Top Banner

of 20

Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

Apr 05, 2018

Download

Documents

tedien252
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    1/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    CHUYN 1. TNH N IU CA HM S V CC NG DNG

    VN 1: XT CHIU BIN THIN CA HM SQuy tc:

    1. Tm TX ca hm s.2. Tnh o hm f(x). Tm cc im xi m ti o hm bng 0 hoc khng

    xc nh.3. Sp xp cc im xi theo th t tng dn v lp BBT.4. Nu kt lun v cc khong ng bin, nghch bin ca hm s.

    Bi 1. Xt chiu bin thin cc hm s sau:

    2

    3 2 4 2 3x 2 x 2x + 3a) y 2x + 3x + 1 b) y = x 2x 3 c) y d) yx 1 x 1

    + = + = =

    + +Bi 2. Xt tnh n iu ca cc hm s sau:

    32

    2 2

    x x xa) y 25 x b) y c) y d) y

    x 10016 x x 6

    = = = =+

    Bi 3. Chng minh rng:

    a) Hm s 2y x 1 x= + ng bin trn khong1

    1;2

    v nghch bin trn khong

    1;1

    2

    .

    b) Hm s 2y x x 20= nghch bin trn khong ( ); 4 v ng bin trn

    khong ( )5;+ .

    Bi 4. Xt s ng bin, nghch bin ca cc hm s sau:

    [ ]5

    a) y x sin x, x 0;2 b) y x 2cos x, x ;6 6

    = = +

    Bi 4. Chng minh rng:

    a) ( )f x cos2x 2x 3= + nghch bin trn R.

    b) ( ) 2f x x cos x= + ng bin trn R.

    Gii:

    a) Ta c: f '(x) 2(sin 2x 1) 0, x R = + v f '(x) 0 sin 2x 1 x k , k Z4= = = +

    Hm s f lin tc trn mi on ( )k ; k 14 4

    + + + v c o hm f(x) < 0 vi mi

    ( )x k ; k 1 , k Z4 4

    + + +

    .

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang1

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    2/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Do , hm s nghch bin trn mi on ( )k ; k 1 , k Z4 4

    + + + .

    Vy hm nghch bin trn R.

    b) Ta c: f(x) = 1 sin2x; f '(x) 0 sin 2x 1 x k , k Z4

    = = = +

    NX: Hm s f lin tc trn mi on ( )k ; k 1

    4 4

    + + + v c o hm f(x) > 0 vi mi

    ( )x k ; k 1 , k Z4 4

    + + +

    .

    Do hm s ng bin trn mi on ( )k ; k 1 , k Z4 4

    + + + .

    Vy hm ng bin trn R.

    VN 2: TM THAM S HM S N IU TRN MIN K

    Phng php: S dng cc kin thc sau y:1. Cho hm s y = f(x) c o hm trn K.

    Nu f '(x) 0, x K th f(x) ng bin trn K.Nu f '(x) 0, x K th f(x) nghch bin trn K.

    2. Cho tam thc bc hai f(x) = ax2 + bx + c c bit thc 2b 4ac = . Ta c:

    a 0f (x) 0, x R

    0

    >

    a 0f (x) 0, x R

    0

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    3/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Hm s nghch bin trn R khi v ch khi5

    f '(x) 0, x R 0 a2

    .

    Bi 2

    Vi gi tr no ca m, hm s ( )3 2f (x) mx 3x m 2 x 3= + + nghch bin trn R ?

    Gii:TX: RTa c: 2f '(x) 3mx 6x m 2= +

    Hm s nghch bin trn R khi v ch khi 2f '(x) 3mx 6x m 2 0, x R = +

    m = 0, khi f(x) =1

    6x 2 0 x3

    : khng tha x R .

    m 0 , khi m 0

    f '(x) 0, x R 9 3m(m 2) 0

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    4/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    o hm:( )

    2

    2

    m 1y'

    x m

    =

    +. Hm s ng bin trn tng khong xc nh khi

    2y' 0, x m m 1 0 m 1 v m 1> > < >

    Bi 5

    Tm m hm s ( ) ( )3 21 1

    y mx m 1 x 3 m 2 x

    3 3

    = + + ng bin trn [ )2;+ .

    Gii:Ta c: ( ) ( )2y ' mx 2 m 1 x 3 m 2= +

    Hm s ng trn [ ) ( ) ( )22; y ' 0, x 2 mx 2 m 1 x 3 m 2 0, x 2+ +

    ( )2 26 2x

    m x 2x 3 2x 6 0, x 2 m , x 2x 2x 3

    + +

    +(v x2 2x + 3 > 0)

    Bi ton tr thnh:

    Tm m hm s ( ) 26 2xf x m, x 2x 2x 3= +

    Ta c ( )( )

    ( )2

    2

    22

    2x 12x 6f ' x , f ' x 0 2x 12x 6 0 x 3 6

    x 2x 3

    += = + = =

    +

    BBT:x 2 3 6+ +

    f(x) 0

    f(x)

    2

    3

    0

    Ta cn c:[ )2;

    2max f (x) m m

    3+ . l cc gi tr cn tm ca tham s m.

    Bi 6

    Tm m hm s2mx 6x 2

    yx 2

    + =

    +nghch bin trn na khong [ )1;+ .

    Gii:Ta c:

    ( )

    2

    2

    mx 4mx 14y '

    x 2

    + +=

    +

    Hm s nghch bin trn [ ) 21; y ' 0, x 1 mx 4mx 14 0, x 1+ + +

    ( )2 214

    m x 4x 14, x 1 m , 1x 4x

    +

    +

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang4

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    5/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Bi ton tr thnh: Tm m hm s ( ) 214

    f x m, x 1x 4x

    =

    +

    Ta c:( )

    22

    14(2x 4)f '(x) 0, x 1

    x 4x

    +=

    +

    x 1 +f(x)

    f(x)0

    14

    5

    Ta cn c:[ )1;

    14min f (x) m m

    5+ . Vy

    14m

    5 l cc gi tr cn tm ca m.

    Bi tp t gii:

    Bi 1. Tm cc gi tr ca tham s a hm s ( ) 3 21

    f x x ax 4x + 3

    3

    = + + ng bin trn R

    Bi 2. Vi gi tr no ca m, hm sm

    y x 2x 1

    = + +

    ng bin trn mi khong xc nh ?

    Bi 3. nh a hm s ( ) ( )2 3 21

    y a 1 x a 1 x 3x 53

    = + + + + lun ng bin trn R ?

    S: a 1 v a 2

    Bi 4. Cho hm s( ) 2m 1 x 2x 1

    yx 1

    + +=

    +. Xc nh m hm s lun ng bin trn tng

    khong xc nh ca n.

    S: 1 m 2 Bi 5. Cho hm s ( ) ( )3 2 2y x m 1 x m 2 x m= + + + + . Chng minh rng hm s lun nghch

    bin trn R vi mi m.Bi 6. Tm m hm s y = 3x3 2x2 + mx 4 ng bin trn khong ( )0;+ .

    S:4

    m9

    .

    Bi 7. Tm m hm s y = 4mx3 6x2 + (2m 1)x + 1 tng trn khong (0;2).

    S:9

    m

    10

    .

    Bi 8. Cho hm s2x 2mx m 2

    yx m

    + +=

    .

    a) Tm m hm s ng bin trn tng khong xc nh.b) Tm m hm s ng bin trn khong ( )1;+ .

    VN 3:

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang5

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    6/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    S SNG TNH N IU CA HM S CHNG MINH BT NG THC

    Phng php: S dng kin thc sau: f(x) ng bin trn on [ ]a; b th ( ) ( ) ( ) [ ]f a f x f b , x a; b

    f(x) nghch bin trn on [ ]a; b th ( ) ( ) ( ) [ ]f a f x f b , x a; b

    Bi 1

    Cho hm s ( )f x 2sin x tan x 3x= + .

    a) Chng minh rng hm s ng bin trn na khong 0;2

    .

    b) Chng minh rng: 2sin x tan x 3x, x 0;2

    + >

    .

    Gii:

    a) Hm s cho lin tc trn na khong 0; 2 v c

    ( ) ( )2

    2 2

    1 cos x 2cos x 11f '(x) 2cos x 3 0, 0;

    cos x cos x 2

    + = + = >

    . Do , hm s f ng

    bin trn na khong 0;2

    (pcm).

    b) T cu a) suy ra f(x) > f(0) = 0, x 0; 2sin x tan x 3x, x 0;2 2

    + >

    (pcm).

    Bi 2

    a) Chng minh rng hm s ( )f x tan x x= ng bin trn na khong 0;2

    .

    b) Chng minh rng3x

    tan x x , x 0;3 2

    > +

    .

    Gii:

    a) Hm s cho lin tc trn na khong 0; 2

    v c2

    2

    1

    f '(x) 1 tan x 0,cos x= = >

    x 0;2

    . Do , hm s f ng bin trn na khong 0;2

    .

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang6

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    7/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    b) T cu a) suy ra f(x) > f(0) = 0, x 0; tan x x, x 0;2 2

    >

    .

    Xt hm s3

    xg(x) tan x x

    3= trn na khong 0;

    2

    . Hm s ny lin tc trn na

    khong 0;2

    v c o hm2 2 2

    2

    1g '(x) 1 x tan x x 0, x 0;

    cos x 2

    = = >

    , do

    tan x x, x 0;2

    >

    .

    Do , hm s g ng bin trn na khong 0;2

    nn g(x) > g(0) = 0 x 0;2

    3xtan x x , x 0;

    3 2

    > +

    (pcm).

    Bi 3

    Chng minh rng : 2(x 1)ln x x 1> + , vi mi x > 1.

    Gii:

    Bt ng thc cho tng ng vi2(x 1)

    ln x 0, x 1x 1

    > >

    +

    Xt hm s ( )2(x 1)

    f (x) ln x , x 0;x 1

    = +

    +. Ta c:

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )2

    2 2

    x 11 4f '(x) 0, x 0;

    xx 1 x x 1

    = = +

    + +Suy ra hm s ng bin trn khong ( )0;+ nn cng ng bin trn khong ( )1;+ . Vy talun c f(x) > f(1) = 0 vi mi x > 1. cng l iu phi chng minh.Bi tp t gii:Bi 1.Chng minh cc bt ng thc sau:

    a) sin x x, x 0< > v sin x 0, x 0<

    c)

    3x

    sin x x , x 06> > v

    3x

    sin x x , x 06<

    e)2x

    sin x , x 0;2

    >

    f) tan x sin x> vi 0 x2

    <

    =Chng minh h trn c nghim duy nht.

    Gii:Xt h:

    x ye e ln(1 x) ln(1 y) (1)

    y x a (2)

    = + +

    =vi iu kin xc nh x 1, y 1> >

    T (1) y = x + a, th vo (1) ta c: x a xe e ln(1 x) ln(1 x a) 0+ + + + + = (3)Bi ton tr thnh chng minh (3) c nghim duy nht trn khong ( )1; + .t x a xf (x) e e ln(1 x) ln(1 x a)+= + + + + trn khong ( )1; +

    Ta c f(x) l hm lin tc trn khong ( )1; + v c o hmx a x 1 1

    f '(x) e e x 1 x a 1

    +

    = + + + +Do a > 0 nn vi mi x > -1, ta c:

    x a xe e 0

    1 10

    x 1 x a 1

    + >

    > + + +Nh vy f(x) > 0 vi mi x > -1 f(x) l hm s ng bin trn khong ( )1; +

    Mt khc, ta c: x a1 x

    f (x) e (e 1) ln1 a x

    += +

    + +

    T ta tnh gii hn: x ax x x

    1 xlim f ( x) lim e (e 1) lim ln

    1 a x+ + ++= + = +

    + +v

    x ( 1)lim f (x)

    + =

    Vy, phng trnh (3) c nghim duy nht trn khong ( )1; + . T suy ra pcm.

    Bi tp t luyn:Gii cc phng trnh sau:

    a) 2 2x 15 3x 2 x 8+ = + + S: x = 1

    b) ( ) ( ) ( ) ( )x 2 2x 1 3 x 6 4 x 6 2x 1 3 x 2+ + = + + + S: x = 7

    VN 4:NG DNG CHIU BIN THIN CA HM S VO VIC BIN LUN

    PHNG TRNH, H PHNG TRNH V BT PHNG TRNHCh . Cho f(x) l hm s lin tc trn T, th:

    a) ( )f x a vi mi ( )x T a max f x

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang11

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    12/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    b) ( )f x a vi mi ( )x T a min f x

    c) ( )f x a c nghim ( )a min f x

    d) ( )f x a c nghim ( )a max f x

    Bi 1

    Cho phng trnh

    ()2m x 2x 2 1 x(2 x) 0 + + + . Tm m phng trnh c nghim

    x 0,1 3 + .

    Gii:

    Xt bt phng trnh : ( )2m x 2x 2 1 x(2 x) 0 (1) + + + t = + = 2 2 2t x 2x 2 x 2x t 2

    Ta xc nh iu kin ca t :

    Xt hm s = +2

    t x 2x 2 vi x 0,1 3

    + Ta c: 2

    x 1t ' , t ' 0 x 1

    x 2x 2

    = = =

    +x 0 1 1 3+t 0 +

    t2 2

    1

    Vy vi x0,1 3

    + th 1 t 2 .Khi :

    (1) +

    2t 2

    mt 1

    vi t [1;2]

    Xt hm s

    =+

    2t 2

    f(t)t 1

    vi t [1;2] . Ta c:

    f(t)+ +

    = >

    +

    2

    2

    t 2t 20, x [1;2]

    (t 1). Vy hm s f tng trn [1; 2].

    Do , yu cu bi ton tr thnh tm m (1) c nghim t[1,2]

    = =t 1;2

    2m max f(t) f(2)

    3.

    l gi tr cn tm ca tham s.

    Bi 2

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang12

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    13/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Tm m phng trnh 4 4x 13x m x 1 0 + + = c ng mt nghim.

    Gii:

    Ta c:4 4

    x 13x m x 1 0 + + =4 4

    x 13x m 1 x + =

    ( )4 3 24

    x 1 x 1

    4x 6x 9x 1 mx 13x m 1 x

    = + =

    Yu cu bi ton tr thnh tm m ng thng y = -m ct phn th f(x) = 4x 36x29x1ng vi x 1 ti mt im duy nht.Xt hm s f(x) = 4x3 6x2 9x 1 trn na khong ( ];1

    Ta c: f'(x) = 12x2 12x 9 = 3(4x2 4x 3)

    Cho f'(x) = 0 4x2

    4x 3 = 0

    1 3

    x x2 2= =

    x 1

    2 1

    f(x) + 0

    f(x)

    3

    2

    12

    T bng bin thin ta thy:

    Yu cu bi ton xy ra khi

    3 3m m

    2 2

    m 12 m 12

    = = < >

    l cc gi tr cn tm ca tham s m.

    Bi 3

    Tm m h phng trnh ( )2x y m 0 Ix xy 1

    =+ =

    c nghim duy nht.

    Gii:Ta c:

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang13

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    14/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    (I)2x y m 0 2x y m 0

    x xy 1 xy 1 x

    = = + = =

    Vi iu kin:xy 0

    x 1

    ta c:

    (I) ( ) ( ) ( )22

    y 2x m

    y 2x m 1 xxy 1 x y x 1

    x

    = = = =

    (Do x = 0 khng l nghim ca h)

    ( )2 21 x x 2x 1

    2x m mx x

    + = = ()

    Xt hm s2x 2x 1 1

    f (x) x 2x x

    + = = + trn tp ( ] { }D ;1 \ 0=

    Ta c hm s f(x) lin tc trn D v c o hm ( ) ( ]21

    f '(x) 1 0, x ;0 0;1x

    = + >

    Gii hn :x x 0 x 0lim f (x) ; lim ; lim

    + = = + = v f(1) = 2

    BBT :x 0 1

    f(x) + +

    f(x) + 2

    T BBT ta thy :Yu cu bi ton xy ra khi m > 2. l cc gi tr cn tm ca tham s.

    Bi 4 ( thi tuyn sinh i hc, Cao ng khi B 2004)

    Tm m phng trnh 2 23 3log x log x 1 2m 1 0+ + = c t nht mt nghim thuc

    31;3 .

    Gii:

    t2

    3t log x 1= + . Vi x3

    1;3

    th t [1;2] .Khi phng trnh cho tng ng vi : 2t t 2 2m+ =Bi ton tr thnh tm m phng trnh 2t t 2 2m+ = c nghim t [1;2]Xt hm s f(t) = t2 + t 2 vi t [1;2] . Ta c : f(x) = 2t + 1 > 0, vi mi t [1;2]Vy yu cu bi ton xy ra khi :

    x [1;2] x [1;2]min f (x) 2m max f (x) f (1) 2m f (2) 0 2m 4 0 m 2

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang14

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    15/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Bi 5 ( thi tuyn sinh i hc, Cao ng khi B 2004)

    Tm m phng trnh ( )2 2 4 2 2m 1 x 1 x 2 2 1 x 1 x 1 x+ + = + + c nghim.

    Gii:iu kin xc nh ca phng trnh : x [ 1;1]

    t 2 2t 1 x 1 x= + . Vi x [ 1;1] , ta xc nh iu kin ca t nh sau :

    Xt hm s 2 2t 1 x 1 x= + vi x [ 1;1]

    Ta c :

    ( )2 22 2 4

    x 1 x 1 xx xt '

    1 x 1 x 1 x

    + += + =

    + , cho t ' 0 x 0= =

    x 1 0 1t 0 +

    t2 2

    0

    Vy vi x [ 1;1] th t 0; 2 T 2 2 4 2t 1 x 1 x 2 1 x 2 t= + = . Khi , phng trnh cho tng ng vi :

    ( )2

    2 t t 2m t 2 t t 2 mt 2

    + ++ = + + =

    +

    Bi ton tr thnh tm m phng trnh2t t 2

    mt 2

    + + =+

    c nghim t 0; 2

    Xt hm s2

    t t 2f(t)

    t 2

    + +=

    +vi t 0; 2 . Ta c : ( )

    2

    2

    t 4tf '(t) 0, t 0; 2

    t 2

    = < +

    Suy ra : ( )t 0; 2t 0; 2

    max f (t) f (0) 1, min f (t) f 2 2 1

    = = = =

    By gi, yu cu bi ton xy ra khit 0; 2 t 0; 2

    min f (t) m max f (t) 2 1 m 1

    . y l cc

    gi tr cn tm ca tham s.

    Bi 6 ( thi tuyn sinh i hc, Cao ng khi B 2006)

    Tm m phng trnh 2x mx 2 2x 1+ + = + c nghim thc phn bit.

    Gii:

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang15

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    16/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Ta c: ( )( )

    2

    2

    1x

    2x mx 2 2x 1 1

    3x 4x 1 mx 2

    + + = + + =

    (*)

    NX : x = 0 khng phi l nghim ca (2). Do vy, ta tip tc bin i :

    ( )2

    1x2

    (*)3x 4x 1

    m 3x

    + =

    Bi ton tr thnh tm m (3) c nghim thc phn bit { }1

    x ; \ 02

    +

    Xt hm s23x 4x 1

    f(x)x

    + = vi { }

    1x ; \ 0

    2

    + . Ta c :

    { }2

    2

    3x 1 1f '(x) 0, x ; \ 0x 2

    + = > + BBT :

    x 0 1f(x) + +

    f(x)

    + +

    9

    2

    T BBT, ta thy : Yu cu bi ton xy ra khi9

    m2

    .

    Vy vi9

    m2

    th phng trnh cho c nghim thc phn bit.

    Bi 7 ( thi tuyn sinh i hc, Cao ng khi A 2007)

    Tm m phng trnh ( )243 x 1 m x 1 2 x 1 1 + + = c nghim.

    Gii:iu kin xc nh ca phng trnh : x 1Khi :

    ( )( )

    ( )2

    44 2

    x 1 x 1 x 1 x 11 3 m 2 3 m 2 2

    x 1 x 1 x 1x 1

    + = + =

    + + ++

    t 4x 1

    tx 1

    =

    +( t 0 ). V 4 4x 1 21 1

    x 1 x 1

    = 0, phng trnh 2x 2x 8 m(x 2)+ = lun c hai nghimthc.

    Gii:

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang17

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    18/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Bi 9 ( thi tuyn sinh i hc, Cao ng khi D 2007)

    Gii:

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang18

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    19/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Bi 10 ( thi tuyn sinh i hc, Cao ng khi A 2008)

    Gii:

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang19

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    20/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Bi tp t gii

    Bi 1. Tm m bt phng trnh ( ) ( ) 2x 4 6 x x 2x m+ + ng vi mi x [ 4; 6] .

    S : m 6Bi 2. Tm m bt phng trnh x 1 4 x m+ c nghim.

    S : m 5

    Bi 3. Tm m phng trnh 22 x 2 x 4 x m + + = c nghim.S : 2 2 2 m 2

    Bi 4. Tm m h phng trnhx y 1

    x x y y 1 3m

    + =

    + = c nghim.

    S:1

    0 m4

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh Trang 20