T SU SORUNU VE SU İHTİYACI E K S T İ L S E K T Ö R Ü

T SU SORUNU VE SU İHTİYACIEK STİL

SEKTÖRÜ

Yrd. Doç. Dr. Günay YILDIZ TÖRENamık kemal UniversityEnvironmental Engineering Department & Cross Jeans [email protected]

TEKSTİL SEKTÖRÜNÜN DURUMU

Türkiye’de

Tekstil Endüstrisi

Toplam İhracat

gelirlerinin

%25,8

Toplam Endüstriyel

Üretimin

%13

TEKSTİL ENDÜSTRİSİNDE KULLANILAN:

Hammaddeler (Doğal ve Sentetik) Kimyasal maddeler Gerçekleştirilen işlemler Uygulanan teknolojiler Farklı su kullanımı

Dinamik bir yapı

Atıksu karakterizasyonu

ve

Uygulanan Arıtma teknolojisi

TÜRKİYE’DE ENDÜSTRİYEL SU KULLANIMI

12 2362 * 10000

m3/yıllık temin edilen

suyun

• %11’i Gıda,

• %7,6’sı Tekstil,

• %7,2’si Kimyasal

madde,

• %62’si Metal sanayi

(Soğutma suyu)

5033 * 10000 m3/yıllık şehir

şebekesinden temin edilen

suyun

• %14,7’si Gıda,

• %12,4’ü Tekstil

• %4,8’i Kimyasal madde,

• %10,8’i Metal sanayi (Soğutma

suyu)

26 722 * 10000 m3/yıllık

kuyudan temin edilen suyun

• %35,1’i Gıda,

• %24,6’sı Tekstil (%70’İ kuyu,

%6,7’si şehir şebekesi))

• %4,9’u Kimyasal madde,

• %6,2’si Metal sanayi (Soğutma

suyu)



121 506 * 10000 m3/yıllık

tüketilen suyun • %25,7’si proses suyu

• %3,8’i Kazan suyu

• %61,4’ü soğutma suyu

• %5,9’u evsel su

• %3’ü diğer

31255 * 10000 m3/yıllık

tüketilen proses

suyunun

• %25,2’si Gıda

• %23,4’ü Tekstil (%79,7’si

proses suyu)

• %10,4’ü Kimyasal madde

• %12,9’u Metal sanayi

Endüstriyel su kullanımında yeniden

kullanım oranı Türkiye genelinde %34

olup, bunun %47’si Metal

endüstrisinde, %2’si Gıda, %26’sı Kağıt

endüstrisinde gerçekleştirilirken,

maalesef sadece %1’i Tekstil

endüstrisinde gerçekleştirilmektedir.

Buna karşın, tekstil sektöründe en

yüksek su kullanımı ise üretimde

PROSES SUYU kullanımı şeklindedir.


Tekstil endüstrisinde, yapağı, iplik ve yarı

mamullerin yıkanması, ağartma, boyama

ve son ürünlerin yıkanması, durulanması

gibi işlemlerin başından sonuna kadar

yüksek hacimlerde su kullanılmaktadır.

Başlıca ıslak prosesler;

Haşıl sökme,

Ağartma,

Merserizasyon

Boyama işlemleri

TEKSTİL SEKTÖRÜNDE SU KULLANIMI

Başlangıçta kullanılan büyük miktarlardaki

suyun az bir kısmı üründe yer almakta ve

sonuçta üründe kullanılmayan kısım çıktı

olarak büyük hacimde oluşmaktadır.

Materyallerin proseslerin başlangıcında ve

proses adımlarında içerik ve etkileşimlerine

bağlı olarak, çıktıların çeşitleri de

kirlenmektedir.


• Terbiye sanayii, kullandığı suyun büyük kısmını öncelikle yeraltı su kaynaklarından, daha sonra da uygun kalitedeki nehir, göl ve akarsulardan kendi imkanlarıyla sağlamaktadır.

• Yüksek olan su+atık su maliyetinin çok büyük bir kısmını arıtma giderleri oluşturmaktadır.

• Bu nedenle arıtma tesisi olmayan veya göstermelik olarak kurulmuş arıtma tesislerini çalıştırmayan işletmeler, çevre kirlenmesine, yurtdışında Türkiye’nin geri kalmış bir ülke imajına sahip olmasına, haksız rekabete neden olmaktadır.



ELYAF TÜRÜ Su kullanımı

l/Kg

Pamuk 250-350

Yün (Parça) 200-300

Polyamid (Parça) 125-150

Polyester (Parça) 100-200

Akrilik (Parça) 100-220

FARKLI ELYAFLARIN SU TÜKETİMİ (VAN VELDHUİSEN, 1991)


ISLAK PROSESLER YÜN PAMUK HALI

Haşıl Giderme - 9 -

Yıkama - 9 -

Merserizasyon - 4 -

Ağartma 2 9 -

Boyama 40 58 100

Baskı 1 11 -

Apre 1 1 -

Dolgu 40 - -

Çekmezlik 16 - -

Sırt Kaplama - - 1

Toplam deşarj 100 100 100

RÖLATİF ATIKSU OLUŞUMU- DAĞILIM YÜZDESİ (VAN VELDHUİSEN, 1991)

• Sanayide kullanılacak suyun niteliği, kullanım amacına göre (Proses suyu, kazan suyu, soğutma suyu vb.) çok değişkendir.

• Bu nedenle endüstriyel işletmelerde su teminine yönelik planlama; kullanım amacı, su ihtiyacı ve mevcut su kalitesine göre yapılmalırsa daha etkin bir su kullanımı sağlanabilir.

• Bu çerçevede, Tekstilde sanayide kullanılan suyun %24 olduğu ve bunun da yaklaşık %80’nin proses suyu olarak tüketildiği dikkate alınırsa, Tekstil Endüstrisinde IPPC direktifleri doğrultusunda geliştirilecek Tesis İçi Kontrol uygulama ile suyun yeniden kullanımın arttırılması çalışmaları desteklenmelidir.

• %23,4’ü Tekstil (%79,7’si proses suyu)

TEKSTİL SEKTÖRÜNDE SU KALİTESİ

SANAYİDE KULLANILACAK SUYUN KALİTESİ

Tablo 2.5: Endüstriyel proses suları için kalite tolöransları (Tüm değerler mg/l) (Corbitt, 1990) Endüstri Bulanıklılık Renk Sertlik Toplam

Demir

(Fe

olarak)

Toplam

Mangan

(Mn

olarak)

Toplam

Katılar

Alkalinite

(CaCO3

olarak)

Tat ve

Koku

H2S

Bira 10 - - 0,1 0,1 500-1000 75-150 Düşük 0,2

Şekerleme - - - 0,2 0,2 100 - Düşük 0,2

Gıda 10 - - 0,2 0,2 - - Düşük -

Deri 20 10-100 50-135 0,2 0,2 - 135 (Toplam)

8 (Hidroksit)

- -

Tekstil 5 20 - 0,25 0,25 - - - -

TEKSTİL SEKTÖRÜNDE SU KALİTESİ

Tablo 2.6: Tekstil boyama atıksuları için yeniden kullanım kriterleri Parametreler Li and Zhao 1999 Hoehn 1998

pH 6,5-8 6,5-7,5

Toplam KOI, mg/l 0-160 < 50

TAKM, mg/l 0-50 <500

TÇKM, mg/l 100-1000

Toplam Sertlik, mg CaCO3/l 0-100 90

Klorür, mg/l 100-300 < 150

Toplam Krom, mg/l 0,1

Demir, mg/l 0-0,3 0,1

Mangan, mg/l < 0,05 0,05

İletkenlik, S/cm 800-2200

Alkalinite, mg CaCO3/l 50-200

TEŞEKKÜRLER

T SU SORUNU VE SU İHTİYACI E K S T İ L S E K T Ö R Ü

Documents