TEPUNG TAWAR.

Bahagiantujuan majlismerupakan bahagian lagu yang

senikatanyadisesuaikan mengikut majlis yang

diadakan upacara menepung tawartersebut iaitu samada

majlis perkahwinan, khatam Quran mahupun untuk sese

orang yangakan berangkat ke tanah suci untukmengerjaka

n haji (rujuk variasi di bawah).Untuk majlis persandingan

Dayang Jodah Dayang Madini,Menumbuk lesung tinngi rimba- rimbun di dalam negeri,Kalau

berhuma beroleh padi,Kalau berdagang dapat besi,Dapat emas berkati-kati,Dapat

wang pergi haji,Dapat anak laki-laki,Cantik molek tidak terperi,Serta bijak lagi bistari,Menjad

i hulubalang dalam negeri,Sudah bersama tak cerai lagi,Itu syarat orang suami isteri,

Untuk majlis khatam QuranMembaca quran sudahpun tamat,Panjang dan pendek ayat disukat,Dibaca dengan

penuh harakat,Bekalan dunia hinngaakhirat,Untuk Majlis HajiDapat wang pergi

haji,Datang keMekah mengerjakan haji,Naik mengadap arashdan qarsi,Mengeliling kaabah

yatullah,Tujuhkali dalam sehari, Angkatmelontar batu gahari,Mengikut hadis firmannabi,Turun terus ke tanah

jawi,Dapat suami atau isteri,Mendapat sahabat pulaterpuji,Ya Sheikh SaidinaAbdul Kadir Zulaini,

Bahagianpenutup katapula berperananseperti

doa mengharapkansesuatu yang baik.Ini juga berfungsi

sebagai penutup untuk lagutepungtawar sebelum bacaan doa

selamat dibacakan menandakanberakhirnyamajlis menepung

tawar bagimajlis tersebut. Bahagian ini juga sama

untuk semua jenis lagu tepung tawar.Dapat

dirumuskandi sini bahawa ketiga-tiga lagu tepung

tawar yangdigunakan mempunyai satu bentuk

yang serupa atau dengan kata

lainmengunakan satu‘template’ yang sama.Cuma pada rangkap

untuk majlistertentu sahaja yang berbeza. 

iii. TemaHasil daripada penelitian

yang dibuat kepada ketiga-tiga lagu tepung

tawarini, dapatlah dikatakan bahawa lagu ini bertemakan

keagamaan.Didalamnyabanyak penggunaanunsur-unsur

bahasa yang menggambarkanagama Islam seperti

bismillah,mukmin, nabi, lebai, haji, bilal,

khatib, rezeki,kaabah, Allah, mekah,

haji, quran dan lain-lain lagi.Selain itu,

terkandung juga nasihat-nasihat yang berteraska

n agama Islam seperti janganmeninggal sembahyang

dan puasa,selalu mengingatiAllah, menunaikanibadat

haji, mengikut sunnah nabi, membaca quran

dengan cara yang betuldan banyak lagi. Ini jelas

menggambarkan pemikiran dan falsafahmasyarakat

setempat pada ketika ituyang mengamalkan ajaran

Islam.Walaupun secara dasarnya lagu ini bertemakan

keagamaan,namun cubadipaparkan juga kepercayaan animisme

yang telahsebati danbegitumenebal dalam budaya masyarakat

Melayu pada masa itu. Ini dapatdiperhatikan melalui

kekerapan penggunaanperkataan sial dalamrangkap-rangkap

lagu itu contohnya,membuang sial dan pemali, tepung

pembuang sial dan pemali  serta pakai pembuang

sial dan pemali.Di dalam agamaIslam, perkara seperti

sial adalah syirik kerana setiap perkara

yang berlakuituadalah qada’ dan qadar Allah.Sela

in daripada itu, lagu tepung tawar ini juga

mengetengahkan tentangbudaya masyarakatMelayu

yang sangat mesra dengan alampersekitarannya.

Ini terbukti dengan penggunaanunsur-unsur alam

sepertidaun ingkas, daun mali-mali dan daun pedada

yang merupakan tumbuh-tumbuhan yang mudahdan masih

boleh didapati di Saratok.iv. 

Bahan-bahan Tepung Tawar Makna

PenggunaannyaSetiap bahan yangdigunakan dalam

upacara tepung tawar berlagumempunyai makna yang

tersendiriyang secara ringkasnyabolehlahdisimpulkan

seperti berikut:a) Beras kuning danduit

syiling melambangkan kekayaan samadadaripada segi

harta benda ataupun zuriat.b) 

 Air wangimelambangkan kebahagiaan, kedamaian

dan keharmoniandi dalam kehidupan.c) 

Bunga rampai memberi makna kemekaran dengan

kesuburan yangmembawa kemakmuran.d) 

Daun pandan yang diikat sebagai perenjis

melambangkan keutuhandalam ikatankekeluargaan.e)

 Cincin emas (daripada tujuh keturunan)

melambangkan keturunanyang berpanjangan.f)

 Kikir pariberperanansebagai bahan pembuang

sial yang ada padaseseorang itu. 

Kesimpulan

Kajian inijelas memaparkantentang keunikan adat

tepung tawar yangdiamalkan oleh masyarakatMelayu di

Saratok. Kemungkinan ianyamempunyai persamaan

dengan adat tepung tawar yangdiamalkan olehmasyar

akat Melayu di tempat lain, namun kelainan

dan nilai estetikanya jelas terpancar dengan adanya

lagu dalamupacara tepung tawar tersebut.Walaupun

tidak diketahui dengan jelas asal-usul lagu ini

kerana bersifat lisandan diwarisi dari generasi

ke generasi tetapi sesetengahrangkap dalam

laguini mempunyai sedikit persamaan dengan mantera

yang diamalkan olehmasyarakat Talang Mama di

Sumatera Tengah (Harun MatPiah, 1989, p.223).

Persoalannya, adakahadat tepung tawar berlagu

ini berasal dariSumatera dan diadaptasisemula

dengan masyarakatsetempat keranabanyak bahasa yang

digunakan dalam laguini merupakan bahasa ibundamasy

arakat Melayu Saratok?Namun begitu, apa yang

ingin disingkap dan diketengahkan adalahkela

inannya daripada upacara tepung tawar yangdiamalkan

masyarakatMelayu di tempat lain.Diharap kajian ini

merupakan satu landasan ke arah kajian yang

lebihmendalam dalam usaha mendokumentasikan adat-adat

lama MelayuSarawak agar dapat diketahui oleh

generasi yang akan datang