Wprowadzenie Po co uczyć (się) teorii ekonomii? • a po co uczyć matematyki? - ćwiczenie umysłu • żeby oswoić studentów z terminologią – później pisząc pracę magisterską czy też komunikując się z innymi nie muszą wymyślać własnej • bo uczy logicznego podejścia do praktycznych problemów • uwaga: uczymy tzw. neoklasycznej teorii ekonomii, nie jest to jedyne ujęcie, ale jedyne koherentne i w zasadzie kompletne
29
Embed
Wprowadzenie Po co uczyć(się) teorii ekonomii?coin.wne.uw.edu.pl/kiuila/Mikro/wyklad1.pdf · Wprowadzenie Po co uczyć(się) teorii ekonomii? • a po co uczyć matematyki? - ćwiczenie
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
WprowadzeniePo co uczyć (się) teorii ekonomii?• a po co uczyć matematyki? - ćwiczenie umysłu
• żeby oswoić studentów z terminologią – później pisząc pracęmagisterską czy też komunikując się z innymi nie muszą wymyślaćwłasnej
• bo uczy logicznego podejścia do praktycznych problemów
• uwaga: uczymy tzw. neoklasycznej teorii ekonomii, nie jest to jedyne ujęcie, ale jedyne koherentne i w zasadzie kompletne
Monopol
Mikroekonomia II
� Mikroekonomia II (B)
� Funkcje produkcji
� Funkcje kosztów
� Optymalny wybór producenta
� Doskonała konkurencja
� Monopol
� Teoria gier
� Modele oligopolu
12
Decyzje produkcyjne firmy
� Analogia z wyborem konsumenta:
� Preferencje
� Ograniczenie budżetowe
� Optymalny wybór maksymalizujący użyteczność
� Wybory produkcyjne firmy:
� Technologia produkcji (czynniki, produkty)
� Koszty (ceny czynników produkcji)
� Optymalny wybór czynników
� Jak zmieniają się łączne koszty ze zmianą wielkości produkcji
� Jak zmieniają się zyski ze zmianą wielkości produkcji
13
� Ka itał ca ital K
Funkcje produkcji
� Czynniki produkcji (inputs) -> produkty (outputs)
� Technologia to proces przemiany czynników w produkty
� Często do dyspozycji jest kilka alternatywnych technologii
� Czynniki produkcji:
� Kapitał ((capital, K), )p p
� Praca (labor, L)
� Materiały
� Ziemia
� Funkcja produkcji – obrazuje najwyższą możliwą produkcję z danej kombinacji czynników dla danej technologii q = f ( K L ),
Case study – Wal‐Mart i kontrola zapasówZmiana technologii niekoniecznie musi dotyczyć produkcji – dla firmy prowadzącej sprzedaż detaliczną czynnikiem ‘produkcji’ może być poziom utrzymywanych zapasów, czyli ilości towaru na półkach i w magazynach. Z jednej strony, utrzymywanie dużych zapasów jest kosztowne, ponieważ oznacza związanie kapitału, którym nie można obracać, z drugiej jednak strony, jeśli zapasów jest za mało może to prowadzić do braków, a więc i strat, ponieważ konsumenci nie mogą kupić tego czego nie ma na półce. Zapasy – czynnik produkcji – kosztowny, im więcej tym większa produkcja, powyżej pewnego poziomu malejąca krańcowa produktywność.Zmiany w systemie kontroli zapasów – przykładem zmiany technologii. W ostatnich latach wiele firm przyjmuje system just‐in‐time, w którym dostawy towaru są maksymalnie zsynchronizowane z czasem zapotrzebowania na nie. System zapoczątkowany został przez Toyotę, która wykorzystywała go do zmniejszenia zapasów części do montowania aut. Wal‐Mart stosuje podobny system do kontroli zapasów. Sprzedając 15‐25% pasty do zębów, pieluch jednorazowych, psiego żarcia i wielu innych artykułów w USA zaangażował wielu producentów w łańcuch dostaw. Np. Procter & Gamble ma bezpośredni, bieżący podgląd wielkości sprzedaży w punktach Wal‐Mart i wykorzystuje te informacje do określenia swoich planów produkcji i zaplanowania dostaw.
Funkcje produkcji
� Ujęcie statyczne
� Jaka możliwość zmiany ilości czynników?
� Krótki okres (short run, SR)
� Przynajmniej jeden z czynników stały
� Najdłuższy czas w którym przynajmniej jeden z czynników produkcji stosowanych w procesie produkcji nie może się zmienić
� Długi okres (long run, LR)
� Wszystkie czynniki zmienne
� Najkrótszy czas konieczny do zmiany ilości wszystkich czynników produkcji stosowanych w procesie produkcji
Case study – Adam Smith i fabryka szpilekW Bogactwie Narodów Adam Smith używa przykładu fabryki szpilek, aby pokazać jakie mogą być korzyści z podziału pracy:
Jeden człowiek wyciąga drut, inny go prostuje, trzeci tnie, czwarty ostrzy, piąty szlifuje końcówkę przygotowując do dołączenia główki; zrobienie główki wymaga 2 lub 3 oddzielnych czynności; nałożenie główki jest osobną czynnością, bielenie szpilek kolejną, osobną czynnością jest nawet wkładanie ich do opakowania; i tak wytwarzanie szpilek podzielone jest na 18 różnych czynności.
Dzięki podziałowi pracy – przeciętny pracownik wytwarzał 4800 szpilek dziennie. Smith szacował, że jeden człowiek robiąc wszystkie czynności sam byłby w stanie zrobić tylko około 20 szpilek dziennie. Ta lekcja sprzed 230 lat pokazuje korzyści specjalizacji i podziału pracy. Czy jednak dalszy podział pracy pozwalałby na dalsze zwiększenie produktywności pracowników?
� e mus spa a pon e zera mo e y ma e ca, a e
Prawo malejącej produktywności czynników
� Zwiększając ilość jednego czynnika produkcji i przy pozostałych czynnikach produkcji na stałym poziomie, istnieje punkt, powyżej którego krańcowa produktywność tego czynnika zaczyna maleć
� Początkowo krańcowa produktywność może rosnąć
Ni i d ć iż ! ( ż b ć l jąca, ale� Nie musi spadać poniżejj zera! (może być maleją lcałkowita produkcja nadal będzie rosnąć)
� Zwykle zachodzi tylko w SR, gdy któryś z czynników stały (krańcowa produktywność jednego czynnika zależy od ilości innych czynników)
� Np. ilość wypitej kawy a wynik z egzaminu
24
Zmiany technologii, postęp techniczny
� Zmiany postaci funkcji
� Powodują np. przesunięcie całej funkcji produkcji
q
100 C
O B
L 0 2 3 4 5 6 7 8 91
A
O1
O3
O2
jści A B C ń
Ŝ50
10
Przy prze u z do do , kra cowa
produktywność pracy mo e rosnąć
26
Malejąca krańcowa produktywność
Case study – malejąca krańcowa produktywność
� Thomas Robert Malthus (1766-1834)
� Prawo ludności (the principle of population)
� Liczba ludności nieograniczona
� Wzrost geometryczny
� Produkcja żywności ograniczona
� j
� j j
� j
� jj
Male ąca krańcowa produktywność
Przyrost co na wyże liniowy
Wynikiem: nędza mas, ubóstwo, głód, klęski żywiołowe, wo ny
Zwolennik wstrzemięźliwości seksualne , późnego zawierania małżeństw, kontroli urodzeń, ograniczenia pomocy społeczne
28
owacy
Case study –dlaczego przepowiednie Malthusa się nie sprawdziły?
� Zmiany technologii 3MPL > MPL
2
� Presja populacyjna + mechanizm rynkowy wymuszają inn jność
� ja jq 2 1
L L>
L
1 L
Substytuc ednych czynników fizycznych innymi
MP MP
MP
30
w równ wanie oziomów ż cia międz kra ami biedn mi
Case study –dlaczego przepowiednie Malthusa się nie sprawdziły?
� Wzrost kapitałochłonności prowadzi do wzrostu stopy życiowej i kosztu alternatywnego potomstwa. W krajach rozwiniętych nastąpił spadek przyrostu naturalnego.
� Konwergencja - przepływu kapitału pozwalają na wyrównywanie poziomów życia między krajjami biednymi y y p y y y i bogatymi.
31
Funkcje produkcji wielu zmiennych – graficznie
( ,q = f K L )� W LR – oba (wszystkie) czynniki zmienne
Funkcje produkcji wielu zmiennychIzokwanty – poziomice produkcji, pokazują wszystkie kombinacje czynników, które pozwalają efektywnie wyprodukować tyle samo
L1 2 3 4 5
q1 = 55
q2 = 751
2
3
4
5K
D
E
A B C
q3 = 90
Izokwanty pokazują zbiór wszystkich kombinacji nakładów wszystkich czynników produkcjiwystarczających do wytworzenia danej wielkości produktu (oznaczonej ilością produktu)
Kolejne jednostki Lprzy niezmienionej ilości K dają coraz mniejsze wzrosty
produkcji
Funkcje produkcji wielu zmiennych – graficznie
y
� j j ji
x1
Mapa izokwant est tożsama z funkc ą produkc
54
Substytucja między czynnikami
� Jaką kombinację czynników produkcji wybrać?
� Można zastąpić jeden czynnik innym i pozostać na tej samej izokwancie
� Techniczna stopa substytucji kapitału przez pracę (technical rate of substitution)
ΔKΔKTRSLK = (przy stałej produkcji ) q
ΔL
� Zawsze ujemna
� O ile więcej jednostek pracy potrzeba, aby zastąpić jednostkę kapitału’
57
Techniczna stopa substytucji
4
5 K
lej L
1
1
1/3
K
L
Δ = Δ
j lej j K ię ia L ię j
1/4
L
1
2
3
1 2 3 4
1
ści lę j)
Q2 =
Q3 =
1 1
1 1/2
3
TRS ma e wraz ze wzrostem
LK TRS
Rezygnac a z ko nych ednostek wymaga zw kszen o coraz w ce
(co do warto bezwzg dne
75
90
58
∂
Krańcowa stopa technicznej substytucji
� ‘Zmieniając (krańcowo) ilość jednego czynnika, jak można zmienić ilość drugiego czynnika, żeby nadal produkować tyle samo’ � Np. krańcowa stopa technicznej substytucji pracy przez kapitał
(kolejne jednostki L wymagają zwiększenia K o …)
,∂f (K L ) dL = − ∂K MPKMRTSKL = = −
,dK ∂f (K L ) MPL
∂L
� Nachylenie izokwanty (gdy na osi poziomej K, na pionowej L)
� Analogiczna do MRS w wyborze konsumenta
60
Krańcowa stopa technicznej substytucji
� Prawo malejącej MRTS
� Zastępowanie kolejnych jednostek czynnika produkcjijednostkami innego czynnika daje coraz mniejsze efekty(wymaga coraz większych wzrostów drugiego czynnika dlaodtworzenia produkcji).
� Działa dla wartości bezwzględnej MRTS (maleje po wartościach � Działa dla wartości bezwzględnej MRTS (maleje po wartościach
dodatnich do zera).
� Izokwanty są wypukłe.
� Działa jedynie jeśli krańcowe produkcyjności wszystkichczynników są malejące