Trafik Güvenliği

7/25/2019 Trafik Gvenlii

1/602

TRKYE CUMHURYET

Karayolu yiletirme ve Trafik Gvenlii (KTG)

Trafik Gvenlii Projesi

TRKYE N

2. yeniden dzenleme

Kasm 2001

ULUSAL TRAFK GVENLPROGRAMI

LER BAKANLIIMLL ETM BAKANLII

BAYINDIRLIK VE SKAN BAKANLIISALIK BAKANLIIGAZ NVERSTES

ANA RAPOR

Aralk 2001


2/602

Trkiye iin Ulusal Trafik Gvenlii Program aadaki dkmanlardan olumaktadr:

Ana Rapor ve Ekleri

Ynetici zeti


3/602

SweRoad TRAFK GVENL PROJESAnkara Trafik Gvenlii Danmanlk Hizmetleri

Trkiye iin Ulusal Trafik Gvenlii Program 1/130 Aralk 2001Ana Rapor

nsz

Trkiye'de her yl dokuz bini akn kii, trafik kazalarnda lmekte ve yaklak iki yz bin

kii de yaralanmaktadr. Yani, Trkiye'deki yollarda her gnyaklak 25 kii lmekte ve500'den fazla kii de yaralanmaktadr. Yaralananlardan bazlar mrleri boyunca sakatkalmaktadr. Kaza kurbanlarnn ou gentir. Bu durum bu kiilerin yaamlarnn nemli bir

blmnn tamamen veya ksmen yok olmas anlamn tamaktadr.

Ac ve sknt, keder ve zntye ilave olarak kazalar Trk toplumu ve vatandalar iinbyk ekonomik kayplara yol amaktadr. Yollarda meydana gelen kazalarn sosyo-ekonomik maliyetlerinin ylda 2 000 000 milyar TL seviyesinde (1999 fiyatlar ile) olduutahmin edilmektedir.

Karayolu tamaclnn her yl bu kadar byk insani bir felakete yol amasn kabul etmek

doru deildir. Sorunu nemli lde azaltmak iin bu Ulusal Trafik Gvenlii Program(ksmen Dnya Bankas kredileri, ksmen de Trk hkmeti tarafndan salanan fonlarlafinanse edilen) Trafik Gvenlii Projesierevesinde gelitirilmitir.

Programn amac, ilk olarak Sorununincelenerek, bir gvenlik Vizyonuoluturulmas, bunuizleyen bir Stratejive bir eylemPlan hazrlanmasdr. Bundan sonraki ama, nerilennlemlerin uygulanarak kaza ve yaralanma sorununun zlmesidir. Program iin ngrlensre 2002-2011'dir.

Uzun-vadeli genel gvenlik vizyonuyledir:

Trkiye'deki karayollarnda (trafik kazas sonucunda) hi kimse lmemeli veya ciddiekilde yaralanmamaldr

Orta-vadeli gvenlik hedefleri yledir:

Trafik kazalar sonucunda len ve ciddi ekilde yaralanan kiilerin says, srekli olarakazaltlmaldr.

Korunmasz yol kullanclarn ve ocuklarn gvenliine zel nem gsterilmelidir..

Gvenlik hedefleri(1999la karlatrldnda) yledir:

2006'ya kadar- len kii says yzde 20 azalmaldr.

- len korunmasz yol kullanclarn says yzde 20 azalmaldr.- len ocuklarn (0-14 ya) says yzde 25 azalmaldr.

2011e kadar- len kii says yzde 40 azalmaldr- len korunmasz yol kullanclarn says yzde 40 azalmaldr.- len ocuklarn (0-14 ya) says yzde 50 azalmaldr.

nerilen mdahalelerin uygulanmas ve hedeflerin gerekletirilmesi gelecek 5 yl iindeyaklak 4,200den fazla yaam kurtaracaktr.

Bu hedeflerin, gerekletirilmesi iin ok geni bir yelpazeye dalan "kurumsal" ve "teknik"mdahaleler yaplmas nerilmitir. Program, eitli kurumsal alanlar zerind


4/602



odaklamaktadr: Ulatrma politikasnn iyiletirilmesi; trafik gvenlii; organizasyon;ibirlii ve egdm konusundaki yaklamlar; trafik gvenlii personeli; finansman; veri

bankalar, ve trafik gvenlii aratrma ve gelitirme almalar yansra eitli teknikalanlar: Daha gvenli yollar ve tatlar; daha gvenli yol kullanclar; daha iyi eitim; dahaiyi mevzuat ve denetim ile iyiletirilmi acil yardm hizmetleri. Program, ayrca hzn vetehlikeli ara kullanmann azaltlmas ve emniyet donanmnn daha fazla kullanlmas gibi

baz zelliklerle nceliklendirilmi alanlar kapsamaktadr.

nerilen mdahaleler, ilave bteler, daha fazla sosyal sorumluluk ve daha sk dzenlemelerve uygulama gerektirecektir. Programn baars kukusuz uygulanmasna bal olacaktr.Kamu kurulular, zel teebbsler ve kurulular yansra btn bireyler dahilolmak zeretoplumun btn kesimlerinin daha fazla aba gstermesi gerekmektedir.

Trafik gvenliinin, ulatrma konusunda faaliyet gsteren btn taraflarn en nemlisorumluluu olduunun vurgulanmas gerekmektedir: Parlamento ve hkmet; bir ok

bakanlk ve resmi kurulular (Karayollar Genel Mdrl, Polis ve Jandarma GenelKomutanl, Milli Eitim Bakanl, Salk ve Sanayi ve Ticaret Bakanlklar, vb.);valilikler; yerel makamlar; otomobil reticileri ve ithalatlar; akaryakt/lastik ve sigortairketleri; nakliye irketleri; niversiteler; okullar; acil yardm kurulular ve salkkurulular; medya; planlama ve tasarm kurulular; ve hkmet d kurulularn (Siviltoplum rgtleri) hepsi daha gvenli karayolu trafiinin oluturulmas konusunda bir rolesahiptir. Son olarak, srcler, motosikletliler, bisikletliler ve yayalar dahil olmak zere

bireysel yol kullanclar da nemli bir rol oynamaktadr.

Bu ulusal Programn, bu Programla uyumlu olacak ancak il dzeyinde, yerel sorunlar ve

zorunluluklar yanstan yerel gvenlik programlar ile tamamlanmas amalanmaldr.

Programda kaydedilen ilerlemeler, srekli olarak izlenmeli ve deerlendirilmelidir. 2006daProgram yeniden gzden geirilmeli ve revize edilmelidir.

Program, SweRoad*)tarafndan Trafik Gvenlii Projesinin Yrtme Kurulu ile ibirliiiinde hazrlanmtr. Bu Programn bir taslak metni, ilgili taraflara danma amacylagnderilmitir. Bu taraflarn nerileri dikkate alnm ve bu nihai metne dahil edilmitir.

TRAFK GVENL SZNLE BALAR

Ankara 31.12.2001

Yrtme Kurulu yeleri bu Ulusal Trafik Gvenlii Programn uygulanmak zerenermektedirler.

Ahmet Bulut, KGM Mustafa andr, MEBSabri Yldz, KGM Recep Altn, MEBBurhan Altndal, EGM Tacettin Kakilliolu, SBBaki zer, EGM Mehmet Ali Bumin, G

Karl-Olov Hedman

SweRoad, Ekip Yneticisi_________*)

sve Ulusal Karayolu Danmanlk Kuruluu


5/602



indekiler Sayfa

nsz ___________________________________________________________ 1

Ksaltmalar _______________________________________________________ 4

1 Giri__________________________________________________________ 61.1 Genel bilgi 61.2 Programn hedefleri 61.3 Programn temel ilkeleri ve yaps 61.4 Yetkilendirme, sorumluluk ve ykmllk 71.5 zleme ve deerlendirme 71.6 Sreler ve deiiklikler 8

2 Sorun _________________________________________________________ 92.1 statistiki veriler ve tahminler 92.2 Kurumsal/idari alanlar 162.3 Teknik alanlar 24

3 Vizyon _______________________________________________________ 423.1 Genel bilgi 423.2 Dier lkelerdeki gvenlik vizyonlar 433.3 nerilen gvenlik vizyonu 43

4 Strateji _______________________________________________________ 44

4.1 Genel 444.2 Kurumsal/idari eylemler 504.3 Teknik eylemler 56

5 Plan _________________________________________________________ 715.1 Genel ilkeler ve ncelikler 715.2 Kurumsal/idari eylemler 725.3 Teknik nlemler 79

Referanslar _____________________________________________________ 123

EKLER (AYRI DKMAN):

Ek A- Programn temel ilkeleri ve yapsEk B- Kaza istatistikleri ve tahminler

Ek C- Grafikler

Ek D- Baz uluslararas karlatrmalarEk E- Trafik gvenlii iin mevcut tekilatEk F- Danimarka, Hollanda ve sve'te trafik gvenlii yaklamlarEk G- Hedef/sonuca-ynelik alma ekliEk H- En yksek ncelie sahip gvenlik mdahaleleriEk I - Dier gvenlik mdahaleleri


6/602



Ksaltmalar

AASHTO Amerika Devlet Karayolu ve Ulam Sorumlular Birlii

AB Avrupa Birlii

ABS Anti-bloke Frenleme Sistemi

ARGE Aratrma ve Gelitirme

AUS Akll Ulatrma Sistemleri

AYPP Acil Yardm Pilot Projesi

CBS Corafi Bilgi Sistemi

CEN Avrupa Standartlar Komitesi

DE Devlet statistik EnstitsDM Deien Mesaj aretleri

DPT Devlet Planlama Tekilat

EC Avrupa Topluluu

EEC Avrupa Ekonomik Topluluu

EGM Emniyet Genel Mdrl (Polis)

Euro NCAP Avrupa Yeni Araba Deerlendirme Program

FMA Fayda-Maliyet AnaliziGSMH Gayri Safi Milli Hasla

IRTAD Uluslararas Yol Trafii ve Kaza Veritaban

ITS Akll Ulam Sistemleri

B ileri Bakanl

KDV Katma Deer Vergisi

KGM Karayollar Genel Mdrl

KGYK Karayolu Gvenlii Yksek Kurulu

KTGK Karayolu Trafik Gvenlii Kurulu

MEB Milli Eitim Bakanl

NTF sve Ulusal Karayolu Gvenlii Dernei

OECD Avrupa Ekonomik birlii ve Gelitirme Organizasyonu

PIARC Kalc Uluslararas Yol Kongreleri Birlii

PP Pilot Proje

PR Bilgilendirme ve Pazarlama

PRI Uluslararas Yol Gvenlii Organizasyonu

SweRoad sve Ulusal Yol Danmanlk AB


7/602



STB Sanayi ve Ticaret Bakanl

TGP Trafik Gvenlii Projesi

TGS Trafik Gvenlii Sekreteryas

T Teknik artname

TOF Trkiye ofrler ve Otomobilciler Federasyonu

TBTAK Trkiye Bilimsel ve Teknik Aratrma Kurumu

UKOME Ulatrma Koordinasyon Merkezi

UKTGSS Ulusal Karayolu Trafik Gvenlii Sistemi Stratejisi

UP Ulusal Proje

USD Amerikan Dolar

YOGT Yllk Ortalama Gnlk Trafik


8/602


9/602



Sorun aamasnda trafik kazalar ve yaralanma sorunu, byk lde kazalara ilikinistatistiki verilerin ve gvenlik durumunu etkileyen nemli unsurlarn incelenmesi yoluylaanaliz edilmitir. Sorun, Strateji ve Plan iin nemli ve gerekli bir temel oluturur.

Vizyon aamasnda nihai ve ideal, uzun vadeli imaj belirlenmitir. Bu Vizyon, Strateji vePlan iin nemli bir temel oluturur. Vizyon, ayrca politikaclarn, medyann vekamuoyunun trafik gvenliine daha fazla ilgi duymasnn salanmas asndan gereklidir.

Strateji aamasnda genel amalar ve uzun vadeli amalar ve hedefler oluturulmutur.Hedeflerin etkin bir ekilde gerekletirilmesi iin hangi stratejik admlarn atlmasgerektii de nerilmitir. Dikkatli bir ekilde hazrlanan ve kararlatrlan strateji, Planiinnemli ve gerekli bir temel oluturmaktadr.

Plan aamasnda ksa ve orta vadeli hedefler gelitirilmitir. Bu hedeflerin etkin bir

ekilde gerekletirilmesi iin atlmas gerekli stratejik admlar da nerilmitir. Planndikkatli bir ekilde hazrlanm ve zerinde fikir birliine varlmtr.

1. 4 Yetkilendirme, sorumluluk ve ykmllk

Programn, Yrtme Kurulu tarafndan onaylandktan sonra Karayolu Gvenlii YksekKurulu (KGYK) veya baz ilgili Bakanlklar tarafndan da onaylanmas nerilmektedir. Buonay, Programn kesin olarak onaylandn ve uygulanmas gerektiini, ayrca hkmettarafndan gerekli finansmann salandn gsterecektir.

Ayrca, Programn, ilke olarak KGYKnn direktifi zerine Karayolu Trafik Gvenlii

Kurulu (KTGK) ya da TGP Yrtme Kurulu tarafndan yaynlanmas tavsiye edilmektedir.

Program ve uygulanmas konusundaki nihai sorumluluk "KGYKya veya yetkilibakanlklara ait olacaktr. Ancak, KTGKnn bu konuda KGYK (veya yetkili bakanlklar)iin bir hazrlk ve yardm grubu olarak ve onun adna hareket etmesi nerilmektedir. Bu,KTGKnn daha "kk" kapsaml konularda sorumluluu stlenecei anlamntamaktadr."Kapsaml konular" iin nihai sorumluluk KGYKya (veya yetkili bakanlklara)ait olacaktr.

1. 5 zleme ve deerlendirme

Programn uygulanmasnn, kurulmas nerilen Trafik Gvenlii Sekreterlii'ndenoluturulacak zel bir grup tarafndan izlenmesi nerilmektedir (Strateji ve Plan

blmlerine baknz). Bunun gereklemesine kadar mevcut Yrtme Kurulu, izleme grubuolarak hareket etmelidir. Grup, elde ettii bulgular ylda en az iki kere KTGKya

bildirecektir. Daha sonra KTGK, gerekli olan "kk" lekli nlemler konusunda kararalacaktr. Gereken nlemlerin "kapsaml" olmas durumunda sorunun, "KGYKya (veyayetkili bakanlklara) havale edilmesi gerekecektir. Etkili olabilmek iin, izleme grubu olarakgrev yapt zaman-sreci iinde, mevcut Yrtme Kurulunun deneyimli tam zamanl enaz bir gvenlik uzman ile desteklenmesi nerilmektedir.

KTGK, bu konuda ylda en az bir kere KGYKya (veya yetkili bakanlklara) bilgi verecek,KGYK bylece alnacak yeni nlemi kararlatrabilecektir.


10/602



1. 6 Sreler ve deiiklikler

Program iin ngrlen srenin 01.01.2002 - 31.12.2011 arasnda olmas nerilmektedir.

Ama, 2006 ylnda Programda (en azndan Strateji ve Planda) 01.01.2007 - 31.12.2011dnemini kapsayacak ekilde yeniden gzden geirilmesi ve deiiklik yaplmasdr.

Bu inceleme ve deiikliklerin aynen bu Program'da olduu gibi izleme grubu tarafndanyaplmas ve KGYK (veya yetkili kurulular) tarafndan onaylanmas nerilmektedir.


11/602



2 Sorun

Temel i lkeler:

Bu Sorun ksmnda, trafik kazalar ve lm ile yaralanma sorunu, byk lde kazalarailikin istatistiki verilerin ve gvenlik durumunu etkileyen btn nemli unsurlarnincelenmesi yoluyla analiz edilmitir. lke olarak, bu analiz geni bir kapsama sahiptir ve

btn nemli gvenlik sorunlarn kapsamaktadr. Problem, Strateji ve Plan iin nemli vegerekli bir temel oluturur.

Sorunlarnbyk blmnn daha nceki SweRoad raporlarnda (Referanslara baknz)incelenmi ve ele alnm olmas nedeniyle bu blm, byk lde sorunlarn ksazetlerini ierecektir. Baz durumlarda sorunla ilgili yazlanlar snrl sayda gzlemedayanmaktadr.

2.1 statistiki veriler ve tahminler

2.1.1 Gelime ve mevcut durum

Ana sorunlar:

Kaytlara geen trafik kazalarnn says, 1990da yaklak 115,000den 1999da466,000e ykselmitir (bu da yllk ortalama yzde 17lik bir arta karlkgelmektedir). 2000de bu rakkam 501,000dir.

Kaytlara geen yaralanmalarn says, 1990da 88,000den 1999da 126,000e

ykselmitir (bu da ylda yzde 4lk bir arta karlk gelmektedir). 2000de bu rakkam135,000dir.

Szkonusu sre iinde kaytlara geen lenlerin says, 1990da 6,300 iken 1999da6,100 olmutur (bu da yllk 0.4lk bir de karlk gelmektedir). 2000de bu rakkam5,600 olmutur.

Resmi istatistiklere gre, aadaki unsurlar, ciddi kaza ve kazazede sorunlarna etkidebulunmaktadr: hz, emniyet kemerinin kullanlmamas, gei hakk kurallarnauymamak ve yayalar.

Kazalar, yaralanmalar ve etkileyen faktrlerKaytlara geen trafik kazalar ve yaralanmalarn yansra baz etkileyen parametrelerin

yllar boyunca geliimi, Ek B ve Ek C'de verilmektedir. Bu blmde yeralan emalar vetablolar, gelimenin ksa bir zetini yanstmaktadr. Kaytlara geen kazalarn,yaralanmalarn ve lmlerin yllk says, sras ile ekil 1, 2 ve 3'de verilmektedir.


12/602



ekil 1: Kaytlara geen kazalarn says (Polis ve Jandarma).

ekil 2: Kaytlara geen yaralanmalarn says (Polis ve Jandarma).

Traffic accidents

(1970-2000)

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

1970197119721973197419751976197719781979198019811982198319841985198619871988198919901991199219931994199519961997199819992000

Police JandarmaReported by:

Injuries in traffic accidents

(1970-2000)

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

160000

1970

1971

1972

1973

1974

1975

1976

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000


Trafik kazalar(19702000)

Trafik kazalarndaki yaralanmalarn says

(19702000)

Polis Jandarma

Kaytlara geiren: Polis Jandarma

Kaytlara geiren:


13/602



ekil 3: Kaytlara geen lmlerin says (Polis ve Jandarma).

Gelimeler Tablo 1de zetlenmitir.

Tablo 1: Kaytlara geen kazalarn, yaralanmalarn ve lmlerin says (Polis ve Jandarma).

Kaytlarageen:*) 1970**) 1990**)

Oran1990/1970

Art(%/yl) 1999***) 2000

Oran1999/1990

Art(%/yl)

Kazalar 19207 115295 6.0 9.4 465915 500653 4.04 16.8

Yaralanmalar 16838 87693 5.2 8.9 125586 134618 1.43 4lmler 3978 6286 1.58 2.3 6130 5566 0.975 0Yaralanmalkazalar - 50681 - - 67732 71771 1.34 -

lmlKazalar - 5090 - - 4537 4210 0.89 -

Yaralanmalkaza banayaralanma

- 1.73 - - 1.85 1.88 - -

lmlkazaba na lm - 1.23 - - 1.35 1.32 - -*

)Srclerin kazadan hemen sonra olay yerini terkettii vakalar dahil edilmemitir.**)Sadece EGM.

***)EGM + Jandarma.

Gelime aadaki ekilde aklanabilir:

Kaytlara geen (EGM ve Jandarma tarafndan) trafik kazalarnda lenlerin says 1979ile 1999 arasnda 3,978'den 6,130'a ykselmi ve yllar boyunca dalgal bir seyir

izlemitir. Son dokuz yldaki ortalama yllk deiim sfr olmutur. 2000 ylnda budeer 5,566dr. (Ayrca, kaza yapanlarn olay yerinden hemen ayrldklar kazalarnsays 1999'da 433 olmutur).

Fatalities in traffic accidents(1970-2000)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

1970

1971

1972

1973

1974

1975

1976

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000


Trafik kazalarndaki lmlerin says(19702000)

Polis JandarmaKaytlara geiren:


14/602



1970 ylnda 16,838 olarak kaytlara geen yaralanmalarn says, 1999'da 125,586'yakmtr. Son dokuz yldaki yllk art yzde 4 olmutur. 2000 ylnda bu deer134,618dir. (Ayrca, kaza yapanlarn olay yerinden hemen ayrldklar kazalarn says1999'da 10,664 olarak belirlenmitir).1970 ylnda 19,207 olarak kaytlara geen trafik kazas says, 1999'da 465,915'ekmtr. Son dokuz yldaki ortalama yllk art yaklak yzde 17 olmutur. 2000ylnda bu deer 500,653tr. (Ayrca, kaza yapanlarn olay yerinden hemen ayrldklarkazalarn says 1999'da 14,021 olarak belirlenmitir).Jandarma blgesindeki kazalarn ve kazazedelerin sadece 1997 (ksmen), 1998, 1999 ve2000 rakamlarnda yer ald grlmektedir. Bu da, daha nceki yllara ait kaza vekazazede verilerinde, eksik bildirim olduu anlamna gelmektedir.

2000 ylndaki lm rakkamnn nceki yllara gre olduka farkl olduu grlmektedir. Bunedenle, 2000 yl bir zel yl olarak kabul edilmi ve hedeflerle ilgili karlatrmalar iin

1999 yl baz yl olarak seilmitir.

Durumu etkileyen baz nemli parametreler konusundaki gelimeler, Ek Bdeki Tablo B2'degsterilmektedir. Bu Tablodan, aadaki hususlar grlebilmektedir:

Nfus, 1970 ile 1999 arasnda 35 milyondan 64 milyona kmtr.1970'de 591 ABD Dolar olan kii ba GSMH, 1999'da 2,996 ABD Dolarna kmtr.Bunun 2000 ylndaki karl olan say 3,100 ABD Dolardr. 2001de bu deer byklde decektir.1970'de 1,000 kii bana 4 olan olan otomobil says 1999'da 74'e ykselmitir.1970'de 0.14 milyon olan olan otomobil says 1999'da 4.7 milyona ykselmitir.

1970'de 1,000 kii bana*)14 olan olan motorlu tat says 1999'da 137'ye ykselmitir.1970'de 0.49 milyon olan motorlu tat says*)1999'da 8.8 milyona ykselmitir.

Kaytlara geen nfus ve kaytl motorlu tatlara*)dayal olarak gelime yle olmutur:

100,000 kii bana kaytlara geen lm says, 1990'da 11 iken kk bir azalmagstererek 1999'da 9.5'a dmtr.100,000 kii bana kaytlara geen yaralanma says, 1990'da 156 iken kk bir artgstererek 1999'da 195'e ulamtr.100,000 kii bana kaytlara geen kaza says, 1990'da 205 iken hzl bir ykselikaydederek 1999'da 724'e ulamtr.

100,000 motorlu tat bana kaytlara geen lm says, 1990'da 154 iken 1999'da 69'admtr.100,000 motorlu tat*)bana kaytlara geen yaralanma says, 1990'da 2,143 iken1999'da 1,421'e dmtr.100,000 motorlu tat*)bana kaytlara geen kaza says, 1990'da 2,818 iken hzl birart gstererek 1999'da 5,272'ye ulamtr.

_____*)motosikletler ve traktrler dahil. EGM istatistikleri.


15/602



Kaza ve yaralanmalara ilikin raporlama ve istatistiki bilgilere ait mevcut durumaadagsterilmitir:

Polis ve Jandarma tarafndan kaytlara geen kazalar, yaralanmal kazalar, yaral says,

lml kazalar ve l says (kaza mahallinde lenler)*). 1999'dan itibaren kazayakaranlarn derhal olay yerinden ayrld vakalara ilikin zel veriler Polis tarafndanda bildirilmitir.Ka yaralnn hastaneye nakledilirken ld konusuyla ilgili hi bir resmi bilgi yoktur.Salk Bakanl, "trafik kazalarndan" ve "dier kazalardan" sonra hastanelerde lenkiilerin saysna ilikin hastane istatistiki verilerini yaynlamaktadr.

Birlikte, bu toplam kaza ve kazazede durumunu gsteren gerek bir belgenin eldeedilmesinin ok zor olduu anlamna gelmektedir. 1997den 1999a kadar olan yllara aitgerek ve tahminisaylar Ek Bdeki Tablo B3'de verilmektedir.

Bu tablodan da grlebilecei gibi, EGM, Jandarma ve Salk Bakanl tarafndan kaytlarageen, lmlerin tahminisays 1997'de 8,488den ve 1998'de 8,775ten fazla olmutur.1999'daki l says ise 8,666 olarak belirlenmitir. Kazadan sonra kama vakalar dahiledildii takdirde 1999'daki say 9,099'a kmaktadr. Bu rakkamlara, hastaneye nakledilirkenlen yarallarn saysnn da dahil edilmesi gerekmektedir. Bu, toplam lm saysnn (trafikkazas sonucu lm vakalarnn 30-gnlk tanm ile) 8,900 (1997de) ile 9,550 (1999dakazadan sonra kama vakalar dahil) olduu anlamn tamaktadr.

Kaytlara geen yaralanma vakalarnn says 106,146 ile 125,793 arasndadr. Kazadan

sonra kama vakalar eklendii takdirde 1999 yl toplam 136,250'ye ykselmektedir.Kayt edilen kazalarn says 387,533 ve 465,915 arasnda deiiklik gstermitir. Kazadansonra kama vakalar eklendii takdirde 1999 yl toplam 479,936'ye ykselmektedir.

Byk kaza trleri ve sorunlarEGMnin istatistik raporunlarna gre, aadaki etkenler ciddi kaza ve yaralanmalara nedenolan sorunlardr (Ek Bye baknz):

hzl ara kullanma,dk emniyet kemeri kullanm,kavaklar,

yayalar.

2.1.2 Motorlu tatlar, kazalar ve lm ve yaralanmalara ilikin tahminler

Ana sorunlar:

Eer trafik gvenlii ii bugn olduu gibi yrtlrse, yani, eer hi bir ilave veya zelgvenlik nlemi alnmazsa lm, yaralanma ve kaza saylarnn yaklak aadaki ekildeolaca tahmin edilmektedir:

lmler: 2006'da 9,125 ve 2011'de 9,200,

yaralanmalar (kaytlara geecek): 2006'da 167,000 ve 2011'de 193,000, kazalar (kaytlara geecek): 2006da 824,000 ve 2011de 1,185,000.___________________

*) Baz bilgilere gre, Polis/Jandarma istatistikleri 24 saat ierisinde len baz (ok az) insanlar kapsamaktadr.


16/602



Baz parametrelerdeson dokuz ylda grlen gelime ve bal olarak 2011e kadar ve 2011dahil tahminler, Ek B ve Ek Cde gsterilmektedir. Aadaki tablolar, tahminlerin birzetini vermektedir. Tablo 2, nemli parametrelerden bazlarna ilikin tahminlerigstermektedir.

Tablo 2: Tahmini nfus says, kii bana GSMH, otomobil sahiplii, otomobil says, motorlu tatsahiplii ve motorlu tatlarn says.

Yl Nfus(milyon)

GSMH/nfus(ABD Dolar/kii

ba)

Otomobil

sahiplii(1000 kii

banaotomobil)

Otomobil

(milyon)

Motorlu tat*)sahiplii (1000 kii

bana motorlutat)

Motorlu

tatlar*)(milyon)

1990 56.1 2665 33 1.86 73 4.09

1999 64.4 2996 74 4.74 137 8.84

2006 70.7 3002 95.5 6.75 171 12.11

2011 75.2 4140 109..2 8.21 193 14.54*)motosiklet ve traktrler dahil. EGM istatistikleri.

Ek Bdeki Tablo B7'de gelecekte bildirilecek kazalar, yaralanmalar ve lmlere (EGM veJandarma tarafndan) ilikin tahminler verilmektedir. En iyi tahminlerin zeti,kazalarn/kazazedelerin tahmini maliyetleri ile birlikte Tablo 3'de gsterilmektedir.

Tablo 3: Gelecekte bildirilecek kazalar, yaralanmalar ve lmler konusunda gerek rakkamlar vetahminler ve ayrca kaza ve kazazede maliyetlerinin tahmini (1999 fiyatlaryla).

Yl lmler(say/yl)

Yaralanmalar

(say/yl)Kazalar

(say/yl)Maliyetler**)

(milyar TL/yl)1990 6286 90520 115295 1360000

1999 6130*) 125586 465915 1780000

2006

en iyi

tahmini

5850 155000 800000 2060000

2011

en iyi

tahmini

6050 180000 1150000 2420000

*) kazadan sonra kama vakalar dahil edilmemitir. **) 1999 fiyatlaryla. Sadece kaytlara geen kazalar.

Tablodan, gvenlik mdahalelerinin "allageldik" ekilde (yani hi bir ilave veya zelgvenlik nlemi alnmadan) gerekletirilmesi durumunda:

kaytlara geen kazalarn says 1999 ve 2011 arasnda yzde 250 artacaktr,kaytlara geen yaralanmalarn says yzde 40 artacaktr,kaytlara geen lmlerin says yzde 1 azalacaktr.,kaytlara geen kaza ve lm/yaralanmalarn maliyetleri yzde 36 artacaktr.

Bu kaytlara geen ve tahmin edilen (EGM ve Jandarma Genel Komutanl tarafndan) kazave lm/yaralanma tahminlerine, "kazadan sonra kama" vakalar ile hastaneyenakledilirken ve hastanede lenlerin dahil edilmesi gerekmektedir. Toplam tahmini saylarTablo 4'de verilmektedir.


17/602



Tablo 4: 2006 ve 2011 iin toplam lm ve kaytlara geecek yaralanma ve kaza tahminleri.

Yl lmler(say/yl)

Yaralanmalar

(say/yl)Kazalar

(say/yl)Maliyetler**)

(TL milyar/yl)

2006en iyi tahmin, Tablo 3 5850 155000 800000 2060000

kazadan sonra kama 351 12400 24000 130000

Nakil srasnda ve hastanedelenler 2925 330000TOPLAM 2006 9126 167400 824000 2520000

2011en iyi tahmin, Tablo 3 6050 180000 1150000 2420000

kazadan sonra kama 303 12600 34500 130000

Nakil srasnda ve hastanedelenler 2844 320000TOPLAM 2010 9197 192600 1184500 2870000

*)kazadan sonrakama vakalar dahil edilmitir. **)1999 fiyatlaryla.

Birlikte, aadaki tahminler yaplmaktadr:

2006da:

9,125 lm167,000 yaralanma (kaytlara geecek)824,000 kaza (kaytlara geecek)

maliyet 2,500,000 milyar TL (1999 fiyatlaryla).

2011de:

9,200 lm193,000 yaralanma (kaytlara geecek)1,185,000 kaza (kaytlara geecek).

Maliyet 2,900,000 milyar TL (1999 fiyatlaryla).

Bu saylar, yllara bal gelimenin gelecek 10 yllk dnemde kendisini bir ekildetekrarlayaca varsaymna dayanmaktadr. Ancak, gvenlik konusundaki davranlardanemli bir deiiklik ve gvenlik nlemlerinde art olmas halinde bu rakkam nemlilde azaltlabilir.

Yukardaki rakamlarn, mevcut olan istatistiki verilere ve tahminlere dayal olduu vebunlarn, nemli lde bir belirsizliktayan en iyi gerekci tahminler olduu gznnealnmaldr.


18/602



2.2 Kurumsal/idari alanlar

2.2.1 Ulatrma politikas

Ana sorunlar:

Belirlenmi bir ulusal ulatrma politikas yoktur. Gelitirilmi ulatrma politikas hedefleri yoktur. Farkl ulatrma modlar ve farkl ulatrma politikas hedefleri arasnda bir dengesizlik

bulunmaktadr.

Belirlenmi bir ulusal ulatrma politikas ve ulatrma politikas hedefleri yoktur (rnein,eriebilirlik ve hz, ulam maliyetleri, evresel etki ve gvenlik). Ayrca herhangi bir ortaveya uzun vadeli ulatrma ana planlar da bulunmamaktadr. Bunun yerine, yllk planlar

izlenmitir. Politika ve uzun vadeli planlar bulunmamas ve yllk planlarn yetersiz olmasnedeniyle farkl ulatrma modlar arasnda dengesiz bir durum bulunmaktadr. Durum sonon ylda giderek bozulmaktadr. u anda yolcu tamaclnn yzde 96s, tm yktamaclnn yzde 89u karayolu ile yaplmaktadr*). Ayn zamanda, ulam politikasnnhedeflerinde dengesiz bir durum sz konusudur: iyi eriilebilirlie ve yksek hzlara iyigvenlikten ve dk evresel etkilerden daha fazla ncelik verilmektedir.

Byle bir ana plan gelitirilmesine ynelik yegane kapsaml aba, 1980'lerin bandayaplmtr. O tarihte 10 yllk bir Ulatrma Ana Plan (1983-1993) hazrlanm veuygulamaya konulmutur. Ancak maalesef tam olarak uygulanmamtr. Devlet PlanlamaTekilat'nn her sektr iin 5 yllk kalknma planlar hazrlamasna karn ulatrma

konularnda uygulamada ok fazla etkin olmadklar anlalmaktadr.

2.2.2 Trafik gvenlii konusundaki davranlar

Ana sorunlar:

Trafik gvenlii konusunda toplumun bilin dzeyi dktr ve ilgi gsterilmemektedir. Kazalar ve kazazedeler ou zaman kaderin ve aln yazsnn sonucu olarak

kabullenilmektedir..

Politikaclar ve dier st-dzey karar vericiler, trafik gvenliine yeterli destekvermemektedir.

Trafik gvenlii konusundaki bilin dzeyine ilikin ok az almalar olmasna karn, budzeyin snrl olduu olduka ak bir ekilde grlmektedir. Buna politikaclar ve st-dzey karar vericiler, kamu kurulular, zel teebbsler ve kurulular, medya ve halkdahildir.

Bakanlar, Parlamenterler ve teki st-dzey politikaclar, bugne kadar trafik gvenliikonusuna byk bir ilgi gstermemilerdir. Siyasi partilerin programlarnda trafik gvenliiile ilgili ok snrl deerlendirmelerin yer ald grlmektedir.

_____________

*) Kaynak: Devlet Planlama Tekilatnn 8. 5-yllk kalknma plan. Boru hatlar yk tamaclna dahiledilmitir.


19/602



Durum, emniyetten sorumlu olan kurulularda da iyiletirilebilir. rnein, EGM, KGM veMEB trafik gvenlii konularna bugn olduundan daha yksek ncelik verebileceklerigrlmektedir.

Medya, trafik gvenlii konusuna byk bir ncelik vermemektedir. Bir ok l ve yaralnnbulunduu trafik kazalar, gnlk gazetelerin son sayfalarnda veya TV bltenlerininsonlarnda ksaca duyurulmaktadr. En kts ise trafik kazalarnda her gn yaklak 25*)kiinin lmesinin normal karlanyor ve motorlu tat kullanmann bedeli olarak grlyorolmasdr.

Kamuoyunun gvenlie ilgisi ise dalgal bir seyir izlemektedir. Ciddi trafik kazalarndansonra kamuoyu ve medya, trafik yasasnda deiiklik yaplmasn istemektedir. Yasannuygulanmasnn yeterli olmamas nedeniyle sadece yasada yaplan deiiklikler normaldeherhangi byk ve olumlu sonuca yol amamaktadr.

Ayn zamanda, kazalar ve kazazedeler ou zaman kaderin ve aln yazsnn sonucu olarakkabullenilmekte ve bu nedenle yaplacak fazla bir ey olmadna inanlabilinmektedir.

Byk eksikliklerden biri de sorunun ciddiyetinin anlalamamasdr. Bilin dzeyiykseltilmedii ve davranlarda nemli lde deimedii takdirde sorunun daha daartmas riski bulunmaktadr.

2.2.3 Trafik gvenlii faaliyetleri konusunda genel yaklam

Ana sorunlar:

Vizyon, hedefler, stratejiler, planlar dahil olmak zere trafik gvenlii almalarkonusunda sistematik bir yaklam bulunmamaktadr..

Yntemler, bilgi ve deneyim konusunda genel bir eksiklik bulunmaktadr.

Trafik gvenlii almalarna ilikin olarak oluturulmu ve genel olarak kullanlansistematik bir yaklam bulunmamaktadr. lgili kurulularn, geen yllar iinde deneyimkazanm olmalarna karn hi bir sistematik yaklam gelitirilmemitir. Bu nedenle,aklanm bir trafik gvenlii vizyonu, amalar, hedefi, stratejisi ve planlar

bulunmamaktadr.

Uygulanacak sistematik yntemler ve modeller yansra bilgi ve deneyim konusunda,ksmen ok az deerlendirme yaplm olmas nedeniyle genel bir eksiklik bulunmaktadr.Bu, uygulama aralar ve usllerinin eksik olduu anlamn tamaktadr. lgili kurululardan

birinde (EGM) daha ok hedefe/sonuca ynelik bir almaya yakn bir sre ncebalanmtr.

Trafik gvenlii, birden fazla sektr ve alan kapsayan bir konudur. Bu nedenle, bir okkurulu ve ok farkl trde uzmanlarn katlmas gerekmektedir. Maalesef, genelsorumluluu stlenen tek bir kurulu yoktur ("Organizasyon, ibirliive egdm"

blmne baknz).

______*)

Karayolu lmnn 30-gnlk tanm.


20/602



2.2.4 Organizasyon, ibirlii ve egdm

Ana sorunlar:

Genel sorumlulua sahip tek bir kurulu bulunmamaktadr. Grevler ak bir ekildetanmlanmamtr.

Bir ok bakanlk,hkmet kuruluu ve dier kurulular konuyla ilgilenmektedir. Akca belirtilmemi bir ibirlii ve egdm eksiklii grnmektedir. Mevcut ulusal trafik gvenlii yaplanmasnda birok eksiklikler bulunmaktadr. Yerel trafik gvenlii kurulularnn etkin bir ekilde grev yapmad anlalmaktadr. Kamu kurulular ve zel sektr arasnda az ibirlii bulunmaktadr.

Trafik gvenlii almalarnda grev alan ok sayda kamu kuruluu bulunmaktadr;Parlamento, hkmet, bakanlklar, hkmet kurulular, il ve yerel yetkililer vb. Ayrca,aitli zel kurulular da bu srece katlmaktadr (Ek E'ye baknz). Katlan ilgilikurulularn saysnn ok fazla olmas, egdm ve ibirlii asndan sorunlara yolamaktadr. zet olarak, ulusal kamu trafik gvenlii sistemi u ekilde olumaktadr(Trafik Kanununa gre):

1. Karayolu Gvenlii Yksek Kurulu (KGYK): Babakan, bakan KTGK tarafndan sunulan nerileri deerlendirir ve karara balar Gerekli egdm belirler Ylda iki kez toplanr Sekreterya grevini EGM yapar.

2. Karayolu Trafik Gvenlii Kurulu (KTGK): EGM Trafik Hizmetleri Bakan, Bakan EGM ve dier kurulular tarafndan tavsiye edilen nlemlerin uygulanmas

konusunda karar alr. Egdm salanmasna ynelik nerilerde bulunmak Kazalarn azaltlmasna ynelik nerilerde bulunmak Uygulamadaki glkleri belirlemek Hukuki hkmlerden kaynaklanan eksiklikleri belirlemek Ayda bir kez toplanr Sekreterya grevini EGM yapar.

3. Trafik gvenliinin kendileriyle ilgili alanlarndan sorumlu teki ulusalve il

dzeyindeki kurulular. rnein, KGM, EGM, Milli Eitim Bakanl ve SalkBakanl.

4. l ve ile trafik komisyonlar ve belediye trafik birimleri.

Mevcut dzenlemede belirlenen baz eksiklikler yledir:

Kurullar:

Her iki Kurulda da ok fazla ye olduu anlalmaktadr,Tm yelerin konu ile ilgili yetkinlikleri yeterli dzeyde olmayabilir,KTGKnn btn yeleri, kendi kurulularnda yeterince yksek grevlerde

bulunmayabilir,KTGKnn gerek arlnn, etkinliinin snrl olduu grlmektedir,KGYK, yeterli sklkta toplanmamaktadr,


21/602



KTGKnn yeterince etkili olmad anlalmaktadr,iki Kurul iin sekreterya grevlileri, say ve nitelik asndan yeterli deildir,iki Kurulun grevlerinin, ak ekilde tanmlanmad anlalmaktadr.

Dier:

ilgili kamu kurulular arasndaki ibirlii snrldr,kamu kurulular, zel teebbsler ve sivil toplum rgtleri (gnll trafik gvenliikurulular dahil) arasndaki ibirlii ok snrldr. rnein, zel teebbslerin (rn.otomotiv sanayicileri/motorlu ara ithalatlar ve sigorta irketleri) gvenlik almasnakatlmn salayan ok az sayda alma grubu ve komite oluturulmutur.

baz durumlarda konuya younlamann ve deneyimin eksik olduu grlmektedir,il ve ile dzeyindeki kurulular, ulusal trafik gvenlii almalarna etkin ekildekatlmamaktadr ya da kendi blgelerinde trafik gvenliine ilikin konularda yeterince

etkin olmadklar grlmektedir. Trafik gvenlii organlar, yeterince "gl deildir",yani yeterli kaynaklara (yetki, personel, para, tehizat, vs.), sayg gsterilecek yeterinceyksek "seviyeye" ve Parlamento, hkmet'ten yeterli destee sahip deildirler,ilgili kurulularn kendi i tekilatlarnn her zaman iyi bir ekilde almadanlalmaktadr.

2.2.5 Trafik gvenlii personeli

Ana sorunlar:

Gerekli niteliklere sahip ve deneyimli trafik gvenlii personeli konusunda ciddi bir

sknt vardr. Trafik gvenlii konusunda kstl niversite eitimi vardr ve bunun dnda bu konuda

ok az ders okutulmaktadr. Gvenlikle ilgili konularda almak isteyen kiiler iin az sayda pozisyon mevcuttur.

Trafik gvenlii almalar iin gerekli niteliklere sahip ve deneyimli personel skntsekilmektedir. KGM'de eitimli ve deneyimli karayolu mhendisleri ve EGM'de polismemurlar, vs. bulunmasna karn bu kiiler, zellikle trafik gvenliile ilgili alanlardaeitim ve retim grmemilerdir. Ayrca, trafik gvenlii konusunda olduka az kiiningrev almas ve bunlarn bir ounun yeterli eitime ve niteliklere sahip olmamalarnedeniyle bu sorunun henz tam olarak anlalmam olmas da mmkndr.

Trafik gvenlii konusunda snrl sayda niversite eitimi mevcuttur ve bunun dnda bukonuda mevcut ok az ders okutulmaktadr. rnein, sadece inaat mhendisliinde okuyanrencilere ok snrl sayda trafik gvenlii konusunda eitim verilmektedir. Baz derslerve lisans st programlar olmasna karn sistematik ve kapsaml bir yaklam

benimsenmemitir.

Gvenlikle ilgili konularda almakisteyen kiiler iin hem kamu sektrnde hem de zelsektrde ok az sayda pozisyon bulunmaktadr.


22/602



2.2.6 Trafik gvenlii faaliyetlerinin finanse edilmesi

Ana sorunlar:

Trafik gvenlii konusunda mevcut finansman ok snrldr ve bir ok kurulu arasndablnmtr.

Trafik gvenlii nlemlerine ayrlan mevcut kamu finansman kaynaklar unlardr:

ilgili kamu kurulular (rnein EGM, KGM ve Milli Eitim Bakanl) ile il ve belediyekurulular (devlet, belediyelere baz yardmlar yapmaktadr) iinulusal, il ve belediyeyllk bteleri,Trafik Hizmetleri Gelitirme Fonu, (bu fon 2001 yl sonu itibariyle kaldrlacaktr.)teki katklar.

Kamu kurulularnn her birinin btelerinden ve toplam kamu btelerinden trafikgvenlii iin harcanan parann tutarnn tahmin edilmesi ok gtr. KGM tarafndanyaplan bir aratrma, KGM'nin toplam btesinin, toplam devlet btesinin yzdesi olarak

byk lde azaldn (1999'da yaklak yzde bir) ancak TL olarak arttn (nominaldeer olarak 1990'da TL 1,800 milyar iken 1999'da 330 000 milyar) ortaya koymutur.Karayollar Genel Mdrlnde belirli trafik gvenlii konular, trafik gvenlii blmiin kullanlan pay ise, toplamn yzde 3' ve 1'i arasnda deimitir. 1999'da KGM, trafikgvenliiiin yaklak 4,100 milyar TL harcamtr.

Plaka ve tat tescil formlarndan alnan cretlerle oluturulan Trafik Hizmetleri GelitirmeFonu, trafik gvenlii iin snrl lde kullanlmaktadr. Daha nce, akaryaktvergilerinden elde edilen gelirlerle oluturulan bir Karayolu Fonu da bulunmaktayd. Ancak

bu fon, KGM'nin btesine sadece marjinal bir katkda bulunmutur. Ancak, btn benzerifonlar, 2001 finansal yl sonu itibariyle tasfiye edilecektir.

zel kurulular ve sivil toplum rgtleri tarafndan yaplan katklar snrldr ve bunlarzellikle baz trafik gvenlii bilgileri ve kampanyalarna ynelik kullanlmaktadr.

2.2.7 Veri bankalar ve kaza istatistikleri

Ana sorunlar:

Trafik gvenlii konusunda kapsaml ve modern ortak veri bankas bulunmamaktadr. Karayollar, kazalar/kazazedeler, trafik, aralar ve srcler konusunda gerekli btn

bilgileri ieren istatistiklerin analizleri bulunmamaktadr. Karayollarndaki lmlerin 30 gnlk uluslararas tanma gre izlenmesi

yaplmamaktadr. Kaza raporlar ve kaytlar tam olarak gvenilir deildir. Bunlar, bazen eksik veriler

iermektedir. lgili organlar arasnda teknik ibirlii yoktur. Hastanelerden ve sigorta irketlerinden

snrl bilgi alnmaktadr.. ok snrl kaza analizleri yaplmaktadr.

ehirii alanlardaki tat-kilometresine ve katedilen yolcu-kilometresine ait herhangi birveri bulunmamaktadr.


23/602



u anda EGM nin sorumluluu altnda bir veri bankas bulunmaktadr. Sabka kaytlar vetat ve src belgesi tescillerine ilave olarak trafik kazalarna ilikin veriler de bu veri

bankasnda tutulmaktadr. Bu veri bankas, trafik gvenlii ve karayolu ulatrmas ile ilgilibtn bilgileri ieren bir genel trafik gvenlii veri bankas deildir. Veri taban, byklde EGM'ye hizmet vermektedir.

Dardan (rnein KGM, Devlet statistik Enstits, MEB ve zel kurulular) bu veribankasna giri mmkn deildir. Ayrca, d ortamdan veri ak da yoktur. Bu nedenle,EGM veri bankasnda sadece kaza raporlarndan elde edilen bilgiler saklanmaktadr.

Veri bankasnn bilgisayar sistemi olduka eskidir ve bilgisayar fonksiyonlar vealmasnda ok sk arza meydana gelmektedir.

KGM bnyesinde tm yol ve trafik verilerini ieren bilgisayara dayal ayr bir veri bankas

bulunmamaktadr. Kaza verileri gerektiinde; bunlar manyetik bantlar kullanlarak EGMveri bankasndan elde edilmektedir.

EGM, her yl zellikle EGM blgelerinde meydana gelen trafik kazalarna ilikin bir yllkistatistik kitap yaynlamaktadr. Bugnlerde Jandarma Genel Komutanl tarafndankaytlara geen kazalar da dahil edilmektedir. Jandarmann sorumluluu altndaki blgelerdeok sayda kaza meydana gelmesine karn bu kazalar, EGM'ye kaytlara geenlerle aynekilde analiz edilmemektedir. Bazen, rnein baz uluslararas karlatrmalarda olduugibi (rnein IRTAD) EGM tarafndan kaytlara geen kazalarn, toplam ulusal rakkamlarolarak sunulduu anlalmaktadr.

Kaza istatistikleri dahil olmak zere btn ulusal istatistikler Devlet statistik Enstits(DE) tarafndan hazrlanmakta ve yllk Trkiye istatistikleri kitabnda sunulmaktadr. BuEnstit, EGM veri bankasndan elde edilen kaza verilerini kullanmaktadr.

lke genelindeki trafik kazalarnda lenlerin ve yaralananlarn toplam saysn kapsayankapsaml hi bir istatistik yoktur. EGM ve Jandarma kaza yerindeki kazalar ve kazazedeleri,Salk Bakanl ise hastanelerdeki lmleri bildirmektedir. Bu veriler herhangi bir belgede

biraraya getirilmemekte ve analiz edilmemektedir. Ayn zamanda kaza ve kazazedebilgilerinin yollar ve trafik, vb. ile ilgili bilgileri ile balantsn kuran bir dkm debulunmamaktadr. Kaza ve lm/yaralanma istatistikleri konusunda ilgili kurulular arasndaolduka snrl ibirlii olduu anlalmaktadr.

EGM ve Jandarma kaza kaytlar, belirli dzeydeki eksik bildirim nedeniyle tam deildir vebyk bir olaslkla hi bir zaman da tam olmayacaktr. Bu dnya apnda bir sorundur.nsanlarn bir kazay bildirmemesinin eitli nedenleri olabilir: bildirmeyle ilgili yasalyaptrm bilmemek, unutma, yaralanmann bir ka gn sonra ortaya kmas, mahkemekorkusu, geerli ehliyetinin veya sigortasnn olmamas vb. Ancak, en ciddi kazalar, genelolarak byk lde bildirilmektedir.

Bu eksik bildirim eer eksik ksm biliniyorsa nemli bir sorun deildir. Toplam kazasorununun boyutunu daha iyi grebilmek iin, bir takm dzeltme saylar kullanlarakkaytlara geen kaza saylar dzeltilebilir. Ancak, kalan tek sorun, btn kaza trleri ve

btn blgeler ve gnn saatleri, vs. iin bu orann ayn olmamasdr.


24/602



lm vakalar ile ilgili olarak sadece kaza mahallinde len kiilerin says veri bankasndasaklanmaktadr (nakil srasnda veya hastanelerde lenler hari). Yani, karayollarndalenlere ilikin uluslararas 30 gnlk tanmlama uygulanmamaktadr. Bu, Trkiye'dekarayollarnda meydana gelen lmlerin toplam saysnn belirlenmesini ve teki lkelerledoru karlatrmalar yaplmasn olanaksz hale getirmektedir.

Kaza analizi ile ilgili herhangi bir ortak ve saptanm yntem bulunmuyor gibi durmaktadr.Bu nedenle, rnein, gvenlik nlemleri iin baz olabilecek son derece snrl sayda kazaanalizi yaplmaktadr (Bkn. Ref. 117,161).

Farkl kaynaklar arasnda kaza ve lm/yaralanma eilimleri konusunda baz elikilerolduu grlmektedir. EGM kaytlarna gre son bir ka yl iinde lm says azalrkenJandarma tarafndan salanan istatistiki veriler, tam tersine lmlerin arttngstermektedir. EGM ve Jandarma Genel Komutanl arasndaki sorumluluk sahalarnda

nemli bir deiiklik meydana gelmemise bu iki rakamn mantiken benzer bir seyirizlemesi gerekmektedir.

Kazadan sonra kama olarak adlandrlan kazalar, EGM trafik polisi yerine EGM genelgvenlik polisi veya Jandarma tarafndan bildirilmektedir. Bu nedenle, bu kazalar veritabanna normal kazalar/lm-yaralanmalar olarak dahil edilmemektedir. 1999'dakazadan sonra kama vakalar, ilk kez EGM tarafndan yaynlanan istatistiki ylla dahiledilmitir.

Kaza bildirim formuna, kazann iddet derecesi (rnein hafif veya ar)kaydedilmemektedir. Byle bir ayrm gzetilmesi, ekonomik analiz yaplmas ve kara

noktalarn belirlenmesi iin yararldr. Kaza mahallinin, analiz asndan en nemlikonulardan biri olmasna karn, kaza formu doldururken bazen nemli hatalaryaplmaktadr.

Devlet karayollar ve il yollarndaki katedilen tat-kilometrelerine ait veriler bulunmaktadr(KGM tarafndan hazrlanan), ancak ehiriinde katedilen yolcu-kilometresine ait herhangi

bir veri bulunmamaktadr. Katedilen yolcu-kilometresine ait, rnein arabada bulunanlar,yayalar ve bisikletliler, herhangi bir veri bulunmamaktadr. Bunlar deiik yllarn, lkelerinve yol kullanc gruplarn geerli karlatrlmalar iin gereklidir.

Ciddi kazalara ilikin derinlemesine kaza analizleri yaplmamaktadr. Bir ok lkede, bu tr

incelemelerin gvenlik almalarna nemli katklar olmutur. Ancak, yakn bir gemiteKGM ve EGM Ankara blgesinde testler yapmay kararlatrmtr.

2.2.8 Trafik gvenlii aratrma ve gelitirme (ARGE) almalar

Ana sorunlar:

Mevcut uygulamal trafik gvenlii ARGE almalarnn yeterli finanse edilmedii,snrl ve blnm olduu anlalmaktadr.

Sorumlu bir ana kurulu yoktur. birlii ve egdmn ok snrl olduugrlmektedir.

Hemen hemen hi bir uluslararas ibirlii gzlenmemektedir.


25/602



Trkiye'deki toplam ARGE harcamalar, Bat-Avrupa lkeleri ile karlatrldnda dkbir orandadr. Mevcut trafik gvenlii ARGE almalarnn yeterli ekilde finanseedilmedii, ok snrl ve blnm olduu anlalmaktadr.

Trafik gvenlii ARGE almalarndan sorumlu tek bir organ yoktur. Farkl ARGEkurulular, niversiteler ve uygulayc kurulular arasndaki ibirlii ok snrldr.

Trafik gvenlii ARGE almalar, rnein iki gvenlik Kurulu tarafndan desteklenenulusal trafik gvenlii programnn bir parasn oluturmamaktadr. Kapsaml bir ARGE

program yoktur.

Trafik gvenlii konusundaki yaynlardan sorumlu bir bilimsel ktphane olmadanlalmaktadr.

Uluslararas trafik gvenlii ARGE sonular ve deneyimleri, Trkiye'de her zaman geerliolmayabilir. Bu sonularn kontrol edilip onaylandktan sonra Trkiye'de artlarauyarlandn gsteren bir bilgi yoktur.

Trkiye'nin, yalnzca bir ka uluslararas trafik gvenlii ARGE projesine (rnein, ABbnyesinde) katld anlalmaktadr. Trkiye, trafik gvenlii bir ok uluslararastoplantya da dzenli olarak katlmamaktadr (rnein PIARC, OECD ve CEN bnyesindekitoplantlar).

2.2.9 teki "kurumsal/idari" alanlar

Ana sorunlar:

Trafik gvenlii ile ilgili tehizat konusunda KDV gibi vergiler veya teki harlarda hibir indirim uygulanmamaktadr.

Sigorta primleri, srclerin ve tatlarn kaza bilgilerini doru bir ekildeyanstmayabilir.

Trafik gvenliinin vergilerde indirim, vs. yoluyla desteklemeye ynelik hi bir zel sistemyoktur. Bu, trafik gvenliine ynelik genel bir ilgi eksikliiyle ilikilidir. Sorunun nemianlaldnda baz nlemlerin alnmas mmkn olacaktr.Bu durumda, rnein lastikler vekasklar gibi gvenlikle ilgili tehizata uygulanan KDV'nin indirilmesi yararl olabilir.

Sigorta primlerinin, src ve tat kaza kaytlar ile dorudan ilikili olmasn salamak,srcleri gvenli bir ekilde ara kullanmaya ynlendirmenin bir yoludur. Bu durumda,gvenli sr primlerin dmesine ve gvenli olmayan sr primlerin ykselmesine yolaacaktr.


26/602



2.3 Teknik alanlar

2.3.1 Ulatrma modu seim modeli

Ana sorun:

Mevcut model uygun deildir. Karayolunun hem yk, hem de yolcu tama iindeki payok yksektir. .

Farkl ulatrma modlar arasnda dengesiz bir durum sz konusudur. Yolcularn ulamdikkate alndnda karayolu ulatrmas, son 10 yl iinde istikrarl bir ekilde yzde 96

paya sahip olurken, demiryolunun pay yzde 3 ila 4 arasnda, dier sistemlerin pay dayzde 0 ila 1 arasnda deimitir.

Durum, yk tamacl konusunda benzer zelliktedir. Karayolu tamacl son 10 yliinde yaklak yzde 15 artm ve yaklak yzde 89'a ulamtr. Demiryolu ve denizyolutamacl ile ayn dnemde yzde 5 azalmtr ve toplam paylar yzde 4n altnadmtr*).

ehir ii ulamda da benzer bir durum szkonusudur. 10 milyonun zerinde nfusa sahipolan stanbul, bu konuda bir rnektir. Burada, karayolu tamacl toplam tamaclnyaklak yzde 90'n oluturmaktadr. Ancak, baz byk ehirlerde, rayl toplutamaclnn payn ykseltmeye ynelik abalarn olduu belirtilmelidir.

2.3.2 Karayolu altyaps - ehirleraras yollar

Ana sorunlar:

Karayolu tasarm her zaman gvenli deildir. Karayolu ekipman, her zaman uygun ve yeterli bir ekilde kullanlmamaktadr. mar planlamasnn iyi bir ekilde koordine edilip denetlenmedii anlalmaktadr. Karayolu yatrm planlamasnda trafik gvenliinin sistematik biimde dikkate

alnmamaktadr. Ekonomik deerlendirmede kullanlan yntemlerin ve deerleringncelletirilmesi gerekmektedir.

Karayolu tasarm ve ekipmanna ilikin kapsaml esaslar bulunmamaktadr. Mevcutesaslar uygulamada her zaman izlenmemektedir.

Planlanan ve mevcut yollarn trafik gvenlii asndan kontrolleri yaplmamaktadr,

ancak hazrlklara balanmtr. Karayollar ve ekipmann bakm bazen yeterli ekilde yaplmamaktadr. KGM'de yol tasarm ve tehizatnn esaslarnn hazrlanmasndan sorumlu hi bir zel

birim yoktur.

____________*) Boru hatlar yk tamalna dahil edilmitir.


27/602



Gzlemlenen sorunlar ve eksiklikler*)Trkiye'deki ehirleraras yollar, modern, iyi donatlm ve bakmlotoyollardan eski ve iyiekilde bakm yaplmayan tali yollara kadar byk deiiklikler gstermektedir. Trafik -gvenlii asndan gzlemlenen balca eksiklikler yledir (Bkn. Ref. 33-70):

Kavaklar, her zaman gvenli deildir, alanlar genellikle ok genitir, eritler okgenitir ve kesien yollar arasndaki alar ok kktr.Yol kenarndaki alanlar, genellikle ok gvensizdir. Dik ve yksek evler, ta veya betonkapl kanallar, kayalklar ve yola yakn tehlikeli nesneler (rnein aydnlatma direklerive aalar) bulunmaktadr. Baz gerekli blmlerde otokorkuluklar bulunmamaktadr.Bir ok orta refjde tehlikeli direkler bulunmaktadr ve otokorkuluk yerletirilmemitir.ekil deitirebilen ve enerjiyi emen destekler kullanlmamtr.Kent geileri, genellikle trafik gvenlii asndan kusurludur. ok fazla hzyaplmasna imkan vermektedirler ve korunmasz yol kullanclar iin sadece snrl

nlemler alnmtr (rnein kaldrmlar ve yaya geitleri).Bir ok yerde yolun kenarlarnda rnein akaryakt istasyonlar ve teki yol kenartesisleri gibi geni denetimsiz alanlar bulunmaktadr.Kprlerden nce nadiren otokorkuluklar bulunmaktadr. Bu, kontrolden kan aralarndorudan kpr korkuluklarnn biti noktasna arpabilecekleri anlamn tamaktadr.Yatay iaretler (kenar, orta izgi ve erit) ve dey iaretler otoyollarda srekli

bulunurken, devlet ve il yollarnda 12 ay sreklilik salanamamaktadr.Hz tahditleri genellikle gereki deildir (rnein yol almalarnda ok dktr).Kaplama bakm baz durumlarda yetersizdir. Bu durum, gvenlii olumsuz yndeetkileyebilir. Baz kesimlerde tat yolu ile banket arasnda seviye farklar

bulunmaktadr. Baz mahallerde, yol yzeyi srtnmesi, zellikle yalarda dktr.

Yol ekipmanna baz kesimlerde yeterli bakm yaplmamaktadr (iaretler, levhalar veotokorkuluklar).

mar planlarehirleraras ve banliy alanlardaki imar planlamasnn, trafik gvenlii asndan yeterliekilde koordine edilmedii ve denetlenmedii anlalmaktadr. zellikle yolkenargeliimini ve balant yollarn ilgilendiren bu eksiklik, yol planlamas, tasarm ve trafikgvenlii asndan baz sorunlara yol aabilir.

Yol planlamas. Ekonomik deerlendirmeKarayolu planlamasnda trafik gvenlii, sistematik olarak dikkate alnmamaktadr.rnein, yatrm planlamas srecinde mevcut yollarn trafik gvenlii zerinde odaklaaneksikliklerinin analizi sistemli bir ekilde yaplmamaktadr. Ayn zamanda, btnkarayolukullanclarnn trafik gvenlii taleplerinin dikkate alnmad grlmektedir.

Byk karayolu projeleri ile kk yol iyiletirmeleri arasnda zellikle trafik gvenlii vekaynaklarn efektif kullanm asndan kukulu bir denge olduu belirtilebilir. Bazdurumlarda yeni karayollarnn tasarm, snrl kaynaklarn en iyi ekilde kullanlmasnamalayan etkin zmler yerine yksek yatrm maliyetlerine yol aan olduka yksekgeometrik standartlarn gerekletirilmesini hedeflemektedir. Bu da gvenlik zerindekitoplam etkilere zarar verebilir.

________*) zellikle Pilot Proje karayollarnda ve Ankara blgesindeki baz envanterlere ve gzlemlere dayanarak(Referanslara baknz). Gzlenen sorun ve eksiklikler tm koullar ve tm ehirleraras yollar iin geerliolmayabilir.


28/602



KGM'de byk yol yatrmlarnailikin Fayda-Maliyet Analizi, FMA (fizibilite etdleri iinkullanlan) yntemi, yeterli grnmektedir. Ancak, gvenlikle ilgili baz eksiklikler

bulunmaktadr: tahmini kaza ve kazazede indirimleri kukuludur ve tahmini kaza vekazazede indirimleri konusunda uygun parasal deerler verilmemektedir. Bunu iyiletirmekiin, daha fazla ve daha iyi veriler gerekmektedir (Bknz. Ref. 120).

Kara nokta analizineilikin FMA yntemi ve deerlerinde de ksmen veri eksikliindenbaz eksiklikler bulunduu anlalmaktadr:

kaza ve kazazede tahminleri kukuludur,kaza ve lm/yaralanma azaltma faktrlerinin, elde edilecek faydalar olduundan fazlagsterdii anlalmaktadr,kaza ve lm/yaralanma indirimleri konusunda doru parasal deerler verilmemektedir,gvenlik nlemlerinin bakm maliyetleri dahil edilmemitir.

Ancak, KGM bu eksiklikleri ortadan kaldrmaya balamtr.

Karayolu tasarm ve karayolu ekipman konusunda kurallar ve uygulamalarKarayolu tasarm ve ekipman konusunda Trkiye koullarna (rnein, toporafya,ekonomi ve yol kullanc davran) uyarlanm kapsaml herhangi bir modern esaslarn

bulunmad anlalmaktadr. Mevcut verilere gre, biri 2 eritli ehirleraras karayollar(1983'ten itibaren) ve biri de otoyollar iin olmak zere iki tasarm tablosundanyararlanlmaktadr. Bu tablolarda baz deiiklikler yaplmtr. Ayrca, kavak trlerineilikin baz esaslar ve otokorkuluklara ilikin talimatlar bulunmaktadr. Bu belgelerin btntasarm kalemlerini kapsamamas nedeniyle bir ou yabanc kurallara (rnein Amerikan

AASHTO kurallar ve Alman Richtlinien von A bis Z) dayanan baz yazl olmayan ilkelerbulunmaktadr.

KGM, karayolu geometrik tasarm iin, esas olarak AASHTO standartlarna dayal yenitasarm esaslar oluturma almalarna balamtr. Bu almalarn 2002de tamamlanmas

planlanmtr. Ancak bundan sonra bile, baz trdeki karayolu ekipmanna, rnein, karayoluaydnlatmas, ait esaslar eksik kalabilecektir.

Balca eksikliklerin yansra, u an iin karayolu tasarm ve tehizat konusunda kapsamlesaslar bulunmamaktadr ve mevcut esaslarn da pratik tasarmda her zaman dikkatealnmad grlmektedir.

Mevcut esaslarla ilgili belirlenen baz eksiklikler yledir (Bkn. Ref. 34-39):

gr mesafeleri konusunda dk snrlar,yatay ve dey kurplar iin kk yaraplar,yol kenar alanlarn tasarm konusunda yerleik kurallarn bulunmamas,

bir ok tip kavak bulunmas ve kavak trlerinin seimi konusunda belirlenmikurallarn olmamas,dnel kavaklarn az ve bazen yanl kullanlmas,kent geileri iin, zellikle trafik gvenliini destekleyecek uygun tasarm esaslarnn

bulunmamas,

giri denetimine ilikin belirlenmi kurallarn bulunmamas,


29/602



yol ekipmannn (rnein otokorkuluklar ve eilebilen direkler) kullanm konusundabelirlenmi ulusal standartlarn olmamas,karayolu yatay ve dey iaretlemeleri konusunda uygun olmayan baz uygulamalar

(rnein trmanma eritlerinde).

u an iin, yol inaat almalar sadece yapmdan sorumlu mhendisler tarafndan kontroledilmektedir. Tercihen gelecekte, bu almalar proje mhendisleri tarafndan da kontroledilmelidir.

u an iin, yol ekipman (rnein, otokorkuluklar, iaretlemeler ve iaretler) yolprojelendirmesinden farkl bir zamanda tasarlanmaktadr. Tercihen gelecekte, yol ekipmantasarm ve kullanm yol projelendirmesinin iine entegre edilmelidir.

Korunmasz yol kullanclar iin nlemler

Yayalar ve bisikletliler gibi korunmasz karayolu kullanclarna ynelik nlemler genelliklealnmamakta, alnsa bile yetersiz olmaktadr. Kaldrmlar, genellikle yoktur veyakullanlabilir durumda deildir. aretli yaya geitleri ve bisiklet yolu nadiren

bulunmaktadr. Uygun kolaylklarn bulunmamas, genellikle kent geilerinde sorunlara yolamaktadr.

Hz azaltma aralarHz azaltma aralar (rnein ykseltilmi eritler ve kasisler) baz mahallerde kullanlmakla

birlikte hzn nemli lde azaltlmasn salamamaktadr. Tasarm ve uygulama her zamanuygun olmamaktadr.

Kara noktalarn belirlenmesi ve ortadan kaldrlmasKara noktalarn belirlenmesi konusundaki mevcut yntem, istatistiksel analiz olarak dorudeildir ve kara noktalarn belirlenmesinde her zaman etkinlikle kullanlmamaktadr. Dk-maliyetli alternatifler bazen dikkate alnmamaktadr (Bkn. Ref. 40-52).

Trafik gvenlii kontrolleri (safety audit)Planlanan ve mevcut yollar iin ok az gvenlik kontrol yaplmaktadr. Ancak, KGM'ninksa bir sre nce yeni karayolu projeleri iin gvenlik kontrol konusunda bir program

balattnn belirtilmesi gerekmektedir (Bkn. Ref. 71-74).

Bakm ve iletme

Otoyollar dnda ehirleraras yollarn bakm ve iletilmesi yetersizdir. Bu durum esasolarak:

kaplamalar,yol yatay ve dey iaretlemeleri ile sinyalizasyon,yol almas iaretlemesini ilgilendirmektedir.

Uygulamada karayolu bakm ile ilgili mevcut taslak standartlarn ve esaslarn her zamankullanlmad grlmektedir, rnein, yatay iaretlemeler ve otokorkuluklarn onarm ileilgili olanlarn.

DzenlemeKGM bnyesinde yol tasarm ve tehizatna ilikin esaslardan sorumlu zel birim

bulunmamaktadr. Ancak, taslak esaslarn onay iin st-dzey bir komitenin yeniden-


30/602



oluturulmas iin planlar bulunmaktadr. KGM bnyesinde trafik gvenliineilikinibirliinin iyiletirilebilecei anlalmaktadr.

2.3.3 Karayolu altyaps - kent yollar

Ana sorunlar:

Yol tasarm her zaman gvenli deildir. Yol ekipman, her zaman uygun ve yeterli bir ekilde kullanlmamaktadr. mar ve ehirii planlamasnn iyi bir ekilde koordine edilmedii ve denetlenmedii

anlalmaktadr. Yollarn/caddelerin fonksiyonel snflandrmasnn, yeterli bir ekilde yaplmad

grlmektedir. Kentsel yol planlamas konusunda gvenlie ilikin hususlar sistematikbir ekilde dikkate alnmamaktadr. Ekonomik deerlendirmeler, muhtemelenkullanlmamaktadr.

Yollarn/caddelerin ve ekipmann tasarlanmasna ilikin mevcut kurallarda deiiklikyaplmas gerekebilir ve uygulamada bunlardan her zaman yararlanlmamaktadr.

Kara noktalarn belirlenmesi ve ortadan kaldrlmas sreci baz byk kentlerdeki snrlabalar dnda gerekletirilmemektedir. Halen kullanlan hi bir yntem yoktur.

Mevcut veya planlanan yollarn trafik gvenlii kontrolleri gerekletirilmemektedir.Halen kullanlan bir yntem yoktur.

Trafiin hafifletilmesi (hzn azaltlmas) yntemleri hemen hemen hikullanlmamaktadr. Korunmasz yol kullanclarna ynelik kolaylklar, genellikle

bulunmamaktadr veya dk kalitededir. Park yerleri bulunmamaktadr ve bu durum, kaldrmlarn igal edilmesine yol

amaktadr. Yollarn/caddelerin ve tehizatn bakm, baz durumlarda yetersizdir. Belediyeler arasnda trafik gvenliinde teknik ibirliini salamay amalayan bir

kurulu bulunmad gibi yerel makamlar ve KGM arasnda yollar, trafik ve gvenlikkonusunda sadece snrl ibirlii yaplmaktadr.

Gzlemlenen sorunlar ve eksiklikler*)

Trkiye'deki ehirii yollar, modern, iyi donanml ve bakml ana caddelerden eski ve iyi birekilde bakm yaplmayan tali yerel sokaklara kadar ok deiik zellikler sergilemektedir.Trafik gvenlii asndan gzlemlenen balca eksiklikler yledir:

Kavaklar, her zaman gvenli deildir, alanlar ok genitir (baz durumlarda kanallamayoktur), eritler ok genitirve kesien yollar arasndaki alar ok kktr.Yol kenarndaki alanlar, genellikle ok gvensizdir. Dik ve yksek evler, ta veya betonkapl kanallar, kayalklar ve yola yakn tehlikeli nesneler (rnein direkler ve aalar)

bulunmaktadr. Otokorkuluklar genellikle bulunmamaktadr. Bir ok orta refjdetehlikeli direkler vardr ve otokorkuluk yerletirilmemitir. ekil deitirebilen veenerjiyi emen destekler kullanlmamtr.ehir geileri, genellikle gvenlik asndan kusurludur. ok fazla hz yaplmasnaimkan vermektedirler ve korunmasz yol kullanclar iin sadece snrl nlem alnmtr(rnein kaldrmlar ve yaya geitleri).

______

*) Trafik Gvenlii Projesinin birok blmnn yalnzca ehirleraras yollar ile ilgili olduu belirtilmelidir.Gzlenen ehirii yollara ynelik sorun ve eksikliklerin snrl izlemelere dayanmaktadr, bu nedenle tmartlar ve ehirii yollar iin geerli olmayabilir.


31/602



Korunmasz yol kullanclarna ynelik kolaylklar, snrldr ve genellikle uygun ekildetasarlanmamlardr ve yeterli bakm yaplmamaktadr. Bunlara, kaldrmlar, bisikletlileriin zel yollar/eritler, geitler ve otobs duraklar dahildir. Yaya st ve alt geitlerininyansra normal kaldrmlarn da dzgn sathl olmamalar ve deliklerin bulunmas, dikmerdivenler vb. nedenlerle bir ok durumda yallar, ocuk arabalar srenler vetekerlekli sandalyelerde bulunanlar tarafndan kullanlmas mmkn deildir.Bir ok yerde yolun kenarnda rnein akaryakt istasyonlar ve teki yol kenar tesislerigibi geni denetimsiz alanlar bulunmaktadr.Yatay iaretler (kenar, orta izgi ve erit) ve dey iaretler genellikle bulunmamaktadrveya eksiktir.

Baz yerlerde sokak aydnlatmas yetersizdir.Asfalt bakm baz durumlarda yetersizdir (ukurlar, drenaj kapaklarnn yol seviyesininaltnda bulunmas, vs.) ve bu durum, baz ar durumlarda gvenlii olumsuz yndeetkileyebilir. Bir ok kesimde, yol yzeyi srtnme kat says, zellikle yalarda

dktr.Kaldrm bakm genellikle ok yetersizdir. Kaldrmlar ska, park edilmi aralartarafndan, bloke edilmektedir.K bakmnn olduka yetersiz olduu gzlenmektedir.Yol tehizatna genellikle yeterli bakm yaplmamaktadr (iaretler, levhalar veotokorkuluklar vb.).

Trafik sinyalizasyonlu kavak kollar nnde dur izgileri hemen hemen hi yoktur.

mar ve ehirii planlamasmar, ehirii/ehir ve ulam planlamasnn, trafik gvenlii asndan yeterli ekildekoordine edilmedii ve denetlenmedii anlalmaktadr. zellikle yol kenarnngelitirilmesi ve ana yollara balanan eriim yollar ile ilgili olan bu eksiklik yol/cadde

planlamas, tasarm ve trafik gvenlii asndan sorunlara yol aabilir.

Yol/cadde snflandrmas ve planlamas. Ekonomik deerlendirmeKent yollarnn/caddelerinin farkl "trafik alar" eklinde fonksiyonel adansnflandrlmasna ynelik iyiletirilmi bir sisteme gerek olduu anlalmaktadr. rnein:

motorlu tat a, kark trafik a, (yaya ve motorlu tat birlikte) trafie kapal sokaklar-yaya blgesi-.

Kentsel yol planlamasnda gvenlie ilikin hususlarn sistematik olarak dikkate alnmadyaygn olarak grlmektedir. Btnyol kullanclarnn gvenlik gereksinimlerinin dikkatealnmas gerekmektedir.

Baz durumlarda belediyelerin, kredi almak iin Hkmetin garantilerini kullanmasnakarn, yatrmlarn, her zaman isabetli ekonomik deerlendirmelere dayal uzun vadeli

planlar izlemedii grlmektedir.

Yol tasarm ve yol donanmna ilikin kurallar ve uygulamalarKentii yollarn ekipmannn tasarmna ilikin kurallar bulunmaktadr. Bu kurallar, Trk

Standartlar Enstits tarafndan yaynlanmtr ve KGM dahil olmak zere eitlikurulularn yelerinden oluan alma komiteleri tarafndan hazrlanmtr. Bu kurallarzorunlu deildir ve belediyeler tarafndan her zaman uygulanmamaktadr. Trafik yatay ve


32/602



dey iaretlermeleri iin KGM'nin kurallar kullanlmaktadr. Ancak, uygulamadaeksiklikler olduu gzlenmektedir.

Yerel yol alar trafik gvenliinde baz eksiklikler olduu sylenebilir. zellikle,korunmasz yol kullanclarnn durumu yetersizdir.

Kara noktalarn belirlenmesi ve ortadan kaldrlmasElimizde bulunan bilgilere gre kentsel kara noktalarn, gzergahlarn ve alanlarn

belirlenmesi ve ortadan kaldrlmasna ilikin sistemli bir yntem bulunmamaktadr. Poliskaytlar her zaman analiz edilmemekte ve kaza istatistikleri veya teki sistemli almalaradayanlarak nadiren iyiletirmeler yaplmaktadr. Baz byk ehirler ve KGMsorumluluundaki ehir geileri bunun dnda tutulabilir.

Trafik gvenlii kontrolleri (safety audit)

Elimizde bulunan bilgilere gre mevcut veya planlanan kentsel yollar/caddeler iin hi birgvenlik kontrol yaplmamaktadr.

Korunmasz yol kullanclar iin kolaylklarYayalar ve bisikletliler gibi korunmasz yol kullanclar iin gerekli kolaylklar genellikle

bulunmamaktadr ve mevcut olsa bile yeterli deildir. Kaldrmlar genellikle yoktur veyakullanlabilir durumda deildir ve park etmi olan aralar nedeniyle ounlukla blokeedilmilerdir. Nadiren iaretlenmi yaya geitleri ve bisiklet yollar bulunmaktadr.

Trafiin hafifletilmesi. Hz azaltma aralarTicari veya konut alanlar ve caddelerinde trafiin hafifletilmesi (traffic calming)

yntemlerinin az kullald anlalmaktadr. Hz azaltma aralar (rnein ykseltilmieritler ve kasisler) baz yerlerde kullanlmakla birlikte hz byk lde azaltmadklargrlmektedir. Tasarm ve uygulama her zaman uygun olmayabilir.

Bakm ve iletmeKentsel yollarn/caddelerin bakm ve iletilmesi bazen olduka yetersizdir. Bu durum:

kaplamalar,

yaya kaldrmlar,yol iaretleri, trafik klar, otokorkuluklar ve aydnlatma,trafik ynetimi (rnein tek ynl sokak programlar),

alma blgesi iaretlemeleri ilgilendirmektedir.

ehirii yollarn ve caddelerin bakmna ynelik kapsaml modern esaslarn bulunduugzlemlenmemitir.

DzenlemeBelediyeler arasnda Belediyeler Birlii gibi baz yaplanmalar bulunmaktadr. Ancak, eldeettiimiz bilgilere grebu birlikler genellikle yol tasarm ve trafik gvenlii gibi teknikkonularla ilgilenmemektedir.

Belediyeler, zellikle belirli yol kesimlerinin idaresini mzakere ederken ve ayrca il ve iletrafik komisyonlar aracl ile KGM ile temas iinde bulunmaktadr. Bu komisyonlarda,kentsel yollardaki hz tahditleri gibi baz kent trafik gvenlii konular ele alnmaktadr.


33/602



Elimizde bulunan bilgilere gre, belediyelerde ok snrl sayda gerekli niteliklere vedeneyime sahip trafik mhendisleri bulunmaktadr. Bu durum, kent trafik gvenliialmalar asndan sorun yaratmaktadr.

2.3.4 Tatlar

Ana sorun:

Periyodik tat muayenesi, yetersiz personel ve donanmla yaplmaktadr ve muayeneok alt dzeydedir.

Tat gvenlii ve tatlarn yol at evre sorunlarna ilikin mevzuat ve sorumluluk, en azdrt bakanlk arasnda blnmtr. Dier genel bir sorun ise, Devlet statistik Ensitstarafndan tutulan tat sicili ve EGM Tat Sicili arasnda byk farklar bulunmaktadr(Bknz. Ref. 107-111, 154).

Homojen performans testlerinin yan sra, Trkiyenin tat tasarm ve tehizatnnstandardizasyonuna ve iyiletirilmesine ynelik Avrupa ve uluslararas almalarda tmyleyer almad grlmektedir (rnein, Avrupa Yeni Tat Deerlendirme Program -European New Car Assessment Program- Euro NCAP).

Byk kentlerdeki tatlarn iyi kalitede ve iyi durumda olmasna karn Trkiye'ninehirleraras blgelerdeki tatlarn, ayn kalite ve durumda olmad gzlenmektedir. Bu,trafikte yeni ve yksek kaliteli aralarla eski ve gvensiz aralardan oluan birkarmnbulunduunu gstermektedir. Bu durum, gvenlik asndan tehlikelidir. Ayrca

Trkiyede dier bir ok lkede olduu gibi normal binek aralarna gre daha fazla yakttketen ve trafikgvenlii asndan daha az elverili olan ok sayda yeni drt ekili veok amal tat bulunduu grlmektedir.

Ar tatlara fazla yk yklenmesi, ciddi bir sorun oluturmaktadr. Bunun temelde yolunkorunmas asndan bir sorun olmasna karn trafik gvenliini de etkilemektedir (rneindaha uzun fren mesafeleri, k eimlerinde dk hzlarn tehlikeli sollamalara yolamasve inilerde frenlerin snmas). Traktrler, genellikle sabah erken saatlerde ve akamlar gesaatlerde bazen gerekli klar veya zerlerinde yanstc iaretleri olmadan karayolutrafiine kmaktadrlar.

Sanayi ve Ticaret Bakanl'nda (STB) tatlarn tip onayndan sorumlu olan birim, yeterlideneyimli personele gereksinmesi bulunmaktadr. KGM'deki dzenli tat muayeneleri deciddi ekilde personel sknts ekmektedir ve gerekli donanma sahip deildir.Uygulamada, periyodik tat muayeneleri, tanmlama ve ok ilkel dzeyde gzle muayeneile snrldr. Muayenelerle ilgili idari ilemler gncelletirilmemitir.Egzos emisyonkontrolleri ayrca yaplmaktadr ve normal periyodik tat muayenelerine dahil edilmemitir.

2.3.5 Ticari tat trafii

Ana sorunlar:

Karayolu yk tamacl yeterince gvenli deildir. Otobsle yolcu tamacl yeterince gvenli deildir.


34/602



Karayollarnda ar yk tamacl gvenli deildir. Trkiye'de yk tamaclnn yzde89'unun karayollaryla yaplmas ve ana yollar zerindeki btn tatlarn yzde 40'ndanfazlasnn ar yk tatlar olmas nedeniyle bu ciddi bir durum oluturmaktadr.

Bununla ilgili bir sorun da, olduka az sayda byk nakliye irketi olmas ve ok saydabireysel iletmeci bulunmasdr. Mal sahipleri i iin rekabet etmektedirler ve her zamanizin verilenin zerinde srelerle alma ve daha fazlayk ykleme eilimindedirler. Budurum, zellikle denetimin yetersiz olmas nedeniyle trafik gvenlii asndan sorunlaryaratmaktadr.

Trk karayollar zerinde ok fazla otobs bulunmaktadr. Yk tamaclnda olduu gibii iin rekabet eden ve bazen alma saatleri vb. konusundaki kurallar gzard etmeeiliminde olan ok fazla sayda otobs sahibi (irketi) bulunmaktadr. Ancak, iyi ve gvenliiletme artlarna sahip baz byk otobs irketleri olduunun da belirtilmesi

gerekmektedir.

Ar yk tatlarnn denetimi ile ilgili olarak Avrupadaki deneyimler gstermitir ki,normal sabit polis kontrolleri srclerin birbirleriyle irtibat kurmalar (mobil telefonlar vb.ile) ve bu nedenle yol kontrolnden kaacak ekilde hemen farkl bir yolasapmalarnedeniyle, etkili olmamaktadr. Bu sorunu azaltmak iin, kontrollerin bir ok paralel yoldaayni anda yaplmas gerekmektedir.

2.3.6 Yol kullanc davran

Ana sorunlar:

Genel olarak yol kullanc davranlar ok olumsuzdur. Hz snrlar ok sk ihlal edilmektedir. Srcler arasnda emniyet kemeri kullanma oran dktr. Krmz k, dur levhas ve tek yn dzenlemeleri, sk sk ihlal edilmektedir. erit iaretleri ve dnmeden nce erit deitirme konusundaki normal kurallar, byk

ounlukla gzard edilmektedir. Sinyalize kavaklarda srcler, sklkla kavakalannn ok yaknna gelmektedirler. (Dur izgileri geilmektedir.)

Srcler, iaretli yaya geitlerinde bile ounlukla yayalar dikkate almamaktadr. Park etme alkanlklar ktdr. Bir ok src, agresif bir sr tarzna sahiptir.

Resmi srcler genellikle temel trafik kurallarn gzard etmektedir. Motosiklet ve motorlu bisiklet srcleri arasnda kask kullanm oran ok dktr. Yolcular iin emniyet kemeri ve ocuklar iin ara ii sabitleme sistemleri kullanm

oran ok dktr. Yayalar, geni ana arterlerde bile her noktadan gemektedirler. Yayalar geceleri yanstc aralar kullanmamaktadr. Yayalar, genellikle tat yolunda/caddede yrmek zorunda kalmaktadrlar. Bisikletliler hemen hemen hi kask kullanmamaktadr. Hz, emniyet kemeri kullanm ve dier gvenlikle ilgili gstergeler konusunda zellikle

ehirii yollar baznda gvenilir veriler bulunmamaktadr.


35/602



Gzlemlenen sorunlar ve eksiklikler*)

Aadaki saptamalar, snrl saydaki gzlemlere ve kesimlere dayanmaktadr. Bu nedenle,durumu tam ve kapsaml olarak yanstmayabilirler. Karlatrmalar, iyi trafik gvenliigemiine sahip Bat Avrupa lkelerindeki yol kullancs davranlar ile yaplmtr.

Srcler:

Srcler (zellikle binek aralar ve otobsler), hz snrlarn ok sk amaktadr.Emniyet kemeri kullanm oran dktr.Srcler ok sklkla krmz , dur levhasn ve tek yn dzenlemelerini gzardetmektedir. Bu tehlikeli durumlara ve kazalara neden olmaktadr.Srcler, bazen tehlikeli kesimler (kurblar) yansra kar trmanma eritlerinde sollamayapmaktadr. Srcler, blnm ok-eritli yollarda sk sk nlerindeki tat sandangemektedir.

Srcler, nadiren iaretlenmi sr eritlerine uymakta ve sk sk eritdeitirmektedirler. Sola dnmeden nce sol eride, saa dnmeden nce de sa eridegemeyi ihmal etmektedirler.Srcler, sinyalize kavaklarda her zaman biraz yer ve zaman kazanmak iin krmzk srasnda kavan ok yaknna kadar gelmektedirler. Bu nedenle, trafik klarngrememekte ve yeil n ne zaman yandn ancak teki srclerin kornalarndananlayabilmektedirler.

Yollarda ve kavaklarda tat srcleri genellikle yakn takipler yapmaktadr.Srcler, genellikle yayalar gzard etmekte ve yaya geitlerinde hi bir zamandurmamaktadrlar. Srclerin yayalara ok az dikkat ettii grlmektedir.Srcler, genellikle kavak yaknlarnda park etmektedir. Ayrca kaldrmlarzerinde

aralarn srmekte ve park etmekte, bazen de otoyollar zerinde duraklamakta ve parketmektedirler.

Bir ok src, agresif bir ekilde ara kullanmakta ve gecikmelere kar ok az hogrgstermektedir.Resmi srcler (polis memurlar ve okul servisi srcleri bile) bazen temel trafikkurallarn ihlal etmektedir (rnein krmz k ve tek yn dzenlemeleri). Baz istatistikler, ehliyetlerine el konulan srclerin kanlarnda artc derecedeyksek dzeyde alkol konsantrasyonu bulunduunu gstermektedir.Motosikletliler ve motorlu bisiklet srcleri arasnda kask kullanma oran ok dktr.Motorlu bisiklet srcleri, aralarn bazen kucaklarnda ocuk olduu halde

srmektedir.Traktrler, bazen gerekli klandrma olmadan karanlkta karayollar zerindesrlmektedir.Bir ok traktrn yanstc aralar istenilen nitelikte deildir veya hi yoktur.Baz tatlarn belirleyici iaretleri (okul servis aralar gibi) yoktur. Bazlarnn iaretleride standard ddr.

Yolcular:

Yetikin yolcular arasnda emniyet kemeri kullanma oran dktr.

______*

) zellikle Pilot Proje karayollarnda ve Ankara blgesindeki baz envanterlere ve gzlemlere dayanarak. Bunedenle aklanan yorumlar tm koullar ve tm ehirleraras yollar iin geerli olmayabilir.


36/602



ocuk emniyet sistemleri kullanm ok dktr. Kk ocuklar iin geriye dnkkoltuklar veya biraz daha byk ocuklar iin ykseltici oturaklar yoktur.Genellikle ocuklarn ara iinde herhangi bir koruma olmadan ayakta durmalarna veya

n koltukta veya bir yetikinin kucanda oturmalarna rastlanmaktadr.Yolcular, bazen kamyonlarda veya kamyonetlerde ayakta veya kasalarnda oturarakseyahat etmektedirler.

Tatlarda ok fazla kii tanmakta, bu da frenleme ve direksiyon zelliklerininistikrarn tehlikeye drmektedir.

Korunmasz yol kullanclar:

Yayalar, geni ana arterlerde bile sk sk her noktadan karya gemektedir,Yayalar ve bisikletliler bazen otoyollarda yrmekte veya bisiklet srmektedirler.Yayalar, karanlkta yanstc aralar kullanmamaktadr.

Yayalar, bazen kaldrm olmad veya kaldrmlar dzgn olmad ya da parkedilenaralar nedeniyle kaldrmlarn bloke olmas durumunda tat yolu zerindeyrmektedirler.u anda, bisikletli says snrldr. Bisikletlilerin saysndaki art, altyapda iyiletirmeyaplmasn gerektirecektir.Bisikletliler ve motorsikletliler nadiren gvenlik kask kullanmaktadrlar.

lmlerHzlar:Btn lkede, hzlarn llmesine ynelik belirli ve tekdzen bir sistem bulunmamaktadr.Ankara evresinde, Trafik Gvenlii Projesi'nin Pilot Proje (PP) blgesinde baz hzlmleri yaplmtr. Sonular incelendiinde, baz blnmemi yollarda tatlarn yzde50'sinin hz snrn ihlal ettii ve baz blnm yollarda tatlarn yzde 80'i, izin verilenhzn zerine kt grlmektedir. KGM tarafndan lke apndaki bir ok sabit istasyondayaplan hz lmleri, eitli yol kesimlerinde otomobillerin yzde 50den fazlasnn hzihlali yaptn gstermektedir. Ortalama olarak, bu kaytlardan alnan bilgiler, kamyonlarnyzde 30u ve otobslerin yzde 70inin kendileri iin belirlenen hz snrlarn ihlal ettiiniortaya koymaktadr. Bu rakkamlar, lkedeki btn yollar iin geerli olmamakla birliktesorunun ciddiyetini ortaya koymaktadr.

Emniyet kemeri kullanm:

Btn lkede emniyet kemeri kullanm orannn llmesine ynelik belirli ve tekdzen birsistem bulunmamaktadr. PP yollarnda emniyet kemeri kullanmna ynelik 2000 ylsonlarnda yaplan baz lmlere gre, ehirleraras PP yollarndaki otomobil srclerindeemniyet kemeri kullanm yzde 35 ila 80, veya u deerler dikkate alnmad takdirdeyzde 45 ila 65 arasnda deimektedir. ehir ii alanlardaki kullanm olaslkla dahadktr.Ankarada yaplan snrl baz gzlemler, kullanmn sadece yaklak yzde 20civarnda olduunu gstermektedir.

Dier deikenler:Dier gvenlikle ilgili deikenlere ynelik bildirilmi incelemeler yoktur. EGM ya daJandarma tarafndan denetim ile balantl olarak belirli alanlarda baz gzlemler yaplmtr.


37/602



2.3.7 Okullarda trafik gvenlii eitimi

Ana sorunlar:

Mfredat, farkl ya dzeylerine gerekli ve etkin bir biimde uyarlanmamtr. Eitilmi retmen eksiklii bulunmaktadr. Uygun ve gncel eitim malzemesi bulunmamaktadr. Mevcut malzemeler, pratik

eitimi zendirmemekte veya desteklememektedir. erik, tehlikeler, riskler yerine byk lde kurallar zerinde younlamaktadr. Anne ve babalarn katlm ve okul-aile ibirlii ok snrldr. Trafik gvenlii konusunda retmen eitiminde herhangi bir yksek retim program

bulunmamaktadr.

lkretim okullarnn altnc ve sekizinci snflarnda zorunlu trafik dersleri bulunmaktadr.Ayrca, sosyal bilimler derslerinde trafik gvenliine ilikin baz konular okutulmaktadr(Bknz. Ref. 125-133, 165).

Temel bir sorun, trafik dersi mfredatnn, farkl renci- veya ya-dzeylerine greyeterince uyarlanmam olmas ve dersler konularnn sistemli bir sra izlememesidir. erii,trafik kurallarnn retilmesi ile snrldr ve tehlikelerin anlalmasna yeterli nemvermemektedir. laveten, genel olarak kuramsal eitime ncelik verilmektedir. Yeterliuygulamal eitim yaplmamaktadr.

Trafik dersini veren retmenler, ne aldklar ders saylar ne deierikleri asndan yeterliekilde eitilmemilerdir. Yeterli eitim malzemesi (afi, video ve film, vs.) yoktur.

Okul ncesi ya grubundaki ocuklar genellikle anne ve babalar ile birlikte zamangeirirler. Anne ve babalarn trafik gvenlii konusundaki olumlu ve sistematik davranlar

belirgin deildir. Sorunun genel olarak yeterli bir ekilde anlalamamas nedeniyleebeveyinlerin eitime katlmlarnn snrl olduu anlalmaktadr. Ebeveyinleriyle birlikteuygulamal eitim ok snrldr (rnein okula gidip gelilerde gvenli yollarn retilmesi).

Gelecekte trafik gvenlii eitimi verecek retmenlerinin trafik gvenlii eitimi veretimi konusunda niversitelerde veya baka eitim kurulularnda bir alt program ya daherhangi bir ders bulunmamaktadr.

MEBin trafik dersleri de dahil her dersin mfredatn her be ylda bir gzden geirdiibelirtilmelidir.

2.3.8 Src eitimi ve belgesi

Ana sorunlar:

Mfredat yansra eitim ve retim yntemleri gncel deildir. Uygulamal eitim vesnavlar uygun deildir. Kuramsal snav ok uzun, uygulamal snav ise ok ksadr.

Gerekli niteliklere sahip snav grevlisi sknts ekilmektedir. Bu kiilerin eitimi deyeterli deildir.

Src belgeleri, Viyana Szlemesi ve AB Ynergelerine uygundeildir.


38/602



Src eitimi, retimi ve snavlarSr eitimi, retime ve snavlarna ilikin mfredat ve yntemler, gncelletirilmemitir(Bknz. Ref. 104).

Uygulamal sr eitimi ve sr snav, normalde zel donanml aralarla ncedenbelirlenmi snrl bir alanda yaplmaktadr. Yol, genellikle eimsizdir ve gerek trafikortam ile arasnda ok az benzerlik bulunmaktadr. Snav grevlileri, genellikle arkakoltukta oturmaktadr.

Teorik derslerin snav, olduka uzun (2 saat) srerken uygulama snav ok ksadr (B snfiin yaklak 15 dakika). Uluslararas uygulamaya gre ne kuramsal snav ne de uygulamasnav 45 dakikadan az olmamaldr.Kuramsal eitim srasnda toplam 83 saatin 28 saati ilkyardm, motor ve motorlu tat tekniklerine ayrlmaktadr (B snf iin). Bu ok fazladr.

Direksiyon usta reticisi iin u andaki 90 saatlik eitim yetersizdir (Ref. Xe baknz).

Snav grevlileri, snavlar normal grevlerinin dnda yapmaktadrlar. Bir kiinin, snavgrevlisi olarak atanmadan nce 30 saat (5 gn x gnde 6 saat) sren zel bir kursa katlmasgerekmektedir ve bu sre, yetersizdir. zellikle mevcut nitelikli pratik snav grevlilerininsays, talebe gre ok dktr.

Src belgeleriSrc belgeleri, Viyana Szlemesi veAB Ynergelerine gre snflandrlmamtr(Tatlarn ve src belgelerinin tescili blmne de baknz).

2.3.9 Tatlarn ve src belgelerinin tescili

Ana sorunlar:

Viyana Szlemesi ve AB Ynergelerine uygunluk yoktur. Verilen src belgelerinde ehliyetin geerliliinin bitiine dair bilgi bulunmamaktadr., Tescil sistemi ar ilemektedir, verimli deildir ve bavuranlar asndan glklere yol

amaktadr.

Yrrlkteki src belgesi sistemi, src belgesi sahibinin hangi snftaki tat larakullanmasna izin verildii asndan Viyana Szlemesine ve AB Ynergelerine uygun

deildir. Src belgesi, sona erme tarihi ve kstlamalar konusunda hibir bilgiiermemektedir. Bu da src belgelerinin mr boyu geerli olduu eklinde anlalabilirki, bu uygun deildir. Sahtecilie kar yeterli koruma salanmamaktadr. Src belgesi,ilke olarak, ileri Bakanl (B) tarafndan iptal edilebilir fakat bu son derece azuygulanan bir kuraldr (Bkn. Ref. 105-106).

300'n zerinde le Trafik Tescil Denetleme Brosu, merkezi veri tabanna bal deildir.Veriler, normalde 81 l Mdrlne posta ile gnderilmektedir. Ancak, btn tescilmdrlklerini merkezi veri tabanna balayacak daha modern bir evrim ii sistemkurulmas iin almalar yaplmaktadr.

Tatlarn tescili ve src belgeleri konusundaki hizmetler sadece bu hizmeti talep edenkiinin tescil mdrlklerinden birine gitmesi durumunda verilmektedir. Bunun sonucunda,hizmet, sadece alma saatleri iinde verilmektedir. Veri tabanndaki bilgilerde yaplacak


39/602



deiikliklerin, tatn sahibi veya src belgesi hamili tarafndan balatlmasgerekmektedir.

Plaka, tescilin yapld il hakknda bilgi iermektedir. Bu, tat sahibi baka ile tandndaveya ara baka bir ilde oturan bir kiiye satldnda idari ilemlerde arta yol amaktadr.Bu nedenle tescil ubesinde mterinin bekleme sresi olduka uzun olabilmektedir.

Tatlarn ve src belgelerinin tescili nemli lde elle kaydedilmektedir. Bu bilgiler,bavurunun belgeyi verecek yetkiliye iletilmesinden nce bilgisayara girilmemektedir.Bavuru sahipleri ve tescil memurlarnn hazrlamas ve incelemesi gereken ok sayda belge

bulunmaktadr. Btn belgeler, tescil mdrlndeki arivlerde dosyalanmaktadr.

Mevcut bilgisayar sistemi eskidir ve ounlukla merkezi veri tabanna veri kaydetmek vealmak iin kullanlmaktadr. Sistem, bavurular inceleyen memurlara yardmc

olmamaktadr. Bilgisayar sisteminde ok sk arza meydana gelmekte ve ciddi sorunlara yolamaktadr.

Elde ettiimiz bilgilere gre btn tescilli tatlarn yaklak sadece yzde 70'i, mevcutbilgisayar sistemine kaydedilmitir.

2.3.10 Trafik gvenlii bilgileri ve kampanyalar

Ana sorunlar:

Trafik gvenlii bilgileri ve kampanyalar konusunda uzun dnemli bir plan yoktur.

Sorumluluk paylalmaktadr. Genel olarak sorumlu tek bir kurulu yoktur. Egdm ve ibirlii yaplmamaktadr. Gerekletirilen baz gvenlik kampanyalarnn kalitesi dk dzeyde olmutur. ok az deerlendirme yaplmtr.

Trafik gvenlii bilgileri ve kampanyalar konusunda ayrntl, yerleik ve kapsaml bir uzunvadeli plan bulunmamaktadr.

Genel ve ortak trafik gvenlii bilgileri faaliyetlerinden sorumlu tek bir byk kuruluyoktur. Bir ok resmi kurulu (KGM,EGM, Milli Eitim Bakanl, vs.) kendi bilgilendirmefaaliyetlerini ve kampanyalarn hazrlamlardr. Bunlardan sadece bir ka, profesyonelce

hazrlanm ve uygulanmtr. Bu kampanyalar, nadiren izlenmi ve deerlendirilmi olduuiin etkileri bilinmemektedir. Bu nedenle, gelecekteki faaliyetlere ilikin hibir tavsiye eldeedilmemitir.

Ayrca, trafik gvenlii bilgilendirme faaliyetlerinde bulunan baz resmi olmayan kurulular(TOF gibi) bulunmaktadr. Bu faaliyetler, her zaman iyi bir ekilde tasarlanmamakta vekoordine edilmemektedir.

Medyann ilgisinin olduka snrl olduu grlmektedir.

1990larn ortasnda KGM tarafndan olduka kapsaml bir trafik gvenlii kampanyas

yrtlmtr. Ana unsur olarak yol kenarndaki ilan panolar posterleri kullanlm vebirka TV filmi hazrlanm ve yaynlanmtr. Bu kampanyann deerlendirilipdeerlendirilmedii bilinmemektedir.


40/602



Baz gvenlik kampanyalarnn kalitesi dk dzeyde gereklemitir. Trafik gvenliikonusundaki baz bilgiler, sadece birka TV kanalnda izlenme orannn dk olduu gecege saatte veya sabahlar yaynlanmtr.

TGPnin Pilot Proje kapsamnda baz gvenlik kampanyalarn dzenlendii ve uygulandbelirtilmelidir (Bkn. Ref. 95-103, 153).

2.3.11 Trafik mevzuat

Ana sorunlar:

Viyana Szlemesi ve AB Ynergeleri ile Trk trafik mevzuat arasnda uygunluksalanmamtr.

Trafik kanunu ve trafik ynetmelikleri ile trafik mevzuat ve ceza kanunu arasndabelirsizlikler vardr.

Src belgelerine el konulmas, ikiliiken ara kullanma ve emniyet donanmnnkullanlmasna ilikin kurallarda eksiklikler bulunmaktadr. Ayrca, sular, para cezalarve cezalar arasndaki baz ilikiler uygun deildir.

Karayolu tamacln dzenleyen bir "Tama Kanunu" bulunmamaktadr.

Trk trafik mevzuat hkmleri, genel olarak bakldnda yeterlidir (Bkn. Ref. 90-91, 148,171).

Trafik mevzuatnn Viyana Szlemesi'ne ve AB Ynergelerine uygunluunun dahaayrntl olarak incelenmesi gerekmektedir. zellikle src belgesi snflar gzden

geirilmelidir.

Baz durumlarda, trafik kanunu ve trafik ynetmelikleri arasnda, en azndan ierik olarak,benzer durum szkonusudur. Trafik mevzuat ve ceza kanunu arasnda belirsizliklerin debulunduu gzlenmitir.

Yrrlkteki mevzuata gre birsrcnnsrc belgesi, ancak mahkeme tarafndan iptaledilebilmekte, bu da olduka zaman kaybna yol amaktadr. ptal, sadece cezai biruygulama deildir; ayn zamanda uygun olmayan srcleri yollardan uzaklatrarakemniyet asndan nleyici bir uygulama oluturmaktadr. Bu nedenle, hzl ilem yaplmasnem tamaktadr. Polisin, src belgesinin mahkeme tarafndan iptal edilebileceine

inanmak iin yeterli gereke bulunmas halinde bir srcnn src belgesine derhal elkoyabilecei bir sistem gelitirilmelidir. (Bu konuda yakn zamanda olumlu deiikliklergereklemitir.)

Mevzuatta iptal iin ngrlen srelerin biraz deiken olduu anlalmaktadr. rnein,ikili iken ara kullanma suunun ciddiyeti, byk deikenlik gsterebilir ve alkol

bamllna iaret edebilir. Durum byle ise src belgesinin, artk alkol kullanmadnkantlamasna kadar iptal edilmesi gerekir.

kili iken ara kullanmaya ilikin mevzuat incelenmeli ve

Trafik Güvenliği

Documents