-
ASTEKO ASMAKIZUNAberria
GAZTETXOEN ASTEKARIA 832. ZENBAKIA LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN
15A
Ura eta ura
tutu batetik behera,
edalontzia hurbiltzen zaio
musu ematera. Zer da?
m a n t a n g o r r i
BIZ
ILO
RE
Erantzuna: iturria.
Asmakizunaren jatorria: Auskalo! Igarkizun eta aho-korapiloak
liburutik, Xabier Olaso / Agurtzane Villate (Pamiela).
Familiekereindako
eskola
-
m a n t a n g o r r i2 LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN 15A
berria
ZORiON AGURRAK
Zorionak, Anari! Jada 7 urte! Ze azkarpasatu den denbora! Pila
bat maite
zaitugu!
Mila zorion, Ipar! Lehenengo urtea ospatunahi dugu musu erraldoi
batekin. Biba zu!
Zorionak, Argi! Ostegunean 8 urtebete zenituen, eta ederki
pasatu genuen.
Muxu handi bat Aitzolen partez.
Zorionak, Maiu!!! 5 urte betekodituzu, eta primeran pasatuko
dugu!
Muxu handi bat etxeko guztion
partez!
Zorion agurrak argitaratu ahal izateko, gogoan izan mezuak
asteartearratsaldea baino lehen jaso behar ditugula.
Asteartetikaurrera jasotzen diren mezu guztiak hurrengo
astekozenbakian argitaratuko ditugu.
Lesakako Beheko-Errotako Ainitzeketa Amaiurrek 11 urte
betekodituzte ekainaren 16an. Zorionak bihotz-
bihotzez, aunitz urtez, eta gozatu egun
hau zuek maitatzen duzuen jendearekin,
neskak, aunitz merezi duzue eta!
Amatxo
Saioa, zorionak, politte! Ondo-ondo ospatueta gozatu zure
ingurukoekin. Musu handi bat
familia guztiaren partetik.
-
m a n t a n g o r r i 3berria LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN
15A
Bidali zure gutunak helbide hauetara Helbide elektronikoa:
[email protected] Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI.
Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain.
Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Lege Gordailua: SS-616/05
Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Izaro Zinkunegi
Barandiaran
Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien etorbidea, z/g.
20140 Andoain ISSN: 1699-728x
ZU ERE ARTiSTA
Oriotik Zarauzkoaraztegia ezagutzera
Orioko Zaragueta ikastetxeko LehenHezkuntzako 4. mailako
ikasleak Zarauzko araztegiabisitatzera joan ziren ekainaren 4an.
Bertan biltzen diren Orioko eta
Zarauzko ur zikinak nola garbitzen diren ikusi zuten. Prozesu
nolakoa den
azaldu zieten bertako bi begiralek, eta ikasleak erne egon
ziren. Ondoren,
Inurritza parkera joan ziren hamaiketakoa egitera. Azkenik,
kanpinera
oinez igo, bertan bazkaldu eta Txurrukako hondartzatik
barrena
ikastetxera iritsi ziren.
Ataungo gaztetxoakHondarribianAtaungo Joxemiel Barandiaran
eskolakoLH1-LH2ko ikasleak Hondarribian izan ginen maiatzaren22 eta
23an. Lehenik, maletak utzi eta herria ezagutu genuen.
Bazkalostean, portura joan ginen, eta begiraleak ezagutu
genituen.
Gero, hondartzan jolasak egin genituen. Gauean, disko festa
egin
genuen aterpetxean. Biharamunean, ginkana bat egin genuen,
herriko txokorik berezienak ikusiz. Bazkaldu, eta etxera
bueltatu
ginen. Nekatuta baina oso oroitzapen onarekin etorri ginen!
-
m a n t a n g o r r i4 LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN 15A
berria
ERREPORTAJEA Bizilore eskola aktiboa
Guretzat, umea gai-tasunez betetakoizaki bat da. Hortiksortzen
da eskola-ko eguneroko jar-duna: jolas askea,
esperimentazioa...». Azkoitiko (Gi-puzkoa) Bizilore eskola
aktibokogurasoetako bat da Irune Agirrega-biria Izagirre. Biziloren
ez dago adi-nen araberako gelarik; Haziak etaKimuak daude. Ez dago
ikasgaienaraberako ordutegirik; jolas askea,tailerrak eta halakoak
egiten dituz-te. Ez dago irakaslerik, bidelagunakbaizik.
Komunitatean eraikitakoeskola txiki bat da Bizilore. Jolasean
dabiltza Haziak, esko-
lako zenbait txokotan: eraikuntzagunean batzuk, egurrezko
piezekineta animaliekin; esperimentaziomahaian beste batzuk,
fideoekin,ogi birrinduarekin eta halakoekin.Txikienak dira Haziak,
2 eta 6 urteartekoak. Lehen solairua da haiena.Psikomotrizitate
gelan dabiltza Ki-muak, koltxoneta artean oreka lan-tzen. Haiek
dira nagusienak, 7 eta 8urtekoak —12 urte artekoentzat daeskola—.
Orotara, 21 familiatako 28haur dabiltza Biziloren. Kimuena bigarren
solairua da.
Hura ere espazio irekia da, hainbatgunetan banatua: zientzia
gunea,sormen gunea, eraikuntza guneaeta beste. Hainbat zuhaitzen
hos-toak orrietan itsatsita daude zien-tzia gunean. «Hemengo aita
batbasozaina da, eta irteera bat eginzuten Nuarbera. Hango
zuhaitzen
Komunitateko bizitza,jolas askea, esplorazioaeta tailerrak
diraAzkoitiko Bizilore eskolaaktiboaren oinarrinagusiak. Egun, 2
eta 8 urte arteko 28 haurdabiltza, laubidelagunekin.
Loreenhaztegia
-
m a n t a n g o r r i 5berria LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN
15A
Hasieran nola, egun ere ezinbes-tekoak dira gurasoak
proiektuan.Rekondok esan duenez, umeenhezkuntza prozesuaren parte
izannahi duen guraso talde bat da:«Komunitate bat gara, eta
eskolaeraikitzearen parte izan nahidugu». Horregatik,
egunerokoanere gertuko harremana dute; bes-teak beste, batzarrak
eta hausnar-keta saioak egiten dituzte hilero,batzordeetan parte
hartzen dute,
Adinaren arabera banatutako bi talde daude Bizilore eskolan:
Haziak dira txikienak, eta Kimuak,
berriz, helduenak. JUAN CARLOS RUIZ / FOKU - BIZILORE
eta tailerrak ematen dituzte esko-lan.
Mahaiaren inguruan bildu diraHaziak, hamaiketakoan. Bidelagu-nek
moztutako sagarra jaten aridira Jare Urzelai eta Malen Uranga.Gauza
bera egin dute Kimuek ere;ogia olioarekin prestatu dute.«Atunarekin
edo gaztarekin ere ja-ten dugu», azaldu du Nadhira Bena-ventek.
Astelehenetan egiten duteogia, eta kopuruak eta halakoak
hostoak ekarri zituzten, eta iker-keta txiki bat egin dute»,
azaldu duZaine Rekondo gurasoak. Jolas as-keak eta hostoenaren
gisako pro-posamenak tartekatzen dituzte.
Lau bidelagun dituzte ondoanumeek. Agirregabiriak honela
des-kribatu du haien profila: «Ez du ba-lio irakasteak, kanpotik
barrurazerbait emateak, baizik eta hau-rraren ondoan egoten asmatu
be-har du. Hori hari fin bat da, eta egu-nerokoan finduz joan behar
da».Rekondok gehitu duenez, behake-tarako gaitasuna, profil
hausnar-tzailea eta norbere buruaren eza-gutza handia behar du
bidelagu-nak, baita taldean lan egitekogaitasuna ere.
Formakuntza eta aisialdia
Biziloreren hazia 2011n erein zuten,Azpeitian. «Hezkuntza gaien
ingu-ruan hausnartzeko biltzen hasi zi-ren batzuk. Urtebeteren
buruan,umeak zituzten familiek zerbaitnahi zuten». Azkoitiko Udalak
gelabat utzi zien; bost umerekin abia-tu zen eskola. Gero, eskola
homo-logatzea eta proiektu integral bateraikitzea erabaki zuten.
Hazitikkooperatiba sortu zuten 2016an,eta egungo eraikina erosi
zuten.Proiektuaren parte diren jatetxeaeta aterpetxea ere badira
han.
lantzeko baliatzen dute. Azoka ereegiten dute, eskolako
baratzekobarazkiekin. «Guztia egin behardute: elikagaiak bildu,
zorroakprestatu, saldu... Matematika, hiz-kuntza eta abar lantzen
dituzte»,esan dute gurasoek.
Eskola ondoko zelaian ere tarteluzeak pasatzen dituzte
umeek.Etxolak eraikitzen ibiltzen da Iraul-tza Azkue: «Lau etxola
egin ditugu.Aroztegian egiten ditugu mahaiak-eta». Goizez bakarrik
joaten diraeskolara, eta bigarren erdian iza-ten dituzte tailerrak,
hizkuntzalantzeko tartearen ondoren: pin-tura eta buztina,
baratzea, arozte-gia eta musika. Ostegunetan irtee-rak egiten
dituzte. Ostiraletan, be-rriz, batzarra egiten dute;
tartean,«elkarbizitzako arauak adosteko».
Bizilorek, eskolaz gain, forma-kuntza eta proiektu integrala
erebaditu; eskolaz kanpoko jendeajoan daiteke. «Formakuntzak
hez-kuntza eta hazkuntza ikusteko du-gun modu horretan
sakontzekodira», esan du Agirregabiriak. Mate-matika
manipulatiboak, yoga etakontzentrazio teknikak, zientziahezkuntzan
eta halakoak jorratudituzte. Proiektu integrala, berriz,eskola
orduz kanpoko aisialdikoeskaintza da; yoga, zirkua,
psiko-motrizitatea eta beste landu di-tuzte aurten.
-
m a n t a n g o r r i6 LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN 15A
berria
DENBORA-PASAK
4 - 3=
6 - 1=
6 - 3=
8 - 2=
7 - 3=
4 - 2=
Arrosa
Gorria
Urdina
Horia
Beltza
Morea
Asmatu etamargotu.Edurnek marrazki
bizidunetan ikusitako pertsonaiabat marraztu du. Egineragiketak,
marrazkiakolorez janzteko.
1.
2.Irudia ordenatu. Naiarak loreontzi baterortzen ikusi
duegongelako leihotik.Ordenatu
irudiak,erorialdiarensekuentziaosatzeko.
A
C
B
D
-
m a n t a n g o r r i 7berria LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN
15A
Erantzunak:2.-C-A-D eta B. 3.-Jonek.
3. Batuketak. Ikasturteaamaitu da, eta Leirek, Jonek etaGurutzek
armairuan gordedituzte koadernoak.Nork dukoaderno gehien?
‘Inoiz ez’ Urtetik urtera, itsasoa itsasertza jaten arida, baita
paisaia eta etxebizitzak ere. He-rriko alkateak toki
arriskutsuenean dau-den auzokide guztiak babestea lortu du,bat izan
ezik: 90 urteko emakume bat.Madeleinek katuarekin eta senar
zendua-ren oroitzapenarekin bizi nahi du, bereetxean. Uko egiten
dio arriskua ikusteari;izan ere, Madeleine itsua da jaiotzatik.
Bruno DuhamelArgitaletxea: Harriet Ediciones
‘Lagun berriak’ Rafi eta haren gurasoak beste auzo bate-ra joan
dira bizitzera. Mutikoak ez du la-gunik, eta lagun propioak sortuko
ditugurasoek oparitutako erremintekin. Egunbatean Ki ezagutuko du,
auzoan bizi denAsiako bikote baten alaba, eta lagun minere
bilakatuko dira. Biak hasiko dira ob-jektuekin lagun berriak
sortzen, eta artis-ta bihurtuko dira azkenean.
Tomi UngererArgitaletxea: Pamiela / Kalandraka
AZOKA
Udaberria eta udagerturatu ahala, ba-tez ere gau epele-tan,
anfibioen kan-
tuak entzun daitezke non-nahi.Izan ere, bikotekidea aurki-tu,
ugaldu eta arrautzakjartzeko, ura dagoen tokie-tara hurbiltzen dira
apoaketa igelak. Batzuetan, erre-ketara; beste batzuetan, baserri
ingurueta-ko asketara, eta baita putzuetara ere. Anfi-bioek bi
bizitza izaten dituzte. Lehena,arrautzatik jaio eta oraindik
txikiak direnean,uretan ematen dute. Igel eta apoen
kasuan,zapaburuak deitzen zaie larba jaioberri ho-riei. Hasieran,
burua eta isatsa besterik ez
dute izaten, eta arnasa uretanhartzeaz gain, bertako alga
etaanimalia hilez elikatzen dira.Denborarekin, kanpoko airea
ar-
nasten hasten dira; poliki-poliki,aurreko eta atzeko hankaksortu
eta buztana desager-tzen zaie, eta uretatik kan-pora bigarren
bizitza hastendute. Asko ur ingurunetatik
aldendu eta basoetara joaten dira, eta ziza-re, eltxo eta beste
hainbat zomorroz elika-tzen dira. Hurrengo urtean, jada heldu
bihur-turik, udaberriko eta udako gau epeletan en-tzungo ditugu
berriz ere, bikotekideaaurkitu eta arrautzak jartzeko prest:
krua-krua-krua, kro-kro-kro edo piii-piii-piii.
Apo eta igelenkantuak
Natur txokoa
LEIRE JON GURUTZE
-
berria
GAZTETXOEN ASTEKARIA LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN 15A
JOLASA
Arre, arre,mandako
DATUAK
Partaide kopurua:
Bi. Espazioa:
Edozein.
Iturria: Euskal
Jolasen Bilduma
(Urtxintxa). Webgunea: www.urtxintxa.eus
ABESTIA
Arre, arre, mandako,bihar Tolosarako,
etzi Iruñerako.Handik zer ekarriko?Zapata eta gerriko.Haiek
norentzako?
Maialenentzako! (Haurraren izena)
1Helduak haurra maga-lean hartzen du, biak
elkarri begira daudela.
2Kantaren erritmoan,hankak mugitzen ditu,
gora eta behera.
3Bukatzean, haurrarenizena esaten da. Hau-
rra bizkarrean eramateanere abestu daiteke.
m a n t a n g o r r i