Teelt de grond uit; consumentenonderzoek bij telers 2012

Percepties ten aanzien van teelt los van de ondergrond

Onderzoek bij twee telers, oktober 2012

Elvi van Wijk: 06-55340008

Aanleiding onderzoek

Teelt de Grond Uit; ontwikkelen teeltsystemen die voldoen aan Europese regelgeving voor waterkwaliteit

Maatschappelijk draagvlak en aantrekkelijkheid van producten voor consument belangrijke aandachtspunten

LEI, onderdeel van Wageningen UR, deed daarom in 2011 kwalitatief onderzoek hoe mensen als recreant, omwonende en consument aankijken tegen het los van de ondergrond telen van gewassen (N=31)

Onderzoek in 2011

Centrale onderzoeksvragen waren:

1. In hoeverre wordt betrokkenheid gevoeld bij de tuinbouw en wat zijn ideaal- en doembeelden ten aanzien van de tuinbouw (in de vollegrond)?

2. Welke associaties en meningen zijn er bij het zien van 3 concrete “Teelt de grond uit” –ontwerpen?

3. In hoeverre en hoe zorgt informatie over doel en opzet van het los van de grond telen van gewassen ervoor dat aanvankelijke (negatieve) associaties en meningen worden bijgesteld?

4. Wat zijn volgens de respondenten de belangrijkste voor- en nadelen van het los van de ondergrond telen van gewassen en wat is rand voorwaardelijk voor het succes van deze nieuwe teeltsystemen?

Onderzoek in 2011

Respondenten: spreiding ten aanzien van leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, gezins- en arbeidssituatie en leefomgeving. Zowel gezocht naar mensen die wel en die niet nabij een vollegronds tuinbouwbedrijf wonen

Naar aanleiding van het onderzoek is door het LEI een intern rapport geschreven.

In dit onderzoek is video- en fotomateriaal over 3 teeltsystemen voorgelegd aan de respondenten, te weten de teelt van:

1. sierbomen in goten 

2. appelbomen in sleuven gevuld met substraat

3. sla in bakken op water

Belangrijke bevinding 2011

De landschappelijke aantasting wordt als het belangrijkste nadeel van de nieuwe teeltsystemen gezien

Door het (volgens veel respondenten) steriele, onnatuurlijke, niet romantische en industriële aanzicht van de teeltsystemen

Herontwerpsessies in 2013

Doel herontwerpsessies: toetsen van de Teelt de Grond Uit systemen aan verschillende soorten criteria

Onder andere aan criteria die zich baseren op wat voor omwonenden, recreanten en consumenten bepalend is voor een positievere beoordeling van het uiterlijk van de systemen

Centrale onderzoeksvraag in 2012: Welke concrete aanpassingen dragen bij aan een positievere beoordeling door recreanten, omwonenden en consumenten van het uiterlijk van Teelt de Grond Uit-systemen? Te denken is hierbij bijv. aan kleur- en materiaalgebruik

Methode

Kwalitatief

Groepsinterviews

Semigestructureerde interviews

Budget stond 4 groepsinterviews toe

Uitgevoerd op 2 bedrijven:

●Sla in bakken op water bij Firma Pater Broersen in Waarland

●Blauwe bessen in potten op de grond bij B-Berry in Melderslo

Groepsinterviews duurden 3 uur

Zaterdag 13 oktober 2012 in Waarland

Zaterdag 3 november 2012 in Melderslo

Facilitatie: Elvi van Wijk-Jansen, LEI-WUR

Analyse op basis van Atlas.ti (versie 6.2)

Input vastgelegd in vorm van notulen en tekeningen

Draaiboek groepsinterviews

1. Op een plek vanwaar het bedrijf en/of het nieuwe teeltsysteem vanaf een afstand te zien waren (5-10 minuten lopen vanaf het bedrijf): “Stel je voor dat je hier tijdens een fiets- of wandeltocht langs komt”:

●Wat valt u op aan dit uitzicht als fietser or wandelaar?

●Welk rapportcijfer (1-10) geeft u aan dit uitzicht als fietser of wandelaar?

●Waarom dit cijfer?

●Wanneer zou u een hoger rapportcijfer geven aan dit uitzicht; wat zou er daarvoor moeten veranderen aan wat u ziet?

Draaiboek groepsinterviews

2. Dezelfde vragen beantwoorden maar dan staand tegenover het bedrijf, vanuit perspectief van het worden van een omwonende

3. Dezelfde vragen beantwoorden maar dan op het bedrijf vanuit identiteit van consument

4. Binnen: uitwisselen van antwoorden en prioriteren. Facilitator vraagt door

5. Respondenten mochten vragen stellen aan de ondernemer

6. Afsluiting

Respondenten

Affiniteit met de producten

Spreiding ten aanzien van leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, inkomen, gezins- en arbeidssituatie en leefomgeving

Gezocht naar enkele omwonenden van de bedrijven

Respondenten

Tabel 1 Kenmerken van de deelnemers aan het kwalitatieve

onderzoek (N=29)

Variabele Categorie %

Geslacht Man 45

  Vrouw 55

Leeftijd 18-30 24

  31-40 21

41-50 31

51-64 24

Hoogst genoten opleiding MAVO/LBO 24

MBO 24

HAVO/VWO 7

HBO 32

  WO 13

Arbidssituatie Werkzaam 72

Huisvrouw 14

Studerend 7

Niet werkzaam 7

Gezinssituatie Samenwonend + kinderen 7

Alleenstaand + kinderen 3

Getrouwd + kinderen 38

Samenwonend zonder kinderen 24

Alleenstaand zonder kinderen 14

Getrouwd zonder kinderen 7

Thuiswonend 7

Woonomgeving Landelijk  

  Stedelijk  

Recreantenperspectief bij bedrijf 1

Recreantenperspectief bij bedrijf 2

Omwonende perspectief bij bedrijf 1

Omwonende perspectief bij bedrijf 2

Consumentenperspectief bij bedrijf 1

Consumentenperspectief bij bedrijf 2

Bessen in de volle grond

Onderzoeksopstelling

Conclusies: 1. Recreantenperspectief

2. Onwonendenperspectief

3. Consumentenperspectief

Aanbevelingen voor bedrijf 1 (consument)

Aanbevelingen voor bedrijf 2 (consument)

Andere conclusies

4. Het oordeel over het uitzicht op de bedrijven is vanuit het omwonendenperspectief het minst positief.

5. De bedrijfspanden hebben een veel grotere negatieve invloed op het oordeel over het uitzicht op de bedrijven dan de teeltsystemen.

Conclusies

6. De bedrijfspanden zouden positiever beoordeeld worden dankzij:

●donkerder groen ●gemaakt van natuurlijkere materialen●meer verhuld●kleiner●speelser ●minder rommel, hekken en waterbassins en

auto’s te zien●water, hoogteverschillen en meer dieren● “minder anoniem”

Maak bedrijfspanden van natuurlijke materialen

Gebruik groen ter verhulling van bedrijfspanden

Achter parkeren

Zorg voor water, dieren, hoogteverschillen

Maak het minder anoniem

Zoals door informatieborden/ kraampje

Conclusies

7. Slechts een enkeling vindt dat teelt in de grond “meer heeft” dan teelt los van de ondergrond.

Deels andere resultaten dan in 2011

Opnieuw veel vragen over achtergronden en kenmerken

In 2011 meer negatieve associaties en meningen (steriel, onnatuurlijk, industrieel)

Mogelijk door minder groupthink, andere vragen en verschil tussen foto- en video materiaal en in het echt zien

In het echt sluit zicht beter aan bij ideaalbeelden

Pleit ervoor om mensen te stimuleren op bedrijven te laten rondkijken

Transparantie-ambitie is er al in de veehouderij

Nota Dierenwelzijn

LEI-onderzoek naar transparantie in de veehouderij

Verschillende vormen van transparantie denkbaar

Educatieve video’s in ontwikkeling