Ապրիլի 22-ը հռչակ- ված է որպես Երկրի մի- ջազգային օր: Առաջին անգամ 1970 թ. ապ- րիլի 22-ին Միացյալ Նահանգներում անց- կացված միջոցառումը` Երկրին նվիրված, պսակվեց հաջո- ղությամբ, որը հետագայում կանոնա- վոր պարբերականություն ունեցավ: Այս շարժման նպատակը մոլորակի, շրջակա միջավայրի, բնության հան- դեպ մարդկանց մեջ զգայուն, ուշադիր վերաբերմունք ներարկելն էր: Ամերի- կյան հայտնի քաղաքական գործիչ, ակտիվիստ, սենատոր Հ. Նելսոնի ստեղծած ուսանողների խմբի ջան- քերով ու կազմակերպությամբ, Երկրի օրվան նվիրված միջացառումները զանգվածային բնույթ կրեցին` ներգ- րավելով հասարակական տարբեր շերտեր, հատկապես դպրոցահա- սակների. նրանց թիվը հասավ մին- չեւ 20 մլնի: Սենատը Երկրի շաբա- թը որպես ամենամյա տոն հռչակեց, որը գնալով ավելի մեծ ընդգրկում ունեցավ: 2009-ին ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեան ապրիլի 22-ը հայտա- րարեց Մայր Երկրի միջազգային օր: Այս տարի Երկրի օրվա 40-րդ տարեդարձն է, եւ Վաշինգտոնում գործող «Երկրի օր» միջազգային ցանցի կոչով մասնակիցների բոլոր միջոցառումներն անցնում են «Կա- նաչ սերունդ» կարգախոսի ներքո: ՀՀ վայրի բնության եւ մշակութային ար- ժեքների պահպանման հիմ նադրա- մը տոնակատարություններին մաս- նակցում է հանրօգուտ բազմաբնույթ ծրագրերով: «Կանաչ սերունդ- Հայաստան- 2010» քարոզարշավի գլխավոր աջակիցն է «Վիվասել-ՄՏՍ» ընկերու- թյունը: «ՀԻՇՈՂՈՒԹՅԱՆ ՊՈՒՐԱԿ» Պատահականությո՞ւն էր արդյոք XX դարի ազգային մեր երկրորդ զարթոնքի` 1988-ի բնապահպա- նական սկիզբը եւ անխուսափելի էր մի՞թե հետագա ընթացքի այս ողջ հակաբնականությունն ու հակաբ- նապահպանությունը: Եվ եթե ցրտի ու մթի պատերազմական տարինե- րին ծառերը զոհ գնացին մեր տնե- րում ջերմություն ու կրակ ապահո- վելու համար, ապա դրան հաջորդող տարիներին հատվող անտառներն ու առանձին ծառերը բնության հան- դեպ մարդու ոչ միայն անպատաս- խանատու եւ անփույթ, այլեւ վայրագ ընչաքաղցության հետեւանք էին: Խորացավ մարդու եւ բնության հին «վեճը»` խուլ պայքարը: Յուրաքան- չյուրը գիտե, որ բնության հետ կա- տակելը վատ հետեւանքներով է հղի, եւ ամեն դպրոցական գիտե, թե կա- նաչ զանգվածի վտանգավոր նվա- զեցումը ինչպիսի աղետների առաջ է կանգնեցնելու մեզ ու մեր սերունդ- ներին` բնակլիմայական պայման- ներից, բուսական ու կենդանական, ջրային կորուստներից` կատակլիզմ- ներ ու աղետներ: Աշխարհն ու շրջակա միջավայրը ճանաչելու մարդկային մտքի որո- նումները երբեմն տանում են նրան խոտոր ճանապարհով, խախտում բնության ներդաշնակությունը, որ- տեղ ամեն երեւույթ, ամեն շերտ փոխկապակցված եւ փոխպայմա- նավորված ընդհանուր, օրգանական շղթայի մեջ են գործում: Ծնողական անվարձահատույց շռայլությամբ բնությունը որքան բաց ու հոգատար է մարդուն, նույնքան դաժան, բայց եւ` ճշմարիտ, երբ մար- դու վերաբերմունքը այդ նույն բնու- թյանը օգտվել-օգտագործելուց վե- րածվում է անխիղճ կողոպուտի: Իսկ բնության դեմ ամեն ոտնձգություն բումերանգային օրենքի տրամաբա- նությամբ համարժեք պատասխան է ունենում: Վաղուց արդեն տարբեր հասարակությունների ներսում բնա- պահպանության խնդրի գիտակցումը ձեւավորել է համապատասխան շար- ժումներ, որին կոչված են տարբեր միություններ, կազմակերպություն- ներ, հիմ նադրամ ներ: Վայրի բնու- թյան եւ մշակութային արժեքների պահպանման հիմ նադրամի առանձ- նահատկությունը բնապահպանա- կան գաղափարները երիտասարդ սերնդի, պատանիների միջոցով տարածելն է: Նրանք իրենց կոչել են արեւորդիներ: Համանուն ակումբնե- րը 2006-ից ձեւավորվել եւ գործում են Երեւանում, Հայաստանի մարզերում եւ Արցախում, այս ընթացքում նրանք բնապահպանական բազմաբնույթ աշխատանքներ են տարել` ծառա- տունկերի, կենցաղային թափոննե- րի մշակման, նաեւ ֆիլմերի, ցուցա- հանդեսների միջոցով, որոնց մասին հանրությունը իրազեկվեց անցած տարվա հիմնադրամի աշնանային փառատոնի օրերին: Կարծում եմ, հասարակության` ավելի ուշադրու- թյան պարագայում, նման քարոզչու- թյունը լուրջ ազդեցություն եւ դրական հետեւանքներ պիտի որ ունենար: Մանավանդ երբ այս գիտակցության կրողներն ու փոխանցողները մեր երեխաներն են, իսկ ումից ենք մենք ավելի սովորում, քան մեր երեխանե- րից... Նրանք այդ գիտակցությունը ձեւավորող ոչ միայն կրթություն են ստանում էկո-ակումբներում, այլեւ պրակտիկ կիրառում դա: Երկրի օրվա 40-ամյակը լավա- գույն առիթ էր բնապահպանական նոր շարժում սկսելու, որին հիմնա- դրամը իր մասնակցությունը բերեց «Կանաչ սերունդ Հայաստան-2010» քարոզարշավով: Այդ օրը` ապրիլի 22-ին,Ծիծեռ- նակաբերդի բարձունքը բացվեց գե- ղեցիկ ու խորհրդավոր, շատ տարբեր մի առավոտով: Գարնանային ծառա- տունկերի այս առատության մեջ Ապ- րիլի 24-ից երկու օր առաջ Ծիծեռնա- կաբերդում Հիշողության պուրակի շարունակության գաղափարը ազնիվ եւ իրագործումը` նույնքան խորհրդա- վոր էր: Ծառերի նոր բնակավայր ընտրված էր ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի հարակից տարածքը: Արեւմտյան Հայաստա- նի տարբեր վայրերից բերված 95 մշտադալար ծառերը խորհրդանշում էին 1915-ի հավաքական մեր հիշո- ղության տեւականությունը: Արարողությունը տպավորիչ ու աննախադեպ էր. Ծիծեռնակաբերդի այս վայրին բնորոշ է մի խորհրդավոր անդորրություն, սրբության պես լռու- թյուն, որ խզվել էր պատանի արեւոր- դիների գեղեցիկ ներկայությամբ. այստեղ էին նաեւ ծանոթ մտավորա- կաններ, հանրային, պետական, քա- ղաքական գործիչներ, արտերկրյա հյուրեր, հոգեւորականներ: Սկսվեց հոգեւոր արարողության կարգը, ու ամեն ինչ այլ կերպարանք ու բովանդակություն առավ: Արարա- տյան թեմի առաջնորդական փոխա- նորդ Նավասարդ արք. Կճոյանն ար- տերի օրհնության կարգ մատուցեց, աղոթք առ երկնային Տերը` երկրի, հողի, արտերի ու սերմի, բերքի պահ- պանության: Տերունական աղոթքի հնչյուննե- րը, խնկարկվող բուրվառը, «Ծաղ- կազարդ» համույթի կոմիտասյան երգեցողությունը, ծառերի կանաչ սաղարթների սոսափյունը բացվող օրվա ավետիսն էին Ծիծեռնակաբեր- դի բարձունքին: Պահը զգալ, գնահա- տել, ապրել ու գեղեցկանալ հոգեպես. սա էր կարեւորը: Իսկ հետո եղավ «Հիշողության պուրակի» բացման ելույթային մասը` ծրագրի գլխավոր աջակից «Վիվա- սել-ՄՏՍ-ի» տնօրեն Ռալֆ Յիրիկյա նի, ցեղասպանության թանգարան- ինստիտուտի տնօրեն Հայկ Դեմոյա նի եւ հիմնադրամի տնօրեն Ռուբեն Խաչատրյանի մասնակցությամբ: ԾԱՌ-«ԱՆՀԱՏՆԵՐ» Հետաքրքրական էր ծառերի ան- վանակոչման գաղափարը: «Հիշո- ղության պուրակի» ամեն ծառ իր ան- վանակիցն ունեցավ` ընտրված մեր ժամանակի մշակույթի, պետական քաղաքական գործիչների շրջանա- կից, որոնցից ներկաները ուղեկից պատանի արեւորդիների հետ տնկե- ցին ծառերը: Առաջին ծառը Նա- վասարդ արք. Կճոյանինն էր, ապա Ռալֆ Յիրիկյանը, Հայկ Դեմոյանը եւ մյուսները շարունակեցին ծառա- տունկը. Պարույր Հայրիկյան, Լուսիկ Ագուլեցի, Փարավոն Միրզոյան, Արա Գեւորգյան, Լեւոն Մալխասյան, Վլա- դիմիր Մովսիսյան, Ռուզան Սարյան, Վանուշ Խանամիրյան, Նարինե Թու- խիկյան, Գեղամ Մանուկյան, Երվանդ Տեր-Խաչատրյան եւ ուրիշներ: Չեմ ուզում շրջանցել մտապահ- վածս փոքրիկ, գեղեցիկ էպիզոդը` գրականագետ Երվանդ Տեր-Խա- չատրյանի եւ իր ուղեկցորդուհու` Անի Մինասյանի հուզիչ զրույցից. «Ծառը, ճիշտ է, իմ անունով է, բայց նա երկու- սինս է: Երբ ես չեմ լինի, խոստացիր, որ կգաս, կջրես մեր ծառը». աղջիկը նկատելի հուզվեց, աչքերը ներքեւ, որտեղ ջուրը նորատունկի սեւահողն էր երիզում... Հիշեցի փարիզյան մի պու- րակ` Սենդ Էստաշ տաճարի դիմաց փռված, տաք, հրաշալի, փարթամ ծառ ու ծաղկունք, նստած էի մի ծա- ռի տակ, երբ վեր կացա, աչքս ըն- կավ ցուցանակի գրությանը` Սեն-Ժոն Պերս. շուրջս նայեցի: Ծառուղին լե- ցուն էր սիրելի անուններով` արվես- տի պատմության մեջ իրենց պայծառ հետքը թողած երեւելիներ. պուրակը մեկեն փոխվեց, ուրիշ մթնոլորտ ու զգացողություն հայտնաբերեցի ներ- սումս եւ նրանից դուրս... 95 ՏՆԿԻՆԵՐ` ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՑ Զրուցում եմ հիմնադրամի ծրագ- րերի համակարգող Սերգեյ Զաքա րյանի հետ: Նա եւ օպերատոր Զոհ րապ Քարամյանը Թուրքիա մեկնել էին խորհրդանշական տնկիները Հայաստան փոխադրելու: Չորսօրյա նախատեսված ճամփորդությունը, սակայն, ձգվեց 14 օր: «Նպատակ ունեինք Արեւմտյան Հայաստանից բերել այնպիսի ծառեր, որոնք կա- ճեն մեր բնակլիմայական պայման- ներում` խորհրդանշելով կյանքի վե- րածնունդը` արդեն պետականություն ԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆ ՀԱՎԵԼՎԱԾ 11 ՄԱՅԻՍ, 2010 էջ Ա ՎԱՅՐԻ ԲՆՈՒԹՅԱՆ ԵՒ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԱՐԺԵՔՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ՀԻՄՆԱԴՐԱՄ Ապրիլի 1-30-ը ողջ Հայաստանով տեղի ունեցավ 19 միջոցառում Միջոցառումների մեկամսյակին մասնակցեց 5000-ից ավելի մարդ Միջոցառումներին ներգրավվեցին 60 տարբեր կառույցներ Գարնանային: երկրորդ ամսում ողջ Հայաստանով տնկվեց 1095 ծառ Մոտ 1 տոննա աղբ հավաքվեց մաքրման աշխատանքների ժամանակ, տեղադրվեց 30 աղբաման «Տնկիր քո ծառը» SMS ակցիային մասնակցեց 500-ից ավելի մարդ` նվիրաբերելով 600-ից ավելի տնկի
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
-
22--- : 1970 . - 22- - ` , -,- : ,, -,:- ,, . -, ` - , -. - 20 : -, : 2009- - 22- -:
40- , -:- - - :
- -2010 --:
XX ` 1988- - -: - - -, - -, : ` : - , -,,- - -` -, ,`-:
- , , - , -,:
, ,`,- - - - : - : --,
, -, : - - - , : : -2006-, , ` -, - , , -, : ,` -,- :
,,-... -, :
40- - , - -2010:
` 22-,- -,:--24-- `- : - : - 95
1915- -:
., -,- .-,,,- , ,:
,:--.- , ` ,,,-:
-, , - ,
-:,-,.:
` --- , - :
-
- : -- ` , -, - : - . , , -. , ,,, , -, , , -,,-:
- , ` --`.,,,-: ,,,. , , ...
-` , , , ,-
, , -`-. : - ` - . , -...
95`
- : : ,, 14 : , - -` -`
11,2010
1-30- 19
5000-
60
: 1095
1 , 30
SMS 500- ` 600-
-
:-,-,-,:, , , 95- - -:10-- ` SMS . , , , - , , , , - : - , , - :
,
:` -
- ` : , (FPWC) :
- ` - - -
1915- : - XIX XX -,, -: -, -- ` , , --, , -:23- - `:
, -` , `,, - -:
-- . -, 1916 . -,- : , 1- - -,
,,- : - ., -- , -:, -:
- - ` - -, , - -:
` : 95 ( , , , , ): :
- --` 140 99 : -,, ,, `, , , -:
, :
, , ,--:
` , :
-: , : , , - -: -3-,-: 3- ,-,-:-, , :-(27--..),.`: (FPWC) -:
, --.:-:
, , , , - ,:
, - , :- ` -
: ,,, ,10 : -,- :
, - , - , -, :`- , : - , , - -: :,- -` -:
, , ` -,-,,:
`- : , -, , 24- -, - -, , : , ,,-, , -:
, ` :
,`60- 20 ,:
, : :
20056 : , -` -: -`:,-, , - , - : ` --- -:-`:
` , :
` , : - -, , - ,, : - , ` , : - , : ` `,:-`-,,-,-:
TV` Sunchild TV. ` :
, - :` , -:, TV-: , -,- , , ,--:
Sunchild TV:
- ,-:, :
, Sunchild TV:
SunchildTV--, - -, -: ,,:
` -,--,, , - , , , :, . :
` :
:`, -:,-`...,:
,,- -:
- -15., -15 ., -14 ., -14.,
11,2010
,--
-
2010 , . , (FPWC) ` 10 : :
. , , :
: - , ,,,-:,- , , `:- : , , , - : , -, : -. , ` -,:
,,-24-,-, : -: `:
: , , :
-`- : ,,-, : -`:-: ` : , ` - ,,,,. , :,,-:
, :
- -: , -,,-
-, -, : ,-,,`: : -:
: - , -,,-- , - -:
, :
,-- ` :,:
- , -: -,-,, , , - : -,-:
, ,,-,-:
-, -,:
, , : - - : - , ` : - ` - , -:10 -:, ` , : - ----:-:
- . 17- , -:
- - , (FPWC) , , -, ,:-`--`- , - ,GTZ-:-GTZ , :, -`:.-- , , , , :
:
27,,,,.-,,- , -,:
... -:
-`- ` -,- -:
,`- , -:,`,-` , -:
24--:-,- ,-
:,,- , : : - , - :- , - , ` , - ,`:-,-, : -,-, :- , , -.- - -:-: , , - , , -:
-
, ` ,, , `:`,-,,-,:
-, -,:- - -, , , -, -`:
- ` 95- - : --:-: ` :
,...
` -
11,2010
`
-
-
`
`
95-
11,2010
Related Documents
