Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis/ Vlerësimi Strategjik Mjedisor që integrojnë ndryshimet klimatike dhe Biodiversitetin, projekti SLED (2014-IC-108) Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM (15 Tetor 2014) REPORT N.2
73
Embed
Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis/ Vlerësimi Strategjik Mjedisor që ...
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis/
Vlerësimi Strategjik Mjedisor që
integrojnë ndryshimet klimatike dhe
Biodiversitetin, projekti SLED (2014-IC-108)
Procedurat për Administrimin
e VNM dhe VSM (15 Tetor 2014)
Përkrahur nga PROGRAMI PËR ZHVILLIM I KOMBEVE TË BASHKUARA
REPORT N.2
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
Autoriteti kontraktues: Programi për Zhvillim i Kombeve të Bashkuara (UNDP)
Numri i Kontratës: 2013-IC-108
Titulli i programit: Përkrahje në përmbushjen e kërkesave mjedisore për anëtarësim në të
ardhmen në BE
Titulli i Projektit: "Përkrahje për Zhvillim me Emetim të Ultë në Evropën Juglindore
(SLED)”
Komponenti i Projektit: “Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis / Vlerësimi Strategjik Mjedisor që
integrojnë ndryshimet klimatike dhe biodiversitetin”
Aktivitetet e Projektit:
Hartimi i një seti koherent të procedurave për administrimin e VNM dhe
VSM në Kosovë në përputhje me legjislacionin. Konsulenti kombëtar do
të marr parasysh, sipas nevojës, që të ketë procedura të hershme që do të
zbatohen në periudhën para se njësitë të arrijnë kapacitetin dhe aftësitë e
tyre të plota.
Titulli i Raportit: Set i Procedurave për Administrimin e VNM dhe VSM
Data e Raportit: 15 Tetor 2014
Temat e Raportit
Të propozohen metoda për të vlerësuar ndikimin në habitatet/speciet gjatë
kryerjes së procedurës së VNM dhe VSM në bazë të udhëzimeve
ndërkombëtare më të rëndësishme dhe në përputhje me legjislacionin
sektorial përkatës të Kosovës dhe të BE-së.
Periudha e përgatitjes/rishikimit të
Raportit: Nga15 gushti 2014 deri më 15 tetor 2014
Raportues: Mr. Giuseppe RAZZA (Konsulent Ndërkombëtar për VNM/VSM)
Ekspertë të tjerë që kanë
kontribuar në finalizimin e
Raportit:
Z. Muhamet MALSIU (Drejtor i DMM-MMPH)
Znj. Nezakete HAKAJ (Udhëheqëse e Divisionit të Mbrojtjes së
MjedisitMMPH)
Z. Shukri SHABANI (Shef i Seksionit VNM/VSM-DMM-MMPH)
Znj. Merlinda BLLATA DIBRANI (Përgjegjëse e Seksionit
VNM/VSMDMM)
Emri, mbiemri dhe pozita Nënshkrimi për miratimin e Raportit
Z. Giuseppe RAZZA
Ekspert Ndërkombëtar
Mr. Muhamet MALSIU
Përfituesi i projektit
* Referenca ndaj Kosovës duhet të kuptohet në kontekst të rezolutës së Këshillit të Sigurimit 1244 (1999)
Mohim i përgjegjësisë Opinionet e shprehura në këtë Raport janë të autorëve dhe nuk pasqyrojnë opinionet e Zyrës së UNDP-së në Kosovë apo të ndonjë organizate tjetër që përmendet në raport. Prandaj, këto do të verifikohen para implementimit të ndonjërit prej rekomandimeve të paraqitura aty.
2.1 Procedurat për administrimin e VNM-së .................................................................................................18 2.1.1 Procedurat e VNM-së të përcaktuara nga legjislacioni Kosovar .............................................................. 18 2.1.2 Propozimi për një sërë procedurash të VNM-së ...................................................................................... 22 2.1.3 Propozimi për një Regjistër (Bazë të të dhënave) për VNM ...................................................................... 24
2.2 Procedurat për administrimin e VSM ......................................................................................................27 2.2.1 Procedurat e VSM të përcaktuara nga legjislacioni Kosovar .................................................................. 27 2.2.2 Propozimi për procedurat e VSM.............................................................................................................. 29
Shtojca A: Ligjet kosovare që përcaktojnë procedurat e VNM-së ........................................................................30 Ligji Nr.03/L-214 "Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis” ....................................................................................... 30 Administrative Instruction UNMIK No. 09/2004 “on Environmental Impact Assessment” ..................................... 48
Shtojca B: Ligjet Kosovare që ndikojnë në procedurat e VSM-së ........................................................................60 Ligji Nr. 03/L-0230 “për Vlerësimin Strategjik Mjedisor” ...................................................................................... 60
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
ii
FJALORTH I SHKURTESAVE
Shkurtesat Kuptimi
UA Udhëzim Administrativ
ADA Agjencia Austriak për Zhvillim
ADC Bashkëpunimi Austriak për Zhvillim
KK Kuvendi i Kosovës
BAT Teknologjia me e Mirë në Dispozicion
VP Vendi Përfitues
AK Autoriteti Kompetent
AKA Autoriteti Kompetent Administrativ
KPBPZHRMP
H
Komisioni Parlamentar për Bujqësi, Pylltari, Zhvillim Rural, Mjedis dhe Planifikim Hapësinor.
CCS Kapja e karbonit dhe shtresat gjeologjike
CECIS Sistemi i Përbashkët i Komunikimit të Emergjencave dhe Informacionit
KEP Klasifikimi, Etiketimi dhe Paketimi
RPN Rregullorja për Produktet Ndërtimore
DB Databaza
DMM Departamenti për Mbrojtjen e Mjedisit
DBN Departamenti për Banim dhe Ndërtim
DeP Deklarata e Performancës
USPZ Urdhëresa Specifike e Planit të Zbatimit
UP Uji i Pijshëm
DPUKM Drejtoria për Planifikim Urban, Kadastër dhe Mjedis (në Komunat e Kosovës)
AM Auditimi Mjedisor
SPM Strategjia e Përafrimit Mjedisor
KE Komisioni Evropian
ECENA Pajtueshmëria mjedisore dhe Rrjeti i Zbatimit për Anëtarësim
EE Efiçenca e Energjisë
AEM Agjencia Evropiane për Mjedisin
EED Direktiva për Efiçiencë të Energjisë
MSHS Mjedisi, Shëndetësia dhe Siguria
VNM Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis
EIONET Rrjeti Evropian për Informacion dhe Vëzhgim Mjedisor
VKN Vlerat Kufitare të Ndotjes
EMEP Programi Evropian për Monitorim dhe Vlerësim
MM Mbrojtja e Mjedisit
AMM Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit
DMM Departamenti për Mbrojtjen e Mjedisit
EQS Standardet e Cilësisë së Mjedisit
VTE Vlerësimi Teknik Evropian
SUE Sistemi për Uljen e Emetimeve
BE Bashkimi Evropian
EULEX Misioni i BE-së për Sundimin e Ligjit në Kosovë
ZBE Zyra e Bashkimit Evropian
PPE Produkte Përdoruese të Energjisë
KEM Katalogu Evropian i Mbeturinave
VNF Vlerësimi i Ndikimit Financiar
DK Direktiva për Përmbytjet
UQ Urdhër Qeveritar
QeK Qeveria e Kosovës
SiH Standard i Harmonizuar
IHM Instituti Hidro-Meteorologjik
ZCN Zyra Civile Ndërkombëtare
KNF Korporata Ndërkombëtare Financiare
IFN Institucion Financiar Ndërkombëtar
IMPEL Rrjeti i BE-së për Implementimin dhe aplikimin e Ligjit për Mjedisin
IMNM Instituti i Mbrojtjes së Natyrës dhe Mjedisit
INSPIRE Infrastruktura për Informacion Hapësinor në Komunitetin Evropian
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
iii
Shkurtesat Kuptimi
IPA Instrumenti për Asistencë për Para-Anëtarësim
MNI Menaxhimi i Ndotjes Industriale
PKIN Parandalimi dhe Kontrollimi i Integruar i Ndotjes
KEK Korporata e Energjisë së Kosovës
LCP Impiant me djegie të madhe
BKK Buxheti i Konsoliduar i Kosovës
PVMK Plani i Kosovës për Veprim në Mjedis
AMMK Agjensioni për Mbrojtjen e Mjedisi të Kosovës
SKM Strategjia e Kosovës për Mjedisin
ISHMK Inspektorati Shtetëror për Mjedisin i Kosovës
MBPZHR Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural
PKZH Plani Zhvillimor Komunal
MMPH Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor të Kosovës
MAPL Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal
SMI Sistemi për Menaxhimin e Informatave
UM Urdhër Ministror
MeSH Ministria e Shëndetësisë
SHA Shtet Anëtar
PKEE Plani i Kosovës për Efiçiencën e Energjisë
PVVM Plani i Kosovës për Veprim në Mjedisin
SVPM Strategjia e Kosovës për Përafrim në Mjedis
OJQ Organizatë Jo-Qeveritare
IKSHPK Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës
PPjD Produkte Pyjore jo Drusore
SVU Strategjia Vendore për Ujërat
GZ Gazeta Zyrtare
NP Ndërgjegjësimi Publik
KP Konsultimi Publik
DPU Distrikti i pellgjeve ujore
PMPU Planet për Menaxhimin e Pellgjeve Ujore
RRMA Rrjeti Rajonal i Mjedisit për Anëtarësim
QRE Qendra Rajonale e Emergjencës
VNRR Vlerësimi i Ndikimit Rregullativ
ZR Zyrtar për Regjistra
KRB Këshilltari Rezident për Binjakëzim
KRU Këshilli Rajonal i Ujërave
VSM Vlerësimi Strategjik Mjedisor
SEAD Zbatimi efikas i kontratave – raporti dhe rekomandimet për procedurat e lëndëve ekonomike dhe ekzekutimin e
vendimeve SIDA Agjencia Suedeze për Zhvillim Ndërkombëtar
ZMS Zonat e Veçanta të Mbrojtura
AT Asistenca Teknike
TAIEX Instrumenti për Asistencë Teknike dhe Shkëmbim Informacioni
TFBE Traktati për Funksionimin e Bashkimit Evropian
TeP Tabela e Përputhshmërisë
TeR Termat e Referencës
KB Kombet e Bashkuara
UNDP Programi për Zhvillim i Kombeve të Bashkuara
UNMIK Misioni i Administratës së Përkohshme të OKB-së në Kosovë
UNSCR Rezoluta e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara
PRRU Plani Rregullues Urban
PU Plani Urban
BB Banka Botërore
DKU Direktiva Kornizë për Ujëra
OBSH Organizata Botërore e Shëndetësisë
PP Plani i Punës
TFU Task Forca për Ujë
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
4
Hyrje
Raporti aktual është finalizuar si rezultat i detyrës së veçantë të Z. Giuseppe RAZZA (ekspert i angazhuar nga UNDP)
për të dhënë asistencën e tij Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (MMPH) të Kosovës në kuadër të
komponentës “Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis /Vlerësimi Strategjik Mjedisor që integron Ndryshimet Klimatike dhe
Biodiversitetin” të komponentët 2 të Projektit “Përkrahje për Zhvillimin me Emetime të Ulëta në EJL (SLED)” (Këtu e
tutje “Projekti”), e cila është pjesë e programit “Përkrahje në përmbushjen e kërkesave mjedisore për anëtarësim në të
ardhmen në BE” financuar nga Bashkëpunimi Austriak për Zhvillim (ADC) dhe zbatohet nga Programi për Zhvillim i
Kombeve të Bashkuara (UNDP). Kjo asistencë individuale synon të zhvillojë kapacitetet e MMPH-së dhe të palëve të
interesit për të integruar çështjet e ndryshimeve klimatike, mundësitë për zhvillimin e politikave, strategjive dhe
planeve, dhe të mbështet Ministrinë e njëjtë për krijimin e një strukture efikase që synon analizimin e Vlerësimit të
Ndikimit në Mjedis (VNM) që integron ndryshimet klimatike dhe bidiversitetin prezantuar nga aplikuesit në përputhje
me legjislacionin primar dhe sekondar të miratuar tash së voni si dhe për të lëshuar lejet përkatëse. Në kuadër të kësaj
kornize, gjatë periudhës nga 15 Qershor 2014 (nënshkrimi i kontratës) deri më 15 Dhjetor 2014, detyrat dhe nën-detyrat
e dhëna të identifikuara në TeR duhet të zbatohen dhe të japin produkte gjegjëse siç janë specifikuar në vijim:
N. Detyrat N. Nën-detyrat Produkti Afati
1
Zhvillimi i kornizës
institucionale të aftë
për të zbatuar
procedurat e VNM dhe
VSM në mënyrë
fleksibile dhe të
orientuar në rezultate
sipas procedurave dhe
proceseve përkatëse
administrative. VNM
dhe VSM duhet të
marrin parasysh në
mënyrë efektive
ndryshimet klimatike
dhe biodiversitetin
(30 ditë pune)
1.1
Të bëhet një vlerësim i njësive administrative institucionale, qendrore dhe
lokale, për të identifikuar kapacitetet aktuale (numri i stafit, aftësimi i
stafit, pajisjet) duke e krahasuar me nevojat e domosdoshme për të përmbushur mandatin e njësive. Për secilën njësi do të bëhet: (i) vlerësimi
i trajnimeve të nevojshme sipas kërkesave procedurale të VNM d he
VSM; (ii) vlerësimi i Pajisjeve të cilat nevojiten sipas kërkesave procedurale të VNM dhe VSM
“Raporti i
Vlerësimit” 15.08.2014
1.2
Në përputhje me legjislacionin të hartohen procedura të kuptueshme për
administrimin e VNM dhe VSM në Kosovë. Konsulenti kombëtar sipas nevojës duhet të shqyrtojë, se a duhet të ketë procedura të përkohshme
për t’u zbatuar për një periudhë para se njësitë të arrijnë kapacitetin dhe aftësinë e tyre të plotë.
“Grupi i
procedurave për administrimin e
VNM-së dhe VSM-së”
15.10.2014
1.3
Të zhvillohet një sistem operacional për kryerjen e procedurave të
ekzaminimit dhe studimit gjatë zbatimit të direktivave të VNM dhe VSM..
“Doracak për kontrollimin dhe
përcaktimin e fushëveprimit”
15.10.2014
1.4 Të përgatitet një doracak për zyrtarët në nivel qendror dhe lokal se si të
kryhet ekzaminimi dhe studimi.
1.5
Të përgatitet një broshurë, në format të qartë dhe informacione të sakta për procesin e VNM; Në përputhje me Ligjin për Komunitetin Evropian
broshura duhet të përmbajë këto informata të zbatueshme për VNM në Kosovë : (i) rrethanat nën të cilat kërkohet VNM; (ii) si do të përcaktohen
detyrat e VNM; (iii) hapat për të kryer VNM; (iv) përgjegjësitë gjatë
procesit; dhe (v) disponueshmëria e burimeve shtesë të informatave..
“Broshurë për
procesin e VNM” 05.11.2014
1.6
Të propozohen metoda për të vlerësuar ndikimin mbi habitate/specie
gjatë ndërmarrjes së procedurave për VNM dhe VSM (kjo detyrë do të kryhet në bashkëpunim të ngushtë me zyrtarët e MMPH dhe konsulentët
ndërkombëtarë për habitate dhe specie);
“Metodat për të
vlerësuar ndikimin mbi
habitate/speciet”
15.09.2014
2
Përkrahje për zyrtarët
e MMPH për të
kontrolluar VNM-të e
projekteve më të
rëndësishme
infrastrukturore nën
miratim dhe në
dhënjen e lejeve
korresponduese dhe
nëse projektet marrin
parasysh ndryshimet
klimatike dhe çështje të
biodiversitetit (15 ditë
pune)
2.1
Të propozohen metoda për të vlerësuar ndikimin mbi habitate/specie gjatë ndërmarrjes së procedurave për VNM dhe VSM (kjo detyrë do të
kryhet në bashkëpunim të ngushtë me zyrtarët e MMPH dhe konsulentët
ndërkombëtarë për habitate dhe specie) 3 “Opinionet e
MMPH për VNM” 15.10.2014
2.2
Të përkrahen zyrtarët e MMPH për të kontrolluar dhe vlerësuar në
projektet me rëndësi, në zbatim, këto faza të VNM: (1) ekzaminimi; (2)
studimi; (3) rishqyrtimi i Raportit për VNM
2.3
Të asistohet MMPH për të shkruar mendimin lidhur me ndikimet
mjedisore që do të paraqiten në Raportin e VNM (Njoftimi për studim).
Kjo asistencë duhet të përfshijë verifikimin për: (1) përshkrimin e alternativave të mundshme; (2) përshkrimin e ndikimit të mundshëm mbi
mjedisin; (3) arësyet për identifikimin e këtyre ndikimeve; (4) përshkrimin e masave mbrojtëse të parapara që të shmangin, ulin dhe
nëse është e mundur të ndalojnë ndikimet negative mbi mjedisin;
“Procedurat e Komunikimit dhe
Bashkëpunimit”
15.11.2014
3 Trajnimi (10 ditë pune)
3.1 Të përgatitet materiali për kursin e trajnimit, seancat e trajnimit për zbatimin e VNM/VSM, i cili do të organizohet për personelin e
administratës publike
“Materiali i Trajnimit për
Zyrtarët Publik”
25.11.2014
3.2 Të përgatitet dhe të zbatohet programi i trajnimit për çështje teknike dhe
administrative të sistemit të VNM për zyrtarët për çështje mjedisore
“Programi i Trajnimit për
Zyrtarët Publik”
15.11.2014
3.3 Të përgatitet dhe të zbatohet programi i trajnimit për zhvilluesit e
VNM/VSM
“Programi i Trajnimit për
Zhvilluesit”
15.11.2014
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
5
Në përputhje me TeR të lartpërmendura dhe organizimin e projektit, ky raport i katërt i titulluar "Procedurat për
Administrimin e VNM dhe VSM në Kosovë" përfshin rezultate të veçanta që lidhen me Nën-detyrën 1.2, duke
përshkruar aktivitetet përkatëse që janë kryer gjatë një periudhë tre mujorëshe të detyrës (15 gusht 2014 ÷ 15 tetor
2014), përgjatë 17.0 ditë pune si e plotë. Siç tregohet nga tabela e faqes së mëparshme, gjatë të njëjtës periudhë, janë
zbatuar nën-detyrat tjera 1.3, 1.4, 1.6, 2.1, 2.2 dhe 2.3, janë përfunduar rezultatet përkatëse dhe janë përfshirë në
raportet e tjera. Gjithashtu, duhet të përmendet se ky Raport i tretë, si të gjitha raportet e tjera të detyrës, do të
përditësohen vazhdimisht me versione të mëtejshme deri në përfundimin e projektit në mënyrë që të përfshijë informata
shtesë të gjetura nga eksperti i UNDP-së apo të marrin në konsideratë ndryshime të mëtejshme në kuadrin institucional
dhe ligjor që mund të ndodhin gjatë zbatimit të detyrave të tjera të caktuara. Në përputhje me TeR dhe kërkesat e
kontratës nga detyra, ky raport përfshin:
hartimi i një grupi koherent të procedurave për administrimin e VNM dhe VSM në Kosovë sipas legjislacionit (shih
§ 3)
Para finalizimit të grupit të tillë, eksperti individual gjatë dy muajve të parë të detyrës ka mbledhur informata të
përgjithshme (kornizën ligjore, udhëzimet dhe procedurat përkatëse të adoptuara nga donatorët ndërkombëtarë, etj). Ky
informacion është përfshirë në "Raportin e Vlerësimit" të dorëzuar më 15 gusht 2014. Megjithatë, analiza legjislative
është dyfishuar në këtë raport, në mënyrë që të kuptohet më lehtë nga lexuesit pa pasur nevojë të kërkojnë informacion
të tillë në dokumente të tjera.
Si përfundim, ky raport "Procedurat për administrimin e VNM dhe VSM në Kosovë" paraqet një udhëzues hap pas hapi
dhe një Udhëzues (toolbox) për MMPH, i cili definon procedurat më të mira të aprovimit të një VNM dhe të lëshoj leje
të integruara mjedisore, si dhe të monitorojë vazhdimisht përfshirjen e VSM në planet dhe programet kryesore që do të
aprovhen në Kosovë, që nxjerr autorizimet përkatëse. Ky raport është organizuar në kapitujt kryesor si në vijim:
1-INFORMATA PËR HISTORIKUN: prezantimi i historikut përkatës, informacione, dokumente dhe qëllimin të
përmendur në mënyrë specifike në këtë raport, përveq informacioneve tashmë të përfshira në "Raportin e
Vlerësimit". Për këtë arsye, informacioni i përgjitshëm i dobishëm për përcaktimin grupit të procedurave që tashmë
janë përfshirë në "Raportin e Vlerësimit" thjeshtë është përmendur në këtë raport, duke u fokusuar në informatat
shtesë që janë posaçërisht të dobishme për detajet e procedurave që janë të detyrueshme dhe janë të rekomanduara
për finalizimin e një VNM dhe VSM.
2- GRUPI I PROCEDURAVE PËR VNM/VSM: përcaktohen në bazë të legjislacionit kyç kosovar dhe direktivat
e BE-së, në bazë të procedurave dhe udhëzimet përkatëse të adoptuara nga donatorët kryesorë. Së bashku me
metodat e identifikuara në raportin "Metodat për vlerësimin e ndikimin mbi habitate/specie gjatë procedurës së
VNM dhe VSM" dhe pas sistemit operativ të propozuar në "Doracakun për studim dhe vlerësim", procedurat e
identifikuara gjithashtu janë përfshirë në një broshurë të veçantë (shih raportin "Broshurë për procesin e VNM") për
zyrtarët e MMPH për vlerësimin e VNM-ve, siç kërkohet me paragrafin 2 të nenit 15 të Ligjit nr.03/L-214 "Për
Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis".
Procedurat e identifikuara gjithashtu janë adoptuar nga eksperti i UNDP-së si mjet testimi për rastet praktike përmes
ndihmës së MMPH në shkrimin e mendimit të saj sa i përket informacioneve mbi ndikimet mjedisore të paraqitura në
Raportin e VNM (Njoftimi për Studim). Kjo ndihmë e më tejshme është përshkruar në një raport tjetër të quajtur
"Opinioni i MMPH në lidhje me VNM". Përveç kësaj, procedurat e identifikuara janë përdorur në diskutimet në kuadër
të punëtorisë tematike të organizuar nga eksperti i UNDP-së me përkrahjen e UNDP/MMPH në fund të muajit Nëntor
2014.
Për përfundimin e këtij dokumenti, duhet të theksohet edhe përkrahja e fuqishme që është dhënë nga zyrtarët kosovar të
Departamentit për Mbrojtjen e Mjedisit (DMM) të MMPH. Në veçanti, anëtarët në vijim të një grupi punues të
përkushtuar kanë dhënë përkrahje të madhe për zbatimin e projektit: Z. Muhamet MALSIU (Drejtor i DMM), Znj.
Nezakete HAKAJ (Kryesuese e Divizionit të Mbrojtjes së Mjedisit brenda DMM), Z. Shukri SHABANI (Kryesues i
Komisionit -DMM-MMPH), Z. Naim ALIDEMA (Përgjegjës i Njësive VNM/VSM- DMM-MMPH). Përveç këtyre
janë edhe, Znj. Xheva BERISHA-REXHEPI (Menaxhere e projektit SLED-UNDP), Z. Mentor BERISHA (Zyrtar i
Projektit -UNDP) dhe Znj. Shkipe DEDA-GJURGJIALI (Analiste e Programit të UNDP) të cilët duhet vlerësuar
posaçërisht për bashkëpunimin dhe profesionalizmin e shkëlqyer që kanë dhënë duke i ndihmuar Ekspertit të UNDP të
ketë qasje në informatat dhe dokumentacionin relevant dhe të kontaktojë ekspertët dhe punonjësit e përfshirë në projekt.
Vlerësim i veçantë duhet shprehur edhe për të gjithë të intervistuarit dhe palët e interesit që kemi takuar, për
informacionin e vlefshëm dhe bashkëpunimin aktiv të ofruar.
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
6
1 Informata për historikun dhe dokumentet
1.1 TeR të projektit
Siç është përmendur tashmë në "Raportin e Vlerësimit", sipas TeR, asistenca ndërkombëtare për MMPH ofruar nga
ekspert i përzgjedhur synon të:
1. Detyra 1: Të zhvillojë një kornizë institucionale për zbatimin e procedurave të VNM dhe VSM në mënyrë fleksibile
dhe të orientuara në rezultat me procedurat dhe proceset e ndërlidhura administrative (të përfundohet brenda 6
muajve pas nënshkrimit të kontratës, d.m.th. deri më 15 dhjetorit 2014),);
Detyra 2: Përkrahje për zyrtarët e MMPH për të kontrolluar VNM-të e projekteve më të rëndësishme
infrastrukturore në miratim dhe në dhënien e lejeve përkatëse (të përfundohet brenda 6 muajve pas nënshkrimit të
kontratës, d.m.th. deri më 15 dhjetorit 2014),
Detyra 3: Të mbajë trajnime (të zbatohet brenda 6 muajve pas nënshkrimit të kontratës, d.m.th. deri më 15 dhjetorit
2014).
Në kuadër të Detyrës 1 Detyrës 1të përmendur më lartë, konsulenti ndërkombëtar duhet të përkrahë dhe kontribuojë në
zbatimin e nën-detyrave nën kryesimin dhe drejtimin e Drejtorit të Departamentit për Mbrojtjen e Mjedisit (DMM) të
MMPH:
1.2 Të hartohet një grup koherent i procedurave për administrimin e VNM dhe VSM në Kosovë në përputhje
me legjislacionin. Konsulenti ndërkombëtar duhet të hartojë dhe propozojë procedura të përkohshme dhe
procedura përfundimtare. Prandaj, rezultatet e pritura që do të prodhohen me përfundimin e kësaj detyre
duhet të ndërpriten brenda 4 muajve pasi nënshkrimi i kontratës është raporti i titulluar "Procedurat për
administrimin e VNM dhe VSM" (ky raport) në Kosovë, sipas legjislacionit të përgatitur (procedurat e
përkohshme dhe procedurat përfundimtare).
Në pajtim me kërkesat e TeR, ky raport përshkruan aktivitetet e zbatueshme dhe rezultatet e arritshme brenda Nën-
Detyrës 1.2 së lartë përmendur, e cila po ashtu është bashkërenduar me nën-detyrat tjera të Detyrës 1 e paraparë nga të
njëjtat TeR:
1.1 Të bëjë vlerësimin e njësive institucionale administrative, në nivel qendror dhe lokal, për të përcaktuar se si
kapacitetet e poseduara (sa i përket stafit, aftësisë së stafit dhe pajisjeve) qëndrojnë në krahasim me atë që është e
nevojshme për të përmbushur mandatin e njësisë. Për secilën njësi do të bëhet:
o Vlerësimi i nevojave për trajnim në lidhje me kërkesat procedurale të VNM dhe VSM.
o Vlerësimi i pajisjeve të cilat nevojiten sipas kërkesave procedurale të VNM dhe VSM.
Produkti i ndërlidhur që duhet të prodhohet brenda 2 muajve pas nënshkrimit të kontratës është një "Raport
Vlerësimi" i njësive administrative institucionale, si qendrore ashtu edhe lokale: (1) një vlerësim i nevojave për
trajnim në lidhje me kërkesat procedurale të VNM dhe VSM ; (2) një vlerësim i nevojave për pajisje në lidhje me
këto kërkesa.
1.3 Të zhvilloj një “Sistem operativ për procedurat e shqyrtimit dhe studimit gjatë zbatimit të direktivave të VNM-së
dhe VSM-së "
1.4 Të përgatitë “Doracakun për zyrtarët në nivel qendror dhe lokal se si të kryhet ekzaminimi dhe studimi ".
1.5 Të përgaditë një broshurë në një format të qartë dhe me informata të sakta për procesin e VNM; broshura duhet të
përmbajë informata për VNM në Kosovë sipas Ligjit të Komunitetit Evropian si në vijim: (i) rrethanat kur kërkohet
VNM; (ii) si të përcaktohet fushëveprimi i VNM; (iii) hapat për të bërë VNM; (iv) përgjegjësitë gjatë procesit; dhe
(v) disponueshmërinë e burimeve shtesë të informatave. Prandaj, produkti që duhet të prodhohet brenda 5 muajve
pas nënshkrimit të kontratës duhet të jetë “Broshura për procesin e VNM”.
1.5 Të propozojë “metoda për të vlerësuar ndikimin mbi habitate/specie gjatë ndërmarrjes së procedurave për VNM
dhe VSM'. Kjo detyrë do të kryhet në bashkëpunim të ngushtë me zyrtarët e MMPH dhe konsulentët
ndërkombëtarë për habitate dhe specie, brenda 3 muajve pas nënshkrimit të kontratës.
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
7
1.2 Legjislacioni përkatës
Legjislacionet kryesore primare dhe sekondare të Kosovës dhe të BE që rregullojnë Mbrojtjen e Mjedisit, VNM, VSM,
PKIN, Mbrojtjen e Natyrës-Biodiversitetin dhe Ndryshimet Klimatike janë përmbledhur në Tabelën 1.3.1. në
“Raportin e Vlerësimit”. Prandaj, në seksionet e mëposhtme, analiza është zgjeruar me më shumë detaje në
legjislacionin kryesor sekondar që trajton procedurat e VNM dhe VSM, që në thelb përbëhet nga Ligji Kosovar nr.
03/L-214 "Mbi Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis" dhe në Udhëzimin Administrativ Nr 09/2004 "Për vlerësimin e
ndikimit në mjedis". Këto dy ligje janë raportuar edhe në versionin e tyre integral në Shtojcat e këtij raporti. Me qëllim
që të harmonizohen edhe procedurat për VNM dhe PKIN, ligjet në lidhje me lejet e integruara janë analizuar edhe në
këtë seksion.
1.2.1 Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis (VNM)
Parlamenti dhe Këshilli Evropian kanë publikuar një version të ri të konsoliduar të Direktivës për Vlerësimin e Ndikimit
në Mjedis 2011/92/EU të datës 13 dhjetor 2011 "për vlerësimin e ndikimeve të disa projekteve publike dhe private në
mjedis (kodifikimi)”1. Ai është publikuar në GZ më 28 janar 2012 dhe ka hyrë në fuqi 20 ditë më pas. Direktiva
konsolidon ndryshimet që i janë bërë Direktivës 85/337/EEC nga Direktiva 97/11/EC; Direktivës 2003/35/EC dhe
Direktivës 2009/31/EC. Janë bërë amendamentimet jo substanciale që do të transpozohen në legjislacionin vendor dhe
vetëm numrat e neneve janë rishikuar.
Vlerësimet mjedisore (VNM dhe VSM) janë dy procedura që sigurojnë se implikimet mjedisore merren parasysh para
se të merren vendime. Vlerësimi mjedisor (‘Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis ' – Direktiva VNM) mund të bëhet për
projekte individuale në bazë të Direktivës 85/337/EEC të amendamentuar, (tani Direktiva 2011/92/EU – versioni i
kodifikuar) ose për planet dhe programet publike në bazë të Direktivës 2001/42/EC ('Vlerësimi Strategjik Mjedisor' –
Direktiva VSM). Parimi i përbashkët i të dy Direktivave është të sigurohet se planet, programet dhe projektet që kanë
gjasa të kenë ndikime domethënëse në mjedis i nënshtrohen vlerësimit mjedisor para se të miratohen apo të autorizohen.
Konsultimi me publikun është tipar kryesor i procedurave për vlerësimin mjedisor.
Direktivat për vlerësimin mjedisor synojnë të ofrojnë nivel të lartë të mbrojtjes së mjedisit dhe të kontribuojnë në
integrimin e çështjeve mjedisore gjatë përgatitjes së projekteve, planeve dhe programeve me synimin e uljes së ndikimit
të tyre në mjedis. Ato sigurojnë pjesëmarrjen e publikut në vendimarrje, pra fuqizojnë cilësinë e vendimeve. Prandaj,
Direktivat për Vlerësimin Mjedisor janë mjete me rëndësi për një zhvillim të qëndrueshëm. Direktivat VNM për
projektet që kanë ndikim domethanës në mjedis rregullojnë vlerësimin e ndikimit përmes procedurës. Vlerësimi i
ndikimit mjedisor identifikon, përshkruan dhe vlerëson në mënyrën e duhur, për secilin rast individual, efektet e
drejtpërdrejta dhe jo të drejtpërdrejta të projektit duke marrë për bazë faktorët:
(a) Njeriun, botën bimore dhe shtazore
(b) tokë, ujë, ajër, klimë dhe peisazh;
(c) të mirat materiale dhe trashëgiminë kulturore
(d) Ndërveprimin ndërmjet faktorëve të përmendur në pikat (a), (b) dhe (c).
Pra, Direktiva për VNM parasheh se zhvilluesit mund t’i kërkojnë autoritetit përgjegjës të thotë se çfarë duhet të
përmbajë informacioni i VNM që do të paraqitet nga zhvilluesi (faza e studimit); zhvilluesi duhet të paraqesë
informacionin për ndikimin në mjedis (raporti VNM – Shtojca IV); autoritetet për mjedisin dhe publiku (dhe Shtetet
Anëtare që preken) duhet të informohen dhe të konsultohen; autoriteti përgjegjës vendos, duke marrë parasysh rezultatet
e konsultimit. Publiku informohet për vendimin më pas dhe mund ta kundërshtojë këtë vendim para gjykatës.
Në vitin 2009, Ligji Nr.03 / L-024 "Mbi Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis" është miratuar nga Kuvendi i Kosovës (KK).
Ky ligj është rishikuar vetëm një vit më vonë në përputhje me raportet e ofruara nga asistenca TAIEX për Kuvendin e
Kosovës2. Për këtë arsye, Ligji Nr.03/L-214 "në VNM" është miratuar nga Kuvendi i Kosovës më 23 shtator 2010. Në
1 Direktiva 2011/92/BE e Parlamentit Evropian dhe e Këshillit të datës 13 dhjetor 2011, “Mbi vlerësimin e efekteve nё mjedis tё disa projekteve
publike dhe private (kodifikimin). - http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:026:0001:0021:EN:PDF 2 Ndihma Afatmesme për Kuvendin e Kosovës (TAIEX KOS IND/EXP 46950) - Giuseppe RAZZA - Raporti Final
mënyrë të veçantë, ky ligj "mbi VNM" (Neni 1) rregullon procedurat për identifikimin, vlerësimin dhe raportimin e
ndikimeve të projekteve të caktuara në mjedis dhe për procedurat shoqëruese administrative, gjatë procesit të
vendimmarrjes nga ana e Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor për lëshimin e Pëlqimit Mjedisor, dhe
siguron që të gjitha informatat relevante lidhur me mjedisin janë ofruar dhe janë marrë parasysh. Në bazë të këtij ligji
(Neni 3), VNM identifikon, përshkruan dhe vlerëson në mënyrë të duhur rrethanat e secilit rast individual, efektet e
drejtpërdrejta dhe të tërthorta të ndonjë projekti në:
1. Njeriun, botën bimore dhe shtazore
2. tokë, ujë, ajër, klimë dhe peisazh;
3. të mirat materiale dhe trashëgiminë kulturore;
4. ndikimet e ndërsjella të elementeve të cekura në pikat 1, 2 dhe 3.
Autoriteti kompetent për zbatimin e procedurës së VNM është MMPH, prandaj Aplikuesi duhet të dorëzojë kërkesën
për aprovim të VNM tek e njëjta ministri. Në përputhje me neni 7 të këtij ligji, aplikuesi nuk duhet të jenë të licencuar
për ndërtim apo, nuk mund të kryejë një projekt të planifikuar, pa e përfunduar procedurën e VNM, dhe marrjen e
Pëlqimit Mjedisor nga Ministria.
Neni 10 përcakton fazat e mëposhtme të VNM: (1) përzgjedhja (2) studimi; (3) shqyrtimit të Raportit të VNM.
Bazuar në Ligjin Nr. 03/L-025 "Për Mbrojtjen e Mjedisit", Kreu III, një ndërmarrje apo autoritet publik që planifikon të
ndërtojë një objekt industrial, të përpunimit, punë apo projekte madhore, nëse një projekt i tillë ka potencial të shkaktoj
dëm mjedisor, atëherë ai projekt duhet të i nënshtrohet një vlerësim i ndikimit në mjedis (VNM). Aplikuesi duhet ti ja
paraqesë MMPH (Neni 11) kërkesën për fillimin e procedurës së VNM-së së bashku me dokumentacionin shoqërues.
Kërkesa duhet të përmbajë emrin, adresën dhe statusin ligjor të aplikuesit, si dhe emrin e projektit. Aplikuesi duhet t`i
bashkangjesë aplikacionit:
Listën e dokumenteve të përcaktuara nga MMPH sipas llojit dhe natyrës së projekteve ose aktiviteteve zbatuese;
Pyetësorin e plotësuar, i përcaktuar nga MMPH sa i përket ndikimeve mjedisore të projektit të propozuar,
përshkrimin e lokacionit, përshkrimin e projektit, përshkrimin e ndikimeve të projekteve të mundshme në mjedis.
Shtojcat I dhe II listojnë projektet që i nënshtrohen VNM, ndërsa Shtojca III identifikon kriteret e mëposhtme për
studimin (scoping) të VNM:
1. Karakteristikat e projektit
2. Vendndodhja e zbatimit të projektit
3. Karakteristikat e ndikimeve të mundshme
Bazuar në informatat e prezantuara së bashku me kërkesën dhe sa i përket projekteve të përmendura më lart të renditura
në Shtojcën I, Shtojcën II dhe kriteret e përcaktuara në Shtojcën III, MMPH-ja, brenda 10 ditëve nga dita e pranimit të
kërkesës, duhet të informojë aplikuesin, me shkrim, për vendimin e marrë, se a është Raporti i VNM i nevojshëm apo
jo. Sipas Nenit 13, aplikuesi mund të kërkojë nga MMPH t’i jap mendimin me shkrim (Njoftimin e Studimit) sa i përket
informative mbi ndikimet mjedisore që duhet të paraqiten në Raportin e VNM-së. Kërkesa e tillë përfshin:
1. përshkrimin e alternativave të mundshme;.
2. përshkrimin e ndikimeve të mundshme në mjedis.
3. arsyet për identifikimin e këtyre ndikimeve.
4. përshkrimin e masave mbrojtëse që parashihen për shmangie, zvogëlim dhe nëse është e mundur përmirësim të
efekteve të theksuara të dëmshme në mjedis.
Aplikuesi ja paraqet MMPH këtë informacion në një raport të shkurtër studimi, ku do ta konsiderojnë atë dhe do të
përgatisin njoftimin e studimit, i cili do ti lëshohet aplikuesit brenda 30 ditëve nga marrja e kërkesës përkatëse. Lëshimi
i Njoftimit të Studimit nuk e ndalon MMPH-në të kërkojë informata shtesë në një datë të mëvonshme. Ky Raport i
Studimit duhet të përfshihet në Raportin e VNM dhe të bashkëngjitet si shtojcë në Përmbledhjen Jo-Teknike. Raporti i
VNM-së është dokumenti themelor i procesit të VNM dhe aplikuesi do ti dorëzojë MMPH-së gjashtë kopje me shkrim
dhe dy kopje elektronike për aprovim. Përmbajtjet e raportit janë të specifikuara në Nenin 15.
Qeveria e Kosovës në përputhje me nenin 20 paragrafi 4, 5 dhe 6 të Ligjit mbi VNM ka nxjerrë Udhëzimin
Administrativ Nr. 09/2004 "Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis", i cili përcakton procedurat për identifikim, vlerësim,
raportim dhe menaxhim e ndikimit në mjedis të projektit të propozuar, nga projektet e renditura në Shtojcat I dhe II
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
9
bashkëngjitur në këtë UA. Shtojca I e UA Nr.0 9/2004 përcakton aktivitetet që janë pjesë e procesit të plotë të VNM:
prodhimi dhe përpunimi i metaleve; industria e mineraleve; industria nxjerrëse, prodhimi i energjisë, industria kimike;
infrastruktura e transportit, linjat e transmisionit etj.
Me Udhëzimin Administrative nr. 07/11 “për licencimin e hartuesve të Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis”, UA nr. 09/11
“për informimin, pjesëmarrjen e publikut dhe palëve të interesuara në procedurat e vlerësimit të ndikimit në mjedis”
dhe UA nr. 11/11 “për përcaktimin e shumës së pagesës për shërbimet lidhur me Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis”
transpozimi i Direktivës për VNM është përfunduar dhe janë identifikuar procedurat që do të adoptohen.
Mangësitë kryesore legjislative të identifikuara mes Ligjit Kosovar nr. 03/L-214 dhe Direktivave të BE-së janë:
Sipas Nenit 20, pika 3 koha për organizimin efektiv të debatit publik është shumë e shkurtër, sidomos duke iu
referuar Nenit 7, pika 1 e Direktivës së Këshillit Nr. 85/337/EEC e datës 27 qershor 1985 “për Vlerësimin e
efekteve në mjedis të disa projekteve publike dhe private”;
Koha për debatin publik në rastin e projekteve ndërkufitare duhet të caktohet (Neni 29)
Pika e dytë e Nenit 10 të Direktivës së Këshillit Nr. 85/337/EEC e datës 27 qershor 1985 “për Vlerësimin e
efekteve në mjedis të disa projekteve publike dhe private” duhet të transpozohet në Nenin 6 të Ligjit të Kosovës
Nr. 03/L-214 për VNM; edhe në Udhëzimin Administrativ Nr. 9/2011 “për pjesëmarrjen e publikut”, Nenet 11
dhe 12, kohëzgjatja e konsultimeve nuk është specifikuar;
Sipas Nenit 15, pika 2, MMPH duhet të nxjerrë Udhëzues specifik për VNM për të përkufizuar Përmbajtjen e
Raportit VNM
Shtojca 1 nuk transpozon industritë vijuese që konsiderohen të detyrueshme për të kërkuar kryerjen e VNM sipas
Direktivës për VNM:
o Për sa i takon industrisë kimike VNM duhet të zgjerohet në prodhimin e të gjitha kimikateve bazë organike dhe
inorganike si përkufizohen nga Direktiva për VNM dhe jo vetëm nën-kategoritë e specifikuara nga Ligji i
Kosovës Nr.03/L-214 “për VNM”: Lista në Shtojcën 1, Nr. 4 nuk mund të jetë gjithëpërfshirëse;
o Direktivat e VNM përshkruajnë edhe përgatitjen e VNM për punime të integruara të shkrirjes fillestare të
gizës dhe çelikut pa ndonjë limit të ulët të sasive që prodhohen, ndërsa Ligji i Kosovës Nr. 03/L-214 “për
VNM” (shih pikën 4.2 të Shtojcës 1) i cakton limitet e zbatueshmërisë së detyrimit për të hartuar VNM;
o Limiti në Ligjin e Kosovës Nr. 03/L-214 “për VNM” ka të bëjë me punimet për transferimin e burimeve të ujit
ndërmjet lumenjve dhe është më i ulët se limiti që kërkohet nga Direktiva për VNM.
Në Shtojcën 2 ekzistojnë dallime të vogla dhe jo përkatëse mes listës së propozuar nga Direktiva për VNM dhe
Ligjit të Kosovës Nr. 03/L-214 “për VNM”, kryesisht në lidhje me realitetin specifik në Kosovë sa i përket anës
industriale/prodhimit.
Sa i përket statusit të implementimitt, janë nënvizuar çështjet kryesore në vijim:
Identifikimi i autoritetit (autoriteteve) përgjegjëse: MMPH është autoriteti përgjegjës i caktuar për zbatimin e
Direktivave Horizontale. Autoriteti përgjegjës për zbatimin e procedurave të VNM është MMPH. MMPH, si
autoriteti përgjegjës i caktuar për zbatimin e direktivave, kryen edhe përzgjedhjen e projekteve, jep mendimin për
llojet e informacionit që duhet të paraqesin aplikuesit dhe lëshon lejet mjedisore.
Harmonizimi i procedurave të VNM dhe VSM me sistemin ekzistues të lejeve në vend (p.sh.: PKIN): ligjet e
sapo aprovuara për VNM dhe VSM caktojnë kushtet për procedurat e VNM dhe VSM, sidomos për proceset e
përzgjedhjes dhe konsultimit. Megjithatë, ende duhet të përcaktohen masat e duhura konkrete, poashtu aktet
nënligjore që sigurojnë zbatimin praktik nuk janë zhvilluar ende. Rekomandohet koordinim më i mirë dhe
harmonizim me pjesën tjetër të legjislacionit dhe me Institucionet e përfshira (p.sh.: legjislacioni për PKIN)
Krijimi i një sistemi të qartë dhe efektiv për leje: koordinimi dhe harmonizimi me legjislacionin dhe procedurat
për PKIN rekomandohet fuqimisht.
Përfshirja e publikut: konkluzionet dhe rekomandimet kryesore që gjenden në Raportin e VNM dhe në
Propozim-Vendimin duhet të publikohen për debat publik (shih Nenin 20 dhe UA Nr. 09/11). Brenda 10 ditësh
nga data e pranimit të raportit të VNM, MMPH i informon palët e interesuara dhe publikun për formën, kohën dhe
vendin e debatit publik në mënyrë që ata të japin komentet dhe mendimet e tyre për Raportin për VNM. Debati
publik mbahet brenda 20 deri 30 ditë pas njoftimit të palëve të interesuara dhe publikut: numri i ditëve për
konsultim publik duhet të rritet. Ndërsa numri i ditëve për konsultime publike në rastin e “ndikimit ndërkufitar”
nuk është përcaktuar (Neni 29).
Sipas Kreut IV – Neni 28, MMPH është e detyruar të informojë palët e interesuara dhe publikun me anë të së paku
një gazete ditore lokale që publikohet në territorin që preket nga projekti i planifikuar, si dhe përmes mediave
elektronike. Palët e interesuara dhe publiku marrin pjesë në të gjitha fazat e procedurës së VNM, përfshirë dhe
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
10
procesin e vendimmarrjes. Me anë të akteve të veçanta nënligjore MMPH përcakton mënyrën e informimit,
pjesëmarrjen e palëve të interesuara dhe të publikut në procedurën e VNM. Procedurat për pjesëmarrjen e
publikut në procesin e VNM specifikohen nga Udhëzimi i ri Administrativ për Informim dhe Pjesëmarrje të
Publikut dhe garantohet nivel i mirë i zbatimit.
Zhvillimi i legjislacionit sekondar, udhëzuesve dhe rregulloreve: o Neni15 “Përmbajtja e Raportit VNM”, pika 2, MMPH duhet të nxjerrë Udhëzues specifik për VNM për të
përcaktuar Përmbajtjen e Raportit VNM;
o Sipas Nenit 39 aktet nën-ligjore për zbatimin e këtij Ligji nxirren brenda gjashtë (6) muajve nga data e hyrjes
në fuqi të këtij Ligji. UA Nr. 07/11 “për licencimin e hartuesve të Raporteve për Vlerësimin e Ndikimit në
Mjedis”, UA Nr. 09/11 “për informimin, pjesëmarrjen e publikut dhe palëve të interesuara në procedurat e
vlerësimit të ndikimit në mjedis” dhe UA Nr. 11/11 “për të përcaktuar shumën e pagesës për shërbimet që
kanë të bëjnë me vlerësimin e ndikimit në mjedis”, janë nxjerrë në vitin 2011.
Sa i përket statusit të zbatimit, neni 34 ("Mbikëqyrja inspektuese") të Ligjit Nr 03/L-214 "mbi VNM" deklaron se
MMPH-ja, përmes Inspektoratit për Mbrojtjen e Mjedisit, është përgjegjëse për të gjitha inspektimet e projektit dhe
zbatimit të dispozitave të Ligjit për VNM. Kur Ligji për VNM shkelet dhe për t’u zbatuar dispozitat e tij, inspektori për
mbrojtjen e mjedisit është i detyruar të dorëzojë raporte te autoriteti përgjegjës duke përmendur me hollësi shkeljet e
dispozitave të Ligjit për VNM. Inspektori është përgjegjës për konfirmimin e shkeljeve. Varësisht nga dispozitat e
shkelura, parashihen edhe nivele të ndryshme të dënimeve. Neni 36 “Autorizimi i Inspektorit për Mbrojtjen e Mjedisit”
dhe “Kapitulli VI – Dispozitat për Dënime”). Inspektori përpilon raportin me gjetjet e tij i cili poashtu përmban edhe
vlerësimin e situatës dhe masat e propozuara për korrektim. Në bazë të këtij vlerësimi dhe në përputhje me ligjin,
inspektori nxjerr vendimin me të cilin do të ngarkohet personi juridik përgjegjës në mënyrë që të ndërmerren masat
korrektuese. Ankesa ndaj vendimit të inspektorit mund të parashtrohet në Ministri, brenda afatit prej 15 ditëve. Ankesa
parashtrohet në Shkallën e Dytë në Ministri, dhe shqyrtohet brenda afatit prej 30 ditëve nga data e pranimit të ankesës.
Në rastin kur pala është e pakënaqur me vendimin e Shkallës së Dytë, ai/ajo ka të drejtën të fillojë kontest administrativ
në Gjykatën kompetente brenda 30 ditëve nga data e pranimit të vendimit. Ankesa e paraqitur kundër vendimit të
inspektorit nuk e shtyn ekzekutimin e vendimit, përveç kur në është specifikuar ndryshe në aktvendim.
Neni 12 (“Vendimi për Përzgjedhje”) deklaron se nëse aplikuesi nuk pajtohet me vendimin e marrë nga MMPH-ja, ai
ka të drejtën të parashtrojë ankesë brenda afatit prej 8 ditësh nga dita kur ka pranuar vendimin e MMPH-së. Ankesa
shqyrtohet nga Ministria. Neni 23, “E drejta për ankesë” deklaron se aplikuesi, në përputhje me Ligjin, ka të drejtë të
parashtrojë ankesë në Gjykatën përgjegjëse kundër vendimit ndaj ankesës së parashtruar, brenda 30 ditësh nga data e
shpalljes së Vendimit për Pëlqim Mjedisor. Ministria është e detyruar të vërë në dispozicion dokumentacionin në lidhje
me procedurën e VNM për aplikuesin, atëherë kur kjo gjë kërkohet me shkrim. Informacioni i kërkuar në këtë mënyrë
vihet në dispozicion brenda 8 ditëve nga data e pranimit të kërkesës.
Neni 24 “Qasja në drejtësi” deklaron se anëtarët e publikut që kanë interes të mjaftueshëm, çdo organizatë jo-qeveritare
që promovon mbrojtjen e mjedisit dhe përmbush kërkesat ligjore në përputhje me ligjin në fuqi, duhet të ketë qasje në
procedurat e rishikimit para gjykatës përgjegjëse, për të kundërshtuar përmbajtjen apo procedurat ligjore të vendimeve,
akteve apo përjashtimit të akteve që i nënshtrohen pjesëmarrjes së publikut, në përputhje me dispozitat e Ligjit për
VNM. Parashtresat për të kundërshtuar vendimin administrativ i drejtohen MMPH-së dhe gjykatës kompetente.
Parashtrimi i ankesës për të kundërshtuar vendimet, aktet apo përjashtimin e akteve në procedurën e VNM mund të
bëhen pas dhënies së Pëlqimit Mjedisor dhe brenda 30 ditëve nga data e pranimit.
Neni 24 “Qasja ne drejtësi” deklaron se anëtarët e publikut që kanë interes të mjaftueshëm, çdo organizatë jo-qeveritare
që promovon mbrojtjen e mjedisit dhe përmbush kërkesat ligjore në përputhje me ligjin në fuqi, duhet të ketë qasje në
procedurat e rishikimit para gjykatës përgjegjëse, për të kundërshtuar përmbajtjen apo procedurat ligjore të vendimeve,
akteve apo përjashtimit të akteve me subjekt të pjesëmarrjes së publikut, në përputhje me dispozitat e Ligjit për VNM.
Parashtresat i drejtohen MMPH-së dhe gjykatës përgjegjëse për të kundërshtuar vendimin administrativ. Aplikacionet
për të kundërshtuar vendimet, aktet apo përjashtimin e akteve në procedurën e VNM mund të bëhen pas dhënies së
Pëlqimit Mjedisor dhe brenda 30 ditëve nga data e pranimit.
Neni 31 (“Qasja në Dokumentacion”) përcakton se Ministria është e obliguar që palëve të interesuara dhe publikut t'iu
lë në dispozicion dokumentacionin për procedurën e bërë të VNM-së, në bazë të kërkesës së paraqitur në formë të
shkruar, në afat prej tetë (8) ditësh nga dita e pranimit të kërkesës. Secili ka të drejtë të kërkojë kopje të
dokumentacionit ose pjesë të tij duke bërë kërkesë me shkrim në MMPH. Brenda 15 ditëve nga data e pranimit të
kërkesës, MMPH-ja duhet t’ia jep informacionin e kërkuar, ose të i përgjigjet aplikuesit me shkrim. Në procesin e
ankesës, ashtu si dhe në procedurën bazë për qasje në informacion, arsyet për refuzim duhet të interpretohen në mënyrë
të kufizuar duke marrë parasysh rastin në fjalë edhe interesin e publikut në zbulimin e atij informacioni. Gjithashtu
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
11
duhet siguruar se kur refuzohet qasja në informacion, arsyet e refuzimit të paraqiten me shkrim duke përfshirë referimin
në një organ të pavarur dhe të paanshëm, i cili është i themeluar me ligj.
Konkludim, Direktiva e Këshillit Nr. 85/337/EEC e datës 27.06.1985 “për Vlerësimin e efekteve në mjedis të disa
projekteve publike dhe private” (e quajtur gjithashtu “Direktiva VNM”), e amendamentuar nga Direktiva Nr. 97/11/EC,
nga Direktiva Nr. 2003/35/EC dhe nga Direktiva Nr. 2009/31/EC që është transpozuar tërësisht në Ligjin e ri të
Kosovës Nr. 03/L-214 of 23.09.2010 “për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis”. Prandaj, janë identifikuar vetëm këto pak
rekomandime në vijim për ligjin në fuqi në Kosovë:
Rekomandohet zgjatja e kohës për një organizim të mirë dhe efektiv të debatit publik, sidomos lidhur me Nenin 7,
Pika 1 të së njëjtës Direktivë të VNM3.
Gjithashtu rekomandohet transpozimi i pikës së dytë të Nenit 10 të Direktivës për VNM (përcjellja e informacionit
tek një tjetër Shtet Anëtar dhe pranimi i informacionit nga një tjetër Shtet Anëtar do t’i nënshtrohet kufizimeve në
fuqi në Shtetin Anëtar ku propozohet projekti).
Instalimet për trajtimin e kimikateve të mbeturinave duhet të përfshihen në listën e Shtojcës 1 të Ligjit të Kosovës
Nr. 03/L-214, pasi impiantet janë të detyruara të kenë autorizim për VNM nga MMPH.
Kufizimet vijuese të përfshira në ligjin e Kosovës duhet të ndryshohen progresivisht në vitet e ardhshme për të
qenë në pajtim me Direktivën për VNM: (1) të ulet limiti i instalimeve për gazifikimin dhe lëngëzimin e 1,000
ton/ditë ose më shumë të qymyrit ose shistit bituminoz deri në 500 ton/ditë; (2) të zgjerohet VNM e detyrueshme
edhe në industrinë kimike tek prodhimi i të gjitha kimikateve bazë organike dhe jo-organike të përkufizuara nga
Direktiva VNM dhe jo vetëm tek nën-kategoritë e specifikuara nga Ligji i Kosovës Nr. 03/L-214 “për VNM”; (3)
të zgjerohet VNM e detyrueshme tek të gjitha punimet e integruara për shkrirjen fillestare të gizës dhe çelikut dhe
jo vetëm të atyre me prodhimtari më të lartë se sa limitet e identifikuara nga Ligji i Kosovës Nr. 03/L-214 “për
VNM” (shih pikën 4.2 të Shtojcës 1); (4) të rritet limiti në Ligjin e Kosovës Nr. 03/L-214 “për VNM” lidhur me
punimet për transferimin e burimeve të ujit mes lumenjve (shih pikën 35.1 të Shtojcës 1) tek limiti i identifikuar
nga “Direktiva VNM” (shih pikën 12. (a) të Shtojcës 1).
Konkludim, grupi i procedurave të identifikuara dhe të rekomanduara në këtë raport janë bazuar në detyrimet
që rrjedhin nga Ligji i Kosovës Nr 03/L-214 "Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis", Udhëzimi Administrativ Nr.
09/2004 "Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis" dhe Udhëzimi Administrativ Nr.09/11 "për informimin,
pjesëmarrjen e publikut dhe palëve të interesuara në procedurat e vlerësimit të ndikimit në mjedis", të integruara
më tej nga rekomandimet e përmendura më sipër në lidhje me transpozimin e plotë të direktivave të BE-së.
1.2.2 Vlerësimi Strategjik Mjedisor (VSM)
Direktiva e KE 2001/42/EC për VSM është transpozuar tërësisht në kornizën legjislative të Kosovës me Ligjin Nr.03/L-
230 për Vlerësimin Strategjik Mjedisor, në nëntor 2010. Qëllimi i Ligjit është të sigurojë se pasojat mjedisore të disa
planeve dhe programeve janë identifikuar dhe vlerësuar gjatë përgatitjes së tyre dhe para se të miratohen. Procedura e
VNS mund të përmbledhet si më poshtë.
1. Përgatitet raporti mjedisor ku identifikohen ndikimet e mundshme në mjedis të planit apo programit të propozuar
dhe identifikohen alternativat e arsyeshme të tij.
2. Publiku dhe autoritetet mjedisore informohen dhe konsultohen për draftin e planit apo programit dhe për raportin
mjedisor që është përgatitur.
3. S ai përket planeve dhe programeve që mund të kenë efekte domethënëse në mjedisin e një apo më shumë shteteve
anëtare, atëherë shteti anëtare në territorin e të cilit po përgatitet plani ose programi duhet të konsultojë shtetin apo
shtetet tjera anëtare.
Direktiva për VSM është transpozuar me sukses në kornizën legjislative të Kosovës. Nuk janë identifikuar mangësi
përkatëse në këtë fazë dhe nuk ka rekomandime të posaçme që duhet të jepen për transpozim më të mirë. Për atë që ka
të bëjë me statusin e zbatimit, janë nënvizuar çështjet kryesore në vijim:
3 Neni 14 i Kodit italian të Mjedisit, dekreti legjislativ 152/2006, ka deklaruar se afati kohor për debat publik është 60 ditë
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
12
Identifikimi i Autoriteti(eve) përgjegjës: Autoriteti qendror për VSM është MMPH, që është përgjegjëse për
zbatimin dhe performancën e sistemit të VSM. Autoriteti përgjegjës për të përgatitur raportet e VSM përbëhet nga
organe të nivelit qendror dhe lokal. Megjithatë, në të gjitha rastet, përgjegjësia për miratimin e vendimit për
përzgjedhje dhe shqyrtim të raportit të VSM i takon nivelit qendror. “Autoriteti përgjegjës” për VSM, përkatësisht
organi administrativ përgjegjës për planifikim është poashtu përgjegjës edhe për përgatitjen e raportit të VSM në
përputhje me paragrafët 2 dhe 3 të Nenit 7, Ligji për VSM. MMPH vlerëson përmbajtjen e raportit të VSM. Kur
“autoriteti përgjegjës” është vetë MMPH-ja, atëherë Ministri pas zhvillimit të draftit të parë të planit ose
programit, e themelon, një Komision të kualifikuar i cili ka përgjegjësi për të mbikëqyrur procedurën (Neni 4, pika
5 e Ligjit “për VSM”). Nuk është identifikuar asnjë kriter specifik për shqyrtim, në fakt MMPH kontrollon që
raporti të përmbajë elementët e kërkuar me ligj dhe nëse komentet dhe vërejtjet e dhëna nga organet konsultative
dhe publike janë përfshirë. Nëse autoriteti përgjegjës nuk bën vlerësim strategjik të mjedisit në përputhje me ligjin
"mbi VSM" atëherë planet, programet dhe modifikimet për të cilat kërkohet vlerësimi strategjik mjedisor sipas
Nenin 3 të ligjit "mbi VNS", nuk do të miratohen apo nuk do të i nënshtrohen fare procedurës legjislative për
miratim.
Përgatitja e raportit mjedisor: Neni 7 “Përgatitja e raportit VSM”, § 3.1., thotë se njohuritë aktuale dhe
metodat e vlerësimit do të merren parasysh në Raportin Mjedisor për të dhënë një përshkrim të gjendjes fillestare.
Shkalla e saktë e të dhënave dhe informacionit të cilësisë së mirë janë mjete themelore për të garantuar nivel të
hollësishëm të vlerësimit: natyra e grumbullimit të të dhënave që kërkon shumë kohë dhe mungesa e kritereve
homogjene për studimin dhe përmbajtjen e analizës fillestare, mungesa e një grupi të kritereve standarde të
qëndrueshmërisë kundrejt të cilave të vlerësohen Planet dhe Programet që nuk lejojnë zbatimin e plotë të VSM.
Kuptimi i “alternativave të arsyeshme” i paraparë nga Neni 5 i Direktivës dhe i transpozuar në Nenin 7, pika 2.2,
duhet gjithashtu të përkufizohet në udhëzuesin specifik vendor në mënyrë që të ofrojë mbështetje për të
identifikuar dhe përzgjedhur alternativat e arsyeshme në procedurat individuale. Alternativa 'mos vepro' (do
nothing) duhet të përfshihet në raportin mjedisor si e detyrueshme. Sa herë që një autoritet përgjegjës, me
përjashtim të Ministrit të MESP, vërteton se një plan apo program mund të ketë ndikime të domethënëse
ndërkufitare, ai duhet ta njoftojë Ministrin për mendimin e tij/saj dhe për arsyet për këtë, dhe t’i ofrojë Ministrit
një kopje të planit apo programit në fjalë dhe të raportit VSM.
Konsultimet e publikut dhe autoriteteve mjedisore: Neni 6 i ligjit për VSM përcakton afatin kohor, procedurat
dhe informacionin që duhet të vihet në dispozicion për organet konsultative dhe për publikun: brenda 30 ditëve pas
marrjes së vendimit, autoriteti përgjegjës i dërgon secilit organ konsultativ këtë vendim dhe deklaratën eventuale.
Brenda 30 ditëve pas vendimit, MMPH e informon publikun përmes uebfaqes së Ministrisë dhe me anë të
njoftimeve publike.
Konsultime ndërkufitare: Në rast të konsultimeve me ndonjë vend tjetër para miratimit të një plani dhe/ose
programi, Ministri i MMPH përkufizon afatet dhe kohëzgjatjen e konsultimit për t’u siguruar se palët e interesit
janë njoftuar si duhet dhe do të kenë mundësinë të reagojnë dhe të shprehin mendimet brenda një kohe të
arsyeshme. Ministri është përgjegjës për të informuar vendin e interesuar në përputhje me dispozitat e Nenit 15 të
Ligjit për VSM. Në përputhje me Nenin 14, autoriteti përgjegjës merr në shqyrtim raportin për VSM, rezultatet e
konsultimit përfshirë edhe konsultimet ndërkufitare, gjatë përgatitjes së planit ose programit dhe para miratimit.
Pasi plani ose programi, për të cilin është bërë vlerësimi strategjik mjedisor, miratohet, autoriteti përgjegjës i
informon autoritetet konsultative, publikun, personat që janë konsultuar për atë qëllim dhe Ministrin e MMPH për
miratimin e planit ose programit, për datën e miratimit si dhe për adresën që mund të ketë ndonjë uebfaqe ku mund
të gjendet një kopje e raportit të VSM.
Ministri do të informojë shtetin me të cilin janë zhvilluar konsultimet lidhur me planin ose programit për
çështjet e referuara në paragrafin 1. të nenit 15.
Arsyet për zgjedhjen e planit ose programit nga shqyrtimi i alternative të arsyeshme; dhe
Masat që do të merren për të monitoruar efektet e dukshme mjedisore nga zbatimi i planit ose programit.
Nuk është raportuar asnjë rast i konsultimeve ndërkufitare.
Monitorimi i efekteve të domethënëse në mjedis: Neni 16 i Ligjit për VSM përcakton se autoriteti përgjegjës
monitoron efektet e mundhsme në mjedis nga zbatimi i secilit plan ose program me qëllim të identifikimit të
efekteve të paparashikuara negative në fazë të hershme në mënyrë që të ndërmerren veprime të menjëhershme
rehabilituese. Duhet të përcaktohen udhëzuesit specifikë për të përcaktuar metodat e monitorimit ose për të
hartuar udhëzues vendor si të vendosen indikatorët e monitorimit. Mungesa e udhëzuesve të duhur vendor mund të
cenojë zbatimin efektiv të dispozitës për monitorim
Sa i përket statusit të zbatimit, deri më tani janë bërë shumë pak VSM në baza vjetore. Në nivel vendor VSM janë bërë
për kapacitetin e reja gjeneruese të energjisë për Kosova C dhe rrugën nacionale 7. Dy VSM testuese janë filluar në
nivel lokal për Planin Zhvillimor Komunal për Junikun dhe Planin Zhvillimor Komunal për Hanin e Elezit. Sipas Nenit
17 zbatimi i Ligjit për VSM monitorohet brenda kornizës së përgjegjësive të përkufizuar nga Ministria dhe detyrat për
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
13
të mbikëqyrur zbatimin e këtij ligji do të kryhen nga ISHMK në përputhje me Ligjin. Raporti për zbatimin e këtij Ligji
përgatitet nga MMPH tre vjet pas hyrjes në fuqi dhe më pas, çdo pesë vjet. Është shumë e vështirë të identifikohen
indikatorët për monitorim dhe të bëhet zhvillimi i programit monitorues. Nuk ka ndonjë standard të përcaktuar të
kritereve mjedisore/qëndrueshmërisë kundrejt të cilave do të vlerësohen planet dhe për më tepër nuk ka mjete zbatimi
në duart e autoriteteve mjedisore. Duke marrë parasysh situatën e përmendur më lart, rekomandimet e mëposhtme duhet
të merren parasysh:
Për sa i përket çështjeve të zbatimit, ligjet e sapo miratuara për VNM dhe VSM përcaktojnë kushtet për procedurat
e VNM/VSM, sidomos për proceset e kontrollit dhe konsultimeve. Megjithatë, ende duhen krijuar masat konkrete
që nevojiten së bashku me aktet nënligjore për të siguruar zbatimin në praktikë. Rekomandohet që MMPH të
miratojë me anë të një Urdhri specifik Administrativ, udhëzues të qartë për përgatitja e VNM, në pajtim me Nenin
15, pika 2 të Ligjit Nr. 03/L-214. Në të njëjtën kohë, rekomandohet që të identifikohen mekanizma më të mirë për
të përfshirë më shumë publik dhe shoqëri civile në Procesin e Konsultimit Publik, pasi në ditët e sotme janë të
përfshirë vetëm zyrtarë në proceset e miratimit dhe lëshimit të lejeve të cilët marrin pjesë në takimet përkatëse që
njoftohen dhe organizohen nga MMPH.
Disponueshmëria e shkallës së saktë të të dhënave dhe informatave me cilësi të mirë janë mjete themelore për të
garantuar nivelin e vlerësimit: natyra e punës për mbledhjen e të dhënave kërkon kohë, dhe bashkë me mungesën e
kritereve homogjene për të përcaktuar fushëveprimin dhe përmbajtjen e analizës bazë dhe mungesa e një grupi të
standardeve për kriteret mjedisore dhe qëndrueshmërisë kundrejt të cilave do të vlerësohen Planet dhe Programet
nuk mundësojnë implementim të plotë të VNM.
Gjithashtu, kuptimi i “alternativave të arsyeshme” të parapara nga Neni 5 i Direktivës dhe të transpozuara me
Nenin 7, pika 2.2 duhet të përkufizohen me udhëzues specifikë vendor në mënyrë që të ofrohet mbështetje për
identifikimin dhe përzgjedhjen e alternativave të arsyeshme në procedura individuale.
Alternativa 'mos vepro gjë' duhet të përfshihet në raportin mjedisor me detyrim.
Duhet të përkufizohen udhëzuesit specifikë për të përkufizuar metodat e monitorimit ose të hartohen udhëzues
vendor se si të caktohen indikatorët e monitorimit. Mungesa e udhëzuesve mund të prekë zbatimin efektiv të
monitorimit.
Nxjerrja e udhëzuesve vendor për zbatimin e legjislacionit VNM duhet të konsiderohet si një nevojë për të
garantuar implementim të plotë dhe efektiv të Direktivës për VNM.
1.2.3 PKIN
Zbatimi i PKIN në Kosovë ka filluar në vitin 2009 me miratimin e një ligji që ka transpozuar Direktivën Evropiane
duke futur parime dhe procedura specifike për lejen e integruar mjedisor të instalimeve industriale. Legjislacioni
dytësor është aprovuar pjesërisht, pasi që disa udhëzime administrative të dalura nga ligji ende nuk janë të përfshira në
agjendën e qeverisë. Sa i përket emisioneve industriale, atëherë, Kosova ende nuk ka filluar procedurën e Transpozimit
të Direktivës 2010/75/CE; deri tani, direktiva e LPK-së është/nuk është transpozuar dhe po ashtu Direktiva mbi
Djegien. Aplikimi dhe zbatimi i ligjit aktualisht është në pikënisje që përgatit organizimin e Ministrisë për të kryer
procesin e lëshimit të lejes dhe me miratimin e kohëve të fundit (2011) të udhëzimit administrativ që përcakton formatin
dhe dokumentet që duhet të paraqiten për të aplikuar për leje të integruar. Emergjencat mjedisore përcaktohen si lirimi i
pakontrolluar, paplanifikuar apo aksidental i një substance në mjedis që mund të ketë ndikim në jetën e njeriut,
shëndetin ose mjedisin në të cilën varet edhe shëndeti i njeriut. Emergjenca të tilla përfshijnë ato që rezultojnë nga
aktivitetet e njeriut, si dhe ato të krijuara si efekte anësor nga ndonjë një rrezik natyror. Përgatitja për emergjenca
mjedisore kërkon informata mbi cenueshmërinë, njohuri mbi rreziqet, komunikim të duhur të rrezikut, si dhe
angazhimin e palëve të interesuara.
Komunitetit duhet t`i ofrohen informata mbi rreziqet e përfshira në operacionet industriale në afërsi, dhe duhet të
merren masa për të zvogëluar këto rreziqe, duhet të krijohen planet e reagimit emergjent dhe duhet të rishikohen dhe
përditësohen rregullisht. Përfshirja e industrisë lokale në ndërgjegjësimin e komunitetit dhe planifikimin e reagimit
emergjent është me rëndësi jetike për angazhimin e komunitetit në gatishmërinë emergjente. Integrimi i planeve
emergjenente të industrisë me planet e reagimit emergjent lokal në një plan të përgjithshëm të komunitetit me qëllim
trajtimin e të gjitha llojeve të emergjencave është baza e një qasjeje të rrezikshme me shumë aktorë të gatishmërisë
emergjente. Në këtë drejtim, është me rëndësi të madhe të promovohet përfshirja e të gjithë anëtarëve të komunitetit në
zhvillimin, testimin dhe zbatimin e planit të përgjithshëm të reagimit emergjent ku promovohet ndërgjegjësimi ndaj
rreziqeve themelore dhe planit të pronësisë. Për të menaxhuar emergjenca mjedisore është e nevojshme të punohet në
parandalimin përmes zhvillimit të politikave të përshtatshme të planifikimit mjedisor, urbanistik dhe legjislacionit.
Gatishmëria për të siguruar përgjigje të shpejtë dhe të organizuar ndaj fatkeqësive duke përfshirë sisteme të
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
14
paralajmërimit të hershëm, rrugët dhe lokacionet e planifikuara për evakuim etj, vlerësim të rrezikut) dhe reagime
efikase dhe efektive në rast të ndonjë katastrofe.
Kërkesat kryesore të akteve ligjore të PKIN janë përmbledhur në vijim:
Identifikimi dhe caktimi i autoritetit kompetent i cili do të jetë përgjegjës për t`i dërguar informacione Komisionit
për implementimin e Direktivës.
Identifikimi dhe caktimi i autoritetit kompetent për lëshimin e lejeve mjedisore në lidhje me emisionet industriale
dhe direktivat e ndërlidhura.
Të sigurohet se instalimet ekzistuese marrin një leje të re që rregullon kushtet që kanë të bëjnë me parandalimin
dhe kontrollin e integruar të ndotjes dhe marrjen e lejes për instalime të reja para se të lejohet të veprojnë.
Te sigurohet se instalimet ekzistuese janë në përputhje me dispozitat e veçanta të Direktivës brenda afateve kohore
të përcaktuara
Të sigurohet se aplikacionet për leje përmbajnë informatat e specifikuara. Gjatë dhënies së lejeve, merrni parasysh
çdo informacion përkatës të marrë përmes procedurës së VNM-së.
Të sigurohet që lejet përmbajnë kushte të tilla që janë të nevojshme për të siguruar se instalimi mund të
funksionojë në përputhje me Direktivën me: (1) VKE dhe masat teknike të bazuara në TMD, duke përfshirë përveç
kushteve normale të operimit; (2) detajet e marrëveshjeve për mbrojtjen e ajrit, ujit dhe kërkesave për monitorimin
e tokës; (3) Dispozitat mbi minimizimin e ndotjes ndërkufitare dhe masat shtesë për arritjen e SCM.
Të sigurohet se kushtet e lejes dhe procedurat për dhënien e lejes janë plotësisht të koordinuara në qoftë se më
shumë se një autoritet kompetent është i përfshirë në dhënien e lejes.
Të sigurohet se operatorët janë në përputhje me kushtet e lejes, se ata ndihmojnë autoritetet kompetente të kryejnë
inspektime, të marrin mostra dhe mbledhin çdo informacion të nevojshëm për kryerjen e detyrave të tyre, dhe se
ata furnizojnë autoritetet kompetente me të gjithë informacionin e nevojshëm, duke përfshirë edhe rezultatet e
monitorimit.
Të sigurohet se operatorët do të informojnë autoritetet kompetente për çdo ndryshim të planifikuar në
funksionimin e instalimeve.
Të sigurohet se operatorët kryejnë aktivitetet vetë monitoruese, të përcaktuara në lejen dhe raportojnë periodikisht
tek autoritetet kompetente në lidhje me rezultatet e monitorimit.
Të rishqyrtohen dhe përditësohen kushtet e lejeve në rrethana të caktuara dhe të sigurohet që lejet janë ndryshuar
ose rinovuar kur ka një ndryshim thelbësor në funksion.
Të sigurohet se nuk është bërë asnjë ndryshim thelbësor në funksionimin e një instalimi pa leje që i është lëshuar
operatorit.
Të monitorohen zhvillimet në TMD
Informatat të bëhen të qasshme për publikun, duke përfshirë informacione mbi aplikimet për leje dhe rezultatet e
monitorimit.
Konsultohuni me SHA tjera nëse funksioni i një instalimi ka ndonjë efekt të rëndësishëm negativ në mjedisin e
një tjetër Shteti Anëtar.
Raportoni tek Komisioni për: masat e marra për tu përputhur me Direktivën, transpozimin me tekstet e dispozitave
kryesore të ligjeve kombëtare, rregulloreve dhe dispozitat administrative në përputhje me Direktivën, të dhënat
mbi VKN dhe TMD nga të cilat rrjedhin këto vlera, të dhënat e emetimeve kryesore dhe burimeve përgjegjëse.
Direktiva e PKIN duhet të transpozohet dhe zbatohet duke marrë parasysh një numër të Direktivave përkatëse të
BE-së (p.sh.: Seveso, VNM, Direktiva mbi substancat e rrezikshme dhe direktivat vijuese të saj).
Të përcaktohet se operatorët do të sigurojnë të gjitha të dhënat e referuara në EPRTR brenda afateve kohore të
përcaktuara.
Ti sigurohen Komisionit të gjitha të dhënat me anë të transferimit elektronik në format të veçantë dhe brenda
afateve të caktuara kohore.
Të lehtësohet qasja elektronike në RTSHN Evropian në vende të hapura për publikun.
Të raportohet KE mbi kërkesat, sigurimin e cilësisë dhe vlerësimin e të dhënave, qasjes në informata dhe
ndëshkimet;
Të përcaktohen dhe zbatohen ndëshkimet e duhura të zbatueshme ndaj shkeljeve të këtyre Direktivave.
Qeveria e Kosovës (QK) ka miratuar pothuajse të gjithë legjislacionin e nevojshëm për të arritur transpozim të plotë të
Direktivës PIKN. Në fakt Ligji "Për Parandalimin dhe Kontrollimin e Integruar të Ndotjes" (Nr. 3/L-043) dhe Ligji
"Për mbrojtjen e mjedisit" (Nr. 3/L-025) i ofron parimet e përgjithshme dhe të dhënat operative të kërkuara nga
Direktiva Evropiane (2008/1/CE).
Veçanërisht, ligji përcakton saktë konceptet e ndotjes, kontrollin e integruar, Parandalim dhe parimet sekondare të TMD
dhe lejet e Integruara. Përkufizimi i Autoritetit Kompetent është i përgjithshëm në pjesën e parë të ligjit, por nenet në
vijim i referohen në detaje detyrave dhe përgjegjësive të MMPH në procesin e lëshimit të lejeve. Përmbajtja dhe të
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
15
dhënat e kërkuara në aplikimin për leje janë të përshkruara mirë dhe i referohen fjalë për fjalë Direktivës; një udhëzim
administrativ i miratuar në vitin 2011 përcakton një format për formularin e aplikimit. Parimet bazë që duhet të merren
parasysh gjatë lëshimit të lejes janë të përshkruara edhe në ligj dhe janë koherente me ato të parashikuara nga direktivat
evropiane; gjithashtu ofrohet një skemë e shkurtër e lejes. Aspektet e monitorimit janë referuar por nuk janë paraqitur
me shumë detaje, ndërsa të gjitha dokumentet e TMD janë raportuar në mënyrë korrekte dhe të përhapur.
Sa i përket TMD, një Udhëzimi Administrativ i miratuar në vitin 2005, përshkruan parimet dhe procedurën që do të
përdoret për të aplikuar TMD evropiane dhe dokumentet e referimit të TMD në Kosovë. Është përfunduar analiza në
lidhje me miratimin e të gjithë legjislacionit sekondar të përmendur në ligj dhe në Tabelën 1.2.4 është paraqitur një
listë e të gjitha Udhëzimeve Administrative të kërkuara nga ligji, si dhe ato tashmë të miratuara.
Nr. Aktet nën ligjore / Neni Statusi
Ligjet e PIKN
1 format ose formatet që do të përdoren në aplikimin për leje në një vendim administrativ;
Miratuar
2 format ose formatet për lejet dhe vendimet nga ana e Ministrisë;
Nuk është miratuar
3 lejet modele që përmbajnë kushtet për lloje të veçanta të
operimeve dhe instalimeve Miratuar
4 afatet dhe afatet kohore për procedurën e lejes Nuk është miratuar
5 Procedura për konsultim dhe koordinim ndërmjet autoriteteve kompetente në caktimin e kushteve të lejes;
Nuk është miratuar
6 procedurat për hartimin dhe miratimin e dokumenteve e Referencës të TMD;
Miratuar
7 forma dhe përmbajtja e Regjistrit të lejeve sipas paragrafit 6 të nenit 17 të ligjit të PIKN
Nuk është miratuar
8 çdo vendim tjetër të nevojshëm për të siguruar zbatimin e plotë të këtij ligji
Nuk është miratuar
Tab.1.2.4: Statusi i transpozimit të Direktivave të PIKN në Kosovë
Për më tepër, nuk ka dëshmi se ekziston një plan për të përfunduar miratimin e këtyre udhëzimeve. Së fundi, është e
nevojshme të përqendrohet vëmendja në evolucionin e legjislacionit Evropian: Direktiva e PIKN është përfshirë dhe
modifikuar nga Direktiva për emisionet industriale nr. 2010/75/CE; boshllëqe ligjore, përmirësime në ligjin PIKN dhe
çdo ndryshim tjetër që duhet të bëhet në funksion të detyrimit për të transpozuar këtë Direktivë të re në legjislacionin e
Kosovës.
Sa i përket statusit të implementimit, gjetjet që rrjedhin nga një analizë e plotë e organizimit dhe procedurat e MMPH-
së, përshkruajnë një status jo të plotë të zbatimit të detyrimeve të direktivës së PIKN. Përgjegjësia për zbatimin e PIKN
i jepet Divizionit për Mbrojtjen e Mjedisit brenda Departamentit për mbrojtjen e Mjedisit të MMPH-së. Në mënyrë që
të përmbushen të gjitha detyrat që lidhen me aktivitetet për lëshimin e lejeve, është krijuar një grup punues duke caktuar
4 zyrtarë që vijnë nga Sektori i Ndotjes Industriale dhe Sektori për parandalimin e ndotjes së ajrit. Ky grup duhet të
marrë dhe analizojë aplikacionet e dërguara nga operatorët PIKN që lëshojnë leje të integruara; atëherë ata duhet të
funksionojnë të gjitha aktivitetet e nevojshme për të përfunduar analizën dhe të shkruajnë lejen që do të aprovohet nga
ana e MMPH-së.
Aktualisht, grupi ka marrë disa aplikacione; në vitin 2007 është prodhuar një listë e të gjitha instalimeve industriale të
cilat i janë nënshtruar PIKN, e realizuar nga Departamenti për Mbrojtjen e Mjedisit, duke përfshirë rreth 30 instalime.
Një përditësim i kësaj liste është aktualisht në progres, por rezultatet nuk janë zyrtare. Afati i fundit për dërgimin e
aplikacioneve është caktuar me anë të ligjit në 1 janar 2010, kështu që shumë instalime kanë humbur këtë afat; data
përfundimtare për të qenë në përputhje me ligjin, gjithsesi, është 31 dhjetor 2017, por është e nevojshme të theksohet se
të gjitha instalimet që nuk e kanë dërguar aplikacionin nuk janë duke punuar në përputhje me ligjin. Përveç kësaj,
aplikacionet e pranuara nuk janë plotësisht në përputhje me formatin e dhënë me ligj (në një rast është krejtësisht i
ndryshëm) dhe zyrtarët nuk kanë mjete ose metoda të përcaktuara për të analizuar dhe vlerësuar plotësinë e tyre.
Për sa i përket përmbajtjes së lejeve të integruara, zyrtarët nuk kanë përcaktuar ndonjë skemë për të shkruar ato
dokumente; Përveç kësaj, ka mungesë të komunikimit të mirë në mes seksioneve të ndryshme dhe departamenteve në të
gjithë MMPH, kjo shkakton humbje të informacionit në lidhje me lejet sektoriale dhe përshkrimeve të aplikuara me
këto dokumente. Analizat e aplikacionit nuk kryhen në bashkëpunim me zyrtarët që punojnë në sektorë të tjerë. Edhe
formularët e aplikacionit që përdoren për sektorë të ndryshëm nuk janë plotësisht koherente mes vete.
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
16
Sa i përket Vlerave Kufitare të Ndotjes, janë miratuar ligjet sektoriale dhe legjislacioni sekondar (Ligji për mbrojtjen e
ajrit, udhëzimi administrativ për burimet stacionare; Ligji për mbrojtjen e ujërave), megjithatë nuk janë përfunduar dhe
nuk merren parasysh gjatë procesit të shkruarjes së lejes së integruar. VKN bazohen në legjislacionin teknik Evropian
dhe is ligjet e Kosovës (jugosllav), por nuk ka ndonjë referencë ndaj aplikacionit për TMD. Vonesa ndaj zbatimit duket
të jenë kryesisht për shkak të mungesës së burimeve njerëzore në Ministri, por sidomos për shkak të mungesës së
procedurave dhe trajnimeve të zyrtarëve të përfshirë; strategjia e vënë në veprim nga Departamenti për Mbrojtjen e
Mjedisit duket të jetë tepër e dobët dhe jo e orientuar në rritjen e angazhimit të zyrtarëve dhe operatorëve.
Përkundër aktiviteteve për të siguruar procedurat për leje dhe për të trajnuar zyrtarët e PKIN, me mbështejtjen e
Projektit të Binjakëzimit IPA është zbatuar "Përkrahja Institucionale për Ministrinë e Mjedisit dhe Planifikimit
Hapësinor (MMPH) të Kosovës", MMPH ende ka nevojë të forcojë veprimet e tij të zbatimit mbi legjislacionin e PKIN
veçanërisht për të rritur perceptimin e operatorëve dhe njohuritë në lidhje me detyrimet e parashikuara nga ky ligj. Janë
organizuar disa punëtori me operatorët, për t'i udhëzuar ata mbi procedurat që duhet ndjeken për të marrë leje
mjedisore. Një tjetër aspekt kritik është ndarja në mes sistemit të inspektimit (vepruar nga Inspektorati i Mjedisit brenda
MMPH) dhe sistemit për lëshimin e lejes; Inspektorët e ISHMK janë të ndarë në sektore tematike: planifikimi mjedisor
i ujit, natyrës dhe ai hapësinor. Qëllimi i inspektimeve mjedisore është kontrollimi i përputhshmërisë së lejeve,
pëlqimeve apo ligjeve mjedisore të zbatueshme për instalim; në rast të mospërputhjes dhe vërejtjeve, inspektorët
zbatojnë masa që synojnë të shërojnë dhe mbrojnë mjedisin nga dëmtimet e mundshme, në qoftëse këto masa nuk
zbatohen në një periudhë të caktuar, ato shndërrohen në ndëshkime administrative. Sa i përket planifikimit të
inspektimeve, instalimet janë të ndara në 4 kategori (e kuqe, portokalli, e verdhë dhe e gjelbër), bazuar në nivelin e
rrezikut mjedisor të llogaritur me listat specifike të kontrollit të cilat marrin në konsideratë teknologjitë e aplikuara,
aktivitetet dhe inspektimet e mëparshme. Çdo kategori ka një orar të caktuar të inspektimit, nga 1 deri 4-5 herë në vit;
Rezultatet e inspektimit ndikojnë ndryshimet e mundshme të kategorisë.
Direktiva e PIKN ende nuk është çështje e veçantë e inspektimit, pavarësisht kësaj ISHMK është duke inspektuar
instalimet e PIKN dhe duke ndjekur procesin e tyre drejt përmirësimit të mjedisit dhe zbatimin e TMD; në mënyrë të
veçantë ata janë duke punuar me termocentralin e KEK-ut të energjisë termoelektrike, centralin e hekurit dhe nikelit dhe
një central çimentoje për të cilin nevojitet leje mjedisore. Nuk është e mundur të gjinden masa në lidhje me mungesën e
zbatimit të PIKN të ofruara nga këto instalime, dhe kjo nuk është e qartë se cilat veprime të zbatimit janë duke u zbatuar
nga ISHMK. Pavarësisht se direktiva e PIKN është transpozuar pothuajse tërësisht, projekti i binjakëzimit i ka bërë
MMPH-së rekomandimet në vijim:
Të përcaktojnë dispozita specifike për të zbatuar rregulloren e PIKN edhe për instalime të reja;
Të përcaktojnë dispozita të veçanta për të rregulluar lidhjen midis procedurave të VNM dhe PIKN, sidomos për
instalimet e reja ose ndryshimet në operacionet që kërkojnë VNM dhe leje të integruara;
Të rregullojë pjesëmarrjen e publikut me dispozitat më të detajuara dhe efektive, duke filluar nga ajo që është
deklaruar në Ligj dhe veçanërisht në Regjistrin publik të shpalljeve të aplikacioneve, për të rritur përfshirjen e
publikut të interesuar në vendimmarrje;
Të përcaktojnë rregullat për të siguruar qasje në drejtësi të publikut në fjalë, ti mundësoj atyre kundërshtim të
vendimeve dhe akteve në lidhje me lejet e integruara;
Për të caktuar përkufizimin dhe miratimin e një rregulloreje për implementimin e E-PRTR (Rreg. Nr. 166 / 2006).
Rekomandimet shtesë në vijim, janë identifikuar për zbatimin e Ligjit të PIKN:
Të zgjerojnë grupin punues që është duke punuar në lejet e PIKN, duke përfshirë disa zyrtarë që punojnë në
departamentet sektoriale, të tillë si ujë dhe mbeturina;
Për të rritur komunikimin dhe ndërveprimin në mes sektorëve të ndryshëm të Ministrisë të përfshirë në procesin e
lejimit; mund të bëhen intervenime të ndryshme, kryesisht duke përcaktuar një procedurë korrekte që identifikon
se kush është i përfshirë dhe përgjegjësitë e të cilit janë përgjegjës për çdo figurë, shpresojmë se kjo mund të bëhet
duke aprovuar një udhëzim administrativ që kërkohet me ligjin e PIKN, në lidhje me "procedurën për konsultim
dhe koordinim midis autoriteteve kompetente në caktimin e kushteve të lejes ";
Të miratojë udhëzimin administrativ siç kërkohet në ligjin e PIKN, për të përcaktuar "afatet dhe afatet kohore për
procedurën e lejes" brenda afatit të caktuar për vitin 2017;
Të forcojë bashkëpunimin me ISHMK në mënyrë që të vë në veprim zbatim të saktë dhe të koordinojë veprimet e
zbatimit për instalimet që besohet ti nënshtrohen PIKN-së;
Të identifikojë disa veprimtari për të përfshirë operatorët privatë dhe organizatën e tyre në procesin e zbatimit të
PIKN, veçanërisht për të rritur angazhimin e tyre dhe për të arritur një nivel të mjaftueshëm të pajtueshmërisë
mjedisore;
Të vë në veprim disa masa për të nxitur aprovimin e mjeteve vullnetare të pajtueshmërisë (sistemet e menaxhimit
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
17
të mjedisit, skema e EMSA) të tilla si: vlefshmëri më të gjatë të lejes, frekuencë më të ulët të inspektimeve,
thjeshtësimi administrativ për ndryshime në operacione dhe ripërtëritje të lejes.
Kryerja e një studimi të fizibilitetit, duke përfshirë edhe vlerësimin e kosto-përparësive për implementimin e një
sistemi të TI-së për të ruajtur të dhëna mjedisore që vijnë nga aplikacionet e lejeve të integruara, të mbledhura
gjatë inspektimeve ose rezultateve të analizave. Kjo, praktikisht, do të zbatojë edhe regjistrin e kërkuar në
Shtojcën 3 të ligjit të PIKN.
Për të përfshirë në sistemin e TI-së të përmendur më lart, një regjistër që lejon përmbushjen e detyrimeve të
regjistrave të E-PRTR;
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
18
2 Procedurat
2.1 Procedurat për administrimin e VNM-së
2.1.1 Procedurat e VNM-së të përcaktuara nga legjislacioni Kosovar
Në pajtim me nenin 7 të Ligjit Nr. 03/L-214 “për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis” një Pëlqim Mjedisor do të
kërkohet për secilin projekt publik ose privat të renditur në Shtojcën I ose Shtojcën II të këtij ligji, i cili mund të ketë
efekte të theksuara në mjedis për arsye të, ndër të tjera, natyrës së tij, madhësisë ose lokacionit. Në bazë të njëjtit
ligj, të gjitha projektet e përcaktuar në Shtojcën I obligohen t’i nënshtrohen VNM-së, duke kërkuar autorizimin
përkatës nga Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (MMPH), ndërsa projektet e e renditura në Shtojcën II,
do të ekzaminohen, rast për rast dhe në pajtim me kriteret e cekura në Shtojcën III, për të përcaktuar, nëse ata duhet
ti nënshtrohen VNM-së. Është shumë e rëndësishme të përmendet se MMPH-ja nuk do të lëshon asnjë pëlqim
mjedisor të cekur më lart përderisa të mos jetë kryer një VNM mbi projektin dhe aplikuesit nuk do t'i lëshohet një
leje ndërtimi apo ndonjë leje tjetër (përfshirë PKIN) për projektet e përmendura më lart dhe ai nuk mund të fillojë
ekzekutimin e ndonjë prej tyre, përderisa të mos i lëshohet një pëlqim mjedisor nga ana e MMPH-së. Vetëm në
rastin e projekteve me qëllim të mbrojtjes nacionale dhe me vendim të Qeverisë, MMPH-ja mund të lejojë, për raste
të veçanta, moskryerjen e VNM-së.
Procedurat për miratimin e një VNM-je përcaktohen në Kapitullin III të Ligjit nr. 03/L-214 "për Vlerësimin e
Ndikimit në Mjedis" dhe me Udhëzimin Administrativ Nr. 09/2004 "për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis" (ky
udhëzim administrativ i lëshuar nga UNMIK-u është zëvendësuar kryesisht me Ligjin Nr. 03/L-214). Në bazë të
këtij ligji të Kosovës, në procedurën e VNM-së përfshin këto faza: (1) përzgjedhja; (2) studimi; (3) shqyrtimi i
Raportit t VMN-së. Përveç këtyre fazave, faza të tjera që nuk ceken në mënyrë specifike si faza të VNM-së, sikur ai
i aplikimit, konsultimi, miratimi janë konsideruar nga i njëjtit ligj dhe janë përmbledhur shkurtimisht në Fig. 3.1.1
në faqen vijuese. Në të njëjtën Figurë theksohen gjithashtu (me ngjyrë të kaltër dhe të verdhë), veprimtaritë vijuese
të cilat janë nën përgjegjësinë e zyrtarëve të MMPH-së në pajtim me Ligjin nr. 03/L-214 të përmendur më lart.
PËRGATITJA DHE PARAQITJA E KËRKESËS: Kërkesën për fillimin e procedurës së VNM-së, bashkë me
dokumentacionin shoqërues, aplikuesi e paraqet në MMPH (shih Nenin 11). Informacioni/dokumentet që duhet të
përfshihen në kërkesë janë (1) emri, adresa, statusi juridik i aplikuesit dhe emri i projektit; (2) dokumentet e
përcaktuara nga ana e MMPH-së, sipas llojit dhe natyrës së projekteve ose aktiviteteve; (3) pyetësorin e plotësuar të
përcaktuar nga Ministria, për ndikimet në mjedis nga projekti i propozuar, përshkrimin e lokacionit, përshkrimin e
projektit, përshkrimin e ndikimeve të rëndësishme të mundshme të projektit në mjedis.
KONTROLLIMI I KËRKESËS: MMPH-ja do të kontrollon informacionin, dokumentacionin dhe pyetësorin e
përfshirë në kërkesë (shih Nenin 12) dhe përcakton, brenda 10 ditësh nga data e dorëzimit, nëse ajo është
kompletuar sipas kërkesave ligjore dhe në bazë të kritereve të përcaktuara në Shtojcën III të Ligjit të VNM-së, dhe
në qoftë se ajo ka nevojë për një miratim ministror të VNM-së (ose nëse një Pëlqimi i thjeshtë Mjedisor Komunal
është i mjaftueshme). Nëse dokumentacioni, i cili shoqëron kërkesën është jo i plotë, MMPH-ja kërkon nga
aplikuesi informata dhe dokumentacion shtesë si dhe cakton datën deri kur duhet të dorëzohen (nuk ka kushte të
veçanta të cilat janë treguar me ligj). Nëse aplikuesi nuk i dorëzon informatat dhe dokumentacionin shtesë, në afatin
e caktuar, MMPH-ja hedh poshtë kërkesën. Nëse aplikuesi nuk pajtohet me vendimin e marrë nga Ministria, ai ka të
drejtë të parashtrojë ankesë brenda afatit kohor prej tetë (8) ditësh, filluar nga data kur ai pranon vendimin nga
Ministria. Ankesa shqyrtohet nga ana e Ministrisë.
KONTROLLI PËR LLOJIN E PËLQIMIT MJEDISOR TË NEVOJSHËM: detyrimet për autorizimin e
MMPH-se (pëlqim mjedisor) janë të përcaktuara me nenin 7 të Ligjit Nr 03/L-214 "Për Vlerësimin e Ndikimit në
Mjedis". Ky nen përshkruan se të gjitha projektet e përcaktuara në Shtojcën I, janë të obliguara t’i nënshtrohen
VNM-së, ndërsa një pëlqim mjedisor do të kërkohet për secilin projekt publik ose privat të renditur në Shtojcën I ose
Shtojcën II të këtij ligji, i cili mund të ketë efekte të theksuara në mjedis për arsye të, ndër të tjera, natyrës së tij,
madhësisë ose lokacionit. MMPH-ja gjithashtu do të kontrollon nëse raporti i VNM-së nuk është i nevojshëm në
pajtim me listën e përcaktuar në Shtojcën 1 (Neni 12). Në rast se MMPH-ja do të konfirmojë se VNM nuk është e
nevojshme, ajo mund të transmetojë kërkesën përkatëse në Komunë me qëllim të inicimit të procedurës për lëshimin
e Lejes Mjedisore Komunale.
LËSHIMI I NJOFTIMIT TË STUDIMIT: Nëse kërkesa pranohet, zyrtari përgjegjës i MMPH-së i lëshon
aplikuesit Njoftimin e Studimit (Neni 13) brenda 30 ditësh nga dita e pranimit të kërkesës të të njëjtit aplikues për
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
19
një Raport të Studimit Mjedisor duke përfshirë edhe kërkesën për: (1) përshkrimin e alternativave të mundshme; (2)
përshkrimin e ndikimeve të mundshme në mjedis; (3) arsyet për identifikimin e këtyre ndikimeve; (4) përshkrimin e
masave mbrojtëse. Lëshimi i Njoftimit të Studimit nuk e pengon MMPH-në për të kërkuar informata shtesë më
vonë.
PËRGATITJA DHE PARAQITJA E RAPORTIT TË STUDIMIT: Aplikuesi duhet t'i paraqesë këtë
informacion MMPH-së në një Raport të shkurtër Njoftimi të Studimit (Neni 14), jo më tepër se 3 faqe, i cili do të
përfshihet në raportin e VNM-së duke u konsideruar edhe si përmbledhje e tij ekzekutive.
PËRGATITJA DHE PARAQITJA E VNM-së: Përveç Raportit të Studimit aplikuesi duhet ti paraqesë MMPH-së
edhe VNM-në me përmbajtjen e specifikuar në Nenin 15. Raporti i VNM-së duhet të hartohet nga persona fizik dhe
juridik të licencuar në mënyrë të rregullt (Neni 16) të autorizuar në përputhje me Udhëzimin Administrativ nr.
07/11 "për licencim të hartuesve të raporteve për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis". Aplikuesi duhet të dorëzojë 4
kopje në formë të shkruar dhe 1 kopje në formë elektronike të Raportit të VNM-së në MMPH (Neni 17), së bashku
me dëshminë që ai ka paguar tarifën e nevojshme, të përcaktuar me Udhëzimin Administrativ Nr. 11/11 "Për
përcaktimin e vlerës së tarifës për shërbimet lidhur me procesin e vlerësimit të ndikimit në mjedis ".
SHQYRTIMI I VNM-së NGA ANA EKSPERTËVE: Në afat prej pesë (5) ditësh nga pranimi i Raportit të VNM-
së, MMPH-ja i dërgon tri (3) kopje të Raportit të VMN-së në formë të shkruar dhe një (1) kopje në formë
elektronike organit përgjegjës për shqyrtimin e raportit të VNM-së (Neni 18) në përputhje me:
(1) saktësinë e përshkrimit të projektit, duke përfshirë alternativat; (2) saktësinë e identifikimit dhe vlerësimit të
ndikimeve në mjedi; (3) përshtatshmërinë masave zbutëse; (4) përshtatshmërinë e skemave të propozuara
monitoruese; (5) kriteret tjera. Gjat shqyrtimit të raporteve të VNM -së për projektet specifike, Agjencia e Mbrojtjes
së Mjedisit e Kosovës, do të ofroj të gjitha informatat e nevojshme që i ka dhe të cilat janë të nevojshme për atë
shqyrtim. Përveç ekspertëve të përfshirë në shqyrtimin e VNM-së, MMPH mundet, sipas nevojës, të kontraktojë
ekspertë të jashtëm të cilët kanë ekspertizë të dëshmuar në VNM (Neni 19) të paraqesin mendimet e tyre, me
shkrim, në MMPH në afatin e caktuar nga Ministria.
LËSHIMI I PROPOZIM-VENDIMIT PËR VNM : MMPH-ja, pasi të ketë shqyrtuar Raportin e VNM-së, duke
marrë parasysh rezultatet e konsultimeve te mbajtura me autoritetet mjedisore duhet të përgatisë dhe lëshojë Draft-
Vendimin, të cilin ia prezanton, me shkrim aplikuesit (Neni 18).
ORGANIZIMI I DEBATIT PUBLIK: Konkludimet dhe rekomandimet kryesore, të përfshira në Raportin e
VNM-së, si dhe Propozim-Vendimi për pëlqim mjedisor i nënshtrohet debatit publik (Neni 20) i cili duhet të
planifikohet, organizohet dhe zbatohet nga Aplikuesi për të mbledhur mendimet dhe vërejtjet përkatëse nga publiku.
Plani pë Konsultim Publik (PKP) i përgatitur nga Aplikuesi do të përcaktojë lokacionin, datën e debatit publik,
mekanizmat dhe kohën për informim të publikut, dhe lokacionet ku Përmbledhja Jo-Teknike e Raportit të VNM dhe
Propozim-Vendimi do të prezantohen (Neni 20).
MIRATIMI I PLANIT TË KONSULTIMEVE PUBLIKE: MMPH-ja duhet ta miratoj mbajtjen e një Plani të
tillë të Konsultimit Publik dhe debati publik nuk mund të mbahet përderisa aplikuesi nuk ka marr pëlqimin e
MMPH-së, me shkrim (Neni 20).
MBAJTJA E DEBATIT PUBLIK: Aplikuesi duhet ta bëjë raportin e VNM-së publik (Neni 17), në pajtim me
Udhëzimin Administrativ Nr. 09/11 "për informim, pjesëmarrje të publikut dhe palëve të interesuara në procedurat
e vlerësimit të ndikimit në mjedis” duke informuar publikun, nëpërmes mjeteve të informimit, ku përfshihet shpallja
më së paku në një gazetë ditore, për datën, lokacionin, kohën e debatit publik dhe sigurimin e dokumenteve të
parapara (Neni 20) dhe ta mbaj debatin publik në afat prej njëzet (20) deri tridhjetë (30) ditësh pas informimit të
Aplikuesit, autoriteteve mjedisore dhe publikut të interesuar.
SHQYRTIMI I VNM-së NË BAZË TË VËREJTJEVE TË DALA NGA DEBATI PUBLIK: Ministria në afat
prej dhjetë (10) ditësh nga dita e mbajtjes së debatit publik, shqyrton vërejtjet dhe mendimet e dala nga debati publik
(Neni 21). Në bazë të vërejtjeve dhe mendimeve të marra, MMPH mund të kërkojë nga aplikuesit të ndryshojë ose
të plotësoj elemente të caktuara të Raportit të VNM-së, i cili është dorëzuar. Aplikuesi duhet të bëjë ndryshimet e
nevojshme dhe të paraqesë Raportin e VNM-së, të ndryshuar dhe të kompletuar, deri në datën e përcaktuar nga
MMPH. Nëse aplikuesi nuk i plotëson kërkesat e MMPH-së, e njëjta Ministri e ndërpret procedurën e shqyrtimit.
PËRGATITJA E PROPOZIM-VENDIMIT PËR PËLQIM MJEDISOR: Rezultatet e konsultimeve dhe
informatat e mbledhura në pajtim me dispozitat e ligjit për VNM, merren në shqyrtim gjatë marrjes së vendimit për
Pëlqim Mjedisor (Neni 22). Propozim - Vendimi për Pëlqimin Mjedisor përgatitet nga ana e organit përgjegjës të
Ministrisë brenda shtatëdhjetë (70) ditësh nga pranimi i Raportit të VNM-së. Ne afat prej dhjetë (10) ditësh nga
prezantimi i Propozim -Vendimit për Pëlqimin Mjedisor, Ministria vendos nëse lejon ose refuzon Pëlqimin Mjedisor
dhe i njofton me shkrim për vendimin e marr, aplikuesin dhe Komunën/ Komunat në të cilën/cilat do të zbatohet
projekti.
Procedurat për Administrimin e VNM dhe VSM
20
INFORMIM PËR PUBLIKUN RRETH PËLQIMIT MJEDISOR: Pas marrjes së vendimit për lejimin ose
refuzimin e Pëlqimit Mjedisor, Ministria informon publikun me vendimin, përmes një njoftimi lokal (Neni 22) dhe e
vë në dispozicion për inspektim publik një deklaratë e cila përmban: (1) përmbajtjen e vendimit dhe kushtet tjera
eventuale te përcaktuara; (2) arsyet dhe konsideratat kryesore mbi të cilat është bazuar vendimi, duke përfshirë, nëse
është relevante, informatat lidhur me pjesëmarrjen e publikut; (3) një përshkrim, aty ku është e nevojshme, të
masave kryesore për shmangien, reduktimin dhe, nëse është e mundur, mënjanimin e ndikimeve të theksuara të
dëmshme; dhe (4) këshillat juridike për mjetet e rregullta për ankimim për vlefshmërinë së vendimit dhe procedurat.
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
29
2.2.2 Propozimi për procedurat e VSM
Pavarësisht se procedurat për VSM janë të përcaktuara mirë me Ligjin Nr. 03/L-230 "për Vlerësimin Strategjik
Mjedisor", ende mungon identifikimi i një sërë procedurash të qarta që do të duhej të miratohen nga MMPH-ja për të
monitoruar në mënyrë të përshtatshme përfshirjen e VSM në planet dhe programet kryesore sektoriale në Kosovë.
Prandaj, rekomandimet kryesore janë si më poshtë:
= Rekomandohet që MMPH-ja, dhe jo autoriteti përgjegjës, të përcakton nëse planet ose programet që kanë të
ngjarë të kenë ndikime të rëndësishme në mjedis u nevojitet një VSM.
=
Rekomandohet emërimi i një Zyrtari të Regjistrit që të menaxhoj me regjistrin e VSM. Zyrtari i Regjistrit
duhet të jetë personi Përgjegjës i Njësisë së VSM-së, në kuadër të Divizionit për Mbrojtjen e Mjedisit të
DMM/MMPH
=
Rekomandohet finalizimi i një baze të të dhënash të VSM-së e cila do të konsiderohet nga të gjitha planet dhe
programet sektoriale të përcaktuara me ligjet e Kosovës, me një tregues të qartë të afateve për përfundimin e
VSM
= Rekomandohet që ZR vazhdimisht të kontrollon finalizimin e VSM të pritura, duke informuar Drejtorin e
DMM në MMPH në rast se mungojnë disa VSM.
= Organi përgjegjës duhet që të tregojë dhe ZR duhet që të verifikojë nëse VSM përmban ndonjë informacion
konfidencial në mënyrë që të shmanget përhapja e informacionit të tillë për një publik më të gjerë
= Një bazë e veçantë e të dhënave elektronike, duke përfshirë të gjitha informatat relevante për VSM duhet të
përgatitet dhe menaxhohet nga ZR në një regjistër të veçantë për VSM.
1
6
5
4
3
2
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
30
Shtojcat
Shtojca A: Ligjet kosovare që përcaktojnë procedurat e VNM-së
Ligji Nr.03/L-214 "Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis”
Republika e Kosovës
Republika Kosovo-Republic of Kosovo
Kuvendi - Skupština - Assembly
Ligji Nr. 03/L-214
PËR VLERËSIMIN E NDIKIMIT NË MJEDIS
Kuvendi i Republikës së Kosovës,
Në mbështetje të nenit 65 (1) të Kushtetutës së Republikës së Kosovës,
Miraton:
LIGJ PËR VLERËSIMIN E NDIKIMIT NË MJEDIS
KREU I
DISPOZITAT E PËRGJITHSHME
Neni 1
Qëllimi
1. Qëllimi i këtij ligji është parandalimi ose zvogëlimi i ndikimeve negative të projekteve të propozuara publike dhe
private dhe në këtë mënyrë të kontribuojë në ruajtjen dhe përmirësimin e mjedisit, mbrojtjen e shëndetit të njeriut si
dhe përmirësimin e cilësisë së jetës.
2. Ky ligj përcakton rregullimin e procedurave për identifikimin, vlerësimin dhe raportimin e ndikimeve të projekteve
të caktuara në mjedis dhe për procedurat shoqëruese administrative, gjatë procesit të vendimmarrjes nga ana e
Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor për lëshimin e Pëlqimit Mjedisor, dhe siguron që të gjitha
informatat relevante lidhur me mjedisin janë ofruar dhe janë marrë parasysh.
Neni 2
Përkufizimet
1. Shprehjet e përdorura në këtë ligj kanë këtë kuptim:
1.1. Projekti - ekzekutimi i punëve ndërtimore, të instalimeve ose skemave të tjera, largimin ose çmontimin e
instalimeve ose skemave, intervenimet e tjera në rrethinën e natyrës dhe në peisazh përfshirë nxjerrjen e
resurseve minerale dhe atyre që kërkojnë punë rehabilitimi.
1.2. Aplikuesi - personi fizik ose juridik, vendor apo i huaj, i cili është bartës i kërkesës për marrjen e Pëlqimit
mjedisor për realizimin e një projekti.
1.3. Pëlqim mjedisor - vendimi me shkrim i nxjerrë nga Ministria në pajtim me ligj, si parakusht për fillimin e
realizimit të projektit.
1.4. Ministria - Ministria kompetente për çështjet e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor.
1.5. Ministër - Ministri kompetent për çështjet e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor.
1.6. Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis – (në tekstin e mëtejmë: VNM) identifikimi dhe vlerësimi i ndikimeve të
mundshme të projektit në mjedis, konsultimin e autoriteteve mjedisore dhe të publikut, duke marrë parasysh
raportin e VNM dhe rezultatet e konsultimeve në vendimmarrje, përcaktimin e metodës për parandalimin,
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
31
shmangien, zbutjen ose rehabilitimin e ndikimeve të dëmshme në mjedisin dhe shëndetin e njeriut, si dhe
dhënien e informatave mbi vendimin.
1.7. Raporti i VNM - rezultati i një vlerësimi të ndikimit në mjedis.
1.8. Përzgjedhja - procesi, gjatë të cilit përcaktohet nëse do të jetë i nevojshëm ose jo një VNM për projekte të
caktuara.
1.9. Vendimi i Përzgjedhjes - vendimi se a është i nevojshëm ose jo VNM për një projekt të veçantë;
1.10. Studimi- procesi i identifikimit të informatave minimale që kërkohen për një raport të VNM- së mbi ndikimet
e mundshme mjedisore të një projekti të propozuar bazuar në informatat për projektin, si dhe në lokacionin dhe
rrethinën e tij.
1.11. Njoftimi i Studimit - një deklaratë me shkrim e lëshuar nga ana e Ministrisë, e cila përmban një mendim mbi
informatat lidhur me ndikimet e pritura që duhet të parashtrohen në një Raport të VNM-së.
1.12 Përmbledhje jo-teknike - dokumenti i shkurtër, i ndarë nga dokumentet tjera, që paraqet rezultatet e
rëndësishme të raportit të VNM, të shprehura në një format më të thjeshtë dhe më të kuptueshëm për debate
publike.
1.13. Publik - një ose më shumë persona fizik apo juridik, shoqatat, organizatat ose grupet e tyre.
1.14.Publik i interesuar- publiku i prekur apo që ka të ngjarë për t'u prekur, ose i cili ka interes, në procedurat
vendimmarrëse mjedisore të cilat referohen në këtë ligj. Për qëllim të këtij përkufizimi, organizatat jo-
qeveritare të cilat promovojnë mbrojtjen e mjedisit dhe që përmbushin kërkesat e parashtruara sipas ligjit
vendor do të konsiderohen si organizata që kanë interes.
1.15. Ditë - ditë pune.
1.16. Informimi lokal - publikimi i një njoftimi në një gazetë e cila qarkullon në lokalitetin në të cilin do të
realizohet projekti i propozuar, në ueb faqe të komunës ku do të realizohet projekti i propozuar dhe në ueb
faqen e Ministrisë.
Neni 3
Fushëveprimi
1. Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis -VNM, identifikon, përshkruan dhe vlerëson në mënyrë të duhur rrethanat e secilit
rast individual, efektet e drejtpërdrejta dhe të tërthorta të ndonjë projekti në:
1.1. njeriun, botën bimore dhe shtazore;
1.2. tokë, ujë, ajër, klimë dhe peizazh;
1.3. të mirat materiale dhe trashëgiminë kulturore;
1.4. ndikimet e ndërsjella të elementeve të cekura në nën-paragrafët 1.1., 1.2. dhe 1.3. të këtij paragrafi.
Neni 4
Autoriteti Kompetent
Ministria është autoriteti kompetent për zbatimin e procedurës së VNM-së.
Neni 5
Autoritetet mjedisore
1. Autoritetet për Mjedis janë:
1.1. komuna ose komunat në zonën e të cilave synohet të realizohet projekti i propozuar;
1.2. autoritetet të cilat përpilojnë dhe mirëmbajnë të dhënat lidhur me gjendjen e mjedisit në Kosovë dhe mbi
emisionet në mjedis, dhe
1.3. cilido organ tjetër i përcaktuar me ligj me përgjegjësi specifike për mjedisin dhe për të cilin Ministria
konsideron se mund të përfshihet ne proces për projektin e propozuar;
Neni 6
Kufizimet në interesin publik dhe individual
1. Dispozitat e këtij ligji nuk e pengojnë Ministrinë ose ndonjë autoritet tjetër për të respektuar ato kufizime që kanë të
bëjnë me konfidencialitetin komercial dhe industrial, përfshirë pronën intelektuale dhe ruajtjen e interesit publik dhe
individual, të përcaktuara në legjislacionin e Republikës së Kosovës.
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
32
2. Paragrafi 1. i këtij neni, nuk zbatohet për të dhënat mbi emetimin e materieve të rrezikshme, rreziqet nga aksidentet,
si dhe rezultatet e monitorimit dhe të gjeturat e inspektoratit.
KREU II
PROJEKTET QË I NËNSHTROHEN VNM-së
Neni 7
Obligimi për Pëlqim Mjedisor
1. Një Pëlqim Mjedisor do të kërkohet për secilin projekt publik ose privat të renditur në Shtojcën I ose Shtojcën II të
këtij ligji, i cili mund të ketë efekte të theksuara në mjedis për arsye të, inter alia, natyrës së tij, madhësisë ose
lokacionit,
2. Të gjitha projektet e përcaktuara në Shtojcën I, janë të obliguara t’i nënshtrohen VNM-së.
3. Projektet e renditura në Shtojcën II, do të ekzaminohen, rast për rast dhe në pajtim me kriteret e cekura në Shtojcën
III, për të përcaktuar, nëse ata duhet ti nënshtrohen VNM-së.
4. Ministria nuk do të lëshoj Pëlqimin Mjedisor, të referuar sipas paragrafit 1., të këtij neni, derisa të mos jetë bërë
Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis për projektin.
5. Aplikuesit nuk i lëshohet leja për ndërtim ose ndonjë leje tjetër, për ndonjë projekt të referuar në paragrafët 1. dhe
2., të këtij neni dhe ai nuk mund të filloj ekzekutimin e projektit, përderisa të mos i lëshohet Pëlqimi Mjedisor nga
ana e Ministrisë.
6. Ministria mund të lejoj për rastet e veçanta moskryerjen e VNM për projekte me qëllim të mbrojtjes nacionale, me
vendim të Qeverisë.
Neni 8
Transferi i Pëlqimit Mjedisor
1. Në rast se aplikuesi për pëlqim mjedisor, ose poseduesi i një pëlqimi mjedisor të cilit i referohet neni 7 i këtij ligji,
planifikon të transferojë atë kërkesë ose pëlqim te ndonjë person tjetër, -trashëguesi, aplikuesi për pëlqim mjedisor
ose poseduesi i atij pëlqimi dhe trashëguesi duhet të paraqesin një kërkesë të përbashkët në Ministri lidhur me atë
transferim.
2. Kërkesës për transfer i bashkëngjitet pëlqimi mjedisor origjinal ose, në rast të aplikimit për pëlqim, kopjen e
kërkesës për pëlqim mjedisor. Kërkesës për transfer duhet t’i bashkëngjiten:
2.1. emrin, adresën dhe numrin e biznesit, numrin e telefonit të aplikuesit për bartje të pëlqimit mjedisor;
2.2. emrin, adresën dhe numrin e biznesit, numrin e telefonit të trashëguesit;
2.3. kontratën për blerjen apo marrjen me qira të pronës përkatëse.
3. Ministria e miraton kërkesën për transferim të pëlqimit mjedisor ose kërkesën për pëlqim mjedisor dhe obligon
trashëguesin që të merr parasysh të gjitha kushtet e parapara në Raportin e VNM dhe në Pëlqimin mjedisor.
4. Kur Ministria miraton apo refuzon transferimin e pëlqimit mjedisor, njofton aplikuesin në formë të shkruar brenda
pesëmbëdhjetë (15) ditëve.
Neni 9
Obligimi i Ministrisë dhe autoriteteve tjera ndaj aplikuesit
1. Ministria dhe cilido autoritet tjetër përkatës, me kërkesë të aplikuesit, ofron të dhënat dhe informatat të cilat ajo i
posedon, e që konsiderohen si të rëndësishme për identifikimin dhe vlerësimin e ndikimeve direkte dhe indirekte të
projektit në mjedis dhe ndërveprimin e tyre.
2. Ministria ose ndonjë autoritet tjetër obligohet që të ofrojë të dhënat dhe informatat që ka në dispozicion, aplikuesit,
brenda pesëmbëdhjetë (15) ditëve nga dita e pranimit të kërkesës.
3. Nëse Ministria ose ndonjë autoritet tjetër nuk përmban të dhënat dhe informatat e kërkuara, atëherë, aplikuesi,
informohet me shkrim brenda pesëmbëdhjetë (15) ditëve nga dita e pranimit të kërkesës.
KAPITULLI III
PROCEDURAT E VNM-së
Neni 10
Fazat e procedurës së VNM-së
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
33
1. Në procedurën e VNM-së përfshihen këto faza:
1.1. përzgjedhja;
1.2. studimi;
1.3. shqyrtimi i Raportit të VNM.
Neni 11
Kërkesa për fillimin e VNM-së
1. Kërkesën për fillimin e procedurës së VNM-së, bashkë me dokumentacionin shoqërues, aplikuesi e paraqet në
Ministri.
2. Kërkesa përmban emrin, adresën, statusin juridik të aplikuesit dhe emrin e projektit.
3. Kërkesës nga paragrafi 1. i këtij neni, aplikuesi ia bashkëngjit,
3.1. dokumentet e përcaktuara nga ana e Ministrisë, sipas llojit dhe natyrës së projekteve ose aktiviteteve për të
cilat do të paraqitet aplikacioni; dhe
3.2. pyetësorin e plotësuar të përcaktuar nga Ministria, për ndikimet në mjedis nga projekti i propozuar,
përshkrimin e lokacionit, përshkrimin e projektit, përshkrimin e ndikimeve të rëndësishme të mundshme të
projektit në mjedis.
Neni 12
Vendimi i përzgjedhjes
1. Bazuar në informatat e prezantuara bashkë me kërkesën dhe bazuar në kriteret e përcaktuara në Shtojcën III,
Ministria përcakton nëse projekti i propozuar mund të ketë efekte të theksuara në mjedis dhe, brenda dhjetë (10)
ditësh nga dita e pranimit të kërkesës, informon aplikuesin me shkrim lidhur me vendimin, nëse kërkohet Raporti i
VNM-së ose jo.
2. Nëse dokumentacioni, i cili shoqëron kërkesën është jo i plotë, Ministria kërkon nga aplikuesi informata dhe
dokumentacion shtesë si dhe cakton datën deri kur duhet të dorëzohen.
3. Nëse aplikuesi nuk i dorëzon informatat dhe dokumentacionin shtesë, në afatin e caktuar, Ministria hedh poshtë
kërkesën.
4. Nëse, në pajtim me paragrafin 1., të këtij neni, nuk kërkohet Raporti i VNM-së, Komuna e caktuar mund të fillojë
procedurën për dhënien e Lejes Mjedisore Komunale.
5. Nëse aplikuesi nuk pajtohet me vendimin e marrë nga Ministria, ai ka të drejtë të parashtrojë ankesë brenda afatit
kohor prej tetë (8) ditësh, filluar nga data kur ai pranon vendimin nga Ministria. Ankesa shqyrtohet nga ana e
Ministrisë.
Neni 13
Njoftimi i Studimit
1. Aplikuesi mund të kërkoj që Ministria ta njoftojë me shkrim lidhur me informatat mbi ndikimin mjedisor që duhet të
përfshihen në Raportin e VNM-së - Njoftimin e Studimit.
2. Kërkesa e bërë në pajtim me paragrafin 1. të këtij neni përfshinë:
2.1. përshkrimin e alternativave të mundshme;
2.2. përshkrimin e ndikimeve të mundshme në mjedis;
2.3. arsyet për identifikimin e këtyre ndikimeve;
2.4. përshkrimin e masave mbrojtëse që parashihen për shmangie, zvogëlim dhe nëse është e mundur përmirësim të
efekteve të theksuara të dëmshme në mjedis.
3. Aplikuesi ia paraqet këto informata Ministrisë, në një raport të shkurtër studimi, i cili nuk i kalon tri (3) faqe.
4. Para se të japë mendimin e vet, Ministria do të konsultojë aplikuesin dhe autoritetet mjedisore. Ministria i shqyrton
këto informata dhe harton Njoftimin e Studimit, i cili i përcillet aplikuesit, në afat prej tridhjetë (30) ditësh nga dita e
pranimit të kërkesës.
5. Lëshimi i Njoftimit të Studimit nuk e pengon Ministrinë për të kërkuar informata shtesë më vonë.
Neni 14
Studimi
1. Aplikuesi e harton Raportin e Studimit, i cili do të përfshijë informatat e përcaktuara në paragrafin 2. të nenit 13 të
këtij ligji. Raporti i Studimit i bashkëngjitet Raportit të VNM-së, si shtojcë në Përmbledhjen Jo- Teknike.
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
34
Neni 15
Përmbajtja e Raportit të VNM
1. Raporti i VNM-së përmban:
1.1. përshkrimin e projektit, përfshirë në veçanti: 1.1.1. përshkrimin e karakteristikave fizike të projektit si tërësi dhe kushteve për përdorim të tokës, gjatë fazës së ndërtimit dhe të operimit; 1.1.2. përshkrimin e karakteristikave kryesore të procesit të prodhimit; 1.1.3. vlerësimin e përafërt, sipas llojit dhe sasisë së mbetjeve dhe emisioneve - ndotja e ujit, ajrit, tokës, zhurma, vibrimi, drita, nxehtësia, rrezatimi jonizues dhe jo-jonizues, etj.- që rezultojnë nga projekti i propozuar.
1.2. paraqitja e alternativave kryesore të identifikuara nga ana e aplikuesit dhe dhënia e arsyeve kryesore për zgjidhjen e njërës prej tyre, duke i marrë parasysh efektet mjedisore; 1.3. një përshkrim të aspekteve mjedisore për të cilat ekziston mundësia e ndikimeve të theksuara negative nga projekti i propozuar, përfshirë, para së gjithash, popullatën, botën bimore dhe shtazore, tokën, ujin, ajrin, faktorët klimatik, vlerat materiale duke përfshirë trashëgiminë kulturore, arkitektonike dhe arkeologjike, peizazhin dhe raportet e ndërmjetme në mes të faktorëve të lartshënuar; 1.4. një përshkrim të ndikimeve të mundshme të theksuara të projektit të propozuar në mjedis si: ndikimet e drejtpërdrejta dhe çfarëdo ndikimi i tërthortë, sekondar, kumulativ, afatshkurtër, afatmesëm dhe afatgjatë, i përhershëm dhe i përkohshëm, pozitiv dhe negativ, që rezultojnë nga:
1.4.1. realizimi i projektit; 1.4.2. shfrytëzimi i resurseve natyrore; 1.4.3. emisionet e ndotësve, krijimi i shqetësimeve tjera dhe eliminimi i mbeturinave; 1.4.4. përshkrimi nga ana e aplikuesit të metodave parashikuese të përdorura për të vlerësuar ndikimet në mjedis. Këto ndikime duhet të përfshijnë ato që rezultojnë nga ndërtimet ose ekzekutimi i ndonjë projekti si dhe atyre që rezultojnë nga ekzistenca ose operacioni i projektit, pasi ai të jetë përfunduar.
1.5. një përshkrim, se si mund të ndikoj ose të ndikohet projekti i propozuar nga deponimi gjeologjik i CO2 në zonat e deponimit; 1.6. përshkrimi i masave të parapara për të parandaluar, zvogëluar dhe aty ku është e mundur mënjanimin e çfarëdo ndikimi të theksuar në mjedis; 1.7. Përmbledhjen Jo-Teknike të informatave të përshkruara më lartë; 1.8. shënimi i çfarëdo vështirësie - mangësive teknike ose mungesës së njohurive, në të cilat has aplikuesi gjatë hartimit të informatave të kërkuara.
Ministria nxjerr Udhëzues për mënyrën e hartimit dhe shqyrtimit të Raportit të VNM-së.
Neni 16
Përpiluesi i Raportit të VNM-së
1. Raporti i VNM-së hartohet nga personi fizik dhe juridik i licencuar.
2. Ministria përcakton me akt nënligjor procedurat dhe kriteret për licencim në pajtim me paragrafin 1., të këtij neni.
3. Raporti i VNM-së duhet të përmbaj emrin, mbiemrin dhe nënshkrimin e hartuesit dhe aplikuesit.
4. Hartuesi i Raportit të VNM-së dhe aplikuesi, janë përgjegjës për saktësinë e të gjitha informatave dhe të dhënave, të
përfshira në Raportin e VNM-së.
Neni 17
Dorëzimi i Raportit të VNM-së
1. Aplikuesi duhet t`i dorëzoj katër (4) kopje të Raportit të VMN-së në formë të shkruar dhe një (1) kopje në formë
elektronike në Ministri.
2. Me dorëzimin e Raportit të VNM-së, aplikuesi dorëzon edhe dëshminë për pagesën e bërë.
3. Aplikuesi ofron Raportin e VNM-së në dispozicion te publiku në pajtim me dispozitat e këtij ligji.
Neni 18
Shqyrtimi i Raportit të VNM
1. Në afat prej pesë (5) ditësh nga pranimi i Raportit të VNM-së, tri (3) kopje të Raportit të VMN-së në formë të
shkruar dhe një (1) kopje në formë elektronike i dërgohen organit përgjegjës për shqyrtimin e raportit të VNM-së në
Ministri.
2. Ministria shqyrton Raportin e VNM-së duke u bazuar në kriteret vijuese:
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
35
2.1. saktësinë e përshkrimit të projektit përfshirë zgjidhjet alternative ashtu si kërkohen;
2.2. saktësinë e identifikimit dhe vlerësimit të ndikimeve në mjedis;
2.3. përshtatshmërinë e masave të ndërmarra për zbutjen e ndikimeve të theksuara negative, përfshirë rehabilitimin
e zonave të ndikuara nga eksplatimi i resurseve natyrore, aktivitetet për menaxhimin e mbeturinave, apo ndonjë
aktiviteti të ngjashëm;
2.4. përshtatshmërinë e skemave të propozuara monitoruese;
2.5. kritere të tjera që konsiderohen të jenë me rëndësi për rrethana të veçanta.
3. Gjatë shqyrtimit të raporteve të VNM, për projektet specifike, Agjencia e Mbrojtjes së Mjedisit e Kosovës , do të
ofroj të gjitha informatat e nevojshme që i ka dhe të cilat janë të nevojshme për atë shqyrtim.
4. Ministria, pasi të ketë shqyrtuar Raportin e VNM-së, duke marr parasysh rezultatet e konsultimeve te mbajtura me
autoritetet mjedisore harton Propozim-Vendimin, të cilin ia prezanton me shkrim aplikuesit.
Neni 19
Shqyrtimi nga ekspertët e jashtëm
1. Për shqyrtimin e raportit të VNM, Ministria sipas nevojës mund të kontraktojë ekspert të jashtëm, të cilët kanë
përvojë të dëshmuar në VNM.
2. Ekspertët e jashtëm paraqesin mendimet e tyre, me shkrim, të cilat i dorëzohen Ministrisë, në afatin e caktuar nga
Ministria.
3. Ekspertët e përfshirë në hartimin e një Raportit të VNM-së nuk mund të marrin pjesë në shqyrtimin e të njëjtit
Raport të VNM-së.
Neni 20
Debat publik për Raportin e VNM
1. Konkludimet dhe rekomandimet kryesore, të përfshira në Raportin e VNM-së, si dhe Propozim-Vendimi për pëlqim
mjedisor i nënshtrohet debatit publik.
2. Plani dhe organizimi i debatit është përgjegjësi e aplikuesit i cili do të:
2.1 përgatitë një plan, i cili do t’i dërgohet Ministrisë për pëlqim, ku caktohet lokacioni, data e debatit publik,
mekanizmat dhe kohën e informimit publik si dhe lokacionet ku ekspozohen Raporti i VNM, përmbledhja jo-
teknike e raportit të VNM dhe propozimi i vendimit. Debati publik nuk mbahet përderisa aplikuesi nuk ka marr
pëlqimin e Ministrisë, me shkrim;
2.2 informojë publikun, nëpërmes mjeteve të informimit, ku përfshihet shpallja më së paku në një gazetë ditore,
për datën, lokacionin, kohën e debatit publik dhe sigurimin e dokumenteve te parapara ne nën-paragrafin 2.1 te
këtij paragrafi;
3. Debati publik mbahet në afat prej njëzet (20) deri tridhjetë (30) ditësh pas informimit të autoriteteve mjedisore dhe
publikut të interesuar.
4. Rregullat e detajuara mbi organizimin e debatit publik dhe për trajtimin e ndonjë informacioni tjetër relevant i cili
ofrohet në dispozicion rregullohet me aktin nënligjor nga Ministria.
Neni 21
Rezultati i shqyrtimit të Raportit të VNM
1. Ministria në afat prej dhjetë (10) ditësh nga dita e mbajtjes së debatit publik, shqyrton vërejtjet dhe mendimet e dala
nga debati publik.
2. Ministria mund të kërkojë nga aplikuesi të ndryshojë ose të plotësoj elemente të caktuara të Raportit të VNM-së, i
cili është dorëzuar.
3. Aplikuesi bënë ndryshimet e kërkuara në përputhje me paragrafin 2. të këtij neni dhe dorëzon Raportin e VNM-së,
të ndryshuar dhe të kompletuar, deri në datën e përcaktuar nga ana e Ministrisë.
4. Nëse aplikuesi nuk vepron sipas kërkesës nga paragrafët 2. dhe 3. i këtij neni, Ministria e ndërpret procedurën e
shqyrtimit.
Neni 22
Vendimi për Pëlqim Mjedisor
1. Rezultatet e konsultimeve dhe informatat e mbledhura në pajtim me dispozitat e këtij ligji, merren në shqyrtim gjatë
marrjes së vendimit për Pëlqim Mjedisor.
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
36
2. Propozim - Vendimi për Pëlqimin Mjedisor përgatitet nga ana e organit përgjegjës të Ministrisë brenda shtatëdhjetë
(70) ditësh nga pranimi i Raportit të VNM-së, duke përjashtuar ndonjë periudhë kohore të përcaktuar në paragrafët
2. dhe 3. të nenit 21 të këtij ligji.
3. Ne afat prej dhjetë (10) ditësh nga prezantimi i Propozim -Vendimit për Pëlqimin Mjedisor, Ministria vendos nëse
lejon ose refuzon Pëlqimin Mjedisor dhe i njofton me shkrim për vendimin e marr, aplikuesin dhe Komunën/ Komunat
në të cilën/cilat do të zbatohet projekti.
4. Pas marrjes së vendimit për lejimin ose refuzimin e Pëlqimit Mjedisor, Ministria informon publikun me vendimin,
përmes një njoftimi lokal dhe e vë në dispozicion për inspektim publik një deklaratë e cila përmban:
4.1. përmbajtjen e vendimit dhe kushtet tjera eventuale te përcaktuara;
4.2. arsyet kryesore dhe elementet mbi të cilat është bazuar vendimi përfshirë edhe nëse është relevante, informatat
lidhur me pjesëmarrjen e publikut;
4.3. një përshkrim, aty ku është e nevojshme, të masave kryesore për shmangien, reduktimin dhe nëse është e
mundur, mënjanimin e ndikimeve të theksuara të dëmshme
4.4. këshillat juridike për mjetet e rregullta për ankimim për vlefshmërinë e vendimit dhe procedurat.
5. Kur ndonjë shtet i prekur është konsultuar në pajtim me nenin 28 të këtij ligji, Ministria informon atë shtet lidhur me
vendimin dhe ia përcjellë informacionin e referuar në nën-paragrafët 4.1, 4.2. dhe 4.3. të këtij neni.
Neni 23
E drejta për ankesë
1. Aplikuesi ka të drejtë të parashtrojë ankesë në Gjykatën kompetente kunder vendimit të ankimuar, në pajtim me
ligjin, brenda tridhjetë (30) ditësh nga data e publikimit të Vendimit për Pëlqimin Mjedisor.
2. Ministria është e obliguar ti vë në dispozicion aplikuesit, dokumentacionin lidhur me procedurën e VNM-së, nëse
është kërkuar me shkrim. Informacioni i kërkuar në këtë mënyrë i vihet në dispozicion brenda tetë (8) ditësh, nga
dita e pranimit të kërkesës.
Neni 24
Qasja në Drejtësi
1. Palët e interesuara që kanë interes të mjaftueshëm për projektin, do të kenë qasje në shqyrtimin e procedurave , para
gjykatës në kundërshtimin apo ligjshmërinë procedurale të vendimeve, akteve ose mos nxjerrjes së aktit që kanë të
bëjnë me pjesëmarrjen e publikut në pajtim me dispozitat e këtij ligji.
2. Për qëllimet e paragrafit 1., të këtij neni, çdo organizatë jo-qeveritare për mbrojtjen e mjedisit që përmbush kërkesat
ligjore sipas legjislacionit ne fuqi, konsiderohet se ka interes të mjaftueshëm.
3. Kërkesat për të kundërshtuar ndonjë vendim, akt ose mos nxjerrje të aktit gjatë procedurës së VNM-së, bëhet pasi të
jetë lëshuar Vendimi për Pëlqimin Mjedisor brenda tridhjetë (30) ditësh, nga dita e pranimit të Vendimit për Pëlqim
Mjedisor. Ankesat e tilla do të bëhen në ministri dhe gjykatën kompetente për të kundërshtuar vendimet
administrative.
4. Pavarësisht nga paragrafi 4. i nenit 22 të këtij ligji, Ministria do të publikoj informacione praktike lidhur me
procedurat e shqyrtimit gjyqësor të paraparë sipas këtij neni dhe duhet ta vë në dispozicion lirshëm, për të rritur më
tej efektshmërinë e këtyre procedurave.
5. Çdo procedurë e tillë duhet të jetë e barabartë, e drejtë, në kohë dhe jo aq e shtrenjtë sa të pengoj ushtrimin e saj.
Neni 25
Ndërprerja e vlefshmërisë së Vendimit për Pëlqim Mjedisor
1. Vlefshmëria e Vendimit për Pëlqim Mjedisor ndërpritet nëse, brenda dy (2) vitesh nga data e pranimit të Vendimit
për Pëlqimin Mjedisor:
1.1. aplikuesi nuk siguron lejen për ndërtim ose aprovimin për realizimin e projektit; ose
1.2. lokacioni ku projekti duhet realizuar nuk është përgatitur e as nuk është nisur ndonjë aktivitetet operativ.
2. Nëse vlefshmëria e Vendimit për Pëlqim Mjedisor është ndërprerë në pajtim me paragrafin 1., të këtij neni.,
aplikuesi ose trashëguesi i tij nuk mund të fillojnë punimet në lokacionin pa aplikuar në Ministri për një Pëlqim
Mjedisor të ri.
Neni 26
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
37
Tërheqja e kërkesës për Pëlqim Mjedisor
1. Aplikuesi, mund të tërheq kërkesën për Pëlqim Mjedisor, në çfarëdo kohe dhe në çfarëdo faze të procesit duke e
njoftuar me shkrim Ministrinë.
2. Kur aplikuesi tërheq kërkesën e tij për Pëlqim Mjedisor, Ministria ndërpret procedurën e shqyrtimit dhe i tërë
dokumentacioni arkivohet dhe dokumentacioni nuk kthehet.
3. Pagesa, në rast të tërheqjes së kërkesës, nuk kthehet.
Neni 27
Bartësi i shpenzimeve
1. Shpenzimet e hartimit të Raportit të VNM-së, të debatit publik, të shqyrtimit dhe këshillimit, i bartë aplikuesi.
2. Shpenzimet e bëra nga Ministria për shqyrtimin e kërkesës, marrjen e vendimit dhe shërbimet tjera të lidhura me
procesin e VNM-së, vlerësohen si tarifë shërbimi.
3. Ministri me akt të veçantë, përcakton vlerën e tarifës nga paragrafi 2. i këtij neni.
4. Aplikuesi paguan tarifën, kur dorëzon kërkesën për shqyrtim. Kërkesa nuk merret në shqyrtim nëse aplikuesi nuk ka
bërë pagesën.
5. Tarifa e paguar është e pakthyeshme, pavarësisht nga fakti nëse kërkesa miratohet ose jo me vendimin përfundimtar.
KREU IV
INFORMIMI, QASJA NË DOKUMENTACION DHE NDIKIMET NDËRKUFITARE
Neni 28
Informimi dhe pjesëmarrja e publikut
1. Ministria, duhet të sigurohet se publiku është informuar për projektin e caktuar përmes së paku një gazete lokale
ditore e cila del në lokalitetin i cili do të jetë i përfshirë nga ndikimi i projektit të planifikuar, si edhe me anë të
mjeteve elektronike të informimit.
2. Publikut të interesuar do t’i jepet mundësia në një fazë të hershme dhe të efektshme për të marrë pjesë në të gjitha
fazat e procedurës së VNM-së, përfshirë procesin e vendimmarrjes.
3. Aranzhimet e detajuara të procedurës së VNM-së, në ofrimin e informatës dhe pjesëmarrjen e publikut të ndikuar
dhe shteteve të ndikuara nga projekti, rregullohen me akt nënligjor sipas paragrafit 4. të nenit 20 të këtij ligji.
Neni 29
Ndikimet ndërkufitare
1. Nëse gjatë shqyrtimit të Raportit të VNM-së, vërtetohet se projekti i propozuar ka gjasa të shkaktojë ndikime të
theksuara negative mjedisore ndërkufitare, atëherë Ministria, e informon shtetin/shtetet fqinjë, brenda afateve të
informimit publik të përcaktuara në paragrafin 3. të nenit 28 të këtij ligji.
2. Shteti/shtetet fqinje ku mund të shfaqen ndikime, mund të japin mendimin dhe komentet e tyre për projektin dhe
mund të përfaqësohen në debate publike në lidhje me projektin.
3. Komentet e shtetit/shteteve në fjalë duhet të merren parasysh gjatë vendimmarrjes në lidhje me Vendimin për
Pëlqim mjedisor. Nëse është e nevojshme për të siguruar efektshmërinë e këtij konsultimi,kufijtë e kohës normale
të cekur në këtë Ligj për administrimin e procedurave relevante të VNM-së mund të zgjaten për ndonjë rast të
veçantë nga ana e Ministrisë në negociata me shtetin/shtetet e prekura.
4. Ministria informon autoritetet mjedisore dhe publikun e interesuar në Republikën e Kosovës, lidhur me informatat
e siguruara nga shtetet e prekura për efektet ndërkufitare të ndonjë projekti të propozuar në pajtim me procedurat
e përcaktuara në paragrafin 4. të nenit 20 dhe në paragrafin 3. të nenit 28 të këtij ligji.
5. Gjatë interpretimit dhe zbatimit të këtij neni, autoritetet relevante bëjnë zbatimin e parimeve të kërkuara sipas
Konventës ESPOO (1991).
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
38
Neni 30
Arkivimi i dokumentacionit
Ministria arkivon tërë dokumentacionin e procedurës së VNM-së. Arkivimi i tij bëhet sipas Ligjit për lëndën arkivore
dhe Arkivat.
Neni 31
Qasja në dokumentacion
1. Ministria është e obliguar që palëve të interesuara dhe publikut t’iu vë në dispozicion dokumentacionin për
procedurën e bërë të VNM-së, në bazë të kërkesës së paraqitur në formë të shkruar, në afat prej tetë ditësh nga dita e
pranimit të kërkesës.
2. Cilido person mund të kërkojë nga Ministria kopje të dokumentacionit ose pjesëve të tij përmes kërkesës me shkrim.
Brenda pesëmbëdhjetë (15) ditëve nga data e pranimit të kërkesës. Ministria ose do të ofrojë informacionin e
kërkuar, ose do t’i përgjigjet me shkrim, personit që ka paraqitur kërkesën. Për këtë shërbim, aplikuesi bën pagesë,
në pajtim me aktin e përcaktuar në paragrafin 3. të nenit 27 të këtij ligji.
3. Ministria nuk vë në dispozicion dokumentacionin i cili është i mbrojtur në bazë të nenit 6 të këtij ligji.
Neni 32
Respektimi i kushteve mjedisore nga Raporti i VNM-së
1. Aplikuesi është i obliguar që ti realizojë masat mbrojtëse, të parapara në Raportin e VNM-së dhe kushtet e caktuara
në Vendimin për Pëlqim Mjedisor.
2. Për projektet që është dhënë Vendimi për Pëlqim mjedisor, Ministria mbikëqyrë se a janë realizuar të gjitha masat
mbrojtëse të parapara në Raportin e VNM-së dhe kushtet e përcaktuara në Vendimin për Pëlqim mjedisor.
3. Ministria anulon me procedurë të rregullt, Vendimin për Pëlqim mjedisor, në rast se vërteton që nuk janë realizuar të
gjitha masat e parapara në Raportin e VNM-së dhe kushtet e përcaktuara në Vendimin për Pëlqim Mjedisor.
KREU V
MBIKËQYRJA
Neni 33
Mbikëqyrja administrative
Mbikëqyrjen administrative për zbatimin e dispozitave të këtij ligji dhe akteve nënligjore të nxjerra nga ky ligj, e bënë
Ministria.
Neni 34
Mbikëqyrja inspektuese
Ministria nëpërmjet inspektoratit të mbrojtjes së mjedisit është përgjegjëse për të gjitha inspektimet e projektit dhe
zbatimit të dispozitave të këtij ligji.
Neni 35
Të drejtat dhe detyrat
1. Në kryerjen e mbikëqyrjes inspective, inspektori i mbrojtjes së mjedisit ka të drejtat dhe detyrat si në vijim.
1.1. të konstatojë se a është plotësuar obligimi i parashtrimit të kërkesës për sigurimin e Pëlqimit Mjedisor për
projektet që kërkojnë Vlerësim të Ndikimit në Mjedis, në pajtim me nenin 7 dhe 8 të këtij ligji.
1.2. në rast se konstatohet se janë shkelur dispozitat e këtij ligji, me qëllim të zbatimit të dispozitave të tij,
inspektori për mbrojtjen e mjedisit është i obliguar që të parashtroi fletëparaqitje pranë organit kompetent për
shkeljen e dispozitave të këtij ligji.
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
39
Neni 36
Autorizimet e inspektorit për mbrojtjen e mjedisit
1. Në kryerjen e punëve të mbikëqyrjes inspektuese, inspektori i mbrojtjes së mjedisit është i autorizuar që:
1.1. të urdhëroj që operatori ta filloj procedurën e VNM-së, brenda afatit prej trigjetë (30) ditëve;
1.2. të ndaloj ekzekutimin e punëve dhe operimin deri sa nuk të pajisjet me Pëlqim Mjedisor, nga Ministria;
1.3. të urdhëroj në përmbushjen e plotë të kushteve dhe zbatimin e masave të përcaktuara në Vendimin për Pëlqim
Mjedisor, të lëshuar nga Ministria;
1.4. të ndaloj kryerjen e aktivitetit të operuesit deri në përmbushjen e plotë të kushteve të përcaktuara në Vendimin
për Pëlqim Mjedisor.
Neni 37
Aktvendimi i inspektori
1. Inspektori do të përpiloj procesverbalin në të cilin futen konstatimet për gjendjen dhe masat e propozuara. Në bazë
të konstatimit Inspektori nxjerr vendim me të cilat ngarkohet personi juridik në përputhje me këtë ligj, për
ndërmarrjen e masave.
2. Kundër aktvendimit të Inspektorit, mund të paraqitet ankesë në Ministri, brenda afatit prej pesëmbëdhjetë (15)
ditësh.
3. Ankesa i parashtrohet, shkallës së dytë, në Ministri, ku duhet të shqyrtohet në afat prej tridhjetë (30) ditësh, nga dita
e pranimit të ankesës.
4. Kundër vendimit të shkallës së dytë, pala e pakënaqur, ka të drejtë të parashtroi padi për kontest administrativ, në
Gjykatën kompetente, në afat prej tridhjetë (30) ditësh, nga dita e pranimit të aktvendimit..
5. Ankesa e paraqitur, kundër aktvendimit të inspektorit, nuk e shtyn ekzekutimin e aktvendimit, përveç nëse nuk është
paraparë ndryshe në aktvendim.
KREU VI
DISPOZITAT NDËSHKUESE
Neni 38
Ndëshkimet për shkeljet e këtij ligji
1. Të gjitha personat të cilët veprojnë në kundërshtim me dispozitat e këtij ligji ose me aktet e nxjerra në bazë të këetij
ligji, do të dënohet për kundërvajtje, dhe atë personi fizik prej njëmijë (1.000) deri pesëmijë (5.000) Euro, ndërsa
personi juridik prej dhjetëmijë (10.000) deri në pesëdhjetëmijë (50.000) Euro, nëse:
1.1. realizimi i projektit të planifikuar është nisur pa kryerjen e VNM-së dhe sigurimin e Vendimit për Pëlqim
Mjedisor sipas paragrafit 1, të nenit 7 të këtij ligji;
1.2. jepen të dhëna, deklarata të pavërteta, falsifikim i dokumenteve ose informata të rreme dhe dezinformuese
gjatë të gjitha fazave të procedures së VNM-së sipas paragrafit 4, të nenit 16 të këtij ligji;
1.3. aplikuesi nuk përmbushë obligimet për masat mbrojtëse, të parapara në Raportin e VNM-së dhe kushtet e
caktuara në Vendimin për Pëlqim Mjedisor sipas paragrafit 1, të nenit 32 të këtij ligji.
2. Hartuesi i raportit të VNM-së, i cili jep të dhëna, deklarata të pavërteta dhe informata të rreme, i merret licenca, për
hartimin e raporteve të VNM-së.
3. Me gjobë prej dhjetëmijë (10,000) deri në gjashtëdhjetëmijë (60,000) Euro, dënohen personat të cilët edhe pas
gjobitjes nga paragrafi 1 i këtij neni nuk kanë përmbushur kushtet nga paragrafi 1, i nenit 7, paragrafi 4, i nenit 16
dhe sipas paragrafit 1, të nenit 32 të këtij ligji.
4. Nëse aplikuesi edhe pas gjobitjes nga paragrafët 1 dhe 2 të këtij neni nuk përmbush kushtet, do të veprohet sipas
paragrafit 3 të nenit 32 të këtij ligji.
KREU VII
DISPOZITAT KALIMTARE
Neni 39
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
40
Aktet nënligjore për zbatimin e këtij ligji do të nxirren në afat prej gjashtë (6) muajsh, nga dita e hyrjes në fuqi të këtij
ligji.
Neni 40
Kërkesat e paraqitura para fillimit të zbatimit të këtij ligji, kryhen në bazë të Ligjit për Mbrojtjen e Mjedisit (Nr. 03/L-
025) dhe Ligjit pët Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis (Nr. 03/L-024).
Neni 41
1. Nga dita e hyrjes në fuqi të këtij Ligji, shfuqizohet Ligji për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis Nr. 03/L-024.
2. Pjesë përbërëse të këtij ligji janë edhe shtojcat prej një (1) deri tre (3).
Neni 42
Ky ligj hyn në fuqi pesëmbëdhjetë (15) ditë pas publikimit në Gazetën Zyrtare të Republikës së Kosovës.
Ligji Nr. 03/L-214
23 shtator 2010
Anëtar i Kryesisë së Kuvendit
Xhavit HALITI
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
41
Republika e Kosovës
Republika Kosovo-Republic of Kosovo
Kuvendi - Skupština – Assembly
Ligji Nr. 03/L-214
PËR VLERËSIMIN E NDIKIMIT NË MJEDIS
SHTOJCA 1
1. Prodhimi dhe përpunimi i metaleve 1. Fabrika për pjekjen ose sinterimin e mineraleve metalike (duke përfshirë mineralet që përmbajnë squfur.
2. Fabrikat për derdhjen e gizës dhe çelikut (bashkimi primar ose sekondar), duke përfshirë derdhjen e
vazhdueshme.
3. Fabrika/fonderi për përpunimin e metaleve të zeza:
3.1. farkëtore me çekanë, energjia e të cilave i kalon pesëdhjetë (50) KJ për çekanë, ndërsa fuqia kalorike e
përdorur i kalon njëzet (20) KW;
3.2. aplikimi i mveshjeve mbrojtëse me metal të përzier me një kapacitet që i kalon një (1) ton të çelikut bruto
në orë;
3.3. fonderi të metaleve të zeza me një kapacitet prodhimi mbi njëqind (100) ton/ditë.
4. Fabrika/fonderi për:
4.1. prodhimin e metaleve me ngjyrë nga mineralet, koncentratet ose lëndët dytësore të proceseve
metalurgjike, kimike, elektronike;
4.2. shkrirjen, përfshirë legurimin, përfshirë produktet e rikuperuara (rafinimi, derdhja në fonderi, etj.) me një
kapacitet shkrirjeje që i kalon një (1) ton në ditë për plumbin dhe kadmiumin ose dhjetë (10) ton në ditë
për të gjitha metalet tjera.
5. Fabrika për trajtim sipërfaqësor të metaleve dhe materialeve plastike duke përdorur një proces elektrolitik ose
kimik në të cilin vëllimi i vaskës për trajtim i kalon dhjetë (10) m3.
6. Impiant për trajtimin sipërfaqësor të substancave, objekteve ose prodhimeve, që përdorin tretës organik, në
veçanti për mveshje, shtypje, mbiveshje, çyndyrësim, kundër depërtimit të ujit, ngjyrosje, pastrim ose ngjeshje
me një kapacitet më të madh se njëqind (100) ton/vit.
7. Prodhimi dhe përpunimi i legurave nga metalet me ngjyrë që përmbajnë arsen, merkur dhe plumb me kapacitet
më të lartë se njëmijë (1,000) ton/vit.
2. Industria e mineraleve
8. Fabrika për prodhimin e çimentos në furra rrotulluese (pjekje dhe tharje) me një kapacitet prodhues që i kalon
treqind (300) tonë në ditë për prodhimin e gëlqeres në furra rrotulluese me një kapacitet prodhues që i kalon
tridhjetë (30) tonë në ditë ose në furrnalta të tjera me një kapacitet prodhues që i kalon tridhjetë (30) tonë në
ditë.
9. Fabrika për prodhimin e materialeve me procesin e kalcinimit dhe pjekjes së mineraleve që përmbajnë
elemente toksike si merkur, arsen dhe kadmium.
10. Fabrika për prodhimin e qelqit, përfshirë fibrat e qelqit me një kapacitet shkrirjeje që i kalon dhjetë (10) tonë
në ditë.
11. Fonderi për shkrirjen e substancave minerale, përfshirë prodhimin e fibrave minerale me kapacitet që i kalon
dhjetë (10) tonë në ditë.
12. Fabrika për prodhimin e produkteve të qeramikës me anë të zjarrit e në veçanti tjegulla, tulla, tulla refraktare
dhe porcelanit, me një kapacitet prodhues që i kalon tridhjetë (30) tonë në ditë.
13. Repartet për nxjerrjen e asbestit dhe për përpunimin dhe transformimin e asbestit dhe të prodhimeve që
përmbajnë asbest: për produktet asbest-çimento, me një prodhim vjetor prej më shumë se pesëmijë (5.000) tonë
të prodhimeve finale, për materialet fërkuese, me një prodhim vjetor prej pesëdhjetë (50) tonë të produkteve
finale, dhe për përdorimet tjera të asbestit, sasia e prodhimit e të cilave kalon dyqind (200) tonë në vit.
14. Fabrika për pjekjen dhe sinterimin e mineraleve jometalike me kapacitet të prodhimit që i tejkalon tridhjetë
(30) tonë/ditë.
3. Industria ekstraktuese
Set of Procedures for the Administration of EIA and SEA
42
15. Gurrore dhe miniera të hapura, në sipërfaqe më të madhe se pesë (5) ha, ose nxjerrje të torfës, në sipërfaqe më
të madhe se dhjetë (10) ha ose nxjerrja e më tepër se pesëmbëdhjetëmijë (15.000) ton/vit..
16. Nxjerrja dhe përpunimi (me përjashtim të lëngëzimit dhe gazifikimit ) i qymyrit, I linjitit dhe mineraleve
bitumene me kapacitete më të larta se pesëdhjetëmijë (50.000) tonë në vit.
4. Industria kimike
17. Aktivitete të integruara për prodhimin në shkallë industriale të substancave ose grupeve të substancave të
cekura në nën-paragrafët 17.1 deri në 17.7 me anë të proceseve kimik:
17.1. Për prodhimin e kimikateve organike themelore, si:
17.1.1. hidrokarbure të thjeshta (lineare ose ciklike, të ngopura ose të pangopura, alifatike ose