-
Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A
p e r )
___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No.
MNP - 67 ___________________
Estd. 1984
Hmasawnna Thar Vol - 32/264 | Churachandpur | email :
[email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per
copy
THLAHmur (juLy) 13, 2017 ningAni (THursdAy)
Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur :
03874-236747 police station : 03874-202248 sp Control room: 03874-
233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974
147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600
sP Hotline number 7085-256-377
NEWS TOMkiMCHANCHIN LAKTAWI
Project Vocal Grand FinaleCCPur: EFCI Saikawt Presbytery Musical
Com-mittee in EFCI Saikawt Presbytery sunga naupang hai hlasakna
tienga an in\hanglien le hmasawn theina beiseia ‘PROJ-ECT VOCAL’ a
buotsai GRAnd FInALE chu July 13, 2017, 6PM hin Sielmat EFCI
Biekin-ah nei ning a tih. Hi huna hin khuollienin Michael Esh,
International director, For One Life \hang a ta, Guest Artiste
in
nk. Lalengvari Sinate, Tv. Joseph Pakhuongte hai \hang bawk an
tih. Hi huna \hang ding Fi-nalist hai chu - 1. Lawm-sangzuali,
Hmarveng, 2. Lhingjemhoi Khongsai, Hmarveng, 3. Grace Lal-ramchuani
Thiek, Reng-kai, 4. KZ Zawlrotling, Rengkai, 5. Lalrinmawii,
Muolvaiphei hai an nih. Hi programme uop din-gin EFCI Saikawt
Presby-tery Musical Committee chun mitin a fiel.
FIFA World Player of the Year hlui Ronaldinho chu
July 14, 2017 hin Mumbai a hung inzin ding a nih.
Rs. 131 crore manhu a suksiet tah Rijiju inrawi Central team in
an hung enfel dingimPHAL: May thla tawpa Cyclone Mora in Manipur
State a nuoi hnung le tuche-na tuilien le sietna dang dang tlung in
thil a suksiet chu Rs. 131 crore manhu a tling \ep tah tiin
Principal Secretary (Relief and disas-ter Management) MH Khan chun
zanikhan PTI a hril. Hieng sietna dang dang hai hi Cyclone Mora
leia May 29, 2017 nia mimkei le a hnung ni 10 vel liemtaa inthawk
ruotui nasa taka a hung tla leia tlung a ni thu Khan chun a hril.
Tuchena hin Manpur sawrkar chun tuilien leia chengna ding nei lo mi
30,000 hai umna dingin relief camps 76 a hawng ta niin Khan chun a
hril. Imphal valley sunga districts 5 haia bu chingna lo 20% chuong
tuilien hin a suksiet ta niin Agriculture department official chun
a
hril bawk. Hieng laizing hin Union Minister Kiren Rijiju
in-rawinaa high level central team chun India hmarsak biela tuilien
leia sietna dang dang tlung hai enfel dingin vawisuna inthawk hin
nE biel-ah ni 3 sung cham din-gin an hung inzin ding niin ei thu
dawngna chun a hril. Central team hin As-sam, Arunachal Pradesh le
Manipur haia tuilien ngirhmun an hung enfel ding niin official
thusuok chun a hril. Central Team hung ding hai lai hin national
disas-ter Management Author-ity (ndMA), national Institution for
Transform-ing India (nITI Aayog) le national disaster Response
Force (ndRF) member hai khawm an \hang ding niin ei thu dawngna
chun a hril. (PTI)
Seminar an neiCCPur: Evangelical Baptist Convention (EBC) huoia
Lamka north le South division sunga Pastor han July 12-14, 2017
inkar sung BreakthroughIndia.com huoihawtna le ‘Lead Like Jesus’ ti
thupui hmangin Seminar nei an tih. Semi-nar hi Rev. S Vung
Mint-hang, General Secretary, EBC in a hawng a, seminar hun sung
Prem Shankar le Robin Paul hai resource person in \hang an tih.
DLOs meeting neiCCPur: July 14, 2017 a dTC Hall, CCPur hmuna
Manipur Cabinet meeting nei ding le inzawmin zani zantieng khan Pu
Shyamlal Poonia, IAS, dC, CCPur inrawinain BRGF Hall, dC Office
Complex-ah district Level Officers meeting nei a ni a, dLOs 41 an
\hang.
Rehab. Centre a sie dingin mi 13 an keikhawmCCPur: Inruithei
ching-zawngsak, tawpsan nuom, sienkhawm rehabilitation Centre-a um
man ding nei lo iemanziat sawrkarin an um man a sponsor thei ding
nia Manipur CM n. Biren Singh in inhriet-tirna a siem bawzuinain
zanikhan CCPur district police team khat chun khawpui sung an
dapkuola sawrkar sponsor-na Rehab camp-a um dingin mi 13 an
keikhawm. Hieng mi 13 an keikhawm hai hi Police station-ah
\huoin state-ment an lak a, an sung-le-kuohai remtipuinain zani
zantieng khan sawrkar en-kawl (govt. aided rehabili-tation
centre)-ah an sielut. Manipur CM n. Biren Singh chun inruithei
ching-zawngsak leia state sunga rukrukna le buoina tum tum tlung
hlak chingfelna
dingin district tina hien-gang inruithei chingzawng-sak hai
keikhawma rehab centre-a sie dinga an hriet-tir dungzuia Police
depart-ment in hma an hung lak a nih. Hi le inzawm hin CC-Pur
district-a inruithei ch-ingzawngsak, nghei nuom, rehabilitation
centre-a um man ding nei zolo le har-satna nei han Police sta-tion
annawleh Police hot-
line number 7085-256-377 ah inhriettirin Rehabilita-tion
Centre-ah sielut thei an ni ding a nih. Hi thil a hlawtling theina
dingin dis-trict police thun theitawp an suo ding thu an hril.
Inruithei chingzawng-sak sim nuom hai um theina ding hin CCPur
district-ah Integrated Rehabilitation Centre for Addicts (IR-CAs)
hnuoiah Rehabili-tation Centre 4, nuhmei
hai umna dingin Mangal Female de-Addiction and Rehabilitation
Cum-Coun-seling Centre (IRCA), Tuibong Bazar; Pasal hai ta dingin
Samaria IRCA, Thingkangphai, Lametna-mun LRCC Bungmual le new Life
IRCA Torbung Bunglow hai an um. Hieng hai hi Ministry of Social
Justice and Empowerment, Govt. of India \hangpuina hnuioa um an
nih.
Remchang hma-sa takah an inh-
lan dingCCPur: YPA GHQ in-rawinaa Mizorama mimkei le tuilien
leia harsatna tu-ortu hai sawmdawlna dinga Bufai, pawisa le thil
dang dang an dawlkhawm hai chu YPA GHQ \huoitu han remchang hmasa
taka inh-lan dingin inzinzuok an tih.
(L) Lalruotmawi zang-nadawmna cheque pek thar
CCPur: June 26, 2017 nia Tuivai vadunga tlahlum Pi Lalruotmawi
(42), w/o Lalroding of Parvachawm, July 4, 2017 nia a a ruong hmu a
ni hnunga Manipur sawrkarin dC, Pherzawl Account fethlenga Cheque a
pek khah, dC account-ah sum umnaw leia laksuok thei lova a um
hnungin July 12, 2017, 6:30PM khan district incharge Minister Pu V.
Hangkhanlian chun Zenhang Lamka-a a cheng-nain-ah a pasal Lalroding
kuomah zangnadawmna Rs. 4 lakh cheque an hlan thar nawk. Cheque
inhlannaa hin Pu Shyam Lal Poonia, IAS, dC, CCPur; Pu Rakesh
Balwal, IPS, SP, CCPur; Pi Lal\hazam, MCS le Rev. Ruolhlei
Pakhuongte han an tawiawm.
Tuta hmaa cheque kha June 23, 2017 nia Thanlon MLA Vungzagin
Valte hri-etpuinaa Pherzawl dC in a lo inhlan a ni a. Amiruok-chu,
Account-ah sum a lo umaw leia kha chen kha laksuok thei lova la um
a nih. V. Hangkhanlian chun, hiengang sum um lova cheque inpek
(dishonored cheque) hi case lientak siem thei a ni thu hrilin, tuta
cheque peksuoka um hi chu a sum laksuok nghal thei ding a ni thu a
hril. Three bills le inzaw-ma martyrs Khaizamang Touthang
zangnadawmna dinga cheque peka lo um khawm kha hiengang
dis-honoured cheque a ni leiin a hnungin Cheque pek thar nawk niin
ei thu dawngna chun a hril.
UTLA pawlin a n ni that niin an hrilimPHAL: July 10, 2017 a
Jiribam sunga Sotabekara hmuna kap hlum saa hmu Ranjan das kha kei
ni pawl that a nih tiin zanikhan Amos @ Tribal (Operation
Com-mand), UTLA HQ (Arms Wing), Publicity & Informa-
tion Secretary chun thusuok a siem. Chun, Ranjan das hi an pawl
kalzawnga thil thaw hlak, warning an pek rawp ta hlak, an warning
pek zui lo le a thil thaw a la sunzawm pei leia an that niin UTLA
thusuok chun a hril.
Council in hun a suksei nawk
imPHAL: Council of Higher Sedcondary Edu-cation, Manipur hnuoia
Class-XI admission hun chu July 26, 2017 chena dinga suksei nawk a
nih tiin Secretary, Council of High-er Secondary Education, Manipur
chun inhriettirna a siem. Tuilienin mi tam tak a suk buoi leia
admission hun hi suksei nawk a nih tiin Council thusuok chun a
hril.
Rs.1,630.29 Crore sengin Imphal-Moreh Road siem that ding
new deLHi: Zanikhan PM narendra Modi in-rawinain Union Cabi-net
Committee Meeting on Economic Affairs nei a ni a, hi meeting chun
Imphal-Moreh Road chu Rs.1,630.29 Crore senga suklien le siem \hat
an remtih. Hi thil hi Asian Highway Project a thangsa a ni a, India
rama inthawk Myanmar, Thailand, Indo-nesia le Malaysia ramhai an
fepaw thei ding a nih. Hi project hin ni 2.67 lakh inhlawna sin a
siem thei ding a nih tiin Union Road Transport, Shipping and
Highways Minister nitin Gadkari chun a hril. Rs.1,630.29 Crore seng
hin Imphal-Moreh Road chu lane 4 a siem ning a ta, zo a ni huna
chun tuta Imphal a inthawka Moreh darkar 3 le
a chanvea tlan tlung (motor in) hi darkar khat le a chan-vea
tlan tlung thei a hung nit a ding a nih. Chun, Sola-pur-Bijapur
Section (Maha-rastra & Karnataka) lampui khawm lane 4 a siem
ning a ta, sum seng dinga riruong chu Rs.1,889 Crore a nih. Hieng
project-hai hi South Asian Sub-Regional Economic Cooperation
(SASEC) Road Connectiv-ity Invesment Programme hnuoia AdB loan
Assis-tance a siem a ni ding a nih. Hi Project hnuoia hin
Ban-gladesh, Bhutan, nepal le India ram motor a infepaw-na ding
lampuihai khawm siem pei tum a la nih. So-lapur-Bijapur Section
lam-pui siemna hin ni 4.35 lakh zet inhlaw theina sin a siem ding a
nih tiin nitin Gadkari chun a hril bawk.
Lungthulien le Sipuikawn inkar lampui siemzo
PArbung: Fur ruotui hung tlak leia Pherza-wl district sung a
bikin Tipaimukh biel sunga karkhat lai zet hmun tum tuma mimkei
tlung leia infepaw thei lova um chu Tlawmngai Pawl tum
tum hai le Tipaimukh bieltu MLA hmalaknain lampui sie hi siem zo
a ni ta a, Lungthulien le Sipuikawn inkar khawm infepaw thei dinga
siem zo ni tain ei thu dawngna chun a hril.
ADC Chairman rawiin meeting nei
CCPur: Pu Khaipao Ha-okip, Chairman, AdC, CCPur inrawinain July
12, 2017 khan a office Cham-ber-ah meeting nei a nih. Hi huna hin
AdC, CCPur-a MdCs le Execu-tive members hai an \hang a, July 14,
2017 nia dTC Tuibong, CCPur hmuna Manipur Cabinet Meeting nei ding
le inzawma Chief Minister n. Biren Singh le a team hai inhmupui
dan
ding chungthu an hriltlang. Meeting huna hin dis-trict mipui
ham\hatna ding le district sunga hmasawn-na sin thawna ding thil
hai inziekna Chief Minister n. Biren Singh kuomah Memorandum pek
ding le a tlawm a tam ti um lovin Hnam puon chi kim Min-isterial
team hai pek ding le Top ranking Police officer hai puon insiltir
dingin an rel.
MHJU le EGM Han IPR Minister inhmupuiin Memorandum an pêk
imPHAL: Sawrkâr hma-sa Congress sawrkâr hun laia tiema lo um tah
thu bawzuinain Manipur Hills Journalist Union (MHJU) le Editors’
Guild Manipur (EGM) palaihai chun, tlân-gram Journalist hai Imphal
an fe changa an \hang lâkna le innghatna ding Press Park bawl pekna
ding le thil dang dang an ngenna, sawrkâr thar inhriettir tharna
Memo-randum pein Information and Public Relation Minister Mr
Thongam Biswajit Singh a office ah an zun hmupui. MHJU le EGM hai
hi MHJU President Sothing Shimray le EGM President A. Mobi le Gen.
Secretary Yumnam Rupachandra hai-in an inrawi a. Journalist hai
harsatna chi hran hran hrilna Memorandum an pek hmain Minister thar
chu lawm-puinain hnam puon an in-siltir a. Minister khawmin a lâwm
hle a, an thil ngên hai chu a thei ang angin an hma thei anga
sukpuitling pêk a lo intiem. An Memorandum-in a hril dan chun, EGM
le
MHJU hai ta ding ve ve Imphal ah Press Park siema tlângram biela
inthawka hung Journalist hai khaw-min Imphal khawpui ah buoina
iengkhawm nei lova an insaisa theina ding ti dam, a hmaa Journalist
Pen-sion Scheme-in a huomsa ve lohai one time exemption siempêkna
ding le enrol-ment thaw ding ti dam a nih. Imphal-a Press Park
bawlna ding thu le inzaw-min IPR Minister Mr Bisw-ajit chun Imphal
West dC khawm a ko nghâl a. MHJU le EGM palaihai um lai thil uman
le a hmun ding thu hrilfel pek dingin a hril a. dC-in kha hmaa
inthawka a
lo enkai danin acre 3.4 vel chu hmun a um thei ding nia hri la
nih a. An rang thei anga lo bawizuia lekha thil sukfel \ulhai lo
sukfel dingin an hriettir nghâl. Hieng bâkah hin MHJU le EGM chun,
Supreme Court-in Majithia Wage Board recommendation hmang ta dinga
an hriet-tir angin, Manipur sawrkâr khawmin Government
Ad-vertisement Policy \ha tak siemin, sawrkâr
program/policies/achievements etc hai hrim hrim chu sawrkâr le
in\hangpui tawnna din-gin Press hai kuomah advertisement anga
pek
vawng hlak ni ta sien, ti khawm a \hang. nitin chanchinbu
buoipuituhai chun an har-satna hai intlunin, hun sâwt taka inthawka
an lo ngen tah, ni tina hmang kawlphe-mei (power) le chanchinbu
sutna lekha (newsprint pa-per) man le a tawlna (trans-portation)
manhai subsidy-a thaw pek ding le, dIPR-in Journalist hai
Accreditation Card a pek danhai siem\hat nisien tihai khawm a
\hang. Hieng bâkah hin pawimaw tak pakhat chu, sawrkâr Bill hai
rêng rêng chu dIPR fe thlengin a tawi takah Bill peklut a inthawka
thla hni sung ngeia Bill hai pe (clear) dingin sawrkâr a ngen bawk
a. Chu chun nitin chanchinbu sutna le suksuokna kawngah nasa-takin
Editor le thawktuhai a thangpui ding a nih tiin an ziek bawk. IPR
Minister inhmupui-na huna hin department of Information and Public
Re-lation (dIPR) director Mr Kongbam Meghachandra khawmin a va uop
ve.
V. Hangkhanlian-in Mipui thlabar lo dingin hrilimPHAL:
Agriculture minister Mr V. Hangkhan-lian chun loneituhai chu an
tuilohai tuiin a chim leiin iengkim sukhmang vawng ding anga inngai
lo ding le lunghnuol le thlabar el lo dingin an fui tâwl. Hi thu hi
zani ta de-partment of Agriculture-in Haotal, Pangei, Imphal ah
Raising of Community nursery ti a buotsaina huna a hril a nih.
Tulai tuilien leia harsatna tuorhai kuomah bu chi thar inrang chi
RCM-10 le RCM-12 hai a sem nghâl bawk. Chanchinbu mihai in-dawnna
\henkhat dawnin, tuilien leia harsatna tuo-rhai \hangpuina ding
thuah sawrkâr ieng chen an a tlung tah a, ti thuah, Minis-ter chun
tuilien suksiet dan le siem\hat ngai le mipui
\hangpui ngaihai thu chu sawrkâr tlângpui inhriet-tir a ni ta a.
Central-in \hangpuina ding sum (fund) a hung pek pha pha list angin
\hangpuina sem nîng a tih tiin a hril. Tuilein kiem tieng a pan a
losinthawtuhai haiin an thlai hai an la chîng thei naw rawp a nih
chun sawrkâr thaw dan lampui
zawngpuiin loneituhai \hangpui zawm pei a tih tiin a hril bawk.
Minister hi Agriculture director dR Ph Rajendro Singh-in a zui a, a
fena na site visit hai khawm a zui pei. A hril dan chun, sawrkârin
Manipur pumpui tutak hin a cover vawng zo naw ding a nih leiin
bufai chawkpawl/siem chang-
kang (hybrid rice) chi chu Imphal East le West, Thoubal district
le district \henkhat haiah chauh pek suok an la nih ding niin a
hril. Hi buchi hi vawi khat chingna ding a la nih leiin a suok dan
ding hi ieng ang chie am a na, ieng charin am a punga tihai
hrillawk thei a lan naw thu a hril a. Tuilienin a chimna hmun
insâng bikhaia khawm hi buchi hi chîng sin a nih ding thu a hril
bawk. Ruo sur le tuilien hi August thla chen a la sun-zawm pei chun
thaw dan ding dang a um ta naw leiin thlai chi dang inchâwk el a
\ul ding niin a hril. (dIPR)
HSLC Comptl.Exam imPHAL: Board of Sec-ondary Education, Manipur
hnuoia HSLC Compart-mental Examination, 2017 chu July 18, 2017 zing
dar 10 a inthawk chawhnung dar 1 inkara nei ning a tih. Exam
centres 6 ruot a ni a, Churachandpur district a ding chun Exam
centre din-gin Ebenezar Academy ruot a nih. Admit card vawisuna
inthawk Headmaster/Head-mistress han va la thei an tih.
Sr. Administrative Grade in a kaisang
guwAHATi: north East Frontier Railway, Lumding, Assam hmuna
Senior divi-sional Medical Officer (Sr. dMO) sinthaw lai mek dr
Lalthangmoi Hmar, d/o Red.
Prof. darliensung of Imphal chu Senior Administration Grade
(SAG) in a kaisang. Tuta a kaisangna hi north East Frontier
Rail-way-a an sangtak dawttu a ni a, Central a chun Joint Secretary
rank a nih. dr Lalthangmoi Hmar hi kum 1995 a kha Indian Railway
Medical Ser-vice (IRMS) inziektling le nEFR a Asst. divisional
Medical Officer-a sin lo zawm a nih. A kaisangna hi ei chanchinbu
chun a lawmpui hle.
CM-in Kwatha-a SHG hai Loan a pek
imPHAL: Chief Minister-in kha hmaa a lo tiemkam tah angin,
Kwatha, Teng-noupal district khaw mi-hai, abîkin nuhmei Self Help
Group (SHG) hai an sinthawna ding loan pek an tiem angin, a office
ah Health & Family Welfare Minister Mr L. Jayantaku-mar Singh
thangin loan a pek tâwl. Chief Minister chun, May 15 “Meeyamgi
nu-mit” (People’s day) nia a lo tiem tah angin. Kwatha khuoa nuhmei
SHG hai chu Tuoithur (fermented baboo shoot) (Soibum) le hme chi
hran hran tam tak siem suo-ka an fak zawngna le sum-dâwngna an
suklien theina dingin Manipur State Co-operative Bank chu loan
semtu dinga a dande angin hi loan hi sumdâwngna le
hilai biel sukhmasawnna dinga sem a nih hrilin, SHG hai chu
indik tak le hlâwk taka an loan hmang sêng dingin ditsakna inhlanin
an fui tâwl bawk. CM chun Kwatha khuoa SHG 8 hai kuomah Rs. 50, 000
seng (cheque) a pek. Kwatha khuoa hin In 75 umin mihriem 375 vel an
um a, Tuoithur (Soibam) siem thiem tak an nih. CM chun nH 102 a
in-thawka Kwatha khuo lûtna (approach road) chu an hma thei ang
taka Black Topping (pucca road) siem a nih ding thu le, IRB
an-nawleh MR Battalion Post an khuo hnaia sie a ni ding thu a hril
bawk a. Minister hai chu Kwatha khuo suk hmasawnna dinghai enfela
sin thaw vat vat dingin an hriettir ta niin a hril bawk.
-
Hmasawnna Thar2 THLAHmur (juLy) 13, 2017ningAni (THursdAy)
ARTICLE/HEALTH & EMPLOYMENT NEWS
Editorial
Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding
l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Freelancelalsansuok pulamte
&samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien: Computer
AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office,
Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super
Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.
VAWISUN THUPUIChuongchun Kristaah lungmuong na hrimhrim dam,
hmangai thlamuongna hrimhrim dam, Thlarau pawl-na hrimhrim dam,
lainatna le lunginsietna hrimhrim dam a um chun, Lungril hmunkhata
umin, hmangaina hmunkhat neiin, inthuruola lungril hmunkhata umin,
ka lawmna sukfamkim ro. -Philipi 2:1-2
World Population Day le Zohnathlakhai
ALL INDIA RADIO: CHURACHANDPUR PROGRAMMEdate: july 13, 2017
(ningani)
TrAnsmissiOn- FM-101.4 MegahertzHours Studio/ Programme
4.53pm CR/P Signature
4.55pm Vande Mataram, Time Reading, Opening Announcement
5.00pm P Hyms to God: (Paite) : V. Nunlian
5.05pm P Local Announcement/Prog. Summary
5.10pm P Minor Dialect (Simte): Muan Hangzo (mod)
5.25pm PHealth Hints (Paite): “Harm reduction among drug
users”
-by G. Chinminthang
5.30pm P
PAITE Prog. Sig. Tune & Announcement Announcer:
Vungthansang
1. Nemgouhlian & party (dev)2. BYF Bungmual EBCC (dev)
6.00pm P
HMAR Prog., sig. Tune & Announcement Announcer:David
1. Jehova Lalmalsawm (dev)2. Fimthahnieng (dev)
7:00PM PTHADOU Prog., sig. Tune & Announcement
Announcer: Lamneichong1. Melody Lunzachin (dev)
Farm & Home:Paite1. Sangkhawl (dev)
Talk: “Home-made incubator for Poultry” -by T. Paumuanlal
Guite
Lekhabu Thlirletna:
mihai Ta dinga malsâwmna Hringnun: H.C. Hrangate -Joseph Joute,
Freelance Journalist.
“in var chu mi mithmuah var rawse…tlangsipa khaw um chu thup
thei an nawh”
A chunga thua inthawk khin Kristienhai chu mihai mithmua var le
langsar ding ei nih a. Ei thil thaw \hathai khawm tlangsipa khaw um
ang bawkin mi tin hmu thei a nih ding tina a nih. Chuongang
mihriem, langsâr deuh deuh palihai chanchin (Biography) Pu HC
Hrângate (Hrângchunghnung Hrângate) ziek ka tiema inthawka thu thar
hla thar ka hmuhai ang hih mi tinin hmu ve unla ka tih ngei! Ka hmu
nêka \ha khawm in hmu el thei a nih. Ka tiem laia hla hung inlang
pakhat chu, “Hringna sâng khat khawm lo nei lang, Pathien pêk din a
huntâwk nawh” ti a na. Pathien mi hmangaina inthûkzie ei hmu chieng
pha chu ‘hringna sâng khat’ pêk khawm huntâwkin ei hriet naw rêng a
nih. Hieng ang ti theituhai rêng rêng chu an hringnun mihai ta
dinga malsâwmna a nih hlak. Chuongang hringna pali lakhâwma ziektu
Pu HC Hrângate khawm hi pakhat nih vein ka hriet. A pension hnung
‘um \awk \awk’ a’n ti hnung hin mihai ta dinga malsâwmna a nih lem.
Hrât tah naw a’n ti hnungin ‘a hrâtna thar’ ân lang suok chauh a
nih, kum 20 hnungah. A Lekhabu Chu: Tûk khat chu zîngkâr inhma
deuvin Pu (Ka pa) HC Hrângate chu a hung lêng lût khiet a.
Veranda-a \hung \awk \awk hlak, biekin bâk hmun dang suok rak lo
nia ka hriet kan In chen a hung chu mak ka tih deuh a. “Motor-a
hung i ni, pa?” ka tih leh. “Aw oi, kea hung ka nih” a tih a.
Zîngkâr walking malama mi hung pan chu ka lungril takin a lâwm êm
êm a. |hanghlui, mi la dampui thei dinga an hrisêlna a \ha pei ti
ka hmu hin chu ka lâwm thei êm êm hlak. Mi kohai sienkhawm ihe lova
ei fe elna dinghaiin an mi hung pan lem hin chu lungrila lâwmna an
sâng bîk a nih. |hanghlui le \hangthar ei inang nawna; anni chun an
mamâw/dit chu an pana an zawnga, \hangthar chun kova, mi/thil hunga
hmu/nei ei tum. Telephone/internet hmanga ‘door delivery’ dam ei
nuomzawn an tah. Changkângna (mode) an tia chu ‘Thabo inchûkna’
pakhat, awlsam zawngna a nh. “Iem I tah khiet a, I mi hung pan
khiet a?” ka tih chun, ka beisei nawna tieng tak, “Ka lekhabu siem
July 1, dâr 2pm khin tlângzar inla kan tih a. Mi hung conduct
(kei\huoi) pêk la ka tih a. Pu Ruoivêl hai leh ka hriltlâng a, Pu
Ruoivêl-in, ‘a buoi hle ding a na chu, a’n hman thei hlauh el dim,
va bie sin rêng rêng la’ a mi tih a. I buoi hle ding a nia chu mi
hung inhmanpêk hrâm la, a lekhabu khawm mi review pêk la ka nuom a”
a ta. “Pu Ruoivêl khawm a fel an nâwm, ama’n thaw sienla teh” ka
tih leh, “Ama khawm chanvo dang a nei an nâwm” a tih leiin midang
hnâwk ding ka hriet bîk tah nawh. Office ka kai tah hnung chu
zântieng bufâk hun (5:30-6:30pm) ti lo chu zân dâr 11pm chen hi chu
a zinga ei tiem ding Hmasâwnna Thar suksuok ngei ngei tumin kan
buoi char char tah hlak a na. A mi fielna kan zâ bawk si. dârkâr
tin hi a pawimaw vawng tah bawk si. A hun takah \ana dârkâr hni
sûnga zofel thei ding chun tiin, “ni rawse” ka tih tah a. Hun intêp
ta’k dân hi minute le dârkâr tin hin umzie an nei deuh deuh a nih.
nakie lem chu ‘atom of time’ (mit khap kâr- blinking of an eye)
khawm hi ei la hmang \angkai ding a nih – hnuoi taksa
siemtharna/sukdanglam dingin. “Ieng lekhabu’m I ziek leh?” ka tih
pei a. “Biography a nih” tiin a point taka thu hril hlak a nih
angin chieng fawkin a mi dawn a. Journalism course ka thaw lai,
1989 July thlaa lekhabu review dinga an mi pêk hmasatak chu
Theodore Williams ziek “Biographies of Ten great Pioneer
Missionaries” ti a nih a. Anachu, curriculum le English-a review
ang chun ka review ve naw ding a nih. Formal tak nêkin ‘informal’
deuh hi ei ngaisângin ei hlimpui deuh a hawih a. Chu nawah, formal
taluo hin chu Pathien thu lem hi chu a thlum ding ang le a hring
ding ang takin a thlumin a hring nuom naw lem a hawih. Chu lekhabu
chu lan let dawk vawnga Hmar \awnga nei ve dingin la siem ka nuom
thu ka hril leh, ama chun inngaitlâwm takin, “Kei chu mi pali chauh
a nih. Inlet nih lovin ka laktawi (abridged and compiled) an nih” a
tih a. Biography 4 chauh khawm nisienla kum 20 a aw leiin a hlutna
chu inchâwk el sêng lo hlutak a na, Rs.100/- chauva i’n châwk thei
chu vângnei in tih hle rawh. Kum 20 sinthaw ra Rs.100 chauvin i
damsûng daih ding lekhabu i nei ding a nih chuh! A Lekhabu nina:
“Mihai Ta Dinga Malsâwmna Hringnun” ti a nih a. “Biographies” ti
nêkin mit le lungril a laka, a phuok thiem kher el. A sa dân chu
phêk 230 zet a nih. Lekhapuon \ha tâwk le vâr tâwk, hawrawp (Ariel
font) lien huntâwk zeta copy 1,000 sut a nih a. Type setting M/s
New Age Computers, Edenthar, Rêngkai thaw niin Churachandpur-a
lekha sut (printing) inmanna pawl tak quality \ha si Thawnsaau
Printing Works sut a na, sawisêlna ding a um nawh. A sûngthu:
Miropui pali 1) Florence nightingale, 2) Corrie Ten Boom, 3) Mother
Teresa le 4) Jean Henri dunant hai chanchin, mihai ta dinga
malsâwmna an ni dân, ngainuom um tak tak a nih. Ziektu Thuma le
Prof. L. Ruoivêl Pangamte’n Lawmpuina Le Disakna Thucha an ziekhai
a um bawk a. Hmar \awng indiktak le tluong tak, luong zai zaia ziek
a nih. A sûng thu hril lai lai, ka lungril themtu pakhat chu,
Mother Teresa, European family khawsa ve thei tâwk takin Indian
naupang, Kolkata laia dawntu um lo, bal rit ret, chêr tak tak,
panna hnai thoin an bâwm lui lui kawtthlêra um a pânna hnaihai
sukfaipeka \ha taka a enkawl thu dâm, an sin \an hun lai vêla West
Bengal Chief Minister dr BC Roy, CM a ni hnung khawma damnawhai ‘a
thlâwnin’ zîngkâr office kai
hmaa a la en hlak thu dâm a nih tlat. Asan chu, Isu khawvêla a
hung laia a rawngbâwlna ropuitak “nurse-doctor” sin, a thlâwnin a
thaw vawng laiin eini lai, tulai mihai chun ‘felna le \hatna’ insuo
nêka ‘sum lamna dinga’ damnawhai ei hmang el tam dâm a mi’n
ngaituotir lei a nih. Kristien lo doctor le nurse hân sumdâwngna le
in\âwma damnawhai an enkawl chu ti tâk lovah, ei ram Kristien zaa
za, “Hieng mi chîn takhai kuoma in thaw chu ka chunga in thaw a
nih” ti Isu \awngbau hre zinga, pawisa hmuna dinga damnawhai ei en
el tah dâm hi ngaituo chun kawng khatah chu lungril a na a. “Mihai
ta dinga malsâwmna” ni nêkin “mihai \awngsie phurtu” dâm nih pal ei
tih ti inlau a um hle. Fak hmuna annâwm, thiemna man to taka inchûk
dawk ra khawm ei tih el thei. Fak hmuna ding tâwk sawrkarin a pêk
naw, thla hlâw nei ve lohaiin an thaw chu nisien thu hran deuvah ei
sie thei el dîm. Tu khawm ti bîk um lovin, mipui khawmin ei zir tho
a nih. dam ei thlâkhla taluo leiin pawisa sêng \eu \eu le thil
indiknaw meta thaw chen khawm ei huom tah a. Thaw dân pangngai anga
ei hmang el tah dâm hi Pathien thu ei sawr fûk am ei sawr fûk nawa
ei \hel der, ti dâm a mi’n ngaituotir a. dam le hrisêl ei
thlâkhlanahai hin Hringna hlut zie suklang a. Anachu, hringna hi
pawisaa inchâwk thei an nawh ti ruok chu ri hriet seng tah ring a
um. Hringna chu Thua innghat a nih. Chuong thuhai ngaituona mi pe
theitu lekhabu a nih leiin mi ‘hringnun chanchin’ ringawt an nawh
a, Pathien ‘inspired’ (sukhring) ti dingin a um a nih. A sukhring
dân inlangna pakhat chuh, kum 50 liemtah (1929) a Mother Teresa-in
Sister nih dinga \ening \ana a rawngbâwlna lamtluonga inthawk
‘noble Prize” a dawng kum 1979 chenah khan, damnaw enkawl lai nuoi
41 an nei tah a. “Hmangaina Semdartu” (Missionaries of Charity) mi
20 chauh a \anin, rambung/hmun hran hran 185 ah thawktu 2718 an um
tah a. naute enkawltu neilo 900, mi thi vâng vâng 7632, fahra 2770,
Phar 258,000 enkawlin rethei zuol fâk ding neilo ni tin 165,000 bu
an pêk thlar a. An rawngbâwlna dingin Mobile Clinic (Ambulance Van)
495, rethei nauhai sikul 107 ah naupang 15,800 an enkawl zing a.
Kaupêng Missionary Brothers of Charity” 204 zet an nei tah bawk. A
hausakna le thil nei po po le hringnun inhlântu, hringna sanhimna
dinga “nausukthlâk” nasataka dotu khan nau enkawl tam tak a nei a.
noble Prize (khâng laia $190,000, Rs.76 lakh vêl) a dawng bâkah
India Bharat Ratna le sawrkar hran hranin maktaduoi têl an pêk
bawk. ‘Lady of the Lamp’ an ti el, Florence nightingale dâm hi, a
var mi mithmua var, tlâng sîpa khuo um ang el a nih. Chuong a ni
theina chu thil inhnuoi te le thu tlâwm tak, “Hieng mi chîntakhai
kuoma in thaw hi ka chunga in thaw a nih” ti Lalpa Isu \awngbau
tlâwm tak a zâwmna a inthawka chang thei a nih. Corrie Ten Boom,
Khawvêl Indopui 2na hun laia Judaihai tamtak sansuoktu dâm, Isu
Krista’n thlierbîk nei lova mi po sandamna dinga a thisen Krâws
lêra a sêng zo \hakna zâra, ‘mi po unau ei nih” tia khawvêl siet
tlungna taphawta \hangpuina sin thawtu International Red Cross
Society hmusuoktu Jean Henri dunant hai chanchin dâm hin, mihai ta
dinga malsâwmna hringnun nih theina dinga pawimaw thu tamtak an
mi’n chûktir a nih. general Comment: Thu tlangkâwmna dinga ka hril
nuom chu, a tu tu khawm, ei rama ei \awnga lekhabu ei siem hai rêng
rêng hi ‘paragraph’ a sei thei taluo a, a châng chu tiem sâwl a um
hlak. Lekhabu hrim hrim chu paragraph a tawi poleh tiem a’n hawi a,
va kîr nâwka reference hei lâk dawk le thu \ha bîk inchika ei zawng
nâwk khawm a awlsam hlak. Book size lem chu column (thlûr) a
sei/lien a, newspaper angin column a chîn si nawh, paragraph sei
taluo tlar tâwpna taka inthawka tlar nâwk (next line) hei tiem nâwk
khawm iemani châng chu hei hmu fûk nghâl a’n tak hlak a. Paragraph
a sei tluo chun a’n hmât duoia tiem le en sâwl a um a. Thu
pawimawhai kha an inlâr/chieng (distinct) thei nawh. Chuleiin,
paragraph chu thu hlawm pakhat a hril chun a hun a, a hril vawng
hne naw khawma, tlar (line) 5-7 hi tiem an hawi tâwk. Tulai lekhabu
phêk inret nawhai lem chun thutluongtling (sentence) pakhat/pahni
chauh dâm an hmang a. Quotation lem chu next para ah an dâm sunzawm
nawleh paragraph khat peiin an hmang hlak. Ziektu/author-in an lo
hriet naw/hmang naw khawma editor/editing thawtu/type setting
thawtu hân hriet pêk a, tiem inhawi deuh dinga siem (set/edit) hlak
ding a nih. Hi hi lekhabu changkâng le changkâng naw inkhîna a nih.
Chun, a hnungtienga a summary ziek hi tiemtuhai a \hangpui a, book
store lekhabu tamtak umnaa lem chu hei en zung zung nuomhai ta
dingin a remchâng leiin a thei chun a sûngthu tlângpui
(preview/review) sie sa a \ha. Tuta milem hi chu an nupa thlalâk
nal full-\hak a um a. A ziektu nih lovin Printer hai color mixing
fûk naw met leiin tiem a’n tak deuva ti thu a na. author-in a thaw
dân style ruok chu a tulai khawp el. Thlalâk hnuoiah hin a thu
(caption/script) fie kâwkin a hranin um law law sien chu ‘distinct’
a tih. Tulai ei rama printer le type-setting thawtu tamtak khawm ei
la bâksamna chu ‘picture caption’ le ‘color mixing’ hih a nih.
Lekhabu sut nâwk pei dinghai khawm journalistic ethics le formality
hai hi zui inchûk pei inla chu ei hmasâwnna nih pei a tih. -Bible
Hill, Rêngkai, July 11, 2017.
Khawvela mihriem pung hrat em em ngaimawna leiin United nations
General Assembly chun kum 1989 khan July 11 chu kum tin World
Population day a hmang dingin a lo puong a, hi le inzawm hin tukum
khawm July 11, 2017 khan “Family Planning: Em-powering People,
Developing Nations” ti thupui hman-gin khawvel pumpuiah World
Population day hmang a ni a. India rama khawm states le district
level tinah world population day hi hmang a nih. June 27-July 10,
2017 inkar sung khan Mobilisation Fortnight a hmang a ni a, tuhin
July 11-24, 2017 inkar sung kha Popula-tion fortnight a hmangin
hmun tum tumah Poster/Ban-ner hai tar a ni a, tuhin July 11-24,
2017 inkar sung chu Service delivery Fortnight a hmang ning a ta,
hi hun sung hin nau nei thei lo dinga insiem nuom hai siem le nau
inkhatna hmangruo tum tum sem a ni ding a nih. World Population day
thiltum tak chu nu le nau an hrisel lem theina dinga nau nei inkhat
le khawsakna kawnga sungkuo intodel lem theina dinga inhrilhriet;
fak le dawn \ha fa le dawn a, mihriem hringnun suksei, mihriem
mamaw boruok, tui le thil dang dang (natural resources) a pung
chuong sinaw leiin mihriem pung ta-luo ding veng (population
control) a pawimawzie le a dang dang hai mipui hai inhrilhriet a
nih. Un World Population Prospects: The 2017 Revi-sion dungzuiin
kumtin khawvela mihriem pungzat chu 83 million a ni a, khawvelah
fertility level hi tlahnuoi pei sienkhawm kum 2030 chenah khawvel
mihriem 8.6 billion le kum 2050 a chun 9.8 billion le kum 2100 a
chun khawvel mihriem hi 11.2 billion tling phak dinga ring a nih.
Hmun \henkhatah nau nei theina (fertility level) an sang hle laiin
hmun \henkhata chun fertility level hi nasa takin a tlahnuoi pei a
nih. July 11, 2017 nia World Population day a vawi 20-na hmang huna
khan khawvel pumpuia mihriem umzat hi 6,727,551,263 vel nia hisap a
nih. Tuta khawvel ram-bung hai laia mihriem tamna tak chu China
niin mihriem 1,38,42,00,000 vel uma hisap a ni a, a dawttu chu
India ram niin mihriem 1,31,83,50,000 vel um meka hisap a nih.
Hiengang pei hin khawvela mihriem tamna rambung dang top 5 a \hang
hai chu- USA 32,53,86,000; Indonesia 26, 39, 91, 000 le Brazil
20,77,18,000 a nih. Khawvela mihriem tlawmna hai chu Vatican City
801; nauru 10,084l; Tuvalu 10,640; Palau: 17,950 le San Marino
33,121 hai an nih. Tuta India rama mihriem pungna anga a fepei chun
kum 2050 a chun India hin khawvela mihriem tamna tak China ram a
hung khumkhel ding niin suitu hai chun an hril. Kum 2011 census
dungzuiin India rama chun minute tinin naute pieng thar 50 pei an
um anga hisap a nih. China sawrkar chun a ram mipui pung taluo ding
vengna ding hin one chile policy a lo hmang a, hi policy lei hin
naute pieng ding 400 billion vel a dang/veng phak nia hisap a nih.
World Population day hmang a nina san le a thiltum hai ngaituo chun
thil awm le \ha takel an ni a, eini hnam hnuoihnung khawsakna
inhnuoi tak takel, mihriem taksa le lungril ani ding ang taka an
\hanglien theina dinga fak \ha le mumal khawm dawng phak lo hai ta
dingin nau nei tlawm dinga hang inhrilhmu hai dam chu kawngkhat
ngaituoin thaw awm hlie hlie an nih. Hieng laizing hin khawvel
politics inher dan ei thlir chun, hnam anga ei damkhawsuok theina
dingin mihriem population hin umzie a nei inthuk hle. India ram
sung ringawt ei hang thlir khawm hin India ram khawlpui hervirtu
tak chu mipui tamna state hai an hung ni pei a. Central sawrkar
ngaipawimaw tham ni ding chun population tam hi India ram politics
invir dan en chun chun pawimawna lientak a nei ti mi tam-lem chun
ei hrietnaw ring a um nawh. India sawrkarin a mihriem tam le tlawm
dung-zuia ngaisak le ngaipawimaw a nei zing lai hin eini Zohnathlak
hnam tum tum hai hin ei pung taluo ding veng (population control)
hi ei mamaw ve am? ti chu ngaituo tham tak a tling a nih. Pu Upa dr
Rosiem Pu-daite chun hnam anga ei damkhawsuok theina dingin
‘Intamchil Policy’ hmang a pawimaw thu tuta hma kum iemanizat
liemtaa inthawk khan a lo hrilmawi ta a. Thil awm tak a nih.
Amiruokchu, Intamchil policy hi a hlawtling theina ding chun nupa
tuok tinin a tam thei ang tak nau ei nei a \ul phawt ding chu niin
an lang. Vai hai chu an population a tam tawk ta hrim a, an rama
khawm an intar ta leiin eini lai chen an hung lut zut zut zing a
nih. Eini Zohnathlak hai ruok chu census dungzui khawmin ei la tam
naw hle. Vai ram Rel station-a Kuli umzat khawm ei population hin a
phak naw a nih ti inla an khel ring a um nawh. Hi lei hin politics
ah ngaipawimaw ei hlaw theina ding chun eini Zohnathlak hai ta ding
chun Population control hi ei lo thlawp ve chi a ni am ti chu
mitinin ei ngaituo zawm a \ha awm ie. Hieng laizing hin mihriem chi
inthla theina (fer-tility level) a tlahnuoi pei bakah nau at dawk
ei tam tak em em khawm hi ei population pung hrat thein-awna pakhat
chu a ni phawt el. Ei Kohran hai theida inchang naw sien,
population sukpung ei nuom tak tak a ni chun Kohrana inkhuokhirna
hai khawm ennawna, member naran han Muslim le hnam dang hai anga
nuhmei pakhat neka tam nei phal ‘legalise’ khawm thil \ul a ni el
thei. nuhmei pakhat neka tam hrilmawina ni lovin thil umzie hrilna
a ni lem.
Kum 20 sung zet room-a khum sansuok
PAnAji: Goa-a Candolim village-a chun nuhmei pak-hat, tuta kum
50 mi nitah chu mi a angnaw (abnormal behavior) leiin room in-thim
takel sungah \hanghni (kum 20) lai zet khum a ni hnungin nGO
‘Bailancho Saad’ le Women Police Station-a nuhmei Police team han
zanikhan an va sansuok. Hi thil hi nGO in an hriet leiin Police an
inhriet-tir a, chu hnunga Police le \hangruola an va sansuok a nih.
Tuol suok lova an khumna In hi a \ahai pahni le a sunghan an hluo
zing a ni a, tukver-a inthawk bu an
pek el hlak niin Police chun an hril. Room sunga an khum nuhmei
hi saruok a um ni bawka hril a nih. A sung hai chun pasal a nei a,
sienkhawm a pasal chu nuhmei dang lo nei tah a nih ti a hrietsuok
leia In hung kir nawk, chu taka inthawk lungril buoina a nei leiin
mak tak taka a khawsa hlak leia Room sunga an khum niin Police
kuoma an hril. Police chun hospital-a \huoiin an enkawl mek a,
sienkhawm mi man ruok chu an la neinaw a, Police chun a sunghai
statement lain an suizui mek. (PTI)
Amarnath Yatra Secu-rity plan an ennawn
new deLHi: Union Min-ister of state for PMO dr Jitendra Singh le
Minister of State for Home Hansraj Ahir chun zanikhan Ama-rnath
Yatra security plan chungthuah state sawrkar thuneitu le security
agencies tum tum hai meeting neiin security plan an ennawn. Tulai
hnaia Amarnath Yatra pilgrims a fe hai chu-ongna Bus terrorist han
si-laia an kap leia mi 7 in thina an tuok le midang 19 zetin
hliemna an tuok le inza-
wma PM narendra Modi le Home Minister Rajnath Singh han a hmuna
thil um-dan enfel dinga an inhriet-tir dungzuia hieng minister
pahni hai hi zani hmasaa kha Jammu and Kashmir-a inzin an nih. Mr
Singh le Ahir hai hin Jammu and Kashmir Gov-ernor n.n. Vohra, Chief
Minister Ms Mehbooba, top civil officials, Army, Police le security
agencies tum tum hotuhai khawm an inhmupui.
Army pahni in thina an tuokjAmmu: Pakistan chun zanikhan
Ceasefire bawsie-in Jammu and Kashmir-a Line of Control (LoC) –ah
Indian Army patrolling-a fe hai an lo lambun a, India sipai pahni
in thina an tuok. Hi thil hi ni 2 vel liemtaa Anantnag district-a
terror-ist han Amarnath Yatra Pilgrims fe hai chuongna Bus an kap
leia mi 7 zetin
thina an tuok hnunga tlung nawk a nih. Security Forces hai chun
Amarnath Yatra pil-grims hai beinaa maw-phurtu taka intum Pakistan
\hangsana um Lashkar-e-Toiba terrorist Mohammad Ismail alias Abu
Ismail man tumin dappui nasa takin an thaw mek a nih. (EWd)
AP mi Ohio a vuongna tla thlaah an thi
VijAyAwAdA: USA a kum tam tak liemtaa in-thawka lo um le khawsa
tah Andhra Pradesh mi nupa Umamaheswara Ka-lapatapu (63) le a
nuhmei Sitha-Gita Kalapatapu (61) hai chu liemtah Inrinni a
Southeastern Ohio hmuna dil pakhata vuongna chin (small plane)
tuoksiet tuo-kah an thi. Hieng nupa hai hi Psychiatrists ve ve niin
Raj Clinics hawng le en-
kawltu an nih. Vuongna hi Umamaheswara Kalapa-tapu in a khal a
nih. An ru-ong hi Washington County a Beverly hmuna hmu an nih.
Washingtong dC pana vuong an ni ring a nih tiin Lt. Chesar chun a
hril. Vuongna hi iengleia tla thla am ti hriet a la ninaw a,
Federal Aviation Admin-istration le Transportation Safety Board
chun an sui-zui mek. (EnS)
Rangkachak le Heroin an manAizAwL: Champhai district a chun
zanikhan Central Land Customs chun zani hmasa zan khan Mizoram le
Myanmar ramri zuola Melbuk hmu-nah rangkachak kg. 20 leh Mr
Lalpekhlua (19) of Zo-khawthar chu an man. Lak-pekhlua hin
rangkachak hi Myanmar-a Kalay khuoa mi pakhat Tangya ta, Aizawl
chenah Rs. 30,000/- hlaw dinga a hung phur a ni thu a hril. Court
hmaah inlangtir a ni hnungin Lalpekhlua hi
Champhai district Jail-ah sielut nghal a nih. Rangkachak mana um
hi sawrkar rate a chun Rs. 59.84 lakh vel manhu ni dinga hisap a
nih. Chun, zani hmasa zan khan Champhai Police duty han Heroin
Hawng 30 leh Irene Siamrinmawii (29) of Aizawl, Vaivakawn chu an
man bawk. Heroin hi Sabawn bawm 30 a inthun a ni a, a rengin Rs. 15
lakh manhu vel ni dinga hisap a nih.
-
Hmasawnna Thar3 THLAHmur (juLy) 13, 2017ningAni (THursdAy)
nATiOnAL/inTernATiOnAL & AdVerTisemenT
VAwK in|HAngnA dAmdAwiI vawk zawr hun tlingna dingin kum khat
nek tam nghak ngai tanaw nih.
A |HATnA:
* PIGROW mum hi Company-hai ti dan ang taka i pek chun thla 5
sungin kg. 70 chuongkai hman a tih.
* PIGROW mum hin, i vawk chu i pek \ana inthawk chawl der loin
an \hang tir thei.
A PeK dAn ding:* Vawk pakhatah nikhatah mum 20 (zingtieng mum 10
le zantieng mum 10) pek ding.* Box khat ah mum 600 a um a, chu chu
thlakhat sunga a fakzo ding a nih.* Rawt phita pek in fak awlsam an
ti lem.InCHAwk tHeInAHAI:1. Hmingi 2. L.K. Screen PrintingBethel,
CCPur Lighthouse Lane, CCPur# 84148523913. Pet Care Centre, Tiddim
Rd. CCPur.Order tam dan dungzuiin HOMe delIVery khawm kan thaw
thei.
LAKTAwi
PrinCess TreeKhawvela thing in\hang tak le ram changkang han an
ngaisang, PRInCESS TREE kak phun dinga huntawk lai tak zawr a nih.
A dit le an chaw nuom hai chun Muolhlum, Rengkai, near Agape Centre
le Contact numbers 8731830789 le 9089381481 haiah ngaiven ding a
nih. (4-13)
Helpawl pathum kaphlum an nih
budgAm: Central Kashmir-a Budgam dis-trict a chun zani hmasa zan
khawvarin security forces le helpawl hai an inkap-tuo a, zani
zingkar khan helpawl 3 kaphlum an nih. Budgam district-a Red-bug
area-ah helpawl an um ti zani hmasa zantieng khan security forces
han report an dawng a, chu le inzawma dappui an thawnaa inkaptu-ona
hi tlung a nih. (PTI)
Bus lunga deng leiin mi 20 an hliemrAmeswArAm: Tamil nadu a chun
zani hmasa zana sawrkar Bus pakhatin ngamantu nupa tuokkhat Bike-a
inphur hai Than-gachimadam area hmuna a hrut thluk leiin ngamantu
pakhatin thina a tuok a. Bus driver fimkhurnaw leia hi
thil hi tlung a nih tia mipui lungsen pungkhawm han State
Transport Bus lungin an deng leiin Bus driver pahni \hangin mi 22
in hliemna an tuok. Bus driv-er pahni hai chu an hliem inrik a hril
a ni a, passenger hai ruok chu hliem inrik an
um nawh. Bus hi raw an tum a, sienkhawm security forces han an
bawzui nghal leiin Bus hai hi an raw hman nawh. Hi thil tlung le
inza-wm hin mi 11 man an nita bakah mi 150 chunga case registered a
nih. (PTI)
Draft Natl. Policy for Women an pawmpui
new deLHi: External Affairs Ministre Ms Sush-ma Swaraj inrawina
hnuoia Group of Ministers chun sungkuo harsaa inthawk nuh-mei
student hai a thlawna le-kha inchuktirna ding le nuh-mei hai ta
dinga health card pekna ding draft national policy for Women, 2017
chu an pawmpui tah. Group of Ministers in an pawmpui le inzawm hin
Cabinet pawm-pui dingin thawn nawk ning a tih. (AIR)
India in ISIS hai beina dingin Phil-ippines kuomah Rs. 3.2
crores
new deLHi: India sawrkar chun Philippines sawrkar kuomah Marwai
hmuna Islamic terrorist (ISIS) hmunkhuora um hai tukdawlnaa hmang
dingin dollar 500,000 (25 million pesos or Rs. 3.2 crores) a pek.
Marawi hi South Ma-nila a inthawk km. 800 vela hlana hmuna um a
nih. July 6, 2017 nia exter-nal Affairs minister Ms Su-shma Swaraj
le Philippines foreign secretary Alan Peter Cayetano han inbiekna
an nei dungzuia India sawrkar-in Philippines kuoma \hang-puina hi a
pek a nih. Philippines rama Min-danao province sunga ISIS
hai chetna lei hin sipai 90 velin thina an tuok ta bakah
terrorist 380 le civil mi ie-manizatin thina an tuok ta bawk a nih.
Tuhin Terror-ist hai chun mi iemanizat an hrentang a, hrentanga um
hai sansuok tuma bei zing a nih. Philippines President Rodrigo
duterte chun Mindanao province-a ter-rorist hai nuoibona ding hin
ni 60 sung martial law a puong a, ni 15 sunga op-eration hi zo
dingin a hril a nih. Hi lai hmuna che ter-rorist hai hi IS
terrorist le inzawmna nei Abu Sayyaf group le \hangruol nia hril an
nih. (Tnn)
CBI in hmun 23 an dapnew deLHi: CBI chun Principal Commissioner
of Income Tax le midang dang corruption thawa in-tum an nina le
inzawmin zanikhan West Bengal le Jharkhand state haia hmun tum tum
23 an dap. Ranchi a posting mek Principal commissioner, Tapas Kumar
dutta le a \hangruolpui mi 3 hai chun-ga intumna um le inzawma
Criminal Bureau of Investi-gation (CBI) in hieng hmun tum tum hai
hi an dap a nih. Hieng official hai hin tax lakna chungthuah mimal
\henkhat le companies hai ditsak bik neiin thil an thaw tia intum
an nih. (IAnS)
Ganja Rs. 8 lakh man-hu an man
rAmeswArAm: Tamil nadu a chun zanikhan Mandapam hmunah secu-rity
forces han Sri Lanka mi pakhat \hangin mi pahni hai chu Ganja Kg.
80, Rs. 8 lakh manhu ding leh an man niin Police thusuok chun a
hril. Mandapam hmuna Car pakhat innghat an dapnaa Ganja hi an
dapdawk nia hril a nih. (PTI)
State pathum haia AIIMS Director post siem ding a pawmpuinew
deLHi: Union Cabinet meeting chun za-nikhan Andhra Pradesh, West
Bengal le Maharash-tra haia AIIMS directors ding post pathum siem
din-gin a remtih. Cabinet in a pawmpui ta le inzawm hin thil \ul
hai sukfel a ni hnun-gah hieng AIIMS pathum haia director post ruok
hai hluotu ding ruot nghal ning an tih. Cabinet meeting chun India
le Palestina han In-formation Technology and Electronics tienga
thawt-lang dinga MoU an ziek thei chu lawmum an ti a.
MoU hin e-Governnance, m-governance, e-Public Service delivery,
cyber security, software technol-ogy parks le start-up eco-cystems
tiengpangah hieng ram pahni a thawt-langna \halem an tlun ngei
Cabinet chun a beisei. Chun, Central Armed Forces le Assam Rifles
a
Medical Officers hai su-perannuation kum khawm sukpung dingin
Union cabinet chun a pawmpui bawk. Cabinet chun In-dia le
Bangladesh han cy-ber security tiengpanga thawtlangna dinga MoU an
ziek chu an hrietpui bawk. MoU hi tukum April thlaa kha an ziek a
nih. (AIR)
Coffee table book tlang-
zarnew deLHi: BJP na-tional President Mr Amit Shah le RSS Chief
Mohan Bhagwat hai chun zanikhan new delhi hmunah Prime Minister
narendra Modi hringnun chungchang inziekna coffee table book an
tlangzar. Lekhabu tlangzara um hi Making of A Legend ti a ni a,
Sulabh Interna-tional Founder Bindesh-war Pathak in a compiled
(lakkhawm) le lekhabuaa a siem a nih. (AIR)
A NEITU HRIETLO BERAM MANJuly 12, 2017 khan Sielmat-ah a neitu
hrietlo Beram man a ni a, Beram sukhmang hai chun a umdan indik
taka hrilin July 25, 2017 chen khin a hnuoia contact number-a hin
indawnchieng le lakkir thei ning a tih. Hun tiemchin pel hnunga
chun sukriral a lo ni khaw-min tukhawmin thubuoi siem thei tanaw
nihai. Beram neitu chun Chanchinbua thu insuo man a pek \ul bawk a
tih.
Contact no. 8974833677
US-Mexico Inrina dai $ 1.6 Billion Senga Bawlna Ding
PassedwAsHingTOn: US Presi-dent donald Trump-in US le México le an
inrina ramri po, \eklei bang $1.6 billion sengna ding chu US-in
bawl a ta, Mexico-in a sêngso po po reimburse a tih, tia a lo hril
tah angin bawl a la tum zing a. Hi thu le inzawm hin House
Appropriation Committee chun bawl dan ding plan an phar tah a,
democrats hai leh nasa takin an insel nawk ding a hawi. President
Rump chun Mexico chu khawvêla ram-bung suoltak dawt a tih a. An
inrina po po khawm \eklei bang fit 13 vela insâng inhuon vawnga
migrant (in-pem) dang tah dingin a hril
a. |eklei bang bawlna sum sêng po po khawm Mexico-in a tum vawng
ding niin a hril bawk. M e x i c o r u o k c h u n donald Trump
thuhril hi belchieng dâwllo ‘khel’ a nih tiin a hniel a. Pawisa
khawm a pek naw ding thu a hril. Tuta bawlna ding Bill $1.6 billion
hi a hrana passed/sanction nih lovin, Homeland Securty hnuoia dung
$44 billion passed laka mia \hang a nih a. House Appropriation
Committee in a telpui a passed a nia sub-committee han siemin ramri
bawlna pawisa hi chu a hrana release beisei a nih. Bang bawlna ding
thu hi
thuboi hlabuoi a tam em em a. Tamtakin \ha an ti laiin a ditnaw
pawl an um bawk. Chun, tuta a bawl \anna ding Fund hi an
in\hangsatir naw chun sawrkâr thlawptu tam-takin an thlawpna an
hnuk-kir ding thu an hril bawk, sawrkâr sum thununtu an nih bawk si
buoithlak pek hle. democratic hai hlakin theina po poin kal an tum
bawk, Trump hlakin Sep-tember-October a sin \ana ramri ‘shut down’
met a tum bawk. Economic thila hma-sawnna ding tia a thaw hin
political thilah kakhawk iem a nei ding ti khawm hriet an nawh a,
hun chauvin a hril thei tah.
Kim Jong Un Nuhmei Ri Sol-ju Vantlang Hmaa InlangPyOngyAng:
Pasal lung inrawm lai tak, du du fa a, nuom nuom thaw thei
inhnel-na tium tak bomb te le silai te mei mei ni lo nuclear Bomb
le Missile haia inhnel inhawi ti tak, a chang chu lungrila la
tleirâwl taka musical concert hai ena inhawi chena hun la hmang
nuom north Korea President (tyrant) Kim Jong Un nuhmei hmel\ha tak
el Ri Sol-ju (27) chu hun sawt-tak an khum hnungin July 9
(Pathienni) zan khan concert enah a hung sâwm suoka, an lang ve
nawk tah. Pathienni zâna a sipai tamtakhai le ruoi \hea musi-cal
concert an en lai le Kim Jong Un nuhmei Ri Sol-ju khawm a hung
\huoi nawk thu an news agency KCnA hril dan chun, “Tulai hnaia
Alaska (US) chen kap phâk ICBM Hwasong-14 hlawt-lingtaka ensin a
nina lawm-nain Kim sipai officer lien hai po po le mi pawimawhai
‘ruoi ropui’ \he a nih a. Kim a nuhmei Ri Sol-ju khawm a pasal
kawlah in\hungin, ruoi\he lai sipai officer hai
leh zu no dawma an ‘cheers’ lai khawm hmu a nih. north Korea
mipui po po, nuhmei pasal an hlim tah; America kap phâk Missile ei
nei tah leiin” tiin a ziek. Tuta Ri Sol-ju mipui laia a hung inlang
nawk hi thla li sûnga a hmasatak a nih a. Tuta hma thla ruk sung
khawm khan enthlak zing le khuokhir a nih. Kha hmaa a pasal a zui
chang chu in-cheidan nal tak tak, fashion changkang le hairstyle
tulai tak tak a hmang a. nuhmeihai chu changkang taka inchei dingin
a hril hlak. A pasal tawrawt tak chun iemani chen mipui vântlâng
hmaa an lang a khap a. Tuhin
hlawtlingna lawmna ruoi ropui \he dingin a hung \huoi nawk a. An
pahni’n ruoi dawkan, thei le fak ding chi hran hran, dawn ding zu
le Missile lem (replica) hai um thurna ah an in\hung a. A hmêl en
chun a hlim ve hmêl tho, an nupa sungril nun tak ruok chu ei hriet
nawh. Zakuo var a ring coat anga \hui simple deu a hak a, tuta hmaa
an chei dan, changkang (sophisticated/high class) tak ang kha chu
an ta naw a, a hmêl khawm an ngaitlawm hmêl met tah. Kim Jong Un
ruok chu a si-paihaiin hlawtlingna an lawm-pui zan a nih a. An
cheina chu a pangngai zing a la nih a. Ruoi \he bâka hin Concert
khawm
an en a. A naisang tak nuhmei Band “Moranbong Band” le a dang
dang, Chongbong Band, State Merit Chorus, Wangjae-san Art Troupe
haiin “Song of the Hwasong Rocket” ti le, Make Others Envy Us” ti
hlahai an sak an thlîr a nih. Hlim taka an lâwm ICBM Alasak kap
phâk ding ti hi South Korea Parliament intel-ligence Committee
member Yi Wan-young chun, Alaska kap phakna dinga tul ‘atmosphere
re-entry’ thei chi missile an nawh a, South Korea nIS chun a
confirmed thei nawh, tiin a hril. north Korea media Yonhap ruok
chun, Hwasong -14 hi ‘re-entry capable’ a nih tiin a hril thung.
South Korea intelligence hril dan chun, Hwasong-14 hi ni kum May
thlaa an ensin intermediate range missile Kn-17 modified version
niin an lang a, re-entry thei chi an nawh tiin, north Korea nuclear
râlthuom siemna hmun Punggye-ri nuclear Test Site ah khawm changdan
pangngai lo iengkhawm an hmu naw thu a hril.
“north Korea-in ‘re-entry technology’ test-na facility iengkhawm
a la nei naw leiin, Agency (nIS) chun ‘re-entry thei’ missile north
Korea-in a nei tah ti hi a ring thei nawh” tiin a hril bawk. Kim
Jong Un ruok chun, ni khat laia an ensin missile buoipuitu Academy
of nation-al defence Science-a Presi-dent Jang Chang-ha chu an
hlawtlingna lawmnain Colonel General ah a hlangkai a. Test nei zo
khawm khan nasatakin a kuo a, concert enna khawm a kawlah
changtieng an \hungtir a nih. Hi Academy thusuok chun, ICBM hi
re-entry technology nei, nuclear warhead phur thei niin an hril. A
tu tak am an indik ding ti chu indona or missile hmang phawt naw
chun hriet thei a ni awm si nawh. Missile an hmang ta hlak chun
in-dona a suok a ni ta ding a ni si a. Khawvel chu a ralmu-ong naw
tiel tiela, ‘suotieng milienhai’ nakie chu Is-rael ram panin la
hung in-thawk nawng an tih khawm tukhawmin an ti thei nawh.
Nagaland CM in Governor inhriettirna a hnawl
KOHimA: nagaland Governor PB Acharya in July 15, 2017 chenah
Chief Minister Shurozielie Liezietsu Assembly-a ma-jority a command
zo le zonaw inentir dinga an hri-ettirna chu nagaland CM in a
hnawl. Party sung thil buoinaah Governor in in-rawlna ding a nei
nawh tiin
Liezietsu chun a hril. nagaland sawrkar sunga buoina hi anni
sung buoina a ni a, floor test ni lovin anni sunga an suk-fel ding
a ni thu Leizietsu chun a hril a, hi thua hin Governor khawm dawnna
a pek ta niin a hril bawk. Opposition han no-confidence motion an
put-lut huna Chief Minister chu majority a command le com-mand naw
inentir dingin an hriettir thei, sienkhawm tuta buoina hi chuongang
chu a ninaw a, nagland sawrkar-ah Opposition an um nawh tiin
Leizietsu chun a hril bawk. (Tnn)
IPFT in Rail blockade an sunzawm pei
TriPurA: Indigenous People’s Front of Tripura (IPFT) han
national High-way le nE a railway line umsun blockade an thaw chu
zani khawm khan an la sunzawm. Tripura sawrkar
chun, bandh leia nitin ma-maw fak le dawn thuah mipuiin harsatna
nasa tak an tuok ta leiin IPFT chu an blockade thaw tawpsan dingin
a ngen. IPFT hin Tribal Ar-
eas Autonomous district Council (TTAAdC) area chu dawmsanga
state hran siem an ngen a nih. IPFT President narendra Chandra
debbarma chun, sawrkar thlungpuiin an thil ngen sukpuitling dinga a
tiem (assurance a pek) hmakhat tiemchin um lova national Highway
bandh le Railway blockade an thaw chu an sunzawm pei ding thu a
hril. Hieng lai zing hin sawrkarna siemtu CPI-M bakah Congress le
BJP hai \hangin political party tam-lem chun IPFT thil ngen hi an
hnawl a nih.
Muslim Dana Gay-Homo Innei Hmasatak London ahLOndOn: Tiena
tlanga inthawka khawvêl khawpui hmingthang le ropui, sikul subject
hai le chanchinbu hmasahai po poa chuong rawntak, tulai khawvêla
technology hmang rawn-tak le mipui tamntak le khawvêl lalsungkuo
(Mon-arch) ropuitaka umna ni bawk London chun chanchin thar dang a
siem nawk tah. London Pride, LGBT hai dikna khekpuina lam hraw
Parade an nei zo chau-va kar khat khawm a liem hmain, Muslim sakhuo
dana pasal le pasal innei hmasatak ni dingin West Midlands a gay
pakhat chun a pasal chanpui a nei. Jahed Choudhury (24) le Sean
Rogan (19) chu Mus-lim Inneina danin hrepuitu iemani zat hmaah an
innei. Muslim khawvêla a pak-hatna a la nih. Mr Jahed Choudhury hi
Gay a nih a. An khuoa mihai chun Gay (tuai) a ni lei chun an ensan
rieu a. A
sexual orientation sukdan-glamna dingin sakhuona thilah kum khat
inzinin an tir hmang nghe nghe tah a. A hringnuna sukduda a ni zing
chu rinum tinin kum 2 liemtaa khan kawtthler ah \apin a um zing
zing hlak a. Man inthat dam a tum hlak a. |um khat chu darlaston
khuoah Sean Rogan hin a hung hmu a. Mr Rogan chun Mr Choudhury chu
a hnêm a, an inpawl nel pei a. An hung innei ta a nih. An pahniin
Bangladeshi hai Inneina thuoma inthuomin Walsall Registry office
ah
Muslim dan ang takin an innei tah a nih. Mi tam-tak a inthawkin
that dinga vauna khawm an dawng râwn tah lea chu an innei tho
a.”Khwvel mi po po Muslim nia Gay ni khawm a thei ti ka show ding a
nih” tiin hlim takin a hril. A hril pei dan chun, Bangladesh ah
khawm a sunghaiini ana ensan nasa em em a. Britain ah khawm a la
nih pei a. Muslim danin a phal nawh tiin an de-usawin an mi
sawisaka. nuhmei ngaizâwng min neitirin damdawi hai chen hmangin
pasal anga mi
siem/treat an tuma chu ka thei nawh. Football nêkin fashion show
ka ngainaa, nuhmei thil chau ka dit. “Chuleiin, Muslim lai chu
‘harum’ inkona \ha naw takin an mi ko hlak a, nun a rinum taluo.
Mani inthat ka tum laiin Rogan-in a mi hung hmu a. A mi hung hnema
chuongchun kum 2 hnungah hieng hi kan hung ni tah a nih. UK-a
Muslim pasal le pasal nupa hmasatak chau ni lovin, khawvêla a
hma-satak kan la nih ding a nih” tiin, Muslim hai Mosque an khawmna
hlak khâwma an dit ta naw thu a hril. Inneina hi Choudhury nu le
unaunu hai, a unau danghai le laina hnaihai khawm an \hang a. Mr
Rogan a nu, a u nuhmei pahni le a upa hai khawm an thang a. Rogan
chun, “Ka nu chun a mi thlawp em em a. Ama um naw sien chu vawisun
hi tlung thei nawng kan tih” tiin a hril. Hmatieng iem an ang pei
ding hunin la hril a tih.
Gorkha leader han July 15 a inthawk thi chen huoma bungheia
nuorna
KOLKATA: Gorkhaland Movement Coordination Committee (GJCC) chun,
Gorkhaland state hran an ngenna thuah sawrkar thlungpui le state
sawrkarin a ngaisaknaw leiin July 15, 2017 a inthawk thi chen huoma
bungheia nuorna nei \an dingin an rel. Gorkha Janmukti Morcha (GJM)
in darjeeling-a strike an thaw khawm zanikha ni 27 a tlingna a nita
a, bungheia nuorna an nei tum bakah hin strike khawm la thaw zawm
pei an tum a nih.
GJM General Secretary Binay Tamang chun, za-nita Mirik hmuna
GMCC meeting nei hunah GMCC sunga um pawl tina hotu pakhat pei
bungheia nuor-naa hin an \hang ding tia rel a nih tiin
chanchinbumihai kuomah a hril. Bungheia nuorna hi darjeeling-a
Chowrasta hmuna sun dar 11 a inthawk an \an ding niin a hril bawk.
Bungheia nuornaa hin GJM hotu Binay Tamang; GnLF a inthawk neeraj
Zimba; GRnM a inthawk
PP Sharma le ABGL a in-thawk Pratap Khati hai an \hang ding nia
hril a ni a, July 13, 2017 khin darjeel-ing le Kalimpong district
haiah SdO, BdO le dM Offices haiah protest nei an tum bawk. GJM
chun develop-ment Board chairman le vice-chairmen hai khawm
Zirtawpni chena an inban naw chun ‘anti-Gorkha-land’ a ngai an ni
ding thu hrilin ultimatum an lo pek ta a nih. Pro-Gorkhaland
parties hai chun July 13, 2017 khin nepali poet Bhanubhakta Acharya
birth anniversary le inzawmin ‘Gorkha Jaati Ekta diwas’ hmang an
tum a, hi huna hin West Bengal sawrkarin awards a pek hai popo
pekkir vawng an tum bawk.
BJP IT Cell Secretary manKOLKATA: BJP IT Cell Secretary Tarun
Sengupta chu hnam le hnam kar buoina intlun thei ding thil thlalak
le video siemfawm Facebook-ah a post tia intumna le inza-wmin
zanikhan Criminal Investigation department (CId) han Asansol-a
Gitanjali apartment hmunah an man. Mr Sengupta hin Muslim Police
Officer in Hindu hnama mi pasal pakhat a vuok lai video siemfawm
Face-book-ah a post tia intum a nih tiin AdG (CId) Rajesh Ku-mar
chun a hril a, video hi April 17, 2017-a Ram navami celebration
huna kha a post nia hril a ni a, sienkhawm a video hi thedar thu hi
tulai hnai khan CId chun an hriet-suok chau a nih.
-
Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTHLAHmur (juLy) 13,
2017ningAni (THursdAy)Tuolsung/Imphal... eTc...
MANCHESTER UNITED CAPTAIN THAR DINGIN MICHAEL CARRICK RUOT A
NIH
Manchester United Captain Wayne Rooney’n Everton tieng a pan ta
leiin Cap-tain thar dingin Michael Carrick ruot a nih. Michael
Carrick hi Premier League-ah vawi 479 an lang ta a, England
Captain-in vawi 34 a lo inkhel ta bawk. Hi an Captain thar ruot hi
club official tweeter account-a an tarlang a nih. Kum 35 mi Carrick
hin Premier League nopui vawinga a lo chawi ta a, Champions League,
FA Cup le Club World Cup bakah Europa Cup khawm a lo dawm ta bawk.
Ama hin July 2006 khan Tottenham-a in-thawk Manchester United a
zawm a, tuche-na United hlawtlingnahaiah a thawhlawk hle a, player
pawimaw tak pakhat a ni bawk. Thla hmasak khan United-a kum 11 a um
tlingna champha lawmna hunser khawm a hmang nghe nghe a nih. MUTV
kuoma a hril dan chun, ‘Maw-phurna thar nei hi thil lawmum a ni lai
zingin hawphur um tak ve a nih a, player la naupang tak takhai
hmabak siempui khawm thil awlsam a ni nawh. An’achu, hienga
mawphurna pek ka ni ta si chun ka theitawp suong ka ta, hmabakah
beisei-na khawm insang tak ka nei. Kum 25 mi
chau niin United hi ka zawm a, hieng chen chen ka tlung khawm ka
lo ring phak ngai nawh. Ka ta ding chun thil lawmum tak a nih.
Tuhin mi ngainatu khawm ka hau deu deu a, kan \hanglien dungzuiin
United ka ngainatna khawm a lien deu deu. An’achu naupanghai inkhel
dan ding hrila khek rak rak hi ka thaw ngai bek naw a, theit-awp
ruok chu suong ka ta, entawn tlak ni khawm tum bawk ka tih,’ tiin a
hril.
REAL MADRID-A INTHAWK LOAN-IN JAMES RODRIGUEZ A SUOK
Colombia Captain, Real Madrid-a inkhel chang tam lo le hlim tawk
lo James Ro-driguez chu kum hni sunga dingin loan-in Bayern Munich
chun an lo lakfel tah. Ama hi Premier League Champion Chelsea le
khawm hrilzawm an ni a, Manchester United tieng kir nawk ding ang
khawmin thuthang a um hman bawk. An’achu Ger-man club ropui Bayern
Munich haiin an chang ta lem a nih. Kum 25 mi James hin July 2014
khan kum 6 dai ding Real leh £71m in Monaco-a inthawkin Contract an
sign a, kha huna an manager chu Carlo Ancelloti a nih. Zi-dane
hnuoia hin inkhel a chang tam naw hle a, season nuhnung tak khan
vawi 22
char an lang a nih. Bayern Chairman Karl-Heinz chun, ‘James le
contract sign hi kan manager du-thusam a nih,’ tiin an dit thu a
tarlang a, hieng anga transfer an zo thei hi a lawmthu a hril bawk.
James hi World Cup 2014 khan top scorer a lo nih a, Real ta dingin
inkhelna dang dangah vawi 111 an lang hman a, goal khawm 36 thun
hmanin assist 41 a nei hman bawk. An’achu season liem tah a Real le
Juventus Champions League final an inkhel khan player list-ah a
hming a \hang sa ve naw a nih. Bayern Munich hin Bundesliga title a
zawnin kum 5 sung an lak tah a, hung tlung ding Pathienni khin
China le Singapore tieng pre-season tour-in suokdawk an tih. Hi
taka ding hin James hi a \hang ve nghal beisei a nih. Club
Chairman-in a hrilzawm dana chun James hi goal thun thei tak a ni
bakah mi dang thun ding a siem thiem hle a, Bayern tienga an sawn
hin an club inkhel dan nasa deuin suk-hmasawn ngei dinga a ringthu
a hril bawk.
WIMBLEDON 2017:
Johanna Konta chun Simona Halep hnein Semi Final a lutWimbledon
2017 fe mekah Britain mi Johanna Konta chun a khingpui Romania no.
2 Simona Halep chu 6-7(2-7), 7-6(7-5), 6-4 a hnein kum 1979 hnunga
din-ga Britain nuhmei Wimble-don Semi Final kai hmasa tak ni dingin
Thawleni khan an hlapkai. Britain nuhmei hieng chen tlung nuhnung
tak chu kum 1979 a Virgin-ia Wade lo kai ve kha a nih. Hi inkhel hi
Wade khawma Royal Box-a inthawk a lo en ve nghe nghe. Hi inkhel hin
darkar hni le minute 38 sung a aw a nih Semi final a kai dung-
zui hin America mi world champion vawinga lo ni tah Venus
Williams leh
vawisun hin inbei an tih. Ama chun, ‘Ka theitawka hin kei le kei
ka lo inring tawk thei em em a, hrat ding hin beiseina le ringna
insang tak ka lo nei hlak. An’achu hmabak beiseina thlir thlir
nekin ka sinah lungril ka pek rawn lem hlak,’ tiin a hril. Kontana
hrat chun-gchangah Wade khawm a \awngsuok ve a, ‘Ka hlim-pui takzet
a nih. Hrat dinga beiseitu tam tak an um a, hieng anga beiseina a
hung sukpuitling hi lawm a um takzet a nih,’ tiin kum 72 mi hin a
hril
India rama cricket player tam tak hi lekha tieng khawm an lo
inchuk sang ve thei hle a. Chuong lai zing chun an inchukna tieng
fe zawm lova inkhel (cricket) tienga lut tawl an nih. Chuong ang,
India cricket inkhelmi \henkhathai chu hei en ei tih: 1. ms dhoni :
Kut changtieng hmang mi, India batman ropui le Indian national
Cricket team Captain MS dhoni hin Bache-lor of Commerce hnesaw
takin a lo zo a nih. 2. sachin Tendulkar : India rama cricket
ngainatu le ngaina khernawhai khawma a hming ei hriet l^r, God of
Cricket ti dama ko hlak Sachin Tendulkar hi kum 11 a nia inthawka
Cricket hi a khel \an a nih a. Ama hin inkhel zing pumin le-kha an
chuk a, Class XII chen a zo a nih. 3. yuvraj singh : Indian Cricket
team ta dinga ban pawimaw em em wicket keeper inlar Yuvraj Singh hi
tukhawma an la siem ngai lo ball vawi 6 denga point 6 ngawt hlap
dawk thei ngat a nih . Ama hin dAV School-a inthawk Class XII a lo
zo ve a nih.
4. rahul dravid : Mr. dependable ti hiela cricket inkhel thiem
Rahul dravid hin St. Joseph College-a inthawk Master of Business
Administration a zo ve ngat a nih. 5. Anil Kumble : Spin bowler
hmingth-ang, Technical tienga khawpui hmasawn tak Bengaluru-a pieng
Anil Kumble hin RV College of Engineering-a inthawk Me-chanical
Engeneering a lo zo ve ngat bawk.
indiAn CriCKeTer |HenKHAT Le An inCHuKnAHAi
(Pic. Rahul Dravid)
Prince Charles Wales Inzin, An Nui Tâwp Thei NawhLOndOn: Kha hma
met khan Prince of Wales, Charles chu a nuhmei Ca-milla leh Canada
an inzin tumin tribal nuhmei han hla an sak nuizatum an tih taluoa,
an innui tâwp thei nawh a. Tuhin a khatin Wales ah Royal Regiment
of Wales/Royal Welsh 2006 an phuok thar, 1689 daia 23rd & 24th
Regiment on Foot tia in\an, a hnunga South Wales Borderers tia ko
nawk, Anglo-Zulu War laia sipaihai hrietzingna dinga siem Museum a
va sir a, thi vâng vangin an nui. Charles chu a Summer Wales Tour
le inzawmin ni thum châm dingin Wales an zin a. Chutaka chun Royal
Regiment of Wales hai museum a va sir a. Mu-
seum hotu Colonel Timothy Van-Rees chun ramtin a fang kuol pui
a. Anglo-Zulu War laia African mi Zulu pasal\ha (warrior) lima
in-chei Museum a lo um Elliot ngubane leh an inhmuh a. British
sipai lim tamtak laia Zulu warrior tak pakhat um chu a va biek a.
Zulu
warrior chun tienlaia an nundân ang char thawin, tulai chu an
naupanghai chu Phaw leh an la tlân thei a upahai ruok hembawk leh
chau an tlân thei tah tiin fiem a thaw a. Prince Charles khawm a
nui an za hle nîng a tih, an inen a, an inkhika an innui char
char
ringawt el a nih. Zu l u p a s a l \ h a M r ngubane hi South
Africa le Britain an indo laia Zulu hnam hai chêt dan Zulu War lem
chang dinga ti a nih a. A phur khawp el a. Prince Charles khawma
hlâwtling taka British history ang taka siem a ni theina dingin
Museum leh a \hangpui pei ding thu a hril. C o l o n e l T i m o t
h y Van-Rees chun, Museum sukhmawsawnna ding le sukchangtlungna
ding thu tamtak an hriltlâng a. Prince Charles hi Chief of the
Royal Regiment of Wales ah Royal Colonel a lo ni ta bawk leiin
Royal Regiment of Wales a ngai pawimaw em em niin a hril a.
Hmasawnna ding thil an hrilhai khawm ‘a phur
hle” niin a hril bawk. Wales han tlangrama an sawrtak sakawrte
mountain Pony, Trooper Emrys Forlan Jones an ti, dragoon Guards hai
mascot khawm a va en a. Sakawrte te chun chibai dam a lo buk a. Hi
hma hin Royal Welsh Regiment hai Kel (Goat) Shenkin Ill an iti,
Major Sgt Mark Jackson enkawl a va en bawk. Kel var a ki sei tak le
a hmul var sei tak enkawltu Sgt. Jackson chu “Kel hin iem a du
taka?” ti an dawn a. Jackson-in titak deuvin, “Savoy cabbage
(zikhlum) le Cheese le Purun (On-ion crsps)” a ti chu Prince
Charles a lâwm taluoa, an nui tâwp thei naw vâng a nih. P r i n c e
C h a r l e s - i n Trelewis, Llancaiach Fawr
Manor, Wales a va sir hi nu le pa tamtak chun an nau han Britain
lalnau chu hmu ngei hai sien an nuom leiin sikul an kai lai an va
\huoi suoka, Prince Charles hmu dingin an lo intlar a nih.
Reserved-a um John le a nuhmei Jackie Symmmons hai chun an naupa
Charles le Britain lalnau hming inang char an nei thu an hril a. An
naupa leh an inhmutir bawka, an hlimin manhla an tih em em. Prince
Charles a summer tour tâwpna tak ding, zingah kumzabi 16-na laia an
bawl in hlui tak tak, parte huon le thlai huon, choka le inpui,
thawktu staff le volunteers hai umna, khum room le common room hai
a la fang pei ding a nih.
Orientation Workshop an neiCCPur: dFWO Confence Hall, district
Hospital, CCPur-ah zani 10:30AM khan BPMU Thanlon Block
huoihawtnain Than-lon Block sunga doctor le nurse hai ta dingin One
day HMIS-MCTS Orienta-tion Workshop nei a nih. Hi huna hin Thanlon
Block hnuoia Thanlon PHC le Sinzawl PHC a doctor le nurse hai an
\hang a, Seiboi Mate, ddM CC-
Pur le Biken Singh, BdM Thanlon Block han Health Management
Information System (HMIS)/ Mother and Child Tracking System (MCTS)
chungthu hrilna an nei. Workshop a hin dr Thangginmang, MO i/c ,
Thanlon PHC le dr H. Chingou, MO i/c Sinzawl PHC bakah Staff nurse
20 le BPMU 3 an rengin mi 27 an \hang.
Zu Rs.1.5 lakh neka tam man an rawimPHAL: Kakching Ex-cise le
Hiyanglam Police hai \hangruola hmun hran hrana an mankhawm zu
Rs.1.5 lakh chuong manhu chu zanikhan Kakching Excise Office
huongsun-gah raw hmang a nih. Zu rawhmanga um lai hin beer bottles
492, full whisky
bottles 226, half whisky bottles 125 le rakzu litres 200 a
thang. Zu rawhman-ga um hi W.Singhajit, SP, Kakching; Th.deshorjit,
SdPO, Kakching; Ananda Kumar, OC, Hiyanglam le Excise, Kakching
Sta-tion hai inrawina hnuoia mankhawm a nih.
Rangkachak Rs 58 lakh man-hu le pasal 2 man
imPHAL: Zani hmasa khan Tengnoupal hmuna Assam Rifles Check
Gate-ah 12 Assam Rifles han motor tlan inlawn hai an dapnaah pasal
pahni rang-kachak tlang 9 (Gold Bar pieces 9) leh an man. Rang-
kachak mana um hi Rs. 58 lakhs manhu vel nia hril a nih. Man a
um pasal pahni-hai le rangkachak tlang 9 hi 12 Assam Rifles han
Moreh Custom kutah an inhlan niin ei thu dawngna chun a hril.
Zu dawn leiin kum 5 sung jail intang dingin
biHAr: Bihar –a Bihar Prohibition and Excise Act, 2016 hmang a
ni hnunga a hmasatakna dingin unau pasal pahni Mastan Manjhi le
Painter Manjhi hai chu Jehanabad district Court additional judge
chun zani hmasa khan Zu an dawn leiin kum 5 sung jail intang ding
le fine Rs. 1. Lakh ve ve chawi dingin an chungthu a rel. Bihar-a
Zu khapna dan hi nikum (2016) a inthawka kha hmang \an a nih. Hieng
unau pahni hai hi Jehanabad district-a ex-cise department officials
han May 29, 2017 a kha an Zu dawn laia an man a ni a, Medical
examination thaw a ni hnungin Zu an dawn ngei ti sukchieng a ni
hnun-ga Court in an chunga thut-
lukna hi a hung siem a nih. Fine hi an peknaw chun an intanghun
hi kum 1 veve suksei pek ni dingin Addi-tional district judge
Triloki nath Tripathy chun a hril. Mastan Manjhi le Painter Manjhi
hai hi ni-tina inhlawfa Mahadalit-a Musahars hnama mi an nih. Bihar
a nitish sawrkar chun April 2016 a inthawk khan zu khap hmakna dan
hi a hmang \an a, hi dan dungzui hin Zu zawr, kawl le dawn mana um
hai chu kum 10 chen jail intangtir thei an nih. Zu khapna dan hmang
a ni hnung hin Excise le Po-lice chun Bihar state sun-gah mi 45,000
chuong an man ta bakah Zu tam tak an lo man ta a nih. (EnS)
GST thuah Congress in Protest nei an tum
new deLHi: Congress chun Goods and Services Tax (GST) hmang meka
um hin sumdawngtu le mi naran hai a tawkpawi ding a nih ti thuah
July 18, 2017 khin Parliament House-ah protest (gherao) an tum. Hi
thu hi delhi Pradesh Con-gress Committee (dPCC) President Ajay
Maken in
new delhi hmuna party meeting an nei huna a pu-ong a nih. delhi
hmuna sum-dawngtu hai chun GST hi an nghawk hle a nih tiin Maken
chun a hril a, sum-dawngtu (traders) hai chau ni loin mi naran hai
ta ding khawmin harsatna an tlun a nih tiin a hril. (PTI)
IS ni dinga ring mannew deLHi: ISIS ni dinga ring Mr Shahjahan
Velluva (32) of Kannur, Kerala chu zanikhan delhi Police-a Special
Cell pawl han delhi hmuna an man. Mr Velluva hi tulai hnaia Indira
Gandhi International Airport-ah mana lo um ta a ni a, US
Intelligence Agency CIA a inthawk report an
hmu dungzuia Airport-ah lo inchana an lo man a nih. Velluva hi
February thla khan passport lem hmangin Turkey ram lut a tum leiin
man a ni a, a vawihnina dinga passport lem hmanga Turkey lut a tum
nawk leia Police han mana India ram tienga an hung thawnkir a nih.
(PTI)
CEO thar lawmpuina an nei
CCPur: Autonomous dis-trict Council (AdC), CC-Pur hnuoia
Inspecting Staff chun July 12, 2017 khan CEO, AdCC thar Pu T.
Kammuanlal Simte, MCS lawmpuina le Council hnu-oia School um hai
ngirhmun hriltlangna an nei.
Hi huna hin AdC hnu-oia deputy Inspector of Schools le Assistant
In-spector of School han CEO thar kuomah puon insilt-irna an nei
bakah AdC hnuoia school ngirhmun le hmalak pei dan ding hai an
hriltlang. Madonna-in Naupang Hospital Thar A Bawl A Hawng
mALAwi: “Like A Prayer” le hla inlâr tamtak sak suoka a lam
thiema khawvêl lo \hawng tah Madonna chun a naulak pahni david le
Mercy James hai a lak kum, 2006 a inthawka a tum tah, naupang
hospital bawl a tum chu hlawtlingin Mercy James Institute for
Paediatric Surgery and Intensive Care, Malawi, Africa ah a hawng
tah. A Hospital hi Queen Elizabeth Central Hospital, Blantyre
khawpui kawla um a nih. Hawngna hunser a hin Malawi President Peter
Muth-arika le a cabinet hai le mipui tamtak an \hang a. President
Peter chun, “nangin kan ram naupang pali i nau dingin i lak
(adopted) a, keini’n vawisun a inthawkin kan ram naunu dingin kan
nei ve tah che” tiin “child of the nation” a ni thu a hril. Madonna
chun thu a hrilnaah, “Mihriemin tum ei nei chun, mihai \hatna ding
le hmangaina thil a ni ngat lem chun, bei \al \al ding a nih.
Lungril po poa i thil dittak/nuomtak i thaw phât chun hnuoi le van
i tieng \hang an tih. david le Mercy James hai ka lak lai chun hmun
dang danga mi an nih a. danin a mi phal nawa, harsatna tamtak pal
tlangin ka lak thei ta tho a nih” tiin kum 3 le a chenve zet a
nghâk thu a hril. Malawi dan chun miin nau an lak ding chun an
ramah kum khat um phawt a \ul a, chu chu a thaw si nawh. Ukil \ha
\ha ruoiin kum 3 hnungah david Banda chu Home
of Hope, Mchinji a inthawk le Mercy James (nuhmei) chu Kondanani
a inthawk a lak ta a nih. A lak lai hin Mercy hi malaria-in a na,
david-in pneumonia a nei bawk. Kum 58-a upa Madonna-in Malawi-a a
hmasatak Hos-pital ama le Malawi Health Ministry \hangruola an bawl
hawngnaa chun, “naupang lak dinga ka hni laiin ‘nau en-kawl dinga
fit lo’ ti ka nih a. Asan chu kan pa Guy Richie leh kan in\he zo
hlim a nih leiin. Tuhin chu naupang tamtak ka enkawl thei ta ding a
nih” tiin a hril. “david le Mercy chu ka pawm a, an nakâwr ah, ‘\ha
takin ka enkawl ding cheu a nih’ tin ka biruk a. david lak
phalna
an mi pek hmasaa, Mercy ruok chu orphanage ah um lem sien \ha
dingin an tih a. Anachu, ka hne ta tho” tiin mani thiltum thaw \al
\al hlak dingin an fui tâwl. Madonna chu a nau lakhai leh lâmin an
infâwp a, hlim takin an um lai hmu chun nu le nau inlaichinna an
nei nawh ti ruol an nawh. “Freedom fighter ka na. Feminist ka ni
bawk a. Lungrila hel khawm ka nih, anachu, mihriemna lungrila,
lunginsietna le hmangaina le hrietthiemna nei mi khawm ka nih”
tiin, nau tak enkawl ding a nei zing laia hmangaina leia nau a lak
thu a hril bawk. Malawi mipuiahi chu ringna mâwl ngirpui el lova an
thiltum/beiseinahai hai hnawta teirei dingin an fui bawk a. “Ka
tawpsan el ngai nawh. Ka hnungkir ngai bawk nawh. Thil beisei in
nei chun in lungril po povin beiseiin hnawtzui ro. Iengtik ni amani
chu, in ring naw hun, in beisei naw lai, in beisei ang kher naw
khawmin a hung tlung thei. In thaw fan fan chun hmu ngei in tih.
Mercy khawm hi ka suol dawk a nih. Mipuihai \awng\aina, mittui,
thlantui le thisen zarin vawisun hin ei hne ta a nih. Hi Hospital
hi ei suol thluk tah a nih. A tâwpna chu: Hmangaina chun iengkim a
hne hlak” tiin mipui lai lawmna mitthli a ko suok nasa hle. Madonna
hin david le Mercy bâkah hin kum 4 mi inphir Stere le Stella hai
khawm a lak nawk a. Tuhin a nau tak Lourdes Leon (20) le Rocco
Ritchie (16) hai leh an rengin a khatin a enkawl a nih.
Cristiano Ronaldo a naupa le a nuhmei huol lehmAdrid: Portugal
tlangval Real Madrid club-a khêl mek khawvêla footballer manto taka
hril Cristiano Ronaldo chu a naupa kum sari mi Cristiano Jr le a
nuhmei huol (ngaizâwng) Georgina Rodriguez (23) hai chu Portugal
Confederation Cup ah an tla ta bawk leh, Spain-a Formentera tuipui
kamah châwl hmangin an fe a. Um hadamin inhawi an tih hle. Georgina
naupai khawm an hla \an met met tah a, ni danga an thup hlak kha
thup thei an ta nawh. Hril dan chun October khi nau an neina ding
an tah. Chu hma chun am a hnungah an innei ding ti ruok chu hriet
an nawh. Georgina hin loose-fitting cotton beach-dress var a hak a.
Bag dum a chawi bawk a, pawisa le mobile phone hai nîng a tih.
Pheikhawk danglam tak, savun hruia phier khup hnuoi chen a bun a,
savun hrui mei mei a hawia chu Rs.9500 man zet a nih. Ronaldo chu
kekawr bul sen le lukhum sen a khum a. A naupa khawm a pa kekawr
ang char le T-shirt var le lukhum dum a khum a, An ruolhai tamtakin
an zui bawk. Phaiphin lai an inhnel malam peia sûngkuo hlim thei
tak niin an inlang. Tulai hnai khan nau inphir pasalte pahni a nei
bawk a. Tuta a ngaizawngnu Georgia leh an nei nawk chun nau pali a
nei tah ding a nih. Ronaldo nau neina thua hin hril a tam em em a.
A nau upatak khawm hi minu phîng hawa a nei (surrogate) a nih a.
nau inphir pahni Thawlenni July 7-a Facebook-a a pholang hai khawm
hi San diego, South America mi pai a nih ti a nih a. A nu ruok chun
nau inpaitir a nei nawh a tia chu, Ron-aldo hin nau paitunu hi $10
million a pek nia hriet a nih. nilaini khan Confederation Cup ah
Por-tugal a hratpui ta naw leiin châwl hmang dingin ningani July
6-in a hung inlawi a. In a tlung charin a nau inphir hai le a nau
pa Jr thlalâk leh Facebook le Instagram haiah a shared a, “Happy to
be able to hold the two
new loves of my life” tiin a post a. Rumours um po po sukfelna
dingin a nauhai chieng takin a suklang ta a nih. Hienga nau
inpaitir pathum a nei tah zing laiin an nuhai tukhawmin an la hriet
nawh a. Tuta a ngaizâwng Georgina khawmin nau a paia chu iengkhawm
a hrilchier nawh a. Inrem takin an um tlanga, inhawi an la ti pei
niin an lang. Georgina le hin Moscow ah dolce & Gabbana Party,
VIP section ah an inhmu a. november 2016 khan Paris disneyland ah
an in-date \an a. Tu kum bul lai khan FIFA Football Awards, Zurich,
Switzerland ah tlâng hrietin an inpholang chau a nih. Iengtik am an
innei ding ti ruok chu hriet a la nih nawh.
_GoBack