UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIANama Pembaca II : DR.SYAMSUL HENDRA BIN MAHMUD Tarikh : MAY 2018 Potong yang tidak berkenaan PEMASANGAN PAPAN TANDA DI JALAN RAYA …

Author’s full name : MAZNI BT MAT ZIN___________

Date of birth : 24 JUN 1987________________

Title : AMALAN TERBAIK UNTUK PEMBINAAN YANG LEBIH

SELAMAT

DARI PERSPEKTIF KONTRAKTOR___________________________

Academic Session : 2 2009/2010_________________

I declare that this thesis is classified as :

I acknowledged that Universiti Teknologi Malaysia reserves the right as follows:

1. The thesis is the property of Universiti Teknologi Malaysia.

2. The Library of Universiti Teknologi Malaysia has the right to make copies

for the purpose of research only.

3. The Library has the right to make copies of the thesis for academic

exchange.

Certifie

d by :

870624-29-5476 EN.ABDUL RAHIM BIN

ABDUL HAMID

Date : 19 APRIL 2010 Date : 19 APRIL 2010

DECLARATION OF THESIS / UNDERGRADUATE PROJECT PAPER AND COPYRIGHT

Author’s full name : YUSNIZA BINTI ZOLKEFLI

Date of birth : 20 JANUARY 1987

Title : PEMASANGAN PAPAN TANDA DI JALAN RAYA YANG TIDAK MENGIKUT

SPESIFIKASI BOLEH MEMBAHAYAKAN PENGGUNA JALAN RAYA DI

SELANGOR

Academic Session : SEM 1 2017/2018

I declare that this thesis is classified as :

I acknowledged that Universiti Teknologi Malaysia reserves the right as follows:

1. The thesis is the property of Universiti Teknologi Malaysia.

2. The Library of Universiti Teknologi Malaysia has the right to make copies for the purpose

of research only.

3. The Library has the right to make copies of the thesis for academic exchange.

Certified by :

SIGNATURE SIGNATURE OF SUPERVISOR

870120-10-5288 Assoc.Prof.Dr. Yahya bin Mohamad Yatim

(NEW IC NO./PASSPORT NO.) NAME OF SUPERVISOR

Date : 13 May 2018 Date : 13 May 2018

NOTES : * If the thesis is CONFIDENTAL or RESTRICTED, please attach with the letter from

the organization with period and reasons for confidentiality or restriction.

CONFIDENTIAL (Contains confidential information under the Official Secret

Act 1972)*

RESTRICTED (Contains restricted information as specified by the

organization where research was done)*

OPEN ACCESS I agree that my thesis to be published as online open

access (full text)

/

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA PSZ 19:16 (Pind. 1/07)

“Saya/Kami* akui bahawa saya/kami* telah membaca laporan ini dan pada pandangan

saya/kami* laporan ini adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan

penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Ukur Bahan”.

Tandatangan : ………………………………………….

Nama Penyelia I : ASSOC.PROF.DR.YAHYA BIN

MOHAMAD YATIM

Tarikh : MAY 2018

Tandatangan : ……………………………………………….

Nama Pembaca II : DR.SYAMSUL HENDRA BIN MAHMUD

Tarikh : MAY 2018

Potong yang tidak berkenaan

PEMASANGAN PAPAN TANDA DI JALAN RAYA YANG TIDAK MENGIKUT

SPESIFIKASI BOLEH MEMBAHAYAKAN PENGGUNA JALAN RAYA DI

SELANGOR

YUSNIZA BINTI ZOLKEFLI

Laporan ini dikemukakan sebagai memenuhi

sebahagian daripada syarat penganugerahan

Ijazah Sarjana Muda Ukur Bahan

Fakulti Alam Bina

Universiti Teknologi Malaysia

MAY 2018

ii

Saya akui laporan ini yang bertajuk “pemasangan papan tanda di jalan raya yang tidak

mengikut spesifikasi boleh membahayakan pengguna jalan raya di Selangor” adalah

hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah saya

jelaskan sumbernya.

Tandatangan : …………………………………

Nama Penulis : YUSNIZA BINTI ZOLKEFLI

Tarikh : MAY 2018

iii

“TERISTIMEWA BUAT ARWAH AYAHANDA & BONDA TERCINTA,

ZOLKEFLI BIN AHMAD & HAJAH RAMLAH BT MOHAMED NOR,

JUGA BUAT SUAMI TERSAYANG MOHD AZIZI BIN MOHD ISA

DAN ANAK–ANAK,

Bantuan, sokongan dan kepercayaan yang diberikan amat dihargai

Serta rakan-rakan seperjuangan…

Sekalung terima kasih buat semua…

Pertolongan kalian tidak mungkin dilupakan…

Semoga ALLAH S.W.T membalas budi kalian.”

iv

PENGHARGAAN

Dengan nama Allah Yang Maha Pemurah lagi Maha Mengasihani.

Syukur kehadrat Allah S.W.T kerana melimpahkan kurnia-Nya, projek ini

dapat disiapkan dalam tempoh yang ditetapkan.

Ucapan setinggi-tinggi terima kasih dan sekalung penghargaan buat Dr. Yahya

bin Mohamad Yatim selaku penyelia projek sarjana muda ini atas sokongan,

bimbingan dan dorongan yang diberikan sepanjang tempoh pelaksanaan projek ini.

Penghargaan dan ucapan terima kasih juga ditujukan kepada kakitangan

Universiti Teknologi Malaysia dan juga pada semua pihak yang menjawab soal selidik

saya ini.

Tidak lupa, setinggi-tinggi terima kasih dan penghargaan kepada rakan-rakan

seperjuangan atas kerjasama dan sokongan yang diberikan. Begitu juga kepada mana-

mana pihak yang turut terlibat sama ada secara langsung dan tidak langsung.

Semoga Allah dapat membalas segala jasa baik kalian pada masa akan datang

untuk terus Berjaya di dunia dan di akhirat.

Wassalam.

v

ABSTRAK

Papan tanda merupakan elemen yang penting dalam struktur jalan. Selain itu

juga ia berfungsi bagi menyampaikan pesanan ringkas dalam bentuk yang mudah

difahami dan digunakan untuk berkomunikasi dengan pengguna jalan raya.

Kemudahan yang disediakan untuk pengguna kadangkala boleh mengundang bahaya

kepada pengguna apabila masalah sistem papan tanda tidak di ambil tindakan segera

oleh pihak yang terlibat. Melalui kajian ini, saya akan mengenal pasti pemasangan

papan tanda yang tidak mengikut spesifikasi yang ditetapkan oleh pihak penguasa dan

cara penambahbaikan bagi mempertingkatkan kualiti sistem papan tanda . Selain itu

juga dapat memberi kemudahan kepada pengguna jalan raya. Pada peringkat

awal,kaedah yang digunakan di dalam kajian ini tertumpu pada perolehan maklumat

dijalankan secara kajian literature dan kemudiannya barulah pendekatan soal selidik,

analisis data dan penghasilan rangkakerja dilaksanakan.

vi

ABSTRACT

Signage is an important element in the road structure. It also serves to deliver

simple messages in a form that is easy to understand and used to communicate with

road users. Facilities provided to users can occasionally invite danger to users when

signage system issues are not taken promptly by the parties involved. Through this

study, I will identify the installation of non-standard signboards designated by the

authorities and how to improve to improve the quality of the signage system. In

addition, it also facilitates road users. In the early stages, the method used in this study

focused on the acquisition of information carried out in a literature review and then the

questionnaire approach, data analysis and framework performance was implemented.

vii

KANDUNGAN

BAB PERKARA HALAMAN

PENGAKUAN ii

DEDIKASI iii

PENGHARGAAN iv

ABSTRAK v

ABSTRACT vi

KANDUNGAN vii

SENARAI JADUAL xiii

SENARAI RAJAH xiv

SENARAI RINGKASAN xvi

SENARAI LAMPIRAN xvii

BAB1 PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan 1

1.2 Tujuan Kajian 3

1.3 Pernyataan Masalah 4

1.4 Persoalan Kajian 5

viii

1.5 Objektif Kajian 5

1.6 Skop Kajian 6

1.7 Kepentingan Kajian 6

1.8 Kaedah Kajian 7

1.8.1 Peringkat Pertama – Kajian Awalan 7

1.8.2 Peringkat Kedua – Kajian Literatur 9

1.8.3 Peringkat Ketiga – Pengumpulan Data 10

1.8.4 Peringkat Keempat – Penganalisaan Data 10

1.8.5 Peringkat Kelima – Hasil kajian dan Cadangan 10

1.9 Cadangan dan Organisasi Bab 11

1.10 Rumusan 12

BAB 2 KAJIAN LITERATUR

2.1 Pengenalan 13

2.2 Jenis-jenis Jalan 14

2.2.1 Definisi Jalan 14

2.2.2 Klasifikasi Jalan 15

2.2.2.1 Lebuhraya (Expressway) 16

ix

2.2.2.2 Jalan Arteri (Arterial Road) 17

2.2.2.3 Jalan Pengumpul (Collector Road) 17

2.2.2.4 Jalan Tempatan (Local Road) 18

2.2.2.5 Jalan Primer (Primary Road) 18

2.2.2.6 Jalan Sekunder (Secondary Road) 19

2.2.2.7 Jalan Kecil (Minor Road) 19

2.3 Jenis-jenis dan Fungsi Papan Tanda Jalan Raya 20

2.3.1 Papan Tanda Peraturan Regulatory Signs 20

2.3.2 Papan Tanda Amaran 21

2.3.3 Papan Tanda Panduan 22

2.3.4 Papan Tanda Arah 23

2.3.5 Papan Tanda Jarak 25

2.3.6 Papan Tanda Keterangan 26

2.3.7 Papan Tanda Nombor Laluan Jalan 27

2.3.8 Papan Tanda Destinasi 36

2.3.9 Papan Tanda Keluar 37

2.3.10 Papan Tanda Sementara 38

2.3.11 Papan Tanda Amaran Bonggol 39

x

2.4 Aspek-Aspek yang perlu dipertimbangkan 40

dalam rekabentuk

2.4.1 Warna 41

2.4.2 Jenis Tulisan dan Saiz Huruf 42

2.4.3 Simbol Papan Tanda 44

2.4.4 Tiang Papan Tanda 44

2.4.5 Jenis Bahan untuk Plat Papan Tanda 45

2.5 Kualiti Papan Tanda yang di Pasang di Jalan Raya 45

2.6 Cara Penambahbaikan Sistem Papan Tanda

2.6.1 Mengadakan ‘roadshow’ Penerangan Sistem 46

Papan Tanda Jalan kepada Jabatan Kerja Raya

2.6.2 Mengadakan Penerangan Sistem Papan Tanda 48

Jalan kepada Majlis Tempatan

2.6.3 Memperkenal Rekabentuk Baru Papan Tanda 49

2.7 Rumusan 50

BAB 3 METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pendahuluan 51

3.2 Rekabentuk Kajian 52

3.3 Peringkat Pengumpulan Data 53

xi

3.3.1 Data Primer 53

3.3.2 Data Sekunder 53

3.4 Analisis Data 54

3.5 Rumusan Bab 56

BAB 4 ANALISIS DATA

4.1 Pengenalan 57

4.2 Kaedah Soal Selidik –

Analisis Bahagian Pertama 58

4.2.1 Jawatan Responden 58

4.2.2 Pengalaman Kerja Responden 59


Analisis Bahagian Kedua 61


Analisis Bahagian Ketiga 62


Analisis Bahagian Keempat 64

4.6 Kaedah pemerhatian 65

4.7 Rumusan 69

xii

BAB 5 KESIMPULAN & CADANGAN

5.1 Pengenalan 70

5.2 Mengenalpasti Ketidakpatuhan Pemasangan

Papan Tanda 71

5.3 Mengenalpasti Cara Penambahbaikan 72

RUJUKAN 73

xiii

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL TAJUK MUKASURAT

2.1 Contoh Indeks Tahap Kekerapan 27

3.1 Contoh Indeks Tahap Kekerapan 55

4.1 Jumlah responden yang telah mengisi maklumat 59

mengikut jawatan

4.2 Pengalaman kerja responden di Jabatan Kerja Raya 60

4.3 Senarai semak ciri-ciri ketidakpatuhan pemasangan 63

Papan tanda.

xiv

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH TAJUK

MUKASURAT

8

1.1 Carta Alir Kajian Pemasangan Papan Tanda di

Jalan Raya yang boleh membahayakan pengguna

jalan raya di negeri Selangor

2.1 Klasifikasi jalan raya 16

2.2 Spesifikasi rekabentuk papan tanda menunjukkan

arahan berhenti

20

2.3 Papan tanda peraturan bukan di jalan raya 21


had laju

22


destinasi

23


arah

24


jarak

25


keterangan

26

2.9 Papan tanda keterangan – papan tanda umum 28

xv

2.10 Papan tanda keterangan – papan tanda perkhidmatan 29

2.11 Papan tanda keterangan – papan tanda perumahan 30

2.12 Papan tanda keterangan – papan tanda bandar/kampung 31

2.13 Papan tanda keterangan – papan tanda pesanan 32

2.14 Papan tanda keterangan – papan tanda pesanan 33

2.15 Papan tanda keterangan – papan tanda bangunan kerajaan

bangunan yang berkaitan 34

2.16 Papan tanda nombor laluan jalan 35

2.17 Papan tanda destinasi 36

2.18 Papan tanda keluar 37

2.19 Papan tanda sementara 38

2.20 Papan tanda amaran bonggol ( mengikut arahan teknik JKR) 39

2.21 Papan tanda amaran bonggol ( berdasarkan kajian pemerhatian) 40

2.22 Warna pada papan tanda mengikut jenis papan tanda 43

4.10 Peratusan berdasarkan jumlah responden yang telah

mengisi maklumat mengikut jawatan 59

4.20 Peratusan pengalaman kerja responden di Jabatan Kerja Raya 60

4.30 Peratusan Indeks Purata Ciri-Ciri Ketidakpatuhan

PemasanganPapan Tanda 61

4.40 Indeks Purata Faktor Yang Menyumbang Kepada Permasalahan

Papan Tanda Jalan Raya. 63

4.50 Indeks Purata Penambahbaikan bagi Mempertingkatkan 64

Kualiti Sistem

xvi

SENARAI RINGKASAN

JKR Jabatan Kerja Raya

xvii

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN TAJUK MUKASURAT

Lampiran A Borang Soal Selidik 75

1

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Isu keselamatan jalan raya tidak seharusnya dipandang remeh kerana setiap hari

kita membaca berita kematian seorang atau lebih akibat kemalangan jalan raya. Jika

dilihat dari ciri keselamatan, ia menjadi tanggungjawab yang utama pemerintah bagi

mengawal keselamatan nyawa rakyatnya.

Secara logiknya peningkatan kadar kecelakaan di musim-musim tersebut dikaitkan

dengan bilangan kenderaan yang banyak bergerak di jalanraya biasa dan lebuhraya.

Ada juga pihak-pihak lain yang mengaitkan masalah ini dengan sikap manusia ketika

menggunakan jalanraya, dan faktor keadaan fizikal jalanraya juga dikatakan

menyumbang kepada kecelakaan yang berlaku. Faktor-faktor ini dengan sendirinya

menunjukkan bahawa kecelakaan di jalanraya adalah disebabkan oleh pelbagai faktor

dan penyelesaiannya sewajarnya memerlukan pelbagai kaedah.

2

Tindakan segera perlu di ambil bagi mengurangkan kadar kecelakaan yang tinggi

berlaku di jalan-jalan tersebut. Jalan yang rosak, berlubang, tidak rata, dan sempit

mestilah dibaiki dan dilebarkan. Beberapa langkah pemuliharaan jalanraya memang

sudah diambil oleh pihak kerajaan seperti meluruskan jalan yang berselekoh

merbahaya, meletakkan papan tanda isyarat merbahaya, memasang lampu di

bahagian-bahagian jalan yang kerap berlaku kemalangan dan sebagainya (Mohd

Yusof Hj.Abdullah, 1999)

lsu dan masalah berkaitan papan tanda jalan juga telah mendapat perhatian

pengurusan tertinggi negara dan dalam Mesyuarat Khas Pemantauan Projek RMKe-9

Bil. 8 pada 17 Mei 2007, Ketua Setiausaha Negara telah meminta Jabatan kaji semula

perletakan papan tanda jalan bagi memudahkan penguna jalan raya dan mulakan

perancangan bagi menggantikan sistem papan tanda jalan/lebuhraya di seluruh negara

daripada penggunaan nama jalan dan jarak kepada penggunaan nama dan nombor

jalan (route number).

Papan Tanda bukan sahaja untuk menunjukkan jalan, malah papan tanda

menceritakan pelbagai maksud. Sebagai perancang bandar, jalan dan lokasi

memainkan peranan penting dalam merancang sesuatu pembangunan. Papan tanda

merupakan salah satu perabot jalan dan komponen sistem jalan yang penting. Fungsi

papan tanda jalan adalah untuk mengawal, memberi amaran dan panduan kepada

pengguna jalan raya. Antara maklumat yang dipaparkan adalah nama tempat,

destinasi, arah, jarak, nombor laluan, amaran bahaya, amaran persimpangan dan lain-

lain. Pemasangan papan tanda jalan dibuat mengikut keperluan undang-undang, fakta

dan kajian.

3

1.2 Tujuan Kajian

Papan tanda merupakan elemen yang penting dalam struktur jalan. Selain itu

juga ia berfungsi bagi menyampaikan pesanan ringkas dalam bentuk yang mudah

difahami dan digunakan untuk berkomunikasi dengan pengguna jalan raya.

Kemudahan yang disediakan untuk pengguna kadangkala boleh mengundang bahaya

kepada pengguna apabila masalah sistem papan tanda tidak di ambil tindakan segera

oleh pihak yang terlibat.

Melalui kajian ini, saya akan mengenal pasti pemasangan papan tanda yang tidak

mengikut spesifikasi yang ditetapkan oleh pihak penguasa dan cara penambahbaikan

bagi mempertingkatkan kualiti sistem papan tanda . Selain itu juga dapat memberi

kemudahan kepada pengguna jalan raya.

Keselamatan jalan raya merupakan satu aspek penting dalam kerja pembinaan

jalan. Pemasangan papan tanda yang tidak mengikut spesifikasi yang ditetapkan boleh

mengundang bahaya pengguna. Pihak berkuasa tempatan, para pemaju atau para

pereka bentuk jalan, semua menginginkan jalan yang selamat, mesra alam serta

mempunyai kualiti audit keselamatan jalan raya yang tinggi .

1.3 Pernyataan Masalah

Berdasarkan Ir.Dr.Safry Kamal Hj Ahamad, Pengarah Cawangan Senggara Fasiliti

Jalan Ibu Pejabat JKR Malaysia (2008). Isu berkaitan dengan papan tanda jalan di

Malaysia telah menjadi salah satu isu yang agak berat dan sering diperkatakan

kebelakangan ini. Ini berikutan dari aduan-aduan yang sering diterima daripada

4

pelbagai pihak termasuk pembesar negara. Sistem papan tanda jalan adalah

merupakan salah satu komponen penting dalam pengurusan rangkaian jalanraya dan

jika tidak dibendung akan menimbulkan kesan yang negatif ke atas pengurusan aset

jalan. Sistem papan tanda jalan yang baik mampu memberi keselesaan dan kemudahan

kepada pengguna jalanraya untuk sampai ke destinasi masing-masing dengan cepat

dan selamat.

Walau bagaimanapun, terdapat beberapa masalah berhubung dengan sistem papan

tanda jalan yang melibatkan perkara-perkara seperti perletakan yang tidak tepat, tidak

mematuhi piawaian, tidak konsisten dalam pemakaian piawaian, piawaian sedia ada

tidak lagi relevan, papan tanda jalan yang tidak mencukupi dari segi bilangan set yang

perlu dipasang dan sebagainya.

Aduan yang biasa di terima adalah papan tanda arah jalan yang diletakkan di

sebalik objek-objek seperti pokok dan tiang lampu. Hal ini akan mengakibatkan

pengguna jalan terlepas pandangan terhadap papan tanda tersebut. Jika tidak pun,

pengguna akan tersalah maklumat akibat tidak dapat melihat papan tanda tersebut

dengan jelas.

Lori yang lalu-lalang juga mungkin akan berdepan masalah apabila terpaksa

mengelak papan tanda yang melebihi had sepatutnya kerana arasnya yang agak

rendah seterusnya memberi risiko nahas jika masuk ke laluan bertentangan. Malah,

ada papan tanda yang telah rosak mungkin disebabkan telah dilanggar oleh kenderaan

berat seperti lori . Jika tidak diperbaiki segera akan menyusahkan pengguna jalan raya

terutama bagi pelancong yang melalui kawasan tersebut kerana mereka tidak biasa

dengan kawasan itu (Sinar Harian, 2014).

5

1.4 Persoalan Kajian

1. Bagaimanakah cara untuk mengenalpasti ciri-ciri ketidakpatuhan pemasangan

papan tanda yang tidak mengikut garis panduan rekabentuk papan tanda dan

aplikasi oleh Jabatan Kerja Raya (JKR) ?

2. Bagaimanakah cara untuk mempertingkatkan kualiti sistem papan tanda ?

1.5 Objektik Kajian

Untuk mencapai matlamat utama kajian ini, beberapa objektif yang ditakrifkan dengan

mudah untuk menganalisis prosedur, pemasangan papan tanda di jalan raya yang

boleh membahayakan pengguna jalan raya . Objektif adalah seperti berikut :

i. Untuk mengenalpasti ciri-ciri ketidakpatuhan pemasangan papan tanda di jalan

raya berdasarkan garis panduan rekabentuk papan tanda dan aplikasi oleh

Jabatan Kerja Raya (JKR).

ii. Untuk mengenalpasti cara penambahbaikan bagi mempertingkatkan kualiti

sistem papan tanda untuk memberi kemudahan kepada pengguna jalan raya.

6

1.6 Skop Kajian

Kajian ini akan tertumpu kepada pemasangan papan tanda jalan raya di negeri

Selangor mengikut jenis jalan seperti di bawah :

1) Jalan Persekutuan

2) Jalan Negeri

1.7 Kepentingan Kajian

Melalui kajian yang dijalankan ini, ianya dapat memberi kepentingan kepada

pengguna jalan raya adalah seperti berikut :

i) Dapat mengurangkan kadar kematian rakyat di Malaysia

Kebanyakkan kemalangan yang berlaku adalah disebabkan papan tanda

yang dipasang tidak mengikut spesifikasi.

ii) Meningkatkan ekonomi negara serta menarik pelancong dari luar negara

Dengan wujudnya masyarakat yang mematuhi papan tanda jalan raya pasti

negara akan lebih selamat dan aman.Dengan ini pelancong dari negara luar pasti

tertarik untuk mengunjungi negara kita sekaligus meningkatkan pendapatan

masyarakat Malaysia dan jumlah pengangguran dapat dikurangkan.

7

iii) Supaya masyarakat menjadi lebih selesa menggunakan jalan raya.

Kelesaan pengguna penting kerana mereka dapat merancang perjalanan

dengan baik dan keselamatan terjamin

1.8 Kaedah Kajian

Pendekatan kajian ini terbahagi kepada lima peringkat seperti di Rajah 1.1 iaitu :

1.8.1 Peringkat Pertama – Kajian Awalan

Peringkat Pertama merupakan peringkat kajian awalan di mana tujuan dan

objektif kajian digariskan dengan terperinci agar kajian yang dilaksanakan dapat

mencapai maksud seperti mana tajuk kajian. Di peringkat ini juga pembentukan skop

dan pendekatan kajian dibuat. Ia bertujuan sebagai panduan dan arah tuju bagi sesuatu

kajian yang akan dilaksanakan.

8

Peringkat 1

Peringkat 2

Peringkat 3

Peringkat 4

Peringkat 5

MENGENALPASTI SKOP

KAJIAN

MENGENALPASTI ISU DAN

OBJEKTIF KAJIAN

KAJIAN LITERATUR

DEFINISI, LATARBELAKANG,

PEMASANGAN PAPAN TANDA

CARA PENAMBAHBAIKAN

BAGI MEMPERTINGKATKAN

KUALITI PAPAN TANDA

PENGUMPULAN DATA

INSTRUMEN

Sumber diperolehi dari garis panduan

rekabentuk dan aplikasi pemasangan

papan tanda, laporan yang diterbitkan,

kajian-kajian yang dilakukan dan lain-lain

dokumen yang diperlukan untuk mencapai

objektif dan persoalan kajian

DOKUMEN

Panduan Rekabentuk dan Aplikasi

Jabatan Kerja Raya ATJ 2E/87

(Pindaan 2011)

Arahan Teknik (Jalan) 2A/85

Laporan-laporan rasmi.

Buku rujukan dan jurnal

Laman web

ANALISIS DAN PENEMUAN MASALAH

Kaedah kaji selidik kualitatif yang berasaskan analisis

pembuktian dan perbezaan pendapat tertentu melalui maklumat

yang diperolehi

Hasil kajian juga merupakan asas kepada pembentukan

cadangan yang dilakukan secara komprehensif dan berkesan

CADANGAN

Menyediakan cadangan yang bersesuaian dan dapat mengatasi

segala masalah yang dinyatakan

Rajah 1.1 : Carta Alir Kajian Pemasangan Papan Tanda Jalan Raya Yang Tidak Mengikut

Spesifikasi Boleh Membahayakan Pengguna di Jalan Raya.

9

1.8.2 Peringkat Kedua – Kajian Literatur

Peringkat Kedua merupakan peringkat kajian teoritikal di mana ianya

memerlukan kajian secara terperinci dan melibatkan pelbagai perkara

berkaitan pemasangan papan tanda di jalan raya mengikut garis berdasarkan

garis panduan rekabentuk papan tanda dan aplikasi oleh Jabatan Kerja Raya

(JKR). Pelbagai aspek akan dikupas di dalam peringkat ini.

Maklumat-maklumat ini diperolehi daripada data-data sekunder seperti

buku – buku rujukan, majalah, sumber elektronik, laporan-laporan rasmi,

jurnal dan sebagainya. Kajian literatur ini adalah penting kepada pengkaji

supaya pengkaji dapat memahami dengan lebih baik terhadap kajian yang

dijalankan. Pemilihan dan pengolahan maklumat juga perlu dilakukan dengan

teliti oleh pengkaji untuk mendapatkan kualiti dan mencapai matlamat kajian

yang ditetapkan.

1.8.3 Peringkat Ketiga – Pengumpulan Data

Pengumpulan data terbahagi kepada dua, iaitu data primer dan

sekunder. Data yang didapati daripada jabatan- jabatan dan agensi berkaitan

adalah penting dalam menentukan tahap kajian dan tahap ketepatan data.

Segala maklumat yang diperolehi daripada soal selidik dan

pemerhatian terhadap papan tanda dapat digunakan sebagai sumber maklumat

utama pada peringkat analisis data. Pengumpulan data-data sekunder pula

diperolehi daripada bahan-bahan ilmiah seperti buku-buku rujukan, laporan

kajian, akhbar, internet dan sebagainya.

10

Pengumpulan data adalah penting kerana data yang tidak lengkap akan

menjejaskan perjalanan kajian sedang dilakukan. Oleh itu, pengumpulan data

hendaklah dilakukan dengan teliti dan berhati-hati supaya analisis yang

dilakukan akan dapat menghasilkan output yang berkesan. Perkara yang

penting perlu diambil kira ialah bagaimana dan dari sumber manakah data

tersebut perlu diambil.

1.8.4 Peringkat keempat – Penganalisaan Data

Dalam peringkat ini, data dan maklumat yang diperolehi akan

dianalisis. Analisis data akan dijalankan dan maklumat yang dianalisis akan

diterjemahkan melalui bentuk rajah, carta dan statistik. Daripada proses

analisis ini, hasil dan penemuan tentang potensi dan halangan akan diperolehi

di mana akan membentuk cadangan terhadap kawasan kajian.

1.8.5 Peringkat kelima – Hasil Kajian Dan Cadangan

Setelah maklumat dianalisis, pada peringkat ini satu cadangan akan

dikemukakan. Ianya akan mengambilkira masalah, matlamat dan objektif

berdasarkan penemuan dan hasil dari analisis yang telah dijalankan. Cadangan

yang dikemukakan adalah berdasarkan isu dan masalah yang wujud di

kawasan kajian .

11

1.9 Cadangan Organisasi Bab

Dalam bab pertama, menjelaskan struktur keseluruhan kajian, yang merangkumi

matlamat, objektif dan skop kajian. Kaedah penyelidikan dan garis panduan umum

untuk kajian ini juga diberikan dalam bab ini .

Di dalam bab kedua, menerangkan tentang jenis-jenis papan tanda di jalanraya, papan

tanda yang mengikut spesifikasi yang telah ditetapkan oleh Jabatan Kerja Raya (JKR),

kualiti papan tanda yang dipasang dan cara penambahbaikan papan tanda.

Di dalam bab ketiga, menerangkan peringkat Metodologi iaitu kaedah pengumpulan

data. Ia meliputi rekabentuk soal selidik , kaedah yang akan digunakan bagi

mendapatkan data dan kaedah analisis data bagi menyiapkan kajian ini.

Bab keempat termasuk analisis kajian dikumpul daripada soal selidik kepada

pengguna jalan raya di Selangor. Penjelasan tentang kajian dapat dinyatakan dan

menentukan samada matlamat dan objektif yang ditentukan tercapai.

Bab terakhir, membincangkan kesimpulan terhadap kajian yang telah dilakukan dan

memberi gambaran mengenai cadangan bagi kajian lanjutan untuk penambahbaikan.

12

1.10 Rumusan

Terdapat beberapa perkara yang perlu diberi perhatian sebelum menjalankan

sesuatu kajian. Perkara pertama adalah mengenal pasti isu dan masalah yang wujud

berkaitan dengan pemasangan papan tanda jalan raya yang boleh membahayakan

pengguna jalan raya di negeri Selangor di mana kajian yang dijalankan adalah

menfokuskan untuk menyelesaikan masalah yang dikenal pasti. Kemudian ialah

pembentukan tujuan, objektif dan skop kajian yang menunjukkan matlamat dan

peringkat-peringkat bagi mencapai matlamat kajian tersebut. Selain itu, ia berperanan

dalam memberi panduan kepada pengkaji agar tidak terpesong daripada tujuan sebenar

kajian tersebut dijalankan. Seterusnya kaedah kajian berperanan dalam menunjukkan

bagaimana sesuatu kajian tersebut dapat dilakukan dengan lebih tepat, cepat, teratur,

efisien dan lain-lain yang dapat memberi petunjuk kepada pengkaji bagi mencapai

tujuan kajian yang dijalankan.

13

BAB 2

KAJIAN LITERATUR

2.1 Pengenalan

Papan tanda merupakan elemen penting dalam struktur jalan raya. Ia melibatkan

sebahagian besar kos pembinaa. Ia mempunyai peranan yang besar kepada pengguna

jalan raya selain daripada keselesaan jalan raya itu sendiri. Papan tanda meliputi berbagai

fungsi termasuk papan tanda pengiklanan, pandu arah, penyampai maklumat atau lain-lain

lagi. Dalam kajian ini perbincangan akan diberikan kepada papan tanda arah terutamanya

yang digunakan oleh PLUS

14

Fungsi papan tanda jalan adalah untuk mengawal, memberi amaran dan panduan

kepada pengguna jalan raya. Antara maklumat yang dipaparkan adalah nama tempat,

destinasi, arah, jarak, nombor laluan, amaran bahaya, amaran persimpangan dan lain-lain.

Prinsip- prinsip asas pemasangan papan tanda jalan ialah :

1) Mudah dilihat oleh pemandu pada kelajuan yang ditetapkan

2) Menarik perhatian pemandu sebagai papan tanda jalan dalam keadaan tertentu

3) Mengandungi maklumat yang diperlukan oleh pemandu

4) Lokasi pemasangan tidak menyebabkan gangguan kepada pandangan dan

keselamatan pemandu

5) Memberi masa yang mencukupi kepada pemandu untuk membuat keputusan

berdasarkan maklumat yang dipaparkan

2.2 Jenis-jenis jalan

2.2.1 Definisi Jalan

Setiap negara di dunia amat memerlukan kepada struktur jalan kerana ia

memainkan peranan yang penting dalam perhubungan di antara satu kawasan ke kawasan

yang lain dan juga ia adalah pemangkin kepada ekonomi setempat. Jalan di Malaysia ada

beberapa jenis jalan yang digunapakai mengikut kesesuaian keadaan tempat iaitu jalan

tanah, jalan batu kelikir, jalan berturap bitumen, jalan konkrit (turapan tegar) .

15

Jalan raya adalah jalur - jalur tanah di atas permukaan bumi yang dibuat oleh

manusia dengan bentuk, ukuran - ukuran dan jenis konstruksinya sehingga dapat

digunakan untuk menyalurkan lalu lintas manusia, haiwan dan kenderaan yang

mengangkut barang dari suatu tempat ke tempat lainnya dengan mudah dan cepat

(Clarkson H.Oglesby,1999).

2.2.2 Klasifikasi Jalan

Jalan raya pada umumnya dapat di klasifikasi kepada dua kumpulan kawasan iaitu

luar Bandar dan Bandar. Jalan dalam kawasan bandar (Urban Road) adalah merujuk

kepada jalan-jalan yang berada di dalam kawasan yang diwartakan sebagai kawasan PBT

atau mana-mana bandar yang mempunyai jumlah penduduk melebihi 10,000 orang, di

mana tertumpunya bangunan-bangunan dan rumah-rumah, dan lazimnya perniagaan

merupakan aktiviti utama.

Jalan Luar Bandar (Rural Road) Mana-mana jalan yang terletaknya di luar

kawalan PBT adalah jalan luar bandar, termasuk jalan-jalan yang menghubungkan Pihak-

pihak Berkuasa Tempatan yang jauhnya melebihi 5km.

Perbezaan dari segi rekabentuk jalan tidak terdapat sebarang perbezaan utama dari

segi prinsip rekabentuk di antara jalan bandar dan luar bandar. Walau bagaimanapun,

jalan bandar adalah merupakan jalan yang sibuk dengan pejalan kaki dan kekerapan untuk

kenderaan berhenti lebih tinggi disebabkan jarak persimpangan yang dekat. Rekabentuk

halaju yang lebih rendah biasa digunapakai di kawasan bandar dan elemen keratan rentas

jalan yang berbeza (cross sectional element) juga digunakan kerana mengambilkira

isipadu trafik serta guna tanah sekitar.

16

Rajah 2.1 Klasifikasi Jalan Raya

(Sumber : Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor)

2.2.2.1 Lebuhraya (Expressway)

Fungsi lebuh raya direka untuk lalu lintas cepat, dengan pintu masuk dan keluar

yang terkawal dan mempunyai jalur pemisah antara lalu lintas di arah yang bertentangan,

dan biasanya dua atau lebih lorong di setiap arah. Merujuk kepada rangkaian jalan

raya utama yang menghubungkan antara beberapa lokasi penting, seperti bandar raya.

Terma lebuh raya boleh jadi berbeza mengikut negara .

Istilah lebuh raya merujuk kepada lebuh raya ekspres (expressway), lebuh raya

kereta (motorway), lebuh raya bebas (freeway) atau apa jua istilah yang membawa

maksud jalan raya kembar berkelajuan tinggi dengan capaian melalui persimpangan

bertingkat sahaja.

http://ms.wikipedia.org/wiki/Jalan_raya

http://ms.wikipedia.org/wiki/Jalan_raya

http://ms.wikipedia.org/wiki/Bandar_raya

http://ms.wikipedia.org/wiki/Jalan_raya_kembar

http://ms.wikipedia.org/wiki/Persimpangan_bertingkat

http://ms.wikipedia.org/wiki/Persimpangan_bertingkat

17

2.2.2.2 Jalan Arteri (Arterial Road)

Jalan arteri merupakan jalan utama yang menghubungkan tempat serta lokasi yang

penting. Jalan arteri telah didefinisikan sebagai jalan yang mempunyai beberapa

persimpangan berlampu isyarat dan jarak antara 2 lampu isyarat biasanya adalah 3 km

atau kurang. Fungsi utamanya adalah untuk menyediakan aliran lalu lintas terus manakala

menyediakan laluan masuk ke kawasan bersebelahan adalah merupakan fungsinya yang

kedua (Highway Capacity Manual 2000). Menurut laporan awal kajian lalu lintas bagi

Malaysia , jalan arteri di Malaysia dikelaskan dalam kategori jalan bandar dan dikawal

selia oleh kerajaan negeri.

2.2.2.3 Jalan Pengumpul (Collector Road)

Jalan pengumpul adalah jalan yang menghubungkan dengan jalan arteri dan juga

dilengkapi dengan akses separa kawalan.

Jika ditinjau dari peranan jalan maka persyaratan yang harus dipenuhi oleh jalan

pengumpul adalah :

1) Had laju yang perlu dipatuhi adalah > 40 km/jam.

2) Lebar badan jalan > 7,0 m.

3) Kapasiti jalan lebih besar atau sama dengan volume lalu lintas.

4) Jalan masuk dibatasi secara efisien dan kapasiti jalan tidak terganggu

18

2.2.2.4 Jalan Tempatan (Local Road)

Jalan yang melayani angkutan setempat dengan ciri-ciri perjalanan jarak dekat,

kecepatan rata-rata rendah, dan jumlah jalan masuk tidak dibatasi. Kebiasaannya jalan

tempatan ini merupakan jalan asas dalam kejiranan .

2.2.2.5 Jalan Primer (Primary Road)

Jalan Primer merupakan rangkaian asas pengangkutan jalan mengikut sistem jalan

raya dalam Malaysia. Fungsi jalan utama adalah sebagai pengantara perjalanan yang

panjang dan perjalanan yang berkelajuan sederhana. Lalu ;intas yang lancar dan

kemudahan kawalan lalulintas disediakan . Selain itu juga jalan utama ini boleh

menghubungkan negeri, daerah atau bandar-bandar utama yang lain.

Jalan Persekutuan atau jalan-jalan utama ini mempunyai satu atau dua lorong dan

berkembang kepada empat lorong di tempat-tempat tertentu di mana terdapat lalu lintas

kenderaan berat . Jalan persekutuan ini adalah di bawah bidang kuasa Kerajaan

Persekutuan Malaysia.

19

2.2.2.6 Jalan Sekunder (Secondary Road)

Jalan negeri, atau jalan-jalan sekunder yang mempunyai satu lorong,

kebanyakannya ditemui di pinggir bandar, di bahagian lama bandar-bandar, dan di

kawasan luar bandar. Had kelajuan adalah 60 hingga 90 Km / h, yang ditunjukkan pada

papan tanda jalan.

Jalan negeri Malaysia dibiayai oleh dan berada di bawah bidang kuasa negeri

masing-masing. Beberapa jalan negeri adalah sama dengan jalan persekutuan, kecuali kod

warna tanda-tanda jalan raya yang berubah dari negeri ke negeri.

2.2.2.7 Jalan Kecil ( Minor Road )

Jalan kecil dapat didefinisikan sebagai rangkaian jalan yang meliputi jalan-jalan

yang menyambung sesebuah kampung kepada jalan luar bandar dan jalan utama.

Biasanya jalan kecil kurang disediakan sistem kawalan trafik dan keselamatan seperti

lampu isyarat dan papan tanda keselamatan. Jalan ini diselenggara oleh pejabat daerah.

20

2.3 Jenis-jenis dan Fungsi Papan Tanda Jalan Raya

2.3.1 Papan Tanda Peraturan Regulatory Signs ( Prohibitive and Mandatory)

1) Papan Tanda Peraturan Trafik

Papan tanda ini untuk mengarahkan pengguna jalan raya mengenai apa

yang mereka perlu atau patut lakukan bagi sesuatu keadaan. Contohnya papan

tanda yang terletak di jalan dan kawasan tempat letak kereta atau papan tanda di

taman awam dan pantai.

Rajah 2.2 Spesifikasi rekabentuk papan tanda menunjukkan arahan berhenti.

21

2) Papan Tanda Peraturan Non-Traffic

Papan tanda jenis ini untuk peraturan-peraturan bukan di jalan raya.

Contohnya bagi kenderaan tanpa pelekat letak kereta akan ditunda dan papan

tanda dilarang merokok untuk kawasan larangan merokok.

Rajah 2.3 Papan tanda peraturan bukan di jalan raya

2.3.2 Papan Tanda Amaran (Warning Signs)

Papan tanda ini digunakan untuk memberi tanda amaran/ bahaya kepada pengguna

jalanraya. Papan tanda ini menggunakan warna yang terang (merah) supaya pengguna

dapat melihat dengan jelas pesanan yang ingin di sampai.

22

Rajah 2.4 Spesifikasi rekabentuk papan tanda menunjukkan had laju

2.3.3 Papan Tanda Panduan ( Guide Signs )

Fungsi papan tanda panduan adalah untuk memberi isyarat awal/ masa yang

mencukupi kepada pemandu untuk masuk ke laluan bersesuaian sebelum tiba di jalan

keluar atau persimpangan. Kedudukan papan tanda ini diletakkan antara 500 hingga 1000

meter sebelum tiba jalan keluar atau persimpangan.

23

Rajah 2.5 Spesifikasi rekabentuk papan tanda menunjukkan destinasi

2.3.4 Papan Tanda Arah ( Direction Signs)

Kedudukan papan tanda arah diletakkan di antara 100 hingga 150 meter sebelum

tiba persimpangan utama atau sebelum persimpangan menuju ke jalan utama. Papan tanda

ini dibina dalam bentuk stack (di mana arrow menunjukkan arah destinasi)

atau map (biasanya digunakan untuk roundabouts dan persimpangan/interchanges yang

kompleks).

24

Rajah 2.6 Spesifikasi rekabentuk papan tanda menunjukkan arah

25

2.3.5 Papan Tanda Jarak ( Distance Signs)

Diletakkan selepas sesuatu persimpangan atau interchange. Kebiasaannya Papan

Tanda Jarak diletakkan di lokasi berikut:

1) 200 meter dari turning roadway atau 150 m selepas acceleration

lane.

2) Di sempadan antara daerah atau 100 meter melepasi sempadan

daerah

3) Setiap jarak 20 kilometer sepanjang jalan.

Rajah 2.7 Spesifikasi rekabentuk papan tanda menunjukkan jarak

26

2.3.6 Papan Tanda Keterangan ( Information Signs)

Fungsi papan tanda keterangan untuk memberitahu pemandu / pengguna jalanraya

sesuatu tempat, perkhidmatan dan kemudahan yang disediakan dan lain-lain. Pesanan

yang disampaikan samada dalam entuk symbol atau perkataan. Kebiasaannya diletakkan

di lokasi papan tanda mengikut keperluan.

Rajah 2.8 Spesifikasi rekabentuk papan tanda menunjukkan keterangan

27

No Jenis Fungsi

1 Papan tanda Umum

Memberi informasi kepada pengguna untuk

perkhidmatan seperti petrol,telefon

2

Papan tanda bagi tempat rekreasi

atau tempat bersejarah

Memberitahu pengguna nama tempat dan arah

untuk ke lokasi tersebut

3

Papan tanda perumahan

Memberitahu pengguna nama dan arah jalan untuk

kawasan perumahan

4

Papan tanda nama sungai

Memberi informasi nama sungai

5

Papan tanda bandar / kampung

Memberi informasi nama bandar/kampung

6

Papan tanda pejabat kerajaan

Memberitahu pengguna nama dan arah bangunan

kerajaan

7

Papan tanda pejabat kerajaan yang

berkaitan

Memberitahu pengguna nama dan arah bangunan

kerajaan yang berkaitan seperti KLIA, Terminal

Bersepadu Selatan

8

Papan tanda pesanan

Memberitahu pengguna dan peringatan seperti ‘

IKUT KIRI JIKA TIDAK MEMOTONG,

KENDERAAN BERAT IKUT KIRI

9

Papan tanda amaran

Memberitahu pengguna amaran keadaan bahaya

Jadual 2.1 Jenis papan tanda menunjukkan keterangan / informasi

28

Rajah 2.9 Papan tanda keterangan – papan tanda umum ( general sign)

29

Rajah 2.10 Papan tanda keterangan – papan tanda perkhidmatan ( service sign) dan

papan tanda rekreasi ( recreation sign)

30

Rajah 2.11 Papan tanda keterangan – papan tanda perumahan ( major housing

estate sign) dan papan tanda nama sungai (river name sign)

31

Rajah 2.12 Papan tanda keterangan – papan tanda nama bandar / kampung

( town/village name sign)

32

Rajah 2.13 Papan tanda keterangan – papan tanda pesanan ( message sign)

33

Rajah 2.14 Papan tanda keterangan – papan tanda amaran ( warning message sign)

34

Rajah 2.15 Papan tanda keterangan – papan tanda bangunan kerajaan ( government

building sign) dan bangunan kerajaan yang berkaitan ( government

related building )

35

2.3.7 Papan Tanda Nombor Laluan Jalan ( Route Number Markers)

Papan tanda nombor laluan jalan digunakan bagi mengenalpasti jalan dan

pengesahan laluan sepanjang jalan. Di dalam negeri, petanda nombor laluan hendaklah

dimulakan dengan abjad seperti yang telah diperuntukkan bagi negeri tertentu. Lokasi

yang sesuai bagi meletakkan nombor laluan adalah seperti berikut :

1) Pada jarak jalan 200m daripada jarak jalan beralih atau 150m pada lorong

pecutan

2) 20 km sepanjang laluan jika ada persimpangan

Rajah 2.16 Spesifikasi rekabentuk papan tanda nombor laluan jalan

36

2.3.8 Papan Tanda Destinasi ( Destination Signs)

Papan tanda destinasi ini dapat membantu pengguna jalan raya untuk memberi

isyarat awal / masa yang mencukupi kepada pemandu untuk masuk ke laluan bersesuaian

sebelum tiba di jalan keluar atau persimpangan. Lokasi pemasangan papan tanda ini

perlulah diletakkan antara 500 hingga 1000 meter sebelum tiba jalan keluar atau

persimpangan.

Susunan ini menandakan destinasi paling atas adalah yang paling jauh dan

destinasi paling bawah merupakan yang paling dekat. Nama lokasi dan semua petunjuk

adalah terhad untuk diletakkan dalam satu papan tanda .

Rajah 2.17 Spesifikasi rekabentuk papan tanda destinasi

37

2.3.9 Papan Tanda Keluar ( Exit Sign)

Papan tanda keluar ini member informasi trafik keluar daripada jalan utama atau

jalan yang lain. Papan tanda keluar ini mestilah lengkap dengan nama tempat dan

mempunyai tanda arah .

Nombor pada papan tanda keluar ini mestilah berada dalam bentuk oktagon

dengan berlatarbelakang biru dan tulisan berwarna putih. Nama tempat mestilah berada

sebelah kanan . Biasanya papan tanda ini diletakkan pada jalan utama persekutuan dan

persimpangan utama mengikut jenis jalan.

Rajah 2.18 Spesifikasi rekabentuk papan tanda keluar ( Exit Sign)

38

2.3.10 Papan Tanda Sementara ( Temporary Sign)

Papan tanda sementara ini memberi amaran kepada pengguna jalan raya. Papan

tanda ini di pasang untuk sesuatu jangka masa sahaja seperti kerja-kerja kecemasan,

pembinaan dan kerja penyelenggaraan.

Papan tanda ini sangat penting diletakkan di kawasan yang betul supaya dapat

mengelakkan kemalangan daripada berlaku. Pengguna jalan raya akan lebih berhati-hati

dan dapat bersedia untuk memperlahankan kenderaan lebih awal apabila lalu di kawasan

tersebut.

Rajah 2.19 Spesifikasi rekabentuk papan tanda sementara ( temporary sign)

39

2.3.11 Papan Tanda Amaran Bonggol ( Hump Ahead Sign)

Papan tanda ini memberi isyarat kepada pengguna terdapat bonggol di hadapan.

Ini penting bagi pengguna jalan raya supaya dapat berhati-hati dan memperlahankan

kenderaan apabila terlihat isyarat papan tanda tersebut. Biasanya papan tanda ini dipasang

di kawasan perumahan , universiti dan kawasan sekolah.

Warna papan tanda ini berwarna kuning pekat pada bahagian belakang dan simbol

berwarna hitam. Terdapat kesalahan dalam arahan teknik JKR ATJ 2E/87 (Pindaan 2011)

iaitu warna pada papan tanda adalah kuning cair, sepatutnya adalah warna kuning pekat.

Simbol adalah putih, sepatutnya symbol sebenar adalah berwarna hitam.

Rajah 2.20 Papan tanda amaran bonggol ( merujuk kepada arahan teknik JKR)

40

Rajah 2.21 Papan tanda amaran bonggol ( berdasarkan kajian pemerhatian)

2.4 Aspek-aspek yang perlu dipertimbangkan dalam rekabentuk papan tanda

Tujuan pemasangan papan tanda adalah membantu pengguna jalan raya supaya

perjalanan ke destinasi yang dituju menjadi mudah dan selamat. Beberapa aspek yang

perlu dipertimbangkan dalam merekabentuk papan tanda di jalan raya .

41

Antaranya ialah :

1) Warna

2) Jenis tulisan dan saiz huruf

3) Simbol pada papan tanda

4) Tiang papan tanda

5) Jenis bahan untuk plat papan tanda

2.4.1 Warna

Warna memainkan peranan penting dalam membezakan sifat satu isyarat lalu

lintas . Papan tanda digunakan sebagai komunikasi secara visual. Pengguna akan

memahami maksud papan tanda tersebut dengan melihat grafik, teks, warna dan bentuk

papan tanda tersebut. Warna bagi setiap jenis papan tanda berbeza seperti dalam rajah

2.22.

Warna merah untuk papan tanda larangan

Warna oren untuk papan tanda kerja-kerja pembinaan /

penyelenggaraan

42

Warna hijau untuk papan tanda memberi maklumat

Warna biru untuk panduan destinasi

Warna kuning pekat bagi papan tanda amaran

2.4.2 Jenis tulisan dan saiz huruf

Huruf pada papan tanda hendaklah jelas dan besar supaya pengguna dapat melihat

pada jarak yang jauh. Jenis tulisan yang digunakan adalah tulisan biasa dan tulisan

narrow . Setiap pesanan yang ditulis pada papan tanda mestilah mudah dibaca dan

difahami oleh pengguna jalan raya.

43

Rajah 2.22 Warna pada papan tanda mengikut jenis papan tanda

Sumber : Guide Signs Design and Application ( Arahan Teknik JKR ATJ 2E/87)

44

2.4.3 Simbol pada papan tanda

Pelbagai simbol pada papan tanda dapat dilihat dan telah diluluskan oleh Jabatan

Kerja Raya (JKR) mengikut undang-undang negara. Dalam perhubungan secara grafik

juga penggunaannya dikatakan begitu berleluasa memandangkan keperluannya yang

begitu tinggi kerana ia adalah satu sistem yang mudah dan cepat difahami dalam

menyampaikan sesuatu maklumat. Walaupun diketahui sistem ini adalah sustu sistem

yang mudah tetapi kita tidak ketahui sejauh manakah keberkesanannya.

2.4.4 Tiang pada papan tanda

Pemasangan papan tanda mestilah menggunakan tiang Hot Dip Galvanised Mild

Steel (HDGMS). Setiap pengeluar tiang jenis ini perlulah menyediakan sijil jaminan

bahan. Kerja mengecat tidak diperlukan pada tiang galvanized steel.

Binaan struktur papan tanda samada sebagai penampang atau tiang penyokong

papan tanda piawai di kebanyakan jalan raya atau lebuh raya utama di Malaysia. Sebagai

contoh, lebih daripada 90% bahan binaan struktur papan tanda terbesar milik PLUS

Berhad iaitu Overhead Gantries dan Butterfly Gantries adalah galvanized steel, dan

konkrit hanya digunakan sebagai penapak atau asas untuk menampung tiang papan tanda.

45

2.4.5 Jenis bahan untuk plat papan tanda

Pada masa ini terdapat 2 jenis teknologi pelekat (sheeting) yang biasa digunakan

dalam menghasilkan papan tanda jalan raya.

1) High intensity prismatic sheeting

2) Wide angle Prismatic sheeting

Teknologi pelakat (sheeting) dalam menghasilkan papan tanda jalan raya

merupakan satu teknologi yang amat penting dan memberi kesan yang amat besar ke

atas pematuhan di jalan raya. Pada masa ini, terdapat perlbagai syarikat dan produk

yang menghasilkan pelekat (sheeting) untuk kegunaan menghasilkan papan tanda

jalan raya.

2.5 Kualiti papan tanda yang di pasang di jalan raya

Sesuatu papan tanda hendaklah cukup menarik untuk menarik perhatian para

pemandu. Kesemua ciri- ciri ini iaitu, saiz, perbezaan, warna, bentuk, susunan, simbol dan

pembalikan cahaya perlu diberikan perhatian dan digabungkan untuk tujuan tersebut.

Disamping itu, papan tanda yang piawai hendaklah dipastikan membawa maksud yang

sama setiap waktu dan dapat memudahkan para pengguna jalan mengecam papan tanda

serta menerima maklumat yang ingin disampaikan.

46

Faktor utama yang perlu dipertimbangkan dalam mereka bentuk sesuatu papan

tanda ialah warna, bentuk, saiz dan tulisan. Warna memainkan peranan penting dalam

membezakan sesuatu papan tanda. Melalui warna pengguna jalan dapat mengagak jenis

amaran yang akan diberikan. Dengan itu, pengguna akan mempersiapkan diri dengan

keadaan yang mungkin akan ditempuhi sebelum sampai pada jarak yang sesuai untuk

membaca maklumat yang disampaikan. Pemilihan bentuk dan saiz serta rangka papan

tanda merupakan faktor yang menarik perhatian pengguna jalan terhadap maklumat yang

akan disampaikan. Jenis tulisan pula adalah mengikut piawaian. Huruf pada papan tanda

lalulintas mestilah jelas dan dimulakan dengan huruf besar dan dari jenis yang telah

ditetapkan. Saiz huruf ini telah diselaraskan oleh pihak berkuasa JKR . Saiz huruf tersebut

bergantung kepada beberapa faktor iaitu piawaian rekabentuk jalan, kategori jalan,

keadaan permukaan jalan, had laju serta jenis kawasan. Kesemua faktor ini diambilkira

dalam mereka bentuk huruf pada papan tanda. Sekiranya saiz huruf yang dipamerkan

lebih besar, maka penggunaa jalan raya dapat melihat pada jarak yang lebih jauh.

2.6 Cara penambahbaikan sistem papan tanda

2.6.1 Mengadakan bengkel penerangan sistem papan tanda jalan kepada Jabatan

Kerja Raya Negeri

Pihak Jabatan Kerja Raya (JKR) berpandangan sebahagian daripada isu dan

masalah yang dihadapi mengenai papan tanda jalan adalah berpunca daripada kurangnya

kefahaman tentang sistem papan tanda jalan itu sendiri. Bagi meningkatkan kefahaman

kakitangan Jabatan Kerja Raya terhadap sistem papan tanda jalan, mereka telah

mengadakan bengkel di semua Jabatan Kerja Raya Negeri. Menerusi bengkel tersebut,

47

mereka juga berpeluang mendapat maklumbalas daripada Jabatan Kerja Raya Negeri

berkaitan kekurangan sistem papan tanda sedia ada, tahap pengetahuan kakitangan, dan

keperluan-keperluan lain seperti latihan dan peruntukan.

Antara maklumbalas JKR Negeri adalah:

1) Kaji semula senarai nama Bandar dalam Arahan Teknik yang dikeluarkan oleh

pihak Jabatan Kerja Raya kerana bilangan bandar telah bertambah dan

kepentingan bandar-bandar ini juga telah berubah.

2) Kaji semula kombinasi warna paparan papan tanda kerana sebahagian kombinasi

tidak begitu jelas

3) Wujudnya piawai untuk paparan papan ‘tanda gantry’ kerana papan tanda jenis ini

semakin banyak digunakan terutamanya di bandar-bandar

4) Besarkan saiz logo nombor laluan kerana saiz sediada agak kecil untuk

memuatkan nombor laluan yang melibatkan 4 hingga 5 huruf/angka.

5) Kod pemasangan pada setiap papan tanda termasuk kedudukan, tarikh

pemasangan, tempoh jaminan dan sebagainya.

6) Perkemaskan polisi untuk memapar nama Jabatan Kerja Raya pada papan tanda.

7) Beri latihan berterusan kepada kakitangan JKR Negeri tentang papan tanda.

48

2.6.2 Mengadakan penerangan sistem papan tanda jalan kepada majlis tempatan

Majlis Tempatan menggunakan Araban Teknik JKR sebagai panduan dalam

melaksana pemasangan papan tanda di kawasan mereka. Oleh kerana situasi dan

keperluan dalam kawasan Majlis Tempatan agak berbeza daripada keperluan di Jalan

Persekutuan atau Jalan Negeri, pibak berkuasa tempatan ti.dak mengikuti panduan Arahan

Teknik sepenuhnya. Keadaan ini menimbulkan kekeliruan di kalangan pengguna jalan

raya kerana prinsip papan tanda yang konsisten tidak diamalkan oleh dua pihak berkuasa

yang berlainan.

Tambah memburukkan lagi keadaan, dua majlis tempatan yang berbeza akan

menggunakan sistem papan tanda yang berbeza. Mereka telah mendapat kerjasama yang

baik daripada Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan (KPKT) dan telah

mengadakan pembentangan kertas kerja mengenai isu dan masalah papan tanda kepada

semua wakil-wakil kerajaan tempatan pada 20 September 2007. Seterusnya, telah

membentangkan isu papan tanda dalam Mesyuarat Majlis Negara Bagi Kerajaan

Tempatan (MNK1) ke-59 yang diadakan pada 2 Oktober 2007. Mcsyuarat ini

dipengerusikan oleh Y .A.B. Timbalan Pc:rdana Menteri Dato' Seri Najib bin Abdul

Razak. Pada mesyuarat tersebut, telah mencadangkan penggunaan nombor laluan di

laluan-laluan utama dalam kawasan majlis tempatan. Rasional cadangan ini adalah bagi

memudahkan pengguna jalan raya mengenalpasti pihak yang mentadbir sesuatu laluan

tersebut. Berlanjutan daripada itu, Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan telah

menyediakan penggunaan kod kawasan majlis di samping nombor laluan bagi setiap

laluan utama di kawasan majlis.

49

2.6.3 Memperkenal rekabentuk baru papan tanda

Arahan Teknik berkaitan papan tanda jalan kini telah berusia lebih 20 tahun.

Da1am tempoh tersebut, berbagai perubahan dan kemajuan telah dicapai baik dari sudut

tekno1ogi kenderaan , rekabentuk jalan dan sistem papan tanda jalan . Sebagai contoh

lebih banyak bandar utama telah dibangunkan, banyak jalan 'single carriageway' telah

bertukar menjadi 'dual carriageway'' kelajuan kereta bertambah, teknologi sheeting lebih

memantul cahaya dan sebagainya. Sehubungan itu, sebahagian daripada piawai papan

tanda sediada perlu dinilai semula agar terus relevan dan setaraf dengan amalan

antarabangsa. Sebagai contoh, terdapat saiz huruf dan nambor 1aluan pada papan tanda

sediada agak kecil dan kini patut dibesarkan lagi sesuai dengan peningkatan kelajuan

kenderaan.

Salah satu sistem papan tanda jalan yang tidak diamalkan untuk Jalan Persekutuan

dan Negeri tetapi biasa diamalkan di negara maju adalah penggunaan nama jalan, nama

dan nombor susur keluar (exit number). Jabatan Kerja Raya telah memperkenal papan

tanda yang memaparkan nama laluan, nama dan nombor susur keluar di sepanjang Laluan

antara Pelabuhan Kelang, Selangor dan Pelabuhan Kuantan, Pahang (tidak termasuk

Lebuhraya Karak dan laluan bertol antara Bandar Klang dan Subang Jaya). Pemaparan

nama dan nombor susur keluar juga diamalkan oleh syarikat konsesi lebuhraya di

Malaysia. Nombor laluan digunapakai secara meluas dan menjadi salah satu panduan

utama ketika membuat perjalanan di luar negara. Bagi menggalakkan pengguna jalan raya

di Malaysia menggunakan nombor laluan sebagai panduan

utama mereka, rekabentuk baru papan tanda telah diperkenalkan yang mempunyai ciri-ciri

berikut :

1) Logo dan nombor laluan yang lebih besar berbanding saiz huruf destinasi.

2) Warna latar logo nombor laluan dari baban 'flourescent yellow'.

50

3) Di samping itu, rekabentuk papan tanda destinasi ( contoh: SIMPANG KE ......

500 m) ditukar menggunakan paparan jenis peta.

Sesunggulmya, penyediaan sistem papan tanda yang berkesan melibatkan pelbagai

pihak dan bermula daripada peringkat perancangan sesuatu projek dan diperkukuh lagi

dalam peringkat rekabentuk, pemasangan dan penyelenggaraan . Da1am.kes-kes tertentu,

pandangan agensi lain perlu diperoleh dalam menentukan maklumat yang perlu

dipaparkan untuk agensi berkenaan. Menyedari hakikat terdapatnya juga kefahaman

banyak pihak tentang peranan mereka dalam memastikan pemasangan papan tanda yang

betul.

2.7 Rumusan

Sesungguhnya, satu pendekatan yang holistik perlu dilakukan bagi menambahbaik

sistem papan tanda jalan di Malaysia. Semua pihak yang terlibat dengan pelaksanaan

papan tanda perlu jelas tentang peranan dan tanggungjawab mereka dalam setiap

peringkat iaitu perancangan, rekabentuk, pemasangan dan penyenggaraan. Proses

pembelajaran yang berterusan perlu diperkukuhkan lagi agar kemahiran tentang sistem

papan tanda jalan berakar umbi . Kaedah yang efektif untuk meningkatkan pengetahuan

orang awam tentang sistem papan tanda jalan patut diperluaskan agar Jabatan

memperoleh maklumbalas yang berkualiti daripada mereka. Pada masa yang sama,

kandungan Arahan Teknik perlu dinaiktaraf agar setanding dengan amalan antarabangsa.

Satu mekanisma komunikasi yang efektif dan proaktif antara pelbagai agensi kerajaan,

bukan kerajaan dan orang awam juga perlu diwujudkan agar dapat memudah proses

maklumbalas dan memperkukuh nilai kesegeraan pelaksanaan sesuatu isu papan tanda.

51

BAB 3

METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pendahuluan

Kajian yang dijalankan ini perlu dirancang untuk mengenalpasti kaedah-

kaedah bagi pengumpulan data dan seterusnya kaedah menganalisis data bagi

mencapai objektif yang ditetapkan. Pemilihan kaedah-kaedah ini dipilih harus sesuai

berdasarkan kepada tujuan kajian ini dilakukan. Bagi melengkapkan kajian ini

beberapa peringkat kajian perlu di buat bagi mewujudkan satu struktur kajian yang

lengkap bagi menguatkan lagi metodologi kajian ini.

52

3.2 Reka bentuk kajian

Metodogi kajian merupakan suatu proses, suatu set perkakasan bagi melaksanakan

suatu penyelidikan dan perolehan maklumat, serta juga suatu seni bagi melaksanakan

suatu karya . Secara umumya, terdapat tiga jenis metodologi kajian iaitu:

i. Kajian kuantitatif

Merupakan suatu pertanyaan terhadap masalah yang telah dikenalpasti yang

mana berdasarkan kepada pengujian suatu teori yang digubah oleh

pembolehubah, diukur melalui perwakilan nombor, dan dianalisa

menggunakan teknik statistikal.

Kaedah kajian kuantitatif yang biasa ialah kajian eksperimental dan kajian

tinjauan.

ii. Kajian kualitatif

Kajian kualitatif merupakan suatu bentuk pertanyaan sosial yang

memfokuskan kepada cara interpretasi manusia dan logikal terhadap

pengalaman mereka serta persekitaran di mana mereka tinggal.

Kajian kualitatif termasuklah kajian tindakan, kajian kes dan juga kajian

etnografi.

iii. Kaedah hybrid

Kaedah kajian integrasi antara kaedah kajian kuantitatif dan kaedah kajian

kualitatif

53

3.3 Peringkat Pengumpulan Data

Kaedah yang digunakan untuk mendapatkan maklumat-maklumat kajian ini

adalah dengan melakukan kajian soal selidik dan kaedah pemerhatian. Kajian soal

selidik ini dibahagikan kepada beberapa peringkat, iaitu proses penyediaan borang

soal selidik, penghantaran borang soal selidik dan penerimaan borang soal selidik.

Setiap peringkat dalam proses pengumpulan data dijalankan dengan sistematik supaya

data-data yang diperolehi boleh digunakan untuk membuat kesimpulan yang menepati

matlamat dan objektif kajian yang telah ditetapkan di peringkat awal kajian.

3.3.1 Data Primer

Data primer dikumpul dengan mengedarkan borang soal selidik kepada

kakitangan JKR yang menjadi sasaran utama di dalam objektif kajian ini. Kaedah ini

digunakan kerana pihak JKR adalah salah satu badan yang memantau bagi

mengenalpasti ketidakpatuhan mengikut sepesifikasi JKR. Selain itu juga kaedah

pemerhatian juga dilakukan bagi melengkapkan lagi objektif yang hendak dicapai dan

menyokong kajian ini.

3.3.2 Data Sekunder

Data sekunder merupakan data yang diperolehi dari bahan bacaan dan rujukan

literitur seperti buku, majalah, keratan akhbar, internet, dan jurnal. Bahan ini di

panggil sebagai literatur yang dilaksanakan untuk mendapatkan latar belakang tajuk

penyelidikan di samping memperoleh maklumat tentang kaedah kajian yang sesuai

untuk digunakan. Sementara itu, kajian literatur membolehkan penyelidik mencari

fakta dan maklumat yang boleh menyokong penyelidikan yang dijalankan.

54

3.4 Analisis Data

Dalam penyelidikan ini, analisis data dibuat dengan menggunakan cara

statistik yang merangkumi semua aspek iaitu, pengutipan data, persembahan data,

peringkasan data, dan analisis data. Dalam hal ini, data yang diperolehi dan diterima

daripada responden dikaji, disusun dan dianalisis.

Setelah semua data diperolehi daripada responden dikemaskini dan

ditunjukkan dalam bentuk jadual bagi memudahkan penganalisis. Analisis ini sesuai

menggunakan kaedah skala likert iaitu ‘ sangat tidak bersetuju’,’tidak setuju’ ,’kurang

setuju’ , ‘setuju’ , dan ‘sangat setuju’. Skala Likert merupakan skala yang memberi

pilihan kepada responden untuk memilih item yang menggambarkan pandangan

mereka.

Bagi soalan bahagian A ia akan dianalisis dengan kaedah peratusan mudah.

Kaedah ini digunakan untuk mengetahui jumlah peratusan latar belakang responden.

Cara pengiraan peratusan adalah seperti berikut :

Peratusan (%) = Jumlah Kekerapan x 100

Bilangan Responden

Teknik ini telah digunakan untuk menentukan jumlah skor yang diperolehi

daripada soalan-soalan dalam bahagian B dan bahagian C. Skor yang digunakan

adalah berdasarkan skala 1-5 yang mana 1 mewakili sangat tidak setuju, 2 tidak setuju,

3 kurang setuju, 4 setuju dan 5 adalah sangat setuju. Analisis dimulakan dengan

mengenalpasti skor yang diperoleh bagi setiap factor dan kriteria. Seterusnya, jumlah

55

skor itu akan dibahagi dengan jumlah responden untuk mendapat min setiap jenis

kesilapan dan sebab kesilapan tersebut. Cara pengiraan nilai min seperti berikut :

Min Skor = Jumlah Skor

Jumlah Responden

Seterusnya, untuk pengiraan indeks, min perbezaan skor perlu dikira terlebih dahulu

Seperti formula berikut

Min Perbezaan

Skor

= Min Skor Tertinggi - Min Skor Terendah

Nilai Skala Yang Digunakan

Indeks = Min Perbezaan Skor + Min Skor

SKALA KEKERAPAN INDEKS

1 Sangat Tidak Setuju 1.000 Hingga 1.800

2 Tidak Setuju > 1.800 Hingga 2.600

3 Kurang Setuju > 2.600 Hingga 3.400

4 Setuju > 3.400 Hingga 4.200

5 Sangat Setuju > 4.200 Hingga 5.000

Jadula 3.1 : Contoh Indeks Tahap Kekerapan

Jumlah Skor = Kekerapan setiap skala x skor setiap skala

56

3.5 Rumusan Bab

Dalam melaksanakan suatu kajian, metodologi adalah merupakan tulang

belakang yang memastikan kelancaran perjalanan kajian. Keseluruhan bab ini

menerangkan secara terperinci tentang metodologi dan kaedah penyelidikan yang

dijalankan bagi mencapai objektif. Semua data kajian perlu diperolehi daripada

responden berteraskan skop yang digariskan. Di akhir kajian akan dibentuk suatu

kesimpulan dan cadangan yang terbaik bagi tujuan kajian akan datang.

57

BAB 4

ANALISIS DATA

4.1 Pengenalan

Analisis yang dibuat adalah menjurus kepada objektif yang hendak dicapai

iaitu mengenalpasti ketidakpatuhan pemasangan papan tanda di jalan raya berdasarkan

garis panduan rekabentuk papan tanda dan aplikasi oleh Jabatan Kerja Raya (JKR) dan

objektif kedua adalah untuk mengenalpasti cara penambahbaikan bagi

mempertingkatkan kualiti sistem papan tanda untuk memberi kemudahan kepada

pengguna jalan raya. Keputusan yang diperolehi akan membantu dalam penghasilan

rangka kerja yang akan di buat di dalam bab ini. Secara umumnya, analisis dijalankan

dengan menggunakan kaedah skala likert yang menggunakan formula min skor dan

kaedah pemerhatian juga dilakukan bagi memastikan objektif tercapai.

58

Kesemua data-data yang diterima daripada soal selidik akan diproses,

dikumpul, disusun dan dianalisis. Kaedah mengumpul dan menganalisis adalah seperti

yang diterangkan dalam bab metodologi kajian. Analisis dibahagi kepada empat

bahagian iaitu analisis bahagian pertama membincangkan latar belakang responden,

analisis bahagian kedua membincangkan ciri-ciri ketidakpatuhan papan tanda jalan

raya berdasarkan garis panduan rekabentuk papan tanda dan aplikasi oleh Jabatan

Kerja Raya (JKR) , bahagian ketiga membincangkan faktor yang menyumbang kepada

permasalahan pemasangan papan tanda di jalan raya dan bahagian keempat

mengenalpasti cara penambahbaikan bagi mempertingkatkan kualiti sistem papan

tanda untuk memberi kemudahan kepada penguna jalanraya.

4.2 Kaedah Soal Selidik - Analisis Bahagian Pertama

Pada bahagian ini, responden diminta untuk mengisi maklumat-maklumat

yang berkenaan dengan kajian. Tujuan penyelidik meminta responden mengisi

maklumat am ini ialah bagi memudahkan penyelidik mengenalpasti responden kajian.

Responden yang terdiri daripada kakitangan Jabatan Kerja Raya ( JKR) , Bahagian

Jalan , jawatan dan pengalaman kerja responden.

4.2.1 Jawatan responden

Merujuk kepada Jadual 4.1, sebanyak 5 salinan borang soal selidik telah

diedarkan secara serahan tangan kepada kakitangan Jabatan Kerja Raya Bahagian

Jalan . Jadual 4.1 menunjukkan bilangan responden mengikut jawatan.

59

Jadual 4.1 : Jumlah responden yang telah mengisi maklumat mengikut jawatan

Rajah 4.1 : Jumlah responden yang telah mengisi maklumat mengikut jawatan

4.2.2 Pengalaman kerja responden

Jadual 4.2 menunjukkan tempoh pengalaman kerja responden. Hasil analisa

menunjukkan sebanyak 3 responden (60%) daripada 5 responden mempunyai

pengalaman kerja antara 5 hingga 10 tahun dalam melaksanakan projek Jabatan Kerja

Raya (JKR). Manakala 1 responden (20%) mempunyai pengalaman kerja kurang 5

tahun dan 1 responden lagi (20%) lebih 10 hingga 20 tahun pengalaman kerja.

60% 20%

20%

Gred J29

Ged J41

Ged J44

Jawatan Bilangan Responden Peratus %

Gred J29 3 60%

Ged J41 1 20%

Ged J44 1 20%

Jumlah 5 100%

60

Pengalaman kerja Bilangan

responden Peratus %

< 5 tahun 1 20%

>5 – 10 tahun 3 60%

>10 – 20 tahun 1 20%

>20 – 30 tahun 0 0%

>30 – 50 tahun 0 %

Jumlah 5 100%

Jadual 4.2 : Pengalaman kerja responden di Jabatan Kerja Raya

Rajah 4.2: Pengalaman kerja responden di Jabatan Kerja Raya

20%

60%

20%

< 5 tahun

>5 – 10 tahun

>10 – 20 tahun

61

4.3 Kaedah Soal Selidik - Analisis Bahagian Kedua

Terdapat beberapa ciri-ciri ketidakpatuhan pemasangan papan tanda di jalan

raya berdasarkan garis panduan rekabentuk papan tanda dan aplikasi oleh Jabatan

Kerja Raya (JKR) . Antara ciri-cirinya adalah pemilihan warna yang tidak mengikut

spesifikasi yang ditetapkan, tiada nombor laluan pada papan tanda jalan raya, saiz

tulisan pada papan tanda jalan raya tidak mengikut spesifikasi yang ditetapkan, simbol

yang digunakan pada papan tanda jalan raya, saiz papan tanda jalan raya yang tidak

mengikut spesifikasi yang ditetapkan, jenis bahan yang digunakan untuk membuat

papan tanda jalan raya dan saiz tulisan yang digunakan tidak jelas dan susah untuk

difahami. Rajah 4.3 menunjukkan skor nilai min bagi ciri-ciri ketidakpatuhan

pemasangan papan tanda di jalanraya berdasarkan garis panduan rekabentuk papan

tanda dan aplikasi oleh Jabatan Kerja Raya (JKR).

Rajah 4.3: . Indeks Purata Ciri-Ciri Ketidakpatuhan PemasanganPapan Tanda

di Jalanraya.

2.40

3.20

2.40

3.00

2.60

4.60

3.00

-

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

3.50

4.00

4.50

5.00

Pemilihan warna yang

tidak mengikut spesifikasi

yang ditetapkan

Tiada nombor

laluan pada papan tanda

jalan raya

Saiz tulisan pada papan tanda jalan raya tidak mengikut spesifikasi

yang ditetapkan

Simbol yang digunakan

pada papan tanda jalan

raya

Saiz papan tanda jalan raya yang

tidak mengikut spesifikasi

yang ditetapkan

Jenis bahan yang

digunakan untuk

membuat papan tanda

jalan raya

Saiz tulisan yang

digunakan tidak jelas dan susah

untuk difahami

Series1

62

Merujuk kepada rajah 4.3 hasil analisa mendapati majoriti responden memilih

ciri-ciri ketidakpatuhan adalah dari segi jenis bahan yang digunakan untuk membuat

papan tanda iaitu sebanyak 4.60. Kedua tertinggi adalah tiada nombor laluan pada

papan tanda jalan raya iaitu 3.20. Nilai min skor yang paling rendah iaitu sebanyak

2.40 bagi pemilihan warna dan saiz tulisan pada papan tanda jalan raya tidak mengikut

spesifikasi yang ditetapkan .

Kesimpulannya responden bersetuju iaitu julat min berada di dalam

lingkungan nilai julat min 4.20 – 5.00 iaitu klasifikasinya adalah sangat setuju. Jenis

bahan yang digunakan untuk membuat papan tanda jalan raya adalah penting bagi

memastikan papan tanda yang dipasang dapat berfungsi dengan lebih baik. Kelesaan

pengguna penting kerana mereka dapat merancang perjalanan dengan baik dan

keselamatan terjamin.

4.4 Kaedah Soal Selidik - Analisis Bahagian Ketiga

Terdapat beberapa faktor yang menyumbang kepada permasalahan

pemasangan papan tanda jalan raya. Antara faktornya adalah kurangnya kefahaman di

kalangan kakitangan JKR, kurangnya penguatkuasaan semasa peamasangan papan

tanda, rekabentuk papan tanda yang kurang relevan, masalah kurang penyelenggaran

papan tanda jalan raya seperti menyediakan inventori dan maklumat yang diberi

kurang jelas kepada kontraktor yang melakukan pemasangan. Rajah 4.4 menunjukkan

skor nilai min faktor yang menyumbang kepada permasalahan pemasangan papan

tanda jalan raya.

63

Rajah 4.4. Indeks Purata Faktor Yang Menyumbang Kepada Permasalahan

Papan Tanda Jalan Raya.

Daripada analisis yang telah dibuat didapati nilai min skor yang paling tinggi

ialah 3.8 iaitu kurangnya kefahaman dikalangan kakitangan JKR. Kedua tertinggi

adalah masalah kurangnya penyelenggaraan papan tanda jalanraya seperti

menyediakan inventori. iaitu 3.6. Nilai min skor seterusnya ialah 3.2. disebabkan

kurangnya penguatkuasaan semasa pemasangan papan tanda dan maklumat yang

diberi kurang jelas kepada kontraktor yang melakukan pemasangan. Nilai min skor

yang paling rendah adalah 3.0 iaitu rekabentuk papan tanda yang tidak relevan.

Secara puratanya, dapat disimpulkan bahawa responden bersetuju iaitu julat min

berada di dalam lingkungan nilai julat min 3.40 – 4.20 iaitu klasifikasinya adalah

setuju. Faktor yang menyumbang kepada permasalahan papan tanda jalanraya adalah

disebabkan masalah kurang kefahaman dikalangan kakitangan JKR. Pihak berkuasa

tempatan, para pemaju atau para pereka bentuk jalan, semua menginginkan jalan yang

selamat, mesra alam serta mempunyai kualiti audit keselamatan jalan raya yang tinggi

.

3.8

3.2

3.0

3.6

3.2

Kurangnya kefahaman di

kalangan kakitangan JKR

Kurangnya penguatkuasaan

semasa pemasangan papan

tanda

Rekabentuk papan tanda yang

kurang relevan

Masalah kurang

penyelenggaraan papan tanda

jalan raya seperti

menyediakan inventori

Maklumat yang diberi kurang

jelas kepada kontraktor yang

melakukan pemasangan

64

4.5 Kaedah Soal Selidik - Analisis Bahagian Keempat

Terdapat beberapa cara penambahbaikan yang boleh dinilai oleh responden

bagi mempertingkatkan kualiti sistem papan tanda untuk memberi kemudahan kepada

pengguna jalan raya. Cara penambahbaikan adalah dengan mengadakan bengkel

penerangan sistem papan tanda kepada pegawai JKR , memperkenalkan rekabentuk

baru papan tanda, memperjelas peranan dan tanggungjawab kepada pegawai JKR dan

kontraktor dan memperbaiki pengurusan aduan/maklumat pengguna jalan raya. Rajah

4.5 menunjukkan skor nilai min penambahbaikan bagi mempertingkatkan kualiti

sistem.

Rajah 4.5. Indeks Purata Penambahbaikan bagi Mempertingkatkan Kualiti Sistem.

4.5

4.0

4.2

4.2

Mengadakan bengkel

penerangan sistem papan

tanda kepada pegawai Jabatan

Kerja Raya (JKR)

Memperkenalkan rekabentuk

baru papan tanda

Memperjelas peranan dan

tangggungjawab pegawai

Jabatan Kerja Raya (JKR)

dan kontraktor

Memperbaiki pengurusan

aduan/maklumbalas

pengguna jalan raya

65

Daripada analisis yang di buat telah didapati nilai min skor yang paling tinggi

ialah 4.5 iaitu dengan mengadakan bengkel penerangan sistem papan tanda kepada

pegawai JKR. Kedua tertinggi adalah memperjelaskan peranan dan tanggungjawab

pegawai di JKR dan memperbaiki pengurusan aduan/maklumat pengguna jalan raya

iaitu 4.2.. Nilai min skor yang paling rendah adalah memperkenalkan rekabentuk baru

papan tanda iaitu 4.0.

Kesimpulan daripada analisis ini, responden bersetuju iaitu julat min berada di

dalam lingkungan nilai julat min 4.20 – 5.00 iaitu klasifikasinya adalah sangat setuju

dengan adanya penambahbaikan dari pihak penguasa ini dapatla memberi kemudahan

sepenuhnya kepada pengguna.

4.6 Kaedah Pemerhatian

Kajian ini menggunakan pendekatan kualitatif untuk mencapai objektif yang

telah ditetapkan dimana kaedah pemerhatian telah digunakan untuk proses

pengumpulan data. Pemerhatian dilakukan mengikut jenis- jenis papan tanda bagi 5

jenis jalan yang berbeza. Kajian ini dilakukan di sekitar Selangor . Kajian ini

dilakukan bagi melengkapi data dan memberi pandangan dari sudut yang berbeza .

Kesemua data yang diperolehi akan dikumpul dan disusun dalam bentuk jadual

supaya lebih mudah faham dan jelas bagi mencapai objektif.

Berikut merupakan senarai semak berdasarkan pemerhatian mengikut jenis-

jenis papan tanda bagi 5 jenis jalan yang berbeza. Senarai semak ini bagi

mengenalpasti objektif yang pertama iaitu mengenalpasti ciri-ciri ketidakpatuhan

pemasangan papan tanda jalanraya . Rujuk jadual 4.3 seperti di bawah:

66

Bil Jenis- jenis papan

tanda Contoh Gambar

Jenis Jalan Catatan

1 2 3 4 5

1. Papan Tanda Amaran

-Pemilihan warna x x x x x

Merujuk kepada

arahan teknik

jalan

latarbelakang

warna kuning

-Nombor laluan pada

papan tanda N/A N/A

N/A

N/A

N/A

-Saiz tulisan jelas dan

mudah difahami N/A N/A

N/A

N/A

N/A

-Simbol yang digunakan

mudah difahami √ √ √ √ √

-Jenis bahan yang

digunakan - plastik √ √ √ √ √

2. Papan Tanda Arah

-Pemilihan warna √ √ √ √ √

-Nombor laluan pada

papan tanda √ √ √ √ √





-Jenis bahan yang


3. Papan Tanda Trafik


-Nombor laluan pada

papan tanda N/A N/A

N/A

N/A

N/A



N/A

N/A

N/A


mudah difahami

√ √ √ √ √

-Jenis bahan yang

digunakan- plastik

√ √ √ √ √

67


tanda Contoh Gambar

Jenis Jalan

Catatan

1 2 3 4 5

4. Papan Tanda Non

Trafik


-Nombor laluan pada

papan tanda N/A N/A

N/A

N/A

N/A





-Jenis bahan yang

digunakan -plastik √ √ √ √ √

5. Papan Tanda

Keterangan


-Nombor laluan pada

papan tanda N/A N/A

N/A

N/A

N/A



N/A

N/A

N/A



-Jenis bahan yang

digunakan- plastik √ √ √ √ √

6. Papan Tanda Destinasi,

Pelancongan


-Nombor laluan pada






-Jenis bahan yang

digunakan -plastik √ √ √ √ √

68


tanda Contoh Gambar

Jenis Jalan

Catatan

1 2 3 4 5

7. Papan Tanda Jarak


-Nombor laluan pada






-Jenis bahan yang


Jadual 4.3: Senarai semak bagi mengenalpasti ciri-ciri ketidakpatuhan pemasangan

Papan tanda jalanraya.

Jenis-jenis jalan yang terlibat dalam kajian permerhatian ini adalah :

1. Taman Petaling Utama, Jalan 18/18A 46000 Petaling Jaya

2. Taman Petaling Indah Jalan 8/18D 46000 Petaling Jaya

3. Taman Medan, Jalan PJS 1/52 , 46000 Petaling Jaya

4. Bandar Saujana Putra , 42610 Jenjarom Kuala Langat

5. Jalan Skudai ke Kota Iskandar , Johor Bahru

Kesimpulan daripada kajian pemerhatian ini, keseluruhan papan tanda menepati

ciri-ciri kepatuhan mengikut spesifikasi yang ditetapkan oleh pihak JKR. Bagi papan

tanda yang tidak mengikut spesifikasi mungkin boleh rujuk semula kepada pihak JKR

untuk pembetulan. Semua pihak telah menjalankan tanggugjawab dalam pemasangan

papan tanda ini bagi mendapat pemasangan papan tanda yang sempurna. Pendekatan

ini dapat kita lihat dengan lebih jelas dan mudah faham bukan sekadar sebagai

penyelidik tetapi sebagai pengguna jalan raya.

69

4.7 Rumusan

Berdasarkan jumlah hasil soal selidik yang dijalankan responden bersetuju

bahawa papan tanda yang tidak mengikut spesifikasi yang telah ditetapkan boleh

mendatangkan masalah kepada pengguna jalan raya sehingga boleh mengakibatkan

kemalangan. Kelesaan pengguna penting kerana mereka dapat merancang perjalanan

dengan baik dan keselamatan terjamin

Responden juga bersetuju bahawa masalah yang menyumbang kepada

pemasangan papan tanda jalanraya ini perlu ditangani dengan segera. Pihak berkuasa

tempatan, para pemaju atau para pereka bentuk jalan perlu mengambil serius masalah

ini bagi kesejahteraan bersama.

Selain itu, pihak berkuasa dan kontraktor jelas dengan tanggungjawab dan

peranan masing-masing dalam menangani masalah ini.

70

BAB 5

KESIMPULAN DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan

Bab yang terakhir ini akan membincangkan rumusan dan cadangan

terhadap kajian yang telah dijalankan. Rumusan terhadap hasil kajian akan dinilai

semula dengan merujuk kepada objektif kajian. Ini adalah untuk mengimbas kembali

serta menilai sama ada semua hasil kajian ini dapat mencapai matlamat yang telah

ditetapkan sebelum ini.

Bab ini juga menerangkan mengenai cadangan untuk mempertingkatkan

kualiti sistem papan tanda untuk memberi kemudahan kepada pengguna jalan raya.

Semua cadangan yang dibuat adalah berdasarkan gabungan kajian literatur dan soal

selidik.

71

5.2 Mengenalpasti Ketidakpatuhan Pemasangan Papan Tanda Jalan Raya

Berdasarkan Garis Panduan Rekabentuk Papan Tanda dan Aplikasi oleh

Jabatan Kerja Raya (JKR)

Berdasarkan kajian ini, terdapat beberapa ciri-ciri ketidakpatuhan pemasangan

papan tanda di jalan raya berdasarkan garis panduan rekabentuk papan tanda dan

aplikasi oleh Jabatan Kerja Raya (JKR) . Antara ciri-cirinya adalah pemilihan warna

yang tidak mengikut spesifikasi yang ditetapkan, tiada nombor laluan pada papan

tanda jalan raya, saiz tulisan pada papan tanda jalan raya tidak mengikut spesifikasi

yang ditetapkan, simbol yang digunakan pada papan tanda jalan raya, saiz papan tanda

jalan raya yang tidak mengikut spesifikasi yang ditetapkan, jenis bahan yang

digunakan untuk membuat papan tanda jalan raya dan saiz tulisan yang digunakan

tidak jelas dan susah untuk difahami.

Hasil analisa mendapati majoriti responden memilih ciri-ciri ketidakpatuhan

adalah dari segi jenis bahan yang digunakan untuk membuat papan tanda iaitu

sebanyak 4.60. Kedua tertinggi adalah tiada nombor laluan pada papan tanda jalanraya

iaitu 3.20. Nilai min skor yang paling rendah iaitu sebanyak 2.40 bagi pemilihan

warna dan saiz tulisan pada papan tanda jalanraya tidak mengikut spesifikasi yang

ditetapkan .

Terdapat banyak faktor yang menyumbang kepadai isu dan masalah papan

tanda jalan antaranya adalah kurangnya kefahaman di kalangan kakitangan JKR,

kurangnya penguatkuasaan semasa pemasangan papan tanda, rekabentuk papan tanda

yang kurang relevan, masalah kurang penyelenggaran papan tanda jalanraya seperti

menyediakan inventori dan maklumat yang diberi kurang jelas kepada kontraktor yang

melakukan pemasangan.

Daripada analisis yang telah dibuat didapati nilai min skor yang paling tinggi

ialah 38 iaitu kurangnya kefahaman dikalangan kakitangan JKR. Kedua tertinggi

adalah masalah kurangnya penyelenggaraan papan tanda jalanraya seperti

menyediakan inventori. iaitu 3.6. Nilai min skor seterusnya ialah 3.2. disebabkan

kurangnya penguatkuasaan semasa pemasangan papan tanda dan maklumat yang

72

diberi kurang jelas kepada kontraktor yang melakukan pemasangan. Nilai min skor

yang paling rendah adalah 3.0 iaitu rekabentuk papan tanda yang tidak relevan.

Secara puratanya, dapat disimpulkan bahawa faktor yang menyumbang

kepada permasalahan papan tanda jalan raya adalah disebabkan oleh kurangnya

kefahaman dari kalangan kakitangan JKR. Pihak berkuasa tempatan, para pemaju atau

para pereka bentuk jalan, semua menginginkan jalan yang selamat, mesra alam serta

mempunyai kualiti audit keselamatan jalan raya yang tinggi .

5.3 Mengenalpasti Cara Penambahbaikan Bagi Mempertingkatkan

Kualiti Sistem Papan Tanda Untuk Memberi Kemudahan Kepada

Pengguna Jalanraya.

Terdapat beberapa cara penambahbaikan yang boleh dinilai oleh

responden bagi mempertingkatkan kualiti sistem papan tanda untuk memberi

kemudahan kepada pengguna jalan raya. Cara penambahbaikan adalah dengan

mengadakan roadshow penerangan sistem papan tanda kepada pegwai JKR

memperkenalkan rekabentuk baru papan tanda, memperjelas peranan dan

tanggungjawab kepada pegawai JKR dan kontraktor dan memperbaiki pengurusan

aduan/maklumat pengguna jalan raya.

Daripada analisis yang di buat telah didapati nilai min skor yang paling

tinggi ialah 4.5 iaitu dengan mengadakan bengkel penerangan sistem papan tanda

kepada pegawai JKR. Kedua tertinggi adalah memperjelaskan peranan dan

tanggungjawab pegawai di JKR dan memperbaiki pengurusan aduan/maklumat

pengguna jalan raya iaitu 4.2.. Nilai min skor yang paling rendah adalah

memperkenalkan rekabentuk baru papan tanda iaitu 4.0. Berdasarkan jumlah hasil soal

selidik yang dijalankan responden bersetuju bahawa papan tanda yang tidak mengikut

spesifikasi yang telah ditetapkan boleh mendatangkan masalah kepada pengguna jalan

raya sehingga boleh mengakibatkan kemalangan.

73

RUJUKAN

1. PM Dr.Othman, Tuan Hj. Che Ros Ismail, Nordiana Mashros (2013), Kejuruteraan

Lalu Lintas, Fakulti Kejuruteraan Awam Universiti Teknologi Malaysia.

2. PM Dr.Mohd Rosli bin Hainin, Tn.Hj.Che Ros bin Ismail,Dr.Haryati bt Yaacob

(2012/13), Highway Engineering, Fakulti Kejuruteraan Awam Universiti Teknologi

Malaysia.

3. Jabatan Kerja Raya (2011), Guide Signs Design and Application (ATJ 2E/87), Unit

Standard dan Spesifikasi Bahagian Penyelarasan Cawangan Kejuruteraan Jalan dan

Geoteknik Jabatan Kerja Raya.

4. Jabatan Kerja Raya , Arahan Teknik Jalan 2A/85 Manual on Traffic Control Devices

( Standard Traffic Signs), Cawangan Jalan Ibu Pejabat JKR.

5. Jabatan Kerja Raya, Arahan Teknik Jalan 8/86 A Guide on Geometric Design of

Roads, Cawangan Jalan Ibu Pejabat JKR.

6. Cawangan Senggara Fasiliti Jalan (2008), Buletin Senggara Fasiliti Jalan, Jabatan

Kerja Raya.

7. Mohd Yusof Hj.Abdullah (1999), Kempen Keselamatan Jalanraya Keperluan

Kepada Pendekatan 3E ,[online] http://www/ukm.my/jkoom/journal/pdf-

files/1999/V15-8 pdf tarikh akses 1 Disember 2014.

8. Ahmad Raqib Ab.Ghani, Wan Hashim Ibrahim dan Ahmad Farhan Mohd Sadullah

(2006), Penentuan Hubungan Laju-Aliran Lalu Lintas Jalan Arteri, [online]

http://www.eng.ukm.my tarikh akses 1 Disember 2014.

http://www.eng.ukm.my/

74

9. Types of Road and Speed limits (Angloinfo) [online],

http://malaysia.angloinfo.com/transport/driving/on-the-road/ tarikh akses 1

Disember 2014

10 Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor, [online]

http://www.jpbdns.gov.my tarikh akses 02 Disember 2014.

11 Sinar Harian (2014), Papan Tanda Bahayakan Pengguna

http:// www.sinarharian.com.my/papan-tanda-bahayakan-pengguna

12 Sinar Harian (2014), Papan Tanda Jalan Undang Bahaya

http:// www.sinarharian.com.my/papan-tanda jalan undang bahaya

http://malaysia.angloinfo.com/transport/driving/on-the-road/

http://www.sinarharian.com.my/papan-tanda-bahayakan-pengguna

http://www.sinarharian.com.my/papan-tanda

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

FAKULTI ALAM BINA

BORANG SOAL SELIDIK

Tajuk : Pemasangan Papan Tanda Jalanraya Yang Tidak Mengikut Spesifikasi Boleh

Membahayakan Pengguna Jalanraya.

Objektif :

1. Untuk mengenalpasti ketidakpatuhan pemasangan papan tanda di jalan raya

berdasarkan garis panduan rekabentuk papan tanda dan aplikasi oleh Jabatan Kerja

Raya (JKR)

2. Untuk mengenalpasti cara penambahbaikan bagi mempertingkatkan kualiti sistem

papan tanda untuk memberi kemudahan kepada pengguna jalanraya .

Nama : Yusniza binti Zolkefli

No. Tel. : 016-6669445

E-mel : [email protected]

Kursus : Ijazah Sarjana Muda Ukur Bahan

No. Matriks : SX110138BQS04

Penyelia : Dr.Yahya bin Mohamad Yatim

No. Tel. : 012-7490208

Borang soal selidik ini bertujuan untuk mengumpul data dan maklumat yang untuk dianalisis

dalam bentuk statistik dan maklumat tersebut adalah dilindungi kerahsiaannya.

2

Arahan : Sila isi dan tanda [√] pada yang berkenaan.

BAHAGIAN A

MAKLUMAT RESPONDEN

1. Nama : ___________________________________________________

2. Nama Jabatan :___________________________________________________

3. Cop/Tandatangan :___________________________________________________

4. Nama Projek bagi pemasangan papan tanda jalanraya :

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

5. Jawatan:

G17

G29

G41

G44

G48

G52

6. Pengalaman Kerja :

< 5 tahun

>5 – 10 tahun

>10 – 20 tahun

>20 – 30 tahun

>30 – 50 tahun

3

Arahan : Bagi kriteria B dan C , sila bulatkan pada skala 1 hingga 5 untuk menyatakan

pematuhan anda pada aspek keselamatan dan kesihatan dalam setiap kenyataan di

bawah.

BAHAGIAN B

Mengenal pasti ciri-ciri ketidakpatuhan pemasangan papan tanda di jalan raya berdasarkan

garis panduan rekabentuk papan tanda dan aplikasi oleh Jabatan Kerja Raya (JKR).

No. Item

Tahap pematuhan

1 2 3 4 5

1. Pemilihan warna yang tidak mengikut spesifikasi yang

ditetapkan 1 2 3 4 5

2. Tiada nombor laluan pada papan tanda jalan raya 1 2 3 4 5

3.

Saiz tulisan pada papan tanda jalan raya tidak mengikut

spesifikasi yang ditetapkan

1 2 3 4 5

4. Simbol yang digunakan pada papan tanda jalan raya 1 2 3 4 5

5.

Saiz papan tanda jalan raya yang tidak mengikut spesifikasi yang

ditetapkan

1 2 3 4 5

6.

Jenis bahan yang digunakan untuk membuat papan tanda jalan

raya

1 2 3 4 5

7.

Saiz tulisan yang digunakan tidak jelas dan susah untuk difahami 1 2 3 4 5

(1) Sangat

Tidak Setuju

(STS)

(2) Tidak

Setuju

(3) kurang

setuju

(4) Setuju (5) Sangat

Setuju

4

BAHAGIAN C

Faktor yang menyumbang kepada permasalahan pemasangan papan tanda di jalanraya

No. Item Tahap pematuhan

1 2 3 4 5

1. Kurangnya kefahaman di kalangan kakitangan JKR 1 2 3 4 5

2. Kurangnya penguatkuasaan semasa pemasangan papan tanda 1 2 3 4 5

3. Rekabentuk papan tanda yang kurang relevan 1 2 3 4 5

4. Masalah kurang penyelenggaraan papan tanda jalan raya seperti

menyediakan inventori 1 2 3 4 5

5. Maklumat yang diberi kurang jelas kepada kontraktor yang

melakukan pemasangan 1 2 3 4 5

BAHAGIAN D

Mengenalpasti cara penambahbaikan bagi mempertingkatkan kualiti sistem papan tanda

untuk memberi kemudahan kepada pengguna jalanraya .

No. Item

Tahap pematuhan

1 2 3 4 5

1. Mengadakan roadshow penerangan sistem papan tanda kepada

pegawai Jabatan Kerja Raya (JKR)

1 2 3 4 5

2. Memperkenalkan rekebentuk baru papan tanda 1 2 3 4 5

3. Memperjelas peranan dan tangggungjawab pegawai Jabatan

Kerja Raya (JKR) dan kontraktor

1 2 3 4 5

4.

Memperbaiki pengurusan aduan/maklumbalas pengguna jalan

raya

1 2 3 4 5

Sekian Terima Kasih

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIANama Pembaca II : DR.SYAMSUL HENDRA BIN MAHMUD Tarikh : MAY 2018 Potong yang tidak berkenaan PEMASANGAN PAPAN TANDA DI JALAN RAYA …

Documents