_N7_25 26 13/10/14 09:2013/10/14 09:20
33ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
VRIJSTELLING SCHENKBELASTINGTussen 1 oktober 2013 en 1 januari 2015
geldt een ruimere vrijstelling van € 100.000
voor belastingvrij schenken. Maar als ik vóór
1 oktober 2013 al een keer een schenking
heb gedaan, is die ton dan extra?
Antwoord: Over het algemeen geldt dat u
het bedrag van de eerdere schenking aan
dezelfde persoon in mindering moet
brengen op de € 100.000. Maar er zijn
uitzonderingen. Neem voor de zekerheid
contact op met de Belastingtelefoon voor-
dat u een schenking doet, tel. 0800–05 43.
Door de veranderingen in de
langdurige zorg, gaat er ook wat
veranderen in een aantal fi nan-
ciële tegemoetkomingen in de
zorg. Zo verdwijnen de algemene
tegemoetkoming van de Wet
tegemoetkoming chronische
zieken en gehandicapten (Wtcg)
en de compensatie voor het eigen
risico in de Zorgverzekeringswet
(CER). Deze tegemoetkomingen
worden alleen nog voor 2013
uitbetaald. Voortaan bepalen
gemeenten of u in aanmerking
komt voor een tegemoetkoming in
verband met een zorgvraag.
Het CAK, dat de Wtcg en de com-
pensatie eigen risico uitbetaalde,
heeft belanghebbenden hierover
inmiddels een brief gestuurd. Bij
deze brief zit een antwoordkaart
waarop u uw gegevens aan de
gemeente kunt doorgeven. Zo
weten ze daar wie mogelijk in aan-
merking komt voor vervangende
ondersteuning. Even invullen en
opsturen dus, anders loopt u mo-
gelijk een tegemoetkoming mis.
ANTWOORD EN ADVIES VAN ANBO
GEEN HUURVERHOGING
BIJ ZIEKTE OF HANDICAP?
In sommige situaties geldt inkomens-
afhankelijke huurverhoging (voor
zogeheten scheefwoners, mensen die
meer verdienen dan de voor sociale
huurwoningen vastgestelde grens) niet
wanneer in het huishouden iemand is
met een chronische ziekte of handi-
cap. U kunt dan bezwaar maken bij de
verhuurder. Of u de verhoging wel of
niet hoeft te betalen, is onder meer
afhankelijk van de zorgindicatie. De
vrijstelling geldt niet voor de gewone
huurverhoging. Kijk voor de bijzonder-
heden op www.rijksoverheid.nl onder
‘huurwoning’ of bel de ANBO Raads-
lijn, (0348) 46 66 88.
3.246.340MENSEN ONTVINGEN IN MEI 2014 AOW. Bron: CBS
ZO ZITHET
OM
PR
IVA
CYR
ED
EN
EN
WO
RD
EN
DE
NA
ME
N V
AN
VR
AG
EN
STE
LLE
RS
NIE
T V
ER
ME
LD.
Bij de ANBO Raadslijn kunt u terecht met al uw vragen over bijvoorbeeld
pensioen, inkomen, werk en wonen. Ook een vraag? Bel ons! Tel (0348) 46 66 88
(werkdagen van 9.00-15.00 uur). Mailen kan ook: [email protected]
NIEUWS-APPVoor NOS Teletekst hoeft u de televisie niet meer aan te zetten. Het nieuws, verkeersinformatie en sportuitslagen kunt u ook bekijken in een app.
levenstestamenten werden er
in het tweede kwartaal van
2014 afgesloten. Dat is een
stijging van ruim 90 procent
ten opzichte van dezelfde
periode vorig jaar.
Bron: Koninklijke Notariële
Beroepsorganisatie (KNB)
9695 ADVIES: STUUR DE CAK-ANTWOORD-KAART IN!
ANO_N7_05 33ANO_N7_05 33 10/10/14 14:5610/10/14 14:56
!
?
Bereikt u op of na 1 januari 2015 de AOW-leeftijd? Dan hebt u geen recht op partnertoeslag
30 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
Wanneer u AOW ontvangt en een jongere partner hebt met een laag (of geen)
inkomen, hebt u recht op een fi nanciële tegemoetkoming van de overheid.
Maar let op: de regels voor deze AOW-partnertoeslag veranderen per 1 januari
2015. Wat betekent dit voor u?
HEBT U STRAKS NOG RECHTOP AOW-PARTNERTOESLAG?
INFOGRAPHIC THEO SMIT
IN BEELD
DE HUIDIGE REGELING Wie AOW ontvangt en getrouwd is of samenwoont met een
partner die de AOW-leeftijd nog niet heeft bereikt, heeft recht op
een partnertoeslag. De hoogte hangt af van het inkomen van de
jongere partner: hoe hoger het inkomen, hoe lager de toeslag.
• Ontvangt uw partner een salaris van bruto meer dan € 1330,92
per maand, dan is de partnertoeslag 0.
• Heeft uw partner een pensioen of uitkering, dan stopt de
toeslag als het bruto inkomen hieruit meer dan € 737,76 per
maand is. U hebt recht op een partnertoeslag totdat uw jongere
partner zelf de AOW-leeftijd bereikt.
BeDa
Ve
to
pa
Da
we
vo
uit
u
BU
va
De
ANO_N7_16 30ANO_N7_16 30 10/10/14 16:4510/10/14 16:45
?31ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
AOW-PARTNERTOESLAG PER 1 JANUARI 2015Bereikt u op of na 1 januari 2015 de AOW-leeftijd? Dan komt u niet in aanmerking voor
AOW-partnertoeslag. Zelfs niet als uw jongere partner zelf geen inkomsten heeft.
Bereikt u vóór 1 november 2014 de AOW-leeftijd en heeft uw jongere partner geen inkomsten?Dan ontvangt u een volledige partnertoeslag. Op de website van de Sociale
Verzekeringsbank (www.svb.nl) kunt u via ‘Mijn SVB’ uitrekenen hoe hoog deze
toeslag in uw geval is. Hiervoor hebt u wel een DigiD-inlogcode nodig. Krijgt uw
partner in of na 2015 wel een inkomen dat boven de inkomensgrens uitkomt?
Dan ontvangt u geen toeslag meer, ook niet als het inkomen van uw partner later
wegvalt of onder de inkomensgrens komt. Er wordt een uitzondering gemaakt
voor incidentele betalingen, zoals de afkoop van een pensioen, een eindejaars-
uitkering en ‘af en toe wat meer werken’. Als u hier het fi jne van wilt weten, kunt
u navraag doen bij de SVB.
Bereikt u vóór 1 november 2014 de AOW-leeftijd en heeft uw jongere partner inkomsten boven de inkomensgrens?Dan ontvangt u geen partnertoeslag. Ook niet als
het inkomen van uw partner op of na 1 januari
2015 lager wordt of wegvalt. U hebt wél recht op
AOW-partnertoeslag wanneer het inkomen van uw
partner vóór 1 januari 2015 onder de
inkomensgrens komt of wegvalt.
Bereikt u vóór 1 november 2014 de AOW-leeftijd en heeft uw jongere partner eigen inkomsten onder de inkomensgrens?Dan ontvangt u een gedeeltelijke partner-
toeslag. Wordt het inkomen van uw partner
hoger of lager, maar blijft het onder de
inkomensgrens? Dan wordt de toeslag hoger
of lager. Komt het inkomen boven de inkomens-
grens, dan stopt de toeslag defi nitief. U krijgt
in dat geval geen toeslag meer, ook niet als
het inkomen van uw partner wegvalt of onder
de inkomensgrens komt.
BEREIKT U IN NOVEMBER 2014 DE AOW-LEEFTIJD?U hebt vanaf februari 2015 recht op AOW en u hebt recht op een partnertoeslag
vanaf februari 2015 als u vóór 1 januari 2015 getrouwd bent of samenwoonde.
De overige voorwaarden (hiervoor beschreven) zijn ook van toepassing.
BEREIKT U IN DECEMBER 2014 DE AOW-LEEFTIJD?U hebt vanaf maart 2015 recht op AOW en u hebt recht op een partnertoeslag
vanaf maart 2015 als u vóór 1 januari 2015 getrouwd bent of samenwoonde.
De overige voorwaarden (hiervoor beschreven) zijn ook van toepassing.
ANO_N7_16 31ANO_N7_16 31 10/10/14 16:4510/10/14 16:45
52 ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
ZORG OP MAATvia het ANBO-zorgcollectief
IK HOOR VAAK DE TERMEN ‘NATURAPOLIS’ EN ‘RESTITUTIEPOLIS’.
WAT IS HET VERSCHIL?Met een naturapolis kunt u alleen terecht bij zorgverleners die een
contract hebben met uw zorgverzekeraar. Wilt u toch naar een andere
zorgverlener, dan moet u vaak een deel van de kosten zelf betalen. Het
aandeel dat voor uw rekening komt, wordt de laatste jaren steeds groter.
Met een restitutiepolis hebt u het recht om zelf uw zorgverlener te
kiezen en wordt de zorg compleet vergoed. Daar betaalt u dan wel een
hogere premie voor. Er zijn ook combinaties mogelijk van een natura- en
een restitutiepolis.
Op 1 januari kunt u van zorgverzekeraar veranderen.
Een goed moment om uw pakket eens opnieuw te
bekijken. Past uw verzekering nog bij uw situatie?
Voor advies kunt u terecht bij de ANBO SUCSEZ
Zorgadvieslijn. Een greep uit de vragen die daar de
afgelopen tijd binnenkwamen.
1
ANO_N7_15 52ANO_N7_15 52 10/10/14 16:4410/10/14 16:44
53ANBO ● NUMMER 7 ● 2014
HOE WEET IK OF MIJN ZORG-VERZEKERAAR ALLE KOSTEN
VERGOEDT?Tot voor kort waren zorgverzekeraars verplicht om een vast
minimumdeel van uw zorgkosten te vergoeden. Ook als zij
géén contract hadden met de betrokken zorgverlener.
Dat minimum verdwijnt per 1 januari 2015. Hoe de zorgver-
zekeraars hiermee om zullen gaan, weten we pas in de loop
van 2015. Maar de verandering geldt alleen voor de natura-
polis. Hebt u een restitutiepolis? Dan moet de verzekeraar
wél 100 procent van de kosten vergoeden. Meer weten
over de verschillen tussen een natura- en restitutiepolis,
of wilt u weten wat uw verzekeraar vergoedt? Bel dan de
Zorgadvieslijn.
BEN IK IN 2015 NOG VRIJ OM MIJN EIGEN HUISARTS TE KIEZEN?
Ja, u kunt van huisarts veranderen als u dat wilt. Ook als u
een naturapolis hebt. Bijna alle zorgverzekeraars hebben
een overeenkomst met alle huisartsen. Wilt u zeker weten
of uw nieuwe huisarts een overeenkomst heeft met
uw zorgverzekeraar, dan kunt u hiervoor terecht bij de
Zorgadvieslijn.
IS HET VERSTANDIG OM EEN HOOG EIGEN RISICO NEMEN?
Iedereen heeft een verplicht eigen risico. Dit is het bedrag
dat u per jaar zelf moet betalen voor zorg in het basis-
pakket. Voor 2015 is dat 375 euro. Als u wilt, kunt u het
bedrag vrijwillig verhogen tot maximaal 875 euro per jaar.
U betaalt dan minder premie (dit kan wel 20 euro per maand
schelen). Maar wanneer u bijvoorbeeld in het ziekenhuis
terechtkomt, moet u meer zelf betalen. Het is belangrijk
om daar bij het verhogen van het eigen risico rekening mee
te houden. Bepaalde zorg, zoals die van de huisarts en de
spoedeisende hulp, valt niet onder het
eigen risico.
IN 2015 VERANDERT ER VAN ALLES IN DE LANGDURIGE ZORG.
HEEFT DAT GEVOLGEN VOOR DE HOOGTE VAN MIJN PREMIE?Met de komst van de Wet langdurige zorg (Wlz) op
1 januari 2015 verdwijnt de AWBZ. Een groot deel van de
langdurige zorg wordt overgeheveld naar de basisverze-
kering. Als gevolg van de uitgebreidere dekking zou de
jaarpremie voor de basisverzekering ongeveer met 100
euro stijgen. Die verhoging wordt echter grotendeels door
de overheid betaald, verzekerden betalen 20 euro per jaar
extra. De bijdrage van de overheid is overigens tijdelijk en
wordt in vier jaar afgebouwd naar nul. Ook belangrijk om te
weten: de premiestijging in verband met de wetswijziging
staat los van de premieverhoging die zorgverzekeraars zelf
doorvoeren.
Kies voor korting. Kies voor het ANBO Zorgcollectief. Kortingen van 10% op de basisverzekering tot 17,5% op de aanvullende verzekering bij maar liefst 16 zorg-verzekeraars. Nu ook bij Zilveren Kruis. Bekijk uw korting op de bijsluiter bij dit magazine, ga naar www.anbo.nl/amzorgcollectief of bel de ANBO SUCSEZ Zorgadvieslijn: (0182) 30 45 00.
RUIM € 100 BESPAREN?
rhogen tot maximaal 875 euro per jaar.
er premie (dit kan wel 20 euro per maand
nneer u bijvoorbeeld in het ziekenhuis
u meer zelf betalen. Het is belangrijk
hogen van het eigen risico rekening mee
de zorg, zoals die van de huisarts en de
, valt niet onder het
bbijj ddit magazine, gwww.anbo.nl/amzorgcollectofofof bbbelele dde ee ANBO SUCSEZ Zorgadvieslijn: (0182) 30 45 0
MET AL UW VRAGEN OVER UW VERZEKERING KUNT U TERECHT BIJ DE ANBO SUCSEZ ZORGADVIESLIJN!
2
3
4
5
ANO_N7_15 53ANO_N7_15 53 10/10/14 16:4410/10/14 16:44
WERF EEN NIEUW LID
➜ Fikse korting op uw zorgpremie ➜ Hulp bij belastingaangifte ➜ Goed verzekerd tegen schade ➜ Besparen op uw energierekening ➜ Korting op reizen, uitstapjes
en artikelen ➜ Nieuwe mensen ontmoeten ➜ Uw stem wordt gehoord in Den Haag en bij uw gemeente
GRATIS MINI-
BLENDER
Nog meer voordelen en kortingen
DIT KRIJGT U
Gratis 8x per jaar ANBO magazinein de brievenbus
Allebei een Inventum mini-blender
ANO_N7_10 54ANO_N7_10 54 10/10/14 14:5910/10/14 14:59
GUN UW VRIENDEN DE VOORDELEN VAN ANBOGeef uw gegevens bij voorkeur door via www.anbo.nl/lidwerftlid. Of vul deze bon in en stuur deze naar: ANBO o.v.v. ‘LWL’, Postbus 2012, 3440 DA Woerden. Wilt u meer dan één nieuw lid aanmelden, kopieer dan de bon of ga naar onze website.
HUIDIG ANBO-LID■■ JA, IK MAAK IEMAND LID EN KRIJG DE MINI-BLENDER. Achternaam
Voorletters m/v
Postcode Huisnummer
E-mailadres
Lidnummer
IBAN
NIEUW ANBO-LID■■ JA, IK WORD LID VAN ANBO EN ONTVANG OOK EEN MINI-BLENDER. TOT EN MET EIND 2015 BETAAL IK SLECHTS € 38. ■■ MIJN PARTNER, WONEND OP HETZELFDE ADRES, WORDT OOK LID EN BETAALT € 33,80. Achternaam
Voorletters m/v
Straat Huisnummer
Postcode Woonplaats
Geboortedatum
E-mailadres
Telefoonnummer
Indien uw partner ook lid wordt:
Achternaam partner
Voorletters partner m/v
Geboortedatum partner
E-mailadres partner
■■ Ik machtig ANBO om de contributie automatisch af te schrijven* van mijn bankrekening:
IBAN:
Datum
Handtekening
* Deelnemen aan deze actie kan alleen als u ANBO machtigt tot automatische afschrijving van het contributiegeld. Ik word lid van ANBO vanwege (s.v.p. aankruisen):■■ Belangenbehartiging ■■ Korting op energie ■■ Korting op zorgverzekering ■■ Overig voordeel & korting ■■ Activiteiten in de buurt ■■ Belasting-invulservice
Extra informatie Actie geldig tot 15 december 2014. Maximaal één mini-blender per lid. Zolang de voorraad strekt. U ontvangt de mini-blender in januari 2015, mits het nieuwe lid de contributie heeft voldaan. Ga voor de voorwaarden naar www.anbo.nl/lidwerftlid en maak hem of haar lid voor maar € 38. Tijdens de actie kunt u alleen betalen via automatische afschrijving. Het lidmaatschap geldt vanaf de eerst-volgende maand na aanmelding t/m 31 december 2015. Nieuwe leden zijn daarmee het laatste kwartaal van 2014 gratis lid. Doneren kan op IBAN NL 46 ABNA 0547903650 t.n.v. ANBO te Woerden.
✓
LWLI
_01_
MA
G7_
AN
BM
AG
_144
5_C
DIT MOET U DOEN
En vul uw gegevens in.
Tot en met eind 2015 betaalt u slechts € 38.
Of vul de bon in en stuur ’m op!
Ga naar WWW.ANBO.NL/LIDWERFTLID
NU GRATIS TOT EIND 2014!
ANO_N7_10 55ANO_N7_10 55 10/10/14 14:5910/10/14 14:59