YTu dTaleYn sGyTde nwadol Mawrth 30, 2017 - Annibynwyr · 2017. 4. 7. · tudalen 2 Y Pedair YTu dTaleYn sGyTde nwadol Mawrth 30, 2017 Cyfundeb Arfon yn Derbyn Rhodd Hael Yn dilyn

Cyhoeddwyd gan Undeb yr Annibynwyr Cymraeg ac argraffwyd gan Wasg Morgannwg, 27 Ystad Ddiwyd. Mynachlog Nedd, Castell-nedd, SA10 7DR. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost.

Erthyglau, llythyrau at y Prif Olygydd:

Y Parchg Ddr Alun Tudur

39 Dorchester Avenue, Pen-y-lan,

Caerdydd, CF23 9BS

Ffôn: 02920 490582

E-bost: [email protected]

Archebion a thaliadau i’r Llyfrfa:

Tŷ John Penri, 5 Axis Court, Parc

Busnes Glanyrafon, Bro Abertawe

ABERTAWE SA7 0AJ

Ffôn: 01792 795888

E-bost: [email protected]

tudalen 8 Y Pedair Tudalen Gydenwadol Mawrth 30, 2017Y TYsT

Golygydd

Y Parchg Iwan Llewelyn Jones

Fronheulog, 12 Tan-y-Foel,

Borth-y-gest, Porthmadog, Gwynedd,

LL49 9UE

Ffôn: 01766 513138

E-bost: [email protected]

Golygydd

Alun Lenny

Porth Angel, 26 Teras Picton

Caerfyrddin, Sir Gâr, SA31 3BX

Ffôn: 01267 232577 /

0781 751 9039

E-bost: [email protected]

Dalier Sylw!Cyhoeddir y Pedair Tudalen

Gydenwadol gan Bwyllgor Llywio’rPedair Tudalen ac nid gan Undeb yr

Annibynwyr Cymraeg. Nid oes awnelo Golygyddion Y Tyst ddim â

chynnwys y Pedair Tudalen.

Golygyddion

Ar y bore ar ôl i Gymru golli yn eu gêm rygbi yn Yr Alban, wnaeth hynny ddim rhwystro

rhai o aelodau ifanc Ysgol Sul Gwaelod-y-garth rhag gwisgo eu crysau cochion i ddathlu

Gwyl Ddewi. Dyma’r côr bach wrth eu gwaith, dan arweiniad Heulwen Jones, gyda

Delyth Evans yn cyfeilio.

Mawl a Chawl - lluniau

Ysgol Sul Gwaelod-y-garth

sefydlwyd 1867 Cyfrol 150 Rhif 13 Mawrth 30, 2017 50c.

Y TYsTPaPur wythnosol yr annibynwyr Cymraeg

Mae Cyfundeb

Gorllewin

Caerfyrddin - sy’n

cynrychioli bron i

3,000 o aelodau

eglwysi

Annibynnol - wedi

pleidleisio yn

unfrydol i wneud

popeth o fewn eu gallu i gefnogi plant,

merched a dynion sy’n chwilio am

noddfa rhag peryglon rhyfel a therfysg.

Wrth groesawu’r penderfyniad,

dywedodd y Parchedig Aled Jones,

Cadeirydd Cyfundeb Annibynwyr

Gorllewin Caerfyrddin, bod ffoaduriaid

yn aml yn cael eu dilorni a’u gwrthod am

nifer o resymau, gan gynnwys ofn y

byddent rywsut yn dinistrio hunaniaeth y

wlad sy’n eu derbyn ac yn peryglu lles

cymdeithas.

“Mae disgwyl i ni Gristnogion i

groesawu’r gwrthodedig a’r anghenus, i

ddarparu lloches i’r rhai sydd mewn

angen,” meddai’r Parchg Aled Jones.

“Mae’r croeso hwn yn ymestyn, wrth

gwrs, i’r rhai sy’n ddilynwyr crefyddau

eraill, yn ogystal â phobl nad ydynt yn

ystyried eu hunain i fod yn grefyddol.

Roedd Iesu, mab Joseph a Mair, yn

ffoadur rhag erledigaeth ym Mhalestina.

Yn y diwedd, lladdwyd ef gan bwerau

crefyddol, gwleidyddol a milwrol am

feiddio byw yn unol â chariad Duw lle

bynnag yr aeth.

“Er cymaint yw’r demtasiwn i godi

muriau ac eithrio pawb rydym yn ystyried

sy’n wahanol i ni, mae ein gwlad yn lle

gwell pan fyddwn yn agor ein drysau i’r

sawl sydd angen ein help. Rydym yn

gwrthod rhyfel fel modd i setlo

anghydfod rhwng pobloedd, ond rhaid

inni beidio â chuddio ein hwynebau pan

welwn ein chwiorydd a brodyr yn dioddef

oherwydd hynny. Yn yr un modd, fel

Cristnogion rhaid i ni beidio â gwahardd

o’n cymdeithas bobl nad ydynt yn rhannu

ein credoau ni. Mae byd Duw yn ddigon

mawr i bawb, a’n dyletswydd ni yw

dysgu sut i rannu’r byd hwnnw yn deg ac

yn gyfiawn gyda’r holl bobloedd.”

Cynhaliwyd Cwrdd Chwarter y Cyfundeb

yng nghapel Pant-teg, achos a sefydlwyd

yn yr ail-ganrif-ar-bymtheg mewn dyffryn

gwledig anghysbell gan Anghydffurfwyr

cynnar oedd yn cael eu gwthio i’r cyrion

a’u herlid am eu ffydd a’u cred.

Mae croeso iffoaduriaid yma -Annibynwyr Sir Gâr

Mawl a ChawlMae adeg Gŵyl Ddewi yn gyfnod prysur

iawn yn ein capel gan fod cymaint o

weithgareddau’n cael eu cynnal.

Dechreuwyd ar y dathliadau ar fore Sul

Chwefror 27 gyda gwasanaeth arbennig a

drefnwyd gan Marie-Lynne ac athrawon yr

ysgol Sul. Braf oedd gweld ystod eang o

oedran yn dod at ei gilydd i gynnal y

gwasanaeth. Cyflwynwyd eitemau

cerddorol, adroddiadau, darlleniadau a

chafwyd cyflwyniad pwynt pŵer ar hanes

Dewi Sant. Gwasanaeth bendithiol iawn.

Gwledda

Y nos Fawrth canlynol daeth rhyw 100

ynghyd i fwynhau cawl blasus iawn a

ddarparwyd gan wragedd y capel. Rhaid

diolch i Gwenda Evans a’i thîm gweithgar

am wledd arbennig. Yn dilyn y gwledda

cawsom ein diddanu gan blant yr Ysgol

Sul a pharti Lleisiau Lliw o dan arweiniad

Berian Lewis. Diolch o galon iddynt am eu

cyfraniadau gwerthfawr.

Cân a Choffi

Yna fore Mercher tro’r clwb Babanod oedd

hi i ddathlu. Braf oedd gweld rhai o

aelodau’r capel yn troi i mewn i wrando ar

berfformiadau’r artistiaid lleiaf oll!

Brynhawn Mercher ‘roedd y capel yn

gyfforddus lawn unwaith eto ar gyfer

Cyngerdd Gŵyl Ddewi Ysgol Gymraeg

Bryniago ac yna i gloi’r cyfan ar y bore

Gwener, cynhaliwyd ein bore coffi misol

gyda phlant dosbarth Derbyn Ysgol

Gymraeg Bryniago yn diddanu selogion y

boreau coffi. Wythnos i’w chofio.

Jennifer Clarke

Mwy o luniau ar y dudalen gefn

tudalen 2 Y Pedair Tudalen Gydenwadol Mawrth 30, 2017Y TYsT

Cyfundeb Arfon yn Derbyn Rhodd HaelYn dilyn gweddi agoriadol estynnwyd

croeso i gapel Bethlehem, Tal y Bont gan y

Llywydd Y Parchg Gareth Edwards,

Cyffordd Llandudno, i bawb a oedd yn

bresennol. Arweiniwyd y defosiwn gan

aelodau eglwys Bethlehem a chyd

ddarllenwyd Salm 46

Y Gynhadledd

Derbyniwyd Cofnodion Pwyllgor Gwaith a

gynhaliwyd ym Methlehem, Tal y Bont ar y

10fed Ionawr 2017 fel rhai cywir.

Materion yn codi:

• Eglwys Salem, Caernarfon yn fodlon

cydweithio i lunio, a chadw at, Gynllun

Datblygu 5 mlynedd yn gydag un, neu

fwy, o Eglwysi di-fugail o mewn y

Cyfundeb. Ni lwyddwyd, hyd yn hyn, i

dderbyn cytundeb gydag Eglwys o’r fath

serch fod Ysgol Sul Bosra, Penisarwaun

yn ystyried y posibilrwydd.

• Rhannwyd gwybodaeth am Gynllun EFE

Diolchwyd i’r 24 o wirfoddolwyr ar draws y

Cyfundeb a baratôdd y Calendrau Gweddi

misol tros y ddwy flynedd diwethaf.

Nodwyd y bydd y cynllun yn dod i ben

gyda Chalendr Chwefror 2017.

• Nodwyd y byddai Mrs Megan Tomos

[Carmel, Llanllechid] a’r Parchg Dylan

Rhys Parry [Gofalaeth y Creuddyn] yn

parhau fel cynrychiolwyr y Cyfundeb ar

Gyngor Cenedlaethol Undeb yr

Annibynwyr Cymraeg am y tair blynedd

nesaf hyd at Fehefin 2020. Bydd Mrs

Edwina Parry [Salem, Caernarfon] yn

gweithredu fel Dirprwy i’r ddau

gynrychiolydd.

• Eglurodd y Trysorydd fod tros £86,000 yng

nghronfa gyffredinol y Cyfundeb erbyn hyn

– yn bennaf yn dilyn cyfraniad o ychydig

tros £80,000 a dderbyniwyd yn dilyn dod

a’r achos ym Methania, Bethesda i ben yn

ddiweddar. Anogwyd yr ysgrifennydd i

anfon gair o ddiolch at Mrs Mair Pierce

(Cyn Ysgrifennydd Eglwys Bethania) i

ddiolch am y rhodd ariannol.

• Anogwyd y Pwyllgor Gwaith i gyfarfod yn

fuan er mwyn trafod manylion cynlluniau

rhannu o’r arian hwn i Eglwysi’r Cyfundeb.

Dyddiad a lleoliad y Cyfarfod Chwarter

nesaf: 26ain Ebrill 2017 yn Salem,

Caernarfon, pryd y bydd y Parchg Ddr

Geraint Tudur a’r Dr. Hefin Jones yn trafod

‘Darganfyddiadau Arolwg y Cyfundebau’

Adroddodd Ifor Glyn, Ysgrifennydd y

Cyfundeb hanes yr achos yn Eglwys Bethel,

Arfon a nodwyd y cynhelir oedfa olaf un yr

Eglwys ar ddydd Sul, 30ain Gorffennaf 2017.

Cydymdeimlo a Dymuno’n dda:

Cydymdeimlwyd â theuluoedd: Mr Ieuan

Bryn Jones [Unedig Gymraeg Llandudno] a

Mrs Rhian Jones & Mr W. E. Roberts [Salem,

Caernarfon] yn ogystal â pherthnasau agos i

Mrs Elen Medi a Mrs Margaret Parry [Salem,

Caernarfon] Anfonwyd cyfarchion am

wellhâd at: Elsie Bennett, Edith Powell a

Dafydd Owen [Salem, Caernarfon], Laura

Roberts, John Williams a Gwynfor Roberts

[Unedig Llandudno] Gweddïwyd yn addas a

phwrpasol gan y Parchg Mererid Mair

Ail ran y Cyfarfod: Bu i’r Parchg Gareth Edwards urddo’r Parchg

D John Pritchard yn Llywydd newydd y

Cyfundeb am y ddwy flynedd nesaf [hyd at

ddiwedd Rhagfyr 2018] a chyflwynwyd

Beibl y Cyfundeb. . Ymatebodd y Llywydd

newydd yn briodol. Mynegwyd croeso’r

Cyfundeb i’r Llywydd newydd gan Mr

Neville Hughes. Wrth ddirwyn ei

lywyddiaeth i ben fe siaradodd y Parchg

Gareth Edwards yn bwrpasol am ein

PERTHYN GYDA’N GILYDD. Yn ystod ei

gyflwyniad cyfeiriodd ar,

• Perthyn i’n gilydd — Perthyn i Grist —

Perthyn i gyfnod

• Manylwyd ymhellach yn ystod y pennau

uchod ar y pwyntiau isod:

i. Darganfod gyda’n gilydd

ii. Dulliau gwahanol o addoli

iii. Yr hŷn yn gwrando ar y genhedlaeth

ifanc

iv. Hanfodion Ffydd trwy siarad yn iaith

heddiw

v. Atebion i gwestiynau mawr ein

dyddiau ni

vi. Mynegi cysur a gobaith yn y cyfnod

wedi ‘Brexit’

vii. Rôl Eglwys Gymraeg mewn ardal

Saesneg

viii. Arwyddocâd geiriau’r Iesu –

Gwthiwch i’r dwfn; bwriwch eich rhwydi

ix. Rôl y lleiafrif / yr ychydig / y gweddill

x. Pwysigrwydd dyfalbarhad yn wyneb

siom

Diolchwyd i Swyddogion ac aelodau ym

Methlehem, Tal y Bont am y croeso hynod

gynnes a’r lluniaeth a baratowyd, gan

ysgrifennydd y Cyfundeb. Daeth 22 o

gynrychiolwyr ynghyd i Gyfarfod Chwarter

Arfon a hynny ar y 26ain o Hydref 2016.

Ifor Glyn - Ysgrifennydd y Cyfundeb

Y Parchedig W. O. JONES1936 - 2017

Bu farw William Owen Jones, mab Richardac Irene Jones ychydig wythnosau wedidathlu ei ben-blwydd yn 80 oed. Efallai bodWilliam wedi gadael Nefyn ond doeddNefyn byth yn bell o’i feddwl na’i galon.

Roedd yn hoff iawn o’r ysgol yn Nefyn acroedd y pulpud wedi ei ddenu ers dyddiauei blentyndod yn Soar, Nefyn lle cafodd eifagu ar aelwyd grefyddol. Aeth yn fyfyriwrar gyfer y weinidogaeth yn Aberhonddu acwedyn i’r Coleg Coffa yn Abertawe, llecafodd amser gorau ei fywyd, medde fo.Roedd y gymdeithas, y gwmnïaeth a’r cyflei fynd o gwmpas Cymru yn casglu arian i’rcoleg drwy bregethu ar y Sul yn cyflawniholl freuddwydion plentyndod. Ac roedd ynmwynhau bod yn fyfyriwr yn y chwedegau.

Pregethu

Roedd yn bregethwr swmpus. Arddulldraddodiadol ond syniadau cyfoes. Roeddyn ffyrnig yn erbyn ffwndamentaliaeth

ddiderfyn. Roedd yn ddarllenwr mawr, yn

wrandäwr cyson o Radio Cymru ac yn

gwylio S4C - yn enwedig Pobl y Cwm - bob

nos. Roedd bob amser yn barod i ddweud ei

farn ac mae llawer hyd a lled Cymru wedi

clywed y farn honno ar Taro’r Post. Beth

bynnag oedd y pwnc, mi fyddai W O Jones

o’r Barri yn barod i godi’r ffôn a dweud ei

ddweud.

Diolchgar

Wnaeth William erioed briodi. Fe ddaeth yn

agos dair neu bedair gwaith, mae’n debyg,

ond hen lanc oedd William, yn byw

ynghanol ei lyfrau. Mae wedi gadael

atgofion hapus i ffrindiau a chydweithwyr,

ac wedi’n dysgu ni i gyd mor bwysig yw

dweud “Diolch yn Fawr”. Fel byddai

William yn ei ddweud ar ôl pob cymwynas,

“Ti wyddost beth ddywed fy nghalon”.

Cafwyd gwasanaeth er cof amdano yn y

Tabernacl yn y Barri dan arweiniad y Parchg

Kevin Davies ac yn Soar, Nefyn dan

arweiniad y Parchg Glenys Jones. Claddwyd

ei weddillion ym medd ei dad a’i fam ym

mynwent Nefyn.

Euryn Ogwen Williams

oedd, yn ei farn ef yn osgoi cymhlethdodau’r

gwirionedd oedd yn y Beibl. Dyn adnabod y

gair oedd William, nid dyn gwybod y geiriau.

Ar waethaf trafferthion iechyd yn ddiweddar,

doedd dim yn rhoi mwy o bleser iddo na

phregethu ac ni fu neb erioed yn fwy hael eu

gwerthfawrogiad o bregeth rhywun arall.

Roedd yn aelod ffyddlon o’r Tabernacl yn y

Barri ac yn mwynhau’r gymdeithas yno.

Sain Ffagan

Er iddo gael ei urddo’n weinidog yn 1965, ni

chymerodd ofal eglwys. Cafodd swydd gan

Dr Iorwerth Peate wrth iddo sefydlu’r

Amgueddfa Werin yn Sain Ffagan; roedd

W.O. wedi taro ar yr yrfa ddelfrydol. Roedd

yn cael dysgu am hanes Cymru, yr hen ffordd

o fyw, a rhannu’r wybodaeth mewn sgwrs

gyda’r ymwelwyr. Ar ben hynny, roedd

cwmnïaeth a brawdgarwch ei gydweithwyr

wrth ei fodd ac yn estyniad o’i fywyd yn

Abertawe a gallai bregethu ar y Sul.

Gweithiodd yn Sain Ffagan am dros 30

mlynedd.

Gwladgarwr

Roedd yn wladgarwr a chenedlaetholwr pybyr

a’i gariad at Gymru a’r iaith Gymraeg yn

Mawrth 30, 2017 Y Pedair Tudalen Gydenwadol tudalen 7Y TYsT

Barn AnnibynnolDim fel y Buont

Dydi pethe ddim fel y buon nhw yn ycapeli. Nac ydyn. Mae pethe’n well mewnsawl ffordd! Efallai bod cynulleidfaoedd,oedfaon a phregethwyr yn prinhau ondmae sawl peth yn well am fynd i’r capelerbyn hyn.

 siarad am ein cynulleidfa ni:

Nid o Raid

Er bod llai o bobl yn ygynulleidfa nag a fu, mae’rbobl sydd yno’n dymunobod yno. Maen nhw’n dodoherwydd eu hawydd igydaddoli a gwrando arbregeth, nid oherwyddrhyw deimlad o reidrwydd.Mae llai na hanner ein cynulleidfa arferolwedi’u magu yn yr eglwys – mae’r lleillnaill ai wedi priodi iddi, wedi symud i’rardal neu wedi ymuno ar ôl i addoldaieraill y pentref gau. Rwy’n credu bodhynny’n help i greu awyrgylch braf – pawbyno o’u gwirfodd, nid oherwydd traddodiadteuluol – er y byddai’n dda cael aelodaunewydd i’r gynulleidfa, beth bynnag eucefndir, wrth gwrs.

Festri Glyd

Peth arall sydd wedi cyfrannu at yrawyrgylch braf yw ein bod yn addoli yn yfestri lle mae pawb yn agos at ei gilydd –ac mae hyn hefyd yn hwb i’r canu! Raiblynyddoedd yn ôl fe wnaethom ni newidyr hen feinciau caled am gadeiriau ac mae

hyn eto’n fuddiol. Er bod rhai pobl yn cadwat “eu sêt”, mae eraill yn dewis lle i eisteddar y noson – sy’n beth braf. Mae hefyd ynhaws symud y cadeiriau o gwmpas i gaelpaned ar ddiwedd oedfa neu ar gyfercyfarfodydd canol wythnos ac mae’n wychgallu cael canol y llawr yn glir ar gyfergwaith plant.

Ers i ni gael y cadeiriau hefyd, maepobl yn fwy tebygol o aros ar y diwedd amsgwrs ac mae pawb gyda’i gilydd ynhytrach na bod y pregethwr a’r diaconiaidyn gaeth yn y sêt fawr.

Diwyg

Mae gwisgoedd pobl wedi newid hefyd –mae teis a hetiau’n brin a high heels ynbrinnach ac mae hynny’n ychwanegu at ynaws gartrefol. Dwi’n credu bod pobl ynfwy tueddol o wisgo dillad y maen nhw’ngyfforddus ynddyn nhw yn hytrach nachadw’u ‘dillad gorau’ at y Sul – er, mae’rrhan fwyaf o bregethwyr yn dal i wisgosiwt neu o leia drwsus a siaced.

Jargonllyd

Mae rhai ymadroddion capelaidd ffurfiolwedi diflannu hefyd. Dydw i ddim wediclywed y cyhoeddiad “A wneith ychwiorydd aros ar ôl?” ers blynyddoedd,diolch byth! Os bydd angen trefnu bwydneu baned, mae pawb yn aros ar ôl acmae’r dynion yr un mor barod â’rmenywod i helpu. Un arall o’rymadroddion jargonllyd sydd wedidiflannu yn y blynyddoedd diwethaf yw’r

cyhoeddiad “Fe wneir y casgliad ynbresennol”. Doedd neb yn gwneud dimbyd arall “yn bresennol”, pam y casgliad?!Mae iaith pregethau wedi newid hefyd,gan ddod yn fwy naturiol. Mae dyddiau“Egyr Efengyl Ioan…” wedi mynd! Rhaiddathlu dyfodiad y Beibl Cymraeg Newydda beibl.net yn hyn o beth yn dangos nadoes raid i iaith Cristnogaeth berthyn i’r oeso’r blaen.

Adnoddau

Un peth sydd wedigwella’n fawr iawn yn yblynyddoedd diwethafyw’r adnoddau sydd argael i gynulleidfaoeddac, yn arbennig i blant,ac mae llawer o’rdiolch am hyn ynddyledus iGyhoeddiadau’r Gaira’r Cyngor Ysgolion Sul. Mae cynllun YFfordd hefyd yn eithriadol o werthfawr ynannog trafodaeth ymhlith aelodau. Yn wir,yn ein heglwys ni, ar ôl dechrau dilyncynllun Y Ffordd, rydym erbyn hyn yncynnal Ysgol Sul oedolion ar yr un pryd â’rYsgol Sul plant yn yr wythnosau rhwngunedau Y Ffordd ac yn cael blas arni.

Felly, bob tro mae rhywun yn cwynonad ydi pethau ddim fel y buon nhw yn eincapeli, beth am feddwl am yr agweddauhynny ar fywyd ein heglwysi sy’n wellerbyn hyn a meddwl sut y gallwn niddefnyddio’r rheiny i’w llawn botensial?

siân Roberts(Nid yw cynnwys y Barn Annibynnol o

reidrwydd yn adlewyrchu safbwynt Undeb yrAnnibynwyr na’r tîm golygyddol.)

Law yn Llaw at

Gymru sy’n

Deall Dementia

Mae modd i chi gyfrannu tuag at yr

ymgynghoriad pwysig yma gan

Lywodraeth Cymru trwy wneud eich

sylwadau neu adrodd profiad ar

ffurflen ar-lein trwy fynd i’r ddolen

hon.

Y dyddiad cau yw 3 Ebrill 2017.

https://ymgyngoriadau.llyw.cymru

/ymgyngoriadau/drafft-

strategaeth-ddementia-

genedlaethol