Vladislav Petković Dis predgovor

8/2/2019 Vladislav Petkovi Dis predgovor

1/8

lIIocJie BHKTopa Mr a cppamzycKH necHHIV1 3acTaJIJ.1

Cy y H e ~ O ~ J . 1 . q J.1HJ1JIO HM ce ,n;a j e yqYfibeHO CBe lliTOCe MOrJIO yqHHJ.1TH; cy MOryirnOCTJ.1 neCHH"!KOra J13-pa3a H c ~ p r r e H e . J1 T a ~ a cy ce jasHJIH B o ~ J i e p H Ma.rrapMe. B o ~ J i e p je y HrOBCKoj B e p c H c p H K a ~ H j H ~ a o HoByc a ~ p : > K H H y Kojy he q J 1 T a o ~ H TeK ~ o ~ H J t i ycneTH ,n;apa3yMejy. MaJiapMe, Malbe ~ a p o B H T H y CTBapH Malhe

B H , n ; y a J i a H o,n; Bo,n;Jiepa, Ma,n;a Ha npBH rrorne,n; M3-rJie,n;a BeoMa opHrHHaJiaH, Tpa:>Kelrn HOBH H3pa3, OTYUIIaoje y xepMeTHKy, KOja fie TeK KaCHHje 6HTJ.1 ~ e H > e H a . Tpe6aJio je ce jaBH P eM6o, ,n;a cacBMM jacHo yKa:m:eHOBe nyTeBe H MOryBHOCTH, na ,n;a n e C H ~ J . 1 YBM,n;e ,n;a j eCBeT noe3Mje 6ecKoHaqaH.

Y CJIHqHOM nOJI02Kajy, Ma,n;a y Ma:I-bY1M pa3MepaMa,6H.Jrn cy y Hac r r e c H ~ H y npBoj ,n;eceTHHH oBora BeKa.M3rJie,n;aJio j e ,n;a cy ,l(yqHfi H P aKHfi ,n;aJIH caBpmeeynoe3Hjy H no o6Ju1KY H no ca.n;p:JKI1H11, Te ,n;a n e c H ~ H M a nOCJie lbHX OCTaje je,n;HHO ,n;a J.1X no,n;pa:>KaBajy rronyTMHJIYTlifHa JoBaHOBMfia J1 ,n;pyrHX enHroHa

Ta ,n;a ce jaBHO Dis J.1 e lhl1M HeKoJIMKO neciD1KaC HOBJ.1M MOryBHOCTHMa H3pa3a. H e 3Hajyfil1 3a Jil1pY1KYBo,n;Jiepa w PcM6oa, OH je y Hamy jo m cKpOMHY KlbJ.1->KeBHOCT y,a.axHyO HOB neCH'YP-!KH 3aHOC. B t10 je KOHreHJ1jaJiaH J.1 y l l ineHrJiepOBOM CMJ1CJiy IbHMa "caBpe-', . 'MeH , Jep Je JKvtBeo y TpeHyTKY Ka;\


2/8

IDTO j e CrryCTHO BeJIOBe C MHOrJ1X "IIOJba CBeCTJ1" J1C MHOrHX B J 1 ~ J 1 K a KOje np e Ibera Haiirn rreCHJ1qH HHCYHacJiyhl1BaJIJ1. Y cpHJI030cPCKOM CMMCJIY, Dis j e MHoroCMeJIHje J13Bpllil10 OHO IllTO cy, ~ o ~ y m e , J1 p y r H np eIbera rrO"t:JHH>aJia, a.1n1 onpe3HJ1j e J1 Malbe O ' t ! e B H ~ H o : Disje Hamy rroe311jy HajcMeJIJ1 je ocJio6aljao T p a ~ H ~ H j a yK O j : ~ 1 M a 6J1 3aMpJia, H ~ a O jo j nOJieT KOjH MOry HMaTJ1

J b Y ~ C K J 1 lJ.YX H CTBapaJiaiiiTBO BaH OKOBa T p a ~ H I J ; H ] e J1cl> opMaJIH3Ma.To j e 6MJia HCTopHj cK a HeMMHOBHOCT. HHr,n;e ce,

J b ~ a , Bmne Hero Kao K O ~ Dis-a, He noTBpljyje MHcao,n;a ~ y x ,n;mue r,n;je xohe", je p je Ha npsH norJie,n; Dis,HelJ.OBOJhHO KlbHJKeBaH H ea CJiafiOM BelliTJ1HOM CTJ1XOBalba, y MaJioj c p e ~ v n r n 6aJIKaHcKe ~ p J K a B i n ~ e , HajMalbe 6110 n p e ~ o ~ p e } j e H 3a cnojy BaJKey yJiory.

2O Cp6HjM ce o6HqHo MHCJIH ,n;a pa}ja paTHHKe HIIOCJIOBHe Jhy ,n;e, aJH1 J];a ce r r e C H ~ J 1 , M H C J I H O ~ Y ! J1 Bl1p;eo

Il;J1 paljajy y 6 p ~ l 1 M a X e p ~ e r o B M H e , EocHe l1 qpHerope. Cp6Hja j e, Me}jyTHM, ,n;aJia B ojHCJiaBa Jt!JIMha,Pa1U1ha, Jla3apenY!ha, Eo}Ky KHe:>KeBHha, E opMcaBaCTaHKOBMha, IlaH,n;ypoaJ-rha H Hl13 ,n;pyrwx C T B a p a J i a ~ a H O C M J i a ~ a HOBJ1X l 1 ~ e j a H 06JIHKa.

TaKBOj apcTH JhYJI;H npima,n;ao j e 11 Di s, Taj qy,n;HMCJia611h y CBaKYI).l;allllheM 2KJ1130Ty, HecpeljeHM 6oeM H H3-JIHIIIHJ1 2KHTeJb y oqHMa MaJiorpaljana.

P oljeH ro ,n;HHe 1880. y 3a6Jiahy Kpaj l:Ja't!Ka Dis jeByKao xpB ea ceJia. 0T au; MY j e ,n;ornao H3 Ta6aHOBau;aKOlJ. K yMaHoaa, no enoj n p M J I ~ M xa o neqaJI6ap, nace J1 OKyfiHO y HOB O cpe,n;MHH IIOnyT MHOrY!X lJ.OCeJbe H:MKa e j yra. Y 3a6Jiatiy OTBOpMo je Mexaey H o:m:emtoce CeJhaHKOM H3 ,n;o6pe eyhe, o,n; B yxoMaHOBHlia, Kojmr je H KHerJ1Iba Jby 6Mu;a. 36or T a ~ a l b e r a cTalba XHrvtjeHe 11 ,n;pyrvrx n pHma y HarrieM Hapo,n;y, o,n; TPHHaecTopo .n;eu;e oBe rropo,n;Hu;e BehKHa je noMpna y paHoM~ e T v t l h C A JIH j e n o p o , n ; H ~ a MITaK ReKaKo TanopHJia,lJ.OK OTaD; HHje rrponao y IIOCJIY M 3arryCTJ10 KOjM je

..MajKa rrocJie o,n;p 2KaJia KaKo je YMeJia J-r 3Harra. 0T y,n;a

8

M O J K ~ a ceTa Dis-ona: oceTJDMB M npepaHo yMaH, e MY't!HHM ~ e T J 1 l b C T B O M , OH j e ~ e J I O r a JKHBOTa HOCHO TparoneTJ1X HeBeceJIJ1X J1 CHpoMaiiiHl1X MJia,n;OCTH, ,n;aHa ny HJ1X naTFhe, 6pJITa H ,n;e"tJHjHX rpo6oaa OKO ce6e. 0T y,n;aH Jby6aB npeMa M a j ~ Kojy je qecTo rroM:mnao H MCTH~ a o Kao y3op. O,n; I:be, 6HcTpe H eHeprJ1qHe epcKe JKeHe,

HacJie,n;Ho Je, no CBOJ n p 1 1 J I ~ H , ,n;ap H3pa3a J1 HaroHCTBapal:ba; OHaj Lust zu fabulieren KojH je TeTe HCTH~ a o KaO CBOje HaCJielje MajKe. IlCJ1XOJI03H TBp,n;e,n;a ce o6M't!HO o,n; MajKe HacJieljyje HHTeJIMreHIJ;Hja, a o,n;O ~ a BOJba H KapaKTep. MoJK,n;a je OTaiJ;, Taj CKpOMHJ1neqaJI6ap e jyra, KojH IDfje yMeo ,n;a ce cHalje y 2KYIBOTYH KOjH je HOCJ10 y lJ.YIIIVI CTpax J1 nOTJ!IIIITeHOCT Oll; TypCKHX 3yJiyMa no I lpemeBy J1 2K erJIHrOBY, OCTaBHO Tpar aY CBOM TYJKHOM CHJIY, HeM OliHOM H HecnpeTHOM 3a cy pOBO TaKMJ1qelbe y JKHBOTy.

CpehoM, MajKa ce cTapa.rra ,n;a ce , n ; e ~ a mKoJiyjy.TaKo je H Dis OTHmao y rJ1MHa3Hjy H cspurno CBHXocaM pa 3pe,n;a, aJIH HMj e y crreo ,n;a no JIOJKH HCIH1T 3peJIOCTJ1. )];Be ro,n;MHe , n ; o ~ H H j e noKyillao je ,n;a TO Y'-H1HHy 3ajeqapy, aJIJ1 Kpaj cse ~ o 6 p e BOJhe HCITHTliffiaqa na,n;eHa MCIIJ1TY M, ,n;a 611 ce yTell.ll1o, o,n;e e lbHMa Ha llHBO.Oc.rro6oljeH BOjHe o6aBe3e 36o r y3aHHX npcvrjy, D is nor r p e n o p npHj aTeJha nocT aj e rroc.rre Tora rrpMnpeMeHHyqHTeJh y ceJiy I lp JIMTH Kpaj 3ajeqapa . Ha,n;ao ce ,n;a li eyqefil1 ,n;eQy 11 caM ce, Haj3a,n;, crrpeMMTH 3a MaTypy HnoJIOJKYt.TM j e. 2K eJieo je ,n;a CBpmH rrpaBa Koja 6J1 My,ITO lberOBOM MHlllJhelby, OCTaBHJia HajBMille BpeMeHa 3aKlbl11KeBHJ1 pa,n; Ka,n; ce Kao rrpaBHHK 6y,n;e Hamao y.n;p2KaBHoj CJJ.yJK6H. AJni Kao HeKa,n;a 'Bypa JaKlliHli. oHrrocJie pa ,n;a y mKOJIH je,n;HHO ,n;ocrreBa ,n;a Hrpa "Ta6JIMha"ea CeJbaiJ;MMa M ,n;a IIOMaJIO IU1I l le CTY!XOBe KOjH cy CBaKaKO 6HJIJ1 Ba2KHMjJ1 O,ZJ; J1CIIJ1Ta. Ilpa3HJ1KOM, IIOKaTKa,n;,o,n;Jia3HO 6J1 y Bapom ce BJ1,ZJ;H e rro3HaHHIJ;Y1Ma , ,n;ay3ajMl1 HeKOJU1KO KlbHra M Aa ce rroc.rre rrpo6,ZJ;J1BeHe HOhHBpaTJ1 y ce.rro Ha rrocao. I lpWia ce ,n;a 6H Tax o, y ,n;pymTsy, CTpalrno ~ e J i y nJiaTy Kojy je TeK rrpl1Ml1o H3OKpyJKHe 6Jiarajae, na 611 rrocJie, no qYfTaB Meceu;, JKJ1-Beo MpruaBJ1X " p e r p a ~ H j a " csojHX ijaKa

9


3/8

3Dis-y je 6p3o . n ; o c a ~ u o JKHBOT Ha ce.ny, y rrorpa

HYPIHOM, 3a6a"tJeHOM M 3aOCTaJIOM ce.rry KOje HHje JIM't!HJIOHa Ma'lBaHcKo J I W I H O HaceJbe H3 BeceJIHHOBlrlieBHXrrpaqa, Hero Ha C y M p a K u Ha KpHBoceK JaKmMheB.,ZJ;pylliTBH IlO IIpHpO):T;J1, IIOMaJIO Beli. ri03HaT 360r CBOrKlbH2KeBHor pa ,n;a, oH ce HeKaKo ,n;oKoTypao y Beorpa,n;,u no r r p e n o p y ~ H ynndieBoj u HeKHX rrpHjaTeJba OKO;a?ieB'IiO'l-a Jl,UCTa IIOCTaO IIHCap-WfeBHJ;p-rap OIIIIITJ1HCKeTpomapHHe . " T y :n10 ce II ITO Mopa IIOBa3,n;aH ,n;a MepHmJbMBe" , rrp11-qao HaM je CHMa I laH,n;ypoBHli, ce:hajyh.Hce TMX rrpBKX p;aHa CBOra II03HaHCTBa ea DiS-OM, Kap;ce je,n;Hor j y.ncKor ,n;,aHa yrro3Hao e l bH M Ha KaJieMer,n;aHy. CBe TO !he!'OBO I I O T ~ a l b e 6J1JIO j e Mal:be pOMaHTH'lHO Hero JiyTalb e P eM60a KOjH 6Jiy,ZJ;M KaO Tpi'OBa"tJKHar eHT rro o6aJiaMa IJ:pseHora Mapa H no ropaMa ETHOID1je. Di s 3aTJ1M .LKJ1BM HM o,n; qera: o,n; KopeKTypa H capa,n;lhe IIO ,ZJ;HeBID1M JH1CTOBMMa; O,D; He3HaiD1X J1 HeBHlje- HJ1X IIOCJIOBa neCHJ1Ka y JeD;HOJ MaJIOJ 3eMJbJ1 y KOJOJ

'-IJ1TaJy Kl bHI'e CaMO OHH KO)J1 J1X IIJ1J.I.IY.AJ IM Taj HeBOJbHl1 1KHBOT ,n;onyil lTa MY ,n;oBOJbHO

,n;oKO.nHu;e, TaKo noTpe6He rreCHJ1KY ,n;a calba M ,n;a noJia--raHO Harr:vnne HeKOJIHKO ;qofipHX CTpocpa 3a I'O,ll;MHY ;ztaHa.Y MMpHOM CeJiy, Ha np OCTOM CTOJIY CeOCKe l l iKOJie, HJIHy yrJiy 6eor pa,n;cxe K a c p a m n ~ e , Dis j e noqeo CBo j 'ly,n;HMBe3 ,n;oTJie HeBHljeHe rroe3Hj e. Ji13Melj y cBoje ,z:r;Ba,n;eceTe uTpH,n;eceTe ro ,n;uHe, OH j e, HacyM:Qe, 6e3 cTy n;uja u c::seCHHX rro,n;pa2KaB alba, s o]jeH yeyTaplbOM MY3HKOM, CTBOpMoJe,D;Hy JIY1pl1KY C .TIJIPIHJ1M l13pa30M J1 Ca ca;:t;pJKJ1HOM II OT-nyHO HOBOM 3a HaC . Ji1 TO y "t.J:acy Ka ,D; cy ea TBp}jasaa K a ~ e M H 3 M a 6 a ~ a H rp"l!Ke BaTpe Ha CBe mTo je M3rJie~ a . n o .n;eKa,n;eHTHo u a c o ~ M j aJIHO. Taj y KJieTH necHHK,le poete maudit, uMao je TOJIJ1KO ja K y HyTaplbM JKHBOT

,n;a Je lVIOI'aO 1\UipHO IIO,n;HeTM IIITO ra He npHMa)y M Henpl'13Hajy, 1i1 mTo ra ea r r o ~ c M e x o M rrpM,n;py2Kyjy ApMaHy,Il;MBaJiy M MMJia,n;uHy HnKO.ID1fiy PacJ1HcKOM . (J1rraK ceoB,n;e Mopa HarJiac:wrH ,!);a J13Meljy D is - oBe H l laH,n;ypoBKheBe .u elJopMe JII ca,n;pJKJ1He YIMa H3BecHe Be3e: I laH,n;y-

lO

po sHll j e Hecy MlbH BO ,n;oHeK.ne y T ~ a o Ha Dis-a, KaoIIITO je rrpMMeTMO Beli. CKepJIHh, a 11 ja KaCHMje yKa3ao).1

Kao H ,n;oqm1je, Dis je M Ta.n;a 6Mo caB ypolbeHy HeKH CBOj yHyTaplbl1 2KHBOT, y CBOje IIOeTCKe BJ13J1je.IberOBHM ,n;pyroBMMa 'IMHHJIO ce Kao ,n;a ce Kpeli.e Kpo3oBa cBeT J1 Kp03 j aBy norryT M e c ~ q a p a . Taj yTJ1caKnojaqaBao je J1 lberoB cTaK.nacT, yKO"t!eH norJie,n; KpaTKOBM,n;a 'lOBeKa H3a ~ B H K ycpe.n;cpeljeH y Hell1TO Il1TOJbYAl1 OKO Ibera Hl1CY BM,n;eJil1.

HernTo KacHuje H>eroB y HyTapihM J1 ocehajHM :>KMBOT rrocTaje jorn 6oraTl1jH. Je,rv-re arrpHJICKe seqepM ro .AHHe 1911, Ha meTaJIY.IJII'l'Y y KHe3 MI1XaJ1JIOBOj y . n ~ 1 1 , r o c r r o ! ) J 1 ~ a CMJ1Jba 'BaxoBYlh, ..n;o:o;HH je YI3,n;aaa'I Muc.n,u,y rro3HaJia ra je e je,n;HOM CBo j oM ,n;py rapMIJ;OM. H arnJiace :1KeHa KaKBa MY npl1CTaje, o6pa3oBaHa u ,n;oBOJhHO036J1JbHa l1 jaKa p;a BO,ll;J1 Kp03 )KJ1B0T n eCHMKa, "TO Be.ITJ1KO ,n;eTe'', y qa cy Ka,n; j e IDeroBe Ha j6oJbe ,n;pyroBe,

KOJH cy MY 3aMelbl1BaJil1 no po.n;uu;y, cy.n;6vrna BO,tJ;HJia Hapa3He CTpaHe: MuJIaHa CMMHlia y .ny,n;HY'IIJ;y H cMpT,J lyxy CMo ,n;Jiaey 11 CaBy I IonoBHlia y cBeT, ,l.(ymaHaIIonoBHha y n oJIJ1TJ1qKe 6op6e, a CHMY I laH.n;ypoBMhaY y HyTpaiii1-bOCT, Ha illKOJICKy KaTep;py J1 y n o p o , n

3a TpeHyTaK yc aMJbeH, D is TOM Jby6aBJbY ,n;o6MjaHaKHa,n;y Behy o,n; ry6l1TKa . " J e,n;Hora ,n;aHa Halje ,n;Ba cBe,n;oKa, H OH J1 HeBeCTa, y OfiJ1qHOM op;eJiy, O,D;OIIIe y ~ p K B y . T y MY p eKO ll e ,n;a Tpe6a M npcTeH. IIoiiiTO HMKO HMo,n; " cBe.n;oKa" HMj e HMao rrpcTeH, OHJti J13Ba,n;Jtime je.n;Hy :>KHIJ;y l13 KJ1III06paHa KOjl1 je HeKO MMaO, CaBJ1We j e,n;aHn p eTeH, H TaKo ce Ta j "t.J:J1H CBpunt." Y arrpMJTY cy ceIT03HaJIJ1, aBrycTa 3BaHJiftiHO BepMJIJti, cenTeM6pa BeHl:!aJUL 2KeHa ' I Y j e 6J1Jia Khl1 TIOCTpa,n;aJIOr 3eMyHCKOrTp rOBqa KO j .H j e paHO yMpO. C Hei ii TO rl1 .M:Ha3J1je J1 TprOBatfKe i l lKOJie, OHa je 6uJia o6pa3oBaHl1ja Hero ruTo cyKa3J.1BaJra lUKOJICKa CBe,n;oqa HCTBa, J1 yMeJia je ,n;a CXBaTHD is - a

BpaK je 6Mo oco6MTO cpehaH. Dis ce H 3 ~ 1 e H J 1 0 : H e y p e , t ~ ; H l 1 l1 6e3BOJbHJ1 6oeM Tpyp;Ho ce ,n;a rrocTaHe cpe-

1 B . CKepJIJ1hes qJiaHaK Jia;)ICnu .M.ooepnu3a.M. y cpncteoj K10UJ ~ C e a 1 t a c T u , IIJ1CIJ;H u KH>J1re (IIpocseTa 1964) v 69-85, u yBOJJ.HH e cejBC. K o a a ~ e B K l i , Ilapxac, 300PHMK nnpJtKe cpncKe n xpBaTcKe, HosuaJI. 1955.

ll


4/8

ljeH rpaljaiD1H. P oijel-he KhepH yqHHH ra jo m cpehlrnjHM.3aTO je ~ O ~ H H j e , y J13rHaHCTBy, IberOB 60JI TOJIHKO Te:>KaK J1 lberoaa qeLKlba 3a KyfioM H TOJIHKO lJ..Y-6oKa H ~ P J h M B a , BJ1ll..OBMTOCTH, Kao ll..a je n p e ~ o c e f i a o CMpT TOr ~ a p O B H T O r J1 rrpeKpaCHOr e T e T a KOje je )'MPJIOHecpefiHJ1M cJiyqaj eM orreKoTHHa:

Ja oneT cal-baM , ,n;Oll iJia MM Khw,J1 ~ ' l H aeJIJ1KTI! : CYHI..\e j e rpeje.AJIJ1 H e Ib OM MaT.w. CpeliHH cMo ca11.f f iy wrpa An ' ce enaTKo eMe e!B 11:rne loto e rn aae KJir1Khe q y ~ n o jaTo:"Beille TaKo cpehHa, YMPJia je 3aTo !"

EpaK ra je BpaTHO ~ P Y i l l T H p y r O B l 1 M a : Cmnt11 Jby6H ~ y p o B M h H M a CTaHYniMpOBahy , JiyKH

J i a K J 1 ,li;yiiiaHY IIonoaHhy, BpyHy KpMIIPIJ1HCKOM YICaBH IIorroaHhy. Cae cy TO 6J1JIJ1 p o B H T M JbYJJ;M, rryHH:>KHBOTa, :Kpaj CBe l 1 j e " KOja J-iM je IIpHIJJ.1CY1-BaHa, eKCTpeMHt1X ITOJIJ1TJ1"Y:KJ1X rJi e,D;MI.llTa, HaCTpaHOCTJ1.D is ce Y1.J J10 Kpaj CMo,n;JiaKe rreca :HKa 1-1 np ocpecopa cpHJT03ocl:>:u j e YI K.l:bJIDKeBHOCTJ1 I IaHAYPOBYifia coIJ;J1ja,rrvrcTul.JKOra aolje ,ZJ;ym aHa llorroa:uha, CJU1Kapa J1JIHKOBHor KPMTJfqapa Caae I IorroaHha, a OHH cy BOJieJIJ.1Dis-a, lberoay 6e3JI06J1BOCT H qeCTJ1TOCT, lberoao npaMa:Ebe Jhy)J;M OHaKBl1X KaKBJ1 cy, C pallll1peHJ1M pyKaMaY CBaKO p;o6a . " 3a "tJeTJpaHrzycxoM ceJiy o,u;pmao Ha Je,n;HOJ cseqa-

- - - . ~ : , y HOCTH 6:ahe 3anaMheH ae caMo 36o r csoje yMeTHHtiKe'spe,n;HOCTM Hero H 36o r npl1TajeHe l1 CJ1JIHe Tyre 3aOTa t;6MHOM.KlbJ1JKeBHl1K HI1Kon a TpajKOBHh , x ojH je HexoapeMe nposeo e H>HM y TOM ceJJy, xa3:Hsao HaM j e J:(a j eDis 3a cse TO speMe , lJ..OK ce 6aa l10 Ha cesepHoj


5/8

II opo,zvr:ql1: j e ycneo ,n; a ce j aBJ1: TeK y j e ceH ro,n;l1:He1916, yKpaTKO, IIO CBJ.iPeiiOM npOIDfcy paTHe :qeH3ype :",l(o6po CaM. IlocJiao CaM HOBa:q. J aBJ1: KaKO CTe TH M,n;e:qa." HenpaKTH"LiaH J1: noBepJbHB, rrpeJia3eh111 y ct>paH:qycKy, o c T a B ~ a n o 3 H a H ~ K Y Ha Kpcpy ,n;a IllaJbe IDeroByrrJiaTy Y Cp6l1:J Y IDerOBOJ nopo,n;H:qM, aJIM ra je rro3HaHHKrrp eBapMo w CKopo cBa rrpMMal:ha 3a,n;p]Kao 3a ce6e.

MoJKe ce pehM ,n;a j e OBa Dis-oBa aeonpe3HOCT 6w31aY3POK IOeroBe cMpTM. Dis ca3Haje 3a npeBapy Ka,n; Haj-3a,n; ,n;o Ibera CTM)Ke KapTa y Kojoj ra JKeHa o6aBelllTaBaocaM Mece:ql1: HMje HJ.1lliTa Ot( Ibera rrpMMHJia. )J,OTJienaTMo II ITO He1.1a r Jiaca o n; Kylie; cal( naTlba nocTaJ eJOill Beli .a Ka,n; Je BM ,n;eo ,n;a My ce 36or IDeroBe rpewKe

nopo,n;Mn;a MyqM l1 ,l(a rJia.l(yje npeKo oronTe Mepe. 3aToo , n ; ~ a x noJia3M M3 pcureycKe 3a Kpcp, ,n;a npoaa}je

,Zl;p)Ka.JU1 HOBa:q, na ,n;a ra ea HeKOJIJ1KO o,n;je,n;HOM llpHMJbeHMX IIJiaTa. rroillJbe CBOjl1Ma. IIocJie;vna lberoBa KapTa, e maJIHJaHcKora rrpMMopja, npe,l( Y K P ~ a B a l b e 3a~ p e p , r ~ a C M MaJIO "t.IY,ll;HO J1 BH,l(OBMTO. ",[{para TlfHKa,Ja ITYTYJeM ,n;aHac. ,ZJ;a ce orrpocTHMo . . . ja 6Mx ce6eKa3HJ10 CMphy lliTO CaM: y OBJ1M llpJ1Jll1KaMa ITOBepoBao,n;pyrMMa."

Taxo ce Dis rreTHaecTora Maja rO.l(l1He 1917. y K p ~ a -Ba Ha 6po r TA'T " 1: .. ~ - ' ~ " Y ~ aJIJ1JY , a Ben cyTpa,l(aH YJYTPO Henpl1-JaTeJbcKa n O , l ( M O p H ~ a MX TopnHJbHpa. Kal( cy ,l(OqHajeMOpHapH J13BYKJIH 113 MOpa IDerOBO TeJio, y O,l(eJiy cy MyHaljea e HaoqapM H APaXMa M no . To je 6MJia BaJb,n;a cBa3eMaJbCKa HMOBHHa rreCHHKOBa.

5Cy,n;eh11 no Dis-OBJ1M necMaMa t:r_ero

, B )'HyTaplbH:>KJ1BOT 6J1o J. e MHoro 3aiDtMJbHBHJH H CJIOJKeHHjH o,n;cnoJballi1Dera. K at( ce jo m KMa Ha YMY ,n;a cpnc101 n H c a ~ 06J1""IHO H3pa3J1 Y CBOM CTBapaJDy CaMO MaJIH ,n;eo CBOjeyMeTHH"t.IKe JIJ1l..J:HOCTJ1: J1 OHOra IllTO 6J1 y ITOrO,n;HHjHMn.I:>MJIJ'!KaMa Morao ~ a T 1 1 , ce MOJKe pehM ,n;a jeDis-oBo ,n;eJio o,z:tieK ,n;y6oKo r M CJIOJKeHor necHJ1qj{or,n;apa.

14

IheroBa ocHOBHa, rJiaBHa 36MpKa rrecaMa Kojy je oCBOM TpolliKY o6 j aBHO 1911. rO,l(Ji!He He MO ryi=u1 ,n;a HaljeM3,D;aBaqa, HOCM, no -r.ry,n;Hoj KOMHIJ;M,[(eH:qirrjM, Ha3viB YTon-.!be'1ie iJywe .

CKepJivth je o,n;Max, Ha npBvt norJie,l(, Hal..J:eJIHO ocy,n;Mo Klbvtry. OHa j e 3a Ibera 6:viJia acoi.tYij aJIHa, 6oJiecHa,aMopaJIHa. OH j e MHC JI.Ho .n;a ce Ham necHHK npeHeMa::m:eM ,n;a HMje HCKpeH ,n;oro,J; neBa o 6J.13apHHM H npecl>HlbeHHM ocefiaH>l1Ma y "t:Jacy Ka ,IJ; MaJIM "tJOBeK y HaC HeMaID1 qecTMTe nocTeJbe, w K a ~ ap 6aHaCKJ1 ar a Ha Kocoayj om spnn1 rrpaBo npBe HOBH. OH j e y Dis-OBHM necMaMaonaJKao caMo pe3HrHa:qHjy, a HJI!je yMeo ,l(a BH ,ZV1 ylbHMa oHaj BeJIHKH H,n;eaJIHCTH"tJKH 3aHoc KOjH je Dis-oBnecHMH3aM, Kao H y lberoll la, np eT Bapao y onTvtMM3aM,pa3)'Me ce OTITHMJ13aM y T p a H c ~ e H , n ; e H T H O M CMHCJIY. OH j ey npBoj neeMM Ha "t:JeJiy 36HpKe, y Ta.M.1iU1JsU, cxBaTMOcaMo Dis oBa :>Kl1BOT Ha3HBa "TY)KHOM KOJieBKOM"H T a M ~ OM, O l( KOje Tpe6a O,l(BpaTlfTJ1 O"tJJ1, He 6opehJ1ce 3a OOJbHTax Ha 3eMJbl1, a HHje npH3Haaao Bpe,I:UiOCTDis-OBOM H,rteaJIH3MY H calbapcTBY KOjH HHCY HH y KojeM cJiyqajy 6HJIH 6ecMHCJieHJ1. CKepJIJdiea npmra3YTOnJbe'H.UX oywa, npe3pHB H Kpaja HenOBOJbaH,Tpe6a npo'IHTaTH He 3aTO WTO je yBepJbHB, Hero 3&TOm To j e norpewaH.

Y Dis-oBoj 36HpqM "BaJba aM,n;eTH je,l(aH HapoqwrH. , . . .noJaB . . . ; OHa Je "nocJie,l(lbH H HaJropH H3pa3 Je;!lHOrKlbH:>KeBHOr llOKpeTa 6e3 CMHCJia J1 6e3 O C H O B ~ u ; e " . . .OHa "o 3Haqaaa napoKCJ.13aM Jrt 6e,n;aH Kpaj Harne ,,n;eKa ) : l e ~ e ' , Koja je roToBo np e YMPJia vt HO IIITO ce po):lMJia",

TaKo je CKepJIHh npeKo KOJieHa H3pexao npecyJ{y.,I(a je , Me})yrHM, MaJio ;zy6Jbe ymao y aHaJIH3Y Dis-oBHXCT.KXOBa, H CKepJIHh, Ma):la HajJKemhH TI03HTHBHCT OBOra ~ o 6 a , Mopao 6J.1 y B ~ e T H ce y Dis-oBKM neCMaMaJIOfH"'UIO J1 CHCTeMaTCKH npHIIpeMa je,n;aH nOrJie,n; Ha CBeTH Ha "'OBeKoBy y JIor y y FbeMy. CKepJIHh, ceM rora, HHj ey3eo y o63Hp RH H e n o B O J b i - ! ~ npHJIKKe 3a Cp6njy H cpnCKH H a p o ~ Koje cy no"'eTKOM oBora BeKa J13a3HBaJie necHMHCTH'IKa paCllOJIOlKelba KaKaa ce jaBJbajy y CTHXOBHMallaa,n;ypoaHha 11 Dis-a. CKepJIHh IDtje orra3HO aeh yrrpBoj necMH, y T a & ' H . u ~ u , Dis noxa3yje ):la Hnje ~ e K a -

15


6/8

.n;eHT J1 r H J 1 K 6eCMJ1CJieHOCTJ1 BaCMOHCKOra JKMBOTa:Kao CTapa Tajna ja noqex 1KHBHM,

ocehaM ce6e y n o r n e ~ y TPaBaJ1 HOfiH, H B O ~ a ; H CJiynJaM 6HfieJ1 ~ Y X MOj y CBeMy KaKO MOhHO CnaaaK'o j e ~ H H a necMa, j e ~ m ~ o OTKpHhe . . .

AJIM AO TaKaor cTaaa He AOJia3H ce OAMax. I IecH H ~ K a 36HpKa HHje J.13Jiara1-be j e ~ H o r cpeljeHor J.1 3a ap meHor QJHJI030cpCKOr CJ.1CTeMa, Hero je TO ~ e B H H K neCHHKOBJ1X ocefiaJDa H MHCJIH O CBeTy, 2KHBOTY J.1 lJOBeKy y l:beMY. I (eJia CKaJia J.1 e B O J I Y ~ H j a neCIDfKOBOrITPOAl1pal:ba y CymTHHy Ca3Ha1-ba MOpa, aKO je HCKpeH,6HTYI H3paJKeHa y noe3HjH 1-beroaoj. heMo H yD is -OBYIM necMaMa Bal1fiJ.1 Ha CTMXOBe KOjH noce6Ho noCMaTp aHH, 6e3 ae3a ea CBl1Ma Ib eroaJOt necMaMa, MoryM3a3BaTH c y ~ y He caMo no3HTMBl1CTa, Hero H H ~ e a -JIHCTa:

Di s

o ~ 1 1 r CaM caojy PYKY e o6apaqa Bel.{Ha MpaKa,H eMa CMJ1CJia peMeTJ!ITM 6eCMJfCJieHOCT y CBOM TOKy ;

pol}eFba cn peMHa CTOjH, Mene l..JeKa MO j a paKa,)J:a CBe liiTO ~ 1 M a M y 1 1 1 I y y f i O K y . K ao CBaKM 't.JOBeK, 't.JOBeK KOjH MHCJIH, H

Je Mopao KMaTH TpeHyTKe H pacnoJIO]Kei-ba x a ~ ceITHTaO JIK BaCHOHa Te't.Je TIO HeKOM CMHCJiy H RMJfMa ~ H J b a lh eroaa Mdu .n.a ~ a H je HajT11IDP!Hl1jHX

Te MAHJia o qo6aH't.JeTy Koje cnaBa xpajo6ane peKe, y cp rzy npnp oAe l1 ycpe,.q l:beHn x pacKonn1M JienoTa. Ha je,.qHoM, nJbycay,

16

A qo6aw:re a o ~ a HOCH 6e3 Tanaca.

H e6o ~ a , an' n oMohH He 3Ha ~ a T H . A 36o r r pex a WTO ) "U1Hl1 p eKa MCTa,y ~ e CMja Kao u npe : TOnJio, 6naro;

nax o ra3J1 npeKo JIJ1CTa;Oa qe n acy, u BOAa ce TaKo 6JIMcTa . . .

,

IIecHHK 3aKJh)"!Yje Aa paBHOAynrna npeMa qoaeliHjeM ja,zzy l i p J q > o ~ a MJIH Bor, ~ O B O J b H M caMH ce6M, npo~ J K y j y TOK 36J1Ba1Da KOje HKKaAa HefieMO pa3yMeTH.AJIJ1 y lberoBHM JLy6aBHHM rrecMaMa cTaB rrpeMa lKMaory oceTHO ce Me ba:

J om HMaMo cHare ce neno cBHBa,IloKpeTa 3a manaT H n o J b ~ a rnac,M CTPaCTH, y Kojoj 3arpJbaj n o ~ u m a .

Jby6aa, He caMo npeMa JKeHY.t, Hero JLy6as Koja caeo6yXBaTa H o6y3HMa, jasJba ce y HeKOJIHKO Dis-oBHXnecaMa Kao cMHcao H ~ l 1 J b caeTa, xa o noKpeTa"', CTBapaJiaq J.1 06HOBHJial.{ BaCMOHCKOra 36HBaiDa.Y caojoj qyseHoj, Haj6oJboj rrecMH M o x a cnaaa,Ha HOB HaliHH, pe't.JfUfKOM H o r a BJiejKa, Di s OIIJ1cyjeOHaj TpeeyTaK K a ~ ce Jby 6aB npeMa JKeirn, HaroH 3aCa3HaJbeM H BaCHOHCKO OCefialbe CTanajy y H O ; TpeHYTaK KOjH cy APYrl1M aaqHHoM H3pa3HJIH ,ll;aHTe, illeJie,Jla3ap KocTHh. ,ll;aHamlbeM qoBeKy Di s TO jacHo Ka:>Ke:

AJIH CJIYTHM, a CJIYTHTM j orn j e;zzyrno 3HaM.J a caA CJIYTHM 3a Te Ol..Jl1, cy 6arn OHel iT O Me " t . J no :>KHBOTY BO,l\e H ro ue:Y CHy ~ o } ) Me BU,l\e WTa Jll1 p af\ l1M CaM.

6I1oe3Mja, Kao l1 caM :>KHBOT, caa j e y Kone6a1Dy H

HeMHpy ; neCH J1Ka He MO]Ke ce Tpa1KHTJ.1 HeTIOKOJie6-JbJ1B, y cKJialjeH cTaB Hay l.iiD1Ka. ,ll;a 611 6J1Jio 3aapweHo,J1HTerpaJIHO, J1 6H H'3pa3HJIO j eAaH DOTTIYH H JIOrl1'iaHCTaB, CTBapalb e neCHHKOBO Tpe6aJIO 6H Tpaje 6apKOJIJ1KO HOpMaJiaH 't.JOBeKOB )IG{BOT. Ha JKaJIOCT, arsl onga, v it a brevis, Hapo't.JMTO vita poetae: Dis-os JKHBOT6110 j e KpaTaK, lb erOB n eCHHl.JKH p a ~ TeK y TpaJKelbyY13pa3a, na je pa3yMJbHBO mTO je Fherosa noe311ja oCTaJia

o a p m e H a Kao mTo ce 3aycTaBHO l1 lberoa JKlffiOT HaITOJIOBKHJ1 yo6H'lajeH ora TOKa. AJ i l1 rrpeMa OHOMe IDTO

17


7/8

Je ,n;ao, MOJKe ce 3aKJbY't!HTH noeHTa He 6H 6HJiaHM ,n;eKa,n;eHTHa HH acorzyrj aJIHa.

l1cTJ1Ha, y T p e H y ~ K M a npKoca, Dis je BOJieo ,n;apa3,n;paJKJ.1 K P K T M ~ a p e csora A06a. Y Pa3y&Jbuaoj nec&uOH neaa:

He MaJ1M HHat.Ie 3a lKKBOT H 6pHreHapo):(a 11 JbYAH, 3a n p ~ e pa3He .

Ba.rrn:M o6naK, ~ e h e , K a ~ qaeTa H BeBe,An ' IrnKaxo Jby):(e wTo ponhy H mm.ITe:I I I o ):'(Pyrora 6on11, He 6oJIH 11 MeHe;Me ae Tyi}l1 j a):(H HJntano a e TMI.I.ITe.

To je 6HJIO rpy6o pe"tleHo, 11 MHOro npKOCHHje Hero,Ha npHMep, y )l;ytU1i'ieBHM CTHXOBHMa, Te je npHpO,D;HOWTo je Dis H3a3nao rHeB cJio6o,n;apa, aJil1 oa y necMy HefiH Tpe6aJIO HHKaKO CXBaTHTM Kao HeKy K O H a n z y ,n;eKJia-p ~ H j y . MMa y Ibera ,n;pyrHX n 60JbHX necaMa KojeMHoro yaepJbHBHje, ,n;pyKt:Dtje H npaBJ1JIHJ1:je, Ka3yjy lberoae HCTKHCKe CTaBOBe. Y neCMH Hawu Oa'H.U Koja jeHecyMI:hMBo y Harnoj noe3HjH HajcaamHMjH npoTecT npoTJ1B HeBaJ:DaJICTBa Jby,n;H H enoxe, Di s H3paJKaBa npe3HpnpeMa ID1rMejJ1Ma H noxaapel:baqH:Ma 6e3 H,n;eana Ha'tfeJiy APYIIITBa Iberoaa apeMeHa:

18

Pa3Blino ce I..{PBO apeMe o n ~ a l b a , Ha6yjao WJbaM H pa3BpaT H nopoq:H,IToAJ4r'o -ee TPYID1 3 ~ a x n p c m ~ a a , a , YMp.TrH cy CBJ1 xepojM M n p o p O ~ J 1 .

IToxpa):(eHJ.i csu xpaMOBH 11 h H B o T ~ l1CMej aae cae BPJIJ1He M nomTelbe,IloBJ11KelU1 CBJ1 rpo60BJ1 J1 JKJ1BOTH,YnpJbaao 11 oneno H KPWTelbe.

.. . . .Caojy MyJU>OCT pacTO'DICMo Ha H36ope,Csojy xpa6pocT Ha no):(aane H o 6 e ~ e ,

By,zzyhHOCTM 3aTpoBaCMo cae M3Bope,A nopa3e np orJiaCJ1CMO 3a n o 6 e ~ e .

I I o : \ 1 l ) ~ a npMTMCHYJia aarue ):(aHe,He a ~ H ce ja,n;Ha Hama seMJba xy):(a,An ' Ka):( noJKap no):(yxBaTM Ha cae cTpaHeK y ~ a h eMo o):( CBeT.TIOCTH H OJ:\ c y ~ a ? !

7OBa HCKpeHa necMa J:\OKa3 je Aa je Di s ocehao Tyfje60JIOBe, M ):\a cy ra OIDUTM j a,n;H l1 Te KaKO TIDIITaJUL

YocTaJioM, orrryJK6y Aa je a c o ~ j a J i a H , Dis he Haj6oJbeorroBprHyTYI cnojoM 36MpKoM Mu "ie?KpTae, caMonpero pa H naTlbe;Di s je TO oceTHO H S13pa3MO y CBOjl1M naTpMOTCKMM CTH-XOBJ1Ma. Y 3 6 H p ~ H aMa, ,n;o,n;yme, H cJia6HjMx necaMa,Il11CaHHX Ha 6p3y pyKy. TaKBe cy necMe, Ha npHMep,OHa Ca Ky.M.auoaa uJIH Y30ax ea P.ynaaa, HaMel:beH,u;eqjeM JU1CTy, aJIJ1 HX J1Ma HeKOJIMKO KOje He ycTyrrajyPOJ:\OJby6HBKM CTKXOBMMa I laH,u;ypOBKha M OCTaJIMX Fbe-roamc ~ p y r o B a . "Moj e cpehHe OiM Hapo,u;y ce ,ZJ;HBe",neBa Dis y je,IUioj, a y ,n;pyroj Ka3yje 6oJI, mTo "o Ba j:>K:Ji?:BOT npOCTYl" HHje "crryCTHO y 6op6y TaJiaca". 0IITHMl13aM H Bepa y Hapo)l;, Koje je CKepmrli y3a.rryA Tpa:>KHO y npsoj 3 6 H p ~ H , y ]J;pyroj 3 6 M p ~ Y I jaBJbajy ceCBaKH ~ a c y Ma!be npecpl1ibeHHM, aJIH l1CKPeHJ1M CTH-XOBHMa:

Kpo3 Mojy ~ Y i l l Y , npeKo cTpaxa, paBa,IIpo}je no6e):(a, aepa, HOBM s p a ~ J ! l , OcMex H J I J . 1 ~ e 3ope ,n;o6por ):(aHa,J1 npOCTo ~ e ; c e J b ~ , c e J b a ~ H !

Ta Bepa y Hapo,u; He HaiiymTa ra HY1 Ka,u; CBOjHM BM,D;OBHTMM Oq}.[Ma rrpomrqe y 6y,n;ylrnocT, ocehajyl in

19


8/8

Je3HBy ca6nacT KaKo nponacT nneTe3a H a p o ~ mTo je JO caora C T P a ~ a l b a IlO,l{Hr'Ka H 3aBpmaaa y3BHKOM: "J a 3HaM CHJianpoJia3Ha he 6wrH."

Hnax ce ~ y r a 36HpKa M u "ieKa.M.o ~ a p a He MOJKey n o p e ~ H T J ! I e YTOnJbeUU.M, aywa.M.a. IlHCaHa H a r J I O ~ 3a~ e o H a p o ~ , a He 3a YJKH Kpyr ecTerra H Jby6:wTeJba KJDH:>KeBHOCTJ!I, OBa 36HpKa p O ~ O J b y 6 H B H X necaMa HeMa HJ1p e ~ a HH ~ y 6 0 K e CKaJie pa3HOJIHKHX, aJIH ~ y 6 o K H X ocehalba J13 YTOnJbe'H.UX oywa. Dis he ce TOM petiHHKYH ocefialbJ-rMa npH6JIM1KHTH MHoro BJ1llle y nocJieWblf.l'tinecMaMa HCIIeBaHHM y K3l'HaHCTBY.

8IberoB xapaKTepMCTJ.{t{aH Ha'tnfH neaaH>a, Taj q y ~ H J . i

Ji1 3a MHOre T a ~ a l b e q J 1 T a O ~ e HejaCHH je3HK, C HOBHM,6M3apHHM cPHrypaMa, Ta ceTHa noe3Hja o , z : w ~ a l b a JKHBOTa, TH MeceqapCKT! a K ~ e H T H , T0.71YfKO H a n a ~ a H J . i H6 a ~ B a H H , 6HJIH cy BaJKaH Dis-oB y11._eo y n e c H ~ 1 1 I I T B Y lb er oBa BpeMeHa. He 3all._OBOJbaH JKHBOTOM, OH j e CTBapao CBeT CHOBa, JI KaO HeKH ll._eMeypr IIOMarao 6o:m:aHCTBy ,n;a CBeT ~ 0 6 H j e CBOje CaBpilleHCTBO H KOHa'IHyJienory. Y TOM CBOM TpaJKelby, OH je HaJia3HO CMHCaO,KOHa'laH qHJb JKKBOTa caor H OITlllTer. 0 T y ~ a y !beroBoj J H p ~ H CeTa HHje H3pa3 neCHMJ.13Ma , Hero TpeayTHOpacnOJIOJKelbe j e ~ H O r y CTBapH T p a H C ~ e H , I { e H T H O I ' OTITHMHCTe. IlocJie lberoma H PaKYtha, KOjH cy y Hac jenHHHY CBOjOj TIOe3HjH ll._aJIH JIOI'H'tffiY eBOJIYI.l;Hjy CBOje MJ1CJIH,Dis j e HaroHCJrn noxymao HOBHM pelflfl1KOM .u;aJiiHTerpaJIHy TIOe3Hjy H OTBOpH BHll._HKe y 6eCKOHa'IHHCBeT neCHH'tJKOra CTBapalba

Il03HaT rrpBO y yCKOM Kpy ry JIH6epaJIHHX O M J I ~ , I J ; H -Hau;a OKO K ' H > U J ~ u eoe.lbe, KOja je J13Jia3HJia 1904.no11._ ype,n;HmiiTBOM CHMe I l a ~ p o B i l l i a a np H xpajyM Dis-oBOM (qeTJ1pH nocJie,lUba 6poja, 19 22, 1905),OH l'O,D;HHe 1903. 06jaBJbyje, IIpBH H ITOCJie,!l;lbH nyT,20

jeAHY necMy y CpncKo...w. K1bUJICesno.M. zJtacnuKl/, aTHM, 011._ ro,I{11He 1904, 3ana:>KeH je noHajBmne y HoaojUCKpU. 0 T a ~ a o6jaBJbyje CBOje Haj60Jbe CTHXOBe Y Il,eJty,3ae3au, 3arpe6aqxoM Caape.M.e'H.uKy, Cpnc1eoj 3acTaau,HeaeJbu, noA n c e y ~ o H H M O M Dis Koje je c p e ~ H > H cJior H3H>eroBa HMeHa a He HMe rpap;a H3 ,Zl;aHTeoBa Ila?CJta,KaKO HeKH MHCJie, HHTH CpiiCKM cpep;I:bOBeKOBHJ1 Ha3HB3a eaponcKH 3 a n a ~ T i p e ~ cMpT OH noqHIDe rrncaTH Hnpo3y Kao ruTo cBeAoqe IDeroBe Bpno 3aHl1MJbHBeTJ1HJ;e Hoh H IIocJte w.ecT ~ o o u H a y 3ae3ou 1912. H pe 'tJWI'YJ H 3 6 y ~ J b l 1 B H paTHH p;orrncH. An H HH ~ e c e T a K l'OJI;J1Ha pa ):(a ITO BeJIHKK.'\1 Kl-bYDKeBHJ1M 't.laCOIIHCHMa, p;eCeT l ' H H a y KOjJ1Ma cy ce 36J1BaJia TpH cyp;60HOCHapaTa, HHCY MY MOrJIH ,u;oHeTH npaao npH3Halbe, HHHje 6HJIO CxepnHheBe noKy,u;e. )l;ornao je 3aTl1M CJIOMp;pJKaae H BeJIMKa KpH3a H ~ j e . H.Hje ce HMano apeMeHa HM pacnono:>KeiDa ltCTpaJKHBaTH ruTa ape,u;H H ruTaHaM ,u;oHocH Dis-oBa H3jaaa:

I loHoaa , eao, j a HaJia3HM ce6eY T I J I O H O M Kpajy CTapo ra He3Halba . . .

AnM a H a c 3acJry re Dis-oBe BM,n;e ce. H oBH MOTHBH,cpJ1rype H peqHHx lberoae JIHpHKe 3HaqHJIH cy npecTaHaKO T a ~ a i l l l b e r a , Tpap;Hll;J10HaJIHOr l1 cPOpMaJIJiiCTH'tJKOt' H3-

pa3a Y1 cTaBa y Harnoj n oe3Hjl1, u CTBapal-ha HOBHX MOryf iHOCTH ITOCJie CaBpllieHCTBa ,Il;yti.HfieBvtX CTHXOBa.

Bo xu o a p K o s a ~ e s u h .

Vladislav Petković Dis predgovor

Documents