T.C. - HMB

T.C. MALİYE BAKANLIĞI

Strateji Geliştirme Başkanlığı

EN SON DEĞİŞİKLİKLERLE (Kamu İhale Kurulu Kararları Işığında)

KAMU ALIMLARI İHALE SÜRECİ

(MAL VE HİZMET ALIMLARI İLE YAPIM İŞLERİ)

Mehmet AKSOY Mehmet ŞİMŞEK

Ankara, 2010

ii

T.C. MALİYE BAKANLIĞI

Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No:2010/402

www.sgb.gov.tr e-mail: [email protected]

Her hakkı Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’na aittir. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.

ISBN: 978-975-8195-43-5

1000 Adet Ankara, Ocak 2010

Tasarım: İvme Tel: 0312 230 67 01

Baskı: Ümit Ofset Matbaacılık

Tel: 0312 384 26 27

iii

Önsöz

Kamu harcamaları alanında kamu ihaleleri önemli bir yere sahiptir. Ülkemizde yıllık olarak Gayri Safi Yurtiçi Hasılanın yüzde 10’una ulaşan kamu alımlarının, kamu mali dengeleri ve dolayısıyla iktisadi faaliyetler üzerindeki etkisi yadsınamaz. Böylesine büyük tutarlara ulaşan kamu alımlarının, mevzuata uygun ve şeffaf yürütülmesi günümüzde önem arz etmektedir.

Kamu idareleri adına yapılan mal ve hizmet alımları esas itibarıyla kamu ihale mevzuatı çerçevesinde tedarik edilmektedir. Kamu ihale mevzuatı, Kamu İhale Kanunu, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve bu kanunlara dayanılarak çıkarılan ikincil düzenlemelerden oluşmaktadır.

Kamu ihale mevzuatı, kamu kurum ve kuruluşlarını taahhüt altına sokan ve onlara ödeme yükümlülüğü getiren hukuki düzenlemeler olması itibarıyla diğer harcama mevzuatı dallarına benzemekle birlikte, özel hukuk alanına girdiğinden onlardan farklı bir konuma sahiptir. Zira ihale sonrası düzenlenen bağıt ve sözleşmeler, özel hukuk sözleşmeleridir. Bu yönü itibarıyla kamu ihaleleri sürecinde çok sayıda uyuşmazlık baş göstermektedir. Bunların çözüm yeri de genel olarak adli yargı yerleridir.

Bu nedenle kamu alımları sürecinde görev alan kamu personelinin ve kamunun ihtiyacını karşılayacak olan özel sektör temsilcilerinin kamu ihale mevzuatı konusunda gerekli yetkinliğe sahip olması önemlidir. Gerekli bilgiye erişimin temel kaynağı da alanında yapılmış çalışmalardır.

Kamu ihale mevzuatı konusunda yetkinliğe sahip çalışma arkadaşlarım Mehmet AKSOY ve Mehmet ŞİMŞEK tarafından en son değişiklikleri de içerecek şekilde yapılan bu çalışmanın okuyuculara ve kullanıcılara faydalı olmasını temenni ediyorum.

Naci AĞBAL Müsteşar

iv

v

Sunuş

Kamu ihale sürecinde yapılan mal ve hizmet alımı ile yapım işleri

ihaleleri 01/01/2003 tarihinden itibaren 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve anılan Kanunların ikincil mevzuatına göre yapılmaya başlanmıştır.

4734 ve 4735 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak mal ve hizmet alımı ile yapım işi ihale sürecine giren kamu kurumlarının en önemli görevlerinden biri; alımlarının saydam, rekabetçi, eşitlikçi, güvenilir, kamuoyu denetimine açık, ticari sırları koruyan, ihtiyaçların uygun şartlarla ve uygun zamanda karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlayan bir sistem ve düşünceyle karşılanmasıdır. Bu sistemin verimli bir şekilde işleyebilmesi için kamu ihaleleri sürecinde yer alanların yeterli bilgi düzeyine sahip olmaları gerekmektedir. İhale sürecinde yer alanların bilgi eksikliği nedeniyle kamu alımları süreci uzamakta, bu ise maliyetlerin artmasına ve kamu kaynağının yersiz harcanmasına neden olmaktadır. Hatta ihale sürecinde yapılan hatalar ihalelerin iptaline sebep olabilmektedir.

Bu çerçevede yukarıda sayılan ilkeleri gerçekleştirmek ve ihale sürecini daha iyi bir ortama taşımak amacıyla ihale kanunlarında zaman zaman değişiklikler yapılmıştır. En son değişiklik ise 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı “Kamu İhale Kanunu ile Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile yapılmış ve 05/12/2008 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 5812 sayılı Kanun, kamu ihale alanında köklü değişikliklerle birlikte bir çok yeniliği de beraberinde getirmiştir.

İhale işlemlerinin şeffaf, düzgün ve mevzuata uygun şekilde gerçekleştirilmesi suretiyle mal ve hizmet alımı ile yapım işinin sağlıklı bir şekilde karşılanmasına katkıda bulunmak bu çalışmanın amaçları arasında yer almaktadır.

Bu çerçevede birinci bölümde çalışmamızda geçen önemli tanımlar, ikinci bölümde kamu alımlarında uygulanacak esas ve usuller, üçüncü bölümde kamu alımlarında uygulanacak genel hükümler ve ilkeler, dördüncü bölümde kamu alımlarında ihale süreci, beşinci bölümde doğrudan temin yöntemiyle ihtiyaçların karşılanması, altıncı bölümde teminatlar, yedinci bölümde ihalelere katılmaktan yasaklama, sekizinci bölümde ihalelere

vi

yönelik başvuru yolları, dokuzuncu bölümde ise sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanması ele alınmıştır. Onuncu bölümde ise Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu soruları cevap anahtarı ile birlikte yer almıştır.

Çalışmamızda altı ek bölüm bulunmaktadır. Ek-1’de örnek bir ihale süreci, Ek-2’de Kamu İhale Kanunu, Ek-3’de Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, Ek-4’de Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan “Sağlık Hizmeti Sunan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu Kapsamındaki İdarelerin Teşhis ve Tedaviye Yönelik Olarak Birbirlerinden Yapacakları Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Yönetmelik”, Ek-5’de “Çerçeve Anlaşma İhaleleri Uygulama Yönetmeliği”, EK-6’da “Kamu İhale Kurulunun 07/12/2009 Tarih ve 2009/DK.D-164 Sayılı Kararı ve Açıklaması” yer almıştır.

Bu kitabın yayına hazırlanmasında bizden desteğini esirgemeyen Muhasebat Başkontrolörleri Hayrullah KELEŞ ve Mahmut CAN’a katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

Ayrıca bu çalışmanın kitap olarak basılmasında katkı sağlayan Maliye Bakanlığı Müsteşarı Sayın Naci AĞBAL ve Strateji Geliştirme Başkanı Sayın Doç.Dr. Ahmet KESİK’e teşekkürü bir borç biliriz.

Kitabın tüm kullanıcılara faydalı olması dileklerimizle.....

Ankara, Ocak 2010

Mehmet AKSOY Mehmet ŞİMŞEK

vii

İÇİNDEKİLER

TANIMLAR ................................................................................................... 1

2.1. Kamuda İhtiyaç Duyulan Alımlar ........................................................... 8 2.2. Kaynağına Göre Alımlarda Uygulanacak Esas ve Usuller...................... 8

2.2.1. Genel Bütçeden Yapılacak Alımlarda Uygulanacak Esas ve Usuller ........................................................................................................ 8

2.2.1.1. Uygulanacak İhale Usulü.......................................................... 8 2.2.1.2. İhale Yetkilisi ve Harcama Yetkilisinin Belirlenmesi .............. 8 2.2.1.3. Gerçekleştirme Görevlisi ........................................................ 22 2.2.1.4. Muhasebe Yetkilisi ................................................................. 27

2.2.2. Döner Sermaye Kaynaklarından Yapılacak Alımlarda Uygulanacak Esas ve Usuller......................................................................................... 31

2.2.2.1. Döner Sermayenin Tanımı ...................................................... 31 2.2.2.2. Döner Sermaye Kaynaklarından Yapılan Harcamalar............ 31

2.2.2.3. Döner Sermayelerde İhale ve Harcama Yetkilisi ........................ 32 2.2.2.4. Döner Sermayelerde Gerçekleştirme Görevlisi........................... 33

KAMU ALIMLARINDA UYGULANACAK GENEL HÜKÜMLER VE İLKELER

3.1. Giriş ....................................................................................................... 35 3.2. Temel İlkeler ve Uyulması Gereken Kurallar ....................................... 35

3.2.1. Kamu İhale Kanununda Belirtilen Temel İlkeler ........................... 35 3.2.2. Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda Belirtilen Temel İlkeler ..... 39

3.3. İhaleye Katılımda Yeterlik Kuralları ve İsteklilerin İhale Dışı Bırakılması ................................................................................................... 40

3.3.1. İhaleye Katılımda Yeterlik Kuralları.............................................. 40 3.3.2. İhale Dışı Bırakılacak Olan İstekliler............................................. 40

3.4. İhaleye Katılamayacak Olanlar ............................................................. 53 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

KAMU ALIMLARINDA İHALE SÜRECİ 4.1. İhtiyacın Ortaya Çıkması....................................................................... 62 4.2. Teknik Şartnamenin Hazırlanması ........................................................ 63 4.3. Yaklaşık Maliyet ................................................................................... 66 4.3.1. Mal Alımlarında Yaklaşık Maliyetin Tespiti...................................... 68

4.3.2. Hizmet Alımlarında Yaklaşık Maliyetin Tespiti ............................ 70

Önsöz............................................................................................................ iii Sunuş ............................................................................................................. v

BİRİNCİ BÖLÜM

İKİNCİ BÖLÜM

ESAS VE USULLER KAMU ALIMLARINDA UYGULANACAK

viii

4.3.3. Yapım İşlerinde Yaklaşık Maliyetin Tespiti .................................. 74 4.4. Uygulanacak İhale Usulünün Tespiti .................................................... 78

4.4.1. Açık İhale Usulü ............................................................................ 82 4.4.2. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü.............................................. 83 4.4.3. Pazarlık Usulü ................................................................................ 85

4.4.3.1. Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması ........................................... 86 4.4.3.2. Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması ..................................................................................... 86 4.4.3.3. Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması ................. 86 4.4.3.4. İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması ......................................... 86 4.4.3.5. İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve mali özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi............................ 87 4.4.3.6. İdarelerin yaklaşık maliyeti 2010 yılı için 116.795.- (Yüzonaltıbin yediyüzdoksanbeş) Türk Lirasına kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları ......................................... 87

4.4.4. Çerçeve Anlaşmalar ....................................................................... 92 4.4.5. Dinamik Alım Sistemi.................................................................... 93

4.4.5.1. Avrupa Birliği Düzenlemeleri İçerisinde “Dinamik Alım Sistemi”................................................................................................ 94

4.4.6. Elektronik Eksiltme........................................................................ 96 4.4.6.1. Avrupa Birliği Düzenlemeleri İçerisinde “Elektronik Eksiltme” ............................................................................................. 98

4.4.7. Finansal Kiralama ........................................................................ 101 4.4.8. Elektronik Kamu Alımları Platformu........................................... 101

4.5. İhale ve Ön Yeterlik Dokümanları ...................................................... 101 4.5.1. İhale veya Ön Yeterlik Dokümanının İçeriği ............................... 102 4.5.2. İhale ve Ön Yeterlik Dokümanının Hazırlanması ........................ 104 4.5.3. İdari Şartname ve Ön Yeterlik Şartnamesi................................... 104 4.5.4. İhale Katılım Belgeleri ve Yeterlik Kriterleri .............................. 106

4.5.4.1. Mal Alımlarında İhale Katılım Belgeleri ve Yeterlik Kriterleri ............................................................................................ 107 4.5.4.2. Hizmet Alımlarında İhale Katılım Belgeleri ve Yeterlik Kriterleri ............................................................................................ 140 4.5.4.3. Yapım İşi İhalelerinde İhale Katılım Belgeleri ve Yeterlik Kriterleri ............................................................................................ 144

4.5.5. Sözleşme Tasarısı......................................................................... 150

ix

4.5.5.1. Mal ve Hizmet Alım İhalelerinde Sözleşme Tasarısı ........... 150 4.5.5.2. Yapım İşi İhalelerde Sözleşme Tasarısı................................ 152

4.6. İhale Onayının Alınması...................................................................... 153 4.6.1. İhale Onayının Alınması .............................................................. 153 4.6.2. İhale İşlem Dosyası ...................................................................... 155

4.7. İhale Komisyonunun Kurulması.......................................................... 156 4.7.1. İhale Komisyonunun Kuruluş Zamanı ......................................... 158 4.7.2. İhale Komisyonu Asıl ve Yedek Üyeleri ile Sayısı...................... 158 4.7.3. İhale Komisyonunda Görevlendirilecek Uzman Kişiler .............. 159 4.7.4. İhale Komisyonlarının Karar Alması ........................................... 160 4.7.5. İhale Komisyonu Üyelerinin Sorumluluğu .................................. 160

4.8. İhale ve Ön Yeterlik İlanları ................................................................ 170 4.8.1. Genel İlan Kuralları...................................................................... 170 4.8.2. İhale İlan Süreleri ve Kuralları..................................................... 171

4.8.3. İhale Saatinden Önce İhalenin İptal Edilmesi ve İlanı............. 177 4.8.4. İhale İlanlarında Bulunması Zorunlu Hususlar........................ 178

4.8.5. İlanın Uygun Olmaması ............................................................... 179 4.9. İhale ve Ön Yeterlik Dokümanlarının Görülmesi, Satın Alınması, Değişiklik ve Açıklama Yapılması............................................................. 181

4.9.1. Ön Yeterlik ve/veya İhale Dokümanının Görülmesi ve Satın Alınması ................................................................................................. 181 4.9.2. Ön Yeterlik ve/veya İhale Dokümanında Değişiklik Yapılması .. 184 4.9.3. Ön Yeterlik ve/veya İhale Dokümanlarında Açıklama Yapılması187

4.10. Tekliflerin Sunulması ve Değerlendirilmesi...................................... 188 4.10.1. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü.......................................... 190

4.10.1.1. Ön Yeterlik Değerlendirmesi ve İhaleye Davet.................. 190 4.10.1.2. Ön Yeterlik Başvurusu ve İdarece Teslim Alınması .......... 190 4.10.1.3. Ön Yeterlik Değerlendirmesi .............................................. 191 4.10.1.4. Ön Yeterlik Değerlendirmesinin Sonucunun Bildirilmesi ve İhaleye Davet ..................................................................................... 194

4.10.2. Açık İhale Usulü ve Belli İstekliler Arasında İhale Usulünde Tekliflerin Sunulması ve Değerlendirilmesi .......................................... 194

4.10.2.1. Teklifleri Oluşturan Belgeler .............................................. 194 4.10.2.2. Tekliflerin Hazırlanması ..................................................... 196 4.10.2.3. Tekliflerin Sunulması ......................................................... 207 4.10.2.4. Tekliflerin İhale Komisyonunca Teslim Alınması ve Açılması ............................................................................................. 209 4.10.2.5. Tekliflerin Değerlendirilmesi.............................................. 212 4.10.2.6. Teklif Geçerlilik Süresinin Dolmasından Sonra Sözleşme Yapılması ........................................................................................... 215

4.10.3. Pazarlık Usulü ............................................................................ 218

x

4.10.3.1. Yeterlik Başvurusu, Değerlendirilmesi, Teknik Görüşme ve Fiyatı da İçeren Son Tekliflerin Sunulması ....................................... 218 4.10.3.2. Yeterlik Başvurularının Sunulması..................................... 218 4.10.3.3. Yeterlik Değerlendirmesi.................................................... 220 4.10.3.4.Teknik (İlk) Tekliflerin Sunulması ve Teknik Görüşme ..... 222 4.10.3.5. Son Tekliflerin Sunulması .................................................. 222 4.10.3.6. Son Tekliflerin Değerlendirilmesi ...................................... 223 4.10.3.7. Fiyat Görüşmesi .................................................................. 224

4.10.4. Aşırı Düşük ve Yaklaşık Maliyetin Üzerindeki Teklifler .......... 225 4.10.4.1. Mal Alımlarında Aşırı Düşük Teklif Değerlendirmesi ....... 225 4.10.4.2. Hizmet Alımlarında Aşırı Düşük Teklif Değerlendirmesi.. 225 4.10.4.3. Yapım İşlerinde Aşırı Düşük Teklif Değerlendirmesi ........ 232 4.10.4.4. Yaklaşık Maliyetin Üzerindeki Teklifler ............................ 240

4.10.5. Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklif....................................... 243 4.10.5.1. Mal Alımlarında Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklif.... 243 4.10.5.2. Hizmet Alımlarında Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklif.................................................................................................. 245 4.10.5.3. Yapım İşlerinde Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklif .... 247

4.10.6. Bütün Tekliflerin Reddedilmesi ve İhalenin İptali..................... 248 4.10.7. İhalenin Karara Bağlanması ....................................................... 248 4.10.8. İhale Kararının Onayı................................................................. 249

4.11. İhale Sonucunun Bildirilmesi ve Sözleşme Yapılması...................... 253 4.11.1. İhale Sonucunun Bildirilmesi..................................................... 253 4.11.2. Sözleşmeye Davet ve Kesin Teminat Alınması ......................... 253 4.11.3. Sözleşme Yapılmasında İsteklinin Görev ve Sorumluluğu........ 255 4.11.4. Sözleşme Yapılmasında İdarenin Görev ve Sorumluluğu ......... 256 4.11.5. İhalenin Sözleşmeye Bağlanması............................................... 256 4.11.6. İhale Sonucunun Bildirimi ......................................................... 257

4.12. Mali Hizmetler Birimince Kontrol .................................................... 257 BEŞİNCİ BÖLÜM

DOĞRUDAN TEMİN 5.1. Doğrudan Temin İle Karşılanabilecek İhtiyaçlar ................................ 260

5.1.1. İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi. ...................................................... 260 5.1.2. Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması............................................................................................ 260 5.1.3. Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması. ................................................................................................. 261

xi

5.1.4. Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin 35.037.-TL, diğer idarelerin 11.674.-TL sını aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar. ........................................................................................ 262 5.1.5. İdarelerin ihtiyacına uygun taşınmaz mal alımı veya kiralanması. ............................................................................................ 262 5.1.6. Özelliğinden ve belli süre içinde kullanılma zorunluluğundan dolayı stoklanması ekonomik olmayan veya acil durumlarda kullanılacak olan ilaç, aşı, serum, anti-serum, kan ve kan ürünleri ile ortez, protez gibi uygulama esnasında hastaya göre belirlenebilen ve hastaya özgü tıbbî sarf malzemeleri, test ve tetkik sarf malzemeleri alımları............................. 263 5.1.7. Milletlerarası tahkim yoluyla çözülmesi öngörülen uyuşmazlıklarla ilgili davalarda, Kanun kapsamındaki idareleri temsil ve savunmak üzere Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan ya da avukatlık ortaklıklarından yapılacak hizmet alımları. ...................................................................... 264 5.1.8. 8/1/1943 tarihli ve 4353 sayılı Kanunun 22 ve 36 ncı maddeleri uyarınca Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan hizmet alımları ile fikri ve sınai mülkiyet haklarının ulusal ve uluslararası kuruluşlar nezdinde tescilini sağlamak için gerçekleştirilen hizmet alımları. ........................ 264 5.1.9. Seçim dönemi bitmeden önce seçimlerin yenilenmesine veya ara seçime ya da Anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulmasına karar verilen hallerde; Yüksek Seçim Kurulu tarafından yapılacak filigranlı oy pusulası kağıdı ve filigranlı oy zarfı kağıdı alımı ile oy pusulası basım hizmeti alımı, mahalli seçimlerde ise İl Seçim Kurulu başkanlıkları tarafından alınacak oy pusulası basım hizmeti alımı............................................... 265

5.2. Doğrudan Teminin Uygulanması ........................................................ 265 5.3. Danışmanlık Hizmet Alımlarının Pazarlık Usulü veya Doğrudan Teminle Karşılanabilmesi........................................................................... 266 5.4. Doğrudan Temin Kayıt Formu ............................................................ 267

ALTINCI BÖLÜM TEMİNATLAR

6.1. Teminat Çeşitleri ................................................................................. 272 6.1.1. Geçici Teminat ............................................................................. 272 6.1.2. Kesin Teminat .............................................................................. 272 6.1.3. Ek Kesin Teminat......................................................................... 272

6.2. Teminat Olarak Kabul Edilecek Değerler ........................................... 272 6.3. Teminat Mektuplarında Süre ve Şekil ................................................. 277 6.4. Geçici Teminatların İadesi ve Gelir Kaydedilmesi ............................. 279

6.4.1. Geçici Teminatların İadesi ........................................................... 279 6.4.2. Geçici Teminatların Gelir Kaydedilmesi ..................................... 279

6.5. Kesin Teminat ve Ek Kesin Teminatların Geri Verilmesi................... 280 6.5.1.Taahhüdün Sözleşme ve İhale Dokümanı Hükümlerine Uygun Olarak Yerine Getirilmesi ...................................................................... 280

xii

6.5.2. Mücbir Sebeplerin Varlığı Hali.................................................... 280 6.5.3. İş Artışının Zorunlu Olması Hali ................................................. 281 6.5.4. Yüklenicinin Ölümü..................................................................... 281 6.5.5. Yüklenicinin Ortak Girişim Olması Halinde Ölüm Hali.............. 281

6.6. Kesin Teminat ve Ek Kesin Teminatların Gelir Kaydedilmesi ........... 282 6.6.1. Prim ve Vergi Borçları ................................................................. 282 6.6.2. Sözleşmenin İzinsiz veya Öngörülen Süreden Önce Devredilmesi .......................................................................................... 282 6.6.3.Yüklenicinin Sözleşmeyi Feshetmesi............................................ 282 6.6.4. İdarenin Sözleşmeyi Feshetmesi .................................................. 282 6.6.5. Sözleşmeden Önceki Yasak Fiil veya Davranışlar Nedeniyle Fesih ....................................................................................................... 283 6.6.6. Yüklenicinin İflas Etmesi............................................................. 283 6.6.7. Yüklenicinin Taahhüdünü Ağır Hastalık, Tutukluluk veya Özgürlüğü Kısıtlayıcı Bir Cezaya Mahkumiyeti Nedeni ile Yerine Getirememesi ......................................................................................... 283 6.6.8.Yüklenicinin Ortak Girişim Olması Halinde Ölüm, İflas, Ağır Hastalık, Tutukluluk veya Mahkumiyet Hali ......................................... 284

6.7. İade Edilemeyen Teminatlar................................................................ 284 6.8. Kesin Teminat Alınmayacak Durumlar............................................... 284

YEDİNCİ BÖLÜM İHALELERE KATILMAKTAN YASAKLAMA

7.1. Sözleşme Öncesinde İhalelere Katılmaktan Yasaklama Süreci .......... 287 7.1.1. Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklamayı Gerektiren Fiil ve Davranışlar ............................................................................................. 287 7.1.2. Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklama Süresi........................ 288

7.1.2.1. Bir Yıldan İki Yıla Kadar Yasaklama................................... 288 7.1.2.2. Altı Aydan Bir Yıla Kadar Yasaklama ................................. 288 7.1.2.3. Bir Yıldan Üç Yıla Kadar Mahkeme Kararıyla Yasaklama . 289 7.1.2.4. Sürekli Olarak Mahkeme Kararıyla Yasaklama ................... 289

7.1.3. Yasaklama Kararını Verecek Mercii ve Takdir Hakkı................. 289 7.1.4. Yasaklama Kararına Karşı İtiraz ve Yargı Yolu .......................... 290 7.1.5. Yasaklama Kararının Verilme Süresi ve Yürürlüğe Girmesi....... 290 7.1.6. İhale Sırasında veya Sonrasında Yasak Fiil ve Davranışta Bulunduğu Tespit Edilenler Hakkında İdarece Yapılması Zorunlu İşlemler................................................................................................... 291 7.1.7. Görevlilerin Ceza Sorumluluğu ve Bilgi ve Belgeleri Açıklama Yasağı..................................................................................................... 292 7.1.8. İhaleye Katılım Aşamasında Haklarında Yasaklama Kararı Bulunan İsteklilerle İlgili Yapılacak İşlemler....................................................... 292 7.1.9. Yasaklama Kararı Formunun Doldurulmasında Dikkat Edilecek Hususlar ................................................................................................. 294

xiii

7.2. Sözleşme Sonrasında İhalelere Katılmaktan Yasaklama Süreci.......... 297 7.2.1. Sözleşmenin Uygulanması Sırasında Yasak Fiil ve Davranışlar . 297 7.2.2. Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklama Süresi........................ 298

7.2.2.1. Bir Yıldan İki Yıla Kadar Yasaklama................................... 298 7.2.2.2. Bir Yıldan Üç Yıla Kadar Mahkeme Kararıyla Yasaklama . 298 7.2.2.3. Mahkeme Kararıyla Sürekli Olarak Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklama..................................................................... 298

7.2.3. Yasaklama Kararını Verecek Mercii ve Takdir Hakkı................. 299 7.2.4. Yasaklama Kararına Karşı İtiraz ve Yargı Yolu .......................... 299 7.2.5. Yasaklama Kararının Verilme Süresi ve Yürürlüğe Girmesi....... 300 7.2.6. Yasak Fiil ve Davranışta Bulunduğu Tespit Edilenler Hakkında İdarece Yapılması Zorunlu İşlemler....................................................... 300 7.2.7. Haklarında Yasaklama Kararı Verilen Gerçek veya Tüzel Kişiler..................................................................................................... 300 7.2.8. İş Ortaklığını Oluşturan Ortaklar Hakkında Yasaklama Kararı Verilmesi ................................................................................................ 301 7.2.9. Görevlilerin Ceza Sorumluluğu ve Bilgi ve Belgeleri Açıklama Yasağı..................................................................................................... 301 7.2.10. İhaleye Katılım Aşamasında Haklarında Yasaklama Kararı Bulunan İsteklilerle İlgili Yapılacak İşlemler ........................................ 302

7.3. Doğrudan Teminde Yasaklama Kararı ................................................ 302 SEKİZİNCİ BÖLÜM

İHALELERE YÖNELİK BAŞVURU YOLLARI 8.1. Giriş ..................................................................................................... 308 8.2. Şikayet Öncesi Çözüm Yolları ............................................................ 308

8.2.1. Zeyilname Düzenlenmesi............................................................. 308 8.2.2. İhale Dokümanı ile İlgili Açıklama Talebi .................................. 309

8.3. Şikayet Yolları..................................................................................... 311 8.3.1. İdareye Şikayet............................................................................. 311

8.3.1.1. Şikayet Başvurusu................................................................. 311 8.3.1.2. İdareye Şikayet Başvurusunda Bulunabilecekler.................. 312 8.3.1.3. Şikayet Başvurusunun Şekli ................................................. 315 8.3.1.4. Şikayet Başvurusunun Yapılacağı Yerler ............................. 317 8.3.1.5. Şikayet Başvurusunda Süreler .............................................. 317 8.3.1.6. Doğrudan Kamu İhale Kurumuna Başvuru Yapılacak Haller ................................................................................................. 321 8.3.1.7. Şikayet Dilekçelerinin Alınması ve İdarece İncelenmesi ..... 322 8.3.1.8. Şikayet Başvurusu Üzerine İdarece Alınacak Kararlar......... 323 8.3.1.9. İdarece Alınan Kararların Uygulanması ............................... 326

8.3.2. Kamu İhale Kurumuna İtirazen Şikayet....................................... 327 8.3.2.1. İtirazen Şikayet Başvurusu ................................................... 327 8.3.2.2. İtirazen Şikayet Başvurusunda Bulunabilecekler ................. 330

xiv

8.3.2.3. İtirazen Şikayet Başvurusunda Süre ..................................... 334 8.3.2.4. İtirazen Şikayet Başvuru Şekli.............................................. 337 8.3.2.5. İtirazen Şikayet Başvurusunun Yapılacağı Yer .................... 339

8.3.2.6. İtirazen Şikayet Başvurularının Ön İncelemesinin Yapılması .. 339 8.3.2.7. İtirazen Şikayet Başvurularının Esastan İncelenmesi ........... 344 8.3.2.8. Kurul Tarafından Alınacak Kararlar ve Süresi ..................... 346 8.3.2.9. Kurul Kararlarının Tebliği ve Yayımı .................................. 347 8.3.2.10. Kurul Kararlarının Uygulanması ........................................ 348 8.3.2.11. Kurul Kararlarına Karşı Başvuru Yolları............................ 348 8.3.2.12. İtirazen Şikayet Bedelleri.................................................... 349

8.3.3. Şikayet ve İtirazen Şikayet Kararlarına Karşı Yargı Yolu ........... 351 DOKUZUNCU BÖLÜM

SÖZLEŞMELERİN DÜZENLENMESİ VE UYGULANMASI 9.1. Sözleşmelerin Düzenlenmesi ve Türleri.............................................. 353

9.1.1. Sözleşme Türleri .......................................................................... 353 9.1.2. Sözleşmede Yer Alması Zorunlu Hususlar .................................. 354

9.2. Sözleşmenin Uygulanması .................................................................. 354 9.2.1. Fiyat Farkı Verilebilmesi ............................................................. 354

9.2.1.1. Hizmet Alımlarında Fiyat Farkı............................................ 354 9.2.2. İş ve İşyerinin Sigortalanması ...................................................... 362 9.2.3. Mücbir Sebepler ........................................................................... 362 9.2.4. Denetim, Muayene ve Kabul İşlemleri ........................................ 363

9.3. Sözleşmede Değişiklik Yapılması, Devir ve Fesih.............................. 364 9.3.1. Sözleşmede Değişiklik Yapılması................................................ 364 9.3.2. Sözleşmenin Devri ....................................................................... 364 9.3.3.Yüklenicinin Ölümü, İflası, Ağır Hastalığı, Tutukluluğu veya Mahkumiyeti .......................................................................................... 366 9.3.4. Yüklenicinin Ortak Girişim Olması Halinde Ölüm, İflas, Ağır Hastalık, Tutukluluk veya Mahkumiyet Hali ......................................... 367 9.3.5. Yüklenicinin Sözleşmeyi Feshetmesi........................................... 367 9.3.6. İdarenin Sözleşmeyi Feshetmesi .................................................. 368 9.3.7. Sözleşmeden Önceki Yasak Fiil veya Davranışlar Nedeniyle Fesih ....................................................................................................... 368 9.3.8. Sözleşmenin Feshine İlişkin Düzenlemeler ................................. 369 9.3.9. Mücbir Sebeplerden Dolayı Sözleşmenin Feshi .......................... 369

9.4. Sözleşme Kapsamında Yaptırılabilecek İlave İşler, İş Eksilişi ve İşin Tasfiyesi ..................................................................................................... 370

9.4.1. İş Artışı Kapsamında Değerlendirilecek İşler .............................. 370 9.4.2. İş Artışının Aynı Yükleniciye Yaptırılmasının Şartları ............... 370 9.4.3. İş Artış Oranları, İşin Tasfiyesi ve İş Eksilişi .............................. 370

9.4.3.1. İş Artış Oranları .................................................................... 370

xv

9.4.3.2. İşin Tasfiyesi......................................................................... 371 9.4.3.3. İş Eksilişi .............................................................................. 371

ONUNCU BÖLÜM I-KAMU İHALE KANUNU SORULARI ................................................. 372 II- KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU SORULARI ................ 387 EK-1 2010 Mali Yılı Malzemeli Genel Temizlik İşi İhale Süreci.............. 394 EK-2 Kamu İhale Kanunu .......................................................................... 409 EK-3 Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ................................................... 465 EK-4 Sağlik Hizmeti Sunan 4734 Sayili Kamu İhale Kanunu Kapsamindaki İdarelerin Teşhis ve Tedaviye Yönelik Olarak Birbirlerinden Yapacaklari Mal ve Hizmet Alimlarina İlişkin Yönetmelik........................................... 476 EK-5 Çerçeve Anlaşma İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ......................... 479 EK-6 Kamu İhale Kurulunun 07/12/2009 Tarih ve 2009/DK.D-164 Sayılı Kararı ve Açıklaması .................................................................................. 499 Kaynakça .................................................................................................... 505

xvi

BİRİNCİ BÖLÜM

TANIMLAR

Mal : Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile taşınır ve taşınmaz mal ve haklardır.

Hizmet: Bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık, tanıtım, basım ve yayım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma ve güvenlik, meslekî eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetlerini, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanmasını ve benzeri diğer hizmetleri ifade eder.

Yapım: Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini ifade eder.

Tedarikçi: Kamu İhale Kanununa göre, mal alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri ifade eder.

Hizmet sunucusu: Kamu İhale Kanununa göre, hizmet alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri ifade eder.

Danışman: Danışmanlık yapan, bilgi ve deneyimini idarenin yararı için kullanan, danışmanlığını yaptığı işin yüklenicileri ile hiçbir organik bağ içinde bulunmayan, idareden danışmanlık hizmeti karşılığı dışında hiçbir kazanç sağlamayan ve danışmanlık hizmetlerini veren hizmet sunucularıdır.

Yapım müteahhidi : Kamu İhale Kanununa göre, yapım işi ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri ifade eder.

2

Aday: Kamu İhale Kanununa göre, ön yeterlik için başvuran gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri ifade etmektedir.

Ortak girişim: Kamu İhale Kanununa göre, ihaleye katılmak üzere birden fazla gerçek veya tüzel kişinin aralarında yaptıkları anlaşma ile oluşturulan iş ortaklığı veya konsorsiyumları ifade eder.

İstekli : Kamu İhale Kanununa göre, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidini ifade eder.

İstekli olabilecek: İhale konusu alanda faaliyet gösteren ve ihale veya ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek veya tüzel kişiyi ya da bunların oluşturdukları ortak girişimi ifade eder.

Yerli istekli: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişilikleri ifade eder.

Gerçek kişilerin yerli istekli oldukları, başvuru veya teklif mektubunda yer alan Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasından anlaşılır. Tüzel kişilerin yerli istekli oldukları ise başvuru veya teklif kapsamında sunulan belgeler üzerinden değerlendirilir. Yerli istekli olunduğuna ilişkin ayrıca bir belge istenilemez.

Ortak girişimlerin yerli istekli sayılması için, ortak girişimi oluşturan ortakların her birinin yerli istekli olması zorunludur.

Yüklenici: Kamu İhale Kanununa göre, üzerine ihale yapılan ve sözleşme imzalanan istekliyi

İdare : İhaleyi yapan bu Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşları,

İhale: Kamu İhale Kanununda yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemleri ifade eder.

İhale yetkilisi: Kamu İhale Kanununa göre idarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerini ifade eder.

Harcama birimi: Kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birimdir.

3

Harcama yetkilisi: Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.

Yaklaşık maliyet: İhale onay belgesi düzenlenmeden önce idarece her türlü fiyat araştırması yapılarak, Katma Değer Vergisi (KDV) hariç olmak üzere hesaplanan ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilen, ihale konusu alımın öngörülen bedelidir.

Eşik değer: Ön ilan, ihale ilanı ve ön yeterlik ilan süreleri ve kuralları ile ihalelere sadece yerli isteklilerin katılmasına veya yerli malı teklif eden yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanmasına ilişkin hükümlerin uygulanmasında kullanılmak üzere, 4734 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde belirlenen ve aynı Kanunun 67 nci maddesi uyarınca güncellenen parasal limitleri ifade eder.

İhale dokümanı: İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgileri ifade eder.

Onay belgesi : İhale usulüyle yapılacak alımlarda, kamu ihale mevzuatında standart form olarak belirlenen ihale onay belgelerini; doğrudan temin suretiyle veya kamu ihale mevzuatında belirtilen istisnai alımlarda ise alım konusu işin nev’i, niteliği, varsa proje numarası, miktarı, gereken hallerde yaklaşık maliyeti, kullanılabilir ödeneği ve tertibi, alımda uygulanacak usulü, avans ve fiyat farkı verilecekse şartlarını gösteren ve harcama yetkilisinin imzasını taşıyan belgeyi ifade eder.

Başvuru belgesi: Belli istekliler arasında ihale usulünde ön yeterliğe katılan aday tarafından yeterliğinin tespitinde kullanılmak üzere sunulan belgeleri ifade eder.

Anahtar teknik personel: Gerçek veya tüzel kişi tarafından, taahhüt ettiği işlerden bağımsız olarak istihdam edilen ve şantiyede yürütülen çalışmaları merkezden yöneten kişidir.

Davet şartnamesi: Alım konusu mal veya hizmetin miktarı ile teslim veya sunum şartlarını gösteren şartnameyi ifade eder.

İş bitirme belgesi: Adayın veya isteklinin ihale konusu mal, hizmet ve yapım işleri ile benzer işlerdeki deneyimini gösteren ve yetkili kurum ve

4

kuruluşlar tarafından düzenlenen, verilen ve değerlendirilen iş deneyimini gösteren belgedir.

İş deneyim belgesi: Mal alımlarında; iş bitirme belgesi ile gerçek kişilere veya iş bitirme belgesi düzenlemeye yetkili olmayan her türlü kurum ve kuruluşa gerçekleştirilen işlere ilişkin olarak Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 46 ncı maddesinde belirtilen belgelerini,

Hizmet alımlarında; adayın veya isteklinin ihale konusu hizmet veya benzer hizmetlerdeki mesleki deneyimini gösteren, hizmet alımlarında iş bitirme belgesi, yapımla ilgili hizmet işlerinde ise iş bitirme belgesi, iş durum belgesi, iş denetleme belgesi ve iş yönetme belgesini,

Yapım işlerinde ise; adayın veya isteklinin ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimini gösteren; iş bitirme belgesi, iş durum belgesi, iş denetleme belgesi ve iş yönetme belgesini ifade eder.

Benzer iş: İhale konusu alım veya alımın bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer üretim usul ve tekniğiyle üretilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işlerdir.

Özel imalat: Piyasada hazır halde alınıp satılmayan, projelendirme veya bir talep üzerine üretimi yapılacak olan, özel ihtisas ve üretim tekniği gerektiren işlerdir.

Ön proje : Belli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre; gerekli arazi ve zemin araştırmaları yapılmadan, bilgilerin halihazır haritalardan alındığı, çevresel etki değerlendirme ve fizibilite raporları dahil elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plân, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği bir veya birkaç çözümü içeren projeyi ifade eder.

Kesin proje : Belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre; mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği projeyi ifade eder.

Uygulama projesi: Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği projeyi ifade eder.

İlk ilan: Kamu İhale Bülteni ile birlikte işin ve/veya ihalenin yapılacağı yerde yapılan ilanlardan Kamu İhale Bülteninde yapılmış olan

5

ilan, Kamu İhale Bülteninde yayımlanmayan ilanlarda ise önce yapılmış olan ilandır.

Ön ilan: Yıl içerisinde ihale edilmesi planlanmış işlere ilişkin olarak, mali yılın başlangıcını izleyen mümkün olan en kısa sürede yapılan duyurudur.

İhale ilanı: İdarelerin, uygulayacakları ihale usulü ve ihalenin yaklaşık maliyetine göre Kanunun 13 üncü maddesinde belirlenen ilan sürelerini dikkate alarak mal alımı, hizmet alımı, danışmanlık hizmet alımı, yapım işleri ve çerçeve anlaşma ihalelerine ilişkin verecekleri ilanlardır.

İhale düzeltme ilanı: İdareler tarafından yayımlattırılan ihale ilanlarında, Kanunun 24 ve 25 inci maddelerine uygun olmayan hususlar bulunduğunun tespit edilmesi durumunda, Kanunun 26 ncı maddesi gereğince ilanın yayımlanmasını takip eden süreler içinde (13 üncü maddeye göre yirmi beş ve kırk günlük ilan süresi bulunan ihalelerde ilanların yayımlanmasını takip eden on beş gün, diğer ihalelerde ise on gün içinde) hatalı hususlar için verilecek ilanlardır.

İhale iptal ilanı: İdarelerce, gerekli görülen hallerde veya ihale dokümanında yer alan belgelerde ihalenin yapılmasına engel teşkil edecek ve düzeltilmesi mümkün olmayacak hususların tespit edildiği hallerde Kanunun 16 ncı maddesi kapsamında ihale saatinden önce iptal edilen ihalenin duyurusuna yönelik verilecek ilanlardır.

İhale sonucunun ilanı: İdarelerin 4734 sayılı Kanun kapsamında gerçekleştirdikleri ihalelerinin sonuçlarına ilişkin bilgileri içeren ilanlardır.

Teklif: Kamu İhale Kanununa göre, yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat teklifi ile değerlendirmeye esas belge ve/veya bilgileri ifade eder.

Kısmi teklif: Birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde; alımın birden fazla kalemden oluşması halinde, alımın niteliğine uygun olarak belirlenen bir veya birden fazla kısmına; ihale konusu alımın tek bir mala ilişkin olması durumunda ise aynı malın miktarlar itibarıyla belirlenen bir veya birden fazla kısmına verilen tekliftir.

Alternatif teklif: İhale dokümanında hüküm bulunması halinde, bir ihalede aynı aday veya istekli tarafından ihale konusu malın teknik şartnamesinde belirlenen asgari özellik ve şartları sağlamakla birlikte

6

birbirinden farklı teknik özelliklere sahip ürünlerin, asıl teklifin yanı sıra alternatif olarak sunulmasını ifade eder.

Açık ihale usulü: Kamu İhale Kanununa göre, bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür.

Belli istekliler arasında ihale usulü: Kamu İhale Kanununa göre, ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idare tarafından davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür.

Pazarlık usulü: Kamu İhale Kanununda belirtilen hallerde kullanılabilen, ihale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü usuldür.

Doğrudan temin: Kamu İhale Kanununda belirtilen hallerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usuldür.

Piyasa fiyat araştırması tutanağı: Doğrudan temin usulüyle ihale komisyonu kurulmadan yapılacak alımlarda; alımı yapmakla görevlendirilen kişi veya kişilerce yapılan piyasa fiyat araştırması sonucunda alınan teklifleri; uygun görülen fiyat ile yükleniciyi gösteren ve söz konusu kişi veya kişilerce imzalanan tutanağı ifade eder.

Çerçeve anlaşma: Bir veya birden fazla idare ile bir veya birden fazla istekli arasında, belirli bir zaman aralığında gerçekleştirilecek alımların özellikle fiyat ve mümkün olan hallerde öngörülen miktarlarının tespitine ilişkin şartları belirleyen anlaşmadır.

Dinamik alım sistemi: İhale dokümanına uygun ön teklif veren ve sistemin geçerlik süresi içerisinde yeterlik kriterlerini sağlayan bütün isteklilerin sisteme kabul edildiği, piyasada mamul olarak bulunan malların tedarikine yönelik tamamen elektronik ortamda gerçekleştirilen alım sürecini ifade eder.

Elektronik eksiltme: Tekliflerin değerlendirilmesinin ardından elektronik ortamda eksiltme şeklinde sunulan yeni fiyatların veya belirli teklif unsurlarına ilişkin yeni değerlerin bir elektronik araç marifetiyle otomatik değerlendirme metotları kullanılarak yeniden değerlendirilmesi ve sıralandırılması şeklinde tekrar eden işlemlerdir.

7

Elektronik kamu alımları platformu: İdareler ile kamu alımları sürecine taraf olanların bu sürece ilişkin işlemleri internet üzerinden gerçekleştirebilecekleri ve Kurum tarafından yönetilen elektronik ortamı ifade eder.

İhale süreci: İhale yetkilisince ihale onayının verildiği tarihten itibaren başlayan, sözleşmenin taraflarca imzalanıp notere onaylattırılması ve tescili ile noter onayı ve tescili gerekmeyen hallerde ise sözleşmenin taraflarca imzalanmasıyla tamamlanan süreçdir.

Kesin teminat: Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında alınan teminattır..

Geçici teminat: İhalelerde, istekli tarafından teklif edilen bedelin % 3'ünden az olmamak üzere verilen teminattır.

Sözleşme: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde idare ile yüklenici arasında yapılan yazılı anlaşmadır.

Karma sözleşme: Yapım işlerinde; niteliği itibarıyla iş kalemlerinin bir kısmı için anahtar teslimi götürü bedel, bir kısmı için birim fiyat teklifi alma yöntemleri birlikte uygulanmak suretiyle gerçekleştirilen ihaleler sonucunda düzenlenen sözleşmedir.

Münferit sözleşme: Çerçeve anlaşmaya dayalı olarak idare ile yüklenici arasında imzalanan sözleşmedir.

İş günü: Ulusal bayram ve genel tatil günleri ile hafta tatili günleri dışında kalan ve idari izin günlerini de kapsayan günleri ifade eder.

Kurul : Kamu İhale Kurulunu ifade eder.

Kurum: Kamu İhale Kurumudur.

8

İKİNCİ BÖLÜM

KAMU ALIMLARINDA UYGULANACAK

ESAS VE USULLER

2.1. Kamuda İhtiyaç Duyulan Alımlar

Kamu hizmetlerinin sunumunu gerçekleştirmek ve geliştirmek için mal ve hizmet alımı ile yapım işlerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Söz konusu alımlar Bakanlık, Müsteşarlık, Başkanlık, Genel Sekreterlik ve Genel Müdürlük şeklinde örgütlenen birimlerin merkez teşkilatı ve (varsa) taşra teşkilatı tarafından gerçekleştirilmektedir.

2.2. Kaynağına Göre Alımlarda Uygulanacak Esas ve Usuller

2.2.1. Genel Bütçeden Yapılacak Alımlarda Uygulanacak Esas ve Usuller

2.2.1.1. Uygulanacak İhale Usulü

Bakanlık, Müsteşarlık, Başkanlık, Genel Sekreterlik ve Genel Müdürlük şeklinde örgütlenen birimlerin merkez teşkilatı ve (varsa) taşra teşkilatı tarafından genel bütçe kaynaklarından yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve anılan Kanunların ikincil mevzuatında öngörülen hükümler uygulanır.

2.2.1.2. İhale Yetkilisi ve Harcama Yetkilisinin Belirlenmesi

İhale yetkilisi; idarenin ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlileridir.

İhale yetkilisi aynı zamanda harcama yetkilisidir.

Harcama yetkilisi; bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerinin en üst yöneticisidir. Bütçeyle verilen harcama yetkisi, kanunlarla düzenlenen görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılır. Harcama yetkilileri bütçede öngörülen ödenekleri kadar, ödenek

9

gönderme belgesiyle kendisine ödenek verilen harcama yetkilileri ise tahsis edilen ödenek tutarında harcama yapabilir.

5018 sayılı Kanunun 5436 sayılı Kanunla değişik 31 inci maddesinin birinci fıkrasında, bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi, harcama yetkilisi olarak belirlenmiştir. Bu hüküm uyarınca bütçe sınıflandırması, harcama yetkilisini belirleyen temel unsur olmuştur.

Bilindiği üzere kamu idare bütçeleri, Maliye Bakanlığınca uluslararası standartlara uyumlu olarak belirlenen analitik bütçe sınıflandırmasına göre hazırlanmaktadır. Analitik bütçe sınıflandırması; kurumsal sınıflandırma, fonksiyonel sınıflandırma, finansman tipi ve ekonomik sınıflandırma olmak üzere dört gruptan oluşmaktadır.

Kurumsal sınıflandırmada dört düzeyli ve sekiz haneli bir kodlama sistemi benimsenmiş olup, birinci düzeyde Cumhurbaşkanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi, yüksek yargı organları ile bakanlıklar ve bütçe türleri, ikinci düzeyde birinci düzeyde tanımlanan yöneticilere karşı doğrudan sorumlu birimler ile bütçe türleri kapsamında yer alan kurumlar, üçüncü düzeyde ana hizmet birimleri gibi ikinci düzeye bağlı birimler, dördüncü düzeyde ise destek ve lojistik birimler ile politika uygulayıcı birimler yer almaktadır.

Buna göre, kurumsal sınıflandırmanın üçüncü ve dördüncü düzeyinde yer alan birimler, bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerini, bu birimlerin en üst yöneticileri de harcama yetkililerini ifade etmektedir.

Öte yandan, 5018 sayılı Kanunun 5436 sayılı Kanunla değişik 31 inci maddesinin ikinci fıkrasında, teşkilat yapısı ve personel durumu gibi nedenlerle harcama yetkililerinin belirlenmesinde güçlük bulunan idareler ile bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılmayan idarelerde harcama yetkisinin, üst yönetici veya üst yöneticinin belirleyeceği kişiler tarafından; mahallî idarelerde İçişleri Bakanlığının, diğer idarelerde ise Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yürütülebileceği ayrıca hüküm altına alınmıştır.

2.2.1.2.1. Merkez Teşkilatında Harcama Yetkilileri

5018 sayılı Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç olmak üzere, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, sosyal güvenlik kurumlarının ve mahalli idarelerin

10

merkez teşkilatı harcama yetkilileri görev unvanları, bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimleri ve hesap verme sorumluluğu açısından bağlı oldukları üst yöneticiler itibarıyla aşağıdaki gibi belirlenmiştir.

2.2.1.2.2. Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinde Harcama Yetkilileri

Teşkilat Yapısı Üst Yönetici

Bütçeyle Ödenek Tahsis Edilen Harcama Birimi

Harcama Yetkilisi

Milli Savunma Bakanlığı

Bakan Bakan tarafından belirlenen yetkililer

Başbakanlık, Bakanlık

Müsteşar

Kurul Başkanlığı Genel Müdürlük Başkanlık Müstakil Daire Başkanlığı Müşavirlik Özel Kalem Müdürlüğü Merkez

Kurul Başkanı Genel Müdür Başkan Daire Başkanı Müşavir Özel Kalem Müdürü Başkan

Müsteşarlık Müsteşar

Kurul Başkanlığı Genel Müdürlük Müstakil Daire Başkanlığı Başkanlık Müşavirlik Özel Kalem Müdürlüğü

Kurul Başkanı Genel Müdür Daire Başkanı Başkan Müşavir Özel Kalem Müdürü

Genel Müdürlük Genel Müdür

Kurul Başkanlığı Müstakil Daire Başkanlığı Daire Başkanlığı Başkanlık Müdürlük Müşavirlik Akademi Başkanlığı Birim

Kurul Başkanı Daire Başkanı Daire Başkanı Başkan Müdür Müşavir Akademi Başkanı Birim Amiri

Başkanlık Başkan

Kurul Başkanlığı Müstakil Daire Başkanlığı Daire Başkanlığı Müşavirlik

Kurul Başkanı Daire Başkanı Daire Başkanı Müşavir

Genel Sekreterlik

Genel Sekreter

Daire Başkanlığı Daire Başkanı

Yüksek Mahkemeler ve Sayıştay

Başkan Genel Sekreterlik Özel Kalem Müdürlüğü

Genel Sekreter Özel Kalem Müdürü

Kurul Başkan Genel Sekreterlik Denetim ve İnceleme Grupları

Genel Sekreter Genel Sekreter

Kurum Başkan Müstakil Daire Başkanlığı Müşavirlik

Daire Başkanı Müşavir

11

Cumhurbaşkanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Milli Savunma Bakanlığı, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığında görev unvanları itibarıyla merkez teşkilatı harcama yetkilileri bu idarelerin üst yöneticileri tarafından belirlenir ve bunlar mali hizmetler birimi ile muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilir.

Yüksek Mahkemeler ve Sayıştay bütçelerinde Heyet, Daire, Kurullar, Cumhuriyet Başsavcılığı ile Denetim Birimlerine tahsis edilen ödeneklerin harcama yetkilisi Genel Sekreterdir.

2.2.1.2.3. Merkez Dışı Birimlerde Harcama Yetkilileri

5018 sayılı Kanunun 22 nci maddesi uyarınca kamu idarelerinin merkez teşkilatı harcama yetkilileri merkez dışı birimlerine ödenek gönderme belgesi düzenlemek suretiyle ödenek gönderirler. Ödenek gönderme belgesiyle ödenek gönderilen merkez dışı birimlerin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.

Merkez dışı birimlerde harcama yetkilileri görev unvanları itibarıyla aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

Ödenek Gönderme Belgesiyle Ödenek Gönderilen Birim Harcama Yetkilisi

Bölge Müdürlükleri veya eşdeğer birimler Bölge Müdürü veya eşdeğer yetkili

İl Müdürlükleri veya eşdeğer birimler İl Müdürü veya eşdeğer yetkili

İlçe Müdürlükleri veya eşdeğer birimler İlçe Müdürü veya eşdeğer yetkili

Malmüdürlüklerinde ve ilçe özel idarelerinde harcama yetkilisi

kaymakamdır.

Çeşitli bakanlık ve kuruluşlara bağlı; ilköğretim, ortaöğretim ve dengi okullar, başkanlık, hastane, dispanser, sağlık ocağı, sağlık merkezi, müze ve kütüphaneler, ceza ve tevkif evleri gibi birimlere ödenek gönderme belgesi ile ödenek gönderilmesi halinde bu birimlerin okul müdürü, başhekim, tabip, başkan, müdür gibi unvanlara sahip en üst yöneticileri harcama yetkilisidir.

12

2.2.1.2.4.Özel Bütçeli İdarelerde Harcama Yetkilileri

Teşkilat Yapısı

Üst Yönetici Bütçeyle Ödenek Tahsis Edilen Harcama Birimi

Harcama Yetkilisi

Üniversite ve Yüksek Teknoloji Enstitüleri

Rektör

Genel Sekreterlik Daire Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Fakülte Yüksekokul Meslek Yüksekokulu Enstitü Hastane Merkez Bölüm

Genel Sekreter Daire Başkanı Hukuk Müşaviri Dekan Müdür Müdür Müdür Başhekim Müdür Başkan

Müsteşarlık Müsteşar Müstakil Daire Başkanlığı Hukuk Müşavirliği

Daire Başkanı Hukuk Müşaviri


Kurul Başkanlığı Müstakil Daire Başkanlığı Müdürlük Hukuk Müşavirliği Şube Müdürlüğü

Kurul Başkanı Daire Başkanı Müdür Hukuk Müşaviri Şube Müdürü

Merkez

Merkez Başkanı veya Genel Sekreter

Genel Sekreterlik Başkanlık Müdürlük Hukuk Müşavirliği

Genel Sekreter Başkan Müdür Hukuk Müşaviri

Başkanlık Başkan

Genel Sekreterlik Müstakil Daire Başkanlığı Özel Kalem Müdürlüğü Hukuk Müşavirliği Müdürlük Genel Koordinatörlük Grup Başkanlığı

Genel Sekreter Daire Başkanı Özel Kalem Müdürü Hukuk Müşaviri Müdür Genel Koordinatör Grup Başkanı

Kurum Başkan

Kurul Başkanlığı Genel Sekreterlik Müstakil Daire Başkanlığı Daire Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Enstitü Müdürlük Merkez Başkanlık

Kurul Başkanı Genel Sekreter Daire Başkanı Daire Başkanı Hukuk Müşaviri Müdür Müdür Başkan Başkan

Kurul Kurul Başkanı

Üniversitelerarası Kurul Ü. Kurul Başkanı

Enstitü Başkan, Genel Müdür veya Müdür

Genel Sekreterlik Müstakil Daire Başkanlığı Daire Başkanlığı Özel Kalem Müdürlüğü Hukuk Müşavirliği Müdürlük Koordinatörlük

Genel Sekreter Daire Başkanı Daire Başkanı Özel Kalem Müdürü Hukuk Müşaviri Müdür Koordinatör

13

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığında görev unvanları itibarıyla merkez teşkilatı harcama yetkilileri bu idarelerin üst yöneticileri tarafından belirlenir ve bunlar mali hizmetler birimi ile muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilir.

2.2.1.2.5. Sosyal Güvenlik Kurumlarında Harcama Yetkilileri

Teşkilat Yapısı

Üst Yönetici Bütçeyle Ödenek Tahsis Edilen Harcama Birimi

Harcama Yetkilisi

Kurum Başkan

Kurul Başkanlığı Genel Müdürlük Müstakil Daire Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Uzmanlık

Kurul Başkanı Genel Müdür Daire Başkanı Hukuk Müşaviri Uzman


Kurul Başkanlığı Daire Başkanlığı Hukuk Müşavirliği

Kurul Başkanı Daire Başkanı Hukuk Müşaviri

2.2.1.2.6. Mahalli İdarelerde Harcama Yetkilileri

5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 46 ncı maddesinde, il özel idaresi bütçesiyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisi olarak tanımlanmış, ilçelerde bu yetkinin kaymakam tarafından kullanılacağı belirtilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanununun 63 üncü maddesinde, belediye bütçesiyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi, 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu uyarınca da mahalli idare birliklerinde birlik başkanı harcama yetkilisi olarak tanımlanmıştır.

Mahalli idarelerde kurumsal sınıflandırmanın üçüncü ve dördüncü düzeyinde ödenek tahsis edilen ana hizmet birimleri ve yardımcı hizmet birimleri ile danışma ve denetim birimlerinin en üst yöneticilerinin harcama yetkilisi olarak belirlenmesi ve yetki-sorumluluk tesisinin buna göre yapılması gerekmektedir.

Ancak teşkilat yapısı ve personel durumu gibi nedenlerle harcama yetkililerinin belirlenmesinde güçlük bulunan ve bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılmayan mahalli idarelerde harcama yetkisi, üst yönetici

14

veya üst yöneticinin belirleyeceği kişiler tarafından; İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine yürütülebilir.

2.2.1.2.7. Harcama Yetkisinin Birleştirilmesi

Teşkilat yapısında üst yönetici ile harcama birimleri arasında yönetim kademesi yer almak şartıyla, bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerinin harcama yetkisi harcama türleri itibarıyla kısmen veya tamamen; merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanlığının, sosyal güvenlik kurumlarında ilgili bakanlığın, mahalli idarelerde ise İçişleri Bakanlığının uygun görüşü ve üst yöneticinin onayı ile bir üst yönetim kademesinde birleştirilebilir.

Uygun görüş talep yazılarında, harcama yetkisinin bir üst yönetim kademesinde birleştirilme gerekçesine ayrıntılı olarak yer verilir. Üst yönetici ve yardımcılarına harcama yetkisinin birleştirilmesi suretiyle harcama yetkisi verilemez.

2.2.1.2.8. Harcama Yetkisinin Devri

Harcama yetkilileri, kamu hizmetlerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde sunulmasını sağlamak amacıyla bu yetkilerini devredebilirler.

Buna göre kamu idarelerinin;

- Merkez teşkilatı harcama yetkilileri bu yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere,

- Merkez dışı birimlerinde ise bölge müdürleri veya eşdeğer yetkililer, il müdürleri veya eşdeğer yetkililer ile nüfusu 50.000’i aşan ilçelerde ilçe müdürleri veya eşdeğer yetkililer harcama yetkilerini yardımcılarına,

- Belediye ve il özel idareleri ile bunlara bağlı idarelerin harcama yetkilileri bu yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere,

- Mahalli idare birliklerinde birlik başkanı harcama yetkisini birlik genel sekreteri, birlik müdürü veya birim amirlerine,

kısmen veya tamamen devredebilirler.

Her bir harcama işlemi itibarıyla, mal ve hizmet alımlarında ikiyüzellibin Türk Lirasını, yapım işlerinde ise birmilyon Türk Lirasını aşan harcamalara ilişkin harcama yetkisi hiçbir şekilde devredilemez.

15

Harcama yetkisi aşağıdaki şartlara uygun olarak devredilir:

- Yetki devri yazılı olmak zorundadır.

- Devredilen yetkinin sınırları açıkça belirlenmiş olmalıdır.

- Merkez teşkilatında harcama yetkisinin devri ve bu yetkinin geri alınması üst yöneticiye, mali hizmetler birimine ve muhasebe yetkilisine; merkez dışı birimlerde ise mali hizmetler birimine ve muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilmelidir.

Harcama yetkilisinin kanuni izin, hastalık, geçici görev, disiplin cezası uygulaması, görevden uzaklaştırma ve benzeri nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması halinde, vekaleten görevlendirilen kişi harcama yetkilisidir. Harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

2.2.1.2.9. Diğer Hususlar

İdarelerin teşkilat yapısında yer almayan birimler ile yurtdışı teşkilatına tahsis edilen ödeneklerin harcama yetkilileri üst yöneticiler tarafından belirlenir ve bunlar mali hizmetler birimi ile muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilir.

Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur.

5018 sayılı Kanunun 5436 sayılı Kanunla değişik 60 ıncı maddesi uyarınca harcama yetkilisi ve muhasebe yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez. Mali hizmetler biriminde ön mali kontrol görevini yürütenler mali işlem sürecinde görev alamazlar.

2.2.1.2.10. Harcama Yetkililerinin Genel Sorumluluğu

Bilindiği üzere bütçeden yapılacak harcamalarda süreç, harcama talimatı ile başlamakta ve ödeme emri belgesi uyarınca hak sahibine ödeme yapılması ile son bulmaktadır. 5018 sayılı Kanunda, giderin yapılmasından ödeme aşamasına kadar tüm işlemlerin harcama yetkilisinin gözetim ve denetimi altında, onun emir ve talimatı ile yürütülmesi öngörüldüğünden, sorumluluk konusunda da harcama yetkilisi ön plana çıkmaktadır.

16

Kanunda harcama yetkilisinin, bütçeyle ödenek tahsis edilen her harcama biriminin en üst yöneticisi olarak tanımlanması, idari açıdan üst yöneticilere; hukuka uygunluk açısından da yetkili kılınmış mercilere hesap vermekle sorumlu olduğunu göstermektedir. Bu anlamda harcama yetkililerinin Sayıştaya hesap verme sorumluluğu bulunmaktadır1.

5018 sayılı Kanunda harcama yetkilisi ifadesiyle bir program sorumlusuna ve statü hukukunda tanımlanan daire/birim amirine işaret edilmektedir. Bu konumda olan yöneticilerin, 657 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtildiği gibi, amiri oldukları kuruluş ve hizmet biriminde kanun, tüzük ve yönetmeliklerle belirlenen görevleri zamanında ve eksiksiz olarak yapmaktan ve yaptırmaktan, maiyetindeki memurları takip ve kontrol etmekten görevli ve sorumlu tutulacakları da tabiidir.

Bu hükümler karşısında, bütçeden yapılacak harcamalar konusunda 5018 sayılı Kanunda öngörülen harcama sürecinde tek ve tam yetkili olan, giderin yapılmasına karar vermekten ödeme aşamasına kadar tüm işlemleri emir ve talimatı çerçevesinde yürüten ve maiyetindekileri ve onların eylem ve işlemlerini gözetmek ve denetlemekle yükümlü olan harcama yetkilisinin, Sayıştay’ a karşı hesap verme konusunda tam ve doğrudan sorumlu olduğu anlaşılmaktadır.

Bu nedenle, harcama yetkilileri, harcama talimatlarının ve buna konu olan harcamaların bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygunluğundan sorumludurlar.

2.2.1.2.10.1. Kurul, Komite veya Komisyon Üyelerinin Harcama Yetkisinden Doğan Sorumluluğu

5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesi hükümleri de dikkate alındığında, kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, encümen gibi adlarla teşkil edilen yönetim organlarının kararı, harcama talimatının taşıması gereken unsurları taşıyor ve kurul, komisyon, komite harcama sürecinde yer alıyorsa, harcama yetkisinden doğan sorumluluk yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul, komite veya komisyona ait olacaktır.

1 Karar Tarihi: 14/06/2007 ve Karar No: 5189/1 olan “5018 sayılı Kanun Çerçevesinde Sorumlu Tutulacak Görevli ve Yetkililerin Belirlenmesi Hakkında Sayıştay Genel Kurul Kararı”

17

Yönetim kurulu, icra komitesi, encümen gibi adlarla teşkil edilen yönetim organlarının kararı, harcama talimatının taşıması gereken unsurları taşıyor, ancak kurul, komisyon, komite harcama sürecinde yer almıyorsa, yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite sadece harcama talimatının kanun, tüzük ve yönetmeliklere uygun olmasından sorumludurlar.

Yönetim kurulu, icra komitesi, encümen gibi adlarla teşkil edilen yönetim organlarının kararı bir giderin yapılması için harcama yetkilisine izin verme şeklinde düzenlenmiş ise, bu halde kurul, komisyon veya komitenin sorumluluğu, harcamaya izin veren kararın kanun, tüzük ve yönetmeliğe uygun olmasıyla sınırlı olacaktır.

2.2.1.2.10.2. Harcama Yetkisinin Devri Halinde Sorumluluk

5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmünden, doktrinde imza yetkisi olarak adlandırılan yönetsel uygulama kapsamında bir devir anlamı çıkartılamayacağı gibi, yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu kaldırmayacağına dair hükümde geçen idari sorumluluğun, mali sorumluluğu da içerdiği varsayımıyla yetkiyi devredenle devralanın Sayıştay’a karşı birlikte sorumlu tutulmaları, başka bir deyişle harcama yetkilerini devretmeleri halinde dahi, harcama yetkililerinin mali sorumluluklarının devam ettiği sonucu çıkartılamaz.

Zira yetki devri ve imza yetkisi tanınması ayrı ayrı kavramlardır. Yetki devrinde, yetkisini devreden, yetki devri kaldırılıncaya kadar devrettiği yetkisini kullanamaz, yapılan işlem kendisine yetki devredilenin işlemidir. Karar alma yetkisi, devreden makamdan çıkıp devredilen makama geçmektedir. Bir makam veya görevlinin ödevlerinden bir kısmını bilgisi dahilinde ve karar alma yetkisi kendisinde kalmak üzere başkasına yaptırarak yükünü hafifletmesi anlamındaki imza yetkisi tanınması, yetki devri değildir. Bunun içindir ki, imza yetkisi tanınmasında, yetki tanıyanın sorumluluğu devam eder.

Ancak, 31 inci maddenin dördüncü fıkrasında, kanundan kaynaklanan ve idari karar ve onayla yapılan yetki devri ayırımı yapılmadan sadece yetki devrinden bahsedilmektedir. Kanunda imza yetkisinin tanınmasından değil, açıkça harcama yetkisinin devrinden söz edilmektedir. Bu yetki devrinin, imza yetkisi olarak değerlendirilmesine olanak verecek en ufak bir ipucu dahi yoktur. Nitekim Maliye Bakanlığınca bu fıkraya dayanılarak çıkarılan

18

(1) seri numaralı Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğde de konu bu şekilde değerlendirilerek harcama yetkisinin devrinden söz edilmiştir. Bunun gibi 5/5/2005 tarihli ve 5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanunun 25 inci maddesinde, harcama yetkisinin, 5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesinde belirtilen usûl ve esaslar çerçevesinde vergi dairesi başkanlığınca kısmen veya tamamen grup müdürlüklerine veya vergi dairesi müdürlüklerine devredilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Literatürde yetki devri halinde, yapılan işlemin yetki devredilenin işlemi olduğu ve dolayısıyla bu işlemden doğan sorumluluğun yetki devredilen makama geçtiği genel kabul gören bir husustur.

3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 38 inci maddesinde yetki devrinin, yetki devreden amirin sorumluluğunu kaldırmayacağı belirtilmekte ise de, 5018 sayılı Kanun, 3046 sayılı Kanuna göre özel kanun niteliğindedir. 5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesinin, harcama yetkisinin devredilmesinin, devredenin idari sorumluluğunu ortadan kaldırmayacağına ilişkin dördüncü fıkrasıyla pareleldir.

Anılan 31 inci maddenin harcama yetkisinin devri halinde idarî sorumluluğun sürmesini öngören hükmü, işin tabiatına da uygundur. Zira, 5018 sayılı Kanunun üst yöneticilerin hesap verme sorumluluğuna ilişkin 11 inci maddesinin son fıkrasında, üst yöneticilerin, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, mali hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getireceklerinin belirtilmiş olması karşısında, harcama yetkililerinin idari sorumluluklarının sürmesi, işin gereğinden kaynaklanmaktadır.

Harcama yetkisini devreden harcama yetkilisinin mali sorumluluğunun bulunmaması, 5018 sayılı Kanunla öngörülen mali sorumluluk sisteminin de doğal bir sonucudur. 5018 sayılı Kanundan önceki mevzuatımızda mali sorumluluk için yegâne şart, mevzuata aykırılık olup, buna ilaveten zarar, kusur gibi başkaca bir şart öngörülmemiştir. Sorumlulukta sadece mevzuata aykırılığın yeterli sayıldığı bu sistem, 5018 sayılı Kanunla değiştirilmiş bulunmaktadır. Kanunun 71 inci maddesinde, “Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır” şeklinde tanımlanarak kamu zararının belirlenmesinde esas alınacak unsurlar a-g

19

işaretli bentlerde sayılmıştır. Gerek bu madde, gerek diğer maddeler nazara alındığında 5018 sayılı Kanuna göre mali sorumluluğun şartları şöyle sıralanabilir:

- Kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem, ve eylemde bulunulmalıdır.

- Ortada bir kamu zararı olmalıdır.

- Mevzuata aykırı karar, işlem ve eylemle zarar arasında bir illiyet olmalıdır.

Bu yeni sorumluluk sisteminde, objektif kusursuz sorumluluk anlayışından vazgeçilmiştir.

Harcama yetkilisinin, harcama yetkisini devretmesi halinde harcama yetkisi, devralana geçtiğinden harcama yetkisine ilişkin karar, işlem ve eylemler devir alan tarafından gerçekleştirilmekte, yetkisini devreden harcama yetkilisinin mevzuata aykırı karar alması, işlem yapması veya eylemde bulunması söz konusu olmamaktadır.

Yetkisini devretmek suretiyle harcama sürecinin dışında kalan harcama yetkilisinin kasıt, kusur veya ihmalinden de söz edilmesi mümkün bulunmamaktadır. Mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemi bulunmayan kasıt, kusur veya ihmali söz konusu olmayan ve bu haliyle herhangi bir zarar ifa etmesi de mümkün olmayan harcama yetkilisine malî sorumluluk yüklenmesi mümkün bulunmamaktadır. Harcama yetkilisinin bu durumda sorumlu tutulması, hem 5018 sayılı Kanunla hem de hukukun genel prensipleriyle bağdaştırılamaz.

5018 sayılı Kanunun anılan maddesinin dördüncü fıkrasının harcama yetkisinin devrinin yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu ortadan kaldırmayacağı yolundaki hükmünde geçen idari sorumluluğun, mali sorumluluğu da içerdiği söylenemez. Zira “idari sorumluluk” ve “mali sorumluluk” ayrı kavramlardır.

5018 sayılı Kanunun Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmesi sırasında düzenlenen Plan ve Bütçe Komisyonu raporunda “malî yönetim alanında siyasi, idari ve mali sorumluluk birbirinden ayrılmakta, … harcama yetkilisinin, malî yönden yaptığı harcamaların mevzuata uygunluğundan, yönetsel yönden ise verimlilik, etkinlik ve tutumluluk ilkeleri çerçevesinde sorumluluğu düzenlenerek görev, yetki ve sorumluluklar açık bir şekilde

20

ortaya konulmakta, yetki-sorumluluk dengesi yeniden kurulmaktadır” denilmek suretiyle idari ve mali sorumluğun ayrı sorumluluk türleri olduğu açıkça ifade edilmiştir. Sayıştay açısından mali sorumluluğun bir tazmin sorumluluğu olmasına karşın, 31 inci maddenin dördüncü fıkrasında geçen idarî sorumluluk, 657 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi anlamında, Devlet memurlarının, amiri oldukları kuruluş ve hizmet birimlerinde kanun, tüzük ve yönetmeliklerle belirlenen görevleri zamanında ve eksiksiz olarak yapmaktan ve yaptırmaktan, maiyetindeki memurları yetiştirmekten, hal ve hareketlerini takip ve kontrol etmekten görevli ve sorumlu olduklarına dair yönetsel bir sorumluluktur.

Bahse konu 31 inci maddenin dördüncü fıkrasında harcama yetkisinin devrinin idari sorumluluğu kaldırmayacağı belirtilmektedir. Bunun mefhumu muhalifinden harcama yetkisinin devri halinde, devredenin mali sorumluluğunun ortadan kalktığı anlaşılmaktadır. Gerçekten kanun koyucu, harcama yetkisinin devri halinde mali sorumluluğun da sürmesini amaçlamış olsaydı, pekâlâ mali ve idari sorumluluğun ortadan kalkmayacağını açıkça ifade eder ya da yetki devrinin kapsayıcı şekilde sorumluluğu ortadan kaldırmayacağını belirtmekle yetinebilirdi. Bu yapılmamış, sadece idari sorumluluğun ortadan kalkmayacağına vurgu yapılmıştır.

Dolayısıyla, harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu kaldırmamakla birlikte, yetkiyi devreden harcama yetkilisinin malî sorumluluğunu ortadan kaldırmaktadır. Bu nedenlerle, harcama talimatının kullanılmasından doğan sorumluluk, harcama yetkisinin devredildiği görevliye aittir.

2.2.1.2.10.3. Görev Ayrılığı Nedeniyle Yetki Devrinde Harcama Yetkisinden Doğan Sorumluluk

5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesinin ikinci fıkrasında, teşkilat yapısı ve personel durumu gibi nedenlerle harcama yetkililerinin belirlenmesinde güçlük bulunan idareler ile bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılmayan idarelerde harcama yetkisi, üst yönetici veya üst yöneticinin belirleyeceği kişiler tarafından, mahalli idarelerde İçişleri Bakanlığının, diğer idarelerde ise Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yürütülebilir denilmektedir.

Kanunun anılan hükmü uyarınca ya da bütçe kanunlarında yer verilen bazı hükümler ile idareler veya idarelerin farklı birimleri arasında iş ve

21

hizmet ilişkisine bağlı olarak yapılan ödenek aktarımları ve buna bağlı olarak harcama süreçleri, genel harcama sürecinin dışına çıkabilmektedir.

Kanundan veya işin gereğinden kaynaklanan bu tür görev paylaşımlarında, aktarılan ödeneğin kullanım yetkisi ve bu ödenekle yerine getirilen işlemlerin gerçekleştirilmesi görevi, ödeneği devralan idareye veya birime geçeceğinden, harcama yetkisinden doğan sorumluluğun da, genel harcama yetkililerinin sorumluluğu çerçevesinde, ödenek aktarımının yapıldığı idare veya birimin harcama yetkilisine ait olması gerekmektedir.

Öte yandan, idare veya birimin teşkilat yapısı nedeniyle, personel ücretlerinin kuruluşun personel biriminde, kurumun elektrik su giderlerinin idari ve mali işler birimince ödenmesinde olduğu gibi, destek hizmet birimlerinde birleştirilen harcamalar için üst yöneticinin onayı ile harcama yetkisinin, destek hizmet birimi harcama yetkilisine verilmesi halinde de, harcama yetkisinden doğan sorumluluğun görev verilen destek hizmet birimi harcama yetkilisine ait olması gerekmektedir.

Bu nedenlerle, mevzuatta yer alan bazı hükümler nedeniyle kamu idareleri arasında veya idarenin değişik birimleri arasında iş ve hizmet ilişkisine bağlı olarak yapılan ödenek aktarmalarında, harcama yetkisinden doğan sorumluluk, ödenek aktarılan birimin en üst yöneticisine aittir.

2.2.1.2.10.4. Vekâlet Görevi Nedeniyle Yetki Devrinde Harcama Yetkisinden Doğan Sorumluluk

5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesi uyarınca bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir. Kanunda öngörülen harcama yetkilisinin izin, hastalık ve geçici görev gibi sebeplerle görevlerinde bulunmadığı durumlarda, bu kişilerin yerine, mevzuatlarında öngören usulle vekâleten atanan kişi asilin tüm yetki ve sorumluluklarını taşıyacağından harcama yetkisini de kullanacaktır.

Bu nedenle, harcama yetkilisinin yerine, mevzuatında öngörülen usullere uygun olarak vekâleten atanan görevlinin, vekâlet ettiği göreve ait harcama yetkisini kullanmasından doğan sorumluluk bu görevi vekâleten yürüten görevliye ait olacaktır.

2.2.1.2.11. Merkez Teşkilatlarında İhale Yetkilisi

Bakanlık, Müsteşarlık, Başkanlık, Genel Sekreterlik ve Genel Müdürlük merkezlerinde, Kurul Başkanı, Genel Müdür, Başkan, Müstakil

22

Daire Başkanı, Özel Kalem Müdürü, Daire Başkanı ihale yetkilisidir. Bunlar yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere devredebilirler.

2.2.1.2.12. Taşra Teşkilatında İhale Yetkilisi

5018 sayılı Kanunun 22 nci maddesi uyarınca kamu idarelerinin merkez teşkilatı harcama yetkilileri merkez dışı birimlerine ödenek gönderme belgesi düzenlemek suretiyle ödenek gönderirler. Ödenek gönderme belgesiyle ödenek gönderilen merkez dışı birimlerin en üst yöneticisi ihale yetkilisidir.

Bu bağlamda kendisine ödenek gönderilen il teşkilatında görev yapan il müdürleri ihale yetkilisidir.

2.2.1.3. Gerçekleştirme Görevlisi

Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler ve yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar.

Harcama yetkilileri, yardımcıları veya hiyerarşik olarak kendisine en yakın üst kademe yöneticileri arasından bir veya daha fazla sayıda gerçekleştirme görevlisini ödeme emri belgesi düzenlemekle görevlendirir. Elektronik ortamda oluşturulan ortak bir veri tabanından yararlanmak suretiyle yapılacak harcamalarda, veri giriş işlemleri gerçekleştirme görevi sayılır.

2.2.1.3.1. Merkez Teşkilatında Gerçekleştirme Görevlisi

Bakanlık, Müsteşarlık, Başkanlık, Genel Sekreterlik ve Genel Müdürlük merkezlerinde, kurumsal sınıflandırmanın üçüncü ve dördüncü düzeyinde yer alan birimlerin en üst yöneticileri ve harcama yetkilileri (ihale yetkilisi) olan Kurul Başkanı, Genel Müdür, Başkan, Müstakil Daire Başkanı, Özel Kalem Müdürü, yardımcıları veya hiyerarşik olarak kendilerine en yakın üst kademe yöneticileri arasından bir veya daha fazla sayıda personeli gerçekleştirme görevlisi olarak tayin edebilirler.

2.2.1.3.2. Taşra Teşkilatında Gerçekleştirme Görevlisi

Bakanlık, Müsteşarlık, Başkanlık, Genel Sekreterlik ve Genel Müdürlük şeklinde örgütlenen birimlerin taşra teşkilatlarının İl müdürlerinin

23

takdirleriyle, kendilerine unvan bakımından en yakın personel tarafından gerçekleştirme görevliliği (gider tahakkuk memurluğu) yürütülür.

2.2.1.3.3. Gerçekleştirme Görevlilerinin Genel Sorumluluğu

5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesi uyarınca bütçeden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekmektedir.

5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesinde; “Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır.

Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.

Elektronik ortamda oluşturulan ortak bir veri tabanından yararlanmak suretiyle yapılacak harcamalarda, veri giriş işlemleri gerçekleştirme görevi sayılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esas ve usûller Maliye Bakanlığınca belirlenir. Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar” denilmektedir.

Bu hüküm uyarınca, bir mali işlemi gerçekleştirmede görevli olanların sorumluluğunun belirlenmesinde, gerçekleştirme işlemini yapan memurun, yetkili ve görevli olması ve yapılan giderin de bu görevli tarafından düzenlenip imzalanan belgeye dayanıyor olması zorunludur. Bir başka deyişle, yukarıda anılan belge ve imza olmadan ödeme emri belgesinin tamamlanmış sayılmaması gerekmektedir. Aynı şekilde, belgeyi düzenleyenin de gerçekleştirme konusunda yetkisinin bulunması ve harcama talimatı ile veya sair surette amir tarafından görevlendirilmiş olması gerekmektedir.

24

Bu anlamda gerçekleştirme belgelerinin hazırlanması, taslak metinlerin yazılması, temize çekilmesi, kaydedilmesi, bilgisayara giriş yapılması gibi yardımcı hizmetlerin gerçekleştirme görevi kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.

2.2.1.3.3.1. Ödeme Emri Belgesini Düzenlemekle Görevlendirilen Gerçekleştirme Görevlisinin Sorumluluğu

5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca ödeme emri belgesi, harcama yetkilisi tarafından belirlenen bir görevli tarafından düzenlenecektir. Ödeme emri belgesi tek başına mali bir işlem sayılmamakla birlikte taahhüt ve tahakkuk aşamalarından sonra ödeme aşamasına geçilmesine esas teşkil etmektedir.

31/12/2005 tarihli ve 26040 sayılı 3 üncü mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esasların 12 ve 13’üncü maddelerinde ödeme emri belgesi düzenleme görevi, ön mali kontrol kapsamında ele alınmakta ve “kontrol edilmiş ve uygun görülmüştür” şerhi çerçevesinde değerlendirilmektedir.

Aynı esaslarda belirtildiği üzere, harcama yetkilileri, yardımcıları veya hiyerarşik olarak kendisine en yakın üst kademe yöneticileri arasından bir veya daha fazla sayıda gerçekleştirme görevlisini ödeme emri belgesi düzenlemekle görevlendirecek, ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlileri de, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön malî kontrol yapacaklardır. Bu nedenle ödeme emri belgesini düzenleyen gerçekleştirme görevlisinin yaptığı işlemler nedeniyle sorumluluk üstlenmesi tabiidir.

Ayrıca, harcama birimlerinde süreç kontrolü yapılarak her bir işlem daha önceki işlemlerin kontrolünü içerecek şekilde tasarlanıp uygulanacak, mali işlemlerin yürütülmesinde görev alanlar, yapacakları işlemden önceki işlemleri de kontrol edeceklerdir. Bu bağlamda ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlileri de, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön mali kontrol yaparak, ödeme emri belgesi üzerine “Kontrol edilmiş ve uygun görülmüştür” şerhi düşüp imzalayacaklardır. Bu nedenle ödeme emri belgesini düzenleyen görevli, gerçekleştirme belgelerinin ödeme emri belgesine doğru aktarılması yanında, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan da sorumludur.

25

Yapılan bu açıklamalara göre, aslî bir gerçekleştirme belgesi olan ödeme emri belgesini düzenleyen sıfatıyla imzalayan gerçekleştirme görevlisi, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumludur.

2.2.1.3.3.2. Ödeme Emri Belgesine Eklenmesi Gereken Taahhüt ve Tahakkuk Belgelerine İlişkin Sorumluluk

5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesi uyarınca bütçeden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanmış ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekmektedir.

Öte yandan anılan maddede, bir mali işlemin gerçekleştirilmesinde görevli olanların sorumluluğunun belirlenmesinde, bu görevlilerin yetkili ve görevli olması ve yapılan giderin de bu görevlilerce düzenlenen belgeye dayanıyor olması hususlarına bakılması gerekmektedir. Yani mali işlemin gerçekleştirilmesinde, görevli olanların imzası olmadan ödeme belgesinin tamamlanmış sayılmaması gerekmektedir.

Bu nedenle, ödeme emri belgesine eklenmesi gereken taahhüt ve tahakkuk işlemlerine ilişkin fatura, beyanname, tutanak gibi gerçekleştirme belgelerini düzenleyen veya bu belgeleri kabul eden gerçekleştirme görevlileri, bu görevleriyle ilgili olarak yapmaları gereken iş ve işlemlerle sınırlı olarak harcama yetkilisiyle birlikte sorumludurlar.

2.2.1.3.3.3. Kurul, Komisyon veya Benzeri Bir Organca Düzenlenen Gerçekleştirme Belgelerinde Sorumluluk

5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesi uyarınca mali işlemin gerçekleştirilmesinde görevli olanların sorumluluğu, bu işlemleri yetkili ve görevli olarak yapmalarına ve yapılan giderin bu kişilerce düzenlenen belgeye dayanılarak yapılması hususlarına göre belirlenmektedir.

Bu nedenle mevzuatına göre oluşturulan kurul, komisyon veya benzeri bir organ tarafından düzenlenen keşif, rapor, tutanak, karar veya ödemeye esas benzeri belgelerden doğacak sorumluluğa, işlemi gerçekleştiren ve bu belgeyi düzenleyip imzalayan kurul üyelerinin de dahil edilmeleri ve bu

26

işlem nedeniyle harcama yetkilisiyle birlikte sorumlu tutulmaları gerekmektedir.

2.2.1.3.3.4. Elektronik Ortamda Oluşturulan Ortak Veri Tabanına Bilgi Girişine Esas Olacak Belgelere İlişkin Sorumluluk

5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesine 5436 sayılı kanunla eklenen üçüncü fıkrada; “Elektronik ortamda oluşturulan ortak bir veri tabanından yararlanmak suretiyle yapılacak harcamalarda, veri giriş işlemleri gerçekleştirme görevi sayılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esas ve usûller Maliye Bakanlığınca belirlenir.” denilmektedir.

Kanunun anılan maddesine dayanılarak çıkarılan ve 31/12/2005 tarihli ve 26040 sayılı 3 üncü mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin 5 inci maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarında “Elektronik ortamda oluşturulan ortak bir veri tabanından yararlanmak suretiyle yapılacak harcamalarda, veri giriş işlemleri gerçekleştirme görevi sayıldığından, ödeme belgesine ayrıca bu verileri kanıtlayıcı belge bağlanmaz. Üçüncü ve dördüncü fıkraların uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.” denilmektedir.

Yönetmeliğin söz konusu hükmüne göre 28/9/2006 tarihli ve 26303 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Hakkında Genel Tebliğde de, veri giriş işlemlerinin gerçekleştirme görevi sayılacağı, ödeme belgesine aylık bordroların bağlanmayacağı, değişikliklere ilişkin kanıtlayıcı belgelerin ödeme belgesine bağlanacağı belirtilmiştir.

Ortak veri tabanına girilen verilerin doğruluğu halinde, çıktının doğruluğu sistemce güvenceye bağlandığından, elektronik ortamdan alınan çıktının sıhhati, doğrudan doğruya veri girişinin doğruluğuyla ilgili bulunmaktadır.

Bu nedenlerle, elektronik ortamda oluşturulan veri tabanından yararlanılarak yapılacak harcamalarda, sisteme girilecek verilerin bulunduğu belgeleri düzenleyen ve imzalayan görevliler, bu işlemle ilgili gerçekleştirme görevlisi olarak kabul edilmesi ve yaptığı işlemlerden harcama yetkilisi ve sorumluluğu bulunan diğer gerçekleştirme görevlileriyle birlikte sorumlu tutulmaları gerekmektedir.

27

2.2.1.4. Muhasebe Yetkilisi

Muhasebe hizmeti; gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemleridir. Bu işlemleri yürütenler muhasebe yetkilisidir. Muhasebe yetkilisi; muhasebe hizmetlerinin yürütülmesinden ve muhasebe biriminin yönetiminden sorumlu, usulüne göre atanmış sertifikalı yöneticidir. Memuriyet kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur.

2.2.1.4.1. Merkez ve Taşra Teşkilatında Muhasebe Yetkilisi

Kamu kurumlarının merkez teşkilatlarında yapılan harcamalarda, Maliye Bakanlığına bağlı merkez saymanı veya saymanlar, taşra birimlerinde ise Defterdarlık Muhasebe Müdürleri, Malmüdürleri ve saymanlık müdürleri muhasebe yetkilisidir.

Saymanlık müdürlerinin muhasebe yetkilisi olarak görev yapabilmeleri için 5018 sayılı Kanun gereğince Muhasebe Yetkilisi Setifikası almış olmaları gerekmektedir.

2.2.1.4.2. Muhasebe Yetkilisinin Görev ve Sorumlulukları

Muhasebe yetkilisinin harcama sürecindeki rolü belge kontrolü ve ödeme olarak görülmekte ise de, kuruluş muhasebesinin genel düzenlemesi ve yönetim dönemi hesabının verilmesi bakımından bu görevlinin özel bir yeri ve işlevi vardır. Bu itibarla Sayıştay’a karşı sorumluluk noktasında muhasebe yetkilisinin sorumluluğunun ayrıntılı olarak ele alınması gerekmektedir. Bu bağlamda muhasebe yetkilisinin görev ve sorumluluğu 14/06/2009 tarih ve 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurul Kararı çerçevesinde açıklanmıştır.

2.2.1.4.2.1. Muhasebe Yetkilisinin İmza Kontrol Görev ve Sorumluluğu

5018 sayılı Kanunun 61 inci maddesi uyarınca muhasebe yetkilisinin, ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde yetkililerin imzasını arama yükümlülüğü bulunmaktadır.

28

Bu nedenle;

- Ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi üzerinde harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin imzaları olmakla birlikte, ödeme emri belgesi eki belgeler üzerinde herhangi bir imza eksiği varsa muhasebe yetkilisinin, ödeme emri belgesi üzerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisiyle birlikte,

- Ödeme emri belgesi üzerinde harcama yetkilisi veya gerçekleştirme görevlisinden sadece birinin imzası varsa, muhasebe yetkilisinin, imzası bulunan görevliyle birlikte,

- Ödeme emri belgesi üzerinde harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin imzaları yoksa muhasebe yetkilisinin tek başına,

sorumlu tutulması gerekmektedir.

2.2.1.4.2.2. Ödemeye Esas Belgelerin Eksikliği ve Maddi Hata Bulunması Durumunda Sorumluluk

5018 sayılı Kanunun 61 inci maddesi ile Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 29 uncu maddesinde, muhasebe yetkilisinin taahhüt ve tahakkuk aşamaları tamamlanmış, ödeme emri belgesi düzenlenmiş ve ön mali kontrolden geçerek ödenmek üzere muhasebe birimine gelmiş bulunan gider ve muhasebe belgeleri ile ön ödeme belgeleri üzerinde, ödemeye ilişkin belgelerin tamam olup olmadığını ve maddi hata bulunup bulunmadığını kontrol etmekle yükümlü olduğu, ilgili mevzuatında belirtilen belgeler dışında belge aramayacağı ve sorumluluğunun görevi gereği incelemesi gereken belgelerle sınırlı olduğu belirtilmektedir.

5018 sayılı Kanunun 33 üncü maddesi uyarınca bütçeden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanmış ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekmektedir. Bu çerçevede gerçekleştirme görevlilerinin, harcama talimatı üzerine işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, yanında bu işlemlerin belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevi de bulunmaktadır. Dolayısıyla ödemeye esas teşkil eden belgelerdeki noksanlıklardan gerçekleştirme görevlisinin sorumlu olmadığı söylenemez.

29

Öte yandan, giderin taahhüt ve tahakkuk aşamalarına ait olup, çeşitli gerçekleştirme görevlilerinin kendi yasal görevleri çerçevesinde düzenledikleri ve imzaladıkları belgelerdeki maddi hatalardan muhasebe yetkilisi de sorumlu tutulmaktadır. Bu olgu, Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 29 uncu maddesinin dördüncü fıkrasında; “Muhasebe yetkililerinin maddi hataya ilişkin sorumlulukları; bir mali işlemin muhasebeleştirilmesine dayanak teşkil eden karar, onay, sözleşme, hakediş raporu, bordro, fatura, alındı ve benzeri belgelerde; gelir, alacak, gider ya da borç tutarının tespit edilmesine esas rakamların hiçbir farklı yoruma yer vermeyecek biçimde, bilerek veya bilmeyerek yanlış seçilmesi, oranların yanlış uygulanması, aritmetik işlemlerin yanlış yapılması ve muhasebeleştirmeye esas toplamlarının muhasebeleştirme belgesinde ilgili hesaplara noksan veya fazla kaydedilmek suretiyle yapılan yersiz ve fazla alma, verme, ödeme ve gönderilmesiyle sınırlıdır. Teknik nitelikteki belgelerde, bu niteliğe ilişkin olarak yapılmış maddi hatalardan bu belgeleri düzenleyen ve onaylayan gerçekleştirme görevlileri sorumlu olup, muhasebe yetkililerinin bu belgelere ilişkin sorumlulukları aritmetik işlemlerdeki yanlışlıklarla sınırlıdır.” biçiminde, 30 uncu maddesinde de, “Ödeme emirleri, muhasebe birimine geliş tarihinden itibaren, en geç dört iş günü içinde incelenir, uygun bulunanlar muhasebeleştirilerek tutarları hak sahiplerinin banka hesabına aktarılır. Eksik veya hatalı olan ödeme emri belgesi ve eki belgeler, düzeltilmek veya tamamlanmak üzere en geç, hata veya eksikliğin tespit edildiği günü izleyen iş günü içinde gerekçeleriyle birlikte harcama yetkilisine yazılı olarak gönderilir. Hata veya eksiklikleri tamamlanarak tekrar muhasebe birimine verilenler, en geç iki iş günü sonuna kadar incelenerek muhasebeleştirme ve ödeme işlemi gerçekleştirilir.

Hak sahiplerinin banka hesaplarına aktarılmaksızın kasadan veya çek düzenlenmek suretiyle bankadan yapılabilecek ödeme tür ve tutarları ile kontrol, muhasebeleştirme ve ödeme süresini dört iş gününden daha az olarak belirlemeye, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Bakanlık, kapsamdaki diğer kamu idarelerinde üst yöneticiler yetkilidir.” şeklinde ifade edilmiş bulunmaktadır.

Yönetmeliğin anılan maddelerinde ifade edildiği gibi, bir mali işlemin muhasebeleştirilmesine dayanak teşkil eden belgelerde gelir, alacak, gider ya da borç tutarının tespit edilmesine esas rakamlardaki açık, kolayca

30

görülebilen ve yorum gerektirmeyen hatalar maddi hata olarak nitelendirilmektedir.

Söz konusu mevzuat hükümleri karşısında, ödemeye esas teşkil etme niteliği bulunan, fakat gider evrakı arasında yer almayan bir belge nedeniyle ortaya çıkan kamu zararı ile giderin taahhüt ve tahakkuk aşamalarına ait olup çeşitli gerçekleştirme görevlilerinin kendi yasal görevleri çerçevesinde düzenledikleri ve imzaladıkları belgelerdeki açık ve kolayca görülebilen ve yorum gerektirmeyen maddi hatalardan muhasebe yetkilisinin, harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisiyle birlikte sorumlu tutulması gerekmektedir. Hatanın bariz olup olmadığı hususu ise yargı mercileri tarafından kararlaştırılacak bir husustur.

2.2.1.4.2.3. Muhasebe Yetkilisinin Gideri Hak Sahibine Ödeme Görevi

Muhasebe yetkilisinin, usul ve mevzuatına göre tahakkuk ettirilmiş gideri hak sahibine ödemek ve ödeme yaparken hak sahibinin kimliğini kontrol etmekle görevli olduğu, 5018 sayılı Kanunun 61 inci maddesinde ve Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 23 ve 29 uncu maddelerinde hüküm altına alınmıştır.

Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin hesabına bakmak ve onları aklamak, Kanunun 61 inci maddesinin son fıkrasına göre, muhasebe yetkilisinin görevi olduğundan, gideri hak sahibine ödemeden doğan sorumlulukta mutemetlerin, Sayıştaya karşı sorumlu kabul edilmemesi gerekmektedir.

Bu nedenle, hak sahibi olmayan kişilere ödeme yapılması nedeniyle ortaya çıkan kamu zararından, doğrudan ve tek başına muhasebe yetkilisinin sorumlu tutulması gerekmektedir.

2.2.1.4.2.4. Muhasebe Yetkilisinin Gelir ve Alacakları Tahsil Görevi

5018 sayılı Kanunun 61 inci maddesinin birinci fıkrasında, muhasebe hizmeti; “gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemleridir.” şeklinde tanımlanmış;

31

aynı maddenin ikinci fıkrasında muhasebe yetkilisinin, bu hizmetlerin yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumlu olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun 60 ıncı maddesinde de, ilgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek muhasebe biriminin görevleri arasında sayılmıştır. Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 23’üncü maddesinde, gelirleri ve alacakları ilgili mevzuatına göre tahsil etmek, yersiz ve fazla tahsil edilenleri ilgililerine iade etmek ve bu işlemlere ilişkin kayıtları usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutmak, mali rapor ve tabloları her türlü müdahaleden bağımsız olarak düzenlemek muhasebe yetkilisinin görevlerinden kabul edilmiş, aynı Yönetmeliğin 32’nci maddesinde de idarelerce ilgili kanunlarına göre tarh ve tahakkuk ettirilerek tahsil edilebilir hale gelmiş kamu gelir ve alacaklarının yükümlüleri ve sorumluları adına ilgili hesaplara kaydedilerek tahsil edilmesinden muhasebe yetkilisinin sorumlu olduğu açıkça ifade edilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, idarelerce ilgili kanunlarına göre tarh ve tahakkuk ettirilerek tahsil edilebilir hale gelmiş kamu gelir ve alacaklarının takip ve tahsil edilmesinden muhasebe yetkilisi tek başına sorumludur.

2.2.2. Döner Sermaye Kaynaklarından Yapılacak Alımlarda Uygulanacak Esas ve Usuller

2.2.2.1. Döner Sermayenin Tanımı

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine kanunlarla verilen asli ve sürekli kamu görevlerine bağlı olarak ortaya çıkan ve genel idare esaslarına göre yürütülmesi mümkün olmayan mal ve hizmet üretimine ilişkin faaliyetlerin sürdürülebilmesi için, kamu idaresine bağlı olarak kurulmuş işletmelere tahsis edilen sermayeyi ifade eder2.

2.2.2.2. Döner Sermaye Kaynaklarından Yapılan Harcamalar

Döner sermaye kaynaklarından yapılabilecek harcamalar döner sermayeyle ilgili mevzuatta belirtilmiştir.

2 01/05/2007 Tarih 26509 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği: Madde 3

32

Döner sermayeli kuruluşlar mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine tabidir.

2.2.2.3. Döner Sermayelerde İhale ve Harcama Yetkilisi

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 3 üncü maddesine göre harcama yetkilisi; Bütçe ile ödenek tahsis edilen her bir işletmenin en üst yöneticisini veya anılan görevi yürütmekle görevlendirilen kişiyi ifade etmektedir.

Kamu İhale Kanununda ihale yetkilisi ise; İdarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerini ifade etmektedir.

Yukarıda yer alan hükümlerden de anlaşılacağı üzere, döner sermayeli işletmelerin en üst idarecileri harcama yetkilisi ve ihale yetkilisidir. Bununla birlikte işletmelerde, her ne kadar harcama yetkilisi ve ihale yetkilisi yukarıda belirtilen idareciler olsa da; ilgili mevzuatı uyarınca, Bakan, üst yönetici, yetkili kurul, komisyon ve benzeri yetkili kişi veya kurulların önceden izin veya onayına tabi iş ve işlemlerde, söz konusu izin ve onaylar alındıktan sonra harcama sürecine başlanılacağı unutulmamalıdır.

Harcama yetkilileri harcama yetkisini, Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 9 uncu maddesi hükümleri çerçevesinde; yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere, kısmen veya tamamen devredebilirler. Harcama yetkisi aşağıdaki şartlara uygun olarak devredilir:

a) Yetki devri yazılı olmak zorundadır.

b) Devredilen yetkinin sınırları açıkça belirlenmiş olmalıdır.

c) Muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilmelidir.

Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve ilgili mevzuata göre yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.

33

Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, komisyon ve benzeri kurul veya komisyon kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul veya komisyona ait olur.

Harcama yetkilisinin kanunî izin, hastalık, geçici görev, disiplin cezası uygulaması, görevden uzaklaştırma ve benzeri nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması hâlinde, ilgili harcama biriminin harcama yetkilisi, anılan görevi yürütmekle görevlendirilen kişidir.

2.2.2.4. Döner Sermayelerde Gerçekleştirme Görevlisi

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 10 uncu maddesine göre gider gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.

Harcama yetkilileri; yardımcıları veya hiyerarşik olarak kendisine en yakın üst kademe yöneticileri arasından bir veya daha fazla sayıda gerçekleştirme görevlisini ödeme emri belgesi düzenlemekle görevlendirir. Ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlileri, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön malî kontrol yaparlar. Bu gerçekleştirme görevlileri tarafından yapılan kontrol sonucunda, ödeme emri belgesi üzerine “Kontrol edilmiş ve uygun görülmüştür.” şerhi düşülerek imzalanır.

Ön malî kontrol, harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan kontrolleri kapsar. Ön malî kontrol görevi, idarelerin yönetim sorumluluğu çerçevesinde, harcama birimleri tarafından yerine getirilir.

Ön malî kontrol süreci, malî karar ve işlemlerin hazırlanması, yüklenmeye girişilmesi, iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesi ve belgelendirilmesinden oluşur.

Gelir, gider, varlık ve yükümlülüklere ilişkin malî karar ve işlemler, harcama birimleri tarafından işletmenin bütçesi, kullanılabilir ödenek tutarı ve mevzuat hükümlerine uygunluğu yönlerinden kontrol edilir.

Malî karar ve işlemlerin ön malî kontrole tabi tutulmuş olması, harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

34

Gelir gerçekleştirme görevlileri; işletme gelirlerinin tahakkuk ve takip işlemlerini yürütürler.

Gider ve gelir gerçekleştirme görevlileri, kendilerine verilen görevlerin mevzuatına ve usulüne uygun olarak yürütülmesinden, düzenledikleri belgelerin doğruluğundan ve diğer gerçekleştirme görevlileri tarafından düzenlenen belgeler üzerinde yapmaları gereken kontrollerden sorumludurlar.

35

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KAMU ALIMLARINDA UYGULANACAK GENEL HÜKÜMLER VE İLKELER

3.1. Giriş

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu3 kapsamındaki işler; mal alımı, hizmet alımı ve yapım işi olarak ifede edilmiştir. Kanunun amacı ise; kamu hukukuna tabi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir. Bu Kanuna uygun biçimde yapılan ihalelere ilişkin sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanması ile ilgili esas ve usuller ise 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda belirlenmiştir.

3.2. Temel İlkeler ve Uyulması Gereken Kurallar

Kanun kapsamında olan idarelerin, genel bütçeden veya döner sermaye kaynaklarından yapacakları alımlarda (mal ve hizmet alımı ile yapım işi) 4734 ve 4735 sayılı Kanunlarda sayılan temel ilkelere uygun hareket etmeleri zorunludur.

3.2.1. Kamu İhale Kanununda Belirtilen Temel İlkeler

Kamu İhale Kanununda belirtilen temel ilkeler aşağıda sayılmıştır:

a) Saydamlık

Saydamlık ilkesinin anlamı ihalelerin, isteklilerin yanı sıra hazır bulunan herkes önünde açık olarak yapılması ve ihale dışı kalan veya teklifi uygun görülmeyen isteklilerin talep etmesi halinde yazılı olarak gerekçelerin bildirilmesidir.

b) Rekabet

İdarelerin, ihalelerde rekabetin gerçekleşmesine yönelik olarak gerekli ortamı sağlaması, rekabeti engelleyici davranışlardan ve düzenlemelerden kaçınması, fiyatların oluşmasında hiçbir müdahale olmaksızın serbestçe

3 Bundan sonra “Kanun” olarak ifade edilecektir.

36

belirlenmesi ilkesidir. Kanun'da ayrıca aşırı oranda düşük tekliflerin değerlendirilmeyeceği kural olarak benimsenmiş olup ancak değerlendirilebilmesi için özel bir yöntem öngörülmüş olması nedeniyle haksız rekabete de izin verilmemiştir.

c) Eşitlik:

İhalelerde adaylara, istekli olabileceklere veya katılan bütün isteklilere ihalenin her aşamasında idarece eşit davranılmasıdır.

d) Güvenirlik

Güvenirlik ilkesi, idareler tarafından, ilan yapıldıktan sonra, ihaleye katılım kuralları, ihale usulü, tekliflerin türü, tekliflerin değerlendirilmesi gibi hususlarda değişiklik yapılamaması, aynı şekilde isteklilerin de süreç içerisinde sundukları teklifleri geri alamaması ve hatalı teklif verenlerin cezalandırılmaları olarak açıklanabilir.

e) Kamu Oyu Denetimi

Kamu kaynaklarının kullanımı konusunda kamuoyunun bilgilendirilmesi sadece ihale öncesi değil, ihale sırasında ve ihale sonrasında şeffaflığın ve saydamlığın sağlanması amacıyla, yapılan ihalelere ilişkin işlemlerin açık olması, sonuçların ilanı ve böylece kamuoyu önünde hesap verilebilmesidir.

f) İhtiyaçların Uygun Şartlarla ve Zamanında Karşılanması

İhalelerin, işin özelliği ve niteliği dikkate alınarak, en uygun fiyatla, en uygun zamanda ve daha kaliteli temin edebilmek amacıyla, arz ve talep şartları göz önünde bulundurularak, ihalesinin gerçekleştirilmesi olarak açıklanabilir.

g) Kaynakların Verimli Kullanılması

Verimlilik harcanan paranın karşılığında en iyi değerin elde edilmesidir. Kamu alımlarında verimlilik, ihtiyaç duyulan mal ve hizmet ile yapım işinin ekonomik açıdan en avantajlı fiyattan almayı gerektirmektedir.

h) Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemez.

ı) Eşik değerlerin veya parasal limitlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.

37

i) Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir.

j) İlgili mevzuatı gereğince Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu gerekli olan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için ÇED olumlu belgesinin alınmış olması zorunludur. Ancak, doğal afetlere bağlı olarak acilen ihale edilecek yapım işlerinde ÇED raporu aranmaz.

k) Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz. Ancak, ertesi malî yılda gerçekleştirilecek süreklilik arz eden mal ve hizmet alımları için bir önceki malî yıl sona ermeden ihaleye çıkılabilir. Ayrıca, idarelerin temel ihale usûllerini uygulamak kaydıyla ihtiyaç duydukları mal veya hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin olarak çerçeve anlaşmalar yapabilmeleri ve bunlara istinaden alım ihaleleri düzenlemeleri de mümkündür.4

l) Yapım işlerinde uygulama projesi olmadan ihaleye çıkılamaz.

m) Ön ilan yapılacak hallerde, mali yılın başlangıcından itibaren mümkün olan en kısa sürede bu ilanın yapılabilmesini teminen işin yaklaşık maliyeti hesaplanır ve ihale onayı alınır.

n) Yaklaşık maliyet ihale komisyonu tarafından teklif fiyatları ile birlikte açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez.

o) Açık ihale usulü ve pazarlık usulü ile yapılacak ihalelerde ihale dokümanı, belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılacak ihalelerde ise ön yeterlik ve ihale dokümanı hazırlanmadan ihale veya ön yeterlik ilanı ya da davet yapılamaz.

ö) Kamu İhale Kanununun 21 ve 22 nci maddelerindeki parasal limitler dahilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamı, idarenin bütçesine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10'u Kamu İhale Kurulu'nun uygun görüşü olmadıkça aşılamaz.

p) Birden fazla mal kaleminden oluşan ihaleler, birim fiyat teklif almak suretiyle gerçekleştirilir.

r) İdareler, ertesi yıla geçen veya gelecek yıllara yaygın yüklenmelerini tabi oldukları mali mevzuat ve diğer mevzuatı esas alarak

4 4734 sayılı Kanununun EK:2 nci Maddesi

38

gerçekleştirir. Birden fazla yılı kapsayan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için, işin süresine uygun olarak yıllar itibarıyla öngörülen ödeneğin bütçelerinde bulunmasını sağlamak üzere programlamanın yapılmış olması zorunludur. Yatırım projesi kapsamındaki işlerde ilk yıl için öngörülen ödenek, proje maliyetinin %10’undan az olamaz ve başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimleri sonraki yıllarda azaltılamaz.

s)Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. İhale konusu yapım işinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Ancak, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan yapım işlerinde ön veya kesin proje üzerinden, her türlü onarım işleri ile işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya uygulamada imar ve güzergâh değişikliklerinin muhtemel olması nedenleriyle ihaleden önce uygulama projesi yapılamayan, bina işleri hariç, yapım işlerinde ise kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Bu işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımlar için anahtar teslimi götürü bedel, uygulama projesi yapılamayan kısımlarda ise her bir kalem iş için birim fiyat teklif almak suretiyle ihale yapılabilir. Arsa temini, mülkiyet ve kamulaştırma işlemlerinin tamamlanması şartı, baraj ve büyük sulama, içme suyu isale hattı, enerji nakil hattı, trafo, trafo merkezleri, şalt tesisleri, kaptajlar, su depoları, karayolu, liman ve havaalanı, demiryolu, petrol ve doğalgaz boru hattı projelerinde aranmaz.

t) İdarelerce kanun, tüzük ve yönetmeliklere göre istihdam edilen personelin yeterli nitelik veya sayıda olmaması halinde, Kamu İhale Kanununda belirtilen hizmetler için ihaleye çıkılabilir. Ancak danışmanlık hizmet alım ihalelerinde, istihdam edilen personelin yeterli nitelik veya sayıda olmaması şartı aranmaz.

u) İhale dokümanı hazırlanmadan ilân yapılamaz. İlân sürelerinin hesaplanmasında ilânın yayımlandığı gün dikkate alınır, ihale günü veya son başvuru günü dikkate alınmaz. 13 üncü maddede belirtilen ilân sürelerine uyulmak üzere, ilân yapılmasına kadar geçecek süre de göz önüne alınarak

39

ilân yapılacak yerlere yeterli süre öncesinde ilân metinlerinin gönderilmesi zorunludur.

v) İhale için tespit olunan tarih tatil gününe rastlamışsa ihale, tekrar ilâna gerek kalmaksızın tatili takip eden ilk iş gününde aynı yer ve saatte yapılır ve bu saate kadar verilen teklifler kabul edilir. İhale saati, çalışma saati dikkate alınarak tespit edilir. İlândan sonra çalışma saati değişse de ihale ilân edilen saatte yapılır.

y) İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işi ihalelerine başvurularında, toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, yüzyirmiikibinüçyüzseksenyedi Türk Lirası olarak hesaplanmak üzere 10 uncu madde kapsamındaki benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır. Bu süre iş deneyimi bulunan mimar ve mühendisler için uygulanmaz. Bu bent kapsamında elde edilen deneyim mühendis ve mimarın beş yıldır en az % 51 hissesine sahip olduğu veya her iki ortağın da mühendis olup % 50-% 50 ortak olduğu tüzel kişiler tarafından da kullanılabilir.

3.2.2. Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda Belirtilen Temel İlkeler

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda belirtilen temel ilkeler aşağıda sıralanmıştır:

a) Düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez.

b) Anılan Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez.

c) Söz konusu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez.

40

3.3. İhaleye Katılımda Yeterlik Kuralları ve İsteklilerin İhale Dışı Bırakılması

3.3.1. İhaleye Katılımda Yeterlik Kuralları

4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi ile Uygulama Yönetmeliklerinin5 ilgili maddeleri uyarınca, isteklinin ekonomik ve mali yeterliği ile mesleki ve teknik yeterliğinin belirlenmesi amacıyla istenecek yeterlik belgelerinin ve yeterlik belgelerinde idarece aranacak olan yeterlik kriterlerinin ihale veya ön yeterlik dokümanı ile ihale ilan veya davet belgelerinde belirtilmesi zorunludur.

İhalede istenecek yeterlik belgeleri ile bu belgelerin taşıması gereken asgari kriterler, ilgili Uygulama Yönetmeliklerinde yer alan düzenlemeler dikkate alınarak belirlenmelidir. Bu bağlamda ihaleye katılımda yeterlik kuralları, Kamu Alımlarında İhale Süreci” başlıklı “Dördüncü Bölüm”de ayrıntılı biçimde açıklanmıştır.

3.3.2. İhale Dışı Bırakılacak Olan İstekliler

4734 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinde ihale dışı bırakılacak olanlar sayılmıştır:

a) İflas eden, tasfiye halinde olan, işleri mahkeme tarafından yürütülen, konkordato ilân eden, işlerini askıya alan veya kendi ülkesindeki mevzuat hükümlerine göre benzer bir durumda olan.

b) İflası ilân edilen, zorunlu tasfiye kararı verilen, alacaklılara karşı borçlarından dolayı mahkeme idaresi altında bulunan veya kendi ülkesindeki mevzuat hükümlerine göre benzer bir durumda olan.

c) Türkiye'nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olan.

d) Türkiye'nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş vergi borcu olan.

e) İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, mesleki faaliyetlerinden dolayı yargı kararıyla hüküm giyen.

5 Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ve Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

41

f) İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, ihaleyi yapan idareye yaptığı işler sırasında iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğu bu idare tarafından ispat edilen.

g) İhale tarihi itibarıyla, mevzuatı gereği kayıtlı olduğu oda tarafından mesleki faaliyetten men edilmiş olan.

h) Bu maddede belirtilen bilgi ve belgeleri vermeyen veya yanıltıcı bilgi ve/veya sahte belge verdiği tespit edilen.

i) İhaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılan.

j) Yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen.

istekliler ihale dışı bırakılır.

(c) bendi ile ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının uygun görüşünü alarak sosyal güvenlik prim borcunun kapsamı ve tutarını; (d) bendi ile ilgili olarak, Gelir İdaresi Başkanlığının uygun görüşünü alarak vergi borcu kapsamına girecek vergileri; tür ve tutar itibarıyla belirlemeye Kamu İhale Kurumu yetkilidir.

Ayrıca ihale dışı bırakılacaklarla ilgili;

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 50’nci maddesinde, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 51’inci maddesinde, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 52’nci maddesinde ve Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 51’inci maddesinde ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.

İhaleye katılan aday veya istekliler ihale tarihi itibarıyla (a), (b), (c), (d), (e), (g) ve (i) bentlerinde belirtilen durumlarda olmadıklarını ve olmayacaklarını teklif mektubunu imzalayıp vermekle taahüt etmiş olmaktadırlar.

Ayrıca, ihale üzerinde kalan isteklinin ihale tarihi itibarıyla (a), (b), (c), (d), (e), (g) ve (i) bentlerinde belirtilen durumlarda olmadığına dair belgeleri sözleşme imzalamadan önce vermesi gerekir. Sözleşmenin imzalanmasından önce sunulacak bu belgelerin, ihale tarihi itibarıyla isteklinin söz konusu durumlarda olmadığını göstermesi gerekir.

Ortak girişimlerde söz konusu belgelerin yukarıda öngörülen şekilde bütün ortaklarca ayrı ayrı verilmesi zorunludur.

Yukarıda yer alan bilgiler aşağıda tablo halinde gösterilmiştir.

42

(a), (b), (c), (d), (e), (g) ve (i) Bentlerinde Belirtilen Durumda

Olmadıklarına Dair Alınacak Belgeler

a

İflas eden, tasfiye halinde olan, işleri mahkeme tarafından yürütülen, konkordato ilân eden, işlerini askıya alan veya kendi ülkesindeki mevzuat hükümlerine göre benzer bir durumda olmadığı,

Matbu teklif mektubunda. Sözleşme imzalanmadan önce; Söz konusu durumda olmadıklarına ilişkin ticaret sicil memurluğundan alınacak belge.

b

İflası ilân edilen, zorunlu tasfiye kararı verilen, alacaklılara karşı borçlarından dolayı mahkeme idaresi altında bulunan veya kendi ülkesindeki mevzuat hükümlerine göre benzer bir durumda olmadığı,

Matbu teklif mektubunda. Sözleşme imzalanmadan önce; Söz konusu durumda olmadıklarına ilişkin ticaret sicil memurluğundan alınacak belge.

c Türkiye'nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığı,

Matbu teklif mektubunda. Sözleşme imzalanmadan önce; Sosyal güvenlik kurumlarından alınan belge.

d Türkiye'nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş vergi borcu olmadığı,

Matbu teklif mektubunda. Sözleşme imzalanmadan önce; Gelir İdaresi Başkanlığına bağlı vergi dairelerinden alınacak belge.

e İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, mesleki faaliyetlerinden dolayı yargı kararıyla hüküm giymediği,

Matbu teklif mektubunda. Sözleşme imzalanmadan önce; Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğüne bağlı birimlerden alınacak belge.

f

İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, ihaleyi yapan idareye yaptığı işler sırasında iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğu bu idare tarafından ispat edilmesine ilişkin belge,

Sözleşme imzalanmadan önce; İlgili idare tarafından araştırılır.

g İhale tarihi itibariyle, mevzuatı gereği kayıtlı olduğu oda tarafından mesleki faaliyetten men edilmiş olma,

Matbu teklif mektubunda. Sözleşme imzalanmadan önce; Kayıtlı olunan meslek odasından alınan belge,

h

Bu maddede belirtilen bilgi ve belgeleri vermeyen veya yanıltıcı bilgi ve/veya sahte belge verdiği tespit edilen,


i İhaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılan,

Matbu teklif mektubunda . Sözleşme imzalanmadan önce; İlgili idare tarafından araştırılır.

j Yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen,


Yabancı isteklilerin uyruğunda bulundukları veya ticari faaliyetini sürdürdüğü şirket merkezinin kayıtlı olduğu ülke mevzuatı uyarınca bu ülkelerin adli ve idari makamlarından alacakları belgelerin, 4734 sayılı Kanunun (a), (b), ve (g) bentlerinde ifade edilen belgelerin kendi ülkeleri

43

mevzuatında paralellik taşıyan belgeler niteliğinde olması halinde kabul edilebilecektir.

Yabancı isteklilerin uyruğunda bulundukları veya şirket merkezinin kayıtlı olduğu ülke mevzuatına göre 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin (a), (b) ve (g) bentlerinde belirtilen belgelerin düzenlenmesinin mümkün olmaması halinde bu hususun veya ülke mevzuatı uyarınca düzenlenen belgelerin, yabancı gerçek kişi isteklinin uyruğunda bulunduğu ya da yabancı tüzel kişi isteklinin şirket merkezinin bulunduğu ülkenin Türkiye’deki misyon şefliklerince veya bu ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti misyon şefliklerince teyit edilmesi zorunludur.

Ancak, 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin son fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentleri gereğince yabancı istekliler ile tüzel kişi yerli isteklilerin yabancı uyruklu olan yönetici, temsilci veya ortaklarının almaları gereken belgelerin zamanında teminine yönelik güçlükler yaşandığı anlaşıldığından, bu durumdaki isteklilere yabancı ülkelerden temin edilen bu belgelere münhasır olarak on iki gün ek süre verilir.

İhale üzerinde kalan isteklinin ihale tarihi itibarıyla 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerinde sayılan durumlarda olmadığına dair belgeleri veya kesin teminatı vermemesi ya da sözleşme imzalamaması durumunda, Kanunun 44 üncü maddesi hükümlerine göre, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının, ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekliyle sözleşme imzalanabilecektir.

Anılan belgelerin isteklilerin “son başvuru ve/veya ihale tarihindeki” durumunu göstermesi gerektiğinden, isteklilerin ilgili idarelere (vergi daireleri, sosyal güvenlik il müdürlükleri vb.) yaptığı başvurularda bu belgeleri son başvuru ve/veya ihale tarihindeki durumlarını gösterecek şekilde istemeleri, adı geçen idarelerin de isteklilerin son başvuru ve/veya ihale tarihindeki durumunu gösterecek şekilde belgeleri düzenleyerek vermeleri gerekmektedir.

4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentleri gereğince, ihaleye katılan isteklinin teklifinin başka bir sebeple değerlendirme dışı bırakılıp bırakılmadığı, bu isteklinin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olup olmadığı veya ihalenin iptal edilip edilmediğine bakılmaksızın, isteklilerin taahhüt edilen duruma

44

aykırı hususlarının bulunduğunun anlaşılması (sosyal güvenlik prim veya vergi borcu bulunması gibi) halinde, bu durumda olanların ihale dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi, ancak haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmemesi gerekmektedir.

İhale üzerinde kalmasına rağmen süresi içinde sözleşme imzalamaya gelmeyenlerin ise Kamu İhale Kanununun 44 üncü maddesi gereğince geçici teminatının gelir kaydedilmesi ve anılan Kanunun 58 inci maddesi uyarınca kamu ihalelerinden yasaklanması gerekmektedir. Bu çerçevede; sözleşme imzalamaya davet edilen istekli tarafından taahhüt edilen hususlara ilişkin yukarıda belirtilen belgelerin sözleşme imzalama süresi içinde sunulmaması halinde, bu istekli hakkında 4734 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar” kapsamında değerlendirme yapılacak ve ayrıca anılan Kanunun 44 üncü maddesi gereğince geçici teminatı gelir kaydedilecektir. Ancak, 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerine ilişkin belgelerin ihale üzerinde kalan istekli tarafından ilgili yerlerden temin edilerek süresi içersinde ihaleyi yapan idareye sunulması ve bu belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda belgelerin taahhüt edilen duruma aykırı hususlar içerdiğinin anlaşılması (sosyal güvenlik prim veya vergi borcu bulunması gibi) halinde, sonradan ihalenin iptal edilip edilmediğine bakılmaksızın, bu durumda olanların ihale dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi, fakat haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmemesi gerekmektedir.6

4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (f) bendinin uygulamasına ilişkin olarak anılan İhale Tebliğinin 17.8 inci maddesinde yazılı hususlara da burada yer vermek yararlı olacaktır; Buna göre;

İdareye karşı yüklenilen işin yapımı sırasında gerçekleşen yasak fiil ve davranışlar dolayısıyla iş ve meslek ahlakına aykırı davranışların 4734 sayılı Kanunun 17 nci maddesinde belirtilen fiil ve davranışların dışında değerlendirilmesi gerekmektedir.

4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesinde sayılmış olan yasak fiil ve davranışlar ile bu fiil veya davranışlar içine girmemekle birlikte, sözleşme 6 2009 Kamu İhale Tebliği, Madde 8

45

hükümlerine aykırı veya idareye zarar verecek fiil ve davranışlar ya da yüklenicilerin iş veya mesleklerinden dolayı yürürlükteki kanunların yüklediği mükellefiyetlere aykırı davranışlar iş ve meslek ahlakına aykırı faaliyet kapsamında değerlendirilebilecektir. Ancak, 4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin (f) bendinde yer alan “mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmeme” fiilinden ötürü hakkında yasaklama kararı verilmiş bir isteklinin yasaklama kararını veren idarenin ihalesine katılması halinde;

i- 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (f) bendi uyarınca ihale dışı bırakılabilmesi için, bu isteklinin davranışının iş ve meslek ahlakına aykırı bir davranış olup olmadığının her olayın kendi özgün koşulları içinde değerlendirilmesi gerekmekte ve bu hususta takdir idareye ait bulunmaktadır.

ii- Yine bu isteklinin 10 uncu maddenin (f) bendi uyarınca ihale dışı bırakılabilmesi, ancak ihaleyi yapan idareye yaptığı işler sırasında iş ve meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğunun bu idare tarafından ispat edilebilmesi halinde mümkün olabilecektir.

Anılan bentte; ihale tarihinden önceki 5 yıl içinde ihaleyi yapan idareye yaptığı işler sırasında iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğu bu idare tarafından ispat edilen isteklilerin ihale dışı bırakılacağı ifade edilmekte, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 25/f bendinde ise mücbir sebepler dışında ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemenin yasak fiil ve davranışlardan olduğu belirtilmekte ve söz konusu taahhüdü yerine getirmeme fiili ise bir yıldan az olmamak üzere en fazla iki yıla kadar kamu ihalelerine katılmaktan yasaklamayı gerektirmektedir.

Burada önemli olan; iş ve meslek ahlakına aykırı davranışın ölçütünün ne olduğunun ortaya konulmasıdır. Ancak, bu ölçüt Kanunda açık şekilde belirlenmemiş ve bu husustaki karar büyük ölçüde idarelere bırakılmıştır. Uygulamada karşılaşılan sorunlar ise mahkeme kararları ile giderilmeye çalışılmıştır.

Bu bağlamda; Ankara 8 inci İdare Mahkemesi, 25/11/2004, E. 2004/2142; K. 2004/1711 sayılı kararı ile idari şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmeyen kişinin iş veya meslek ahlakına aykırı hareket ettiğine karar vermiştir.

46

Kamu İhale Kurulu Kararları

İl Tarım Müdürlüğü elemanlarının 5197 sayılı Kanunun kendilerine verdiği görev ve yetki çerçevesinde yaptığı denetim sırasında tespit edilen mevzuata aykırılıkların 4734 sayılı Kanunun 10/f kapsamında sayılması ile ilgili, Kamu İhale Kurulunun 02/02/2006 tarih ve 2006/UY.Z-303 sayılı Kararı.

“…4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesinde sayılmış olan fiil veya davranışlar içine girmemekle birlikte, sözleşme hükümlerine aykırı veya idareye zarar verecek fiil ve davranışlar ya da yüklenicilerin iş veya mesleklerinden dolayı yürürlükteki kanunların yüklediği mükellefiyetlere aykırı davranışların iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyet kapsamında değerlendirilebileceği de belirtilmiştir.

Bu bağlamda, 2005 yılı içerisinde başvuru sahibinin idareye karşı yüklendiği işi yerine getirirken kullanımına tahsis edilen hastane yemekhanesinin İl Tarım Müdürlüğüne bağlı görevlilerce denetlenmesi sonucu hazırlanan 21/03/2005 tarihli denetim raporunda; “Servis ve üretim alanına girişlerde dezenfektan paspas kullanılmadığı, hammaddelerin üretim izni sertifikalarının bir nüshasının yemekhanede bulundurulmadığı, gıdaların plastik ambalaj ve poşetlerde saklandığı, portör muayene kartlarının güncelleştirilmediği” nin belirlendiği ve idarenin 23/03/2005 tarih ve 957 sayılı yazısıyla tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için başvuru sahibinin uyarıldığı belirlenmiştir.

Bu durumda Ankara İl Tarım Müdürlüğü elemanlarının 5197 sayılı Kanunun kendilerine verdiği görev ve yetki çerçevesinde yaptığı denetim sırasında tespit edilen mevzuata aykırılıkların düzenlenen denetim raporu ile tevsik edilmiş olması, anılan tebliğin yukarıda belirtilen “yüklenicilerin iş veya mesleklerinden dolayı yürürlükteki kanunların yüklediği mükellefiyetlere aykırı davranışları” kapsamında yer almaktadır. Bu nedenle 4734 sayılı Kanunun 10/f maddesi ve Kamu İhale Tebliğinin Birinci Bölümünün XII/H maddesi uyarınca iş veya meslek ahlakına aykırı davranışı Ankara İl Tarım Müdürlüğünün denetim raporu ile ispat edilen başvuru sahibi isteklinin ihale dışı bırakılması mevzuata aykırı bulunmadığından, bu konuya ilişkin şikayet yerinde görülmemiştir.”

Önceki dönemlerde idareye yaptığı işleri sözleşmeye uygun olarak yerine getirmemesi halinde 4734 sayılı Kanunun 10/f maddesi

47

kapsamında değerlendirileceğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 10/07/2006 tarih ve 2006/UY.Z-1643 sayılı Kararı.

“…Şikayetçinin ihaleyi yapan idareye karşı önceki dönemde gerçekleştirdiği sözleşmelerin uygulanması sürecinde hizmetin sözleşmeye uygun yürütülmediğine ilişkin çok sayıda tutanak düzenlendiği ve iki kez idare tarafından ihtar edildiği, şikayetçinin idareye karşı yüklenici konumunda olduğu sözleşmenin uygulanması sürecinde hizmetin sözleşme hükümlerine uygun yürütülmesi konusunda idarece cezaya dönüştürülmeyen çok sayıda tutanak düzenlendiği ve toplam iki kez ihtar edildiği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin son fıkrasının (f) bendinin uygulanmasına ilişkin olarak, Kamu İhale Genel Tebliğinde sözleşme hükümlerine aykırı davranışların iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyet kapsamında değerlendirilebileceğine ilişkin olarak yapılan düzenleme çerçevesinde; ihaleyi yapan idareye son beş yıl içinde gerçekleştirmiş olduğu hizmetin sözleşme hükümlerine uygun olarak yürütülmediğinin ispat edildiği anlaşılmıştır.

Dolayısıyla, şikayete konu ihalede, idarece düzenlenen tutanaklar ve yazılı ihtarlar dikkate alındığında 4734 sayıl Kanunun 10 uncu maddesinin (f) bendine göre işlem yapılmasının şartlarının oluştuğu aşikardır.

Yapılan tespit ve değerlendirmeler çerçevesinde; şikayetçinin teklifinin, diğer teklif bedelleri ve yaklaşık maliyet tutarı ile şikayetçinin daha önce aynı idareye yüklenici olarak gerçekleştirdiği hizmette şartname hükümlerine ısrarla uygun davranılmadığına ilişkin tutanakların ihale komisyonunca birlikte değerlendirilerek değerlendirme dışı bırakılmasında mevzuata aykırılık görülmemiştir”

İşin süresinde bitirilmemesi halinde 4734 sayılı Kanunun 10/f maddesi kapsamında değerlendirileceğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 05/09/2005 tarih ve 2005/UY.Z-1674 sayılı Kararı.

“…2004 yılında yapılan melbusat alımı ihalesinin idari şartname ve sözleşme hükümlerinde işin süresinin 45 gün olarak belirlendiği, idare tarafından 10/11/2004 tarihinde malın tesliminin gecikmesi nedeniyle yazmış olduğu uyarı yazısı, işin süresinin bitiminden 29 gün sonra imza altına alınan mal alım kabul tutanağı ve tahakkuk ettirilen gecikme cezası dikkate alındığında 4734 sayılı Kanunun 10(f) maddesinde yer alan hüküm

48

uygulamasının mevzuata uygun olduğu, şikayetçinin iddialarını yerinde olmadığı anlaşılmıştır.”

Müfettiş tarafından idarenin denetimi sonucunda düzenlenen raporda, bazı firmaların ilgili idarenin yapacağı ihalelere alınmaması yönünde öneride bulunması halinde 4734 sayılı Kanunun 10/f maddesi kapsamında değerlendirileceğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 27/10/2008 tarih ve 2008/UH.II-4352 sayılı Kararı.

“…İlköğretim Okuluna taşımalı olarak getirilen öğrencilere verilen yemek hizmeti ile ilgili “getirilen yemeklerin bir iki ay öncesine kadar… Belediyesi otobüsleriyle getirildiği, yemeklerin kasaba içerisinde herhangi bir yere bırakıldığı, önüne gelen kişilere, bazen de öğrencilerin sırtlarında taşıttırıldığı, halen bir öğretmenin arabasıyla getirtilip yine arabadan okula kadar öğrencilere taşıttırıldığı” iddialarına ilişkin olarak…Valiliğinin 09/01/2008 tarihli emri ile bir inceleme başlatılarak, İlköğretim Müfettişleri Başkanlığı 3. Grup İlköğretim Müfettişliği tarafından yürütülen incelemeler neticesinde düzenlenen 02/04/2008 tarihli Araştırma Raporunda, söz konusu işe ilişkin teknik şartnamenin 2.a maddesinde “…günlük iaşe cetvelinde belirlenen öğrenci miktarına göre kumanya firma tarafından temin edilerek öğle tatili başlamadan 15 dakika önce teslim edilecektir.” ve 3.h maddesinde “Öğrenciler için hazırlanan kumanyalar firmaya ait araçlarla götürülerek okulda dağıtılacak, bulaşıkları geri getirilecektir. Araç ve giderleri firmaya aittir.” düzenlemelerinin yer aldığı, yapılan inceleme neticesinde “öğrencilere gelen yemeklerin bir iki ay öncesine kadar … Belediyesi otobüsleriyle getirildiği, yemeklerin kasaba içerisinde herhangi bir yere bırakıldığı, önüne gelen kişilere, bazen de öğrencilere sırtlarında taşıttırıldığı, halen bir öğretmenin arabasıyla getirtilip yine arabadan okula kadar öğrencilere taşıttırıldığı” iddialarının sübut bulduğu tespitine yer verildikten sonra, Raporun “Sonuç, Kanaat ve Teklif” başlıklı bölümünde de;

“01- Hizmet Alımları Sözleşmesine uygun hareket etmeyen, yüklenici … Yemek ve Gıda Ürünleri Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’ne yemek ihalesi verilmemesi ,...değerlendirilmiştir.”

4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin son fıkrasının (f) bendinde; “İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, ihaleyi yapan idareye yaptığı işler

49

sırasında iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğu bu idare tarafından ispat edilenlerin” ihale dışı bırakılacağı hüküm altına alınmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin Birinci Bölümünün IX.H maddesinde de; İdareye karşı yüklenilen işin yapımı sırasında gerçekleşen yasak fiil ve davranışlar dolayısıyla meslek ve iş ahlakına aykırı davranışların 4734 sayılı Kanun’un 17 nci maddesinde belirtilen fiil ve davranışların dışında değerlendirilmesi gerekmektedir.

4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesinde sayılmış olan yasak fiil ve davranışlar ile bu fiil veya davranışlar içine girmemekle birlikte, sözleşme hükümlerine aykırı veya idareye zarar verecek fiil ve davranışlar ya da yüklenicilerin iş veya mesleklerinden dolayı yürürlükteki kanunların yüklediği mükellefiyetlere aykırı davranışların iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyet kapsamında değerlendirilebilecektir.

Ancak, 4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin (f) bendinde yer alan “mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmeme” fiilinden ötürü hakkında yasaklama kararı verilmiş bir isteklinin yasaklama kararını veren idarenin ihalesine katılması halinde;

a) 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin son fıkrasının (f) bendi uyarınca ihale dışı bırakılabilmesi için, bu isteklinin davranışının iş ve meslek ahlakına aykırı bir davranış olup olmadığının her olayın kendi özgün koşulları içinde değerlendirilmesi gerekmekte ve bu hususta takdir idareye ait bulunmaktadır.

b) Yine bu isteklinin 10 uncu maddenin (f) bendi uyarınca ihale dışı bırakılabilmesinin ancak ihaleyi yapan idareye yaptığı işler sırasında iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğunun bu idare tarafından ispat edilebilmesi halinde mümkün olabilecektir.”

açıklamaları yer almaktadır.

Yukarıda anılan Müfettiş raporunda yer alan “öğrencilere gelen yemeklerin bir iki ay öncesine kadar … Belediyesi otobüsleriyle getirildiği, yemeklerin kasaba içerisinde herhangi bir yere bırakıldığı, önüne gelen kişilere, bazen de öğrencilere sırtlarında taşıttırıldığı, halen bir öğretmenin arabasıyla getirtilip yine arabadan okula kadar öğrencilere taşıttırıldığı” iddialarının sübut bulduğu tespiti çerçevesinde, ihale üzerinde bırakılan

50

isteklinin, inceleme konusu ihaleyi yapan idarenin önceki bir ihalesine ilişkin sözleşmenin yürütülmesi aşamasında “iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğunun” kabul edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Bu çerçevede; ihale üzerinde bırakılan isteklinin, 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin son fıkrasının (f) bendinde yer alan hüküm çerçevesinde ihale dışı bırakılması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.

Öte yandan, 4735 sayılı Kanunun “Yasak Fiil ve Davranışlar” başlıklı 25 inci maddesinde, sözleşmenin uygulanması sırasında bulunulması yasak fiil ve davranışlar arasında “Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek” de sayılmıştır…

Bu çerçevede; anılan Müfettiş raporunda belirtilen hususların 4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesi bağlamında yasak fiil ve davranış olarak mütalaa edilerek, anılan Kanunun 26 ncı maddesi uyarınca, ihale üzerinde bırakılan istekli hakkında ihalelere katılmaktan yasaklama işlemi tesis edilmesi gerekmektedir. Belirtilen hususlar bir arada değerlendirildiğinde; inceleme konusu ihale ile ilgili olarak, ihale üzerinde bırakılan isteklinin, 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin son fıkrasının (f) bendi kapsamında ihale dışı bırakılması gerekmektedir”

Ayrıca yukarıda bahsedilen ve kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu ile kesinleşmiş vergi borcu olan isteklilerle ilgili (c) ve (d) bentlerinin de açıklanması yararlı olacaktır.

Bilindiği üzere 5615 sayılı Kanunun7 23 üncü maddesi ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 10 uncu maddesine eklenen fıkralarla; Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının uygun görüşünü alarak sosyal güvenlik prim borcunun kapsamı ve tutarını, Gelir İdaresi Başkanlığının uygun görüşünü alarak vergi borcu kapsamına girecek vergileri tür ve tutar itibariyle belirlemeye Kamu İhale Kurumu yetkili kılınmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliğine göre, yıllık gelir, yıllık kurumlar, katma değer, özel tüketim, özel iletişim ve banka ve sigorta muameleleri vergileri, gelir ve kurumlar vergisine ilişkin tevkifatlar ve geçici vergiye ilişkin vergi asılları ile bu vergi türlerine ait vergi ziyaı cezaları, gecikme zam ve faizleri bağlamında toplam 5.000 TL’yi aşan tutarlardaki borçlar vergi borcu olarak

7 04/04/2007 tarihli 24483 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.

51

kabul edilecektir8.

Kamu İhale Kurulunun 22/07/2003/UK.Z-257 sayılı kararında, firma tarafından verilen belgede sadece kurumlar Vergisi borcunun bulunmadığı belirtildiği halde, diğer vergiler açısından bir ibare bulunmamasına rağmen ihale komisyonunca bu belgelerin uygun belge olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı belirtilmiştir.

Çevre Temizlik Vergisinin, 4734 sayılı Kanunun 10/d maddesi kapsamında değerlendirilemeyeceğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 08/05/2006 tarih ve 2006/UY.Z- 1132 sayılı Kararı.

Çevre Temizlik Vergisinin Kanunun 10/d maddesi kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği hususunda tereddüte düşüldüğünü, Gelir İdaresi Başkanlığından bu konuda görüş istenildiğini, Gelir İdaresi Başkanlığınca Kamu İhale Kuruluna gönderilen 20/04/2006 tarih ve 29581 sayılı yazıda, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun ‘İhaleye Katılımda Yeterlik Kuralları’ başlıklı 10 uncu maddesinde yer alan vergi borcu ifadesinden; yıllık gelir vergisi, yıllık kurumlar vergisi, gelir stopaj vergisi, katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, özel iletişim vergisi ve banka ve sigorta muameleleri vergilerinin anlaşılması gerektiği yönünde görüş bildirilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan firmanın her ne kadar ihale tarihi itibarıyla 2004-2005 yıllarına ait kesinleşmiş Çevre Temizlik Vergisi bulunmakta ise de, bu verginin yukarıda ifade edilen vergi borcu kapsamında değerlendirilmesine olanak bulunmadığından şikâyetçinin iddiası yerinde görülmemiştir.

Özel Usulsüzlük Cezasının, 4734 sayılı Kanunun 10/d maddesi kapsamında değerlendirileceğine ilişkin, Kamu İhale Kurulu 19/10/2006 tarih ve 2006/UY.Z- 2548 sayılı Kararı.

“...İhale üzerinde bırakılan…İnşaat Ltd. Şti.’nin vergi borcu olup olmadığına ilişkin Salihli Adil Oral Vergi Dairesi Müdürlüğü’nden alınan 22/08/2006 tarihli yazıda adı geçenin ihale tarihi olan 21/07/2006 tarihi itibarıyla vadesi geçmiş vergi borcunun bulunmadığı, ancak 14/05/2006 vadeli 118 YTL özel usulsüzlük cezasının bulunduğu ve bu cezanın

8 Kamu İhale Tebliği, Madde:17

52

17/08/2006 tarihinde ödendiği, özel usulsüzlük cezası dışında 21/07/2006 tarihi itibarıyla vadesi geçmiş vergi borcunun bulunmadığı belirtilmektedir.

Özel usulsüzlük cezasının 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen vergi borcu kapsamına girip girmediği konusuna ilişkin olarak 22/09/2006 tarih ve 10488 sayılı Kurum yazısı ile Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının görüşünün istenilmesi üzerine; Gelir İdaresi Başkanlığından alınan 18/10/2006 tarih ve 81306 sayılı yazıda; “…Mevcut düzenlemeler çerçevesinde bugüne kadar, Bakanlığımız uygulamalarında, çeşitli kanunlarda yer alan “vergi borcu” ya da “vergiden borçlu” ifadeleri, vergi dairelerince takip ve tahsil işlemleri yürütülen vergi, resim, harç, vergi cezaları ve bunların fer’ileri ile diğer amme alacakları olarak yorumlanmış ve oluşan bu yorum dahilinde uygulamaya yön verilmiştir.

4734 sayılı Kanunda yer alan “vergi borcu” ifadesinin Kanun gerekçesinde neyi kastettiği hususuna yönelik bir düzenlemeye de rastlanılmadığından, bu ifadenin tüm vergi türleri ve diğer amme alacaklarını kapsadığı yönündeki görüşümüz ilgi (a) ve (b) de kayıtlı yazılarımızda belirtilmiştir.

Bu konudaki yazışmalarımıza rağmen 4734 sayılı kanunla ilgili hükümlerde henüz bir düzenleme yapılmamış olması, ayrıca 4734 sayılı Kanun uygulamasında yetkili olan Kurumunuzca yapılan düzenlemelerde, vergi cezalarına yönelik bir açıklamaya da yer verilmemiş hususları dikkate alındığında, 4734 sayılı Kanunda yer alan “vergi borcu” ibaresinin vergi cezalarını da kapsayacağı kanaatine varılmıştır.” Hususu ifade edilmektedir. Gelir İdaresi Başkanlığının yazısından adı geçen isteklinin ihale tarihi itibarıyla ödenmemiş durumda olan özel usulsüzlük cezasının 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen vergi borcu kapsamında değerlendirilmesinin gerektiği anlaşılmakta olup;

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 48 inci maddesinde ihaleye katılan aday veya isteklilerden ihale tarihi itibarıyla 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin (a), (b), (c), (d), (e), (g) ve (i) bentlerinde belirtilen durumlarda olmadıklarına dair beyanlarını ortaya koyan yazılı taahhütnamelerin başvuru veya teklifleriyle birlikte, ihale üzerinde kalan istekliden ise bu durumlarda olmadığına dair belgelerin sözleşme imzalanmadan önce istenilmesinin zorunlu olduğu, sözleşme imzalanmadan

53

önce sunulacak bu belgelerin, ihale tarihi itibarıyla isteklinin bu durumlarda olmadığını göstermesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.

İnceleme konusu ihalenin tarihi 21/07/2006 olup, ihale üzerinde bırakılan … İnşaat Ltd. Şti.’nin 14/05/2006 vadeli 118 YTL özel usulsüzlük cezasını 17/08/2006 tarihinde ödediği, bu nedenle ihale tarihi itibariyle kesinleşmiş vergi borcu bulunduğu anlaşıldığından 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi gereğince ihale üzerinde bırakılan isteklinin bu gerekçeyle ihale dışı bırakılması gerekmektedir.”

Taksitlendirilmiş Pirim Borçlarının ödenmemesinin 4734 sayılı Kanunun 10/d maddesi kapsamında değerlendirileceğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 02/10/2006 tarih ve 2006/UY.Z- 2317 sayılı Kararı.

“…Şikayete konu ihalenin 24/04/2006 tarihinde yapıldığı, başvuru sahibi tarafından 4958 sayılı Kanun kapsamında taksitlendirilmiş prim borçlarından 2006 Şubat ve Mart dönemlerine ilişkin ödemelerin yapılmaması nedeniyle İdarenin anılan firmayla sözleşme imzalamayarak komisyon kararıyla ihaleyi iptal ettiği ve iptal kararının 10/07/2006 tarihinde ihale yetkilisi tarafından onaylandığı görülmüştür. İdarece tesis edilen bahse konu işlemlerde ihale mevzuatına aykırılık bulunmadığına karar verilmiştir”

3.4. İhaleye Katılamayacak Olanlar

Kamu İhale Kanununun 11 inci maddesinde ihaleye katılamayacak olanlar sayılmıştır;

a) Kamu ihale Kanunu ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan veya örgütlü suçlardan veyahut kendi ülkesinde ya da yabancı bir ülkede kamu görevlilerine rüşvet verme suçundan dolayı hükümlü bulunanlar.

b) İlgili mercilerce hileli iflas ettiğine karar verilenler.

c) İhaleyi yapan idarenin ihale yetkilisi kişileri ile bu yetkiye sahip kurullarda görevli kişiler.

d) İhaleyi yapan idarenin ihale konusu işle ilgili her türlü ihale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olanlar.

54

e) İhaleyi yapan idarenin ihale yetkilisi kişileri ile bu yetkiye sahip kurullarda görevli kişiler, ihaleyi yapan idarenin ihale konusu işle ilgili her türlü ihale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olanların;

Eşleri,

Üçüncü dereceye kadar kan hısımları9

İkinci dereceye kadar kayın hısımları10ile

Evlatlıkları ve evlat edinenleri.

f) (e) bendinde belirtilenlerin ortakları ile şirketleri (bu kişilerin yönetim kurullarında görevli bulunmadıkları veya sermayesinin % 10 undan fazlasına sahip olmadıkları anonim şirketler hariç).

g) İhale konusu işin danışmanlık hizmetlerini yapan yükleniciler bu işin ihalesine katılamazlar. Aynı şekilde, ihale konusu işin yüklenicileri de o işin danışmanlık hizmeti ihalelerine katılamazlar. Bu yasaklar, bunların ortaklık ve yönetim ilişkisi olan şirketleri ile bu şirketlerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketleri için de geçerlidir.

h) İhaleyi yapan idare bünyesinde bulunan veya idare ile ilgili her ne amaçla kurulmuş olursa olsun vakıf, dernek, birlik, sandık gibi kuruluşlar ile bu kuruluşların ortak oldukları şirketler bu idarelerin ihalelerine katılamazlar.

Ancak, anılan maddenin uygulanmasında tereddütler oluştuğu anlaşıldığından idarelerin kurucusu ve ortağı olduğu şirketlerin o idarelerin yapacakları ihalelere katılıp katılamayacakları hususunun açıklığa kavuşturulması gerektiği için 2009 Kamu İhale Genel Tebliğinin 17.7 nci maddesinde aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir:

1- İdarenin ortağı olduğu şirketler:

4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, “İhaleyi

9 4721 sayılı Medeni Kanun madde 17: “Kan hısımlığının derecesi, hısımları birbirine bağlayan doğum sayısıyla belli olur. Biri diğerinden gelen kişiler arasında üstsoy-altsoy hısımlığı; biri diğerinden gelmeyip de, ortak bir kökten gelen kişiler arasında yansoy hısımlığı vardır.” 10 4721 sayılı Medeni Kanun madde 18: “Eşlerden biri ile diğer eşin kan hısımları, aynı tür ve dereceden kayın hısımları olur. Kayın hısımlığı, kendisini meydana getiren evliliğin sona ermesiyle ortadan kalkmaz.”

55

yapan idare bünyesinde bulunan veya idare ile ilgili her ne amaçla kurulmuş olursa olsun vakıf, dernek, birlik, sandık gibi kuruluşlar ile bu kuruluşların ortak oldukları şirketler bu idarelerin ihalelerine katılamazlar.” hükmü yer almaktadır. 4964 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin üçüncü fıkrasına getirilen değişikliğin gerekçesinde; bazı şirketlerin salt kurucusunun statüsünden dolayı sonsuza kadar sürecek bir yasaklama ile karşı karşıya kalmalarının doğuracağı haksızlığın giderilmesi açısından “vakıf, dernek, birlik, sandık gibi” kuruluşlar tarafından kurulduğu halde daha sonra bu kuruluşların bünyesinde bulundukları veya ilgili oldukları idarelerin ihalelerine katılabilmelerine imkan tanındığı, katılma yasağının yalnız “ortaklık ilişkisinin” varlığı ile sınırlandığı, “bunların” sözcüğü yerine “bu kuruluşların” ifadesi konularak, söz konusu yasaklamanın “vakıf, dernek, birlik ve sandık gibi kuruluşlar” tarafından ortak olunan şirketleri kapsadığı hususunun açıklığa kavuşturulduğu belirtilmiştir.

4964 sayılı Kanunla getirilen hüküm, idarelerin kurdukları şirketlerin o idarelerin ihalelerine girebileceği biçimde açık düzenleme içermemekle birlikte; bu değişiklik daha önceki yasağın kaldırılmasını amaçlamaktadır.

4734 sayılı Kanunda yapılan söz konusu değişikliğe paralel olarak İhale Uygulama Yönetmeliklerinin ilgili maddeleri, “İhaleyi yapan idare bünyesinde bulunan veya idare ile ilgili her ne amaçla kurulmuş olursa olsun vakıf, dernek, birlik, sandık gibi kuruluşlar ile bu kuruluşların ortak oldukları şirketler bu idarelerin ihalelerine katılamazlar” şeklinde değiştirilmiştir. Buna göre, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelerin ortak oldukları şirketlerin, sermaye paylarına bakılmaksızın idarelerin ihalelerine katılması mümkündür. Ancak, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelerin bünyelerinde bulunan veya idare ile ilgili her ne amaçla kurulmuş olursa olsun vakıf, dernek, birlik ve sandık gibi kuruluşlar, bünyelerinde bulundukları veya her ne amaçla kurulmuş olursa olsun ilgili oldukları idarelerin ihalelerine katılamayacakları gibi, bu statüdeki vakıf, dernek, birlik ve sandık gibi kuruluşların ortak oldukları şirketler de söz konusu idarelerin ihalelerine katılamayacaktır.

Sonuç itibarıyla, 4734 sayılı Kanunun 4964 sayılı Kanunla değişik 11 inci maddesinin (c), (d), (e), (f) bentlerinde belirtilen haller dışında, idarelerin kurdukları veya ortak oldukları şirketler o idarelerin ihalelerine katılabilecektir. Ancak, bu durumda, idareler ihale konusu işin niteliğini

56

dikkate alarak ihaleyi kısmi teklife açmak, yeterlik kriterlerini ihaleye katılımı artıracak şekilde belirlemek ve rekabeti artırıcı düzenlemeler yapmak zorundadır.

2- İdarede görev yapanlar:

4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ihaleyi yapan idarelerin ihale yetkilisi kişileri ile bu yetkiye sahip kurullarda görevli kişiler, ihaleyi yapan idarenin ihale konusu işle ilgili her türlü ihale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olanlar, (c) ve (d) bentlerinde belirtilen şahısların eşleri ve üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısımları ile evlatlıkları ve evlat edinenler ve (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilenlerin ortakları ile şirketlerinin görev yaptıkları idarelerin ihalelerine katılamayacakları hükme bağlanmıştır. Ancak, (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen kişilerin yönetim kurullarında görevli bulunmadıkları veya sermayesinin % 10’undan fazlasına sahip olmadıkları anonim şirketler bu idarelerin ihalelerine katılabileceklerdir…

Bu bağlamda, Kamu İhale Kanunu ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar ihalelere katılamayacaklardır.

2531 sayılı Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşler Hakkında Kanunun “Yasak ve Süresi” başlıklı 2 nci maddesinde; “Birinci madde kapsamına giren yerlerdeki görevlerinden hangi sebeple olursa olsun ayrılanlar, ayrıldıkları tarihten önceki iki yıl içinde hizmetinde bulundukları daire, idare, kurum ve kuruluşlara karşı ayrıldıkları tarihten başlayarak üç yıl süreyle, o daire, idare, kurum ve kuruluştaki görev ve faaliyet alanlarıyla ilgili konularda doğrudan doğruya veya dolaylı olarak görev ve iş alamazlar, taahhüde giremezler, komisyonculuk ve temsilcilik yapamazlar. Özel kanunlardaki yasaklayıcı hükümler saklıdır.” hükmü yer almaktadır.

Bu maddede getirilmiş olan yasaklama kapsamında sayılmanın ana koşulu, alınacak görev ve işin, girişilecek taahhüdün ya da yapılacak komisyonculuk veya temsilciliğin daha önce hizmetinde bulunulan daire, idare, kurum ve kuruluşa “karşı" doğrudan doğruya veya dolaylı bir görev ve iş, taahhüt, komisyonculuk veya temsilcilik niteliğinde bulunmasıdır. Ancak bu faaliyetin ilgilinin daha önceki görev ve faaliyet alanı ile ilgili olması gereklidir. Dolayısıyla, anılan Kanun kapsamında belirtilen görevlerinden ayrıldıktan sonra özel sektörde faaliyet gösteren kamu görevlileri, Kanunun

57

2 nci maddesinde belirtilen süre boyunca, yine maddede belirtilen faaliyetlerde bulunamayacaklardır. Ancak bu kişilerin, özel sektörde istekli sıfatını taşıyabilecek bir işletmede personel olarak istihdam edilmesi ve bu işletmenin de personelinin ayrıldığı daire, kurum ve kuruluşun ihalesine girmesi durumunda, anılan personelin, çalışmakta olduğu işletmede bir ortaklığının ya da sermaye bağının bulunmaması durumunda, söz konusu faaliyetin 2531 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen “doğrudan doğruya veya dolaylı olarak görev ve iş alma, taahhüde girme, komisyonculuk ve temsilcilik yapma” olarak sayılmaması gerekmektedir.

İhaleyi yapan idarenin ihale konusu işle ilgili her türlü ihale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olanların ortakları ile şirketleri (bu kişilerin yönetim kurullarında görevli bulunmadıkları veya sermayesinin % 10'undan fazlasına sahip olmadıkları anonim şirketler hariç) o idarenin ihalesine katılamayacaklardır. Anılan düzenleme, söz konusu kişilerin ihaleye girecek şirketlerin yönetim kurullarında görevli bulunmalarının ihaleye katılımı engelleyici bir husus olduğunu öngörmüş ve bu durumu doğrudan şirket ortağı olmak koşuluyla ilişkilendirmemiştir. Bu nedenle, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 11 inci maddesinin (c), (d), (e) ve (f) bentlerine göre, ihaleyi yapan idarelerin ihale yetkilisi kişileri ile bu yetkiye sahip kurullarda görevli kişilerin ve ihale konusu işle ilgili her türlü ihale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olanların ve bunların (yani 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 11 inci maddesinin (c) ve (d) bentlerinde belirtilenlerin) eşleri ve üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısımları ile evlatlıkları ve evlat edinenlerin, aynı zamanda ihaleye katılacak isteklinin yönetim kurullarında görevli olmaları durumunda, bu tüzel kişiliğin söz konusu idarenin yapacağı ihalelere doğrudan veya dolaylı veya alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde katılmaları mümkün bulunmamaktadır.

Bu yasaklara rağmen ihaleye katılan istekliler ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Ayrıca, bu durumun tekliflerin değerlendirmesi aşamasında tespit edilememesi nedeniyle bunlardan biri üzerine ihale yapılmışsa, teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.

58


İhale veya son başvuru tarihi itibariyle haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı bulunmayan veya haklarında kamu davası açılmamış aday veya istekliler hakkında, ihale süreci içerisinde herhangi bir idare tarafından yasaklama kararı verilmesi veya haklarında kamu davası açılması durumunda geçici teminatının gelir kaydedilemeyeceğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 24/07/2006 tarih ve 2006/UY.Z- 1768 sayılı Kararı;

“…Kamu İhale Genel Tebliğinin Yasaklama Halinde Teminatların Gelir Kaydedilmesini düzenleyen Birinci Bölümünün XV/G maddesinde; “İhale veya son başvuru tarihi itibarıyla haklarında yasaklama kararı veya haklarında kamu davası açılmış bulunan aday veya isteklilerin;

1) İhaleye katılmaları halinde ihale dışı bırakılmaları ve geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi,

2) Bu durumlarının tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında tespit edilememesi nedeniyle bunlardan biri üzerinde ihale yapılmış ancak ihale kararı ihale yetkilisince onaylanmamış olması durumunda, bu isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi,

3) Bu durumlarının ihale kararı onaylandıktan sonra sözleşmenin imzalanmasına kadar geçen süre içinde anlaşılması durumunda ihale kararının iptali ile duruma göre kesin teminatın veya geçici teminatın gelir kaydedilmesi,

4) Bu durumlarının sözleşme yapıldıktan sonra anlaşılması halinde, sözleşmenin 4735 sayılı Kanunun 21 inci maddesi hükmü uyarınca feshedilmesi ve hesabın genel hükümlere göre tasfiyesi ile kesin teminatın ve varsa ek kesin teminatların gelir kaydedilmesi, gerekmektedir.

İhale veya son başvuru tarihi itibarıyla haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı bulunmayan veya haklarında kamu davası açılmamış aday veya istekliler hakkında, ihale süreci içerisinde herhangi bir idare tarafından yasaklama kararı verilmesi veya haklarında kamu davası açılması durumunda yasaklama kararının Resmi Gazete’de yayım tarihinden veya haklarında kamu davası açıldığı tarihten önce teklif vermiş olan istekliler açısından yukarıdaki hükümlerin uygulanmasına imkan

59

bulunmamaktadır. Bu durumda olan aday veya isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatları iade edilecektir. İhale sürecine göre, ihale komisyonu kararı veya ihale yetkilisinin onayı iptal edilecek ve usulüne uygun olarak verilmiş diğer teklifler değerlendirilmeye tabi tutularak ihale süreci tamamlanacaktır. Bu durum hakkında, usulüne uygun şekilde teklif vermiş olan diğer aday veya isteklilere yazılı olarak bilgi verilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuru sahibinin vekili aracılığıyla ihaleye katıldığı, vekil …Orman İşletme Müdürlüğü’nün yapmış olduğu ihaleye istinaden bağlı olduğu Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yasaklı olduğu anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde, yasaklı olanların kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihalelere katılamayacağı hüküm altına alındığından idarece istekliye ait teklifin anılan ihalede değerlendirme dışı bırakılması yönünde tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmamakla beraber başvuru sahibinin vekili … ait yasaklama kararının ihale tarihi olan 22/07/2005 tarihi itibariyle Resmi Gazete’de henüz yayımlanmadığı (Yasaklama kararı 12/08/2005 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmıştır), ihale tarihi itibariyle kesinleşmiş bir yasaklama kararı olmadığı görüldüğünden idarece başvuru sahibinin geçici teminatının gelir kaydedilmesi işleminin yerinde olmadığı tespit edilmiştir.”

İhaleye aynı kişi tarafından iki firmayı temsilen teklif verilmesi durumunda yapılacak işleme ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 06/03/2006 tarih ve 2006/UY.Z- 607 sayılı Kararı.

“…İhaleye 17 nci sırada teklif veren … Proje İnş. ve Müh. A.Ş. ile 18 inci sırada teklif veren … İnş. Tah. San. ve Tic. A.Ş.’nin teklifleri, her iki şirketi temsile yetkili kişilerin aynı olması nedeniyle her iki şirketin idaresinin aynı hakim etki altında bulunduğu sonucuna ulaşıldığından idarece değerlendirme dışı bırakılmıştır.

Proje İnş. ve Müh. A.Ş.’nin Genel Müdürünün…X olduğu, 26/04/2004 tarih 6036 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinden, şirketi her konuda münferit ahzu-kabza imza ve temsil yetkisi bulunduğu anlaşılmıştır. İhaleye ise,… tarafından vekil tayin edilen… tarafından teklif verilmiştir. …İnş. Tah. San. ve Tic. A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Başkanlığına …seçildiği, (24/10/2002 tarih 5663 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nin 8. madde)

60

şirketi ahzu kabza imzasıyla temsil ettiği, ihaleye ise … teklif verdiği anlaşılmaktadır.

4734 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin (d) bendinde; “Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek.” şeklindeki hüküm ile yasak fiil ve davranışlar sayılmıştır. Yine anılan Kanunun 58 inci maddesinde ise; “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar, hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir.” şeklinde hüküm bulunmaktadır.

İhale işlem dosyasında anılan şirketler için yasaklama ile ilgili herhangi bir işleme rastlanmadığından, idarece anılan şirketlerle ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 58 inci maddesi kapsamında işlem yapılması gerekmektedir.”

61

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

KAMU ALIMLARINDA İHALE SÜRECİ

Kamu hizmetlerinin sunuma hazır hale getirilmesinde ihtiyaç duyulan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde takip edilecek ihale süreci 12 aşamada ele alınmıştır.

İlk aşamada idarenin yerine getirmekle yükümlü olduğu kamu hizmeti için ihtiyaç duyacağı mal, hizmet veya yapım işlerinin neler olacağı ve söz konusu ihtiyaçların nasıl tespit edileceğine ilişkin hususlar yer almaktadır.

İkinci aşamada, idarenin ihtiyaç duyduğu mal, hizmet veya yapım işinin detaylı tanımları ile teknik özellikleri ve varsa, idareden bunlara ilişkin standartlarının yer aldığı bir teknik şartname ve/veya proje hazırlaması beklenecektir. İdare bunu kendi hazırlayamıyorsa bile hizmet alımı yoluyla bunları hazırlatmalıdır. İyi detaylandırılmış, piyasadaki ürün, hizmet niteliklerini ve fenni gerçekleri en iyi şekilde yansıtan bir teknik şartname/proje başarılı bir satın alma süreci için vazgeçilmezdir.

Üçüncü aşamada, yaklaşık maliyet incelenecektir. Bu aşama sonucunda idare, ihtiyaç duyduğu mal, hizmet veya yapım işinin kendisine maliyetinin ne olacağı konusunda detaylı hesaplara ulaşacaktır. Bu hesaplamaların yer aldığı formlar hazırlanmıştır. İdare artık ödenekleri ile bu işi yaptırıp yaptıramayacağı gibi konularda fikir sahibi olacaktır.

Dördüncü aşamada idare, Kanun'da belirtilen usullere göre kendi durumunu değerlendirerek hangi usul ile ihaleye çıkacağına karar vermiş olmalıdır. Bu kararlar sonucunda seçilecek ihale usulü, ilanda ve ihale dokümanında da yer alacak ve bundan sonra izlemeleri gereken yolu da belirleyecektir.

Beşinci aşamada idare, tespit ettiği ihale usulü için kullanılması gereken tipformlardan faydalanmak suretiyle gerekli ihale dokümanlarını oluşturacaktır.

Altıncı aşamada, ihale sürecini hukuken başlatan ihale onayının alınması aşamasında nelere dikkat edilmesi gerektiği hususlarına yer verilmiştir.

62

Yedinci aşamada, ihale komisyonu oluşturulurken dikkat edilmesi gereken esaslar ayrıntılarıyla açıklanmıştır. İdare ihale komisyonunu da oluşturduktan sonra artık sekizinci adıma geçmeye hazırdır.

Sekizinci aşamada idare, kanunda yer alan ilan sürelerine uymak suretiyle ihale edeceği işi ilan ederek aday veya isteklilere duyurulacaktır.

Dokuzuncu aşamada, aday veya isteklilerin ihale dokümanını görmek veya satın almak istemesi halinde idarelerin uygulayacağı ilkeler yer almıştır. Doküman satın alan aday veya istekliler ihale dokümanında yer alan talimatlar çerçevesinde tekliflerini hazırlamaya başlayacaktır.

Onuncu aşamada, tekliflerin sunulması ve değerlendirilmesi anlatılmaktadır.

Onbirinci aşamada, ihale sonucunun bildirilmesi ve sözleşme yapılması aşaması ile ihale süreci tamamlanmış olacaktır.

Bu süreclere ek olarak on ikinci aşamada ise mali hizmetler birimince yapılan kontrol ele alınmıştır.

4.1. İhtiyacın Ortaya Çıkması

Kamu alımları sureci ihtiyacın ortaya çıkmasıyla başlar. Ancak bu ihtiyaç idarenin yerine getirmekle yükümlü olduğu görev veya hizmetlerin gerekleri doğrultusunda önceden planlanmış olmalıdır. Böyle bir yaklaşım satın alma sürecinde Kanunda belirtilen temel ilkeleri hayata geçirmeyi de mümkün kılacaktır. Bilindiği üzere idare, diğer temel ilkelerin yanı sıra ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla yükümlüdürler. Bu nedenle, ilk adım olarak ihtiyacın doğru tespit edilmesi büyük önem arz etmektedir.

İdarece tespit edilen ihtiyacın karşılanması, mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin bütçesinde yeterli ödeneğe sahip olunması ile mümkündür. İstisnaları hariç ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz.

Devletin kalkınma planı ve yıllık programlarını uygulamaya koyması bütçe aracılığıyla sağlanmaktadır. Programın uygulanması, mali kaynakların programda gösterilen amaçlara tahsis edilmesiyle mümkündür. Mali kaynakların elde edilmesi ve programların amaçlarına tahsisi bütçe ile olmakta ve plan, program ve bütçe arasındaki hukuki bağlantı da kurulmuş olmaktadır.

63

4.2. Teknik Şartnamenin Hazırlanması

Ortaya çıkan ihtiyacın karşılanması için gerek duyulan mal ve hizmet alımı ile yapım işi için gerekli olan ikinci aşama, bunların niteliklerinin detaylı olarak tespit edilmesidir. Tespit edilen niteliklere teknik şartnamelerde yer verilir. Teknik şartnameler, ihale dokümanının bir parçasıdır.

Teknik şartnamelerde idarenin isteğinin açık, net ve tereddüde yer vermeyecek şekilde belirtilmesi gerekir. Teknik şartnamelerin, ihtiyaç konusu hizmet ile ilgili yürürlükteki mevzuata uygunluğu sağlanmalıdır.

Belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması gerekir. Teknik şartnamelerde varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır.

Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmez. Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde "veya dengi" ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir.

Teknik şartnamelerin idarelerce hazırlanması esastır. İdarelerce kanun, tüzük ve yönetmeliklere göre istihdam edilen personelin yeterli nitelik veya sayıda olmaması halinde, teknik şartnameler danışmanlık hizmet sunucularına ihale yoluyla hazırlattırılabilir. Danışmanlık hizmetleri, sadece belli istekliler arasında ihale usulü ile ihale edilir. Ancak yaklaşık maliyeti 13 üncü maddenin (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının altında kalan danışmanlık hizmetleri, hizmet alımı ihalesiyle gerçekleştirilebilir.

Teknik şartnamede yapılacak düzenlemelerin, idari şartnamede ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak öngörülen mesleki ve teknik yeterlik kriterleri ve belgeleriyle uyumlu olması gerekir.

Mal alımı ihalelerine ait teknik şartnamenin hazırlanmasında ayrıca, ilgili Uygulama Yönetmeliğinin 14 üncü maddesi uyarınca aşağıdaki hususların da dikkate alınması gerekmektedir.

64

-Teknik şartnamede, alım konusu malın ambalajlanması ve etiketlenmesi ile kullanım kılavuzuna yönelik düzenleme yapılabilir.

-Teknik şartnamede, alım konusu malın montajı ve satış sonrası servisi ile yedek parçasının sağlanmasına yönelik düzenleme yapılabilir.

-Teknik şartnamenin hazırlanmasında, ürünlere ilişkin teknik mevzuatın hazırlanması ve uygulanmasına dair mevzuat göz önünde bulundurulmalıdır.

-Teknik şartnamede yapılacak düzenlemelerin, ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak öngörülen mesleki ve teknik yeterlik kriterleri ve belgeleriyle uyumlu olması gerekir.

-Teknik şartnamedeki düzenlemelerin; ihale komisyonu ile muayene ve kabul komisyonunca yapılacak inceleme ve değerlendirmelerde tereddüt oluşturmayacak şekilde açık olması gerekir.

-Özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında, yüklenici tarafından öncelikle malın prototipinin idareye sunulmasına ve bu prototipin kabulünden sonra üretiminin yapılmasına yönelik teknik şartnamede düzenleme yapılabilir.

-Alım konusu malın niteliği ve anılan Yönetmelikte öngörülen düzenlemeler esas alınarak yüklenicinin personel çalıştırmasının öngörülmesi halinde, bu personelin sayısı ve niteliği teknik şartnamede veya sözleşme tasarısında belirtilir.

-Özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında, malın ilgili mevzuat uyarınca teknik düzenleme kapsamında bulunması ve piyasaya arz edilmesinin belirli kurallara tabi olması durumunda; idare ve yüklenicinin malın uygunluk değerlendirilmesine yönelik yükümlülükleri, teknik şartnamede ve/veya sözleşme tasarısında belirtilir.

İdari şartname ile teknik şartname arasında uyuşmazlık bulunması, ihalenin iptalini gerektirmektedir. Konuyla ilgili örnek Kamu İhale Kurulu kararları aşağıda verilmiştir.

65


İdari şartname ile teknik şartnamedeki düzenlemeler arasındaki çelişki nedeniyle ihalenin iptaline ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 27/10/2008 tarih ve 2008/UH.II-4344 sayılı Kararı.

“…İhale ilanı ile idari şartnamede yapılan düzenleme arasındaki farklılığın virgülden kaynaklandığı, idarenin cevabından sehven yapıldığı anlaşılmıştır.

Diğer taraftan, idari şartname ile teknik şartnamede birbirinden farklı düzenlemelere yer verildiği, idari şartnamede elektrik, elektronik mühendisi istenilmiş olmasına rağmen, teknik şartnamede fizik mühendisi istenildiği görülmüştür.

İhalelerde, yeterlik kriterlerinin idari şartnamede, sözleşmenin yürütülmesine ilişkin hususlarında teknik şartnamede belirtilmesi gerekmektedir.

İncelenen ihalede anahtar teknik personele ilişkin olarak teknik şartnamede düzenleme yapıldığı ve bu düzenlemenin idari şartname ile farklılıklar içerdiği anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiası uygun bulunmuştur. …Açıklanan nedenlerle; ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline karar verilmiştir.”

Teknik şartnamede belli bir marka ya da modelin tanımlanmasının ihalede rekabeti engelleyeceğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 13/10/2008 tarih ve 2008/UH.II-4175 sayılı Kararı.

“…Sözkonusu ihalenin teknik şartnamesinin 2.1, 2.4, 2.6, 3.12 ve 8.10 maddelerinde yer alan düzenlemelerin verimlilik ve fonksiyonelliğe yönelik düzenlemeler mi yoksa bir marka veya modeli tanımlamaya yönelik düzenlemeler mi olup olmadığı hususunda bir akademik kuruluştan teknik görüş istenilmiştir. Anılan akademik kuruluştan gelen 22/09/2008 tarih ve 4618 sayılı teknik görüş yazısında;

“Kurumun “Su Sayacı Alımı” ihalesine ilişkin olarak yapılan şikayet incelemesine konu olan ekte yer alan teknik şartnamenin 2.1, 2.4, 3.12, 2.6 ve 8.10 maddelerinin verimlilik ve fonksiyonelliğe yönelik düzenlemeler mi, yoksa bir marka veya modeli tanımlamaya mı yönelik düzenlemeler olup olmadığı konusunda yapmış olduğum inceleme ve araştırmalar sonucunda;

66

- 2.1 maddesinde ifade edilen 10 m3/h anma debisi bir firmaya ait ifade olup, 20 mm anma çaplı soğuk su sayacındaki devamlı debi olan 1.5 m3/h her firma için standart bir değerdir.

- 2.4 maddesindeki üst gövde ifadesi her firma için aynıdır.

- 2.6 maddesindeki kapak ifadesi her firma için aynıdır.

- 3.12 maddesindeki ayar tertibatı ifadesi sadece bir firmaya ait ifadedir.

- 8.10 maddesindeki ifade sadece bir firmaya aittir.

Yukarıda açıklanan hususlara bağlı olarak yaptığım değerlendirme sonucunda ifade edilen teknik şartnamenin bir firmayı temsil edebileceği kanısının doğduğu” hususları belirtilmiştir….

İdarece hazırlanan teknik şartnamenin 2.1, 3.12 ve 8.10 maddeleri anılan akademik görüş çerçevesinde değerlendirildiğinde verimlilik ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik düzenlemeler olmadığı belirtildiğinden anılan düzenlemelerin 4734 sayılı Kanunun 12 nci maddesine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır. Dolayısı ile Kanuna aykırı olarak hazırlanan teknik şartnameye dayalı olarak tekliflerin ve numunelerin değerlendirilmesi imkanı bulunmamaktadır.”

4.3. Yaklaşık Maliyet

Yaklaşık maliyet; ihale yapılmadan önce idarece her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere hesaplanan ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilen, ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmeyen, isteklilere veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmayan, ihale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin öngörülen bedelini ifade eder.

Mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, ilgili uygulama yönetmeliklerinde belirlenen esas ve usuller uyarınca ayrıntılı miktar ve fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Ödenek miktarı belirlenirken yaklaşık maliyet tutarına ilgili mevzuatına göre katma değer vergisi de dahil edilir.

67

İhale onay belgesi düzenlenirken ekinde yaklaşık maliyet hesap cetveli de yer alır. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz. İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet, teklif zarfları açılmadan hemen önce açıklanır. Ancak, isteklilerce sunulan teklif zarflarının hiçbirinin Kanun’un 30 uncu maddesinin birinci fıkrasına uygun olmadığının anlaşılması halinde yaklaşık maliyet açıklanmayacaktır. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, ihale komisyonu, yaklaşık maliyetin açıklanacağı aşamada, toplam yaklaşık maliyet tutarı ile her bir kısım için belirlenen yaklaşık maliyet tutarını ayrı ayrı açıklayacaktır.

İdareler, yaklaşık maliyeti dikkate alarak ihalenin Kamu İhale Kanununun 8 inci maddesinde hükme bağlanan ve her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere yenilenen eşik değerlerin altında kalıp kalmadığını belirler.

Yaklaşık maliyet yürürlükteki eşik değerlerin altında ise ihalenin sadece yerli isteklilere açık olup olmadığı, diğer bir ifade ile ihaleye yabancı isteklilerin katılıp katılamayacağı idarece belirlenir. Yaklaşık maliyeti eşik değerlere eşit veya üzerindeki ihalelerde ise ihale yerli ve yabancı tüm isteklilere açıktır. Yaklaşık maliyeti eşik değerlere eşit veya üzerindeki ihalelerde yerli istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanıp sağlanamayacağı idarece belirlenir.

Ön ilan yayımlanmadan önce tahmini alım miktarı esas alınarak hesaplanan yaklaşık maliyet, ihale ilanı öncesi alım miktarı ve diğer hususlar göz önünde bulundurularak yeniden hesaplanabilir.

İhale konusu alımın bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olduğu hallerde, yaklaşık maliyet her bir kısım için ayrı ayrı olmak üzere işin tamamı dikkate alınarak hesaplanır.

Yaklaşık maliyetin idarelerce hesaplanması esastır. Ancak, işin özelliğinden dolayı, idarelerce hazırlanmasının mümkün olmaması sebebiyle teknik şartnamenin danışmanlık hizmeti alınarak hazırlatılması durumunda, bu kapsamda yaklaşık maliyet de aynı danışmanlık hizmet sunucusuna hesaplatılabilir.

Bütçenin programlanmasında, ihale ilân sürelerinin, ihaleye katılımda yeterlilik kurallarının, ihalenin yabancı isteklilere açık olup olmadığının belirlenmesinde, verilen tekliflerin değerlendirilmesinde, ihale konusu işin

68

en uygun fiyatla temin edilebilmesinde, özetle ihalenin sağlıklı olarak sonuçlandırılabilmesinde yaklaşık maliyetin gerçekçi olarak tespit edilmesi önemlidir.

4.3.1. Mal Alımlarında Yaklaşık Maliyetin Tespiti

Mal alımlarında yaklaşık maliyetin, Kamu İhale Kanununun 9 uncu maddesi ile Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğine göre tespit edilmesi gerekmektedir.

İdarece ihtiyaç duyulan malların en uygun fiyatla temin edilebilmesi, tedarik edilecek malın bedelinin doğru tahmin edilmesindeki isabet derecesine bağlıdır. Bu nedenle idareler mal alım ihalelerinde yaklaşık maliyeti tespit ederken, aşağıdaki ilkelere uymaları gerekmektedir;

İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, anılan Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ihale konusu malın KDV hariç olmak üzere yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

Ön ilan yayımlanmadan önce tahmini alım miktarı esas alınarak hesaplanan yaklaşık maliyet, ihale veya ön yeterlik ilanı öncesi alım miktarı ve diğer hususlar göz önünde bulundurularak yeniden hesaplanabilir.

İhale konusu alımın bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olduğu hallerde, yaklaşık maliyet her bir kısım için ayrı ayrı olmak üzere işin tamamı dikkate alınarak hesaplanır.

Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde; işçilik, malzeme ve alımla ilgili diğer hususlar dikkate alınarak yaklaşık maliyet hesaplanır. İdare tarafından ihale konusu malın üretimi için yükleniciye verilecek malzeme ve ekipmanlar yaklaşık maliyetin hesaplanmasında dikkate alınmaz.

İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatlarıyla birlikte açıklanır. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise yaklaşık maliyet, son yazılı fiyat teklifleriyle birlikte açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez.

Yaklaşık maliyetin idarelerce hesaplanması esastır. Ancak, işin özelliğinden dolayı, idarelerce hazırlanmasının mümkün olmaması sebebiyle teknik şartnamenin danışmanlık hizmeti alınarak hazırlatılması durumunda,

69

bu kapsamda yaklaşık maliyet de aynı danışmanlık hizmet sunucusuna hesaplatılabilir.

İhale komisyonu, yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığını belirlemesi durumunda; değişikliğin gerekçelerini belirtmek suretiyle güncellediği yaklaşık maliyeti dikkate alır.

İdare yaklaşık maliyetin hesaplanmasında; alım konusu malın niteliğini, miktarını, teslim süresini, nakliyesini, sigortasını ve diğer özel şartlarını belirterek KDV hariç fiyat bildirilmesini ister. Ancak, idare, gerçek piyasa fiyatlarını yansıtmayan ve yaklaşık maliyetin hesaplanmasında hatalara sebep olabilecek fiyat bildirimlerini ve proforma faturaları değerlendirmeye almaz.

Yaklaşık maliyetin hesaplanmasında kullanılan her tür bilgi ve belgeye hesap cetveli ekinde yer verilir. Değerlendirmeye alınmayan fiyat bildirimleri ile proforma faturaların değerlendirmeye alınmama gerekçeleri de hesap cetvelinde belirtilir.

İdareler, alımın niteliğini ve piyasa koşullarını göz önünde bulundurmak suretiyle, aşağıdaki (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentleri çerçevesinde elde ettiği fiyatların birini, birkaçını veya tamamını kullanmak suretiyle mal alım ihalelerinde yaklaşık maliyeti hesaplarlar:

a) İdare, alım konusu malın özelliğine göre kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından fiyat isteyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.

b) İdare, piyasada alım konusu malı üreten veya pazarlayan gerçek veya tüzel kişilerden de fiyat bildirimi veya proforma fatura isteyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.

c) İdare, alım konusu mala ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğlerinde yer alan fiyatları kullanarak yaklaşık maliyeti hesaplayabilir. Bu fiyatlarda KDV veya farklı nitelikte giderler bulunması durumunda bu giderler fiyatlardan indirilerek yaklaşık maliyet hesaplanır.

ç) İdare, alım konusu mal ile ilgili daha önceki dönemlerde alım yapmış ise Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan uygun endeksten yararlanmak suretiyle bu alımlara ilişkin fiyatları güncelleyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir. Döviz ile yapılmış olan alımlarda ise

70

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru veya çapraz kur üzerinden fiyatlar güncellenerek yaklaşık maliyet hesaplanabilir.

d) İdare, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfalarında yayımlanan fiyatları kullanarak yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.

4.3.2. Hizmet Alımlarında Yaklaşık Maliyetin Tespiti

Hizmet alımlarında yaklaşık maliyetin, Kamu İhale Kanununun 9 uncu maddesi ile Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğine göre tespit edilmesi gerekmektedir.

İdarece ihtiyaç duyulan malların en uygun fiyatla temin edilebilmesi, tedarik edilecek malın bedelinin doğru tahmin edilmesindeki isabet derecesine bağlıdır. Bu nedenle idareler hizmet alım ihalelerinde yaklaşık maliyeti tespit ederken, aşağıdaki ilkelere uymaları gerekmektedir;

İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ayrıntılı fiyat ve gerektiğinde miktar araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

Ön ilan yayımlanmadan önce tahmini alım miktarı esas alınarak hesaplanan yaklaşık maliyet, ihale veya ön yeterlik ilanı öncesi alım miktarı ve diğer hususlar göz önünde bulundurularak yeniden hesaplanabilir.

İhale konusu işin bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olduğu hallerde, yaklaşık maliyet her bir kısım için ayrı ayrı olmak üzere işin tamamı dikkate alınarak hesaplanır.

İhale konusu işte kullanılacak malzeme, araç, teçhizat, makine ve ekipman gibi unsurların idare tarafından verilmesi durumunda; yaklaşık maliyet, bu unsurların bedeli hariç tutularak hesaplanır ve bu unsurların listesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinin ekine konulur.

İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatları ile birlikte açıklanır. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise yaklaşık maliyet, son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez.

71

Yaklaşık maliyetin idarelerce hesaplanması esastır. Ancak, işin özelliğinden dolayı, idarelerce hazırlanmasının mümkün olmaması sebebiyle teknik şartnamenin danışmanlık hizmeti alınarak hazırlatılması durumunda, bu kapsamda yaklaşık maliyet de aynı danışmanlık hizmet sunucusuna hesaplatılabilir.

İdareler, yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit ederler. Daha sonara, yaklaşık maliyetin hesaplanması ve hesaplanmış olan yaklaşık maliyetin ihale tarihinde güncellenmesi yapılır.

Hizmet alım ihalelerinde yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde;

a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar,

b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,

c) İlgili odalarca belirlenmiş fiyatlar,

ç) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar,

d) İhale konusu işe ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğinde yer alan fiyatlardan KDV veya farklı nitelikteki diğer giderler indirilmek suretiyle bulunan fiyatlar,

esas alınır.

İdareler yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.

Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı özelliklerine yer verilir. Fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar KDV hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturalar değerlendirmeye alınmaz ve buna ilişkin gerekçeler yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.

72

Özelliği bulunan hizmet alımlarında; önceki yıllarda bitirilmiş benzer nitelikteki işlerde oluşan fiyatların piyasa fiyatları ile karşılaştırılması suretiyle bulunan fiyatlar veya benzer nitelikteki hizmetlerde uzmanlık ve deneyimini kanıtlamış kamu ve özel sektör kuruluşları ile gerçek kişilerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar kullanılabilir. Yapılan her türlü araştırmaya rağmen fiyatın tespit edilemediği veya tespit edilen fiyatların rayiçleri yansıtmadığının anlaşıldığı durumlarda; idarece re’sen fiyat belirlenir ve gerekçesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.

Birim fiyat üzerinden teklif alınarak yapılan hizmet alım ihalelerinde, yaklaşık maliyetin hesaplanması aşağıda belirtilen şekilde yapılır:

a) Her bir iş kaleminin miktarını ve gerçekleştirilmesine ilişkin şartları gösteren bir cetvel hazırlanır. Bu cetvelde her bir iş kaleminin adı, birimi, birim fiyatı ve bu fiyata dahil olan maliyetler ile varsa diğer unsurlar gösterilir.

b) Birim fiyata dahil olan maliyetler, iş kalemi ile ilgili bütün unsurları içerecek şekilde düzenlenir ve bu iş kalemine dahil olmayan başka giderler öngörülmez.

Götürü bedel üzerinden teklif alınarak yapılan hizmet alım ihalelerinde yaklaşık maliyetin hesaplanmasında ise, işin gerçekleştirilmesine ilişkin şartları gösteren bir cetvel hazırlanır. Bu cetvelde işçilik ile varsa malzeme, ekipman ve diğer unsurlar için belirlenen fiyatlar ve bu fiyata dahil olan maliyetler gösterilir.

Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur.

Yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten itibaren ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda, işi oluşturan unsurlara ilişkin maliyetler idarelerce, Türkiye İstatistik Kurumu aylık ÜFE

73

Genel Endeksi (2003=100 Üretici Fiyatları Endeksi G satırındaki endeks) üzerinden güncellenir.

Asgari ücret ve diğer işçilik maliyetlerinde ilgili mevzuatından kaynaklanan değişiklikler nedeniyle yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığının belirlenmesi durumunda, gerekçesi belirtilmek suretiyle ihale komisyonu tarafından, bu maliyetler dikkate alınarak yaklaşık maliyet güncellenir.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalelerinde, yaklaşık maliyet tespit edilirken dikat edilmesi gereken hususlar;

Personel çalıştırılmasına dayalı ihalelerde, personel maliyeti, tarım dışında ve 16 yaşından büyük işçiler için belirlenmiş brüt asgari ücret tutarı ile bu tutar üzerinden hesaplanan işveren payı toplamından az olmamak üzere bulunan maliyetler dikkate alınarak hesaplanır.

İhale konusu işte çalışacak personele ilişkin yemek, yol ve giyecek gibi maliyetlerin teklif fiyatına dahil edilmesinin öngörüldüğü hallerde, yukarıda yapılan hesaplamalara; yol, yemek ve giyecek gibi maliyetlerin brüt tutarları da eklenerek işçilik maliyeti bulunur. Ayrıca personele nakdi olarak ödenmesi öngörülen yemek ve yol bedelinin günlük brüt tutarları ile söz konusu yemek ve yol bedellerinin bir ayda kaç gün üzerinden verileceği idari şartnamede gösterilir.

İhale konusu işin kapsamında yer alan iş kollarının iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlike sınıf ve derecelerine ilişkin kısa vadeli sigorta kolları prim oranları, işin niteliği ayrıntılı olarak belirtilmek suretiyle ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünden alınacak yazı ile tespit edilerek yaklaşık maliyet hesabı buna göre yapılır. Ayrıca ihale konusu işe ilişkin kısa vadeli sigorta kolları prim oranları idari şartnamenin ilgili maddesinde belirtilir.

Personele asgari ücretin üzerinde ödeme yapılmasının öngörülmesi halinde, bu ücretin brüt asgari ücretin en az yüzde (%) kaç fazlası olacağı idarece belirlenerek, bu oran üzerinden yaklaşık maliyet hesaplanır ve söz konusu oran idari şartnamede açıkça gösterilir.

74

4.3.3. Yapım İşlerinde Yaklaşık Maliyetin Tespiti

Yapım işlerinde yaklaşık maliyetin, Kamu İhale Kanununun 9 uncu

maddesi ile Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğine göre tespit

edilmesi gerekmektedir.

İdarece ihtiyaç duyulan malların en uygun fiyatla temin edilebilmesi,

tedarik edilecek malın bedelinin doğru tahmin edilmesindeki isabet

derecesine bağlıdır. Bu nedenle idareler yapım ihalelerinde yaklaşık

maliyeti tespit ederken, aşağıdaki ilkelere uymaları gerekmektedir;

İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, anılan Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen esas ve usullere göre miktar tespiti ve fiyat araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

Ön ilan yayımlanmadan önce yapı tekniği ve ihtiyaç programına göre tahmin edilen fiziki miktar veya kapsam esas alınarak hesaplanan yaklaşık maliyet, ihale veya ön yeterlik ilanı öncesi gerekiyorsa yeniden hesaplanır.

İhale konusu işin bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olduğu hallerde, yaklaşık maliyet her bir kısım için ayrı ayrı olmak üzere işin tamamı dikkate alınarak hesaplanır.

İhale konusu işin bünyesine girecek veya yardımcı olarak kullanılacak malzeme, araç, teçhizat, makine ve ekipman gibi unsurların idare tarafından verilmesi durumunda; yaklaşık maliyet, bu unsurların bedeli hariç tutularak hesaplanır ve bu unsurların listesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinin ekine konulur.

İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatları ile birlikte açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise yaklaşık maliyet, son yazılı teklifler ile birlikte açıklanır.

Yaklaşık maliyetin idarelerce hesaplanması esastır. Ancak, işin özelliğinden dolayı, idarelerce hazırlanmasının mümkün olmaması sebebiyle teknik şartnamenin danışmanlık hizmeti alınarak hazırlatılması durumunda, yaklaşık maliyet de bu kapsamda hesaplatılabilir.

75

Yapım işi ihalelerinde yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktarların tespitinde, öncelikle aşağıda yer alan çalışmaların yapılması gereklidir:

a) Arazi ve zemin etüdünün yapılması; uygulama projesi üzerinden anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde arazi ve zemin etüt çalışmalarının; ön ve/veya kesin proje üzerinden birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise, mümkün olan arazi ve zemin etüt çalışmalarının yapılmış olması zorunludur.

b) Proje zorunluluğu; bina işlerinde uygulama projesi, diğer işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımları için uygulama projesi, yapılamayan kısımları için kesin proje; doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan işler ile ihale konusu işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ise ön ve/veya kesin projenin hazırlanması ve yaklaşık maliyetin söz konusu projelere dayanılarak hesaplanması gerekir.

c) Mahal listesi hazırlanması; ön, kesin veya uygulama projelerine dayalı olarak, işin bünyesindeki imalat kalemlerinin adını ve yapılacağı yerleri gösteren ve yaklaşık maliyetin hazırlanmasına esas teşkil eden mahal listeleri hazırlanır.

ç) Metraj listelerinin hazırlanması; ihale konusu işe ait proje ve mahal listelerindeki ölçü ve tariflere göre işin bünyesine giren imalatların hangi kısımda ve ne miktarda yapılacağının belirlenmesi amacıyla; anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde iş kalemi ve/veya iş grubu, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise iş kalemi şeklinde metraj listeleri düzenlenir.

d) Birim fiyat ve imalat tariflerinin hazırlanması; Ön ve/veya kesin projeye dayalı olarak birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde, idareler, iş kaleminin adını, yapım şartlarını, ölçü yeri ve şeklini, birimini, birim fiyata dahil ve hariç unsurları ihtilafa meydan vermeyecek biçimde teknik olarak açıklayan birim fiyat tarifleri hazırlar.

e) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak imalat iş kalemleri veya iş gruplarının teknik tarif ve özellikleri belirlenir.

76

Yapım işi ihalelerinde yaklaşık maliyete ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde;

a) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlerin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar,

b) Kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış birim fiyat ve rayiçler,

c) İlgili meslek odaları, üniversiteler veya benzeri kuruluşlarca belirlenerek yayımlanmış fiyat ve rayiçler,

ç) Yüklenici veya alt yüklenici olarak faaliyet gösteren, konusunda deneyimli kişi ve kuruluşlardan alınacak, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlere ilişkin maliyetler,

d) İdarenin piyasa araştırmasına dayalı rayiç ve fiyat tespitleri esas alınır.

İdareler, yaklaşık maliyete ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyat ve rayiçlerin birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.

İşin bütünü, iş grubu, iş kalemi ve malzeme rayici bazında yapılacak piyasa araştırmasına dayalı fiyat tespitlerinde; iş, imalat ve/veya malzemenin yapımcılarından, üreticilerinden, ana bayilerinden, toptancılarından, yetkili satıcılarından ve satıcılarından fiyatlar veya proforma faturalar alınmak ve gerekli karşılaştırmalar yapılmak suretiyle uygun fiyatlar belirlenir. Tereddüt edilen fiyatların gerçek piyasa rayiçlerine uygun olup olmadığı hususu Ticaret ve/veya Sanayi Odalarından alınacak yazılı rayiçlerle netleştirilir.

Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu, iş kalemi veya malzemenin ayrıntılı özellikleri ve standardına yer verilir, fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar Katma Değer Vergisi hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan fiyat bildirimleri ve proforma faturaları dikkate alınmaz.

Yapım işi ihalelerinde yaklaşık maliyetin hesaplanması ve hesaplanmış olan yaklaşık maliyetin ihale tarihinde güncellenmesi aşağıdaki şekilde yapılır;

77

İş kalemi ve/veya iş grubu şeklinde tespit edilen imalat miktarlarının, Yönetmeliğin 9 uncu maddesine göre belirlenen ve yüklenici karı ve genel gider ihtiva etmeyen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutar KDV hariç olarak hesaplanır ve bulunan bu tutara % 25 oranında yüklenici kar ve genel gider karşılığı eklenmek suretiyle yaklaşık maliyet tespit edilir.

Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin hesap cetveli ve icmal tablosu hazırlayanlarca imzalanmak suretiyle onay belgesi ekinde ihale yetkilisinin onayına sunulur.

Yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda yaklaşık maliyeti oluşturan unsurlar, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan ilgili endeksler üzerinden güncellenir.


Onay belgesinde yaklaşık maliyete yer verilmemesinin 4734 sayılı Kanuna aykırı olduğuna ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 19/06/2003 tarih ve 2003/UK.Z-155 sayılı Kararı.

“…Onay belgesinin, yaklaşık maliyet satırına yer verilmemesi nedeniyle standart yaklaşık maliyet formuna aykırı düzenlenmesi ve ihaleye çıkılmadan önce belirlenen yaklaşık maliyetin, kullanılabilir ödenek tutarından fazla olması ve başlangıçtaki yaklaşık maliyetin sonradan değiştirilmesi hususları Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 23 üncü maddesi ile 4734 sayılı Kanunun 5 inci ve 62 nci maddelerine aykırıdır.”

İhaleye ilişkin yaklaşık maliyet hazırlanmadan, bir önceki yılın hesabının esas alınmasının 4734 sayılı Kanuna aykırı olduğuna ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 21/05/2003 tarih ve 2003/UK.Z-91 sayılı Kararı

“…4734 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir ve bu yaklaşık maliyetin ihale sonuçlanıncaya kadar gizliliği korunur.” denilmekte, Kanunun 62 nci maddesinin (d) bendinde ise “İdarelerce bütçesinin programlanmasında, ihalede isteklilerce verilen tekliflerin karşılaştırılmasında kullanılmak üzere tespit edilen yaklaşık maliyet

78

isteklilere duyurulmaz. Bu maliyete ilişkin herhangi bir bilgiye onay belgesi ve eki hesap cetveli dışında hiçbir belgede yer verilmez” denilerek tespit edilen bu yaklaşık maliyetin tekliflerin değerlendirilmesinde göz önünde bulundurulacağı belirtilmektedir...

Şikayet konusu ihalenin ihale onay belgesinde işin yaklaşık maliyetinin belirtilmediği anlaşılmıştır. İhale komisyon kararında, “ihale komisyonunca ihale işlem dosyasında yaklaşık maliyet hesaplanmadığı görüldüğünden yapılan pazarlık sonucunda; 2002 yılı yapılan ihale bedeline ilave personel sayısı, asgari ücret farkı, TEFE oranı ve ilave terminal sayıları dikkate alınarak hizmetin sürekliliği nedeniyle aksamaya meydan verilmemesi için ilk 68.500.000.000 TL teklif veren…LTD.ŞTİ. firmasından son teklif istenmiş olup yapılan değerlendirme sonucunda aylık KDV hariç her türlü vergi resim ve harçlar ve sözleşme giderleri dahil 55.000.000.000 TL hastanenin Bilgisayar Teknik Servis Program Bakım Geliştirme ve Eğitim Hizmeti işinin ….LTD.ŞTİ. firmasından alınmasına Oybirliğince karar verildi ve ihale yetkilisinin onayına sunuldu” denilmekte olup buradan işin yaklaşık maliyetinin ihaleden önce idare tarafından belirlenmeden ihaleye çıkıldığı, verilen teklifin ihale komisyonunca bir önceki yıl alınan hizmetin maliyeti göz önünde bulundurularak ihale sırasında belirlendiği anlaşılmaktadır. Söz konusu ihalede, yaklaşık maliyet tespit edilmeden ihaleye çıkıldığından Kanunun 9 uncu maddesine aykırı işlem yapılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununa ve ilgili mevzuatına aykırı bu işlemin, Kanunun 56 ncı maddesinin (b) bendinde belirtilen "ihale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek bu Kanuna ve ilgili mevzuatına aykırı..." işlem niteliğinde olduğu anlaşıldığından ihale işleminin iptaline, Bu konuda alınacak Kurul kararının şikayetçiye ve ilgili idare olan…Devlet Hastanesine bildirilmesine, Kararda yer alan idarenin hukuka aykırı işlemlerinin idari ve cezai yönden soruşturulabilmesi bakımından kararın bir örneğinin de Sağlık Bakanlığına gönderilmesine karar verilmiştir.”

4.4. Uygulanacak İhale Usulünün Tespiti

İhale, Kamu İhale Kanunu'nda yazılı usul ve şartlarla, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemleri ifade etmektedir.

79

Uygulanacak ihale usulü idare tarafından belirlenir. Bu belirleme yapılırken öncelik açık ihale usulüne verilir. Ancak, yapılacak işin türü, niteliği, uzmanlık ve/veya yüksek teknoloji gerektirmesi, yaklaşık maliyeti ve ivediliği gibi kriterler esas alınarak, Kanunda belirtilen hallerde belli istekliler arasında ihale usulü veya ihale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü pazarlık usulü ile de ihale yapılabilir.

80


İhale usulünün doru tespit edilmesine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 20/10/2008 tarih ve 2008/UM.I-4282 sayılı Kararında;

“…İdari şartnamenin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2 nci maddesinde; “İhale konusu malın;

a) İleri korumaların elektrikli hale dönüştürülmesinin yaptırılması işi” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale konusu işe ilişkin teknik şartnameler incelendiğinde, ihale konusu işin elektrikli kırmızı ile yeşil sinyal veren istasyon konsolundan kumanda edilen ileri koruma sinyali tertiplerinin kurulması işi olduğu görülmektedir…

Anılan Tebliğ açıklamasında da görüleceği üzere bir işin yapım işi sayılabilmesi için “işin yapılma tekniğinin ismen sayılan işlere benzerliği yanında, uygulama projesini ya da kesin projeyi de kapsayan teknik şartname gerektirmesi, yapım müteahhidinin uzmanlık alanına giren işlerden olması, vasıfsız işgücünden ziyade malzeme, makine ve ekipman girdisinin ağırlıklı olduğu işlerden olması ve istisnalar dışında, fen ve sanat kurallarına uygun olarak bir eserin meydana getirilmesi gereğinin bulunması” gerekmektedir.

Bu itibarla ihale konusu işin yapım işi olduğu anlaşılmıştır.

Yine idare tarafından anılan iddiaya ilişkin verilen cevapta söz konusu işin 4734 sayılı Kanun kapsamı dışında olduğu ve TCDD Mal ve Hizmet Alımı Yönetmeliğine göre ihaleye çıkıldığı belirtilmektedir. Aynı husus idari şartnamenin “Diğer hususlar” başlıklı 43 üncü maddesinde de düzenlenmiştir.

Kurulun 29/05/2008 tarih ve 2006/DK.D-91 sayılı Kararı ile Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğüne bazı mal ve hizmet alımı türlerinde istisna tanınmıştır. Bu istisna konuları incelendiğinde “Hemzemin geçit korumaları tertibatı ve malzeme alımları (Hizmet ile birleştiğinde yapım işine dönüştürülmemek kaydıyla)” için istisna tanındığı görülmektedir.

Ne var ki ihale konusu iş yapım işine dönüştüğünden ihalenin 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılması gerekirken yapılmadığı tespit edilmiştir.

81

Sonuç olarak;

-İhaleye yapım işi olarak çıkılması gerekirken mal alımı olarak çıkıldığı,

-4734 sayılı Kanun kapsamında ihalenin gerçekleştirilmesi gerekirken ihaleye istisna kapsamında çıkıldığı, tespit edilmiştir. İhalenin iptali gerekir”

Taşımalı ilköğretim okulları yemek alımının Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulları ile Protokol yapılarak karşılanmasının 4734 sayılı Kanuna aykırı olduğuna ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 03/11/2008 tarih ve 2008/UH.I-4465 sayılı Kararı.

“…Milli Eğitim Müdürlüğü ile Van İskele Öğretmenevi ve ASO Müdürlüğü arasında protokolde belirtilen ilçenin taşımalı ilköğretim okullarına taşımalı eğitim kapsamında normal öğrenim gören ve taşınan öğrencilere öğle yemeği alımına ilişkin olarak 08/09/2008-12/06/2009 tarihleri arasında toplam 3813 öğrenciye öğle yemeği verilmesi için 05/09/2008 tarihinde protokol imzalandığı ve söz konusu protokolün 14 üncü maddesi uyarınca bahse konu hizmetin bir alt yükleniciye yaptırıldığı anlaşılmıştır…

Diğer taraftan, Kamu İhale Kurulunun 16/08/2004 tarih ve 2004/DK.D-267 sayılı Kararında; Öğretmenevleri, Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okullarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İstisnalar” başlıklı 3 üncü maddesinin (e) fıkrasında belirtilen “Milli Eğitim Bakanlığına bağlı üretim yapan okullar ve merkezler” kapsamında mütalaa edilip edilmeyeceği hususuyla ilgili olarak;

“- Öğretmenevlerinin 4734 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin (e) fıkrası kapsamında mütalaa edilmesinin mümkün olmadığına,

- Öğretmenevi Akşam Sanat Okullarının ise, “Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak uygulamalı eğitim sonucu üretim yapmak şartıyla ve doğrudan eğitime yönelik çerçevede bizzat üretilen mal ve hizmetlerle ilgili olmak kaydıyla” 4734 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin (e) fıkrası anlamında üretim yapan okul ve merkez olarak kabul edilmekle birlikte; bu sınırlar dışındaki mal ve hizmet üretimlerinin ise 4734 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin (e) fıkrası kapsamında mütalaa edilmesinin mümkün olmadığına,..” karar verilmiştir.

82

Bu durumda, Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okullarının 4734 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin (e) fıkrası kapsamında değerlendirilebilmesi için, bu okulların eğitim sonucu üretim yapmaları ve gerçekleştirilecek alımın da, doğrudan eğitime yönelik çerçevede bizzat üretilen mal ve hizmetlerle ilgili olması gerekmektedir.

İdareden gönderilen bilgilerin içeriğinden söz konusu hizmet alımının 4734 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (e) bendi uyarınca yapılıp yapılmadığına ilişkin mevcut belgelerde bir açıklık bulunmamakla birlikte ilk protokolde belirtilen yemek alımının ifası için çıkılan ihalenin iptal gerekçesinin 4734 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (e ) bendine dayalı prtokolün iptal edilmesinin gerekçe gösterilmesi nedeniyle şikayete konu protokolün bu madde uyarınca yapılmış olabileceği değerlendirilmiştir.

Yukarıda belirtilen Kanun maddesi, kurul kararı ve başvuruya konu hizmetin niteliği dikkate alındığında taşımalı ilköğretim okullarına taşımalı eğitim kapsamında normal öğrenim gören ve taşınan öğrencilere öğle yemeği temini işinin, Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulları açısından uygulamalı eğitim sonucu yapılan, doğrudan eğitime yönelik ve bizzat üretilen mal ve hizmetler kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmadığı gibi bu hizmetin de bahse konu okullar adına İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulları arasında yapılan protokol ile karşılanmasının 4734 sayılı Kanun hükümlerine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.”

4.4.1. Açık İhale Usulü

Açık ihale usulü, bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür. Açık ihale usulü kavramıyla, tekliflerin açık olması değil, ihalenin herkese açık olması ifade edilmektedir. Bu ihale türünde teklifler kapalı zarf içinde idareye verilir. İhale sırasında istekli ile hiçbir konuda pazarlık yapılmaz.

Açık ihale usulü temel ihale usulüdür. İdare, öncelikle bir ihaleyi açık ihale usulü ile yapıp yapamayacağını belirler. Diğer ihale usullerinin uygulanabilmesi için Kamu İhale Kanunu'nda hükme bağlanan koşulların gerçekleşmesi gerekir. Açık ihale usulü dışında bir usul ile alım yapılacaksa; gerekçesi ihale dokümanında mutlaka yer almalıdır.

83

4.4.2. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü

Belli istekliler arasında ihale usulü, yapılacak ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür. İşin özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı işlerin ihalesi ile yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihaleleri bu usule göre yaptırılabilir.

Kamu İhale Kanunu’nun 10 uncu maddesine uygun olarak belirlenen ve ön yeterlik dokümanı ile ön yeterlik ilânında belirtilen değerlendirme kriterlerine göre adayların ön yeterlik değerlendirmesi yapılır. Belirtilen asgari yeterlik koşullarını sağlayamayanlar yeterli kabul edilmez.Ön yeterlik ilanında ve dokümanında belirtilmek kaydıyla; yeterlikleri tespit edilenler arasından ihale dokümanında belirtilen kriterlere göre sıralanarak listeye alınan belli sayıda istekli veya yeterli bulunan isteklilerin tamamı teklif vermeye davet edilebilir

Teklif vermeye davet edilmeyenlere davet edilmeme gerekçeleri yazılı olarak bildirilir. İşin niteliğine göre rekabeti engellemeyecek şekilde 40 ıncı maddeye uygun olarak belirlenen ve ihale dokümanı ile davet mektubunda belirtilen değerlendirme kriterlerine göre tekliflerin değerlendirmesi yapılarak ihale sonuçlandırılır. İhaleye davet edilebilecek aday sayısının beşten az olması veya teklif veren istekli sayısının üçten az olması halinde ihale iptal edilir.

Teklif veren istekli sayısının üçten az olması nedeniyle ihalenin iptal edilmesi durumunda, ihale dokümanı gözden geçirilerek varsa hatalar ve eksiklikler giderilmek suretiyle, ön yeterliği tespit edilen bütün istekliler tekrar davet edilerek ihale sonuçlandırılabilir.


Belli İstekliler Arasında İhale Usulünde aday sayısının beşten aşağı düşmesi halinde ihalenin iptal edileceğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 12/04/2005 tarih ve 2005/UY.Z-703 sayılı Kararı.

“… 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Belli İstekliler Arasında İhale Usulü” başlıklı 20 nci maddesinde; ihaleye davet edilebilecek aday sayısının beşten az olması halinde ihalenin iptal edileceği hükmüne yer verilmiştir. Komisyonca yeterli olduklarına karar verilen 5 (beş) adaydan

84

idarece ihale dokümanı ile sunulması istenilen 2004 yılına ilişkin bilanço veya eşdeğer belgeleri sunmayan ve yukarıda adı geçen 4 adayın ön yeterlik değerlendirmesinde yetersiz kabul edilmesi sonucunda ihaleye davet edilebilecek aday sayısı 5 in altına düştüğünden, ihalenin iptal edilmesi gerekmektedir.”

DSİ Genel Müdürünün yönetim kurulunda üye olduğu Temsan A.Ş nin DSİ Genel Müdürlüğünün açtığı ihaleye katılamayacağına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 12/05/2005 tarih ve 2005/UY.Z-930 sayılı Kararı.

“…Temsan A.Ş.’nce başvuruya konu Obruk Barajı ve HES Elektromekanik Teçhizatı Temin, Tesis ve Montajı ihalesine ön yeterlik başvuru tarihinde ve fiyat teklifi verilen tarihte, DSİ Genel Müdürünün aynı zamanda Temsan A.Ş.’nin Yönetim Kurulunda Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yaptığı, 31/01/2005 tarihine kadar Temsan A.Ş.’deki Yönetim Kurulu Üyeliği görevinde kaldığı ve bu tarihte istifa etmek suretiyle yönetim kurulu üyeliğinden ayrıldığı anlaşılmıştır. 06/01/2005 tarih ve 2005/DK.D-1 sayılı Kamu İhale Kurulu Kararında; “4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 11 inci maddesinin (c), (d), (e) ve (f) bentlerine göre, ihaleyi yapan idarelerin ihale yetkilisi kişileri ile bu yetkiye sahip kurullarda görevli kişilerin ve ihale konusu işle ilgili her türlü ihale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olanların, aynı zamanda ihaleye katılacak isteklinin yönetim kurullarında görevli olmaları durumunda, bu tüzelkişiliğin söz konusu idarenin yapacağı ihalelere katılıp katılamayacağı konusunda görüş sorulmaktadır….

Aktarılan 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin (c), (d), (e) ve (f) bentlerine göre, ihaleyi yapan idarelerin ihale yetkilisi kişileri ile bu yetkiye sahip kurullarda görevli kişilerin ve ihale konusu işle ilgili her türlü ihale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olanların, aynı zamanda ihaleye katılacak isteklinin yönetim kurullarında görevli olmaları durumunda, bu tüzelkişiliğin söz konusu idarenin yapacağı ihalelere katılma yasağı getirilmiştir.

Diğer taraftan, 4734 sayılı Kanunun Genel Gerekçesinde, bu Kanun ile, ihalelerde saydamlığın, rekabetin, eşit muamelenin, güvenirliğin, gizliliğin, kamuoyu denetiminin sağlanmasının amaçlandığı belirtilmektedir. Buna göre ihaleyi yapan idarenin ihale yetkilisinin ihaleye katılacak olan

85

istekli tüzel kişiliğin yönetim kurulu üyesi olarak görev yapması halinde, Kanunun dayandığı temel ilkelerden olan eşit muamele, güvenirlik, rekabet ve gizlilik ilkelerinin gerçekleşmesi sağlanamayacaktır…

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 5 ve 11 inci maddelerinde belirtildiği üzere; Devlet Su İşleri Genel Müdürü aynı zamanda Türkiye Elektro Mekanik Sanayi A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Üyesi bulunduğundan, bu üyeliğin devam ettiği süre içerisinde Temsan A.Ş.’nin Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce yapılan ihalelere katılamayacağı açıktır. Diğer taraftan; Obruk Barajı HES Elektromekanik Teçhizat Temin, Tesis ve Montajı ihalesine ait ihale işlem dosyasının incelenmesinden; Belli İstekliler Arasında İhale Usulü ile yapılan ihalenin ön yeterlik ilanının 03/09/2004 tarihinde Kamu İhale Bülteninde yayınlandığı, 9 firmanın ön yeterlik dokümanı satın aldığı, 8 firmanın ön yeterlik için başvuruda bulunduğu, ön yeterliğin 04/10/2004 tarihinde yapıldığı, başvuran 8 firmanın yeterlik aldığı ve 20/12/2004 tarihinde yapılacak ihaleye davet edildiği, 7 firmanın ihale dokümanı satın aldığı ve 20/12/2004 tarihinde yapılan ihaleye 3 firmanın teklif verdiği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 20 nci maddesinde; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde “ihaleye davet edilebilecek aday sayısının beşten az olması veya teklif veren istekli sayısının üçten az olması halinde ihale iptal edilir” hükmü bulunmaktadır.

Başvuruya konu ihale belli isteklikler arasında ihale usulü ile yapılmış olup toplam üç teklif bulunmaktadır. Temsan A.Ş. 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesi uyarınca ihaleye teklif veremeyeceğinden dolayı ihaleye verilen teklif sayısı ikiye düşmüş bulunmaktadır. Dolayısıyla Kanunun 20 nci maddesinde belirtilen en az üç isteklinin teklif vermesi şartı gerçekleşmediğinden anılan madde uyarınca ihalenin iptal edilmesi ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 58 inci maddesi uyarınca da işlem yapılması gerekmektedir”

4.4.3. Pazarlık Usulü

Pazarlık Usulü ile yapılacak ihaleler, Kanunun 21 inci maddesinde sayılan madde başlıkları ile aşağıda açıklanmıştır;

86

4.4.3.1. Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması

Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde yeterli sayıda teklif çıkmaması nedeniyle ihalenin sonuçlandırılamamış olması gerekmektedir. Açık ihale usulünde ihalenin sonuçlandırılabilmesi için herhangi bir asgari teklif sayısı öngörülmemiştir. İhaleye bir adet teklif verilmiş olsa dahi komisyonun uygun görmesi durumunda ihale bu istekli üzerine bırakılabilecektir. Bu durumda pazarlık usulünün uygulanabilmesi için açık ihale usulünde hiç teklif çıkmaması gerekmektedir.

Belli istekliler arasında ihale usulünde ise, ihaleye davet edilecek aday sayısının beşten az olması veya teklif veren istekli sayısının üçten az olması halinde ihale iptal edilecektir. Bu nedenlerle ihale iptal edilmişse, pazarlık usulü ile ihaleye çıkılabilecektir.

4.4.3.2. Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması

4.4.3.3. Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması

Bu bende örnek verirsek; ani bir operasyona katılacak askerlerin ihtiyacı olarak bazı gıda maddelerinin ivedi olarak alımı gerekiyorsa pazarlık usulü ile ihaleye çıkılabilecektir.

4.4.3.4. İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması

Bu bendin uygulanabilmesi için, ihtiyaç duyulan şeyin araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösterir nitelikte olması gerekmektedir. Henüz piyasada mevcut olmamalı ve üretim şeklide bilinmemelidir. Dolayısıyla bu ihtiyaç için özel bir AR-GE çalışmasının yapılması gereklidir. Ayrıca, ihtiyaç konusunun seri üretime de konu olmaması gerekmektedir. Dolayısıyla bu iş için yapılacak AR-GE çalışmaları sadece bu iş için kullanılacaktır.

87

4.4.3.5. İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve mali özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi

Bu bentte de birbiriyle ilişkili iki şart ileri sürülmüştür;

- İhale konusu mal veya hizmet alımı ile yapım işi özgün nitelikte ve karmaşık olmalı,

- İhale konusu mal veya hizmet alımı ile yapım işinin teknik ve mali özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememiş olmalıdır.

Örneğin; yapılacak bir ihalede teknik şartnameyi idare ya kendisi hazırlayacak ya da kendisinin hazırlamasının mümkün olmadığı hallerde ihale yetkilisinin onayı ile Kanun hükümlerine göre danışmanlık hizmet sunucularına hazırlatabilecektir veya pazarlıkla ihtiyacı karşılayabilecektir.

4.4.3.6. İdarelerin yaklaşık maliyeti 2010 yılı için 116.795.- (Yüzonaltıbin yediyüzdoksanbeş) Türk Lirasına kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları

Yaklaşık maliyeti bu limitin altında olsa bile yapım işleri bu bende göre pazarlıkla ihale edilemeyecektir. Ayrıca bu bende göre yapılacak harcamaların yıllık toplamı, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10 unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamayacaktır.

Yukarıda yer alan (2), (3) ve (6) numaralı bentlerde belirtilen hallerde ilan yapılması zorunlu değildir. İlan yapılmayan hallerde en az üç istekli davet edilerek, yeterlik belgelerini ve fiyat tekliflerini birlikte vermeleri istenir.

(1), (4) ve (5) numaralı bentlere göre yapılacak ihalelerde ise ihale dokümanında belirtilen değerlendirme kriterlerine göre yeterliği tespit edilen istekliler, öncelikle ihale konusu işin teknik detayları ve gerçekleştirme yöntemleri gibi hususlarda fiyatı içermeyen ilk tekliflerini sunar. İdarenin ihtiyaçlarını en uygun şekilde karşılayacak yöntem ve çözümler üzerinde ihale komisyonu her bir istekli ile görüşür. Teknik görüşmeler sonucunda şartların netleşmesi üzerine bu şartları karşılayabilecek isteklilerden, gözden geçirilerek şartları netleştirilmiş teknik şartnameye dayalı olarak fiyat tekliflerini de içerecek şekilde tekliflerini vermeleri istenir.

88

Bu madde kapsamında yapılacak ihalelerde, ilk fiyat tekliflerini aşmamak üzere isteklilerden ihale kararına esas olacak son yazılı fiyat teklifleri alınarak ihale sonuçlandırılır.

(2), (3) ve (6) numaralı bentleri kapsamında yapılan mal alımlarında, malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve bunun idarece uygun bulunması halinde, sözleşme yapılması ve kesin teminat alınması zorunlu değildir.


4734 sayılı Kanununun 21/b maddesi gereğince ihalesi yapılan alıma, davet edilmediği halde teklif verebileceğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun (21/b maddesiyle ilgili) 26/06/2006 tarih ve 2006/UM.Z-1526 sayılı Kararı.

“…Kamu İhale Kanununun Pazarlık Usulü başlıklı 21 inci maddesinde; (b), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen hallerde ilan yapılması zorunlu değildir. Ancak, bu bentlere göre yapılacak ihalelere en az üç istekli davet edilmelidir.” hükmü düzenlenmiştir. Başvuru sahibi, 20/04/2006 tarihinde Pazarlık Usulü ile ihale yapılacağını haricen öğrenmiş, ancak ihale komisyonu tarafından ihale şartnamesi almalarına izin verilmemiş ve ihaleye katılmalarına engel olunmuştur.

Ayrıca başvuru sahibi açık ihale usulü ile yapılan ilk ihaleye teklif veren firmalardan birisidir. Kamu İhale Kanununun Pazarlık Usulü başlıklı 21 inci maddesinin 2 nci fıkrasında (b), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen hallerde ilan yapılmasının zorunlu olmadığı, bu bentlere göre yapılacak ihalelerde en az üç isteklinin davet edilmesi gerektiği düzenlenmiştir.

İlan yapılması zorunlu olmadığı için ilan yapılmaması durumunda en az üç isteklinin yapılacak bu ihaleden haberdar edilmesi ve ihaleye katılmalarının sağlanması gerekmektedir.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesi gereğince en az üç isteklinin davet edilmesi asgari şart olup, davet edilmeyen isteklilere ihale dökümanı satılmayacağına ve davet edilmeyen isteklilerin ihaleye katılamayacaklarına ilişkin engelleyici bir hüküm bulunmamaktadır.

İhalenin 21/b ye göre yapılmasında amaç ihale sürecini kısaltarak ihtiyaç olan malzemelerin kısa sürede alınmasıdır. Burada en az 3 isteklinin davet edilmesi daha fazla isteklinin davet edilmeyeceği veya davet

89

edilmeyen firmaların ihaleye katılamayacakları anlamına gelmemektedir. Burada amaç ihaleye az sayıda katılımın sağlanması değil ihale sürecinin kısaltılmasıdır.

Davet edilmeyen başvuru sahibine ihale dökümanı satılmaması ve ihaleye katılmasına engel olunması 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 5 inci maddesinin 1 inci fıkrasının; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmüne aykırı bir uygulamadır. Yapılan böyle bir uygulama saydamlık, rekabet, eşit muamele, gizlilik, kamuoyu denetimi ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerinin ihlali sonucunu doğurur. Başvuru sahibinin ihaleye katılmasına engel olunması 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 5 ve 21 inci maddelerine aykırıdır.”

Ani ve beklenmeyen durumlar dışında 4734 sayılı Kanunun 21/b maddesinin kullanılamayacağına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 27/10/2008 tarih ve 2008/UM.1-4406 sayılı Kararı.

“…4734 sayılı Kanun kapsamına giren ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale husulü temel ihale usullerdir. Diğer ihale usulleri ise Kanunda belirtilen özel hal ve şartlarda kullanılabilir. Kanunun 21 inci maddesinde pazarlık usulünün hangi hallerde uygulanacağı 6 bent halinde sayılmıştır. Bu haller dışında pazarlık usulünü uygulama imkanı bulunmamaktadır.

İdare incelemeye konu ihaleyi 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (b) bendi gereğince yapmıştır. İhalenin Kanunun 21 inci maddesinin (b) bendi gereğince yapılabilmesi için doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması gerekmektedir.

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesinden ihalenin 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (b) bendi gereğince yapılma gerekçelerine ilişkin olarak herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanmamıştır. İdareyle telefonla yapılan görüşmelerden sonra gönderilen yazıda ihalenin pazarlık usulü ile yapılmasının gerekçelerine ilişkin olarak: “Anabilim Dalımıza bağlı Girişimsel Radyoloji Bilim Dalı’nın 2008 yılı

90

Temmuz ve Ağustos ayları için ihtiyacı olan girişimsel malzemelerinin temini acil ve randevulu hastalar için gerekmektedir. Bu işlemler İstanbul’da ve Türkiye’de sayılı merkezlerde yapılmakta olup, bölümümüz bu konuda referans merkezidir.” şeklinde açıklama yapılmıştır.

İdarenin gerekçelerine baktığımızda, 2008 yılı Temmuz ve Ağustos ayları için ihtiyaç olan girişimsel malzemelerin teminin acil ve randevulu hastalar için gerektiği ifade edilmiş fakat ihalenin tarihi 28.08.2008 tarihidir. İdarenin gerekçeleri Kanunun 21 inci maddesinin (b) bendinde yer alan durumların hiçbirisine uymadığı gibi, idarenin bu ihtiyaçlarını karşılamak için daha önceki bir tarihte ihaleye çıkması imkanı da bulunmaktadır. Bu nedenle ihalenin açık ihale usulü ile yapılması gerekirken pazarlık usulü ile yapılmasının 4734 sayılı Kanuna aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.”

Firmanın İdareye sunduğu donanım, yazılım ve personel dahil entegre sistem hizmetinin bir sonraki yılda da devam etmesi gerektiği gerekçesiyle 4734 sayılı Kanunun 21/c maddesinin uygulanmasının mümkün olmadığına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 20/10/2008 tarih ve 2008/UM.1-4226 sayılı Kararı.

“…Kanunun 22 nci maddesinin (c) bendi kapsamında yapılan alımlarda, mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınmasına imkan tanındığı, buna karşılık bu kapsamda yapılacak alımlarda Kanunun 5 inci maddesindeki rekabet, saydamlık, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması ilkeleri ile Kanunun temel alım usullerinin gereği olarak; daha önce sözleşmeye bağlanmış asıl işin kapsam ve miktarının, idarenin ihtiyacını karşılayacak şekilde tespit edilmesi; toplam süreleri üç yılı geçmemek üzere asıl sözleşmeye dayalı olarak yapılacak alımların ise, ihtiyaca ilişkin asıl sözleşmeye bağlanan mal ve hizmet alımıyla ilgili olarak önceden öngörülmemekle birlikte ihtiyacın gereği olarak ortaya çıkması ve tamamlayıcı nitelikte bir alım olmasına dikkat edilmesi gerektiği hususları hüküm altına alınmış bulunmaktadır….

Buna göre, yeni bir programa geçilmesi durumunda bu programa personelin adaptasyonu, eski hasta bilgilerine ulaşım, eski hasta faturalarının

91

kurumlarına gönderilme süresinin uzaması, yeni programda hastanenin isteklerinin uyarlanma süreci gibi sıkıntıların yaşanması, 1 Ocak 2005 tarihinde uygulamaya geçecek Yeni Türk Lirası (YTL) uygulaması nedeniyle 2004 yılı içinde hastaneye başvuran ve faturalaması 2005 yılına sarkan hastalar ile herhangi bir sebep ile faturası geri dönen hastaların kurumuna faturalamasının sorunsuz bir şekilde sistem içinden tekrar faturalama işlemlerine tabi tutularak Yeni Türk Lirası (YTL) üzerinden yapılabilmesinin gerekmesi ve kurum çalışanlarının maaşlarının, performans primlerinin, kurum ödemelerinin YTL üzerinden gerçekleştirilmesi, ayrıca halen çalışmakta olan 30 elemanın hizmetin yürütülmesinde yetersiz kalması ve bilgisayar sayısındaki artma nedeniyle bilgisayar bakım destek ve eğitim elemanlarının da toplamda 270´e çıkarılmasının gerekmesi, alınacak ek elemanların da halen sistemde kullanılmakta olan ve Birim Bilgi İşlem Ltd. Şti. tarafından geliştirilen HBYS yazılımını kullanacağından, yeni alınacak elemanların HBYS programını kullanabilmek için eğitimlerinin, HBYS yazılımını geliştirilen firma tarafından verilmesi gerektiği, program ve çalışmakta olan elamanlarla uyumun sağlanması, mevcut hizmetin aksamaması ve ihale şartnamesinin ilgili maddesine göre veri ve şifrelerin üçüncü şahıs ve firmalara verilememesi nedeniyle ek eleman alımı hizmetinin de mevcut bilgisayar ve HBYS hizmetini vermekte olan firmadan satın alınması gerektiği ortaya konulmuş bulunmaktadır…

Bu çerçevede, “270 personelli ve 180 kullanıcılı, HBYS, LBS Programı, Destek ve Bakım hizmeti” alımının, 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (c) bendi kapsamında gerçekleştirilmesi işlemi yerinde bulunmamıştır. Şöyle ki; söz konusu alımın veri girişine yönelik 150 elemanlık bölümünün, personel çalıştırmaya dayalı genel mahiyette bir iş niteliğinde olduğu, program alımı kısmını oluşturan 120 kişilik diğer bölümün ise, hastanedeki mevcut teknolojiye uyumun ve standardizasyonun sağlanması için aynı sunucudan alınması konusunda herhangi bir zorunluluğunun bulunmadığı, bu hizmetin piyasadaki diğer yazılım firmalarınca sorunsuzca sağlanabildiği hususları göz önüne alındığında, söz konusu hizmet alımının bütününün Kanunun 19 uncu maddesinde yer alan açık ihale usulü gerçekleştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Buna göre, doğrudan temin usulü ile yapılan alımda, bu alıma mesnet teşkil eden ilk alımdan farklı olarak her bir personel için fazladan yol ve giyim gideri öngörülmesi işleminde ihale mevzuatında aksine bir düzenleme

92

bulunmadığından, herhangi bir aykırılık görülmemekle birlikte, açık ihale usulü dışında uygun olmayan bir tedarik yönteminin seçilmesi suretiyle; işçilik maliyetleri, giyim gideri, program bakım ve destek ücreti ile firma karının oluşturulmasında, piyasada faaliyet gösteren diğer firmaların katılımına imkan verilmeyerek rekabetin engellendiği sonucuna varılmıştır…Mevzuata aykırılığın gereği yapılmak üzere idarenin bağlı olduğu Sağlık Bakanlığına bildirilmesi gerekmektedir.”

4.4.4. Çerçeve Anlaşmalar

20/11/2008 tarih ve 5812 sayılı Kanunla değiştirilen Kamu İhale Kanununun ek 2 nci maddesinde; İdareler ihtiyaç duydukları mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin olarak açık ihale veya belli istekliler arasında ihale usulünü uygulamak kaydıyla çerçeve anlaşmalar yapabilir. Çerçeve anlaşmalar rekabeti engelleyici, sınırlayıcı veya bozucu şekilde kullanılamaz.

Çerçeve anlaşma kapsamında temin edilecek mal ve hizmet alımları ile yapım işleri Kamu İhale Kanununun 13 üncü maddesine göre ilan edilir. Çerçeve anlaşma kapsamında karşılanması planlanan tahmini ihtiyaç miktarları ilanda gösterilir.

Teminat alınmasına ilişkin hükümler hariç olmak üzere, ihalelerin sözleşmeye bağlanması hakkında Kamu İhale Kanununda yer alan hükümler çerçevesinde, süresi kırksekiz ayı geçmemek üzere çerçeve anlaşma imzalanır ve sonuçlar Kamu İhale Bülteninde ilan edilir.

Çerçeve anlaşmalar, koşulların tamamının baştan belirlendiği hallerde, bir istekli ile de yapılabilir. Birden fazla istekli ile yapılacak çerçeve anlaşmalarda istenilen şartları karşılayan yeterli sayıda teklif sunulması kaydıyla çerçeve anlaşmaya taraf olacak istekli sayısı üçten az olmamak üzere ihale dokümanında belirtilir. Çerçeve anlaşmaların bir istekli ile yapıldığı haller hariç, yapılan değerlendirme sonucunda teklifleri geçerli kabul edilen istekliler, ekonomik açıdan en avantajlı tekliften başlanmak suretiyle sıralanarak listeye alınır. Çerçeve anlaşmaya taraf olan istekli sayısının üçün altına inmesi halinde, mevcut çerçeve anlaşmanın sona erdiği taraflara bildirilir.

Koşulların tamamının baştan belirlendiği çerçeve anlaşma kapsamında yapılacak alımlarda isteklilerden ilk tekliflerini aşmamak kaydıyla yeniden teklif alınabilir. Koşulların tamamının baştan belirlenmediği hallerde ise

93

çerçeve anlaşma koşullarında esaslı değişiklik yapılmaması kaydıyla isteklilerden yeniden teklif alınır.

İsteklilere ihale konusu işin karmaşıklığı ve özgünlüğü gibi hususlar dikkate alınarak tekliflerini sunmaları için yeterli süre tanınır.

İstekliler yeterliklerinin devam ettiğini oniki ayda bir belgelendirir. Yeterliği devam etmeyenler ile teklif vermeye davet edildiği halde iki kez geçerli teklif vermeyen isteklilerin çerçeve anlaşmaları feshedilir.

Münferit sözleşmeye davet edildiği halde ihale dokümanında belirtilen süre içerisinde sözleşme imzalamayan istekliyle yapılan çerçeve anlaşma feshedilir ve istekli hakkında Kanunun 58 inci madde hükümleri uygulanır.

Münferit sözleşme aşamasına ilişkin olarak Kamu İhale Kanununun 6, 38, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 54, 55 ve 56 ncı maddeleri uygulanmaz. Bu maddelerde belirtilen hususlar dahil çerçeve anlaşma kapsamında yapılacak alımların usul ve esasları ile nitelik ve kapsamını belirlemeye ve sınırlar koymaya, sözleşme düzenlenmesine gerek görülen durumlarda sözleşmelerin şeklini ve kapsamını belirlemeye Kamu İhale Kurumu yetkilidir.

Çerçeve anlaşma yapılmış olması, idareye alım yapma yükümlülüğü getirmez. İdare, çerçeve anlaşma kapsamındaki ihtiyaçlarını Kamu İhale Kanununda yer alan diğer usulleri kullanmak suretiyle de temin edebilir.

Bu madde kapsamında Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerin gerçekleştirecekleri mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin usul ve esaslar “Çerçeve Anlaşma İhaleleri Uygulama Yönetmeliği”nde düzenlenmiştir11.

4.4.5. Dinamik Alım Sistemi

20/11/2008 tarih ve 5812 sayılı Kanunla 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa eklenen ek 4 üncü maddesinde; dinamik alım sistemi, piyasada mamul olarak bulunan malların elektronik ortamda alımında kullanılabilir. Sistemin kurulmasında açık ihale usulü uygulanır. Dinamik alım sistemi rekabeti engelleyici, sınırlayıcı veya bozucu şekilde işletilemez.

Sistemin tesis edileceği hususu Kamu İhale Bülteninde ilan edilmek suretiyle duyurulur. İhale dokümanında; planlanan alımın niteliği, türü ve miktarının yanı sıra satın alma sistemine, bu sistemin işletilmesinde

11 Ek-5

94

kullanılacak elektronik ekipmana, sisteme teknik olarak bağlanabilmek için gerekli düzenlemelere, sistemin işleyişini düzenleyen kurallara ve diğer hususlara ilişkin bilgilere yer verilir.

Yeterlik kriterlerini sağlayan ve ihale dokümanında yer alan şartlara uygun ön teklif veren bütün isteklilere sisteme dahil olma imkanı verilir. Ön teklifler ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olduğu sürece sürekli olarak geliştirilebilir.

Ön tekliflerin değerlendirilmesi, verildikleri tarihten itibaren onbeş gün içinde tamamlanır. Teklif vermeye davetin henüz yapılmamış olması halinde değerlendirme süresi onbeş güne kadar bir defa uzatılabilir.

Dinamik alım sisteminin tesis edildiği veya sistemin kurulmasından vazgeçildiği ile ön tekliflerin sisteme kabul veya reddedildikleri hususu isteklilere karar alındıktan sonra en geç üç gün içinde bildirilir.

Her bir alım için sisteme kabul edilmiş istekliler teklif vermeye davet edilir. Yapılacak alımlar bu davetten en az onbeş gün önce basitleştirilmiş ilan yoluyla duyurulur. Sisteme kabul edilen bütün istekliler, tekliflerini sunmaları için yeterli süre tanınmak suretiyle teklif vermeye davet edilir.

Teklifler, ihale dokümanında belirtilen esaslara göre değerlendirilmek suretiyle alım sonuçlandırılır ve sözleşmeye bağlanır.

Dinamik alım sisteminin süresi kırk sekiz aydan fazla olamaz.

Dinamik alım sisteminde yapılacak ihalelerde Elektronik Kamu Alımları Platformu kullanılır. Sisteme kabul edilmeye ve sistemin yürütülmesine ilişkin olarak herhangi bir ücret talep edilmez.

Dinamik alım sistemi dahilinde yapılacak alımlara ilişkin sözleşme düzenlenmesi gerekli haller ile bu sözleşmelerin şeklini ve kapsamını belirlemeye Kamu İhale Kurumu yetkilidir.

4.4.5.1. Avrupa Birliği Düzenlemeleri İçerisinde “Dinamik Alım Sistemi”

2004/18/EC sayılı Direktif’in Tanımlar başlıklı 1 inci maddesinde “Dinamik Alım Sistemi”; ihale yapan kurumun gereksinimlerini karşılamak üzere düzenli olarak kullandığı ve genelde piyasada bulunan özellikteki malların alımı için kullanılan, belirli bir süre ile kısıtlı, geçerliliği süresince seçilme kriterlerini karşılayan ve şartnameye uyduğunu gösterir bir teklif

95

veren ve tüm iktisadi işletmelere açık olan, tamamıyla elektronik bir süreç olarak tanımlanmış ve aynı Direktif’in 33 üncü maddesinde düzenlenmiştir.

Dinamik alım sistemini kurmak için idareler, bu sistem altında sonuçlandırılacak ihalelerin verilmesine kadar olan tüm safhalarda açık ihale usulünü takip edeceklerdir.

Seçilme kriterlerini yerine getiren ve şartnameye ve muhtemel ilave dokümanlara uyduğunu gösteren bir teklif veren tüm istekliler sisteme kabul edilecektir. Bu nitelikleri taşıyan teklifler şartnameye uymayı sürdürmek şartıyla her an geliştirilebilecektir. Sistemi kurmak ve ihaleleri bu sistem dahilinde vermek maksadıyla ihaleci kurumlar sadece elektronik araçları kullanacaklardır.

Dinamik satın alma sistemini kurmak amacıyla ihale yapan kurumlar dinamik satın alma sistemini kullanacağını açıklayan bir ihale ilanı yayınlayacaklardır.

İdareler, şartnamede satın alma sistemiyle ilgili gerekli bilgiler, kullanılan elektronik ekipmanlar, teknik bağlantı düzenlemeleri ve şartnamelerin yanı sıra, bu sistem kapsamında yapılması planlanan alımların özelliklerini de belirteceklerdir.

İlanın yayımından sistemin sonuçlanacağı zamana kadar, kısıtlama olmadan, şartnamelere ve varsa ilave dokümanlara elektronik araçlarla doğrudan ve tam olarak erişilmesini sağlayacaklar ve bu tür dokümanların başvurulacağı internet adresini ilanda belirteceklerdir.

İdareler, sistemin baştan sonuna kadar, herhangi bir iktisadi işletmeciye, direktifte belirlenen belli koşullar altında yeterli teklif sunma ve sisteme kabul edilme olanağını verecektir.

İdareler, dinamik satın alma sistemine kabul edilen veya reddedilen teklifleri sunan isteklileri, mümkün olan en kısa zamanda bu durumdan haberdar edeceklerdir.

Her ihale için ihale daveti yapılmalıdır. İhale davetini yayımlamadan önce, idareler tüm iktisadi işletmecilere sadeleştirilmiş bir ilan göndererek, bu ilanın gönderilmesinden sonraki 15 günden az olmayan bir zaman sınırı içinde bir teklif vermeye çağıracaklardır.

96

İdareler, bu sistem kapsamında ihale edilecek her bir ihale için, sisteme kabul edilen tüm isteklileri teklif vermeye çağıracaklardır. Bu bakımdan, teklif verilmesi için bir zaman sınırının konması gereklidir.

İdareler, ihaleyi dinamik satın alma sistemi kapsamında ihale ilanında belirtilen kriterler bazında en iyi teklif veren istekliye vereceklerdir. Bu sisteme ilişkin masraf olarak ilgili iktisadi işletmecilere veya sisteme taraf olanlara herhangi bir bedel fatura edilemez. Dinamik alım sistemi, usulüne göre gerekçelendirilmiş istisnai durumlar haricinde dört yıldan fazla süremez.

ŞEMA: Dinamik Satın Alma

4.4.6. Elektronik Eksiltme

20/11/2008 tarih ve 5812 sayılı Kanunla 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa eklenen ek 5 inci maddesinde; ilan ve ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, açık ihale, belli istekliler arasında ihale ve 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentleri uyarınca yapılan pazarlık

Sistem isteklilere baştan sonuna kadar, yeterli teklif sunma ve sisteme kabul edilme olanağını verecektir. Teklifler genellikle 15 günlük sure içerisinde verilmektedir.

Sistem içerisinde olan ürünlerle ilgili özel gereksinimler ortaya çıktığında, idarece takip edilecek aşamalar

Teklifler için 15 günlük süre verilmeli

İhtiyaca uygun basitleştirilmiş ek ilan yayınlanmalı

Basitleştirilmiş ihale ilanına başvuran yeni isteklilerin teklifleri de değerlendirmek üzere, daha önce başvurmuş bütün isteklilerin son tekliflerini sunmaları istenir

Özel teklifler için ilanda belirlenebilen kriterlere göre ihale sonuçlandırılmalıdır.

Açık ihale usulü kullanılmalı ve sistem, ihale ilanı aracılığı ile bütün isteklilerin tekliflerinin görülebileceği internet adresi verilerek Resmi Gazete’de yayımlanmalıdır.

97

usulü ihalede tekliflerin değerlendirilmesi aşamasının tamamlanmasından sonra elektronik eksiltme yapılabilir. Dinamik alım sistemi ve çerçeve anlaşma kapsamında yapılan ihalelerde de elektronik eksiltme uygulanabilir. Kamu İhale Kanununun 48 inci maddesi uyarınca yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise elektronik eksiltme uygulanmaz.

Elektronik eksiltme ancak ihale konusu alımın bütün teknik özelliklerinin net olarak belirlendiği hallerde kullanılabilir.

Elektronik eksiltmeye başlamadan önce ihale dokümanında belirlenen şartlara göre tekliflerin ilk değerlendirmesi yapılır.

Yeterli kabul edilen istekliler elektronik ortamda yeniden teklif vermeye aynı anda davet edilir. Davette, eksiltmenin başlama tarihi ve saati ile kullanılmakta olan elektronik araca isteklinin bağlantı kurabilmesi için gerekli bütün bilgilere yer verilir. Elektronik eksiltmenin her aşamasını gösteren bir zaman çizelgesi davet ile birlikte iletilir. Birbirini izleyen birden fazla aşamada elektronik eksiltme yapılabilir. Davetin gönderildiği tarihten iki iş günü geçmeden eksiltmeye başlanamaz.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlendiği hallerde, yapılan ilk değerlendirme sonucu ile eksiltmede verilen yeni tekliflere göre sıralamayı düzenleyen matematiksel formül de davette bildirilir. Bu formül, ihale ilanında veya ihale dokümanında belirtildiği şekilde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin tespitinde kullanılan bütün unsurların varsa nispi ağırlıklarını da içerir.

Elektronik eksiltmenin her aşamasında, o andaki sıralamalarını öğrenebilmeleri için gerekli bilgiler anında isteklilere ulaştırılır. İhale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, diğer isteklilerin teklifleri hakkında bilgiler ve eksiltmenin herhangi bir aşamasındaki istekli sayısı da duyurulabilir. Ancak elektronik eksiltme süresince isteklilerin kimlikleri açıklanamaz.

Elektronik eksiltme aşağıdaki durumlardan biri veya birkaçının gerçekleşmesi halinde sona erdirilir:

a) Eksiltmeye katılım için yapılan davette eksiltmenin tamamlanacağı belirtilen tarih ve saatin dolması.

b) Yeni tekliflerin verilebilmesine ilişkin olarak davette bildirilen bekleme süresi içinde asgari fark aralığını sağlayan tekliflerin alınamaması.

98

c) Davette bildirilen tur sayısının tamamlanması.

4.4.6.1. Avrupa Birliği Düzenlemeleri İçerisinde “Elektronik Eksiltme”

Elektronik eksiltme 2004/18/EC sayılı direktif’in 1 inci maddesinde “Yeni fiyatların, gözden geçirilmiş fiyat indirimlerinin ve/veya ihalelerin bazı unsurlarıyla ilgili yeni değerlerin sunulması için kullanılan ve elektronik bir cihaz yardımıyla gerçekleştirilen mükerrer bir süreç” olarak tanımlanmıştır. Bu süreç, tekliflerin ilk olarak tam değerlendirmeye alınmasından sonra gerçekleştirilir ve tekliflerin otomatik değerlendirme yöntemleriyle sıralandırılmasını sağlar.

Elektronik eksiltme yöntemi ihale yapan idarelere, isteklilerin yeni tekliflerini sunmalarını ve fiyatları aşağı doğru revize etmelerini isteme, eğer ihale ekonomik açıdan en avantajlı teklife göre verilecekse fiyat dışı unsurlar üzerinde yenileştirmeler yapılmasını isteme imkanı tanımaktadır.

Elektronik eksiltme yapmaya karar veren idareler, bunu ihale ilanında belirtmek zorundadırlar.

Şartnameler, elektronik eksiltme süresince isteklilerin kullanımına hazır olacak ve gerekiyorsa bunlara ne zaman ulaşılabileceğini elektronik müzayede sürecini, isteklilerin hangi koşullar altında teklif verebileceklerini ve kullanılan elektronik ekipmanla ilgili gerekli bilgileri içermelidirler.

Kabul edilebilir teklif veren bütün istekliler yeni fiyatları ve/veya yeni değerleri sunmak üzere elektronik araçlarla aynı anda davet edileceklerdir. Davet, kullanılan elektronik ekipmanla kurulan bağımsız bağlantıyla ilgili tüm bilgileri içerecek ve elektronik açık eksiltmenin başlangıç tarihi ve zamanını belirtecektir.

Elektronik eksiltme, davetin gönderildiği tarihten sonraki iki iş gününden erken bir zamanda başlayamaz.

Davette, elektronik eksiltme verilen yeni fiyatlara ve/veya yeni değerlere dayanarak otomatik olarak yeniden sıralamayı tespit etmekte kullanılacak matematiksel formül de belirtilecektir.

Alternatif tekliflere izin verildiği hallerde, her bir alternatif için ayrı bir formül verilecektir.

99

Elektronik eksiltmenin her bir aşamasında, idareler, isteklilerin herhangi bir andaki göreli sıralamalarını öğrenebilmeleri için, tüm isteklilerle aynı anda iletişime geçeceklerdir. Ayrıca elektronik açık eksiltmenin herhangi bir aşamasında söz konusu aşamadaki katılımcı sayısını da duyurabilecektir. İdareler hiçbir koşulda, elektronik açık eksiltmenin herhangi bir aşamasında isteklilerin kimliklerini açıklayamayacaklardır.

İdareler elektronik açık eksiltmelerden uygunsuz bir şekilde istifade edemez ve bu yöntemi rekabeti önleyecek, sınırlayacak veya bozacak şekilde ya da ihale ilanında ve şartnamede belirtilen ihalenin konusunu değiştirmek amacıyla kullanamaz.

Elektronik eksiltmeye, açık ihale usulü, belli istekliler arasında ihale usulü ve pazarlık usulünde başvurulabilir.

Elektronik eksiltme, belirlenen zaman ve tarihte ve asgari farklılıklarla ilgili gerekleri karşılayan başka yeni fiyat ya da yeni değer almamaları halinde kapatılır.

Seçilen ihale usulüne göre davet edilenlerin ihaleye girme niyetleri, ihale ilanı elektronik eksiltmenin uygulanacağını belirtmiş ise ihale dokümanında veya ilanda belirtilen değerlendirme kriterlerine göre isteklilerin başlangıçta tüm olarak değerlendirilmesi yapılır. Sürece elektronik eksiltmeye, kabul edilen tekliflerle devam edilir.

Katılım daveti, elektronik iletişim, başlangıç değerlendirmesini içeren, değerlendirme formülü, süreç detayları ve ihale koşulları Elektronik Eksiltme Şartname veya ihale ilanında belirtildiği şekilde ihale ya en düşük teklifi ya da ekonomik olarak en avantajlı teklif esasına göre sonuçlandırılır. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif üzerine bırakılması ve elektronik eksiltme uygulanması durumunda, yeterlilik kriterlerinin değerlendirme formülü içerisinde tek değer olarak belirtilmiş olması gerekir. Başlangıç değerlendirmesi, eksiltmenin bedelini ölçmek, kazananı tespit etmek için değişikliklerle birlikte tekrar değerlendirilir.

100

ŞEMA 1: Elektronik Eksiltmenin Kullanılabileceği Durumlar

ŞEMA 2: Elektronik Eksiltme Kullanımı

Eksiltme uygulaması

Şartname veya ihale ilanında belirtildiği şekilde ihale ya en düşük teklifi yada ekonomik olarak en avantajlı teklif esasına göre sonuçlandırılır. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif üzerine bırakılması ve elektronik eksiltme uygulanması durumunda, yeterlilik kriterlerinin değerlendirme formülü içerisinde tek değer olarak belirtilmiş olması gerekir. Başlangıç değerlendirmesi, eksiltmenin bedelini ölçmek, kazananı tespit etmek için değişikliklerle birlikte tekrar değerlendirilir.

Elektronik Eksiltme

Katılım daveti, elektronik iletişim, başlangıç değerlendir-mesini içeren, değerlendirme formülü, süreç detayları ve ihale koşulları

İhale dokümanında veya ilanda belirtilen değerlendirme kriterlerine gore isteklilerin başlangıçta tüm olarak değerlendirilmesi. Elektronik eksiltmeye, kabul edilen tekliflerle devam edilir.

Seçilen ihale usulüne göre davet edilenlerin ihaleye girme niyetleri. İhale ilanı elektronik eksiltmenin uygulanacağını belirtmiş ise

Elektronik eksiltme, belirlenen zaman ve tarihte ve asgari farklılıklarla ilgili gerekleri karşılayan başka yeni fiyat ya da yeni değer almamaları halinde kapatılır.

Elektronik eksiltmeninkullanılabileceği durumlar

Açık veya belli istekliler arasında İhale usüllerinde, eksiltmenin yapılacağı belirtildi ise

Direktiflerde belirtilen durumlarda başvurulan pazarlık usullerinde

İhale ilanında belirtilmiş ise Çerçeve anlaşma dahilinde rekabet amacı ile düzenlenebilir

Dinamik satın alma sistemi kapsamında verilecek olan ihalelerin rekabete açılmasında

101

4.4.7. Finansal Kiralama

20/11/2008 tarih ve 5812 sayılı Kanunla 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa eklenen ek 6 ncı maddesi uyarınca, Kanun kapsamındaki idarelerin finansal kiralama suretiyle yapacakları mal alımlarında uygulanacak esas ve usuller Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenir.

4.4.8. Elektronik Kamu Alımları Platformu

20/11/2008 tarih ve 5812 sayılı Kanunla 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa eklenen ek 1 inci maddesinde; Kanun kapsamında yapılan ihalelerde; Kamu İhale Kanununun 13 üncü maddesi hükümleri saklı kalmak üzere, ilan, ihale dokümanının hazırlanması ve verilmesi, katılım ve yeterliğe ilişkin belgelerin sunulması, tekliflerin hazırlanması, sunulması ve değerlendirilmesi, ihalenin karara bağlanması ve onaylanması, kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi ve sözleşmenin imzalanması gibi ihale süreciyle ilgili aşamalar ile her türlü bildirimler kısmen veya tamamen, Kurum tarafından oluşturulan Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden gerçekleştirilebilir.

Elektronik Kamu Alımları Platformunun kurulması ve işletilmesi ile ihale sürecinde elektronik araçların kullanımına ilişkin esas ve usuller Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenir.

Söz konusu Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca yapılacak bütün ilanlar aynı zamanda Elektronik Kamu Alımları Platformunda da yayımlanır.

Bahse konu Kanun kapsamındaki alımlarda aday veya isteklilerin yeterliğinin tespitine ilişkin olarak Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden sistemler kurulabilir. Bu sistemlerin kurulması, kurdurulması, denetlenmesi, yetkilendirilen kuruluşların yetkilerinin iptal edilmesi veya tedbir niteliğinde kararlar alınması hususlarında Kamu İhale Kurumu yetkilidir.

4.5. İhale ve Ön Yeterlik Dokümanları

Bu aşamada, seçilen ihale usulüne göre, açık ihale ve pazarlık usulünde ihale dokümanı, belli istekliler arasında ihale usulünde ise ayrıca ön yeterlik dokümanı hazırlanır.

İhtiyaç konusu alımın ihalesine teklif verilmesine ilişkin şartlar ile yeterlik kriterleri ve diğer bilgi ve belgelere ihale ve ön yeterlik

102

dokümanında yer verilir. Bu nedenle idareler, hazırladıkları ihale ve ön yeterlik dokümanlarında bulunması gereken hususların, açık, net ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmasına özen göstermelidir.

İhale onayı alınmadan önce ihale ve ön yeterlik dokümanlarının hazırlanması gerekmektedir.

İhale ve ön yeterlik dokümanlarında belirtilmeyen hususlara ilanda yer verilemez. İstenilecek bilgi ve belgeler konusunda ilan ile ihale dokümanında farklı belirlemeler yapılamaz; ihale dokümanında olmayan hususlardan dolayı teklifler değerlendirme dışı bırakılamaz.

İdareler, yapacakları ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliliği, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. İsteklilere talimatları içeren ihale ve ön yeterlik dokümanlarının da idarelerce bu çerçevede hazırlanması zorunludur.

4.5.1. İhale veya Ön Yeterlik Dokümanının İçeriği

İdareler tarafından hazırlanacak olan ihale veya ön yeterlik dokümanında; isteklilere talimatları da içeren

- İdari şartname,

-Sözleşme tasarısı,

-Teknik şartname,

- İhale konusu işin niteliğine göre idarece belirlenen standart formlar,

- Gerekli diğer bilgi ve belgeler,

bulunur.

İdare, ihale konusu işin ihale edilebilmesi için gerekli dokümanları, Kamu İhale Kurumu tarafından çıkarılan standart ihale/ön yeterlik dokümanlarını esas alarak hazırlar ve her sayfasını onaylar. İhale dokümanlarının idarece hazırlanmasında, belirlenen ihale usulü ve sözleşme türüne göre ilgili mevzuat esas alınır. Gerekli güvenlik önlemlerinin idarece alınması kaydıyla, aday veya isteklilere verilecek ihale ve/veya ön yeterlik dokümanı "compact disc (CD)" ortamına aktarılarak aday ve istekli olabileceklere satılması mümkündür.

103

İdareler, ihale dokümanlarının hazırlama giderleri göz önünde bulundurularak ihale dokümanı bedelini belirleyeceklerdir. Dokümanların satışı, idare tarafından yapılır. İdare, dokümanların satışına ilişkin bağış, yardım veya başka her ne ad altında olursa olsun ek bir ücret talep edemez; ihale doküman bedelini, bütçesi dışında vakıf, sandık, dernek ve birlik gibi kuruluşların hesabına yatırılmasını isteyemez.

İdare, ihale dokümanını, ilan yapılacak hallerde ilk ilan tarihine, davet yapılacak hallerde ise davet tarihine kadar kesinleştirir. Belli istekliler arasında ihale usulü ile gerçekleştirilecek ihalelerde, ön yeterlik dokümanı ile ihale dokümanı, ön yeterlik ilan tarihine kadar hazırlanır.

Kamu İhale Kurulu Kararı

İdari şartname ile sözleşme tasarısında yer alan hükümler arasında çelişki bulunması halinde ihalenin iptaline ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 08/07/2008 tarih ve 2008/UH.Z-2911 sayılı Kararı.

“…İşe ait ihale ilanı ve idari şartnamenin 2 nci maddesinde ihale konusu işin 12 ay devam edeceği, 49.2 nci maddesinde işin süresinin 365 takvim günü olarak belirlendiği anlaşılmıştır. Diğer taraftan, işe ait sözleşme tasarısının 10 uncu maddesinde sözleşmenin süresinin işe başlama tarihinden itibaren 500 gün olduğu hususuna yer verilmiştir.

Tip sözleşme tasarısının sözleşmenin süresine ilişkin 10 uncu maddesinin 11 nolu dipnotunda, “İdare işe başlama ve bitim tarihlerini kesin olarak belirtecekse madde aşağıdaki şekilde düzenlenecektir.

“İşe başlama tarihi ....; işi bitirme tarihi .....dir.””, aynı şekilde, tip idari şartnamenin işe başlama ve bitirme tarihine ilişkin 49 uncu maddesinin 25 nolu dipnotunda, “İdareler, işe başlama tarihinin, sözleşmenin imza tarihinden veya tescilin tebliğ tarihinden itibaren kaç gün olacağını belirleyerek rakam ve yazı ile yazacaktır.” hususlarına yer verilmiştir.

Bu itibarla, gerek idari şartnamenin 49.2 maddesi, gerekse sözleşme tasarısının 10 uncu maddesi işe başlama ve bitirme tarihlerine ilişkin olup, işe ait ihale ilanı ve idari şartnamenin 2 nci maddesinde ihale konusu işin 12 ay devam edeceği, 49.2 maddesinde işin süresinin 365 takvim günü olarak belirlenmesine karşılık, sözleşme tasarısının 10 uncu maddesinde sözleşmenin süresinin işe başlama tarihinden itibaren 500 gün olduğu hususuna yer verilmesinin, ihale dokümanındaki düzenlemeler arasında

104

çelişki yaratıcı nitelikte olduğu anlaşıldığından, söz konusu husus, düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.”

4.5.2. İhale ve Ön Yeterlik Dokümanının Hazırlanması

İdarelerce ihtiyaç duyulan alım için ihale ve ön yeterlik dokümanlarının hazırlanmasında, belirlenen ihale usulüne uygun olarak ilgili Uygulama Yönetmeliğinin ekinde yer alan Standart Formlar kullanılır.

4.5.3. İdari Şartname ve Ön Yeterlik Şartnamesi

İdareler, uygulayacakları ihale usulüne ilişkin ilgili tip idari şartnameyi esas alarak idari şartnameyi hazırlar. Belli istekliler arasında ihale usulünü uygulayacakları zaman ayrıca ilgili tip ön yeterlik şartnamesini esas alarak ihale edeceği işe ilişkin ön yeterlik şartnamesini hazırlar. Tip idari şartnamelerde veya tip ön yeterlik şartnamelerinde doldurulmak üzere boş bırakılan ve idarelerin tercihine göre doldurulmak üzere dipnota alınan hususlar, alınacak hizmetin özelliğine göre mevzuatın emredici hükümlerine aykırı olmamak koşuluyla idarelerce düzenlenir.

Kamu İhale Kurumu tarafından hazırlanan tip idari veya ön yeterlik şartnamesine uygun olarak idarelerce hazırlanacak şartnamelerde, dipnot bulunmamalı ve başlıktaki "tip" kelimesi çıkarılarak, ihaleye uygun bir başlık konmalıdır.

İdari şartnamede veya ön yeterlik şartnamelerinde doldurulması gereken bazı önemli hususlar şunlardır:

-İhalenin yabancı isteklilere açık olup olmadığı ön yeterlik şartnamesinde belirtilmelidir.

-Yaklaşık maliyeti eşik değerin üzerindeki ihalelerde yerli isteklilere veya yerli malı teklif eden yerli isteklilere (mal alımı ihalelerinde) fiyat avantajı sağlanıp sağlanamayacağı idari şartnamede belirtilmelidir.

-Konsorsiyumların ihaleye teklif verip vermeyecekleri belirtilmelidir. İhaleye konsorsiyumların teklif verebileceğinin öngörüldüğü durumlarda işin uzmanlık gerektiren kısımları belirlenmelidir.

-Yüklenicinin alt yüklenici çalıştırabilmesine izin verilip verilmeyeceği idari şartnamede belirtilecektir.

105

-İdare işin özelliğine göre uygun teklif ve sözleşme türünü idari şartnamede belirlemelidir.

-Teklif ve ödemelerde geçerli para birimi, idari şartnamenin dipnotu göz önünde bulundurularak tespit edilir.

-İsteklilerin kısmi teklif verip veremeyecekleri; verilecekse kısmi teklif hizmet kalemi/kalemlerinin neler olduğu, idari şartnamede belirtilmelidir.

İdareler, ihalenin niteliğini göz önünde bulundurarak tekliflerin geçerlik süresini idari şartnamede belirlemelidir. Bu belirlemede, tekliflerin değerlendirme süreci, ihale yetkilisinin onay süresi, kesinleşen ihale kararının bildirilmesi ve sözleşmeye davet gibi süreçleri göz önünde bulundurmalıdır.

İdareler, sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödenecek vergi, resim, harç ve benzeri giderler ile ulaşım ve her türlü sigorta giderlerinden hangilerinin teklif fiyata dahil edileceğini idari şartnamede belirtmelidir. Ancak, sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak KDV, ilgili mevzuatı çerçevesinde idarece yükleniciye ayrıca ödenir.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerler olarak ifade edilmesi zorunludur. Parasal değerler olarak ifade edilmesi mümkün olmayan unsurlar için ihale dokümanında nispi ağırlıklar belirlenir.

En avantajlı teklifin en düşük fiyat esasına göre belirleneceği durumlarda, birden fazla istekli tarafından aynı fiyatın teklif edildiği ve bunların da ekonomik açıdan en avantajlı teklif olduğu anlaşıldığı takdirde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde fiyat dışındaki unsurlar idari şartnamede belirtilecektir.

106

İdareler, Bakanlar Kurulu'nun Fiyat Farkını Düzenleyen Esaslar'ını göz önünde bulundurarak, fiyat farkı verilip verilmeyeceğini idari şartnamede belirtmelidir.

İdareler, ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamenin “Tekliflerin Dili” başlıklı maddesini ihale konusu alımın niteliğini göz önünde bulundurmak suretiyle uygun seçeneği esas alarak düzenleyeceklerdir. İdareler, teklifi oluşturan bütün belgeler ve ekleri ile diğer dokümanların Türkçe olacağı ve yabancı dilde düzenlenen belgelerin Türkçe tercümesi ile birlikte verilmesi halinde geçerli olacağına ilişkin bir düzenleme yapabilecekleri gibi, sadece belirli belgelerin yabancı dilde sunulmasına imkan verebilirler. İhale işlemlerinin etkin ve sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi ve hukuki sorunların yaşanmaması için yabancı dilde sunulmasına imkan verilen belgelerin teknik dokümanlar, kişisel beyanlar gibi belgelerle sınırlı tutulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir12.

4.5.4. İhale Katılım Belgeleri ve Yeterlik Kriterleri

İsteklilerin ekonomik ve mali yeterlikleri ile mesleki ve teknik yeterliklerinin değerlendirilmesi amacıyla idarelerce istenilecek hiçbir bilgi, belge, doküman ve değerlendirme kriteri rekabeti engelleyici sonuç doğuracak şekilde belirlenemez. Ayrıca yeterlik değerlendirmesinde kullanılacak kriterler ihale konusu alımın özelliğine göre söz konusu işin istekli tarafından gerçekleştirilebilirliğini ölçecek nitelikte olmalıdır.

İhale konusu alımın/işin niteliğine göre, ilgili uygulama yönetmeliğinde düzenlenen bilgi ve/veya belgelerden yeterlik değerlendirmesi için isteneceklerin ve bu belgelerde aranacak yeterlik kriterlerinin ihale veya ön yeterlik dokümanı ile ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilan veya davet belgelerinde belirtilmesi zorunludur.

Ortak girişimin yeterli bulunması ortakların veya üyelerin her birinin ayrı ayrı yeterli bulunduğunu göstermez ve ön yeterlik değerlendirmesi sonucu yeterli görülen ortak girişimin ihaleden önce bozulması halinde davet mektubu geçersiz sayılır.

İhale dokümanında kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, isteklilerce ihale konusu alımın bir kısmına/kalemlerine teklif verilmesi halinde, ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine

12 Kamu İhale Tebliği madde:8.3

107

ilişkin belgelerin değerlendirilmesi teklif verilen kısımlar/kalemler itibariyle ayrı ayrı yapılır.

Kendi başına proje bütünlüğü olan ve benzer nitelikli birden fazla yapım işinin paket halinde bir arada ihale edilmesinin öngörülmesi durumunda, her bir iş için ayrı teklif alınmasını sağlamak üzere kısmi teklif alma yoluyla ihale yapılabilir. Bu durumda ilanda ve dokümanda işin başvuruda bulunulabilecek veya teklif verilebilecek her bir kısmı ve bu kısımlar için tespit edilen yeterlik kriterleri ayrı ayrı gösterilir. Aday ve isteklinin yeterlik değerlendirmesi, başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği her bir kısım için ayrı ayrı yapılır.

İlgili Uygulama Yönetmeliklerinde yer alan hükümler çerçevesinde ihaleye katılım belgeleri ve yeterlik kriterleri aşağıda açıklanmıştır.

4.5.4.1. Mal Alımlarında İhale Katılım Belgeleri ve Yeterlik Kriterleri

Mal alımlarında ihaleye katılımda yeterlik kriterleri ile sözleşmenin yürütülmesi aşamasındaki mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler “Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği” nin 26 - 49 uncu maddelerinde açıklanmıştır. Konuya ilişkin açıklamalar söz konusu maddelere göre yapılmıştır.

4.5.4.1.1. Yeterliğin Belirlenmesinde Uyulacak İlkeler

Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler rekabeti engelleyecek şekilde belirlenemez.

Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur.

Belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılacak ihalede, yeterliği tespit edilenler arasından belli sayıda isteklinin davet edilmesinin öngörüldüğü durumlarda, ön yeterlik dokümanında; asgari yeterlik kriterleri ile beşten az olmamak üzere teklif vermeye davet edilecek aday sayısı ve sıralama kriterleri ile puanlama yöntemine yer verilir. Puanlama ve değerlendirme yüz tam puan üzerinden aşağıdaki esaslara göre yapılır:

108

a) Ekonomik ve mali yeterlik kriterlerine ilişkin puanların toplamı; asgari on, azami kırk puan olabilir.

b) Mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine ilişkin puanların toplamı; asgari altmış, azami doksan puan olabilir.

c) Yeterlik kriterlerinden her birine en fazla yirmibeş puan verilebilir.

ç) Ön yeterlik kriterlerini sağlayan adaylardan listeye alınacakların belirlenmesinde adayların ekonomik ve mali yeterlikleri ile mesleki ve teknik yeterlikleri, ön yeterlik dokümanında belirtilen kriterlere göre puanlanmak suretiyle en yüksek puandan başlanarak liste oluşturulur. Puanların eşit olması halinde listeye alınacak aday sayısının öngörülen sayıyı aşması durumunda, eşit puana sahip adayların tamamı listeye alınarak teklif vermeye davet edilir.

d) Yeterliği belirlenen aday sayısının, beşten az olmaması kaydıyla, listeye alınarak teklif vermeye davet edilecek aday sayısından daha az olması durumunda, yeterliği tespit edilen tüm adaylar teklif vermeye davet edilir.

Yeterliği tespit edilenler arasından belli sayıda isteklinin davet edildiği belli istekliler arasında ihale usulüyle gerçekleştirilen ihalenin iptal edilerek, aynı iş için yeniden belli istekliler arasında ihale usulü ile ihaleye çıkılması durumunda; yeterlikleri tespit edilenler arasından davet edilmesi öngörülecek aday sayısı, iptal edilen ihalede öngörülen sayıdan daha az olamaz.

Belli istekliler arasında ihale usulüyle ve Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerde; bankalardan temin edilecek belgeler, iş hacmini gösteren belgeler ve iş deneyimini gösteren belgelerde aranılacak yeterlik kriterleri, parasal tutar olarak belirlenir.

Ortak girişimin yeterli bulunması ortakların her birinin ayrı ayrı yeterli bulunduğunu göstermez ve ön yeterlik değerlendirmesi sonucu yeterli görülen ortak girişimin ihaleden önce bozulması halinde davet mektubu geçersiz sayılır.

İşin farklı uzmanlıklar gerektirmesi durumunda, konsorsiyumların ihaleye katılıp katılamayacağının, katılabilecekler ise işin uzmanlık gerektiren kısımlarının ihale veya ön yeterlik dokümanı ile ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilanlarda belirtilmesi zorunludur. Konsorsiyum ortaklarının

109

yeterlik belgelerini nasıl sunacağı, idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ayrıca belirtilir. Konsorsiyumların katılabileceği ihalelerde, konsorsiyum ortağı tarafından işin uzmanlık gerektiren birden fazla kısmına teklif verilebilir.

İş deneyimini gösteren belgeler dışındaki parasal tutar ihtiva eden yeterlik belgelerinin yabancı para birimi üzerinden düzenlenmiş olması halinde, bu belgelerdeki parasal tutarlar, ilk ilan veya davet tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden; yabancı para birimi cinsinden teklif verilebilecek durumlarda ise ilk ilan veya davet tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası çapraz kuru üzerinden tekliflerin değerlendirilmesinde esas alınacak para birimine çevrilerek değerlendirilir.

4.5.4.1.2. İstenecek Genel Belgeler

Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:

a) Yaklaşık maliyetine bakılmaksızın her türlü mal alımı ihalelerinde, aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgelerin istenilmesi zorunludur.

b) Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihaleler hariç, yaklaşık maliyeti Kamu İhale Kanununun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde mal alımları için öngörülen üst limit tutarına eşit ve altındaki her türlü mal alımı ihalelerinde, iş deneyim belgesi istenemez.

c) Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihaleler hariç, yaklaşık maliyeti eşik değerin altında olan her türlü mal alımı ihalelerinde, ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler istenemez.

ç) Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, iş deneyimini gösteren belgelerin istenilmesi durumunda; iş deneyimini gösteren belgelerle birlikte alım konusu işe ilişkin üretim kapasite raporunun da istenilmesi zorunludur. Aday veya isteklinin, bu iki belgeden birini sunması yeterlidir.

d) Makine-teçhizat ve ekipmana ilişkin belgeler ile kapasite raporu, kalite yönetim sistem belgesi, çevre yönetim sistem belgesi, imalat yeterlik

110

belgesi, imalâta yeterlilik belgesi ile hizmet yeri yeterlilik belgesi sadece özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde istenebilir.

e) Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, imalat yeterlik belgesi ile imalâta yeterlilik belgesi birlikte istenmek zorundadır. Aday veya isteklinin, bu iki belgeden birini sunması yeterlidir. İdare tarafından bu iki belgeden birinin alım konusu mala ilişkin olarak düzenlenmediğinin yetkili kurum ve kuruluşlardan alınan yazı ile belirlenmesi durumunda sadece ilgili belge istenebilir.

f) Alım konusu malın piyasaya arzı için zorunlu olan izin veya benzeri belgeler, ihaleye katılımda yeterlik belgesi olarak istenebilir. Bu belgelerin yeterlik belgesi olarak istenilmemesi durumunda, teknik şartnamede veya sözleşme tasarısında bu belgelerin muayene ve kabul aşamasında sunulmasına yönelik düzenleme yapılması zorunludur.

g) Aday veya isteklinin personel çalıştırdığına ilişkin belgeler, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak istenemez. Ancak, alımın niteliği esas alınarak yüklenici tarafından çalıştırılması öngörülen personelin sayısına ve niteliğine ilişkin teknik şartnamede veya sözleşme tasarısında düzenleme yapılabilir.

ğ) Deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarları veya muayene kuruluşları tarafından üretimin veya malın kontrolünün yapılması, özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında sözleşmenin yürütülmesi aşamasında yerine getirilecek bir yükümlülük olarak teknik şartnamede ve/veya sözleşme tasarısında düzenlenebilir. Bu laboratuvar veya muayene kuruluşunun, aday veya isteklinin bünyesinde bulunması hususu, ihaleye katılımda bir yeterlik kriteri olarak düzenlenemez.

h) Alım konusu malın özelliği göz önünde bulundurularak, satış sonrası servis, bakım ve onarım hizmetlerine yönelik düzenleme yapılabilir.

ı) İhaleye katılımda yeterlik belgesi olarak taahhütname istenemez.

i) İdareler tarafından, alımın niteliği ve “Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği” ndeki düzenlemeler esas alınarak, istenilmesi idarenin takdirinde bulunan ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterlik belgelerine yönelik düzenleme yapılabilir.

Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalede; istenecek belgeler işin tamamının yaklaşık maliyeti dikkate alınarak belirlenir. Ancak aday veya

111

isteklinin yeterlik değerlendirmesi; başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği her bir kısım için ayrı ayrı yapılır.

Belli istekliler arasında ihale usulü ve Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerde kısmî teklif verilmesine imkan tanınması durumunda; istenecek belgeler işin tamamı dikkate alınarak belirlenmesine karşın bankalardan temin edilecek belgelerdeki, iş hacmini gösteren belgelerdeki ve iş deneyimini gösteren belgelerdeki parasal tutarlar her bir kısım için ayrı ayrı düzenlenir.

4.5.4.1.3. Sözleşmenin Yürütülmesi Aşamasındaki Mesleki ve Teknik Yükümlülükler

Ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak belirlenmeyen ancak sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işin yerine getirilmesi için gerekli olduğu öngörülen mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler teknik şartnamede ve/veya sözleşme tasarısında yer alır. Bu düzenlemelerde alımın niteliği ile “Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği” ve ilgili mevzuat hükümleri esas alınır. Yüklenici tarafından bu yükümlülüklere ilişkin olarak muayene ve kabul komisyonuna sunulması gereken belgelerin açıkça düzenlenmesi zorunludur.

Teknik şartnamede düzenlenen yükümlülüğe ilişkin, tip sözleşmede bir madde bulunmaması durumunda; tip sözleşmenin “Diğer Hususlar” başlıklı maddesinde bu yükümlülük düzenlenebilir.

4.5.4.1.4. Belgelerin Sunuluş Şekli

“Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği” nin uygulanmasında idareler; belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini isterler. Bu kapsamda sunulan fatura örnekleri de asıl olarak kabul edilir. Adaylar veya istekliler, istenen belgelerin aslı yerine ihale veya son başvuru tarihinden önce idare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şerh düşülen suretlerini başvuruları veya teklifleri kapsamında sunabilirler. Bu yönde yapılacak başvuruların, ihaleden önce idarenin ilgili birim yetkilisi veya bu hususta görevlendirilmiş personelince karşılanması zorunludur.

Noter onaylı belgelerin, aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar

112

ile “ibraz edilenin aynıdır” veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmez. Ancak Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Nizamnamesinin 9 uncu maddesinde yer alan hüküm çerçevesinde, Gazete idaresince veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine bağlı odalarca “aslının aynıdır” şeklinde onaylanarak verilen Ticaret Sicili Gazetesi suretleri veya bunların noter onaylı suretleri de kabul edilir. Adayın veya isteklinin ve/veya teklif edilen malın, İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankasına kayıtlı olduklarını tevsik edici belge veya belgeler, internet çıktısı olarak sunulabilir.

İdare tarafından ön yeterlik veya ihale dokümanında yapılan düzenleme çerçevesinde, ürünlerin ilgili teknik mevzuata ve standartlara uygun olarak imal edildiğini ve piyasaya arz edildiğini gösteren belgelerin mevzuatına uygun olarak çoğaltılmış suretleri ya da malın üzerinde veya ambalajında bulunan kalite ve standartlara ilişkin marka, işaret ve etiketleri de bu belgelerin aslına uygun sureti olarak kabul edilebilir.

Türkiye Cumhuriyetinin yabancı ülkelerde bulunan temsilcilikleri tarafından düzenlenen belgeler dışında yabancı ülkelerde düzenlenen belgeler ile yabancı ülkelerin Türkiye’deki temsilcilikleri tarafından düzenlenen belgelerin tasdik işlemi aşağıdaki şekilde yapılır:

a) Tasdik işleminden, belgedeki imzanın doğruluğunun, belgeyi imzalayan kişinin hangi sıfatla imzaladığının ve varsa üzerindeki mühür veya damganın aslı ile aynı olduğunun teyidi işlemi anlaşılır.

b)Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesine taraf ülkelerde düzenlenen ve bu Sözleşmenin 1 inci maddesi kapsamında bulunan resmi belgeler, “apostil tasdik şerhi” taşıması kaydıyla Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu veya Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tasdik işleminden muaftır.

c) Türkiye Cumhuriyeti ile diğer devlet veya devletler arasında, belgelerdeki imza, mühür veya damganın tasdik işlemini düzenleyen hükümler içeren bir anlaşma veya sözleşme bulunduğu takdirde, bu ülkelerde düzenlenen belgelerin tasdik işlemi, bu anlaşma veya sözleşme hükümlerine göre yaptırılabilir.

ç) “Apostil tasdik şerhi” taşımayan veya (c) bendi kapsamında sunulmayan yabancı ülkelerde düzenlenen belgelerin, o ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu tarafından veya sırasıyla o ülkenin Türkiye’deki temsilciliği ile Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tarafından tasdik

113

edilmesi gerekir. Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğunun bulunmadığı ülkelerde düzenlenen belgeler ise sırasıyla, düzenlendiği ülkenin Dışişleri Bakanlığı, bu ülkeyle ilişkilerden sorumlu Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu veya bu ülkenin Türkiye’deki temsilciliği ve Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tarafından tasdik edilmelidir.

d) Yabancı ülkenin Türkiye’deki temsilciliği tarafından düzenlenen belgeler, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tarafından tasdik edilmelidir.

e) Fahri konsolosluklarca düzenlenen belgelere dayanılarak işlem tesis edilemez.

f) İdare tasdik işleminden muaf tuttuğu resmi niteliği bulunmayan belgeleri ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede belirtir.

Başvuru veya teklif kapsamında sunulacak belgelerin tercümeleri ve bu tercümelerin tasdik işlemi aşağıdaki şekilde yapılır:

a) Yerli istekliler ile Türk vatandaşı gerçek kişi ve/veya Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişi ortağı bulunan iş ortaklıkları veya konsorsiyumlar tarafından sunulan ve yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümelerinin, Türkiye’deki yeminli tercümanlar tarafından yapılması ve noter tarafından onaylanması zorunludur. Bu tercümeler Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tasdik işleminden muaftır.

b) Yabancı istekliler tarafından sunulan ve yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümeleri ile bu tercümelerin tasdik işlemi aşağıdaki şekilde yapılır:

i) Tercümelerin tasdik işleminden, tercümeyi gerçekleştiren yeminli tercümanın imzası ve varsa belge üzerindeki mührün ya da damganın aslı ile aynı olduğunun teyidi işlemi anlaşılır.

ii) Belgelerin tercümelerinin düzenlendiği ülkedeki yeminli tercüman tarafından yapılmış olması ve tercümesinde “apostil tasdik şerhi” taşıması halinde, bu tercümelerde başkaca bir tasdik şerhi aranmaz. Bu tercümelerin “apostil tasdik şerhi” taşımaması durumunda ise tercümelerdeki imza ve varsa üzerindeki mühür veya damga, bu ülkedeki ilgili Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu tarafından veya sırasıyla belgenin düzenlendiği ülkenin

114

Türkiye’deki temsilciliği ile Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tarafından tasdik edilmelidir.

iii) Türkiye Cumhuriyeti ile diğer devlet veya devletler arasında, belgelerdeki imza, mühür veya damganın tasdik işlemini düzenleyen hükümler içeren bir anlaşma veya sözleşme bulunduğu takdirde, belgelerin tercümelerinin tasdik işlemi de bu anlaşma veya sözleşme hükümlerine göre yaptırılabilir.

iv) Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğunun bulunmadığı ülkelerde düzenlenen belgelerin tercümelerinin, o ülkedeki yeminli tercüman tarafından yapılmış olmakla birlikte “apostil tasdik şerhi” taşımaması durumunda ise; söz konusu tercümedeki imza ve varsa üzerindeki mühür veya damganın, sırasıyla bu ülkenin Dışişleri Bakanlığı, bu ülkeyle ilişkilerden sorumlu Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu veya bu ülkenin Türkiye’deki temsilciliği ve Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tarafından tasdik edilmesi gereklidir.

v) Yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümelerinin Türkiye’deki yeminli tercümanlar tarafından yapılması ve noter tarafından onaylanması halinde ise, bu tercümelerde başkaca bir tasdik şerhi aranmaz.

Kalite ve standarda ilişkin belgelerin tasdik işlemi aşağıdaki şekilde yapılır:

a) Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon İşbirliği Karşılıklı Tanınma Anlaşmasında yer alan akreditasyon kurumları tarafından yabancı ülkede düzenlenen belgeler, Türk Akreditasyon Kurumundan alınan teyit yazısı ile birlikte sunulması durumunda tasdik işleminden muaftır. Bu belgelerden yabancı dilde düzenlenenlerin tercümelerinin, Türkiye’deki yeminli tercümanlar tarafından yapılması ve noter tarafından onaylanması zorunludur. Bu tercümeler, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tasdik işleminden muaftır.

b) Türk Akreditasyon Kurumundan bir teyit yazısı alınmadan sunulabilen ve yabancı ülkede düzenlenen kalite ve standarda ilişkin belgelerin tasdik işlemi ve tercümelerinin yapılması dördüncü ve beşinci fıkralardaki esaslara tabidir.

115

4.5.4.1.5. Ortak Girişimlerle İlgili Belgeler

4.5.4.1.5.1. İş Ortaklığı

Birden fazla gerçek veya tüzel kişi, iş ortaklığı oluşturmak suretiyle her türlü ihaleye katılabilir.İş ortaklığını oluşturanlar, hak ve sorumluluklarıyla işin tümünü birlikte yapmak üzere ortaklık yapar. İş ortaklığı, başvuru veya teklifiyle birlikte pilot ortağın da belirlendiği İş Ortaklığı Beyannamesini vermek zorundadır.

İş ortaklığında en çok hisseye sahip ortak, pilot ortak olarak gösterilmek zorundadır. Ancak bütün ortakların hisse oranlarının eşit olduğu veya diğer ortaklara göre daha fazla hisse oranına sahip ve hisseleri birbirine eşit olan ortakların bulunduğu iş ortaklığında ise bu ortaklardan biri pilot ortak olarak belirlenir. Ortakların hisse oranları İş Ortaklığı Beyannamesinde gösterilir.

İş ortaklıklarının ihaleye katılabilmek için sunacakları belgelerin belirlenmesinde ve yeterlik kriterlerine ilişkin değerlendirmede, “Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği”nin “İkinci Kısmında” yer alan düzenlemeler esas alınır. İhalenin iş ortaklığı üzerinde kalması halinde; iş ortaklığı tarafından, sözleşmenin imzalanmasından önce noter onaylı ortaklık sözleşmesinin idareye verilmesi zorunludur. Bu sözleşmede; ortakların hisse oranları ve pilot ortak ile diğer ortakların işin yerine getirilmesinde müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu açıkça belirtilir.

4.5.4.1.5.2. Konsorsiyum

İdare, konsorsiyumların ihaleye katılıp katılamayacağını, katılabilecekleri ihalelerde ise işin farklı uzmanlık gerektiren kısımlarını ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede belirtir.

Konsorsiyum, başvuru veya teklifiyle birlikte koordinatör ortağın da belirlendiği Konsorsiyum Beyannamesini vermek zorundadır.

Konsorsiyumların ihaleye katılabilmek için sunacakları belgelerin belirlenmesinde ve yeterlik kriterlerine ilişkin değerlendirmede anılan Uygulama Yönetmeliğinin İkinci Kısmında yapılan düzenlemeler esas alınır.

İhalenin konsorsiyum üzerinde kalması halinde, konsorsiyum tarafından sözleşme imzalanmadan önce noter onaylı konsorsiyum sözleşmesinin idareye verilmesi zorunludur. Bu sözleşmede, konsorsiyumu

116

oluşturan gerçek ve/veya tüzel kişilerin işin hangi kısmını taahhüt ettikleri ve işin yerine getirilmesinde, koordinatör ortak aracılığıyla aralarında koordinasyonu sağlayacakları belirtilir.

4.5.4.1.6. Ekonomik ve Mali Yeterliğe İlişkin Belgeler

4.5.4.1.6.1. Bankalardan Temin Edilecek Belgeler

Mali durumu göstermek üzere bankalardan temin edilecek yeterlik belgesi, banka referans mektubudur. Banka referans mektubu, Türkiye’de veya yurt dışında faaliyet gösteren bankalardan temin edilebilir. Banka referans mektubunun ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenmiş olması zorunludur.

Banka referans mektubuna ilişkin yeterlik kriterleri aşağıdaki esaslara göre belirlenir:

a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde; isteklinin bankalar nezdindeki kullanılmamış nakdi veya gayrinakdi kredisi ya da üzerinde kısıtlama bulunmayan mevduatı, teklif edilen bedelin % 10’undan az olamaz.

b) Belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerde; aday veya isteklinin bankalar nezdindeki kullanılmamış nakdi veya gayrinakdi kredisi ya da üzerinde kısıtlama bulunmayan mevduatı, yaklaşık maliyetin %5’i ile %15’i aralığında idare tarafından belirlenecek parasal tutardan az olamaz.

c) Yukarıdaki bentlerde belirtilen kriterler, mevduat ve kredi tutarları toplanmak ya da birden fazla banka referans mektubu sunulmak suretiyle de sağlanabilir.

İş ortaklığında, ortaklardan biri, birkaçı veya tamamı tarafından ortaklık oranına bakılmaksızın bu yeterlik kriteri sağlanabilir. Konsorsiyumda ise bu belgelerin her bir ortak tarafından kendi kısmı için belirlenen yeterlik kriterini sağlayacak şekilde sunulması gerekir.

Gerek görüldüğünde, banka referans mektubunun teyidi ilgili bankanın genel müdürlüğünden veya şubesinden idarelerce yapılır. Yapılan teyitlerin bankanın en az iki yetkilisinin imzasını taşıması zorunludur.

117

4.5.4.1.6.2. Bilanço veya Eşdeğer Belgeler

Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde;

a) İhalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosunun ve bilançonun gerekli görülen bölümlerinin,

b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,

her ikisinin de idarelerce istenilmesi zorunludur.

Aday veya isteklinin birinci fıkrada belirtilen belgelerden birini sunması yeterlidir. Bu durumda;

a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,

yeterlik kriterleri olarak öngörülür ve sayılan üç kriter birlikte aranır. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi zorunludur.

Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli görülen bölümlerini ya da bunlara eşdeğer belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

118

4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançoları için bu hesap dönemi esas alınır.

Bilanço veya bilançonun gerekli görülen bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun gerekli görülen bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.

Yayımlanması zorunlu olmayan bilançolarını veya bunların bölümlerini ibraz etmeyenler, yukarıda belirtilen kriterleri sağladıklarını yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce onaylı belgelerle tevsik edebilirler. Yabancı ülkede düzenlenen ve yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.

Aday veya isteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve ikinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.

4.5.4.1.6.3. İş Hacmini Gösteren Belgeler

İş hacmini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde;

a) İhalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait toplam ciroyu gösteren gelir tablosunun,

b) Taahhüt altında devam eden mal satışlarının gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen mal satışlarının parasal tutarını gösteren, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda düzenlenmiş faturaların,

her ikisinin de idarelerce istenilmesi zorunludur.

Aday veya isteklinin birinci fıkrada belirtilen belgelerden birini sunması yeterlidir.

Taahhüt altında devam eden mal satışlarının gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen mal satışlarının parasal tutarını tevsik etmek üzere; mal satışlarıyla ilgili fatura örnekleri ya da bu örneklerin noter, yeminli mali

119

müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı suretleri sunulur.

Toplam ciro; gelir tablosundaki brüt satışlar tutarından, satıştan iadeler, satış iskontoları ve diğer indirimlerin tutarları düşülmek suretiyle ulaşılan net satışlar tutarıdır.

Taahhüt altında devam eden mal satışlarının gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen mal satışlarının parasal tutarının hesabında, yurt içinde ve yurt dışında yapılmış olan mal satışlarından elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınır.

İş hacmini gösteren belgelere ilişkin kriterler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:

a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde, toplam cironun teklif edilen bedelin % 25’inden, taahhüt altında devam eden mal satışlarının gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen mal satışlarının parasal tutarının ise teklif edilen bedelin % 15’inden az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir.

b) Belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerin ön yeterlik aşaması ile Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerin yeterlik aşamasında, toplam ciro için yaklaşık maliyetin % 25’i ile %35’i aralığında, taahhüt altında devam eden mal satışlarının gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen mal satışlarının parasal tutarı için ise yaklaşık maliyetin % 15’i ile % 25’i aralığında idarece belirlenecek parasal tutar, asgari yeterlik kriteri olarak öngörülür. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan aday veya istekli yeterli kabul edilir.

Bir önceki paragraftaki kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait gelir tablosunu sunmayanlar, iki önceki yılın gelir tablosunu sunabilirler. Bu gelir tablosunun yeterlik kriterini sağlayamaması halinde, iki

120

önceki yılın ve üç önceki yılın gelir tabloları sunulabilir. Bu durumda gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin gelir tablosu için bu hesap dönemi esas alınır.

Gelir tablosunun, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.

İş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.

Konsorsiyum olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için sağlanması zorunludur.

Aday veya isteklinin ortak girişimin ortağı olarak taahhüdü altında devam eden mal satışlarının gerçekleştirilen kısmının veya bitirdiği mal satışlarının parasal tutarı; iş ortaklığındaki hissesi oranında, konsorsiyumda ise taahhüt ettikleri iş kısımları üzerinden hesaplanır.

İş hacmine ilişkin belge tutarları ise aşağıdaki şekilde güncellenir:

a) Yıllık toplam ciro, gelirin elde edildiği yılın Haziran ayına ait Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yıllı) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.

b) Taahhüt altında devam eden mal satışlarının gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen mal satışlarının parasal tutarı, fatura tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yıllı) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.

121

4.5.4.1.7. Mesleki ve Teknik Yeterliğe İlişkin Belgeler

4.5.4.1.7.1.Aday veya İsteklinin Mesleki Faaliyetini Sürdürdüğünü ve Teklif Vermeye Yetkili Olduğunu Gösteren Belgeler

İhalelerde aday veya isteklilerden;

a) Gerçek kişi olması halinde, kayıtlı olduğu ticaret ve/veya sanayi odasından ya da esnaf ve sanatkârlar odasından, ilk ilan veya davet tarihinin ya da ihale veya son başvuru tarihinin içinde bulunduğu yılda alınmış, odaya kayıtlı olduğunu gösterir belgenin,

b) Tüzel kişi olması halinde, ilgili mevzuatı gereği kayıtlı olduğu ticaret ve/veya sanayi odasından, ilk ilan veya davet tarihinin ya da ihale veya son başvuru tarihinin içinde bulunduğu yılda alınmış, tüzel kişiliğin odaya kayıtlı olduğunu gösterir belgenin,

c) Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesinin,

ç) Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerinin,

istenilmesi zorunludur.

Vekaleten ihaleye katılma halinde; vekil adına düzenlenmiş, ihaleye katılmaya ilişkin noter onaylı vekaletname ile vekilin noter tasdikli imza beyannamesinin sunulması zorunludur.

İş ortaklığında, iş ortaklığı beyannamesinin ve iş ortaklığını oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin her biri tarafından ilgisine göre birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (ç) bentlerindeki belgelerin ayrı ayrı verilmesi zorunludur. Konsorsiyumda ise konsorsiyum beyannamesinin ve konsorsiyumu oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin her biri tarafından ilgisine göre birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (ç) bentlerindeki belgelerin ayrı ayrı verilmesi zorunludur.

İhale konusu malın satış faaliyetinin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında satış faaliyeti için özel olarak düzenlenen izin, ruhsat veya faaliyet belgeleri, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak

122

ön yeterlik şartnamesinde ve idari şartnamede düzenlenir. İş ortaklığını oluşturan ortakların, bu belgeyi sunmasına ilişkin düzenleme ise alımın niteliği esas alınarak yapılır. Konsorsiyum ortaklarının her biri, teklif verdikleri kısmı esas alarak istenilen belgeyi sunar.

Birden çok mal kaleminin birlikte alındığı bir ihalede; bir veya birden çok mal kaleminin satış faaliyetinin yerine getirilebilmesi için ilgili mevzuat gereğince özel bir izin, ruhsat veya faaliyet belgesi alınması zorunlu, diğer mal kalemleri için ise bu belgelerin alınması zorunlu değil ise alımların birlikte yapılabilmesi için alımlar arasında bağlantı olması ve ihalenin kısmi teklife açılması zorunludur. İdare alımın niteliğini esas alarak iş ortaklığı ve/veya konsorsiyumların bu belge veya belgeleri sunmasına yönelik olarak ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede gerekli düzenlemeyi yapar.

4.5.4.1.7.2. İş Deneyimini Gösteren Belgeler

İş deneyimini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde; yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında gerçekleştirilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kesin kabul işlemleri tamamlanan mal alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin,

b) Devredilen işlerde sözleşme bedelinin en az % 80’inin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kesin kabul işlemleri tamamlanan mal alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin,

istenilmesi zorunludur.

Aday veya istekli tarafından; kesin kabul tarihi, ilk ilan veya davet tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında olan mal alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgeler de sunulabilir ve bu belgeler birinci fıkra kapsamında değerlendirilir.

İş deneyiminin belirlenmesi amacıyla;

a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde, teklif edilen bedelin % 10’undan az ve % 40’ından fazla olmamak üzere idarece belirlenecek bir oranda,

123

b) Belli istekliler arasında ihale usulüyle ve Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerde, yaklaşık maliyetin %10’u ile % 40’ı aralığında, idarece belirlenecek parasal tutardan az olmamak üzere,

ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması istenir.

İş ortaklığında pilot ortağın, asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini sağlaması gerekir. Ancak, her durumda pilot ortağın iş deneyim tutarının diğer ortaklardan fazla olması zorunludur. Pilot ortağa ait iş deneyimini gösteren belgenin yeterlik kriterini sağlaması halinde, diğer ortaklar iş deneyimini gösteren belge sunmak zorunda değildir.

Konsorsiyumların katılabileceği ihalede, her bir ortak, başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için istenilen asgari iş deneyim tutarını sağlamak zorundadır. Bu ihalede konsorsiyum ortağı tarafından birden fazla kısma başvuruda bulunulması veya teklif verilmesi durumunda, iş deneyimine ilişkin kriterin sağlanması amacıyla her bir kısım için iş deneyimini gösteren ayrı bir belge sunulabilir.

İş deneyimini gösteren belgeler; adayın veya isteklinin ihale konusu mal veya benzer işlerdeki deneyimini ortaya koyan iş bitirme belgesi ile gerçek kişilere veya iş bitirme belgesi düzenlemeye yetkili olmayan her türlü kurum ve kuruluşa gerçekleştirilen işlere ilişkin olarak Uygulama Yönetmeliğinin 46 ncı maddesinde belirtilen belgelerdir.

Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere sunulan belgenin, tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olması halinde, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir veya noter tarafından ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belgenin sunulması zorunludur.

Tüzel kişi tarafından sunulan iş deneyimini gösteren belgenin, ihale veya son başvuru tarihinden geriye doğru en az bir yıldır kesintisiz olarak aynı tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olması halinde, bu ortağa ait iş deneyimini gösteren belgeler teminat süresi sonuna kadar başka bir tüzel kişiye kullandırılamaz.

124

4.5.4.1.7.3. Yetkili Satıcılığı veya İmalatçılığı Gösteren Belgeler

Alımın özelliği göz önünde bulundurularak, aday veya isteklinin alım konusu malı teklif etmeye yetkisinin bulunup bulunmadığı, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak düzenlenebilir. Bu hususun yeterlik kriteri olarak düzenlenmesi durumunda aşağıdaki bentlerde yer alan belgelerin birlikte istenmesi zorunludur. Aday veya istekli ise kendi durumuna uygun olan belge veya belgeleri sunar. Bu belgeler şunlardır:

a) Aday veya istekli imalatçı ise imalatçı olduğunu gösteren belge veya belgeler,

b) Aday veya istekli yetkili satıcı veya yetkili temsilci ise yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren belge veya belgeler,

c) Aday veya istekli Türkiye’de serbest bölgelerde faaliyet gösteriyor ise yukarıdaki belgelerden biriyle birlikte sunduğu serbest bölge faaliyet belgesi.

İş ortaklığında ortaklardan birinin, teklif edilen mala veya mallara ilişkin imalatçı veya yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren belgelerden birini sunması yeterlidir. Konsorsiyumların katılabileceği ihalede, işin uzmanlık gerektiren kısımları göz önünde bulundurularak, her bir kısım için bu belgelere yönelik düzenleme ayrı ayrı yapılır. Konsorsiyum ortaklarından her biri, başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için istenilen yeterlik kriterini sağlamak zorundadır.

4.5.4.1.7.4. Satış Sonrası Servis, Bakım ve Onarım Hizmetleri ile Yedek Parça Sağlanması

Alım konusu malın özelliği göz önünde bulundurularak, satış sonrası servis, bakım ve onarım hizmetlerine yönelik düzenleme yapılabilir. Bu hizmetlerin, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak düzenlenmesi halinde ilgili mevzuat esas alınarak aday veya istekli tarafından sunulacak belgeler ve kriterler, ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede belirtilir.

İş ortaklığında ortaklardan biri, birkaçı veya tümü ortaklık oranlarına bakılmaksızın birinci fıkrada belirtilen yeterlik kriterini sağlayabilir. Konsorsiyumların katılabileceği ihalede, işin uzmanlık gerektiren kısımları göz önünde bulundurularak, satış sonrası servis, bakım ve onarım hizmetlerine yönelik düzenleme her bir kısım için ayrı ayrı yapılır.

125

Konsorsiyum ortaklarından her biri, başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için istenilen yeterlik kriterini sağlamak zorundadır.

Alım konusu malın özelliğine göre, satış sonrası malın yedek parçasının sağlanmasına yönelik düzenleme yapılabilir. Ancak bu husus, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak düzenlenemez. Yüklenici tarafından malın yedek parçasının sağlanması, sözleşmenin uygulanması aşamasında yerine getirilecek bir yükümlülük olarak teknik şartname ve/veya sözleşme tasarısında düzenlenir.

4.5.4.1.7.5. Makine, Teçhizat ve Diğer Ekipmana İlişkin Belgeler, İmalat Belgeleri ve Kapasite Raporu

Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, üretimin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan makine, teçhizat ve diğer ekipman ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak düzenlenebilir. Bu durumda ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede aday veya isteklinin kendi malı olması öngörülen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısı ve varsa niteliği belirtilir. Bu makine, teçhizat ve diğer ekipmanın teknik özelliklerine yönelik ayrıntılı düzenlemeye teknik şartnamede yer verilir.

Adayın veya isteklinin kendi malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik edilir.

Geçici ithalle getirilmiş veya finansal kiralama yoluyla edinilmiş makine, teçhizat ve diğer ekipman da, kira sözleşmesi eklenmek ve ilk ilan tarihine veya davet tarihine kadar olan kiralarının ödendiği belgelenmek şartı ile adayın veya isteklinin kendi malı sayılır.

Makine, teçhizat ve diğer ekipmanın, teknik kriterlerine yönelik dokümanda düzenleme yapılmış ise bu niteliğe yönelik belgelerin de başvuru veya teklif kapsamında sunulması zorunludur.

İş ortaklığında ortaklardan biri, birkaçı veya tümü tarafından ortaklık oranına bakılmaksızın makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin yeterlik kriteri sağlanabilir. Konsorsiyumların katılabileceği ihalede, işin uzmanlık gerektiren kısımları göz önünde bulundurularak makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin düzenleme her bir kısım için ayrı ayrı yapılır. Konsorsiyum ortaklarından her biri başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için

126

istenilen makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin yeterlik kriterini sağlamak zorundadır.

Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, üretimin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan makine, teçhizat ve diğer ekipman ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak belirlenmeyip, sözleşmenin uygulanması aşamasında yerine getirilecek bir yükümlülük olarak düzenlenebilir. Bu durumda makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısı ve niteliği ayrıntılı olarak teknik şartnamede yer alır. Muayene ve kabul komisyonu tarafından sözleşmenin uygulanması aşamasında gerekli kontroller yapılır. Bu aşamada makine, teçhizat ve diğer ekipman yüklenicinin kendi malı olabileceği gibi bunların kiralanması da mümkündür. Yüklenici kendi malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin olarak ikinci ve üçüncü fıkralarda yer alan belgeleri muayene ve kabul komisyonuna sunar. Kiralamalarda ise kira sözleşmesini muayene ve kabul komisyonuna sunmak zorundadır.

Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, üretim kapasite miktarı ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak düzenlenebilir. Üretim kapasite miktarı, sözleşme süresi göz önünde bulundurularak alım miktarından fazla olmayacak şekilde belirlenir. Üretim kapasite miktarı, kapasite raporu ile belgelendirilir.

Aday veya istekli imalatçı ise kendi adlarına veya unvanlarına düzenlenen kapasite raporunu sunar. Aday veya istekli yetkili satıcı veya yetkili temsilci ise satıcısı veya temsilcisi olduğu imalatçının kapasite raporunu sunabilir. Bu durumda yetkili satıcı veya yetkili temsilci olduğunu gösteren belgeleri de kapasite raporuyla birlikte sunmak zorundadır.

Aday veya istekli tarafından adlarına veya unvanlarına düzenlenen aynı işe ilişkin birden çok kapasite raporu sunulabilir. Bu durumda kapasite raporlarındaki miktarlar toplanarak değerlendirilir. Aday veya istekli, yetkili satıcısı veya yetkili temsilcisi olduğu imalatçının aynı işe ilişkin birden çok kapasite raporunu sunabilir. Bu durumda kapasite raporlarındaki miktarlar toplanarak değerlendirilir.

Aday veya istekli tarafından sunulan kapasite raporunun, kayıtlı bulunulan ticaret ve/veya sanayi odası ya da kayıtlı olunan esnaf ve sanatkârlar odası tarafından mevzuatına uygun olarak düzenlenmesi ve ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olması zorunludur. Yabancı istekliler

127

tarafından sunulan kapasite raporunun ise ilgili ülke mevzuatına göre düzenlenmiş olması gerekmektedir.

İş ortaklığında ortaklardan biri, birkaçı veya tümü tarafından ortaklık oranlarına bakılmaksızın kapasite miktarına ilişkin yeterlik kriteri sağlanabilir. Konsorsiyumların katılabileceği ihalede, işin uzmanlık gerektiren kısımları göz önünde bulundurularak, kapasite raporuna ilişkin düzenleme her bir kısım için ayrı ayrı yapılır. Konsorsiyum ortaklarından her biri teklif verdiği kısım için istenilen yeterlik kriterini sağlamak zorundadır.

Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, imalat yeterlik belgesi, imalâta yeterlilik belgesi ile hizmet yeri yeterlilik belgesi istenebilir. Ancak idare tarafından imalat yeterlik belgesi ile imalâta yeterlilik belgesinin birlikte istenmesi zorunludur. Aday veya isteklinin, bu iki belgeden birini sunması yeterlidir. İdare tarafından yetkili kurum ve kuruluşlardan alınan yazı ile bu iki belgeden birinin alım konusu mala ilişkin düzenlenmediğinin belirlenmesi durumunda sadece bir belge istenebilir. Bu belgelerin ihale tarihinde veya son başvuru tarihinde geçerli olması zorunludur.

İş ortaklığında ortaklardan biri tarafından imalat yeterlik belgesi veya imalâta yeterlilik belgesinin sunulması yeterlidir. Konsorsiyumların katılabileceği ihalede, işin uzmanlık gerektiren kısımları göz önünde bulundurularak, bu belgelere ilişkin düzenleme her bir kısım için ayrı ayrı yapılır. Konsorsiyum ortaklarından her biri, başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için istenilen yeterlik kriterini sağlamak zorundadır.

İş ortaklığında ortaklardan biri tarafından hizmet yeri yeterlilik belgesinin sunulması yeterlidir. Konsorsiyumların katılabileceği ihalede, işin uzmanlık gerektiren kısımları göz önünde bulundurularak, hizmet yeri yeterlilik belgesine ilişkin düzenleme her bir kısım için ayrı ayrı yapılır. Konsorsiyum ortaklarından her biri, başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için istenilen yeterlik kriterini sağlamak zorundadır.

Sağlık hizmeti yürüten idarelerce laboratuvar hizmetlerinin yerine getirilmesine yönelik kit alımlarında, sözleşmenin uygulanması aşamasında kitlerin tahlil edileceği cihazların idarede kurulumuna yönelik olarak teknik şartnamede veya sözleşme tasarısında düzenleme yapılabilir.

İhale Uygulama Yönetmeliklerinin tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeleri düzenleyen maddelerinde kendi malı olma şartının

128

aranmamasının esas olduğu hükme bağlanmıştır. İdareler tarafından bazı tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman için aday veya isteklinin kendi malı olma şartının aranması durumunda; kendi malı olması istenen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın teknik kriter ve özelliklerine ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede yer verilecek, aday veya istekliler de kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanı; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir (YMM) raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) raporu ile tevsik edeceklerdir. Makine, teçhizat ve diğer ekipman için kendi malı olma koşulunun aranmaması durumunda ise aday veya isteklilerden başvuru veya teklifleri kapsamında (taahhütname, yapı araçları taahhütnamesi, kira sözleşmesi, vb.) herhangi bir belge sunmaları istenmeyecektir13.

Yapım işi ihalelerinde, ihale konusu işin yürütülmesi için işyerinde bulundurulması öngörülen; tesis, makine, teçhizat ve ekipmana ilişkin bilgilere sözleşme tasarısında yer verilecektir.

4.5.4.1.7.6. Organizasyon Yapısı ile Kalite Kontrolden Sorumlu Teknik Kuruluşlara İlişkin Belgeler

İdare tarafından ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak personel çalıştırıldığına ilişkin belge istenemez. Ancak, idare alımın niteliğini göz önünde bulundurarak sözleşmenin uygulanması aşamasında yüklenicinin çalıştıracağı personelin sayısına ve niteliğine yönelik teknik şartnamede veya sözleşme tasarısında düzenleme yapabilir. Yapılacak düzenlemede aşağıdaki hususlar esas alınır:

a) Çalıştırılması istenilen personele ilişkin olarak asgari deneyim süresi öngörülmesi halinde, bu süre en fazla beş yıl olabilir. Deneyim süresi; mezuniyet tarihi esas alınarak, mezuniyete ilişkin belge ile tevsik edilir.

b) Personelin niteliğini ve deneyim süresini gösteren belgeler ile yüklenicinin bünyesinde bulunduğuna ilişkin belgeler, sözleşmenin imzalanmasından sonra işe başlanmadan önce yüklenici tarafından idareye sunulur.

c) Personelin yüklenicinin bünyesinde bulunduğu hususu; ilgili personel adına prim ödendiğini veya ilgili personelin işe alındığını gösteren

13 Kamu İhale Tebliği Madde:9

129

sosyal güvenlik kurumu belgesi ile tevsik edilir. Bu niteliklere sahip gerçek kişi yüklenicilerden, şahıs şirketi ortaklarından, limited şirketlerde müdürlük görevini yürüten ortaklarından, anonim şirketlerin yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyeleri, murahhas müdür ve genel müdür ortaklarından, ortak girişimlerin ise gerçek kişi ortaklarından ve tüzel kişi ortaklarının yukarıda sayılan unvanları taşıyan gerçek kişi ortaklarından yüklenicinin bünyesinde çalıştığına dair belge aranmaz. Ancak bu kişilerin öngörülen niteliği haiz olduğunu gösteren belgeler ile görev veya unvanlarını tevsik eden belgeler idareye sunulur.

Özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında “deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarları veya muayene kuruluşları” tarafından üretimin veya malın kontrolünün yapılmasına yönelik teknik şartnamede veya sözleşme tasarısında düzenleme yapılabilir. Ancak bu husus, ihaleye katılımda bir yeterlik kriteri olarak düzenlenemez. Yüklenici tarafından sözleşmenin uygulanması aşamasında yerine getirilecek bir yükümlülük olarak öngörülebilir. Yapılacak düzenlemelerde aşağıdaki hususlar esas alınır:

a) “Deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarları veya muayene kuruluşları” yüklenicinin bünyesinde bulunabileceği gibi yüklenici tarafından deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarları veya muayene kuruluşlarından hizmet satın alınabilir. Yüklenici tarafından sözleşmenin imzalanmasından sonra işe başlamadan önce laboratuvarın veya muayene kuruluşunun kendi bünyesinde bulunduğuna veya bu kuruluşlardan hizmet alındığına yönelik belgeler veya sözleşmeler idareye sunulur.

b) Deney–analiz–kalibrasyon laboratuvarlarının ve muayene kuruluşlarının Türk Akreditasyon Kurumu veya Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon İşbirliği Karşılıklı Tanınma Anlaşmasında yer alan akreditasyon kurumları tarafından akredite edilmiş olması zorunludur. Türk Akreditasyon Kurumunca akredite edilen laboratuvar veya muayene kuruluşu için TÜRKAK Akreditasyon Markası taşıyan belge ve sertifikaların sunulması yeterlidir. Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon İşbirliği Karşılıklı Tanınma Anlaşmasında yer alan akreditasyon kurumları tarafından akredite edilen laboratuvar ve muayene kuruluşları için; bu akreditasyon kurumlarının Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon İşbirliği Karşılıklı Tanınma Anlaşmasında yer alan akreditasyon kurumu olduklarının ve bu kuruluşlarca düzenlenen belgelerin geçerliliğini sürdürdüğünün, Türk

130

Akreditasyon Kurumundan alınacak bir yazı ile teyit edilmesi gerekir. Bu teyit yazısının sözleşmenin imzalanmasından sonra alınmış olması zorunludur.

İhale Uygulama Yönetmeliklerinde mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgelerin taşıması gereken kriterler belirtilmiş olmakla birlikte, bazı ihalelerde bu düzenlemelerin aksine özellikle Avrupa Birliği üyesi ülkeler veya diğer bazı yabancı ülkeler gibi belirlemeler yapılarak bu ülkelerde iş yapıldığına dair referans getirilmesi zorunluluğu konulduğu görülmektedir. Kamu İhale Kurulunun konuyla ilgili uyuşmazlık kararlarında, iş deneyimini gösteren belgelerin yanı sıra referansın istenemeyeceği, bu tür koşul koymanın rekabeti engellediği açıkça belirtildiğinden, idarelerce; şartnamelerin düzenlenmesi sırasında referansın hiçbir şekilde yeterlik kriteri olarak belirlenemeyeceği hususunun dikkate alınması gerekmektedir14.

4.5.4.1.7.7. Kalite ve Standart ile Ürünlerin Piyasaya Arzına İlişkin Belgeler

Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, kalite yönetim sistem belgesi ve çevre yönetim sistem belgesi istenebilir. Bu belgelere yönelik düzenlemelerde aşağıdaki hususlar esas alınır:

a) Kalite yönetim sistem belgesinin ve çevre yönetim sistem belgesinin Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenmesi zorunludur. Bu belgelendirme kuruluşlarının, Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşu olduklarının ve bu kuruluşlarca düzenlenen belgelerin geçerliliğini sürdürdüğünün, Türk Akreditasyon Kurumundan alınacak bir yazı ile teyit edilmesi gerekir. Teyit yazısı ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olması koşuluyla düzenlendiği tarihten itibaren bir yıl süreyle geçerlidir. Ancak Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenen ve TÜRKAK Akreditasyon Markası taşıyan belge ve sertifikalar için Türk Akreditasyon Kurumundan teyit alınması zorunlu değildir.


131

b) Kalite yönetim sistem belgesi ve çevre yönetim sistem belgesinin, ihale tarihinde veya son başvuru tarihinde geçerli olması yeterlidir.

c) İş ortaklıklarında, ortaklardan birinin istenilen belgeyi sunması yeterlidir. Konsorsiyumların katılabileceği ihalede, işin uzmanlık gerektiren kısımları göz önünde bulundurularak kalite belgesine yönelik düzenleme ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede her bir kısım için ayrı ayrı yapılır. Konsorsiyum ortaklarından her biri başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için istenilen belgeyi veya belgeleri sunması zorunludur.

Alım konusu malın ulusal standarda veya dengi uluslararası standarda uygunluğu ve bu uygunluğu gösteren belge veya belgelere yönelik olarak ön yeterlik veya ihale dokümanında düzenleme yapılabilir. Yapılacak düzenlemede aşağıdaki hususlar esas alınır:

a) Alım konusu malın ulusal standarda veya dengi uluslararası standarda uygunluğunu gösteren belge veya belgeler, ihaleye katılımda yeterlik belgesi olarak istenebilir. Bu durumda, aday veya isteklinin teklif ettiği malın ulusal standarda veya dengi uluslararası standarda uygunluğunu gösteren belgelerden birini sunması yeterlidir.

b) İş ortaklığında ortaklardan biri tarafından teklif edilen malın ulusal standarda veya dengi uluslararası standarda uygunluğunu gösteren belge veya belgelerden birinin sunulması yeterlidir. Konsorsiyumlarda, işin uzmanlık gerektiren kısımları göz önünde bulundurularak standart belgesine yönelik düzenleme ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede her bir kısım için ayrı ayrı yapılır. Konsorsiyum ortaklarından her biri başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için istenilen standart belgesini sunmak zorundadır.

c) Alım konusu malın ulusal standarda veya dengi uluslararası standarda uygunluğunu gösteren belge veya belgelerin, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak öngörülmemesi halinde; sözleşmenin uygulanması aşamasında yüklenici tarafından bu belge veya belgelerin muayene ve kabul komisyonuna sunulmasına yönelik teknik şartnamede veya sözleşme tasarısında düzenleme yapılabilir.

ç) Alım konusu malın ulusal standardının bulunmaması durumunda, sadece ilgili uluslararası standarda uygunluğu gösteren belge veya belgelere yönelik düzenleme yapılabilir. Bu durumda aday veya istekli teklif ettiği malın uluslararası standarda uygunluğunu gösteren belgesini sunmak zorundadır. İş ortaklığı ile konsorsiyum ortaklarının bu belge veya belgeleri

132

sunması ile sözleşmenin uygulanmasına yönelik düzenlemelerde (b) ve (c) bentlerinde yer alan hükümler esas alınır.

Ürünlere ilişkin teknik mevzuatı hazırlamaya ve yürütmeye yetkili kılınan kamu kurum veya kuruluşlarının düzenlemeleri esas alınarak malın piyasaya arzına ilişkin alınması zorunlu belge veya belgelere yönelik ön yeterlik veya ihale dokümanında düzenleme yapılır. Yapılacak düzenlemede aşağıdaki hususlar esas alınır:

a) Malın piyasaya arzına ilişkin alınması zorunlu belge veya belgeler, ihaleye katılımda yeterlik belgesi olarak istenebilir.

b) İş ortaklığında teklif edilen mala ilişkin belge veya belgelerin ortaklardan biri tarafından sunulması yeterlidir. Konsorsiyumlarda, işin uzmanlık gerektiren kısımları göz önünde bulundurularak bu belge veya belgelere yönelik düzenleme her bir kısım için ayrı ayrı yapılır. Konsorsiyum ortaklarının her biri başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için istenen belge veya belgeleri sunmak zorundadır.

c) Ürünlerin piyasaya arzına ilişkin alınması zorunlu belge veya belgelerin, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak öngörülmemesi halinde sözleşmenin uygulanması aşamasında yüklenici tarafından bu belge veya belgelerin muayene ve kabul komisyonuna sunulmasına yönelik olarak teknik şartnamede veya sözleşme tasarısında düzenleme yapılır. Ancak dördüncü fıkrada yer alan düzenleme çerçevesinde alım konusu malın yetkili kurum veya kuruluş tarafından oluşturulan veya kabul edilen bir sisteme kaydına ilişkin belge veya belgelerinin istenilmesi durumunda ayrıca bu malın piyasaya arzına ilişkin belge veya belgelere yönelik düzenleme yapılmayabilir.

Yetkili kurum veya kuruluş tarafından alım konusu malın, kamu kurum ve kuruluşlarına satışının gerçekleştirilebilmesi için ürünün, imalatçısının, satıcısının kaydına ilişkin bir düzenleme gerçekleştirilmesi durumunda; yapılan düzenleme esas alınarak bu belge veya belgeler ihaleye katılımda yeterlik belgesi olarak istenir. İş ortaklığında ortaklardan biri tarafından teklif edilen malın kayıt belgesinin sunulması yeterlidir. Ancak satışın gerçekleştirilebilmesi için imalatçı veya satıcı kaydına yönelik bir düzenleme bulunması durumunda; iş ortaklığı ortaklarından her biri durumuna uygun belgeyi sunmak zorundadır. Konsorsiyum ortaklarının her biri ise başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için istenen belge veya belgeleri sunar.

133

134

4.5.4.1.7.8. Tedarik Edilecek Malların Numuneleri, Katalogları, Fotoğrafları ile Teknik Şartnameye Cevapları ve Açıklamaları İçeren Doküman

Teklif edilen malın teknik şartnamede yer alan teknik kriterlere uygunluğunu belirlemek amacıyla numune, teknik bilgilerin yer aldığı katalog, teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman ile fotoğraflar ayrı ayrı veya birlikte istenebilir.

Numunenin sunulma yöntemi ile ihale komisyonunca numunenin değerlendirilmesine yönelik düzenleme, ayrıntılı bir şekilde ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede yapılır. İdare tarafından numune bir tutanak ile teslim alınır. Bu tutanağın bir sureti de aday veya istekliye verilir.

İş ortaklığında teklif edilen mal esas alınarak ortaklardan biri, birkaçı veya tümü tarafından teklif edilen mala ilişkin olarak ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede yapılan düzenleme çerçevesinde; numune, teknik bilgilerin yer aldığı katalog, teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman ile fotoğraflar sunulur. Konsorsiyumların katılabileceği ihalede, işin uzmanlık gerektiren kısımları göz önünde bulundurularak numune, teknik bilgilerin yer aldığı katalog, teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman ile fotoğrafa yönelik düzenleme her bir kısım için ayrı ayrı yapılır. Konsorsiyum ortaklarından her biri, başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için istenilen yeterlik kriterini sağlamak zorundadır.

4.5.4.1.8. İş Deneyimi

4.5.4.1.8.1. İdare ve Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İş Bitirme Belgesinin Düzenlenmesi

Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idareler ile bu Kanun kapsamı dışındaki kamu kurum ve kuruluşlarına (kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve vakıf yükseköğretim kurumları hariç), bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olarak yurt içinde veya yurt dışında gerçekleştirilen ve kesin kabulü yapılarak tamamlanan mal alımları için yükleniciye Uygulama Yönetmeliği ekinde yer alan standart form esas alınarak iş bitirme belgesi düzenlenir. Bu belge, idarenin ilgili birimi tarafından hazırlanır ve sözleşmeyi yapan yetkili makam tarafından onaylanır.

135

İş bitirme belgesi düzenlemeye yetkili idare veya kamu kurum ve kuruluşları herhangi bir başvuru olmaksızın bu belgeyi düzenleyebilir. Ancak yüklenicinin iş bitirme belgesi almaya yönelik başvurusu, başvuru tarihinden itibaren yirmi iş günü içinde belge düzenlenerek sonuçlandırılır. Başvuruda belge düzenlenmesi talep edilen işin belirtilmesi yeterlidir. Başvuru sahibi, iş bitirme belgesi alma koşullarına sahip değil ise aynı süre içinde belge düzenlenmeme gerekçeleri yazılı olarak bildirilir.

İş bitirme belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşların, bu niteliklerini kaybetmeleri halinde, daha önce düzenledikleri iş bitirme belgeleri Yönetmelikte öngörülen diğer şartları sağlamaları halinde ihalelerde kullanılabilir.

Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile vakıf yükseköğretim kurumlarına gerçekleştirilen işlerde; sözleşme ve bu sözleşmenin uygulanmasına yönelik olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri çerçevesinde düzenlenen fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri ile serbest meslek makbuzu nüshaları veya bu nüshaların noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri, iş deneyimini gösteren belgelerdir. Bu belgelerin değerlendirilmesinde; özel sektöre gerçekleştirilen işlerin değerlendirilmesinde uygulanan hükümler esas alınır.

4.5.4.1.8.2. İş Bitirme Belgesi Düzenleme Koşulları

Bedel içeren bir sözleşmeye dayalı olarak tamamlanan ve kesin kabulü gerçekleştirilen işler için, tamamlanan işin parasal tutarının sözleşme bedeline oranına bakılmaksızın yükleniciye Yönetmelik ekinde yer alan standart form esas alınarak iş bitirme belgesi düzenlenir.

Sözleşmenin idarenin izni ile devredilmesi halinde, işin kesin kabulünün yapılmış olması şartıyla; devir öncesinde veya sonrasında işin sözleşme bedelinin en az % 80’lik kısmını gerçekleştiren yükleniciye, iş bitirme belgesi düzenlenir. İş ortaklığında ortakların biri veya birkaçı tarafından sözleşmenin devredilmesi halinde, sözleşme bedelinin en az % 80’lik kısmında bulunan ortak iş deneyiminden yararlanabilir.

Kısmi kabul yapılan alımlarda, işin bütünü tamamlanmadan iş bitirme belgesi düzenlenmez. Ancak kısmi teklife açık ihalede, kısımlar farklı yükleniciler tarafından yerine getiriliyor veya her bir kısım için ayrı

136

sözleşme düzenlenmiş ise yüklenicilerin kendi kısımlarını tamamlaması veya her bir sözleşmeye ilişkin işleri tamamlaması ve o kısmın kesin kabulünün yapılmasıyla birlikte iş bitirme belgesi düzenlenir.

Alt yüklenicilere iş bitirme belgesi düzenlenemez.

İş ortaklığı tarafından gerçekleştirilen işlerde, ortak sayısı kadar iş bitirme belgesi düzenlenir. Bu belgede, tüm ortakların hisse oranı ile ortakların iş deneyim tutarı gösterilir.

Konsorsiyumlarda her bir ortağa, ortaklar tarafından gerçekleştirilen iş kısımlarını ve tutarlarını gösteren, iş bitirme belgesi düzenlenir.

Yüklenicilere iş durum belgesi düzenlenemez.

Geçici kabule dayanılarak iş bitirme belgesi düzenlenemez.

İş bitirme belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından Kanuna tabi olmadan gerçekleştirilen alımlarda; alımın niteliği sebebiyle birim fiyat üzerinden bağıtlanan ve toplam sözleşme tutarı bulunmayan ancak süresi belli olan bir sözleşme kapsamında yapılan alımlara ilişkin olarak, sözleşme süresi ve bu dönemdeki alımın toplam tutarı esas alınarak iş bitirme belgesi düzenlenir.

İş bitirme belgesinin düzenlemesinde belge tutarı, her türlü fiyat farkları ve katma değer vergisi hariç, varsa iş artışları sözleşme bedeline eklenmek suretiyle bulunur. İş eksilişlerinde ise gerçekleşen sözleşme tutarı esas alınır. İş bitirme belgesi tutarı, alımı gerçekleştirilen işle ilgili tutarlar, herhangi bir güncelleştirmeye tabi tutulmadan belirlenir.

Yabancı para birimi cinsi üzerinden sözleşmeye bağlanan işlerde; iş bitirme belgesi tutarında, sözleşmenin bağıtlandığı para birimi cinsi esas alınır. Belgenin düzenlenmesinde bu para birimi, başka bir para birimi cinsine çevrilmez.

4.5.4.1.8.3. Özel Sektöre ve Yurt Dışında Gerçekleştirilen İşler ile Alt Yükleniciler Tarafından Gerçekleştirilen İşlerin İş Deneyiminin Belgelendirilmesi

Özel sektöre ve yurt dışında gerçekleştirilen işler ile alt yükleniciler tarafından gerçekleştirilen işlerin iş deneyiminin belgelendirilmesinde aşağıdaki hususlar esas alınır:

137

a) Özel sektöre gerçekleştirilen işler ile alt yükleniciler tarafından gerçekleştirilen işlerde; işe ilişkin sözleşme ve bu sözleşmenin uygulanmasına yönelik olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri çerçevesinde düzenlenen fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri ile serbest meslek makbuzu nüshaları veya bu nüshaların noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri, iş deneyimini gösteren belgelerdir. Aday veya istekli, iş deneyimini gösteren bu belgeleri başvuru veya teklifleriyle birlikte sunar. Bu maddede belirtilen işler için iş bitirme belgesi düzenlenmiş olsa bile, ihale komisyonunca dikkate alınmaz.

b) Yurt dışında gerçekleştirilen işlerde; o ülkenin resmi kurumları tarafından düzenlenen iş deneyimini gösteren belgeler veya sözleşme ve bu sözleşmeye bağlı olarak düzenlenen fatura örnekleri veya bu örneklerin yetkili makamlar tarafından onaylı suretleri ya da fatura dengi belgeler iş deneyimini gösteren belgelerdir. Sunulan belgelerin o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi gerekmektedir. Sözleşmede; iş sahibinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, işin yapıldığı yer ve niteliği, yüklenicinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, sözleşme bedeli ve tarihi ile işin bitirilme ve/veya kabul tarihinin gösterilmiş olması zorunludur.

c) Özel sektöre ve yurt dışında gerçekleştirilen işler ile alt yükleniciler tarafından gerçekleştirilen işlerin kabulünün, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yılda yapılmış olması durumunda sözleşme tutarı tam olarak değerlendirilir. Sözleşmede kabul tarihine ilişkin bir düzenleme bulunmuyor ise, iş deneyimini gösteren belgeler kapsamında sunulan faturalardan en son düzenlenen fatura tarihi kabul tarihi olarak dikkate alınır. Kesin kabul tarihi, ilk ilan veya davet tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında olan mal alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerde de sözleşme tutarı tam olarak değerlendirilir.

ç) Gerçek kişilere veya iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan kurum ve kuruluşlara gerçekleştirilen işlere ilişkin iş deneyim tutarının tespitinde, diğer belgelerin de bu tutarı doğrulaması ve sözleşmede iş artışına ilişkin hüküm bulunması koşuluyla sözleşme tutarının % 10’unu aşmamak üzere tamamlanan iş tutarı dikkate alınır.

138

d) Sözleşmenin, iş eksilişi yapılarak sona erdirilmesi durumunda; işin, bu şekilde tamamlandığı hususunda iş sahibi ile yüklenicinin anlaştığını gösterir belgenin, iş deneyimini gösteren diğer belgelerle birlikte sunulması zorunludur.

e) Toplam sözleşme tutarı bulunmayan ve birim fiyat üzerinden bağıtlanan sözleşmede; sözleşmede yazılı süre esas alınarak o dönemde yapılan işin tutarını gösteren faturalardaki tutarların toplamı, toplam sözleşme tutarı olarak kabul edilir.

f) İş ortaklığı tarafından gerçekleştirilen işlerde, ortakların iş ortaklığındaki hisse oranı esas alınarak iş deneyim tutarı hesaplanır.

g) Konsorsiyum tarafından gerçekleştirilen işlerde, her bir ortak tarafından gerçekleştirilen iş kısmına yönelik tutar iş deneyim tutarı olarak kabul edilir.

4.5.4.1.8.4. İş Deneyimini Gösteren Belgelerin Değerlendirilmesi

İş deneyimini gösteren belgelerin değerlendirilmesinde; ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde ya da ilk ilan veya davet tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında kesin kabulü gerçekleştirilen işlerde, iş deneyimini gösteren belgelerdeki toplam tutar tam olarak dikkate alınır.

İhale konusu iş veya benzer işlerle ilgili tek sözleşmeye dayalı iş deneyimini gösteren belgeler değerlendirmeye alınır. Birden çok iş deneyimini gösteren belgeler ve belgelerdeki tutarlar toplanamaz.

İş deneyimini gösteren belgelerdeki tutar, fiyat farkları ve katma değer vergisi hariç olarak değerlendirilir.

İş deneyimini gösteren belgelerde yer almakla birlikte ihale konusu iş veya benzer işe ilişkin olmayan işlerin tutarları, iş deneyim tutarının belirlenmesinde değerlendirmeye alınmaz.

İş deneyimini gösteren belgeler, belge sahibi gerçek veya tüzel kişiler dışındaki aday veya istekliler tarafından kullanılamaz, devredilemez, kiraya verilemez ve satılamaz. İş deneyimini gösteren belge sahiplerinin, kuracakları veya ortak olacakları tüzel kişiliklerin, ihalelerde bu belgeleri kullanabilmesi için ihale tarihi itibariyle en az bir yıldır tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip olmaları zorunludur.

139

Birim fiyat üzerinden bağıtlanan, süresi belli olan ancak toplam sözleşme tutarı bulunmayan sözleşmeler kapsamında gerçekleştirilen işlerde sözleşme süresinde gerçekleştirilen satışların toplam tutarı, iş deneyim tutarı olarak kabul edilir.

İş ortaklığı tarafından gerçekleştirilen işlerde ortakların iş deneyim tutarı, iş ortaklığındaki hisse oranı dikkate alınarak belirlenir.

Konsorsiyum tarafından gerçekleştirilen işlerde ise her bir ortak tarafından gerçekleştirilen iş kısmı tutarı, iş deneyim tutarı olarak kabul edilir.

Şahıs şirketi ortaklarının (komandit şirketin komanditer ortağı hariç), şirketten ayrılmaları halinde, ortaklık döneminde tamamlanan işlere ait, şirket adına düzenlenen iş deneyimini gösteren belgelerdeki iş tutarı üzerinden, ortaklık oranına tekabül eden tutarı şahsi iş deneyimi olarak değerlendirilir. Bu belgelerin şirket adına kullanılmasında belge tutarı değerlendirilirken ayrılan ortakların hisselerine isabet eden tutar, belge toplamından düşülür.

Şahıs veya sermaye şirketlerinin Türk Ticaret Kanununa göre nev’i veya unvan değiştirmeleri halinde, değişiklikten önce sahip olunan iş deneyimini gösteren belgeler, nev’i veya unvan değiştirmiş şirket tarafından ihalelerde iş deneyimi olarak kullanılabilir.

4.5.4.1.8.5. İş Deneyim Tutarının Güncellenmesi

1/1/2003 tarihinden sonra gerçekleştirilen işlere ait iş deneyimini gösteren belgelerdeki iş deneyim tutarı; sözleşmenin yapıldığı aydan bir önceki aya ait Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yıllı) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.

1/1/2003 tarihinden önce gerçekleştirilen işlere ait iş deneyimini gösteren belgelerdeki iş deneyim tutarı; sözleşmenin yapıldığı aydan bir önceki aya ait Devlet İstatistik Enstitüsü Toptan Eşya Fiyatları Endeksi (1994=100 TEFE) Tablo:2 genel satırındaki endeksin, 2002 yılı Aralık ayı TEFE Tablo: 2 genel satırındaki endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden 1/1/2003 tarihine kadar güncellenir. Hesaplanan bu tutar,

140

2003 yılı Ocak ayına ait Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yıllı) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.

Türk Lirası üzerinden teklif verilen ihalelerde, yabancı para birimi cinsinden sözleşmeye bağlanan işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerdeki iş deneyim tutarı, belgeye konu işin sözleşme tarihindeki Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilir. Bulunan bu tutar, birinci ve ikinci fıkralardaki esaslar çerçevesinde güncellenir.

Yabancı para birimi cinsinden teklif verilmesine izin verilen ihalelerde; yabancı para birimi cinsinden sözleşmeye bağlanan işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerdeki iş deneyim tutarı, ilk ilan veya davet tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası çapraz kuru üzerinden teklife esas para birimine çevrilir.

Yabancı para birimi cinsinden teklif verilmesine izin verilen ihalelerde; yabancı para birimi cinsinden teklif veren istekliye ait Türk Lirası üzerinden sözleşmeye bağlanan işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerdeki iş deneyim tutarı, birinci ve ikinci fıkralardaki düzenlemeler çerçevesinde güncellenir. Bu tutar, ilk ilan veya davet tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden, teklife esas para birimine çevrilir.

4.5.4.1.9. İhale Komisyonlarının Belgeleri İnceleme Yetkisi

İhale komisyonu, aday veya isteklilerce sunulan iş deneyimini gösteren belgelerde tereddüt duyulan hususlara ilişkin gerekli incelemeyi yapmaya yetkilidir. İhale komisyonunun, iş deneyimini gösteren belgelere ilişkin bilgi talepleri ilgililerce ivedilikle karşılanır.

4.5.4.2. Hizmet Alımlarında İhale Katılım Belgeleri ve Yeterlik Kriterleri

Hizmet alımlarında ihaleye katılımda yeterlik kriterleri ile sözleşmenin yürütülmesi aşamasındaki mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler “Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği” nin 28 – 50 nci maddelerinde açıklanmıştır. Anılan Uygulama Yönetmeliğindeki

141

açıklamalar, “Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği” ndeki mal alımı ihalelerinde katılım belgeleri ve yeterlik kriterleri ile benzer olduğundan ayrıntıya girilmemiştir. Sadece farklılık arz eden hususlara aşağıda değinilmiştir.

4.5.4.2.1. Personel Durumuna İlişkin Belgeler

İhale konusu işin niteliği esas alınarak, çalıştırılması öngörülen personelin sayısı ve nitelikleri dokümanda belirtilir. Ancak, idare tarafından ihaleye katılım ve yeterlik kriteri olarak, personel çalıştırıldığına, çalıştırılacağına veya personelin sayısı ya da niteliklerine ilişkin belge istenemez.

Çalıştırılacak personelin nitelikleri ve deneyim süresi ile bunları tevsik edecek belgelere ilişkin düzenleme teknik şartnamede yapılır. Asgari deneyim süresi öngörülmesi halinde, bu süre bir yıldan az beş yıldan fazla olmamak üzere idare tarafından belirlenir. Deneyim süresi mezuniyet tarihi esas alınarak mezuniyete ilişkin belge ile tevsik edilir. Personelin niteliğini ve deneyim süresini gösteren belgeler sözleşmenin imzalanmasının ardından işe başlanmadan önce yüklenici tarafından idareye sunulur.

Hizmet alımı ihalelerinde, personele yönelik yeterlik kriteri belirlenemeyecek ve bu kapsamda aday veya isteklilerden personele ilişkin herhangi bir belge sunmaları istenmeyecektir. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 40 ıncı maddesi uyarınca, idarece ihtiyaç duyulması halinde ihale konusu işin ifası sırasında istihdamı öngörülen personelin sayısı ve nitelikleri dokümanda belirtilecek, yine idarece gerek görülmesi halinde personelin niteliklerine ilişkin ayrıntılı düzenlemeler ile deneyim süresine ilişkin düzenlemeye teknik şartnamede yer verilecektir. Teknik şartnamede yapılan personele ilişkin düzenlemede personelin niteliği ve/veya deneyim süresi ile ilgili bazı belgeler istenmiş ise bu belgeler sözleşmenin imzalanmasının ardından işe başlanmadan önce yüklenici tarafından idareye sunulacaktır15.


142

143

4.5.4.2.2. Danışmanlık Hizmetlerinde İş Deneyimini Gösteren Belgelerin Düzenlenmesi, Verilmesi ve Değerlendirilmesi

Yapımla ilgili hizmet işleri Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 5 inci maddesinde sayılmıştır. Bu işlere ve yaklaşık maliyeti Kamu İhale Kanununun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (2) numaralı alt bendindeki üst limit tutarının altında kalan ve hizmet alımı ihalesi yoluyla gerçekleştirilecek olan diğer danışmanlık hizmetlerine ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin düzenlenmesi, verilmesi ve değerlendirilmesinde Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin ikinci kısmının beşinci ve altıncı bölümlerinde yer alan hükümler uygulanır.


Noter onaylı olarak sunulan yeterlilik belgelerinde “ibraz edilen fotokopisinin aynıdır” şerhinin düşülmesinın 4734 sayılı Kanuna aykırı olduğuna ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 10/11/2008 tarih ve 2008/UH.II-4541 sayılı Kararı.

“…İdari şartnamenin 14.1 inci maddesinde, “İsteklilerin aşağıda sayılan belgeleri, yeterlik başvurusu kapsamında sunmaları gerekir.

….

c) Teklif vermeye yetkili olduğu gösteren İmza Beyannamesi veya İmza Sirküleri;

1-Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesi.

…. “ düzenlemesi,

Anılan şartnamenin “Belgelerin sunuluş şekli” üst başlıklı 14.5.1 inci maddesinde; “İstekliler, yukarıda sayılan belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini vermek zorundadır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Belgelerin Sunuluş Şekli” başlıklı 37 inci maddesinde; “Bu Yönetmeliğin uygulanmasında idareler; belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini isterler. Adaylar veya isteklilerin, istenen belgelerin aslı yerine ön yeterlik veya ihaleden önce idare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şerh düşülen ve aslı kendilerine iade edilen belgelerin suretlerini de teklif veya başvurularına eklemeleri mümkündür. Adaylar veya istekliler tarafından bu yönde yapılacak

144

başvuruların ihaleden önce idarenin yetkili personelince karşılanması zorunludur.

Noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar ile “ibraz edilenin aynıdır” veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Gerçek kişi istekli olan başvuru sahibinin teklif dosyası içerisinde sunduğu imza beyannamesinin incelenmesi neticesinde, söz konusu beyannamenin 10/09/2008 tarihinde Üsküdar 3. Noteri tarafından düzenlendiği, ancak idarece belge üzerine “ibraz edilen fotokopisinin aynısıdır” şerhinin düşülmesi nedeniyle, anılan belgenin başvuru sahibince fotokopi olarak ihaleye sunulduğu anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer alan hükümler ve tespitler uyarınca, başvuru sahibi tarafından yeterlik başvurusu kapsamında sunulan imza beyannamesinin, aslının veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerinin sunulmamasının mevzuata aykırı olduğu sonucuna varıldığından, başvuru sahibinin değerlendirme dışı bırakılması gerekir.”

4.5.4.3. Yapım İşi İhalelerinde İhale Katılım Belgeleri ve Yeterlik Kriterleri

Yapım işlerinde ihaleye katılımda yeterlik kriterlerine yönelik düzenlemeler “Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği” nin 29 – 51 inci maddelerinde açıklanmıştır. Anılan Uygulama Yönetmeliğindeki açıklamalar, “Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği” ndeki mal alımı ihalelerinde katılım belgeleri ve yeterlik kriterleri ile benzer olduğundan ayrıntıya girilmemiştir. Sadece farklılık arz eden hususlara değinilmiştir.

4.5.4.3.1. İsteklinin Organizasyon Yapısı ve Personel Durumuna İlişkin Belgeler

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 40 ıncı maddesi uyarınca; idarece yeterlik kriteri olarak anahtar teknik personele ilişkin belgelerin istenildiği hallerde, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru en az bir yıl boyunca gerçek veya tüzel kişiliğin ticari faaliyette bulunduğu yerde kesintisiz şekilde ve işin niteliğine uygun olarak idarece öngörülen sayıda mühendis veya mimar çalıştırması ve bu durumun belgelendirilmesi şartı aranır. Bu şart aynı pozisyon için tek bir mühendis veya mimar ile tevsik edilebileceği gibi farklı mühendis veya mimarlarla da tevsik edilebilir.

145

Yıl içinde toplam olarak otuz günü aşmayan kesintiler, kesinti olarak kabul edilmez.

İstenilecek anahtar teknik personelin meslek alanlarının, ihale konusu işin niteliğine uygun ve işin mimarlık ve mühendislik alanlarının ağırlığı ile orantılı olarak belirlenmesi gereklidir. Aynı mimarlık ve mühendislik alanı ile ilgili birden fazla anahtar teknik personel istenemez.

İdarece yeterlik kriteri olarak anahtar teknik personele ilişkin belgelerin istenildiği hallerde, öngörülebilecek mimar veya mühendis anahtar teknik personelin sayısı, yaklaşık maliyeti eşik değerin;

a) Onda biri ile eşik değerin yarısına kadar olan işlerde en fazla bir,

b) Yarısı ile eşik değer arasında olan işlerde en fazla iki,

c) Üzerinde olan işler ile yeterlikleri tespit edilenler arasından belli sayıda adayın davet edilmesinin öngörüldüğü belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde en fazla üç,

olarak istenebilir.

Anahtar teknik personelde aranacak asgari mesleki deneyim süresi en fazla beş yıl olarak öngörülebilir. Bu personelin; özel sektörde geçen deneyim süresi ilgili meslek odası üye kayıt belgesiyle, kamuda geçen deneyim süresi hizmet çizelgesi ve/veya meslek odası üye kayıt belgesiyle, aday veya isteklinin bünyesinde bulunduğu hususu ise ilgili adına prim ödendiğini gösteren sosyal güvenlik kurumu onaylı belgeler ile tevsik edilir. Anahtar teknik personel şartının aynı meslek alanına ilişkin farklı kişiler bildirilmek suretiyle karşılanması halinde, bu kişilerin tamamının mesleki deneyim süresinin tevsik edilmesi zorunludur.

Anahtar teknik personel olarak bildirilen mimar ve mühendisler, aday veya isteklinin bünyesinde çalıştıklarına ve ihale konusu işte isteklinin anahtar teknik personeli olarak çalışacaklarına ilişkin yazılı beyanlarını verirler.

Anahtar teknik personel olarak bildirilen kişiler, aday veya isteklinin bünyesinde görev yaptıkları süre boyunca, başka bir gerçek veya tüzel kişide çalışamazlar.

Yukarıda belirtilen niteliklere sahip gerçek kişi istekliler, şahıs şirketi ortakları, limited şirketlerde müdürlük görevini yürüten ortaklar, anonim şirketlerin yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyeleri, murahhas müdür ve genel müdür ortakları, ortak girişimlerin ise gerçek kişi ortakları ve tüzel kişi ortaklarının yukarıda sayılan unvanları taşıyan gerçek kişi ortaklarının, anahtar teknik personel olarak bildirilmesi durumunda, isteklinin bünyesinde

146

çalıştığına dair belge aranmaz. Gerçek kişi istekliler hariç, bu kişilerin tüzel kişilikteki görev ve/veya ortaklık süreleri, ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından düzenlenen belge ile tevsik edilir.

İş ortaklığında, ortaklık oranına bakılmaksızın, pilot ve diğer ortaklara ait anahtar teknik personelin tamamı değerlendirilir.

Konsorsiyumlarda, koordinatör ortağa ve diğer ortaklara ait anahtar teknik personel işin uzmanlık gerektiren kısımları göz önünde bulundurularak, ayrı ayrı istenir ve değerlendirilir.

Bir ihalede anahtar teknik personel olarak gösterilen personel, aynı zamanda sözleşmenin uygulanmasında teknik personel olarak istihdam edilemez.

İhale konusu işte çalıştırılması öngörülen teknik personelin nitelik ve sayısı idari şartnamenin ‘Sözleşmenin Uygulanmasına İlişkin Hususlar’ başlıklı bölümündeki ilgili maddede belirtilir. Yüklenicinin, işin yürütülmesi sırasında çalıştıracağı teknik personelin idarece öngörülen nitelik ve sayıda olduğuna dair belgeleri, yer tesliminin yapıldığı tarihten itibaren beş gün içinde idareye sunması zorunludur. İş ortaklığında teknik personel, ortaklık oranına bakılmaksızın pilot ve diğer ortaklar tarafından karşılanabilir. Konsorsiyumlarda ise, işin uzmanlık gerektiren kısımları için öngörülen teknik personelin, ilgili kısma teklif veren ortak tarafından karşılanması gerekir. Personel belgelendirilmesine ilişkin belgelerin idareye sunulduğu tarih itibariyle geçerli olması yeterlidir.

4.5.4.3.2. Makine, Teçhizat ve Diğer Ekipmana İlişkin Belgeler

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 41 inci maddesine göre işin yapılabilmesi için gerekli görülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısına ve niteliğine dokümanda yer verilir. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman için kendi malı olma şartının aranmaması esastır.

Ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede, aday veya isteklinin kendi malı olması istenen ve teknik kriterlerine yönelik düzenleme yapılan, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ait belgelerin de başvuru veya teklif kapsamında sunulması zorunludur.

Adayın veya isteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair

147

noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir ve mali müşavir raporu ile tevsik edilir.

Geçici ithalle getirilmiş veya finansal kiralama yoluyla edinilmiş tesis, makine, teçhizat ve ekipmanın, kira sözleşmesinin sunulması ve ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar olan kiralarının ödendiğinin belgelenmesi şartı ile adayın veya isteklinin kendi malı sayılır.

İş ortaklığında, tesis, makine, teçhizat ve ekipman ortakların biri veya birkaçı tarafından sağlanır. Konsorsiyumda, tesis, makine, teçhizat ve ekipman ilişkin belgeler her bir ortağın kendi kısmı göz önünde bulundurularak ortaklardan ayrı ayrı istenir ve değerlendirilir.

4.5.4.3.3. Kalite Yönetim Sistem Belgesi ve Çevre Yönetim Sistem Belgesi

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 42 inci maddesi hükmü gereğince yeterlik kriteri olarak Kalite Yönetim Sistem Belgesi ve Çevre Yönetim Sistem Belgesi istendiği durumlarda bu belgelerin, Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenmesi zorunludur. Bu belgelendirme kuruluşlarının, Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşu olduklarının ve bu kuruluşlarca düzenlenen belgelerin geçerliliğini sürdürdüğünün, Türk Akreditasyon Kurumundan alınacak bir yazı ile teyit edilmesi gerekir. Teyit yazısı, ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olması koşuluyla düzenlendiği tarihten itibaren bir yıl süreyle kullanılabilir. Ancak Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edildiği duyurulan belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenen ve TÜRKAK Akreditasyon Markası taşıyan belge ve sertifikalar için Türk Akreditasyon Kurumundan teyit alınması zorunlu değildir.

Kalite belgelerinin ihale veya son başvuru tarihi itibarıyla geçerli olması yeterli olup, idare tarafından aksine düzenleme yapılamaz.

İş ortaklığında, ortaklardan en az birinin kalite ve standarda ilişkin belgeleri sunması yeterlidir. Konsorsiyumda, her bir kısım için istenen kalite ve standarda ilişkin belgeler dokümanda belirtilir. Bu durumda her bir ortağın kendi kısmı için istenen belgeleri sunması zorunludur.

148

149

4.5.4.3.4. Müteahhitlik Karneleri

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 51 inci maddesinde müteahhitlik karnelerinin ihalelerde iş deneyimini tevsik eden belge olarak kullanılamayacağı belirtilmiştir.


Döner sermayeli işletmelerin 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesindeki şartları taşımadıkları için başka iderelerce açılan ihalelere katılamayacağına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 11/05/2004 tarih ve 2004/UY.Z- 590 sayılı Kararı

“…2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun “Döner Sermaye” başlıklı 58 inci maddesinde Döner Sermayenin, Üst kuruluşlarda, ilgili kurulların önerisi ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile Üniversitelerde ve bunlara bağlı fakülte, enstitü, yüksekokul, konservatuar, meslek yüksekokulları ile uygulama ve araştırma merkezlerinde ilgili yönetim kurulunun önerisi rektörün olumlu görüşü ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile döner sermaye işletmelerinin kurulabileceği, verilecek ilk sermayenin miktarının bütçede gösterileceği ve kendi gelirleri ile, yükseköğretim üst kuruluşlarında Yükseköğretim Kurulunun kararı ile, Üniversitelerde ise ilgili yönetim kurulunun önerisi ve rektörün onayı ile artırılabileceği, Döner sermaye işletmelerinin faaliyet alanlarının, sermaye limitleri, işletme ile ilgili yönetim işlerinin yürütülmesi esasları ve muhasebe usullerinin, Maliye Bakanlığının olumlu görüşü alınmak sureti ile Yükseköğretim Kurulunun tespit edeceği esaslara göre ilgili kurumun veya birimin döner sermaye yönetmeliğinde belirtileceği hükmüne yer verilmiştir…

4734 sayılı Kanunun Tanımlar başlıklı 4 üncü maddesinde “tedarikçi”, mal alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişi veya bunların oluşturdukları ortak girişimler olarak tanımlanmıştır. Yukarıda açıklanan hususlar, 4734 sayılı Kanun çerçevesinde değerlendirildiğinde; 4734 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılacak ihalelere katılacak ve aynı zamanda 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin son fıkrasında belirtilen durumlara ilişkin belgeleri temin edecek isteklilerin, gerçek veya tüzel kişiliğe sahip olması gerekmektedir. 19/06/2003 tarih ve 2003/DK.D-197 sayılı Kamu İhale Kurulu kararında; Genellikle ayrı bir tüzel kişiliği bulunmayan ve idareler bünyesinde yer alan döner sermaye işletmelerinin yürüttüğü

150

faaliyetlerin, idarelerin görev alanındaki kamu hizmetlerinden, nitelikleri gereği farklı bir finansman modeli çerçevesinde örgütlenmesi kamu yararına daha uygun görülen hizmetler olduğu, İdarelerin bu ihtiyaçları karşılamak için kendi bünyelerinde kurdukları döner sermaye işletmelerinden mal veya hizmet satın almasının söz konusu olmayacağı, kendi görev alanlarına giren faaliyetlerin daha hızlı ve sağlıklı yürütülebilmesi için, İdarelerin kendi bünyelerinde kurulmuş birimleri niteliğinde bulunan ve kanunla ayrı bir tüzel kişilik kazandırılmayan döner sermaye işletmelerinden, bu işletmelerin faaliyet alanında bulunan mal ve hizmet temininin 4734 sayılı Kanunla öngörülen ihale usullerine tabi olmadığına, karar verilmiştir.

Hacettepe Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğünün ihaleye sunmuş olduğu teklif dosyasının incelenmesinden, 03/03/2004 tarih ve 084 sayı ile Zonguldak Devlet Hastanesi Baştabipliğine yapılan başvuruda 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin son fıkrasında belirtilen ihale dışı bırakılma durumlarına ait istenilen belgelerden muaf tutulmalarının istenildiği, dosyadan idarece bu talebe nasıl cevap verildiği anlaşılamamakla birlikte yukarıda ifade edilen belgelerin teklif dosyası içerisinde bulunmadığı halde idarece 2. grup diyaliz solüsyonu ihalesinin Hacettepe Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü üzerinde bırakıldığı, ayrıca idari şartnamenin 7 nci maddesinde mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin olarak istenilen teklif edilen bedelin %25 oranında iş deneyim belgesinin bulunmadığı anlaşılmıştır. Dolayısıyla, Hacettepe Üniversitesine bağlı Döner Sermaye İşletmesinin ihalelere girebilmesi mümkün olmadığından, ihalede 2. Grup Diyaliz Solüsyonunun anılan idare üzerinde bırakılması işlemi yerinde görülmemiştir…

4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi uyarınca, tekliflerin verilmesinden sonra tesis edilmiş bulunan 1. ve 2. grup diyaliz solüsyonuna ilişkin ihale kararı ve ihale işlemlerinin iptaline karar verilmiştir.”

4.5.5. Sözleşme Tasarısı

4.5.5.1. Mal ve Hizmet Alım İhalelerinde Sözleşme Tasarısı

İdareler ihale dokümanının ekinde sunulacak sözleşme tasarısı metninin hazırlanmasında ilgili uygulama yönetmeliğinin ekinde yer alan ilgili tip sözleşmeyi esas alır.

Tip sözleşmede boş bırakılan ve idarelerin tercihine göre doldurulmak üzere dipnota alınan hususlar, işin özelliğine ve uygulanacak sözleşme

151

türüne (götürü bedel/birim fiyat) göre Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunları ile diğer mevzuatın emredici hükümlerine aykırı olmamak koşuluyla idarelerce düzenlenir.

Ayrıca, tip sözleşmede hüküm bulunmayan hallerde idare, hazırlanacak sözleşme tasarısında, tip sözleşmeye, emredici hukuk kurallarına ve ihale dokümanına aykırı olmamak şartı ile "Diğer Hususlar" bölümünde maddeler halinde düzenlemeler yapabilir.

Mal veya hizmet alımlarında, tip sözleşme esaslarına aykırı olmamak ve Kamu İhale Kurumunun uygun görüşü alınmak kaydıyla istekliler tarafından hazırlanması mutat olan sözleşmeler kullanılabilir.

Sözleşme tasarı türleri;

1. Götürü bedel,

2. Teklif birim fiyat ve

3. Çerçeve anlaşmaya dayalı olarak münferit sözleşme,

olmak üzere idare tarafından bunlardan biri seçilmek suretiyle sözleşme tasarısı düzenlenir.

Kamu İhale Kurumu tarafından hazırlanan tip sözleşme tasarılarına uygun olarak idarelerce hazırlanacak her türlü sözleşme tasarısında dipnot bulunmamasına ve başlıktaki "tip" kelimesi çıkarılarak ihaleye uygun bir başlık konulmasına dikkat edilmelidir.

Sözleşme tasarısındaki boşlukların bir bölümü sözleşmeden önce idare tarafından doldurulurken; bazı maddeler ise sözleşmenin imzalanması aşamasında doldurulmak üzere boş bırakılır.

Mal ve hizmet alımı ihalelerinde, Kamu İhale Kurumunun uygun görüşü alınmak kaydıyla istekliler tarafından hazırlanması mutat olan sözleşmeler kullanılabilir. Ayrıca, Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin (b), (c) ve (f) bendi kapsamında yapılan mal alımlarında, malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve bunun idarece uygun bulunması halinde, sözleşme yapılması zorunlu değildir.

152

4.5.5.2. Yapım İşi İhalelerde Sözleşme Tasarısı

İdareler, ihale dokümanı kapsamında bulunan sözleşme tasarısı metninin hazırlanmasında işin niteliğini dikkate alarak, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin ekinde yer alan tip sözleşmelerden uygun olanını esas alır.

Kamu İhale Kanunu'na göre yapılan ihaleler sonucunda;

a) Uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleşme,

b) Ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan iş kalemlerinin her birinin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme,

c) Niteliği itibarıyla iş kalemlerinin bir kısmı için anahtar teslimi götürü bedel, bir kısmı için birim fiyat teklifi alma yöntemleri birlikte uygulanmak suretiyle gerçekleştirilen ihaleler sonucunda karma sözleşme,

d) Çerçeve anlaşmaya dayalı olarak idare ile yüklenici arasında imzalanan münferit sözleşme,

düzenlenir.

Yukarıda ifade edilen çerçeve anlaşma ve münferit sözleşmede belirtilmesi zorunlu olan hususları belirlemeye Kamu İhale Kurumu yetkilidir.

Tip sözleşmelerde boş bırakılan ve idarelerin tercihine göre doldurulmak üzere dipnota alınan hususlar, işin özelliğine göre Kamu İhale Kanunu, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve diğer mevzuatın emredici hükümlerine aykırı olmamak koşuluyla idarelerce düzenlenir.

Ayrıca, tip sözleşmelerde hüküm bulunmayan hâllerde hazırlanacak sözleşme tasarısında tip sözleşmeye, emredici hukuk kurallarına ve ihale dokümanına aykırı olmamak şartı ile "Diğer Hususlar" bölümünde maddeler hâlinde düzenlemeler yapılabilir.

153


İdari şartname ile ekleri arasında çelişki bulunması halinde, ihalenin iptaline ilişkin Kamu İhale Kurulunun 13/10/2008 tarih ve 2008/UH.I-4155 sayılı Kararı.

“…İdari şartnamenin “Teklif ve Sözleşme Türü” başlıklı 19 uncu maddesinde; “İstekliler tekliflerini, götürü bedel üzerinden vereceklerdir; ihale sonucu, üzerine ihale yapılan istekliyle toplam bedel üzerinden götürü bedel sözleşmesi düzenlenecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İstekli olabileceklere verilen ihale dokümanında yer alan teklif mektubunun ise “Birim fiyat teklif mektubu” ve “Birim fiyat teklif cetveli” olduğu tespit edilmiştir.

İdari şartnamede götürü bedel sözleşme yapılacağının belirtilmesine rağmen teklif mektubu olarak birim fiyat teklif mektubunun düzenlendiği görülmektedir. Yine bazı isteklilerin birim fiyat teklif mektubu verirken bazılarını götürü bedel teklif mektubu verdiği tespit edilmiştir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği” başlıklı 20 nci maddesinin beşinci fıkrasında; “İhale veya ön yeterlik dokümanlarını oluşturan belgelerde idareler tarafından yapılan düzenlemelerin birbirine uygun olması gerekir.” hükmü yer almaktadır.

İhale dokümanının kendi içinde çeliştiği ve anılan Yönetmelik hükmüne aykırı olduğu görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, ihale işlemleri ile ihale kararının iptali gerekmektedir”

4.6. İhale Onayının Alınması

4.6.1. İhale Onayının Alınması

İhale onayının alınmasından önceki aşamalar, ihaleye çıkılabilmesi için gerekli hazırlıkları içermektedir. Bu adımları gerçekleştirmiş olan idare artık ihaleye çıkmaya hazırdır.

İhale konusu işe ilişkin yaklaşık maliyet hesap cetveli, şartnameler, sözleşme tasarısı, teknik şartname ve diğer doküman ihale onay belgesine eklenir ve bu belge ihale yetkilisinin onayına sunulur.

154

Ön ilan yapılması durumunda bu ilandan önce ihale onay belgesi ihale yetkilisinin onayına sunulur. Bu belgeye sadece yaklaşık maliyet hesap cetvelinin eklenmesi yeterlidir. İhale veya ön yeterlik ilanı yayımlanmadan önce, yeniden ihale onay belgesi hazırlanarak ihale yetkilisinin onayına sunulur.

İdarelerce ön ilan, ihale ilanı veya ön yeterlik ilanı yayımlanmadan, ilan yapılmaksızın yapılan ihalelerde ise davet yazısı gönderilmeden önce Kurumdan İhale Kayıt Numarası (İKN) alınması zorunludur. İstisna kapsamında yapılan ihaleler için de İKN alınacaktır. Ayrıca çerçeve anlaşma kapsamında yapılacak her bir münferit alım için de münferit sözleşme onay belgesi hazırlanmadan önce İKN alınacaktır.

İhale kayıt numarası, ön ilan yapılan haller dahil, her ihale için bir kez alınır.

Bu numara standart formlara ve ihale dokümanına eklenir. Her bir ihale işlem dosyası için İhale Kayıt Formu doldurularak Kurumdan alınan İhale Kayıt Numarası, ait olduğu ihale ile ilgili tüm işlemlerde ve Kurumla internet üzerinden veya yazılı olarak yapılacak yazışmalarda kullanılacaktır. İhale Kayıt Numarası ihale onayı ile bağlantılı olup, ihale onayı değiştirildiğinde ve/veya iptal edildiğinde idarece İhale Kayıt Numarası da iptal edilecektir. Aynı işle ilgili olarak yeni bir ihale onayı alındığında ise, idarece yeni bir İhale Kayıt Numarası alınacaktır.

Özetle ihale onay belgesinde;

-İşin adı, tanımı ve niteliği,

- İşin miktarı,

- Yaklaşık maliyet (icmali gösteren belgeler onay belgesine eklenir),

- Kullanılabilir ödenek tutarı,

- Yatırım proje numarası (varsa),

- Bütçe tertibi (varsa),

- Avans verilecekse şartları,

- İhale usulünün adı,

- İlanın şekli ve adedi,

155

- Fiyat farkı ödenecekse dayanağı bakanlar kurulu kararı,

-İhalenin yerli ve yabancı isteklilere açık olup olmadığı, (yaklaşık maliyeti eşik değerin üzerinde olan ihalelerde yerli istekliler lehine % 15’ i geçmemek üzere fiyat avantajı uygulanıp uygulanmayacağı),

Bilgilerinin belirtilmesi gerekir.

4.6.2. İhale İşlem Dosyası

İdare, ihalesi yapılacak her iş için bir ihale işlem dosyası düzenler. Bu ihale işlem dosyası sürekli işleyen bir dosya olup, ihale süresince ihalesi yapılacak işle ilgili tüm işlemlere ait bilgi ve belgelerin muhafaza edileceği dosyadır.

İhale işlem dosyasının içinde;

a) İhale onay belgesi ve eki yaklaşık maliyet hesap cetveli,

b) Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemenin gerekçelerinin yer aldığı açıklama belgesi,

c) İhale ve/veya ön yeterlik dokümanı ile düzenlenmiş ise zeyilname ve yapılmış ise açıklamalar,

ç) İhale ve/veya ön yeterlik dokümanının basım maliyetinin, dokümanın posta yoluyla satılmasının öngörülmesi halinde ise ayrıca posta maliyetinin tespitine ilişkin belge ve bilgileri içeren tutanak,

d) İlan ve/veya davet metinleri,

e) Şikayet başvuruları ile bu başvurular üzerine idare tarafından alınan kararlar ve bunların bildirimine ilişkin belgeler,

f) İtirazen şikayet başvurusunda bulunulmuş ise başvuruya ilişkin olarak idare ile Kamu İhale Kurumu arasındaki tüm yazışmalar ve Kurumun verdiği kararların onaylı örnekleri,

g) Aday veya istekliler tarafından sunulan başvurular veya teklifler,

ğ) İhale komisyonu tutanak ve kararları,

h) Sözleşme bedelinin Kamu İhale Kanununun 53 üncü maddesinin (j) bendinin (1) numaralı alt bendinde belirtilen miktarı aşması durumunda bu

156

bedel üzerinden hesaplanacak tutarın Kurumun banka hesabına yatırıldığına ilişkin makbuzun aslı,

ı) İhale süreci ile ilgili diğer belgeler.

İdare, o aşamaya kadar yapılmış işlem ve belgelerden oluşan ihale işlem dosyasının birer örneğini, gerekli incelemeyi yapmalarını sağlamak amacıyla, ön yeterlik/ihale ilânını veya daveti izleyen üç gün içinde ihale komisyonu üyelerine verir.

4.7. İhale Komisyonunun Kurulması

İhale yetkilisi, ihaleyi gerçekleştirmek üzere, ihale ilanı veya ön yeterlik ilanı ya da davet tarihini izleyen en geç üç gün içinde ihale komisyonunu oluşturur.

İhale komisyonu en az beş (5) üyeden oluşur. İhtiyaç konusu mal ve hizmet alımı ile yapım işinin niteliği dikkate alınarak, komisyondaki üye sayısı gerektiği kadar, tek sayıda olmak şartıyla artırılabilir. Bu üyelerden:

• biri başkan,

• en az ikisi ihale konusu işin uzmanı,

• biri muhasebe veya malî işlerden sorumlu bir personel olmalıdır.

Komisyondaki iki uzmandan biri de ihale komisyonu başkanı olarak görevlendirilebilir.

İhale komisyonunun idare personelinden oluşturulması esastır. Ancak, ihaleyi yapan idarede yeterli sayıda veya nitelikte personel bulunmaması halinde Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabilir.

Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 19 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca bu Yönetmelik kapsamında yapılan ihalelerde, ihale komisyonunun muhasebe ve mali işlerden sorumlu personeli dışındaki diğer üyelerinin ihale konusu işin uzmanı olması zorunludur.

Çerçeve anlaşma ihalesini yapmak amacıyla yukarıdaki hükümlere göre kurulan ihale komisyonunun görevi çerçeve anlaşmanın imzalanması ile sona erer. Çerçeve anlaşma imzalanan isteklilerin on iki ayda bir yeterliklerinin devam ettiğine dair belgelerin değerlendirilmesi, aynı komisyonun yeniden görevlendirilmesiyle yapılabileceği gibi, yeni bir ihale

157

komisyonu kurularak da yapılabilir. Münferit sözleşme yapmak için verilen teklifler idarece, tek sayıda olmak üzere en az üç kişiden oluşturulacak ayrı bir ihale komisyonu tarafından değerlendirilir. Bu komisyon üyelerinin işin uzmanı olması şartı aranmaz. Her bir münferit sözleşme yapmak için komisyon kurulabileceği gibi, aynı komisyon birden fazla münferit sözleşme yapmak için de görevlendirilebilir.

İhale yetkilisi, ihale komisyonunda görev alamaz. Kurulların ihale yetkilisi olduğu durumlarda da kurul üyeleri ihale komisyon üyesi olamazlar.

İhale komisyonu başkan ve üyeleri çekimser oy kullanamazlar ve verdikleri oy ve kararlardan sorumludurlar. Bu nedenle, çoğunluk görüşüne katılmayanların karşı oylarını ve gerekçesini komisyon kararına yazarak imzalamaları gerekmektedir. İhale komisyonunun eksiksiz toplanıp karar vermesi gerektiğinden, eksik üye ile ihale komisyon kararı alınamaz.

İhale işlem dosyasının birer örneği, ilan veya davet tarihini izleyen üç gün içinde idare tarafından ihale komisyonunun asıl üyelerine verilir. İdare tarafından gerek görüldüğü takdirde, yedek üyelere de ihale işlem dosyasının birer örneği verilebilir. Yedek üyenin asıl üyenin yerine ihale komisyonunda görev alması halinde ise ihale işlem dosyasının bir örneğinin yedek üyeye verilmesi zorunludur.

İhale komisyonu, teklif kapsamında yer alan belgelerin doğruluğunu teyit için gerekli gördüğü belge ve bilgileri isteyebilir. Komisyon tarafından bu doğrultuda yapılan talepler, ilgililerce ivedilikle yerine getirilir.

İhaleyi gerçekleştiren ihale komisyonu üyeleri söz konusu ihaleye ilişkin olarak yapılan sözleşme sonucunda teslim edilecek mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin muayene ve kabul komisyonunda veya kontrol teşkilatında görev alabilir. Ancak yapılan bir sözleşme ile ilgili olarak kontrol teşkilatında yer alan görevliler, sözleşme sonucunda hizmet alımları ve yapım işleriyle ilgili muayene ve kabul komisyonunda görev alamazlar.

Kanun maddesinde geçen ilgili idare personeli ifadesinden, ilgili idarede kadrolu ve sözleşmeli olarak çalışan personelin anlaşılması gerekir. Zira asli ve sürekli kamu hizmetlerinin memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle yürütüleceği Anayasa (Madde:128) kuralıdır. Ayrıca, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ‘istihdam şekilleri’ başlıklı 4 üncü maddesinde kamu hizmetlerinin; memur, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle görürüleceği ifade edilmiştir. Bununla birlikte belediye ve özel idarelerde

158

seçimle işbaşına gelmiş encümen üyeleri ile meclis üyeleri ilgili idare personeli olmadıklarından bu kişilerin ihale komisyonlarında görev almaları mümkün değildir. Kamu İhale Kurulu kararlarıda bu yöndedir.

Ayrıca, idari şartname, teknik şartname, mahal listesi gibi ihale dokümanını oluşturan belgelerle yaklaşık maliyeti hazırlayan idare personelinin komisyona katılmasında her hangi bir kısıtlama söz konusu olmamakla birlikte bu görevlilerin de komisyon üyesi olmamaları daha sağlıklı olur. Çünkü ihale komisyonu kendisine sunulan ihale işlem dosyasını incelemek ve yanlışlıkları düzeltmek konumundadır. İhale işlem dosyasını oluşturan görevlilerin komisyon üyesi olması böyle bir kontrol imkanını ortadan kaldırabilir.

İhale komisyonu dışında komisyona yardımcı olmak üzere başka komisyonlar oluşturulması mümkün değildir. Aksi uygulama ihalenin iptali sonucunu doğurur. Bu nedenle, ihale komisyonuna yardımcı olmak üzere, teknik komisyon, demonstrasyon komisyonu vb. isimler altında komisyon kurulması Kamu İhale Kurulu kararına göre ihalenin iptal sebebidir. Bu görevlerin ihale komisyonuna alınan teknik üyeler eliyle yapılması gerekmektedir. Gerekiyorsa tek sayıda olmak kaydıyla ihale komisyonu üye sayısı artırılabilir.

4.7.1. İhale Komisyonunun Kuruluş Zamanı

Uygulama Yönetmelikleri ve Kamu İhale Genel Tebliğine göre ihale komisyonunun ihale ilanı veya ön yeterlik ilanı ya da davet tarihini izleyen en geç üç gün içinde oluşturulması ve bu süre içinde kendilerine ihale işlem dosyasının birer örneğinin verilmesi gerekir. Komisyonun kurulmasına ilişkin azami süre budur. Komisyon daha önce de kurulabilir.

4.7.2. İhale Komisyonu Asıl ve Yedek Üyeleri ile Sayısı

İhale komisyonuna beşten az olmamak üzere tek sayıda üye belirlenmesi zorunludur. Bu sayının, beş, yedi, dokuz… gibi olmasının bir önemi yoktur. İhtiyaca göre sayı artar veya eksilir. Önemli olan sayının tek olması ve beşin altına düşmemesidir. Komisyon üye sayısının çift belirlenmesi Kamu İhale Kanununa aykırılık teşkil eder.

İhale komisyonu; biri başkan olmak üzere, ikisinin ihale konusu işin uzmanı ve birinin muhasebe veya mali işlerden sorumlu bir personel olması şartıyla, tek sayıda olmak üzere en az beş kişiden oluşacak şekilde ve

159

komisyonun eksiksiz toplanacağı dikkate alınarak, asıl üyeler ile bu üyelerin yerine geçecek aynı niteliklere sahip yedek üyelerin isimleri belirtilmek suretiyle oluşturulur.

İhale komisyonunun eksiksiz olarak ihaleyi sonuçlandırabilmesi için yedek üyeler tespit edilirken ihale konusu işin uzmanları ile muhasebe veya mali işlerden sorumlu personel yerine geçecek en az birer yedek üye belirlenmelidir. İhale komisyonlarının idare personelinden oluşturulması gerekmekte olup, ihaleyi yapan idarede yeterli sayı veya nitelikte personel bulunmaması halinde Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabilecektir.Yedek üyelerin asıl üyelerin taşıması gereken özelliklere haiz olması gerekir.

Bir makamdaki görevi nedeniyle ihale komisyonunda görevlendirilen kişinin o görevinden herhangi bir şekilde ayrılması sonucu komisyon üyeliğinden de ayrılmak zorunda kalması halinde ayrılan personelin yerine atanan kişi değil, o asıl üyenin yedeği ile ihaleye devam edilmesi ve herhangi bir nedenle asıl üyenin yerine geçen yedek üyenin ihale sonuçlanıncaya kadar komisyon üyeliğine devam etmesi gerekmektedir.

4.7.3. İhale Komisyonunda Görevlendirilecek Uzman Kişiler

Kamu İhale Kanununa göre ihale yetkilisi, komisyona işin uzmanı iki kişiyi görevlendirmek zorundadır. Aksine yapılacak işlem Kanuna aykırılık teşkil eder.

İhale komisyonunda görevlendirilecek uzman kişilerin vasıflarına ilişkin bir hüküm Kanun maddesinde yer almamıştır. Ancak, ihale konusu işle ilgili uzmanlık alanının olması gerektiği de aşikârdır. Uzman kişilerin komisyonda görevlendirilmelerinden maksat ihale sürecinde teknik konuların değerlendirilmesidir. Zira ihale komisyonu dışında teknik komisyon, yeterlik komisyonu gibi başka komisyonların kurulması söz konusu değildir. Kamu İhale Kurumu kararları da bu yönde oluşmuştur. Kamu İhale Kurumu bir kararında ihale sürecinde ihale komisyonu dışında başka komisyonların görev yapamayacaklarını belirtmiştir.

İşin uzmanı kişiler ihale konusu işin niteliğine göre değişir. Örneğin bir yapım işinde komisyonda işin uzmanı inşaat, makine veya elektrik mühendisinin değerlendirmelerine, bir bilgisayar işinde bu konuda uzman kişilerin değerlendirmelerine ihtiyaç duyulacaktır. Teknik değerlendirme

160

gerektirmeyen işlerde işin uzmanı sıfatıyla alımı yapan ilgili birimden personel komisyonda görevlendirilebilir.

4.7.4. İhale Komisyonlarının Karar Alması

Kamu İhale Kanununun 6 ncı maddesine göre;

- İhale komisyonu eksiksiz olarak toplanır.

- Komisyon kararları çoğunlukla alınır.

- Kararlarda çekimser kalınamaz.

- Komisyon başkanı ve üyeleri oy ve kararlarından sorumludur.

-Karşı oy kullanan komisyon üyeleri, gerekçesini komisyon kararına yazmak ve imzalamak zorundadır.

-İhale komisyonunca alınan kararlar ve düzenlenen tutanaklar, komisyon başkan ve üyelerinin adları, soyadları ve görev unvanları belirtilerek imzalanır.

Komisyon üyeleri ihale karar sürecinde bu hususlara dikkat etmek zorundadırlar.

4.7.5. İhale Komisyonu Üyelerinin Sorumluluğu

İhale Komisyonu üyelerinin sorumluluğu Kamu İhale Kanununun 6, 60 ve 61 inci maddelerinde açıklanmıştır.

Anılan maddeler uyarınca; komisyon üyeleri oy ve kararlarından sorumludurlar. Bu sorumluluk; ceza sorumluluğu ile bilgi ve belgeleri açıklamama sorumluluğudur. Ayrıca, komisyon üyelerinin 5018 sayılı Kanunun “Kamu Zararı” başlıklı 71 inci maddesinde belirtilen mali sorumluluğu da bulunmaktadır. Özetle ihale komisyonu üyelerinin idari, cezai ve mali sorumlulukları söz konusudur.


İhale komisyonunun zamanında görevlendirilmediğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 26/08/2008 tarih ve 2008/UH.Z- 3529 sayılı kararı.

“.. 4734 sayılı Kanunun “İhale Komisyonu” başlıklı 6 ncı maddesinde; ihale komisyonunun gerekli inceleme yapılmasını sağlamak amacıyla ihale

161

işlem dosyasının birer örneği ilan veya daveti izleyen üç gün içinde ihale komisyon üyelerine verileceği hükme bağlanmıştır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 27 nci maddesinde, “İhale yetkilisi, ihaleyi gerçekleştirmek üzere 4734 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi gereğince, ihale ilk ilan veya davet tarihini izleyen en geç üç gün içinde ihale komisyonunu oluşturur.” düzenlemesi yer almaktadır.

4734 sayılı Kanunun 6 ncı maddesindeki düzenleme zaman bakımından yetkiyi düzenlememekte, doğrudan ihale sürecinin bir aşaması olan ihale komisyonunun oluşturulması ve ihale işlem dosyasının ihale komisyonuna verilmesine ilişkin olarak amir bir düzenleme yapmaktadır.

Bütün bu hükümlerle amaçlanan ihale komisyonu üyelerinin yasada belirlenen süre içinde ihaleyle ilgili dokümanları edinmeleri, bu dokümanları inceleyebilecekleri yeterli sürenin kendilerine sağlanmasıdır.

Açık İhale usulü ile ihale edilen incelemeye konu ihaleye ilişkin ilan 21/04/2008 tarihinde Kamu İhale Bülteninde yayımlanmış, ihale yetkilisi tarafından 23/05/2008 tarihli Olur’u ile yukarıda anılan Kanun ve Yönetmelik hükmünde öngörülen sürenin bitiminden sonra (ilandan 32 gün sonra) ihale komisyonu oluşturulmuştur. Böylece ihale komisyonu oluşturulmasında ve ihale işlem dosyasının ihale komisyonuna verilmesinde mevzuata aykırı davranıldığı görülmüştür.”

İhale komisyonunun eksik üye ile toplanmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 01/05/2006 tarih ve 2006/UY.Z-1098 sayılı Kararı.

“…İhale komisyonunun ihale tarihi olan 16/02/2006 tarihinde bir başkan ve dört üye olarak toplandığı, teklif zarflarını teslim aldıkları, söz konusu ihalenin ilk oturumunda komisyon üyesi A. Alkan’ın rahatsızlanarak oturumu terk etmek zorunda kaldığına ilişkin tutanak tutulduğu, zarf açma belge kontrol tutanağı, isteklilerce teklif edilen fiyatlara ilişkin tutanak, zarf açma ve belge kontrol tutanağı ve/veya teklif edilen fiyatlara ilişkin tutanağın hazır bulunanlar önünde yapılan ilk oturumda talep edenlere verildiğine ilişkin tutanakların bir başkan ve 3 üye ile imza altına alındığı yedek üyenin çağrılmadığı görülmüştür.

İhale süreci idare hukuku anlamında zincirleme işlemlerden oluşan bir süreçtir. Zincir işlemleri, belirli ve nihai bir sonucu doğurmak amacıyla birbirini takip eden ve tamamlayıcı bir dizi işlem olarak tanımlamak

162

mümkündür. Zincir işlemler dizisinde yer alan işlemlerden birindeki hukuka aykırılık, sonra gelen işlemleri de etkiler. Dolayısıyla zincir işlemlerden bir tanesinin Kanuna uygun olmaması kendisinden sonraki işlemleri de sakatlayacağından en az beş ve tek sayıda kişiden oluşmayan ihale komisyonuyla yapılan işlemler 4734 sayılı Kanunun 6 ncı maddesine açıkça aykırı olup yapılan işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte bir hukuka aykırılık olduğu sonucuna varılmıştır.”

İhale komisyonunun çift olarak belirlenmesi durumuna ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 08/05/2006 tarih ve 2006/UY.Z-1161 sayılı Kararı.

“…20/02/2006 tarihinde ihale yetkilisi tarafından ihale komisyonunu olarak 4 asil 4 yedek üyenin belirlendiği, idarenin Niğde Bayındırlık ve İskan Müdürlüğüne hitaben aynı tarihli ve 145 sayılı yazısında ihale yetkilisi tarafından söz konusu ihale kapsamındaki yapım işi için 1 adet makine mühendisi ile 1 adet Elektrik veya Elektronik mühendisinin görevlendirilmesinin istenmesi üzerine Niğde Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü tarafından 2 asil, 2 yedek olmak üzere 4 kişinin şikayete konu ihalede görevlendirildiği anlaşılmıştır. 4734 sayılı Kanunun “İhale Komisyonu” başlıklı 6 ncı maddesinin ilk fıkrasında, “İhale yetkilisi, biri başkan olmak üzere, ikisinin ihale konusu işin uzmanı olması şartıyla, ilgili idare personelinden en az dört kişinin ve muhasebe veya malî işlerden sorumlu bir personelin katılımıyla kurulacak en az beş ve tek sayıda kişiden oluşan ihale komisyonunu, yedek üyeler de dahil olmak üzere görevlendirir.” hükmü yer almaktadır.

Netice itibariyle, toplam 6 asil, 6 yedek üye ihale komisyonu olarak belirlenmekle birlikte, 14/03/2006 tarihli ihale komisyonu kararında 7 üyenin imzasının bulunduğu, bu üyelerden …A Şahsına ilişkin hiçbir resmi görevlendirme bulunmadığı gibi, bu kişi ile birlikte Niğde Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü tarafından görevlendirilen kişilerin de anılan hükme aykırı olarak aslen ihale yetkisi tarafından görevlendirilmemiş olduğu görüldüğünden; idarenin bu işlemi mevzuata aykırı bulunmuş olup bu aykırılığın düzeltici işlem tesisi suretiyle giderilmesi mümkün değildir.”

İhale komisyonunda yer almayan kişinin komisyon toplantısına katılmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 26/08/2008 tarih ve 2008/UH.Z- 3529 sayılı kararı.

163

“..İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel (İ.E.T.T.) İşletmeleri Genel Müdürlüğünün 23/05/2008 tarih ve D.f.1-5652 sayılı Olur’u ile ihale komisyonunun aşağıda isimleri verilen 5 asıl ve 5 yedek üyeden oluşturulduğu görülmüştür.

Şikayete konu ihale dosyasının incelenmesinden, idare tarafından oluşturulan ihale komisyonunda isim olarak 5 asıl 3 yedek üyenin belirlendiği, iki yedek üyenin isminin yer almadığı, 05/06/2008 tarihli ihale komisyonu tutanaklarında ve 21/07/2008 tarihli ihale komisyonu kararında asil veya yedek üye olarak yer almayan bir kişinin bulunduğu görülmüştür.

4734 sayılı Kanunun “İhale Komisyonu” başlıklı 6 ncı maddesinde; “İhale yetkilisi, biri başkan olmak üzere, ikisinin ihale konusu işin uzmanı olması şartıyla, ilgili idare personelinden en az dört kişinin, genel ve katma bütçeli kuruluşlarda maliye memurunun, diğerlerinde ise muhasebe veya malî işlerden sorumlu bir personelin katılımıyla kurulacak en az beş ve tek sayıda kişiden oluşan ihale komisyonunu, yedek üyeler de dahil olmak üzere görevlendirir.” hükmü mevcuttur…

Anılan mevzuat hükümleri gereğince ihale komisyonuna seçilecek kişilerin, genel ve katma bütçeli kuruluşlarda maliye memuru ve diğer kuruluşlarda muhasebe veya mali işlerden sorumlu personel dahil isim olarak belirlenmesi; ihale komisyonunun asil üyelerinin bulunmaması halinde ise yedek üyelerle ve eksiksiz olarak toplanması öngörülmüştür.

İhale komisyonunun 5 asıl ve 3 yedek üyeden oluşturulduğu ve asil veya yedek üye olarak yer almayan kişinin ihale komisyonunda görevlendirildiğine ilişkin herhangi bir belgenin ihale dosyasında yer almadığı ve ihale komisyonunda yer almayan bu kişinin üye sıfatı ile toplantılara katılması hususunun ihale komisyonunun eksiksiz olarak toplanmasına ilişkin mevzuat hükümlerine aykırı olduğu anlaşılmıştır.”

İhale komisyonunda görev alan üyelerden bazılarının görev yerlerinin değişmesi durumunda yerlerine katılacak üyeye ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 15/05/2006 tarih ve 2006/UY.Z-1223 sayılı Kararı.

“… İhalenin değerlendirilmesi için 23/08/2005 tarihli Bölge Müdürlüğü Olur’u ile görevlendirilen ihale komisyonu başkanının ve ihale yetkilisinin başka bir göreve atanmasından dolayı Bölge Müdürlüğü’nün

164

01/02/2006 tarihli Olur’u ile yeni ihale komisyon üyelerinin görevlendirildiği belirlenmiştir.

Yukarıda belirtilen husus ile ilgili olarak Kamu İhale Genel Tebliği’nin I. Bölümünün B.İhale Yetkilisi ve İhale Komisyonu başlığı altında; “Yedek üyelerin asıl üyelerin taşıması gereken özellikleri haiz olması gerekir. Bir makamdaki görevi nedeniyle ihale komisyonunda görevlendirilen kişinin o görevinden herhangi bir şekilde ayrılması sonucu komisyon üyeliğinden de ayrılmak zorunda kalması halinde ayrılan personelin yerine atanan kişi değil, o asıl üyenin yedeği ile ihaleye devam edilmesi ve herhangi bir nedenle asıl üyenin yerine geçen yedek üyenin ihale sonuçlanıncaya kadar komisyon üyeliğine devam etmesi gerekmektedir. İhaleyi yapan idarede yeterli sayı veya nitelikte personel bulunmaması halinde, bu Kanun kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabilir.” hükmü bulunmaktadır.

Söz konusu ihalede 23/8/2005 tarihli Bölge Müdürlüğü Olur’u ile ilk ihale komisyonun oluşturulduğu, ancak ihale işlemlerinin devam ettiği bir aşamada ihale yetkilisi olan bölge müdürünün ve ihale komisyonunda görev alan bölge müdür yardımcısı …Y’nin ve proje mühendisi ….X’in görev değişikliği nedeniyle, 01/02/2006 tarihinde yeni bölge müdürünün Olur’u ile bu kişilerin yerine başka kişilerin görevlendirildiği tespit edilmiştir.

Oysa, yukarıda belirtilen Tebliğ hükmüne göre, bir makamdaki görevi nedeniyle ihale komisyonunda görevlendirilen kişinin o görevinden herhangi bir şekilde ayrılması sonucu komisyon üyeliğinden de ayrılmak zorunda kalması halinde ayrılan personelin yerine atanan yeni kişi değil, o asıl üyenin yedeği ile ihaleye devam edilmesi gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen tespitler mevzuat hükümleri ile birlikte değerlendirildiğinde; ihale sürecinin devam ettiği aşamada ihale yetkilisi ve ihale komisyonunda yer alan 2 kişinin görev değişikliği nedeniyle başka göreve atanması nedeniyle yedek üyelerde aynı nitelikte üye bulunduğu halde yeni bir ihale komisyonu görevlendirilmesinde mevzuat hükümlerine uyarlık bulunmamıştır. 4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi (b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline karar verilmiştir.”

165

Komisyon toplantılarının bir kısmına asıl üyenin bir kısmına yedek üyenin katılması durumuna ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 02/09/2008 tarih ve 2008/UY.I.-3673 sayılı Kararı.

“…Şikayet konusu ihalede ihale komisyonu oluşturulurken alınan Genel Müdürlük olurunda yedek üyeler belirlenirken asıl üyelerden Genel Müdür Yardımcısının olmadığı durumlarda yerine vekalet eden Genel Müdür Yardımcısının, asıl üyelerden daire başkanlarının olmadığı durumlarda yerine vekalet eden daire başkanı vekillerinin yedek üye olarak belirlendiği şeklinde bir tanımlama yapılmış olup, yukarıda belirtilen mevzuat hükmünden anlaşıldığı üzere yedek üyelerin de asıl üyelerin taşıması gereken özelliklere haiz olması ve ismen belirlenmiş olması gerekmektedir.

Dolayısıyla, yedek üyelerin mevzuata uygun şekilde belirlenmediği, ihale komisyon üyelerinin oluşturulma şekli açısından mevzuata uygun bir görevlendirme yapılmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Ayrıca Kamu İhale Genel Tebliğinde; “…herhangi bir nedenle asıl üyenin yerine geçen yedek üyenin ihale sonuçlanıncaya kadar komisyon üyeliğine devam etmesi gerekmektedir.” açıklaması bulunduğu halde ihale tarihinde (16/04/2008) tutulan tutanakların bazılarının asil üye olan S.T. TAR… bazılarının ise yedek üyesi S. GÜZ.. tarafından imzalandığı, yine 06/05/2008 tarihli ihale komisyonu ara kararının asil üye olan S.T. TAR… tarafından imzalandığı halde 19/06/2008 tarihli ihale komisyonu nihai kararının yedek üyesi S. GÜZ.. tarafından imzalandığı tespit edilmiştir. İhalenin iptaline karar verilmiştir”

İhale yetkilisinin amiri durumunda bulunan birinin ihale komisyonuna üye olarak görevlendirilmesi ve komisyonun oluşumuna ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 10/07/2006 tarih ve 2006/UY.Z-1605 sayılı Kararı.

“… Şikayete konu ihalede, “Park ve Bahçeler Müdür Vekili” unvanlı ihale yetkilisi tarafından 10/05/2006 tarihli olur ile; ihale komisyonu başkanı olarak Belediye Meclisi üyeleri arasından Belediye Başkan Yardımcısı olarak görevlendirilen “Başkan Yardımcısı”nın, İhale Komisyonu Üyesi olarak ise, Başkan Danışmanı (Mimar-Geçici İşçi), Hesap İşleri Müdür Vekili (657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi), İnşaat Mühendisi (Geçici İşçi) ve Ziraat Mühendisi (açıktan vekil personel) unvanlı personelin

166

görevlendirildiği görülmüştür. İhale yetkilisi ile ihale komisyonu başkanının aynı kişi olmadığı ve ihale komisyonu kararlarının tamamında bütün üyelerin imzaları bulunduğundan dolayı başvuru sahibinin birinci iddiası bu yönüyle yerinde görülmemiştir.

Ancak, şikayete konu ihalede, komisyonun teşkili, 4734 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde yer alan hükümler açısından ele alındığında, hem belediye başkan yardımcısının, hem de statü ayrımı olmaksızın belediyede ücret/maaş karşılığı çalışan diğer (işçi, memur, geçici işçi, sözleşmeli personel) ihale komisyonu üyelerinin yukarıda yer verilen hükümde bulunan “idare personeli” sıfatını haiz oldukları ve ihale komisyonlarında görevlendirilebileceği açık olmakla birlikte, idarelerce, personel mevzuatı açısından idarenin tabi olduğu mevzuat hükümlerine göre “daimi statüde” istihdam ettiği personel sayısı yeterli miktarda ise (personel güvenliği, yetki-sorumluluk ve disiplin hükümlerinin işletilmesi açısından) ihale komisyonlarının teşkilinde önceliğin bu statüdeki personele verilmesi, sayı ve nitelik açısından bu statüde istihdam edilen personelinin yetersiz olması durumunda “geçici statüde” istihdam edilen personeli görevlendirmesi daha doğru bir uygulama olacaktır. İhaleyi yapan idarenin kadro cetvelleri bu açıdan incelendiğinde toplam (118) adet 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi dolu kadrosunun bulunduğu ve bu kadrolardan (18) adedi Mühendis-Mimar olmak üzere toplam (33) adedinin Teknik Hizmetler Sınıfına ait olduğu tespit edilmiş olup, söz konusu idarenin bünyesinde nitelik ve nicelik itibarıyla yeterli oranda 657 sayılı Kanuna tabi personel olmasına rağmen geçici ve açıktan vekil personelden ihale komisyonu oluşturmasının doğru bir uygulama olmadığı açıktır.

Diğer taraftan, 4734 sayılı Kanun 4 üncü maddesinde “ihale yetkilisi”, “İdarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlileri” şeklinde tanımlanmış ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte idarelerin ihale ve harcama yapma yetkileri, idarenin en üst amiri veya kurullarında bulunmasından dolayı, aslında 4734 sayılı Kanun idarenin “en üst amiri veya kurulunu” ihale yetkilisi olarak tanımlamış bulunmaktadır. Ancak 5018 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte “harcama yetkisi“ ve “yetkilisi“ kavramları yeniden tanımlanmış ve anılan Kanunun 31 inci maddesiyle, bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisi dolayısıyla da ihale yetkilisi konumuna gelmiş

167

bulunmaktadır. Bu durumda ilçe belediyelerinde bütçeyle ödenek tahsis edilen birim olan müdürlüklerin en üst yöneticisi konumundaki “müdür”lerin harcama yetkilisi ve dolayısıyla ihale yetkilisi sıfatını haiz oldukları ortadadır.

Ancak, hem idare hukukunun genel ilkeleri, hem de Türk Kamu Yönetiminin işleyişi açısından; bir konuda görevlendirme yapan kişi veya makamın, görevlendirilen kişi veya makama göre hiyerarşik anlamda “eşit” veya daha “üst” konumda olması gerekirken şikayete konu ihalede, ihale yetkilisi konumundaki kişi “Park ve Bahçeler Müdür Vekili” iken, ihale komisyonu başkanı olarak görevlendirdiği kişi hiyerarşik olarak amiri konumundaki “Belediye Başkan Yardımcısı” sıfatını taşıdığı anlaşılmıştır. Hem ihale komisyonunun, hem de ihale yetkilisinin kararlarını alırken bağımsız ve objektif kriterleri esas alarak hareket etmeleri gerekmektedir.

Söz konusu ihalede ihale yetkilisi konumundaki “Park ve Bahçeler Müdür Vekili”nin amiri konumunda bulunan Belediye Başkan Yardımcısının komisyon başkanı sıfatıyla imzasının bulunduğu bir karar karşısında; İdare Hukukunun Genel İlkeleri ve Türk Kamu Yönetiminin işleyişi ile 657 sayılı Kanunun amir-memur ilişkilerini düzenleyen hükümleri göz önüne alındığında “objektif ve bağımsız” davranabilmesini zorlaştıracağı ve söz konusu görevlendirmenin doğru olmadığı, ihalenin sağlıklı bir şekilde yapılmasını ve sonuçlandırılmasını engelleyebileceği, ayrıca diğer idareler açısından da emsal teşkil etmesinin önüne geçilmesi bakımından söz konusu ihalenin iptal edilmesi gerektiği açıktır. 4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi (b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline karar verilmiştir.”

İhale komisyonu üyelerinin geç görevlendirilmesine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 10/10/2005 tarih ve 2005/UH.Z-1929 sayılı Kararı.

“…İdare tarafından ihale tarihinden 1 gün önce….İl Sağlık Müdürlüğü’nden 03/08/2005 tarih ve 5516 sayılı yazı ile söz konusu ihale için hastanelerinde radyoloji uzmanı bulunmadığından, ihale komisyonuna üye olarak radyoloji uzmanı görevlendirilmesi talep edilmiştir. İdarenin 03/08/2005 tarih ve 307 sayılı Olur’u ile ihale komisyonunun 7 asil 4 yedek üyeden oluşturulduğu görülmüştür.

Şikayete konu ihale dosyasının incelenmesinden; ihale konusu işin radyolojik görüntüleme işi olduğu, ihale komisyonunda uzman tabip,

168

röntgen teknisyeni ve Karabük İl Sağlık Müdürlüğü’nden görevlendirilen radyodiagnostik uzmanının yer aldığı anlaşılmıştır…

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 27 nci maddesinde, “İhale yetkilisi, ihaleyi gerçekleştirmek üzere 4734 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi gereğince, ihale ilk ilan veya davet tarihini izleyen en geç üç gün içinde ihale komisyonunu oluşturur.” ve 4734 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında “Gerekli incelemeyi yapmalarını sağlamak amacıyla ihale işlem dosyasının birer örneği, ilan veya daveti izleyen üç gün içinde ihale komisyon üyelerine verilir.” hükmü yer almaktadır.

İdare tarafından ihale komisyonunda ihale konusu iş için yeterli sayıda uzman olmaması nedeniyle Karabük İl Sağlık Müdürlüğü’nden uzman talep edildiği, ancak ihale komisyonunun ilan tarihini izleyen en geç 3 gün içinde kurulması gerekirken anılan komisyonun ihale tarihinden 1 gün önce oluşturulduğu anlaşılmıştır. İdarece ihale komisyonu oluşturulurken mevzuata aykırı davranıldığı ve bu aykırılığın ihalenin iptalini gerektirdiği değerlendirilmiştir. 4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi (b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline karar verilmiştir.”

İhale komisyonuna yardımcı olmak üzere teknik komisyon oluşturulmasına ilşkin, Kamu İhale Kurulunun 09/10/2006 tarih ve 2006/UY.Z-2404 sayılı Kararı.

“… Başvuru sahibinin teklif ettiği ürüne ilişkin kataloglar ile teknik şartnameye uygunluk beyanını teklifi kapsamında idareye sunduğu, bir kısmı ihale komisyonu üyelerinden oluşan 5 kişilik teknik komisyon tarafından yapılan değerlendirme sonucunda;... rapor tanzim edilmiştir….

İhale komisyonunca, idari şartnamenin 7.3.1.(d).9. maddesinde belirtildiği şekilde isteklilerden teklif ettikleri cihaza ilişkin demostrasyon istenilmesi yerine, şartnamelerde yer almayan ve değerlendirme aşamasında isteklilerden sonradan bildirilmesi istenilen ve halen cihazın kurulu bulunduğu sağlık merkezinde inceleme yapıldığı, bu hususun şartnamede belirtilmediği, dolayısıyla şartnamede olmayan bir yöntemle ve farklı teknik şartname hükümlerine hazırlanıp teslim edilen cihaz üzerinden teknik şartnameye uygunluk denetiminin yapılması ve teknik komisyon raporuna dayanılarak başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminde bu yönüyle mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.”

169

İhale yetkilisinin ihale komisyonu yerine geçerek teklif zarflarını açmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 27/05/2003 tarih ve 2003/UK.Z-103 sayılı Kararı.

“…4734 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi ve Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 22 nci maddesi uyarınca ihale komisyonu kurulması gerekmesine rağmen ihale yetkilisince usulüne uygun biçimde bir ihale komisyonu kurulması yönünde işlem tesis edilmemiş ihale komisyonu sözlü emirle görevlendirilmiştir.

4734 sayılı Kanunun 36 maddesinde ihaleye ait zarfların ihale komisyonunca açılacağı ve tutanağa bağlanacağı hüküm altına alınmıştır. Ancak ihalede teklif zarfları ihale yetkilisince açılmış ve bu suretle ihale yetkilisi ihale komisyonu yerine geçmiş bulunmaktadır. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu aykırı olarak gerçekleştirilen bu işlemler sonucunda onaylanan ihale kararı ile imzalanan sözleşmenin hükümsüz sayılması gerektiği ve ihale sürecinde yapılan işlemlerin 4734 sayılı Kanunun 56 ıncı maddesinin (b) bendi ile İhalelere Karşı Yapılacak İdari Başvurulara Ait Yönetmeliğin 30 uncu maddesinin (g) bendi uyarınca düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu saptandığından ihale işlemlerinin iptal edilmesine karar verilmiştir.”

Memur olmayan birinin ihale komisyonunda görevlendirilmesine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 27/08/2008 tarih ve 2008/UH.Z.I-4426 sayılı kararı.

“…Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin ihale komisyonunun kurulması ve çalışma esasları başlığını taşıyan 27 nci maddesinde ise; “…İhale komisyonu; biri başkan olmak üzere, ikisinin ihale konusu işin uzmanı ve birinin muhasebe veya mali işlerden sorumlu bir personel olması şartıyla, tek sayıda olmak üzere en az beş kişiden oluşacak şekilde ve komisyonun eksiksiz toplanacağı dikkate alınarak, asıl üyeler ile bu üyelerin yerine geçecek aynı niteliklere sahip yedek üyelerin isimleri belirtilmek suretiyle oluşturulur. İhale komisyonunun idare personelinden oluşturulması gerekmekte olup, ihaleyi yapan idarede yeterli sayı veya nitelikte personel bulunmaması halinde bu Kanun kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabilir.” hükmüne yer verilmiştir.

İhale için teşekkül ettirilen ihale komisyonunda ilçe milli eğitim müdürü, okul müdürü, ilçe özel idare müdürü, ilçe milli eğitim memuru ve

170

serbest il encümeninin görevlendirildiği, muhasebe veya mali işerden sorumlu bir personelin görevlendirilmemesi ve personel olmayan serbest il encümeninin ihale komisyonunda görevlendirilmesinin mevzuata aykırılık teşkil ettiği anlaşılmıştır.”

4.8. İhale ve Ön Yeterlik İlanları

4.8.1. Genel İlan Kuralları

İdareler adına yapılacak ihalelerde ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını, açıklık ve rekabetin oluşmasını sağlayan araçlardan en önemlisi ilandır. İhale ilanları, ihale dokümanında yer alan bilgiler esas alınmak suretiyle, standart ihale ilan formlarına uygun olarak hazırlanır.

İhale ve ön yeterlik ilanlarında yer alan bilgiler ile ihale veya ön yeterlik dokümanını oluşturan belgelerde idarece yapılan düzenlemelerin birbirine uygun olması gerekir.

İhalelere katılacak isteklileri davet niteliğinde olan ilânlarda gerekli bilgilerin edinilmesine olanak sağlamak amacıyla, ihale konusu işi tanımlayacak hususlar ile isteklilerin yeterliğinin tespiti için istenilen belgelere ilişkin bilgiler belirtilir.

Kamu İhale Kanunu'nun 62 nci maddesinin (f) bendine göre, ihale dokümanı hazırlanmadan ilân yapılamaz. İlan sürelerinin hesaplanmasında, ilânın yayımlandığı gün dikkate alınır; ihale günü ve son başvuru günü ise dikkate alınmaz. Kamu İhale Kanunu'nun 13 üncü maddesinde belirtilen ilân sürelerine uyulmak üzere, ilân yapılmasına kadar geçecek süre de göz önüne alınarak, ilân yapılacak yerlere yeterli süre öncesinde ilân metinlerinin gönderilmesi zorunludur.

İhale dokümanında belirtilmeyen hususlara ilânlarda yer verilemeyeceği hüküm altına alındığından, ihale ilân metinlerinin, idarelerce hazırlanmış olan ihale dokümanı ve ihale konusu işin idari şartnamesi esas alınarak düzenlenmesi gerekmektedir.

İhale ilan sürelerine ilişkin düzenlemeler Kamu İhale Kanunu'nun 13 üncü maddesinde yer almaktadır. Buna göre mal ve hizmet alımları ile yapım işleri için hazırlanmış örnek tablo aşağıdadır. Ayrıca, uluslararası ilân yapılması durumunda ise, belirtilen asgari ilân sürelerine oniki gün eklenir.

171

4.8.2. İhale İlan Süreleri ve Kuralları

İhale Usulleri Açık İhale Belli İstekliler

Pazarlık (21/ B-C-F de İlan Zorunlu

Değil ) a) Yaklaşık maliyeti eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan ihaleler

İhale tarihinden en az 40 gün önce Kamu İhale Bülteninde

Ön yeterlilik ilanları son başvuru tarihinden en az 14 gün önce Kamu İhale Bülteninde

Davet mektubu ihale gününden en az 40 gün önce

İhale tarihinden en az 25 gün önce Kamu İhale Bülteninde

b) 1- Yaklaşık maliyeti eşik değerlerin altında ve 70.076.- TL. ye kadar olan mal ve hizmet alımları ile 140.157.- TL. kadar olan yapım işleri ihalesi

İhale tarihinden en az 7 gün önce ihalenin ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin en az ikisinde

Ön yeterlilik ilanları son başvuru tarihinden en az 7 gün önce ihalenin ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin en az ikisinde


İhale tarihinden en az 7 gün önce ihalenin ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin en az ikisinde

2- Yaklaşık maliyeti 70.076.- TL ile 140.157.- TL. arasında kalan mal ve hizmet alımları ile 140.157.- TL. ile 1.168.007.- TL arasında kalan yapım işleri ihalesi

İhale tarihinden en az 14 gün önce işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde ve Kamu İhale Bülteninde

Ön yeterlilik ilanları son başvuru tarihinden en az 7 gün önce işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde ve Kamu İhale Bülteninde



3- 140.157.- TL. üzerinde ve eşik değer altında kalan mal ve hizmet alımları ile 1.168.007.- TL üzerinde ve eşik değerin altında olan yapım işleri ihalesi


Ön yeterlilik ilanları son başvuru tarihinden en az 7 gün önce işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde ve Kamu İhale Bülteninde



172

Eşik Değerler

Mal / Hizmet Alımları Yapım İşleri Kanun Kapsamındaki Genel ve Özel Bütçeye Dahil İdareler

642.299.- TL.

23.551.044.- TL.

Kanun Kapsamındaki Diğer İdareler

1.070.498.- TL.

23.551.044.- TL.

İlan edilecek ihalelerden hangilerinin, ayrıca Basın İlan Kurumu aracılığıyla Türkiye çapında dağıtımı olan gazetelerin birinde ilan edileceğini belirlemeye Kamu İhale Kurumu yetkilidir.

4734 sayılı Kanunun 13/1- (b) bendinin (1) numaralı alt bendine göre ilan edilecek ihaleler için (Tabloda b-1);

- Mahalli gazete ya da mahalli gazete çıkmayan yerlerde idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılan yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılan ilanlara ilave olarak aynı zamanda Kamu İhale Kurumunun web sayfasındaki kamu satın alma platformunda kamu ihale bülteninden ayrı olarak yayımlanacaktır.

- İdareler, mahalli gazetede yayımlanan ilanlar ile mahalli gazete çıkmayan yerlerde idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılan yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılan ilanları, söz konusu yerlerle aynı zamanda yayımlanması için bir günü Kamu İhale Kurumunca yapılacak işlemler ve yedi günü ilan süresi olmak üzere ihale tarihinden en az sekiz gün önce (1+7) kamu ihale kurumuna web sayfası üzerinden göndereceklerdir.

- Düzenlenen ilanların, yayınlanmak için kuruma hiç gönderilmemesi veya geç gönderilmesi halinde, söz konusu ilanlar kanunun 13 üncü maddesine uygun bir şekilde yenilenmedikçe ihale veya ön yeterlik gerçekleştirilemeyecektir (EK-6 Kamu İhale Kurulunun 07/12/2009 Tarıh ve 2009/DK.D-164 Sayılı Kararı).

- İhale ile işin yapılacağı yerin farklı olduğu durumlarda, ihalenin ve işin yapılacağı yerde çıkan iki farklı gazetede birer defa olmak üzere toplam iki defa ilan yapılması yeterlidir.

173

-İhale ile işin yapılacağı yerin aynı olduğu durumlarda ise farklı gazetelerde olmak üzere toplam iki defa ilan yapılması yeterli olacaktır.

-Ayrıca işin yapılacağı yerin birden fazla olduğu durumlarda, işin yapılacağı her yerde ilan yapılma zorunluluğu bulunmayıp, işin ağırlıklı olarak yapılacağı bir yerde ilan yapılması yeterli olacaktır.

İhale veya işin yapılacağı yerde gazete çıkmaması halinde ilân, aynı süreler içinde ilgili idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılacak yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılır. İhale ve işin yapılacağı yerin aynı olduğu durumlara ilişkin olarak söz konusu yerde tek bir gazete çıkması halinde ise ikinci gazetede ilan yapılması yerine, ihale, aynı süreler içinde ilgili idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılacak yazılar ve belediye yayın araçları ile duyurulacak ve bu işlemler bir tutanakla belgelendirilecektir.

İşin veya ihalenin yapılacağı yer belirlenirken, büyükşehirlerde büyükşehir belediye sınırları, diğer yerlerde belediye sınırları, işin veya ihalenin yapılacağı yerin belediye sınırları dışında olduğu durumlarda ise mülki sınırlar dikkate alınarak ilan yapılacaktır. Belediye sınırları dışında kalan yerler için yapılacak ilanlar, mülki sınırlar dikkate alınarak bağlı olunan ilçe veya il merkezinde yapılır.

İhalenin ve işin yapılacağı yerde yapılacak ilanlar Basın İlan Kurumu aracılığıyla belirlenen gazetelerde yapılacaktır. Bu bağlamda, yaklaşık maliyeti eşik değerin altında olan ihalelere ilişkin ilanların yayımlanmasında idarelerce; ilgisine göre, ihale veya işin yapılacağı yerin bulunduğu belediye sınırları içinde, Basın İlan Kurumunun güncel listesinde ismi belirtilen gazete bulunup bulunmadığının araştırılması, bu nitelikte birden fazla gazete var ise, ilanın Basın İlan Kurumu Şubesi veya Valilik aracılığıyla, bu makamlarca 195 sayılı Kanun hükümleri esas alınmak suretiyle belirlenecek gazetede yayımlatılması, ihalenin veya işin yapılacağı yerin bulunduğu belediye sınırları içinde bu nitelikte sadece bir gazete bulunması halinde, ilanın yine Basın İlan Kurumu Şubesi veya Valilik aracılığıyla söz konusu gazetede yayımlatılması, bu nitelikte gazete bulunmaması halinde ise, ilanın, ilgili idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılacak yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılması gerekmektedir.

İdareler, yukarıda belirtilen zorunlu ilanların dışında işin önem ve özelliğine göre ihaleleri, uluslararası ilan veya yurt içinde çıkan başka

174

gazeteler veya yayın araçları, bilgi işlem ağı veya elektronik haberleşme (internet) yolu ile de ayrıca ilan edebilir.

İlanların elektronik olarak hazırlanması ve gönderilmesi suretiyle ilan süresinden yapılacak yedi günlük indirim sadece anılan maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendine (açık ihale usulüne) göre yapılan ilanlarda söz konusudur. Bu çerçevede, ilanların elektronik olarak gönderilmesi konusunda Kamu İhale Kurumuyla protokol yapmayan ve ilanlarını Kurumun ilan modülü üzerinden doldurarak göndermeyen idareler bu süre indiriminden yararlanamayacaklardır.

İlan ile ihale ve ön yeterlik dokümanına Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden doğrudan erişimin temin edilmesi halinde, Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki (açık ihale usulündeki 40 günlük) ilan süresi ile belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılacak ihalelerde ön yeterliği belirlenen adaylara yapılacak kırk günlük davet süresinin beş gün kısaltılması mümkün bulunmaktadır. Ancak bu süre indirimi, 4734 sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesinde düzenlenen Elektronik Kamu Alımları Platformu’nun faaliyete girmesinden sonra uygulanabilecektir.

İdareler, yaklaşık maliyeti Kamu İhale Kanununun 8 inci maddesinde belirtilen eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan ihaleler için Kamu İhale Bülteninde ön ilan yapabilirler. Uluslararası ilan yapılan haller dahil ön ilan yapılması halinde kırk günlük ilan ve davet süresi yirmidört güne kadar indirilebilir.

Ön ilanda aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:

a) İdarenin adı, adresi, telefon ve faks numarası ile elektronik posta adresi.

b) İhalenin adı, niteliği, türü ile mal ve hizmet alımlarında kalemler ve tahmini miktarlar, yapım işlerinde ise işin yapılacağı yer, yapı tekniği ve ihtiyaç programına göre tahmin edilen fiziki miktarı veya kapsamı.

c) Çerçeve anlaşma yapılıp yapılmayacağı.

d) İhalenin yapılacağı yer.

e) İhale ilanının yılın hangi çeyreğinde yayımlanacağı.

175

Ön ilan yapılan hallerde, dördüncü fıkrada belirtilen süre indiriminden faydalanılabilmesi için ihale ilanının ön ilan tarihinden itibaren en az kırk gün sonra yayımlanması gerekir. Ön ilan yapılmış olması idareye ihale yapma yükümlülüğü getirmez.

Ön ilan yapılan hallerde ihalenin açık ihale veya belli istekliler arasında ihale usullerinden biriyle gerçekleştirilmesi zorunludur.

Süreklilik arz eden mal ve hizmet alımları için de ön ilan yapılması mümkündür. Ön ilan yapılabilmesi için öncelikle ihale konusu işin yaklaşık maliyetinin hesaplanması gerekmektedir. Ancak, bu aşamada alım miktarının tahmini olarak belirlenmesi yeterli olduğundan, yaklaşık maliyet hesabı da bu miktar üzerinden ve İhale Uygulama Yönetmeliklerinin konuya ilişkin hükümlerine uygun olarak yapılmalıdır. İdarece ihale veya ön yeterlik ilanı yayımlanmadan önce söz konusu yaklaşık maliyet tutarı gözden geçirilerek gerekiyorsa yeniden yaklaşık maliyet hesabı yapılacaktır. Bu hesaplama sonucunda yaklaşık maliyetin eşik değerin altında kaldığı anlaşıldığı takdirde yapılan ön ilana dayalı olarak ilan veya davet sürelerinin kısaltılması mümkün değildir.

Ön ilanlar Kamu İhale Bülteninde ücretsiz yayımlanır. Ön ilana ilişkin düzeltme ilanı yapılamaz. Ön ilanın, yıl içerisinde ihale edilmesi planlanmış işlere ilişkin olarak, mali yılın başlangıcını izleyen mümkün olan en kısa sürede yayımlanması gerekmektedir. Bir ön ilana bağlı olarak sadece bir ihale gerçekleştirilebilir.


İlanın yapılış yerinde hata yapılmasına ilşkin, Kamu İhale Kurulunun 27/10/2008 tarih ve 2008/UH.II-4351 sayılı Kararı.

“…İhale ilanı ile idari şartnamenin tetkikinden; ihale konusu işin, taşımalı ilköğretim okullarında taşıma kapsamında bulunan öğrencilere öğle yemeği verilmesi işi olduğu ve ihalenin on okulun ihtiyacı için gerçekleştirildiği anlaşılmış olup, ihalede tek bir ilan, tek bir ihale dokümanı, tek bir ihale komisyonu kararı ve tek bir ihale saatinin söz konusu olduğu, isteklilerin tek bir teklif dosyası hazırladıkları, bu itibarla süreç anlamında tek bir ihale söz konusu olduğu, bununla birlikte söz konusu her bir okul için ayrı “ihale kayıt numarası” alındığı görülmüştür….

176

İhalenin yaklaşık maliyeti dikkate alındığında, ihale ilanının 4734 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde belirtilen sürede ve Kamu İhale Bülteni ile işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde en az birer defa yayımlanması gerekmektedir.

Bununla birlikte, ihale ilanı, 4734 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendine göre 18/08/2008 tarihinde yerel bir gazetede, ayrıca ilgili belgeler ihale dosyası muhteviyatında yer almamakla birlikte ihale onay belgelerinden anlaşıldığı kadarıyla belediye yayın araçları vasıtasıyla ve ilan panolarında da yayımlanmıştır.

Belirtilen hususlar bir arada değerlendirildiğinde; ihale ilanının 4734 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde öngörülen usul ve esaslar dahilinde gerçekleştirilmesi gerekirken aynı bendin (1) numaralı alt bendine göre gerçekleştirilmiş olmasının, zincirleme birtakım işlemlerden oluşan ihale sürecinin daha başlangıcında bir mevzuata aykırılığa neden olduğu, bu itibarla ihale işlemleri ile ihale kararının iptali gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.”

İlan-ihale dokümanı uyumsuzluğuna ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 10/11/2008 tarih ve 2008/UH.II-4528 sayılı Kararı.

“…İhale ilân metninde ihaleye katılabilme şartları ile istenilen belgelere ilişkin hususların düzenlendiği bölümde 9 uncu maddede; “T.S.E. Belgesi (Hizmet Yeterlilik Belgesi)” yer almaktadır. Ancak, ilânın 9 uncu maddesinde yazılı olan şart ihale dokümanında yer almamaktadır. İlân ile ihale dokümanının uyumlu olmadığı, farklı düzenleme bulunduğu, dokümanda yer almayan şarta ilânda yer verildiği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri gereğince ihale ilânı ile ihale dokümanının uyumlu olması zorunluluğu bulunmaktadır. İhale dokümanlarında yer almayan şartlara ihale ilânlarında yer verilemez.

4734 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinde; “13, 24 ve 25 inci maddelerdeki hükümlere uygun olmayan ilânlar geçersizdir. Bu durumda, ilân bu maddelere uygun bir şekilde yenilenmedikçe ihale veya ön yeterlik yapılamaz.

177

Ancak, 13 üncü maddede belirtilen ilânın yapılmaması veya ilân sürelerine uyulmaması halleri hariç, yapılan ilânlarda 24 ve 25 inci madde hükümlerine uygun olmayan hatalar bulunması durumunda, idarelerce ilânların yayımlanmasını takibeden on gün içinde hatalı hususlar için düzeltme ilânı yapılmak suretiyle ihale veya ön yeterlik gerçekleştirilebilir." hükmü yer almaktadır.

Anılan Kanunun 24 üncü maddesinde ise; ihale dokümanında belirtilmeyen hususlara ilânlarda yer verilemeyeceği hükme bağlanmıştır….

Yukarıda yer verilen hükümler uyarınca; ilânda yer alan düzenleme ile ihale dokümanındaki düzenlemenin farklılığı; ihale dokümanında yer almayan şarta ilânda yer verilmiş olması ihalenin iptalini gerektirmektedir.”

İdari şartnamede yer almayan hükümlere ilanda yer verilmesi halinde ihalenin iptalinin gerektiğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 02/08/2008 tarih ve 2008/UH.II- 3622 sayılı Kararı.

“…İhale ilan metninin 11 inci maddesinde; “Verilen tekliflerin geçerlik süresi, ihale tarihinden itibaren en az 60 takvim günü olmalıdır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

İdari şartnamenin 25 inci maddesinde; “Tekliflerin geçerlik süresi, ihale tarihinden itibaren en az 45 takvim günü olmalıdır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

İdare tarafından söz konusu belge ile ilgili olarak, ihale ilanı ile ihale dokümanında yapılan farklı düzenlemenin, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 24 üncü maddesinde yer alan; “İhale dokümanında belirtilmeyen hususlara ilanlarda yer verilemez.” hükmüne aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.”

4.8.3. İhale Saatinden Önce İhalenin İptal Edilmesi ve İlanı

İdarenin gerekli gördüğü veya ihale dokümanında yer alan belgelerde ihalenin yapılmasına engel olan ve düzeltilmesi mümkün bulunmayan hususların bulunduğunun tespit edildiği hallerde ihale saatinden önce ihale iptal edilebilir.

Bu durumda, iptal nedeni belirtilmek suretiyle ihalenin iptal edildiği isteklilere hemen ilan edilerek duyurulur. Bu aşamaya kadar teklif vermiş olanlara ihalenin iptal edildiği ayrıca tebliğ edilir. İhalenin iptal edilmesi halinde, verilmiş olan bütün teklifler reddedilmiş sayılır ve bu teklifler

178

açılmaksızın isteklilere iade edilir. İhalenin iptal edilmesi nedeniyle isteklilerce idareden herhangi bir hak talebinde bulunulamaz. İhalenin iptal edilmesi durumunda, iptal nedenleri gözden geçirilerek yeniden ihaleye çıkılabilir.

İhale veya son başvuru saatinden önce ihalenin iptal edilmesi durumunda, İhale Uygulama Yönetmeliklerinin ekinde bulunan ihale iptal ilan formu kullanılarak ilanın yayımlandığı yayın organında ihalenin iptal edildiği hususunun hemen ilan edilerek duyurulması gerekmektedir. Bu duyuruda, iptal nedeni veya nedenlerinin de yer almasının zorunlu olduğu hususuna dikkat edilmelidir. Diğer taraftan ihalenin iptal edildiği hususunun istekli olabileceklere ayrıca bildirilmesi gerekmektedir.

4734 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi hariç diğer maddelerinde yer alan hükümler gereğince iptal edilen ihaleler için iptal ilanı düzenlenmesi gerekmediğinden, bu ihalelere ilişkin iptal ilanı gönderilmesi durumunda Kamu İhale Bülteninde yayımlanmayacaktır.

4.8.4. İhale İlanlarında Bulunması Zorunlu Hususlar

İhale dokümanında belirtilmeyen hususlara ilanlarda yer verilemez. İhale ilanlarında aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:

- İdarenin adı, adresi, telefon ve faks numarası.

- İhalenin adı, niteliği, türü, miktarı.

- Mal alımı ihalelerinde teslim yeri, hizmet alımı ve yapım ihalelerinde ise işin yapılacağı yer.

- İhale konusu işe başlama ve işi bitirme tarihi.

- Uygulanacak ihale usulü, ihaleye katılabilme şartları ve istenilen belgelerin neler olduğu.

- Yeterlik değerlendirmesinde uygulanacak kriterler.

- İhalenin sadece yerli isteklilere açık olup olmadığı ve yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanıp uygulanmayacağı.

- İhale dokümanının nerede görülebileceği ve hangi bedelle alınacağı.

- İhalenin nerede, hangi tarih ve saatte yapılacağı.

- Tekliflerin ihale saatine kadar nereye verileceği.

179

- Teklif ve sözleşme türü.

-Teklif edilen bedelin % 3'ünden az olmamak üzere, isteklilerce belirlenecek tutarda geçici teminat verileceği.

- Tekliflerin geçerlilik süresi.

- İhaleye konsorsiyumların teklif verip veremeyeceği.

4.8.5. İlanın Uygun Olmaması

Kamu İhale Kanununun 13 (ihale ilan süreleri ve kuralları ile ön ilan), 24 (ihale ilanlarında bulunması zorunlu hususlar) ve 25 (ön yeterlik ilanlarında bulunması zorunlu hususlar) inci maddelerindeki hükümlere uygun olmayan ilanlar geçersizdir. Bu durumda, ilan bu maddelere uygun bir şekilde yenilenmedikçe ihale veya ön yeterlik yapılamaz.

Ancak, 13 üncü maddede belirtilen ilânın yapılmaması veya ilân sürelerine uyulmaması halleri hariç, yapılan ilânlarda 24 ve 25 inci madde hükümlerine uygun olmayan hatalar bulunması durumunda, 13 üncü maddeye göre yirmibeş ve kırk günlük ilan süresi bulunan ihalelerde ilânların yayımlanmasını takip eden onbeş gün diğer ihalelerde ise on gün içinde hatalı hususlar için düzeltme ilânı yapılmak suretiyle ihale veya ön yeterlik gerçekleştirilebilir.

İdarelerce, ilanlarda yer alan hatalı hususlar için düzeltme ilanı yapılmak suretiyle ihale ve ön yeterliğe devam edilmesi konusunda dikkat edilmesi gereken en önemli husus, Kamu İhale Kanununun ihale ilan süreleri ve kurallarını belirleyen 13 üncü maddesinde belirlenen yerlerde ve belirlenen zamanlarda yapılmayan ilanların düzeltilemeyeceğidir.

Hatalı ilanların düzeltilmesine imkan tanıyan 26 ncı maddenin ikinci fıkrasında, 13 üncü maddede belirtilen ilanın yapılmaması veya ilan sürelerine uyulmaması halleri hariç, denilmek suretiyle, Kanunun 13 üncü maddesinde belirlenen yerde ve belirlenen zamanlarda yapılmayan ilanların, düzeltme ilanı yapılmak suretiyle düzeltilemeyeceği ve bu ilanlara dayalı olarak ihale ve ön yeterliğin gerçekleştirilemeyeceği ifade edilmiştir. Bu durumda yapılan ilanlar geçersiz kılınarak, Kanunun 13, 24 ve 25 inci maddelerdeki hükümlerine uygun bir şekilde ilanların, yeniden yapıldıktan sonra ihale veya ön yeterliğin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

180

İlanlarda yer alan hatalı hususlar için düzeltme ilanı yapılmak suretiyle ihale ve ön yeterliğe devam edilmesi konusunda bir başka dikkat edilecek husus, hatalı hususların düzeltilmesi için tanınan azami 15 ve 10 günlük sürenin aşılmaması gereğidir. Kanunun 24 ve 25 inci maddelerine ilişkin olarak yapılan hataların düzeltilme ilanı yayınlamak suretiyle düzeltilmesi için Kanunun 26 ıncı maddesi ile tanınan azami süre, yirmibeş ve kırk günlük ilan süresi bulunan ihalelerde hatalı ilânların yayımlanmasını takip eden onbeş gün diğer ihalelerde ise hatalı ilanın yayımlanmasını takip eden on gün olarak sınırlandırılmıştır.

Hatalı hususlara ilişkin yapılacak düzeltme ilanının geçerli olabilmesi için, düzeltme ilanının, hatalı ilanın yayımlandığı yerde, ilanın çeşidine göre on beş veya on gün içinde yayımlanması gerekmektedir. Bu şekilde yapılmayan düzeltme ilanları geçerli olmadığından ve hatalı hususların bulunduğu ihale ilanları ile de ihale ve ön yeterliğe devam edilmesi mümkün olmadığından, böyle bir durumda ihale veya ön yeterlik ilanları yenilenmedikçe ihale veya ön yeterlik yapılamayacaktır.


İlanda hata yapılması ve hatanın da düzeltme ilanı ile giderilmemesi halinde, daha sonra ihale yapılmış olsa bile ihalenin iptali gerektiğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 20/01/2004 tarih ve 2004/UK.Z- 50 sayılı kararı.

“…İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesinin söz konusu ihalesine ilişkin ilanın; 13/10/2003, 24/10/2003 ve 03/11/2003 tarihlerinde olmak üzere 3 kez hem Resmi Gazete’de hem de yerel bir gazetede yayımlandığı anlaşılmaktadır. 13/10/2003 tarih ve 25258 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ihale ilanı hatalı olarak yayımlanmış; 3 adet cihazın satın alınacağı yerine, “Cihaz Kiralanacaktır” şeklindeki ilan başlığı altında 3 adet cihazın kiralanması işinin ihale edileceği duyurulmuş ve ihaleye katılma şartları ve istenilen belgeler belirtilirken Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğine atıfta bulunulmuştur.

İhale ilanının hatalı olduğunun fark edilmesi üzerine 24/10/2003 tarih ve 25269 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ikinci bir ilan ile düzeltme yapılması düşünülmüş ancak bu ilanda da benzeri hata tekrarlanmıştır.

İkinci ihale ilanının da hatalı olması üzerine 03/11/2003 tarih ve 25278 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan üçüncü bir ilan ile hata

181

düzeltilmiştir. 4734 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (b) bendi hükmüne göre; ihale ilânında; ihalenin adının, niteliğinin, türünün ve miktarının belirtilmesi zorunludur.

Aynı Kanunun İlânın Uygun Olmaması başlıklı 26 ncı maddesinde; “13, 24 ve 25 inci maddelerdeki hükümlere uygun olmayan ilânlar geçersizdir. Bu durumda, ilân bu maddelere uygun bir şekilde yenilenmedikçe ihale veya ön yeterlik yapılamaz.

Ancak, 13 üncü maddede belirtilen ilânın yapılmaması veya ilân sürelerine uyulmaması halleri hariç, yapılan ilânlarda 24 ve 25 inci madde hükümlerine uygun olmayan hatalar bulunması durumunda, idarelerce ilânların yayımlanmasını takibeden on gün içinde hatalı hususlar için düzeltme ilânı yapılmak suretiyle ihale veya ön yeterlik gerçekleştirilebilir.” hükmüne yer verilmiştir.

İhalenin 13/10/2003 tarihli ilk ilanında cihaz satın alınması yerine cihaz kiralanacağı belirtilerek ilanın esasını etkileyen bir hata yapılmıştır. 4734 sayılı Kanunun 26 ncı maddesine göre ilânın yayımlanmasını takip eden on (10) gün içinde 24 üncü maddeye uygun olmayan hatalı hususlar düzeltilerek ilan edilmedikçe ilân geçersizdir ve ilan 26 ncı madde hükmünde belirtilen şekilde yenilenmedikçe ihale yapılamaz.

İdare 13/10/2003 tarihli ilanındaki hatayı yukarıda yer verilen 26 ncı madde hükmüne uygun olarak ilk ilanın yayımlanmasını takibeden 10 gün içinde yeni bir ilân ile düzeltememiştir. Bu durumda, 13/10/2003 tarihli ilândaki hata yasaya uygun olarak düzeltilmediğinden ilân geçersizdir. Geçersiz bir ilana dayanılarak yapılan ihale de bu nedenle mevzuata aykırı hale gelmiştir.”

4.9. İhale ve Ön Yeterlik Dokümanlarının Görülmesi, Satın Alınması, Değişiklik ve Açıklama Yapılması

4.9.1. Ön Yeterlik ve/veya İhale Dokümanının Görülmesi ve Satın Alınması

İhale konusu alım ile ilgilenen bütün adayların/istekli olabileceklerin incelemesi ve bilgi sahibi olması için ön yeterlik/ihale dokümanı, idarenin ilanda belirtilen adresi ile yayımlanmışsa resmi internet sitesinde bedelsiz olarak görülebilir. Ancak ihaleye katılmak isteyen aday/istekli olabileceklerin uygun bir teklif vermelerini temin etmek ve zeyilname

182

düzenlenmesi hâlinde yapılan değişiklikleri aday/istekli olabileceklere duyurabilmek için ön yeterlik/ihale dokümanını satın almaları zorunludur. Ayrıca Kamu İhale Kurumunca belirlenen esaslar çerçevesinde gerekli güvenlik önlemlerinin idarece alınması kaydıyla, ihale veya ön yeterlik dokümanının “compact disc (CD)” ortamına aktarılmış kopyaları da aday ve istekli olabileceklere satılabilir.

Dokümanın basım maliyetini aşmayacak ve rekabeti engellemeyecek bir bedelle satılması zorunlu olup, bu dokümanın satış hakkı yalnız idareye aittir. Dokümanın basım maliyetinin tespitine ilişkin belge ve bilgileri içeren tutanak düzenlenerek ihale işlem dosyasında muhafaza edilir. Buna göre, doküman bedeli belirlenirken, basım maliyeti olarak sadece hazırlanan dokümanın basımı ve çoğaltılmasına ilişkin giderler göz önüne alınabilecektir. Bu nedenle, dokümanın basımı ve çoğaltılması sırasında gerçekleşmeyen giderler ve ilan bedeli gibi basım maliyetine ilişkin olmayan diğer giderlerin doküman bedelinin belirlenmesinde dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır.

İdarece öngörülmesi halinde, doküman satış bedelinin önceden idare hesabına havale edilmesi kaydıyla, ön yeterlik dokümanı ile ihale dokümanının iadeli taahhütlü posta, acele posta veya kargo yoluyla satın alınmasına imkân tanınmıştır. Bu konuda takdir yetkisi idareye ait olup, idarenin dokümanın posta yoluyla satın alınmasına ilişkin düzenlemeye dokümanda yer vermemesi halinde, dokümanın posta yoluyla satın alınması mümkün bulunmamaktadır. İdarece bu yönde bir düzenleme yapılması halinde ise posta veya kargo masrafları dahil edilerek belirlenen doküman bedelinin yatırılacağı banka hesap numarasına, ön yeterlik ve ihale ilanında veya davet yazısında yer verilmesi gerekmektedir.

Dokümanın posta yoluyla satın alınmasına ilişkin talebin, doküman bedelinin idarenin hesabına yatırıldığına ilişkin dekont ile birlikte, ihale veya son başvuru tarihinden en az beş gün önce idareye ulaştırılması zorunludur.

Dokümanı elden satın almak isteyenlerin, doküman bedelini ödeyerek dokümanı teslim almaları zorunludur. Bu nedenle, dokümanı elden satın almak amacıyla doküman bedelini ödedikleri halde dokümanı teslim almamış olanlar istekli olabilecek sıfatını kazanamayacaklardır.

İhale Uygulama Yönetmeliklerinin ekinde yer alan tip şartnamelerde başvuru veya teklif zarfı içinde sunulacak belgeler arasında aday veya

183

isteklilerin ön yeterlik veya ihale dokümanını satın aldıklarına ilişkin belge bulunmamaktadır. Bu nedenle, idarelerce söz konusu belgenin başvuru veya teklif kapsamında sunulması istenmeyecektir. Ancak, ihale komisyonu tarafından başvuru veya teklif zarflarının 4734 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasına uygun olup olmadığı incelenecek ve yapılan bu inceleme sonucunda başvuru veya teklif zarfı açılan aday veya isteklilerin doküman satın alıp almadıkları, idare tarafından düzenlenen ve bir nüshası idarede bulunan Ön yeterlik/ihale dokümanının satın alındığına ilişkin formlardan kontrol edilerek doküman satın almadığı halde başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği anlaşılanların başvuru veya teklifleri 4734 sayılı Kanunun 28 inci maddesindeki “…İhale ve ön yeterlik dokümanı idarede bedelsiz görülebilir. Ancak, ön yeterlik veya ihaleye katılmak isteyen isteklilerin bu dokümanı satın almaları zorunludur.” hükmü çerçevesinde anılan Kanunun 37 inci maddesi uyarınca değerlendirme dışı bırakılacaktır.

İdare, dokümanların satışına ilişkin olarak bağış, yardım veya başka her ne ad altında olursa olsun ek bir ücret talep edemez, ihale dokümanı bedelinin bütçesi dışında vakıf, sandık, dernek, birlik gibi kuruluşların hesabına yatırılmasını isteyemez.

İdareler, ön yeterlik ve/veya ihale dokümanının satın alan aday ve/veya isteklilerin standart form kullanmak suretiyle kaydını tutar.


İhale dokümanı bedelinin yüksek belirlenmesi nedeniyle ihalenin iptal edilmesine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 22/09/2008 tarih ve 2008/UY.I-3941 sayılı Kararı.

“…4734 sayılı Kanunun 28 inci maddesinde ihaleye katılmak isteyenlerin ihale dokümanını satın almaları zorunlu kılınmış olup, doküman bedelinin, dokümanın basım maliyetini aşmayacak ve rekabeti engellemeyecek şekilde idarelerce tespit edileceği hüküm altına alınmıştır.

Buna karşın, incelenen ihaleye ait ilanının 6 ncı maddesinde ihale doküman bedelinin 2.000,00 YTL olarak ilan edildiği görülmüş olup, incelenen ihaleye ait CD ve basılı evraktan oluşan ihale dokümanının basım maliyetinin bu denli yüksek olmasının beklenemeyeceği ortadadır.

184

Anılan Kanun hükmü uyarınca ihale doküman bedelinin belirlenmesinde katılım ve rekabetin sağlanmasının gözetilmesi ve “basım maliyeti”ni aşmayacak şekilde belirlenmesi gerekmekte iken bu kurala uyulmadığı anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale işlemlerinin iptali gerekmektedir.”

4.9.2. Ön Yeterlik ve/veya İhale Dokümanında Değişiklik Yapılması

İlân yapıldıktan sonra ön yeterlik ve/veya ihale dokümanında değişiklik yapılmaması esastır. Değişiklik yapılması zorunlu olursa, bunu gerektiren sebep ve zorunluluklar bir tutanakla tespit edilerek, önceki ilânlar geçersiz sayılır ve iş yeniden aynı şekilde ilân olunur.

Ancak, tekliflerin hazırlanmasını etkileyebilecek maddi veya teknik hatalar veya eksikliklerin idarece tespit edilmesi veya aday veya isteklilerce yazılı olarak bildirilmesi hâlinde, zeyilname düzenlenmek suretiyle ön yeterlik ve/veya ihale dokümanında değişiklik yapılabilir.

Yapılan bu değişikliklere ilişkin zeyilname, son başvuru/teklif verme tarihinden en az on (10) gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde, ön yeterlik/ihale dokümanı alanların tümüne yazılı olarak, iadeli taahhütlü mektup yoluyla gönderilir veya imza karşılığı elden tebliğ edilir ve son teklif verme tarihinden en az on (10) gün önce bilgi sahibi olmaları sağlanır.

Yapılan değişiklik nedeniyle başvuru / tekliflerin hazırlanabilmesi için ek süreye ihtiyaç duyulması hâlinde, teklif verme tarihi bir defaya mahsus olmak üzere en fazla yirmi (20) gün süreyle zeyilname ile ertelenebilir. Zeyilname düzenlenmesi hâlinde, tekliflerini vermiş olan isteklilere tekliflerini geri çekip, yeniden başvuru/teklif verme imkanı tanınır.

Birden fazla zeyilname düzenlenebilir. Ancak ihale veya son başvuru tarihi, bir defaya mahsus olmak üzere zeyilname düzenlemek suretiyle en fazla yirmi (20) gün süre ile ertelenebilir.

Ayrıca, İhale Uygulama Yönetmeliklerinin “İhale ve ön yeterlik dokümanında değişiklik veya açıklama yapılması” başlıklı maddesinde “Kanunun 55 inci maddesi uyarınca şikayet üzerine yapılan incelemede;

185

başvuruların ya da tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin bulunması ve idarece ihale veya ön yeterlik dokümanında düzeltme yapılmasına karar verilmesi halinde, ihale veya son başvuru tarihine on günden az süre kalmış olsa dahi gerekli düzeltme yapılarak yukarıda belirtilen usule göre son başvuru veya ihale tarihi bir defa daha ertelenebilir. Belirlenen maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin ilanda da bulunması halinde ise ihale sürecine devam edilebilmesi, ancak Kanunun 26 ncı maddesine göre düzeltme ilanı yapılması ile mümkündür.” hükmü yer almaktadır. Buna göre, şikayet başvurusu üzerine, idarenin dokümanda düzeltme yapılmasına karar vermesi halinde, Kanunun 29 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ve zeyilnamenin doküman satın alanların tamamına ihale veya son başvuru tarihinden en az on gün önce bildirilmesini öngören düzenlemedeki on günlük süre ile bağlı olmaksızın ihale veya son başvuru tarihine kadar (ihale veya son başvuru günü hariç) zeyilname ile dokümanda düzeltme yapılabilecektir. Ancak, zeyilnamenin son bildirim tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında on günden az süre kalması halinde, ihale tarihinin ertelenmesi zorunlu olup, bu erteleme sadece bir defa yapılabilecektir. İhale veya son başvuru tarihinin ertelenmesi halinde, yeni ihale veya son başvuru tarihinin, zeyilnamenin son bildirim tarihinden itibaren on günden az olmayacak şekilde belirlenmesi gerektiği hususuna dikkat edilmelidir.

İlandaki eksikler zeyilnameye konu edilemez.

Teknik şartnamede, idarenin düzeltebilmek için belirli bir süreye ihtiyaç duyduğu bir hata var ve idare bu süreyi önceden öngöremiyor ise zeyilname düzenlemesi yeterli olmayacaktır. Bu durumda ihale iptal edilir

Bina yapım işinin ihalesinde, ihale dokümanının bir parçası olan ihale konusu işe ait projede, normal katlarda kat yüksekliği 3 metre olması gerekirken, katlardan birinde kat yüksekliği sehven 2,60 metre yazılmış ise, bu durum projenin düzeltilmesini gerektirir. Normal süresi içinde hatanın fark edilmesi hâlinde, gerekli düzeltmeye ilişkin zeyilname düzenlenerek, ihale tarihinden en az 10 (on) gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde, ihale dokümanını satın alanların tamamına gönderilir. Tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hatalar veya eksikliklere örnek olarak tekliflerin geçerlik süresi konusunda bir maddi hata verilebilir. İdare, teklif geçerlik süresini

186

üçyüzaltmışbeş (365) gün yerine üçyüzaltmışbeş (365) iş günü yazmışsa, bunu zeyilname ile düzeltebilir.

Zeyilname ile ihale veya son başvuru tarihinin ertelenmesi halinde, erteleme süresi ihale veya son başvuru tarihinden itibaren hiçbir durumda yirmi günü geçemeyecektir16.


Zeyilname düzenlendikten sonra isteklilere süresinde bildirim yapılmaması halinde ihalenin iptal edilmesine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 20/10/2008 tarih ve 2008/UM.III-4251 sayılı Kararı.

“…29/08/2008 tarihinde gerçekleştirilen ihalede 13/08/2008 tarihinde zeyilname düzenlendiği, söz konusu zeyilnamenin 05/08/2008 tarihinde ihale dokümanı satın alan … Tıbbi Cihazlar firmasına 27/08/2008 tarihinde teslim edildiği, dolayısı ile idarece Kanunun anılan maddesinde öngörülen süreye uyulmadığı anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale işlemleri ile ihale kararının iptali gerekmektedir.”

Zeyilname ile ihale dökümanında yeni bir düzenleme yapılması ve bunun da ilana yansıması halinde ihalenin iptal edilmesine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 04/02/2008 tarih ve 2008/UK.Z-522 sayılı Kararı.

“…İdari şartnamenin 7.3 maddesi ile 01/10/2007 tarihinde Kamu İhale Bülteninde yayımlanan ihale ilanının 4.3.1 maddesi;

“İş deneyim belgeleri:

İsteklinin son beş yıl içinde yurt içinde veya yurt dışında, kamu veya özel sektörde sözleşme bedelinin en az %70’i oranında gerçekleştirdiği, idarece kusursuz kabul edilen ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili deneyimini gösteren ve teklif bedelinin % 40 oranından az olmamak üzere, tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim belgesi” şeklinde düzenlenmiştir.

01/11/2007 tarihinde düzenlenen zeyilname ile ihale ilanının 4.3.1 maddesi ile idari şartnamenin 7.3 maddesinin; “İsteklinin son beş yıl içinde

16 Kamu İhale Tebliği Madde:15.3

187

yurt içinde veya yurt dışında, kamu veya özel sektörde sözleşme bedelinin en az %70’i oranında gerçekleştirdiği, idarece kusursuz kabul edilen ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili deneyimini gösteren ve teklif bedelinin %20 oranından az olmamak üzere, tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim belgesi” şeklinde değiştirilmiştir.

4734 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinde; yapılan ilânlarda Kanunun 24 ve 25 inci madde hükümlerine uygun olmayan hatalar bulunması durumunda, idarelerce ilânların yayımlanmasını takibeden on gün içinde hatalı hususlar için düzeltme ilânı yapılmak suretiyle ihalenin gerçekleştirilebileceği hüküm altına alınmış olup... Kamu İhale Kanunun 29 uncu maddesinde..;

4734 sayılı Kanunun yukarda aktarılan hükümleri gereği, ilanda yapılacak düzeltmeler sadece 4734 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinde belirtilen hallerle sınırlı olarak ve ilanın yayımlanmasını takip eden 10 gün içinde yapılabileceğinden, bu süre içinde düzeltme ilanı yapılmaksızın ihale dokümanının ilana yansıyan hükümleri ile ilgili olarak zeyilname düzenlenmesi mümkün bulunmamaktadır.

İncelenen ihalede zeyilname ile değiştirilen düzenleme, ihale dokümanının ilana yansıyan ve ihaleye katılımı etkileyen hükmü olup, süresi içinde düzeltme ilanı yapılmadan zeyilname düzenlenmesi, 4734 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi hükümlerine aykırı ve düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte bir işlem olduğu tespit edildiğinden ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptali gerekmektedir”

4.9.3. Ön Yeterlik ve/veya İhale Dokümanlarında Açıklama Yapılması

Ön yeterlik başvurusu veya teklif verme aşamasında, ilan ve süreler dışında, ihale veya ön yeterlik dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duyulan hususlarla ilgili olarak, adaylar ve istekliler, son başvuru veya son teklif verme tarihinden en az yirmi (20) gün önce yazılı olarak açıklama isteme hakkına sahiptir. Son başvuru veya son teklif verme gününe yirmi (20) günden az bir süre kalmışsa, açıklama talepleri değerlendirmeye alınmaz. Aday veya istekliden gelen açıklama talebinin idarece uygun görülmesi durumunda açıklama, talep sahibinin kimliği saklı tutulmak kaydıyla, ön yeterlik veya ihale dokümanını satın almış tüm aday veya isteklilere, son başvuru veya ihale tarihinden en az on gün (10) öncesinde bilgi sahibi

188

olmalarını sağlayacak şekilde tebliğ edilir. Eşitlik ilkesi aday ve isteklilere uygulanır.

Aday veya isteklinin talep ettiği açıklamanın, ön yeterlik veya ihale dokümanında değişiklik yapılmasını gerektirmesi ve idarece uygun görülmesi halinde zeyilname düzenlenir. Zeyilname ile yapılan bu değişiklik, aynı prensip uyarınca ön yeterlik veya ihale dokümanını satın almış tüm aday ve isteklilere bildirilir.

Düzenlenen zeyilnameler ve yapılan yazılı açıklamalar, ihale işlem dosyasında saklanır. Zeyilnamenin düzenlendiği ve açıklamanın yapıldığı tarihten sonra ön yeterlik veya ihale dokümanını satın alan aday veya isteklilere; ön yeterlik ve ihale dokümanı ile birlikte düzenlenen zeyilname ve açıklama da verilir.

Açıklama talebi: Fiyat farkı ile ilgili ihale dokümanında bir açıklık bulunmadığı gerekçesiyle istekli olabileceklerden biri açıklama talebinde bulunabilir. İdarece yapılan açıklama: İdare öncelikle fiyat farkı verilip verilmeyeceği konusuna açıklık getirir. Eğer verileceğini duyuruyorsa; yürürlükteki 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’na Göre İhalesi Yapılacak Olan Mal Alımı/Hizmet Alımı/Yapım İşlerine İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esaslar’a uygun olarak ne tür bir uygulama yürüteceğini belirtir.

4.10. Tekliflerin Sunulması ve Değerlendirilmesi

Tekliflerin sunulması ve değerlendirilmesiyle ilgili belgelerin sunuluş şekli ile ilgili esaslar, uygulama yönetmeliklerinin "Belgelerin Sunuluş Şekli" başlıklı maddelerinde sıralanır. İdareler, bu belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini isterler. Bu kapsamda sunulan fatura örnekleri de asıl olarak kabul edilir. İstekliler, istenen belgelerin aslı yerine ihale tarihinden önce idare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şerh düşülen suretlerini teklifleri kapsamında sunabilirler. Bu yönde yapılacak başvuruların, ihaleden önce idarenin ilgili birim yetkilisi veya bu hususta görevlendirilmiş personelince karşılanması zorunludur.

İdareye verilen belgelerin asılları, idarece okunaklı fotokopilerine "aslı idarece görülmüştür" veya bu anlama gelecek bir şerh düşüldükten sonra, adayın talebi halinde kendisine iade edilir. Noter onaylı belgelerin "Aslına uygundur" şerhi taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek

189

onaylanmış olanlar ile "İbraz edilenin aynıdır" veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmez.

Ancak, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Nizamnamesinin 9 uncu maddesinde yer alan hüküm çerçevesinde, Gazete idaresince veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine bağlı odalarca “aslının aynıdır” şeklinde onaylanarak verilen Ticaret Sicili Gazetesi suretleri veya bunların noter onaylı suretleri de kabul edilir.

Teklif kapsamında sunulması istenen bazı belgelerin ilgili mevzuatı çerçevesinde yetkili kurum ve kuruluşların internet sayfaları üzerinden temin edilmesi mümkün bulunmaktadır. Bu çerçevede; idarelerce teklif kapsamında sunulması istenilen belgelerden, yetkili kurum ve kuruluşların internet sayfaları kullanılarak temin edilen ve üzerinde bu kurum veya kuruluş tarafından üretildiğini gösteren barkod ve/veya referans numarasını taşıyan belgelerin ilgili Uygulama Yönetmeliğinin öngördüğü gerekli bilgi ve unsurları içermesi ve aynı internet sayfası üzerinden teyidinin mümkün olması halinde idareler tarafından kabul edilmesi gerekmektedir.

İsteklilerce sunulan, yetkili kurum ve kuruluşların internet sayfaları kullanılarak temin edilen ve üzerinde bu kurum veya kuruluş tarafından üretildiğini gösteren barkod ve/veya referans numarasını taşıyan belgelerin tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında ihale komisyonunca barkod/referans numarası girilerek teyidinin yapılması ve buna ilişkin olarak alınan bilgisayar çıktısının ihale işlem dosyasına konulması gerekmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin yabancı ülkelerde bulunan temsilcilikleri tarafından düzenlenen belgeler dışında yabancı ülkelerde düzenlenen belgeler ile yabancı ülkelerin Türkiye’deki temsilcilikleri tarafından düzenlenen belgelerin tasdiki ile teklif kapsamında sunulan ve yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümelerinin yapılması ve bu tercümelerin tasdik işlemleri ilgili uygulama yönetmeliği hükümlerine uygun şekilde gerçekleştirilmiş olmalıdır. İdare resmi niteliği bulunmayan belgelerden tasdik işleminden muaf tutmak istediği belgeleri idari şartnamede belirtecektir. Ayrıca bu belgelerin tercümelerinin de tasdik işleminden muaf olduğu belirtilecektir.

Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon İşbirliği Karşılıklı

190

Tanınma Anlaşmasında yer alan akreditasyon kurumları tarafından yabancı ülkede düzenlenen belgeler, Türk Akreditasyon Kurumundan alınan teyit yazısı ile birlikte sunulması durumunda tasdik işleminden muaftır. Bu belgelerden yabancı dilde düzenlenenlerin tercümelerinin, Türkiye’deki yeminli tercümanlar tarafından yapılması ve noter tarafından onaylanması zorunludur. Bu tercümeler Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tasdik işleminden muaftır.

4.10.1. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü

4.10.1.1. Ön Yeterlik Değerlendirmesi ve İhaleye Davet

İşin özelliğinin uzmanlık ve/veya yüksek teknoloji gerektirmesi sebebiyle belli istekliler arasında yapılacak olan ihalelerde, adayların uzmanlık ve/veya yüksek teknoloji bakımından asgari yeterlik koşullarını sağlayıp sağlamadıklarının belirlenmesi için ön yeterlik dokümanı ile ön yeterlik ilanında belirtilen değerlendirme kriterlerine göre ön yeterlik değerlendirmesi yapılır.

Ön yeterlik aşamasında istenen bilgi ve belgelerin, uygulama yönetmeliklerinde düzenlenen esas ve usullere uygun biçimde belirlenmesi ve değerlendirilmesi zorunludur.

4.10.1.2. Ön Yeterlik Başvurusu ve İdarece Teslim Alınması

Adaylar, ön yeterlik şartnamesi ve teknik şartnamelerdeki istenilen malî ve ekonomik yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeleri, uygulama yönetmeliklerinin ilgili maddesi doğrultusunda tip ön yeterlik şartnamesinde belirlenen düzenlemelere uygun olarak idareye sunarlar.

Ön yeterlik şartnamesinde belirtilen ön yeterlik başvuru belgeleri, ön yeterlik başvuru mektubu ekinde bir zarfa (veya bir pakete) konulur. Zarfın (veya paketin) üzerine adayın adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, başvurunun hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılır. Zarfın (veya paketin) yapıştırılan yeri aday tarafından imzalanarak, mühürlenecek veya kaşelenecektir. Ön yeterlik başvuru mektubuna, ön yeterlik başvurusu için verilen evrakların sıralandığı bir dizi pusulası eklenecektir.

Adaylar, başvuru belgelerinin sunulması aşamasında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 30 uncu maddesinde belirtilen hususları göz önünde bulundurarak, ön yeterlik dokümanında belirtilen saate kadar sıra

191

numaralı alındı belgesi karşılığında başvurularını idareye teslim ederler. İdare tarafından belirlenen bir görevli, başvuruları alır ve bunları standart form ile listeler. Bu saatten sonra yapılan ön yeterlik başvuruları kabul edilmez ve açılmaksızın iade edilir.

Ön yeterlik başvuruları iadeli taahhütlü olarak posta ile gönderilebilir. Posta ile gönderilecek ön yeterlik başvurularının ön yeterlik dokümanında belirtilen son başvuru saatine kadar idareye ulaşması şarttır. Postadaki gecikme nedeniyle işleme konulmayacak olan ön yeterlik başvurularının alınış zamanı bir tutanakla tespit edilir ve değerlendirmeye alınmaz.

Posta ile yapılan başvurularda veya gönderilen tekliflerde teslim ve tesellüm tutanağı ve alındı belgesi uygulaması yoktur. Sadece postada geciken teklifler, idarece standart form ile listelenir.

Zeyilname ile ön yeterlik için başvuru süresinin uzatılması halinde, idare ve adayların son başvurusu tarihine bağlı tüm hak ve yükümlülükleri süre açısından, yeni son başvuru tarihine kadar uzatılmış sayılır.

İhale komisyonunca, belirtilen son başvuru saatine kadar teslim edilen ön yeterlik başvuruları, standart form kullanılarak listelenir ve değerlendirmeye hemen başlanır. İhale komisyonu, başvuru zarflarını alış sırasına göre incelemeye başlar. Ön Yeterlik Şartnamesi'ndeki hususlara uygun olmayan zarflar değerlendirmeye alınmaz ve İhale Komisyonu Tutanağı ile tespit edilir.

Başvuru zarfları adaylarla birlikte hazır bulunanlar önünde, alınış sırasına göre açılır ve belgeler eksik ise standart form ile tespit edilir.

Başvuru zarfları açılan adaylar açıklanır ve bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır.

Ön yeterlik başvurularının teslim alınması ve açılması aşamasında, hiçbir başvurunun reddine veya kabulüne karar verilmez; başvuruyu oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Başvurular ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.

4.10.1.3. Ön Yeterlik Değerlendirmesi

Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı idari şartnamenin "Tekliflerin Alınması ve Açılması" başlıklı maddesine göre ilk

192

oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir.

İhale dokümanında başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan eklerinden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler ve ekleri idarelerce tamamlatılmayacaktır. Ancak,

a) Geçici teminat ve teklif mektuplarının Kanunen taşıması zorunlu hususlar hariç olmak üzere, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması halinde, bu tür bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

b) Aday ve isteklilerce sunulan ve başka kurum, kuruluş ve kişilerce düzenlenen belgelerde, belgenin taşıması zorunlu asli unsurlar dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olan ve belgeyi düzenleyen kurum, kuruluş veya kişilerden kaynaklanan bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

İdarelerce tamamlatılacaktır. Bu çerçevede, bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler, idarece ilgili kurum veya kuruluştan re’sen istenebilir. Söz konusu belgelerin aday veya istekliler tarafından tamamlatılmasının istenilmesi halinde ise bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak idarelerce aday veya isteklilere iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilecektir.

İdarelerce bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde aday veya isteklilerce sunulan belgelerin, başvuru veya ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgeler, aday veya isteklinin başvuru veya ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını tevsik etmesi halinde kabul edilecektir.

Bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin belgelerin yazılı olarak istenilmesi ve aday ve isteklilerce bir dilekçe ekinde sunulması gerekmektedir. İdarece belirlenen sürede eksik bilgileri tamamlamayan aday ve isteklilerin başvuruları veya teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve isteklilerin geçici teminatları gelir kaydedilir.

İlgili mevzuatına göre ihaleye katılma şartı olarak istenmesi gereken belge veya bilgilerin idarece istenmediği ve bu durumun tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında tespit edildiği hallerde, idarelerce bu tür belge

193

veya bilgiler başvuruların ya da tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aday veya isteklilerden talep edilemeyecek ve tamamlatılamayacaktır17.

İhale komisyonları, adayların başvurularını değerlendirme sürecinde ihale dışı bırakılma ve ihaleye katılamayacaklarla ilgili genel hükümleri göz önünde bulundurur. Bu konu, Kamu İhale Kanununun 11 inci maddesinde ve Uygulama Yönetmeliklerinin "İhale Dışı Bırakılma" ve "İhaleye Katılamayacak Olanlar" başlıklı maddelerinde ele alınır.

İlk değerlendirme sonucunda başvuruları uygun olan adayların başvurularının ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada adayların, ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen asgari yeterlik kriterlerine ve ön yeterlik dokümanında belirtilen şartlara sahip olup olmadıkları herhangi bir puanlama yapmadan incelenir. İhalede, yeterliği tespit edilenler arasından belli sayıda adayın teklif vermek üzere davet edilmesinin öngörüldüğü durumlarda, ön yeterlik dokümanında asgari yeterlik kriterleri ile birlikte beşten az olmamak üzere teklif vermeye davet edilecek aday sayısı ve sıralama kriterleri ile puanlama yöntemine yer verilir. Asgari yeterlik kriterlerini sağlayan aday sayısının, teklif vermek üzere davet edilecek aday sayısından fazla olması durumunda; listeye alınacak olanların belirlenebilmesi için adayların ekonomik ve mali yeterlikleri ile mesleki ve teknik yeterlikleri, ön yeterlik dokümanında belirtilen kriterlere göre puanlanmak suretiyle en yüksek puandan başlanarak, ön yeterlik dokümanında belirtilen sayıda adayın yer aldığı liste oluşturulur. Puanların eşit olması nedeniyle listeye alınacak aday sayısının öngörülen sayıyı aşması halinde, eşit puana sahip adayların tamamı listeye alınarak teklif vermeye davet edilir. İhalenin iptal edilerek, belli istekliler arasında ihale usulüyle yeniden ihaleye çıkılması durumunda, ön yeterlik dokümanında yeterlikleri tespit edilenler arasından davet edilmesi öngörülecek aday sayısı, iptal edilen ihalede öngörülen sayıdan az olamaz.

İhale komisyonu, ön yeterlik değerlendirmesini bitirdikten sonra ön yeterlik değerlendirmesine ilişkin kararını verir. Kararda, ön yeterlik başvurusunda bulunan adayların adları/ticaret unvanları, yeterli oldukları tespit edilen ve yeterli bulunmayanların adları/ ticaret unvanları ile yeterli bulunmayan adayların yeterli görülmeme gerekçeleri ayrıntılı olarak belirtilir. Bu değerlendirme sonucu standart form ile tespit edilir.

17 Kamu İhale Genel Tebliği Madde:16.6

194

Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda, ihaleye davet edilecek aday sayısının beşten (5) az olması veya davet sonucu ihaleye teklif verecek isteklinin üçten (3) az olması hâlinde ise, durum bütün aday ve isteklilere bildirilmek üzere, ihale iptal edilir. Teklif veren istekli sayısının üçten az olması nedeniyle ihalenin iptal edilmesi halinde dokümanda eksiklik söz konusu ise giderilerek, ilanda ve dokümanda belirtilmek kaydıyla; yeterlikleri tespit edilenler arasından dokümanda belirtilen kriterlere göre sıralanarak listeye alınan belli sayıda istekli veya yeterli bulunan isteklilerin tamamı teklif vermeye davet edilebilir.

4.10.1.4. Ön Yeterlik Değerlendirmesinin Sonucunun Bildirilmesi ve İhaleye Davet

Ön yeterlik değerlendirmesi sonucu yeterli bulunmayan adaylara, yeterli bulunmama gerekçeleri, iadeli taahhütlü mektupla bildirilir. Bunun için standart form kullanılır.

Ön yeterlik ilanında ve dokümanında belirtilmek kaydıyla; yeterlikleri tespit edilenler arasından dokümanda belirtilen kriterlere göre sıralanarak listeye alınan belli sayıda istekli veya yeterli bulunan isteklilerin tamamı teklif vermeye davet edilebilir. Davet mektubunda, adayın ön yeterlik değerlendirmesi sonucu yeterli bulunduğu; ihale dokümanının nereden, hangi bedelle satın alınacağı ile ihale günü ve saati belirtilir. Bunun için standart form kullanılır.

Ön yeterlik değerlendirmesi sonrası belli istekliler arasında ihale usulünde tekliflerin alınması ve değerlendirilmesi açık ihale usulü ile paralellik gösterir. Bu nedenle sürecin bundan sonraki aşaması birlikte anlatılacaktır.

4.10.2. Açık İhale Usulü ve Belli İstekliler Arasında İhale Usulünde Tekliflerin Sunulması ve Değerlendirilmesi

4.10.2.1. Teklifleri Oluşturan Belgeler

İstekliler, idari şartname ve teknik şartnamelerde istenilen, ihaleye katılımda aranacak zorunlu belgeler ile mali ve ekonomik yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeleri tekliflerine eklerler. Teklifleri oluşturan, diğer bir deyişle ihaleye katılabilmek için teklif kapsamında sunulması gereken belgeler ve yeterlik kriterleri şunlardır:

195

4.10.2.1.1. İdari Şartnamelerde İstenilen Belgeler

a) Mevzuatı gereği kayıtlı olduğu ticaret ve/veya sanayi odası veya meslek odası belgesi.

b) Teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren imza beyannamesi veya imza sirküleri,

c) İdari Şartname ekinde yer alan standart forma uygun teklif mektubu,

d) İdari Şartnamede belirlenen geçici teminata ilişkin standart forma uygun geçici teminat mektubu veya geçici teminat mektupları dışındaki teminatların Saymanlık ya da Muhasebe Müdürlüklerine yatırıldığını gösteren makbuzlar,

e) Vekaleten ihaleye katılma halinde, vekil adına düzenlenmiş ihaleye katılmaya ilişkin noter onaylı vekaletname ile vekilin noter tasdikli imza beyannamesi,

f) İsteklinin ortak girişim olması halinde, bu şartname ekinde yer alan standart forma uygun iş ortaklığı beyannamesi/konsorsiyum beyannamesi,

g) İdarece istenilmesi koşuluyla, ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler

h) Alt yüklenici çalıştırılmasına izin verilmesi halinde, alt yüklenici kullanacak olan isteklinin alt yüklenicilere yaptırmayı düşündüğü işlerin listesi,

ı) Mal alımı ihalelerinde yerli malı teklif eden yerli istekli lehine fiyat avantajı tanınması durumunda bu avantajdan yararlanmak isteyen yerli isteklilerce sunulacak yerli malı belgesi,

i) Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere sunulan belgenin, tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olması halinde, ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından ilk ilan tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren, standart forma uygun belge,

j) İhale konusu malın satış faaliyetinin yerine getirilebilmesi için ilgili mevzuat gereğince özel bir izin, ruhsat veya faaliyet belgesi veya belgeleri alınması zorunlu olduğu hallerde anılan belgeler,

196

İdarelerce, özel güvenlik hizmet alımı ihalelerinde idari şartnamenin "İhaleye Katılabilmek İçin Gereken Belgeler ve Yeterlik Kriterleri" başlıklı maddesinin " İhale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat vb. belgelerin" istenilmesine ilişkin alt maddesinde, Özel Güvenlik Şirketi Faaliyet İzin Belgesine yer verilmesi gerekmektedir.

4.10.2.1.2. İdari ve Teknik Şartnamelerde İdarelerce İstenen Diğer Belgeler

İhtiyaç konusu alım veya işin niteliğine göre, idare tarafından ihale konusu işe özgü ayrıca istenen farklı belgeler varsa (Eğitim Taahhütnamesi, Garanti Belgesi, ISO belgesi vb...), bu belgeler de istekli tarafından düzenlenerek teklif mektubuna eklenmelidir.

Belli istekliler arasında ihale usulünde idareler; ön yeterlik aşamasında istenen ve değerlendirilen bilgi ve belgelerdeki yeterlik kriterlerinin devam edip etmediğinin tespiti için güncelleştirme amacıyla isteyecekleri bilgi ve belgelerden gerekli gördüklerini idari şartnamede belirteceklerdir.

4.10.2.2. Tekliflerin Hazırlanması

4.10.2.2.1. Tekliflerin Hazırlanmasında Genel Kurallar

İstekliler, tekliflerin hazırlanması aşamasında, teklif geçerlik sürelerini de dikkate alarak teklif mektuplarını ve geçici teminatlarını hazırlamalıdır. İsteklilerce, idare tarafından ihale dokümanında ilk kez veya güncelleştirme amacıyla istenen belgelerden, özellikle kamu kuruluşları ve diğer kuruluşlardan temini uzun zaman alabilecek olanların hazırlanmasına öncelik verilmelidir.

Kamu İhale Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan "zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır ve mühürlenir" hükmünün, zarfın yapıştırılan yerinin ihaleye katılan istekli tarafından imzalanıp, kaşesinin veya mührünün basılması şeklinde uygulanması gerekmektedir. Aday veya isteklinin ortak girişim olması halinde zarfın yapıştırılan yerinin ortaklardan herhangi biri tarafından imzalanarak kaşelenmesi veya mühürlenmesi yeterlidir.

Teklif zarfları hazırlanırken (pazarlık usulü ihale ile danışmanlık hizmet alım ihalelerindeki özel durumlar dışında) mali teklifleri de içeren tek

197

bir teklif zarfının sunulması ve idari şartnamelerin de bu paralelde düzenlenmesi gerekmektedir.

4.10.2.2.2. Teklif Mektubu

İstekliler, idareler tarafından belirlenmiş teklif ve sözleşme türüne göre, (standart form) teklif mektuplarını hazırlar.

Teklif mektubunun:

a) Yazılı olması.

b) İhale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi.

c) Teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması.

ç) Üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması.

d) Türk vatandaşı gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, Türkiye’de faaliyet gösteren tüzel kişilerin vergi kimlik numarasının belirtilmesi (vatandaşlık numarası)

e) Ad ve soyadı veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması.

zorunludur.

Ortak girişim olarak teklif veren isteklilerin teklif mektuplarının, ortakların tamamı tarafından veya yetki verdikleri kişilerce imzalanması gerekir.

Konsorsiyumlarda, konsorsiyum ortakları teklif mektubunu işin uzmanlık gerektiren kısımları için teklif ettikleri bedeli ayrı ayrı yazmak suretiyle imzalarlar. Konsorsiyum ortaklarının işin uzmanlık gerektiren kısımları için teklif ettikleri bedellerin toplamı, konsorsiyumun toplam teklif bedelini oluşturur.

Teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve teklif mektubu standart formuna uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir. Taşıması zorunlu hususlardan herhangi birini taşımayan teklif mektuplarının değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara başvurulamaz. Teklif mektubu usulüne uygun olmayan isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.

198


Teklif mektubunda eksik bilgi bulunmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 20/10/2008 tarih ve 2008/UH.I-4291 sayılı Kararı.

“… 4734 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrasında teklif mektuplarının yazılı ve imzalı olarak sunulacağı, teklif mektubunda teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılmasının, üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olmasının zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır.

Başvuruya konu ihalede isteklilerin teklif mektupları incelendiğinde, …. Şoförler Odası Pet ve Pet. Ür. Nak. İnş. Tur. Gıda Mad. San. Tic. Ltd. Şti’nin ihale konusu iş için teklif ettiği bedeli sadece yazıyla yazdığı, rakam belirtmediği ve … Nak. Taş. Oto Mad. Tur. Gıda San. Tic. Ltd. Şti’nin mektubun bedel yazılması gereken bölümünü boş bıraktığı tespit edilmiştir.

Her ne kadar her iki istekli teklif mektubunun altına teklif ettikleri günlük bedel ile gün sayısının çarpımı sonucu tutarı rakam ve yazıyla belirtmişseler de teklif mektubunda bulunan, “ihale konusu işin tamamını KDV hariç (…) bedel karşılığında yapmayı kabul ve taahhüt ederiz” maddesinin boş bırakılması, bu kişilerin irade beyanlarının açık biçimde anlaşılmasını ve ihale süreci sonucunda sağlıklı biçimde sözleşme imzalanmasını engellemektedir. Dolayısıyla her iki isteklinin de bu nedenle değerlendirme dışı bırakılması gerekirken bu işlemin tesis edilmemesinde kamu ihale mevzuatına uyarlık bulunmamaktadır.”

Teklif mektubunda yazılı teklif tutarı ile eklerindeki tutarın birbirini tutmaması halinde yapılacak işleme ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 10/11/2008 tarih ve 2008/UH.II-4541 sayılı Kararı.

“…ERT tarafından ihaleye sunulan söz konusu teklif mektubunun ön sayfasında yer alan 1 inci maddesinde, toplam teklif bedeli bölümüne rakam ile “15,5 YTL” yazılmasına karşın teklif mektubu eki cetvelde toplam teklif bedeli bölümüne rakam ile “85.250 YTL” yazıldığı görülmüş olup, söz konusu teklif mektubunda yazılı toplam teklif bedeli ile eki cetvelde yazılı toplam teklif bedelinin birbirine uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Her ne kadar başvuru sahibi tarafından teklif mektubunda toplam teklif bedeli bölümüne sehven birim fiyat teklif tutarının yazıldığı iddia

199

edilmekte ise de; 4734 sayılı Kanunun 30 uncu ve Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 63 üncü maddelerinde, teklif mektuplarında teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açık bir şekilde yazılması gerektiği belirtildiğinden, teklif mektuplarının bu niteliğe uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilerek teklifin değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara başvurulmadan söz konusu teklif mektuplarının değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.”

4.10.2.2.3. Tekliflerin Geçerlik Süresi

Tekliflerin geçerlilik süresi; tekliflerin tahmini değerlendirme süresi, şikayete ilişkin süreler, ihale kararının onaylanması ile sözleşme imzalanmasına kadar geçecek süre ve benzeri hususlar dikkate alınarak belirlenir ve bu süre ihale dokümanında belirtilir.

İdari şartnamede belirtilmiş tekliflerin geçerlilik süresinden daha kısa süreli geçerli olduğu belirtilen teklif mektupları değerlendirmeye alınmayacağından, teklif mektupları hazırlanırken bu süre isteklilerce dikkate alınmalıdır.

İhtiyaç duyulması hâlinde idare, teklif geçerlilik süresi sona ermeden, idari şartnamede belirlenmiş teklif geçerlilik süresi kadar teklif sürelerini uzatılması yönünde isteklilerden talepte bulunabilir. İstekliler, idarenin bu talebini kabul edebilir veya reddedebilir. İdarenin teklif geçerlilik süresini uzatma talebini reddeden isteklinin geçici teminatı iade edilecektir. Talebi kabul eden istekliler, teklif ve sözleşme koşulları değiştirilmeksizin geçici teminatını, kabul edilen yeni teklif geçerlilik süresine ve her bakımdan geçici teminata ilişkin hükümlere uydurmak zorundadır.

4.10.2.2.4. Teklif Fiyata Dahil Olan Masraflar

İsteklilerin, sözleşmenin uygulanması sırasında ödemesi gereken ve idare tarafından belirlenmiş her türlü gider teklif fiyata dahildir. Bu gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemleri oluşması hâlinde, istekliler tarafından teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Ancak, sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), idarece yükleniciye ayrıca ödenir.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil

200

olacak giderler, Kamu İhale Genel Tebliğinin 78 inci maddesinde aşağıdaki şekilde açıklanmıştır:

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan, çalıştırılacak personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı hizmetlerdir.

Malzemeli veya malzemesiz temizlik, malzemesiz yemek, özel güvenlik, sayaç okuma ve kesme-açma, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, tıbbi sekreterlik, veri işleme ve otomasyon sisteminin işletimi hizmetleri gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı olup, bu tebliğde personel çalıştırılmasına dayalı olan/olmayan hizmetler arasında sayılmayan işlerin personel çalıştırılmasına dayalı olup olmadığı yukarıda yer verilen tanıma göre idarelerce değerlendirilecektir.

Malzeme dahil yemek hazırlama hizmeti veya malzeme dahil yemek hazırlama ve dağıtım hizmeti ya da makine ve ekipman ile araçlar ve/veya akaryakıtın yüklenici tarafından sağlanacağı çöp toplama ve nakline ilişkin hizmetler ile personel taşıma gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak değerlendirilmeyecektir. Ancak, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımına ilişkin ihale dokümanında haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirlenmesi hallerde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi gerekmektedir.

Çöp toplama ve nakline ilişkin hizmetlerde, çöp toplama ve naklinde kullanılacak makine ve ekipmanlar ile çöp toplama araçlarının ve akaryakıtın idare tarafından karşılanması durumunda bu alımların ve ayrıca malzemenin idare tarafından karşılandığı yemek hizmeti (malzemesiz yemek hizmeti) alımlarının personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak ihale edilmesi gerekmektedir.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinin birim fiyat teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilmesi ve ihale üzerinde bırakılan istekli ile birim fiyat sözleşme imzalanması zorunludur.

Tekliflerin hazırlanmasında ve asgari işçilik maliyetinin hesaplanmasında, ihale tarihinde yürürlükte bulunan asgari ücret dikkate alınacaktır.

201

Çalıştırılacak personel sayısı üzerinden brüt asgari ücret tutarı ile brüt asgari ücret üzerinden hesaplanan işveren payı dikkate alınarak yaklaşık maliyet hesaplanacaktır. İstekliler tarafından yaşlılık aylığı veya emekli aylığı bağlanmış olan personel çalıştırılacağı belirtilmiş olsa dahi işçilik hesaplama modülünde yer verilen işveren payları dikkate alınacaktır. İdarelerce yaptırılacak işin niteliği dikkate alınarak brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak ücret belirlenebilir. Brüt asgari ücretin işverene maliyetinin (%) fazlası olarak belirleme yapılmayacaktır.

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde (ulusal bayram, resmi ve dini bayram günleri ile 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü ve yılbaşı günü) yaptırılacak çalışma için 4857 sayılı İş Kanununun 47 nci maddesi, fazla çalışmalar için ise aynı Kanunun 41 inci maddesi uyarınca hesaplanacak ücret, brüt asgari ücret üzerinden; idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası öngörülmüş ise bu tutar üzerinden hesaplanacaktır. Bu durumda, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yaptırılacak çalışma için 4857 sayılı İş Kanununun 47 nci maddesi uyarınca belirlenecek ücretin hesaplanabilmesi açısından çalışılacak gün ve personel sayısı ile fazla çalışma yapılacak hallerde toplam fazla çalışma saati ihale dokümanında belirtilecektir.

İhale konusu işte çalışacak personele ilişkin yemek ve yol maliyetlerinin istekli tarafından karşılanmasının öngörüldüğü hallerde, bu maliyetlerin brüt tutarları dikkate alınacaktır.

Nakdi olarak ödenecek brüt yemek ve yol bedeli üzerinden işveren sigorta primi ayrıca hesaplanacak ve yemek bedeli hesaplanırken yemek prim istisna tutarı da dikkate alınacaktır.

İhale konusu hizmetin iş kazası ve meslek hastalığı bakımdan gösterdiği tehlike sınıf ve derecelerine ilişkin kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünden alınacak yazı ile tespit edilerek yaklaşık maliyet hesabı buna göre yapılacak ve bu prim oranına idari şartnamenin ilgili maddesinde yer verilecektir. Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne yazılacak yazılarda; prim oranının doğru belirlenmesi için ihale konusu işin niteliği ihale dokümanında yapılan düzenlemeler esas alınarak ayrıntılı bir şekilde belirtilecektir. İdareler, sözleşmenin uygulanması aşamasında aylık prim ve hizmet belgelerindeki prim oranının prim tarifesine uygun olup olmadığını kontrol ederek, hakediş ödemelerini

202

yapacaklardır.

İdari şartnamede, işin başlangıç tarihinin ayın ilk gününden ve/veya bitiş tarihinin ayın son gününden farklı bir tarih olarak belirlendiği işlerde, işin başlangıç ayına ait kişi başına asgari işçilik maliyeti; başlangıç tarihinden ayın son gününe kadarki gün sayısı ve işin bitiş tarihinden bir önceki ayın son gününe kadarki gün sayısı dikkate alınarak hesaplanacaktır. Kalan aylara ait teklif edilmesi gereken asgari maliyet toplamı işçilik hesaplama modülü üzerinden hesaplanacak ve bu iki tutar toplanarak işin tamamına ait teklif edilmesi gereken asgari maliyet toplamı bulunacaktır. Ancak başlangıç tarihi, ayın 2 nci günü ve işin başlangıç ayının gün sayısı 31 olan işlerde, işin başlangıç tarihi ayın ilk gününden farklı olmakla birlikte başlangıç tarihi ile ayın son günü arasında 30 günlük bir süre kaldığından, işin başlangıç ayına ait asgari işçilik maliyeti için ayrı bir hesaplama yapılmayacak, işçilik hesaplama modülünde 30 gün üzerinden hesaplama yapıldığından başlangıç ayı için ayrı bir işlem gerekmeyecektir.

Yemek ve yol bedelinin nakdi olarak ödeneceği öngörülen ihalelerinin idari şartnamelerinde, yemek ve yol bedelinin günlük brüt tutarları ve ayda kaç gün ödeneceği yazılacak, bu brüt tutarların nakdi olarak ödeneceği ve ücret bordrosunda gösterileceği açıkça belirtilecektir. Her ay 30 gün olarak kabul edilecek ve bazı ayların 30 günden daha fazla ya da eksik günleri dikkate alınmayacaktır. İdari şartnamede 26 veya 22 olarak belirlenen aylık gün sayısı üzerinden hesaplama yapılacak ve 31 veya 28 gün olan aylardaki fiili gün sayısı dikkate alınmayacaktır. Yemek ve yol için aylık gün sayısı belirlenmemiş ise 26 gün olarak hesaplama yapılacaktır.

İdari şartnamelerde ücret ile nakdi olarak ödenecek yemek ve yol gibi giderlerin net olarak ödeneceğine dair düzenleme yapılmayacaktır. İdari şartnamede yer alan bu bedellerin brüt olduğu belirtilmemiş olsa bile bu tutarlar brüt olarak kabul edilecek ve buna göre işlem yapılacaktır.

Çalışacak personelin yemek ve yol maliyetlerinin isteklilerce ayni olarak karşılanmasının öngörüldüğü işlerde, bu ihtiyaçların isteklilerce ayni olarak karşılanacağı idari şartnamelerin ilgili maddesinde belirtilecek ve aylık gün sayısı gösterilecek, ancak buna ilişkin bir bedel öngörülmeyecek, personelin bu ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin kriterler ve asgari standartlar (yemek çeşidi, kalori vb.) ise ihale dokümanının ilgili bölümünde belirlenecektir. Bu şekilde verilen tekliflerin değerlendirilmesinde ise

203

tekliflerin söz konusu ayni ödemeleri de içerdiği kabul edilerek değerlendirmeler buna göre yapılacaktır. İstekliler, ayni olarak karşılayacakları yemek ve yol maliyetleri için bir bedel öngörecek ve aşırı düşük teklif sorgulamasına verdiği cevapta bu bedeli belgelendirecektir.

İdari şartnamede çalışacak personelin yemek veya yol maliyetinin idarenin yemekhanesinden veya personel servisinden karşılanacağı ve bedelinin yüklenicinin hakedişinden kesileceğine dair bir düzenleme yapılmışsa, yemek ve yol bedelinin ayni olarak karşılanacağı kabul edilecektir. Bu durumda her bir personel için hakedişten kesilecek yemek veya yol bedelinin tutarı idari şartnamede gösterilecektir. Hakedişten kesilecek bu yemek veya yol bedelinin, idare personeli için öngörülen yemek veya yol bedelinde bir artış yapılsa bile değiştirilemeyeceği göz önünde bulundurularak, yemek ve yol bedelinin yıl içinde meydana gelecek artışları da kapsayacak şekilde tahmini bir bedel olarak belirlenmesi gerekecektir.

Yol giderine ilişkin olarak personele mutat taşıt bileti verilmesi öngörülürse, yol bedelinin ayni olarak karşılanacağı kabul edilecek ve eğer bu maliyet faturalandırılabiliyorsa KDV hariç hesaplanacaktır. Aylık bilet, abonman kartı ya da toplu olarak alınan bilet fiyatlarının günlük bilet fiyatlarından daha düşük olması halinde, günlük bilet fiyatı yerine bu fiyatlar dikkate alınarak hesaplama yapılacaktır.

Yemek, yol ve giyecek gibi ihtiyaçların isteklilerce karşılanmasının öngörülmediği durumlarda ise idari şartnamelerde bunlara ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmayacak ve sözleşmenin uygulanması sırasında yükleniciden çalışanlara ait bu tür giderleri karşılaması istenmeyecektir.

Personele ilişkin giyecek giderleri, işin yapılması sırasında personelce kullanılması istenen kıyafetle ilgili olduğundan giyecek giderinin işçilere aylık veya nakdi olarak ödeneceğine dair bir düzenleme yapılmayacak, giyecek giderleri için parasal tutar öngörülmeyecek ve giyeceğin özellikleri ile sayısı ihale dokümanında belirtilecektir. Ancak süresi 3 ay ve daha az olan personel çalıştırmasına dayalı hizmet alım ihalelerinde, teklif fiyata dahil olacak masraflar arasında giyecek giderine yer verilmeyecek ve istekliler giyecek giderini tekliflerine dahil etmeyecektir.

İşin yürütülmesinde görev alacak ve haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarenin iş yerinde geçirecek şef, müdür, koordinatör gibi personel için ücret ödenmeyeceğine ve teklif fiyata dahil edilemeyeceğine dair

204

düzenleme yapılmayacaktır. Şef, müdür, koordinatör gibi personel öngörülmüşse bu personelin toplam personel sayısına ve teklif fiyata dahil olduğu kabul edilecektir.

Yukarıda sayılan hususlardan teklif fiyatına dahil olacaklar idari şartnamede düzenlenecek, teknik şartnamede ise bunların uygulanması ilgili hükümlere yer verilecektir. Teknik şartnamede, teklife dahil olacak masraflara yer verilmeyecek, idari şartnamede yer alan hükümlerle çelişecek bir düzenleme yapılmayacaktır.

Birim fiyat teklif cetvellerinde işçilik maliyeti, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde (ulusal bayram, resmi ve dini bayram günleri ile 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü ve yılbaşı günü) yapılacak çalışmalar ve malzeme gideri ile brüt asgari ücretin üzerinde ücret öngörülen personel varsa bunlara ilişkin maliyetlerin ayrı ayrı iş kalemleri şeklinde düzenlenmesi gerekmektedir. Teklif fiyatına dahil edilmesi öngörülen malzemelerin tamamı tek bir iş kalemi olarak kabul edilmek suretiyle birim fiyat teklif cetvelinde malzeme için tek bir satır açılabilecektir. Bu durumda, “birim” sütununa ay veya gün yazılacak, “işçi” sayısı sütunu ise boş bırakılacaktır. İdareler, her bir malzeme için ayrı satır da açabilecektir. Söz konusu malzemeler için ayrı satır açılması halinde “birim” sütununa adet, kg, lt. m, kutu, paket vb. yazılacak, “işçi” sayısı sütunu boş bırakılacak ve miktar kısmına işin toplam süresi boyunca kullanılacak toplam adet, kg, lt. m, kutu, paket vb. her bir ölçü birimi için rakam yazılacaktır.

15/5/2008 tarihli ve 5763 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi ile 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81 inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen (ı) bendinde; özel sektör işverenlerinin, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazinece karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.

İhale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı tüm hizmet alımı ihalelerinde, teklifler Hazine tarafından karşılanacak olan işveren sigorta primi tutarı dikkate alınmadan, işveren payları üzerinden hesaplanarak sunulacak ve değerlendirilecektir. Bu çerçevede, fiyat farkı hesaplanması öngörülen ihalelerde sözleşmenin yürütülmesi aşamasında, yüklenicinin yukarıda anılan Kanun hükmü uyarınca prim teşvikinden yararlanması halinde 4734

205

sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Hizmet Alımlarına İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esasların 8 inci maddesinde yer alan, “b) İhale (son teklif verme) tarihi itibarıyla işveren tarafından karşılanacak olan sosyal sigorta primi ve işsizlik sigortası primine ilişkin toplam tutarda; asgari ücret değişikliği veya sigorta primi alt sınır değişikliği ile prim oranları değişikliği gibi sebeplerle meydana gelecek fark, 506 sayılı Kanun gereğince işveren nam ve hesabına Hazinece yapılacak olan ödemeler de dikkate alınmak suretiyle bu Esasların 7 nci maddesi uygulanmaksızın ödenir veya kesilir.” hükmü gereğince, Hazine tarafından karşılanan prim tutarı, idare tarafından yüklenicinin hakedişinden kesilecektir.

5763 sayılı Kanunun 20 nci maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 7 nci madde de; “18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınlardan; bu maddenin yürürlük tarihinden önceki altı aylık dönemde prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olması şartıyla, bu maddenin yürürlük tarihinden önceki bir yıllık dönemde işyerine ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar için; 506 sayılı Kanunun 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin;

a) Birinci yıl için yüzde yüzü,

b) İkinci yıl için yüzde sekseni,

c) Üçüncü yıl için yüzde altmışı,

d) Dördüncü yıl için yüzde kırkı,

e) Beşinci yıl için yüzde yirmisi,

İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır.”

hükmüne yer verilmiştir. Ancak aynı maddenin 3 üncü fıkrasının (e) bendi gereğince 4734 sayılı Kanun kapsamında ihalesi yapılan hizmet alımlarında yukarıda belirtilen sigorta primine ait işveren hissesinin İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayacağı belirtildiğinden, tekliflerin verilmesi ve değerlendirilmesinde söz konusu teşvikten yararlanılamayacağının dikkate alınması gerekmektedir.

206

İhale dokümanında günlük olarak belli sayıda personelin idarenin iş yerinde bulunması gerektiğine ilişkin düzenleme yapılan ihalelerde, 4857 sayılı Kanunun 55 inci maddesi uyarınca izne hak kazanan işçilerin izin hakları idarenin belirleyeceği takvim çerçevesinde kullandırılacak ve izin kullanan işçiler fiilen çalışan işçi sayısına dahil kabul edileceğinden, izin kullanan işçilerin yerine başka işçilerin getirilerek sayının tamamlanması talep edilmeyecektir. İdarelerin, ihale konusu işte çalıştırılması istenen personel sayısını bu hususu dikkate alarak belirlemeleri gerekmektedir. İdareler, yıllık ücretli izin haklarının kullanılmasına ilişkin olarak sözleşmenin uygulanması aşamasında 4857 sayılı Kanunun 53, 54 ve 55 inci maddelerinde belirtilen hükümlere uyulup uyulmadığını kontrol edeceklerdir.

4857 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin dokuzuncu fıkrası gereğince hizmet alımına dayanak teşkil edecek sözleşme ve şartnamelere; işe alınacak kişilerin belirlenmesi ve işten çıkarma yetkisinin kamu kurum, kuruluşları ve ortaklıklarına bırakılması, hizmet alım sözleşmeleri çerçevesinde ya da geçici işçi olarak aynı iş yerinde daha önce çalışmış olanların çalıştırılmasına devam olunması yönünde hükümler konulmayacaktır. İdarelerce, çalışan personel açısından denetim, sadece teknik şartnamede istenen kriterlere göre ve Hizmet İşleri Genel Şartnamesinde idareye verilen yetki ve sorumluluklar çerçevesinde yapılacak olup, ihale dokümanında, anılan Kanun maddesine ve ilgili mevzuata aykırı şekilde, işe alınacak veya işten çıkarılacak personelin idarece belirleneceğine yönelik düzenlemelere yer verilmeyecektir.

4.10.2.2.5. Tekliflerin Son Verilme Tarih ve Saati

4734 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında; “Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar sıra numaralı alındılar karşılığında idareye verilir. Bu saatten sonra verilen teklifler kabul edilmez ve açılmaksızın iade edilir.” hükmü yer almaktadır. Anılan fıkrada tekliflerin ihale saatine kadar verilebileceği açıkça belirtildiğinden, tekliflerin ihale saatine kadar idarelerce kabul edilmesi ve bu saatten sonra verilen tekliflerin kabul edilmemesi ve açılmadan iade edilmesi gerekecektir. Son teklif verme saati ile ihale saatinin aynı olması yasal bir zorunluluk olduğundan son teklif verme tarih ve saati ile ihale tarih ve saati farklı belirlenmemelidir.

207

4.10.2.3. Tekliflerin Sunulması

İstekliler, idari şartname ve teknik şartnamelerde istenilen ihaleye katılımda aranacak zorunlu belgeler ile malî ve ekonomik yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeleri, idari şartnamede belirlenen düzenlemelere uygun olarak idareye sunarlar.

Tekliflerin geçerlilik süresi ihale dokümanında belirtilir. İdare, teklif geçerlilik süresinin ihale tarihinden itibaren kaç takvim günü olduğunu belirleyerek rakam ve yazıyla madde metnine yazacaktır. İdarece ihtiyaç duyulması halinde bu süre, teklif ve sözleşme koşulları değiştirilmemek ve isteklinin kabulü kaydıyla, en fazla ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlilik süresi kadar uzatılabilir.

İstekliler tarafından sunulan teminatların geçerlilik süresi ise, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 35 inci maddesinde belirtildiği üzere, teklif geçerlik süresinin bitiminden itibaren en az otuz (30) gün fazla süreli olmalıdır. Teklif geçerlilik süresinin uzatılması halinde geçici teminat mektuplarının süresi de aynı süre ile uzatılır.

İstekliler, sunacakları geçici teminatları, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 34 üncü maddesinde belirtilen teminat olarak kabul edilecek değerler üzerinden verir. İstekliler, teklif mektubu ve geçici teminat da dahil olmak üzere idari ve teknik şartnamelerde ihaleye katılabilme şartı olarak istenilen bütün belgeleri bir zarfa veya pakete koyar. Zarfın üzerine istekli adını, soyadını ya da ticaret unvanını, tebligata esas açık adresini, teklifin hangi işe ait olduğunu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresini yazar. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır, mühürlenir veya kaşelenir.

Teklif sunulması aşamasında istekliler, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 30 uncu maddesinde belirtilen hususları göz önünde bulundurarak, ihale dokümanında belirtilen saate kadar sıra numaralı alındı belgesi karşılığında tekliflerini idareye teslim ederler. İdare tarafından belirlenen bir görevli, teklifleri alır ve bunları standart form ile listeler. Bu saatten sonra verilen teklifler kabul edilmez ve açılmaksızın iade edilir.

Teklifler iadeli taahhütlü olarak da gönderilebilir. Posta ile gönderilecek tekliflerin ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye ulaşması şarttır. Postadaki gecikme nedeniyle işleme konulmayacak olan tekliflerin alınış zamanı, bir tutanakla tespit edilir ve değerlendirmeye alınmaz.

208

Posta ile gönderilen teklif veya yapılan başvurularda teslim ve tesellüm tutanağı ve alındı belgesi uygulaması yoktur. Sadece postada geciken teklifler, idarece standart form ile listelenir.

İstekliler tarafından verilen teklifler, zeyilname düzenlenmesi hâli hariç, herhangi bir sebeple geri alınamaz ve değiştirilemez. Ancak zeyilname düzenlenmesi hâlinde, teklifini bu düzenlemeden önce vermiş olan isteklilere tekliflerini geri çekerek, yeniden teklif verme imkânı sağlanır.

Ayrıca istekliler, istenen belgelerin aslı yerine ihaleden önce idare tarafından "Aslı idarece görülmüştür" veya bu anlama gelecek şerh düşülen suretlerini de teklif veya başvurularına ekleyebilirler.

Ancak isteklilerden kalite belgeleri, ürün uygunluk belgeleri gibi kalite ve standartlara uygunluk belge ve sertifikalarının istenilmesi halinde; idarelerce söz konusu belgelerin aslı veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örnekleri veya ürünlerin ilgili mevzuata ve standartlara uygun olarak imal edildiğini ve piyasaya arz edildiğini gösteren belgelerin mevzuatına uygun olarak çoğaltılmış nüshaları veya malın üzerinde/ ambalajında bulunan kalite ve standartlara ilişkin marka, işaret ve etiket de kabul edilebilir.

Yerli veya yabancı isteklilerce sunulacak Türkçe dışındaki belgelerin, ait olduğu ülke mevzuatına göre düzenlenmiş ve alındığı ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğunca veya Türk Dışişleri Bakanlığınca onaylanmış olması, "Apostille" kaşesi taşıması (standart form) ve Türkçe tercümelerinin, isteklinin merkezinin veya meslek odasına kayıtlı bulunduğu yerdeki Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğunca veya Türkiye'de Dışişleri Bakanlığınca onaylı olarak verilmesi gerekir. "Apostille" kaşesi taşıyan belgelerin tercümeleri ile Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu'nca veya Türk Dışişleri Bakanlığınca onaylı olması şartı aranmayan belgelerin tercümelerinin yeminli mütercimlerce yapılması ve noter onaylı olması zorunludur.

İdareler, yurt dışında faaliyet gösteren isteklilerin durumu ile ilgili olarak ticaret siciline tescil edildiği yerin meslek odası ile ticaret sicil kaydı (istekli şirket ise kuruluşu ve ortakları) hakkında yazışma yapabilir ve isteklinin güvenirliğinin tespiti için bu konuda uzmanlaşmış kuruluşlara yurtdışında araştırma yaptırabilirler.

209

İdareler, ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin parasal değer ihtiva eden belgeleri, ihalenin veya ön yeterliğin ilk ilan tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden veya yabancı para cinsinden teklif verilebilecek durumlarda ise çapraz kurlar üzerinden tekliflerin değerlendirilmesinde esas alınacak para birimine çevirerek değerlendirir.

4.10.2.4. Tekliflerin İhale Komisyonunca Teslim Alınması ve Açılması

İhale komisyonunca, belirtilen ihale saatine kadar verilmiş olan teklifler, standart form ile tespit edilir ve ihaleye hemen başlanır.

İhale komisyonu, teklif sayısını hazır bulunanlara duyurduktan sonra, teklif zarflarının Kanun'un 30 uncu maddesinde belirtilen şekil şartlarına uygun olup olmadıklarını incelemeye başlar. Bu şartlara uygun olmayan zarflar açılmadan ihale dışı bırakılır ve bu durum bir tutanakla tespit edilir. Ayrıca, söz konusu zarfın ön ve arka yüzünün fotokopisi çekildikten sonra başvuru veya teklif zarfı açılmaksızın iade edilecektir. Başvuru veya teklif zarfının fotokopisi ise idare tarafından ihale işlem dosyasında muhafaza edilecektir.

4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin ikinci fıkrası ile İhale Uygulama Yönetmeliklerinin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı maddeleri uyarınca, ihale komisyonu tarafından yaklaşık maliyetin, teklif fiyatları ile birlikte açıklanması gerekmektedir. Bu çerçevede, ihale komisyonu tarafından 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca teklif zarflarının incelenmesinin ardından, teklif zarfları açılmadan önce yaklaşık maliyet açıklanacaktır. Ancak, isteklilerce sunulan teklif zarflarının hiçbirinin Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasına uygun olmadığının anlaşılması halinde yaklaşık maliyet açıklanmayacaktır.

İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır ve bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak (standart form) ihale komisyonunca imzalanır.

Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, ihale komisyonu, yaklaşık maliyetin açıklanacağı aşamada, toplam yaklaşık maliyet tutarı ile her bir kısım için belirlenen yaklaşık maliyet tutarını ayrı ayrı açıklayacaktır.

210

Kısmi teklif verilmesine izin verilen mal alımı ihalelerinde, ihale komisyonu her bir kısma ilişkin yaklaşık maliyet tutarını okuyarak açıklayabileceği gibi her bir kısmın yaklaşık maliyet tutarının yer aldığı bir çizelgenin fotokopisini dağıtmak suretiyle de yaklaşık maliyet tutarlarını açıklayabilir. Ayrıca bu ihalelerde isteklilerin her bir kısma vermiş olduğu teklif fiyatları okunarak açıklanabileceği gibi isteklilerin “Birim Fiyat Teklif Cetvellerinin” fotokopilerinin dağıtılması yoluyla da teklif fiyatlar açıklanabilir. İhale komisyonu her bir kısma ilişkin yaklaşık maliyet tutarını veya isteklilerin her bir kısma ilişkin teklif fiyatlarını, bunlardan birini okumak diğerini ise ilgili belgenin fotokopisini dağıtmak suretiyle de açıklayabilir. Her bir kısmın yaklaşık maliyet tutarının gösterildiği çizelge ile isteklilerin birim fiyat teklif cetvelinin fotokopilerinin ihale komisyonu başkan ve üyelerinden en az biri tarafından imzalanması gerekmektedir. İhale komisyonu tarafından her kısma ilişkin yaklaşık maliyet tutarı ve/veya isteklilerin her bir kısma ilişkin teklif fiyatlarının okunarak açıklanmadığı ihalelerde, yaklaşık maliyet tutarlarının yer aldığı çizelge ile isteklilerin birim fiyat cetvellerinin fotokopileri, talep eden isteklilere ilk oturum kapatılmadan verilir ve bu husus Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı ve/veya Teklif Edilen Fiyatlara ve Yaklaşık Maliyetin Açıklanmasına İlişkin Tutanağın Hazır Bulunanlar Önünde Yapılan İlk Oturumda Talep Edenlere Verildiğine İlişkin Tutanakta belirtilir. Ancak ihale komisyonu tarafından toplam yaklaşık maliyet ile isteklilerin toplam teklif tutarlarının okunarak açıklanması zorunludur.

Tekliflerin açılması aşamasında, hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.


Zarf açma ve belge kontrol tutanağının istekliler huzurunda hazırlanıp hazırlanmadığı hususuna ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 20/10/2008 tarih 2008/UY.II-4254 sayılı Kararı.

“…İhale tarihi 13/08/2008 tarihli olan ve ihale komisyonu üyelerince imzalanmış, ihale teklif zarflarının ihale komisyonunca teslim alındığına dair tutanağın idarece onaylı örneğinin, zarf açma ve belge kontrol tutanağı, uygun olmayan belgelerin uygun sayılmama gerekçelerine ilişkin tutanak ve

211

isteklilerce teklif edilen fiyatlar tutanakların ise asıllarının bulunduğu görülmüştür.

Yukarıda anılan mevzuat uyarınca, ihale saatinde hazır bulunanlar önünde yapılan ilk oturumda sunulan zarflardan uygun olanların açılması, belge kontrolünün yapılması aşamasında, aday veya isteklilerce sunulan belgeler tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğunun, zarf açma ve belge kontrol tutanağında her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilmesi ve istekliler ile teklif fiyatlarının açıklanması ve bu işleme ilişkin hazırlanan tutanağın ihale komisyonunca imzalanması gerekmektedir. İlk oturumda yapılması zorunlu işlemlerin eksik yapılarak tekliflerin değerlendirilmesine geçilmesi mümkün değildir.

Anılan düzenlemelerin amacı, zarfların açıldığı anda tüm istekliler huzurunda, isteklilerce teklif zarfı içine konulan belgelerin tespit edilmesi, böylece belgelerin sonradan tamamlandığı ve benzeri iddiaların önüne geçilerek, 4734 sayılı Kanunun “Temel İlkeler” başlıklı 5 inci maddesinde belirtilen saydamlık, eşit muamele, güvenirlik ve kamuoyu denetiminin sağlanmasıdır.

İncelenen ihalede, zarf açma ve belge kontrol tutanağının istekliler huzurunda hazırlanıp hazırlanmadığı hususunun ihale işlem dosyasında yer alan bilgi ve belgelerden anlaşılması mümkün olmamakla birlikte, idarece şikayet başvurusuna verilen cevap göz önüne alınarak tutanakların sağlıklı tutulup tutulmadığı konusunda tereddüt oluştuğu ve bu durumun 4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen temel ilkelere aykırı olduğu anlaşıldığından idarenin ihalenin iptal edilmesine ilişkin kararının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle; İlk oturumda tutulması gereken tutanakların tereddüde yer verecek şekilde tutulması nedeniyle ilgili ve görevli kamu görevlileri hakkında gerekiyorsa inceleme ve/veya soruşturma başlatılmak üzere konunun ihaleyi yapan idarenin ilgili olduğu İçişleri Bakanlığı’na bildirilmesine karar verildi.”

Zarf açma ve belge kontrol tutanağının isteklilere para karşılığı satılmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 26/08/2008 tarih ve 2008/UH.Z-3519 sayılı Kararı.

“…İncelenen ihalede, başvuru sahibinin teklif edilen fiyatların istekliler huzurunda açılmadığı iddiasına idare tarafından verilen cevapta, 18

212

isteklinin teklif ettiği fiyatlar okunduktan sonra hazır bulunan isteklilerin talebi üzerine, teklif fiyatlarını fotokopi kağıtlarına yazmış oldukları belirtilmiştir. İdarenin başvuru sahibine vermiş olduğu cevap dilekçesinde de belirttiği üzere, okunmayan tekliflerin bulunduğu, bu tekliflerin de daha sonra fotokopi yoluyla isteklilere bildirildiği anlaşılmaktadır. İdare tarafından teklif fiyatlarının hazır bulunan tüm isteklilerin bulunduğu ortamda okunması gerekirken, söz konusu durumun yukarıda anılan mevzuat hükmü ve düzenlemesi de göz önüne alındığında, düzeltici işlemle giderilemeyecek bir aykırılık olduğu tespit edilmiştir.

Başvuru sahibinin fotokopilerin 15.00 YTL karşılığında dağıtıldığına dair iddiası ile ilgili olarak, Kamu İhale Genel Tebliğinde belirtildiği gibi isteklilerce teklif edilen fiyatlar formunun onaylı suretini almak isteyen isteklilere bu formun verileceği düzenlemesi bulunmakla birlikte, ihale işlem dosyasında yer alan bilgi ve belgelerden anılan iddianın yerinde olup olmadığı anlaşılamamıştır. Diğer yandan, söz konusu iddiaya idare tarafından verilen cevapta, 4 adet firmanın kendi istekleri ile 48.00 YTL’ yi fotokopide görevli personele verdikleri, bu para ile fatura karşılığında fotokopi kağıdı alındığı belirtilmiştir. Ancak ihale işlem dosyasında bahsi geçen durumla ilgili olarak da herhangi bir bilgi veya belgeye rastlanılmamış olmakla birlikte, yine de isteklilerce teklif edilen fiyatlara ait fotokopilerin para karşılığı dağıtılması mevzuata uygun bulunmamaktadır.”

4.10.2.5. Tekliflerin Değerlendirilmesi

Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı idari şartnamenin "Tekliflerin Alınması ve Açılması" başlıklı maddesine göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir.

İhale dokümanında başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan eklerinden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler ve ekleri idarelerce tamamlatılmayacaktır. Ancak,

a) Geçici teminat ve teklif mektuplarının Kanunen taşıması zorunlu hususlar hariç olmak üzere, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması halinde, bu tür bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

213

b) Aday ve isteklilerce sunulan ve başka kurum, kuruluş ve kişilerce düzenlenen belgelerde, belgenin taşıması zorunlu asli unsurlar dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olan ve belgeyi düzenleyen kurum, kuruluş veya kişilerden kaynaklanan bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

İdarelerce tamamlatılacaktır. Bu çerçevede, bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler, idarece ilgili kurum veya kuruluştan re’sen istenebilir. Söz konusu belgelerin aday veya istekliler tarafından tamamlatılmasının istenilmesi halinde ise bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak idarelerce aday veya isteklilere iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilecektir.

İdarelerce bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde aday veya isteklilerce sunulan belgelerin, başvuru veya ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgeler, aday veya isteklinin başvuru veya ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını tevsik etmesi halinde kabul edilecektir.

Bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin belgelerin yazılı olarak istenilmesi ve aday ve isteklilerce bir dilekçe ekinde sunulması gerekmektedir. İdarece belirlenen sürede eksik bilgileri tamamlamayan aday ve isteklilerin başvuruları veya teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve isteklilerin geçici teminatları gelir kaydedilir.

İlgili mevzuatına göre ihaleye katılma şartı olarak istenmesi gereken belge veya bilgilerin idarece istenmediği ve bu durumun tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında tespit edildiği hallerde, idarelerce bu tür belge veya bilgiler başvuruların ya da tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aday veya isteklilerden talep edilemeyecek ve tamamlatılamayacaktır18.

Aday veya isteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığına ilişkin kontrolün her bir belge için ayrı ayrı yapılması gerekmektedir. Kamu İhale Kurumuna ulaşan görüş taleplerinden ve itirazen şikayet başvurularından, bazı idarelerin bu tutanağı her bir belgenin durumunu belirtecek şekilde düzenlemedikleri, gruplandırılmış şekilde düzenlenmiş tutanak üzerinden yapılan değerlendirmelerde idareler ile adaylar veya istekliler arasında ihtilaflar ortaya çıktığı görülmüştür.


214

İhale komisyonları, isteklilerin tekliflerini değerlendirme sürecinde, ihale dışı bırakılma ve ihaleye katılamayacaklarla ilgili genel hükümleri göz önünde bulundurmalıdır.

İlk değerlendirme sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir.

Daha sonra, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.

İhalenin bu aşamasında ihale komisyonunun talebi üzerine idare, tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere, net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden tekliflerini açıklamalarını isteyebilir.

Bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hâle getirilmesi amacıyla istenilemez ve bu sonucu doğuracak şekilde kullanılamaz.

İdarenin açıklama talebi ve isteklinin bu talebe vereceği cevaplar yazılı olacaktır.

Tekliflerin değerlendirilmesinde söylenmesi gereken bir diğer nokta da tekliflerin birden fazla para birimi cinsinden verilebileceği öngörülen ihalede; tekliflerin değerlendirilmesi, teklif fiyatının, ihale tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru veya çapraz kur üzerinden ödemeye esas para birimine çevrilmesi suretiyle yapılmasıdır.

Ayrıca, yasaklı firmanın ürününün yetkili bayi ya da başka bir satıcı tarafından teklif edilmesi halinde yapılacak işlem Kamu İhale Tebliğinin 28.1.6 ncı maddesinde açıklanmıştır. Buna göre; Kanunun “İhaleye katılamayacak olanlar” başlıklı 11 inci maddesi ile “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58 inci maddesinde ihaleye katılıma ve ihaleden yasaklamaya ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Anılan maddelerde, kamu

215

ihalelerine katılmaktan yasaklı olmayan isteklinin, yetkili satıcı ya da üretici firmanın kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı bulunması halinde, üretici firma garantisinde olan bazı belgeleri ve satışa dair yetki verilen mal veya malları teklif etmesini yasaklayan bir hüküm bulunmamaktadır.

4.10.2.6. Teklif Geçerlilik Süresinin Dolmasından Sonra Sözleşme Yapılması

Kesinleşen ihale kararı bildirildikten sonra şikayet başvurusunda bulunulması veya dava açılması nedeniyle ihale sürecinin uzaması sonucunda; teklif geçerlilik süresinin ihale dokümanında öngörülen azami süre kadar uzatıldığı ve bu sürenin de dolduğu, buna rağmen sözleşmenin imzalanamadığı durumlarda; İhale Uygulama Yönetmeliklerinde yer alan sözleşmenin imzalanması ile ilgili prosedüre göre, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi veya ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ile, kabul etmeleri şartıyla sözleşme imzalanabilir.

İdarece bu durumda ihale üzerinde kalan istekliye sözleşme imzalayıp imzalamayacağı hususu sorulmaksızın sadece teklif geçerlilik süresinin dolduğu gerekçe gösterilerek ihalenin iptal edilmemesi gerekmektedir. Ancak tekliflerin geçerlilik süresinin dolmuş olması nedeniyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi veya ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin sözleşmeyi imzalama zorunluluğu bulunmadığından, sözleşmeyi imzalamayan istekliler hakkında geçici teminatın irat kaydedilmesine ve yasaklamaya ilişkin hükümler uygulanmayacaktır19.


İhale sürecinin uzaması nedeniyle teklif geçerlilik süresinin dolması ve isteklinin de süre uzatımını kabul etmemesine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 25/07/2005 tarih ve 2005/UM:Z.1399 sayılı kararı.

“…İhale tarihi 19/04/2005 olan şikayet konusu ihalede; başvuru sahibine ait teklifin 60 takvim günü geçerli olduğu ve teklifin geçerlilik süresinin 17/06/2005 tarihinde dolduğu, Bununla birlikte; idarece 13/06/2005 tarih ve 4506 sayılı yazı ile başvuru sahibi firmanın sözleşmeye davet edildiği ve söz konusu sözleşmeye davet yazısının 20/06/2005 tarihinde başvuru sahibi firmaya tebliğ edildiği anlaşılmıştır.


216

Başvuru sahibi firma tarafından 21/06/2005 tarihli yazı ile teklif geçerlilik süresinin 17/06/2005 tarihinde dolduğu belirtilerek, idarenin sözleşme imzalama davetine karşı şikayet başvurusunda bulunulmuştur.

İdarenin 21/06/2005 tarih ve 4810 sayılı yazısında yer alan kararında; başvuru sahibi firmadan kaynaklanan sebeplerle teklif geçerlilik süresinin sona erdiği, 26/05/2005 tarih ve 4049 sayılı yazılarında sözleşmeye davet yazısının gönderileceğinin belirtildiği, 01/07/2005 tarihinde kadar sözleşmenin düzenlenmemesi halinde 4734 sayılı Kanunun 44 üncü maddesi gereğince geçici teminatın gelir kaydedileceği ve aynı Kanunun 58 inci maddesi hükümleri uyarınca haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararının verileceği belirtilmiştir…

Kanunun 32 nci maddesinin gerekçesinde, uluslar arası mevzuata uyum sağlamak üzere isteklilerce süresiz teklif verilmesi uygulamasına son verilerek, tekliflerin işin özelliğine göre ihale dokümanında belirlenecek süre içerisinde geçerli olmasına ilişkin düzenleme getirildiği açıklanmıştır. İsteklinin teklifi ile bağlı kalacağı bir sürenin belirlenmesi, isteklinin korunmasını sağladığı gibi, ihale işlemlerinin zamanında yapılmasını sağlamak için idareler üzerinde de açık bir etki oluşturacaktır.

İdareler yanında, ihalelere katılan istekliler de 4734 sayılı Kanunda yer alan esas ve usullere uymak suretiyle, idare tarafından belirlenen, teklifle bağlı kalınan sürede, ihalenin sonuçlandırılmasından sorumludur. İdare isteklinin teklifiyle bağlı kalacağı süreyi işin özelliğine göre 4734 sayılı Kanunun hükümleri ve Kanunda yazılı işlem sürelerini dikkate alarak belirleyecek, idare ve istekli burada belirlenen süreyi dikkate alarak ihale işlemlerinin yapılması suretiyle sözleşmenin imzalanmasını sağlamakla yükümlü olacaktır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 32 nci maddesinde düzenlenen tekliflerin geçerlilik süresinin sözleşmenin imzalanmasına kadar geçerli olacağı ve idare tarafından belirlenen tekliflerin geçerlilik süresi içinde sözleşmenin imzalanması gerektiği, oysa söz konusu ihalede ihalenin 12 kalemi üzerinde bırakılan Computek Bilgisayar Otomasyon Sist. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 17/06/2005 tarihinde sona eren teklif geçerlilik süresinin uzatılması hususunda idarenin bir talepte bulunmadığı ve teklif geçerlilik süresi içerisinde sözleşmenin imzalanamamış olduğu belirlenmiştir.

217

Söz konusu ihalede; idarenin teklif geçerlilik süresinin uzatılması yönünde istekliden talepte bulunmamasının Kanunun 32 nci maddesine aykırılık teşkil ettiği, bununla birlikte başvuru sahibi tarafından teklif geçerlilik süresinin uzatılması talebinin reddedileceği yönünde hem idareye hem de Kurumumuza yapılan başvuruda iradenin ortaya konulduğu anlaşıldığından, iddia yerinde bulunmuştur.”

İhale sürecinin uzaması nedeniyle teklif geçerlilik süresinin dolması ve isteklinin de süre uzatımını kabul etmesine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 04/09/2006 tarih ve 2006/UY.Z-2037 sayılı kararı.

“…Kamu İhale Genel Tebliğinin XIII-M maddesinde “Kesinleşen ihale kararı bildirildikten sonra şikayet başvurusunda bulunulması veya dava açılması nedeniyle ihale sürecinin uzaması sonucunda; teklif geçerlilik süresinin ihale dokümanında öngörülen azami süre kadar uzatıldığı ve bu sürenin de dolduğu, buna rağmen sözleşmenin imzalanamadığı durumlarda; Uygulama Yönetmeliklerinde yer alan sözleşmenin imzalanması ile ilgili prosedüre göre, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi veya ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ile, kabul etmeleri şartıyla sözleşme imzalanabilir.

Ancak tekliflerin geçerlilik süresinin dolmuş olması nedeniyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi veya ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin sözleşmeyi imzalama zorunluluğu bulunmadığından, sözleşmeyi imzalamayan istekliler hakkında geçici teminatın irat kaydedilmesine ve yasaklamaya ilişkin hükümler uygulanmayacaktır” şeklinde açıklama yapılmıştır.

İncelenen ihalenin idari şartnamesinin 25 inci maddesinde teklif geçerlik süresi, ihale tarihinden itibaren 30 gün olarak öngörülmüştür. İhaleye teklif veren isteklilerden teklifi değerlendirmeye alınan her üç firmanın tekliflerinin ihale tarihinden itibaren 30 gün geçerli olduğunu belirtikleri, bu sürenin 06/07/2006 tarihinde dolduğu, yukarıda açıklanan mevzuat hükmü doğrultusunda ihale verilen isteklinin kabul etmesi halinde sözleşmenin imzalanabileceği dikkate alındığında şikayetçinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.”

218

4.10.3. Pazarlık Usulü

4.10.3.1. Yeterlik Başvurusu, Değerlendirilmesi, Teknik Görüşme ve Fiyatı da İçeren Son Tekliflerin Sunulması

Pazarlık usulüyle yapılacak ihalelerde, isteklilerin ekonomik ve mali yeterlikleri ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesi amacıyla istenecek bilgi ve/veya belgeler Uygulama Yönetmeliklerinde düzenlenen esas ve usullere uygun biçimde belirlenir.

4.10.3.2. Yeterlik Başvurularının Sunulması

İdari şartnamede yer alan düzenlemeler uyarınca, başvuru mektubu/teklif mektubu, geçici teminat (Banka teminat mektupları dışındaki teminatların saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine yatırılması ve makbuzlarının teklif zarfının içinde sunulması gerekir) dahil olmak üzere ihaleye katılabilme şartı olarak idari şartnamede istenilen bütün belgeler bir zarf veya pakete konulur. Zarfın veya paketin üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılır. Zarfın veya paketin yapıştırılan kısmı istekli tarafından imzalanır ve mühürlenir.

Bu zarf, adaylar tarafından elden ya da iadeli taahhütlü olarak posta yoluyla, idari dokümanda belirtilen son başvuru saatine kadar idareye teslim edilir. Bu saatten sonra yapılan yeterlik başvuruları kabul edilmez.

Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine Göre Pazarlık Usulünde Yeterlik Başvurularının Değerlendirilmesi ve Teknik Görüşmeler :

Yeterlik başvurularının süresinin dolmasıyla, ihale komisyonu ilk olarak kaç yeterlik başvurusu yapıldığını bir tutanakla tespit ederek, orada bulunanlara duyurur ve hemen değerlendirmeye başlanır. İhale komisyonu başvuru zarflarını alınış sırasına göre inceler. Bu ilk incelemede, zarfın üstündeki hususlara bakılır. Bu hususlara uymayan zarflar tespit edilir ve değerlendirmeye alınmaz.

Daha sonra başvuru zarfları, isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.

219

İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve belgelerin usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir ve standart forma işlenir. Belgeleri eksik veya usulüne uygun olmayan istekliler standart form ile tespit edilir.

Başvuruların açılması aşamasında, hiçbir başvurunun reddine veya kabulüne karar verilmez, başvuruyu oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Başvurular ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.

Başvuruların değerlendirilmesine geçildiğinde, ilk olarak daha önceden uygun olmadığı belirlenen ve eksik belgesi bulunan isteklilerin başvuruları değerlendirme dışı bırakılır.

Ancak, başvurunun esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Bu çerçevede, tamamlatılması istenen bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak, idare tarafından iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayanların başvuruları değerlendirme dışı bırakılır.

İdarelerce bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde isteklilerce sunulan belgelerin, ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgelerin, isteklinin ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını göstermesi gereklidir.

İhale komisyonları uygun olmayan belgelerin uygun sayılmama gerekçelerini standart form ile tutanağa bağlar.

Daha sonra, geriye kalan isteklilerin başvurularının ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir.

Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik belgelerinin ve yeterlik belgelerinde yer alan kriterlerin, ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı incelenir. Yapılan değerlendirme sonucu, istenen asgari yeterlik koşullarını sağlayan istekliler yeterli bulunur; asgari yeterlik koşullarını taşımadıkları ya da ihale dokümanına uygunsuz yeterlik belgeleri sundukları tespit edilen istekliler ise, yeterli kabul edilmez.

220

İhale komisyonu, yapılan değerlendirmeler sonucu yeterliği tespit edilen isteklilerden, ihale konusu işin teknik detayları ve gerçekleştirme yöntemleri gibi hususlarda, fiyat içermeyen ilk tekliflerini sunmalarını ister.

İhale komisyonunun belirlediği süre içinde istekliler, ihale konusu işin teknik detayları ve gerçekleştirme yöntemleri gibi hususlarda fiyat içermeyen ilk tekliflerini sunar.

Bu aşamada, ihale komisyonu tarafından fiyatı içermeyen ilk tekliflerini sunan her bir istekli ile idarenin ihtiyaçlarını en uygun şekilde karşılayacak yöntem ve çözümler üzerinde görüşme yapılır.

Yapılan teknik görüşmeler sonucunda, teknik şartnamenin şartları netleştirilir.

Teknik görüşmeler sonucunda; şartları karşılayabilecek isteklilerden şartları netleştirilmiş teknik şartnameye dayalı olarak fiyat tekliflerini de içerecek şekilde, ihale komisyonu tarafından belirlenen tarih ve saate kadar tekliflerini vermeleri istenir.

Fiyatı içeren ilk tekliflerin verilebileceği son tarih ve saat davet yazısında belirtilir

4.10.3.3. Yeterlik Değerlendirmesi

4734 sayılı Kanun’un 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerde istekliler şartları netleştirilmiş teknik şartnameye dayalı olarak hazırlanmış fiyatı da içeren tekliflerini; (b), (c) ve (f) bentlerine göre yapılan ihalelerde ise idari şartnamede istenen belgeler ile birlikte tekliflerini sunarlar.

İhale komisyonunca, belirtilen ihale saatine kadar verilmiş olan teklifler idare yetkilisinden tutanak ile teslim alınır ve ihaleye hemen başlanır.

İhale komisyonu, teklif sayısını hazır bulunanlara duyurduktan sonra, teklif zarflarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 30 uncu maddesinde belirtilen şekil şartlarına uygun olup olmadıklarını incelemeye başlar. Bu şartlara uygun olmayan zarflar açılmadan ihale dışı bırakılır ve bu durum bir tutanakla tespit edilir.

Teklif zarfları, isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.

221

Sunulan zarflardan uygun olanların açılması ve belge kontrolünün yapılması aşamasında, isteklilerce sunulan belgeler tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğu Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağında her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilerek gösterilir. Bu oturumda istekliler ve teklif ettikleri fiyatlar duyurularak tutanak(standart form) düzenlenir. Bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretleri isteyenlere imza karşılığı verilmeden oturum kapatılamaz.

İhalelerde, ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, kısmi teklif verilebilmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak, kısmi teklif verilebilen ihalelerde isteklilerce işin tamamına teklif verilebileceği gibi, ihale dokümanında belirtilen kısımlara da teklif verilebilmektedir.

Kısmi teklife açık ihalelerde işin tamamına teklif verilmesi ancak tüm kısımlar için ayrı ayrı teklif vermek suretiyle yapılacaktır.

Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalede; isteklinin yeterlik değerlendirmesi, başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği her bir kısım için ayrı ayrı yapılacaktır. İstekli, teklif ettiği kalemlerin/kısımların toplam bedeli üzerinden geçici teminat sunacaktır. Tekliflerin değerlendirilmesinde öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 4734 sayılı Kanun’un 36 ncı 64 maddesine göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir.

Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Bu çerçevede, tamamlatılması istenen bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak, idare tarafından iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayanların teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir.

İdarelerce bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde isteklilerce sunulan belgelerin, ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgelerin, isteklinin ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını göstermesi gereklidir.

İlk değerlendirme sonucunda teklifleri uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir.

222

Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygunluğunun incelenmesine geçilir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifler değerlendirme dışı bırakılır.

En son aşamada, isteklilerin teklif mektubunun ekindeki cetvellerde aritmetik hata bulunup bulunmadığı kontrol edilir. Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılarak teklif verdiği diğer kısımlar üzerinden ihale sonuçlandırılır. Tekliflerin değerlendirilmesi sürecinde ihale komisyonunun talebi üzerine, idare, isteklilerden verdikleri tekliflere açıklık getirmelerini yazılı olarak isteyebilir. Bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hâle getirilmesi amacıyla istenemez.

4.10.3.4.Teknik (İlk) Tekliflerin Sunulması ve Teknik Görüşme

İhale komisyonu, idarenin ihtiyaçlarını en uygun şekilde karşılayacak çözümler üzerine, her bir istekli ile görüşme yapar. İhale konusu işin teknik detayları ve gerçekleştirme yöntemlerine ilişkin olarak istekliler tarafından sunulan tüm belgeler ihale komisyonu tarafından tutanağa bağlanacaktır. Ayrıca, her bir istekli ile yapılan görüşmeler isteklinin de imzası alınmak suretiyle bir tutanağa bağlanacaktır.

Teknik görüşmeler sonucunda şartların netleşmesi üzerine ihale komisyonu, bu şartları karşılayabilecek isteklilerden, gözden geçirilerek şartları netleştirilmiş teknik şartnameye dayalı olarak fiyat tekliflerini de içeren son tekliflerini vermelerini ister (standart form).

4.10.3.5. Son Tekliflerin Sunulması

İhale komisyonunun belirlediği süre içinde istekliler geçici teminat ve teklif mektubu ile idarece istenen diğer belgelerden oluşan son tekliflerini sunarlar.

Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle teklif mektubu ile geçici teminatın usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir; belgeleri usulüne uygun olmadığı tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak teklifin esasını değiştirecek nitelikte

223

olmaması kaydıyla belgelerde önemsiz bilgi eksikliği bulunması halinde, idarece belirlenen sürede isteklilerden bu bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede eksik bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır.

Bilgi eksikliklerinin tamamlanmasından sonra, isteklilerin teklif mektubunun ekindeki cetvellerde aritmetik hata bulunup bulunmadığı kontrol edilir. Aritmetik hata tespit edilen teklifler değerlendirme dışı bırakılır.

4.10.3.6. Son Tekliflerin Değerlendirilmesi

Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı İdari Şartname'nin ilgili maddesine göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak;

-Geçici teminat ve teklif mektuplarının Kanunen taşıması zorunlu hususlar hariç olmak üzere, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması halinde bu tür bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

-İsteklilerce sunulan ve başka kurum, kuruluş ve kişilerce düzenlenen belgelerde, belgenin taşıması zorunlu asli unsurlar dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olan ve belgeyi düzenleyen kurum, kuruluş veya kişilerden kaynaklanan bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

idarece belirlenen sürede tamamlatılabilir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler, değerlendirme dışı bırakılır. İhale komisyonları uygun olmayan belgelerin uygun sayılmama gerekçelerini standart form ile tutanağa bağlar.

İlk değerlendirme sonucunda teklifleri uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir.

Daha sonra, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygunluğunun incelenmesine geçilir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır.

224

En son aşamada, isteklilerin teklif mektubunun ekindeki cetvellerde aritmetik hata bulunup bulunmadığı kontrol edilir. Aritmetik hata bulunan teklifler de değerlendirme dışı bırakılır.

Tekliflerin değerlendirilmesi sürecinde ihale komisyonunun talebi üzerine idare, isteklilerden verdikleri tekliflere açıklık getirmelerini yazılı olarak isteyebilir. Bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hâle getirilmesi amacıyla istenemez.

4.10.3.7. Fiyat Görüşmesi

4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin ikinci fıkrası ile İhale Uygulama Yönetmeliklerinin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı maddeleri uyarınca, ihale komisyonu tarafından yaklaşık maliyetin, pazarlık usulü ile yapılan ihalede son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanması gerekmektedir. Bu çerçevede, ihale komisyonu tarafından 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca teklif zarflarının incelenmesinin ardından, teklif zarfları açılmadan önce yaklaşık maliyet açıklanacaktır. Ancak, isteklilerce sunulan teklif zarflarının hiçbirinin Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasına uygun olmadığının anlaşılması halinde yaklaşık maliyet açıklanmayacaktır.

İhale Uygulama Yönetmeliklerinde, 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde yaklaşık maliyetin son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanacağı hükme bağlanmıştır. Ancak, son yazılı fiyat teklifini sunmayan isteklilerin ilk teklifleri son teklifi olarak kabul edileceğinden son yazılı tekliflerin verilip verilmediğine, teklif zarfları ve tekliflerin usulüne uygun olup olmadığına bakılmaksızın son yazılı fiyat tekliflerinin verileceği tarih ve saatte yaklaşık maliyet açıklanacaktır.

Bu bağlamda, Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesi kapsamında yapılacak ihalelerde, ilk fiyat tekliflerini aşmamak üzere isteklilerden ihale kararına esas olacak son yazılı fiyat teklifleri alınarak ihale sonuçlandırılır. Verilen bu teklifler değerlendirilerek ihale ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli üzerine bırakılır.

225

4.10.4. Aşırı Düşük ve Yaklaşık Maliyetin Üzerindeki Teklifler

4.10.4.1. Mal Alımlarında Aşırı Düşük Teklif Değerlendirmesi

İhale komisyonu verilen tekliflerden diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal temininde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen malların özgünlüğü,

hususlarında, isteklinin belgelendirilmek suretiyle yaptığı yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.

Aşırı düşük tekliflerin değerlendirmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.

4.10.4.2. Hizmet Alımlarında Aşırı Düşük Teklif Değerlendirmesi

İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesinde;

-İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri,

- Kamu İhale Kurumu payı, noter masrafları gibi sözleşme giderleri,

226

- Amortisman, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitim gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki giderler,

- Kıdem tazminatına ilişkin genel giderleri karşılamak üzere asgari işçilik maliyeti (ihale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret + idari şartnamede öngörülen yemek, yol ve giyim bedeli + işveren sigorta prim tutarı) üzerinden % 3 oranında sözleşme ve genel giderler hesaplanacaktır.

Bu hizmetlerde amortisman, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon eğitim gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki giderler ve kıdem tazminatı ile ilgili giderlerin sözleşme ve genel giderler içinde yer alacağı kabul edileceği için aşırı düşük teklif sorgulamasında bu giderler, önemli teklif bileşeni olarak belirtilmeyecek ve isteklilerden aşırı düşük teklif sorgulamasına verdikleri cevaplarında bu giderler için bir bedel öngörmeleri istenmeyecektir.

Yukarıda sözleşme ve genel giderler içinde değerlendirilmesi öngörülen giderler idari şartnamelerde "teklif fiyata dahil olan giderler" kısmında belirtilmeyecektir.

Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarında ise aşırı düşük teklif sorgulamasında, % 3 oranında sözleşme ve genel giderler hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verilecektir.

İhale komisyonu;

a) Verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler geçerli teklif olarak dikkate alınır.

Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve

227

ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.

Aşırı düşük teklif değerlendirmesinde tekliflerin asgari maliyet yanında sözleşme giderlerini karşılayıp karşılamadığı da dikkate alınır.

Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi ile ilgili hükümler Kamu İhale Genel Tebliği20 nin 79 ve izleyen maddelerinde açıklanmıştır. Tebliğin anılan maddelerine göre;

Personel çalıştırılmasına dayalı olan hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesinde aşağıdaki hususlar dikkate alınacaktır;

İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem tazminatı, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki genel giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik kalemindeki (yol, yemek ve giyecek dahil brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası üzerinden ücret hesaplanan işçilik kalemi ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ve fazla çalışma saatlerine ilişkin işçilik kalemleri) birim fiyatlar üzerinden işçilik hesaplama modülü kullanılarak % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacaktır. % 3 oranındaki sözleşme giderleri ve genel giderler, toplam asgari işçilik maliyeti üzerinden hesaplanmayacaktır.

Personel çalışmasına dayalı hizmetlerde; amortisman, kıdem tazminatı, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki giderler genel giderler içinde yer alacağı kabul edileceği için aşırı düşük teklif sorgulamasında bu giderler, önemli teklif bileşeni olarak belirtilmeyecek ve isteklilerden aşırı düşük teklif sorgulamasına verdikleri cevaplarda bu giderler için bir bedel öngörmeleri istenmeyecektir. Sözleşme giderleri ve genel giderler içinde değerlendirilmesi öngörülen giderler idari şartnamelerde “teklif fiyata dahil olan diğer giderler” kısmında belirtilmeyecektir.

Asgari işçilik maliyeti;

i- İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret, 20 Kamu İhale Genel Tebliği, 22/08/2009 traihli ve 27327 sayılı Resmi Gazete

228

ii- İdari şartnamede öngörülen nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli,

iii- İşveren sigorta prim tutarından oluşmaktadır.

İhale komisyonu tarafından, asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri karşılayan tekliflerin malzeme ve diğer maliyet kalemleri dikkate alınmak suretiyle değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre idarece belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecek, istekliler tarafından yapılan açıklamalara ilişkin belgeler değerlendirilerek karar verilecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlere yer verilmesi gerekmektedir.

İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir. Bu çerçevede ihale komisyonu tarafından aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.

-İstekliler tarafından proforma faturalarla açıklama yapılması durumunda; proforma faturada proforma fatura içeriği mala ilişkin olarak mükellefin son geçici vergi beyanname döneminde tespit edilen birim ortalama maliyet belirtilecek ve proforma faturaya, ilgili malın son geçici vergi beyanname dönemine ait bir alış ve bir satış faturası örneği eklenerek tasdik anlaşması yapılan YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM’ye onaylatılmış olması zorunludur. Proforma fatura veren imalatçı ise; proforma fatura ekinde, ilgili mala ilişkin imalatçının son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan birim maliyet cetveli verilecektir. Sunulan birim maliyet cetveli, mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylanmış olacaktır.

-İsteklilerce yapılan açıklamalarda teklifin bir bölümünü oluşturan iş kısımlarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde; söz konusu fiyat tekliflerinin ekinde, Vergi Usul Kanununa göre tutulması zorunlu olan yasal defter ve belgelere uygunluğu YMM veya SMMM tarafından onaylanmış maliyet tespit raporunun sunulması zorunludur. Söz konusu maliyet tespit raporunda, fiyat teklifi verilen işle ilgili varsa malların birim ortalama maliyetleri ile işçilik maliyetleri belirtilmelidir. Fiyat teklifinin kapsamında sadece mal

229

bulunuyor ise; maliyet tespit raporu yerine, piyasadan alınan mallara ilişkin olarak (79.5.1) maddesinde belirtildiği şekilde proforma faturaların, fiyat teklifi veren kişinin üretici olması durumunda ise, son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan ilgili malın birim maliyet cetvelinin sunulması zorunludur.

-İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda; söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır.

-İsteklinin açıklamalarını kendi ürettiği mallara dayandırması durumunda; mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı, son geçici vergi beyanname dönemine ait üretim konusu mala ilişkin maliyet tespit raporunun sunulması zorunludur. Maliyet tespit raporunda üretilen mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi gerekmektedir.

-İstekliler tarafından yapılan açıklamada, malın stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda; Vergi Usul Kanununun 182 nci maddesi gereğince tutulması gereken envanter defterinin ilgili malzeme veya mala ilişkin kısmının mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı örneğinin veya mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından hazırlanan ve onaylanan ilgili malzeme veya mala ilişkin stok tespit raporunun sunulması zorunludur. Stok tespit raporunda mükellefin yasal defter ve belgelerine uygun ilgili malzeme veya mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi zorunludur.

-Verilecek hizmetin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; hizmetin verilme yöntemi ve kullanılacak teknolojinin, hizmet işinde sağlayacağı maliyet avantajının belgelere dayalı olarak açıklanması gereklidir.

-Seçilen teknik çözümler, hizmetin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya hizmetin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; sadece bu hususların neler olduğu değil, belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajının da bilgi ve belgelere dayalı olarak açıklanması gereklidir.

-Yapılan açıklamalarda, son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin

230

belgelendirme yapılamaması durumunda; belgelendirmede bir önceki geçici vergi beyanname dönemi esas alınabilir.

-Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda belgelere dayalı yazılı açıklama yapmayan veya ihale komisyonunca açıklamaları yetersiz bulunan isteklilerin teklifleri ile asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderler toplamını karşılamayan teklifler gerekçesi belirtilmek suretiyle reddedilecektir.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde; malzeme ve diğer maliyet kalemlerine ilişkin sözleşme giderinin de % 3 oranındaki sözleşme giderleri ve genel giderler içinde yer aldığı kabul edildiğinden, malzeme ve diğer maliyet kalemleri için ayrıca sözleşme gideri hesaplanmayacaktır.

% 3 oranındaki sözleşme giderleri ve genel giderler, sadece aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin olduğundan, bu sözleşme giderleri ve genel giderler idarece hazırlanan teklif mektubu eki cetvelde ayrı bir birim fiyat kalemi olarak öngörülmeyecektir. İhale sonuçlandırıldıktan sonra ihale üzerinde kalan isteklinin ödeyeceği ihale kararı damga vergisi, sözleşme damga vergisi ile diğer sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanacaktır.

Temizlik hizmet alımlarında amortismana tabi olmayan kova, fırça, paspas, bez, süpürge, faraş, cam sileceği gibi malzemeler, temizlik malzemesi olarak kabul edilecek ve aşırı düşük teklif sorgulamasına verilen cevapta bu malzemeler için öngörülen bedellerin maliyetlerini tevsik eden belgeler sunulacaktır.

Özel güvenlik hizmet alımlarında ihale konusu işe ilişkin her türlü güvenlik sistem ve cihazları ile ekipman, alet, edevat, kelepçe, cop, dedektör, telsiz, el feneri, düdük gibi makine ve ekipman maliyetlerinin tamamı, sözleşme ve genel giderler içerisinde yer alan amortisman olarak kabul edilecek ve aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak değerlendirilmeyecektir.

Özel güvenlik hizmet alım ihalelerinde aşırı düşük teklif sorgulamasında giyim bedeli ise önemli bir bileşen olarak görülecek ve isteklilerce giyim bedelini tevsik eden belgeler sunulacaktır. Giyeceklerin daha önce alındığı ve bunun için bir gider öngörülmediği gibi açıklamalar kabul edilmeyecektir.

231

Özel güvenlik hizmet alım ihalelerinde mali sorumluluk sigortası gideri aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilecek ve isteklilerce aşırı düşük teklif sorgulaması çerçevesinde sigorta acentelerinden alınarak sunulan poliçe, proforma fatura veya sözleşmelerin ekine sigorta acentelerince Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası Tarife ve Talimatında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla özel güvenlik mali sorumluluk sigortası hizmetini geçekleştirebileceklerine ilişkin ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu teyitlerin yetkili kişilerin imzasını taşıması gerekecektir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlüklerinden alınmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınmasına gerek bulunmamaktadır.

Özel güvenlik hizmetinin kampüs gibi belirli bir alan içerisinde yerine getirilmesi ve güvenlik için bir araca gerek duyulması halinde, bu aracın akaryakıt ve diğer maliyetleri önemli teklif bileşeni olarak kabul edilmeyecektir.

Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin aşırı düşük teklif sorgulamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 3 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verilecek ve teklifler değerlendirilecektir.

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde Kurumca, ilgililerin faydalanmasına yönelik olarak hazırlanan “işçilik hesaplama modülü”ne (www.kik.gov.tr) adresinden ulaşılabilecektir.

Personele, çalışma saatleri dışında ihale konusu işle ilgili eğitim verilmesi, işçiler açısından 4857 sayılı Kanunun 66 ncı maddesinin (d) bendine göre fazla çalışmaya yol açacağından, bunun teklif fiyata dahil olacağının ve mesai dışında işçinin kaç saat işle ilgili meşgul edileceğinin idari şartnamede belirtilmesi ve aşırı düşük teklif sorgulamasında dikkate alınması gerekmektedir. Oryantasyon eğitimi dışında, silahlı atış eğitimi, uçuş eğitimi gibi önemli maliyet gerektiren eğitim giderlerinin, teklif fiyata dahil giderler içinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu giderlerin idari şartnamede açıkça belirtilmesi, birim fiyat teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilecek ihalelerde ise birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir gider kalemi olarak öngörülmesi gerekmektedir. Dolayısıyla bu tür eğitim giderleri

232

% 3 oranının içerisinde bulunan bir genel gider olarak kabul edilmeyecek ve teklifin önemli bir bileşeni sayılarak aşırı düşük teklif sorgulamasında dikkate alınacaktır.

4.10.4.3. Yapım İşlerinde Aşırı Düşük Teklif Değerlendirmesi

İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları, isteklinin teklifinin hesaplanmasına dayanak teşkil eden bütün bilgi ve belgeleri de dikkate almak suretiyle değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.

Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.

İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.

Kamu İhale Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrası ile 37 ve 38 inci maddelerine göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.

233

Bu çerçevede yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 37 nci maddesi uyarınca geçerli teklifler tespit edildikten sonra; Kamu İhale Genel Tebliğinin “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 45 inci maddesi uyarınca aşağıdaki işlemler takip edilir.

Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.

Tort1 : Geçerli tekliflerin (Tn) aritmetik ortalaması (Tort1 = )

σ : Geçerli tekliflerin standart sapması (σ = )

Aritmetik ortalamadan standart sapma çıkartılır ve eklenir.

Tort1- σ

Tort1+ σ

Aritmetik ortalama değerinin standart sapma kadar aşağısı ve standart sapma kadar yukarısı arasında kalan bölgede yer alan tekliflerin tekrar ortalaması alınmak suretiyle, ikinci aritmetik ortalama bulunur.

Ti : Standart sapma aralığında kalan teklifler : { Ti: (Tort1- σ ≤ Ti ≤ Tort1+ σ)}

Tort2 : Standart sapma aralığında kalan tekliflerin (Ti) aritmetik ortalaması (Tort2= )

Hesaplanan ikinci aritmetik ortalama yaklaşık maliyete bölünmek suretiyle (C) değeri elde edilir.

C : Tort2/YM →

(C) değeri aşağıdaki eşitliklerin ilgili olanında yerine konularak (K) değeri bulunur.

C < 0,60 →

0,60 ≤ C ≤ 1,00 →

C > 1,00 →

Sınır değer aşağıdaki eşitlikten bulunur:

SD (Sınır değer) =

Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerinde ve % 40’ının altındaki

234

teklifler dışında tek geçerli teklif bulunması durumunda; “Tort2” değeri tek geçerli teklife eşittir. Yaklaşık maliyetin % 40 - % 120 aralığında geçerli teklif bulunmaması durumunda; sınır değer yaklaşık maliyetin % 40’ıdır.

Sınır değer hesaplanmasında idarelerin faydalanmasına yönelik olarak hazırlanan “Yapım işlerinde sınır değer hesaplama aracı” programına Kurumun (www.kik.gov.tr) internet sayfasından erişilebilir.

Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden, ihale komisyonunun teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere üç iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin maliyet bileşenlerini ve/veya bunlara ait fiyat analizlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

hususlarında istekliler tarafından belgelere dayalı olarak yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

Aşırı düşük tekliflere ilişkin sorgulama teklifin tümü üzerinden olabileceği gibi, isteklinin teklifinde ihale komisyonu tarafından belirlenen bileşenler üzerinden de yapılabilir.

Teklifi aşırı düşük bulunan istekliler Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri (proforma faturalar, teklif alma yazıları, idarece istenmesi durumunda yardımcı analizler ve buna benzer) sunacaklardır.

İsteklilerin aşırı düşük sorgulamasına ilişkin açıklamaları belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyecektir. Bu çerçevede;

a) İstekliler tarafından proforma faturalarla açıklama yapılması durumunda; proforma faturada proforma fatura içeriği mala ilişkin olarak mükellefin son geçici vergi beyanname döneminde tespit edilen birim ortalama maliyet belirtilecek ve proforma faturaya, ilgili malın son geçici

235

vergi beyanname dönemine ait bir alış ve bir satış faturası örneği eklenerek tasdik anlaşması yapılan YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM’ye onaylatılacaktır. Proforma fatura veren imalatçı ise; proforma fatura ekinde, ilgili mala ilişkin imalatçının son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan birim maliyet cetveli verilecektir. Sunulan birim maliyet cetveli, mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı olmalıdır.

b) İsteklilerce yapılan açıklamalarda teklifin bir bölümünü oluşturan iş kısımlarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde; söz konusu fiyat tekliflerinin ekinde, Vergi Usul Kanununa göre tutulması zorunlu olan yasal defter ve belgelere uygunluğu YMM veya SMMM tarafından onaylanmış maliyet tespit raporunun sunulması zorunludur. Söz konusu maliyet tespit raporunda, fiyat teklifi verilen işle ilgili varsa malların birim ortalama maliyetleri ile işçilik maliyetleri belirtilmelidir. Fiyat teklifinin kapsamında sadece mal bulunuyor ise; maliyet tespit raporu yerine, piyasadan alınan mallara ilişkin olarak yukarıda belirtildiği şekilde proforma faturaların, fiyat teklifi veren kişinin üretici olması durumunda ise, son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan ilgili malın birim maliyet cetvelinin sunulması zorunludur.

c) İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda; söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır.

ç) İsteklinin açıklamalarını kendi ürettiği mallara dayandırması durumunda; mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı, son geçici vergi beyanname dönemine ait üretim konusu mala ilişkin maliyet tespit raporunun sunulması zorunludur. Maliyet tespit raporunda üretilen mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi gerekmektedir.

d) İstekliler tarafından yapılan açıklamada, malın stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda; Vergi Usul Kanununun 182 nci maddesi gereğince tutulması gereken envanter defterinin ilgili malzeme veya mala ilişkin kısmının mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı örneğinin veya

236

mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından hazırlanan ve onaylanan ilgili malzeme veya mala ilişkin stok tespit raporunun sunulması zorunludur. Stok tespit raporunda mükellefin yasal defter ve belgelerine uygun ilgili malzeme veya mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi zorunludur.

Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojinin, yapım işinde sağlayacağı maliyet avantajının belgelere dayalı olarak açıklanması gereklidir.

Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; sadece bu hususların neler olduğu değil, belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajının da bilgi ve belgelere dayalı olarak açıklanması gereklidir.

Yapılan açıklamalarda, son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin belgelendirme yapılamaması durumunda; belgelendirmede bir önceki geçici vergi beyanname dönemi esas alınır.

Aşırı düşük sorgulaması sonucunda belgelere dayalı yazılı açıklama yapmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uygun olmayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle değerlendirme dışı bırakılacaktır.

İhale süreci devam ederken çeşitli nedenlerle teklif geçerlik süresinin dolması ve 4734 sayılı Kanunun 32 nci maddesi uyarınca teklif geçerlik sürelerinin uzatılması yönündeki idare talebini kabul etmeyen isteklilerin bulunması durumunda yeniden bir sınır değer tespit edilmeyecek ve idarece aşırı düşük teklif sorgulaması, tespit edilen ilk sınır değer dikkate alınarak gerçekleştirilecektir. Ancak; gerek idarece gerek Kurumca alınan kararlar çerçevesinde, geçerli tekliflerde değişiklik olması halinde aşırı düşük teklif sınır değerinin geçerli teklifler dikkate alınarak yeniden belirlenmesi gerekmektedir.

Uygulama Yönetmeliğinin 30 uncu maddesi uyarınca yaklaşık maliyeti, eşik değerin onda birine eşit ve üzerinde olan ihalelerde, isteklilerin; anahtar teslimi götürü bedel işlerde, teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatlar ile

237

bu fiyatlara ilişkin idarenin tanımladığı yapım şartlarına göre ihale dokümanı kapsamında verilen analiz formatına uygun analizler ve teklif bedelini gösteren hesap cetvelini, teklif birim fiyatlı işlerde, teklif edilen fiyatlara ilişkin olarak idarenin tanımladığı her bir iş kaleminin yapım şartlarına göre ihale dokümanı kapsamında verilen analiz formatına uygun analizleri teklifleri ekinde sunacakları hüküm altına alınmış olup, Yönetmeliğin aktarılan düzenlemesi uyarınca söz konusu bilgi ve belgeler, isteklilerin teklif fiyatlarının detaylarının bilinmesi ve sözleşmenin uygulanması aşamasında kullanılmak amacıyla istenmektedir. Ancak söz konusu belgeler, Kanunun 38 inci maddesine göre isteklilerce ileri sürülebilecek avantajlara ilişkin açıklamaların tamamını karşılamadığından, ihale komisyonlarının aşırı düşük teklif değerlendirmelerini, teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettikleri bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak istemeden, sadece bu belgeleri kullanarak gerçekleştirmeleri, anılan maddenin uygulandığı anlamına gelmeyecek ve bu maddeye aykırı olacaktır. Bu nedenle, idarelerce Yönetmeliğin 30 uncu maddesinde belirtilen söz konusu bilgi ve belgelerin istendiği durumlarda da, sınır değerin altında kalan teklif sahiplerinden ayrıca 4734 sayılı Kanunun 38 nci maddesi uyarınca teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak istenmesi ve bu kapsamda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaların da dikkate alınarak, tekliflerinin değerlendirilmesi gerekmektedir.

4.10.4.3.1.Yapım İşlerinde Aşırı Düşük Teklif Sınır Değerinin Tespitine İlişkin Örnek

Aşırı düşük teklif sınır değerinin tespitine ilişkin örnek aşağıda yer almaktadır:

238

Yaklaşık maliyeti (YM) 100.000 TL olan bir ihalede, 17 adet teklifin verildiği, bunlardan 12 adedinin geçerli teklif olduğu kabul edildiğinde;

“Teklif 1” Geçerli teklif 38.700 TL












“Teklif 13” Geçersiz teklif 55.000 TL





1. ADIM: Tort1’nın hesaplanması:

Geçerli 10 teklifin aritmetik ortalaması alınır. ( 1 nolu teklif yaklaşık maliyetin % 40’ından düşük, 12 nolu teklif yaklaşık maliyetin % 120’sinden yüksek olduğundan ortalama hesabına dahil edilmez.)

Tort1 = (64.000 + 69.000 + 71.500 + 78.000 + 79.000 + 80.200 + 81.000 + 81.200 + 82.000 + 112.800)/10

Tort1 = 79.870,00

2. ADIM: Standart sapmanın hesaplanması:

(σ = )

239

σ = [[(64.000 – 79.870,00)2 + (69.000 – 79.870,00)2 + (71.500 – 79.870,00)2 + (78.000 – 79.870,00)2 + (79.000 – 79.870,00)2 + (80.200 – 79.870,00)2 + (81.000 – 79.870,00)2 + (81.200 – 79.870,00)2 + (82.000 – 79.870,00)2 + (112.800 – 79.870,00)2] / (10-1)]1/2

σ = 13.065,65

3. ADIM: Aritmetik ortalamadan standart sapma çıkartılır ve eklenir. (Tort ve σ değerleri 2 ondalık basamak olacak şekilde yuvarlanarak)

Tort1 – σ = 79.870,00– 13.065,65 = 66.804,35

Tort1 + σ = 79.870,00+ 13.065,65 = 92.935,65

4. ADIM: 66.804,35 – 92.935,65 aralığındaki tekliflerin aritmetik ortalaması hesaplanır. (2 ve 11 nolu teklifler standart sapma aralığının dışında kaldığından ikinci ortalama hesabına dahil edilmez.)

Tort2 = (69.000 + 71.500 + 78.000 + 79.000 + 80.200 + 81.000 + 81.200 + 82.000) / 8

Tort2 = 77.737,50 (2 ondalık basamak olacak şekilde yuvarlanır.)

5. ADIM: C değerinin hesaplanması:

C = Tort2 / YM

C = 77.737,50 / 100 000 = 0,777 (3 ondalık basamak olacak şekilde yuvarlanır.)

6. ADIM: C değerinin 0,60 ile 1,00 arasında olduğu ilgili formülden (K) değeri hesaplanır.

0,60 ≤ C ≤ 1,00 →

K = 0,722 (3 ondalık basamak olacak şekilde yuvarlanır.)

7. ADIM: Aşırı düşük teklif sınır değerinin (SD) hesaplanması:

SD =

SD = 0,722 x 77.737,50/0,777 = 72.234,85 TL olarak bulunur.

Aşırı düşük teklif sınır değeri olan (72.234,85 TL)’nin altında bulunan aşağıdaki dört adet aşırı düşük teklifin, 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi

240

uyarınca, yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.

Sonuç olarak; mal alımı ve hizmet alımı ihalelerinden farklı olarak yapım işleri ihalelerinin tümünde yukarıdaki gibi ihale komisyonlarınca aşırı düşük teklif sınır değerinin tespit edilmesi, tespit edilen sınır değerin altında kalan tekliflerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması, verilen cevaplarda kullanılacak avantajlı koşullar ve seçilen teknik çözümlere ilişkin belgelendirmek suretiyle açıklama yapılması, yapılan açıklamanın bahsedilen koşullara uygun olup olmadığı konusunda ihale komisyonunun takdir yetkisi bulunmakta ise de, bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmayıp, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğu, yapılan açıklamalar yeterli bulunmaz ise sınır değerin altındaki tekliflerin değerlendirme dışı bırakılması ve sınır değerin üzerindeki ilk teklife ihalenin bırakılması gerekmektedir21.

4.10.4.4. Yaklaşık Maliyetin Üzerindeki Teklifler

İhale komisyonu;

- Yaklaşık maliyet tespit edilirken değerlendirilmeyen herhangi bir husus olup olmadığını,

- Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,

- Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,

sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak verilen teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi belirleyerek işin

21 Edat Yücel SEYHAN, “Kamu İhale Mevzuatında Aşırı Düşük Tekliflerin Değerlendirilmesi-3” Maliye ve Sigorta Yorumları, Sayı: 450, s. 78

“Teklif 1” 38.700 TL




241

ihalesine veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir hakkına sahiptir.

Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir.


Somut bilgi ve belgeye dayalı herhangi bir tespit yapılmadan yaklaşık maliyetin üzerinde olan bir teklife ihalenin bırakılması nedeniyle ihalenin iptal edildiğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 02/09/2008 tarih 2008/UY.I-3673 sayılı Kararı.

“… İdare tarafından yapılan açıklamada; “Bir ihalede verilen tekliflerin uygun ve kabul edilebilir olup olmadığı ihale tarihinde Kuruluşumuzca hazırlanan yaklaşık maliyet dikkate alınarak belirlenmektedir. Daha önceki ihalede alınan teklifler o zamanki malzeme fiyatları dikkate alınarak hazırlanan yaklaşık maliyete göre değerlendirilmiş ve en düşük olan isteklinin teklifi yaklaşık maliyetin çok üzerinde olduğundan ihale komisyonunca ihalenin iptali kararlaştırılmıştır. Yeni ihale de ise yaklaşık maliyet malzeme fiyatlarına gelen artışlar dikkate alınarak yükseltilmiştir. Bu durumda güncelleştirilen yaklaşık maliyet esas alınmıştır. İhale komisyonunca alınan yeni teklifler değerlendirilmiş ve güncel yaklaşık maliyetle kıyaslanarak ihale karara bağlanmıştır. İhalelerin değerlendirilmesinde güncel yaklaşık maliyet dikkate alındığından alınan tekliflerin değerlendirilmesinde geçmiş tarihlerdeki yaklaşık maliyetler önem arz etmemektedir.” belirlemeleri yapılmıştır.

4734 sayılı Kanunun “Temel ilkeler” başlıklı 5 inci maddesine göre idareler ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve de kaynakların verimli kullanılması hususlarında sorumludurlar.

İnceleme konusu ihalede geçerli 2 teklifin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu, 19/06/2008 tarihli ihale komisyonu kararında; “Söz konusu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklifi 31.946.682,18 YTL. bedelle … A.Ş. vermiştir. Bu teklif bedeli ihale teşekkülümüzce güncellenen yaklaşık maliyete göre … oranında pahalı olduğu ancak, dünya piyasalarındaki malzeme fiyatlarının özellikle çelik kütük ve alüminyum fiyatlarının sürekli

242

artmakta olduğu ve yeni bir ihale yapıldığı takdirde bu fiyattan daha yüksek bir fiyatın alınması riski göz önüne alındığında … A.Ş.’nin teklif fiyatının kabul edilebilir seviyede olduğu ve söz konusu hattın aciliyeti dikkate alınarak yapılan değerlendirme neticesinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin … A.Ş. tarafından verildiği görülmüştür.” hususu ifade edilmektedir.

Kamu İhale Genel Tebliğinin “Yaklaşık Maliyetin Üzerindeki Teklifler” başlıklı XIII.C maddesinde;

“İdarelerce tespit edilen yaklaşık maliyeti aşan tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır.

İhale komisyonu;

a) Yaklaşık maliyet tespit edilirken değerlendirilmeyen herhangi bir husus olup olmadığını,

b) Yaklaşık maliyeti güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,

c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,

Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak verilen teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi belirleyerek işin ihalesine veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir hakkına sahiptir.

Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İncelenen ihalede, ihale komisyonu tarafından Kamu İhale Genel Tebliğinin yukarıda aktarılan düzenlemelerine ilişkin olarak somut bilgi ve belgeye dayalı herhangi bir tespit yapılmadan yaklaşık maliyetin üzerinde olan bir teklife ihalenin bırakılmasına karar verildiği anlaşılmış olup, ihale komisyonu tarafından yapılan bu işlem mevzuata aykırı bulunmuştur.”

243

Tüm teklifleri yaklaşık maliyetin üzerinde olan ve herhangi bir sorgulama yapılmadan ihalenin bir istekli üzerine yapılmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 26/08/2008 tarih ve 2008/UH.Z-3529 sayılı kararı.

“…Tüm isteklilerce verilen fiyat tekliflerinin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu görülen incelemeye konu ihalede, idarece yaklaşık maliyetin üstündeki fiyat teklifi için yukarıda ifade edilen Tebliğ hükmü doğrultusunda işlem tesis edilerek ihalenin karara bağlandığına ilişkin olarak ihale işlem dosyasında herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanılmamıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale işlemleri ile ihale kararının iptali gerekmektedir.”

4.10.5. Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklif

4.10.5.1. Mal Alımlarında Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklif

Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir.

İhale konusu malın özelliği göz önünde bulundurularak işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi unsurlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları ile hesaplama yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için sunulacak belge ve/veya numune idari şartnamede açıkça belirtilir.

Ekonomik ve mali yeterlik kriterleri ile iş deneyim belgesi fiyat dışı unsur olarak öngörülemez.

Fiyat dışı unsurlar, bir marka veya model esas alınarak rekabeti sınırlayıcı şekilde belirlenemez.

Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır.

244

Yaklaşık maliyeti eşik değere eşit ve eşik değerin üzerindeki mal alımı ihalelerinde, yerli malı teklif eden yerli istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir. İhale veya ön yeterlik ilanı ve idari şartnamede yerli malı teklif eden yerli istekli lehine tanınan fiyat avantajı oranı belirtilir. Yerli malını teklif etmekle birlikte, yabancı isteklilerle ortak girişim yapmak suretiyle ihaleye katılan yerli istekliler bu fiyat avantajından yararlanamaz.

Yerli malını teklif eden yerli istekliler lehine fiyat avantajı, bu istekliler dışındaki isteklilerin teklif ettikleri bedellere, kendi teklif bedelleri üzerinden ihale dokümanında belirlenen fiyat avantajı oranı esas alınarak hesaplanan tutarın eklenmesi suretiyle uygulanır. Ortakları arasında yabancı gerçek ve/veya tüzel kişi bulunan ortak girişimler, yerli malı teklif eden yerli istekliler lehine uygulanacak fiyat avantajından yararlanamaz.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalede, öncelikle fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak değerlendirilmiş teklif bedeli bulunur. Yerli malını teklif eden yerli istekliler lehine fiyat avantajı, bu istekliler dışındaki isteklilerin değerlendirilmiş teklif bedellerine, kendi değerlendirilmiş teklif bedelleri üzerinden fiyat avantajı oranı esas alınarak hesaplanan tutarın eklenmesi suretiyle uygulanır.

Teklif edilen malın yerli malı olduğu Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenen esaslara uygun olarak düzenlenen yerli malı belgesi ile belgelendirilir.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin sadece fiyat esasına göre belirlendiği ihalede, birden fazla istekli tarafından teklif edilen fiyatın en düşük fiyat olması durumunda; ekonomik açıdan en avantajlı teklif, fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Bu değerlendirmenin gerçekleştirilebilmesi için fiyat dışı unsurlar idari şartnamede belirtilir.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyatla birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlendiği ihalede, tekliflerin birbirine eşit olması durumunda fiyat teklifi düşük olan istekli ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenir. Fiyat tekliflerinin de eşit olması durumunda, idari şartnamede yer alan fiyat dışı unsurların öncelik sıralaması esas alınarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenir.

245

4.10.5.2. Hizmet Alımlarında Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklif

Hizmet alımı ihalelerinde ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir.

İhale konusu işin özelliği göz önünde bulundurularak işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi unsurlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları ile hesaplama yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için sunulacak belgeler idari şartnamede açıkça belirtilir.

Fiyat dışı unsurlar, bir marka veya model esas alınarak rekabeti sınırlayıcı şekilde belirlenemez.

Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır.

Yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanacağı belirtilen ihalelerde, % 15 oranına kadar idari şartnamede belirtilen fiyat avantajı da uygulanmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenir.

Yerli istekliler lehine uygulanacak fiyat avantajı, yabancı isteklilerin teklif ettikleri bedellere, bu bedeller üzerinden ihale dokümanında belirlenen fiyat avantajı oranı uygulanarak bulunacak tutar eklenmek suretiyle hesaplanır. Ortakları arasında yabancı gerçek ve/veya tüzel kişi bulunan ortak girişimler bu fiyat avantajından yararlanamaz.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, öncelikle fiyat dışı unsurlar, daha sonra ise yerli istekliler lehine fiyat avantajı dikkate alınarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenir.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin sadece fiyat esasına göre belirlendiği ihalelerde, birden fazla istekli tarafından teklif edilen fiyatın en

246

düşük fiyat olması durumunda; ekonomik açıdan en avantajlı teklif isteklilerin tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim tutarları dikkate alınarak belirlenir. İş ortaklığında pilot ortağın hisse oranına bakılmaksızın tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim tutarı, konsorsiyumda ise koordinatör ortağın tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim tutarı dikkate alınır. Yeterlik kriteri olarak iş deneyimini gösteren belgelerin istenilmediği ihalelerde ise en düşük teklifin birden fazla istekli tarafından verilmesi durumunda, isteklilere yeterli süre tanınarak herhangi bir hizmet işinden elde edilmiş tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerini sunmaları istenir. Bu belgeleri verilen süre içerisinde sunmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılmaz. İsteklilerce sunulan iş deneyimini gösteren belgeler üzerinden, belge tutarının teklif bedelini karşılama oranına bakılmaksızın değerlendirme yapılarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenir. İş deneyimini göstermek üzere sunulan belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunludur.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyatla birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlendiği ihalelerde, tekliflerin birbirine eşit olması durumunda fiyat teklifi düşük olan istekli ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenir. Fiyat tekliflerinin de eşit olması durumunda, idari şartnamede yer alan fiyat dışı unsurların öncelik sıralaması esas alınarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenir.


İdarenin yaklaşık maliyeti, ihale tarihi ve teklifin değerlendirilmesi tarihi itibarıyla güncellemesi gerektiğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 10/11/2008 tarih 2008/UH.II-4553 sayılı Kararı.

“…Kamu İhale Genel Tebliğinin ‘Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Teklif Fiyata Dahil Olacak Masraflar’ başlıklı bölümünde;

“Yol giderine ilişkin olarak personele mutat taşıt bileti verilmesi öngörülürse, yol bedelinin ayni olarak karşılanacağı kabul edilecek ve eğer bu maliyet faturalandırılabiliyorsa KDV hariç hesaplanacaktır. Aylık bilet veya kart ücreti ya da fazla bilet sayısı nedeniyle günlük bilet fiyatların daha düşük bedelle verildiği hallerde, günlük bilet fiyat yerine bu fiyatlar dikkate alınarak hesaplama yapılacaktır.” açıklaması yer almaktadır.

247

B… Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığından alınan bilgiye göre; 09/07/2008 tarihinde alınan Bursa Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi Genel Kurulu Kararı ile 16/07/2008 tarihinden itibaren geçerli uzun hat bilet bedelinin KDV dahil 1,65.-YTL olduğu, %18 oranında KDV hariç bedelin ise 1,398.-YTL’ye tekabül ettiği anlaşılmıştır.

İdare tarafından hazırlanan yaklaşık maliyet hesabında ise, bilet ücretinin 1,27.-YTL (KDV hariç) olarak dikkate alındığı, bu faklılığın toplu taşıma araçlarında 16/07/2008 tarihinden itibaren uygulamaya giren yeni fiyatlardan ileri geldiği, söz konusu artıştan kaynaklanan farkın toplam maliyete etkisinin ise 20.000,00.-YTL civarında olduğu görülmüştür.

İhale tarihinin 04/09/2008 olduğu göz önüne alındığında, isteklilerin teklif fiyatlarına yansıyan yol ücreti bedelini 16.07.2008 tarihinden itibaren geçerli uzun hat bilet bedeli olan 1,398.-YTL (KDV hariç) üzerinden hesaplayacakları, idarenin yaklaşık maliyeti dikkate alındığı takdirde tekliflerin sağlıklı değerlendirilemeyeceği ve aşırı düşük teklif olması gereken tekliflerin, bu ihale olduğu gibi, aşırı düşük teklif olarak belirlenmesini engelleyerek ilgili mevzuat hükümlerine aykırılık oluşturacağı, idarenin yaklaşık maliyetini ihale tarihi ve teklif değerlendirilmesi tarihi itibarıyla güncellemesi gerektiği anlaşılmıştır.”

4.10.5.3. Yapım İşlerinde Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklif

Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; idareler, ihale konusu hizmetin özelliklerini de dikkate alarak işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışı unsurları dikkate alarak ekonomik açıdan en avantajlı teklifi belirler.

Bu durumda fiyat dışı unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları ile hesaplama yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için sunulacak belgeler idari şartnamede açıkça belirtilir. Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır.

248

Bu aşamada, yerli istekliler lehine fiyat avantajı verilmiş ise, fiyat avantajı bu istekliler dışındaki isteklilerin teklif ettikleri bedellere, kendi teklif bedelleri üzerinden ihale dokümanında belirlenen fiyat avantajı oranı esas alınarak hesaplanan tutarın eklenmesi suretiyle uygulanır. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, öncelikle fiyat dışı unsurlar, daha sonra ise yerli istekliler lehine fiyat avantajı dikkate alınır.

Yapılan değerlendirmeler sonucunda, kalan tekliflerden en düşük olanı, en avantajlı teklif olarak kabul edilir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin sadece fiyat esasına göre belirlendiği ihalelerde, birden fazla istekli tarafından teklif edilen fiyatın en düşük fiyat olması durumunda; ekonomik açıdan en avantajlı teklif, isteklilerin tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim belge tutarları dikkate alınmak suretiyle belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyatla birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlendiği ihalelerde ise, tekliflerin birbirine eşit olması durumunda, fiyat teklifi düşük olan istekli, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenir. Fiyat tekliflerinin de eşit olması durumunda idari şartnamede yer alan fiyat dışı unsurların öncelik sıralaması esas alınarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenir.

4.10.6. Bütün Tekliflerin Reddedilmesi ve İhalenin İptali

İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum gerekçeleriyle birlikte bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.

Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde, ihaleye davet edilecek aday sayısının beşten az olması veya teklif veren istekli sayısının üçten az olması durumunda, ihale iptal edilir. Ancak teklif veren istekli sayısının üçten az olması durumunda, ihale dokümanı gözden geçirilerek varsa hatalar ve eksiklikler giderilmek suretiyle, ön yeterliği tespit edilenlerin tamamı tekrar davet edilerek ihale sonuçlandırılabilir.

4.10.7. İhalenin Karara Bağlanması

Yapılan değerlendirmeler sonucu ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren istekli üzerinde bırakılır. İhale komisyonu, kararını (standart form) tutanağa bağlar ve ihale yetkilisinin onayına sunar.

249

İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir. İhalenin iptali durumunda isteklinin geçici teminatı gelir kaydedilir. İhalenin iptal edilme nedeni rekabetin ortadan kalkmasıdır.

4.10.8. İhale Kararının Onayı

Bu aşamada, ihale komisyonu yaptığı çalışma sonucunda gerekçeli kararını belirleyerek, buna ilişkin ihale komisyonu karar tutanağını düzenler ve ihale yetkilisinin onayına sunar.

İhale yetkilisi, ihale komisyonunun karar tarihini izleyen en geç beş (5) iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle ihaleyi iptal eder (standart form) İhale; kararın ihale yetkilisince onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

Ayrıca, ihale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.

4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin son fıkrası gereği teyit belgesi sadece ihaleyi yapan idareler tarafından talep edilebilecektir. İhale üzerinde kalan isteklinin ya da diğer gerçek veya tüzel kişilerin kendileri hakkında yasaklı olup olmadıklarına ilişkin talepleri üzerine verilen cevaplar, teyit belgesi niteliği taşımaz.

Geçici teminat hariç aday ve isteklilerce verilen teklif ve başvuru belgeleri ihale sonuçlandıktan sonra iade edilmez. Ancak, teklif veya başvuru kapsamında idareye verilen asıl belgeler ile noter onaylı suret belgeler, aday veya isteklinin talebi halinde kendisine iade edilir. Bu durumda, iade edilen asıl veya noter onaylı suret belgelerin idarece onaylı bir suretinin ihale işlem dosyasında muhafazası zorunludur.

Türk Lirası dışındaki geçici teminat olarak kabul edilen değerlerin isteklilere iadesi sırasında, teminat değerlerine ilişkin belgenin aslına uygunluğu idarece onaylı bir sureti ihale işlem dosyasında muhafaza edilir.

250


İhale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen isteklilere ait yasaklılık teyitlerinin komisyon kararı verildikten uzun süre sonra alınmasının uygun olmadığına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 10/11/2008 tarih 2008/UH.II-4553 sayılı Kararı.

“…Komisyon kararının 12/09/2008 tarihinde alındığı, kararın ihale yetkilisince 16/09/2008 tarihinde onaylanarak kesinleştiği, kesinleşen ihale kararının 17/09/2008 tarihli yazılarla isteklilere bildirildiği ancak ihale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen isteklilere ait yasaklılık teyitlerinin 22/09/2008 tarihinde alındığı görülmüştür….

Kamu İhale Genel Tebliğinin ‘İhale Üzerinde Kalan İsteklinin İhalelere Katılmaktan Yasaklı Olup Olmadığının Teyit Ettirilmesi’ başlıklı bölümünde ise ;

“4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin son fıkrasında, ihale kararlarının ihale yetkilisince onaylanmadan önce idarelerin, ihale üzerinde kalan isteklinin bu Kanunun 58 inci maddesine göre yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorunda oldukları belirtilmiştir. Buna göre teyit belgesi alınmaması halinde ihale sürecinin tamamlanması mümkün olmayacaktır.” açıklamasına yer verilmiştir.

İdarece komisyon kararı verildikten 10 gün sonra ihale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen isteklilere ait yasaklılık teyitlerinin alınmış olmasının yukarıda yer verilen hükümlere aykırı olduğu tespit edilmiştir.…”

İhale komisyonunca, ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale yetkilisine sunulması ve ihale yetkilisince de ihalenin iptal edilmesi üzerine itirazen şikayet yoluyla Kuruma götürülmesi, Kurumca da idarenin haklı bulunmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 26/08/2008 tarih 2008/UH.Z-3583 sayılı Kararı.

“…ihale komisyonunun 23/05/2008 tarihli kararıyla ihaleye iştirak eden beş isteklinin üçünün belge eksikliği nedeniyle değerlendirme dışı bıraktığı, geriye kalan iki geçerli tekliften başvuru sahibi … Harita Ltd.

251

Şti.’nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği ve komisyon kararının ihale yetkilisinin onayına sunulduğu anlaşılmıştır.

İhale komisyonu kararının, 26/05/2008 tarih ve “İhale Karar Onayı” konulu yazı ile ihale yetkilisinin onayına sunulduğu, ihale yetkilisinin “Yapılan ihalede verilen teklifleri göz önüne alarak, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren Simge Harita İmar İnş. Tic. Ltd. Şti.’ne ait 532.000,00 YTL + KDV. teklifi tarafımca yüksek bulunmuştur. İhaleyi onaylamıyorum. (İptal ediyorum.)” gerekçesiyle ihaleyi aynı tarihte iptal ettiği görülmüştür.

4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

40 ıncı maddesinde; "… İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder. İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır." hükmü bulunmaktadır.

4734 sayılı Kanunun 39 uncu maddesinin gerekçesinde; tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması, Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi nedenlerle ihalenin iptal edilebileceği açıklanmıştır.

Yapılan inceleme sonucunda; başvuruya konu ihalenin, 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca ihale yetkilisi tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle iptal edildiği ve iptal işleminde herhangi bir mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından iddia yerinde görülmemiştir.”

İhale komisyonunca, ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale yetkilisine sunulması ve ihale yetkilisince de ihalenin iptal edilmesi üzerine itirazen şikayet yoluyla Kuruma götürülmesi, Kurumcada ihalenin iptal kararının iptal edilmesine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 17/11/2008 tarih 2008/UY.I-4650 sayılı Kararı.

“…İhalenin…İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından açık ihale usulü ile 22/05/2008 tarihinde yapılan “… İli Merkez Fen Lisesi Yapım İnşaat” işi olduğu, ihalenin 01/07/2008 tarihli komisyon kararı ile … İnşaat ihrc. İht.

252

San. ve Tic. Ltd. Şti. uhdesinde bırakıldığı ve 07/07/2008 tarihinde ihale yetkilisince onaylandığı anlaşılmıştır. Bu işlemden sonra ihaleye istekli olarak katılan….Erdem İnş. Ltd. Şti. ve….Demircan ortak girişiminin Kuruma yaptığı itirazen şikayet üzerine Kurulun 26/08/2008 tarih ve 2008/UY.Z-3597 sayılı Kararı ile 4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi gereğince düzeltici işlem tesis edilmesine karar verilmiştir. Kurulun düzeltici işlem kararından sonra idare karar doğrultusunda….Erdem İnş. Ltd. Şti. ve….Demircan ortak girişiminin teklifini değerlendirmeye alarak 10/09/2008 tarihinde aşırı düşük teklif sorgulaması yapmış ancak…Erdem İnş. Ltd. Şti. ve…Demircan ortak girişimi tarafından yapılan yazılı açıklamada sunulan belgelerin eksikliği ve ihale komisyonunu tatmin edici bulunmaması nedeniyle ihale dışı bırakılmış ve 12/09/2008 tarihli ihale komisyon kararı ile ihale yine … İnşaat ihrc. İht. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin uhdesinde bırakılmıştır.

İhale yetkilisi tarafından 16/09/2008 tarihinde söz konusu ihale komisyon kararı onaylanmayarak, “Fen lisesi inşaatı işinin Kamu İhale Kurumuna taşınması Kamu İhale Kurumunun 2008/ UY.Z-3597 sayılı Kararı ile düzeltici işlem yapılması istenmesi ve yeniden komisyonun almış olduğu karardan sonra bu işle ilgili kamuoyunda oluşan kanı, kurumun yaşanan bu süreçten sonra zan altında kalacağı ve bu ihalenin onaylanması sonucu tekrar Kamu İhale Kurumuna ve diğer makamlara iletileceği ve işin sürüncemede kalacağı göz önünde bulundurularak işin iptal edilerek yeniden ihaleye çıkılmasına karar verdim.” gerekçesiyle ihalenin iptal edildiği tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 40 ıncı maddesinde; "… İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder. İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır." hükmü bulunmaktadır.

İhalenin iptali konusunda idarelerin takdir yetkisi bulunmakta ise de bu yetki mutlak ve sınırsız olmayıp, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlıdır. Başvuruya konu ihalenin 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca ihale yetkilisi tarafından 16/09/2008 tarihinde iptal edildiği, ancak idarenin iptal işleminin gerekçesi 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuata uygun bulunmadığından idarenin ihalenin iptaline ilişkin kararının iptaline

253

karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle; İdarenin ihalenin iptaline ilişkin kararının iptaline karar verilmiştir.”

4.11. İhale Sonucunun Bildirilmesi ve Sözleşme Yapılması

4.11.1. İhale Sonucunun Bildirilmesi

İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

Kanunun 41 inci maddesine aykırı olarak tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verileceği hüküm altına alınmıştır. Kesinleşen ihale kararında tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine yer verilmemesi halinde, tekliflerinin değerlendirmeye alınmama ya da uygun görülmemesine karşı yapılacak şikayet başvurusunda, istekliler kararın gerekçelerinin bildirilmesiyle şikayet konusundan haberdar olduklarından sürenin hesabında kesinleşen ihale kararının bildirim tarihinin değil, karar gerekçelerinin bildirildiği tarihin esas alınması gerekmektedir.

İhale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce idare, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını Kurumdan teyit ederek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. Her iki isteklinin de yasaklı olduğunun anlaşılması durumunda ihale yetkilisince ihale kararı onaylanamaz ve ihale iptal edilir.

İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır.

İhale sonucunun tüm isteklilere bildiriminden itibaren; Kamu İhale Kanununun 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleşme imzalanamaz.

4.11.2. Sözleşmeye Davet ve Kesin Teminat Alınması

Sözleşmeye davet Kamu İhale Kanununun 42 nci maddesinde açıklanmıştır. Maddeye göre; Kanunun 41 inci maddesinde belirtilen sürelerin bitimini, ön mali kontrol yapılması gereken hallerde ise bu

254

kontrolün tamamlandığı tarihi izleyen günden itibaren üç gün içinde ihale üzerinde bırakılan istekliye, tebliğ tarihini izleyen on gün içinde kesin teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalaması hususu bildirilir.

İsteklinin, bu davetin tebliğ tarihini izleyen 10 (on) gün içinde, ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle %6 oranında kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalaması şarttır. Yapım işlerinde, Kanunun 38 inci maddesine göre gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra, ihalenin aynı madde uyarınca hesaplanan sınır değerin altında teklif veren isteklilerden biri üzerinde bırakılması halinde, kesin teminat sınır değerin %6 sı oranında alınır.

İsteklinin ortak girişim olması hâlinde ise ortaklar hisseleri oranında teminat verebilecekleri gibi, toplam kesin teminat miktarı ortaklardan biri veya birkaçı tarafından da karşılanabilir.

Yabancı istekliler için bu süreye oniki gün ilave edilir. Sözleşmenin imzalanacağı tarihte, ihale sonuç bilgileri Kamu İhale Kurumuna gönderilmek suretiyle ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit edilmesi zorunludur.

İhale üzerinde bırakılan isteklinin Kanun’un 10 uncu maddesinin 4 üncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerinde sayılan durumlarda olmadığına dair belgeleri veya kesin teminatı vermemesi ya da sözleşme imzalamaması durumunda, 4734 sayılı Kanun’un 44 üncü maddesi hükümlerine göre, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının, ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekliyle sözleşme imzalanabilir.


İdarenin Kanunda öngörülen sözleşme yapma süresini kısaltamasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 20/10/2008 tarih 2008/UH.I-4291 sayılı Kararı.

“…4734 sayılı Kanunun 42 nci maddesinde ihaleye katılan isteklilerden teklifi değerlendirmeye alınmayan veya uygun görülmeyenlerin tebliğ tarihini izleyen beş gün içinde yazılı talepte bulunmaları halinde, idarenin yazı ile değerlendirme dışı bırakılma gerekçelerini bildirmek zorunda olduğu, talep tarihini izleyen beş günlük sürenin bitimini veya Maliye Bakanlığının vizesi gereken hallerde bu vizenin yapıldığının

255

bildirilmesini izleyen günden itibaren üç gün içinde ihale üzerinde kalan istekliye, tebliğ tarihini izleyen on gün içinde kesin teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalaması hususu imza karşılığı tebliğ edileceği veya iadeli taahhütlü mektup ile tebligat adresine postalanmak suretiyle bildirileceği hüküm altına alınmıştır.

Başvuruya konu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenen başvuru sahibine 12/08/2008 tarihinde tebliğ edilen 11/08/2008 tarihli kesinleşen ihale kararında tebliğ tarihini izleyen 7 gün içinde gerekli belgeleri temin ederek sözleşme imzalanması gerektiği bildirilmiştir.

Yukarıda anılan kanun hükmü sözleşmeye davet süresini kesin olarak belirlemiş olup idarelerin bu süreyi kısaltıcı idari işlem tesis etme yolunda takdir yetkileri bulunmamaktadır. Dolayısıyla başvuruya konu ihalede sözleşme imzalama süresinin kısaltılıp 15/08/2008 tarihinde ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibiyle sözleşme imzalanmasında kamu ihale mevzuatına uyarlık bulunmamaktadır.”

4.11.3. Sözleşme Yapılmasında İsteklinin Görev ve Sorumluluğu

Mücbir sebep halleri dışında, ihale üzerinde kalan istekli, yasal yükümlülüklerini yerine getirerek sözleşme imzalamak zorundadır. Bu zorunluluğa uyulmaması halinde, ihale üzerinde kalan isteklinin geçici teminatı gelir kaydedilerek Kanunun 58 inci maddesi hükümleri doğrultusunda altı aydan bir yıla kadar anılan Kanun kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanır.

Ancak, diğer yasal yükümlülükler yerine getirildiği halde, Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerine ilişkin belgelerin ihale üzerinde kalan istekli tarafından ilgili yerlerden temin edilerek süresi içersinde ihaleyi yapan idareye sunulması ve bu belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda belgelerin taahhüt edilen duruma aykırı hususlar içerdiğinin anlaşılması (sosyal güvenlik prim veya vergi borcu bulunması gibi) halinde, sonradan ihalenin iptal edilip edilmediğine bakılmaksızın, bu durumda olanlar ihale dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedilir, fakat haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmez.

Kesinleşen ihale kararı bildirildikten sonra şikâyet başvurusunda bulunulması veya dava açılması nedeniyle ihale sürecinin uzaması sonucunda; teklif geçerlilik süresinin ihale dokümanında öngörülen süre

256

kadar uzatıldığı ve bu sürenin de dolduğu, buna rağmen sözleşmenin imzalanamadığı durumlarda; ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi veya ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ile kabul etmeleri şartıyla sözleşme imzalanabilir. İdarece bu durumda teklif geçerlik süresinin dolduğunu gerekçe göstererek, ihale üzerinde kalan istekliye sözleşme imzalayıp imzalamayacağı hususunu sormaksızın ihalenin iptal edilmemesi gerekmektedir.

Ancak tekliflerin geçerlilik süresinin dolmuş olması nedeniyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi veya ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin sözleşmeyi imzalama zorunluluğu bulunmadığından, sözleşmeyi imzalamayan istekliler hakkında geçici teminatın irat kaydedilmesine ve yasaklamaya ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.

Yapım işlerinde, 38 inci maddeye göre gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra, ihalenin aynı madde uyarınca hesaplanan sınır değerin altında teklif veren isteklilerden biri üzerinde bırakılması halinde, kesin teminat sınır değerin %6 sı oranında alınır.

Ancak, danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, kesin teminat sözleşme yapılmadan önce alınmayabilir. Bu durumda, düzenlenecek her hakedişten % 6 oranında yapılacak kesintiler teminat olarak alıkonulur.

4.11.4. Sözleşme Yapılmasında İdarenin Görev ve Sorumluluğu

İdarenin sözleşme yapılması konusunda yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde istekli, idari şartnamenin "Sözleşmeye Davet" başlıklı maddesinin 1 inci bendinde yer alan sürenin bitmesini izleyen günden itibaren en geç 5 (beş) gün içinde, 10 (on) gün süreli bir noter ihbarnamesi ile durumu idareye bildirmek şartıyla taahhüdünden vazgeçebilir. Bu takdirde, geçici teminatı iade edilir ve istekli, teminat vermek için yaptığı belgelendirilmiş giderleri istemeye hak kazanır. Bu zarar, sebep olanlara tazmin ettirilir ve ayrıca haklarında Kanunun ilgili maddesinde yazılı hükümler uygulanır.

4.11.5. İhalenin Sözleşmeye Bağlanması

İhale üzerinde kalan isteklinin sözleşmeye gelmesi durumunda ise, sözleşme ihale yetkilisi ve yüklenici tarafından imzalanır. İhale

257

dokümanında aksi belirtilmedikçe sözleşmelerin notere tescili ve onaylattırılması zorunlu değildir.

4.11.6. İhale Sonucunun Bildirimi

Kamu İhale Kanununun 47 nci maddesi uyarınca; Kanun kapsamında yer alan idarelerin yapım işleri ile mal ve hizmet alımlarının sonuçları, 42 nci maddeye göre gönderilenler hariç, en geç onbeş gün içinde Kamu İhale Kurumuna bildirilir. Bu sonuçlardan Kanun kapsamındaki ihalelere ilişkin olanlar Kamu İhale Kurumu tarafından Kamu İhale Bülteninde yayımlanır. Sonuç bildirimlerinde yer verilecek bilgiler ile savunma, güvenlik ve istihbarat alanlarında görev yapan idarelerin Kanun kapsamında yaptıkları mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ihale sonuçlarından hangilerinin yayımlanacağı ilgili idarenin görüşü alınarak Kurum tarafından belirlenir.

İdare, ihale konusu işin önem ve özelliğine göre ihale sonucunu, yurt içinde ve yurt dışında çıkan gazetelerde veya yayın araçları, bilgi işlem ağı veya elektronik haberleşme yolu ile de ayrıca ilan edebilir.

4.12. Mali Hizmetler Birimince Kontrol

Genel bütçeden merkezde yapılan alımlara ilişkin dosya kontrol edilmek üzere mali hizmetler birimine gönderileceği için bu bölüm burada kısaca açıklanmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu bütünü itibariyle değerlendirildiğinde harcama birimlerinin kendi görev alanlarına ilişkin hizmetleri yürütürken geniş yetkiler kullandıkları ve bağımsız bir idarenin hareket kabiliyetine sahip oldukları görülmektedir22.

Bu bağlamda harcama birimleri görev alanındaki hizmetleri yürütürken ön mali kontrol görevi yapmaktadırlar. Harcama birimlerine ek olarak mali hizmetler birimi de ön mali kontrol görevi ifa etmektedir. Böylece harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan kontroller ile mali hizmetler birimi tarafından yapılan kontroller ön mali kontrol kapsamına girmektedir. Ön mali kontrol süreci, mali karar ve işlemlerin hazırlanması, yüklenmeye girişilmesi, iş ve işlemlerin

22 Hikmet Tosun, A. Uğur CEBECİ, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Açıklamalı ve Karşılaştırmalı), Muhasebat Kontrolörleri Yayını Ankara 2006 s. 144

258

gerçekleştirilmesi ve belgelendirilmesinden oluşur. Kamu idarelerinde ön mali kontrol görevi, yönetim sorumluluğu çerçevesinde yürütülür23.

Tanım olarak ön mali kontrol; idarelerin gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerine ilişkin mali karar ve işlemlerinin; idarenin bütçesi, bütçe tertibi, kullanılabilir ödenek tutarı, harcama programı, finansman programı, merkezi yönetim bütçe kanunu ve diğer mali mevzuat hükümlerine uygunluğu ve kaynakların etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılması yönlerinden yapılan kontroldür24.

Mali hizmetler birimi tarafından yapılacak ön mali kontrol, İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’te belirtilen kontroller ile idarelerce yapılacak düzenlemeler çerçevesinde bu birim tarafından yapılması öngörülen kontrollerden meydana gelir.

Mali hizmetler biriminin ön mali kontrolüne tâbi mali karar ve işlemler, kontrol edilmek üzere mali hizmetler birimine gönderilir. Gelir, gider, varlık ve yükümlülüklere ilişkin mali karar ve işlemler, mali hizmetler birimi tarafından idarenin bütçesi, bütçe tertibi, kullanılabilir ödenek tutarı, ayrıntılı harcama veya finansman programları, merkezi yönetim bütçe kanunu ve diğer mali mevzuat hükümlerine uygunluk yönlerinden kontrol edilir. Mali hizmetler birimince kontrol edilen işlemler hakkında görüş yazısı düzenlenir ve ilgili birime gönderilir. Ön mali kontrol sonucunda yazılı görüş düzenlenmesi halinde bu yazılı görüşler ayrıntılı, açık ve gerekçeli olmak zorundadır. Mali hizmetler biriminin görüş yazısı ilgili işlem dosyasında saklanır ve bir örneği de ödeme emri belgesine eklenir25

Ön mali kontrol sonucunda uygun görüş verilip verilmemesi, danışma ve önleyici niteliği haiz olup, mali karar ve işlemlerin harcama yetkilisi tarafından uygulanmasında bağlayıcı değildir. Ayrıca, mali karar ve işlemlerin ön mali kontrole tâbi tutulması ve ön mali kontrol sonucunda uygun görüş verilmiş olması, harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz26.

23 Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Md:58, 60 24 İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik Md:2 25 İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik Md:12 26 İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik Md:11

259

Mali hizmetler biriminde yapılan kontrol sonucunda, mali karar ve işlemin uygun görülmesi halinde, dayanak belgenin üzerine “Kontrol edilmiş ve uygun görülmüştür” şerhi düşülür veya yazılı görüş düzenlenir. Mali karar ve işlemin uygun görülmemesi halinde ise nedenleri açıkça belirtilen bir görüş yazısı yazılarak kontrole tâbi karar ve işlem belgeleri eklenmek suretiyle ilgili birimine gönderilir.

Mali Hizmetler Biriminin ön mali kontrolüne tabi mali karar ve işlemler İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 16 ila 26 ncı maddelerinde açıklanmıştır. Bunlar arasında taahhüt evrakı ve sözleşme tasarılarının kontrolü de yer almaktadır.

İdarelerin, ihale kanunlarına tabi olsun veya olmasın, harcamayı gerektirecek taahhüt evrakı ve sözleşme tasarılarından tutarı mal ve hizmet alımları için bir milyon Türk Lirasını, yapım işleri için iki milyon Türk Lirasını aşanlar kontrole tâbidir. Bu tutarlara katma değer vergisi dahil değildir.

02/07/1992 tarihli ve 3833 sayılı Kanunun 1 inci maddesi kapsamında olup, Bakanlar Kurulunca onaylanan yıllık programlarda yer verilen projelere ilişkin işler, uluslararası anlaşmalar ve Bakanlar Kurulu Kararı gereğince yurt dışına gönderilen Türk Silahlı Kuvvetleri Birliklerinin ihtiyacı için mahallinden temin edilen her türlü mal ve hizmete ait taahhüt evrakı ve sözleşme tasarıları ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında yapılan harcamalara ilişkin taahhüt evrakı tutarı ne olursa olsun kontrole tâbi değildir.

Kontrole tâbi taahhüt evrakı ve sözleşme tasarıları, bunlara ilişkin tüm bilgi ve belgeleri içerecek şekilde bir işlem dosyası olarak harcama yetkilisi tarafından mali hizmetler birimine gönderilir.

Taahhüt evrakı ve sözleşme tasarıları, en geç on iş günü içinde kontrol edilir. Yapılan kontrol sonucunda düzenlenen görüş yazısı, işlem dosyası ile birlikte ilgili harcama yetkilisine gönderilir.

260

BEŞİNCİ BÖLÜM

DOĞRUDAN TEMİN

5.1. Doğrudan Temin İle Karşılanabilecek İhtiyaçlar

Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesine göre ihtiyaçlar, aşağıda belirtilen hallerde ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin ile karşılanabilir.

5.1.1. İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi.

İdareler, mal ve hizmet alımlarında, Tek Kaynaktan Temin Edilen Mallara/Hizmetlere İlişkin Formu (KİK026.0/M-H) kullanarak ihtiyacın neden sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğini detaylı olarak yazacak, fiyat araştırması yapacak, ihtiyaç konusu malın veya hizmetin niteliklerini tarif edecek ve bu hususlara ilişkin bütün belgeleri standart forma ekleyeceklerdir.

Ayrıca, bir taahhüt kapsamında; taahhüt konusu sözleşme veya şartnamede yer alan hükümler nedeniyle belli bir marka veya modelli malın alınmasının zorunlu olduğu hallerde ihtiyacın bu şekilde karşılanması mümkün bulunmaktadır.

5.1.2. Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması.

Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili bilimsel, teknik, fikri veya sanatsal v.b. nedenlerle özel bir hakka sahip olmasını ifade etmektedir. Bu nedenle, ihale konusu mal alımı, hizmet alımı veya yapım işi; bilimsel, teknik, fikri veya sanatsal v.b. nedenlerle ve münhasır hakların korunması nedeniyle sadece belirli bir mal tedarikçisi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidi tarafından gerçekleştirilebiliyorsa, ilan yapılmaksızın doğrudan temin yoluyla ihtiyaçların karşılanması mümkün bulunmaktadır. Örneğin idarelerin diğer usullerle temini mümkün olmayan bilimsel yayın, fikir ve sanat eseri, belirli bir akademik kişiden eğitim v.b. mal veya hizmet alımları bu şekilde temin edilebilecektir.

İhtiyacını bu şekilde karşılayan idareler, Tek Kaynaktan Temin Edilen İhtiyaçlara İlişkin Standart Form (KİK026.0/M-H) kullanarak ihtiyacın

261

neden sadece özel bir hakka sahip gerçek veya tüzel tek kişiden karşılanabileceğini detaylı olarak yazacak, fiyat araştırması yapacak, ihtiyaç konusu mal veya hizmet alımının niteliklerini tarif edecek ve bu hususlara ilişkin bütün belgeleri standart forma ekleyeceklerdir.

5.1.3. Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması.

Bu kapsamda yapılacak alımlarda, rekabet, saydamlık, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması ilkeleri ile daha önce sözleşmeye bağlanmış asıl işin kapsam ve miktarının, idarenin ihtiyacını karşılayacak şekilde tespit edilmesi; toplam süreleri üç yılı geçmemek üzere asıl sözleşmeye dayalı olarak yapılacak alımların ise, ihtiyaca ilişkin asıl sözleşmeye bağlanan mal ve hizmet alımıyla ilgili olarak önceden öngörülmemekle birlikte ihtiyacın gereği olarak ortaya çıkması ve tamamlayıcı nitelikte bir alım olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Temine konu olacak mal ve hizmet alımları arasında kabul edilebilir doğal bir bağlantı bulunmalıdır.

Bu saptamaların idarelerin teknik birimlerince yapılması esas olmakla birlikte konu ile ilgili kuruluşlardan teknik yardım alınması da mümkün bulunmaktadır. İdareler ihtiyaçlarının temin edilmesinde saydamlığı, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kamu kaynaklarının verimli kullanılmasını sağlamakla yükümlüdür. Bu zorunlulukların idarece saptanması durumunda, yapılacak alımlarda; ihale komisyonu kurma ve yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilebilecektir. İdare ile yüklenici (ilk alım yapılan gerçek ve tüzel kişi) arasında asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek sözleşmenin toplam süresi üç yılı geçmeyecektir.

Yukarıdaki esaslar çerçevesinde; alınacak mal veya hizmetin mevcut ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyum ve standardizasyonunun sağlanmasının zorunlu olduğu idarelerin teknik birimlerince ya da ilgili kuruluşlardan teknik yardım alınarak saptanması halinde, bu mal ve

262

hizmetler ilk alım yapılan gerçek ya da tüzel kişiden yukarıda açıklandığı gibi alınabilir.

5.1.4. Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin 35.037.-TL, diğer idarelerin 11.674.-TL sını aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.

İşin niteliğine göre idareler, yapacakları günlük ve küçük ölçekli alımlar için genel bir onay belgesi düzenleyebilecekleri gibi, her bir alım için de onay belgesi düzenleyebilirler. Ayrıca ilgili mevzuatı çerçevesinde düzenlenmesi gerekli olan harcama belgeleri onay belgesine eklenir.

Ancak bu şekilde gerçekleştirilecek yapım işlerinde fiyat araştırmasının, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin esas ve usullere göre yapılması zorunludur.

Belirlenen parasal limitlere bağlı olarak yapılacak ihtiyaç teminlerinde, piyasada yapılan fiyat araştırması sonucunda öngörülen parasal limitin aşılacağının tespit edilmesi halinde, ihtiyacın ihale yoluyla temin edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle temini, temel ilkelere aykırılık teşkil ettiğinden, bu yönde uygulamaların sorumluluk doğuracağı hususuna dikkat edilmesi gereklidir.

5.1.5. İdarelerin ihtiyacına uygun taşınmaz mal alımı veya kiralanması.

Genel bütçeye dahil idareler ile özel bütçeli idarelerin taşınmaz mal kiralamalarına ilişkin olarak; daha önce kiralanmış bulunan taşınmaz malların kira artış oranları, bugüne kadar olduğu gibi bütçe harcamalarına ilişkin yetki ve görevi çerçevesinde Maliye Bakanlığı’nın belirleyeceği esaslar doğrultusunda yapılacaktır. Kanun kapsamındaki diğer idarelerin kira bedellerinin ise, sözleşmelerinde belirtilen oranlarda artırılması mümkün görülmektedir.

263

Bundan böyle yapılacak taşınmaz mal alımı ve kiralamalarında; alım veya kiralamaya ihtiyaç duyulmasına ilişkin gerekçenin belirtilmesi, alınması veya kiralanması düşünülen taşınmazın yeri ve sahip olması gereken özelliklerin belirlenmesi, alım veya kiralamaya ilişkin rayiçlerin tespit edilmesi, bu konudaki bilgilerin alıma veya kiralamaya ilişkin onay belgesine eklenmesi, ayrıca tabi olunan mevzuatının öngördüğü diğer zorunlulukların da yerine getirilmesi gerekmektedir. Bunun yanında, düzenlenecek sözleşmelerde kira bedelinde artış yapılmasının öngörülmesi halinde; genel bütçeye dahil idareler ile özel bütçeli idarelerce artış oranının Maliye Bakanlığı’nın her yıl yayımladığı kira artış oranlarını geçmeyeceği yönünde hüküm konulması, diğer idarelerce ise genel uygulamalar dikkate alınmak suretiyle belirlenecek oranlarda artış yapılacağı yönünde hüküm konulması zorunludur.

5.1.6. Özelliğinden ve belli süre içinde kullanılma zorunluluğundan dolayı stoklanması ekonomik olmayan veya acil durumlarda kullanılacak olan ilaç, aşı, serum, anti-serum, kan ve kan ürünleri ile ortez, protez gibi uygulama esnasında hastaya göre belirlenebilen ve hastaya özgü tıbbî sarf malzemeleri, test ve tetkik sarf malzemeleri alımları.

Maddedenin değişiklikten önceki halinde “özelliğinden dolayı stoklama imkanı bulunmamak” ve “acil durum” koşulları birlikte aranmakta, bu da stoklama imkanı olmakla birlikte özelliğinden veya belli süre içinde kullanılma zorunluluğundan dolayı stoklanması ekonomik olmayan malzemeler açısından problemlere neden olmaktaydı. Bu nedenle yapılan değişiklikle koşullardan birinin varlığı bu bent kapsamında alım yapılması için yeterli hale getirilmiştir.

Yine acil vakalarda kullanılma zorunluluğu bulunan, ancak, o an için hastanede bulunmayan ilaç, aşı, serum, anti-serum, ortez, protez, tıbbî sarf malzemeleri, test ve tetkik sarf malzemelerin alımında gecikmelere neden olunduğundan bu malzemelerin ivedilikle sağlanarak hastaya zamanında müdahale yapılabilmesine imkan tanınmıştır.

264

5.1.7. Milletlerarası tahkim yoluyla çözülmesi öngörülen uyuşmazlıklarla ilgili davalarda, Kanun kapsamındaki idareleri temsil ve savunmak üzere Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan ya da avukatlık ortaklıklarından yapılacak hizmet alımları.

Milletlerarası tahkim yoluyla çözülmesi öngörülen uyuşmazlıklarla ilgili davalarda, Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idareleri temsil etmek ve savunmak üzere Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan ya da avukatlık ortaklıklarından doğrudan temin yoluyla hizmet alınması mümkün hale gelmiştir.

Ancak; bu kapsamda yapılacak hizmet alımları milletlerarası tahkim yoluyla çözülecek anlaşmazlıklara münhasır olduğundan, anlaşmazlıkların milletlerarası tahkim dışındaki çözümü yollarında idarelerin Kanunun genel hükümlerine göre hareket etmeleri gerekmektedir.

5.1.8. 8/1/1943 tarihli ve 4353 sayılı Kanunun 22 ve 36 ncı maddeleri uyarınca Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan hizmet alımları ile fikri ve sınai mülkiyet haklarının ulusal ve uluslararası kuruluşlar nezdinde tescilini sağlamak için gerçekleştirilen hizmet alımları.

4353 sayılı Kanunun 22 nci maddesine 5020 sayılı Kanunla eklenen ikinci bentte “İhtisas gerektiren ve ihtiyaç duyulan hallerde; ilgili Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinin (h) bendi hükmüne göre serbest avukatlardan veya avukatlık ortaklıklarından hizmet satın alınabilir.” ve 36 ncı maddesine 5228 sayılı Kanunla eklenen ikinci bentte de “Milletlerarası yargı organlarında Devletin taraf olduğu davalar ile milletlerarası tahkim yoluyla çözümlenmesi öngörülen ve Hazine avukatlarınca takibine imkân bulunamayan uyuşmazlıklarla ilgili davalarda da; Devleti ve genel bütçeli daireleri temsil etmek ve savunmak üzere, Türk ve yabancı uyruklu avukatlardan ya da avukatlık ortaklıklarından ilgili idarelerce 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (h) bendi hükmüne göre hizmet satın alınabilir.” hükümleri yer almaktadır.

Bu maddelere göre yapılacak hizmet alımları doğrudan temin yöntemiyle sağlanabilir.

265

5.1.9. Seçim dönemi bitmeden önce seçimlerin yenilenmesine veya ara seçime ya da Anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulmasına karar verilen hallerde; Yüksek Seçim Kurulu tarafından yapılacak filigranlı oy pusulası kağıdı ve filigranlı oy zarfı kağıdı alımı ile oy pusulası basım hizmeti alımı, mahalli seçimlerde ise İl Seçim Kurulu başkanlıkları tarafından alınacak oy pusulası basım hizmeti alımı.

5.2. Doğrudan Teminin Uygulanması

Yukarıda sayılan hallerde ihtiyaçların; ihale usulleri için tespit edilen kurallara uyulmaksızın, ilan yapılmadan, teminat alınmadan, ihale komisyonu kurma ve yeterlik kriterlerini arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak temin edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Söz konusu hükümler uyarınca, belirtilen nitelikteki ihtiyaçların karşılanmasında kolaylık sağlanması amaçlanmış olmakla birlikte, ihtiyacın niteliğine göre, ilan yapılması, teminat alınması, ihale komisyonu kurulması, isteklilerde belirli yeterlik kriterlerinin aranması ile şartname ve sözleşme düzenlenmesi gibi hususlar idarelerin takdirindedir.

Bu kapsamda alımı yapılacak malın teslimi veya hizmetin ya da yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda, alımın bir sözleşmeye bağlanması zorunlu olup bir defada yapılacak alımlarda sözleşme yapılması idarelerin takdirindedir. Ancak, ihtiyaçların karşılanmasında onay belgesi düzenlenmesi, onayı takiben ihale yetkilisince görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılması ve buna ilişkin belgelerin dayanakları ile birlikte onay belgesine eklenmesi zorunludur. İdarelerce gerekli görülmesi halinde, fiyat araştırmaları, ilgili uygulama yönetmeliklerinde yaklaşık maliyetin belirlenmesine ilişkin esas ve usuller çerçevesinde yapılabilir.

Doğrudan temin yoluyla bedel içeren bir sözleşme kapsamında gerçekleştirilen alımlarda, İhale Uygulama Yönetmeliklerinin ilgili maddeleri çerçevesinde iş deneyim belgesi düzenlenmesi mümkündür27.

27 Kamu İhale Genel Tebliği Madde:22.1.1.6

266

5.3. Danışmanlık Hizmet Alımlarının Pazarlık Usulü veya Doğrudan Teminle Karşılanabilmesi

Kamu İhale Kanununun 48 inci maddesinde danışmanlık hizmet alımı olarak ihale edilecek hizmetler düzenlenmiş ve aynı maddede danışmanlık hizmetlerinin belli istekliler arasında ihale usulü ile ihale edileceği hüküm altına alınmıştır. Ancak, idarelerin danışmanlık hizmet alımlarının belli istekliler arasında ihale usulü ile karşılanmasının mümkün olmadığı durumlar ortaya çıkabilmektedir. Kanunda özel durumlarda ihtiyaçların temel ihale usulleri ile karşılanmasının mümkün olmadığı haller dikkate alınarak, ihtiyaçların teminindeki gecikmelerin önlenmesi amacıyla idarelerin duruma uygun hareket edebilme konusunda yetkilendirilmesi anlayışı benimsenmiş, Kamu İhale Kanununun 21 ve 22 nci maddelerinde sayılan hallerin gerçekleştiği durumlarda pazarlık usulü ve doğrudan temin uygulanarak alım yapılabilme imkanı sağlanmıştır.

Belirtilen temel yaklaşıma uygun biçimde, Kamu İhale Kanununun 21 ve 22 nci maddesinde belirtilen hallerin gerçekleştiği durumlarda danışmanlık hizmet alımları da pazarlık usulüyle veya doğrudan teminle Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yapılabilecektir.

Ancak, danışmanlık hizmet alımının Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinde belirtilen hallerin gerçekleştiği durumlarda pazarlık usulü ile ihale edilmesinde; adayların yeterliklerinin tespiti için Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin "İhaleye Katılımda Yeterlik Kırıterlerine Yönelik Düzenlemeler" başlıklı İkinci Kısmının birinci bölümünde belirtilen belgelerin istenilmesi, istenen bu belgelerin taşıması gereken asgari kriterlerin idareler tarafından aynı Yönetmeliğin İkinci Kısmının 2 nci ve 3 üncü bölümlerinde belirtilen hükümlere uygun olarak belirlenmesi, adayların sunduğu belgelerin asgari yeterlik koşulları üzerinden değerlendirilmesi gereklidir. Bu yeterlik değerlendirmesinde, puanlama yapılması ve kısa liste oluşturulması söz konusu olmayıp, asgari koşulları sağlayan adaylar yeterli kabul edilecek ve bu aşamadan sonraki ihale işlemleri, Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin ilgili hükümlerine göre gerçekleştirilerek ihale sonuçlandırılacaktır.

Bu ihalelerde, Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ekinde yer alan Danışmanlık Hizmet Alımları Tip

267

Sözleşmesinin kullanılması ve 19/12/2002 tarihli ve 24968 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Danışmanlık Hizmet Alımları Muayene ve Kabul Yönetmeliğine uyulması zorunludur.

5.4. Doğrudan Temin Kayıt Formu

Doğrudan temin yoluyla yapılan alımlar için “Doğrudan Temin Kayıt Formu” temin tarihini takip eden ayın onuncu gününe kadar usulüne uygun olarak ilgili kısımlar doldurulduktan sonra Kamu İhale Kurumuna internet üzerinden gönderilecektir.


Öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle Kanunun 22/d maddesine göre alım yapılmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 15/05/2006 tarih ve 2006/UY.Z-1198 sayılı Kararı.

“…Anılan Kanunun “Temel İlkeler” başlıklı 5 inci maddesinde; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.

Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri birarada ihale edilemez.

Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.

Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir.

Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen hükümler uyarınca 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinde belirtilen hallerde ihtiyaçların; Kanunun 18 inci maddesinde sayılan ihale usulleri için tespit edilen kurallara uyulmaksızın; ilan yapılmadan, teminat alınmadan, ihale komisyonu kurma ve anılan Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan yeterlik kriterlerini arama zorunluluğu

268

bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak temin edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliğinde de açıklandığı üzere; İdarelerin 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendinde belirtilen ve Kamu İhale Kurumunca güncellenen tutarı aşmayan mal ve hizmet alımları ve yapım işleri ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin mal ve hizmetlerin temin edilmesi mümkün bulunmaktadır.

İşin niteliğine göre idareler bu bende göre yapacakları günlük ve küçük ölçekli alımlar için genel bir onay belgesi düzenleyebilecekleri gibi, her bir alım için de onay belgesi düzenleyebilirler. Ayrıca ilgili mevzuatı çerçevesinde düzenlenmesi gerekli olan harcama belgeleri onay belgesine eklenir. Bu bentte belirlenen parasal limitlere bağlı olarak yapılacak ihtiyaç teminlerinde, piyasada yapılan fiyat araştırması sonucunda öngörülen parasal limitin aşılacağının tespit edilmesi halinde, ihtiyacın Kanunun ilgili hükümlerine göre ihale yoluyla temin edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, 4734 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle aynı Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendine göre temininin, 4734 sayılı Kanunun temel ilkelerine aykırılık teşkil edeceği izahtan varestedir.”

Parçalara bölünerek alım yapılmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 15/5/2006 tarih ve 2006/UY.Z-1198 sayılı Kararı.

“… Devlet Hastanesi Başhekimliği tarafından 04/11/2003 tarihinde düzenlenen iki ayrı ihale onay belgesi ile …. Gazetesi’nden 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendine göre 6.300.000.000 TL (KDV Hariç) ve 6.250.000.000 TL (KDV Hariç)’lik aynı nitelikte evrak basım hizmeti alınmıştır.

4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinde “Aşağıda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir” denildikten sonra (d) bendinde “Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin 19.095.000.000 TL’yi

269

(04/11/2003 tarihi itibariyle), diğer idarelerin 6.365.000.000 TL’yi (04/11/2003 tarihi itibariyle) aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar” doğrudan temin kapsamında sayılmıştır.

İhaleyi yapan idare herhangi bir büyükşehir belediyesinin sınırları içinde bulunmadığından, ihale onay belgesinin düzenlendiği tarih itibarıyla yaklaşık maliyeti 6.365.000.000 TL’nin üzerinde olan her türlü alımını temel ihale usulleri olan açık ihale veya belli istekliler arasında ihale usulünden birine ya da şartları varsa pazarlık usulüne göre ihale etmesi gerekirken, aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki toplam 12.550.000.000 TL’lik evrak basımı hizmetini iki parçaya bölerek 10/09/2003 tarihli ve 25225 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2003/10 sayılı Kamu İhale Tebliğinin “…4734 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle aynı Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendine göre temini, 4734 sayılı Kanunun temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiğinden, bu yönde uygulamaların sorumluluk doğuracağı hususuna dikkat edilmesi gereklidir” şeklindeki düzenlemesine aykırı olarak gerçekleştirdiği ve bu suretle 4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde yer alan rekabet ve saydamlık temel ilkelerini de ihlal ettiği anlaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle; Mevzuata aykırı olduğu yukarıda belirtilen hususların değerlendirilmek, gerekiyorsa incelenmek ve/veya soruşturulmak üzere konunun Sağlık Bakanlığı’na bildirilmesine karar verildi.”

Doğrudan temin usulüyle yapılan alımlara yönelik Kamu İhale Kurumuna başvurulamayacağına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 15/05/2006 tarih ve 2006/UY.Z-1198 sayılı Kararı.

“…Doğrudan temin usulü, 4734 sayılı Kanunun 18 inci maddesinde sayılan ihale usullerinden biri olmayıp, Kanunun 22 nci maddesinde öngörülen koşullarda uygulanan alım yöntemidir. Bu usulde yapılan alımlara ilişkin şikayetler, anılan maddedeki koşullar oluşmadığından bu yöntemle alım yapılamayacağına ilişkin olması halinde Kurum tarafından incelenebilir, bunun dışında yapılan işlemlere karşı Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulamaz.

270

Kurulun 10/02/2005 tarih ve AK.M-59.1 sayılı ara kararıyla idarece alımın neden doğrudan temin (22/f) yöntemiyle yapıldığının araştırılmasına karar verildiğinden, idareden buna ilişkin bilgi ve belge istenilmiştir. Gönderilen belgelerden, hastanenin ihtiyacı olan HBV DNA kitinden stokta hiç kalmaması ve açık ihale usulü ile yapılması planlanan alımın gerçekleşmesinin uzun sürecek olması ve acil ihtiyacın karşılanması amacıyla doğrudan temin yoluna gidildiği, bu usulün seçilmesine rağmen işin SSK’ya ait internet sayfasında ve hastanenin ilan panosunda ilan edildiği, en uygun fiyatı teklif eden Türsa Medikal Ltd. Şti.’den 17.750 YTL bedelle satın alındığı anlaşılmış, alımın doğrudan temin usulüyle yapılmasının mevzuata uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinde Kamu İhale Kurumu’nun görevleri arasında “ihalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süre içerisinde yapılan işlemlerde bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığına ilişkin şikayetleri inceleyerek sonuçlandırmak” belirtilmiştir. Doğrudan temin usulü bir ihale usulü olmadığından ve şikayet başvurusu alım konusu ürüne yönelik olduğundan, başvurunun Kurumum görev alanında bulunmadığı tespit edilmiştir. Açıklanan nedenlerle; Başvurunun görev yönünden reddine karar verilmiştir.”

İdare tarafından iptali kararına karşı itirazen şikayet başvurusu yapılması nedeniyle alım konusu malzemenin bir kısmının Kanunun 22/d maddesine göre alınmasının uygun olduğuna dair, Kamu İhale Kurulunun 28/04/2005 tarih/2005/UM.Z-846 sayılı Kararı.

“…22/11/2004 tarihli “Tomografi için Röntgen Filmi Alımı” ihalesinin 25/11/2004 tarihinde idare tarafından iptali kararına karşı Kurumumuza 04/01/2005 tarihinde itirazen şikayet başvurusunda bulunulduğu ve henüz Kurul Kararı alınmadan önce idare tarafından 31/12/2004 ve 02/02/2005 tarihlerinde 5’er box olmak üzere toplam 10 box “Tomografi için Röntgen Filmi”nin 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesi (d) bendi uyarınca doğrudan temin usulüyle alındığı anlaşılmıştır.

İtirazen şikayet başvurusu üzerine 08/02/2005 tarih ve 2005/UM.Z-271 sayılı Kurul Kararının alındığı ve 10/02/2005 tarihinde Kamu İhale Bülteninde yayınlanan ilan ile şikayet konusu malzemenin idarece

271

09/03/2005 tarihinde açık ihale usulü ile yeniden ihale edileceğinin bildirildiği anlaşılmıştır….

Diğer yandan; 40 box tomografi için röntgen filmi ihtiyacına ilişkin olarak 22/11/2004 tarihinde yapılan ihalenin idare tarafından iptal edilmesi ve ihalenin iptaline karşı şikayet başvurusunda bulunulması sebebiyle idarece şikayete konu ihtiyaç malzemesinin temin edilemediği, ayrıca aynı alım konusunda 09/03/2005 tarihinde yeniden yapılacağı ilan edilen ihalenin itirazen şikayet başvurusu hakkında Kurul Kararı verildikten ve idarece şikayet konusu ihalenin 08/03/2005 tarihinde yeniden iptal edilmesinden sonra gerçekleştirildiği dikkate alındığında, Kurumumuza yapılan itirazen şikayet başvurusu sonuçlanıncaya kadar idarece ihtiyaç konusu malzemenin bir kısmının bir ihale usulü olmayan doğrudan temin usulü ile alınmasının ve bu esnada alım konusu malzemenin tamamı için yeniden ihaleye çıkılmasının, 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuata aykırı bulunmadığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.”

272

ALTINCI BÖLÜM

TEMİNATLAR

6.1. Teminat Çeşitleri

6.1.1. Geçici Teminat

İhalelerde, teklif edilen bedelin % 3 ünden az olmamak üzere, istekli tarafından verilecek tutarda geçici teminat alınır. İhale dokümanında belirtilmesi şartıyla, danışmanlık hizmeti ihalelerinde geçici teminat alınması zorunlu değildir. Sözleşme imzalandıktan sonra geçici teminat iade edilir.

6.1.2. Kesin Teminat

Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır.

Yapım işlerinde, Kamu İhale Kanununun 38 inci maddesine göre gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra, ihalenin aynı madde uyarınca hesaplanan sınır değerin altında teklif veren isteklilerden biri üzerinde bırakılması halinde, kesin teminat sınır değerin %6 sı oranında alınır.

6.1.3. Ek Kesin Teminat

Fiyat farkı ödenmek üzere ihale edilen işlerde artış tutarının % 6'sı oranında teminat olarak kabul edilen değerler üzerinden ek kesin teminat alınır. Fiyat farkı olarak ödenecek bedel üzerinden hesaplanan ek kesin teminat hak edişlerden kesinti yapılmak suretiyle de karşılanabilir.

6.2. Teminat Olarak Kabul Edilecek Değerler

Teminat olarak kabul edilecek değerler aşağıda gösterilmiştir:

- Tedavüldeki Türk Parası.

- Bankalar ve özel finans kurumları tarafından verilen teminat mektupları.

- Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine düzenlenen belgeler.

273

İlgili mevzuatına göre Türkiye'de faaliyette bulunmasına izin verilen yabancı bankaların düzenleyecekleri teminat mektupları ile Türkiye dışında faaliyette bulunan banka veya benzeri kredi kuruluşlarının kontrgarantisi üzerine Türkiye'de faaliyette bulunan bankaların veya özel finans kurumlarının düzenleyecekleri teminat mektupları da teminat olarak kabul edilir.

Devlet iç borçlanma senetleri ve bu senetler yerine düzenlenen belgelerden nominal değere faiz dahil edilerek ihraç edilenler, anaparaya tekabül eden satış değeri üzerinden teminat olarak kabul edilir.

Kanun gereği nakit olarak sadece “Tedavüldeki Türk Parası” alınacaktır. Yabancı para birimi üzerinden teklif alınsa dahi teminatlar teklif bedeli esas alınmak suretiyle verileceğinden yabancı para birimi cinsinden nakit teminat alınması mümkün değildir. Yine ihalede isteklilerce teklif edilen bedel hangi para birimi ise teminat olarak sunulacak değerinde o para birimi cinsinden olması gerektiğinden, teklif edilen bedel ile teminat olarak getirilecek bedelin farklı para birimi olarak sunulması mümkün değildir. Dolayısıyla, idari şartnamenin “teklif ve ödemelerde geçerli para birimi” başlıklı maddesinde yabancı para birimi veya yabancı para birimleri cinsinden teklife izin verilmesi durumunda; istekliler, teminat mektuplarını tekliflerine esas para birimi üzerinden düzenleyeceklerdir.

Teminat mektupları dışındaki teminatlar ihale komisyonlarınca teslim alınamaz. Bunların saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine yatırılması zorunludur.

İhale üzerinde kalan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliye ait teminat mektupları ihaleden sonra saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine teslim edilir. Diğer isteklilere ait teminatlar ise hemen iade edilir. İhale üzerinde kalan istekli ile sözleşme imzalanması halinde, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibine ait teminat sözleşme imzalandıktan hemen sonra iade edilir.

Teminatlar, teminat olarak kabul edilen diğer değerlerle değiştirilebilir. Her ne suretle olursa olsun, idarece alınan teminatlar haczedilemez ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz.

Tahakkuk ettirilerek ödenebilir hale gelmiş, gider kaydı yapıldığı halde nakit yokluğu nedeniyle ödenemediğinden alacaklısı adına bütçe emanetine alınmış müteahhit alacaklarının, bu müteahhitlerin aynı idarenin

274

açacağı ihalelere katılmak istemeleri halinde “geçici teminat” olarak kabul edilmesi hususuna ilişkin Kamu İhale Kurulu kararı aşağıda verilmiştir.


Tahakkuk ettirilerek ödenebilir hale gelmiş, gider kaydı yapıldığı halde nakit yokluğu nedeniyle ödenemediğinden alacaklısı adına bütçe emanetine alınmış müteahhit alacaklarının bir kısmının, bu müteahhitlerin aynı idarenin açacağı ihalelere katılmak istemeleri halinde, idarece “geçici teminat”la ilgili muhasebeleştirme belgesi düzenlenebileceği, ancak ihale üzerinde bırakılan firmanın idareden olan alacağına karşılık, idarece geçici teminat mektubu düzenlenmesinin anılan Kanun ve mevzuat hükmüne aykırı olduğuna ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 19/06/2006 tarih ve 2006/UM.Z-1425 sayılı Kararı.

“…4734 sayılı Kanunun “Teminat Olarak Kabul Edilecek Değerler” başlıklı 34 üncü maddesinde; “Teminat olarak kabul edilecek değerler aşağıda gösterilmiştir:

a) Tedavüldeki Türk Parası.

b) Bankalar ve özel finans kurumları tarafından verilen teminat mektupları.

c) Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine düzenlenen belgeler.

İlgili mevzuatına göre Türkiye´de faaliyette bulunmasına izin verilen yabancı bankaların düzenleyecekleri teminat mektupları ile Türkiye dışında faaliyette bulunan banka veya benzeri kredi kuruluşlarının kontrgarantisi üzerine Türkiye´de faaliyette bulunan bankaların veya özel finans kurumlarının düzenleyecekleri teminat mektupları da teminat olarak kabul edilir.

(c) bendinde belirtilen senetler ve bu senetler yerine düzenlenen belgelerden nominal değere faiz dahil edilerek ihraç edilenler, anaparaya tekabül eden satış değeri üzerinden teminat olarak kabul edilir.


275


Teminatlar, teminat olarak kabul edilen diğer değerlerle değiştirilebilir.

Her ne suretle olursa olsun, idarece alınan teminatlar haczedilemez ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz.” hükmü mevcuttur.

Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 15 sıra numaralı “Teminat Mektuplarına” ilişkin Genel Tebliğin “Teminat Olarak Kabul Edilecek ve Edilmeyecek Değerler” başlıklı (I) inci maddesinin “Bütçe Emanetinde Kayıtlı Müteahhit Alacaklarının İhalelerde “Geçici Teminat” Olarak Kabul Edilmesi” başlıklı (B) bendinde; “Kamu ihalelerinde temel prensip, saydamlığın, eşitliğin ve rekabetin sağlanmasıdır. İhalede rekabet ise ihaleye katılımın artması ile mümkündür.

Bu nedenle, tahakkuk ettirilerek ödenebilir hale gelmiş, gider kaydı yapıldığı halde nakit yokluğu nedeniyle ödenemediğinden alacaklısı adına bütçe emanetine alınmış müteahhit alacaklarının, bu müteahhitlerin aynı idarenin açacağı ihalelere katılmak istemeleri halinde, aşağıda belirtilen esaslara göre “geçici teminat” olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür.

Buna göre;

1- Bütçe emanetine alınmış müteahhit alacağının geçici teminat olarak kabul edilebilmesi için;

a) Alacağın, ödeneğine dayanılarak tahakkuk ve verile emri işlemleri tamamlanıp saymanlığa gönderilmek suretiyle ödenebilir hale getirilmiş ve yalnızca nakit yokluğu nedeniyle ödenemediğinden bütçe emanetine alınmış alacaklardan olması,

b) Müteahhidin, alacaklı olduğu idarenin açtığı ihaleye katılıyor olması, zorunludur.

2- Bütçe emanetine alınmış müteahhit alacağından bir kısmının geçici teminat olarak kabul edilmesi halinde;

276

a) Geçici teminat tutarı, müteahhidin bu konudaki talebini gösterir dilekçesi muhasebeleştirme belgesi ekine bağlanarak Bütçe Emanetleri Hesabından çıkarılıp, Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilecektir.

İhale teminatları bölümüne kaydedilen bu tutar karşılığında düzenlenen muhasebeleştirme belgesinin üzerine “Bu muhasebeleştirme belgesi geçici teminatın mahsuben tahsiline ilişkindir. Tutarı nakden iade edilemez.” ifadesini taşıyan bir kaşe basıldıktan sonra, imza ve mühürle onaylanarak müteahhide verilecektir.

b) Üzerine ihale yapılmayanların geçici teminat tutarları, karşılığında düzenlenen mahsuba ilişkin belge geri alınarak muhasebeleştirme belgesine bağlanacak ve 330- Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına borç, 320- Bütçe Emanetleri Hesabına alacak kaydıyla tekrar bütçe emanetine aktarılacaktır. Tekrar bütçe emanetine aktarılan bu tutar, idare ile saymanlık tarafından belirlenen nakit ödeme planı çerçevesindeki sıralamaya göre ödeme işlemine tabi tutulacaktır.

3- Yukarıda belirtildiği şekilde kabul edilerek Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına alınanlardan üzerine ihale yapılan müteahhitlere ait geçici teminatlar;

a) İhale mevzuatı hükümleri gereğince gelir kaydedilmesi gerektiği takdirde, 330- Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına borç, 602- Bütçe Gelirleri Hesabına alacak kaydedilmek suretiyle muhasebeleştirilecektir.

b) Kesin teminat alınmasını müteakip geçici teminatın iadesinde, idarenin saymanlığa yazdığı iadeye ilişkin yazısı ile geçici teminatın mahsuben tahsiline ilişkin belge muhasebeleştirme belgesine bağlanarak 330- Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına borç, 320- Bütçe Emanetleri Hesabına alacak kaydedilmek suretiyle bütçe emanetlerine aktarılacak ve (2) numaralı fıkranın (b) bendinde öngörüldüğü şekilde nakit ödeme planı çerçevesinde sıralamaya göre ödeme işlemine tabi tutulacaktır.

4- Bu uygulama yalnızca Kamu İhale Kanununa göre alınacak geçici teminatlarla sınırlı olarak yapılacaktır.” açıklaması yer almaktadır.

İhale işlem dosyasında yapılan incelemeden, ihale üzerinde bırakılan … Petrol Ürn. Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından 15/02/2006 tarihli Belediye Başkanlığına hitaplı yazıda; 20/02/2006 tarihinde yapılacak akaryakıt

277

ihalesine teklif verileceğinden bahisle, belediyenin bütçe emanetleri hesabında tutulan alacağından 55.000,00 YTL’nin teminat olarak kaydedilerek gerekli belgenin verilmesinin talep edildiği anlaşılmıştır.

Bunun üzerine, ….Belediye Başkanlığı Yetkili Saymanlığınca … Petrol Ürn. Tic. ve San. Ltd. Şti. adına geçici teminat mektubu düzenlendiği, …. Petrol Ürn. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin Belediyenin bütçe emaneti hesabındaki alacaklarının bir bölümü teminat olarak kabul edilerek aynı tarihte teminat emanetleri hesabına aktarıldığı, ve buna ilişkin idarece muhasebe işlem fişi düzenlendiği görülmüştür.

Ancak, Tebliğ hükmü uyarınca ihale teminatları bölümüne kaydedilen bu tutar karşılığında düzenlenen muhasebeleştirme belgesinin üzerine “Bu muhasebeleştirme belgesi geçici teminatın mahsuben tahsiline ilişkindir. Tutarı nakden iade edilemez.” ifadesini taşıyan bir kaşe basılmadığı belirlenmiştir.

4734 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinde, teminat olarak kabul edilecek değerlerin neler olacağı hüküm altına alınmıştır. Bu Kanun hükmünden hareketle, idari şartnamede teminat olarak kabul edilecek değerlerin neler olduğu belirtilmiştir.

Tebliğde yer alan “tahakkuk ettirilerek ödenebilir hale gelmiş, gider kaydı yapıldığı halde nakit yokluğu nedeniyle ödenemediğinden alacaklısı adına bütçe emanetine alınmış müteahhit alacaklarının bir kısmının, bu müteahhitlerin aynı idarenin açacağı ihalelere katılmak istemeleri halinde, aşağıda belirtilen esaslara göre “geçici teminat” olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür” açıklama uyarınca, ihale üzerinde bırakılan …. Petrol Ürn. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin idareden olan alacağına karşılık, idarece “geçici teminat”la ilgili muhasebeleştirme belgesi düzenlenebileceği, ancak ihale üzerinde bırakılan ….Petrol Ürn. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin idareden olan alacağına karşılık, idarece geçici teminat mektubu düzenlenmesinin anılan Kanun ve mevzuat hükmüne aykırı olduğu değerlendirilmektedir.”

6.3. Teminat Mektuplarında Süre ve Şekil

Kamu İhale Kanunu kapsamında verilecek teminat mektuplarının kapsam ve şeklini tespite Kamu İhale Kurumu yetkilidir. Kanunun 32 nci maddesine göre belirlenen tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz gün fazla süreli olmak kaydıyla, geçici teminat mektuplarında süre belirtilir. Teklif geçerlilik süresinin uzatılması halinde, geçici teminat mektuplarının

278

süresi de aynı süre ile uzatılır. Kesin teminat mektuplarının süresi ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir.

Bu çerçevede; Kanun ve İhale Uygulama Yönetmeliklerinin ilgili hükümlerine aykırılık teşkil etmediğinden “limit içi” ve limit dışı” ibaresi taşıyan teminat mektuplarının kabul edilmesi gerekmektedir. Gerek görüldüğünde teminat mektuplarının ilgili bankanın veya özel finans kurumunun genel müdürlüğünden veya şubesinden teyidi idarelerce yapılır. Faks ile yapılan teyitlerin, en az iki yetkilinin imzasını taşıması gerekir.

Teklif geçerlik süresini şartnamede belirleyen idarelerin, geçici teminat mektuplarında belirtilecek süre ile ilgili ayrı bir belirleme yapmamaları ve tip idari şartnamelerin geçici teminata ilişkin maddelerindeki "Geçici teminat olarak sunulacak teklif mektuplarında süre belirtilmelidir. Bu sürenin, tekliflerin geçerlik süresinden itibaren en az otuz (30) gün fazla olması gerekir." hükmüne uygun olarak asgari süreyi karşılayan veya isteklilerce sunulan ve asgari sürelerden daha uzun süreleri içerir geçici teminat mektuplarını geçerli kabul etmeleri gerekmektedir. Bu bağlamda süresiz geçici teminat mektupları da kabul edilecektir.

Teklif mektuplarının geçerlilik süresi, ihale dokümanında idarece belirlenen süredir. İsteklinin, teklif mektubundaki teklif geçerlilik süresini, idari şartnamede öngörülen süreden daha fazla belirlediği hallerde de geçici teminat mektubunun, idari şartnamedeki teklif geçerlilik süresinin bitiminden itibaren 30 gün fazla süreli olup olmadığına bakılacaktır. İsteklinin teklif geçerlilik süresini idari şartnamedeki süreden daha fazla belirlemiş olması, sunacağı geçici teminat mektubunun geçerli olacağı süreyi uzatmayacak, idari şartnamede belirlenen teklif geçerlilik süresinden 30 gün daha fazla süreli olması yeterli sayılacaktır.


Geçici teminatı usulüne uygun olmayan isteklilerin ihale dışı bırakılması gerektiğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 07/10/2008 tarih ve 2008/UH.I-4123 sayılı Kararı.

“….Mevzuatın yukarıya aktarılan hükmü gereğince idarelerce ilk oturumda isteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığının kontrol edilmesi, belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan isteklilerin tutanakla tespit edilmesi gerektiği açıktır. İhale üzerinde

279

kalan istekli tarafından verilen 08/08/2008 tarihli geçici teminat mektubunun, Kamu İhale Kurumu tarafından düzenlenen ve idarece ihale dokümanı ekinde kullanılan KİK 029.0/H numaralı standart forma uygun olmadığı anlaşılmış olup anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.”

6.4. Geçici Teminatların İadesi ve Gelir Kaydedilmesi

6.4.1. Geçici Teminatların İadesi

İhale üzerinde kalan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliye ait geçici teminatlar sözleşme imzalanıncaya kadar iade edilmez, bunlar ihaleden sonra saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine teslim edilir. Diğer isteklilere ait teminatlar ise hemen iade edilir.

Kesin teminatı verip üzerinde ihale kalan istekli ile sözleşme imzalanması halinde geçici teminatı iade edilir. Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibine ait geçici teminat da sözleşme imzalandıktan hemen sonra geri verilir.

6.4.2. Geçici Teminatların Gelir Kaydedilmesi

Kamu İhale Kanununun çeşitli maddelerindeki açıklamalara göre;

- İsteklilerin, teklif mektubunu tekliflerin geçerlilik süresi içinde geri alması,

- Teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede bilgi eksikliğinin tamamlanmaması,

- İhaleye katılamayacaklar arasında sayılanlardan olduğu halde ihaleye katılınmış olması,

- İhaleyi kazanan istekli veya ikinci en avantajlı teklif sahibinin Kanunda belirtilen sürede kesin teminatını vermemesi ve sözleşmeyi imzalamaması,

durumlarında geçici teminat iade edilmeyerek gelir kaydedilir.

280

6.5. Kesin Teminat ve Ek Kesin Teminatların Geri Verilmesi

6.5.1.Taahhüdün Sözleşme ve İhale Dokümanı Hükümlerine Uygun Olarak Yerine Getirilmesi

Kesin ve ek kesin teminatların normal prosedür çerçevesinde ihale konusu işin sözleşme ve şartname hükümlerine göre yerine getirilmesinden sonra iade edilmesi gerekmektedir. Bu konuda, taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların;

a) Yapım işlerinde; varsa eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı, Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanı,

b) Yapım işleri dışındaki işlerde Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan ilişiksiz belgesinin getirildiği saptandıktan sonra; alınan mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmesi halinde yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı yükleniciye iade edilir.

Yüklenicinin bu iş nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanuni vergi kesintilerinin yapım işlerinde kesin kabul tarihine, diğer işlerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı yükleniciye geri verilir.

İşin konusunun piyasadan hazır halde alınıp satılan mal alımı olması halinde, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi şartı aranmaz.

6.5.2. Mücbir Sebeplerin Varlığı Hali

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 23 üncü maddesine göre anılan Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan doğal afetler, kanuni grev, genel salgın, hastalık, kısmi veya genel seferberlik ilanı, gerektiğinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek benzeri diğer haller gibi mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshedilmesi halinde, hesabın genel hükümlere göre

281

tasfiye edilerek, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların iade edilmesi gerekir.

6.5.3. İş Artışının Zorunlu Olması Hali

Kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların geri verilmesi, mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde söz konusu olabilir. Bu durumda, artışa konu olan işin,

a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,

b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması

şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10’una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20’sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.

İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek kesin ve varsa ek kesin teminatların iadesi gerekir. Ancak bu durumda, işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur.

6.5.4. Yüklenicinin Ölümü

Yüklenicinin ölümü halinde, sözleşme feshedilmek suretiyle hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek kesin teminatları ve varsa diğer alacakları varislerine verilir. Ancak, aynı şartları taşıyan ve talepte bulunan varislere idarenin uygun görmesi halinde, ölüm tarihini izleyen 30 gün içinde varsa ek teminatlar dahil taahhüdün tamamı için gerekli kesin teminatı vermeleri şartıyla sözleşme devredilebilir.

6.5.5. Yüklenicinin Ortak Girişim Olması Halinde Ölüm Hali

Pilot veya koordinatör ortağın ölümü halinde ise sözleşme feshedilmek suretiyle yapılmış olan işler tasfiye edilerek kesin teminat iade edilir. Bu durumların oluşunu izleyen 30 gün içinde diğer ortakların teklifi ve idarenin uygun görmesi halinde de, teminat dahil o iş için pilot veya

282

koordinatör ortağın yüklenmiş olduğu sorumlulukların üstlenilmesi kaydıyla sözleşme yenilenerek işe devam edilebilir.

6.6. Kesin Teminat ve Ek Kesin Teminatların Gelir Kaydedilmesi

6.6.1. Prim ve Vergi Borçları

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 13 üncü maddesine göre yüklenicinin yaptığı iş nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumu’na olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanuni vergi kesintilerinin yapım işlerinde kesin kabul tarihine, diğer işlerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı yükleniciye geri verilir.

6.6.2. Sözleşmenin İzinsiz veya Öngörülen Süreden Önce Devredilmesi

Sözleşme, zorunlu hallerde ihale yetkilisinin yazılı izni ile başkasına devredilebilir. Ancak, devir alacaklarda ilk ihaledeki şartların aranması zorunludur. Ayrıca, isim ve statü değişikliği gereği yapılan devirler hariç olmak üzere, bir sözleşmenin devredildiği tarihi takip eden üç yıl içinde aynı yüklenici tarafından başka bir sözleşme devredilemez veya devir alınamaz. İzinsiz devredilen veya devir alınan veya bir sözleşmenin devredildiği tarihi takip eden üç yıl içinde devredilen veya devir alınan sözleşmeler feshedilerek, devreden ve devir alanlar hakkında ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

6.6.3.Yüklenicinin Sözleşmeyi Feshetmesi

Sözleşme yapıldıktan sonra mücbir sebep halleri dışında yüklenicinin mali acz içinde bulunması nedeniyle taahhüdünü yerine getiremeyeceğini gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak bildirmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

6.6.4. İdarenin Sözleşmeyi Feshetmesi

Sözleşmenin uygulanması sırasında;

283

a) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az yirmi gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi,

b) Yüklenicinin Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 25 inci maddesinde sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi,

hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

6.6.5. Sözleşmeden Önceki Yasak Fiil veya Davranışlar Nedeniyle Fesih

Yüklenicinin, ihale sürecinde Kamu İhale Kanununa göre yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun sözleşme yapıldıktan sonra tespit edilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

İhaleye katılım aşamasında haklarında yasaklama kararı bulunan isteklilerin; bu durumlarının ihale kararı onaylandıktan sonra sözleşmenin imzalanmasına kadar geçen süre içinde anlaşılması durumunda ihale kararının iptali ile duruma göre kesin teminatın veya geçici teminatın gelir kaydedilmesi gerekmektedir.

6.6.6. Yüklenicinin İflas Etmesi

Yüklenicinin iflas etmesi halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç hakkında ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

6.6.7. Yüklenicinin Taahhüdünü Ağır Hastalık, Tutukluluk veya Özgürlüğü Kısıtlayıcı Bir Cezaya Mahkumiyeti Nedeni ile Yerine Getirememesi

Ağır hastalık, tutukluluk veya özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyeti nedeni ile yüklenicinin taahhüdünü yerine getirememesi halinde, bu durumun oluşunu izleyen 30 gün içinde yüklenicinin teklif

284

edeceği ve ilgili idarenin kabul edeceği birinin vekil tayin edilmesi koşuluyla taahhüde devam edilebilir. Ancak, yüklenicinin kendi serbest iradesi ile vekil tayin edecek durumda olmaması halinde, yerine ilgililerce aynı süre içinde genel hükümlere göre bir yasal temsilci tayin edilmesi istenebilir. Bu hükümlerin uygulanmaması halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

6.6.8.Yüklenicinin Ortak Girişim Olması Halinde Ölüm, İflas, Ağır Hastalık, Tutukluluk veya Mahkumiyet Hali

Ortak girişimlerce yerine getirilen taahhütlerde, ortak girişimi oluşturan kişilerden birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkum olması veya dağılması sözleşmenin devamına engel olmaz. Ancak, bunlardan biri idareye pilot veya koordinatör ortak olarak bildirilmiş ise, pilot veya koordinatör ortağın gerçek veya tüzel kişi olmasına göre iflas, ağır hastalık, tutukluluk, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyet veya dağılma hallerinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

6.7. İade Edilemeyen Teminatlar

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 13 üncü maddesine göre mahsup işlemi yapılmasına gerek bulunmayan hallerde; yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalır ve bankasına iade edilir. Teminat mektubu dışındaki teminatlar sürenin bitiminde Hazineye gelir kaydedilir.

6.8. Kesin Teminat Alınmayacak Durumlar

a) Pazarlık usulünü düzenleyen Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin (f) bendi gereğince mamul mal, malzeme veya hizmet alımlarında, malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve bunun idarece uygun bulunması halinde, sözleşme yapılması ve kesin teminat alınması zorunlu değildir.

285

Ayrıca 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinde, “(b), (c) ve (f) bendi kapsamında yapılan mal alımlarında, malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve bunun idarece uygun bulunması halinde, sözleşme yapılması ve kesin teminat alınması zorunlu değildir.” hükmü yer almaktadır. İdari şartnamenin ilgi maddesi uyarınca kesin teminat alınıp alınmayacağı ile sözleşme imzalanıp imzalanmayacağına yönelik düzenleme yapılması idarelerin takdirinde bulunmaktadır. İdare tarafından alımın niteliği esas alınarak malın sözleşme süresi içinde teslim edilmesi ve kesin kabulünün gerçekleştirilmesi halinde kesin teminat alınmayacak ise 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (b), (c) ve (f) bentlerine göre Pazarlık Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak İdari Şartnamenin “Kesin Teminat” başlıklı 41 inci maddesinin (41.3) alt maddesinde “Malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve kabulünün gerçekleştirilmesi halinde kesin teminat alınmayacaktır.” düzenlemesine yer verilecektir.

İdare tarafından idari şartnamede yapılan düzenleme çerçevesinde malın sözleşme süresi içinde teslim edilmesi ve kesin kabulünün yapılması durumunda kesin teminat alınmamasına karşın ihale üzerinde bırakılan istekli ile sözleşme imzalanabilir. Bu durumda sözleşmenin “Teminata ilişkin hükümler” başlıklı maddesinde kesin teminat alınmadığına ilişkin açıklamaya yer verilecektir. Ancak ihale üzerinde bırakılan istekliden kesin teminat alınması ve alım konusu malın satış sonrası servis, bakım ve onarım hizmetleri ile garantisine yönelik düzenleme yapılması durumunda da idare tarafından sözleşme imzalanması zorunludur. İdare tarafından malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve kesin kabulünün yapılması durumunda sözleşme imzalanmayacak ise 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (b), (c), (f) Bendine Göre Pazarlık Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak İdari Şartnamenin “İhalenin sözleşmeye bağlanması” başlıklı 45 inci maddesinin (45.4.) alt maddesinde “Malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve kesin kabulünün yapılması durumunda sözleşme imzalanmayacaktır.” açıklamasına yer verilecektir.

İdari şartnamede “malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve kabulünün gerçekleştirilmesi halinde kesin teminat alınmayacaktır.” ve “malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve kesin kabulünün yapılması durumunda sözleşme imzalanmayacaktır.” düzenlemesi yer almasına karşın ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından malın sözleşme

286

yapma süresi içinde teslim edilemeyeceğinin veya sözleşme süresi içerisinde malın kesin kabulünün yapılamayacağının anlaşılması durumunda sözleşme imzalanması ve kesin teminat alınması zorunludur.

4734 Sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (b), (c) ve (f) bentlerine göre pazarlık usulü ile ihale edilen mal alımlarında, idari şartnamede, malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve kesin kabulünün yapılması durumunda sözleşme imzalanmayacağının belirtilmesi durumunda, ihale üzerinde kalan isteklinin ihale tarihi itibarıyla 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerinde sayılan durumlarda olmadığına dair belgeleri malın tesliminden önce idareye sunması gerekmektedir28.

b) Bir ihale usulü olmayan doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirilen satın almalardan dolayı da kesin teminat alınması zorunlu değildir.

c) Kamu İhale Kanununun 43 üncü maddesi hükmü gereğince sözleşmeden önce kesin teminat alınmayan danışmanlık hizmet ihalelerinde sözleşmeye davet, kesin teminat istenilmeksizin anılan Kanunun 42 nci maddesinin birinci fıkrası hükümlerine göre yapılır.


287

YEDİNCİ BÖLÜM

İHALELERE KATILMAKTAN YASAKLAMA

7.1. Sözleşme Öncesinde İhalelere Katılmaktan Yasaklama Süreci

Kamu ihalelerinin belirlenen ilkelere uygun olarak yapılmasını sağlamak, idarelerin zararına sebep olunmasını önlemek, işlerin zamanında ve düzenli olarak yapılmasını gerçekleştirmek amacıyla yasak fiil ve davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında yetkili mercilerce ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmekte ve bu karar Resmi Gazetede yayımlanmaktadır.

7.1.1. Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklamayı Gerektiren Fiil ve Davranışlar

Kamu İhale Kanununun 17 nci maddesi uyarınca; ihalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:

- Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.

- İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.

- Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.

- Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekâleten birden fazla teklif vermek.

- Kanunun 11 inci maddesine göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak.

Ayrıca, Kamu İhale Kanununun 58 inci maddesi gereğince ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında da ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir.

288

7.1.2. Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklama Süresi

7.1.2.1. Bir Yıldan İki Yıla Kadar Yasaklama

Kamu İhale Kanununun 17 nci maddesinde belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar Kanunda istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir.

7.1.2.2. Altı Aydan Bir Yıla Kadar Yasaklama

Üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında Kanunda istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir.

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 10 uncu maddesinde mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller;

- Doğal afetler,

- Kanuni grev,

- Genel salgın hastalık,

- Kısmi veya genel seferberlik ilanı,

- Gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer haller, Olarak sayılmıştır.

Süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dahil olmak üzere, idare tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için;

- Yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması,

- Taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması ve yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması,

- Mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur.

Yukarıda belirtilen her iki durumda da yasaklama kararını verecek mercii, işlenen fiil veya davranışın niteliğine, ağırlığına, gerçekleşmiş veya

289

teşebbüs halinde kalmış olması, mükerrer olması gibi hususlara dikkat ederek Kanunda belirtilen asgari ve azami süreler içinde kalmak şartıyla yasaklama süresini belirleyecektir.

7.1.2.3. Bir Yıldan Üç Yıla Kadar Mahkeme Kararıyla Yasaklama

Kamu İhale Kanununun 59 uncu maddesi uyarınca; taahhüt tamamlandıktan ve kabul işlemi yapıldıktan sonra tespit edilmiş olsa dahi, Kanunun 17 nci maddesinde belirtilen fiil veya davranışlardan Türk Ceza Kanununa göre suç teşkil eden fiil veya davranışlarda bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile o işteki ortak veya vekilleri hakkında Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre ceza kovuşturması yapılmak üzere yetkili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur.

Hükmolunacak cezanın yanı sıra, idarece Kamu İhale Kanununun 58 inci maddesine göre verilen yasaklama kararının bitiş tarihini izleyen günden itibaren uygulanmak şartıyla bir yıldan az olmamak üzere üç yıla kadar bu Kanun kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan mahkeme kararıyla 58 inci maddenin ikinci fıkrasında sayılanlarla birlikte yasaklanırlar.

7.1.2.4. Sürekli Olarak Mahkeme Kararıyla Yasaklama

Kamu İhale Kanununun 59 uncu maddesinin 3 üncü fıkrası uyarınca; Kanunda belirtilen yasak fiil veya davranışları nedeniyle haklarında mükerrer ceza hükmolunanlar ile bu kişilerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri veya bu kişilerin ortağı olduğu şahıs şirketleri, mahkeme kararı ile sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır.

7.1.3. Yasaklama Kararını Verecek Mercii ve Takdir Hakkı

Kamu İhale Kanununun 58 inci maddesi uyarınca; 17 nci madde de belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenlerle üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmesi gerekmektedir.

İhaleye katılmaktan yasaklama kararı, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri

290

ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir.

İhaleyi yapan idareler, ihalelere katılmaktan yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

Yasaklama kararını vermede idarenin herhangi bir takdir yetkisi yoktur. Yasaklamayı gerektiren fiil ve davranışın yapıldığının tespit edilmesi halinde yasaklama kararını verecek olan merciin, Kanunda belirtilen asgari sınırların altında kalmamak üzere yasaklama kararı vermesi zorunludur.

7.1.4. Yasaklama Kararına Karşı İtiraz ve Yargı Yolu

İhalelerden yasaklama kararlarına karşı Kamu İhale Kurumuna, Kanunla herhangi bir yetki verilmesi söz konusu olmadığı için, bu tür kararlara karşı Kuruma şikâyet yoluyla başvuru yapılmayacaktır29.

Yasaklama kararları idari bir işlem olduğundan, söz konusu idari işlemle ilgili olarak yürütmenin durdurulması dahil iptal istemiyle yargıya gidilebilecektir.

İhalelere katılmaktan yasaklama kararına karşı açılan davada yürütmenin durdurulması veya iptal kararı verilmesi durumunda kararın aslı veya onaylı örneğinin Kamu İhale Kurumumuna sunulması halinde ilgili gerçek veya tüzel kişiler yasaklılar listesinden çıkarılacaktır. Ancak, mahkeme kararı uyarınca veya idari bir işlemle ihalelere katılmaktan yasaklama kararlarının kaldırılması, değiştirilmesi veya düzeltilmesi hallerinde kararın yasaklama kararını veren idarelerce Resmî Gazetede yayımlatılması gerekmektedir30.

7.1.5. Yasaklama Kararının Verilme Süresi ve Yürürlüğe Girmesi

Kamu İhale Kanununun 58 inci maddesinin 4 üncü fıkrası uyarınca; yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırk beş gün içinde verilir. Verilen bu karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere en geç on beş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

29 24/06/2003 tarihli ve 2003- UK.Z-166 sayılı Kamu İhale Kurumu kararı 30 Kamu İhale Genel Tebliği Madde:28

291

Yasaklamayı gerektiren bir fiil veya davranışın, ihaleye veya sözleşmenin uygulanmasına ilişkin işlemleri gerçekleştiren birimler tarafından tespiti halinde, bu hususun idarenin yetkili makamına bildirilmesi ve bu çerçevede yetkili makam tarafından da bağlı, ilgili veya ilişkili bulunulan bakanlığa bildirimde bulunulması gerekmektedir. Söz konusu maddelerde geçen kırk beş günlük sürenin başlangıcı olarak, idarenin, yasaklama kararının gereğinin yapılmasını bildirdiği yazının ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa ulaştığı tarihin esas alınması gerekecektir.

Yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışların tespit edildiği tarihi izleyen en geç 45 gün içinde yasaklama kararı verilmesi zorunludur. Bu süre geçirildikten sonra yasaklama kararı verilmesi mümkün değildir. Bu nedenle idarelerin yasaklama kararı verilmesini gerektiren bir fiil veya davranışı tespit ettikleri tarihten itibaren en geç 45 gün içinde yetkili merci tarafından yasaklama kararı verilebilmesi için gerekli düzenleme ve işlemleri yapmaları ve yasaklama kararı almaları gerekmektedir.

Yasaklama işlemlerinin 45 gün içinde tamamlanamaması ve yürürlüğe girmemesi halinde ilgili ve görevli kamu görevlileri hakkında disiplin ve ceza sorumluluğuna ilişkin hükümler uygulanabilecektir.

İhale sırasında veya sonrasında yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak sonraki ihalelere de iştirak ettirilmezler.

7.1.6. İhale Sırasında veya Sonrasında Yasak Fiil ve Davranışta Bulunduğu Tespit Edilenler Hakkında İdarece Yapılması Zorunlu İşlemler

Yasaklamayı gerektirir bir fiil ve davranışta bulunulduğunu tespit eden idare gerekli bilgi ve belgelerle birlikte durumu ilgili veya bağlı olduğu bakanlığa bildirir. Bildirimi yapan idarenin, tespit anından itibaren yasaklama kararının verilmesi için gerekli olan kırk beş günlük sürenin işlemeye başladığını dikkate alması gerekir.

Kamu İhale Kanununun 58 inci maddesi uyarınca; ihale sırasında veya sonrasında yasaklamayı gerektirir fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak sonraki ihalelere de iştirak ettirilmezler.

292

7.1.7. Görevlilerin Ceza Sorumluluğu ve Bilgi ve Belgeleri Açıklama Yasağı

İhale yetkilisi, ihale komisyonlarının başkan ve üyeleri ile ihale sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 17 nci maddesinde belirtilen fiil veya davranışlarda bulunduklarının, görevlerini kanuni gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak şekilde kusurlu (kasıt veya ihmal) hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, bu kişiler hakkında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır.

Ayrıca bu fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir.

4734 sayılı Kanun'a aykırı fiil veya davranışlardan dolayı hüküm giyen idare görevlileri, Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler.

4734 sayılı Kanun kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca Kanun'un ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar.

4734 sayılı Kanun'un 5 inci maddesinde belirtilen ilkelere ve 62 nci maddesinde belirtilen kurallara aykırı olarak ihaleye çıkılmasına izin verenler ve ihale yapanlar hakkında da aynı müeyyideler uygulanır.

Kamu İhale Kanununun 61 inci maddesinde belirtildiği üzere, Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanlar; ihale süreci ile ilgili bütün işlemlere, isteklilerin iş ve işlemleri ile tekliflerin teknik ve mali yönlerine ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgelerle işin yaklaşık maliyetini tekliflerin açılması aşamasına kadar ifşa edemezler, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Aksine hareket edenler hakkında ilgisine göre 58 ve 60 ıncı maddelerde belirtilen müeyyideler uygulanır.

7.1.8. İhaleye Katılım Aşamasında Haklarında Yasaklama Kararı Bulunan İsteklilerle İlgili Yapılacak İşlemler

İhale veya son başvuru tarihi itibariyle haklarında yasaklama kararı verilmiş veya kamu davası açılmış bulunan aday veya isteklilerin ihaleye katılmaları durumunda;

293

-İhalenin başlangıcından tekliflerin değerlendirilmesi aşamasına kadar ki süreçte haklarında yasaklama kararı bulunduğu veya kamu davası açıldığının tespit edilmesi halinde, ihale dışı bırakılmaları ve geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi gerekir.

-Haklarında yasaklama kararı bulunduğu veya kamu davası açıldığının tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında tespit edilememesi nedeniyle bunlardan biri üzerine ihale yapılmış ancak ihale kararı ihale yetkilisince onaylanmamış olması durumunda, bu isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi gerekir.

-Haklarında yasaklama kararı bulunduğu veya kamu davası açıldığının İhale komisyon kararının ihale yetkilisince onaylandıktan sonra sözleşmenin imzalanmasına kadar geçen süre içinde anlaşılması durumunda, ihale kararının iptaliyle duruma göre kesin teminatın veya geçici teminatın gelir kaydedilmesi gerekir.

-Haklarında yasaklama kararı bulunduğu veya kamu davası açıldığının sözleşme yapıldıktan sonra anlaşılması halinde, sözleşmenin Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 21 inci maddesi gereğince feshedilmesi ve hesabının genel göre tasfiyesi ile kesin teminatın ve varsa ek kesin teminatın gelir kaydedilmesi gerekir.

Ayrıca, ihale veya son başvuru tarihi itibarıyla haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı bulunmayan veya kamu davası açılmamış aday veya istekliler hakkında, ihale süreci içerisinde herhangi bir idare tarafından yasaklama kararı verilmesi veya kamu davası açılması durumunda yasaklama kararının Resmi Gazetede yayım tarihinden veya kamu davası açıldığı tarihten önce teklif vermiş olan istekli ve adaylar açısından yukarıdaki hükümlerin uygulanmasına imkan bulunmamaktadır.

Bu durumda olan aday veya isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatlarının iade edilmesi gerekmektedir. İhale sürecine göre;

-İhale komisyon kararı veya

-İhale yetkilisinin onayı iptal edilecek,

Usulüne uygun olarak verilmiş diğer teklifler değerlendirilmeye tabi tutularak ihale süreci tamamlanacaktır.

294

Ayrıca, bu durum hakkında, usulüne uygun şekilde teklif vermiş olan diğer aday veya isteklilere yazılı olarak bilgi verilecektir.

7.1.9. Yasaklama Kararı Formunun Doldurulmasında Dikkat Edilecek Hususlar

a) İstisna kapsamında yapılan ihaleler dahil 4734 sayılı Kanun uyarınca verilen yasaklama kararları ile 4735 sayılı Kanun uyarınca verilen yasaklama kararlarında İhale Kayıt Numarası yazılacak, İhale Kayıt Numarası almayı gerektirmeyen ihalelerde, bu bölüme “İhale Kayıt Numarası alınmamıştır” ibaresi konulacaktır.

b) Yasaklama kararı veren bakanlık/kurum bölümüne, yasaklama kararını veren bakanlık veya 4734 sayılı Kanunun 58 inci ve 4735 sayılı Kanunun 26 ncı maddelerinde belirtilen herhangi bir bakanlıkla ilgili veya bağlı bulunmayan ve Kanun kapsamında olan kurum ve kuruluşların adı yazılacaktır.

c) Yasaklanan kişinin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre, gerçek kişiyse adı ve soyadı, tüzel kişiyse vergi kimlik numarası ve ticaret sicilinde kayıtlı ticaret unvanı kısaltma yapılmadan yazılacaktır.

ç) T.C. Kimlik Numarası bölümü yasaklanan kişinin gerçek kişi olması halinde doldurulacaktır.

d) Ortak veya ortaklıklara ilişkin bölüm, 4734 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin ikinci fıkrası ile 4735 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinin ikinci fıkrasında sayılan ortak ve/veya ortaklıkların bulunması halinde doldurulacaktır.

e) Yasaklananın herhangi bir ticaret odasına veya esnaf odasına kayıtlı olmaması halinde, bu kısımda, kayıtlı olmadığı hususu belirtilecektir.

f) Yasaklama süresi ay ya da yıl olarak yazılacaktır.

g) Yasaklamanın dayanağı ve kapsamı bölümünde, hangi Kanuna göre yasaklama işlemi gerçekleştirilecekse o kısmın içindeki kutu işaretlenecektir. İstisna kapsamındaki ihalelerde 4734 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca yasaklamalar bu Kanunda belirtilen usullere göre yapılacaktır. İstisna kapsamında yapılan ihaleler dahil 4734 sayılı Kanuna göre yapılan yasaklamalar ile 4735 sayılı Kanuna göre yapılan yasaklamalar tüm ihaleler için geçerli olacaktır. 2886 sayılı Kanuna veya diğer mevzuata göre

295

yasaklamalarda ise yasaklama kapsamı farklı olabileceğinden ilgili kutular işaretlenecektir.

ğ) Kurumun internet sayfasında yer alan yasaklama kararı formunun çıktısı alınıp doldurularak yayımlanmak üzere Resmi Gazeteye gönderilecektir.


Sözleşme yapıldıktan sonra hakkında başka bir iş nedeniyle kamu davası açılması halinde, işin genel hükümlere göre tasfiye edileceği ancak teminatının gelir kaydedilmeyeceğine ilişkin Kamu İhale Kurumunun 18/12/2008 tarih ve 2008/UY.III-5058 sayılı kararı.

“…Başvuruya konu ihalenin 10/05/2006 tarihinde gerçekleştirildiği, ihale yetkilisince 14/06/2006 tarihinde onaylanan ihale komisyon kararı ile ihalenin Ahmet… üzerinde bırakıldığı, aynı tarihte ihale üzerinde bırakılan istekliye ilişkin olarak Kamu İhale Kurumu’ndan yasaklılık teyidi alındığı, ihale komisyonu kararı eki olan Yasaklılık Teyit Belgesi’nde anılan isteklinin ihale tarihi itibariyle yasaklılık durumunun bulunmadığı görülmüştür.

İhale işlem dosyasında yapılan incelemede, başvuru sahibinin 28/06/2006 tarih ve 2007 Nolu yazı ile sözleşmeye davet edildiği ve idare ile yüklenici arasında 27/07/2006 tarihinde sözleşmenin imzalandığı anlaşılmıştı.

…İl Özel idaresi’nin 08/02/2008 tarih ve 113-585 sayılı Ahmet …’a hitaben fesih bildirimine ilişkin yazısında; “Kamu İhale Kurumu İstatistik ve Sicil izleme Dairesi Başkanlığı’nın 30/01/2008 tarih ve 124-2224 sayılı yazılarına istinaden 4735 sayılı Kanunun 21 inci maddesi uyarınca…yapım işinin feshedilmesi, geçici teminatların gelir kaydedilerek hesabın genel hükümlere göre tasfiye edilmesi Valilik Makamının 08/02/2008 tarih ve 112-582 sayılı Oluru ile uygun görülmüştür.” hususları belirtilmiştir…

Sözleşmenin feshi üzerine idare tarafından Kültür ve Turizm Bakanlığına sözleşmenin genel hükümlere göre tasfiyesi; İçişleri Bakanlığına 4735 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi gereğince (ihalelere katılmaktan yasaklama) gerekli işlemlerin yapılması; Kamu İhale Kurumuna da bilgi amacıyla resmi yazılar yazıldığı, gerek İçişleri Bakanlığı gerekse

296

Kamu İhale Kurumuna yazılan yazılarda, “kesin teminatın gelir kaydedilmesi” işleminin yapıldığı yönünde bilgiler yer aldığı görülmüştür.

Anılan durumu, başvuru sahibinin dava dilekçesinde yer verilen yaklaşık meblağın (270.000,00 YTL), sözleşme bedelinin %6’sı oranına tekabül ettiği hususu ve idarenin Mali Hizmetler Müdürlüğüne hitaben yazdığı yazı da doğrulamaktadır. Başvuru sahibinin sözleşme imzalanmasından önce sunduğu kesin teminat mektubu tutarının da 267.000,00 YTL olduğu anlaşılmıştır….

Kuruma ait bilgi sistemi üzerinde yapılan incelemede; başvuru sahibi hakkında … Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından kamu davası açıldığı, buna istinaden 4734 sayılı Kanunun 59 uncu maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca yasaklandığı, yasaklılık başlangıç tarihinin 20/05/2006 olduğu, teyit belgesinden de anlaşıldığı üzere ihale kararının onay tarihi olan 14/06/2006 itibariyle başvuru sahibinin yasaklılık kaydının bulunmadığı anlaşılmıştır…

Yapılan inceleme sonucunda; idarece geçici teminatın değil kesin teminatın gelir kaydedildiği, yüklenicinin ihale kararının onay tarihi itibariyle yasaklı olmadığının Kamu İhale Kurumuna ait sistemden teyit edildiği, yukarıda yer verilen bilgiler ve mevzuat hükümleri uyarınca anılan istekli hakkında Tebliğin “XV- İhalelere Katılmaktan Yasaklamaya İlişkin Açıklamalar - G. Teminatların Gelir Kaydedilmesi” bölümünün 4 üncü fıkrasının uygulanmasının mümkün bulunmadığı, zira anılan düzenlemenin ihale veya son başvuru tarihi itibarıyla haklarında kamu davası açılmış bulunan aday veya istekliler bakımından uygulama kabiliyetinin bulunduğu ki başvuru sahibinin ihale tarihi itibariyle yasaklı olmadığının teyit edildiği; … teminatların gelir kaydedilmesi yaptırımının ihale tarihinden sonra ortaya çıkan yasaklılık durumlarında uygulanmasının mümkün olmadığı, 10 uncu madde taahhütnamesinde Kanunun 10 uncu maddesinin (i) bendinde bulunulmadığına ilişkin kısmın, ilgili bendin Kanunun 11 inci maddesine yönelik atıfta bulunduğu, bu maddenin ise “İhaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak” hususunu düzenlediği, başvuru sahibinin ihaleye katılma yasağının ihaleden önce bulunmadığı, kaldı ki kesin teminatın gelir kaydedilmesi işleminin idari bir yaptırım olduğu ve yalnızca başvuru sahibince sunulan taahhütnameye dayanılarak tesis edilemeyeceği, Kanunda belirtilen şartların varlığı halinde teminatların gelir kaydedilmesinin mümkün bulunduğu, dolayısıyla idarece bu hususun dayanak gösterilmesinin yerinde olmadığı, böyle bir durumda Tebliğ

297

açıklamalarının birlikte değerlendirilmesinden sözleşmenin 4735 sayılı Kanunun 21 inci maddesi hükmü uyarınca feshedilmesi ve hesabın genel hükümlere göre tasfiyesi ancak kesin teminatın iade edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır…”

7.2. Sözleşme Sonrasında İhalelere Katılmaktan Yasaklama Süreci

Kamu ihaleleri sonucunda düzenlenen sözleşmelerin uygulanması sırasında, idarelerin zararına sebep olunmasını önlemek, işlerin zamanında ve düzenli olarak yapılmasını gerçekleştirmek amacıyla yasak fiil ve davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil ve davranışların özelliğine göre yetkili mercilerce ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmekte ve bu karar Resmi Gazetede yayımlanmaktadır.

7.2.1. Sözleşmenin Uygulanması Sırasında Yasak Fiil ve Davranışlar

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:

- Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla sözleşmeye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.

- Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.

-Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu imalat yapmak.

-Taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar vermek.

- Bilgi ve deneyimini idarenin zararına kullanmak veya Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 29 uncu maddesi hükümlerine aykırı hareket etmek.

-Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek.

- Sözleşmenin, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 16 ncı maddesi hükmüne aykırı olarak devredilmesi veya devir alınması.

298

7.2.2. Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklama Süresi

7.2.2.1. Bir Yıldan İki Yıla Kadar Yasaklama

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 25 inci maddesinde belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, Kamu İhale Kanununun 2 nci ve 3 üncü maddeleri ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir.

Yukarıda belirtilen durumda yasaklama kararını verecek mercii, işlenen fiil veya davranışın niteliğine, ağırlığına, gerçekleşmiş veya teşebbüs halinde kalmış olması, mükerrer olması gibi hususlara dikkat ederek Kanunda belirtilen asgari ve azami süreler içinde kalmak şartıyla yasaklama süresini belirleyecektir.

7.2.2.2. Bir Yıldan Üç Yıla Kadar Mahkeme Kararıyla Yasaklama

İş tamamlandıktan ve kabul işlemi yapıldıktan sonra tespit edilmiş olsa dahi, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 25 inci maddesinde belirtilen fiil veya davranışlardan Türk Ceza Kanununa göre suç teşkil eden fiil veya davranışlarda bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile o işteki ortak veya vekilleri hakkında Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre ceza kovuşturması yapılmak üzere yetkili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Hükmolunacak cezanın yanısıra, idarece anılan Kanunun 26 ncı maddesine göre verilen yasaklama kararının bitiş tarihinden itibaren uygulanmak şartıyla bir yıldan az olmamak üzere üç yıla kadar Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan mahkeme kararıyla 26 ncı maddenin ikinci fıkrasında sayılanlarla birlikte yasaklanırlar.

7.2.2.3. Mahkeme Kararıyla Sürekli Olarak Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklama

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda belirtilen yasak fiil veya davranışlar nedeniyle haklarında mükerrer ceza hükmolunanlar ile bu kişilerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri veya bu kişilerin ortağı olduğu şahıs şirketleri, mahkeme kararı ile sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır.

299

7.2.3. Yasaklama Kararını Verecek Mercii ve Takdir Hakkı

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 25 inci maddesinde belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı, Bakanlık tarafından verilir.


Yasaklama kararını vermede idarenin herhangi bir takdir yetkisi yoktur. Yasaklamayı gerektiren fiil ve davranışın yapıldığının tespit edilmesi halinde yasaklama kararını verecek olan merciin, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda belirtilen asgari sınırların altında kalmamak üzere yasaklama kararı vermesi zorunludur.

7.2.4. Yasaklama Kararına Karşı İtiraz ve Yargı Yolu

Kamu İhale Kurumu ihalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süre içerisinde; idarece yapılan işlemlerde, Kamu İhale Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığına ilişkin şikayetleri inceleyerek sonuçlandırmakla görevli bir kurumdur. Bu nedenle ihalelerden yasaklama kararlarına karşı Kanunla Kamu İhale Kurumuna herhangi bir yetki verilmediginden, Kuruma şikâyet yoluyla başvuru yapılması mümkün değildir.

Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenici tarafından yapılan fiil ve davranışlar nedeniyle yetkili mercii tarafından verilen yasaklama kararına karşı yargıya gidilebilecektir.

İhalelere katılmaktan yasaklama kararına karşı açılan davada yürütmenin durdurulması veya iptal kararı verilmesi durumunda kararın aslı veya onaylı örneğinin Kamu İhale Kurumumuna sunulması halinde ilgili gerçek veya tüzel kişiler yasaklılar listesinden çıkarılacaktır. Ancak, mahkeme kararı uyarınca veya idari bir işlemle ihalelere katılmaktan yasaklama kararlarının kaldırılması, değiştirilmesi veya düzeltilmesi hallerinde kararın yasaklama kararını veren idarelerce Resmî Gazetede yayımlatılması gerekmektedir.

300

7.2.5. Yasaklama Kararının Verilme Süresi ve Yürürlüğe Girmesi

Yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırk beş gün içinde verilir. Verilen bu karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere en geç onbeş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yasaklamayı gerektiren bir fiil veya davranışın, ihaleye veya sözleşmenin uygulanmasına ilişkin işlemleri gerçekleştiren birimler tarafından tespiti halinde, bu hususun idarenin yetkili makamına bildirilmesi ve bu çerçevede yetkili makam tarafından da bağlı, ilgili veya ilişkili bulunulan bakanlığa bildirimde bulunulması gerekmektedir. Söz konusu maddelerde geçen kırk beş günlük sürenin başlangıcı olarak, idarenin, yasaklama kararının gereğinin yapılmasını bildirdiği yazının ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa ulaştığı tarihin esas alınması gerekecektir.

Yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışların tespit edildiği tarihi izleyen en geç 45 günlük süre içinde yasaklama kararı verilmesi zorunludur. Bu süre geçirildikten sonra yasaklama kararı verilmesi mümkün bulunmamaktadır. İdarelerin yasaklama kararı verilmesini gerektiren bir fiil veya davranışı tespit ettikleri tarihten itibaren en geç 45 gün içinde yetkili merci tarafından yasaklama kararı verilebilmesi için gerekli düzenleme ve işlemleri yapmaları ve yasaklama kararı almaları gerekir.

Yasaklama işlemlerinin 45 günlük sürede tamamlanamaması ve yürürlüğe girmemesi halinde ilgili ve görevli kamu görevlileri hakkında disiplin ve ceza sorumluluğuna ilişkin hükümler uygulanabilecektir.

7.2.6. Yasak Fiil ve Davranışta Bulunduğu Tespit Edilenler Hakkında İdarece Yapılması Zorunlu İşlemler

Yasaklamayı gerektirir bir fiil ve davranışta bulunulduğunu tespit eden idare gerekli bilgi ve belgelerle birlikte durumu ilgili veya bağlı olduğu bakanlığa bildirir. Bildirimi yapan idarenin, tespit anından itibaren yasaklama kararının verilmesi için gerekli olan kırk beş günlük sürenin işlemeye başladığını dikkate alması gerekir.

7.2.7. Haklarında Yasaklama Kararı Verilen Gerçek veya Tüzel Kişiler

Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde

301

ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir.

Bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak ihalelere de iştirak ettirilmezler.

7.2.8. İş Ortaklığını Oluşturan Ortaklar Hakkında Yasaklama Kararı Verilmesi

Yasak fiil ve davranış sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşmenin uygulanması sırasında gerçekleşmiş veya tespit edilmiş ise:

- İhale sürecinde gerçekleştirilen Kamu İhale Kanununun 17 nci maddesinde sayılan yasak fiil veya davranışlar nedeniyle bu fiil ve davranışta bulunan veya iştirak eden ortaklar hakkında yasaklama kararı verilecek ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 21 inci maddesi gereğince sözleşme feshedilecektir.

- Sözleşmenin imzalanmasından sonra Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 25 inci maddesinde sayılan yasak fiil veya davranışlar nedeniyle bu fiil ve davranışta bulunan veya iştirak eden ortaklar hakkında yasaklama kararı verilecek ve sözleşmenin Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 18 inci maddesinde yapılan düzenlemeye paralel olarak feshedilmesi gerekecektir.

7.2.9. Görevlilerin Ceza Sorumluluğu ve Bilgi ve Belgeleri Açıklama Yasağı

İhale sürecinde görevli olan personelin cezai sorumluluğu ile sahip oldukları bilgileri ifşa etmeme yükümlülükleri Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 28 ve 29 uncu maddelerinde açıklanmıştır.

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 28 inci maddesi uyarınca; muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri, yapı denetim görevlileri ve ihtiyacın karşılanma sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin, görevlerini kanuni gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının ve taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya

302

kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır.

Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir. Bu Kanuna aykırı fiil veya davranışlardan dolayı hüküm giyen idare görevlileri, bu Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler.

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, bu Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar.

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 29 uncu maddesinde belirtildiği üzere; Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanlar, yüklenicilerin iş ve işlemlerine, teknik ve mali yapılarına ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri ifşa edemezler, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Aksine hareket edenler hakkında ilgisine göre 26 veya 28 inci maddede belirtilen müeyyideler uygulanır.

7.2.10. İhaleye Katılım Aşamasında Haklarında Yasaklama Kararı Bulunan İsteklilerle İlgili Yapılacak İşlemler

İhaleye katılım aşamasında haklarında yasaklama kararı bulunan isteklilerin; bu durumlarının sözleşme yapıldıktan sonra anlaşılması halinde, sözleşmenin Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 21 inci maddesi hükmü uyarınca feshedilmesi ve hesabın genel hükümlere göre tasfiyesi ile kesin teminatın ve varsa ek kesin teminatların gelir kaydedilmesi gerekmektedir.

7.3. Doğrudan Teminde Yasaklama Kararı

Doğrudan temin bir ihale usulü değildir. Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinde belirtilen hallerde ihtiyaçların, yine anılan Kanunun 18 inci maddesinde belirtilen ihale usulleri için tespit edilen kurallara uyulmaksızın; ilan yapılmadan ve teminat alınmadan, ihale komisyonu kurma ve aynı Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan yeterlik kriterlerini arama zorunluluğu bulunmadan, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak temin edilmesi mümkün bulunmaktadır.

303

Doğrudan temin ihale usulü olmadığı için Kamu İhale Kanununun 11 inci maddesinin uygulanması da zorunlu değildir. Ayrıca, doğrudan temin yoluyla alım yapılması halinde alım yapılacak kişi ya da firmanın ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit ettirilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır.

Ancak, anılan Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendinde belirtilen parasal limit dahilinde yapılan alımlarda, alım yapılacak gerçek veya tüzel kişinin Kurumun internet sayfasındaki yasaklılar listesinde bulunup bulunmadığının kontrol edilmesi ve yasaklı olduğunun belirlenmesi durumunda, söz konusu kişiden alım yapılmaması gerekmektedir.

Tüm bu nedenlerle; doğrudan temin yoluyla yapılan alımlarda Kamu İhale Kanununun 58 inci maddesine göre ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilebilmesi mümkün değildir. Bununla birlikte; doğrudan temin usulüyle yapılan alımlarda ortaya çıkan, Kanunun 17 inci maddesinde belirtilen yasak fiil veya davranışların Türk Ceza Kanununa göre suç teşkil etmesi; bu fiil veya davranışlar için ceza sorumluluğuna ilişkin hükümlerin uygulanmasına engel teşkil etmez.

Danıştay Kararları

İhale Yasağının Başlangıç Tarihi.

Özet: 4734 sayılı Kanununun 58. Maddesinin 4. Fıkrasında öngörülen ve yasaklama kararının yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırkbeş gün içinde verileceği yolundaki kuralın uygulanmasında başlangıç olarak fiilin işlendiği tarihin değil, fiilin tespiti tarihi esas olduğundan, ihaleyi yapan idarenin ilgili veya bağlı olduğu bakanlığa yasaklama kararının gereğinin yapılmasını bildirdiği tarihin esas alınması gerektiği hk. Danıştay 13. Daire Kararı;

“…Söz konusu madde ile getirilen kırkbeş günlük süre yasaklama kararı verecek merciin, işi karara bağlamasına yönelik bir süre olup, fiilin işlendiği tarihten belli bir süre geçtikten sonra, karar verilmesini engelleyen bir zamanaşımı süresi niteliğinde bulunmamaktadır. Bu itibarla sürenin başlangıcını saptayabilmek için, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edilmesinden ne anlaşılması gerektiğinin açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.

304

İhalelere katılmaktan yasaklanma konusundaki yaptırım, ihaleyi yapan idarenin, yasak fiil veya davranışın işlendiği yolundaki değerlendirmesine dayanılarak, ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık tarafından doğrudan uygulanmaktadır. Burada fiilin işlendiği tarih esas alınmadığından, yasaklanan bir fiil veya davranışın tesbiti esas olduğundan, bu fiil veya davranışların, yasaklanması gereken bir fiil veya davranış olduğu hususu, ancak, ihaleyi yapan idarenin iradesinin anlaşılması ile mümkündür. Bu nedenle, idarenin ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa, yasaklama kararının gereğinin yapılmasını bildirdiği tarihin, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarih olarak alınması düzenlemenin amacına uygun olacaktır.

Aksi bir uygulama, ihaleyi yapan idare ile yasaklama kararı verecek bakanlığın, teşkilâtlanma farklılıkları nedeniyle, iletişiminde gecikmeler olacağı göz önüne alındığında, bütün yasaklamalarda bu sürenin aşılması sonucunu beraberinde getirecektir.

Olayda, 29/03/2004 tarihinde pazarlık usulü ile yapılan sözü geçen ihaleye iki firmanın katıldığı, ilk teklif fiyatından sekiz tur geçtikten sonra cihazla ilgili olarak davacı şirketin 389.000.- YTL, diğer firmanın ise 357.000.- YTL fiyat teklif ettiği, bu aşamada davacı şirket yetkilisinin daha fazla fiyat kırımı ile ilgili olarak firmasıyla görüşme talebinde bulunduğu, görüşmeden sonra, anılan yetkilinin başka bir fiyat bildirmeyeceğini, rakip firmanın teknik olarak bu ihaleden çıkarılması gerektiğini, aksi halde ihaleden çekileceğini beyan etmesi üzerine, hangi yönleriyle teknik yetersizliğin bulunduğunun sorulduğu, söz konusu yetkilinin somut bir cevap verememesi üzerine ihale komisyonunun itirazı görüşerek, açık pazarlığa devam edilmesine karar verildiği, ilave bir indirim yapılmadığından, her iki firmadan yazılı nihaî tekliflerini vermelerinin istenmesi üzerine davacı şirket yetkilisinin itiraz dilekçesi vererek ihaleden ayrıldığı; ihale komisyonunun, ihale tarihinde, üç teknik üyeden, her iki teklif için detaylı teknik değerlendirme raporu istemesi üzerine, 30/03/2004 tarihinde verilen rapordan, davacı iddialarının asılsız olduğu saptanarak ihalenin diğer şirket üzerinde bırakıldığı, ihale komisyonu kararında, davacı firma yetkilisinin söz konusu davranışlarıyla, anılan Yasa'da belirtilen yasak fiil veya davranışta bulunduğu belirtildikten sonra, konunun incelenerek gereğinin yapılması hususunun, satın alma komisyonu tarafından 31/03/2004 tarihinde rektörlüğe bildirildiği; rektörlüğün 28/04/2004 tarihinde YÖK'ten yasaklama kararı

305

verilmesini istediği; YÖK'ün 17/05/2004 tarihli yazıyla ilgili firma hakkında işlem yapılabilmesi için, davacı firmaya ait oda sicil kayıt belgesi, teminatın gelir kaydedildiğine dair belge ile konuya ilişkin diğer bilgi ve belgelerin Kurum'a gönderilmesini istediği; 09/06/2004 tarihinde de YÖK tarafından Bakanlığa, davacının ihalelerden yasaklanmasının önerildiği, yasaklama kararının ilgili Bakan tarafından 23/06/2004 tarihinde onaylandığı ve 15 gün içinde YÖK Başkanlığı'na bildirildiği anlaşılmıştır.

Bu durumda, 09/06/2004 tarihinden itibaren, yasaklama kararının verildiği 23/06/2004 tarihine kadar Yasa'da belirtilen 45 günlük süre aşılmadığından, davacının, ihalenin yapıldığı 29.03.2004 tarihi itibarıyla 45 günlük sürenin aşıldığı yönündeki iddiasında isabet bulunmamaktadır.

Davanın, yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Ankara 10. İdare Mahkemesi'nin 08/12/2004 tarihli, E:2004/2644; K:2004/2238 sayılı Kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının yukarıda belirtilen gerekçenin ilavesi suretiyle onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 20/03/2006 tarihinde oybirliği ile karar verildi.” (Danıştay 13.D.20/03/2006- E. 2005/7380; K.2006/1443)

Yasaklamayı Gerektirmeyen Bir Olay Nedeniyle İdare Tarafından Yasaklama Kararı Verilmesi ve Sonucun da Manevi Tazminat Davası Açılması.

Özet: Davacı şirketin 1 (bir) yıl süreyle bütün kamu kurum ve kuruluşların ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına neden olan eyleminin 4734 sayılı kanununun 17/A maddesi kapsamında “Yasak Fiil ve Davranış” niteliğinde olmadığı, bu gerekçeyle verilen yasaklama kararı davacı şirketin ticari itibarını zedeleyeceğinden ve güvenilirliğini azaltacağından, davacı şirketin söz konusu işlem nedeniyle uğradığı manevi zarara karşılık makul bir tazminata hükmedilmesi gerektiği hk. Danıştay 13. Daire Kararı;

“…Dava, davacı şirketin bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine 1 (bir) yıl süreyle katılmaktan yasaklanmasına ilişkin davalı idarenin 03/06/2003 tarih ve … sayılı işleminin iptali ile 150.000.000.000.-TL maddi ve 200.000.000.000.-TL manevi tazminatın yasal faiziyle birlikte

306

tazmini istemiyle açılmış, İdare Mahkemesi'nce; teklif mektubunun usulüne uygun olmaması nedeniyle ihale dışı bırakılan davacının eyleminin 4734 sayılı Yasa'nın 17. maddesinde yer alan "yasak fiil ve davranış" niteliğinde olmadığından, tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı, davacının 150.000.000.000.-TL maddi, 200.000.000.000.-TL manevi tazminatın yasal faziyle birlikte tazmini istemine gelince; Anayasa'nın 125. maddesinin son fıkrasında, "İdarenin, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğunun" hükme bağlandığı, İdarenin hukuki sorumluluğundan söz edebilmek için, ortada somut bir zararın bulunması ve bunun idareye yüklenebilen bir işlem veya eylemden doğması, başka bir deyişle, zararla idari faaliyet arasında illiyet bağı bulunması gerektiği, bakılan davada, dava konusu edilen 1 (bir) yıl süreyle kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanma işleminin, Mahkemelerince hukuka aykırı bulunmuş olmasına karşın, anılan işlem nedeniyle davacının uğradığı maddi zarara ilişkin somut hiçbir verinin sunulamaması karşısında, maddi tazminat isteminin kabulüne olanak bulunmadığı, manevi tazminat istemi yönünden ise; dava konusu işlemin niteliği itibariyle, davalı idareyi manevi tazminatla yükümlü tutabilecek nitelikte ağır hizmet kusuru bulunmadığı gibi, olayda manevi zararın oluştuğundan da söz edilemeyeceği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline, maddi ve manevi tazminat isteminin reddine karar verilmiş, taraflar kararın aleyhlerine olan kısımlarını temyiz etmişlerdir.

İdare ve vergi mahkemelerinin nihaî kararlarının temyizen bozulması 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.

Temyizen incelenen kararın dava konusu işlemin iptali ve maddi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın belirtilen kısımlarının bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemiştir. Temyize konu kararın manevi tazminat istemine ilişkin kısmına gelince; Manevi tazminat, patrimuanda meydana gelen bir eksilmeyi karşılamaya yönelik bir tazmin aracı olmayıp, manevi tatmin aracıdır.

Manevi tazminata hükmedilmesi için kişinin fizik yapısını zedeleyen, yaşama ve kazanma gücünün azalması sonucu doğuran olayların meydana gelmesi ve idarenin hukuka aykırı bir işlem veya eylemi sonucunda ağır bir elem ve üzüntünün duyulmuş olması veya şeref ve haysiyetinin rencide edilmiş bulunması gerekir.

307

Manevi tazminata hükmedilirken ilgililerin sosyal ve ekonomik durumu dikkate alınarak olay nedeniyle duyduğu elem ve ızdırabın kısmen giderilmesini ifade edecek, idarenin hukuka aykırılığını ortaya koyacak ve hukuka aykırılığı özendirmeyecek bir miktarın belirlenmesi gerekmektedir.

Olayda; 13/03/2003 tarihinde…Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi 4 kalem yemek alım ihalesine katılan davacı firmanın teklif mektubunun içinde bir adet şikâyet dilekçesi ve 56 adet boş A4 kağıdı bulunması üzerine ihale dışı bırakıldığı, ayrıca davacının bu eyleminin 4734 sayılı Yasa'nın 17/a kapsamında "yasak fiil ve davranış" niteliğinde olduğu gerekçesiyle 1 (bir) yıl süreyle bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin dava konusu işlemin oluşturulduğu anlaşılmakta olup, davacının eylemi "hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya teşebbüs etmek" niteliğinde olmadığından, bu gerekçeyle verilen yasaklama kararının davacı şirketin ticari itibarını zedeleyeceği, güvenirliğini azaltacağı açıktır.

Bu nedenle davacı şirketin söz konusu işlem nedeniyle uğradığı manevi zarara karşılık makul bir manevi tazminata hükmedilmesi gerekirken istemin reddinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. madde uyarınca, davalı idarenin temyiz istemi ile davacının temyiz isteminin maddi tazminata ilişkin kısmının reddiyle Ankara 6. İdare Mahkemesi'nin 10/03/2004 tarih ve E:2003/1457, K:2004/295 sayılı kararının, dava konusu işlemin iptali ve maddi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmının onanmasına, davacının temyiz isteminin kısmen kabulüyle mahkeme kararının manevi tazminat isteminin reddine ilişkin bölümünün bozulmasına, dosyanın bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, 26/09/2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.” (Danıştay 13.D. 26/09/2005- E. 2005/1819; K.2005/4728)

308

SEKİZİNCİ BÖLÜM

İHALELERE YÖNELİK BAŞVURU YOLLARI

8.1. Giriş

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile Kanun kapsamında yapılan ihalelerin 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun yapılmaması nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya uğrayacağını iddia eden bütün aday, istekli veya istekli olabileceklerin yazılı şikâyet suretiyle inceleme talebinde bulunabilmelerine imkân tanınmıştır.

İhale süreci; ihale yetkilisince ihale onayı verildiği tarihten itibaren başlayan, sözleşmenin taraflarca imzalanıp notere onaylattırılması ve tesciliyle, notere onay ve tescil gerekmeyen hallerde ise sözleşmenin imzalanmasıyla tamamlanan süreci ifade eder. İhale süreci ile ilgili her türlü işlem ve eylem şikayete konu edilebilir. Ancak ihalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kamu İhale Kurumuna başvuruda bulunulur.

İdari başvurular; şikayet öncesi çözüm yolları ve şikayet yolları başlığı altında incelenmiştir. Şikayet öncesi başvuru yolları; zeyilname düzenlenmesi ve ihale dokümanı ile ilgili açıklama talebi; şikayet yolları ise “idareye şikayet” ve Kamu İhale Kurumu'na "itirazen şikayet" şeklindedir. Bu konudaki gerekli düzenlemeler; Kamu İhale Kanununun ilgili maddeleri, İhalelere Yönelik Yapılacak Başvurular Hakkında Yönetmelik31 ve İhalelere Yönelik Yapılacak Başvurular Hakkında Tebliğ32 de yapılmıştır.

8.2. Şikayet Öncesi Çözüm Yolları

8.2.1. Zeyilname Düzenlenmesi

4734 sayılı Kanun'un 29 uncu maddesinde, ilan yapıldıktan sonra ihale dokümanında tekliflerin hazırlanmasını veya işin istenildiği şekilde gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddî veya teknik hatalar veya eksikliklerin bulunduğunun tespit edilmesi halinde, ihtiyacın giderilmesinde

31 03/01/2009 tarih ve 27099 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 32 28/01/2009 tarih ve 27124 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

309

gecikmelere neden olunmaması için ihale dokümanında değişiklik yapılmasına imkân tanınmıştır.

İlân yapıldıktan sonra ihale dokümanında değişiklik yapılmaması esastır. Değişiklik yapılması zorunlu olursa, bunu gerektiren sebep ve zorunluluklar bir tutanakla tespit edilerek önceki ilânlar geçersiz sayılır ve iş yeniden aynı şekilde ilân olunur.

Ancak, ilân yapıldıktan sonra, tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hatalar veya eksikliklerin idarece tespit edilmesi veya isteklilerce yazılı olarak bildirilmesi halinde, ihale dokümanında değişiklikler yapılabilir. Yapılan bu değişikliklere ilişkin ihale dokümanının bağlayıcı bir parçası olan zeyilname, son teklif verme gününden en az on gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde ihale dokümanı alanların tamamına gönderilir. Zeyilname ile yapılan değişiklikler nedeniyle tekliflerin hazırlanabilmesi için ek süreye ihtiyaç duyulması halinde, ihale tarihi bir defaya mahsus olmak üzere en fazla yirmi gün zeyilname ile ertelenebilir. Zeyilname düzenlenmesi halinde, teklifini bu düzenlemeden önce vermiş olan isteklilere tekliflerini geri çekerek, yeniden teklif verme imkanı sağlanır.

İlanda yapılacak değişiklikler sadece 4734 sayılı Kanun'un 26 ncı maddesinde belirtilen hallerle sınırlı olarak Kanunun 13 üncü maddesine göre yirmibeş ve kırk günlük ilan süresi bulunan ihalelerde ilânların yayımlanmasını takip eden onbeş gün diğer ihalelerde ise on gün içinde yapılabileceğinden, ilana yansıyan hükümler zeyilname ile değiştirilemez.

Ancak, Kanunun 55 inci maddesi uyarınca şikayet üzerine yapılan incelemede; tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin bulunması ve idarece ihale dokümanında düzeltme yapılmasına karar verilmesi halinde, ihale veya son başvuru tarihine 10 günden az zaman kalmış olsa bile gerekli düzeltme yapılarak yukarıda belirtilen usule göre ihale tarihi bir defa daha ertelenebilir. Belirlenen maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin ilanda da bulunması halinde ise ihale sürecine devam edilebilmesi, ancak Kanunun 26 ncı maddesine göre düzeltme ilanı yapılması ile mümkündür.

8.2.2. İhale Dokümanı ile İlgili Açıklama Talebi

İhale ve/veya ön yeterlik dokümanlarında değişiklik veya açıklama yapılması ile ilgili hususlar, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 29 uncu

310

maddesi ve ilgili uygulama yönetmeliklerinin "İhale ve ön yeterlik dokümanında değişiklik veya açıklama yapılması" başlıklı maddelerinde ele alınır.

Ön yeterlik başvurusu veya teklif verme aşamasında, ilan ve süreler dışında, ihale veya ön yeterlik dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duyulan hususlarla ilgili olarak, adaylar ve istekli olabilecekler son başvuru veya son teklif verme tarihinden en az yirmi (20) gün önce yazılı olarak açıklama isteme hakkına sahiptir. Son başvuru veya son teklif verme gününe yirmi (20) günden az bir süre kalmışsa, açıklama talepleri değerlendirmeye alınmaz. Aday veya istekli olabileceklerden gelen açıklama talebinin idarece uygun görülmesi durumunda açıklama, talep sahibinin kimliği saklı tutulmak kaydıyla, ön yeterlik veya ihale dokümanını satın almış tüm aday veya istekli olabileceklere, son başvuru veya ihale tarihinden en az on gün (10) öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde tebliğ edilir. Eşitlik prensibi bütün aday ve istekli olabileceklere uygulanır.

Aday veya istekli olabileceklerin talep ettiği açıklamanın, ön yeterlik veya ihale dokümanında değişiklik yapılmasını gerektirmesi ve idarece uygun görülmesi halinde zeyilname düzenlenir. Zeyilname ile yapılan bu değişiklik, aynı prensip uyarınca ön yeterlik veya ihale dokümanını satın almış tüm aday ve istekli olabileceklere bildirilir.

Düzenlenen zeyilnameler ve yapılan yazılı açıklamalar ihale işlem dosyasında saklanır. Zeyilnamenin düzenlendiği ve açıklamanın yapıldığı tarihten sonra ön yeterlik veya ihale dokümanını satın alan aday veya isteklilere; ön yeterlik ve ihale dokümanı ile birlikte düzenlenen zeyilname ve açıklama da verilir.

Açıklama talebi: Fiyat farkı ile ilgili ihale dokümanında bir açıklık bulunmadığı gerekçesiyle istekli olabileceklerden biri açıklama talebinde bulunabilir.

İdarece yapılan açıklama: İdare öncelikle fiyat farkı verilip verilmeyeceği konusuna açıklık getirir. Eğer verileceğini duyuruyorsa; yürürlükteki 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’na Göre İhalesi Yapılacak Olan Mal Alımı/Hizmet Alımı/Yapım İşlerine İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esaslar’a uygun olarak ne tür bir uygulama yürüteceğini belirtir.

311

8.3. Şikayet Yolları

8.3.1. İdareye Şikayet

Şikayet, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler tarafından idareye yapılan başvurulardır.

8.3.1.1. Şikayet Başvurusu

İhale süreci içindeki işlem veya eylemler; aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından ihaleyi yapan idareye yazılı olarak yapılan şikayet başvurularına konu edilebilir. İhalelere ilişkin olarak aday, istekli ve istekli olabilecekler tarafından ihale süreci içindeki işlem ve eylemlerin 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuata uygun olmadığı yolundaki iddialarla öncelikle idareye şikâyette bulunulur.

İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kamu İhale Kurumuna başvuruda bulunulabilir. Şikayetçinin şikayet başvurusunda, şikayete konu işlem ve eylemlerle ilgili mevzuata aykırılık iddiaları ile buna ilişkin belgeleri başvuru dilekçesine eklemesi gereklidir. İdarece yapılacak inceleme ve karar da yazılı olmak zorundadır. Şikayet dilekçesi ve varsa ekleri ile idarece yapılan inceleme ve inceleme sonucu verilen karar ihale işlem dosyası içinde yer alır.

Çerçeve anlaşma ihalelerinde istekliler; tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında, kendisiyle çerçeve anlaşma imzalanan istekliler on iki ayda bir yapılacak yeterlik değerlendirilmesine ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilir.

Kendisiyle çerçeve anlaşma imzalanan istekliler ayrıca, münferit sözleşmeye davet, tekliflerin değerlendirilmesi, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi ve münferit sözleşmenin imzalanmasına ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunabilir. Ancak, münferit sözleşmeye davet edildiği halde teklif vermeyen istekliler, ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar

312

hariç, son teklif verme tarih ve saatinden sonra gerçekleştirilen idari işlem veya eylemler hakkında başvuruda bulunamazlar.

8.3.1.2. İdareye Şikayet Başvurusunda Bulunabilecekler

İdareye şikayet başvurusunda bulunabileceklerin daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla ilgili tanımlara aşağıda yer verilmiştir.

Aday: Ön yeterlik için başvuran gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri,

İstekli: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidini,

İstekli olabilecekler: İhale konusu alanda faaliyette bulunan ve ihale veya ön yeterlik dokümanını satın almış gerçek veya tüzel kişiyi yada bunların oluşturdukları ortak girişimi,

İfade etmektedir.

İstekli olabilecekler; ön yeterlik veya ihale dokümanının idarelerce verilmesi, ön yeterlik veya ihale ilanında veya ön yeterlik veya ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar hakkında başvuruda bulunabilir. Bununla birlikte, ilana yönelik başvuruda bulunabilmek için de istekli olabilecek sıfatını kazanmak zorunlu olduğundan, bu kapsamda dokümanın satın alınması gerektiği hususuna dikkat edilmelidir.

Adaylar; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde ön yeterlik başvurularının sunulması, değerlendirmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem ve eylemler; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise ayrıca kısa listeye alınmış olmaları kaydıyla ihale daveti ve/veya ihale dokümanının gönderilmesi, ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar hakkında,

İstekliler ise; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında başvuruda bulunabilir.

Öte yandan, 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerde oluşturulan şartları netleştirilmiş teknik şartnameye karşı yapılacak şikayet başvurusu dokümana ilişkin bir başvuru

313

olmakla birlikte, anılan şartnamenin ihale tarihinden sonra ihale komisyonu tarafından gerçekleştirilen bir işlem olması nedeniyle bu dokümana da istekli sıfatıyla başvuruda bulunulabilir.

Dernek, sendika, meslek kuruluşları gibi sivil toplum kuruluşları, üyelerinin çıkarlarını korumak için ihale sürecine ilişkin işlem veya eylemlerle ilgili olarak şikayet yoluna başvuramazlar.

Birden fazla gerçek veya tüzel kişi aynı ihaleye yönelik olarak müşterek bir dilekçe ile şikayet başvurusunda bulunulamaz. Ancak aynı şikayet nedenleri ile ayrı ayrı başvuruda bulunabilirler. Bir ihaleye ilişkin olarak birden fazla konu hakkında tek dilekçe ile şikayet veya itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. Öte yandan, aralarında maddi veya hukuki bir bağlantı veya sebep-sonuç ilişkisi bulunsa dahi birden fazla ihaleye ilişkin olarak tek dilekçe ile başvuruda bulunulamaz.

İhale süreci dışındaki işlem ve eylemler hakkında şikayet yoluna başvurulamaz. Örneğin sözleşmenin uygulanması sırasında ortaya çıkan uyuşmazlıklar gibi. Ancak ihaleye katılmak amacıyla doküman satın almak isteyenlere doküman satılmaması, dolayısıyla bu kişilerin ihaleye katılamadıkları yönündeki iddialarla Kuruma başvuruda bulunulması mümkündür.

Ortak girişimlerde, pilot ortak ya da koordinatör ortak veya bunların yetki verdiği kişiler tarafından şikayet başvurusunda bulunulabileceği gibi, ortak girişimi oluşturan tüm ortaklar tarafından birlikte başvuruda bulunulabilir.

Vekil veya temsilcileri tarafından yapılan başvurularda temsile yetkili olunduğuna dair belgeler ile imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneklerinin şikayet dilekçelerine eklenmesi zorunludur.


Üzerine ihale yapılan firmanın, şikayet ve itirazen şikayet yoluna başvurup başvuramayacağına ilişkin Kamu İhale Kurulunun 05/09/2005 tarih ve 2005/UH.I-1667 sayılı Kararı;

“…İhalenin firmaları üzerinde kaldığını öğrendikten sonra, İdareye şikâyet başvurusunda bulundukları; İdarenin cevap yazısıyla birlikte sözleşmeye davet mektubunu da gönderdiği, İdarenin firmalarının iddialarını dikkate almadan verdiği cevabında İdari Şartnamenin 36 ncı maddesi gereği

314

en düşük teklife ihalenin bırakıldığı ve Teknik Şartnamenin 7 nci maddesinde yazılı hususların teklif verenler tarafından kabul edilmiş olduğunun belirtildiği; Firmalarının ihaleden önce dokümandaki “söz konusu ihale bir hizmet alımı ihalesi olmasına rağmen, mal alımına ait teklif mektubu kullanılmış olması, belediye sahasına çöp dökme bedelinin ne kadar olduğunun belirtilmemiş olması” hususlarıyla ilgili olarak bilgilenmek amacıyla İdareye başvurduğu ancak bir cevap alamadığı; vermiş oldukları teklifin ancak belediyeye verilecek olan çöp döküm bedelini karşıladığı, dolayısıyla İdarenin, Şartnamenin 33 üncü maddesine aykırı hareket etmiş olduğu iddialarına yer verilmiştir.

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinde; idareler ve ihale komisyonlarının, ihalelerin bu Kanunda belirtilen esas ve usullere uygun olarak yapılması hususunda yapım müteahhidi, tedarikçi veya hizmet sunucusuna karşı da sorumlu olduğu, bu sorumlulukların ihlali sonucu bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden yapım müteahhidi, tedarikçi veya hizmet sunucusunun anılan Kanunun 55 ve 56 ncı maddelerinde belirtilen aşamaları takip ederek yazılı şikâyet suretiyle inceleme talebinde bulunabileceği hüküm altına alınmıştır. Aynı Kanunun 56 ncı maddesinde de, Kuruma yapılacak itirazen şikayet başvurusu, dava açılması öncesi tüketilmesi zorunlu bir idari başvuru yolu olarak öngörülmüştür.

Kanunda idareye şikayet ve Kuruma itirazen şikayet başvurularının, ihale süreci içerisindeki idari işlem veya eylemlerle hakkı muhtel olan isteklilerle sınırlı olduğu anlaşılmaktadır. Bu haliyle yapım müteahhidi, tedarikçi veya hizmet sunucusunun idareye şikayet ve Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunabilmesi için öncelikle;

1) İdarenin, 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatta belirtilen usul ve esaslara aykırı bir işlem veya eyleminin olması,

2) İdarenin söz konusu işlem veya eyleminden dolayı yapım müteahhidi, tedarikçi veya hizmet sunucusunun bir hak kaybına veya zarara uğraması veya zarara uğramasının muhtemel olması gerekmektedir.

Sonuç itibariyle, yapım müteahhidi, tedarikçi veya hizmet sunucusunun, idareye şikayet, Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunmasında, hukuken korunması gerekli bir hakkının veya menfaatinin olması gerektiği, ihale üzerinde kalan isteklilerin; teklifleri kapsamında

315

sundukları belgelerle ilgili idari işlem veya eylemleri 4734 sayılı Kanunda öngörülen şikayet ve itirazen şikayet başvurularına konu edebilmeleri için hukuken korunması gerekli bir hakkının ihlal edilmesi gerekmektedir.

İncelenen ihalede; başvuru sahibinin ihale üzerinde kalan firma olarak bir hak kaybı söz konusu olmadığından, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvurusunda bulunma ehliyetinin bulunmadığı anlaşılmıştır”

8.3.1.3. Şikayet Başvurusunun Şekli

Aday, istekli ve istekli olabilecekler tarafından idareye yapılacak şikayet başvuruları idareye hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır. Dilekçelerde aşağıdaki hususların bulunması zorunludur;

a) Başvuru sahibinin, varsa vekil veya temsilcisinin adı, soyadı veya unvanı ve adresi ile varsa bildirime esas e-posta adresi ve faks numarası,

b) İhaleyi yapan idarenin adı, başvuru konusu ihale ve ihale kayıt numarası,

c) Şikayet edilen veya incelenmesi istenilen konunun farkına varıldığı tarih veya tebliğ, ilan veya bildirim tarihi (İlana yönelik başvurularda ilk ilan tarihi başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan hükümlerine yönelik başvurularda, dokümanın satın alındığı, belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanının teslim alındığı tarih, başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih olarak belirtilir),

d) Şikayet edilen veya incelenmesi istenilen konular, sebepleri ve dayandığı deliller,

e) Ekler (Şikayet konusu ile ilgili bilgi ve belgeler).

f) Başvuru tarihi ve şikayetçi veya vekilin/temsilcinin ad-soyad ve imzası.

Yukarıdaki şartları taşıyan dilekçelere, başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgeler ile imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneğinin eklenmesi zorunludur.

Başvuru sahibinin gerçek kişi tacir olması, diğer bir deyişle Türk Ticaret Kanununda sayılan tüzel kişilerden (limited şirket, anonim şirket vb.) biri olmaması halinde, bu kişi tarafından yapılan başvurularda imza

316

beyannamesinin sunulması zorunlu değil iken, gerçek kişilerin temsilcileri aracılığı ile başvurmaları halinde, temsile yetkili olduğunu gösterir vekaletnamenin ve imza beyannamesinin noterce düzenlenmesi gerekir.

Tüzel kişilerin, temsilcileri aracılığı ile başvurmaları halinde, başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgelerin (imza beyannamesi/imza sirküleri, temsil belgesi, ticaret sicil gazetesi vb.) aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneklerinin eklenmesi, vekil tayini yoluyla başvurularda da bunlara ek olarak aynı şekilde düzenlenmiş olan vekaletnamenin ve vekile ait imza beyannamesinin dilekçeye eklenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, gerçek veya tüzel kişiler tarafından avukat aracılığı ile yapılan başvurularda ise Avukatlık Kanununa ve ilgili mevzuata uygun olarak düzenlenmiş vekaletnamenin, aslının veya yetkili mercilerce onaylı suretlerinin başvuru dilekçesine eklenmesi gerekmektedir.

Temsil belgeleri ve özel vekaletnamelerde verilen yetkinin sınırlandırıldığı durumlarda, söz konusu belgelerde idareye şikayet başvurusunda bulunmaya yetkili olunduğuna ilişkin ibare ve ifadelerin yer alması gerekmektedir.

Ortak girişim adına yapılacak şikayet veya itirazen şikayet başvurularının;

• Pilot ortak/koordinatör ortak veya

• Temsil yetkisi verilen özel ortak veya

• Ortakların tamamı tarafından yapılması zorunludur.

Şikayet başvurularının pilot ortak/koordinatör ortak tarafından yapılması halinde ortak girişim beyannamesinin veya sözleşmesinin, temsil yetkisi verilen özel ortak tarafından yapılması halinde ise ortak girişim beyannamesi veya sözleşmesi ile temsile yetkili olunduğuna dair belgenin şikayet dilekçesine eklenmesi zorunludur.

Ancak, aday veya isteklinin başvuru belgeleri veya teklif zarfı içerisinde yukarıda sayılan belgelerin bulunması durumunda, başvuru dilekçesi ekinde söz konusu belgeler sunulmamış olsa da, başvurunun usulüne uygun olduğu kabul edilir. Ayrıca, ihale dokümanı satın alındığı veya ihaleye teklif verildiğine ilişkin belgeler de şikayet dilekçelerine

317

eklenir. Başvuran talebine ilişkin gördüğü diğer bütün bilgi ve belgeleri de ekleyebilir.

8.3.1.4. Şikayet Başvurusunun Yapılacağı Yerler

Başvurular, ihaleyi gerçekleştiren idareye elden veya posta yolu ile yapılır. Dilekçeye eklenen bütün belgeler; belgelerin adları, sayfa sayıları, asıl/tasdikli/fotokopi vb. olduklarını gösteren iki nüsha dizi pusulası ile birlikte sunulur. İdare tarafından dizi pusulası ekindeki bilgi ve belgelerin dizi pusulasında belirtilen şekilde olup olmadığı kontrol edilerek, elden yapılan başvurularda pusulanın imzalı bir nüshası başvuru sahibine geri verilir. Aynı şekilde, elden yapılan başvurularda başvuru sahibine dilekçenin kayıt tarihini ve sayısını gösteren bir alındı belgesi verilir.

Yukarıda belirtilen ve dilekçe ile ekinde yer alması zorunlu olan bilgi ve belgeleri içermeyen şikayet başvurularında, söz konusu eksiklikler başvuru süresinin sonuna kadar başvuru sahibi tarafından giderilebilir. Eksikliklerin bu süre sonuna kadar giderilmemesi durumunda ise şikayet başvurusunun reddine karar verilir.

İhaleyi gerçekleştiren idare dışındaki idari mercilere, Kuruma ya da yargı mercilerine yapılan başvurular, bu merciler tarafından muhatap idareye gönderilmesi halinde dikkate alınır. Bu durumda şikayet dilekçesinin ihaleyi yapan idare kayıtlarına girdiği tarih başvuru tarihi olarak kabul edilir. Başvurularda, postadaki gecikmeler dikkate alınmaz.

8.3.1.5. Şikayet Başvurusunda Süreler

İdareye şikayet başvurusu; usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmadan önce, ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gün içinde ihaleyi yapan idareye yapılır.

Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, yukarıda yazılı süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce ve en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır.

318

Ayrıca çerçeve anlaşma ihalelerinde, çerçeve anlaşmanın imzalanması dahil, ihale sürecindeki idari işlem veya eylemler ile on iki ayda bir yapılacak yeterlik değerlendirmesine ilişkin idari işlem veya eylemlere karşı yapılacak şikayet başvurularında süre, şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren on gün içinde ilgili idareye yapılması gerekir.

Süreler;

a) İlana yönelik başvurularda ilk ilan tarihini,

b) Ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan hükümleri için dokümanın satın alındığı tarihi, belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ihale dokümanının teslim alındığı tarihi, zeyilnameye yönelik başvurularda ise zeyilnamenin bildirildiği tarihi,

c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,

ç) Şikayet üzerine idare tarafından verilen kararın bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi, on gün içerisinde karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini,

d) İhalenin iptali kararına karşı yapılan itirazen şikayet başvurularında ise iptal kararının bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi,

izleyen günden itibaren başlar.

Örneğin, kesinleşen ihale kararının istekliye tebliğ edildiği tarih şikayete yol açan durumun farkına varıldığı tarih iken, karar ilgiliye henüz tebliğ edilmemiş bile olsa, kararın postaya verilişini takip eden yedinci gün kararın tebliğ edildiği tarih, dolayısıyla şikayete konu işlemin farkına varılmış olması gereken tarih olarak kabul edilecektir.

Kamu İhale Kanununun “EK MADDE 1” hükmü uyarınca Elektronik Kamu Alımları Platformu, Kurum tarafından kurulduktan sonra, işin ve/veya ihalenin yapılacağı yerde yayımlanması zorunlu olan ilanların aynı zamanda Elektronik Kamu Alımları Platformunda da yayımlanması halinde, ilanın Elektronik Kamu Alımları Platformunda yayım tarihi ilk ilan tarihi olarak kabul edilecektir.

319

Tatil günleri sürelere dahil olup, sürenin son gününün tatil gününe rastlaması halinde süre, tatil gününü izleyen ilk iş gününün bitimine kadar uzar. Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularının, ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılması zorunludur.

İdari izin günleri resmi tatil günü olarak sayılmadığından, idari izin günleri iş günü olarak dikkate alınır.

Kamu İhale Kanununun 55 inci maddesinde ilan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetlerin anılan maddenin birinci fıkrasındaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabileceği düzenlenmiştir. Buna göre şikayetlerin en geç;

a) İhale veya son başvuru tarihi Pazartesi günü olan ihalelerde, bir önceki Salı günü,

b) İhale veya son başvuru tarihi Salı günü olan ihalelerde, bir önceki Çarşamba günü,

c) İhale veya son başvuru tarihi Çarşamba günü olan ihalelerde, bir önceki Perşembe günü,

ç) İhale veya son başvuru tarihi Perşembe günü olan ihalelerde, bir önceki Cuma günü,

d) İhale veya son başvuru tarihi Cuma günü olan ihalelerde, bir önceki Pazartesi günü,

mesai saati bitimine kadar yapılması gerekmektedir. Ancak ihale tarihinden önceki üç iş günü içerisinde ulusal bayram veya genel tatil günü bulunması halinde, sürenin hesabında bu günler dikkate alınarak iş günleri üzerinden hesabının yapılması gerekmektedir.

İlana veya dokümana karşı şikayet başvurusunda bulunulduktan sonra ihaleye teklif verilmiş olması Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurusunda bulunulmasını engellemez.

Kamu İhale Kanununun 41 inci maddesinde ihale sonucunun, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirileceği ve ihale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer

320

verileceği hüküm altına alınmıştır. Kesinleşen ihale kararında tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine yer verilmemesi halinde, tekliflerinin değerlendirmeye alınmama ya da uygun görülmemesine karşı yapılacak şikayet başvurusunda, istekliler kararın gerekçelerinin bildirilmesiyle şikayet konusundan haberdar olduklarından sürenin hesabında kesinleşen ihale kararının bildirim tarihinin değil, karar gerekçelerinin bildirildiği tarihin esas alınması gerekmektedir.

İhale sonucunun gerekçesiz olarak bildirilmesi durumunda usulüne uygun olarak ihale sonucu bildirilmiş olmayacağından, idarenin bu aşamadan sonraki işlemleri usulüne uygun olarak gerçekleştirebilmesi ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi dışındaki bütün isteklilere tekliflerinin uygun bulunmama gerekçesini ayrıca bildirmesi ile mümkün olacaktır. Bu durum ihale sürecinin uzamasına neden olacağından idarelerce kesinleşen ihale kararında gerekçenin bildirilmesi önem arz etmektedir.

Belirtilen süreler geçirildikten sonra idarelere yapılan şikayet başvurularının süre yönünden reddi gerekmektedir. Ancak, şikayet başvurusunun süresinde yapılmamasına karşılık, bu başvuru idarece süre yönünden reddedilmeyip esas hakkında inceleme yapılarak başvuru hakkında bir karar verilmesi halinde dahi Kamu İhale Kurumunca yapılan incelemede, idareye yapılan şikayetin süresinde yapılıp yapılmadığı göz önüne alınmaktadır.


İhale ilanı ve ihale dökümanına karşı yapılacak itirazen şikayet başvurularına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 26/10/2009 tarih ve 2009/UM.II-2644 sayılı Kararı;

“…Başvuru dilekçesinde özetle; Diş Üniti Teknik Şartnamesinin “Hasta Koltuğu” kısmının a, m ve g fıkraları; “Ünit Gövdesi-Greşuar” kısmının a ve r fıkraları; “Tedavi Tablası” kısmının a ve g fıkraları; “Reflektör” kısmının a, g ve h fıkraları; “Garanti” kısmının 7 nci fıkrası; “Ünit ile Birlikte Verilecek Aksesuarlar” kısmının 1 inci fıkrası ile c ve d bendleri, 2 nci fıkrası ile c ve d bendleri, 3 üncü fıkrası ile d ve f bendleri, 5 inci fıkrası ile b, k, l ve m bendlerinin itirazen şikâyet dilekçesinde belirtildiği gibi değiştirilmesi; “Tedavi Tablası” kısmının j fıkrasının ise iptal edilmesi suretiyle rekabete açık bir şartname oluşturulması gerektiği, iddialarına yer verilmiştir…

321

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğin “Şikayet başvuru süresi” başlıklı 4 üncü maddesinin yedinci fıkrasında; “Kanunun 55 inci maddesinde ilan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetlerin anılan maddenin birinci fıkrasındaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabileceği düzenlenmiştir. Buna göre şikayetlerin en geç; …b) İhale veya son başvuru tarihi Salı günü olan ihalelerde, bir önceki Çarşamba günü, …mesai saati bitimine kadar yapılması gerekmektedir. Ancak ihale tarihinden önceki üç iş günü içerisinde ulusal bayram veya genel tatil günü bulunması halinde, sürenin hesabında bu günler dikkate alınarak iş günleri üzerinden hesabının yapılması gerekmektedir.” açıklaması bulunmaktadır.

Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilmesinin ön koşulu, idareye usulüne uygun olarak şikayet başvurusunda bulunulmasıdır.

Yapılan inceleme sonucunda, ihale tarihinin 13/10/2009 olduğu, başvuru sahibinin 06/10/2009 tarihinde doküman satın aldığı ve 07/10/2009 Çarşamba gününün mesai saati bitimine kadar şikâyet başvurusunda bulunması gerekirken 08/10/2009 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu görülmüştür. Dolayısıyla, şikâyetçinin anılan mevzuat gereği, ihale tarihinden 3 iş günü öncesine kadar idareye şikâyet başvurusu yapması gerekirken bu süre geçtikten sonra idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu anlaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle; Başvurunun reddine, karar verilmiştir.”

8.3.1.6. Doğrudan Kamu İhale Kurumuna Başvuru Yapılacak Haller

Herhangi bir şikayet başvurusu üzerine veya Kamu İhale Kurumuna yapılan bir itirazen şikayet başvurusu üzerine idarece alınan ihalenin iptali kararına karşı, kararın tebliğini takip eden beş gün içerisinde doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulması gerekmekte olup, bu durumda idareye şikayet başvurusu yapılmaması, beş günlük sürenin geçirilmemesi açısından önem arz etmektedir.

Aynı şekilde, idareye şikayet başvurusunda bulunmayan aday veya istekliler, başka bir şikayet başvurusu üzerine idarenin aldığı karar kendilerine de bildirildiğinden, bu kararlardan bir hak kaybına veya zarara uğradığı veya zarara uğramasının muhtemel olduğu iddiasıyla ve şikayet

322

başvurusuna ilişkin olarak verilen kararda belirtilen hususlarla sınırlı olarak doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.

Ayrıca, çerçeve anlaşma ihalelerinde, çerçeve anlaşmanın imzalanması dahil, ihale sürecindeki idari işlem veya eylemler ile on iki ayda bir yapılacak yeterlik değerlendirmesine ilişkin idari işlem veya eylemlere karşı yapılacak şikayet başvurularında süre, şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren on gün içinde ilgili idareye yapılması gerekir.

8.3.1.7. Şikayet Dilekçelerinin Alınması ve İdarece İncelenmesi

İhalelere ilişkin olarak adaylar, istekli veya istekli olabilecekler tarafından ihaleyi yapan idareye şikayet başvurusunda bulunulduğunda, şikayet dilekçeleri idareler tarafından alınır ve kayıtları yapılır. Kayıt tarih ve sayısı dilekçenin üzerine yazılarak, başvuru sahiplerine kayıt tarihini ve sayısını gösteren imzalı ve mühürlü bir alındı belgesi verilir.

İhale yetkilisi, bizzat yapacağı veya işin niteliğine göre bir veya birden fazla raportöre yaptıracağı inceleme sonuçlarına göre şikayetle ilgili kararını verir.

Kamu İhale Kanununun 55 inci maddesine göre idarelerin şikayet taleplerini değerlendirmesi;

- Sözleşmenin imzalanmamış olması,

-Şikayetin, şikayete yol açan durumların farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen ve ayrıntısı yukarıda verilen beş ve on günlük süreler içinde yapılmış olması,

koşullarının bir arada gerçekleşmiş olmasına bağlanmıştır. Bu koşullardan herhangi birine aykırı şikayet talepleri idarece dikkate alınmaz.

İdareler başvuru dilekçeleri üzerine yapacakları ön inceleme sonrasında başvuruyu ehliyet veya süre yönünden reddedebileceklerdir. Ancak başvuru dilekçesinde şekil unsurları bakımından rastlanılacak aykırılıkların doğrudan başvurunun reddi nedeni yapılmaması gerekir. Dilekçe ekinde yer alması zorunlu olan belgeleri içermeyen şikayet başvurularında, başvuru süresinin sonuna kadar söz konusu eksiklik başvuru sahibi tarafından giderilmemiş ise şikayet başvurusunun uygun bulunmadığı kararı alınır.

323

İdare tarafından yapılan inceleme sonucunda on gün içerisinde karar alınarak başvuru sonuçlandırılır. Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularının ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır.

8.3.1.8. Şikayet Başvurusu Üzerine İdarece Alınacak Kararlar

Şikayet başvurusu üzerine idare tarafından gerekli inceleme yapılarak on gün içinde gerekçeli olarak;

a) İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline,

b) İdare tarafından düzeltme yapılması yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye uğratılmasına gerek bulunmayan durumlarda düzeltici işlem belirlenmesine,

c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikayet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine,

karar verilir.

Alınan karar, şikayetçi ile diğer aday veya istekliler ile istekli olabileceklere karar tarihini izleyen üç gün içinde bildirilir. İlan ile ihale veya ön yeterlik dokümanına yönelik başvurular dışında istekli olabileceklere bildirim yapılmaz.

Belirtilen süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise başvuru sahibi dahil aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından idarece alınan kararın bildirimini izleyen on gün içinde Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir.

Dinamik alım sistemi, elektronik eksiltme ve çerçeve anlaşmalara ilişkin başvuru esas ve usulleri Kamu İhale Kurumu tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.

Alınan kararlar başvuru sahiplerine imza karşılığı elden ya da iadeli taahhütlü mektupla bildirilecektir. Gerek elden ve gerekse mektup yoluyla

324

yapılan bildirimlere ilişkin tebellüğ belgelerinin ihale işlem dosyasında muhafaza edilmesi ve itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde bu belgelerin Kamu İhale Kurumu tarafından istenilen ihale işlem dosyası kapsamında gönderilmesi gerekmektedir.

Tebligatlar idare tarafından; imza karşılığı elden ve iadeli taahhütlü mektupla yapılabildiği gibi elektronik posta yoluyla veya faksla da yapılabilir.

Şikayet üzerine alınan kararlara ilişkin olarak iadeli taahhütlü mektupla yapılan tebligatlarda mektubun postaya verilmesini takip eden yedinci gün, yabancı isteklilerde ise ondokuzuncu gün kararın istekliye tebliğ tarihi sayılır. Tebligatın bu tarihten önce muhataba ulaşması halinde ise fiili tebliğ tarihi esas alınır.

Başvuru sahibi tarafından ön yeterlik veya ihale dokümanının satın alındığına ilişkin formda veya başvuru dilekçesinde elektronik posta yoluyla veya faks ile yapılacak bildirimlerin kabul edileceğinin taahhüt edilmesi halinde, elektronik posta adresinin veya faks numarasının başvuru dilekçesinde belirtilmesi kaydıyla, başvuru sahibine elektronik posta yoluyla veya faksla bildirim yapılabilir.

Elektronik posta yoluyla veya faks ile yapılan bildirimlerde, bildirim tarihi tebliğ tarihi sayılır. Bu şekilde yapılan bildirimlerin aynı gün idare tarafından teyit edilmesi zorunludur. Aksi takdirde bildirim yapılmamış sayılır. Teyit işleminin gerçekleşmiş kabul edilmesi için tebligatın iadeli taahhütlü mektupla bildirime çıkarılmış olması yeterlidir. Elektronik posta yoluyla veya faks ile yapılan bildirimler, bildirim tarihi ve içeriğini de kapsayacak şekilde ayrıca belgelenir.

Elektronik posta yoluyla yapılacak bildirimler, idarenin resmi elektronik posta adresinin kullanılması halinde geçerlidir.

İdarece başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içerisinde bir halinde karar alınmaması ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığı hususuna ilişkin Kurumun internet sayfasından sorgulama yapılmadan veya itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde ise Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamaz.

325


İdarece şikayetin reddine karar verildikten sonra Kuruma yapılacak itirazen şikayet başvurusu için öngörülen süre beklenilmeden sözleşmenin imzalanmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 19/10/2009 tarih ve 2009/UH.III-2572 sayılı Kararı.

“…Yukarıda anılan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 41 inci maddesinin 6 ncı fıkrası gereği; iş ortaklığında kapasite raporuna ilişkin yeterlik kriterinin ortaklardan biri, birkaçı veya tamamı tarafından sağlanabileceği ancak idareler tarafından, idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde iş ortaklıklarındaki ortaklardan her birinin, kapasite raporuna ilişkin olarak iş ortaklığındaki hissesi oranında yeterliği sağlamaları gerektiğine yönelik düzenleme yapılabileceği anlaşılmaktadır. Söz konusu ihalenin idari şartnamesinde, iş ortaklarının kapasite raporuna ilişkin olarak iş ortaklığındaki hissesi oranında yeterliği sağlamaları gerektiğine yönelik düzenleme yapılmadığı, dolayısıyla ortaklardan sadece biri tarafından verilecek kapasite raporunun yeterlik koşullarını sağlaması halinde idare tarafından kabul edilmesi gerektiği, dolayısıyla pilot ortak …Gıda İnş. Nak. ve …Tic. San. Ltd. Şti.’ne ait kapasite raporunun yeterli olduğu, ayrıca idareye sunulan özel ortak ….Gıda. San. Tic. Ltd. Şti.’ne ait kapasite raporunun idare tarafından uygun bulunmamasının başvuru sahibi iş ortaklığının yeterli bulunmasına etki eden bir husus olmadığı sonucuna varılmıştır.

İncelenen ihalede, ihale komisyon kararı 15/09/2009 tarihinde ihale yetkilisince onaylanarak 25/09/2009 tarihinde ihale üzerinde bırakılan istekli ile sözleşme imzalandığı belirlenmiştir.

4734 sayılı Kanunun 55 inci maddesinde, idareye şikayet başvurusunda bulunulması halinde, başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içerisinde bir karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığı hususuna ilişkin sorgulama yapılmadan veya itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde ise Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Şikayetçinin idareye şikayet başvurusu 18/09/2009 tarihinde idare kayıtlarına alınması ve idarece şikayet hakkında alınan kararın 25/09/2009 tarihli yazı ile şikayetçiye bildirilmesine rağmen, itirazen şikayet başvurusu

326

için 4734 sayılı Kanunun 55 inci maddesinde öngörülen 10 günlük süre beklenilmeksizin 25/09/2009 tarihinde sözleşme imzalandığı anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden; tekliflerin değerlendirilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle; 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine, karar verilmiştir.”

8.3.1.9. İdarece Alınan Kararların Uygulanması

Şikayeti sonuçlandıran idare kararı, en geç üç gün içerisinde başvuru sahibi ile aday veya isteklilere bildirilir. Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularında ve ilan veya dokümanda yer alan düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklara yönelik şikayet başvurularında istekli olabileceklere, belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise adaylara da bildirim yapılır. Son bildirim tarihini izleyen günden itibaren süresi içerisinde Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurusunda bulunulmamış ise, idare tarafından kararın gerektirdiği işlem veya eylemler yerine getirilir.

İdareye şikayet başvurusunda bulunulması halinde, başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içerisinde bir karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığına ilişkin Kurumun internet sayfasından sorgulama yapılmadan, Kuruma itirazen şikayet başvurusu yapılan hallerde ise bu başvuru nihai kararla sonuçlandırılmadan sözleşme imzalanamaz.

Ayrıca, çerçeve anlaşma ihalelerinde, itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığına ilişkin Kurumun internet sayfasından sorgulama yapılmadan, Kuruma itirazen şikayet başvurusu yapılan hallerde ise itirazen şikayet başvurusu nihai kararla sonuçlandırılmadan münferit sözleşme imzalanamaz.

327

8.3.2. Kamu İhale Kurumuna İtirazen Şikayet

8.3.2.1. İtirazen Şikayet Başvurusu

Kamu İhale Kanununun 56 ncı maddesi, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik ve İhalelere Yönelik Yapılacak Başvurular Hakkında Tebliğ hükümleri uyarınca itirazen şikayet dört bent halinde açıklanmıştır: Bu çerçevede,

a) Şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun bulunmaması veya süresi içinde karar alınmaması halinde,

b) Şikayet başvurusu üzerine idare tarafından şikayet dilekçesinin kayıtlara alındığı tarih veya sonrasında herhangi bir nedenle alınan ihalenin iptali kararına karşı,

c) İtirazen şikayet üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından başvurunun reddine veya düzeltici işlem belirlenmesine karar verildikten sonra idare tarafından verilen ihalenin iptali kararına karşı,

d) İdareye şikayet başvurusunda bulunmayan aday veya isteklilerin, başka bir şikayet başvurusu üzerine idarenin aldığı karardan dolayı bir hak kaybına veya zarara uğradığı veya zarara uğramasının muhtemel olduğu iddiasıyla ve şikayet başvurusuna ilişkin olarak verilen kararda belirtilen hususlarla sınırlı olarak bu karara karşı,

e) Kendisiyle çerçeve anlaşma imzalanan istekliler; münferit sözleşmeye davet, tekliflerin değerlendirilmesi, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi ve münferit sözleşmenin imzalanmasına ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında ,

Kamu İhale Kurumuna yapılan başvurular itirazen şikayet olarak değerlendirilir.

İhalenin iptali kararlarından şikayet başvurusu üzerine idare tarafından şikayet dilekçesinin kayıtlara alındığı tarih veya sonrasında herhangi bir nedenle idare tarafından alınan iptal kararları ile itirazen şikayet üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından başvurunun reddine veya düzeltici işlem belirlenmesine karar verildikten sonra idare tarafından alınan iptal kararı itirazen şikayete konu edilebilir.

Herhangi bir şikayet veya itirazen şikayet başvurusu olmaksızın idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına karşı Kamu İhale Kurumuna

328

itirazen şikayet başvurusunda bulunulamayacağından, bu kararlar ancak idari yargı mercilerinde dava konusu edilebilir.

Aynı kişi tarafından idareye yapılan ve ilk başvuru ile aynı mahiyette olan daha sonraki şikayet başvurularına idarece verilen cevaplar başvuru süresini yeniden başlatmaz. Şikayet başvurusu üzerine idarece alınan kararla bir hak kaybına veya zarara uğradığını ya da zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia edenler idareye şikayet başvurusunda bulunmadan doğrudan Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurusunda bulunabilir.

İtirazen şikâyet başvuruları, dava açılması öncesi tüketilmesi zorunlu idari başvuru yoludur.

İdareye yapılan açıklama talebine verilen cevaba karşı Kurum'a itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde bu başvurular İhalelere Karşı Yapılacak İdari Başvurulara Ait Yönetmeliğin 15 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince doğrudan Kurum'a yapılmış başvuru olarak değerlendirilerek, dilekçeler ilgili idareye gönderilecektir.


İdarece ihalenin iptal edilmesine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 19/10/2009 tarih ve 2009/UY.I-2553 sayılı Kararı.

“…Başvuru dilekçesinde özetle; ihale komisyonunca, ihalede yeterli rekabetin sağlanamadığı gerekçesiyle ihalenin iptal edildiği; ihale komisyonunca alınan iptal kararının hatalı olduğu; aynı idarenin gerçekleştirdiği iki çevre düzenlemesi ihalesinde %6 ve %7 , onarım ihalesinde %12 tenzilatla ihalenin sonuçlandırıldığı; ancak, şikayete konu ihalede firmalarının teklifinin yaklaşık maliyete göre %21,5 tenzilatlı olmasına rağmen ihalenin iptaline karar verildiği, ihalenin iptaline ilişkin ihale komisyon kararının iptal edilerek ihalenin firmaları lehine sonuçlandırılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibi tarafından sunulan 08/10/2009 tarihli başvuru dilekçesi ve eklerinin incelenmesinden; 26/08/2009 tarihinde yapılan ihalenin 14/09/2009 tarihinde iptal edildiği, idarenin Kurumumuza gönderdiği 09/10/2009 tarih ve 1681 sayılı yazıdan, iptal işleminden önce idareye bir şikayet başvurusunda bulunulmadığı ve iptal kararının itirazen şikayet üzerine alınmadığı tespit edilmiştir.

329

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 5812 sayılı Kanunla değişik 56 ncı maddesinde;

“İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.

Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. ...” hükmü yer almaktadır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; "Başvurular öncelikle başvuru konusunun Kurumun görev alanında bulunup bulunmadığı yönünden incelenir.", aynı Yönetmeliğin 17 inci maddesinin birinci fıkrasında ise; "16 ncı maddenin birinci fıkrası bakımından bir aykırılığın tespiti üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine karar verilir." hükmü yer almaktadır…

4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi uyarınca şikayet ya da itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına yönelik olarak yapılan itirazen şikayet başvuruları inceleme konusu yapılabilecektir.

İncelemeye konu ihalede, idarece iptal kararının şikayet ya da itirazen şikayet üzerine alınmadığı tespit edildiğinden Kuruma itirazen şikayet başvurusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin 10 uncu fıkrasının (c) bendi gereğince başvurunun görev yönünden reddi gerekmektedir.”

Sözleşmenin uygulanması aşamasında Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet yoluyla başvurulmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 19/10/2009 tarih ve 2009/UH.I-2557 sayılı Kararı.

“…Başvuru dilekçesinde özetle; 180 gün süre ile malzeme ve personel taşınması için sürücüsüz 5 adet çift sıra kasalı kamyonet kiralanması işinin üzerlerinde kaldığı, sözleşme yapıldığı, işin 08/04/2009 tarihinde başlayıp 04/10/2009 tarihinde bittiği, idarenin daha sonra ihalesini yaptığı...Genel

330

Müdürlüğü hizmet birimlerinde kullanılmak üzere 30 ay süre ile muhtelif cinslerde sürücüsüz olarak 150 araç kiralanması işinin 20/10/2009 tarihinde başlayacağı için aksaklık yaşanmaması gerekçesiyle iş artışı yaptığı, yapılan iş artışının Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa ve ihale dökümanına aykırı olduğu iddia edilmektedir.

Kamu İhale Kurumunun görevleri 4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinde düzenlenmiş olup, bu görevlerin arasında anılan Kanuna göre yapılan ihalelere ilişkin itirazen şikayet başvurularını inceleyerek sonuçlandırmak görevi bulunmakta olup, sözleşmenin uygulanması aşamasında çıkacak uyuşmazlıklar ile ilgili olarak görev ve yetkisi bulunmamaktadır.

Bu nedenle, 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin 10 uncu fıkrasının (c) bendi gereğince başvurunun reddine karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle; Başvurunun reddine, karar verilmiştir.”

8.3.2.2. İtirazen Şikayet Başvurusunda Bulunabilecekler

İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden;

İstekli olabilecekler;

• Ön yeterlik ve/veya ihale dokümanının verilmesi,

• Ön yeterlik ve/veya ihale ilanında veya ön yeterlik ve/veya ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,

Adaylar;

• Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde ön yeterlik başvurularının sunulması, değerlendirmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem ve eylemler;

• Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise kısa listeye alınmış olmaları kaydıyla ayrıca ihale daveti ve/veya ihale dokümanının gönderilmesi, ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,

331

İstekliler ise, yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında başvuruda bulunabilir.

Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerde oluşturulan şartları netleştirilmiş teknik şartnameye karşı yapılan başvurular istekli sıfatıyla yapılmış başvurular kapsamında değerlendirilir.

İlana yönelik başvuruda bulunabilmek için de istekli olabilecek sıfatını kazanmak zorunlu olduğundan, bu kapsamda ihale dokümanının satın alınması gerektiği hususuna dikkat edilmelidir

Şikayet ya da itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına karşı doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir.

Şikayet başvurusu üzerine idarece alınan kararla bir hak kaybına veya zarara uğradığını ya da zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia edenler idareye şikayet başvurusunda bulunmadan doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunabilir.

Öte yandan ilgililer, hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının eksik veya yanlış uygulandığı iddialarıyla doğrudan Kuruma başvuruda bulunabilir.


İstisna kapsamında yapılan ihalelere yönelik olarak Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet yoluyla başvurulamayacağına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 13/10/2008 tarih ve 2008/UH.I-4182 sayılı Kararı.

“…4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin (g) bendinde, 2 nci maddenin birinci fıkrasının (b) ve (d) bentlerinde sayılan kuruluşların, ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler dışındaki yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli dörtmilyon altıyüzdoksanbirbin beşyüzdoksaniki Yeni Türk Lirasını aşmayan mal veya hizmet alımları bu Kanunun istisnaları arasında sayılmıştır.

332

Anılan Kanunun geçici 4 üncü maddesinin (c) bendinde; bu Kanunun 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamındaki mal ve hizmetlerin, ilgili kuruluşların talebi üzerine Kurum tarafından belirleneceği hükme bağlanmıştır. Kanunun Geçici 4 üncü maddesinin son fıkrasında ise, “enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektöründe faaliyet gösteren teşebbüs, işletme ve şirketler, özel kanunları yürürlüğe girinceye kadar bu Kanunun üçüncü maddesinin (g) bendi hükmüne, bu bent kapsamında yer almayan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde ise Kanunun diğer hükümlerine tabi olurlar" düzenlemesine yer verilmiştir.

Kurulun 29/09/2003 tarih ve 2003/DK.D-281 sayılı Kararıyla Ege Linyitleri İşletmesi Müessese Müdürlüğü´nün “Kömür briketleme ve torbalama” ana faaliyet konusuna ilişkin olarak yapılacak "Dereköy, Çandarlı ve Kısrakdere Torbalama Tesisi 800 000 Ton Kömür Tobalama İşi" işine ait hizmet alımları, 4734 sayılı Kanunun üçüncü maddesinin (g) bendi kapsamında değerlendirilerek istisna kapsamına alınmıştır. Başvurunun, istisna kapsamında yapılan bir ihaleye ilişkin olduğu tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kanuna tabi olmayan ihale ile ilgili olarak Kamu İhale Kurumunun inceleme görev ve yetkisinin bulunmadığı ve incelemeye konu ihalenin anılan Kanun kapsamında olmadığı anlaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle; Başvurunun uygun bulunmadığına karar verilmiştir.”

Bedeli ilgili kişiler tarafından karşılanan personel taşıma işinin Kanun kapsamında olmadığına dair, 05/08/2008 tarih ve 2008/UH.Z-3285 sayılı Kamu İhale Kurulu Kararı.

“…Başvuru sahibinin 02/07/2008 tarihli dilekçe ile konuya ilişkin ikinci kez başvuruda bulunduğu, başvurusunda Müsteşarlık personelinin taşınmasına ilişkin kooperatif tarafından özel bir firma ile sözleşme imzalandığının belirtildiği ve ekte “Personel Servisi Hizmet Sözleşmesi” örneğiyle buna dair belgelerin sunulduğu görülmüştür. Belgeler üzerine yapılan incelemede; sözleşmenin personel taşıma hizmetine ilişkin olarak özel bir firma ile S.S. Gümrük Çalışanları Tüketim ve Yardımlaşma Kooperatifi arasında imzalandığı anlaşılmıştır.

İnceleme kapsamında 10/07/2008 tarih ve 11609 sayılı yazı ile; söz konusu sözleşmeye ilişkin olarak anılan kooperatife idarece herhangi bir kaynak aktarımı olup olmadığı, herhangi bir ödeme yapılıp yapılmadığı ve

333

işin finansmanının ne şekilde gerçekleştiği hususunda Gümrük Müsteşarlığı’ndan bilgi talep edilmiştir.

Müsteşarlığın 16/07/2008 tarih ve 3197 sayılı cevabi yazısında; şikayete konu işin Müsteşarlık personelinin üyesi olduğu kooperatif ile özel bir şirket arasında (Müsteşarlık personeli olan) üyelerinin taşınması hususunda akdedilen sözleşme kapsamında yapıldığı, kurum bütçesinden anılan kooperatife ve özel taşıma şirketine herhangi bir kaynak ve ödenek aktarılmadığı, söz konusu işin, S.S. Gümrük Çalışanları Tüketim ve Yardımlaşma Kooperatifi Yönetim Kurulu tarafından 1163 sayılı Yasa kapsamında yaptırıldığının değerlendirildiği ifade edilmiştir.

Dosyada bulunan ve idareden alınan bilgi ve belgeler çerçevesinde yapılan incelemede; iddia konusu işin, özel bir firma ile kooperatif arasında akdedilen bir sözleşme kapsamında gerçekleştirilen personel taşıma işi olduğu, 4734 Sayılı Kanun’un 2 nci maddesinde sayılan idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinin bu Kanun hükümlerine göre yürütüleceğinin hükme bağlandığı, oysa şikayete konu işin kooperatif tarafından üyeleri için sağlanan ve finansmanının kooperatif tarafından yapıldığı anlaşılan özel bir sözleşme kapsamında yürütüldüğü, sözleşmenin tarafının idare değil ilgili kooperatif olduğu ve işin gerçekleştirilmesinde kooperatife veyahut firmaya herhangi bir ödeme yapılmadığı yani kamu kaynağının kullanılmadığı anlaşıldığından, anılan işin 4734 sayılı Kanun kapsamında olmadığı sonucuna varılmıştır.

Kamu İhale Kurumunun görevleri 4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinde düzenlenmiş olup, bu görevlerin arasında anılan Kanuna göre yapılan ihalelere ilişkin itirazen şikayet başvuruları ile Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırılık bulunduğu iddialarını inceleyerek33 sonuçlandırmak görevi bulunmaktadır. İncelemeye konu ihalenin anılan Kanun kapsamında olmadığı tespit edilmiştir. Bu itibarla 4734 sayılı Kanuna tabi olmayan ihale ile ilgili olarak Kamu İhale Kurumunun inceleme görev ve yetkisi bulunmamaktadır.”

33 5812 sayılı Kanunla Kamu İhale Kurulunun re’sen inceleme yetkisi kaldırılmıştır.

334

8.3.2.3. İtirazen Şikayet Başvurusunda Süre

İtirazen şikayet başvurusu, ihale sürecinde idareye yapılan şikayet başvuruları üzerine verilen kararların bildirimini izleyen tarihten veya on günlük cevap verme süresi içinde idare tarafından bir karar alınmaması durumunda bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren şikayet veya itirazen şikayet üzerine ihalenin iptaline ilişkin olarak idare tarafından alınan kararlara karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gün içinde yapılmalıdır.

Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet süresi, on günlük cevap verme süresi içinde idare tarafından bir karar alınmaması durumunda bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren başlayacağından, on gün içinde kendisine herhangi bir karar ulaşmayan başvuru sahibinin, idarenin karar almamış olabileceği ihtimalini dikkate alarak Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunması önem arz etmektedir.

Ayrıca, idarece on günlük karar verme süresi içinde karar alınmakla birlikte bu kararın on günlük süre geçtikten sonra başvuru sahibine bildirildiği hallerde, kararın bildirildiği veya en geç tebliğ edilmiş sayıldığı tarihten itibaren de süresi içerisinde Kamu İhale Kurumuna başvuruda bulunulabilir. İdareye yapılan ve ilk başvuru ile aynı mahiyette olan daha sonraki şikayet başvurularına idarece verilen cevaplar başvuru süresini yeniden başlatmaz.

Münferit sözleşme sürecindeki idari işlem veya eylemlere karşı yapılacak itirazen şikayet başvuru süresi, idari işlem veya eylemin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren üç iş günüdür.

Münferit sözleşme sürecindeki idari işlem veya eylemlere karşı yapılan başvurularda süre, münferit sözleşme için teklif vermeye davet yazısının istekliye bildirildiği veya bildirilmiş olması gerektiği tarihi, davet yapılmaması halinde ise bu durumun farkına varıldığı veya varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren başlar.

Başvuru süresinin henüz dolmadığı hallerde dilekçedeki eksiklikler başvuru süresinin sonuna kadar giderilebilir.

335

Doğrudan Kuruma yapılan ve 15 inci madde uyarınca idareye gönderilen şikayet başvurularında dilekçenin idare kayıtlarına alındığı tarih, idareye başvuru tarihi olarak kabul edilir.

Süreler, tebliğ, ilan, bildirim veya şikayete yol açan durumların farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren işlemeye başlar. Tatil günleri sürelere dahildir. Sürenin son gününün tatile rastlaması halinde süre, tatil gününü izleyen ilk çalışma gününün bitimine kadar uzar.


İtirazen şikayet başvurusunun süresinde yapılmamasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 19/10/2009 tarih ve 2009/UH.III-2574 sayılı Kararı.

“…Başvuru dilekçesinde özetle; taşımalı öğretim kapsamındaki köy ilköğretim okulları için 2009-2010 yılı taşıma ihalesinin sunulan tekliflerin aşırı düşük olması nedeniyle idare tarafından iptal edildiği, daha sonra tekrar ihale yapıldığı, bu ihalenin ise hukuk dışı olarak başka bir kuruma verildiği, bunun üzerine idareye yapılan şikâyet başvurusu neticesinde idarece verilen cevapta ihale ile ilgili hiçbir bilgi verilmediği, ilk ihalenin iptalinin ve ikinci ihalenin ….. Tarımsal Kalkınma Kooperatifine verilmesinin hukuka aykırı olduğu, dolayısıyla bu ikinci ihalenin iptaline karar verilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 55 inci maddesinde; idareye şikayet süresinin ihale süreci içerisinde şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren anılan Kanunun 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün olduğu, idarenin şikâyetin verilmesini izleyen on gün içinde gerekçeli bir karar alması gerektiği, belirtilen süre içinde bir karar alınmaması veya süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda karar verme süresinin bitimini veya karar bildirimini izleyen on gün içinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Yapılan inceleme sonucunda, başvuru sahibinin 27/08/2009 tarihli dilekçeyle idareye şikayet başvurusunda bulunduğu, idarenin on günlük sürede şikayet başvurusu üzerinde bir karar vermediği, şikayetçinin 4734 sayılı Kanunun yukarıda anılan hükümleri gereği, idarenin on günlük karar

336

verme süresinin bitimini takip eden on günlük süre içinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunması gerekmekte iken, bu süre geçtikten sonra 07/10/2009 tarihinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu anlaşılmıştır.

Ayrıca İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 8 inci maddesinin 5 inci fıkrasında; “İtirazen şikâyet dilekçelerine, başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgeler ile imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneklerinin, varsa şikâyete idarece verilen cevabın bir örneği ile başvuru bedelinin, teminat alınan hallerde başvuru teminatının Kurum hesaplarına yatırıldığına dair belgenin eklenmesi zorunludur.” hükmü bulunmaktadır.

Şikâyetçi firmanın, başvuru dilekçesine şikâyette bulunanlarca yatırılması zorunlu olan başvuru bedelinin Kurum hesaplarına yatırıldığına dair banka dekontunu ve başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgeler ile imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneklerini eklemediği hususları da tespit edilmiştir. Dolayısıyla 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince başvurunun süre ve şekil yönünden reddi gerekmektedir.”

İdarece süre geçtikten sonra cevap verilmesi halinde bunun zımmen ret anlamına geldiğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 19/10/2009 tarih ve 2009/UM.I-2571 sayılı Kararı.

“…4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 55 inci maddesinde; idareye şikayet süresinin ihale süreci içerisinde şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren anılan Kanunun 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün olduğu, idarenin şikâyetin verilmesini izleyen on gün içinde gerekçeli bir karar alması gerektiği, belirtilen süre içinde bir karar alınmaması veya süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda karar verme süresinin bitimini veya karar bildirimini izleyen on gün içinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Yapılan inceleme sonucunda, başvuru sahibinin 11/09/2009 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunduğu, ancak idarenin on günlük yasal süre geçtikten sonra 29/09/2009 tarihinde yanıt verdiği, bu nedenle başvurunun 23/09/2009 tarihinde zımnen reddedildiği dolayısıyla

337

şikayetçinin bu tarihi izleyen 10 (on) gün içinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunması gerekirken (05/10/2009 tarihine kadar) bu süre geçtikten sonra 07/10/2009 tarihinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu anlaşılmıştır. Bu nedenle, 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince başvurunun süre yönünden reddi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle; Başvurunun reddine, karar verilmiştir.”

8.3.2.4. İtirazen Şikayet Başvuru Şekli

İtirazen şikayet başvuruları Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır. Dilekçeye eklenen bütün belgeler; belgelerin adları, sayfa sayıları, asıl/tasdikli/fotokopi vb. olduklarını gösteren iki nüsha dizi pusulası ile birlikte sunulur.

Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir;

a) Başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin; adı, soyadı veya unvanı ve adresi ile varsa bildirime esas elektronik posta adresi ve faks numarası.

b) İhaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarası.

c) Başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih olarak;

İlana yönelik başvurularda ilk ilan tarihi,

Ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan hükümlerine yönelik başvurularda, dokümanın satın alındığı,

Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanının teslim alındığı tarih,

belirtilir.

ç)Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller; başvuru konusu işlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi halinde, Yönetmeliğin 8 inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine ilişkin sorumluluk başvurana ait olacağından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.

338

d)İtirazen şikayet başvurularında ayrıca idareye yapılan şikayetin tarihi ve varsa şikayete ilişkin idare kararının bildirim tarihi.

İtirazen şikayet başvuru dilekçesinde, itirazen şikayet başvuru bedelinin ve Bakanlar Kurulu tarafından başvuru teminatı alınmasına karar verilmesi durumunda başvuru teminatının Kurum hesaplarına yatırıldığına dair belgenin, varsa şikayete idarece verilen cevabın bir örneğinin, başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgelerin (imza beyannamesi/imza sirküleri, ortak girişim beyannamesi veya sözleşmesi, vekaletname, temsil belgesi, ticaret sicil gazetesi vb.) aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneklerinin eklenmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, başvuru sahibinin gerçek kişi olması durumunda bu kişi tarafından yapılan başvurularda imza beyannamesinin sunulması zorunlu değildir.

Öte yandan temsil belgeleri ve özel vekaletnamelerde verilen yetkinin sınırlandırıldığı durumlarda, söz konusu belgelerde itirazen şikayet başvurusunda bulunmaya yetkili olunduğuna ilişkin ibare ve ifadelerin yer alması gerekmektedir.

Ortak girişim adına yapılacak şikayet veya itirazen şikayet başvurularının, pilot ortak/koordinatör ortak tarafından yapılması halinde ortak girişim beyannamesinin veya sözleşmesinin, temsil yetkisi verilen özel ortak tarafından yapılması halinde ise ortak girişim beyannamesi veya sözleşmesi ile temsile yetkili olunduğuna dair belgenin şikayet dilekçesine eklenmesi zorunludur.

İtirazen şikayet başvurusunun avukat aracılığı ile yapılması durumunda 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 27 nci ve 56 ncı maddeleri uyarınca, sunulacak olan vekâletnamelere baro pulunun yapıştırılmış olması ve vekaletname örneklerinin aslına uygunluğunun imza ile onaylanması önem arz etmektedir.

Aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından ise aynı ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulamaz. İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez.

Başvuru dilekçesi ve eklerinde Yönetmeliğin 8 inci ve 16 ncı maddelerinde sayılan bilgi ve/veya belgelerde eksiklik bulunması ve başvuru süresinin henüz dolmamış olması halinde, başvuru sahibi veya vekili/temsilcisi tarafından söz konusu eksikliklerin başvuru süresi içerisinde

339

tamamlanmasını teminen eksik bilgi ve belgeler Kurumun www.ihale.gov.tr adresinde yayımlanır.


İtirazen şikayet başvuru dilekçesinde somut iddialar bulunmaması durumuna ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 19/10/2009 tarih ve 2009/UY.III-2580 sayılı Kararı.

“…Başvuru sahibinin idareye ve Kuruma yapmış olduğu şikayet başvurularında, kendisinin hangi sebeple, ne şekilde hak kaybına uğradığı, söz konusu ihalede, hangi konuda mevzuata aykırı işlemler yapıldığı konusunda somut bir iddiasının bulunmadığı, delillerinin ortaya konmadığı, bu haliyle aşırı düşük tekliflere ilişkin sunulan açıklamaların tümünün yeniden incelenmesi şeklinde bir talebinin olduğu görülmektedir.

Anılan Yönetmeliğin aktarılan hükümlerinden, Kuruma yapılacak bir başvurunun itirazen şikayet başvurusu niteliğinde olabilmesi için, idarenin hukuka aykırı bir işlemi sonucu bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden isteklinin, Kanun hükümlerine uygun olmadığı ve düzeltilmesi istenilen durumların somut olarak ve delileri ile bildirilmesi kaydıyla Kuruma başvuruda bulunması gerekmektedir. Başvuru sahibinin, yukarıda belirtildiği şekliyle somut bir itirazen şikayet başvurusunda bulunmadığı anlaşılmıştır. Açılanan nedenlerle; Başvurunun reddine karar verilmiştir.”

8.3.2.5. İtirazen Şikayet Başvurusunun Yapılacağı Yer

İtirazen şikayet başvuruları Kuruma, elden veya posta yoluyla yapılır. Posta yoluyla yapılan başvurularda postadaki gecikmeler dikkate alınmaz.

Başvuruların idare veya Kurum dışındaki idari mercilere ya da yargı mercilerine yapılması ve başvuru dilekçelerinin bu merciler tarafından ilgisine göre ihaleyi yapan idareye veya Kuruma gönderilmesi halinde, bu dilekçelerin ilgisine göre ihaleyi yapan idare veya Kurum kayıtlarına girdiği tarih başvuru tarihi olarak kabul edilir.

8.3.2.6. İtirazen Şikayet Başvurularının Ön İncelemesinin Yapılması

Posta yoluyla veya bizzat yapılan başvurular Kurumun genel evrak birimi tarafından derhal kayda alınarak, kayıt tarih ve sayısı dilekçenin

340

üzerine yazılır. Elden yapılan başvurularda ise başvuru sahibine kayıt tarih ve sayısını gösteren imzalı bir alındı belgesi verilir.

İdareye şikayet başvurusunda bulunulmadan veya idareye yapılan şikayet başvurusu hakkında idarece bir karar alınmadan ve on günlük karar verme süresi beklenilmeden doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde, Yönetmeliğin 15 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince bu başvurular ilgili idareye gönderilir. Ayrıca başvuru sahibine de bilgi verilir. İdareye yapılan şikayet başvurusundan farklı bir konu ile Kuruma yapılan başvurularda ve şikayet süresinin henüz dolmadığı hallerde, itirazen şikayet konusuna ilişkin idarenin cevabının alınmamış olması nedeniyle bu başvurular da ilgili idareye gönderilir. İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvurusu konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz.

Kuruma yapılan itirazen şikayet niteliğindeki başvurular, öncelikle İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin “Ön inceleme konuları ve ön inceleme üzerine yapılacak işlemler” başlıklı 16 ncı maddesi çerçevesinde incelenir.

Başvurular öncelikle;

a) Başvuru konusunun Kamu İhale Kurumunun görev alanında bulunup bulunmadığı,

b) Başvuru ehliyeti,

c) Başvurunun süresinde yapılıp yapılmadığı,

ç) Başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin; adı, soyadı, unvanı, adresi, imzası ile başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgelerin ve imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneğinin bulunup bulunmadığı,

d) İhaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarasının belirtilip belirtilmediği,

e) Başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarihin belirtilip belirtilmediği,

f) İdareye başvuru tarihi ile varsa idarenin cevabının başvuru sahibine bildirildiği tarihin belirtilip belirtilmediği,

341

g) İdare tarafından şikayet üzerine alınan karar başvuru sahibine bildirilmiş ise bu kararın bir örneğinin eklenilip eklenilmediği,

ğ) Başvuru bedelinin, teminat alınacak hallerde ise başvuru teminatının yatırılıp yatırılmadığı,

h) Aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından aynı ihaleye veya birden fazla ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulup bulunulmadığı,

ı) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin belirtilip belirtilmediği,

yönlerinden sırasıyla incelenir.

Kanunun 54 üncü maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca şekil eksiklileri içeren ve henüz başvuru süresi dolmamış olan başvurulardaki şekil eksikliklerin Kurum tarafından bildirimi zorunluluğu bulunmadığından, henüz başvuru süresi dolmamış olan itirazen şikayet başvurularında hangi hususların eksik olduğu Kurumun www.ihale.gov.tr adresinden takip edilebilir ve başvuru süresinin sonuna kadar söz konusu eksiklikler başvuru sahibi tarafından giderilebilir.

İtirazen şikayet başvurusundaki şekil eksikliklerine yönelik olarak Kurumun internet sitesinde belirtilen eksikliklerin başvuru sahibi tarafından başvuru süresi dolmadan önce Kurum kayıtlarına girecek şekilde tamamlanması ve eksikliklerin giderilmesine yönelik dilekçelerde bu hususların açıkça belirtilmesi gerekmektedir.

Yapılan ön inceleme sonucunda, bir aykırılığın tespit edilmesi halinde bu hususa ilişkin ön inceleme raporu düzenlenir. İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin birinci fıkrası bakımından bir aykırılığın tespiti üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine karar verilir.

Kamu İhale Kurulu tarafından tarafından gerekli görüldüğü takdirde, başvuru dilekçesi ve eklerinin bir örneğinin ilgisi nedeniyle idareye veya idarenin bağlı veya ilgili/ilişkili olduğu mercie yahut yetkili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine karar verilir.

Başvuru dilekçesi ve ekinde ön inceleme konuları bakımından bir aykırılığın bulunmaması durumunda esasın incelenmesine geçilerek idareden

342

gerekli görülen bilgi ve belgeler veya ihale işlem dosyası daire başkanlığı tarafından istenir. Kanunun 53 üncü maddesinin (b) fıkrasında yer alan "Kurum, görevlerinin yerine getirilmesinde resmi ve özel bütün kurum, kuruluş ve kişilerden belge, bilgi ve görüş isteyebilir. Belge, bilgi ve görüşlerin istenilen süre içinde verilmesi zorunludur." hükmü gereğince Kurum tarafından istenilen bilgi ve belge veya ihale işlem dosyasının, ihale yetkilisince veya görevlendireceği memur tarafından "aslı gibidir" onaylı ve imzalı suretlerinin dizi pusulasıyla birlikte belirtilen süre içinde gönderilmesi zorunludur.


İtirazen şikayet başvuru dilekçesine eklenmesi gereken belgelerin eksik olmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 19/10/2009 tarih ve 2009/UH.III-2577 sayılı Kararı.

“…Başvuru dilekçesinde özetle; başvuruya konu ihaleye vermiş oldukları teklifin aşırı düşük olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, söz konusu durumun idarece idari şartnamede iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası prim oranının hatalı düzenlenmesinden kaynaklandığı iddialarına yer verilmiştir.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 8 inci maddesinde başvurularda aranacak şekil unsurları düzenlenmiş, aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında ise, birinci fıkrada yer alan bilgi ve belgeleri içermeyen ve henüz başvuru süresi dolmamış olan itirazen şikayet başvurularıyla ilgili olarak başvuru süresinin sonuna kadar söz konusu eksikliklerin başvuru sahibi tarafından giderilebileceği hükmüne yer verilmiştir.

Başvuru dilekçesinde idareye yapılan şikayetin tarihinin belirtilmediği, başvuru dilekçesinde idarece şikayet üzerine verilen cevabın bildirim tarihinin belirtilmediği, başvuru dilekçesinde idareye sunulan şikayet dilekçesi üzerine idarece verilen cevabın bir örneğinin eklenmediği, başvuru dilekçesine başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgeler ile imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneklerinin eklenmediği, başvuru dilekçesine 4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi (j) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca şikayette bulunanlarca yatırılması zorunlu olan başvuru bedelinin Kurum hesaplarına yatırıldığına dair banka dekontunun eklenmediği hususları tespit edilmiş olup, tespit edilen

343

aykırılıkların İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca on günlük itirazen şikayet süresi içerisinde giderilmediği anlaşılmıştır.

Bu itibarla, 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince başvurunun şekil yönünden reddine karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle; Başvurunun reddine karar verildi.”

İtirazen şikayet başvuru dilekçesine yanlış tarih yazılmasına ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 19/10/2009 tarih ve 2009/UH.III-2576 sayılı Kararı.

“…Başvuru dilekçesinde özetle; ihaleye teklif edilmesi gereken asgari maliyet tutarının 6.333.232,82 TL olduğu, ihale üzerinde bırakılan firmanın teklif bedelinin 7.023.109,00 TL olduğu, aradaki farkın, idari ve teknik şartnamede yapılan düzenlemeler doğrultusunda çalışıldığında ortaya çıkacak maliyetleri karşılayamayacağı, dolayısıyla ihale üzerinde bırakılan firmanın, teklifinin ve aşırı düşük teklif sorgulamasına vermiş olduğu cevabın yetersiz oluşu sebebiyle değerlendirme dışı bırakılarak kendilerinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmesinin gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 8 inci maddesinde başvurularda aranacak şekil unsurları düzenlenmiş, aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında ise, birinci fıkrada yer alan bilgi ve belgeleri içermeyen ve henüz başvuru süresi dolmamış olan itirazen şikayet başvurularıyla ilgili olarak başvuru süresinin sonuna kadar söz konusu eksikliklerin başvuru sahibi tarafından giderilebileceği hükmüne yer verilmiştir.

Başvuru dilekçesinde; başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih olarak idareye şikayet başvurusu tarihi olan 18/09/2009 tarihinden önceki bir tarih yazılması gerekirken, şikayet başvurusu üzerine idarece verilen cevabın tebliğ tarihi olan 28/09/2009 tarihinin belirtildiği ve itirazen şikayet başvuru dilekçesi ve eklerinden başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarihin anlaşılamadığı hususları tespit edilmiş olup, tespit edilen eksikliğin İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca on günlük itirazen şikayet süresi içerisinde tamamlandığı

344

ancak bu kez başvuruya konu olan durumun farkına varılan tarih olarak, Kuruma başvuru tarihi olan 08/10/2009’dan da sonra olan 28/10/2009 tarihinin belirtildiği anlaşıldığından, 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince başvurunun şekil yönünden reddi gerekmektedir.Açıklanan nedenlerle; Başvurunun reddine, karar verilmiştir.”

8.3.2.7. İtirazen Şikayet Başvurularının Esastan İncelenmesi

İtirazen şikayet başvurusuna ilişkin olarak uzman veya heyet tarafından yapılacak esas inceleme; İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönergenin 10 uncu maddesi uyarınca idareden istenilecek bilgi ve belgelerle sınırlı olarak Yönetmeliğin 18 inci maddesinde belirtilen kriterler çerçevesinde yapılır. Anılan madde çerçevesinde yapılacak inceleme:

(1) İtirazen şikayet başvuruları;

a) İlan veya ön yeterlik/ihale dokümanına yapılan başvurular, başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlarla sınırlı incelenir.

b) İhale veya ön yeterlik dokümanının verilmesi, başvuruların veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasıyla ilgili olarak ise, başvuru sahibinin iddiaları ve idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar ile itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği yönünden incelenir.

(2) Eşit muamele ilkesi yönünden yapılacak incelemede; dayanağı bakımından, itiraz edilen işlemin diğer aday veya isteklilere ilişkin olarak da Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğine bakılır.

(3) Şikayet veya itirazen şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararına karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.

(4) Sözleşmenin Kanunda belirtilen sürelere ve usule uyulmadan imzalanmış olması veya itirazen şikayet başvurusundan feragat edilmesi, Kurum tarafından itirazen şikayet başvurusunun incelenip sonuçlandırılmasına engel teşkil etmez. Bununla birlikte şikayet başvurusu üzerine on gün içinde kendisine herhangi bir karar ulaşmayan başvuru sahibinin, Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunmasından sonra

345

idarece şikayet başvurusunun uygun görüldüğüne ilişkin karar alındığını ve buna ilişkin tesis edilen işlemin de başvuru sahibince uygun görüldüğünü belirtmek suretiyle itirazen şikayetinden vazgeçmesi feragat sayılmaz.

(5) Münferit sözleşme sürecindeki idari işlem veya eylemlere karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları, süresinde ve usulüne uygun münferit sözleşme imzalanmadan önce yapılmış olması halinde Kurum tarafından incelenerek sonuçlandırılır. Münferit sözleşme sürecindeki ihale işlemlerine karşı yapılan itirazen şikayet başvurularını Kurum; başvuru sahibinin iddiaları ile itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği yönünden inceler ve nihai kararını, münferit sözleşme işlem dosyası ile ihaleye ilişkin gerekli bilgi ve belgelerin Kurum kayıtlarına alındığı tarihten itibaren on iş günü içinde verir.

(6) Kurum, Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihaleler ile şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi kararına karşı yapılacak itirazen şikayet başvurularına ilişkin nihai kararını, ihale işlem dosyası ile ihaleye ilişkin gerekli bilgi ve belgelerin Kurum kayıtlarına alındığı tarihten itibaren on iş günü içinde, diğer itirazen şikayet başvurularında yirmi gün içinde verir.

İtirazen şikayet, dava açılması öncesinde kullanılması zorunlu bir başvuru yoludur. İtirazen şikayet başvurularında şikayete konu aşama veya aşamaların ve bu aşamayla bağlantılı işlemlerin kamu ihale mevzuatına uygunluğu yönünden incelemesi yapılır.

Sözleşme imzalandıktan sonra yapılan itirazen şikayet başvuruları Kamu İhale Kurulu tarafından değerlendirmeye alınmaz. Usulüne uygun olarak yapılan itirazen şikayet başvurularının Kurul tarafından sözleşme imzalanıncaya kadar incelenerek sonuçlandırılması zorunludur.

Kamu İhale Kurumu, görevlerinin yerine getirilmesinde resmi ve özel bütün kurum, kuruluş ve kişilerden belge, bilgi ve görüş isteyebilir. Belge, bilgi ve görüşlerin istenilen süre içinde verilmesi zorunludur.

Kamu İhale Kurumu, gerekli gördüğü takdirde özel uzmanlık gerektiren teknik hususlarla ilgili bilgi kapsamında, ihtisas sahibi kamu veya özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilerin görüşüne başvurabilir.

Ayrıca, Kamu İhale Kurulu tarafından gerekli görülen hallerde tarafların ve ilgililerin dinlenmesine karar verilir. Bu durumda, Kurul

346

tarafından tespit edilen tarihte taraflar ve ilgililer dinlenir. Dinleme toplantısı için tayin edilen gün ve saat taraflara ve ilgililere bildirilir.

8.3.2.8. Kurul Tarafından Alınacak Kararlar ve Süresi

Başvurular üzerine Kamu İhale Kurumu tarafından gerekçeli olarak;


b) İdare tarafından düzeltme yapılması yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye uğratılmasına gerek bulunmayan durumlarda, düzeltici işlem belirlenmesine,

c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikayet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine

karar verilir.

Kurumun görev alanında bulunmaması hali hariç, itirazen şikayet başvurusunun reddedilmesi durumunda, başvuru teminatı yatırılan hallerde teminatın gelir kaydedilmesine de karar verilir.

Dinamik alım sistemi, elektronik eksiltme ve çerçeve anlaşmalara ilişkin başvuru esas ve usulleri Kamu İhale Kurumu tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.

Kamu İhale Kurumu, itirazen şikayete ilişkin nihai kararını, incelenen ihaleye ilişkin gerekli bilgi ve belgeler ile ihale işlem dosyasının kayıtlara alındığı tarihi izleyen yirmi gün içinde vermek zorundadır. Bu süre Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihaleler ile şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvurularında on iş günü olarak uygulanır.

Ayrıca Kamu İhale Kurulu tarafından gerekli görüldüğü takdirde, tespit edilen aykırılıklara ilişkin olarak idari ve/veya cezai yönleriyle gereği yapılmak üzere ilgili idarelere bildirilmesine ve/veya yetkili Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına karar verilir.

347

8.3.2.9. Kurul Kararlarının Tebliği ve Yayımı

Kamu İhale Kurulu tarafından verilen bütün kararlar, karar tarihini izleyen beş iş günü içinde taraflara tebligata çıkarılır ve tebligata çıkarıldığı tarihi izleyen beş gün içinde Kamu İhale Kurumunun internet sayfasında yayımlanır. Kararlara erişim ücrete tabi tutulamaz.

Tebligatlar Kamu İhale Kurumu tarafından;

a) İmza karşılığı elden,

b) İadeli taahhütlü mektupla,

c) Elektronik posta yoluyla,

ç) Faksla,

yapılabilir.

Şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan kararlara ilişkin olarak iadeli taahhütlü mektupla yapılan tebligatlarda mektubun postaya verilmesini takip eden yedinci gün, yabancı isteklilerde ise ondokuzuncu gün kararın istekliye tebliğ tarihi sayılır. Tebligatın bu tarihten önce muhataba ulaşması halinde ise fiili tebliğ tarihi esas alınır.

Başvuru sahibi tarafından ön yeterlik veya ihale dokümanının satın alındığına ilişkin formda veya başvuru dilekçesinde elektronik posta yoluyla veya faks ile yapılacak bildirimlerin kabul edileceğinin taahhüt edilmesi halinde, elektronik posta adresinin veya faks numarasının başvuru dilekçesinde belirtilmesi kaydıyla, başvuru sahibine elektronik posta yoluyla veya faksla bildirim yapılabilir.

Elektronik posta yoluyla veya faks ile yapılan bildirimlerde, bildirim tarihi tebliğ tarihi sayılır. Bu şekilde yapılan bildirimlerin aynı gün Kamu İhale Kurumu tarafından teyit edilmesi zorunludur. Aksi takdirde bildirim yapılmamış sayılır. Teyit işleminin gerçekleşmiş kabul edilmesi için tebligatın iadeli taahhütlü mektupla bildirime çıkarılmış olması yeterlidir. Elektronik posta yoluyla veya faks ile yapılan bildirimler, bildirim tarihi ve içeriğini de kapsayacak şekilde ayrıca belgelenir. Elektronik posta yoluyla yapılacak bildirimler, Kamu İhale Kurumunun resmi elektronik posta adresinin kullanılması halinde geçerlidir.

348

8.3.2.10. Kurul Kararlarının Uygulanması

İdare, hukuki durumda değişiklik yaratan Kamu İhale Kurulu kararlarının gerektirdiği işlemleri ivedilikle yerine getirmek zorundadır. İlgililer, hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının eksik veya yanlış uygulandığı iddialarıyla doğrudan Kamu İhale Kurumuna başvuruda bulunabilir. Kamu İhale Kurulu tarafından alınan kararların hiç uygulanmaması halinde doğrudan Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulabilir.

Kurul kararlarında yer alan taraflara veya ihaleye ilişkin bilgilerdeki hatalar, gerekçe ve karar sonucu arasındaki çelişkiler ile hesaplama yanlışlarından kaynaklanan yazım hataları Kurul tarafından düzeltilebilir. Hataları giderilen Kurul kararı ilgililere tebliğ edilerek Kurumun internet sayfasında yayımlanır.

8.3.2.11. Kurul Kararlarına Karşı Başvuru Yolları

İhale işlemlerine karşı yapılan idari başvurular sonucunda verilen kararlara karşı başvuru yolları da, İhalelere Karşı Yapılacak İdari Başvurulara Ait Yönetmeliğin beşinci kısmında yer almaktadır.

8.3.2.11.1. Açıklama Talebi

İdareler ve Kurum'ca verilen kararlar yeterince açık değilse yahut birbirine aykırı hüküm fıkralarını taşıyorsa, taraflardan her biri kararın açıklanmasını veya aykırılığın giderilmesini isteyebilir.

Kararı vermiş olan idare veya Kurum işi inceler ve gerek görürse dilekçenin bir örneğini, belirleyeceği süre içinde cevap vermek üzere taraflara tebliğ eder.

İdarenin veya Kurum'un bu husustaki kararı, taraflara tebliğ edilir.

Açıklama veya aykırılığın kaldırılması, ancak karar gereğinin yerine getirilmesine kadar istenebilir.

İdarenin veya Kurum'un bu husustaki kararı taraflara tebliğ edilir. Açıklama veya aykırılığın kaldırılması, ancak karar gereğinin yerine getirilmesine kadar istenebilir.

8.3.2.11.2. Yanlışlıkların Düzeltilmesi Talebi

Tarafların adı ve soyadı ile sıfatı ve iddiaları sonucuna ilişkin yanlışlıklar ile hüküm fıkrasındaki maddi hataların düzeltilmesi taraflarca istenebilir.

349

Yanlışlıkların düzeltilmesine karar verilirse; düzeltme, bildirime çıkarılan tüm kararlar istenerek bu kararların altına yazılır.

Açıklama ve yanlışlıkların düzeltilmesi başvurusu itirazen şikayet süresini etkilemez. Ancak bu istemler üzerine verilen kararlar, ilk karardan farklı ve itiraz edilebilecek unsurlar içeriyorsa itirazen şikayet süresi ilgili taraflar bakımından kararın bildirimi ile birlikte yeniden başlar.

8.3.2.11.3. Açıklama ve Yanlışlıkların Düzeltilmesi Talebi Üzerine Yapılacak İşlemler

Açıklama talebine ilişkin olarak, kararı vermiş olan idare veya Kurum, işi inceleyecek ve gerek görürse dilekçenin bir örneğini, belirleyeceği süre içinde cevap vermek üzere taraflara tebliğ edecektir.

Yanlışlıkların düzeltilmesine karar verilirse, düzeltme, bildirime çıkarılan bütün kararlar istenerek bu kararların altına yazılacaktır.

Yukarıda belirtilen koşulları taşımayan, isteklilerce ve idarece kararın yeniden değerlendirilmesi, gözden geçirilmesi veyahut şikayet konusunun yeniden incelenmesi ve benzeri şekilde yapılan başvurular, Kurum Başkanlığınca değerlendirilerek cevaplandırılacaktır.

Tüm bu sayılan idari başvuru yollarından başka Kurum'un nihai kararlarına karşı, kararın tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 57 nci maddesinde belirtildiği üzere Türkiye Cumhuriyeti Mahkemeleri'nde dava açılabilecektir.

8.3.2.12. İtirazen Şikayet Bedelleri

5812 sayılı Kanun ile değişik 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 53 üncü maddesinin (j) bendi hükmü uyarınca 01/02/2010 tarihinden itibaren itirazen şikayet başvurularında aşağıdaki bedeller geçerli olacaktır.

8.3.2.12.1. Mal ve Hizmet İhalelerinde İtirazen Şikayet Bedeli

- Yaklaşık maliyeti beşyüzyirmidokuzbin altıyüzelli Türk Lirasına kadar olanlarda bin ellidokuz Türk Lirası,

- Yaklaşık maliyeti beşyüzyirmidokuzbin altıyüzelli ile birmilyon ellidokuzbin üçyüz Türk Lirası arasında olanlarda ikibin yüzonsekiz Türk Lirası,

- Yaklaşık maliyeti birmilyon ellidokuzbin üçyüz Türk Lirası ve üzerinde olanlarda üçbin yüzyetmişyedi Türk Lirası,

350

Mal ve Hizmet Alım İhalelerinde İtirazen Şikayet Bedeli

Yaklaşık Maliyeti İtirazen Şikayet Bedeli 529.650.- TL ye kadar 1.059.-TL 529.650.-TL ile 1.059.300.-TL arasında 2.118.-TL 1.059.300.-TL ve üzerinde 3.177.-TL

8.3.2.12.2. Yapım İhalelerinde İtirazen Şikayet Bedeli

- Yaklaşık maliyeti birmilyon ellidokuzbin üçyüz Türk Lirasına kadar olanlarda bin ellidokuz Türk Lirası,

- Yaklaşık maliyeti birmilyon ellidokuzbin üçyüz ile onmilyon beşyüzdoksanüçbin Türk Lirasına kadar olanlarda ikibin yüzonsekiz Türk Lirası,

- Yaklaşık maliyeti onmilyon beşyüzdoksanüçbin ile yirmibirmilyon yüzseksenaltıbin Türk Lirası arasında olanlarda üçbin yüzyetmişyedi Türk Lirası,

- Yaklaşık maliyeti yirmibirmilyon yüzseksenaltıbin Türk Lirası ve üzerinde olanlarda dörtbin ikiyüzotuzyedi Türk Lirası,

İtirazen şikayet hakkının kullanılmasına ilişkin olarak gecikme ve aksaklıkların oluşmasına ilişkin sorumluluk başvuru sahibine ait olacağından yukarıda belirtilen bedellere uygun tutarların Kamu İhale Kurumunun internet sayfasında yayımlanan ilgili hesaplarına yatırılması hususuna dikkat edilmesi gerekmektedir.

İlanda, dokümanda veya ihale kayıt numarası üzerinden yapılacak sorgulama yoluyla başvuru bedelinin tespit edilemediği hallerde, Kamu İhale Kanununun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 2 numaralı bendinde işin niteliğine göre belirtilen en yüksek tutar üzerinden (Mal ve Hizmet Alımı ihalelerinde üçbin yüzyetmişyedi Türk Lirası, Yapım İşi ihalelerinde dörtbin ikiyüzotuzyedi Türk Lirası) başvuru bedelinin yatırılması gerekmektedir. Yaklaşık maliyete göre fazla ödendiği anlaşılan tutar Kurum tarafından başvuru sahibine iade edilecektir.

Yapım İhalelerinde İtirazen Şikayet Bedeli

Yaklaşık Maliyeti İtirazen Şikayet Bedeli 1.059.300.-TL ye kadar 1.059.-TL 1.059.300.-TL ile 10.593.000.-TL arasında 2.118.-TL 10.593.000.-TL ile 21.186.000.-TL arasında 3.177.-TL 21.186.000.-TL ve üzerinde 4.237.-TL

351

8.3.3. Şikayet ve İtirazen Şikayet Kararlarına Karşı Yargı Yolu

Kamu İhale Kanununun 54 üncü maddesi uyarınca şikayet ve itirazen şikayetin dava açılması öncesinde kullanılması zorunlu bir başvuru yolu olduğu, 57 nci maddesinde ise, şikayetler ile ilgili Kamu İhale Kurumu tarafından verilen nihai kararların Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinde dava konusu edilebileceği ve bu davaların öncelikle görüleceği hükme bağlanmıştır.

Ancak 4734 sayılı Kanun'un 56 ıncı maddesine göre, aday ve istekli veya istekli olabilecekler şikayet yoluna başvurmadan doğrudan dava açamazlar. Bu doğrultuda idareye şikayet Kamu İhale Kurumuna yapılacak itirazen şikayetin ön koşulu, Kuruma yapılacak itirazen şikayet ise dava öncesi kullanılması zorunlu bir başvuru yoludur.

Bu bağlamda, Kamu İhale Kurulu kararları idari yargı mercilerinde dava konusu edilebileceğinden, hak kaybına uğranılmaması bakımından Kurul kararının yeniden incelenmesi talebiyle Kamu İhale Kurumuna başvuruda bulunulmaması önem arz etmektedir.

Kurulun, düzenleyici işlemlerine karşı davaların, ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'da, itirazen şikayet süreci ile ilgili verdiği kararlara karşı davaların ise, ilk derece mahkemesi olarak Ankara İdare Mahkemeleri'nde açılması gerekmektedir.


Şikayet sonrası idarenin kararına karşı itirazen şikayet yoluyla Kamu İhale Kuruluna başvurması gerekirken Mahkemeye başvuranların durumuna ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 26/10/2009 tarih ve 2009/UY.II-2642 sayılı Kararı.

“…Yapılan inceleme sonucunda, şikayetçinin 24/08/2009 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunduğu, idarece şikayete ilişkin olarak alınan kararın tebliğ tarihinin bilinmediği ancak 10/09/2009 tarihinde idarenin kararından sonra doğrudan mahkemeye başvurulduğu, en geç mahkemeye başvuru tarihinin tebliğ tarihi sayılması gerektiği, İdarenin kararına karşı, kararın bildiriminden sonraki on gün içinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunması gerekirken, bu süre geçtikten sonra mahkemece idari merci tecavüzü nedeniyle şikayet dilekçesinin Kurumumuza gönderildiği ve 13/10/2009 tarihinde dilekçenin Kurum kayıtlarına alındığı, bu tarihin itirazen şikayet başvuru tarihi olarak kabul edilmesi gerektiği ve itirazen şikayet başvurusu süresi geçtikten sonra söz konusu başvurunun yapıldığı anlaşılmıştır.

352

Yapılan inceleme sonucunda, şikayetçinin 24/08/2009 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunduğu, idarece şikayete ilişkin olarak alınan kararın tebliğ tarihinin başvuru dilekçesinde belirtilmediği, idarenin kararına karşı, kararın bildiriminden sonra Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadan 10/09/2009 tarihinde Ankara 1 inci İdare Mahkemesinde dava açıldığı tespit edilmiştir.

Ankara 1 inci İdare Mahkemesi’nin 15/09/2009 tarih ve E:2009/1566, K:2009/1127 sayılı kararı ile; “İdari merci tecavüzü bulunduğuna” karar verilmesi üzerine Kuruma gönderilen dilekçenin 13/10/2009 tarihinde Kurum kayıtlarına alındığı anlaşılmıştır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin beşinci fıkrasında;“Başvuruların idare veya Kurum dışındaki idari mercilere ya da yargı mercilerine yapılması ve başvuru dilekçelerinin bu merciler tarafından ilgisine göre ihaleyi yapan idareye veya Kuruma gönderilmesi halinde, bu dilekçelerin ilgisine göre ihaleyi yapan idare veya Kurum kayıtlarına girdiği tarih, başvuru tarihi olarak kabul edilir. Bu başvurularda, başvuru süresinin henüz dolmadığı hallerde dilekçedeki eksiklikler başvuru süresinin sonuna kadar giderilebilir.”düzenlemesi,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğin 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasında ise; “İtirazen şikayet başvuruları Kuruma elden veya posta yoluyla yapılır. Kurum dışındaki idari mercilere ya da yargı mercilerine yapılan başvurular, bu merciler tarafından Kuruma gönderilmesi halinde dikkate alınır. Bu durumda itirazen şikayet başvurusunun Kurum kayıtlarına alındığı tarih, başvuru tarihi olarak kabul edilir. Posta yoluyla yapılan başvurularda, postada geçen süreler dikkate alınmaz.” açıklaması bulunmaktadır.

Yukarıda anılan düzenleme çerçevesinde; her ne kadar başvuru dilekçesinde idarenin kararının bildirildiği tarih belirtilmemiş ise de, 10/09/2009 tarihinde idarenin kararından sonra doğrudan mahkemeye başvurulduğu, en geç mahkemeye başvuru tarihinin tebliğ tarihi sayılması gerektiği, idarenin kararına karşı kararın bildiriminden sonraki on gün içinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığı, başvuru dilekçesinin bu süre geçtikten sonra 13/10/2009 tarihinde Kurum kayıtlarına alındığı anlaşıldığından başvurunun 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince süre yönünden reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.”

353

DOKUZUNCU BÖLÜM

SÖZLEŞMELERİN DÜZENLENMESİ VE UYGULANMASI

9.1. Sözleşmelerin Düzenlenmesi ve Türleri

Kamu kurumlarınca genel bütçe ya da döner sermaye kaynaklarından yapılan alımlara ilişkin düzenlenecek sözleşmeler Tip Sözleşme hükümleri esas alınarak düzenlenir. Mal ve hizmet alımlarında, Kamu İhale Kurumunun uygun görüşü alınmak kaydıyla istekliler tarafından hazırlanması mutat olan sözleşmeler kullanılabilir.

9.1.1. Sözleşme Türleri

Kamu kurumları tarafından yapılan ihaleler sonucunda;

a) Yapım işlerinde; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleşme,

b) Mal veya hizmet alımı işlerinde, ayrıntılı özellikleri ve miktarı idarece belirlenen işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden götürü bedel sözleşme,

c) Yapım işlerinde; ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine, mal veya hizmet alımı işlerinde ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme,

d) Yapım işlerinde; niteliği itibarıyla iş kalemlerinin bir kısmı için anahtar teslimi götürü bedel, bir kısmı için birim fiyat teklifi alma yöntemleri birlikte uygulanmak suretiyle gerçekleştirilen ihaleler sonucunda karma sözleşme,

e) Çerçeve anlaşmaya dayalı olarak idare ile yüklenici arasında imzalanan münferit sözleşme düzenlenir34.

34 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Madde:6

354

9.1.2. Sözleşmede Yer Alması Zorunlu Hususlar

Sözleşmelerde yer alması zorunlu olan hususlar Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 7 nci maddesinde sıralanmıştır. Çerçeve anlaşma ve münferit sözleşmede belirtilmesi zorunlu olan hususları belirlemeye Kurum yetkilidir.

9.2. Sözleşmenin Uygulanması

9.2.1. Fiyat Farkı Verilebilmesi

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 8 inci maddesi uyarınca sözleşme türlerine göre fiyat farkı verilebilmesine ilişkin esas ve usulleri tespite Kamu İhale Kurumunun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Bu bağlamda yapılacak olan hizmet ihalelerinde fiyat farkı verilebilmesi için, Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan ve 31/12/2002 tarih ve 24980 (3.Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Hizmet Alımlarına İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esaslar”a göre hareket edilmesi gerekmektedir.

Fiyat farkı uygulamasında dikkat edilmesi gereken en önemli husus, söz konusu ihalelerin idari şartname ve sözleşmelerine yukarıda bahsedilen esaslara göre hüküm konulması gerektiğidir. Sözleşmelerde yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.

9.2.1.1. Hizmet Alımlarında Fiyat Farkı

9.2.1.1.1. Fiyat Farkının Tanımı ve Hesaplanması

Kamu İhale Genel tebliğinin 81.1 maddesine göre hizmet alımlarında fiyat farkı; ihale tarihi itibarıyla geçerli olan brüt asgari ücret ile işin gerçekleştirildiği tarihte geçerli olan brüt asgari ücret dikkate alınarak hesaplanacaktır. Bu çerçevede, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinin idari şartname ve sözleşme tasarılarında, fiyat farkı hesaplanacağının belirtilmesi zorunludur.

İhale Tebliğnin 83 üncü maddesinde ise personel ücretleri ile ilgili fiyat farkı hesabı konusunda açıklamalar yapılmıştır;

Çalışan personele asgari ücretin üzerinde bir ödeme öngörülmekle birlikte hizmet alımlarına ilişkin fiyat farkı esaslarının sadece 8 inci

355

maddesinin uygulanacağı hizmet alımı ihalelerinde, ihale tarihi itibarıyla geçerli brüt asgari ücretin artması halinde anılan madde gereği asgari ücretteki artış miktarı kadar fiyat farkı hesaplanacaktır.

Fiyat Farkı Esaslarının bütün olarak uygulandığı ve işçiliğin a2 olarak belirlendiği hizmet alımı ihalelerinde ise Esasların 7 nci maddesi gereği ihale tarihi itibarıyla geçerli brüt asgari ücretteki artış oranı kadar fiyat farkı hesaplanacaktır. Esaslar bütün olarak uygulanmakla birlikte asgari ücretin üzerinde bir ödeme öngörülen işçilik a1 olarak belirlenmişse 8 inci madde gereği asgari ücretteki artış miktarı kadar hesaplama yapılacaktır.

Asgari ücretin üzerinde bir ödeme öngörülen personelin çalıştırıldığı işlerde Fiyat Farkı Esaslarının sadece 8 inci maddesi uygulandığında asgari ücretteki değişiklik sonrasında yüklenici bu personelin ücretini asgari ücretteki artış miktarı kadar, Esasların tümü uygulanarak işçiliğin a2 olarak belirlendiği hallerde ise asgari ücretteki artış oranı kadar artırabileceğinden ücret bordrosu da buna göre düzenlenecektir.

Esasların 7 nci maddesine göre fiyat farkı hesaplanmakla birlikte asgari ücretin üzerinde bir ödeme öngörülen işçilik a1 olarak belirlenmişse a1 için 8 inci madde gereği yüklenici, bu personelin ücretini asgari ücret artış miktarı kadar artırmak zorunda olacak, asgari ücretteki artış oranını uygulama zorunluluğu olmayacaktır.

Esasların 7 nci maddesinin uygulandığı işlerde, a1 olarak belirlenen işçiliğin fiyat farkı 8 inci maddeye göre hesaplanacak, 7 nci maddeye göre hesaplanan fiyat farkı formülünde a1’e yer verilmekle birlikte formül gereği a1 için herhangi bir artış katsayısı uygulanmayacağından fiyat farkı hesabına herhangi bir etkisi olmayacak, sonuçta 7 ve 8 inci maddeler gereği ayrı ayrı hesaplanacak tutarların toplamı, ödenecek veya kesilecek toplam fiyat farkını oluşturacaktır.

İdari şartnamede hem a1 hem de a2 için katsayı belirlenmişse bu durumda toplam fiyat farkı 7 ve 8 inci maddeye göre hesaplanan fiyat farklarının toplamından oluşacaktır.

Aşağıda yer alan açıklamalar 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Hizmet Alımlarına İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esaslar ışığında yapılmıştır.

356

9.2.1.1.2. Fiyat Farkı Hesabında Kullanılan Formül

Hizmet alımlarına ilişkin fiyat farkı aşağıdaki formüle göre hesaplanır;

F = An x B x ( Pn –1)

İn Yn Gn Kn Mn

Pn = [a1 + a2 —— + b1 —— + b2 —— + c —— + d —— ]

İo Yo Go Ko Mo

Formülde ;

F: Fiyat farkını (TL),

An: İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte, teklif birim fiyatlı işlerde uygulama ayında gerçekleşen iş kalemlerinin sözleşme fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL); götürü bedel işlerde ise, uygulama ayı ilerleme yüzdesine göre gerçekleşen iş grubu ve/veya iş kalemi imalat miktarlarının sözleşme fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL),

B: 0,90 katsayısını,

Pn: İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte, fiyat farkı hesabında kullanılan temel indeksler ve güncel indeksler ile a1, a2, b1, b2, c ve d değerlerinin ağırlık oranları temsil katsayılarının yukarıdaki formüle uygulanması sonucu bulunan fiyat farkı katsayısını,

a1: Sözleşme kapsamındaki işlerin yapılmasında kullanılacak ve artış farkı ödenecek olan asgari ücrete dayalı işçiliklerin oranını temsil eden ve yukarıdaki formülde artış öngörülmeyen sabit bir katsayıyı,

a2: Sözleşme kapsamındaki işlerin yapılmasında kullanılacak olan ve a1 katsayısının dışındaki işçiliklerin ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,

b1: Sözleşme kapsamındaki işlerin yapılmasında kullanılacak akaryakıtın ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,

b2: Sözleşme kapsamındaki işlerin yapılmasında kullanılacak akaryakıt dışındaki malzemelerin ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,

c: Sözleşme kapsamındaki işlerin mühendislik ve müşavirlik oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,

357

d: Sözleşme kapsamındaki işlerin yapılmasında kullanılacak makine ve ekipmanın amortismanına ilişkin ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,

ifade eder.

a1, a2, b1, b2, c ve d sabit katsayılarından biri, birkaçı veya tamamının, ihale konusu hizmetteki oranı dikkate alınmak suretiyle ve toplamı bire (1.00) eşit olacak şekilde ihaleden önce idarece belirlenerek ihale dokümanında gösterilmesi zorunludur. Bu sabit katsayılar, sözleşmenin uygulanması sırasında hiçbir gerekçeyle değiştirilemez.

Formüldeki temel indeksler (o) ve güncel indeksler (n) ise;

İo, İn: İşçilikle ilgili temel asgari ücreti ve güncel asgari ücreti,

Yo, Yn: Akaryakıt temel indeksleri ve güncel indeksleri;

Go, Gn: Akaryakıt dışındaki malzemelerin temel indeksleri ve güncel indeksleri

Ko, Kn: Mühendislik ve müşavirlikle ilgili temel aylık katsayısı ve güncel aylık katsayısını,

Mo, Mn: Makine ve ekipmana ait amortismanın temel indeksleri ve güncel indeksleri;

ifade eder.

9.2.1.1.3. Asgari Ücret ve Sigorta Primi Alt Sınır Artışından Kaynaklanan Fark

İhale konusu hizmetin gerçekleştirilebilmesi için 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tabi çalıştırılacak personelin, sayı ve günlük çalışma saatinin belirtilmesi kaydıyla;

a) Asgari ücret tespit komisyonunca ihale (son teklif verme) tarihinde 16 yaşını doldurmuş işçiler için belirlenmiş asgari ücretin değiştirilmesi halinde eski ve yeni asgari ücret arasındaki fark,

b) İhale (son teklif verme) tarihi itibarıyla işveren tarafından karşılanacak olan sosyal sigorta primi ve işsizlik sigortası primine ilişkin toplam tutarda; asgari ücret değişikliği veya sigorta primi alt sınır değişikliği ile prim oranlan değişikliği gibi sebeplerle meydana gelecek fark,

358

c) 506 sayılı Kanunun 77 nci maddesinin ikinci fıkrası çerçevesinde sözleşmede öngörülen ücret ekleri nedeniyle, işveren tarafından karşılanmakta olan sosyal sigorta primi ve işsizlik sigorta primine ilişkin toplam tutarda meydana gelecek fark,

toplamı ( (a), (b) ve (c) bentleri toplamı), 506 sayılı Kanun gereğince işveren nâm ve hesabına Hazinece yapılacak olan ödemeler de dikkate alınmak suretiyle ödenir veya kesilir.

9.2.1.1.4. Fiyat Farkı Ödenemeyecek Hizmet Alımları ve Fiyat Farkı Verilmesi Öngörülmeyen İşler

Araştırma ve geliştirme, piyasa araştırması ve anket, tanıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, mesleki eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanatlar gibi nitelikleri itibarıyla kısa süreli hizmetler ile sigorta, muhasebe, haberleşme hizmetlerine ve danışmanlık hizmetlerinden, mali ve hukuki nitelikteki hizmetlere fiyat farkı ödenmez. İdari şartname ve sözleşmelere aksine hükümler konulamaz35.

İhale konusu işin idari şartname ve sözleşmesinde fiyat farkı verilmesi öngörülmemesine rağmen, mücbir sebepler ya da idarenin kusuru sebebiyle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle ötelenmesi halinde, ötelenen süre içinde iş programına uygun olarak yapılan iş kalemleri ya da iş gruplarına, idari şartname ve sözleşmede belirtilmek şartıyla fiyat farkı verilebilir.

9.2.1.1.5. Fiyat Farkı Hesabında Uyulması Zorunlu Hususlar

Fiyat farkı hesabında ayrıca aşağıda yer alan hususlara uyulması zorunludur;

a) Sözleşmelerde yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.

b) Sözleşme bedeline ek olarak ödenecek ya da kesilecek bedeller fiyat farkı niteliğinde olup, sözleşme bedelini etkilemez.

c) Bedeli yabancı para cinsinden veya kur farkları ayrıca hesaplanmak suretiyle yabancı para birimi karşılığı Türk Lirası ile ödenen işler için anılan esaslar uygulanmaz.

35 4734 sayılı Kanun Madde:4,48

359

d) Hakedişlerin düzenlenmesi sırasında, hakedişe uygulanacak indeksin henüz belli olmadığı durumlarda, bir önceki güncel indeks kullanılarak fiyat farkı hesaplanır. Yeni indeksler belli olduğunda sonraki hakedişlerde fiyat farkları buna göre hesaplanarak düzeltilir.

e) Hesaplanan fiyat farkları, fiyat farkı ödenmesine konu olabilecek tüm fiyat artışlarını kapsar. Bunun dışında yüklenicinin kullandığı usuller, makine, ekipman, malzeme ve işçiliğin cins ve miktarı, Türk Lirasının yabancı paralar karşısında değer kaybetmesi, yurtdışından temin edilen malzemenin menşei ülkede fiyatının artması ve benzeri diğer nedenlerle ilave fiyat farkı ödenemez.

f) Birim fiyat sözleşmelerde, sözleşmede teklif birim fiyatı bulunmayan ve yapılması idarece istenen bir iş kalemi için işin devamı sırasında yeni birim fiyat yapılması halinde, bu fiyat hazırlandığı uygulama ayının rayiçlerine ve şartlarına göre tespit edilir. Belirlenen bu yeni birim fiyatın uygulama ayı fiyat farkı katsayısına bölünerek bulunan fiyatı, iş kaleminin miktarı ile çarpılır ve bulunan tutar hakedişteki sözleşme birim fiyatları ile yapılan işler sütununa dahil edilerek yeni iş kaleminin sözleşme bazında bedeli yükleniciye ödenir. Bu iş kalemine ait fiyat farkı ise, uygulama ayının indeksleri üzerinden hesaplanarak bulunur.


İhale dokümanında mevzuata aykırı olarak fiyat farkı hesap yöntemi öngörülmesi halinde ihalenin iptal edileceğine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 19/08/2008 tarih ve 2008/UH.Z-3497 sayılı Kararı

“…İdarece hazırlanan idari şartnamenin “Fiyat Farkı Ödenmesi ve Hesaplanma Şartları” başlıklı 48 inci maddesindeki düzenleme; “48.1. Fiyat farkı verilecektir.

48.2. Fiyat farkı uygulaması aşağıda belirtilmiştir.

48.2.1. Yevmiye ücretine uygulanacak fiyat farkı: Birinci yılın yevmiye ücreti ihalede teklif edilen fiyat olup geçerli olduğu süre sözleşmenin imzalanmasını müteakip işe başlandığı tarihten itibaren bir yıldır. İkinci ve üçüncü yıl için ise; bir önceki yılın yevmiye ücretine Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) oranında artış yapılarak tespit edilir. İstihkak hesaplanmasında belirlenen yeni yevmiye ücreti esas alınır.

360

48.2.2. Kilometre ücretine uygulanacak fiyat farkı: İhalenin yapılma tarihinden sonra taahhüdün tamamlanmasına kadar geçen süre içerisinde, akaryakıt fiyatları hükümetçe değiştirilmesi (artırılması yada düşürülmesi) durumunda akaryakıt fiyat farkı aşağıdaki şekilde hesaplanıp istihkakına ilave edilir veya düşülür.

Akaryakıt fiyat farkı=[(Yeni fiyat)-(İhale tarihindeki fiyat)]x(Yakıt oranı)x(Yaptığı km)

Akaryakıt yakıt oranları aşağıdaki gibidir.

a) Servis aracı (En az 27+1 kişilik) :0,200 litre/km

b) Servis aracı (En az 17+1 Kişilik) :0.140 litre/km

c) Çift kabinli açık kasa kamyonet (pick up) :0,100 litre/km

d) Binek oto: Akaryakıtı İşletmemizce karşılanacağından Akaryakıt fiyat farkı ödenmeyecektir.

48.3. Akaryakıt fiyatlarında; T.C. Enerji Piyasası Denetleme Kurumu tarafından yayınlanan en büyük işlem hacmine sahip ilk 8 dağıtıcı firmanın İstanbul Avrupa Yakası ortalama motorin 50 fiyatı esas alınacaktır.” şeklindedir.

İdarenin ihale dokümanında fiyat farkına ilişkin yaptığı düzenlemelerde, hem yevmiye ücreti hem de akaryakıt ücretlerinde hesaplanacak fiyat farkını, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Hizmet Alımlarına İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esaslardan farklı bir şekilde, dolayısıyla mevzuata aykırı olarak belirlediği, ihale dokümanında belirlenen hesaplamada asgari ücrette meydana gelecek değişikliğe yer verilmediği, bu itibarla ihale dokümanındaki söz konusu aykırılığın ihalenin sağlıklı bir şekilde yürütülmesini engellediği sonucuna ulaşıldığından, ihalenin iptali gerekmektedir.”

9.2.1.1.6. İş Programı ve Ödenek Dilimi

Yükleniciler, sözleşme yapıldıktan sonra iş kalemlerini, aylık işleri, yıllık ödenekleri ve bunların aylara dağılımını gösteren ayrıntılı bir iş programı hazırlayarak idareye onaylatırlar.

Herhangi bir aya ait onaylı iş programındaki ödenek harcanamadığı takdirde, daha sonraki aylarda yapılacak hakedişlerde, hakediş toplamları

361

ödeneğin harcanamayan kısmına eşit olana kadar, iş programı gerçekleştirilmemiş ayın indeksi uygulanır.

Yüklenicinin iş programını hazırlayarak idareye onaylattırmadığı durumda, iş programı idarece tek taraflı olarak yapılır ve onaylanır. Yüklenici, bu şekilde yapılan ve kendine verilen iş programına uymak zorundadır.

9.2.1.1.7. Hakediş Düzenleme Tarihi:

İhale Tebliğine göre, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Hizmet Alımlarına İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esasların 6 ncı maddesinin (k) bendinde uygulama ayı; “idaresince onaylanmış iş programına uygun olarak işlerin gerçekleştirildiği ay” olarak tanımlanmıştır. Bu çerçevede süreklilik arz eden hizmetlerde “hakediş düzenleme tarihi” belirlenirken hakedişe ilişkin işin gerçekleştirildiği ay dikkate alınacak ve bedeli aylık ödenen işlerde en geç o ayın son günü hakediş düzenleme tarihi olarak yazılacaktır.

Hakediş düzenleme tarihi olarak hakedişin fiilen düzenlendiği tarih değil, iş programına göre hangi ayda yapılan işin hakedişi düzenlenmekte ise o ayın son günü, hakediş düzenleme tarihi olarak alınacaktır.

İdarece usulüne uygun süre uzatımı verilmeyen veya revize iş programı yapılmayan hallerde işin fiilen gerçekleştiği ay yerine iş programına göre işin gerçekleştirilmesi gereken ay dikkate alınarak hakediş tarihi düzenlenecektir. İş programında öngörülen süreden daha sonra gerçekleştirilen işlerde;

a) Bu durum yükleniciden kaynaklanmış ve süre uzatımı verilmediğinden revize program yapılmamışsa fiili durum yerine iş programı,

b) Yükleniciden kaynaklanmayan ve süre uzatımı verilerek revize program yapılan işlerde revize programa uygun olarak gerçekleşen fiili durum dikkate alınarak hakediş düzenleme tarihi belirlenecektir.

9.2.1.1.8. Fiyat Farkı Hesabında Dikkate Alınacak Fiyat İndeksi

Fiyat farkı hesaplamalarında TEFE rakamları dikkate alınarak hesaplama yapılır. Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından TEFE rakamları yayınlanmaya devam ettiği için ÜFE’ye dayanılarak hesaplama yapılmaz.

362

9.2.2. İş ve İşyerinin Sigortalanması

4735 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi uyarınca; yapım işlerinde yüklenici; işyerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile sözleşme konusu iş için, işin özellik ve niteliğine göre ihale dokümanında belirtilen şekilde, işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar geçen süre içinde oluşabilecek deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı, geçici kabul tarihinden kesin kabul tarihine kadar geçecek süreye ilişkin ise kapsamı ihale dokümanında belirtilen genişletilmiş bakım devresi teminatını içeren sigorta yaptırmak zorundadır.

9.2.3. Mücbir Sebepler

Mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller 4735 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde sayılmış ve aşağıda belirtilmiştir:

-Doğal afetler.

-Kanuni grev.

-Genel salgın hastalık.

-Kısmi veya genel seferberlik ilanı.

-Gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer haller.

Süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dahil olmak üzere, idare tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için; yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması, mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur.

Kamu İhale Genel Tebliğinde de belirtildiği üzere Kamu İhale Kurumuna yapılan başvurulardan 4735 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin ilk fıkrasının beşinci bendi ile ilgili olarak aşağıdaki kararlar verilmiştir:

-Yurt dışından mal veya hizmet getirilmesini gerektiren taahhüdün yerine getirilebilmesi için ithalatın zorunlu olduğu işlerde tekliflerin alınmasından sonra mahreç ülkede ihracat rejimi değişikliği yapılması, bu değişikliğin edimin yerine getirilmesine engel olması ve bu durumun

363

tekliflerin sunulması aşamasında bilinmesinin mümkün bulunmaması halinde, bu durum mücbir sebep hali olarak kabul edilecektir.

-Olumsuz hava koşullarının yaygın biçimde seyrettiği durumlarda, işin yapılmasını etkileyen ve geciktiren sonuçların ortaya çıkabileceği ve bu hallerin mücbir sebep olarak kabulüne ilişkin kanuni şartları taşıyabileceği değerlendirilmiş ve bu nedenle; Sismik Ekip Kiralama Yolu İle Hizmet Alımı işinde olumsuz hava koşullarının meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi kaydıyla mücbir sebep hali olarak kabul edilecektir.

Öte yandan Kamu İhale Kurumuna, mücbir sebepler ile ilgili olarak yalnızca idareler tarafından başvuru yapılması gerekmektedir.

9.2.4. Denetim, Muayene ve Kabul İşlemleri

4735 sayılı Kanunun 11 inci maddesi uyarınca; teslim edilen mal, hizmet, yapım veya yapılan işin muayene ve kabul işlemleri, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılır. Mal veya yapılan iş yüklenici tarafından idareye teslim edilmedikçe muayene ve kabul işlemleri yapılamaz.

Ancak sözleşmesinde hüküm bulunması halinde; imalat veya üretim süreci gerektiren işler, muayene ve kabul komisyonlarının yetki ve sorumluluğunu kaldırmaması şartıyla, ihale dokümanında belirtilen kalite ve özelliklere göre yapılıp yapılmadığı hususunda, ilgili idare tarafından belirli aşamalarda ve aralıklarla denetlenebilir.

Taahhüdün tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli bölümleri için kısmi kabul yapılabilir.

4734 sayılı Kanun kapsamında ihale edilerek 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre sözleşmeye bağlanan yapım işlerinin, idarece görevlendirilecek Yapı Denetim Görevlisi tarafından denetleneceği Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 15 inci maddesinde hükme bağlanmış ve yapı denetim görevlisinin işin idare adına denetimiyle ilgili görev ve yetkileri kapsamında yüklenici ile karşılıklı sorumluluk ve yetki münasebetleri anılan maddede düzenlenmiştir.

364

Muayene ve kabul işlemlerinin yürütülmesinde Kamu İhale Kurumunca yayımlanan Muayene ve Kabul Yönetmelikleri hükümlerine de uyulması gerekmektedir.

9.3. Sözleşmede Değişiklik Yapılması, Devir ve Fesih

9.3.1. Sözleşmede Değişiklik Yapılması

4735 sayılı Kanunun 15 inci maddesine göre; sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması kaydıyla, aşağıda belirtilen hususlarda sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılabilir:

a- İşin yapılma veya teslim yeri.

b- İşin süresinden önce yapılması veya teslim edilmesi kaydıyla işin süresi ve bu süreye uygun olarak ödeme şartları.

9.3.2. Sözleşmenin Devri

Sözleşmenin devrine ilişkin hükümler 4735 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi ve 2009 Kamu İhale Genel Tebliğinde yer almıştır. Tebliğe göre;

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 16 ncı maddesinde sözleşmenin devrine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre sözleşmenin devrine ilişkin işlemlerde;

a) Sözleşmenin devrini gerektiren zorunlu bir halin bulunması,

b) İhale yetkilisinin yazılı izninin bulunması,

c) Devir alacaklarda ilk ihaledeki şartların bulunması zorunludur.

İsim ve statü değişikliği gereği yapılan devirler, sözleşmenin devri olarak kabul edilmez. İsim veya statü değişikliğinden;

a) Ticarî işletmenin adı veya unvanındaki değişiklik,

b) İşletmenin nev’inde meydana gelen değişiklik anlaşılır.

Sözleşmenin devredildiği tarihi takip eden üç yıl içinde, aynı yüklenici tarafından başka bir sözleşme devredilemez veya devir alınamaz. Devir tarihi, devir sözleşmesinin noterce onaylandığı tarihtir.

Kısmı teklife açık gerçekleştirilen bir ihalede bir yüklenici ile birden fazla sözleşme yapılan durumlarda; devreden, sözleşmelerin tamamını veya sadece sözleşmelerinden birini bir tek istekliye devredebilir. Devir alan da

365

sadece devredenin tüm sözleşmelerini veya sözleşmelerinden birini devir alabilir; birden fazla yüklenicinin sözleşmesini devir alamaz.

İş ortaklığı veya konsorsiyum olarak yapılan sözleşmelerde, iş ortaklığını veya konsorsiyumu oluşturan ortakların herhangi birinde değişiklik olması halinde sözleşmenin devri sayılacaktır.

Aşağıda belirtilen hallerde sözleşme feshedilir ve devreden ve devralanlar hakkında 4735 sayılı Kanunun 20, 22 ve 26 ncı maddeleri uygulanır:

a) İhale yetkilisinin izni olmadan sözleşmenin devredilmesi veya devir alınması,

b) Sözleşmenin devredildiği tarihi takip eden üç yıl içinde başka bir sözleşmenin devredilmesi veya devralınması.

Sözleşmenin 4735 sayılı Kanuna aykırı şekilde devredilmesi veya devir alınması halinde tespit tarihi itibarıyla sözleşme feshedilmiş sayılır. Bu tarihleri izleyen yedi gün içinde idare tarafından fesih kararı alınır. Bu karar, karar tarihini izleyen beş gün içinde yükleniciye bildirilir. 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesi uyarınca, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

4735 sayılı Kanunun 22 nci maddesinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların alındığı tarihten gelir kaydedileceği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncelleneceği, güncellenen tutar ile kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı arasındaki farkın yükleniciden tahsil edileceği, hak edişlerden kesinti yapılmak suretiyle teminat alınan hallerde, alıkonulan tutarın gelir kaydedileceği ve sözleşmenin feshedildiği tarihten sonra yapılmayan iş miktarına isabet eden teminat tutarının da aynı şekilde güncellenerek yükleniciden tahsil edileceği belirtilmiştir.

İzinsiz devretme veya devir alma ile üç yıllık süre içinde başka bir sözleşmenin devredilmesi veya devir alınması hallerinde ayrıca bu gerçek veya tüzel kişiler hakkında 4735 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir.

Kurumun görevlerini etkin ve sağlıklı bir şekilde yerine getirebilmesi ve sözleşme devir hallerinin tespit edilerek idarelere bu konuda gerektiğinde

366

bilgi verilmesi amacıyla; sözleşmenin devredilmesinde idarece aşağıda belirtilen hususların yerine getirilmesi gerekmektedir:

İdarelerin sözleşmenin devrine ilişkin işlemi onaylamadan önce, sözleşmeyi devredenin ve devralanın son üç yıllık süre içerisinde başka bir sözleşmeyi devredip devretmediğini veya devralıp devralmadığını Kurumumuz internet sayfasında bulunan Kamu Satınalma Platformu Sonuç İşlemleri modülünde yer alan Sözleşme Devir İşlemleri seçeneğini kullanarak elektronik ortamda teyit ettirmeleri gerekmektedir. Teyit işleminden sonra, Sözleşme Devir Teyit Belgesinin çıktısı alınarak ihale işlem dosyasında muhafaza edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, 4735 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinde öngörülen fesih ve müeyyide hükümlerinin uygulaması söz konusu olacaktır. Devir sözleşmesi yapıldıktan sonra, idarece Sözleşme Devri Bildirimi Belgesi doldurularak elektronik ortamda Kuruma bildirilir. Sözleşme Devir Belgesinin de çıktısı alınarak ihale işlem dosyasında muhafaza edilir.

4735 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1/1/2003 tarihinden önce devralınmış veya devredilmiş bir sözleşme, bu Kanuna göre devralınmış veya devredilmiş bir sözleşme sayılmayacak; 1/1/2003 tarihinde yürürlükte olan sözleşmenin bu tarihten sonra devralınması veya devredilmesi Kanunun 16 ncı maddesi kapsamında değerlendirilmeyecektir.

9.3.3.Yüklenicinin Ölümü, İflası, Ağır Hastalığı, Tutukluluğu veya Mahkumiyeti

4735 sayılı Kanunun 17 nci maddesine göre; yüklenicinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu veya özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyeti hallerinde aşağıdaki hükümler uygulanır:

a) Yüklenicinin ölümü halinde, sözleşme feshedilmek suretiyle hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek kesin teminatları ve varsa diğer alacakları varislerine verilir. Ancak, aynı şartları taşıyan ve talepte bulunan varislere idarenin uygun görmesi halinde, ölüm tarihini izleyen otuz gün içinde varsa ek teminatlar dahil taahhüdün tamamı için gerekli kesin teminatı vermeleri şartıyla sözleşme devredilebilir.

b) Yüklenicinin iflas etmesi halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç hakkında 20 ve 22 nci maddeye göre işlem yapılır.

367

c) Ağır hastalık, tutukluluk veya özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyeti nedeni ile yüklenicinin taahhüdünü yerine getirememesi halinde, bu durumun oluşunu izleyen otuz gün içinde yüklenicinin teklif edeceği ve ilgili idarenin kabul edeceği birinin vekil tayin edilmesi koşuluyla taahhüde devam edilebilir. Ancak, yüklenicinin kendi serbest iradesi ile vekil tayin edecek durumda olmaması halinde, yerine ilgililerce aynı süre içinde genel hükümlere göre bir yasal temsilci tayin edilmesi istenebilir. Bu hükümlerin uygulanmaması halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında 20 ve 22 nci maddeye göre işlem yapılır.

9.3.4. Yüklenicinin Ortak Girişim Olması Halinde Ölüm, İflas, Ağır Hastalık, Tutukluluk veya Mahkumiyet Hali

4735 sayılı Kanunun 18 inci maddesi uyarınca; ortak girişimlerce yerine getirilen taahhütlerde, ortak girişimi oluşturan kişilerden birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkum olması veya dağılması sözleşmenin devamına engel olmaz. Ancak, bunlardan biri idareye pilot veya koordinatör ortak olarak bildirilmiş ise, pilot veya koordinatör ortağın gerçek veya tüzel kişi olmasına göre iflas, ağır hastalık, tutukluluk, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyet veya dağılma hallerinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında 20 ve 22 nci maddeye göre işlem yapılır. Pilot veya koordinatör ortağın ölümü halinde ise sözleşme feshedilmek suretiyle yapılmış olan işler tasfiye edilerek kesin teminat iade edilir. Bu durumların oluşunu izleyen otuz gün içinde diğer ortakların teklifi ve idarenin uygun görmesi halinde de, teminat dahil o iş için pilot veya koordinatör ortağın yüklenmiş olduğu sorumlulukların üstlenilmesi kaydıyla sözleşme yenilenerek işe devam edilebilir.

Pilot veya koordinatör ortak dışındaki ortaklardan birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkum olması veya dağılması halinde, diğer ortaklar teminat dahil işin o ortağa yüklediği sorumlulukları da üstlenerek taahhüdü yerine getirirler.

9.3.5. Yüklenicinin Sözleşmeyi Feshetmesi

4735 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre; sözleşme yapıldıktan sonra mücbir sebep halleri dışında yüklenicinin mali acz içinde bulunması nedeniyle taahhüdünü yerine getiremeyeceğini gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak bildirmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin

368

teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

9.3.6. İdarenin Sözleşmeyi Feshetmesi

4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinde sayılan ve aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder:

a) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi,

b) Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin anılan Kanunun 25 inci maddesinde sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi,

hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

9.3.7. Sözleşmeden Önceki Yasak Fiil veya Davranışlar Nedeniyle Fesih

4735 sayılı Kanunun 21 inci maddesi gereği olarak; yüklenicinin, ihale sürecinde Kamu İhale Kanununa göre yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun sözleşme yapıldıktan sonra tespit edilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

Ancak, taahhüdün en az % 80 inin tamamlanmış olması ve taahhüdün tamamlattırılmasında kamu yararı bulunması kaydıyla;

a) İvediliği nedeniyle taahhüdün kalan kısmının yeniden ihale edilmesi için yeterli sürenin bulunmaması,

b) Taahhüdün başka bir yükleniciye yaptırılmasının mümkün olmaması,

c) Yüklenicinin yasak fiil veya davranışının taahhüdünü tamamlamasını engelleyecek nitelikte olmaması,

369

hallerinde, idare sözleşmeyi feshetmeksizin yükleniciden taahhüdünü tamamlamasını isteyebilir ve bu takdirde yüklenici taahhüdünü tamamlamak zorundadır. Ancak bu durumda, yüklenici hakkında 4735 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi hükmüne göre işlem yapılır ve yükleniciden kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı kadar ceza tahsil edilir. Bu ceza hak edişlerden kesinti yapılmak suretiyle de tahsil edilebilir.

9.3.8. Sözleşmenin Feshine İlişkin Düzenlemeler

4735 sayılı Kanunun 22 nci maddesi uyarınca; anılan Kanunun 19 uncu maddesine göre yüklenicinin fesih talebinin idareye intikali, 20 nci maddenin (a) bendine göre belirlenen sürenin bitimi, 20 nci maddenin (b) bendi ile 21 inci maddeye göre ise tespit tarihi itibariyle sözleşme feshedilmiş sayılır. Bu tarihleri izleyen yedi gün içinde idare tarafından fesih kararı alınır. Bu karar, karar tarihini izleyen beş gün içinde yükleniciye bildirilir.

19, 20 ve 21 inci maddelere göre sözleşmenin feshedilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar alındığı tarihten gelir kaydedileceği tarihe kadar Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncellenir. Güncellenen tutar ile kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı arasındaki fark yükleniciden tahsil edilir.

Hak edişlerden kesinti yapılmak suretiyle teminat alınan hallerde, alıkonulan tutar gelir kaydedileceği gibi, sözleşmenin feshedildiği tarihten sonra yapılmayan iş miktarına isabet eden teminat tutarı da birinci fıkra hükmüne göre güncellenerek yükleniciden tahsil edilir.

Gelir kaydedilen teminatlar, yüklenicinin borcuna mahsup edilemez.

19, 20 ve 21 inci maddelere göre sözleşmenin feshedilmesi halinde, yükleniciler hakkında 26 ncı madde hükümlerine göre işlem yapılır. Ayrıca, sözleşmenin feshi nedeniyle idarenin uğradığı zarar ve ziyan yükleniciye tazmin ettirilir.

9.3.9. Mücbir Sebeplerden Dolayı Sözleşmenin Feshi

4735 sayılı Kanunun 23 üncü maddesine göre; mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshedilmesi halinde, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar iade edilir.

370

9.4. Sözleşme Kapsamında Yaptırılabilecek İlave İşler, İş Eksilişi ve İşin Tasfiyesi

Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi 4735 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinde açıklanmıştır. Anılan maddeye göre mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan işin; sözleşmeye esas proje içinde kalması ve idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması gerekmektedir.

9.4.1. İş Artışı Kapsamında Değerlendirilecek İşler

- Mal Alımları

- Hizmet Alımları

- Yapım İşleri

Olmak üzere tüm ihale konusu işler için iş artışı ve eksilişi ilk yüklenicisine yaptırılabilecektir.

9.4.2. İş Artışının Aynı Yükleniciye Yaptırılmasının Şartları

İş artışının aynı yükleniciye yaptırılabilmesi için artışa konu olan işin sözleşmeye dayalı esas proje içinde kalması ve idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması gerekmektedir.

9.4.3. İş Artış Oranları, İşin Tasfiyesi ve İş Eksilişi

9.4.3.1. İş Artış Oranları

a) Anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10 u,

b) Birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise sözleşme bedelinin % 20 si oranında iş aynı yükleniciye yaptırılabilir.

c) Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, Bakanlar Kurulu bu oranı sözleşme bazında % 40’a kadar arttırmaya yetkilidir.

371

9.4.3.2. İşin Tasfiyesi

İş artışının yukarıda yer alan oranlar ve şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise iş artışı yapılmaksızın yüklenicinin hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilecektir. Yüklenicinin kendiliğinden iş artışına giderek sözleşme bedelinden fazla bir iş yapması durumunda Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğine göre, bütçeden kesin veya geçici olarak yapılacak harcamalarda ödeme belgesine bağlanacak kanıtlayıcı belgeler arasında yer alan onay belgesinin yokluğundan dolayı idarece fazla işe ait bedel ödenmeyecektir.

9.4.3.3. İş Eksilişi

Sözleşme bedelinin %80 inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin %80 i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının %5 i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.

Örnek:

Sözleşme Bedeli: 1.000.000. TL

Sözleşme Fiyatlarıyla Yapılan İşin Değeri: 550.000.TL

İşin Gerçekleşme Oranı: % 78

İşin Tamamlanacağı Anlaşılan Tutar: 700.000.TL

Yükleniciye Ödenecek Tutar: 550.000.TL

İşin % 80’ i: 800.000.TL

(İşin % 80’ i – Yapılan iş tutarı) * % 5 = (800.000. - 550.000) * % 5 = 12.500 TL

Yükleniciye Ödenecek Toplam Tutar: 550.000 + 12.500 = 562.500. TL

Örneğimizde yer alan 550.000 TL; sözleşme fiyatlarıyla yüklenicinin yapmış olduğu iş bedelidir. Bu bedel kendisine ödenecektir. Sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yüklenicinin yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'i olan 12.500 TL; yükleniciye yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olmak üzere ayrıca ödenecektir.

372

ONUNCU BÖLÜM

I-KAMU İHALE KANUNU SORULARI

1 – Kamu İhale Kanununa göre, yapım işi ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişilere veya bunların oluşturdukları ortak girişimlere ne ad verilir?

a) İstekli, b) Yüklenici, c) Yapım müteahhidi, d) Taşeron, 2- Kamu İhale Kanununa göre, mal alımı ihalesine teklif veren gerçek

veya tüzel kişilere veya bunların oluşturdukları ortak girişimlere ne ad verilir? a) Harcama yetkilisi, b) Tedarikçi, c) Danışman, d) Yüklenici, 3- Kamu ihale Kanununa göre idarenin, ihale ve harcama yapma yetki

ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerine ne ad verilir?

a) İstekli, b) İta amiri, c) İhale yetkilisi, d) Üst yönetici, 4- Kamu ihale Kanununda düzenlenen ihale yetkilisi, 5018 sayılı Kamu

Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu kapsamında aşağıdakilerden hangisine tekabül eder?

a) Üst yönetici, b) Harcama yetkilisi, c) Gerçekleştirme görevlisi, d) Muhasebe yetkilisi, 5- İhale yetkilisi ile ilgili, aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a) İhale yetkilisi, ihale komisyonunda görev alamaz. b) İhale yetkilisi, ihale komisyonu başkanı olarak görev yapabilir. c) İhale yetkilisi, ihale komisyonunu tek başına görevlendiremez. d) İhale yetkilisi, ihalelere katılabilir. 6- Kamu İhale Kanununa göre, ihale komisyon kararlarıyla ilgili olarak

aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a) İhale komisyonu eksiksiz olarak toplanır. b) Komisyon kararları çoğunlukla alınır.

373

c)Kararlarda çekimser kalan üye, çekimser kalma nedenini kararda belirtmek zorundadır. d) Komisyon başkanı ve üyeleri oy ve kararlarından sorumludur. 7- Yaklaşık maliyetle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a) İhale komisyonu tarafından belirlenen yaklaşık maliyet gizlidir. b) Yaklaşık maliyet KDV hariç fiyat üzerinden hesaplanır. c) İlanda, yaklaşık maliyete yer verilmez. d) Yaklaşık maliyet isteklilere tekliflerle birlikte ihale anında açıklanır. 8- Aşağıda sayılanlardan hangisi, doğrudan veya dolaylı veya alt

yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına ihalelere katılabilir? a) İhaleyi yapan idarenin ihale yetkilisi kişileri, b)İhaleyi yapan idarenin ihale konusu işle ilgili her türlü ihale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olanlar, c) İdare ile aynı binada kiracı olarak bulunan KARTEPE Anonim Şirketi, d) İhale Komisyon Başkanının eşinin sahibi olduğu X Anonim Şirketi, 9- Kamu İhale Kanununa göre, ilanda bulunması zorunlu hususlara

ilanda yer verilmemesi halinde, genel kural nedir? a) İlan usulüne uygun bir şekilde yenilenmedikçe ihale veya ön yeterlik yapılamaz. b) Şikayet süresince iş sonuçlandırılmaz. c) Şikayet veya itiraz olmadığı sürece iş sonuçlandırılır. d) Hiçbir işlem yapılmadan ihaleye devam edilir. 10- Kamu İhale Kanununa göre, ihale dokümanını satın almak zorunda

olanlar kimlerdir? a) İhale yetkilisi, b) İhaleye katılmak isteyen istekliler, c) İhale dokümanını hazırlayanlar, d) İhale dokümanının fotokopisini çekmek isteyenler, 11- Kamu İhale Kanununa göre, bütün isteklilerin teklif verebildiği usul,

aşağıdakilerden hangisidir? a) Belli istekliler arasında ihale usulü, b) Pazarlık usulü, c) Doğrudan temin usulü, d) Açık ihale usulü, 12- Açık ihale usulünde, ihalenin sonuçlandırılabilmesi için asgari teklif

sayısı kaç olmalıdır? a) Üç, b) İki, c) Bir,

374

d) Beş, 13- Kamu İhale Kanununa göre, yapılacak ön yeterlik değerlendirmesi

sonucunda, idarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usul aşağıdakilerden hangisidir?

a) Belli istekliler arasında ihale usulü, b) Belli istekliler arasında götürü teklif usulü, c) Doğrudan temin usulü, d) Açık ihale usulü, 14- Belli istekliler arasında ihale usulünde, ön yeterlik ve ihale

aşamasında, ihale sürecine devam edilebilmesi için davet edilecek aday sayısı ile ihaleye teklif veren istekli sayısının sırasıyla en az kaç olması gerekir?

a) Beş-iki, b) Beş-üç, c) Üç-bir, d) Üç-iki, 15- Kamu İhale Kanununa göre, doğrudan temin usulüyle yapılan

alımlarda, aşağıdakilerden hangisinin yapılması zorunludur? a) Onay belgesi düzenlenmesi, b) Sözleşme tanzimi, c) İhale komisyonunun oluşturulması, d) Teminat alınması, 16- Kamu İhale Kanununa göre, düzeltme ilanı yapılması, aşağıda

sayılan hallerden hangisinde mümkündür? a) İlanın öngörülen süreler içinde yapılmaması, b) İlanın yapılması gereken yerlerde yapılmaması, c) İlanda bulunması gereken hususlara yer verilmemesi, d) İlanın hiç yapılmaması, 17- Kamu İhale Kanununa göre, tekliflerin son verilme tarih ve saati,

aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? a) İhale saatidir. b) İhale günüdür. c) İhale gününden önceki gündür. d) İhale gününden önceki iş günüdür. 18- Kamu İhale Kanununa göre geçici teminat, hangi bedel ve oran

üzerinden verilir? a) Teklif edilen bedelin % 3'ünden az olmamak üzere istekli tarafından belirlenen oranda verilir. b) Yaklaşık maliyetin %3’ü üzerinden verilir. c) Yaklaşık maliyetin %3’ünden az olmamak üzere verilir.

375

d) Teklif edilen bedelin %2 den az %4 'ünden fazla olmamak üzere istekli tarafından belirlenen oranda verilir. 19- Kamu İhale Kanununa göre, teminat mektuplarının kapsam ve

şeklini tespit etmeye yetkili merci aşağıdakilerden hangisidir? a) Maliye Bakanlığı, b) Hazine Müsteşarlığı, c) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, d) Kamu İhale Kurumu, 20- Geçici teminat mektuplarının süresi ile ilgili olarak aşağıdakilerden

hangisi doğrudur? a) Tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz gün fazla süreli olmak zorundadır. b) Tekliflerin geçerlilik süresinden en az on gün fazla süreli olmak zorundadır. c) Tekliflerin geçerlilik süresinden en az yirmi gün fazla süreli olmak zorundadır. d) Tekliflerin geçerlilik süresi ile aynı süreli olmak zorundadır. 21- İhale komisyonu tarafından alınan kararlar, kim tarafından kaç gün

içerisinde onaylanır veya iptal edilir? a) İhale yetkilisince beş gün içinde. b) İhale yetkilisince beş iş günü içinde. c) İhale yetkilisince on beş gün içinde. d) İhale yetkilisince on beş iş günü içinde. 22- Aşağıdaki ihale usullerinden hangisinde, firmaların yasaklı olup

olmadığının teyit ettirilmesi zorunlu değildir? a) Açık ihale usulü, b) Pazarlık usulü, c) Belli istekliler arası ihale usulü, d) Doğrudan temin usulü, 23- Kesin teminatlarla ilgili olarak, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a) Kesin teminat taahhüdün sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla alınır. b) Kesin teminat yaklaşık maliyet üzerinden hesaplanır. c) Kesin teminatın oranı ihale bedelinin %6’sıdır. d)Kesin teminat, ihale bedeli üzerinden hesaplanır. 24- Kamu İhale Kurumu, hangi aşamadaki işlemlerle ilgili şikayetleri

inceleyip sonuçlandırmak zorundadır? a) İhalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar , b) İhalenin başlangıcından işyeri teslimine kadar, c) İhalenin başlangıcından işin sonuçlanmasına kadar,

376

d) İhalenin başlangıcından ihale kararının alınmasına kadar, 25- Kamu İhale Kanununa göre, yasaklı yüklenicilerin sicillerini tutmak

kimin görevidir? a) Maliye Bakanlığının, b) Başbakanlığın, c) Kamu İhale Kurumunun, d) İlgili idarelerin, 26- Kamu İhale Kanununa göre, mal veya hizmet alımları ile yapım

işlerinde idare ile yüklenici arasında yapılan yazılı anlaşmaya ne ad verilir? a) Harcama, b) Yapım, c) Sözleşme, d) Taşeron, 27- Aşağıdakilerden hangisi, Kamu İhale Kanunu hükümleri

çerçevesinde ihale edilen işlerden değildir? a) Demirbaş alımı, b) Temizlik hizmet alımı, c) Hazine arazisinin satılması, d) Danışmanlık hizmet alımı, 28- Kamu İhale Kanununa göre yasaklama kararları, yasaklama

kararının verildiği tarihten itibaren kaç gün içinde Resmi Gazetede yayımlanmak üzere gönderilmesi gerekmektedir?

a) En geç onbeş gün içinde, b) En çok yirmi gün içinde, c) En çok yedi gün içinde, d) En geç beş gün içinde, 29- Kamu İhale Kanununa göre, mal veya hizmet alımları ile yapım

işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidine ne ad verilir?

a) Tedarikçi, b) İta amiri, c) Harcama yetkilisi, d) İstekli, 30- Kamu ihale Kanununa göre tespit edilen yaklaşık maliyetin

kullanıldığı yerlerle ilgili olarak, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a) İhalenin ilan süresi ve şeklinin tespit edilmesinde kullanılır. b)İhaleye istekliler tarafından verilen tekliflerin aşırı derecede düşük olup olmadığının tespitinde kullanılır. c)Yabancı isteklilerin katılmasının engellenmesinin mümkün olmadığı ihalelerin tespitinde.

377

d)İhale yetkilisince, sözleşmenin imzalanıp imzalanmayacağı kararının verilmesinde kullanılır. 31- Kamu İhale Kanununa göre istekliler, teklif mektubu ve geçici

teminat da dahil olmak üzere ihaleye katılabilme şartı olarak istenilen bütün belgeleri bir zarfın içine koyarak ağzını kapatırlar. Zarfın üzerine aşağıdakilerden hangisini yazmak zorunda değillerdir?

a) İsteklinin adı, soyadı ve ticaret ünvanı, b) Tebligata esas açık adresi, c) Teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi, d) Teminatın cinsi, 32- Kamu İhale Kanununa göre, üzerine ihale yapılan ve sözleşme

imzalanan istekliye ne ad verilir? a) Tedarikçi, b) Yüklenici, c) Danışman, d) İstekli, 33- Kamu İhale Kanununda düzenlenen eşik değer için, aşağıdaki

ifadelerden hangisi doğrudur? a) İhalenin ilan süresi ve şeklinin tespit edilmesinde kullanılır. b)İstekliler tarafından verilen tekliflerin aşırı derecede düşük olup olmadığının tespitinde kullanılır. c) Teminat tutarının belirlenmesinde kullanılır. d) Yaklaşık maliyetin tespitinde kullanılır. 34- Kamu İhale Kanununa göre, Sağlık Bakanlığı merkezinde yapılan

temizlik ihalesine, ihale komisyonu üyesi olarak görev yapan Bay X in Eşinin sahibi olduğu KATA Anonim Şirketinin de katıldığı ve ihalenin bu firma üzerine yapıldığı anlaşılmıştır. Sözkonusu firmaya aşağıdaki işlem veya işlemlerden hangisi uygulanır?

a) İhaleye devam edilir. b)Teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir. c)Sözleşme imzalanır. d) İhalenin iptal edilip edilmemesi, ihale yetkilisinin taktirindedir. 35- Kamu İhale Kanununa göre, Sağlık Bakanlığı merkezinde yapılan

yemek ihalesine, ihale yetkilisinin eşinin sahibi olduğu TİKA Ltd. Şirketinin de teklif verdiği, tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında tespit edilmiştir. Söz konusu firmaya aşağıdaki işlem veya işlemlerden hangisi uygulanır?

a) Kesin teminatı gelir kaydedilir. b) Teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir. c) Sözleşme yapılır. d) İhale dışı bırakılarak geçici teminatı gelir kaydedilir.

378

36- Kamu İhale Kanununa göre, ihale dokümanında zeyilname ile değişiklik yapılması nedeniyle tekliflerin hazırlanabilmesi için ek süreye ihtiyaç duyulması halinde, zeyilname ile ihale tarihi bir defaya mahsus olmak üzere en fazla kaç gün ertelenebilir?

a) 30 gün b) 20 gün c) 15 gün d) 10 gün 37- Kamu İhale Kanununa göre, ilân yapıldıktan sonra, tekliflerin

hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hatalar veya eksikliklerin idarece tespit edilmesi veya isteklilerce yazılı olarak bildirilmesi halinde, zeyilname ile ihale dokümanında değişiklik yapılabilir. Zeyilname ile yapılan bu değişikliğin son teklif verme gününden en az kaç gün önce bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde ihale dokümanı alanların tamamına gönderilmesi gerekir?

a) 30 gün b) 20 gün c) 15 gün d) 10 gün 38- Kamu İhale Kanununa göre, istekliler tekliflerini hazırlarken ihale

dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duyulan hususlarla ilgili olarak son teklif verme gününden kaç gün öncesine kadar yazılı olarak açıklama talep edebilirler?

a) 30 gün b) 20 gün c) 15 gün d) 10 gün 39- Kamu İhale Kanununa göre, istekliler tekliflerini hazırlarken ihale

dokümanında açıklama talep edilmesi ve bununda idarece uygun görülmesi halinde yapılacak açıklama, bu tarihe kadar ihale dokümanı alan bütün isteklilere son teklif verme gününden kaç gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde yazılı olarak gönderilmesi gerekir?

a) 30 gün b) 20 gün c) 15 gün d) 10 gün 40- Kamu İhale Kanununa göre, itirazen şikayet başvurusu hangi

merciye yapılmalıdır? a) İlgili idareye b) Maliye Bakanlığına c) Kamu İhale Kurumuna

379

d) Mahkemeye 41- Kamu İhale Kanununa göre ihale sonucu, ihale kararlarının ihale

yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç kaç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil ihaleye teklif veren bütün isteklilere imza karşılığı tebliğ edilmek veya iadeli taahhütlü mektup ile tebligat adresine postalanmak zorundadır?

a) 10 gün b) 5 gün c) 7 gün d) 3 gün 42- Kamu İhale Kanununa göre, yerli istekliler lehine %15’e kadar fiyat

avantajı hangi durumlarda uygulanabilir? a) Yaklaşık maliyete bakılmaksızın bütün ihalelerde b) Yaklaşık maliyeti eşik değerin altında olan ihalelerde c) Yaklaşık maliyeti eşik değerin üzerinde olan ihalelerde d) İdarece belirlenen ihalelerde 43- Kamu İhale Kanunu ile ilgili uygulamaları yönlendirme görevi hangi

kuruma verilmiştir? a) Maliye Bakanlığı b) Kamu İhale Kurumu c) Başbakanlık d) Sayıştay Başkanlığı 44- Kayseri İl Sağlık Müdürlüğünce yapılan ihalede, yüklenicinin sahte

teminat verdiğinin tespit edilmesi halinde, yasaklama kararının kimin tarafından verilmesi gerekir?

a) Kayseri Defterdarlığınca b) Kaymakamlıkça c) Kayseri Valiliğince d) Sağlık Bakanlığınca 45- Kamu İhale Kanununa göre, ihale yetkilisi ihale komisyonunu en geç

ne zaman oluşturmak zorundadır? a) İhale ilk ilan veya davet tarihini izleyen en geç üç gün içinde b) İhale ilk ilan veya davet tarihini izleyen en geç beş gün içinde c) Harcama talimatının verilmesinden itibaren üç gün içinde d) Harcama talimatının verilmesinden itibaren üç iş günü içinde 46- Kamu İhale Kanununa göre, ihale komisyonlarının oluşumuyla ilgili

olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a) İhale komisyonu en az beş ve tek sayıda kişiden oluşur. b) Oluşturulacak komisyona ikiden az olmamak üzere ihale konusu işin uzmanının da katılması gerekir.

380

c) İdarede yeterli sayı veya nitelikte personel bulunmaması halinde, Kanuna tabi kurumlardan komisyona üye alınabilir. d) İhale komisyonu yedek üyeler dahil en az beş kişiden oluşur. 47- Kamu İhale Kanununa göre, yaklaşık maliyetin kural olarak kimin

tarafından hazırlanması gerekmektedir? a) İhale komisyonu tarafından b) İhale komisyonunun görevlendireceği kişiler tarafından c) İlgili idare tarafından d) Muayene kabul komisyonu tarafından 48- Kamu hukukuna tabi olan veya kamunun denetimi altında bulunan

veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirleyen Kanun aşagıdakilerden hangisidir?

a) 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, b) 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, c) 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, d) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, 49- İhale yapılmadan önce idarece her türlü fiyat araştırması yapılarak

katma değer vergisi hariç olmak üzere hesaplanan ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilen, ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmeyen, isteklilere veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmayan, ihale konusu alım işinin öngörülen bedeline ne ad verilir?

a) Tahmin edilen bedel, b) Yaklaşık maliyet, c) Özel maliyet, d) Kıymet takdiri, 50- Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğine göre,

bütçe ile ödenek tahsis edilen her bir işletmenin en üst yöneticisine veya anılan görevi yürütmekle görevlendirilen kişiye ne ad verilir?

a) İstekli, b) İta amiri, c) Harcama yetkilisi, d) Üst yönetici, 51- Kamu İhale Kanununa göre, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek

kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişiliklere ne ad verilir?

a) Yerli istekli, b) Üst yönetici, c) İstekli, d) İhale yetkilisi,

381

52- Kamu İhale Kanununa göre, idari şartnamenin kural olarak kimin tarafından hazırlanması gerekmektedir?

a) İhale komisyonu, b) İhale komisyonunun görevlendireceği kişiler, c) Kamu İhale Kurulu, d) İlgili idare, 53- Yaklaşık maliyeti eşik değerlerin altında kalan ihalelerle ilgili olarak

doğru olan ifade aşağıdakilerden hangisidir? a) Bu tür ihalelere sadece yerli isteklilerin katılması yönünde ihale dokümanına hüküm konulabilir. b) Yerli isteklilere, ihale dokümanına hüküm konulması halinde %15’e kadar fiyat avantajı sağlanabilir. c) Yerli malı teklif eden isteklilere %15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanması hususunda ihale dokümanına hüküm konulabilir. d) Bu tür ihalelerin yabancı isteklilere kapatılması mümkün değildir. 54- Yaklaşık maliyeti eşik değerlere eşit veya bu degerleri aşan ihalelerle

ilgili olarak doğru olan ifade aşağıdakilerden hangisidir? a) Bu tür ihalelere sadece yerli isteklilerin katılması yönünde ihale dokümanına hüküm konulabilir. b) Yerli isteklilere, ihale dokümanına hüküm konulması halinde %15’e kadar fiyat avantajı sağlanabilir. c) Yabancı isteklilere, ihale dokümanına hüküm konulması halinde %10’a kadar fiyat avantajı sağlanabilir. d) Bu tür ihalelerin yabancı isteklilere kapatılması mümkündür. 55- Kamu İhale Kanununa göre, temel ihale usulü/usulleri

hangisi/hangileridir? a) Kapalı teklif usulü, b) Doğrudan temin usulü, c) Pazarlık usulü, d) Açık ihale usulü ile belli istekliler arasında ihale usulü, 56- Kamu İhale Kanununa göre, idare adına sözleşmeyi kim imzalar? a) Gerçekleştirme görevlisi, b) İta amiri, c) Üst yönetici, d) İhale yetkilisi,

382

57– İhale konusu alanda faaliyet gösteren ve ihale veya ön yeterlik dokümanını satın almış gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimlere ne ad verilir?

a) İstekli, b) İstekli olabilecekler, c) Yapım müteahhidi, d) Taşeron, 58– İhale sürecinde Kanun ve ilgili mevzuatta belirtilen usul ve esaslara

aykırı idari işlem tesis edildiği iddiasıyla aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından idareye yapılan başvurulara ne ad verilir?

a) İhale, b) Harcama süreci, c) Şikayet, d) İtirazen şikayet, 59– Şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun

bulunmaması veya süresi içinde karar alınmaması halinde Kuruma yapılan başvurulara ne ad verilir?

a) İhale, b) Harcama süreci, c) Şikayet, d) İtirazen şikayet, 60- Kamu İhale Kanununun kapsamı, aşağıdakilerden hangisinde doğru

olarak verilmiştir? a) İhalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süreci, b) İhalenin başlangıcından ihale komisyon kararına kadar olan süreci, c) İhalenin başlangıcından İhalenin tamamlanmasına kadar olan süreci, d) İhalenin başlangıcından yapım işlerinde geçici kabule kadar olan süreci, 61- Kamu İhale Kanununa göre, dikkat edilmesi gereken temel

ilkelerden hangisi yanlış olarak verilmiştir? a) İdareler ihalelerde, saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenilirliği sağlamakla sorumludur. b) İdareler ihalelerde, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarda ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. c) İdareler her zaman mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerini bir arada ihale edebilirler. d) Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz.

383

62- İhalelerin isteklilerin yanı sıra hazır bulunan herkes önünde açık olarak yapılması ve ihale dışı kalan veya teklifi uygun görülmeyen isteklilerin talep etmesi halinde yazılı olarak gerekçelerin bildirilmesi, Kanunun hangi temel ilkesinin gereğidir?

a) Kamu oyu denetimi, b) Eşitlik, c) Saydamlık, d) Güvenirlik, 63- Kamu İhale Kanununa göre, aşağıdaki ihalelerden hangisinde bir

önceki malî yıl sona ermeden ödeneğine bakılmaksızın ihaleye çıkılabilir? a) Yıllara yaygın yapım ihalelerinde, b) Bina bakım ve onarım ihalelerinde, c) Mal alım ihalelerinde, d) Ertesi malî yılda gerçekleştirilecek süreklilik arz eden mal ve hizmet alımlarında, 64- Kamu İhale Kanununa göre, hizmet alımı ihalesine teklif veren

gerçek veya tüzel kişilere ne ad verilir? a) Hizmet sunucusu, b) İstekli, c) Tedarikçi, d) Yüklenici, 65- Kamu idarelerinde harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal

veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini aşağıdakilerden hangisi yürütür?

a) Hizmet sunucusu, b) Harcama yetkilisi, c) Gerçekleştirme görevlisi, d) Yüklenici, 66- Aşağıdakilerden hangisi, Kamu İhale Kanunu kapsamında değildir? a) Özel bütçeli idareler, b) Sosyal Güvenlik Kuruluşları, c) Mesleki kuruluşlar, d) Kamu İktisadi teşebbüsleri, 67- İdareler tarafından, ilan yapıldıktan sonra, ihaleye katılım kuralları,

ihale usulü, tekliflerin türü, tekliflerin değerlendirilmesi gibi hususlarda değişiklik yapılamaması, aynı şekilde isteklilerin de süreç içerisinde sundukları teklifleri geri alamaması ve hatalı teklif verenlerin cezalandırılmaları Kamu ihale Kanununun hangi temel ilkesinin gereğidir?

a) Kamu oyu denetimi,

384

b) Eşitlik, c) Saydamlık, d) Güvenirlik, 68- Aşağıda sayılanlardan hangisi, doğrudan veya dolaylı veya alt

yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına ihalelere katılamaz? a) İhale işlemlerini yürüten Mehmet Beyin arkadaşının sahibi olduğu KAYAK Anonim Şirketi, b) İhale Komisyon Başkanının eşinin sahibi olduğu MODA Anonim Şirketi, c) İhale Komisyon üyesinin okul arkadaşı Veli Beyin sahibi olduğu ARDA Anonim şirketi, d) İhale Komisyon Başkanının komşusu Bayram Beyin Sahibi olduğu KODAK Anonim Şirketi, 69- Kamu İhale Kanununa göre, ihale sürecinin iki aşamalı olarak

gerçekleştirildiği ve idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü usul aşağıdakilerden hangisidir?

a) Belli istekliler arasında ihale usulü, b) Doğrudan temin usulü, c) Pazarlık usulü, d) Açık ihale usulü, 70- Kamu İhale Kanununa göre, aşağıdaki işlemlerden hangisi ihale

süreci içerisinde yer almaz? a) Yaklaşık maliyetin belirlenmesi b) İhalenin ilanı c) İhale konusu işin bedelinin ödenmesi d) Alınan ihale kararının ihale yetkilisince onaylanması 71- Kamu İhale Kanununa göre, aşağıdaki işlemlerden hangisi hizmet

tanımı içerisinde yer almaz? a) Bina ile ilgili bakım ve onarım b) Bina ile ilgili büyük onarım c) Mesleki eğitim d) Yazılım hizmetleri 72- Kamu İhale Kanununa göre, ihale komisyonu ile ilgili olarak

aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a) İhale yetkilisi ihale komisyonunda görev alabilir. b) İhale komisyonu ihale yetkilisinin onayıyla uzmanlık gerektiren bir konudaki yetkisini başka bir komisyona devredebilir. c) İhale komisyonlarına maliye üyesi olarak bir üyenin katılması zorunludur. d) İhale komisyon üyelerinin kusurları sonucu doğan hazine zararları sorumlularından tahsil ettirilir.

385

73- Yaklaşık maliyet ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

a) İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatlarıyla birlikte açıklanır. b) Yaklaşık maliyet tespitinde her türlü fiyat araştırması yapılır. c) Ticaret odası ve belediye gibi resmi makamların fiyat verememesi durumunda yaklaşık maliyet hesaplanamaz. d) Yaklaşık maliyete ilişkin hesap özet cetveli ihale işlem dosyasına konulur. 74- Yaklaşık maliyet ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi

yanlıştır? a) Açık ihale usulünde yaklaşık maliyet ihale komisyonu tarafından teklif fiyatlarıyla birlikte açıklanır. b) Yaklaşık maliyet belirlendikten sonra güncellenemez. c) Pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde yaklaşık maliyet, son yazılı fiyat teklifleriyle birlikte açıklanır. d) İdare tarafından ihale konusu malın üretimi için yükleniciye verilecek malzeme ve ekipmanlar yaklaşık maliyetin hesaplanmasında dikkate alınmaz. 75- Aşağıdaki durumların hangisinde isteklinin ihale dışı bırakılması

mümkün değildir? a) Türkiye'nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olması, b) İhale tarihinden önceki on yıl içinde mesleki faaliyetlerinden dolayı yargı kararıyla hüküm giymesi, c) İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, ihaleyi yapan idareye yaptığı işler sırasında iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğu bu idare tarafından ispat edilmesi, d) İhale tarihi itibariyle, mevzuatı gereği kayıtlı olduğu oda tarafından mesleki faaliyetten men edilmesi, 76- Yaklaşık maliyeti belirlenen eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan

ihalelerin ihale ilan süreleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a) Açık ihale usulüyle yapılacak olanların ilanları, ihale tarihinden en az kırk gün önce KİB’de ilan edilir. b) Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılacak olanların ön yeterlik ilânları, son başvuru tarihinden en az ondört gün önce KİB’de ilan edilir. c) Pazarlık usulü ile yapılacak olanların ilânları, ihale tarihinden en az yirmibeş gün önce KİB’de ilan edilir. d) Belli istekliler arasında yapılacak ihalelerde ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda yeterliği belirlenen adaylara ihale gününden en az 25 gün önce davet mektubu gönderilir, 77- Ortak girişimlerle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi

yanlıştır?

386

a) Ortak girişimler birden fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından iş ortaklığı veya konsorsiyum olarak iki türlü oluşturulabilir. b) İş ortaklığı üyeleri, hak ve sorumluluklarıyla işin tümünü birlikte yapmak üzere ortaklık yaparlar. c) Konsorsiyum üyeleri, hak ve sorumluluklarını ayırarak işin kendi uzmanlık alanlarıyla ilgili kısımlarını yapmak üzere ortaklık yaparlar. d) Konsorsiyumlar her türlü ihaleye teklif verebilirler. 78- Kamu İhale Kanununa göre aşağıda belirtilen ihtiyaçlardan hangisi

doğrudan temin yoluyla karşılanamaz? a) Sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabilecek ihtiyaçlar, b) Özelliğinden ve belli süre içinde kullanılma zorunluluğundan dolayı stoklanması ekonomik olmayan ilaç, aşı ve serum alımları, c) Temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar, d) İdarelerin ihtiyaçlarına uygun her türlü taşınır ve taşınmaz mal alımları ile kiralanması, 79- Kamu İhale Kanununa göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a) Açık ihale usulünde bütün istekliler teklif verebilirler. b) Açık ihale usulünde ihalenin sonuçlandırılabilmesi için en az bir teklifin olması yeterlidir. c) Belli istekliler arasında ihale usulünde ön yeterlik değerlendirmesinde ihaleye davet edilecek aday sayısının en az beş ve ihaleye teklif verecek aday sayısının ise en az üç olması gerekir. d) İdareler, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinde istedikleri ihale usulünü seçmekte serbesttirler. 80- Sözleşme yapılmasında isteklinin görev ve sorumlulukları ile ilgili

olarak doğru olan ifadeyi işaretleyiniz? a) Üzerinde ihale kalan istekli kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalamaması durumunda idare on gün süreli bir noter ihbarnamesi ile bildirilmek şartıyla isteklinin geçici teminatını gelir kaydeder. b) İhale üzerinde kalan istekli ile sözleşme imzalanamaması durumunda idare; ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla bu teklif sahibi ile usulüne uygun tebligat yaparak sözleşme imzalayabilir. c) İhale üzerinde kalan istekli ile sözleşme imzalanamaması durumunda idare; başkaca bir işlem yapılmasına gerek kalmaksızın ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatını veren teklif sahibi ile sözleşme imzalayabilir. d) Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin sözleşmeyi imzalamaması durumunda idare bu isteklinin geçici teminatını da gelir kaydedebilir.

387

II- KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU SORULARI

1- Aşağıdakilerden hangisi, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre düzenlenen sözleşme türlerinden biri değildir?

a) Götürü bedel sözleşme b) Serbest sözleşme c) Münferit sözleşme d) Birim fiyat sözleşme 2- Aşağıdakilerden hangisi Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda sayılan

temel ilkelerden değildir? a) Düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez. b) Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez. c) Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. d) Sözleşme hükümlerinin uygulanmasında idarenin üstün olduğu kabul edilir. 3- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, tip sözleşmelerle ilgili

olarak doğru olmayan husus aşağıdakilerden hangisidir? a) Mal, hizmet ve yapım işlerinde standart uygulamayı sağlar. b) İdareler bu sözleşmeleri dikkate alarak sözleşme düzenlerler c) Tip sözleşmeler mal, hizmet ve yapım işlerinde uygulanan sözleşme türlerinden değildir. d) Kamu İhale Bülteninde yayımlanırlar. 4 – İş artışı ile ilgili olarak aşağıda söylenenlerden hangisi yanlıştır? a) Mal ve hizmet alımlarında sözleşmesinde öngörülmek ve aynı tutarda teminat alınarak % 30 a kadar iş artışına gidilebilir. b) Birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde % 20'sine kadar iş artışına gidilebilir. c) Anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10'una kadar iş artışına gidilebilir. d) Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, Bakanlar Kurulu kararıyla sözleşme bazında % 40'a kadar artırılabilir. 5- Gerçek kişi yüklenicinin ölmesi halinde ne yapılır? a) İşin varisleri tarafından yerine getirilmesi gerekir. b) İşin varisleri tarafından ölen yüklenicinin kesin teminatı değiştirilmeden yerine getirilmesi gerekir. c) İşin tasfiye edilerek kesin teminatın gelir kaydedilmesi gerekir. d) İşin tasfiye edilerek kesin teminatın iade edilmesi gerekir.

388

6- Pilot ortağın ölümü halinde sözleşme ile ilgili olarak aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulanır?

a) Diğer ortaklar işin pilot ortağın yüklediği sorumlulukları da almak suretiyle işe devam ederler. b) İş tasfiye edilerek teminat gelir kaydedilir. c) İş tasfiye edilerek teminatı iade edilir. d) İdarenin kabul etmesi halinde o iş için pilot veya koordinatör ortağın yüklenmiş olduğu sorumlulukların üstlenilmesi kaydıyla diğer ortaklar işe yeni teminat vermeden devam edebilirler. 7- Yasaklama kararının hüküm ifade edebilmesi için idarece

yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kaç gün içinde verilmesi gerekir?

a) 30 b) 45 c) 15 d) 60 8- Aşağıdakilerden hangisi izinsiz olarak devredilen sözleşmelerin

hukuki sonuçlarındandır? a) Sözleşme hükümlerine aynen devam edilir. b)Sözleşme feshedilerek, kesin teminatı gelir kaydedilir ve devreden yüklenici hakkında yasaklama kararı alınır. c) Sözleşme feshedilerek kesin teminatı iade edilir. d) Sözleşme imzalandıktan sonra devir mümkün değildir. 9- Taahhüt konusu işin sözleşme bedelinin % 80 inden daha aşağı bir

bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde aşağıdakilerden hangisi uygulanmalıdır?

a) Yüklenici taaahhüt konusu işi herhangi bir talepte bulunmaksızın tamamlamak durumundadır. b) İşin % 80 lik kısmı ile gerçekleşen kısmı arasındaki yüklenici karı ve masraflarına karşılık olmak üzere tazminat olarak yükleniciye ödenmelidir. c) İşin % 80 lik kısmı ile gerçekleşen kısmı arasındaki farkın % 5 ine tekabül eden kısmı, yüklenici karı ve masraflarına karşılık olmak üzere tazminat olarak yükleniciye ödenmelidir. d) Bu durumda idare tarafından eksik kalan sözleşme tutarı kadar yükleniciye ihalesiz olarak yeni bir iş verilmesi gerekir. 10- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, sözleşmeler zorunlu

hallerde kimin/kurumun yazılı izniyle devredilebilir? a) İhale komisyonunun, b) İhale yetkilisinin, c) Üst yöneticinin, d) Mahkemenin,

389

11- İş artışlarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a) İş artışı, yapım sözleşmeleri dışında mal ve hizmet alımlarında da söz konusu olabilir. b) İş artışına gidilmesi için öngörülemeyen durumların varlığı gerekir. c) Artışa konu olan işin sözleşmeye esas proje içinde kalması gerekir. d) Artışına konu işin idareyi külfete sokmaksızın, asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olması gerekir. 12- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, zorunlu olması halinde

hangi işlerde iş artışına gidilebilir? a) Sadece yapım işlerinde, b) Sadece Mal alımlarında, c) Sadece hizmet alımlarında, d) Mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde, 13- Yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat

kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan kesin kabul onay tarihinden itibaren ne kadar süreyle sorumludur?

a) Beş yıl, b) On yıl, c) Onbeş yıl, d) Yirmi yıl, 14- İdare tarafından doğal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık gibi

benzeri diğer hallerin mücbir sebepler olarak kabul edilerek yükleniciye süre uzatımı verile bilmesi için aşağıdakilerden hangisi aranan şartlardan değildir?

a) Söz konusu durumların yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, b) Söz konusu durumların taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması, c) Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması, d) Belirtilen durumların mahkeme kararı ile tespit edilmesi, 15 - Yapım işlerine ait kesin teminatların iade edilmesi ile ilgili

aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a) Yapım işlerinde; varsa eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı iade edilir. b) Yapım işlerinde; Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra tamamı iade edilir. c) Kesin teminatın iadesi geçici ve kesin kabul işlemleri tamamlandıktan sonra yapılır. d) Kesin kabul işlemi yapıldıktan sonra 2 yıl geçmedikçe iade yapılamaz.

390

16- Sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı hangi merci tarafından verilir?

a) İlgili idarece, b) Kamu İhale Kurumunca, c) Mahkemece, d) Maliye Bakanlığınca, 17- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, sözleşmeler kimin

tarafından hazırlanır? a) İlgili idare, b) Yüklenici, c) Noter, d) Kamu İhale Kurumu, 18- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, sözleşme türlerine göre

fiyat farkı verilebilmesine ilişkin esas ve usulleri tespit etmeye kim yetkilidir? a) Kamu İhale Kurumunun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu, b) Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu, c) Kamu İhale Kurumunun teklifi üzerine Maliye Bakanlığı, d) Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Kamu İhale Kurumu, 19- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, aşağıdakilerden hangisi

mücbir sebep olarak kabul edilemez? a) Doğal afetler, b) Müteahidin hastalanması, c) Genel salgın hastalık, d) Kısmî veya genel seferberlik ilanı, 20- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, sözleşme imzalandıktan

sonra sözleşmenin hangi hükümlerinde değişiklik yapılamaz? a) İşin yapılma yeri, b) İşin teslim yeri, c) İşin süresi ve bu süreye uygun olarak ödeme şartları, d) İşin miktarı, 21- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, yapım işlerinde kesin

hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından, mal veya hizmet alımlarında ise işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen Kesin Teminat Mektupları ile ilgili olarak aşağıdaki işlemlerden hangisinin yapılması gerekir?

a) Hükümsüz kalır ve bankasına iade edilir. b) Bankasına gönderilerek paraya cevrilir. c) Hiçbir işlem yapılmaz. d) Teminat mektubu İmha edilir.

391

22- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından, mal veya hizmet alımlarında ise işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen teminat mektubu dışındaki teminatlarla ilgili olarak aşağıdaki işlemlerden hangisinin yapılması gerekir?

a) Hükümsüz kalır. b) Sürenin bitiminde Hazineye gelir kaydedilir. c) Hiçbir işlem yapılmaz. d) Teminat imha edilir. 23- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre yüklenicinin ölümü

halinde, aynı şartları taşıyan ve talepte bulunan varislere idarenin uygun görmesi halinde, ölüm tarihini izleyen kaç gün içinde varsa ek teminatlar dahil taahhüdün tamamı için gerekli kesin teminatı vermeleri şartıyla sözleşme devredilebilir?

a) 10 gün, b) 20 gün, c) 30 gün, d) 60 gün, 24- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre ağır hastalık, tutukluluk

veya özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyeti nedeni ile yüklenicinin taahhüdünü yerine getirememesi halinde, bu durumun oluşunu izleyen kaç gün içinde yüklenicinin teklif edeceği ve ilgili idarenin kabul edeceği birinin vekil tayin edilmesi koşuluyla taahhüde devam edilebilir?

a) 45 gün, b) 30 gün, c) 10 gün, d) 5 gün, 25- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, sözleşme yapıldıktan sonra

mücbir sebep halleri dışında yüklenicinin mali acz içinde bulunması nedeniyle taahhüdünü yerine getiremeyeceğini gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak bildirmesi halinde, tam olarak aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulanır?

a) Kesin teminatı ve varsa ek kesin teminatı gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. b) Sadece kesin teminatı gelir kaydedilir, c) Sadece sözleşme feshedilir, d) Hiçbir işlem yapılmaz, 26- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, yüklenicinin taahhüdünü

ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi halinde, kesin teminatı ve varsa ek kesin teminatı gelir kaydederek sözleşmeyi feshedebilmesi için idarein, en az kaç gün

392

süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi gerekir?

a) 45 gün, b) 30 gün, c) 20 gün, d) 10 gün, 27- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre, mücbir sebeplerden dolayı

sözleşmenin feshedilmesi halinde aşağıdaki işlemlerden hangisinin yapılması gerekir?

a) Kesin teminatı gelir kaydedilir. b) Sözleşme feshedilir ve kesinteminatı gelir kaydedilir. c) Hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek, kesin teminatı ve varsa ek kesin teminatları iade edilir. d) Hiçbir işlem yapılmaz, 28- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa aykırı fiil veya davranışlardan

dolayı hüküm giyen idare görevlileri hakkında aşağıdaki cezai işlemlerden hangisi uygulanır?

a) Kişi sözlü olarak uyarılır. b) Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler. c) Kişi yazılı olarak uyarılır. d) Hiçbir işlem yapılmaz. 29- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu kapsamına giren işlerden dolayı

yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar hakkında aşağıdaki cezai işlemlerden hangisi uygulanır?

a) Kişi sözlü olarak uyarılır. b) Sadece görev yaptığı idarede Kanun ile ilgili işlerde görevlendirilemezler. c) Kişi yazılı olarak uyarılır. d) Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar. 30- Yapı denetimini yerine getiren idare görevlileri, denetim eksikliği

nedeniyle işin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmamasından ortaya çıkan zarar ve ziyandan kaç yıl süre ile yüklenici ile birlikte müteselsilen sorumludur?

a) Beş yıl, b) On yıl, c) Onbeş yıl, d) Yirmi yıl,

393

CEVAP ANAHTARI

I-KAMU İHALE KANUNU SORULARI

1 c 24 a 47 c 70 c 2 b 25 c 48 b 71 b 3 c 26 c 49 b 72 d 4 b 27 c 50 c 73 c 5 a 28 a 51 a 74 b 6 c 29 d 52 d 75 b 7 a 30 d 53 a 76 d 8 c 31 d 54 b 77 d 9 a 32 b 55 d 78 a 10 b 33 a 56 d 79 d 11 d 34 b 57 b 80 c 12 c 35 d 58 c 13 a 36 b 59 d 14 b 37 d 60 a 15 a 38 b 61 c 16 c 39 d 62 c 17 a 40 c 63 d 18 a 41 d 64 a 19 d 42 c 65 c 20 a 43 b 66 c 21 b 44 d 67 d 22 d 45 a 68 b 23 b 46 d 69 c

II- KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU SORULARI

1 b 11 d 21 a 2 d 12 d 22 b 3 d 13 c 23 c 4 a 14 d 24 b 5 d 15 d 25 a 6 c 16 c 26 d 7 b 17 a 27 c 8 b 18 a 28 b 9 c 19 b 29 d 10 b 20 d 30 c

394

395

EK-1

MALİYE BAKANLIĞI

2010 Mali Yılı Malzemeli Genel Temizlik İşi İhale Süreci 1. İhtiyacın Belirlenmesi Maliye Bakanlığı merkez (A, B ve C blokları) binaları ile ek binalarının 2009

yılında olduğu gibi 2010 yılında da temizlik ihtiyacı söz konusudur. Bu ihtiyacın giderilmesi için temizlik hizmeti satın alma yoluna gidilecektir. Bu bağlamda 2010 mali yılı bütçesine yeterli ödenek konulması yönünde planlamalar yapılmıştır.

Maliye Bakanlığı merkez (A, B ve C blokları) binaları ile ek binalarının 2010

mali yılı temizlik ihtiyacı Kamu İhale Kanununun 62 inci maddesi gereğince 2009 mali yılı sona ermeden İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığınca ihale işlemleri yürütülür.

2. Teknik Şartnamenin Hazırlanması İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığınca söz konusu temizlik hizmetine

ilişkin teknik şartname hazırlanır. 3. Yaklaşık Maliyet İhale yetkilisi olan İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanı; Bütçe ve İhale

Şubesini yaklaşık maliyeti belirlemekle görevlendirmiştir. Şube, Hizmet Alımları Yönetmeliğinin 9 uncu maddesi gereğince yaklaşık maliyeti bir önceki yılın ihale tutarı esas alınıp gerekli güncellemeler yapılarak aşağıdaki şekilde hazırlamıştır. Hazırlanan yaklaşık maliyet, Başkanın onayına sunulmuştur. 2010 Yılı Temizlik İhalesi Yaklaşık Maliyet Hesap Cetveli

Sözleşme Bedeli (2009) 2009 yılı 2,958,800.00 2009 Yılı İşçilik Gideri modül 2,897,522.66 Malzeme Ve Diğer Giderler 2.958.800 -2.897.522,66 61,277.34 Enflasyon Değişim Katsayısı üfe 1.03 Enflasyon Farkı Dahil Malzeme Ve Diğer Giderler 1,03 * 61.277,34 63,115.66 İşçi Başına 1 Yıllık Malz. Ve Diğer Giderler 63.115,66 / 215 işçi 293.56 260 İşçi İçin Yıllık Malzeme Ve Diğer Giderler* 293,56 * 260 76,325.60 2010 Yılı İçin Hesaplanan İşçilik Gideri modül 3,914,445.60 %5 Firma Karı Dahil Malzeme Ve Diğer Giderler 76.325,60*0,05)+76.325,60 80,141.88 %5 Firma Karı Dahil İşçilik Gideri (3.914.445,60*0,05)+3.914.445,60 4,110,167.88 YAKLAŞIK MALİYET 80,141,88 + 4.110.167,88 4,190,309.76 Birim İşçilik Gideri (4.110.167,88/260)/12 1,317.36 Birim Malzeme Gideri (Aylık) 80.141,88/12 6,678.49 *2010 yılında işçi sayısı 215’den 260’a çıkarılmıştır.

396

Kamu İhale Kurumu sitesinde yer alan işçilik hesaplama modülü ile hesaplanan 2010 yılı işçilik gideri aşağıda gösterilmiştir.

397

Modülde yer alan işçilik giderlerine ilişkin iş elbisesi, terlik, mont, tişört ve şapka bedelleri ve işçi başına maliyetin hesaplaması yapılmıştır. İşçilere Verilecek Giyecek Eşyası Hesap Cetveli

CİNSİ ADET BİRİM FİYAT TOPLAM FİYAT

İŞ ELBİSESİ 520 26.70 13,884.00

TERLİK 260 3.00 780.00

MONT 5 41.50 207.50

TİŞÖRT 5 10.00 50.00

ŞAPKA 5 7.00 35.00

TOPLAM 14,956.50

İŞÇİ BAŞINA 57.53 4. Uygulanacak İhale Usulünün Tespiti İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığınca tespit edilen yaklaşık maliyetin eşik

değerin üzerinde olması nedeniyle ihalenin açık ihale usulüyle yapılması kararlaştırılmıştır.

5. İhale ve Ön Yeterlik Dokümanları Başkanlıkça, açık ihale usulüne uygun olarak ihale dokümanını standart

formlara uygun biçimde, ihale onayı alınmadan önce hazırlanmıştır. Hazırlanan ihale dokümanı aşağıdaki belgelerden oluşmaktadır; -İdari şartname, -Teknik şartname, -Birim fiyat sözleşme tasarısı, -Hizmet işleri genel şartnamesi, -Standart formlar yer alır. İhale dokümanı idarede görülebilir veya satın alınabilir. 6. İhale Onayının Alınması İhale onayının alınmasından önceki aşamalar, ihaleye çıkılabilmesi için

gerekli hazırlıkları içermektedir. Bu adımları gerçekleştirmiş olan idare, artık ihaleye çıkmaya hazırdır. İhale edilecek işe ait, yaklaşık maliyet hesap cetveli, ihale dokümanı ve diğer belgeler onay belgesine eklenir ve bu onay belgesi ihale yetkilisince onaylanır. Bu bağlamda hazırlanan onay belgesi aşağıdadır;

398

399

Başkandan ihale onayının alınmasından sonra, ihale ilânından önce Kamu İhale Kurumu'ndan 2009-142816 ihale kayıt numarası almıştır. Bu numara standart formlara ve ihale dokümanına yazılmıştır.

İhale İşlem Dosyası Maliye Bakanlığı Temizlik İhalesi İşlem dosyasının içinde; - Onay belgesi, - Yaklaşık maliyet hesap cetveli, - İhale dokümanı, - İlân metni yer alır. Başkanlık, temizlik ihalesi işlem dosyasının birer örneğini, gerekli

incelemeyi yapmalarını sağlamak amacıyla, ilânı izleyen üç gün içinde ihale komisyon üyelerine verir.

7. İhale Komisyonunun Kurulması İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanı unvanları aşağıda yer alan beş kişilik ihale

komisyonunu ve yedeklerini görevlendirmiştir. İhale Komisyonu Asıl Üyeleri

Başkan Yardımcısı Komisyon Başkanı Başkan Yardımcısı Üye Şube Müdürü Üye Şube Müdürü Üye Mali İşler Sorumlusu Personel Üye

İhale Komisyonu Yedek Üyeleri Şube Müdürü Yedek Üye Şube Müdürü Yedek Üye Şube Müdürü Yedek Üye Şube Müdürü Yedek Üye Mali İşler Sorumlusu Personel Yedek Üye

8. İhale İlanı İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığınca yapılacak temizlik ihalesinde,

ihtiyacın en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması için ilana çıkılması gerekmektedir.

İhale ilanı, Kamu İhale Kanununun 13 üncü maddesine aykırı olmamak üzere, ihale dokümanında yer alan bilgiler esas alınmak suretiyle, standart ihale ilan formu doldurularak hazırlanmıştır.

İhalenin yaklaşık maliyeti eşik değerin üzerindedir. İhale ilanının elektronik ortamda Kamu İhale Kurumuna gönderilmesi nedeniyle beş günlük indirimden faydalanılmıştır. Bu nedenle ilan ile ihale günü arasındaki asgari sürenin otuzbeş gün olması gerekmektedir. İhalenin ilanı 14/10/2009 tarihinde Kamu İhale Bülteninde yapılmıştır. İlan metni aşağıya aynen alınmıştır.

400

İHALE İLANI

T.C.

MALİYE BAKANLIĞI

Hizmet Binalarının Genel Temizlik İşi hizmet alımı 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 19 uncu maddesine göre açık ihale usulü ile ihale edilecektir. İhaleye ilişkin ayrıntılı bilgiler aşağıda yer almaktadır.

İhale kayıt numarası* 2009 / 142816

1. İdarenin

a) Adresi :Maliye Bakanlığı Ana Hizmet Binası dikmen Caddesi Bakanlıklar/Ankara

b) Telefon ve faks numarası :312 415 xx xx

c) Elektronik posta adresi (varsa) ç) İhale dokümanının görülebileceği internet adresi (varsa)

:[email protected] :www.maliye-imid.gov.tr

2. İhale konusu hizmetin

a) niteliği, türü ve miktarı :260 işçi ile malzemeli olarak hizmet binalarının genel temizlik işinin yapılması.

b) yapılacağı yer :Bakanlık merkez (A,B ve C bloklar) hizmet binaları ve ek binalar

c) işin süresi : 01.01.2010 – 31.12.2010

3. İhalenin

a) yapılacağı yer : Maliye Bakanlığı Ana Hizmet Binası Toplantı Salonu

b) tarihi ve saati : 18.11.2009 - 10:00

4. İhaleye katılabilme şartları ve istenilen belgeler ile yeterlik değerlendirmesinde uygulanacak kriterler:

4.1. İhaleye katılma şartları ve istenilen belgeler:

4.1.1. Mevzuatı gereği kayıtlı olduğu Ticaret ve/veya Sanayi Odası veya ilgili Meslek Odası Belgesi;

4.1.1.1. Gerçek kişi olması halinde, kayıtlı olduğu ticaret ve/veya sanayi odasından ya da ilgili meslek odasından, ilk ilan veya ihale tarihinin içinde bulunduğu yılda alınmış, odaya kayıtlı olduğunu gösterir belge,

2010 MALİ YILI 12 AYLIK MALZEMELİ GENEL TEMİZLİK İŞİ

401

4.1.1.2.Tüzel kişi olması halinde, ilgili mevzuatı gereği kayıtlı bulunduğu ticaret ve/veya sanayi odasından, ilk ilan veya ihale tarihinin içinde bulunduğu yılda alınmış, tüzel kişiliğin odaya kayıtlı olduğunu gösterir belge,

4.1.2. Teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren imza beyannamesi veya imza sirküleri;

4.1.2.1. Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesi,

4.1.2.2. Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tamamını göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirküleri,

4.1.3. Şekli ve içeriği İdari Şartnamede belirlenen teklif mektubu,

4.1.4. Şekli ve içeriği İdari Şartnamede belirlenen geçici teminat,

4.1.5. İhale konusu işin alt yüklenicilere yaptırmayı düşündükleri işlere ait listeyi, teklif eki olarak tekliflerine dahil edeceklerdir.

4.1.6. Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere sunulan belgenin, tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olması halinde, ticaret ve sanayi odası/ ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından ilk ilan tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren, standart forma uygun belge,

4.2. Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:

4.2.1. Bankalardan temin edilecek belgeler,

Teklif edilen bedelin %10' unden az olmamak üzere istekli tarafından belirlenecek tutarda, bankalar nezdindeki kullanılmamış nakdi veya gayrinakdi kredisi ya da üzerinde kısıtlama bulunmayan mevduatı gösteren banka referans mektubu,

Bu kriter, mevduat ve kredi tutarları toplanmak ya da birden fazla banka referans mektubu sunulmak suretiyle de sağlanabilir.

4.2.2. Bilanço veya eşdeğer belgeler:

İhalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait:

a) Yıl sonu bilançosunun ve gerekli görülen bölümleri,

b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgeler,

a ve b bendinde sayılan belgelerden birinin sunulması yeterlidir.

İsteklinin;

a) Cari oranın (dönen varlıklar / kısa vadeli borçlar) en az 0.50 olması,

b) Öz kaynak oranının (öz kaynaklar/ toplam aktif) en az 0.10 olması,

402

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0.75'den küçük olması,

yeterlik kriterleridir ve bu üç kriter birlikte aranır.

Bu kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

Serbest meslek erbabının vereceği, ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve onaylanmış serbest meslek kazanç defteri özetinde gösterilen değerlere göre, son yıla ait toplam gelirin toplam gidere oranının son yılının veya son iki yıla ait gelir ve giderlerin parasal tutarlarının ortalaması üzerinden bulunacak oranın en az (1.25) olması şartı aranır. Serbest meslek kazanç defteri özetinin yeminli mali müşavir veya serbest mali müşavir ya da dairesince onaylı olması gerekir. Bu durumda, yukarıda bilançolar veya gerekli görülen bölümler üzerinden hesaplanacak oranlar aranmaz

4.2.3. İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler:

a) İhalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait toplam cirosunu gösteren gelir tablosu,

b) Taahhüdü altında devam eden hizmet işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya belirtilen hizmet işlerinin parasal tutarını gösteren, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda düzenlenmiş faturalar,

Bu belgelerden birinin sunulması yeterlidir.

Toplam cironun teklif edilen bedelin % 15'inden, taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya belirtilen işlerin parasal tutarının ise teklif edilen bedelin % 10'undan az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeleri sunan istekli yeterli kabul edilir.

Bu kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır

4.3. Mesleki ve Teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:

4.3.1. İş deneyim belgeleri:

Son beş yıl içinde bedel içeren bir sözleşme kapsamında kabul işlemleri tamamlanan ve teklif edilen bedelin %40 oranından az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler,

4.3.2. Kalite ve standarda ilişkin belgeler: İstekli ihale konusu iş ile ilgili olarak ihale tarihi itibariyle geçerlilik süresini

doldurmamış Kalite Yönetim Sistem Belgesini verecektir. Bu belgenin/belgelerin Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Akreditasyon Formu Karşılıklı Tanıma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenmesi zorunludur. Bu belgelendirme kuruluşlarının, Uluslararası

403

Akreditasyon Formu Karşılıklı Tanıma antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşu olduklarının ve bu kuruluşlarca düzenlenen belgelerin geçerliliğini sürdürdüğünün, Türk Akreditasyon Kurumundan alınacak bir yazı ile teyit edilmesi gerekir. Teyit yazısı ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olması koşuluyla düzenlendiği tarihten itibaren bir yıl süreyle kullanılabilir. Ancak Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edildiği duyurulan belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenen ve TÜRKAK Akreditasyon Markası taşıyan belge ve sertifikalar için Türk Akreditasyon Kurumundan teyit alınması zorunludur.

4.4. Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler: 4.4.1. Kamu kurum ve özel sektörde yapılan genel temizlik işleri benzer iş

kabul edilecektir. 5. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif en düşük fiyat esasına göre

belirlenecektir. 6. İhale yerli ve yabancı tüm isteklilere açıktır. İhalede yerli istekliler lehine

fiyat avantajı uygulanmayacaktır. 7. İhale dokümanının görülmesi ve satın alınması: 7.1. İhale dokümanı, idarenin adresinde görülebilir. 7.2. İhaleye teklif verecek olanların ihale dokümanını satın almaları

zorunludur. 8. Teklifler, Maliye Bakanlığı Ana Hizmet Binası Toplantı Salonu

Dikmen Caddesi Bakanlıklar/Ankara adresine teslim edileceği gibi, aynı adrese iadeli taahhütlü posta vasıtasıyla da gönderilebilir.

9. İstekliler tekliflerini, Birim fiyat üzerinden vereceklerdir. İhale sonucu üzerine ihale yapılan istekliye, her bir iş kaleminin miktarı ile bu kalemler için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme imzalanacaktır. Bu ihalede, işin tamamı için teklif verilecektir.

10. İstekliler teklif edilen bedelin %3'ünden az olmamak üzere kendi belirleyecekleri tutarda geçici teminat vereceklerdir.

11.Verilen tekliflerin geçerlik süresi, ihale tarihinden itibaren 100 (yüz) takvim günüdür.

12. Konsorsiyum olarak ihaleye teklif verilemez. 9. İhale ve Ön Yeterlik Dokümanlarının Görülmesi, Satın Alınması,

Değişiklik ve Açıklama Yapılması İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan ve her sayfası

onaylanan ihale dokümanı adaylar veya istekliler tarafından idarenin ilanda belirtilen adresinde ücretsiz olarak görülebilir. Ancak 250 TL karşılığında satın alınabilir.

10. Tekliflerin Sunulması ve Değerlendirilmesi İstekliler aşağıdaki yer alan birim fiyat teklif mektubunu doldurarak, silinti

ve kazıntı olmadan doldurarak ad-soyadını ve ticaret unvanı yazılarak yetkili kişilerce imzalanması gerekmektedir. Örnek birim fiyat teklif mektubu aşağıya alınmıştır.

404

BİRİM FİYAT TEKLİF MEKTUBU

…….. İHALE KOMİSYONU BAŞKANLIĞINA .. /.. /....

İhale Kayıt Numarası İhalenin adı Teklif sahibinin adı ve soyadı/ ticaret unvanı Uyruğu TC Kimlik Numarası1 (gerçek kişi ise) Vergi Kimlik Numarası Tebligat adresi Telefon ve Faks numarası Elektronik posta adresi (varsa) 1) Yukarıda ihale kayıt numarası ve adı yer alan ihaleye ilişkin ihale dokümanını oluşturan tüm belgeler tarafımızdan okunmuş, anlaşılmış ve kabul edilmiştir. Teklif fiyata dahil olduğu belirtilen tüm masraflar ve teklif geçerlilik süresi de dahil olmak üzere ihale dokümanında yer alan tüm düzenlemeleri dikkate alarak teklif verdiğimizi, dokümanda yer alan yükümlülükleri yerine getirmememiz durumunda uygulanacak yaptırımları kabul ettiğimizi beyan ediyoruz. 2)İhale tarihinde 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a),(b),(c),(d),(e), (g) ve (i) bentlerinde sayılan durumlarda olmadığımızı ve olmayacağımızı, anılan maddenin dördüncü fıkrasının (c) ve (d) bentleri hariç, bu hususlara ilişkin olarak durumumuzda değişiklik olması halinde buna ilişkin belgeleri İdarenize derhal vereceğimizi; ihalenin üzerimizde kalması halinde ise sözleşme imzalanmadan önce anılan maddenin dördüncü fıkrasının (a),(b),(c),(d),(e) ve (g) bentlerinde belirtilen durumlarda olmadığımıza ilişkin belgeleri anılan Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak İdarenize sunacağımızı taahhüt ediyoruz. 3) 4734 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin (d) bendi gereğince ihale konusu işe kendimiz veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermediğimizi beyan ediyoruz. 4) 4734 sayılı Kanunun 4 üncü maddesindeki “yerli istekli” tanımı gereğince [yerli/yabancı] istekli durumundayız. 5) Yukarıda yer alan [ elektronik posta adresime tebligat yapılmasını kabul ediyorum./ faks numarama tebligat yapılmasını kabul ediyorum./ elektronik posta adresime ve faks numarama tebligat yapılmasını kabul ediyorum./ elektronik posta adresime ve faks numarama tebligat yapılmasını kabul etmiyorum.]2 6) İhale konusu işi, bu teklif mektubunun ekinde yer alan birim fiyat teklif cetvelindeki3 her bir iş kalemi için teklif ettiğimiz birim fiyatlar üzerinden Katma Değer Vergisi hariç [ Teklif edilen toplam bedel, para birim belirtilerek rakam ve yazı ile yazılacaktır.] bedel karşılığında yerine getireceğimizi kabul ve taahhüt ediyoruz.4 Adı ve Soyadı/Ticaret Unvanı Kaşe ve İmza5

EK: Birim fiyat teklif cetveli 1 İsteklinin Türk vatandaşı gerçek kişi olması halinde, 11 rakamdan oluşan T.C. kimlik numarası yazılacaktır. 2 İstekli kabul ettiği seçeneği yazacaktır. 3 Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalede, 6 ncı madde aşağıdaki şekilde düzenlenecektir: “6) İhale konusu işin; [ekteki cetvelde yer alan kısmını/ ekteki cetvelde yer alan kısımlarını] bu teklif mektubunun ekinde yer alan birim fiyat teklif cetvelindeki her bir iş kalemi için teklif ettiğimiz birim fiyatlar üzerinden Katma Değer Vergisi hariç [ Teklif edilen toplam bedel, para birim belirtilerek rakam ve yazı ile yazılacaktır.] bedel karşılığında yerine getireceğimizi kabul ve taahhüt ediyoruz.” 4 Konsorsiyum olarak teklif verilmesi halinde, her bir ortağın teklif verdiği kısma ilişkin teklif bedeli rakam ve yazı ile ayrı ayrı yazılacaktır. Konsorsiyum olarak teklif verilmesine izin verilmeyen hallerde idare bu dipnota yer vermeyecektir. 5 Teklif vermeye yetkili kişi tarafından imzalanacaktır. Ortak girişim olarak teklif verilmesi halinde, teklif mektubu bütün ortaklar veya yetki verdikleri kişiler tarafından imzalanacaktır.

405

Daha sonra İstekliler, teklif geçerlik süresi olan 100 günüde dikkate alarak teklif mektuplarını hazırlayıp, geçici teminat mektupları ile idari şartname ve teknik şartnamede istenilen, ihaleye katılımda aranacak zorunlu belgeler ile mali ve ekonomik yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeleri de tekliflerine ekleyerek bir zarfın içerisine yerleştirirler.

Zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır ve mühürlenir. İhale saatine kadar teklifler alındı sıra numaralı tutanaklar ile isteklilerden idarece teslim alınır. İhale saatinde idarece tutanak ile komisyona teslim edilir.

18.11.2009 tarihinde saat 10:00 da toplanan ihale komisyonu teklif zarfı açma ve kontrol tutanağı düzenleyip ihaleye başlamıştır. İhaleye aşağıdaki firmaların teklif verdiği tespit edilmiştir.

Teklif Sahibi Firmanın Adı İhale Tarihi Ne Verdiği

1 A İnş. Temizlik Tic. Ltd Şirketi 18.11.2009 Kapalı Zarf

2 B Güv.Temizlik Ltd. Şirketi 18.11.2009 Kapalı Zarf

3 C Temizlik Ltd. Şirketi 18.11.2009 Kapalı Zarf

4 D End. Temizlik Ltd. Şirketi 18.11.2009 Kapalı Zarf

5 E Temizlik Ltd. Şirketi 18.11.2009 Kapalı Zarf

Hazır bulunanlar önünde yapılan ilk (açık) oturumda sunulan zarfların hepsinin uygun olduğu anlaşılmıştır. Daha sonra zarfların açılması işlemine başlanılmış, zarf açma ve belge kontrol tutanağında her bir belge için açılmış bulunan sütunlara firmalarca verilen zarf içinde bulunan ve idari şartnamede yeterlilik belgesi olarak istenen belgelerin bulunup bulunmadığı kaydedilmiştir. İhale komisyonunca, isteklilerce teklif edilen fiyatlar ve yaklaşık maliyet açıklanmış ve bu husus tutanak altına alınmıştır. Talep eden isteklilere zarf açma ve belge kontrol tutanağı ile teklif edilen fiyatlara ilişkin tutanak imza karşılığı verilir.

İhale komisyonu, detaylı değerlendirmeye geçmek üzere, isteklileri ihale odasından dışarı çıkartarak kapalı oturuma başlamıştır.

Ayrıca, isteklilerin teklif tutarları ile teklif edilen bedelin % 3 ünden az olmamak üzere verdikleri geçici teminat mektuplarını aşağıdaki şekilde olmuştur.

406

Teklif Sahibi Firmanın Adı

Teklif Tutarı(TL)

Teminatın Cinsi

Banka/Şubesi

Geçerlilik Tarihi

Tutarı

(TL)

1 A Temizlik Tic. Ltd. Şirketi

4.059.180.- Teminat Mektubu

Şekerbank

31/12/2010 140.000.-

2 B Temizlik Ltd. Şirketi


Kuveyt Türk

30/06/2010 142.000.-

3 C Temizlik Ltd. Şirketi


TEB 28/04/2010 155.000.-

4 D Temizlik Ltd. Şirketi

Teşekkür Mektubu

Yok

5 E Temizlik Ltd. Şirketi

3.000.000.- Yok

İhale komisyonunca yapılan detaylı inceleme sonucunda;

-4 nolu teklif sahibi D Temizlik Ltd. Şirketinin ihale dosyasından sadece teşekkür mektubunun çıkması,

-5 nolu teklif sahibi E Temizlik Ltd. Şirketinin geçici teminatının ve banka referans mektubunun bulunmaması, teklif zarfı içinde bulunan diğer belgelerin fotokopi olması, teklif birim fiyat cetvelinin hazırlanmamış olması,

Nedeniyle tutanak altına alınmış ve değerlendirme dışı bırakılmıştır.

İhale komisyonunca yapılan detaylı incelemede; İdari Şartnamenin 33 üncü maddesi gereğince aşırı düşük teklif kapsamında değerlendirilen A Temizlik Tic. Ltd. Şirketinden teklifinin dayanaklarıyla birlikte açıklama talep edilmesine kara verilmiştir.

İhale komisyonu kararı gereğince, idare tarafından 18/11/2009 tarihinde ilgili firmadan Kamu İhale Tebliğinin 79 uncu maddesine göre yapılacak değerlendirmeye esas teşkil etmek üzere, idari şartnamenin 25 ve 33 üncü maddeleri de dikkate alınarak teklif fiyatını dayanaklarıyla birlikte 23/11/2009 tarihi saat 09:30’a kadar açıklaması yazılı olarak talep edilmiştir.

İhale Komisyonu ikinci defa 24/11/2009 tarihinde toplanmış;

- Teklifi İdari Şartnamenin 33 üncü maddesi gereğince aşırı düşük teklif kapsamında değerlendirilen A Temizlik Tic. Ltd Şirketinin 23/11/2009 tarihinde

407

detaylı şekilde yapmış olduğu açıklamanın, Kamu İhale Tebliğinin 79 uncu maddesine göre değerlendirilerek teklifin uygun bulunmasına,

- Bu nedenle A Temizlik Tic. Ltd. Şirketinin vermiş olduğu KDV hariç 4.059.180.-TL (DörtmilyonellidokuzbinyüzseksenTL)’nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak kabulüne ve ihalenin sözkonusu firma üzerine yapılmasına,

-İkinci ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak C Temizlik Ltd. Şirketinin teklifi olan KDV hariç 4.388.664.-TL(dörtmilyonüçyüzseksensekizbinaltı-yüzaltmışdört TL)’nin belirlenmesine,

ve İhale Yetkilisinin Onayına sunulmasına İhale Komisyonunca 24/11/2009 tarihinde oy birliği ile karar verilmiştir.

A Temizlik Tic. Ltd. Şirketinin yasaklı olup olmadığı hususu, Kamu İhale Kurumundan teyit ettirildikten sonra, ihale komisyon kararı ihale yetkilisi onayına sunulmuş ve 24/11/2009 tarihinde onaylanmıştır. İhalenin sonucu, ihale üzerine yapılan firma dahil ihaleye teklif veren bütün firmalara 24-25/11/2009 tarihinde elden tebliğ edilmiştir.

08/12/2009 tarihinde ihale işlem dosyası ön mali kontrol için Strateji Geliştirme Başkanlığına gönderilmiş, Başkanlığın 18/12/2009 tarihli yazısıyla 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 58 inci maddesi gereğince uygun görüldüğü belirtilmiştir.

11. İhale Sonucunun Bildirilmesi, Sözleşme Yapılması ve İhale Sonuç Formu

İdare 22/12/2009 tarihli yazısıyla A Temizlik Tic. Ltd. Şirketinden tebliğ tarihini izleyen günden itibaren en geç on gün içinde, İhale tarihinde 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a),(b),(c),(d),(e) ve (g) bentlerinde sayılan durumlarda olmadığına dair belgeler ile ihale bedelinin %6’sı oranında kesin teminatı vermek ve diğer yasal yükümlülükleri yerine getirmek suretiyle ihale konusu sözleşmeyi imzalamaya davet etmiştir. Firmalar tarafından İdareye ve Kuruma şikayet ve itirazen şikayet başvurusu yapılmadığı anlaşılmıştır.

23/12/2009 tarihinde ihale üzerinde kalan A Temizlik Tic. Ltd. Şirketinin yasaklı olup olmadığı hususu, ikinci defa Kamu İhale Kurumundan teyit edilmiştir. Aynı gün Maliye Bakanlığı adına İdari ve Mali İşler Daire Başkanı ve A Temizlik Tic. Ltd. Şirketi adına X tarafından sözleşme imzalanmıştır.

Sözleşme imzalandıktan sonra alınan ihaleye ilişkin sonuç formu aşağıya aynen alınmıştır.

408

A TEMİZLİK TİC. LTD. ŞİRKETİ

409

EK-2

KAMU İHALE KANUNU

BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM Uygulama İlkeleri

Amaç Madde 1- Bu Kanunun amacı, kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun

denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir.

Kapsam Madde 2- Aşağıda belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü

kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihaleleri bu Kanun hükümlerine göre yürütülür:

a) (Değişik: 1/6/2007-5680/1 md.) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler.

b) (Değişik: 30/7/2003-4964/1 md.) Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri.

c) (Değişik: 30/7/2003-4964/1 md.) Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar.

d) (Değişik: 12/6/2002-4761/10 md.) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilenlerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler.

e) 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankaların yapım ihaleleri. (Değişik ikinci fıkra: 30/7/2003-4964/1 md.) Ancak, Tasarruf Mevduatı

Sigorta Fonu ve bu Fonun hisselerine kısmen ya da tamamen sahip olduğu bankalar, 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ( (e) bendinde belirtilen yapım ihaleleri hariç) ile enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösteren teşebbüs, işletme ve şirketler bu Kanun kapsamı dışındadır.

İstisnalar Madde 3- (Değişik: 30/7/2003-4964/2 md.) a) Kanun kapsamına giren kuruluşlarca, kuruluş amacı veya mevzuatı gereği

işlemek, değerlendirmek, iyileştirmek veya satmak üzere doğrudan üreticilerden veya ortaklarından yapılan tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımları ile 6831

410

sayılı Orman Kanunu gereğince orman köyleri kalkındırma kooperatiflerinden ve köylülerden yapılacak hizmet alımları,

b) (Değişik: 20/11/2008-5812/1 md.) Savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili olduğuna veya gizlilik içinde yürütülmesi gerektiğine ilgili bakanlık tarafından karar verilen veya mevzuatı uyarınca sözleşmenin yürütülmesi sırasında özel güvenlik tedbirleri alınması gereken veya devlet güvenliğine ilişkin temel menfaatlerin korunmasını gerektiren hallerle ilgili olan mal ve hizmet alımları ile yapım işleri,

c) Uluslararası anlaşmalar gereğince sağlanan dış finansman ile yaptırılacak olan ve finansman anlaşmasında farklı ihale usul ve esaslarının uygulanacağı belirtilen mal veya hizmet alımları ile yapım işleri; uluslararası sermaye piyasalarından yapılacak borçlanmalara ilişkin her türlü danışmanlık ve kredi derecelendirme hizmetleri; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının banknot ve kıymetli evrak üretim ve basımı ile ilgili mal veya hizmet alımları,(Ek İbareler:27/4/2004 – 5148/ 2 md.) özelleştirme uygulamaları için 24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanun çerçevesinde yapılacak her türlü danışmanlık hizmet alımları; hava taşımacılığı yapan teşebbüs, işletme ve şirketlerin ticari faaliyetlerine ilişkin mal ve hizmet alımları,

d) İdarelerin yabancı ülkelerdeki kuruluşlarının mal veya hizmet alımları ile yapım işleri; yurt dışında bulunan nakil vasıtalarının o yerden sağlanması zorunlu mal veya hizmet alımları,

e) Bu Kanun kapsamına giren kuruluşların; Adalet Bakanlığına bağlı ceza infaz kurumları, tutukevleri işyurtları kurumları, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı huzurevleri ve yetiştirme yurtları, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı üretim yapan okullar ve merkezler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığına bağlı enstitü ve üretme istasyonları ile Başbakanlık Basımevi İşletmesi tarafından bizzat üretilen mal ve hizmetler için anılan kuruluşlardan, Devlet Malzeme Ofisi Ana Statüsünde yer alan mal ve hizmetler için Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğünden, yük, yolcu veya liman hizmetleri için Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünden, akaryakıt ve taşıt için Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğünden yapacakları alımlar (Ek İbare: 20/11/2008-5812/1 md.) ile araştırma-geliştirme faaliyetleri kapsamında Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumundan yapacakları mal, hizmet ve danışmanlık hizmet alımları, et ve et ürünleri için Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğünden, ray üstünde çeken ve çekilen araçlarda kullanılan monoblok tekerlek ve tekerlek takımları için Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğünden yapacakları alımlar, 1

1 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle; bu bentte yer alan “malzemeler” ibaresi, “hizmetler” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

411

f) (Değişik: 20/11/2008-5812/1 md.) Ulusal araştırma-geliştirme kurumlarının yürüttüğü ve desteklediği araştırma-geliştirme projeleri için gerekli olan mal ve hizmet alımları ile finansmanının tamamı Kanun kapsamındaki bir idare tarafından karşılanarak elde edilen sonuçların bu idare tarafından sadece kendi faaliyetlerinin yürütülmesinde faydalanıldığı haller hariç, her türlü araştırma ve geliştirme hizmeti alımları,

g) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (b) ve (d) bentlerinde sayılan kuruluşların, ticarî ve sınaî faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler dışındaki yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli ikitrilyon üçyüzmilyar Türk Lirasını (beşmilyon yetmişikibin seksen Türk Lirasını)* aşmayan mal veya hizmet alımları,

h) Bu Kanun kapsamındaki idarelerin kendi özel mevzuatı uyarınca hak sahiplerine sağlayacakları teşhis ve tedaviye yönelik hizmet alımları ile tedavisi kurumlarınca üstlenilen kişilerin ayakta tedavisi sırasında reçeteye bağlanan ilaç ve tıbbî malzemelerin kişilerce alımları, (Ek İbare: 20/11/2008-5812/1 md.) sağlık hizmeti sunan bu Kanun kapsamındaki idarelerin teşhis ve tedaviye yönelik olarak birbirlerinden yapacakları mal ve hizmet alımları,

i) (Ek: 14/7/2004-5226/21 md.) 21.7.1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki kültür varlıklarının rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri, sokak sağlıklaştırma, çevre düzenleme projeleri ve bunların uygulamaları ile değerlendirme, muhafaza, nakil işleri ve kazı çalışmalarına ilişkin mal ve hizmet alımları,

j) (Ek: 3/3/2005-5312/25 md.) Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun hükümleri kapsamında, acil müdahale plânlarının hazırlanması ve bir olay meydana geldikten sonra kirliliğe müdahale ve acil müdahale plânlarının icrası için acil olarak ihtiyaç duyulabilecek hizmet alımı ile araç, gereç ve malzeme alımı,

k) (Ek: 20/2/2008-5737/79 md.) Vakıf kültür varlıklarının onarımları ve restorasyonları ile çevre düzenlemesine ilişkin mal veya hizmet alımları,

k) (Ek: 22/2/2007-5583/9 md.) Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile özerk spor federasyonlarının ulusal ve uluslararası sportif faaliyetlerine ilişkin mal ve hizmet alımları,

l) (Ek: 27/12/2007-5726/24 md.) Tanıkların korunmasına ilişkin mevzuat hükümlerine göre alınacak koruma tedbirlerinin uygulanması için gerekli olan mal ve hizmet alımları,

* Kamu İhale Kurumu’nun 2009/1 sayılı Tebliği ile 30/1/2009 tarihli ve 27126 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup 01/02/2009 – 31/01/2010 dönemini kapsamaktadır.

412

m) (Ek: 9/7/2008-5784/28 md.) Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) tarafından ithalat yoluyla yapılacak spot sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) alımları,

n) (Ek: 20/11/2008-5812/1 md.) Uluslararası mükellefiyetlerden doğan veya ulusal amaçlı; savunma, güvenlik, insani yardım gibi durumlarda ortaya çıkabilecek acil ihtiyaçların, süratli ve etkin bir biçimde temini amacıyla, önceden güvenceler alınmasına olanak sağlayan anlaşmalar veya sözleşmeler yapmak suretiyle mal ve hizmet alımları,

o) (Ek: 25/06/2009-5917/31 md.) Elektrik üretimi, iletimi, ticareti ve dağıtımı alanında faaliyet gösteren kamu iktisadi teşebbüslerinin, bu faaliyetlerinin yürütülmesine yönelik olarak diğer kamu kurum ve kuruluşlarından yapacakları enerji ve yakıt alımları,

Ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç bu Kanuna tâbi değildir. Tanımlar Madde 4- Bu Kanunun uygulanmasında; Mal : Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile taşınır ve taşınmaz mal ve

hakları, Hizmet : (Değişik: 30/7/2003-4964/3 md.) Bakım ve onarım, taşıma,

haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık, tanıtım, basım ve yayım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma ve güvenlik, meslekî eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetlerini, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanmasını ve benzeri diğer hizmetleri, 2

Yapım : Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini,

Tedarikçi : Mal alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri,

Hizmet sunucusu : Hizmet alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri,

Danışman : Danışmanlık yapan, bilgi ve deneyimini idarenin yararı için kullanan, danışmanlığını yaptığı işin yüklenicileri ile hiçbir organik bağ içinde bulunmayan, idareden danışmanlık hizmeti karşılığı dışında hiçbir kazanç sağlamayan ve danışmanlık hizmetlerini veren hizmet sunucularını,

2 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle; bu tanımda yer alan “mimarlık ve

mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı” ibareleri metinden çıkarılmıştır.

413

Yapım müteahhidi : Yapım işi ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri,

Aday: Ön yeterlik için başvuran gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri,

Ortak girişim : (Değişik: 30/7/2003-4964/3 md.) İhaleye katılmak üzere birden fazla gerçek veya tüzel kişinin aralarında yaptıkları anlaşma ile oluşturulan iş ortaklığı veya konsorsiyumları,

İstekli : Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidini,

İstekli olabilecek : (Ek: 20/11/2008-5812/2 md.) İhale konusu alanda faaliyet gösteren ve ihale veya ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek veya tüzel kişiyi ya da bunların oluşturdukları ortak girişimi,

Yerli istekli : (Değişik: 30/7/2003-4964/3 md.) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişilikleri,

Yüklenici : Üzerine ihale yapılan ve sözleşme imzalanan istekliyi, İdare : İhaleyi yapan bu Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşları, İhale yetkilisi : (Değişik: 30/7/2003-4964/3 md.) İdarenin, ihale ve harcama

yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerini,

Başvuru belgesi : Belli istekliler arasında ihale usulünde ön yeterliğe katılan aday tarafından yeterliğinin tespitinde kullanılmak üzere sunulan belgeleri,

İhale dokümanı : İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgileri,

Ön proje : Belli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre; gerekli arazi ve zemin araştırmaları yapılmadan, bilgilerin halihazır haritalardan alındığı, çevresel etki değerlendirme ve fizibilite raporları dahil elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plân, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği bir veya birkaç çözümü içeren projeyi,

Kesin proje : Belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre; mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği projeyi,

Uygulama projesi : Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği projeyi,

(…)3

3 14/7/2004 tarihli ve 5226 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle; bu maddede yer alan “Rölöve projesi”, Restorasyon projesi” ve “Restitüsyon projesi” tanımları, metinden çıkarılmıştır.

414

İhale : Bu Kanunda yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemleri,

Teklif : Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat teklifi ile değerlendirmeye esas belge ve/veya bilgileri,

Açık ihale usulü : Bütün isteklilerin teklif verebildiği usulü, Belli istekliler arasında ihale usulü : Ön yeterlik değerlendirmesi

sonucunda idare tarafından davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usulü, Pazarlık usulü : Bu Kanunda belirtilen hallerde kullanılabilen, ihale

sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü usulü,

Doğrudan temin : Bu Kanunda belirtilen hallerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usulü,

Sözleşme : Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde idare ile yüklenici arasında yapılan yazılı anlaşmayı,

Kurum : Kamu İhale Kurumunu, Kurul : Kamu İhale Kurulunu, Ön ilan : (Ek: 20/11/2008-5812/2 md.) Yıl içerisinde ihale edilmesi

planlanmış işlere ilişkin olarak, mali yılın başlangıcını izleyen mümkün olan en kısa sürede yapılan duyuruyu,

Elektronik Kamu Alımları Platformu : (Ek: 20/11/2008-5812/2 md.) İdareler ile kamu alımları sürecine taraf olanların bu sürece ilişkin işlemleri internet üzerinden gerçekleştirebilecekleri ve Kurum tarafından yönetilen elektronik ortamı,

Dinamik alım sistemi : (Ek: 20/11/2008-5812/2 md.) İhale dokümanına uygun ön teklif veren ve sistemin geçerlik süresi içerisinde yeterlik kriterlerini sağlayan bütün isteklilerin sisteme kabul edildiği, piyasada mamul olarak bulunan malların tedarikine yönelik tamamen elektronik ortamda gerçekleştirilen alım sürecini,

Elektronik eksiltme : (Ek: 20/11/2008-5812/2 md.) Tekliflerin değerlendirilmesinin ardından elektronik ortamda eksiltme şeklinde sunulan yeni fiyatların veya belirli teklif unsurlarına ilişkin yeni değerlerin bir elektronik araç marifetiyle otomatik değerlendirme metotları kullanılarak yeniden değerlendirilmesi ve sıralandırılması şeklinde tekrar eden işlemleri,

Çerçeve anlaşma : (Ek: 20/11/2008-5812/2 md.) Bir veya birden fazla idare ile bir veya birden fazla istekli arasında, belirli bir zaman aralığında gerçekleştirilecek alımların özellikle fiyat ve mümkün olan hallerde öngörülen miktarlarının tespitine ilişkin şartları belirleyen anlaşmayı,

ifade eder.

415

Temel ilkeler Madde 5- İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı,

rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.

Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri birarada ihale edilemez.

Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.

Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir.

Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz. (Değişik altıncı fıkra: 30/7/2003-4964/4 md.) İlgili mevzuatı gereğince

Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu gerekli olan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için ÇED olumlu belgesinin alınmış olması zorunludur. Ancak, doğal afetlere bağlı olarak acilen ihale edilecek yapım işlerinde ÇED raporu aranmaz.

İhale Komisyonu Madde 6- İhale yetkilisi, biri başkan olmak üzere, ikisinin ihale konusu işin

uzmanı olması şartıyla, ilgili idare personelinden en az dört kişinin ve muhasebe veya malî işlerden sorumlu bir personelin katılımıyla kurulacak en az beş ve tek sayıda kişiden oluşan ihale komisyonunu, yedek üyeler de dahil olmak üzere görevlendirir. 4

(Değişik ikinci fıkra: 30/7/2003-4964/5 md.) İhaleyi yapan idarede yeterli sayı veya nitelikte personel bulunmaması halinde, bu Kanun kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabilir.

Gerekli incelemeyi yapmalarını sağlamak amacıyla ihale işlem dosyasının birer örneği, ilân veya daveti izleyen üç gün içinde ihale komisyonu üyelerine verilir.

İhale komisyonu eksiksiz olarak toplanır. Komisyon kararları çoğunlukla alınır. Kararlarda çekimser kalınamaz. Komisyon başkanı ve üyeleri oy ve kararlarından sorumludur. Karşı oy kullanan komisyon üyeleri, gerekçesini komisyon kararına yazmak ve imzalamak zorundadır.

İhale komisyonunca alınan kararlar ve düzenlenen tutanaklar, komisyon başkan ve üyelerinin adları, soyadları ve görev unvanları belirtilerek imzalanır.

İhale işlem dosyası Madde 7- İhalesi yapılacak her iş için bir işlem dosyası düzenlenir. Bu

dosyada ihale yetkilisinden alınan onay belgesi ve eki yaklaşık maliyete ilişkin

4 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan ",genel ve katma bütçeli kuruluşlarda maliye memurunun, diğerlerinde ise" ibaresi, "ve" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

416

hesap cetveli, ihale dokümanı, ilân metinleri, adaylar veya istekliler tarafından sunulan başvurular veya teklifler ve diğer belgeler, ihale komisyonu tutanak ve kararları gibi ihale süreci ile ilgili bütün belgeler bulunur.

İKİNCİ BÖLÜM İhaleye Katılım Kuralları

Eşik değerler Madde 8- Bu Kanunun 13 ve 63 üncü maddelerinin uygulanmasında

yaklaşık maliyet dikkate alınarak kullanılacak eşik değerler aşağıda belirtilmiştir: a) (Değişik: 12/6/2002-4761/12 md.) Genel bütçeye dahil daireler ve katma

bütçeli idarelerin mal ve hizmet alımlarında üçyüzmilyar Türk Lirası. (altıyüzaltıbin üçyüzkırküç Türk Lirası) *

b) (Değişik: 12/6/2002-4761/12 md.) Kanun kapsamındaki diğer idarelerin mal ve hizmet alımlarında beşyüzmilyar Türk Lirası. (birmilyon onbin beşyüzyetmişiki Türk Lirası)*

c) (Değişik: 12/6/2002-4761/12 md.) Kanun kapsamındaki idarelerin yapım işlerinde onbirtrilyon Türk Lirası. (yirmiikimilyon ikiyüzotuzikibin altıyüzkırksekiz Türk Lirası)*

(Mülga son fıkra: 12/6/2002-4761/12 md.) Yaklaşık maliyet Madde 9- (Değişik: 30/7/2003-4964/6 md.) Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece,

her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.

İhaleye katılımda yeterlik kuralları Madde 10 - İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile

mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:

a) Ekonomik ve malî yeterliğin belirlenmesi için; 1) Bankalardan temin edilecek isteklinin malî durumu ile ilgili belgeler, 2) (Değişik: 30/7/2003-4964/7 md.) İsteklinin, ilgili mevzuatı uyarınca

yayınlanması zorunlu olan bilançosu veya bilançosunun gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eşdeğer belgeleri,

3) İsteklinin iş hacmini gösteren toplam cirosu veya ihale konusu iş ile ilgili taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarını gösteren belgeler.

b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için;

* Kamu İhale Kurumu’nun 2009/1 sayılı Tebliği ile 30/1/2009 tarihli ve 27126 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup 01/02/2009 – 31/01/2010 dönemini kapsamaktadır. * Kamu İhale Kurumu’nun 2009/1 sayılı Tebliği ile 30/1/2009 tarihli ve 27126 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup 01/02/2009 – 31/01/2010 dönemini kapsamaktadır.

417

1) İsteklinin, mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgeler,

2) (Değişik: 20/11/2008-5812/3 md.) İstekli tarafından kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) Son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım işleri ile kabul işlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet işleriyle ilgili deneyimi gösteren belgeler,

b) Son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım işleri ile kabul işlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet işlerinde sözleşme bedelinin en az % 80'i oranında denetlenen ya da yönetilen işlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler,

c) Devam eden yapım ve yapımla ilgili hizmet işlerinde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen, denetlenen veya yönetilen işlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler,

d) Son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan mal ve hizmet alımlarına ilişkin deneyimi gösteren belgeler,

e) Devredilen işlerde sözleşme bedelinin en az % 80’inin tamamlanması şartıyla, son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım işleri ile kabul işlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet işleri ve son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan mal ve hizmet alımlarıyla ilgili deneyimi gösteren belgeler.

3) İsteklinin üretim ve/veya imalat kapasitesine, araştırma-geliştirme faaliyetlerine ve kaliteyi sağlamasına yönelik belgeler,

4) İsteklinin organizasyon yapısına ve ihale konusu işi yerine getirmek için yeterli sayıda ve nitelikte personel çalıştırdığına veya çalıştıracağına ilişkin bilgi ve/veya belgeler,

5) İhale konusu hizmet veya yapım işlerinde isteklinin yönetici kadrosu ile işi yürütecek teknik personelinin eğitimi ve mesleki niteliklerini gösteren belgeler,

6) İhale konusu işin yerine getirilebilmesi için gerekli görülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler,

7) İstekliye doğrudan bağlı olsun veya olmasın, kalite kontrolden sorumlu olan ilgili teknik personel veya teknik kuruluşlara ilişkin belgeler,

8) İhale konusu işin ihale dokümanında belirtilen standartlara uygunluğunu gösteren, uluslar arası kurallara uygun şekilde akredite edilmiş kalite kontrol kuruluşları tarafından verilen sertifikalar,

9) İdarenin talebi halinde doğruluğu teyit edilmek üzere, tedarik edilecek malların numuneleri, katalogları ve/veya fotoğrafları.

İhale konusu işin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir.

418

(Ek fıkra: 12/6/2002-4761/13 md.) Birinci fıkranın (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde belirtilen belgelerden, yapım ve yapımla ilgili hizmet işlerinde, denetleme veya yönetme görevi nedeniyle alınanlarda gerçek kişinin mühendis veya mimar olma şartı aranır. İş bitirme, yönetim veya denetim suretiyle elde edilecek belgeler, belge sahibi kişi veya kuruluşların dışındaki istekliler tarafından kullanılamaz, belgeler devredilemez, kiraya verilemez ve satılamaz. Bu belge sahiplerinin kuracakları veya ortak olacakları tüzel kişiliklerin ihaleye girebilmesinde en az bir yıldır tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip olmaları, her ihalede bu oranın aranması ve teminat süresince bu oranın muhafaza edilmesi zorunludur. (Değişik son cümle: 20/11/2008-5812/3 md.) Denetim faaliyetleri nedeniyle alınacak belgeler ilk beş yıl en fazla beşte bir oranında, daha sonraki yıllarda gerçek kişiler ile tüzel kişilerin en az beş yıldır yarısından fazla hissesine sahip olan mühendis ve mimarların iş denetleme nedeniyle alacakları belgeler tam olarak, yönetim faaliyetleri nedeniyle alınacak belgeler en fazla beşte bir oranında dikkate alınır. 5

Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır: a) İflas eden, tasfiye halinde olan, işleri mahkeme tarafından yürütülen,

konkordato ilân eden, işlerini askıya alan veya kendi ülkesindeki mevzuat hükümlerine göre benzer bir durumda olan.

b) İflası ilân edilen, zorunlu tasfiye kararı verilen, alacaklılara karşı borçlarından dolayı mahkeme idaresi altında bulunan veya kendi ülkesindeki mevzuat hükümlerine göre benzer bir durumda olan.

c) Türkiye'nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olan.

d) Türkiye'nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş vergi borcu olan.

e) İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, mesleki faaliyetlerinden dolayı yargı kararıyla hüküm giyen.

f) İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, ihaleyi yapan idareye yaptığı işler sırasında iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğu bu idare tarafından ispat edilen.

g) İhale tarihi itibariyle, mevzuatı gereği kayıtlı olduğu oda tarafından mesleki faaliyetten men edilmiş olan.

h) Bu maddede belirtilen bilgi ve belgeleri vermeyen veya yanıltıcı bilgi ve/veya sahte belge verdiği tespit edilen.

i) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılan.

5 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle; bu fıkrada yer alan “tüzel kişiliğin”

ibaresinden önce gelmek üzere “en az bir yıldır” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.

419

j) 17 nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen.

(Ek fıkra: 28/3/2007-5615/23 md.) Kurum, dördüncü fıkranın; (c) bendi ile ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının uygun görüşünü alarak sosyal güvenlik prim borcunun kapsamı ve tutarını; (d) bendi ile ilgili olarak, Gelir İdaresi Başkanlığının uygun görüşünü alarak vergi borcu kapsamına girecek vergileri; tür ve tutar itibariyle belirlemeye yetkilidir.

(Ek fıkra: 28/3/2007-5615/23 md.) Bu madde kapsamında istenen belgelerden hangilerinin taahhütname olarak sunulabileceği Kurum tarafından belirlenir. Gerçeğe aykırı hususlar içeren taahhütname sunulması veya ihale üzerinde kalan istekli tarafından taahhüt altına alınan durumu tevsik eden belgelerin sözleşme imzalanmadan önce verilmemesi halinde bu durumda olanlar ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir.

İhaleye katılamayacak olanlar Madde 11- Aşağıda sayılanlar doğrudan veya dolaylı veya alt yüklenici

olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihalelere katılamazlar: a) (Değişik: 20/11/2008-5812/4 md.) Bu Kanun ve diğer kanunlardaki

hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan veya örgütlü suçlardan veyahut kendi ülkesinde ya da yabancı bir ülkede kamu görevlilerine rüşvet verme suçundan dolayı hükümlü bulunanlar.

b) İlgili mercilerce hileli iflas ettiğine karar verilenler. c) İhaleyi yapan idarenin ihale yetkilisi kişileri ile bu yetkiye sahip kurullarda

görevli kişiler. d) İhaleyi yapan idarenin ihale konusu işle ilgili her türlü ihale işlemlerini

hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olanlar. e) (c) ve (d) bentlerinde belirtilen şahısların eşleri ve üçüncü dereceye kadar

kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısımları ile evlatlıkları ve evlat edinenleri. f) (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilenlerin ortakları ile şirketleri (bu kişilerin

yönetim kurullarında görevli bulunmadıkları veya sermayesinin % 10'undan fazlasına sahip olmadıkları anonim şirketler hariç).

İhale konusu işin danışmanlık hizmetlerini yapan yükleniciler bu işin ihalesine katılamazlar. Aynı şekilde, ihale konusu işin yüklenicileri de o işin danışmanlık hizmeti ihalelerine katılamazlar. Bu yasaklar, bunların ortaklık ve yönetim ilişkisi olan şirketleri ile bu şirketlerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketleri için de geçerlidir.

(Değişik üçüncü fıkra: 30/7/2003-4964/8 md.) İhaleyi yapan idare bünyesinde bulunan veya idare ile ilgili her ne amaçla kurulmuş olursa olsun vakıf, dernek, birlik, sandık gibi kuruluşlar ile bu kuruluşların ortak oldukları şirketler bu idarelerin ihalelerine katılamazlar.

420

Bu yasaklara rağmen ihaleye katılan istekliler ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Ayrıca, bu durumun tekliflerin değerlendirmesi aşamasında tespit edilememesi nedeniyle bunlardan biri üzerine ihale yapılmışsa, teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.

Şartnameler Madde 12- İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin her

türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin idarelerce hazırlanması esastır. Ancak, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özelliği nedeniyle idarelerce hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi tarafından onaylanması kaydıyla, teknik şartnameler bu Kanun hükümlerine göre hazırlattırılabilir.

İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.

Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyecektir.

Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde "veya dengi" ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir.

İhale ilan süreleri ve kuralları ile ön ilan 6 7 Madde 13- (Değişik: 30/7/2003-4964/9 md.) Bütün isteklilere tekliflerini hazırlayabilmeleri için yeterli süre tanımak

suretiyle; a) Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede yer alan eşik değerlere eşit veya bu

değerleri aşan ihalelerden; 1) Açık ihale usulü ile yapılacak olanların ilânları, ihale tarihinden en az kırk

gün önce, 2) Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılacak olanların ön yeterlik

ilânları, son başvuru tarihinden en az ondört gün önce, 3) Pazarlık usulü ile yapılacak olanların ilânları, ihale tarihinden en az

yirmibeş gün önce, Kamu İhale Bülteninde en az bir defa yayımlanmak suretiyle yapılır.

6 Bu madde başlığı “İhale ilan süreleri ve kuralları” iken, 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. 7 Bu maddede yer alan “Resmi Gazetede” ibareleri, 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle “Kamu İhale Bülteninde” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

421

Yaklaşık maliyeti eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan belli istekliler arasında yapılacak ihalelerde ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda yeterliği belirlenen adaylara ihale gününden en az kırk gün önce davet mektubu gönderilmesi zorunludur.

b) Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede belirtilen eşik değerlerin altında kalan ihalelerden;

1) Yaklaşık maliyeti otuzmilyar Türk Lirasına (altmışaltıbin yüzellidört Türk Lirasına)* kadar olan mal veya hizmet alımları ile altmışmilyar Türk Lirasına (yüzotuzikibin üçyüzonbir Türk Lirasına)* kadar olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az yedi gün önce ihalenin ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin en az ikisinde,

2) Yaklaşık maliyeti otuzmilyar (altmışaltıbin yüzellidört Türk Lirası)* ile altmışmilyar Türk Lirası (yüzotuzikibin üçyüzonbir Türk Lirası)* arasında olan mal veya hizmet alımları ile altmışmilyar (yüzotuzikibin üçyüzonbir Türk Lirası)* ile beşyüzmilyar Türk Lirası (birmilyon yüzikibin altıyüzyirmiiki Türk Lirası)* arasında olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az ondört gün önce Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

3) Yaklaşık maliyeti altmışmilyar Türk Lirasının (yüzotuzikibin üçyüzonbir Türk Lirasının) * üzerinde ve eşik değerin altında olan mal veya hizmet alımları ile beşyüzmilyar Türk Lirasının (birmilyon yüzikibin altıyüzyirmiiki Türk Lirasının)* üzerinde ve eşik değerin altında olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az yirmibir gün önce Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

En az birer defa yayımlanmak suretiyle ilân edilerek duyurulur. Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede yer alan eşik değerlerin altında kalan belli

istekliler arasında yapılacak ihalelerde ön yeterlik ilânlarının son başvuru tarihinden en az yedi gün önce (b) bendindeki süre hariç diğer usullere göre yapılması ve ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda yeterliği belirlenen adaylara ihale gününden önce (b) bendindeki sürelere göre davet mektubu gönderilmesi zorunludur.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) İlanların, elektronik araçlar ile hazırlanması ve gönderilmesi halinde, birinci fıkranın (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki ilan süresi yedi gün kısaltılabilir. İlan ile ihale ve ön yeterlik dokümanına Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden doğrudan erişimin temin edilmesi halinde, birinci fıkranın (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki ilan süresi ile belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılacak ihalelerde ön yeterliği belirlenen adaylara yapılacak kırk günlük davet süresi beş gün kısaltılabilir.

* Kamu İhale Kurumu’nun 2009/1 sayılı Tebliği ile 30/1/2009 tarihli ve 27126 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup 01/02/2009 – 31/01/2010 dönemini kapsamaktadır. * Kamu İhale Kurumu’nun 2009/1 sayılı Tebliği ile 30/1/2009 tarihli ve 27126 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup 01/02/2009 – 31/01/2010 dönemini kapsamaktadır.

422

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) İdareler, yaklaşık maliyeti 8 inci maddede belirtilen eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan ihaleler için Kamu İhale Bülteninde ön ilan yapabilirler. Uluslararası ilan yapılan haller dahil ön ilan yapılması halinde kırk günlük ilan ve davet süresi yirmidört güne kadar indirilebilir.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) Ön ilanda aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:

a) İdarenin adı, adresi, telefon ve faks numarası ile elektronik posta adresi. b) İhalenin adı, niteliği, türü ile mal ve hizmet alımlarında kalemler ve

tahmini miktarlar, yapım işlerinde ise işin yapılacağı yer, yapı tekniği ve ihtiyaç programına göre tahmin edilen fiziki miktarı veya kapsamı.

c) Çerçeve anlaşma yapılıp yapılmayacağı. d) İhalenin yapılacağı yer. e) İhale ilanının yılın hangi çeyreğinde yayımlanacağı. (Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) Ön ilan yapılan hallerde, dördüncü

fıkrada belirtilen süre indiriminden faydalanılabilmesi için ihale ilanının ön ilan tarihinden itibaren en az kırk gün sonra yayımlanması gerekir. Ön ilan yapılmış olması idareye ihale yapma yükümlülüğü getirmez.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) Ön ilan yapılan hallerde ihalenin açık ihale veya belli istekliler arasında ihale usullerinden biriyle gerçekleştirilmesi zorunludur.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) Ön ilanlar Kamu İhale Bülteninde ücretsiz yayımlanır.

İlân edilecek ihalelerden hangilerinin, ayrıca Basın İlân Kurumu aracılığıyla Türkiye çapında dağıtımı olan gazetelerin birinde ilân edileceğini belirlemeye Kurum yetkilidir.

İhalenin yapılacağı yerde gazete çıkmaması halinde ilân, aynı süreler içinde ilgili idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılacak yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılır. Bu işlemler bir tutanakla belgelenir.

İdareler, yukarıda belirtilen zorunlu ilânların dışında işin önem ve özelliğine göre ihaleleri, uluslararası ilân veya yurt içinde çıkan başka gazeteler veya yayın araçları, bilgi işlem ağı veya elektronik haberleşme (internet) yolu ile de ayrıca ilân edebilir. Ancak, uluslararası ilân yapılması halinde yukarıda belirtilen asgarî ilân sürelerine oniki gün eklenir.

Ortak girişimler Madde 14- (Değişik: 30/7/2003-4964/10 md.) Ortak girişimler birden fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından iş ortaklığı

veya konsorsiyum olarak iki türlü oluşturulabilir. İş ortaklığı üyeleri, hak ve sorumluluklarıyla işin tümünü birlikte yapmak üzere, konsorsiyum üyeleri ise, hak ve sorumluluklarını ayırarak işin kendi uzmanlık alanlarıyla ilgili kısımlarını yapmak üzere ortaklık yaparlar. İş ortaklığı her türlü ihaleye teklif verebilir. Ancak idareler, işin farklı uzmanlıklar gerektirmesi durumunda, ihaleye konsorsiyumların

423

teklif verip veremeyeceğini ihale dokümanında belirtirler. İhale aşamasında ortak girişimden kendi aralarında bir iş ortaklığı veya konsorsiyum yaptıklarına dair anlaşma istenir. İş ortaklığı anlaşmalarında pilot ortak, konsorsiyum anlaşmalarında ise koordinatör ortak belirtilir. İhalenin iş ortaklığı veya konsorsiyum üzerinde kalması halinde, sözleşme imzalanmadan önce noter tasdikli iş ortaklığı veya konsorsiyum sözleşmesinin verilmesi gerekir. İş ortaklığı anlaşma ve sözleşmesinde, iş ortaklığını oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin taahhüdün yerine getirilmesinde müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları, konsorsiyum anlaşma ve sözleşmesinde ise, konsorsiyumu oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin, işin hangi kısmını taahhüt ettikleri ve taahhüdün yerine getirilmesinde koordinatör ortak aracılığıyla aralarındaki koordinasyonu sağlayacakları belirtilir.

Alt yükleniciler Madde 15 - İhale konusu işin özelliği nedeniyle ihtiyaç görülmesi halinde,

ihale aşamasında isteklilerden alt yüklenicilere yaptırmayı düşündükleri işleri belirtmeleri, sözleşme imzalamadan önce de alt yüklenicilerin listesini idarenin onayına sunmaları istenebilir. Ancak bu durumda, alt yüklenicilerin yaptıkları işlerle ilgili sorumluluğu yüklenicinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

İhale saatinden önce ihalenin iptal edilmesi 8 Madde 16- İdarenin gerekli gördüğü veya ihale dokümanında yer alan

belgelerde ihalenin yapılmasına engel olan ve düzeltilmesi mümkün bulunmayan hususların bulunduğunun tespit edildiği hallerde ihale saatinden önce ihale iptal edilebilir.

Bu durumda, iptal nedeni belirtilmek suretiyle ihalenin iptal edildiği isteklilere hemen ilân edilerek duyurulur. Bu aşamaya kadar teklif vermiş olanlara ihalenin iptal edildiği ayrıca tebliğ edilir. İhalenin iptal edilmesi halinde, verilmiş olan bütün teklifler reddedilmiş sayılır ve bu teklifler açılmaksızın isteklilere iade edilir. İhalenin iptal edilmesi nedeniyle isteklilerce idareden herhangi bir hak talebinde bulunulamaz.

İhalenin iptal edilmesi durumunda, iptal nedenleri gözden geçirilerek yeniden ihaleye çıkılabilir.

Yasak fiil veya davranışlar Madde 17- İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak

yasaktır: a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet

suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.

8 Bu maddenin başlığında ve birinci fıkrasındaki “gününden” ibaresi, 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı

Kanunun 11 inci maddesiyle “saatinden” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

424

b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.

c) Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.

d) Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek.

e) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak.

Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.

İKİNCİ KISIM İhale Süreci

BİRİNCİ BÖLÜM

İhale Usulleri ve Uygulaması Uygulanacak ihale usulleri Madde 18- İdarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin

ihalelerinde aşağıdaki usullerden biri uygulanır: a) Açık ihale usulü. b) Belli istekliler arasında ihale usulü. c) Pazarlık usulü. d) (Mülga: 30/7/2003-4964/12 md.) Açık ihale usulü Madde 19- Açık ihale usulü, bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür. Belli istekliler arasında ihale usulü Madde 20- Belli istekliler arasında ihale usulü, yapılacak ön yeterlik

değerlendirmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür. (Değişik son cümle: 20/11/2008-5812/6 md.) Yapım işleri, hizmet ve mal alım ihalelerinden işin özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı işlerin ihalesi ile yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihaleleri bu usule göre yaptırılabilir.

(Mülga ikinci fıkra: 30/7/2003-4964/13 md.) 10 uncu maddeye uygun olarak belirlenen ve ön yeterlik dokümanı ile ön

yeterlik ilânında belirtilen değerlendirme kriterlerine göre adayların ön yeterlik değerlendirmesi yapılır. Belirtilen asgari yeterlik koşullarını sağlayamayanlar yeterli kabul edilmez. (Mülga son cümle: 30/7/2003-4964/13 md.) (Ek cümle: 20/11/2008-5812/6 md.) Ön yeterlik ilanında ve dokümanında belirtilmek kaydıyla; yeterlikleri tespit edilenler arasından dokümanda belirtilen kriterlere göre sıralanarak

425

listeye alınan belli sayıda istekli veya yeterli bulunan isteklilerin tamamı teklif vermeye davet edilebilir.

(Değişik ilk cümle: 20/11/2008-5812/6 md.) Teklif vermeye davet edilmeyenlere davet edilmeme gerekçeleri yazılı olarak bildirilir. İşin niteliğine göre rekabeti engellemeyecek şekilde 40 ıncı maddeye uygun olarak belirlenen ve ihale dokümanı ile davet mektubunda belirtilen değerlendirme kriterlerine göre tekliflerin değerlendirmesi yapılarak ihale sonuçlandırılır. İhaleye davet edilebilecek aday sayısının beşten az olması veya teklif veren istekli sayısının üçten az olması halinde ihale iptal edilir. 9

Teklif veren istekli sayısının üçten az olması nedeniyle ihalenin iptal edilmesi durumunda, ihale dokümanı gözden geçirilerek varsa hatalar ve eksiklikler giderilmek suretiyle, ön yeterliği tespit edilen bütün istekliler tekrar davet edilerek ihale sonuçlandırılabilir.

Pazarlık usulü Madde 21- Aşağıda belirtilen hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabilir: a) Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale

sonucunda teklif çıkmaması. b) Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve

beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.

c) Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.

d) İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması.

e) İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi.

f) (Ek: 30/7/2003-4964/14 md.) İdarelerin yaklaşık maliyeti ellimilyar Türk Lirasına (yüzonbin ikiyüzelliyedi Türk Lirasına)* kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları.

(Değişik ikinci fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) (b), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen hallerde ilan yapılması zorunlu değildir. İlan yapılmayan hallerde en az üç istekli davet edilerek, yeterlik belgelerini ve fiyat tekliflerini birlikte vermeleri istenir.

(Mülga üçüncü fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) (Değişik dördüncü fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) (a), (d) ve (e) bentlerine

göre yapılacak ihalelerde, ihale dokümanında belirtilen değerlendirme kriterlerine

9 Bu fıkrada yer alan “10 uncu maddeye” ibaresi, 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle “40 ıncı maddeye” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir. * Kamu İhale Kurumu’nun 2009/1 sayılı Tebliği ile 30/1/2009 tarihli ve 27126 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup 01/02/2009 – 31/01/2010 dönemini kapsamaktadır.

426

göre yeterliği tespit edilen istekliler, öncelikle ihale konusu işin teknik detayları ve gerçekleştirme yöntemleri gibi hususlarda fiyatı içermeyen ilk tekliflerini sunar. İdarenin ihtiyaçlarını en uygun şekilde karşılayacak yöntem ve çözümler üzerinde ihale komisyonu her bir istekli ile görüşür. Teknik görüşmeler sonucunda şartların netleşmesi üzerine bu şartları karşılayabilecek isteklilerden, gözden geçirilerek şartları netleştirilmiş teknik şartnameye dayalı olarak fiyat tekliflerini de içerecek şekilde tekliflerini vermeleri istenir.

(Değişik beşinci fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) Bu madde kapsamında yapılacak ihalelerde, ilk fiyat tekliflerini aşmamak üzere isteklilerden ihale kararına esas olacak son yazılı fiyat teklifleri alınarak ihale sonuçlandırılır.

(Mülga altıncı fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) (Ek fıkra: 30/7/2003-4964/14 md.; Değişik yedinci fıkra: 20/11/2008-

5812/7 md.) (b), (c) ve (f) bendi kapsamında yapılan mal alımlarında, malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve bunun idarece uygun bulunması halinde, sözleşme yapılması ve kesin teminat alınması zorunlu değildir.

Doğrudan temin Madde 22- (Değişik: 30/7/2003-4964/15 md.) Aşağıda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilân yapılmaksızın ve teminat

alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir: a) İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin

tespit edilmesi. b) Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip

olması. c) Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve

standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması.

d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin onbeş milyar (otuzüçbin yetmişaltı Türk Lirası)*, diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirasını (onbirbin yirmibir Türk Lirasını)∗ aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.

e) İdarelerin ihtiyacına uygun taşınmaz mal alımı veya kiralanması. f) (Değişik: 20/11/2008-5812/8 md.) Özelliğinden ve belli süre içinde

kullanılma zorunluluğundan dolayı stoklanması ekonomik olmayan veya acil durumlarda kullanılacak olan ilaç, aşı, serum, anti-serum, kan ve kan ürünleri ile ortez, protez gibi uygulama esnasında hastaya göre belirlenebilen ve hastaya özgü tıbbî sarf malzemeleri, test ve tetkik sarf malzemeleri alımları.


427

g) Milletlerarası tahkim yoluyla çözülmesi öngörülen uyuşmazlıklarla ilgili davalarda, Kanun kapsamındaki idareleri temsil ve savunmak üzere Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan ya da avukatlık ortaklıklarından yapılacak hizmet alımları.

h) (Ek: 12/12/2003-5020/28 md.; Değişik: 20/11/2008-5812/8 md.) 8/1/1943 tarihli ve 4353 sayılı Kanunun 22 ve 36 ncı maddeleri uyarınca Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan hizmet alımları ile fikri ve sınai mülkiyet haklarının ulusal ve uluslararası kuruluşlar nezdinde tescilini sağlamak için gerçekleştirilen hizmet alımları.

ı) (Ek: 15/5/2008-5763/35 md.) Türkiye İş Kurumunun, 25/6/2003 tarihli ve 4904 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (b) ve (c) bentlerinde sayılan görevlerine ilişkin hizmet alımları ile 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 48 inci maddesinin yedinci fıkrasında sayılan görevlerine ilişkin hizmet alımları,

i) (Ek: 20/11/2008-5812/8 md.) Seçim dönemi bitmeden önce seçimlerin yenilenmesine veya ara seçime ya da Anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulmasına karar verilen hallerde; Yüksek Seçim Kurulu tarafından yapılacak filigranlı oy pusulası kağıdı ve filigranlı oy zarfı kağıdı alımı ile oy pusulası basım hizmeti alımı, mahalli seçimlerde ise İl Seçim Kurulu başkanlıkları tarafından alınacak oy pusulası basım hizmeti alımı.

Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10 uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir.

Tasarım yarışmaları Madde 23- İdareler gerekli gördükleri mimarlık, peyzaj mimarlığı,

mühendislik, kentsel tasarım projeleri, şehir ve bölge plânlama ve güzel sanat eserleri ile ilgili bir plân veya tasarım projesi elde edilmesine yönelik olarak, ilgili mevzuatında belirlenecek usul ve esaslara göre rekabeti sağlayacak şekilde ilân yapılmak suretiyle, jüri tarafından değerlendirme yapılmak üzere ödüllü veya ödülsüz yarışma yaptırabilir.

İKİNCİ BÖLÜM İhalenin ve Ön Yeterliğin İlânı, İhale Dokümanının Verilmesi

İhale ilânlarında bulunması zorunlu hususlar Madde 24- İhale dokümanında belirtilmeyen hususlara ilânlarda yer

verilemez. İhale ilânlarında aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur: a) İdarenin adı, adresi, telefon ve faks numarası. b) İhalenin adı, niteliği, türü, miktarı. c) Mal alımı ihalelerinde teslim yeri, hizmet alımı ve yapım ihalelerinde ise

işin yapılacağı yer. d) İhale konusu işe başlama ve işi bitirme tarihi.

428

e) Uygulanacak ihale usulü, ihaleye katılabilme şartları ve istenilen belgelerin neler olduğu.

f) Yeterlik değerlendirmesinde uygulanacak kriterler. g) İhalenin sadece yerli isteklilere açık olup olmadığı ve yerli istekliler lehine

fiyat avantajı uygulanıp uygulanmayacağı. h) İhale dokümanının nerede görülebileceği ve hangi bedelle alınacağı. i) (Değişik: 30/7/2003-4964/16 md.) İhalenin nerede, hangi tarih ve saatte

yapılacağı. j) Tekliflerin ihale saatine kadar nereye verileceği. k) Teklif ve sözleşme türü. l) (Değişik: 30/7/2003-4964/16 md.) Teklif edilen bedelin % 3'ünden az

olmamak üzere, isteklice belirlenecek tutarda geçici teminat verileceği. m) Tekliflerin geçerlilik süresi. n) (Ek: 30/7/2003-4964/16 md.) İhaleye konsorsiyumların teklif verip

veremeyeceği. Ön yeterlik ilânlarında bulunması zorunlu hususlar Madde 25- Ön yeterlik dokümanında belirtilmeyen hususlara ilânlarda yer

verilemez. Ön yeterlik ilânlarında aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur: a) İdarenin adı, adresi, telefon ve faks numarası. b) İhalenin adı, niteliği, türü, miktarı. c) Mal alımı ihalelerinde teslim yeri, hizmet alımı ve yapım ihalelerinde ise

işin yapılacağı yer. d) İhale konusu işin başlama ve bitirme tarihi. e) Ön yeterliğe katılabilme şartları ve istenilen belgelerin neler olduğu. f) Ön yeterlik değerlendirmesinde uygulanacak kriterler. g) İhalenin sadece yerli isteklilere açık olup olmadığı ve yerli istekliler lehine

fiyat avantajı uygulanıp uygulanmayacağı. h) Ön yeterlik dokümanının nerede görülebileceği ve hangi bedelle alınacağı. i) Ön yeterlik başvurusunun sunulacağı yer ile son başvuru tarih ve saati. j) (Ek: 30/7/2003-4964/17 md.) İhaleye konsorsiyumların teklif verip

veremeyeceği. İlânın uygun olmaması Madde 26- 13, 24 ve 25 inci maddelerdeki hükümlere uygun olmayan ilânlar

geçersizdir. Bu durumda, ilân bu maddelere uygun bir şekilde yenilenmedikçe ihale veya ön yeterlik yapılamaz.

(Değişik ikinci fıkra: 20/11/2008-5812/9 md.) Ancak, 13 üncü maddede belirtilen ilânın yapılmaması veya ilân sürelerine uyulmaması halleri hariç, yapılan ilânlarda 24 ve 25 inci madde hükümlerine uygun olmayan hatalar bulunması durumunda, 13 üncü maddeye göre yirmibeş ve kırk günlük ilan süresi bulunan ihalelerde ilânların yayımlanmasını takip eden onbeş gün diğer ihalelerde ise on gün

429

içinde hatalı hususlar için düzeltme ilânı yapılmak suretiyle ihale veya ön yeterlik gerçekleştirilebilir.

İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği ve idari şartnamede yer alması zorunlu hususlar

Madde 27- İhale dokümanında; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgiler bulunur. Ön yeterlik dokümanında ise adaylarda aranılan şartlara, ön yeterlik kriterlerine ve gerekli diğer belge ve bilgilere yer verilir.

İdari şartnamede ihale konusuna göre asgari aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:

a) İşin adı, niteliği, türü ve miktarı, hizmetlerde iş tanımı. b) İdarenin adı, adresi, telefon ve faks numarası. c) İhale usulü, ihale tarih ve saati ile tekliflerin nereye verileceği. d) İsteklilere talimatlar. e) İsteklilerde aranılan şartlar, belgeler ve yeterlik kriterleri. f) İhale dokümanında açıklama isteme ve yapılma yöntemleri. g) Tekliflerin geçerlilik süresi. h) (Değişik: 30/7/2003-4964/18 md.) İhaleye konsorsiyumların teklif verip

veremeyeceği, ihale konusu işin tamamına veya bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olup olmadığı, mal alımı ihalelerinde alternatif teklif verilip verilemeyeceği, verilebilecekse alternatif tekliflerin nasıl değerlendirileceği.

i) Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangisinin teklif fiyatına dahil olacağı.

j) Tekliflerin alınması, açılması ve değerlendirilmesinde uygulanması gereken ve bu Kanunda belirtilen usul ve esaslar.

k) İhale kararının alınmasından sözleşmenin imzalanmasına kadar uygulanması gereken ve bu Kanunda belirtilen usul ve esaslar.

l) İhalenin sadece yerli isteklilere açık olup olmadığı ve yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanıp uygulanmayacağı.

m) Teklif ve sözleşme türü. n) Geçici ve kesin teminat oranları ile teminatlara ait şartlar. o) (Değişik: 30/7/2003-4964/18 md.) İhale saatinden önce ihalenin iptal

edilmesinde idarenin serbest olduğu. p) Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesinde idarenin

serbest olduğu. r) İhale konusu işin başlama ve bitirme tarihi, yapılma yeri, teslim şartları ve

gecikme halinde alınacak cezalar. s) Ödeme yeri ve şartlarıyla avans verilip verilmeyeceği, verilecekse şartları

ve miktarı ile sözleşme konusu işler için eğer ödenecekse fiyat farkının ne şekilde ödeneceği.

430

t) (Değişik: 30/7/2003-4964/18 md.) Süre uzatımı verilebilecek haller ve şartları ile sözleşme kapsamında yaptırılabilecek iş artışları ile iş eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler.

u) Vergi, resim ve harçlar ile sözleşme ile ilgili diğer giderlerin kimin tarafından ödeneceği.

v) Yapım işlerinde iş ve işyerinin sigortalanması ile yapı denetimi ve sorumluluğuna ilişkin şartlar.

y) Denetim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar. z) Anlaşmazlıkların çözümü. İhale ve ön yeterlik dokümanının verilmesi Madde 28- İhale ve ön yeterlik dokümanı idarede bedelsiz görülebilir.

Ancak, ön yeterlik veya ihaleye katılmak isteyen isteklilerin bu dokümanı satın almaları zorunludur. Doküman bedeli, basım maliyetini aşmayacak ve rekabeti engellemeyecek şekilde idarelerce tespit edilir.10

İhale dokümanında değişiklik veya açıklama yapılması Madde 29- İlân yapıldıktan sonra ihale dokümanında değişiklik yapılmaması

esastır. Değişiklik yapılması zorunlu olursa, bunu gerektiren sebep ve zorunluluklar bir tutanakla tespit edilerek önceki ilânlar geçersiz sayılır ve iş yeniden aynı şekilde ilân olunur.

Ancak, ilân yapıldıktan sonra, tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hatalar veya eksikliklerin idarece tespit edilmesi veya isteklilerce yazılı olarak bildirilmesi halinde, ihale dokümanında değişiklikler yapılabilir. Yapılan bu değişikliklere ilişkin ihale dokümanının bağlayıcı bir parçası olan zeyilname, son teklif verme gününden en az on gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde ihale dokümanı alanların tamamına gönderilir. Zeyilname ile yapılan değişiklikler nedeniyle tekliflerin hazırlanabilmesi için ek süreye ihtiyaç duyulması halinde, ihale tarihi bir defaya mahsus olmak üzere en fazla yirmi gün zeyilname ile ertelenebilir. Zeyilname düzenlenmesi halinde, teklifini bu düzenlemeden önce vermiş olan isteklilere tekliflerini geri çekerek, yeniden teklif verme imkanı sağlanır.

Ayrıca, istekliler tekliflerini hazırlarken ihale dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duyulan hususlarla ilgili olarak son teklif verme gününden yirmi gün öncesine kadar yazılı olarak açıklama talep edebilir. Bu talebin idarece uygun görülmesi halinde yapılacak açıklama, bu tarihe kadar ihale dokümanı alan bütün isteklilere son teklif verme gününden on gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde ve açıklama talebinde bulunan istekli belirtilmeksizin yazılı olarak gönderilir.

10 Bu maddenin son cümlesinde geçen “hazırlanma maliyetini” ibaresi, 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle, “basım maliyetini” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

431

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Tekliflerin ve Başvuruların Sunulması

Tekliflerin hazırlanması ve sunulması Madde 30- Teklif mektubu ve geçici teminat da dahil olmak üzere ihaleye

katılabilme şartı olarak istenilen bütün belgeler bir zarfa konulur. Zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır ve mühürlenir.

Teklif mektupları yazılı ve imzalı olarak sunulur. Teklif mektubunda ihale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması, üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması zorunludur. Mal alımı ihalelerinde, ihale dokümanında alternatif teklif verilebileceğine dair hüküm bulunması halinde, alternatif tekliflerde aynı şekilde hazırlanarak sunulur.

Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar sıra numaralı alındılar karşılığında idareye verilir. Bu saatten sonra verilen teklifler kabul edilmez ve açılmaksızın iade edilir. Teklifler iadeli taahhütlü olarak da gönderilebilir. Posta ile gönderilecek tekliflerin ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye ulaşması şarttır. Postadaki gecikme nedeniyle işleme konulmayacak olan tekliflerin alınış zamanı bir tutanakla tespit edilir.

Verilen teklifler, zeyilname düzenlenmesi hali hariç, herhangi bir sebeple geri alınamaz ve değiştirilemez.

Başvuru belgelerinin sunulması Madde 31- Ön yeterliğe katılabilme şartı olarak istenilen bütün belgeler 30

uncu maddenin birinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen esas ve usullere uygun olarak idareye sunulur.

Tekliflerin geçerlilik süresi Madde 32- Tekliflerin geçerlilik süresi ihale dokümanında belirtilir. İdarece

ihtiyaç duyulması halinde bu süre, teklif ve sözleşme koşulları değiştirilmemek ve isteklinin kabulü kaydıyla, en fazla ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlilik süresi kadar uzatılabilir.

Geçici teminat Madde 33- (Değişik: 30/7/2003-4964/20 md.) İhalelerde, teklif edilen bedelin % 3'ünden az olmamak üzere, istekli

tarafından verilecek tutarda geçici teminat alınır. İhale dokümanında belirtilmesi şartıyla, danışmanlık hizmeti ihalelerinde geçici teminat alınması zorunlu değildir.

Teminat olarak kabul edilecek değerler Madde 34- Teminat olarak kabul edilecek değerler aşağıda gösterilmiştir: a) Tedavüldeki Türk Parası.

432

b) (Değişik: 30/7/2003-4964/21 md.) Bankalar ve özel finans kurumları tarafından verilen teminat mektupları.

c) Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine düzenlenen belgeler.

İlgili mevzuatına göre Türkiye’de faaliyette bulunmasına izin verilen yabancı bankaların düzenleyecekleri teminat mektupları ile Türkiye dışında faaliyette bulunan banka veya benzeri kredi kuruluşlarının kontrgarantisi üzerine Türkiye’de faaliyette bulunan bankaların veya özel finans kurumlarının düzenleyecekleri teminat mektupları da teminat olarak kabul edilir. 11

(c) bendinde belirtilen senetler ve bu senetler yerine düzenlenen belgelerden nominal değere faiz dahil edilerek ihraç edilenler, anaparaya tekabül eden satış değeri üzerinden teminat olarak kabul edilir.



Teminatlar, teminat olarak kabul edilen diğer değerlerle değiştirilebilir. Her ne suretle olursa olsun, idarece alınan teminatlar haczedilemez ve üzerine

ihtiyati tedbir konulamaz. Teminat mektupları 12 Madde 35- Bu Kanun kapsamında verilecek teminat mektuplarının kapsam

ve şeklini tespite Kamu İhale Kurumu yetkilidir. 13 32 nci maddeye göre belirlenen tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz

gün fazla süreli olmak kaydıyla, geçici teminat mektuplarında süre belirtilir. Teklif geçerlilik süresinin uzatılması halinde, geçici teminat mektuplarının süresi de aynı süre ile uzatılır. Kesin teminat mektuplarının süresi ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir.

İlgili mevzuatına aykırı olarak düzenlenmiş teminat mektupları kabul edilmez.

11 Bu fıkrada yer alan “veya özel finans kurumlarının” ibaresi, 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanunun

21 inci maddesiyle eklenmiş ve metne işlenmiştir. 12 Bu maddenin başlığındaki “Banka” ibaresi 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle metinden çıkarılmıştır. 13 Bu maddenin birinci fıkrasındaki “bankalarca” ibaresi, 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle metinden çıkarılmıştır.

433

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Tekliflerin Değerlendirilmesi

Tekliflerin alınması ve açılması Madde 36- (Değişik birinci cümle: 30/7/2003-4964/23 md.) Teklifler ihale

dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye verilir. İhale komisyonunca ihale dokümanında belirtilen saatte kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla tespit edilerek, hazır bulunanlara duyurulur ve hemen ihaleye başlanır. İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. 30 uncu maddenin birinci fıkrasına uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.

İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır. 14

Tekliflerin değerlendirilmesi Madde 37- İhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi,

karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.

(Değişik ikinci fıkra: 20/11/2008-5812/11 md.) Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı

14 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle; bu fıkrada yer alan “teklif fiyatları

açıklanır” ibaresi, “teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

434

incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.

(Mülga son fıkra: 20/11/2008-5812/11 md.) Aşırı düşük teklifler Madde 38- İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre

değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu; a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya

yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate

alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/12 md.) İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.

Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali Madde 39- İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün

teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. (Değişik son cümle: 30/7/2003-4964/24 md.) Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir. 15

İhalenin karara bağlanması ve onaylanması Madde 40- 37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda

ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır. (Değişik ikinci fıkra: 20/11/2008-5812/13 md.) Ekonomik açıdan en

avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat

15 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanunun 24 üncü maddesiyle; bu maddede yer alan, “İhale dokümanında belirtilmiş olması kaydıyla, ihale yetkilisinin onayından önceki herhangi bir aşamada,” ibaresi metinden çıkarılmıştır.

435

dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.

Bu Kanunun 63 üncü maddesine göre ihale dokümanında yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanacağı belirtilen ihalelerde, bu fiyat avantajı da uygulanmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.

En düşük fiyatın ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak değerlendirildiği ihalelerde, birden fazla istekli tarafından aynı fiyatın teklif edildiği ve bunların da ekonomik açıdan en avantajlı teklif olduğu anlaşıldığı takdirde, ikinci fıkrada belirtilen fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.

İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder. 16

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

(Değişik son fıkra: 20/11/2008-5812/13 md.) İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.

Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi Madde 41- (Değişik: 20/11/2008-5812/14 md.) İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü

izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır.

İhale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleşme imzalanamaz.

Sözleşmeye davet Madde 42- (Değişik birinci fıkra: 20/11/2008-5812/15 md.) 41 inci

maddede belirtilen sürelerin bitimini, ön mali kontrol yapılması gereken hallerde ise

16 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanunun 25 inci maddesiyle; bu maddede yer alan “yirmi gün” ibaresi,

“beş iş günü” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

436

bu kontrolün tamamlandığı tarihi izleyen günden itibaren üç gün içinde ihale üzerinde bırakılan istekliye, tebliğ tarihini izleyen on gün içinde kesin teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalaması hususu bildirilir. Yabancı istekliler için bu süreye oniki gün ilave edilir. Sözleşmenin imzalanacağı tarihte, ihale sonuç bilgileri Kuruma gönderilmek suretiyle ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit edilmesi zorunludur.

43 üncü madde hükmü gereğince sözleşmeden önce kesin teminat alınmayan danışmanlık hizmet ihalelerinde sözleşmeye davet ise, kesin teminat istenilmeksizin birinci fıkra hükümlerine göre yapılır.

Kesin teminat Madde 43- Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun

olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/16 md.) Yapım işlerinde, 38 inci maddeye göre gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra, ihalenin aynı madde uyarınca hesaplanan sınır değerin altında teklif veren isteklilerden biri üzerinde bırakılması halinde, kesin teminat sınır değerin yüzde altısı oranında alınır.

Ancak, danışmanlık hizmet ihalelerinde ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, kesin teminat sözleşme yapılmadan önce alınmayabilir. Bu durumda, düzenlenecek her hakedişten % 6 oranında yapılacak kesintiler teminat olarak alıkonulur.

Sözleşme yapılmasında isteklinin görev ve sorumluluğu Madde 44- İhale üzerinde kalan istekli 42 ve 43 üncü maddelere göre kesin

teminatı vererek sözleşmeyi imzalamak zorundadır. Sözleşme imzalandıktan hemen sonra geçici teminat iade edilir.

Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale üzerinde kalan isteklinin geçici teminatı gelir kaydedilir. Bu durumda idare, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekli ile de Kanunda belirtilen esas ve usullere göre sözleşme imzalayabilir. Ancak ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli ile sözleşme imzalanabilmesi için, 42 nci maddede belirtilen on günlük sürenin bitimini izleyen üç gün içinde ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliye 42 nci maddede belirtilen şekilde tebligat yapılır.

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin de sözleşmeyi imzalamaması durumunda ise, bu teklif sahibinin de geçici teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.

Sözleşme yapılmasında idarenin görev ve sorumluluğu Madde 45- İdare, 42 ve 44 üncü maddede yazılı süre içinde sözleşme

yapılması hususunda kendisine düşen görevleri yapmakla yükümlüdür. İdarenin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi halinde, istekli sürenin bitmesini izleyen günden

437

itibaren en geç beş gün içinde, on gün süreli bir noter ihbarnamesi ile bildirmek şartıyla, taahhüdünden vazgeçebilir. Bu takdirde geçici teminat geri verilir ve istekli teminat vermek için yaptığı belgelendirilmiş giderleri istemeye hak kazanır. Bu zarar, sebep olanlara tazmin ettirilir ve ayrıca haklarında 60 ıncı madde hükümleri uygulanır.

İhalenin sözleşmeye bağlanması Madde 46- (Değişik birinci fıkra: 30/7/2003-4964/28 md.)Yapılan bütün

ihaleler bir sözleşmeye bağlanır. Sözleşmeler idarece hazırlanır ve ihale yetkilisi ile yüklenici tarafından imzalanır. Yüklenicinin ortak girişim olması halinde, sözleşmeler ortak girişimin bütün ortakları tarafından imzalanır. İhale dokümanında aksi belirtilmedikçe sözleşmelerin notere tescili ve onaylattırılması zorunlu değildir.

İhale dokümanında belirtilen şartlara aykırı sözleşme düzenlenemez. Sonuç bildirimi 17 Madde 47- (Değişik: 20/11/2008-5812/17 md.) Bu Kanun kapsamında yer alan idarelerin yapım işleri ile mal ve hizmet

alımlarının sonuçları, 42 nci maddeye göre gönderilenler hariç, en geç onbeş gün içinde Kuruma bildirilir. Bu sonuçlardan Kanun kapsamındaki ihalelere ilişkin olanlar Kurum tarafından Kamu İhale Bülteninde yayımlanır. Sonuç bildirimlerinde yer verilecek bilgiler ile savunma, güvenlik ve istihbarat alanlarında görev yapan idarelerin Kanun kapsamında yaptıkları mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ihale sonuçlarından hangilerinin yayımlanacağı ilgili idarenin görüşü alınarak Kurum tarafından belirlenir.

BEŞİNCİ BÖLÜM Danışmanlık Hizmet İhaleleri ile İlgili Özel Hükümler

Danışmanlık hizmetleri Madde 48- (Değişik: 20/11/2008-5812/18 md.) Mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, her ölçekte imar

planı, imar uygulama, ÇED raporu hazırlanması, plan, yazılım geliştirme, tasarım, teknik şartname hazırlanması, denetim ve kontrolörlük gibi teknik, mali, hukuki veya benzeri alanlardaki hizmetler, danışmanlık hizmet sunucularından alınır.

Danışmanlık hizmetleri, bu bölümde yer alan hükümlere uygun olarak sadece belli istekliler arasında ihale usulü ile ihale edilir. Ancak yaklaşık maliyeti 13 üncü maddenin (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının altında kalan danışmanlık hizmetleri, hizmet alımı ihalesiyle gerçekleştirilebilir.

17 Bu madde başlığı “İhale sonucunun ilânı” iken, 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

438

Ön yeterlik ve isteklilerin belirlenmesi Madde 49 - Ön yeterlik ilânları 13 üncü maddede belirlenen süre ve esaslar

dahilinde yapılır. Bu Kanun hükümlerine göre yapılan ön yeterlik ilânında, adayların genel

uygunluklarını, malî kapasitelerini ve teknik yeteneklerini değerlendirmek üzere belirlenen ön yeterlik kriterlerine ilişkin bilgiler yer alır. Ayrıca bu ilânda, kısa listeye alınmak ve teklif vermek üzere davet edilecek adayların sayısı veya sayı aralığı belirtilir.

Ön yeterlik ilânı sonucunda başvuru sunan adayların, ön yeterlik dokümanı ve ilânında belirtilen ön yeterlik kriterlerine göre değerlendirilmesi sonucunda, yeterlikleri tespit edilenler arasından en az üç en fazla on adayın yer alacağı kısa liste oluşturulur.

İhaleye davet Madde 50- 49 uncu maddeye göre oluşturulan listede yer alan adaylara,

teknik ve malî tekliflerini hazırlayabilmeleri için en az 13 üncü maddedeki süreler verilerek, ihale dokümanı ile birlikte ihaleye davet mektubu gönderilir. Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda yeterli bulunmayanlar ile kısa listede yer verilmeyen adaylara yazılı olarak bildirim yapılır. İhaleye davet edilebilecek aday sayısının üçten az olması halinde davet mektubu gönderilmez ve ihale yapılmaz. 18

İstekliler tekliflerini hazırlarken ihale dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duyulan hususlarla ilgili olarak son teklif verme gününden yirmi gün öncesine kadar yazılı olarak açıklama talep edebilir. İdarece açıklama yapılması halinde yapılan açıklama, kısa listede yer alan bütün isteklilere son teklif verme gününden en az on gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde yazılı olarak gönderilir.

Davet mektubu gönderildikten sonra, tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hatalar veya eksikliklerin idarece tespit edilmesi veya isteklilerce yazılı olarak bildirilmesi halinde, ihale dokümanında değişiklikler yapılabilir. Yapılan bu değişikliklere ilişkin ihale dokümanının bağlayıcı bir parçası olan zeyilname kısa listede yer alan bütün isteklilere, son teklif verme gününden en az on gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde gönderilir. Zeyilname ile yapılan değişiklikler nedeniyle tekliflerin hazırlanabilmesi için ek süreye ihtiyaç duyulması halinde, ihale tarihi bir defaya mahsus olmak üzere en fazla yirmi gün ertelenebilir. Zeyilname düzenlenmesi halinde, teklifini bu düzenlemeden önce vermiş olan isteklilere tekliflerini geri çekerek, yeniden teklif verme imkanı sağlanır.

Tekliflerin hazırlanması ve verilmesi Madde 51- İhale konusu danışmanlık hizmeti için teklif edilen bedelin yer

aldığı teklif mektubu ile geçici teminat isteklinin malî teklifini oluşturur. Bu teklif,

18 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle; bu fıkrada yer alan “kırk gün süre”

ibaresi “13 üncü maddedeki süreler” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

439

üzerine malî teklif olduğu yazılmak suretiyle bir zarfa konulur. Teklif mektuplarının 30 uncu maddede belirtilen şartlara uygun olması zorunludur.

Teknik değerlendirme için istenilen diğer bütün belgeler isteklinin teknik teklifini oluşturur. Bu teklif, üzerine teknik teklif olduğu yazılmak suretiyle ayrı bir zarfa konulur.

Her iki zarfın üzerine de isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi ve teklifin hangi işe ait olduğu yazılır. Zarfların yapıştırılan yerleri istekli tarafından imzalanır ve mühürlenir.

Malî ve teknik teklife ait zarflar birlikte ayrı bir zarf veya paket içerisine konularak, üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılmak suretiyle sunulur.

Tekliflerin değerlendirilmesi ve ihalenin yapılması Madde 52- İhale komisyonunca ihalenin yapılacağı saatte kaç teklif verilmiş

olduğu bir tutanakla tespit edilerek, hazır bulunanlara duyurulur ve hemen ihaleye başlanır. İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. 30 uncu maddenin birinci fıkrasına uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Teknik tekliflere ait zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılarak, istenilen belgelerin tam olarak verilmiş olup olmadığı kontrol edilir ve durum bir tutanakla tespit olunur. Malî teklifleri içeren zarflar ise bir tutanağa bağlanarak açılmaksızın ihale komisyonunca toplu halde paketlenir, mühürlenip imzalanarak muhafaza altına alınır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.

Verilen teklifler, zeyilname düzenlenmesi hali hariç herhangi bir sebeple geri alınamaz ve değiştirilemez.

Danışmanlık hizmet ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi, teknik ve malî değerlendirme olmak üzere iki aşamada yapılır. İlk aşamada teknik teklif, ikinci aşamada ise malî teklif değerlendirilir ve her iki aşama için ayrı puanlama yapılır. Teknik ve malî puan için belirlenen ağırlık katsayıları dikkate alınarak yapılan hesaplama sonucunda toplam puan tespit edilir. Teknik ve malî puan ağırlık katsayıları, teknik puan ağırlığı daha yüksek olmak üzere hizmetin niteliği ve özgünlüğüne göre farklı oranlarda belirlenebilir.

Bu ihalelerde teknik değerlendirme kriterleri, 10 uncu Maddede belirtilen kriterlere uygun olarak belirlenir. İhale dokümanı ve davet mektubunda belirtilen bu kriterlerin belirlenmesinde; benzer nitelik ve ölçekteki sözleşmeleri yerine getirme deneyimi, iş için önerilen yöntem, organizasyon yapısı, yönetici kadrosu ile işi yürütecek teknik personelinin eğitimi ve mesleki nitelikleri esas alınır.

Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle isteklilerin teknik değerlendirmeye esas bütün belgelerinin ihale dokümanında istenilen şartlara uygun

440

olarak düzenlenip düzenlenmediği incelenir. Belgeleri eksik olan veya istenilen şartlara uygun olmadığı tespit edilen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır. (Değişik üçüncü ve dördüncü cümle: 20/11/2008-5812/19 md.) Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde, idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede eksik bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir.

İhale komisyonu ihale dokümanında ve davet mektubunda belirtilen teknik değerlendirme kriterleri ve puanlara göre teknik değerlendirme yaparak isteklilerin teknik puanlarını belirler. İhale dokümanında belirlenen asgari teknik puanın altında puan alan isteklilere ait teklifler değerlendirme dışı bırakılır.

Belgeleri eksik olan veya istenilen şartlara uygun olmadığı tespit edilen veya asgari teknik puanın altında puan alan isteklilere, değerlendirme dışı bırakıldığı ve malî tekliflerinin açılmadan malî tekliflerin açılacağı tarih ve saatte kendilerine veya vekillerine elden iade edileceği yazılı olarak bildirilir. Aynı tarihte, asgari teknik puan ve üzerinde puan alan isteklilere de malî tekliflerin açılacağı tarih ve saat yazılı olarak bildirilir.

İhale komisyonunca bildirilen tarih ve saatte öncelikle teknik değerlendirme sonuçları ile teknik puanlar hazır bulunanlar önünde açıklanır. İhale komisyonunca toplu halde muhafaza altına alınmış olan ve malî teklifleri içeren paket açılır. Teklifleri değerlendirme dışı bırakılan isteklilerin malî teklif zarfları açılmaksızın kendilerine veya vekillerine elden iade edilerek, bu istekliler ihale salonundan çıkarılır. (Değişik dördüncü cümle: 20/11/2008-5812/19 md.) Bu işlemlerden sonra, asgari teknik puan ve üzerinde puan alan isteklilerin mali teklif zarfları açılır ve teklif edilen fiyatlar ile yaklaşık maliyet açıklanarak bir tutanakla tespit edilir. İade edilemeyen malî tekliflere ait zarflar ihalenin sonuçlandırılmasından hemen sonra posta ile gönderilir.

Malî teklif içerisinde teklif mektubu ile geçici teminatı bulunmayan veya usulüne uygun olmayan istekliler değerlendirme dışı bırakılarak tutanakla tespit edilir. Teklif mektubu ile geçici teminatı uygun olan isteklilere ait malî puanlar belirlenir.

Bu isteklilere ait teknik ve malî puanlar ihale dokümanında belirlenen ağırlık katsayılarıyla çarpılarak toplam puanlar tespit edilir. Toplam puanı en yüksek olan istekli iş tanımı, sözleşme şartları, personel ve malî teklif ile ilgili görüşme yapmak üzere davet edilir. Ancak bu görüşme, ihale dokümanında yer alan şartları önemli ölçüde değiştirecek nitelikte olmamalıdır. Görüşme sonucunda şartların netleştirilerek anlaşmaya varılması halinde, bu istekliye ihale yapılır.

İhale komisyonu tarafından alınan karar ihale yetkilisinin onayına sunulur. Yapılan görüşmede anlaşma sağlandığı halde ihale üzerinde kalan isteklinin

sözleşme imzalama yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde, idarece geçici teminatı gelir kaydedilir. Bu durumda, teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun

441

görülmesi kaydıyla, ikinci en yüksek toplam puana sahip istekli ile de görüşme yapmak suretiyle sözleşme imzalanır. İkinci isteklinin sözleşme imzalama yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde, idarece geçici teminatı gelir kaydedilir.

Gerek ön yeterlik sonucunda gerekse teknik veya malî değerlendirme sonucunda üçten az aday veya isteklinin kalması halinde ihale yapılmaz.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Kamu İhale Kurumu, Şikâyetlerin İncelenmesi ve Anlaşmazlıkların Çözümü BİRİNCİ BÖLÜM

Kamu İhale Kurumu Kamu İhale Kurumu Madde 53- a) Bu Kanunla verilen görevleri yapmak üzere kamu tüzel

kişiliğini haiz, idari ve malî özerkliğe sahip Kamu İhale Kurumu kurulmuştur. Kamu İhale Kurumu, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkilidir.

Kurumun ilişkili olduğu Bakanlık Maliye Bakanlığıdır. Kurumun merkezi Ankara'dadır.

Kurum görevini yerine getirirken bağımsızdır. Hiçbir organ, makam, merci ve kişi Kurumun kararlarını etkilemek amacıyla emir ve talimat veremez.

Kamu İhale Kurumu; Kamu İhale Kurulu, Başkanlık ve hizmet birimlerinden oluşur.

b) Bu Kanuna göre yapılacak ihaleler ile ilgili olarak Kurumun görev ve yetkileri aşağıda sayılmıştır:

1) İhalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süre içerisinde idarece yapılan işlemlerde bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığına ilişkin şikayetleri inceleyerek sonuçlandırmak.

2) Bu Kanuna ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa ilişkin bütün mevzuatı, standart ihale dokümanlarını ve tip sözleşmeleri hazırlamak, geliştirmek ve uygulamayı yönlendirmek.

3) İhale mevzuatı ile ilgili eğitim vermek, ulusal ve uluslararası koordinasyonu sağlamak.

4) Yapılan ihaleler ve sözleşmelerle ilgili Kurum tarafından belirlenen şekilde bilgi toplamak, adet, tutar ve diğer konular itibariyle istatistikler oluşturmak ve yayımlamak.

5) Haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilenlerin sicillerini tutmak.

6) Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak. 7) İhale ilânları ile ilgili esas ve usulleri düzenlemek, basılı veya elektronik

ortamda Kamu İhale Bültenini yayımlamak. 8) Yerli isteklilerin, yabancı ülkelerde açılan ihalelere katılmalarına engel

olunduğunun tespit edilmesi halinde, bu uygulamanın yapıldığı ülkenin isteklilerinin

442

de, bu Kanun kapsamında yapılan ihalelere katılmalarının önlenmesine yönelik tedbirlerin alınmasını ve gerekli düzenlemelerin yapılmasını sağlamak üzere Bakanlar Kuruluna teklifte bulunmak.

9) Kurumun yıllık bütçesi ile kesin hesabını ve yıllık çalışma raporlarını hazırlamak, Kurum bütçesinin uygulanmasını, gelirlerin toplanmasını ve giderlerin yapılmasını sağlamak.

(Mülga paragraf: 20/11/2008-5812/20 md.) Kurum, görevlerinin yerine getirilmesinde resmi ve özel bütün kurum,

kuruluş ve kişilerden belge, bilgi ve görüş isteyebilir. Belge, bilgi ve görüşlerin istenilen süre içinde verilmesi zorunludur.

Kurum, Kurul kararıyla bu Kanunun ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun uygulanmasına ilişkin standart ihale dokümanı, tip sözleşme, yönetmelik ve tebliğler çıkarmaya yetkilidir. Kurul ve Kurum yetkilerini, düzenleyici işlemler tesis ederek ve özel nitelikli kararlar alarak kullanır. Standart ihale dokümanları, tip sözleşmeler, yönetmelik ve tebliğler Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulur.

c) Kurumun karar organı biri başkan, biri ikinci başkan olmak üzere on üyeden oluşan Kamu İhale Kuruludur. Kamu İhale Kurulu üyeleri; Maliye Bakanlığınca önerilecek iki kişi, Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca önerilecek üç kişi, Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlık ile Danıştay ve Sayıştay Başkanlıklarınca önerilecek birer kişi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu tarafından kamu alımları ile ilgili meslek gruplarından önerilecek birer kişi olmak üzere Bakanlar Kurulunca atanır. Bakanlar Kurulu, atanan üyelerden birini Başkan olarak görevlendirir. Kurul Başkanı, Kurumun da başkanıdır. Üyelerden biri Kurul tarafından ikinci başkan olarak seçilir.

Üyelerin en az dört yıllık öğrenim veren hukuk, iktisat, siyasal bilgiler, işletme, iktisadi ve idari bilimler, mimarlık ve mühendislik fakülteleri ile bunlara denkliği yetkili makamlarca kabul edilen yurtdışındaki yüksek öğretim kurumlarından mezun olmaları gerekir. Kurul üyeliğine önerilecek kişilerin; kamu kurum ve kuruluşlarında en az oniki yıl hizmetinin bulunması (konunun uzmanı olması dışında, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu tarafından önerilecek adayların kuruluşta çalışma şartı aranmaz), kamu ihale mevzuatı ile ilgili yargılama, inceleme, denetleme, uygulama veya danışma konularında fiilen en az dört yıl çalışarak ulusal veya uluslararası ihale mevzuatı açısından kanıtlanmış niteliğe ve deneyime sahip olmaları, geçmişte ve halen bir siyasi parti ile aday gösterilme dahil üyelik ve görev alma ilişkilerinin bulunmaması gerekir. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu tarafından önerilecek adayların 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6) ve (7) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşıması zorunludur.

(Değişik: 12/6/2002-4761/15 md.) Kurul üyelerinin görev süresi beş yıldır. Bir üye bir defadan fazla seçilemez. Kurul üyelerinin görev süresi dolmadan

443

görevlerine son verilemez. Ancak üyeler, ciddi bir hastalık veya sakatlık nedeniyle iş görememeleri veya atamaya ilişkin şartları kaybetmeleri halinde atandıkları usule göre süresi dolmadan görevden alınır. Üyeler görevi kötüye kullanmaktan veya yüz kızartıcı bir suçtan mahkûm olmaları halinde ise Başbakan onayıyla görevden alınır. Görevden alma nedeniyle veya süresi dolmadan herhangi bir sebeple boşalan Kurul üyeliklerine bir ay içerisinde yukarıda belirtilen esaslara göre yeniden atama yapılır. (Mülga son cümle: 20/11/2008-5812/20 md.)

Kurumun genel yönetim ve temsili ile Kurulca alınan kararların yürütülmesi başkana aittir. Başkanın izin, hastalık, yurt içi veya yurt dışı görevlendirme ve görevden alınma hallerinde ikinci başkan başkana vekalet eder.

(Ek paragraf: 20/11/2008-5812/20 md.) Dava açma, icra takibi yapma ve mahkemelerce verilen kararlara karşı üst mercilere başvurmaktan vazgeçme yetkisi ile üst dereceli mahkemelerce verilen kararlara karşı karar düzeltme yoluna gidilmesinden vazgeçme yetkisi Kurula aittir.

d) Kurul üyeleri, Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu huzurunda üyeliklerinin devamı süresince görevlerini tarafsız ve dürüst olarak yerine getireceklerine, bu Kanun hükümlerine ve ilgili mevzuata aykırı hareket etmeyeceklerine ve ettirmeyeceklerine dair yemin ederler. Yemin için yapılan başvuru Yargıtay’ca acele işlerden sayılır. Kurul üyeleri yemin etmedikçe göreve başlayamazlar.

e) (Değişik birinci cümle: 20/11/2008-5812/20 md.) Kurul Başkan ve üyeleri, asli görevlerini aksatmamak kaydıyla telif ücreti karşılığı bilimsel amaçlı yayın yapabilir, ücret karşılığı ders verebilir, bunun dışında özel bir kanuna dayanmadıkça resmi veya özel hiçbir görev alamaz, dernek, vakıf, kooperatif ve benzeri yerlerde yöneticilik yapamaz, ticaretle uğraşamaz, serbest meslek faaliyetinde bulunamaz. Kurul üyeleri, göreve başlamadan önce sahip oldukları Hazine Müsteşarlığı tarafından çıkarılan borçlanmaya ilişkin menkul kıymetler dışındaki, piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilere veya bunların iştiraklerine ait her türlü hisselerini ya da menkul kıymetlerini üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısımlar ve evlatlıkları dışındakilere, görev sürelerinin başlamasını izleyen otuz gün içinde satmak veya devretmek suretiyle elden çıkarmak zorundadır. Bu hükme uygun hareket etmeyen üyeler üyelikten çekilmiş sayılır.

(Ek paragraf: 20/11/2008-5812/20 md.) Kurul kararları yerindelik denetimine tabi tutulamaz.

(Ek paragraf: 20/11/2008-5812/20 md.) Kurul Başkan ve üyeleri ile Kurum personeli hakemlik ve bilirkişilik yapamazlar.

Kurul üyeleri ile Kurum personeli görevlerini yerine getirmeleri sırasında ilgililere ve üçüncü kişilere ait edindikleri gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri, bu konuda kanunen yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamazlar, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Bu yükümlülük görevden ayrılmalarından sonra da devam eder. (Değişik üçüncü ve dördüncü

444

cümle: 20/11/2008-5812/20 md.) Kurul üyeleri ve Kurum personeli, görevleri nedeniyle işledikleri ve kendilerine karşı işlenen suçlar bakımından Devlet memuru sayılırlar. Kurul üyeleri ile Kurum personelinin cezai ve hukuki sorumluluğuna ilişkin olarak 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 104 üncü maddesi hükümleri uygulanır.

f) Kurul üyeleri göreve başlama ve görevden ayrılma tarihlerini izleyen bir ay içinde ve görevleri devam ettiği sürece her yıl genel mal beyanında bulunmak zorundadır.

g) Kurul, başkanın veya başkanın bulunmadığı durumda ikinci başkanın çağrısı üzerine üye tam sayısı ile toplanır ve çoğunlukla karar alır. Oyların eşit olması halinde Başkanın bulunduğu taraf çoğunlukta kabul edilir. Kurul üyeleri çekimser oy kullanamaz. Kurul üyeleri oy ve kararlarından sorumludur. İzin, rapor, görevlendirme veya boşalan üyeliğe henüz atama yapılmaması hallerinde en az yedi üye ile toplanılabilir.

Kurul üyeleri, kendilerini ve üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısımları ile evlatlıklarını ilgilendiren kararlarla ilgili toplantı ve oylamaya katılamaz.

Bu maddede belirtilen haller dışında bir nedenle bir takvim yılında beş toplantıya katılmayan üyeler üyelikten çekilmiş sayılır.

h) (Değişik birinci cümle: 20/11/2008-5812/20 md.) Başkana görevlerinde yardımcı olmak üzere Başkanın önerisi üzerine Kurul kararı ile üç başkan yardımcısı atanabilir. Başkan yardımcıları, Kurul üyeliğine atanacaklarda aranan niteliklere sahip olanlar arasından veya en az dört yıllık öğrenim veren hukuk, iktisat, siyasal bilgiler, işletme, iktisadi ve idari bilimler, mimarlık ve mühendislik fakülteleri ile bunlara denkliği yetkili makamlarca kabul edilen yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarından mezun olduktan sonra aralıksız olarak en az on yıldan beri Kurumda meslek personeli olarak çalışmakta bulunanlar arasından atanır.

Kurumun hizmet birimleri, kurumun görev ve yetkilerinin gerektirdiği sayıda daire başkanlıkları şeklinde teşkilatlanmış ana hizmet birimleri, danışma birimleri ve yardımcı hizmet birimlerinden oluşur. (Ek cümle: 20/11/2008-5812/20 md.) Daire başkanlarının ataması başkanın önerisi üzerine Kurul kararı ile diğer personelin ataması ise Başkan tarafından yapılır.

Kurum hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, kamu ihale uzman ve uzman yardımcılarından oluşan meslek personeli ve diğer personel eliyle yürütülür. Bunlar, sözleşmeli olarak istihdam edilir.

Kamu ihale uzman yardımcılığına atanacakların; yönetmelikte belirlenen yabancı dillerden en az birini iyi derecede bilmeleri, en az dört yıllık eğitim veren hukuk, iktisat, siyasal bilgiler, işletme, iktisadi ve idari bilimler, mimarlık ve mühendislik fakülteleri ile bunlara denkliği yetkili makamlarca kabul edilen yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarından mezun olmaları, yönetmelikte belirtilen özel yarışma sınavında başarılı olmaları ve sınavın yapıldığı yılın Ocak ayının ilk

445

gününde otuz yaşını doldurmamış olmaları gerekir. Bu şekilde kamu ihale uzman yardımcılığına atananlardan, en az üç yıl fiilen çalışan, her yıl olumlu sicil alan ve katılmış olduğu eğitim faaliyetleri ile görevdeki performansı gibi yönetmelikle belirlenen esas ve kriterler dahilinde kamu ihale uzmanlığı görevini başarılı bir şekilde yürütebileceği anlaşılanlar kamu ihale uzmanlığı yeterlik sınavına girmeye hak kazanır. Yeterlik sınavında başarılı olanlar kamu ihale uzmanı olarak atanırlar, kamu ihale uzmanlığı yeterlik sınavına girmeye hak kazanamayanlar ile bu sınavda başarılı olamayanların Kurumda durumlarına uygun başka bir göreve atamaları yapılır. 19 Kamu ihale uzmanlarının mesleğe giriş ve yeterlik sınavlarına, görev, yetki ve sorumluluklarına, çalışma esas ve usullerine ilişkin hususlar Kurul kararıyla yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.

Kurumun hizmet birimleri ile bunların görev ve sorumlulukları, personelin atanma ve çalışma usul ve esasları ile çalıştırılacak sözleşmeli personelin unvanı, sayısı, nitelikleri Kurulun önerisi ve Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Kurum personeli, bu Kanunda öngörülen hükümler saklı kalmak kaydıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbidir.

i) Kurul başkan ve üyelerinin aylık ücretleri Maliye Bakanının önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.

Kurum personelinin ücretleri ile diğer malî ve sosyal hakları, Kurulun önerisi ve Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenecek miktar, usul ve esaslar çerçevesinde Kurul tarafından belirlenir.

Kurul üyeliklerine atananlar ile Kurum personeli 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine tâbidir. Emeklilik açısından Kurul Başkanına Bakanlık Müsteşarı, Kurul üyelerine Bakanlık Müsteşar Yardımcısı, Kurum Başkan Yardımcılarına Bakanlık Genel Müdürü, Kurum Daire Başkanlarına Bakanlık Genel Müdür Yardımcısı için tespit edilen ek gösterge, makam ve temsil tazminatları ile diğer malî hükümler uygulanır. Bu görevlerde geçirilen süreler makam tazminatı ve yüksek hakimlik tazminatı ödenmesini gerektiren görevlerde geçmiş sayılır.

Kurul Başkan ve üyeliklerine atananlardan atama yapılmadan önce kanunla kurulmuş diğer sosyal güvenlik kurumlarına bağlı olanların istekleri halinde bu kurumlara bağlılıkları devam eder ve bunlar hakkında yukarıdaki hükümler uygulanmaz.

(Değişik: 12/6/2002-4761/15 md.) Kurul Başkan ve üyeliklerine atananların Kurulda görev yaptıkları sürede eski görevleriyle olan ilişikleri kesilir. Ancak kamu görevlisi iken üyeliğe atananlar, memuriyete giriş şartlarını kaybetme dışındaki herhangi bir nedenle görevlerinin sona ermesi, görevden ayrılma isteğinde

19 12/6/2002 tarihli ve 4761 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle; bu fıkrada geçen “Kurum ile ilişikleri

kesilir.” ibaresi “Kurumda durumlarına uygun başka bir göreve atamaları yapılır” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

446

bulunması veya görev sürelerinin dolması durumunda otuz gün içinde eski kurumlarına başvurmaları halinde ilgili bakan veya atamaya yetkili diğer makamlar tarafından mükteseplerine uygun bir kadroya atanırlar. Belirtilen atama yapılırken Kurul Başkan ve üyelerinin Kurumda geçirdikleri süreler makam veya hâkim sınıfından olup da yüksek hâkimlik tazminatını almaya başladıktan sonra atananlar için yüksek hâkimlik tazminatı ödenmesini gerektiren görevlerde geçmiş olarak değerlendirilir. Kurumda görev alanlar görevden ayrılma isteğinde bulunmaları halinde, durumları daha önce tâbi oldukları Kanun hükümlerine göre hizmetlerinde değerlendirilmek suretiyle mükteseplerine uygun bir kadroya, yetkili makamlarca atanır. Bu hükümler akademik unvanların kazanılmasına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla üniversitelerden gelen personel hakkında da uygulanır.

(Ek paragraf: 20/11/2008-5812/20 md.) Mükteseplerine uygun bir kadroya atamaları gerçekleşinceye kadar süresi dolması sebebiyle görevi sona eren Kurul Başkan ve üyelerine almakta oldukları aylık ücret ile sosyal hak ve yardımların Kurum tarafından yapılmasına devam olunur. Mükteseplerine uygun kadrolara atananlara, atama yapıldığı tarih itibarıyla Kurum tarafından ödemede bulunulmasına son verilir. Bir kamu kurumunda çalışmayanlardan Kurul Başkan ve üyeliğine atanıp süresi dolması sebebiyle görevi sona erenlere herhangi bir göreve veya işe başlayıncaya kadar, görevlerinin sona erdiği tarihte almakta oldukları aylık ücret ile sosyal hak ve yardımların Kurum tarafından yapılmasına devam olunur. Kurum tarafından bu kapsamda yapılacak ödemeler üç ayı geçemez.

(Ek: 12/6/2002-4761/15 md.) Kamu ihale uzmanlığı hariç olmak üzere Kurumun görev alanı ile ilgili konularda genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idareler ve kamu iktisadi teşebbüslerinde çalışanlar kurumlarının, hâkimler ve savcılar ise kendilerinin muvafakatı ile Kurumda görevlendirilebilir. Bu personel, kurumlarından maaşsız izinli sayılır ve aylık, ödenek, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî ve sosyal hak ve yardımları Kurumla ilgili arasında imzalanacak sözleşmede belirlenir. İzinli oldukları sürece memuriyetleri ile ilgili özlük hakları devam ettiği gibi, bu süreler terfi ve emekliliklerinde hesaba katılır, terfileri başkaca bir işleme gerek duyulmadan süresinde yapılır. Üniversite öğretim elemanları uzmanlıklarına uyan işler için, 4.11.1981 tarihli ve 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun 38 inci maddesine göre Kurumda görevlendirilebilir. Bu şekilde görevlendirilecek personel sayısı toplam kadro sayısının % 10’unu aşamaz. 20

j) Kurumun gelirleri aşağıda belirtilmiştir: 1) (Değişik: 30/7/2003-4964/32 md.) Bu Kanun kapsamında yapılan

ihalelere ilişkin düzenlenecek sözleşmelerden, bedeli yüzmilyar Türk Lirasını

20 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 20 nci maddesiyle; bu paragrafın başına “Kamu ihale

uzmanlığı hariç olmak üzere” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.

447

(ikiyüzyirmibin beşyüzyirmi Türk Lirasını)* aşanlar için yükleniciden tahsil edilecek sözleşme bedelinin onbinde beşi (İdareler ve noterler bu tutarın yüklenici tarafından Kurum hesaplarına yatırıldığını sözleşmelerin imzalanması aşamasında aramak zorundadır.)

2) (Değişik: 20/11/2008-5812/20 md.) Mal ve hizmet alımı ihalelerinde; yaklaşık maliyeti beşyüz bin Yeni Türk Lirasına kadar olanlarda bin Yeni Türk Lirası, beşyüz bin ile bir milyon Yeni Türk Lirası arasında olanlarda iki bin Yeni Türk Lirası, bir milyon Yeni Türk Lirası ve üzerinde olanlarda üç bin Yeni Türk Lirası, yapım işi ihalelerinde yaklaşık maliyeti bir milyon Yeni Türk Lirasına kadar olanlarda bin Yeni Türk Lirası, bir milyon ile on milyon Yeni Türk Lirasına kadar olanlarda iki bin Yeni Türk Lirası, on milyon ile yirmi milyon Yeni Türk Lirası arasında olanlarda üç bin Yeni Türk Lirası, yirmi milyon Yeni Türk Lirası ve üzerinde olanlarda dört bin Yeni Türk Lirası tutarındaki itirazen şikayet başvuru bedeli.

3) Eğitim, kurs, seminer ve toplantı faaliyetlerinden elde edilecek gelirler. 4) (Değişik: 20/11/2008-5812/20 md.) Her türlü basılı evrak, form, ilan,

doküman ve yayınlar ile Elektronik Kamu Alımları Platformunun işletilmesinden elde edilecek gelirler.

5) Gerektiğinde genel bütçeden yapılacak yardımlar. 6) Diğer gelirler. Kuruma ait gelirler T.C. Merkez Bankası veya Türk bankalarından birisi

nezdinde açılacak bir hesapta toplanır. Kurumun mal ve varlıkları Devlet malı sayılır, haczedilemez, rehnedilemez.

Kurumun tahsil edilemeyen gelirleri 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre mal sandıklarınca tahsil edilerek bir ay içerisinde Kurum hesaplarına aktarılır.

k) Kurumun giderleri, Kurul kararıyla yürürlüğe giren yıllık bütçeye göre yapılır. Kurumun bütçe yılı takvim yılıdır. Bütçe, bütçe yılının başlamasından önceki otuz gün içinde hazırlanır.

Kurumun bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin yıllık malî raporu ve bütçe kesin hesabı Bakanlar Kurulu Kararı ile ibra edilir.

Kurumun yıllık hesapları ile gelir ve harcamalarına ilişkin iş ve işlemleri, Sayıştay denetimine tâbidir.


448

İKİNCİ BÖLÜM İhalelere Yönelik Başvurular ve İnceleme 21

İhalelere yönelik başvurular 22 Madde 54 - (Değişik: 20/11/2008-5812/21 md.) İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak

kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.

Şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarıdır.

Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.

Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir: a) Başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin adı, soyadı veya unvanı

ve adresi. b) İhaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarası. c) Başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih. d) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller. e) İtirazen şikayet başvurularında idareye yapılan şikayetin ve varsa şikayete

ilişkin idare kararının bildirim tarihi. Şikayet dilekçelerine, başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgeler

ile imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneğinin eklenmesi zorunludur. Aday veya isteklinin başvuru belgeleri veya teklif zarfı içerisinde bu belgelerinin bulunması durumunda, dilekçe ekinde söz konusu belgeler aranmaz.

İtirazen şikayette bulunanlardan 53 üncü maddenin (j) bendinin (2) nolu alt bendinde belirtilen bedelin dört katı tutarına kadar başvuru teminatı alınmasına Bakanlar Kurulunca karar verilebilir. Başvuru teminatları Kurum hesaplarına yatırılır. Bu teminatlar Kurum gelirleri ile ilişkilendirilmeksizin ayrı hesaplarda tutulur.

İtirazen şikayet dilekçelerine, başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgeler ile imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneklerinin, varsa şikayete idarece verilen cevabın bir örneği ile başvuru bedeli ve teminatının Kurum hesaplarına yatırıldığına dair belgenin eklenmesi zorunludur.

Aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından ise aynı ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulamaz.

21 Bu bölüm başlığı “İnceleme Talebinde Bulunulması ve Şikâyetlerin İncelenmesi” iken, 20/11/2008

tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. 22 Bu madde başlığı “İnceleme talebinde bulunulması” iken, 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 21

inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

449

Belirtilen hususlara aykırılık içeren ve henüz başvuru süresi dolmamış olan başvurulardaki eksiklikler, idare veya Kurumun bildirim yapma zorunluluğu bulunmaksızın, başvuru süresinin sonuna kadar başvuru sahibi tarafından giderilebilir.

Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;


b) İdare tarafından düzeltme yapılması yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye uğratılmasına gerek bulunmayan durumlarda, düzeltici işlem belirlenmesine,

c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikayet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine,

karar verilir. Kurumun görev alanında bulunmaması hali hariç, itirazen şikayet başvurusunun reddedilmesi durumunda, başvuru teminatı yatırılan hallerde teminatın gelir kaydedilmesine de karar verilir.

Dinamik alım sistemi, elektronik eksiltme ve çerçeve anlaşmalara ilişkin başvuru esas ve usulleri Kurum tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.

İdareye şikayet başvurusu 23 Madde 55 - (Değişik: 20/11/2008-5812/22 md.) Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı

iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.

İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır. Şikayet üzerine yapılan incelemede tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin bulunması ve idarece ihale dokümanında düzeltme yapılmasına karar verilmesi halinde, gerekli düzeltme

23 Bu madde başlığı “İdare tarafından inceleme” iken, 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

450

yapılarak 29 uncu maddede belirtilen usule göre son başvuru veya ihale tarihi bir defaya mahsus olmak üzere ertelenir. Ancak belirlenen maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin ilanda da bulunması halinde 26 ncı maddeye göre işlem tesis edilir.

İdare, şikayet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır. Alınan karar, şikayetçi ile diğer aday veya istekliler ile istekli olabileceklere karar tarihini izleyen üç gün içinde bildirilir. İlan ile ihale veya ön yeterlik dokümanına yönelik başvurular dışında istekli olabileceklere bildirim yapılmaz.

Belirtilen süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise başvuru sahibi dahil aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından idarece alınan kararın bildirimini izleyen on gün içinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir.

İdareye şikayet başvurusunda bulunulması halinde, başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içerisinde bir karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığı hususuna ilişkin sorgulama yapılmadan veya itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde ise Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamaz.

Kuruma itirazen şikayet başvurusu 24 Madde 56 - (Değişik: 20/11/2008-5812/23 md.) İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun

bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.

Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.

Kanunda belirtilen sürelere ve usule uyulmadan sözleşme imzalanmış olması veya itirazen şikayet başvurusundan feragat edilmesi itirazen şikayet başvurusunun

24 Bu madde başlığı “Kamu İhale Kurulu tarafından inceleme” iken, 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 23 üncü maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

451

incelenmesine ve 54 üncü maddede sayılan kararlardan birinin alınmasına engel teşkil etmez.

Kurul tarafından gerekli görülen hallerde tarafların ve ilgililerin dinlenmesine karar verilir. Bu durumda, Kurul tarafından tespit edilen tarihte taraflar ve ilgililer dinlenir.

Kurum, itirazen şikayete ilişkin nihai kararını, incelenen ihaleye ilişkin gerekli bilgi ve belgeler ile ihale işlem dosyasının kayıtlara alındığı tarihi izleyen yirmi gün içinde vermek zorundadır. Bu süre 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihaleler ile şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvurularında on iş günü olarak uygulanır.

Kurum, gerekli gördüğü takdirde özel uzmanlık gerektiren teknik hususlarla ilgili olarak ihtisas sahibi kamu veya özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilerin görüşüne başvurabilir. Görüşüne başvurulan özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilere (8000) gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçmemek üzere Kurul tarafından belirlenen miktarda ödeme yapılır. Kamu görevlilerinin görüşüne başvurulması halinde ise personele diğer mevzuatta yer alan kısıtlamalara bağlı olmaksızın (5000) gösterge rakamı esas alınmak suretiyle aynı esaslar çerçevesinde ödeme yapılır. Bu fıkra uyarınca yapılacak ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.

Kurul tarafından verilen bütün kararlar, karar tarihini izleyen beş iş günü içinde taraflara tebligata çıkarılır ve tebligata çıkarıldığı tarihi izleyen beş gün içinde Kurumun internet sayfasında yayınlanır. Kararlara erişim ücrete tabi tutulamaz.

İdareler hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının gerektirdiği işlemleri ivedilikle yerine getirmek zorundadır.

Yargısal inceleme Madde 57- Şikâyetler ile ilgili Kurum tarafından verilen nihai kararlar

Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinde dava konusu edilebilir ve bu davalar öncelikle görülür.

DÖRDÜNCÜ KISIM Yasaklar ve Ceza Sorumluluğu

İhalelere katılmaktan yasaklama Madde 58- (Değişik birinci fıkra: 30/7/2003-4964/ 35 md.) 17 nci maddede

belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili

452

veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir.

Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir.

İhale sırasında veya sonrasında bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak sonraki ihalelere de iştirak ettirilmezler.

Yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırkbeş gün içinde verilir.Verilen bu karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere en geç onbeş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur.25


İsteklilerin ceza sorumluluğu Madde 59- Taahhüt tamamlandıktan ve kabul işlemi yapıldıktan sonra tespit

edilmiş olsa dahi, 17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlardan Türk Ceza Kanununa göre suç teşkil eden fiil veya davranışlarda bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile o işteki ortak veya vekilleri hakkında Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre ceza kovuşturması yapılmak üzere yetkili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Hükmolunacak cezanın yanısıra, idarece 58 inci maddeye göre verilen yasaklama kararının bitiş tarihini izleyen günden itibaren uygulanmak şartıyla bir yıldan az olmamak üzere üç yıla kadar bu Kanun kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan mahkeme kararıyla 58 inci maddenin ikinci fıkrasında sayılanlarla birlikte yasaklanırlar.

Bu Kanun kapsamında yapılan ihalelerden dolayı haklarında birinci fıkra gereğince ceza kovuşturması yapılarak kamu davası açılmasına karar verilenler ve 58 inci maddenin ikinci fıkrasında sayılanlar yargılama sonuna kadar Kanun kapsamında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılamaz.

25 Bu fıkrada geçen “en geç otuz gün” ibaresi, 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanunun 35 inci

maddesiyle en geç kırkbeş gün” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

453

Haklarında kamu davası açılmasına karar verilenler, Cumhuriyet Savcılıklarınca sicillerine işlenmek üzere Kamu İhale Kurumuna bildirilir.

Bu Kanunda belirtilen yasak fiil veya davranışları nedeniyle haklarında mükerrer ceza hükmolunanlar ile bu kişilerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri veya bu kişilerin ortağı olduğu şahıs şirketleri, mahkeme kararı ile sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır.

Bu madde hükümlerine göre; mahkeme kararı ile yasaklananlar ve ceza hükmolunanlar, Cumhuriyet Savcılıklarınca sicillerine işlenmek üzere Kamu İhale Kurumuna, meslek sicillerine işlenmek üzere de ilgili meslek odalarına bildirilir.

Sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlara ilişkin mahkeme kararları, Kamu İhale Kurumunca, bildirimi izleyen onbeş gün içinde Resmî Gazetede yayımlanmak suretiyle duyurulur.

Görevlilerin ceza sorumluluğu Madde 60- İhale yetkilisi ile ihale komisyonlarının başkan ve üyeleri ile

ihale işlemlerinden sözleşme yapılmasına kadar ihale sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin; 17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulunduklarının, görevlerini kanuni gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır. Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir. (Değişik son cümle: 30/7/2003-4964/36 md.) Bu Kanuna aykırı fiil veya davranışlardan dolayı hüküm giyen idare görevlileri, bu Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler.

Bu Kanun kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, bu Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar.

(Değişik üçüncü fıkra: 30/7/2003-4964/36 md.) 5 inci maddede belirtilen ilkelere ve 62 nci maddede belirtilen kurallara aykırı olarak ihaleye çıkılmasına izin verenler ve ihale yapanlar hakkında da yukarıda belirtilen müeyyideler uygulanır.

Bilgi ve belgeleri açıklama yasağı Madde 61- (Değişik: 30/7/2003-4964/37 md.) Bu Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanlar;

ihale süreci ile ilgili bütün işlemlere, isteklilerin iş ve işlemleri ile tekliflerin teknik ve malî yönlerine ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgelerle işin yaklaşık maliyetini ifşa edemezler, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Aksine hareket edenler hakkında ilgisine göre 58 ve 60 ıncı maddelerde belirtilen müeyyideler uygulanır.

454

BEŞİNCİ KISIM Çeşitli Hükümler

İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar Madde 62- Bu Kanun kapsamındaki idarelerce mal veya hizmet alımları ile

yapım işleri için ihaleye çıkılmadan önce aşağıda belirtilen hususlara uyulması zorunludur:

a) Yatırım projelerinin plânlanan sürede tamamlanarak ekonomiye kazandırılabilmesi amacıyla, birden fazla yılı kapsayan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için, işin süresine uygun olarak yıllar itibariyle ödeneğin bütçelerinde bulunmasını sağlamak üzere programlamanın yapılmış olması zorunludur. İlk yıl için öngörülen ödenek proje maliyetinin % 10’undan az olamaz ve başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimleri sonraki yıllarda azaltılamaz.

b) Öngörülen ödeneklerin kullanılmasına imkan verecek süre dikkate alınarak, idarelerce ihalelerin zamanında yapılması, birden fazla yılı kapsayan ve yatırım niteliği olan işlerde (doğal afetler nedeniyle yapılması gerekenler hariç) ise yılın ilk dokuz ayında ihalenin sonuçlandırılması esastır. (Ek ibare: 30/7/2003-4964/38 md.) Ancak ertesi malî yılda gerçekleştirilecek süreklilik arz eden mal ve hizmet alımları için bir önceki malî yıl sona ermeden ihaleye çıkılabilir.

c) (Değişik: 18/4/2007-5625/5 md.) Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. İhale konusu yapım işinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Ancak, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan yapım işlerinde ön veya kesin proje üzerinden, her türlü onarım işleri ile işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya uygulamada imar ve güzergâh değişikliklerinin muhtemel olması nedenleriyle ihaleden önce uygulama projesi yapılamayan, bina işleri hariç, yapım işlerinde ise kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Bu işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımlar için anahtar teslimi götürü bedel, uygulama projesi yapılamayan kısımlarda ise her bir kalem iş için birim fiyat teklif almak suretiyle ihale yapılabilir. Arsa temini, mülkiyet ve kamulaştırma işlemlerinin tamamlanması şartı, baraj ve büyük sulama, içmesuyu isale hattı, enerji nakil hattı, trafo, trafo merkezleri, şalt tesisleri, kaptajlar, su depoları, karayolu, liman ve havaalanı, demiryolu, petrol ve doğalgaz boru hattı projelerinde aranmaz.

455

d) (Değişik: 30/7/2003-4964/38 md.) İdarelerce bütçesinin programlanmasında, ihalede ise isteklilerce verilen tekliflerin karşılaştırılmasında kullanılmak üzere tespit edilen yaklaşık maliyet isteklilere duyurulmaz.

e) (Değişik: 20/11/2008-5812/24 md.) İdarelerce kanun, tüzük ve yönetmeliklere göre istihdam edilen personelin yeterli nitelik veya sayıda olmaması halinde, bu Kanunda belirtilen hizmetler için ihaleye çıkılabilir. Ancak danışmanlık hizmet alım ihalelerinde, istihdam edilen personelin yeterli nitelik veya sayıda olmaması şartı aranmaz.

f) İhale dokümanı hazırlanmadan ilân yapılamaz. İlân sürelerinin hesaplanmasında ilânın yayımlandığı gün dikkate alınır, ihale günü veya son başvuru günü dikkate alınmaz. 13 üncü maddede belirtilen ilân sürelerine uyulmak üzere, ilân yapılmasına kadar geçecek süre de gözönüne alınarak ilân yapılacak yerlere yeterli süre öncesinde ilân metinlerinin gönderilmesi zorunludur.

g) İhale için tespit olunan tarih tatil gününe rastlamışsa ihale, tekrar ilâna gerek kalmaksızın tatili takip eden ilk iş gününde aynı yer ve saatte yapılır ve bu saate kadar verilen teklifler kabul edilir. İhale saati çalışma saati dikkate alınarak tespit edilir. İlândan sonra çalışma saati değişse de ihale ilân edilen saatte yapılır.

h) (Değişik: 20/11/2008-5812/24 md.) İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işi ihalelerine başvurularında, toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, yüzyirmiikibinüçyüzseksenyedi Türk Lirası olarak hesaplanmak üzere 10 uncu madde kapsamındaki benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır. Bu süre iş deneyimi bulunan mimar ve mühendisler için uygulanmaz. Bu bent kapsamında elde edilen deneyim mühendis ve mimarın beş yıldır en az % 51 hissesine sahip olduğu veya her iki ortağın da mühendis olup % 50-% 50 ortak olduğu tüzel kişiler tarafından da kullanılabilir.

ı) (Ek: 30/7/2003-4964/38 md.) Bu Kanunun 21 ve 22 nci maddelerindeki parasal limitler dahilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamı, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10'unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamaz.

Yerli istekliler ile ilgili düzenlemeler Madde 63- Yaklaşık maliyeti eşik değerlerin altında kalan ihalelere sadece

yerli isteklilerin katılması, yaklaşık maliyeti eşik değerlerin üzerindeki ihalelerde; hizmet alımları ve yapım işlerinde bütün yerli istekliler lehine, mal alımlarında ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile diğer ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak Kurum tarafından yerli malı olarak belirlenen malları teklif eden yerli istekliler lehine, % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanması hususlarında idarelerce ihale dokümanına hükümler konulabilir. Ancak, yabancı istekliler ile ortak girişim yapmak suretiyle ihalelere katılan yerli istekliler bu hükümden yararlanamaz.

456

Sürelerin hesabı Madde 64- Bu Kanunda yazılı sürelerin hesaplanmasında hüküm

bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır. Bildirim ve tebligat esasları 26 Madde 65- (Değişik: 20/11/2008-5812/25 md.) Aday, istekliler ve istekli olabileceklere yapılacak her türlü bildirim ve

tebligatlarda aşağıdaki hususlara uyulması zorunludur: a) Tebligatlar idareler veya Kurum tarafından aşağıdaki yöntemler

kullanılarak yapılabilir: 1) İmza karşılığı elden. 2) İadeli taahhütlü mektupla. 3) Elektronik ortamda. 4) Faksla. İadeli taahhütlü mektupla yapılan tebligatlarda mektubun postaya verilmesini

takip eden yedinci gün, yabancı isteklilerde ise ondokuzuncu gün kararın istekliye tebliğ tarihi sayılır. Tebligatın bu tarihten önce muhataba ulaşması halinde ise fiili tebliğ tarihi esas alınır.

b) İdareler veya Kurum tarafından elektronik ortamda veya faks ile yapılan tebligatlar ile çerçeve anlaşmaya dahil olan istekliler tarafından elektronik ortamda sunulan fiyat tekliflerinin aynı gün teyit edilmesi zorunludur. Elektronik ortamda veya faks ile yapılan bildirimlerde bildirim tarihi tebliğ tarihi sayılır.

Ancak, idareler veya Kurum ile aday, istekli ve istekli olabilecekler tarafından, elektronik imza kullanılarak yapılan işlemlerde ve şikayet başvurularına ilişkin işlemler dahil Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden yapılacak ihale sürecine ilişkin işlemlerde teyit aranmaz.

c) Elektronik haberleşmede kullanılacak araçlar ile bunların teknik özellikleri, yaygın olarak kullanılan haberleşme ve bilgi teknolojisi ürünleri ile uyumlu ve kolay erişilebilir olmalı ve eşit muamele ilkesini sağlamalıdır.

d) Her türlü bilgi alışverişi ile bilginin muhafazasında; verilerin bütünlüğü ile tekliflerin ve başvuru belgelerinin gizliliğinin sağlanması esastır.

Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde yapılacak tebliğler hakkında Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır.

Değişiklik yapılması Madde 66- Bu Kanun hükümlerine ilişkin değişiklikler, ancak bu Kanuna

hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir. Eşik değerler ve parasal limitlerin güncellenmesi Madde 67- Bu Kanunda belirtilen eşik değerler ve parasal limitler bir önceki

yılın Toptan Eşya Fiyat Endeksi esas alınarak Kamu İhale Kurumu tarafından

26 Bu madde başlığı “Tebligat” iken, 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 25 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

457

güncellenir ve her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere aynı tarihe kadar Resmî Gazetede ilân edilir. Ancak güncellemede bir milyon Türk Lirasının altındaki tutarlar dikkate alınmaz. Bu Kanunda belirtilen eşik değerler ve parasal limitler, olağanüstü hallerde, belirtilen tarihin dışında da Kurumun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu Kararı ile güncellenebilir.

ALTINCI KISIM Son Hükümler

Uygulanmayacak hükümler Madde 68- a) Bu Kanun kapsamında yer alan işlerin ihalelerinde 8.9.1983

tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uygulanmaz. b) Diğer kanunların 8.9.1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunundan

muafiyet tanıyan hükümleri ile bu Kanuna uymayan hükümleri uygulanmaz. c) (Ek: 30/7/2003-4964/39 md.) 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu

kapsamındaki toplu konut projelerinde, 5 inci maddenin beşinci ve altıncı fıkraları, 62 nci maddenin (a) ve (b) bentleri ile (c) bendindeki kamulaştırma, mülkiyet, arsa temini, imar işlemleri ve uygulama projesine ilişkin şartlar aranmaksızın ihaleye çıkılabilir. Ancak, ÇED raporu zorunluluğu bulunan hallerde sözleşme imzalanmadan önce bu raporun alınması zorunludur.

Elektronik Kamu Alımları Platformu 27 EK MADDE 1- (Ek: 30/7/2003-4964/41 md.; Değişik: 20/11/2008-5812/26

md.) Bu Kanun kapsamında yapılan ihalelerde; bu Kanunun 13 üncü maddesi

hükümleri saklı kalmak üzere, ilan, ihale dokümanının hazırlanması ve verilmesi, katılım ve yeterliğe ilişkin belgelerin sunulması, tekliflerin hazırlanması, sunulması ve değerlendirilmesi, ihalenin karara bağlanması ve onaylanması, kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi ve sözleşmenin imzalanması gibi ihale süreciyle ilgili aşamalar ile her türlü bildirimler kısmen veya tamamen, Kurum tarafından oluşturulan Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden gerçekleştirilebilir.

Elektronik Kamu Alımları Platformunun kurulması ve işletilmesi ile ihale sürecinde elektronik araçların kullanımına ilişkin esas ve usuller Kurum tarafından belirlenir.

Bu Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca yapılacak bütün ilanlar aynı zamanda Elektronik Kamu Alımları Platformunda da yayımlanır.

Bu Kanun kapsamındaki alımlarda aday veya isteklilerin yeterliğinin tespitine ilişkin olarak Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden sistemler kurulabilir. Bu sistemlerin kurulması, kurdurulması, denetlenmesi, yetkilendirilen kuruluşların yetkilerinin iptal edilmesi veya tedbir niteliğinde kararlar alınması hususlarında Kurum yetkilidir.

27 Bu madde başlığı 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinin hükmüdür.

458

Çerçeve anlaşmalar 28 EK MADDE 2 - (Ek: 1/6/2007-5680/2 md.; Değişik: 20/11/2008-5812/27

md.) İdareler ihtiyaç duydukları mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin olarak açık ihale veya belli istekliler arasında ihale usulünü uygulamak kaydıyla çerçeve anlaşmalar yapabilir. Çerçeve anlaşmalar rekabeti engelleyici, sınırlayıcı veya bozucu şekilde kullanılamaz.

Çerçeve anlaşma kapsamında temin edilecek mal ve hizmet alımları ile yapım işleri Kanunun 13 üncü maddesine göre ilan edilir. Çerçeve anlaşma kapsamında karşılanması planlanan tahmini ihtiyaç miktarları ilanda gösterilir.

Teminat alınmasına ilişkin hükümler hariç olmak üzere, ihalelerin sözleşmeye bağlanması hakkında bu Kanunda yer alan hükümler çerçevesinde, süresi kırksekiz ayı geçmemek üzere çerçeve anlaşma imzalanır ve sonuçlar Kamu İhale Bülteninde ilan edilir.

Çerçeve anlaşmalar, koşulların tamamının baştan belirlendiği hallerde, bir istekli ile de yapılabilir. Birden fazla istekli ile yapılacak çerçeve anlaşmalarda istenilen şartları karşılayan yeterli sayıda teklif sunulması kaydıyla çerçeve anlaşmaya taraf olacak istekli sayısı üçten az olmamak üzere ihale dokümanında belirtilir. Çerçeve anlaşmaların bir istekli ile yapıldığı haller hariç, yapılan değerlendirme sonucunda teklifleri geçerli kabul edilen istekliler, ekonomik açıdan en avantajlı tekliften başlanmak suretiyle sıralanarak listeye alınır. Çerçeve anlaşmaya taraf olan istekli sayısının üçün altına inmesi halinde, mevcut çerçeve anlaşmanın sona erdiği taraflara bildirilir.

Koşulların tamamının baştan belirlendiği çerçeve anlaşma kapsamında yapılacak alımlarda isteklilerden ilk tekliflerini aşmamak kaydıyla yeniden teklif alınabilir. Koşulların tamamının baştan belirlenmediği hallerde ise çerçeve anlaşma koşullarında esaslı değişiklik yapılmaması kaydıyla isteklilerden yeniden teklif alınır.

İsteklilere ihale konusu işin karmaşıklığı ve özgünlüğü gibi hususlar dikkate alınarak tekliflerini sunmaları için yeterli süre tanınır.

İstekliler yeterliklerinin devam ettiğini oniki ayda bir belgelendirir. Yeterliği devam etmeyenler ile teklif vermeye davet edildiği halde iki kez geçerli teklif vermeyen isteklilerin çerçeve anlaşmaları feshedilir.

Münferit sözleşmeye davet edildiği halde ihale dokümanında belirtilen süre içerisinde sözleşme imzalamayan istekliyle yapılan çerçeve anlaşma feshedilir ve istekli hakkında 58 inci madde hükümleri uygulanır.

Münferit sözleşme aşamasına ilişkin olarak bu Kanunun 6, 38, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 54, 55 ve 56 ncı maddeleri uygulanmaz. Bu maddelerde belirtilen hususlar dahil çerçeve anlaşma kapsamında yapılacak alımların usul ve esasları ile

28 Bu madde başlığı “Çerçeve sözleşme kapsamında mal ve hizmet alımı” iken, 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 27 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

459

nitelik ve kapsamını belirlemeye, ve sınırlar koymaya, sözleşme düzenlenmesine gerek görülen durumlarda sözleşmelerin şeklini ve kapsamını belirlemeye Kurum yetkilidir.

Çerçeve anlaşma yapılmış olması, idareye alım yapma yükümlülüğü getirmez. İdare, çerçeve anlaşma kapsamındaki ihtiyaçlarını bu Kanunda yer alan diğer usulleri kullanmak suretiyle de temin edebilir.

EK MADDE 3- (Ek: 15/5/2008-5763/36 md.) 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin (c) bendi

kapsamındaki işler ile aynı kapsamda olup 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu dışında, ihalesi ilgili mevzuat hükümlerine göre bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar yapılmış olanlar ile bu tarihten sonra yapılacak olan ve bedeli yabancı para cinsinden sabit fiyatlarla sözleşmeye bağlanan yapım ve yapımla ilgili hizmet işlerine uygulanmak üzere; fiyat farkı esasları belirlemeye, sözleşmelerin tadil veya tasfiye edilmesine imkân veren kararnameler çıkarmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Dinamik alım sistemi EK MADDE 4- (Ek: 20/11/2008-5812/28 md.) Dinamik alım sistemi, piyasada mamul olarak bulunan malların elektronik

ortamda alımında kullanılabilir. Sistemin kurulmasında açık ihale usulü uygulanır. Dinamik alım sistemi rekabeti engelleyici, sınırlayıcı veya bozucu şekilde işletilemez.

Sistemin tesis edileceği hususu Kamu İhale Bülteninde ilan edilmek suretiyle duyurulur. İhale dokümanında; planlanan alımın niteliği, türü ve miktarının yanı sıra satın alma sistemine, bu sistemin işletilmesinde kullanılacak elektronik ekipmana, sisteme teknik olarak bağlanabilmek için gerekli düzenlemelere, sistemin işleyişini düzenleyen kurallara ve diğer hususlara ilişkin bilgilere yer verilir.

Yeterlik kriterlerini sağlayan ve ihale dokümanında yer alan şartlara uygun ön teklif veren bütün isteklilere sisteme dahil olma imkanı verilir. Ön teklifler ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olduğu sürece sürekli olarak geliştirilebilir.

Ön tekliflerin değerlendirilmesi, verildikleri tarihten itibaren onbeş gün içinde tamamlanır. Teklif vermeye davetin henüz yapılmamış olması halinde değerlendirme süresi onbeş güne kadar bir defa uzatılabilir.

Dinamik alım sisteminin tesis edildiği veya sistemin kurulmasından vazgeçildiği ile ön tekliflerin sisteme kabul veya reddedildikleri hususu isteklilere karar alındıktan sonra en geç üç gün içinde bildirilir.

Her bir alım için sisteme kabul edilmiş istekliler teklif vermeye davet edilir. Yapılacak alımlar bu davetten en az onbeş gün önce basitleştirilmiş ilan yoluyla duyurulur. Sisteme kabul edilen bütün istekliler, tekliflerini sunmaları için yeterli süre tanınmak suretiyle teklif vermeye davet edilir.

Teklifler, ihale dokümanında belirtilen esaslara göre değerlendirilmek suretiyle alım sonuçlandırılır ve sözleşmeye bağlanır.

Dinamik alım sisteminin süresi kırk sekiz aydan fazla olamaz.

460

Dinamik alım sisteminde yapılacak ihalelerde Elektronik Kamu Alımları Platformu kullanılır. Sisteme kabul edilmeye ve sistemin yürütülmesine ilişkin olarak herhangi bir ücret talep edilmez.

Dinamik alım sistemi dahilinde yapılacak alımlara ilişkin sözleşme düzenlenmesi gerekli haller ile bu sözleşmelerin şeklini ve kapsamını belirlemeye Kurum yetkilidir.

Elektronik eksiltme EK MADDE 5- (Ek: 20/11/2008-5812/28 md.) İlan ve ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, açık ihale, belli istekliler

arasında ihale ve 21 inci maddenin (a), (d) ve (e) bentleri uyarınca yapılan pazarlık usulü ihalede tekliflerin değerlendirilmesi aşamasının tamamlanmasından sonra elektronik eksiltme yapılabilir. Dinamik alım sistemi ve çerçeve anlaşma kapsamında yapılan ihalelerde de elektronik eksiltme uygulanabilir. 48 inci madde uyarınca yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise elektronik eksiltme uygulanmaz.

Elektronik eksiltme ancak ihale konusu alımın bütün teknik özelliklerinin net olarak belirlendiği hallerde kullanılabilir.

Elektronik eksiltmeye başlamadan önce ihale dokümanında belirlenen şartlara göre tekliflerin ilk değerlendirmesi yapılır.

Yeterli kabul edilen istekliler elektronik ortamda yeniden teklif vermeye aynı anda davet edilir. Davette, eksiltmenin başlama tarihi ve saati ile kullanılmakta olan elektronik araca isteklinin bağlantı kurabilmesi için gerekli bütün bilgilere yer verilir. Elektronik eksiltmenin her aşamasını gösteren bir zaman çizelgesi davet ile birlikte iletilir. Birbirini izleyen birden fazla aşamada elektronik eksiltme yapılabilir. Davetin gönderildiği tarihten iki iş günü geçmeden eksiltmeye başlanamaz.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlendiği hallerde, yapılan ilk değerlendirme sonucu ile eksiltmede verilen yeni tekliflere göre sıralamayı düzenleyen matematiksel formül de davette bildirilir. Bu formül, ihale ilanında veya ihale dokümanında belirtildiği şekilde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin tespitinde kullanılan bütün unsurların varsa nispi ağırlıklarını da içerir.

Elektronik eksiltmenin her aşamasında, o andaki sıralamalarını öğrenebilmeleri için gerekli bilgiler anında isteklilere ulaştırılır. İhale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, diğer isteklilerin teklifleri hakkında bilgiler ve eksiltmenin herhangi bir aşamasındaki istekli sayısı da duyurulabilir. Ancak elektronik eksiltme süresince isteklilerin kimlikleri açıklanamaz.

Elektronik eksiltme aşağıdaki durumlardan biri veya birkaçının gerçekleşmesi halinde sona erdirilir:

a) Eksiltmeye katılım için yapılan davette eksiltmenin tamamlanacağı belirtilen tarih ve saatin dolması.

461

b) Yeni tekliflerin verilebilmesine ilişkin olarak davette bildirilen bekleme süresi içinde asgari fark aralığını sağlayan tekliflerin alınamaması.

c) Davette bildirilen tur sayısının tamamlanması. Finansal kiralama EK MADDE 6- (Ek: 20/11/2008-5812/28 md.) Kanun kapsamındaki idarelerin finansal kiralama suretiyle yapacakları mal

alımlarında uygulanacak esas ve usuller Kurum tarafından belirlenir. Standart ihale dokümanları ve yönetmelikler GEÇİCİ MADDE 1- Bu Kanunun uygulanmasına yönelik olarak çıkarılacak

standart ihale dokümanları ve yönetmelikler, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak Kamu İhale Kurumu tarafından Kanunun yürürlüğe gireceği tarihe kadar hazırlanır ve Resmî Gazetede yayımlanır.

Bunların yürürlüğe konulmasına kadar idareler, mevcut esaslar ve yönetmelik hükümlerini uygulamaya devam eder.

Başlanmış olan ihaleler GEÇİCİ MADDE 2- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ihale

edileceği yazılı olarak duyurulmuş veya ilân edilmiş olan işler ilgili olduğu kanun ve usullere göre sonuçlandırılır.

Güncelleme GEÇİCİ MADDE 3- Bu Kanunda yer alan eşik değerler ve parasal limitler,

Kanunun Resmî Gazetede yayımlandığı tarih ile yürürlüğe girdiği tarih arasında geçen süre için Kurum tarafından 67 nci maddede belirtilen şekilde güncellenir.

İstisnalara ilişkin esas ve usuller GEÇİCİ MADDE 4- a) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (b) bendine ilişkin

esas ve usuller ilgili kurumlar tarafından, b) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (d) bendine ilişkin esas ve usuller, Kamu

İhale Kurumunun uygun görüşü üzerine, Dışişleri, Millî Savunma, Maliye ve Bayındırlık ve İskân Bakanlıkları tarafından,

c) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (f) bendi gereğince yapılacak mal ve hizmet alımlarına ilişkin esas ve usuller, Kamu İhale Kurumunun uygun görüşü üzerine, ilgili kurumlar tarafından,

İlgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınmak suretiyle Kanunun yürürlüğe gireceği tarihe kadar hazırlanarak, Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulur.

Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (e) bendi gereğince (Ek ibare: 12/6/2002-4761/18 md.) yapılacak alımlarda uygulanacak esas ve usuller Kurum tarafından,

Devlet Malzeme Ofisinden yapılacak alımlara ilişkin esas ve usuller ise gerekli görülmesi halinde Maliye Bakanlığı tarafından belirlenebilir. 29

29 Bu fıkrada bulunan “yapılacak alımlarda uygulanacak esas ve usuller Kurum tarafından,” ibaresi

12/6/2002 tarihli ve 4761 sayılı Kanunla eklenmiştir.

462

(Ek: 12/6/2002-4761/18 md.; Değişik: 30/7/2003-4964/40 md.) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamındaki mal ve hizmetler, ilgili kuruluşların talebi üzerine Kurum tarafından belirlenir.

(Ek fıkra: 30/7/2003-4964/40 md.) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (h) bendine ilişkin esas ve usuller, Sağlık Bakanlığı ve Kurumun görüşleri alınarak Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.

(Ek fıkra: 30/7/2003-4964/40 md.) Enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektöründe faaliyet gösteren teşebbüs, işletme ve şirketler, özel kanunları yürürlüğe girinceye kadar bu Kanunun 3 üncü maddesinin (g) bendi hükmüne, bu bent kapsamında yer almayan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde ise Kanunun diğer hükümlerine tâbi olurlar. (Ek cümle: 22/12/2005-5436/13 md.) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (g) bendinde yer alan parasal limit, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının Türkiye karasuları ile uluslararası sular dahilinde petrol ve doğalgaz arama, sondaj, üretim ve taşıma faaliyetleri ile ilgili olarak yapılacak her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde uygulanmaz.

(Ek fıkra: 14/7/2004-5226/24 md.) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (i) bendine ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığı, Kamu İhale Kurumu ve Bakanlık tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

(Ek fıkra: 3/3/2005-5312/26 md.) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (j) bendine ilişkin esas ve usûller, Maliye Bakanlığı, Kamu İhale Kurumu ve Denizcilik Müsteşarlığının görüşleri alınarak Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

(Ek fıkra: 27/12/2007-5726/24 md.) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (l) bendine ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığı ve Kamu İhale Kurumunun görüşleri alınarak Adalet ve İçişleri bakanlıklarınca müştereken çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

(Ek fıkra: 20/2/2008-5737/79 md.) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (k) bendine ilişkin usûl ve esaslar, Maliye Bakanlığı ve Kamu İhale Kurumunun görüşleri alınarak Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/29 md.) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (f) bendi gereğince Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu tarafından uygulanacak usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ve Kurumun görüşleri alınarak Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu tarafından; (n) bendine ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığı ve Kurumun görüşleri alınarak ilgili bakanlıklar tarafından hazırlanacak yönetmeliklerle belirlenir.

Kamu İhale Kurumunun kurulması GEÇİCİ MADDE 5- Bu Kanunun 53 üncü maddesinde belirtilen Kamu

İhale Kurulu, Kanunun Resmî Gazetede yayımlandığı tarihi takip eden otuz gün içinde atanır. Kamu İhale Kurulu üyeliğine yapılacak ilk atamalarda, Maliye Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığının önereceği adaylar arasından

463

seçilecek üyelerden Bakanlar Kurulunca belirlenecek birer üye yedi yıl süreyle görev yapar.

Kurul, Kanunda yer alan görevleri yerine getirmek üzere atandığı tarihi izleyen altmış gün içinde Kurum teşkilatını oluşturarak bu tarihe kadar Kurumun faaliyete geçmesini sağlar.

Kurumun bu Kanunun yürürlüğe gireceği tarihe kadar yapacağı ihalelerle ilgili esas ve usuller Kurulun önerisi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Bu Kanunun 53 üncü maddesinde belirtilen yönetmelikler ile üçüncü fıkrada belirtilen yönetmelik Kurumun faaliyete geçeceği tarihe kadar çıkarılır.

Kurumun her türlü giderleri, gelirleri ile karşılanacak aşamaya gelinceye kadar, genel bütçeden sağlanacak yardımlardan finanse edilir.

GEÇİCİ MADDE 6- (Ek: 12/6/2002-4761/19 md.) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde;

a) Kamu kurum ve kuruluşlarında görevli personelden, 53 üncü maddenin (h) fıkrasında sayılan yüksek öğretim kurumlarını bitirerek mesleğe özel yarışma sınavı ile girilen ve belirli süreli meslek içi eğitimden sonra özel bir yeterlik sınavı sonunda atanmış olanlar ile hâkimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar,

b) Kurumun görev alanı ile ilgili dallardan olmak kaydıyla en az lisans üstü eğitimini tamamlamış üniversite öğretim elemanları,

c) Mühendislik veya mimarlık fakültelerinde lisans eğitimi yapmış olanlardan en az beş yıl, lisans eğitimini müteakip yine bu dallardan herhangi birinde lisans üstü eğitim yapmış olanlardan ise en az üç yıl süre ile kamu kurum ve kuruluşlarında kendi görev alanıyla ilgili konularda çalışmış olanlar,

Kırk yaşından gün almamış olmaları, (a) ve (c) bentlerinde sayılanların kamu ihale mevzuatı ile ilgili yargılama, inceleme, denetleme, uygulama veya danışma konularında çalışmış olmaları koşuluyla kurumlarının muvafakatı alınmak suretiyle, Kurulca kamu ihale uzmanı olarak atanabilirler.

31.12.2003 tarihine kadar Kurumun kamu ihale uzman ve uzman yardımcısı dışındaki kadrolarına, genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar ile bağımsız bütçeli kuruluşlarda çalışan personel kendilerinin isteği ve kurumlarının muvafakati ile atanabilirler.

GEÇİCİ MADDE 7- (Ek: 10/11/2004-5255/15 md.) 2005 yılında İzmir Kentinde yapılacak Dünya Üniversitelerarası Spor

Oyunları ile ilgili olarak İcra Kurulunca ve bu Kurulun talebi üzerine diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işleri, ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç, bu Kanun hükümlerinden müstesnadır.

464

Başlanmış olan ihaleler GEÇİCİ MADDE 8- (Ek: 20/11/2008-5812/30 md.) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar ilan edilmiş veya yazılı olarak

duyurulmuş ihaleler hakkında, bu Kanunun yayımlandığı tarihte yürürlükte bulunan kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.

Bu Kanunun 35 inci maddesinin (b) bendinde sayılanların yürürlüğe girdiği tarihe kadar yapılmış olan şikayet başvuruları ile bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırılık iddiaları içeren başvurular, başvurunun yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılır.

Mevcut görevlendirmeler GEÇİCİ MADDE 9- (Ek: 20/11/2008-5812/30 md.) 31/5/2008 tarihinden önce 53 üncü maddenin (i) fıkrasının son paragrafına

göre Kurumda kamu ihale uzmanı olarak görevlendirilenlerden fiilen görev yapanların görevlendirmeleri Kurumun ihtiyacına göre devam ettirilebilir.

Kurul başkan ve üyelerinin görev süreleri GEÇİCİ MADDE 10- (Ek: 20/11/2008-5812/30 md.) Kurulun mevcut başkan ve üyelerinden bu Kanunun yürürlüğe girdiği

tarihten önce başka bir üyenin görev süresini tamamlamak üzere atanmış olanların görev süreleri atandıkları tarihten itibaren beş yıl olarak uygulanır.

Yürürlük Madde 69- Bu Kanunun 53 üncü maddesi ile geçici 1 ve geçici 5 inci

maddeleri yayımı tarihinde, diğer maddeleri 1.1.2003 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 70- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

465

EK-3

KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU

BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Tanımlar ve İlkeler Amaç Madde 1- Bu Kanunun amacı, Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihalelere

ilişkin sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanması ile ilgili esas ve usulleri belirlemektir.

Kapsam Madde 2- Bu Kanun, Kamu İhale Kanununa tabi kurum ve kuruluşlar

tarafından söz konusu Kanun hükümlerine göre yapılan ihaleler sonucunda düzenlenen sözleşmeleri kapsar.

Tanımlar Madde 3- Bu Kanunun uygulanmasında Kamu İhale Kanununda yer alan

tanımlar geçerlidir. İlkeler Madde 4- Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında

yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez. Bu Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik

yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez. Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme

hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.

İKİNCİ BÖLÜM Sözleşmelerin Düzenlenmesi

Tip sözleşmeler Madde 5- Bu Kanunun uygulanmasında uygulama birliğini sağlamak üzere

mal veya hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Tip Sözleşmeler Resmi Gazetede yayımlanır.

(Değişik ikinci fıkra: 20/11/2008-5812/31 md.) İdarelerce yapılacak sözleşmeler Tip Sözleşme hükümleri esas alınarak düzenlenir. Mal ve hizmet alımlarında, Kurumun uygun görüşü alınmak kaydıyla istekliler tarafından hazırlanması mutat olan sözleşmeler kullanılabilir.

Sözleşme türleri Madde 6- Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihaleler sonucunda; a) Yapım işlerinde; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine

dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleşme,

b) Mal veya hizmet alımı işlerinde, ayrıntılı özellikleri ve miktarı idarece belirlenen işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden götürü bedel sözleşme,

466

c) Yapım işlerinde; ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine, mal veya hizmet alımı işlerinde ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme,

d) (Ek: 1/6/2007-5680/3 md.; Değişik: 20/11/2008-5812/32 md.) Yapım işlerinde; niteliği itibarıyla iş kalemlerinin bir kısmı için anahtar teslimi götürü bedel, bir kısmı için birim fiyat teklifi alma yöntemleri birlikte uygulanmak suretiyle gerçekleştirilen ihaleler sonucunda karma sözleşme,

e) (Ek: 20/11/2008-5812/32 md.) Çerçeve anlaşmaya dayalı olarak idare ile yüklenici arasında imzalanan münferit sözleşme,

Düzenlenir. (Ek Fıkra: 1/6/2007-5680/3 md.) Çerçeve anlaşma ve münferit sözleşmede

belirtilmesi zorunlu olan hususları belirlemeye Kurum yetkilidir. 1 Sözleşmede yer alması zorunlu hususlar Madde 7- Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde aşağıdaki hususların

belirtilmesi zorunludur: a) İşin adı, niteliği, türü ve miktarı, hizmetlerde iş tanımı. b) İdarenin adı ve adresi. c) Yüklenicinin adı veya ticaret unvanı, tebligata esas adresi. d) Varsa alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumlulukları. e) Sözleşmenin bedeli, türü ve süresi. f) Ödeme yeri ve şartlarıyla avans verilip verilmeyeceği, verilecekse şartları

ve miktarı. g) Sözleşme konusu işler için ödenecekse fiyat farkının ne şekilde ödeneceği. h) Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangisinin sözleşme

bedeline dahil olacağı. i) Vergi, resim ve harçlar ile sözleşmeyle ilgili diğer giderlerin kimin

tarafından ödeneceği. j) Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek

hizmetlerine ait şartlar. k) Kesin teminat miktarı ile kesin teminatın iadesine ait şartlar. l) Garanti istenilen hallerde süresi ve garantiye ilişkin şartlar. m) İşin yapılma yeri, teslim etme ve teslim alma şekil ve şartları. n) Gecikme halinde alınacak cezalar. o) (Değişik: 30/7/2003-4964/43 md.) Mücbir sebepler ve süre uzatımı

verilebilme şartları, sözleşme kapsamında yaptırılacak iş artışları ile iş eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler.

p) Denetim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar. r) Yapım işlerinde iş ve işyerinin sigortalanması ile yapı denetimi ve

sorumluluğuna ilişkin şartlar. s) Sözleşmede değişiklik yapılma şartları. t) Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar.

1 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle; bu fıkrada yer alan “Çerçeve sözleşme” ibaresi, “Çerçeve anlaşma”, “kısa” ibaresi “münferit” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

467

u) Yüklenicinin sözleşme konusu iş ile ilgili çalıştıracağı personele ilişkin sorumlulukları.

v) İhale dokümanında yer alan bütün belgelerin sözleşmenin eki olduğu. y) Anlaşmazlıkların çözümü.

İKİNCİ KISIM Sözleşmenin Uygulanması

BİRİNCİ BÖLÜM

Fiyat Farkı, Sigorta, Mücbir Sebepler, Denetim, Muayene ve Kabul İşlemleri

Fiyat farkı verilebilmesi Madde 8- Sözleşme türlerine göre fiyat farkı verilebilmesine ilişkin esas ve

usulleri tespite Kamu İhale Kurumunun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir. Sözleşmelerde yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme

imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz. İş ve işyerinin sigortalanması Madde 9- (Değişik: 20/11/2008-5812/33 md.) Yapım işlerinde yüklenici; işyerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş

ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile sözleşme konusu iş için, işin özellik ve niteliğine göre ihale dokümanında belirtilen şekilde, işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar geçen süre içinde oluşabilecek deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı, geçici kabul tarihinden kesin kabul tarihine kadar geçecek süreye ilişkin ise kapsamı ihale dokümanında belirtilen genişletilmiş bakım devresi teminatını içeren sigorta yaptırmak zorundadır.

Mücbir sebepler Madde 10- Mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller aşağıda

belirtilmiştir: a) Doğal afetler. b) Kanuni grev. c) Genel salgın hastalık. d) Kısmî veya genel seferberlik ilânı. e) Gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer haller. Süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dahil olmak üzere,

idare tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için; yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması, mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur.

Denetim, muayene ve kabul işlemleri Madde 11- Teslim edilen mal, hizmet, yapım veya yapılan işin muayene ve

kabul işlemleri, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılır. Mal veya yapılan iş yüklenici tarafından idareye teslim edilmedikçe muayene ve kabul işlemleri yapılamaz.

Ancak sözleşmesinde hüküm bulunması halinde; imalat veya üretim süreci gerektiren işler, muayene ve kabul komisyonlarının yetki ve sorumluluğunu

468

kaldırmaması şartıyla, ihale dokümanında belirtilen kalite ve özelliklere göre yapılıp yapılmadığı hususunda, ilgili idare tarafından belirli aşamalarda ve aralıklarla denetlenebilir.

Taahhüdün tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli bölümleri için kısmî kabul yapılabilir.

İKİNCİ BÖLÜM Kesin Teminata İlişkin Hükümler

Ek kesin teminat Madde 12- (Değişik: 30/7/2003-4964/44 md.) Fiyat farkı ödenmesi öngörülerek ihale edilen işlerde fiyat farkı olarak

ödenecek bedelin, sözleşme bedelinde artış meydana gelmesi halinde bu artış tutarının % 6 'sı oranında teminat olarak kabul edilen değerler üzerinden ek kesin teminat alınır. Fiyat farkı olarak ödenecek bedel üzerinden hesaplanan ek kesin teminat hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de karşılanabilir.

Kesin teminat ve ek kesin teminatların geri verilmesi Madde 13- Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun

olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların;

a) Yapım işlerinde; varsa eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanı,

b) Yapım işleri dışındaki işlerde Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesinin getirildiği saptandıktan sonra; alınan mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmesi halinde yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı,

Yükleniciye iade edilir. Yüklenicinin bu iş nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan

borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanunî vergi kesintilerinin yapım işlerinde kesin kabul tarihine, diğer işlerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı yükleniciye geri verilir.

İşin konusunun piyasadan hazır halde alınıp satılan mal alımı olması halinde, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi şartı aranmaz.

İade edilemeyen teminatlar Madde 14- 13 üncü maddeye göre mahsup işlemi yapılmasına gerek

bulunmayan hallerde; yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalır ve bankasına iade edilir. Teminat mektubu dışındaki teminatlar sürenin bitiminde Hazineye gelir kaydedilir.

469

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Sözleşmede Değişiklik, Sözleşmenin Devri ve Feshi

Sözleşmede değişiklik yapılması Madde 15- Sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedelinin aşılmaması ve

idare ile yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması kaydıyla, aşağıda belirtilen hususlarda sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılabilir:

a) İşin yapılma veya teslim yeri. b) İşin süresinden önce yapılması veya teslim edilmesi kaydıyla işin süresi ve

bu süreye uygun olarak ödeme şartları. Sözleşmenin devri Madde 16- Sözleşme, zorunlu hallerde ihale yetkilisinin yazılı izni ile

başkasına devredilebilir. Ancak, devir alacaklarda ilk ihaledeki şartların aranması zorunludur. Ayrıca, isim ve statü değişikliği gereği yapılan devirler hariç olmak üzere, bir sözleşmenin devredildiği tarihi takibeden üç yıl içinde aynı yüklenici tarafından başka bir sözleşme devredilemez veya devir alınamaz. İzinsiz devredilen veya devir alınan veya bir sözleşmenin devredildiği tarihi takibeden üç yıl içinde devredilen veya devir alınan sözleşmeler feshedilerek, devreden ve devir alanlar hakkında 20, 22 ve 26 ncı madde hükümleri uygulanır.

Yüklenicinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu veya mahkumiyeti Madde 17- Yüklenicinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu veya

özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyeti hallerinde aşağıdaki hükümler uygulanır:

a) Yüklenicinin ölümü halinde, sözleşme feshedilmek suretiyle hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek kesin teminatları ve varsa diğer alacakları varislerine verilir. Ancak, aynı şartları taşıyan ve talepte bulunan varislere idarenin uygun görmesi halinde, ölüm tarihini izleyen otuz gün içinde varsa ek teminatlar dahil taahhüdün tamamı için gerekli kesin teminatı vermeleri şartıyla sözleşme devredilebilir.

b) Yüklenicinin iflas etmesi halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç hakkında 20 ve 22 nci maddeye göre işlem yapılır.

c) Ağır hastalık, tutukluluk veya özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyeti nedeni ile yüklenicinin taahhüdünü yerine getirememesi halinde, bu durumun oluşunu izleyen otuz gün içinde yüklenicinin teklif edeceği ve ilgili idarenin kabul edeceği birinin vekil tayin edilmesi koşuluyla taahhüde devam edilebilir. Ancak, yüklenicinin kendi serbest iradesi ile vekil tayin edecek durumda olmaması halinde, yerine ilgililerce aynı süre içinde genel hükümlere göre bir yasal temsilci tayin edilmesi istenebilir. Bu hükümlerin uygulanmaması halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında 20 ve 22 nci maddeye göre işlem yapılır.

Yüklenicinin ortak girişim olması halinde ölüm, iflas, ağır hastalık, tutukluluk veya mahkumiyet

Madde 18- Ortak girişimlerce yerine getirilen taahhütlerde, ortak girişimi oluşturan kişilerden birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkum olması veya dağılması sözleşmenin devamına engel olmaz. Ancak, bunlardan biri idareye pilot veya koordinatör ortak olarak bildirilmiş ise, pilot veya koordinatör ortağın gerçek veya tüzel kişi olmasına göre iflas, ağır hastalık, tutukluluk, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyet veya dağılma hallerinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında 20 ve 22 nci maddeye

470

göre işlem yapılır. Pilot veya koordinatör ortağın ölümü halinde ise sözleşme feshedilmek suretiyle yapılmış olan işler tasfiye edilerek kesin teminat iade edilir. Bu durumların oluşunu izleyen otuz gün içinde diğer ortakların teklifi ve idarenin uygun görmesi halinde de, teminat dahil o iş için pilot veya koordinatör ortağın yüklenmiş olduğu sorumlulukların üstlenilmesi kaydıyla sözleşme yenilenerek işe devam edilebilir.

Pilot veya koordinatör ortak dışındaki ortaklardan birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkum olması veya dağılması halinde, diğer ortaklar teminat dahil işin o ortağa yüklediği sorumlulukları da üstlenerek taahhüdü yerine getirirler. 2

Yüklenicinin sözleşmeyi feshetmesi Madde 19- Sözleşme yapıldıktan sonra mücbir sebep halleri dışında

yüklenicinin mali acz içinde bulunması nedeniyle taahhüdünü yerine getiremeyeceğini gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak bildirmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

İdarenin sözleşmeyi feshetmesi Madde 20- Aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder: a) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun

olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi, 3

b) Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25 inci maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi,

Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

Sözleşmeden önceki yasak fiil veya davranışlar nedeniyle fesih Madde 21- Yüklenicinin, ihale sürecinde Kamu İhale Kanununa göre yasak

fiil veya davranışlarda bulunduğunun sözleşme yapıldıktan sonra tespit edilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

Ancak, taahhüdün en az % 80’inin tamamlanmış olması ve taahhüdün tamamlattırılmasında kamu yararı bulunması kaydıyla;

a) İvediliği nedeniyle taahhüdün kalan kısmının yeniden ihale edilmesi için yeterli sürenin bulunmaması,

b) Taahhüdün başka bir yükleniciye yaptırılmasının mümkün olmaması, c) Yüklenicinin yasak fiil veya davranışının taahhüdünü tamamlamasını

engelleyecek nitelikte olmaması, Hallerinde, idare sözleşmeyi feshetmeksizin yükleniciden taahhüdünü

tamamlamasını isteyebilir ve bu takdirde yüklenici taahhüdünü tamamlamak zorundadır. Ancak bu durumda, yüklenici hakkında 26 ncı madde hükmüne göre 2 Bu maddede geçen “pilot” ibareleri, 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanunun 45 inci maddesiyle “pilot veya koordinatör” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir. 3 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 34 üncü maddesiyle; bu bentte yer alan “yirmi gün” ibaresi, “on gün” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

471

işlem yapılır ve yükleniciden kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı kadar ceza tahsil edilir. Bu ceza hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de tahsil edilebilir.

Sözleşmenin feshine ilişkin düzenlemeler Madde 22- 19 uncu maddeye göre yüklenicinin fesih talebinin idareye

intikali, 20 nci maddenin (a) bendine göre belirlenen sürenin bitimi, 20 nci maddenin (b) bendi ile 21 inci maddeye göre ise tespit tarihi itibariyle sözleşme feshedilmiş sayılır. Bu tarihleri izleyen yedi gün içinde idare tarafından fesih kararı alınır. Bu karar, karar tarihini izleyen beş gün içinde yükleniciye bildirilir.

19, 20 ve 21 inci maddelere göre sözleşmenin feshedilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar alındığı tarihten gelir kaydedileceği tarihe kadar Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncellenir. Güncellenen tutar ile kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı arasındaki fark yükleniciden tahsil edilir.

Hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle teminat alınan hallerde, alıkonulan tutar gelir kaydedileceği gibi, sözleşmenin feshedildiği tarihten sonra yapılmayan iş miktarına isabet eden teminat tutarı da birinci fıkra hükmüne göre güncellenerek yükleniciden tahsil edilir.

Gelir kaydedilen teminatlar, yüklenicinin borcuna mahsup edilemez. 19, 20 ve 21 inci maddelere göre sözleşmenin feshedilmesi halinde,

yükleniciler hakkında 26 ncı madde hükümlerine göre işlem yapılır. Ayrıca, sözleşmenin feshi nedeniyle idarenin uğradığı zarar ve ziyan yükleniciye tazmin ettirilir.

Mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshi Madde 23- Mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshedilmesi halinde,

hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar iade edilir.

Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi 4

Madde 24- (Değişik: 30/7/2003-4964/46 md.) Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar

nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş; a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması, b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik

olarak mümkün olmaması, Şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme

bedelinin % 10'una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20 'sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.

Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, Bakanlar Kurulu bu oranı sözleşme bazında % 40 'a kadar artırmaya yetkilidir.

İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda,

4 Bu maddenin başlığı “Öngörülemeyen durumlar nedeniyle işin tasfiyesi” iken, 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanunun 46 ncı maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

472

işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur.

Sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.

ÜÇÜNCÜ KISIM Yasaklar ve Sorumluluklar

Yasak fiil ve davranışlar Madde 25- Sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıda belirtilen fiil veya

davranışlarda bulunmak yasaktır: a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet

suretiyle veya başka yollarla sözleşmeye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.

b) Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek. c) Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç

veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu imalat yapmak.

d) Taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar vermek. e) Bilgi ve deneyimini idarenin zararına kullanmak veya 29 uncu madde

hükümlerine aykırı hareket etmek. f) Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun

olarak taahhüdünü yerine getirmemek. g) Sözleşmenin 16 ncı madde hükmüne aykırı olarak devredilmesi veya devir

alınması. İhalelere katılmaktan yasaklama Madde 26- (Değişik birinci fıkra: 30/7/2003-4964/47 md.) 25 inci maddede

belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, 4734 sayılı Kanunun 2 nci ve 3 üncü maddeleri ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, sözleşmeyi uygulayan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir.

Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir.

Bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak ihalelere de iştirak ettirilmezler.

473

Yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırkbeş gün içinde verilir.Verilen bu karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere en geç onbeş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur. 5

İdareler, 25 inci maddede belirtilen yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

Yüklenicilerin ceza sorumluluğu Madde 27- İş tamamlandıktan ve kabul işlemi yapıldıktan sonra tespit

edilmiş olsa dahi, 25 inci maddede belirtilen fiil veya davranışlardan Türk Ceza Kanununa göre suç teşkil eden fiil veya davranışlarda bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile o işteki ortak veya vekilleri hakkında Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre ceza kovuşturması yapılmak üzere yetkili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Hükmolunacak cezanın yanısıra, idarece 26 ncı maddeye göre verilen yasaklama kararının bitiş tarihinden itibaren uygulanmak şartıyla bir yıldan az olmamak üzere üç yıla kadar bu Kanun kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan mahkeme kararıyla 26 ncı maddenin ikinci fıkrasında sayılanlarla birlikte yasaklanırlar.

Bu Kanunda belirtilen yasak fiil veya davranışları nedeniyle haklarında mükerrer ceza hükmolunanlar ile bu kişilerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri veya bu kişilerin ortağı olduğu şahıs şirketleri, mahkeme kararı ile sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır.

Bu madde hükümlerine göre; mahkeme kararı ile yasaklananlar ve ceza hükmolunanlar, Cumhuriyet Savcılıklarınca sicillerine işlenmek üzere Kamu İhale Kurumuna, meslek sicillerine işlenmek üzere de ilgili meslek odalarına bildirilir.

Sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlara ilişkin mahkeme kararları, Kamu İhale Kurumunca bildirimi izleyen onbeş gün içinde Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle duyurulur.

Görevlilerin ceza sorumluluğu Madde 28- Muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri, yapı

denetim görevlileri ve ihtiyacın karşılanma sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin, görevlerini kanunî gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır. Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturulması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir. (Değişik son cümle: 30/7/2003-4964/48 md.) Bu Kanuna aykırı fiil veya davranışlardan dolayı hüküm giyen idare görevlileri, bu Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler.

Bu Kanun kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, bu Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar.

5 Bu fıkrada geçen “en geç otuz gün” ibaresi, 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanunun 47 nci maddesiyle “en geç kırkbeş gün” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

474

Bilgi ve belgeleri açıklama yasağı Madde 29- Bu Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti

sunanlar; yüklenicilerin iş ve işlemlerine, teknik ve mali yapılarına ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri ifşa

edemezler, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Aksine hareket edenler hakkında ilgisine göre 26 veya 28 inci maddede belirtilen müeyyideler uygulanır.

Yapım işlerinde yüklenicilerin ve alt yüklenicilerin sorumluluğu Madde 30- Yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat

kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan, yapının tamamı için işe başlama tarihinden itibaren kesin kabul tarihine kadar sorumlu olacağı gibi, kesin kabul onay tarihinden itibaren de onbeş yıl süreyle müteselsilen sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre yüklenici ve alt yüklenicilere ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 27 nci madde hükümleri uygulanır.

Yapı denetim görevlilerinin sorumluluğu Madde 31- Yapı denetimini yerine getiren idare görevlileri, denetim eksikliği

nedeniyle işin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmamasından ortaya çıkan zarar ve ziyandan onbeş yıl süre ile yüklenici ile birlikte müteselsilen sorumludur. Ayrıca haklarında 28 inci madde hükümleri uygulanır.

Danışmanlık hizmeti sunucularının sorumluluğu Madde 32- Danışmanlık hizmetlerinde; tasarım hatası, uygulama yanlışlığı,

denetim eksikliği, hatalı yaklaşık maliyet tespiti, işlerin yürürlükteki mevzuata uygun olarak yapılmaması, meslek ahlakına uygun davranılmaması, bilgi ve deneyimin idarenin yararına kullanılmaması ve benzeri nedenlerle meydana gelen zarar ve ziyandan hizmet sunucusu doğrudan, yapı denetimi hizmetinin sunulduğu durumda ise yapım işini üstlenen yüklenici ve alt yüklenicilerle birlikte onbeş yıl süre ile müteselsilen sorumludur.

Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre hizmet sunucusuna ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 27 nci madde hükümleri uygulanır.

Tedarikçilerin sorumluluğu Madde 33- Tedarikçiler taahhütleri çerçevesinde kusurlu veya standartlara

uygun olmayan malzeme verilmesi veya kullanılması, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre tedarikçiye ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 27 nci madde hükümleri uygulanır.

Hizmet sunucularının sorumluluğu Madde 34- Hizmet sunucuları taahhütleri çerçevesinde kusurlu veya

standartlara uygun olmayan malzeme seçilmesi, verilmesi veya kullanılması, tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre hizmet sunucusuna ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 27 nci madde hükümleri uygulanır.

475

DÖRDÜNCÜ KISIM Çeşitli Hükümler

Teminat Madde 35- Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, Kamu İhale

Kanununun teminatlara ilişkin hükümleri uygulanır. Hüküm bulunmayan haller Madde 36- Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu

hükümleri uygulanır. Tebligat Madde 37- Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde yapılacak tebliğler

hakkında Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır. Değişiklik yapılması Madde 38- Bu Kanun hükümlerine ilişkin değişiklikler, ancak bu Kanuna

hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.

BEŞİNCİ KISIM Son Hükümler

Uygulanmayacak hükümler Madde 39- a) Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihalelere ilişkin

düzenlenen sözleşmeler açısından 8.9.1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uygulanmaz.

b) Diğer kanunların 8.9.1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunundan muafiyet tanıyan hükümleri ile bu Kanuna uymayan hükümleri uygulanmaz.

c) (Ek: 30/7/2003-4964/49 md.) 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu kapsamında yapılacak sözleşmelerde, cezaî yaptırımlar ve katılma yasakları bu Kanuna tâbi olmak kaydıyla, özel sözleşme usul ve esasları belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Tip sözleşmelerin hazırlanması GEÇİCİ MADDE 1- Bu Kanunun uygulanmasına yönelik olarak çıkarılacak

tip sözleşmeler, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak Kamu İhale Kurumu tarafından Kanunun yürürlüğe gireceği tarihe kadar hazırlanır ve Resmi Gazetede yayımlanır.

Bunların yürürlüğe konulmasına kadar idareler, mevcut sözleşme esas ve hükümlerini uygulamaya devam ederler.

Yapım işlerinde fiyat farkı GEÇİCİ MADDE 2 – (Ek: 30/7/2008 – 5794/1 md.) 31/5/2008 tarihinden önce 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre ihalesi

yapılmış yapım işlerinde, iş kalemleri veya iş gruplarının imalatında kullanılan malzemelerin fiyatlarında beklenmeyen artışlar meydana gelmesi nedeniyle ihale dokümanında fiyat farkı verilmesine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına veya ihalenin yabancı para üzerinden sözleşmeye bağlanıp bağlanmadığına bakılmaksızın 1/1/2008 tarihinden sonra yapılan ve yapılacak olan imalatlar için fiyat farkı verilebilmesine ilişkin esas ve usulleri tespite Kurumun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Yürürlük Madde 40- Bu Kanun 1/1/2003 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 41- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

476

EK-4 SAĞLIK HİZMETİ SUNAN 4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNU

KAPSAMINDAKİ İDARELERİN TEŞHİS VE TEDAVİYE YÖNELİK OLARAK BİRBİRLERİNDEN YAPACAKLARI MAL VE HİZMET

ALIMLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı

Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerden sağlık hizmeti sunanların teşhis ve tedaviye yönelik olarak birbirlerinden yapacakları mal ve hizmet alımlarının usul ve esaslarını belirlemektir.

Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale

Kanunu kapsamındaki idarelerden sağlık hizmeti sunanların teşhis ve tedaviye yönelik olarak birbirlerinden yapacakları mal ve hizmet alımlarını kapsar.

Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü

maddesinin (h) bendi ile aynı Kanunun geçici 4 üncü maddesi hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; a) Kanun: 4734 sayılı Kamu İhale Kanununu, b) İdare: Kanunun 2 nci maddesinde sayılan idarelerden sağlık hizmeti

sunanları, c) Geri ödeme kurumu: İlgili mevzuatı uyarınca hak sahibi kişilerin sağlık

yardımını karşılamakla yükümlü kamu kurum ve kuruluşlarını, ç) Fiyat tarifeleri: Sosyal Güvenlik Kurumunca yayımlanan Sağlık Uygulama

Tebliğinde veya Maliye Bakanlığınca yayımlanan Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliğinde belirlenen fiyatları ya da bu kapsamda hazırlanan diğer resmi fiyatları,

d) Bakanlık: Maliye Bakanlığını, e) Hizmet: Teşhis ve tedaviye yönelik olarak idarelerce üretilen veya Kanuna

göre hizmet alımı yolu ile üçüncü şahıslardan temin edilen hizmetleri, f) Mal: Teşhis ve tedaviye yönelik olarak idarelerce üretilen veya Kanuna

göre temin edilen malları, ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM Hizmet Alımları

Hizmet alınması MADDE 5 – (1) İdareler, aralarında imzalayacakları protokollerle

birbirlerinden doğrudan hizmet alabilirler. Fiyatlandırma MADDE 6 – (1) İdarelerin kendi aralarında alım ve satıma konu olan

hizmetlerden, fiyat tarifeleri ile fiyatları belirlenmiş olanların bu Yönetmelik kapsamındaki alım ve satımlara esas alınacak fiyatları, maliyetinin altında kalmamak

477

kaydıyla idareler arasında yapılacak protokolle belirlenir. Ancak, bu suretle belirlenecek fiyat, fiyat tarifeleriyle belirlenen fiyatı hiçbir şekilde geçemez. Fiyat tarifelerinde belirlenmiş olan tutarlardaki değişikliklerin; protokol ile belirlenen fiyatları etkileyip etkilemeyeceği, etkileyecekse hangi oranda etkileyeceği ve karşılıklı alımlarda mahsuplaşma yapılıp yapılmayacağı hususları da protokolde ayrıca karara bağlanır.

(2) İdarelerin kendi aralarında alım ve satıma konu olan hizmetlerden, fiyat tarifelerinde fiyatı olmayan ve hizmet alımı yoluyla üçüncü şahıslardan temin edilen hizmetlerin fiyatı; yapılacak kanuni kesintiler ihale bedeline ayrıca dâhil edilmek kaydıyla, ihale bedelinin üzerine % 10’a kadar ilave edilmek suretiyle belirlenebilir.

(3) İdarelerin kendi aralarında alım ve satıma konu olan hizmetlerden, fiyat tarifelerinde fiyatı olmayan ve idarelerce üretilen hizmetlerin fiyatı, kanuni kesintiler maliyet bedeline ayrıca dâhil edilmek kaydıyla, maliyet bedelinin üzerine % 10’a kadar ilave edilmek suretiyle belirlenebilir.

Faturalandırma ve ödemeler MADDE 7 – (1) Sunulan hizmetlerin bedeli, protokolde belirlenen fiyatlar

üzerinden hizmeti satan idarece düzenlenecek fatura karşılığında, hizmeti alan idarece ödenir. Faturanın düzenleme ve ödeme süresi protokolde belirlenir.

(2) Bu Yönetmelik kapsamında hastaya sunulan hizmetlerin bedeli, geri ödeme kurumuna hizmeti alan idare tarafından faturalandırılır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Mal Alımları Mal alınması MADDE 8 – (1) İdareler aralarında imzalayacakları protokollerle

birbirlerinden doğrudan mal temin edebilirler. Fiyatlandırma MADDE 9 – (1) İdarelerin kendi aralarında alım ve satıma konu olan

mallardan, fiyat tarifeleri ile fiyatları belirlenmiş olanların bu Yönetmelik kapsamındaki alım ve satımlara esas alınacak fiyatları, maliyetinin altında kalmamak kaydıyla idareler arasında yapılacak protokolle belirlenir. Ancak, bu suretle belirlenecek fiyat, fiyat tarifeleriyle belirlenen fiyatı hiçbir şekilde geçemez. Fiyat tarifelerinde belirlenmiş olan tutarlardaki değişikliklerin; protokol ile belirlenen fiyatları etkileyip etkilemeyeceği, etkileyecekse hangi oranda etkileyeceği ve karşılıklı alımlarda mahsuplaşma yapılıp yapılmayacağı hususları da protokolde ayrıca karara bağlanır.

(2) İdarelerin kendi aralarında alım ve satıma konu olan mallardan, fiyat tarifelerinde fiyatı olmayan, amortismana tabi olmayan malların fiyatı, maliyetinin üzerine %10’a kadar ilave edilmek suretiyle belirlenebilir. Fiyat tarifelerinde fiyatı olmayan, amortismana tabi malların fiyatı ise amortisman tutarları da dikkate alınarak satışı yapacak olan idare tarafından 18/1/2007 tarihli ve 26407 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşınır Mal Yönetmeliği esaslarına göre tespit edilir.

Faturalandırma ve ödemeler MADDE 10 – (1) Malların bedeli, protokolde belirlenen fiyatlar üzerinden

malı satan idarece düzenlenecek fatura karşılığında malı satın alan idarece ödenir. Faturanın düzenleme ve ödeme süresi protokolde belirlenir.

478

(2) Bu Yönetmelik kapsamında kullanılan malların bedeli geri ödeme kurumuna malı alan idare tarafından faturalandırılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Ortak Hükümler Protokol düzenlenmesi MADDE 11 – (1) Her bir mal ve hizmet alımı için ayrı ayrı protokol

düzenlenebileceği gibi, birden fazla mal ve hizmet alımı için ortak protokol düzenlenebilir.

(2) Karşılıklı mutabakat sonucu hazırlanan Protokol, Protokolün tarafı olan birimlerin harcama yetkilileri tarafından imzalanır.

(3) Mal alımına ve hizmet sunumuna ilişkin diğer hususlar, her alım konusunun özelliğine göre idarelerce protokolde belirlenir.

(4) Protokolde “bu alımlar hakkında uygulanacak ceza ve yasaklama hükümlerinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi olunacağı” hususuna yer verilir.

(5) Protokolün feshine ve anlaşmazlıkların çözümüne ilişkin hükümler protokolde belirlenir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Son Hükümler Yürürlük MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Maliye Bakanı yürütür

479

EK-5 ÇERÇEVE ANLAŞMA İHALELERİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale

Kanunu kapsamındaki idarelerin, bu Kanuna göre gerçekleştirecekleri ikinci fıkrada belirtilen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin çerçeve anlaşma ihaleleri ile çerçeve anlaşma kapsamında yapacakları münferit sözleşmelerin imzalanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır.

(2) Çerçeve anlaşma ihalesine konu olabilecek mal ve hizmet alımları ile yapım işleri aşağıda belirtilmiştir.

a) Mal alımları: Her türlü tıbbi sarf malzemesi, ilaç, serum, anti serum, aşı, her türlü ortez ve protez, büro malzemesi, tıbbi cihazlar, kırtasiye malzemeleri, bilgisayar ve bilgisayar sarf malzemesi, akaryakıt, her türlü katı yakıt, her türlü gıda maddesi, her türlü temizlik sarf malzemesi, muhtelif tip ray, muhtelif tip beton ve ahşap travers, her türlü boya malzemesi, tekstil ve giyim malzemeleri, taşıma araçlarının ve iş makinelerinin yedek parçaları, agrega ve balast, kilitli parke, bordür, karo ve her türlü kum, çakıl ve çimento, oy sandığı, seçim torbası, seçimlerde kullanılacak paravan, filigranlı oy pusulası kağıdı ve filigranlı oy zarfı kağıdı,

b) (Değişik: 3/7/2009–27277 R.G. / 1. md.) Hizmet alımları: Taşıma araçlarının ve makinelerin mutat bakım ve onarım hizmetleri, oy pusulası basım hizmetleri, sürekli nitelikte olmayan kargo/yük taşıma hizmetleri, tercüme hizmetleri, sigorta hizmetleri, kalibrasyon hizmetleri, piyasa denetim ve gözetim hizmetleri, teşhis ve tedaviye yönelik hizmetler,

c) Yapım işleri: Bina bakım ve onarım işleri, karayolu mutat bakım ve onarım işleri, içme suyu ve kanalizasyon şebekesi bakım ve onarım işleri, enerji nakil hatları bakım ve onarım işleri, doğalgaz ve petrol boru hatları bakım ve onarım işleri.

Dayanak MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi ile

Ek 2 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Çerçeve anlaşma: Bir veya birden fazla idare ile bir veya birden fazla

istekli arasında, belirli bir zaman aralığında gerçekleştirilecek alımların özellikle fiyat ve mümkün olan hallerde öngörülen miktarlarının tespitine ilişkin şartları belirleyen anlaşmayı,

b) Çerçeve anlaşma ihalelerinde ihale yetkilisi: İdarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurullarını, aynı bakanlık bünyesinde veya il düzeyinde birden fazla idarenin bir araya gelerek çerçeve anlaşma ihalesini gerçekleştirdiği durumlarda ise, çerçeve anlaşma imzalanıncaya kadarki ihale işlemleri ile çerçeve anlaşmaya taraf olan isteklilerin yeterliklerinin oniki ayda bir değerlendirilmesi işlemlerini bu idareler adına yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerini,

c) (Mülga: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 2 md.)

480

ç) İstekli: Çerçeve anlaşma ihalelerine teklif veren veya kendisiyle çerçeve anlaşma imzalanan gerçek veya tüzel kişiyi ya da bunların oluşturdukları iş ortaklığını,

d) Münferit sözleşme: Çerçeve anlaşma kapsamında yapılan alımlarda istekliler ile idare arasında imzalanan yazılı sözleşmeyi,

e) Münferit sözleşmelerde ihale yetkilisi: Çerçeve anlaşma kapsamında münferit alımı gerçekleştirecek idarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerini,

f) Kanun: 4734 sayılı Kamu İhale Kanununu, g) Uygulama Yönetmeliği: 4/3/2009 tarihli ve 27159 sayılı mükerrer Resmî

Gazete’de yayımlanan Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğini, 4/3/2009 tarihli ve 27159 sayılı mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğini ve 4/3/2009 tarihli ve 27159 sayılı mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğini,

ğ) Yüklenici: Çerçeve anlaşma kapsamında kendisiyle münferit sözleşme imzalanan istekliyi,

ifade eder. (2) Bu maddede yer almayan tanımlar açısından Kanunun 4 üncü

maddesindeki tanımlar ile birinci fıkranın (g) bendinde yer alan yönetmeliklerdeki tanımlar geçerlidir.

Bildirim ve tebligat esasları MADDE 4 – (1) Bildirim ve tebligat, iadeli taahhütlü posta yoluyla veya

imza karşılığı elden yapılır. Ancak ihale dokümanının satın alındığına ilişkin formda ve/veya teklif mektubunda elektronik posta adresinin ve/veya faks numarasının belirtilmesi ve bu adrese veya faks numarasına yapılacak bildirimlerin kabul edileceğinin taahhüt edilmesi kaydıyla, idare tarafından elektronik posta yoluyla veya faksla bildirim de yapılabilir.

(2) İadeli taahhütlü mektupla yapılan tebligatta mektubun postaya verilmesini takip eden yedinci gün, yabancı isteklilerde ise ondokuzuncu gün tebliğ tarihi sayılır. Tebligatın bu tarihten önce muhataba ulaşması halinde ise fiili tebliğ tarihi esas alınır.

(3) Elektronik posta yoluyla veya faks ile yapılan bildirimlerde, bildirim tarihi tebliğ tarihi sayılır. Bu şekilde yapılan bildirimlerin aynı gün idare tarafından teyit edilmesi zorunludur. Aksi takdirde bildirim yapılmamış sayılır. Teyit işleminin gerçekleşmiş kabul edilmesi için tebligatın iadeli taahhütlü mektupla bildirime çıkarılmış olması yeterlidir. Elektronik posta yoluyla veya faks ile yapılan bildirimler, bildirim tarihi ve içeriğini de kapsayacak şekilde ayrıca belgelenir.

(4) Elektronik posta yoluyla yapılacak bildirimler, idarenin resmi elektronik posta adresi kullanılarak yapılır.

(5) İdare tarafından iş ortaklığına yapılacak bildirim ve tebligat yukarıdaki esaslara göre pilot ortağa yapılır.

(6) İstekli olabilecekler ve istekliler tarafından idareyle yapılacak yazışmalarda elektronik posta ve faks kullanılamaz. Ancak, dokümanın posta yoluyla satılmasının öngörülmesi halinde, dokümanın satın alınmasına ilişkin talepler idareye faks ile bildirilebilir.

481

İKİNCİ BÖLÜM Temel İlkeler ve Genel Esaslar

Temel ilkeler MADDE 5 – (1) Çerçeve anlaşma kapsamında yapılacak alımlarda Kanunun

5 inci maddesinde yer alan temel ilkeler ile 62 nci maddesinde yer alan ilgili hükümler yanında aşağıdaki ilkelere uyulması zorunludur:

a) Çerçeve anlaşmalar rekabeti engelleyici, sınırlayıcı veya bozucu şekilde kullanılamaz.

b) Çerçeve anlaşmaların süresi kırksekiz ayı geçemez. c) Çerçeve anlaşma kapsamında yapılan münferit sözleşmelerde, sözleşmenin

ifasının çerçeve anlaşma süresi içerisinde yapılması zorunludur. ç) Çerçeve anlaşma ihalesine çıkılabilmesi için ödeneğin bulunması şartı

aranmaz. Ancak münferit sözleşme aşamasında ödeneğin bulunması zorunludur. Ödenek, münferit sözleşme aşamasında ihtiyaç konusu mal veya hizmet veya yapım işi için çerçeve anlaşma ihalesinde teklif edilen bedeller dikkate alınarak münferit sözleşmeyi imzalayacak idare tarafından belirlenir.

d) Çerçeve anlaşma yapılmış olması idareye alım yapma yükümlülüğü getirmez. İdare çerçeve anlaşma kapsamındaki ihtiyaçlarını Kanunda yer alan diğer usulleri kullanmak suretiyle de temin edebilir.

Genel esaslar MADDE 6 – (1) Çerçeve anlaşma ihalelerinde çerçeve anlaşmaya taraf

olacak istekli sayısı üçten az olmamak üzere ihale dokümanında belirtilir. (2) Çerçeve anlaşmanın bakanlık veya il düzeyinde yapıldığı durumlarda,

çerçeve anlaşmadan yararlanacak olan her bir idare tarafından çerçeve anlaşma kapsamında ayrı münferit sözleşmeler yapılabilir.

(3) Çerçeve anlaşma ihalelerinde ihale komisyonu tarafından yapılan değerlendirme sonucunda teklifleri geçerli kabul edilen istekliler, ekonomik açıdan en avantajlı tekliften başlanmak suretiyle listeye alınır.

(4) Çerçeve anlaşma ihalelerinde anlaşmaya taraf olan istekli sayısının üçün altına inmesi halinde, çerçeve anlaşmanın sona erdiği taraflara bildirilir.

(5) Kısmi teklife açık çerçeve anlaşma ihalelerinde her bir kısıma ilişkin imzalanan çerçeve anlaşma ayrı bir çerçeve anlaşma olarak kabul edilir. Çerçeve anlaşma imzalanabilmesi için her bir kısım için çerçeve anlaşma imzalayacak en az üç isteklinin bulunması gerekir. Bu sayının üçün altına düştüğü durumlarda çerçeve anlaşma imzalanmayarak bu kısıma ilişkin çerçeve anlaşma ihalesi iptal edilir.

(6) Konsorsiyumlar çerçeve anlaşma ihalelerine katılamazlar. (7) Münferit sözleşme aşamasında teklif edilen birim fiyat teklif bedeli

çerçeve anlaşmada yazılı birim fiyat teklif bedelini aşamaz. (8) (Değişik: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 3. md.) İstekliler yeterliklerinin devam

ettiğini oniki ayda bir belgelendirir. Yeterliği devam etmeyen istekliler ile çerçeve anlaşma kapsamında teklif vermeye davet edildiği halde iki kez teklif vermeyen veya iki kez geçerli teklif vermeyen isteklilerin çerçeve anlaşmaları feshedilir. Çerçeve anlaşmanın bakanlık veya il düzeyinde yapıldığı durumlarda, teklif vermeye davet edildiği halde teklif vermeyen veya geçerli teklif vermeyen istekliler, münferit sözleşmeyi imzalayacak idare tarafından çerçeve anlaşma ihalesini yapan idareye bildirilir.

482

(9) Çerçeve anlaşmanın bakanlık veya il düzeyinde yapıldığı durumlarda, münferit sözleşmenin imzalanmasına ve uygulanmasına ilişkin hususlar, alımı/işi gerçekleştirecek idare tarafından belirlenir ve muayene ve kabul komisyonu da aynı idare tarafından oluşturulur.

(10) (Ek: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 3 md.) Münferit sözleşmeler ile yapılacak olan alımların toplam miktarı, yasal iş artışları dahil, çerçeve anlaşma kapsamında alımı planlanan tahmini ihtiyaç miktarını aşamaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İhale Hazırlık İşlemleri Yaklaşık maliyet MADDE 7 – (1) Çerçeve anlaşma ihalelerinin yaklaşık maliyeti, ihalenin

konusunun mal veya hizmet alımı ya da yapım işi olmasına göre ilgili Uygulama Yönetmeliğinde düzenlenen esas ve usullere göre belirlenir.

(2) Yaklaşık maliyet, çerçeve anlaşmanın süresi dikkate alınarak anlaşma kapsamında alımı planlanan tahmini ihtiyaç miktarının tamamı üzerinden hesaplanır.

(3) Münferit sözleşme aşamasında yaklaşık maliyet, ihtiyaç miktarı göz önüne alınarak hesaplanır. Bu hesaplama çerçeve anlaşma yapılması aşamasında tespit edilen bedel üzerinden yapılabilir. Bu bedelin güncellenmesine ihtiyaç duyulması halinde, ihale konusunun mal veya hizmet alımı ile yapım işi olmasına göre ilgili Uygulama Yönetmeliğinde düzenlenen esas ve usullere göre güncelleme yapılır.

Uygulanacak ihale usulünün tespiti MADDE 8 – (1) Çerçeve anlaşma ihalelerinde açık ihale usulü uygulanır. İhale dokümanının içeriği MADDE 9 – (1) İhale dokümanında; isteklilere talimatları da içeren idari

şartname, standart formlar, mal ve hizmet alımlarında teknik şartname, yapım işlerinde işin projesini de kapsayan teknik şartname, çerçeve anlaşma ve münferit sözleşme tasarısı ile gerekli diğer belge ve bilgiler bulunur.

(2) İhale dokümanında yapılan düzenlemeler birbirine aykırı olamaz. İhale dokümanının hazırlanması MADDE 10 – (1) İdare, çerçeve anlaşma ihalelerinde kullanılacak ihale

dokümanını, Kurum tarafından yayımlanan standart ihale dokümanını esas alarak hazırlar ve her sayfasını onaylar. Bu asıl nüshanın, idarelerce çerçeve anlaşma işlem dosyasında muhafazası zorunludur. İhtiyaç duyulması halinde, Kurum tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde gerekli güvenlik önlemlerinin idarece alınması kaydıyla, isteklilere verilecek ihale dokümanı "compact disc (CD)" ortamına aktarılabilir.

(2) İdare tarafından bu Yönetmeliğin ekinde yer alan; a) Standart Formlar (EK: 1), b) Çerçeve Anlaşma İhalelerinde Uygulanacak Tip İdari Şartname (EK: 2), c) Mal ve Hizmet Alımları ile Yapım İşlerine Ait Tip Çerçeve Anlaşma

(EK: 3), ç) Mal Alımlarına Ait Tip Münferit Sözleşme (EK: 4), d) Hizmet Alımlarına Ait Tip Münferit Sözleşme (EK: 5), e) Yapım İşleri İhalelerine Ait Tip Münferit Sözleşme (EK: 6),

483

ve Kurum tarafından yayımlanan diğer mevzuat esas alınarak ihale dokümanı hazırlanır.

(3) İhale dokümanı, münferit sözleşme tasarısı hariç, ilk ilan tarihine kadar kesinleştirilir. Münferit sözleşme tasarısı ise münferit sözleşme için teklif vermeye davet aşamasında kesinleştirilir ve teklif vermeye davet yazısının ekinde isteklilere gönderilir.

(4) İhale dokümanının Türkçe hazırlanması zorunludur. Ancak yabancı isteklilere açık olan ihalelerde dokümanın tamamı veya bir kısmı Türkçe yanında başka dillerde de hazırlanabilir. Talep edenlere yabancı dilde hazırlanan doküman Türkçe doküman ile birlikte verilir. Bu durumda ihale dokümanının anlaşılmasında, yorumlanmasında ve anlaşmazlıkların çözümünde Türkçe metin esas alınır.

İdari şartname MADDE 11 – (1) İdare, bu Yönetmelik ekinde yer alan tip idari şartnameyi

esas alarak idari şartnamesini hazırlar. Tip idari şartnamede boş bırakılan veya dipnota alınan hususlar, işin özelliği ve 4734 sayılı Kanun, 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmayacak şekilde düzenlenir.

(2) İdare, tip idari şartnamede düzenlenmeyen ve alımın/işin özelliğine göre düzenlenmesine gerek duyulan hususları, 4734 ve 4735 sayılı Kanunlar ile diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmamak koşuluyla maddeler halinde düzenleyerek “Diğer Hususlar” bölümüne ekleyebilir.

(3) İdari şartnamede, ilanda ve çerçeve anlaşmada çerçeve anlaşmanın süresi belirtilir. Bu süre kırksekiz ayı aşamaz.

Teknik şartnameler MADDE 12 – (1) Konusu mal veya hizmet alımı olan çerçeve anlaşma

ihalelerinde ihtiyacın teknik ayrıntılarını ve şartlarını gösteren; konusu yapım işleri olan çerçeve anlaşma ihalelerinde ise yapım işinin teknik ayrıntıları ve şartları ile projesini de kapsayan teknik şartnameler hazırlanarak ihale dokümanına dahil edilir. Teknik şartnamelerin hazırlanmasında ilgili Uygulama Yönetmeliğindeki düzenlemeler esas alınır.

Çerçeve anlaşma ve münferit sözleşme tasarıları MADDE 13 – (1) İdare, çerçeve anlaşma ve münferit sözleşme tasarılarını bu

Yönetmeliğin ekinde yer alan tip çerçeve anlaşma ile tip münferit sözleşmeyi esas alarak hazırlar.

(2) Tip çerçeve anlaşmada boş bırakılan veya dipnota alınan hususlar alımın/işin özelliğine göre 4734 sayılı Kanun ile diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmayacak şekilde düzenlenir.

(3) Tip münferit sözleşmede boş bırakılan veya dipnota alınan hususlar alımın/işin özelliğine göre 4734 ve 4735 sayılı Kanunlar ile diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmayacak şekilde düzenlenir.

(4) İdare, tip çerçeve anlaşmada düzenlenmeyen ve alımın/işin özelliğine göre düzenlemesine gerek duyulan hususları 4734 sayılı Kanun ile diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmamak koşuyla, maddeler halinde düzenleyerek “Diğer Hususlar” bölümüne ekleyebilir.

(5) İdare, tip münferit sözleşmede düzenlenmeyen ve alımın/işin özelliğine göre düzenlemesine gerek duyulan hususları 4734 ve 4735 sayılı Kanunlar ile diğer

484

mevzuat hükümlerine aykırı olmamak koşuyla, maddeler halinde düzenleyerek “Diğer Hususlar” bölümüne ekleyebilir.

(6) Konusu mal veya hizmet alımı olan çerçeve anlaşma ihalelerinde, Kurumun uygun görüşü alınmak kaydıyla, istekliler tarafından hazırlanması mutat olan sözleşmeler kullanılabilir.

İhale onayının alınması MADDE 14 – (1) İhale konusu işe ilişkin yaklaşık maliyet hesap cetveli,

şartnameler, standart formlar, çerçeve anlaşma tasarısı, münferit sözleşme tasarısı ve diğer doküman ihale onay belgesine eklenir ve bu belge ihale yetkilisinin onayına sunulur.

(2) İhale ilanı yayımlanmadan önce Kurumdan ihale kayıt numarası alınır. Ancak mal, veya hizmet alımı veya yapım işi ihalelerine ilişkin yapılan ön ilanlarda çerçeve anlaşma yapılacağının belirtilmesi durumunda, çerçeve anlaşma ihalesinin ihale ilanının ön ilan tarihinden itibaren en az kırk gün sonra yayımlanması kaydıyla yeniden ihale kayıt numarası alınmaz.

(3) (Ek: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 4 md.) Çerçeve anlaşma kapsamında alım yapılmasına karar verilmesi halinde, münferit alıma konu işe ilişkin yaklaşık maliyet hesap cetveli münferit sözleşme onay belgesine eklenir ve bu belge münferit alımı gerçekleştirecek olan idarenin ihale yetkilisinin onayına sunulur.

(4) (Ek: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 4 md.) Münferit sözleşme onay belgesi hazırlanmadan önce Kurumdan münferit alım için ihale kayıt numarası alınır.

İhale komisyonunun kurulması ve çalışma esasları MADDE 15 – (1) İhale yetkilisi, ihaleyi gerçekleştirmek üzere Kanunun 6

ncı maddesi gereğince, ihale ilk ilanını izleyen en geç üç gün içinde ihale komisyonunu oluşturur.

(2) İhale komisyonu, tek sayıda olmak üzere başkan dahil en az beş kişiden oluşur. Üyelerden en az ikisinin ihale konusu işin uzmanı ve diğer bir üyenin muhasebe veya mali işlerden sorumlu personel olması zorunludur. İhale komisyonunun görevlendirilmesi sırasında komisyonun eksiksiz toplanacağı dikkate alınarak, asıl üyeler ile bu üyelerin yerine geçecek aynı niteliklere sahip yeterli sayıda yedek üyelerin isimleri ve bu üyelerin komisyonda hangi sıfatla yer alacakları belirtilir.

(3) İhale komisyonunun idarenin personelinden oluşturulması esastır. Ancak, ihaleyi yapan idarede yeterli sayıda veya nitelikte personel bulunmaması halinde, Kanun kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabilir.

(4) İhale sürecindeki değerlendirmeleri yapmak üzere oluşturulan ihale komisyonu dışında, başka adlar altında komisyonlar kurulamaz.

(5) İhale komisyonu eksiksiz olarak toplanır ve kararlar çoğunlukla alınır. Komisyon üyeleri, kararlarda çekimser kalamaz. Komisyon başkanı ve üyeleri oy ve kararlarından sorumlu olup; karşı oy kullanan komisyon üyeleri, gerekçelerini komisyon kararına yazmak ve imzalamak zorundadır. İhale komisyonunca alınan kararlar ve düzenlenen tutanaklar, komisyon başkan ve üyelerinin adları ve soyadları, unvanları ve komisyondaki sıfatları belirtilerek imzalanır.

(6) İhale komisyonları, teklif ekinde yer alan belgelerin doğruluğunu teyit için gerekli gördüğü belge ve bilgileri isteyebilir. Komisyon tarafından bu doğrultuda yapılan talepler ilgililerce ivedilikle yerine getirilir.

485

(7) Çerçeve anlaşma ihalesini yapmak amacıyla kurulan ihale komisyonunun görevi çerçeve anlaşmanın imzalanması ile sona erer. Çerçeve anlaşma imzalanan isteklilerin oniki ayda bir yeterliklerinin devam ettiğine dair belgelerin değerlendirilmesi, aynı komisyonun yeniden görevlendirilmesiyle yapılabileceği gibi, yukarıda belirtilen usule göre, yeni bir ihale komisyonu kurularak da yapılabilir.

(8) Münferit sözleşme yapmak için verilen teklifler idarece, tek sayıda olmak üzere en az üç kişiden oluşturulacak bir ihale komisyonu tarafından değerlendirilir. Münferit sözleşme yapılmasına ilişkin onay belgesinde asıl üyeler ile bu üyelerin yerine geçecek aynı niteliklere sahip yedek üyelerin isimleri belirtilir. Komisyon üyelerinin işin uzmanı olması şartı aranmaz. Komisyonun oluşturulması ve çalışmasına ilişkin diğer hususlarda bu maddede yer alan hükümler uygulanır. Her bir münferit sözleşme yapmak için komisyon kurulabileceği gibi, aynı komisyon birden fazla münferit sözleşme yapmak için de görevlendirilebilir.

Çerçeve anlaşma işlem dosyası MADDE 16 – (1) İdare, her bir çerçeve anlaşma ihalesi için bir çerçeve

anlaşma işlem dosyası düzenler. Bu dosyada ihale sürecinin bulunduğu aşamaya göre aşağıdaki belgeler yer alır:

a) Onay belgesi ve eki yaklaşık maliyet hesap cetveli, b) Listeye alınacak isteklilerin fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate

alınarak belirleneceği çerçeve anlaşma ihalelerinde fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemenin gerekçelerinin yer aldığı açıklama belgesi,

c) İhale dokümanı ile düzenlenmişse zeyilname ve yapılmışsa açıklamalar, ç) İhale dokümanının basım maliyetinin, dokümanın posta yoluyla

satılmasının öngörülmesi halinde ise ayrıca posta maliyetinin tespitine ilişkin belge ve bilgileri içeren tutanak,

d) İhale ilan metinleri, e) Şikayet başvuruları ile başvurular üzerine idare tarafından alınan kararlar

ve bunların bildirimine ilişkin belgeler, f) İtirazen şikayet başvurusunda bulunulmuş ise bu başvuruyla ilgili idare ile

Kurum arasındaki tüm yazışmalar ve Kurumun verdiği kararların onaylı örnekleri, g) İstekliler tarafından sunulan teklifler, ğ) İsteklilere yapılan bildirimlere ilişkin tebligat ve alındı belgeleri, h) İhale komisyonu tutanak ve kararları, ı) İhale süreci ile ilgili diğer belgeler. (2) Gerekli incelemeyi yapmalarını sağlamak amacıyla çerçeve anlaşma işlem

dosyasının birer örneği, ihale ilanını izleyen üç gün içinde idare tarafından ihale komisyonu üyelerine verilir.

(3) Çerçeve anlaşmanın bakanlık veya il düzeyinde yapıldığı durumlarda, çerçeve anlaşma işlem dosyasının bir örneği, bu anlaşma kapsamında münferit sözleşme yapabilecek idarelere gönderilir.

Münferit sözleşme işlem dosyası MADDE 17 – (1) İdare, çerçeve anlaşma kapsamında yapılacak her bir alım

için ayrı bir münferit sözleşme işlem dosyası düzenler. Bu dosyada ihale sürecinin bulunduğu aşamaya göre aşağıdaki belgeler yer alır:

a) Münferit sözleşme onay belgesi ve eki yaklaşık maliyet hesap cetveli,

486

b) Teklif vermeye davet yazıları, c) İstekliler tarafından sunulan teklifler, ç) İtirazen şikayet başvurusunda bulunulmuş ise bu başvuruyla ilgili idare ile

Kurum arasındaki tüm yazışmalar ve Kurumun verdiği kararların onaylı örnekleri, d) İsteklilere yapılan bildirimlere ilişkin tebligat ve alındı belgeleri, e) İhale komisyonu tutanak ve kararları, f) İhale süreci ile ilgili diğer belgeler. (2) Gerekli incelemeyi yapmalarını sağlamak amacıyla münferit sözleşme

işlem dosyasının birer örneği, teklif vermeye davet yazısının isteklilere gönderildiği tarihte idare tarafından ihale komisyonu üyelerine verilir.

(3) Münferit sözleşme işlem dosyası çerçeve anlaşma işlem dosyası içinde muhafaza edilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İhale İlan Süreleri ve Kuralları, İhale Dokümanına İlişkin Hususlar İhale ilanı MADDE 18 – (1) Çerçeve anlaşma ihalelerinin ihale ilanları isteklilere

tekliflerini hazırlayabilmeleri için yeterli süre tanımak suretiyle, aşağıda belirtilen esaslara göre yapılır:

a) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde yer alan eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan çerçeve anlaşma ihalelerinde, ihale tarihinden en az kırk gün önce Kamu İhale Bülteninde en az bir defa yayımlanmak suretiyle yapılır.

b) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde yer alan eşik değerlerin altında kalan çerçeve anlaşma ihalelerinden;

1) Yaklaşık maliyeti Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) numaralı alt bendinde belirtilen miktarda olanlar, ihale tarihinden en az yedi gün önce ihalenin ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin en az ikisinde,

2) Yaklaşık maliyeti Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde belirtilen miktarda olanlar, ihale tarihinden en az ondört gün önce Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

3) Yaklaşık maliyeti Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde belirtilen miktarda olanlar, ihale tarihinden en az yirmibir gün önce Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

en az birer defa yayımlanmak suretiyle ilan edilerek duyurulur. (2) Kurum tarafından belirlenen nitelikteki çerçeve anlaşma ihaleleri, ayrıca

Basın İlan Kurumu aracılığıyla Türkiye çapında dağıtımı olan gazetelerin birinde ilan edilir.

(3) İhalenin yapılacağı yerde veya işin yapılacağı yerde gazete çıkmaması halinde ilan, aynı süreler içinde gazete çıkmayan yerdeki ilgili idare ile hükümet ve belediye binalarının ilan tahtalarına asılacak yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılır. Bu işlemler tutanak ile belgelenir.

(4) İdare, yukarıda belirtilen zorunlu ilanların dışında işin önem ve özelliğine göre ihaleleri, uluslararası ilan veya yurt içinde çıkan başka gazeteler veya yayın araçları, bilgi işlem ağı veya elektronik haberleşme (internet) yolu ile de ayrıca ilan edebilir. Ancak, uluslararası ilan yapılması halinde yukarıda belirtilen asgari ilan sürelerine oniki günlük süre eklenir.

487

(5) İlan sürelerinin hesaplanmasında ilk ilanın yayımlandığı gün dikkate alınır, ihale günü dikkate alınmaz. Bu maddede belirtilen ilan sürelerine uyulmak üzere, ilan yapılmasına kadar geçecek süre de gözönüne alınarak ilan yapılacak yerlere yeterli süre öncesinde ilan metinlerinin gönderilmesi zorunludur.

(6) İhale için tespit olunan tarih tatil gününe rastlamışsa ihale, tekrar ilana gerek kalmaksızın tatili takip eden ilk iş gününde aynı yer ve saatte yapılır ve bu saate kadar verilen teklifler kabul edilir. İhale saati çalışma saati dikkate alınarak tespit edilir. İlandan sonra çalışma saati değişse de ihale ilan edilen saatte yapılır.

İlan sürelerinin kısaltılması MADDE 19 – (1) İlanların, elektronik araçlar ile hazırlanması ve

gönderilmesi halinde, 18 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki ilan süresi yedi gün kısaltılabilir.

(2) İlan ile ihale dokümanına Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden doğrudan erişimin temin edilmesi halinde, 18 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki ilan süresi beş gün kısaltılabilir.

(3) Mal veya hizmet alımı veya yapım işi ihalelerine ilişkin yapılan ön ilanlarda çerçeve anlaşma yapılacağının belirtilmesi halinde, uluslararası ilan yapılan haller dahil kırk günlük ilan süresi en fazla yirmidört güne kadar indirilebilir. Bu süre herhangi bir nedenle daha fazla kısaltılamaz. Süre indiriminden yararlanılabilmesi için çerçeve anlaşma ihalesine ilişkin ihale ilanının, ön ilan tarihinden itibaren en az kırk gün sonra yayımlanması gerekir. Söz konusu ön ilanlarda çerçeve anlaşma yapılmayacağının belirtilmesi halinde ise ilan süresine ilişkin süre indiriminden yararlanılamaz.

İhale ilanlarının düzenlenmesi MADDE 20 – (1) İlanlar, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan standart ihale ilan

formlarına uygun olarak hazırlanır. (2) İhale ilanında yer alan bilgilerin ihale dokümanını oluşturan belgelerde

yapılan düzenlemelere uygun olması gerekir. İhale dokümanında belirtilmeyen hususlara ihale ilanında yer verilemez.

(3) İhale dokümanı hazırlanmadan ilan yayımlanamaz. İlanın uygun olmaması MADDE 21 – (1) Bu Yönetmeliğin 18 ve 20 nci maddelerinde belirtilen

hükümlere uygun olmayan ilanlar geçersizdir. Bu durumda, ilan bu maddelere uygun bir şekilde yenilenmedikçe ihale yapılamaz.

(2) Ancak, bu Yönetmeliğin 18 inci maddesinde belirtilen ilanın yapılmaması veya ilan sürelerine uyulmaması halleri hariç, yapılan ilanların 20 nci madde hükümlerine uygun olmadığının anlaşılması durumunda, 18 inci maddeye göre kırk günlük ilan süresi bulunan ihalelerde ilanların yayımlanmasını takip eden onbeş gün, diğer ihalelerde ise on gün içinde hatalı hususlar için düzeltme ilanı yapılmak suretiyle ihale gerçekleştirilebilir. Bu durumda düzeltme ilanı, düzeltme ilan formu kullanılarak ilanın hatalı yayımlandığı yayın organında aynı şekilde yayımlanır.

İhale dokümanının görülmesi ve satın alınması MADDE 22 – (1) İdare tarafından hazırlanan ve her sayfası onaylanan ihale

dokümanı idarenin ilanda belirtilen adresi ile yayımlanmışsa resmi internet sayfasında bedelsiz olarak görülebilir. İhaleye katılmak isteyen isteklilerin bu dokümanın idarece her sayfası onaylanmış örneğini satın almaları zorunludur. Ancak, Kurum tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde, gerekli güvenlik

488

önlemlerinin idarece alınması kaydıyla, ihale dokümanının “compact disc (CD)” ortamına aktarılmış kopyalarının satılması mümkündür.

(2) Dokümanın, basım maliyetini aşmayacak ve rekabeti engellemeyecek bir bedelle satılması zorunlu olup, bu dokümanın satış hakkı yalnız idareye aittir. Dokümanın basım maliyetinin tespitine ilişkin belge ve bilgileri içeren bir tutanak düzenlenerek çerçeve anlaşma işlem dosyasında muhafaza edilir. İdare, dokümanın satışına ilişkin olarak bağış, yardım veya başka her ne ad altında olursa olsun ek bir ücret talep edemez. İdare, doküman bedelinin bütçesi dışında vakıf, sandık, dernek, birlik gibi kuruluşların hesabına yatırılmasını isteyemez.

(3) İdarece öngörülmesi halinde, doküman satış bedelinin önceden idare hesabına havale edilmesi kaydıyla, ihale dokümanı iadeli taahhütlü posta, acele posta veya kargo yoluyla satın alınabilir. Bu durumda, posta veya kargo masrafları dahil edilerek belirlenen doküman bedelinin yatırılacağı banka hesap numarasına ihale ilanında yer verilir.

(4) İhale dokümanının posta yoluyla gönderilmesini talep edenler, bu taleplerini, üçüncü fıkraya göre belirlenen doküman bedelinin idarenin hesabına yatırıldığına ilişkin dekont ile birlikte, ihale tarihinden en az beş gün önce idareye faks veya posta yoluyla bildirirler. İdare talebin alındığı tarihi izleyen iki iş günü içinde dokümanı, dokümanın satın alındığına ilişkin idare yetkilisince imzalı formu da ekleyerek, talep sahibinin belirttiği adrese gönderir. Bu durumda dokümanın postaya veya kargoya verildiği tarih, dokümanın satın alma tarihi olarak kabul edilir. Dokümanın ulaşmamasından veya geç ulaşmasından ya da eksik olmasından dolayı idare hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

İhale dokümanında değişiklik veya açıklama yapılması MADDE 23 – (1) İlan yapıldıktan sonra ihale dokümanında değişiklik

yapılmaması esastır. Değişiklik yapılması zorunlu olursa, bunu gerektiren sebep ve zorunluluklar bir tutanakla tespit edilerek önceki ilanlar geçersiz sayılır ve ihale yeniden aynı şekilde ilan olunur. Ancak, tekliflerin hazırlanmasını etkileyebilecek maddi veya teknik hatalar veya eksikliklerin idarece tespit edilmesi ya da idareye yazılı olarak bildirilmesi halinde, zeyilname düzenlenmek suretiyle ihale dokümanında değişiklik yapılabilir. Yapılan bu değişikliklere ilişkin zeyilname, son teklif verme tarihinden en az on gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde ihale dokümanı satın alanların tamamına gönderilir veya imza karşılığı elden tebliğ edilir. Ancak, belirlenen maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin ilanda da bulunması halinde ise ihale sürecine devam edilebilmesi Kanunun 26 ncı maddesine göre düzeltme ilanı yapılması ile mümkündür.

(2) Yapılan değişiklik nedeniyle tekliflerin hazırlanabilmesi için ek süreye ihtiyaç duyulması halinde, ihale tarihi bir defaya mahsus olmak üzere en fazla yirmi gün süreyle zeyilname ile ertelenebilir. Zeyilname düzenlenmesi halinde, tekliflerini vermiş olan isteklilere tekliflerini geri çekerek yeniden teklif verme imkanı tanınır.

(3) Teklif verme aşamasında, ihale dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duyulan hususlarla ilgili olarak, istekliler ihale tarihinden yirmi gün öncesine kadar yazılı olarak açıklama talep edebilir. Bu tarihten sonra yapılacak açıklama talepleri değerlendirmeye alınmaz.

(4) Açıklama talebinin idarece uygun görülmesi halinde idarece yapılacak açıklama, bu tarihe kadar ihale dokümanı satın alanların tamamına gönderilir veya imza karşılığı elden tebliğ edilir. İdarenin bu yazılı açıklaması, ihale tarihinden en az

489

on gün önce doküman satın alanların bilgi sahibi olmalarını sağlayacak şekilde yapılır. Açıklamada, sorular ve idarenin ayrıntılı cevapları yer alır; ancak açıklama talebinde bulunanın kimliği belirtilmez. Yapılan yazılı açıklamalar, açıklama yapıldıktan sonra ihale dokümanı alanlara, ihale dokümanı ile birlikte verilir.

(5) (Değişik: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 5. md.) Kanunun 55 inci maddesi uyarınca şikayet üzerine yapılan incelemede; tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin bulunması ve idarece ihale dokümanında düzeltme yapılmasına karar verilmesi halinde, ihale tarihine on günden az süre kalmış olsa dahi gerekli düzeltmeler yapılarak yukarıda belirtilen usule göre ihale tarihi bir defa daha ertelenebilir. Belirlenen maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin ilanda da bulunması halinde ise ihale sürecine devam edilebilmesi ancak Kanunun 26 ncı maddesine göre düzeltme ilanı yapılması ile mümkündür. Düzeltme ilanı için Kanunda öngörülen sürenin sona erdiğinin anlaşılması halinde ihale iptal edilir.

İhale saatinden önce ihalenin iptal edilmesi MADDE 24 – (1) İdarenin gerekli gördüğü veya ihale dokümanında yer alan

belgelerde ihalenin yapılmasına engel olan ve düzeltilmesi mümkün bulunmayan hususların tespit edildiği hallerde ihale saatinden önce ihale iptal edilebilir.

(2) Bu durumda, iptal nedeni belirtilmek suretiyle ihalenin iptal edildiği isteklilere ilan edilerek duyurulur. Bu aşamaya kadar teklif vermiş olanlara ihalenin iptal edildiği ayrıca tebliğ edilir.

(3) İhalenin iptal edilmesi halinde, verilmiş olan teklifler reddedilmiş sayılır ve bu teklifler açılmaksızın isteklilere iade edilir. İhalenin iptal edilmesi nedeniyle idareden herhangi bir hak talebinde bulunulamaz.

(4) İhalenin iptal edilmesi durumunda, iptal nedenleri gözden geçirilerek yeniden ihaleye çıkılabilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

İhaleye Katılımda Yeterlik, İhale Dışı Bırakılma ve İhaleye Katılamayacak Olanlar ile İş Ortaklığı

Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler MADDE 25 – (1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin

saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyici şekilde belirlenemez.

(2) İhale konusu alımın/işin niteliğine göre, ilgili Uygulama Yönetmeliğinde düzenlenen yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranan kriterlerin, ihale ilanı ile idari şartnamede belirtilmesi zorunludur.

(3) Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, istekliler her kısım/kalem için ayrı teklif vermek zorundadır. Birden fazla kısıma/kaleme teklif veren isteklilerin yeterlik değerlendirilmesi teklif verilen her bir kısım/kalem itibarıyla yapılır.

İstenecek belgeler ve diğer hususlar MADDE 26 – (1) (Değişik: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 6. md.) Ekonomik ve

mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin kriterler ve belgeler ilgili Uygulama Yönetmeliğinde öngörülen esaslara uygun olarak belirlenir. Bu belgelerin

490

düzenlenmesi, sunulması ve değerlendirilmesi de ilgili Uygulama Yönetmeliklerine göre gerçekleştirilir.

(2) İş deneyim belgeleri, ilgili Uygulama Yönetmeliğindeki hükümlere uygun olarak çerçeve anlaşma kapsamında yapılan her bir münferit sözleşme için ayrı ayrı düzenlenir. İş deneyimini gösteren belgelerin güncellenmesi ise ilgili Uygulama Yönetmeliği hükümlerine göre gerçekleştirilir.

(3) Yaklaşık maliyeti eşik değerin altında olan çerçeve anlaşma ihalelerinde, isteklinin ekonomik ve mali durumunu gösteren belgelerden bankalardan temin edilecek belgeler ile iş hacmini gösteren belgeler ve mesleki ve teknik yeterliğini gösteren belgelerden iş deneyimini gösteren belgeler ilgili Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen oranlara göre istenilir. Bu belgeler için ilgili Uygulama Yönetmeliğinde öngörülen oranlar; yaklaşık maliyeti eşik değere eşit ve eşik değerin iki katına kadar olan ihalelerde 4/5’i oranında, yaklaşık maliyeti eşik değerin iki katına eşit ve eşik değerin üç katına kadar olan ihalelerde 3/5’i oranında, yaklaşık maliyeti eşik değerin üç katına eşit ve eşik değerin dört katına kadar olan ihalelerde 2/5’i oranında, yaklaşık maliyeti eşik değerin dört katına eşit ve eşik değerin beş katına kadar olan ihalelerde 1/5’i oranında, yaklaşık maliyeti eşik değerin beş katına eşit ve üzerinde olan ihalelerde ise 1/10’u oranında belirlenir.

Oniki ayda bir yapılacak yeterlik değerlendirmesi MADDE 27 – (1) İstekliler yeterliklerinin devam ettiğini oniki ayda bir

belgelendirir. Bu belgelendirmenin yapılması gereken tarihler ay ve yıl olarak çerçeve anlaşmada belirtilir. Yeterliğin devam edip etmediği ihale komisyonunca değerlendirilir. Çerçeve anlaşma ihalesinde öngörülen yeterlik kriterlerinden hangilerinin oniki ayda bir istenileceği ihale dokümanında belirtilir. Yeterliği devam etmeyen istekli ile imzalanan çerçeve anlaşma feshedilir. Çerçeve anlaşmaya taraf olan istekli sayısının üçün altına inmesi halinde ise mevcut çerçeve anlaşmanın sona erdiği taraflara bildirilir.

(2) Çerçeve anlaşmanın bakanlık düzeyinde veya il düzeyinde yapıldığı durumlarda, oniki ayda bir yapılacak yeterlik değerlendirmesi, çerçeve anlaşma ihalesini gerçekleştiren idarenin oluşturacağı komisyon tarafından yapılır.

İhale dışı bırakılma ve ihaleye katılamayacak olanlar MADDE 28 – (1) Çerçeve anlaşma ihalelerinde ihale dışı bırakılma nedenleri

ile ihaleye katılamayacak olanlar ilgili Uygulama Yönetmeliğinde belirtilen esaslara göre değerlendirilir.

(2) Kendisiyle çerçeve anlaşma imzalanacak olan isteklilerin, ihale tarihinde Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerinde belirtilen durumlarda olmadığını gösteren belgeleri anlaşma imzalamadan önce idareye sunmaları zorunludur. Münferit sözleşme imzalayacak isteklinin ise son teklif verme tarihinde anılan durumlarda olmadığını gösteren belgeleri sözleşme imzalamadan önce idareye sunması zorunludur.

(3) Yeterliklerinin devam ettiğine ilişkin oniki ayda bir yapılacak belgelendirme sırasında, istekliler tarafından yukarıdaki hüküm çerçevesinde Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerinde belirtilen durumlarda olunmadığını gösteren belgelerin, çerçeve anlaşmada belirtilen tarih/tarihler itibarıyla sunulması zorunludur.

491

İş ortaklığı MADDE 29 – (1) Birden fazla gerçek veya tüzel kişi iş ortaklığı oluşturmak

suretiyle çerçeve anlaşma ihalesine teklif verebilir. (2) İş ortaklığını oluşturanlar, hak ve sorumluluklarıyla işin tümünü birlikte

yapmak üzere ortaklık yapar. (3) İş ortaklığı, başvuru veya teklifiyle birlikte pilot ortağın da belirlendiği İş

Ortaklığı Beyannamesini vermek zorundadır. (4) İş ortaklığında en çok hisseye sahip ortak, pilot ortak olarak gösterilmek

zorundadır. Ancak bütün ortakların hisse oranlarının eşit olduğu veya diğer ortaklara göre daha fazla hisse oranına sahip ve hisseleri birbirine eşit olan ortakların bulunduğu iş ortaklıklarında ise, bu ortaklardan biri pilot ortak olarak belirlenir. Ortakların hisse oranları İş Ortaklığı Beyannamesinde gösterilir.

(5) Kendisiyle çerçeve anlaşma imzalanacak olan isteklinin iş ortaklığı olması halinde, anlaşma imzalanmadan önce noter onaylı ortaklık sözleşmesinin idareye verilmesi zorunludur. Bu sözleşmede ortakların hisse oranları ve pilot ortak ile diğer ortakların taahhüdün yerine getirilmesinde müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu açıkça belirtilir.

(6) İş ortaklıklarının ihaleye katılabilmek için sunacakları belgelerin belirlenmesinde ve yeterlik kriterlerine ilişkin değerlendirmelerde ilgili Uygulama Yönetmeliğinde yapılan düzenlemeler esas alınır.

ALTINCI BÖLÜM

Tekliflerin Alınması ve Değerlendirilmesi Teklif mektuplarının şekli MADDE 30 – (1) Teklif mektupları bu Yönetmeliğin ekinde yer alan standart

forma uygun olarak hazırlanır. (2) Teklif mektubunun aşağıdaki şartları taşıması zorunludur: a) Yazılı olması, b) İhale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, c) Teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça

yazılması, ç) Üzerinde kazıntı, silinti düzeltme bulunmaması, d) Türk vatandaşı gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının,

Türkiye’de faaliyet gösteren tüzel kişilerin ise vergi kimlik numarasının belirtilmesi, e) Ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce

imzalanmış olması. (3) İş ortaklığı olarak teklif veren isteklilerin teklif mektuplarının, ortakların

tamamı tarafından veya teklif vermeye yetki verdikleri kişiler tarafından imzalanması gerekir.

(4) Sunulan teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve teklif mektubu standart formuna uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir. Teklif mektuplarının taşıması zorunlu özelliklerden herhangi birini taşımayan teklif mektupları değerlendirme dışı bırakılacağından, bunların sonradan değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara başvurulamaz. Teklif mektubu usulüne uygun olmayan isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.

492

(5) Münferit sözleşme aşamasında sunulacak teklif mektuplarının da bu maddede belirtilen şartları taşıması zorunludur.

Tekliflerin geçerlilik süresi MADDE 31 – (1) Çerçeve anlaşma ihalelerinde tekliflerin geçerlilik süresi;

tahmini teklif değerlendirme süresi, şikayete ilişkin süreler, ihale kararının onaylanması ile anlaşma imzalanmasına kadar geçecek süre ve benzeri hususlar dikkate alınarak belirlenir ve bu süre ihale dokümanında belirtilir. İdarece ihtiyaç duyulması halinde bu süre, teklif ve anlaşma koşulları değiştirilmemek ve isteklinin kabulü kaydıyla, en fazla ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlilik süresi kadar uzatılabilir.

(2) Münferit sözleşme aşamasında istekliler tarafından verilecek tekliflerin geçerlilik süresi teklif vermeye davet yazısında belirtilir.

Teminatlar MADDE 32 – (1) Çerçeve anlaşma aşamasında geçici teminat ve kesin

teminat istenilmez. (2) İhale dokümanında belirtilmesi kaydıyla; a) Çerçeve anlaşma kapsamında gerçekleştirilecek mal alımlarında, münferit

sözleşme aşamasında, alımın garanti süresi öngörülmeyen bir mal alımı olması ve bir defada teslim edilmesi halinde kesin teminat alınması zorunlu değildir. Ancak garanti süresi öngörülen mal alımı ile teslimatı süreye bağlı mal alımlarında kesin teminat alınması zorunludur. Kesin teminat alınması durumunda münferit sözleşme bedeli üzerinden hesaplanarak % 6 oranında kesin teminat alınır.

b) Çerçeve anlaşma kapsamında gerçekleştirilecek yapım işleri ile hizmet alımlarında, taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, münferit sözleşmenin yapılmasından önce, münferit sözleşme bedeli üzerinden hesaplanarak % 6 oranında kesin teminat alınır.

(3) Kanunun 34 üncü maddesindeki değerler teminat olarak kabul edilir. (4) Kesin teminatın, teminat mektubu olarak verilmesi halinde, kapsam ve

şeklinin bu Yönetmeliğin ekinde yer alan standart forma uygun olması zorunludur. Standart forma uygun olarak düzenlenmemiş teminat mektupları geçerli kabul edilmez.

(5) Kesin teminat mektuplarının süresi, münferit sözleşmeye konu işin kabul tarihi, garanti süresi öngörülen işlerde ise garanti süresi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir.

(6) İsteklinin iş ortaklığı olması halinde toplam teminat miktarı, ortaklık oranına bakılmaksızın ortaklardan biri veya birkaçı tarafından karşılanabilir.

(7) Her ne suretle olursa olsun, idarece alınan teminatlar haczedilemez ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz.

(8) Gerek görüldüğünde teminat mektuplarının ilgili bankanın genel müdürlüğünden veya şubesinden teyidi idarelerce yapılabilir. Yapılan teyitlerde, bankanın en az iki yetkilisinin imzasının bulunması gerekmektedir.

(9) Fiyat farkı ödenmesi öngörülerek ihale edilen işlerde fiyat farkı olarak ödenecek bedelin, sözleşme bedelinde artış meydana gelmesi halinde bu artış tutarının yüzde altısı oranında teminat olarak kabul edilen değerler üzerinden ek kesin teminat alınır. Fiyat farkı olarak ödenecek bedel üzerinden hesaplanan ek kesin teminat hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de karşılanabilir.

493

Tekliflerin alınması, açılması ile belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması

MADDE 33 – (1) Tekliflerin alınması ve açılmasına ilişkin işlemler; Kanun, bu Yönetmelik ve tip idari şartnamede belirtilen esaslar çerçevesinde standart formlar kullanılarak gerçekleştirilir.

(2) Hazır bulunanlar önünde yapılan ilk oturumda, sunulan zarflardan uygun olanların açılması ve belge kontrolünün yapılması aşamasında, isteklilerce sunulan belgeler tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğu Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağında her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilerek gösterilir. İlk oturumda istekliler ve teklif ettikleri fiyatlar ile işin yaklaşık maliyeti duyurularak Teklif Edilen Fiyatlara İlişkin Tutanak doldurulur. Bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretleri isteyenlere imza karşılığı verilmeden oturum kapatılamaz.

(3) Teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan eklerden herhangi birinin isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler ve ekleri idarelerce tamamlatılamaz.

(4) Teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Bu çerçevede, tamamlatılması istenen bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak idare tarafından iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilir. Belirlenen sürede eksik bilgileri tamamlamayanların teklifleri değerlendirme dışı bırakılır.

(5) İdare tarafından bilgi eksikliklerinin tamamlatılması amacıyla verilen süre içinde isteklilerce sunulan belgelerin, ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgelerin isteklinin ihale tarihinde ihaleye katılım şartlarını sağladığını tevsik etmesi durumunda kabul edilir.

(6) Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunduğu tespit edilen teklifler değerlendirme dışı bırakılır.

Tekliflerin değerlendirilmesi MADDE 34 – (1) Teklifler, Kanun, bu Yönetmelik ve tip idari şartnamede

belirtilen esaslar çerçevesinde standart formlar kullanılarak değerlendirilir. (2) Tekliflerin birden fazla para birimi cinsinden verilebileceği öngörülen

ihalede; tekliflerin değerlendirilmesi, teklif fiyatının ihale tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru veya çapraz kur üzerinden ödemeye esas para birimine çevrilerek yapılır.

YEDİNCİ BÖLÜM

Listenin Oluşturulması ve Çerçeve Anlaşma İhalesinin Sonuçlandırılması

Listenin oluşturulması MADDE 35 – (1) Çerçeve anlaşma ihalelerinde yeterlik kriterlerini sağlayan

çerçeve anlaşmaya taraf olacak istekli sayısı üçten az olmamak üzere ihale ilanı ile ihale dokümanında belirtilir. Bu durumda idarelerce ekonomik açıdan en avantajlı tekliften başlayarak listeye alınacak istekliler belirlenir.

494

(2) Listeye alınacak istekliler sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. İhale konusu işin özelliği göz önünde bulundurularak işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi unsurlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir.

(3) Listeye alınacak isteklilerin fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları ile hesaplama yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için sunulacak belgeler idari şartnamede açıkça belirtilir. Münferit sözleşme aşamasında isteklilerin tekliflerinin değerlendirilmesinde; çerçeve anlaşma aşamasında öngörülen aynı fiyat dışı unsurlar, parasal değerleri veya nispi ağırlıkları değiştirilmeksizin, dikkate alınarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenir.

(4) Fiyat dışı unsurlar, bir marka veya model esas alınarak rekabeti ortadan kaldırıcı bir şekilde belirlenemez.

(5) Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır.

Tekliflerin eşit olması durumu MADDE 36 – (1) Çerçeve anlaşma ihalelerinde tekliflerin eşit olması

nedeniyle listeye alınacak istekli sayısının ihale dokümanında öngörülen sayıyı aşması halinde, aynı teklifi veren isteklilerin tamamı listeye alınır.

(2) Münferit sözleşme aşamasında birden fazla istekli tarafından verilen tekliflerin eşit olduğu ve bunların da ekonomik açıdan en avantajlı teklif olduğunun anlaşıldığı durumlarda teklifler ilgili Uygulama Yönetmeliğinde belirtilen esaslar dikkate alınarak idari şartnamede belirtilen usule göre değerlendirilerek ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenir.

Aşırı düşük teklifler MADDE 37 – (1) Çerçeve anlaşma aşamasında aşırı düşük tekliflerin tespit

edilmesi ve sorgulanması ilgili Uygulama Yönetmeliğinde belirtilen esaslara göre gerçekleştirilir.

(2) Münferit sözleşme aşamasında aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaz. Yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanması MADDE 38 – (1) Yerli istekli tanımı ve bu durumun belgelendirilmesi ile

yerli istekliler/yerli malını teklif eden yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanmasında ilgili Uygulama Yönetmeliğinde belirtilen esaslar dikkate alınır.

(2) Çerçeve anlaşma ihalesinde yerli istekliler/yerli malını teklif eden yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanmaması durumunda, münferit sözleşme aşamasında da fiyat avantajı uygulaması yapılmayacaktır.

(3) Çerçeve anlaşma ihalesinde yerli istekliler/yerli malını teklif eden yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanması durumunda ise münferit sözleşme aşamasında da fiyat avantajı uygulaması yapılması zorunludur.

Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali MADDE 39 – (1) İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün

teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum gerekçeleriyle birlikte bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.

495

İhalenin karara bağlanması, onaylanması ve çerçeve anlaşmanın imzalanması

MADDE 40 – (1) İhale komisyonu tarafından yapılan değerlendirme sonucunda yeterli bulunan istekliler (üçten az ve ihale dokümanında belirtilen sayıdan fazla olmamak üzere) belirlenir ve ekonomik açıdan en avantajlı tekliften başlanmak suretiyle sıralanarak listeye alınır. İhale komisyonu tarafından alınan gerekçeli karar ihale yetkilisinin onayına sunulur.

(2) İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idare, listeye alınan isteklilerin tamamının ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını Kurumdan teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır.

(3) Yasaklı olduğu anlaşılan istekli listeden çıkarılır. Ancak çerçeve anlaşma imzalanacak istekli sayısının üçün altına düşmesi halinde, ihale yetkilisince ihale kararı onaylanmaz ve ihale iptal edilir.

(4) İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

(5) İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

(6) Kesinleşen ihale kararının bildirilmesi, anlaşmaya davet ve anlaşmanın imzalanması işlemleri, Kanun ile bu Yönetmelik esaslarına göre düzenlenmiş idari şartnamede yer alan hükümler çerçevesinde gerçekleştirilir. Kesinleşen ihale kararının bütün isteklilere bildiriminden itibaren on gün geçmedikçe isteklilerle çerçeve anlaşma imzalanamaz.

(7) Anlaşmanın imzalanacağı tarihte, anlaşma imzalanmadan önce, ihale sonuç bilgileri Kuruma gönderilmek suretiyle, kendisiyle çerçeve anlaşma imzalanacak olan isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit edilmesi zorunludur. Yasaklı olduğu anlaşılan istekli ile çerçeve anlaşma imzalanmaz. Ancak, çerçeve anlaşma imzalayabilecek istekli sayısının üçün altına düşmesi halinde ihale iptal edilir.

(8) Teklif dosyaları ile sunulan belgeler iade edilmez. Ancak, teklif kapsamında idareye verilen asıl belgeler ile noter onaylı suret belgeler, isteklinin talebi halinde kendisine iade edilir. Bu durumda, iade edilen asıl veya noter onaylı suret belgelerin idarece onaylı bir suretinin çerçeve anlaşma işlem dosyasında muhafazası zorunludur.

Çerçeve anlaşmanın imzalanmaması MADDE 41 – (1) Mücbir sebep halleri dışında, anlaşma imzalamaya davet

edilen isteklilerin yasal yükümlülüklerini yerine getirerek çerçeve anlaşmayı imzalaması zorunludur. Bu zorunluluğa uymayan istekliler Kanunun 58 inci maddesine göre kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır. Ancak, diğer yasal yükümlülükler yerine getirildiği halde, Kanunun 10 uncu maddesi kapsamında taahhüt altına alınan durumu tevsik etmek üzere idareye sunulan belgelerin taahhüt edilen duruma aykırı hususlar içermesi halinde Kanunun 58 inci maddesi hükümleri uygulanmaz. Ayrıca, çerçeve anlaşma imzalayabilecek istekli sayısının üçün altına düşmesi halinde ihale iptal edilir.

İhale sonucunun ilanı MADDE 42 – (1) İhale sonucu, anlaşmanın imzalanmasından sonra Kamu

İhale Bülteninde yayımlanır.

496

(2) İdare, ihale konusu işin önem ve özelliğine göre ihale sonucunu, yurt içinde ve yurt dışında çıkan gazeteler veya yayın araçları, bilgi işlem ağı veya elektronik haberleşme yolu ile de ayrıca ilan edebilir.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Münferit Sözleşme Yapılmasına İlişkin Kurallar Münferit sözleşme MADDE 43 – (1) (Değişik: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 7. md.) Çerçeve anlaşma

kapsamında alım yapılmasına karar verilmesi halinde idare, listede yer alan isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını Kurumdan teyit ettirir. Listede yer alan isteklilerden ihalelere katılmaktan yasaklı olmadığı anlaşılanlar çerçeve anlaşmada belirlenen koşullar dahilinde teklif vermeye davet edilir. Teklif vermeye davet yazısında, alım konusu mal veya hizmetin veya yapım işinin miktarı, son teklif verme tarih ve saati, tekliflerin geçerlilik süresi ve itirazen şikayet başvuru bedeli belirtilir. İsteklilere, ihale konusu işin karmaşıklığı ve özgünlüğü gibi hususlar dikkate alınarak, tekliflerini sunmaları için yeterli süre tanınır. Teklif vermeye davet yazısı, son teklif verme tarihinden en az üç gün öncesinde ulaşacak şekilde isteklilere bildirilir.

(2) İstekliler teklif mektubunu ve ekinde yer alan bilgi ve belgeleri bir zarf içerisine koyarak son teklif verme saatinden önce tekliflerini idareye sunar. Davet yazısında belirtilen tarih ve saatten sonra sunulan teklifler reddedilir ve teklif zarfları açılmaksızın iade edilir. Teklifler ile yaklaşık maliyet ihale komisyonu tarafından davet yazısında belirtilen tarih ve saatte hazır bulunan isteklilere açıklanır. Bu duruma ilişkin standart formun bir sureti imza karşılığı isteyenlere verilir.

(3) (Değişik: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 7. md.) Teklifler ihale komisyonu tarafından değerlendirilerek, ekonomik açıdan en avantajlı tekliften başlamak üzere sıralanır. İhale komisyonu tarafından alınan gerekçeli karar, ihale yetkilisinin onayına sunulur.

(4) İhale yetkilisi en geç üç gün içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder. İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır. İhale kararının onaylanmaması çerçeve anlaşmanın feshedilmiş olduğu anlamına gelmez.

(5) (Değişik: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 7. md.) Kesinleşen ihale kararı teklif veren tüm isteklilere, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen iki iş günü içinde bildirilir. Kesinleşen ihale kararının bütün isteklilere bildiriminden itibaren üç iş günü geçmeden sözleşme imzalanamaz.

(6) (Değişik: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 7. md.) Beşinci fıkrada belirtilen sürenin bitimini, ön mali kontrol yapılması gereken hallerde ise bu kontrolün tamamlandığı tarihi izleyen günden itibaren iki gün içinde, ihale üzerinde bırakılan istekli sözleşme imzalamaya davet edilir. Ancak, sözleşmeye davet yazısı gönderilmeden önce Kurumun internet sayfasından itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığına ilişkin sorgulama yapılması da zorunludur.

(7) Sözleşmeye davet yazısında; isteklinin davet yazısının tebliğini izleyen üç iş günü içinde son teklif verme tarihinde Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerinde belirtilen durumlarda olmadığını gösteren belgeler ile kesin teminatı ve diğer yasal yükümlüklerini de yerine getirerek sözleşmeyi imzalaması hususu bildirilir. İsteklinin iş ortaklığı olması halinde

497

Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerinde belirtilen durumlarda olunmadığını gösteren belgeler her bir ortak tarafından ayrı ayrı verilecektir.

(8) (Değişik: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 7. md.) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından süresi içinde yasal yükümlülüklerin yerine getirilerek münferit sözleşmenin imzalanmaması durumunda, ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, listede yer alan diğer istekliler sırayla sözleşme imzalamaya davet edilebileceği gibi yeniden teklif vermeye de davet edilebilir. Çerçeve anlaşmaya taraf olan istekli sayısının üçün altına düşmesi durumunda, çerçeve anlaşmanın sona erdiği taraflara bildirilir. Bu durum, çerçeve anlaşmaya dayanarak daha önceden akdedilen münferit sözleşmelerin yürütülmesini etkilemez.

(9) Münferit sözleşmenin imzalanacağı tarihte, sözleşme imzalanmadan önce, ihale sonuç bilgileri Kuruma gönderilmek suretiyle isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit edilmesi zorunludur. İsteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olduğunun anlaşılması halinde münferit sözleşme imzalanmayarak kendisiyle imzalanan çerçeve anlaşma feshedilir. Bu durumda sekizinci fıkrada yer alan usul uygulanır.

(10) Mücbir sebep halleri dışında, münferit sözleşmeye davet edilen istekli yasal yükümlülüklerini yerine getirerek sözleşmeyi imzalamak zorundadır. Bu zorunluluğa uyulmaması halinde istekli hakkında Kanunun 58 inci maddesine göre kamu ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilerek kendisiyle imzalanan çerçeve anlaşma feshedilir. Ancak, diğer yasal yükümlülükler yerine getirildiği halde, Kanunun 10 uncu maddesi kapsamında taahhüt altına alınan durumu tevsik etmek üzere idareye sunulan belgelerin taahhüt edilen duruma aykırı hususlar içermesi halinde Kanunun 58 inci maddesi hükümleri uygulanmaz.

(11) İdarenin sözleşme yapılması konusunda yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde istekli, altıncı fıkrada yer alan iki günlük sürenin bitimini izleyen günden itibaren en geç beş gün içinde, on gün süreli bir noter ihbarnamesi ile durumu idareye bildirmek şartıyla, taahhüdünden vazgeçebilir.

Bütün tekliflerin reddedilerek münferit alımdan vazgeçilmesi MADDE 44 – (1) İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün

teklifleri reddederek, münferit sözleşme aşamasında alım yapmaktan vazgeçebilir. Alımdan vazgeçilmesi halinde, bu durum bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.

DOKUZUNCU BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler

Kurum payı MADDE 45 – (1) Çerçeve anlaşma kapsamında yapılan alımlarda, münferit

sözleşme bedelinin Kanunun 53 üncü maddesinin (j) bendinin (1) numaralı alt bendinde belirtilen tutarı aşması durumunda, bu bedelin onbinde beşi oranındaki tutar münferit sözleşmeyi imzalamaya davet edilen istekli tarafından Kamu İhale Kurumu hesabına yatırılır.

498

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik MADDE 46 – (1) 12/9/2007 tarihli ve 26641 sayılı Resmî Gazete’de

yayımlanan Çerçeve Sözleşme İhalelerinde Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

5/3/2009 tarihinden önce başlamış olan ihaleler GEÇİCİ MADDE 1 – (1) İlanı veya duyurusu 5/3/2009 tarihinden önce

yapılmış olan ihaleler, ilan edildiği veya duyurulduğu tarihte yürürlükte olan Yönetmelik hükümlerine göre sonuçlandırılır.

Yürürlük MADDE 47 – (1) Bu Yönetmelik 5/3/2009 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 48 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Kamu İhale Kurumu Başkanı

yürütür.

499

EK-6 KAMU İHALE KURULUNUN 07/12/2009 TARİH VE 2009/DK.D-164

SAYILI KARARI VE AÇIKLAMASI

KAMU İHALE KURULU KARARI Toplantı Tarihi : 7/12/2009 Karar No : 2009/DK.D-164 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 13 üncü maddesi ile

aynı Kanunun 5812 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi ile değişik Ek 1 Maddesi uyarınca, Kamu İhale Bülteninde yayımlanan ilanlar dışında kalan ve mahalli gazetede ya da mahalli gazete çıkmayan yerlerde idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılan yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılan ve yedi günlük süreye tabi ilanlar, ayrıca Kurum tarafından da yayımlanacaktır.

Bu çerçevede, Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanların Kurum tarafından yayımlanmasına ilişkin olarak;

1- Kamu İhale Bülteninde yayımlanan ilanların Ek Madde1 uyarınca ayrıca yayımlanmasına gerek bulunmadığına,

2- Kamu İhale Bülteninde yayımlanan ilanlar dışında kalan ve mahalli gazetede ya da mahalli gazete çıkmayan yerlerde idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılan yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılan ve yedi günlük süreye tabi ilanların Kurum tarafından yayımlanması işleminden yeni bir karar alınıncaya kadar ücret alınmamasına,

3- Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanların ihale tarihinden en az yedi gün önce Kurum tarafından yayımlanmasına,

4- Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanlar üzerinde ön kontrol yapılmamasına,

5- Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanların Kuruma hiç gönderilmemesi veya geç gönderilmesi halinde, ilanların Kanunun 13 üncü maddesine uygun bir şekilde yenilenmedikçe ihale veya ön yeterliğin gerçekleştirilemeyeceğine,

6- Bu Kararın, 4/1/2010 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesine, 7- Kararın Resmî Gazete’de yayımlatılmasına, 8- Yukarıda alınan kararların gereğinin yapılması için gerekli işlemlerin

Başkanlıkça yürütülmesine, Oybirliğiyle karar verildi.

Kamu İhale Kurulunun 7/12/2009 tarih ve 2009/DK.D-164 sayılı Kararına İlişkin Açıklaması

DUYURU

I- KONU: 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 13 üncü maddesi ile

aynı Kanunun 5812 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi ile değişik Ek 1 Maddesi uyarınca, mahalli gazetede ya da mahalli gazete çıkmayan yerlerde idare ile

500

hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılan yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılan ilanların, söz konusu ilanlara ilave olarak aynı zamanda Kurum tarafından web sayfasında yayımlanması.

II- KAPSAM: 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu

alt bendine göre yapılan ilanlar. III- KANUNUN 13 ÜNCÜ MADDESİNİN (B) BENDİNİN (1) NOLU

ALT BENDİNDE DÜZENLENEN İLANLARIN İDARELERCE HAZIRLANMASI VE YAYIMLANMAK ÜZERE KURUMA GÖNDERİLMESİNE İLİŞKİN GENEL ESASLAR:

1- 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanlar, mahalli gazetede yayımlanmaya, mahalli gazete çıkmayan yerlerde ise, idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılan yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılan ilanlara 4/1/2010 TARİHİNDEN İTİBAREN DE AYNEN DEVAM EDİLECEKTİR.

2- Kanununun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanlar, mahalli gazete ya da mahalli gazete çıkmayan yerlerde idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılan yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılan ilanlara İLAVE OLARAK AYNI ZAMANDA KURUMUN WEB SAYFASINDAKİ KAMU SATINALMA PLATFORMUNDA KAMU İHALE BÜLTENİNDEN AYRI OLARAK YAYIMLANACAKTIR.

3- İdareler, mahalli gazetede yayımlanan ilanlar ile mahalli gazete çıkmayan yerlerde idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılan yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılan ilanları, söz konusu yerlerle aynı zamanda yayımlanması için bir günü Kamu İhale Kurumunca yapılacak işlemler ve yedi günü ilan süresi olmak üzere İHALE TARİHİNDEN EN AZ SEKİZ GÜN ÖNCE (1+7) KAMU İHALE KURUMUNA WEB SAYFASI ÜZERİNDEN GÖNDERECEKLERDİR.

4- Kanununun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanların, YAYINLANMAK İÇİN KURUMA HİÇ GÖNDERİLMEMESİ VEYA GEÇ GÖNDERİLMESİ HALİNDE, SÖZ KONUSU İLANLAR KANUNUN 13 ÜNCÜ MADDESİNE UYGUN BİR ŞEKİLDE YENİLENMEDİKÇE İHALE VEYA ÖN YETERLİK GERÇEKLEŞTİRİLEMEYECEKTİR.

5- Kanununun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanlar üzerinde ön kontrol yapılmayacak olup, idarenin gönderdiği biçimde aynen yayımlanacaktır.

6- Kanununun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanlar, 7/12/2009 tarih ve 2009/DK.D-164 sayılı Kurul Kararı uyarınca ÜCRETSİZ OLARAK YAYIMLANACAKTIR.

7- Kurum tarafından yayımlanan ilanlar, iş günlerinde yayımlanmakta olup, hafta sonu, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde (ulusal bayram, resmi ve dini bayram günleri ile 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü ve yılbaşı günü) yayımlanmamaktadır. İdarelerin ilanları anılan tatil günlerine dikkat ederek göndermeleri önem arz etmektedir. İdarece ilanların 4 üncü maddede belirtilen

501

asgari süreye uygun olarak gönderilmemesi halinde, söz konusu ilanlar Kurum tarafından iade edilecektir.

8- İdarece Kanununun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendine göre hazırlanacak ilanlar, aynen Kamu İhale Bülteninde yayımlanacak ilanlarda olduğu gibi Kurumun web sayfasındaki “İlan Hazırlama ve Gönderme Programı” kullanılarak düzenlenecek ve Kuruma gönderilecektir.

İhale sürecinin önemli bir adımını oluşturan ihale ilanlarının idarelerce Kanun ve ilgili İhale Uygulama Yönetmeliği hükümleri ile eklerinin esas alınarak hazırlanması gerekmektedir. Bu nedenle Platformda yayımlanacak olan ihale ilanlarının Kurum tarafından hazırlanan ve internet üzerinden uygulamaya konulan “İlan Hazırlama ve Gönderme Programı” kullanılarak hazırlanması ve internet aracılığı ile Kuruma gönderilmesi zorunludur. Böylece, ilanlarda yapılan hataların asgari seviyeye indirilmesi, ilanın hatalı olması nedeniyle ihale sürecinin uzamasının önlenmesi ve idarelerin ihtiyaçlarını zamanında karşılamaları amaçlanmaktadır.

9- “İlan Hazırlama ve Gönderme Programı”, Kanun ve ilgili İhale Uygulama Yönetmeliklerinin hükümleri dikkate alınarak hazırlanmış olup, yapılması planlanan ihaleye uygun doğru ilan modülünün açılabilmesi için ihaleye ilişkin ön bilgilerin yer aldığı ilk kayıt formunun (ihale ekle seçeneği) doğru ve eksiksiz olarak doldurulması büyük önem taşımaktadır. Mevzuat hükümleri çerçevesinde ilanda bulunması zorunlu hususlar standart olarak modülde ekrana gelmekte ve idarenin düzenlemesine bırakılan hususlar hariç müdahale edilememektedir. İdarenin tercihine bırakılan hususlar ise seçmeli olarak ekrana gelmektedir.

10- İlan metinleri Kurum kayıtlarına ulaştıktan hemen sonra ilanın süresi içinde yayımlanabilmesi için Kurumun internet sayfasında yer alan “İhale İlanı Sevk ve İşlem Formu”nun hiç beklemeden eksiksiz ve doğru olarak doldurularak internet üzerinden Kuruma gönderilmesi gerekmektedir. Söz konusu form gönderilmeden ilanın yayımlanması mümkün değildir. Sevk ve İşlem Formunun doldurulup gönderilmesi ile idarenin yapması gereken işler tamamlanmış olup, ihale ilanının yayım süreci İlan Durum İzleme Ekranından takip edilebilecektir.

11- İdarelerin yayımlatacakları ilanları için Kuruma herhangi bir evrak göndermelerine gerek bulunmamaktadır. Bu nedenle, Kamu Satınalma Platformu üzerinden ilanlar ile ilgili olarak gerçekleştirilen işlemlerin teyidine yönelik postayla gönderilecek evraklar dikkate alınmayacaktır. İdarelerin internet ortamındaki Kamu Satınalma Platformu üzerinden ilanla ilgili gerçekleştirecekleri işlemler nihai işlem olarak kabul edilecektir.

12- Kanunda belirtilen usul ve esaslara göre yapılan her ihale için ayrı ilan düzenlenmesi esas olup, birden fazla ihalenin bir ilan başlığı altında birleştirilerek yayımlanması mümkün bulunmamaktadır.

13- İdarelerin işlemlerinde yukarıda belirtilen hususlara dikkat etmeleri ilanların süresi içinde yayımlanması ve işlemlerin aksamaması açısından önem arz etmektedir.

14- İlanların izlenmesi Kurumun web sayfasında ücretsiz olarak kullanıma açıktır. Sistemden yararlanabilmek için Kurumun internet sitesinde yer alan kayıt formunun doldurularak kullanıcı adı ve şifre alınması yeterlidir. İdareler, yayımlanmış olan ilanlarına yeni bir kayıt işlemine gerek olmaksızın Kamu

502

Satınalma Platformu üzerindeki “İlan Durum İzleme” penceresinden erişebilmektedirler.

15- Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanlar, 7/12/2009 tarih ve 2009/DK.D-164 sayılı Kurul Kararı uyarınca 4/1/2010 tarihinden itibaren Kurumun web sayfasında yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde yayımlanacaktır.

IV- MEVZUAT: Duyurunun konusu ile ilgili düzenlemeler: 1- 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 13 üncü maddesi: “Bütün isteklilere tekliflerini hazırlayabilmeleri için yeterli süre tanımak

suretiyle; a) Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede yer alan eşik değerlere eşit veya bu

değerleri aşan ihalelerden; 1) Açık ihale usulü ile yapılacak olanların ilânları, ihale tarihinden en az kırk

gün önce, 2) Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılacak olanların ön yeterlik

ilânları, son başvuru tarihinden en az ondört gün önce, 3) Pazarlık usulü ile yapılacak olanların ilânları, ihale tarihinden en az

yirmibeş gün önce, Kamu İhale Bülteninde en az bir defa yayımlanmak suretiyle yapılır.

Yaklaşık maliyeti eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan belli istekliler arasında yapılacak ihalelerde ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda yeterliği belirlenen adaylara ihale gününden en az kırk gün önce davet mektubu gönderilmesi zorunludur.

b) Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede belirtilen eşik değerlerin altında kalan ihalelerden;

1) Yaklaşık maliyeti otuzmilyar Türk Lirasına (altmışaltıbin yüzellidört Türk Lirasına) kadar olan mal veya hizmet alımları ile altmışmilyar Türk Lirasına (yüzotuzikibin üçyüzonbir Türk Lirasına) kadar olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az yedi gün önce ihalenin ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin en az ikisinde,

2) Yaklaşık maliyeti otuzmilyar (altmışaltıbin yüzellidört Türk Lirası) ile altmışmilyar Türk Lirası (yüzotuzikibin üçyüzonbir Türk Lirası) arasında olan mal veya hizmet alımları ile altmışmilyar (yüzotuzikibin üçyüzonbir Türk Lirası) ile beşyüzmilyar Türk Lirası (birmilyon yüzikibin altıyüzyirmiiki Türk Lirası) arasında olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az ondört gün önce Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

3) Yaklaşık maliyeti altmışmilyar Türk Lirasının (yüzotuzikibin üçyüzonbir Türk Lirasının) üzerinde ve eşik değerin altında olan mal veya hizmet alımları ile beşyüzmilyar Türk Lirasının (birmilyon yüzikibin altıyüzyirmiiki Türk Lirasının) üzerinde ve eşik değerin altında olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az yirmibir gün önce Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

En az birer defa yayımlanmak suretiyle ilân edilerek duyurulur. Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede yer alan eşik değerlerin altında kalan belli

istekliler arasında yapılacak ihalelerde ön yeterlik ilânlarının son başvuru tarihinden

503

en az yedi gün önce (b) bendindeki süre hariç diğer usullere göre yapılması ve ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda yeterliği belirlenen adaylara ihale gününden önce (b) bendindeki sürelere göre davet mektubu gönderilmesi zorunludur.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) İlanların, elektronik araçlar ile hazırlanması ve gönderilmesi halinde, birinci fıkranın (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki ilan süresi yedi gün kısaltılabilir. İlan ile ihale ve ön yeterlik dokümanına Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden doğrudan erişimin temin edilmesi halinde, birinci fıkranın (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki ilan süresi ile belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılacak ihalelerde ön yeterliği belirlenen adaylara yapılacak kırk günlük davet süresi beş gün kısaltılabilir.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) İdareler, yaklaşık maliyeti 8 inci maddede belirtilen eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan ihaleler için Kamu İhale Bülteninde ön ilan yapabilirler. Uluslararası ilan yapılan haller dahil ön ilan yapılması halinde kırk günlük ilan ve davet süresi yirmidört güne kadar indirilebilir.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) Ön ilanda aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:

a) İdarenin adı, adresi, telefon ve faks numarası ile elektronik posta adresi. b) İhalenin adı, niteliği, türü ile mal ve hizmet alımlarında kalemler ve

tahmini miktarlar, yapım işlerinde ise işin yapılacağı yer, yapı tekniği ve ihtiyaç programına göre tahmin edilen fiziki miktarı veya kapsamı.

c) Çerçeve anlaşma yapılıp yapılmayacağı. d) İhalenin yapılacağı yer. e) İhale ilanının yılın hangi çeyreğinde yayımlanacağı. (Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) Ön ilan yapılan hallerde, dördüncü fıkrada

belirtilen süre indiriminden faydalanılabilmesi için ihale ilanının ön ilan tarihinden itibaren en az kırk gün sonra yayımlanması gerekir. Ön ilan yapılmış olması idareye ihale yapma yükümlülüğü getirmez.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) Ön ilan yapılan hallerde ihalenin açık ihale veya belli istekliler arasında ihale usullerinden biriyle gerçekleştirilmesi zorunludur.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) Ön ilanlar Kamu İhale Bülteninde ücretsiz yayımlanır.

İlân edilecek ihalelerden hangilerinin, ayrıca Basın İlân Kurumu aracılığıyla Türkiye çapında dağıtımı olan gazetelerin birinde ilân edileceğini belirlemeye Kurum yetkilidir.

İhalenin yapılacağı yerde gazete çıkmaması halinde ilân, aynı süreler içinde ilgili idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılacak yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılır. Bu işlemler bir tutanakla belgelenir.

İdareler, yukarıda belirtilen zorunlu ilânların dışında işin önem ve özelliğine göre ihaleleri, uluslararası ilân veya yurt içinde çıkan başka gazeteler veya yayın araçları, bilgi işlem ağı veya elektronik haberleşme (internet) yolu ile de ayrıca ilân edebilir. Ancak, uluslararası ilân yapılması halinde yukarıda belirtilen asgarî ilân sürelerine oniki gün eklenir.”.

2- Aynı Kanunun Ek Madde 1 maddesi: “Bu Kanun kapsamında yapılan ihalelerde; bu Kanunun 13 üncü maddesi

hükümleri saklı kalmak üzere, ilan, ihale dokümanının hazırlanması ve verilmesi,

504

katılım ve yeterliğe ilişkin belgelerin sunulması, tekliflerin hazırlanması, sunulması ve değerlendirilmesi, ihalenin karara bağlanması ve onaylanması, kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi ve sözleşmenin imzalanması gibi ihale süreciyle ilgili aşamalar ile her türlü bildirimler kısmen veya tamamen, Kurum tarafından oluşturulan Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden gerçekleştirilebilir. Elektronik Kamu Alımları Platformunun kurulması ve işletilmesi ile ihale sürecinde elektronik araçların kullanımına ilişkin esas ve usuller Kurum tarafından belirlenir.

Bu Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca yapılacak bütün ilanlar aynı zamanda Elektronik Kamu Alımları Platformunda da yayımlanır.

Bu Kanun kapsamındaki alımlarda aday veya isteklilerin yeterliğinin tespitine ilişkin olarak Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden sistemler kurulabilir. Bu sistemlerin kurulması, kurdurulması, denetlenmesi, yetkilendirilen kuruluşların yetkilerinin iptal edilmesi veya tedbir niteliğinde kararlar alınması hususlarında Kurum yetkilidir.”.

3- Kamu İhale Kurulunca alınan ve 17/12/2009 tarih ve 27435 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7/12/2009 tarih ve 2009/DK.D-164 sayılı Kurul Kararı: “4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 13 üncü maddesi ile aynı Kanunun 5812 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi ile değişik Ek 1 Maddesi uyarınca, Kamu İhale Bülteninde yayımlanan ilanlar dışında kalan ve mahalli gazetede ya da mahalli gazete çıkmayan yerlerde idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılan yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılan ve yedi günlük süreye tabi ilanlar, ayrıca Kurum tarafından da yayımlanacaktır.

Bu çerçevede, Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanların Kurum tarafından yayımlanmasına ilişkin olarak;

1 - Kamu İhale Bülteninde yayımlanan ilanların Ek Madde1 uyarınca ayrıca yayımlanmasına gerek bulunmadığına,

2 - Kamu İhale Bülteninde yayımlanan ilanlar dışında kalan ve mahalli gazetede ya da mahalli gazete çıkmayan yerlerde idare ile hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılan yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılan ve yedi günlük süreye tabi ilanların Kurum tarafından yayımlanması işleminden yeni bir karar alınıncaya kadar ücret alınmamasına,

3 - Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanların ihale tarihinden en az yedi gün önce Kurum tarafından yayımlanmasına,

4 - Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanlar üzerinde ön kontrol yapılmamasına,

5 - Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (1) nolu alt bendinde düzenlenen ilanların Kuruma hiç gönderilmemesi veya geç gönderilmesi halinde, ilanların Kanunun 13 üncü maddesine uygun bir şekilde yenilenmedikçe ihale veya ön yeterliğin gerçekleştirilemeyeceğine,

6 - Bu Kararın, 4/1/2010 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesine, 7 - Kararın Resmî Gazete’de yayımlatılmasına, 8 - Yukarıda alınan kararların gereğinin yapılması için gerekli işlemlerin

Başkanlıkça yürütülmesine, Oybirliğiyle karar verildi.”

505

KAYNAKÇA

Kitaplar AKSOY Mehmet, ERBAY K. Eray, Kamu Alımlarında İhale ve Sözleşme

Süreci, Muhasebat Kontrolörleri Derneği Yayını, Temmuz 2006

DİŞLİ Cengiz, Uygulama Örnekli En Son Değişikliklerle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, Muhasebat Kontrolörleri Derneği Yayını, Mart 2004

GÜLŞEN Hamdi ve başk, Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri İçin Devlet Muhasebesi, Muhasebat Kontrolörleri Derneği Yayını, Ankara-2006

TURGUTER Necip, TOKMAKLI Cafer, Son Değişikliklerle Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, Turhan Kitabevi, Ankara 2004

TOSUN Hikmet, CEBECİ A. Uğur, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Açıklamalı ve Karşılaştırmalı), Muhasebat Kontrolörleri Derneği Yayını, Ankara-2006

BAŞ Harun Hakan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve İlgili Mevzuat, İstanbul-2008

SEYHAN Edat Yücel, DOĞANYİĞİT Saadettin Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, Seçkin Yayıncılık, Nisan 2008

Kamu İhale Kurumu Kamu Alımlarına İlişkin Uygulamalı Kılavuz – İdare/İstekli

Mevzuat

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu

Kamu İhale İkincil Mevzuatı

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu İkincil Mevzuatı

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu

5018 sayılı Kanun Çerçevesinde Sorumlu Tutulacak Görevli ve Yetkililerin Belirlenmesi Hakkında Sayıştay Genel Kurul Kararı, Karar tarihi:14/06/2007, Karar no: 5189/1

506

507

Mehmet ŞİMŞEK 1966 yılında Yahyalı (Kayseri)’da doğdu. İlk,

orta ve lise eğitimini Yahyalı’da tamamladı. 1990 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümünü bitirdi. 1990 yılında açılan Maliye Bakanlığı Stajyer Muhasebat Kontrolörlüğü sınavını kazanarak Maliye Bakanlığında göreve başladı. 1994 yılında yapılan

yeterlik sınavı sonucu Muhasebat Kontrolörlüğüne atandı.

31/03/1997 - 05/09/1997 tarihleri arasında TASİŞ Denetim Birimi Başkanlığı görevini yürüttü. 20/03/2003 - 05/09/2008 tarihleri arasında Maliye Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü Daire Başkanı, bu tarihten itibaren de Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapmaktadır.

Ayrıca, 1997-1999 tarihleri arasında Maliye Muhasebat Kontrolörleri Derneği (MUKDER) Başkanlığını ve Maliye Bakanlığı Stratejik Planlama Yönlendirme Komitesi Üyeliğini yürüttü. 19/12/2003 – 20/02/2007 tarihleri arasında ise Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yaptı.

1998-1999 yılları arasında Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim Merkezine yabancı dil eğitimine, 2003 yılında AB ve Uluslararası İlişkiler Temel Eğitimi ve Uzmanlık Eğitim Programına, Şubat 2000 tarihinde Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Say 2000i Eğitim Seminerine, 29/10/2006 – 01/11/2006 tarihleri arasında Viyana’da AB ve Uluslararası İlişkiler Temel Eğitimi ve Uzmanlık Eğitimi Programı çerçevesinde Kurumsal Değişim Dünyasında Strateji ve Yönetişim konferansına katıldı.

Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile ilgili yayımlanmış makaleleri bulunmaktadır. Sağlık Bakanlığı personeline yönelik olarak “Sağlık Kurumlarında Kamu Alımları Süreci” (Mehmet AKSOY ile birlikte) adlı kitabı ve Maliye Bakanlığı personeline yönelik olarak da “Kamu İhale Süreci” adlı kitapçığı yayınlanmıştır. Konuyla ilgili çok sayıda eğitim çalışmalarına katılmıştır.

Evli ve üç çocuk babasıdır.

508

509

Mehmet AKSOY

1966 yılında Çorum’da doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini Çorum’da tamamladı. 1988 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye Bölümünü bitirdi. Yüksek lisansını 2001- 2003 yılları arasında uluslararası finans dalında University of Illinois (Urbana- Champaign, ABD)’da tamamladı. Sakarya Üniversitesi İ.İ.B.F. İşletme Bölümü

Muhasebe ve Finans Anabilim Dalı Finans alanında Eylül 2007’de başladığı doktora çalışmaları tez aşamasında olup, devam etmektedir.

1990 yılında Denizcilik Bankası Müfettiş Yardımcılığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü Müfettiş Yardımcılığı ve Maliye Bakanlığı Devlet Bütçe Uzman Yardımcılığı görevlerini takiben aynı yıl Maliye Bakanlığı Stajyer Muhasebat Kontrolörlüğüne, 1994 yılında da yapılan yeterlik sınavı sonucu Muhasebat Kontrolörlüğüne atandı. 1997 yılında Maliye Bakanlığı Muhasebat Kontrolörleri Kurul Başkan Yardımcılığı görevini yürüttü. Kasım 2004- Şubat 2007 tarihleri arasında Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğünde Daire Başkanlığı görevini yürüttü. Şubat 2007 tarihinde TBMM’ne İç Denetçi olarak atandı. Halen bu kadroda ücretsiz izinli olup, Ocak 2008’den itibaren İslam Konferansı Örgütünde (Cidde-Suudi Arabistan) Denetçi olarak çalışmaktadır.

Mart 1998- Temmuz 1999 tarihlerinde Ankara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Eğitim Semineri/Kursunu, Şubat 2000 tarihinde Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Say 2000i Eğitim Seminerini, 2005 yılında Maliye Bakanlığı Toplam Kalite Yönetimi Kursunu ve 2007 yılında İç Denetim Koordinasyon Kurulu İç Denetçi Eğitim Kursunu tamamladı. 2005-2006 yıllarında Macaristan- Budapeşte ve İtalya-Venedik’te “Sürdürülebilir Kalkınma” kurslarına, 2006 yılında Viyana’da “Stratejik Yönetim ve Plan-lama” seminerine katıldı. Milli Güvenlik Akademisi 61. Dönem mezunudur.

Kamuda İç Kontrol ve İç Denetim”, “Kamu Alımlarında İhale ve Sözleşme Süreci”, (Kerem Eray ERBAY ile birlikte), “Milli Emlak Soru Bankası (1001 Soru)” (Serdar GÜNDOĞAN, Kerem Eray ERBAY ve Hakan GÜVEN ile birlikte) ve Sağlık Bakanlığı personeline yönelik olarak “Sağlık Kurumlarında Kamu Alımları Süreci” (Mehmet ŞİMŞEK) ile birlikte adında kitapları yayımlanmıştır. Ayrıca çeşitli konularda yayınlanmış çok sayıda makalesi bulunmaktadır.

İyi derecede İngilizce bilmektedir. Evli ve üç çocuk babasıdır.

T.C. - HMB

Documents