Adopteer een soort: Stappenplan Fase 1: Voorbereiding & overleg 1 Informeer welke acties (provinciaal) al lopen en waar je ondersteuning kan krijgen De keuze van een adoptiesoort gebeurt weloverwogen. Probeer zo veel mo- gelijk aan te sluiten bij bestaande initiatieven. Ga na of jouw provincie reeds een soortbeschermingsproject heeft lopen. In de actiekit Bijlage 1.1 Overzicht soortbeschermingsprojecten van de provincie Bijlage 1.2 Contactadressen voor specifieke ondersteuning bij adoptieprojec- ten Bijlage 1.3 Soortbeschermingsmap ‘Biodiversiteit in jouw gemeente’ 2 Zoek partners om het project uit te voeren Zoek partners voor de uitvoering van dit soortbeschermingsplan. Durf daarbij buiten de lijntjes te kleuren en spreek naast de gemeente, een vereniging of een buurtcomité ook bedrijven en landbouwers aan. Ga voor de keuze van de adoptiesoort zeker te rade bij de lokale Natuurpunt-afdeling. Probeer ook de lokale Milieuraad te betrekken in dit overleg. Bezorg je partners informatie waarin je het adoptieproject schetst en vraag hun medewerking. Geef duidelijk aan wat je verwacht van de partner. 3 Overleg en verdeel taken Plan een overleg met de verschillende partijen. Zorg dat je een duidelijke agenda/taakverdeling hebt. Zo creëer je reële verwachtingen en maak je goede afspraken. Hou rekening met de volgende vragen bij de keuze van de adoptiesoort: * Is de soort voldoende aaibaar? * Kan je er een verhaal aan ophangen? * Komt de soort voor in de gemeente? * Heeft de gemeente het juiste biotoop? * Wat zijn actiemogelijkheden rond deze soort? Heb je meer specifieke informatie nodig dan kan je terecht bij Natuurpunt Studie, het INBO, ANB of de provinciale samenwerkingsondersteuner. De gemeente staat meestal in voor de logistieke en financiële ondersteuning. Zij beschikken ook over communicatiekanalen naar alle inwoners. Gemeen- ten hebben daarom een belangrijke sensibilisatierol. Natuurverenigingen hebben heel wat kennis over de soort en zijn dus de ideale partner om samen activiteiten rond de soort te organiseren. De na- tuurvereniging kan bovendien ondersteuning bieden op het vlak van correcte toepassing van beschermende maatregelen en monitoring.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Adopteer een soort: Stappenplan
Fase 1: Voorbereiding & overleg
1 Informeer welke acties (provinciaal) al lopen en waar je ondersteuning kan krijgenDe keuze van een adoptiesoort gebeurt weloverwogen. Probeer zo veel mo-
gelijk aan te sluiten bij bestaande initiatieven. Ga na of jouw provincie reeds
een soortbeschermingsproject heeft lopen.
In de actiekit
Bijlage 1.1 Overzicht soortbeschermingsprojecten van de provincie
Bijlage 1.2 Contactadressen voor specifieke ondersteuning bij adoptieprojec-
ten
Bijlage 1.3 Soortbeschermingsmap ‘Biodiversiteit in jouw gemeente’
2 Zoek partners om het project uit te voerenZoek partners voor de uitvoering van dit soortbeschermingsplan. Durf daarbij
buiten de lijntjes te kleuren en spreek naast de gemeente, een vereniging of
een buurtcomité ook bedrijven en landbouwers aan. Ga voor de keuze van de
adoptiesoort zeker te rade bij de lokale Natuurpunt-afdeling. Probeer ook de
lokale Milieuraad te betrekken in dit overleg.
Bezorg je partners informatie waarin je het adoptieproject schetst en vraag
hun medewerking. Geef duidelijk aan wat je verwacht van de partner.
3 Overleg en verdeel takenPlan een overleg met de verschillende partijen. Zorg dat je een duidelijke
agenda/taakverdeling hebt. Zo creëer je reële verwachtingen en maak je
goede afspraken.
Hou rekening met de volgende vragen bij de keuze van de adoptiesoort:
* Is de soort voldoende aaibaar?
* Kan je er een verhaal aan ophangen?
* Komt de soort voor in de gemeente?
* Heeft de gemeente het juiste biotoop?
* Wat zijn actiemogelijkheden rond deze soort?
Heb je meer specifieke informatie nodig dan kan je terecht bij Natuurpunt
Studie, het INBO, ANB of de provinciale samenwerkingsondersteuner.
De gemeente staat meestal in voor de logistieke en financiële ondersteuning.
Zij beschikken ook over communicatiekanalen naar alle inwoners. Gemeen-
ten hebben daarom een belangrijke sensibilisatierol.
Natuurverenigingen hebben heel wat kennis over de soort en zijn dus de
ideale partner om samen activiteiten rond de soort te organiseren. De na-
tuurvereniging kan bovendien ondersteuning bieden op het vlak van correcte
toepassing van beschermende maatregelen en monitoring.
Fase 2: Evenement
7 Plan een evenementStel de adoptiesoort voor aan het grote publiek tijdens een plechtig adop-
tiefeest.
In de actiekit
Bijlage 7.1 Handleiding publieksevenementen
Bijlage 7.2 Infofiche Tips & tricks voor werve(le)nde activiteiten
Bijlage 7.3 Infofiche Happenings organiseren
Bijlage 7.4 Handleiding tips voor een professioneel persbericht
Bijlage 7.5 Voorbeeld uitnodiging voor publieksactiviteit
Bijlage 7.6 Voorbeeld persbericht
Andere verenigingen, bedrijven en landbouwers kunnen hun leden/mede-
werkers informeren en sensibiliseren.
In de actiekit
Bijlage 3.1 Tips voor acties en activiteiten
Bijlage 3.2 Biodiverse routekaart
4 Optioneel: organiseer een adoptiesoortverkiezingHang eventueel een verkiezing op aan de adoptie. Op die manier betrek je
inwoners en leden bij de adoptiesoort.
In de actiekit
Bijlage 4.1 Infofiche ‘Hoe organiseer ik een adoptieverkiezing?’
5 Advisering door MAR en goedkeuring door ge-meentebestuurZorg dat de keuze van de adoptiesoort gedragen worden door de Milieuraad
en het gemeentebestuur. Betrek hun dus tijdig bij de besprekingen. Het ge-
meentecollege zal bovendien zijn goedkeuring moeten geven aan de officiële
Wat na de verkiezing De campagne begint eigenlijk pas na de verkiezing! Onderneem acties om je
adoptiesoort en zijn leefomgeving te beschermen. Organiseer infoavonden,
wandelingen, … Publiceer artikels over de adoptiesoort of maak een speci-
ale webpagina aan. Vernoem een straat naar de adoptiesoort. Of brouw een
biertje ter ere van je adoptiesoort. Alles is mogelijk!
Lees zeker bijlage 3.1 Tips voor acties en activiteiten
Adopteer een soort: Tips voor acties en activiteiten
Speurneuzen speuren mee
De adoptie van een plant of een dier leent zich uitstekend om het grote pu-
bliek warm te maken voor natuur en lokale fauna en flora. In deze actiekit
vind je allerlei tips en ideeën om een communicatie- en sensibilisatiecam-
pagne op te zetten rond jouw adoptiesoort.
Trek er met een ervaren natuurgids op uit om de adoptiesoort in de natuur
te spotten. Laat je onderdompelen in de wondere wereld van wilde planten,
zeldzame beestjes en de biotopen waarin ze leven. Houd je fototoestel in de
aanslag en probeer het mooiste kiekje te schieten.
WanneerDe beste periode voor een wandeling is afhankelijk van de adoptiesoort, de
meeste planten en dieren zijn enkel in een bepaald seizoen of op een specifiek
tijdstip van de dag actief.
Hoe begin je eraanDe lokale Natuurpunt-afdeling beschikt over heel wat expertise en kennis
over de adoptiesoort en acties die kunnen ondernomen worden om de soort
een handje te helpen. Neem dus zeker contact op met hen:
www.natuurpunt.be/afdelingen.
Waar de mosterd halenStadssafari’s in Turnhout. Is jouw adoptiesoort een echte stadsmus? Vlaanderen is een erg verstedelijkte regio, heel wat Vlaamse soorten hebben zich dan ook aangepast aan het stadsleven. Or-
ganiseer een spannende ontdekkingstocht en ga op zoek naar stadsnatuur,
groene plekjes in de stad en haar bewoners. Inspireer de deelnemers door de
aandacht te vestigen op kleine acties die de biodiversiteit in de stad bevor-
Waar de mosterd halenLanaken koestert haar klaverblauwtjeOok vlinders lijden onder de achteruitgang van de biodiversiteit. In het kader
van het GALS-project (zie hieronder) adopteerde Lanaken daarom het kla-
verblauwtje. De gemeente, Natuurpunt Lanaken, JNM en het ANB sloegen
de handen in elkaar om het leefgebied van dit vlindertje te herstellen. Een
belangrijke beheermaatregel was de vlindervriendelijke inrichting van de ta-
luds van het Albertkanaal. Om dit te verwezenlijken werden in 2008 en 2009
enkele publieke werkdagen georganiseerd. Er werden bomen gekapt, braam-
struiken verwijderd, zwerfvuil geruimd en de verruigde graslanden gemaaid.
Ook het domein Pietersheim wordt sinds 2006 vlindervriendelijk beheerd.
Er werden infoborden geplaatst in het domein en een educatief pakket voor
schoolkinderen rond vlinders uitgewerkt. De gemeente betrekt ook bedrij-
ven bij dit soortbeschermingsproject: een deel van het bedrijventerrein van
de papierproducent Sappi wordt beheerd voor het klaverblauwtje.
Om de gemeentelijke initiatieven rond biodiversiteit aan de inwoners be-
kend te maken, werd in mei 2009 i.s.m. de provincie Limburg, Natuurpunt
Lanaken en het Regionaal Landschap Kempen en Maasland de Week van de
Biodiversiteit georganiseerd. Er werd een fietstocht ingericht langsheen de
leefgebieden van het klaverblauwtje. Wandelaars konden deelnemen aan
een Rangertocht in het Nationaal Park Hoge Kempen. Als afsluiter was de
workshop ‘Biodiversiteit in jouw gemeente’ geprogrammeerd. Dankzij een
doorgedreven communicatie was de Week van de biodiversiteit een groot
succes.
Tijdens het internationaal jaar van de biodiversiteit zijn er nog heel wat ac-
ties gepland. Zo zullen Natuurpunt Lanaken, het ANB en het Regionaal Land-
schap Kempen en Maasland samen een SOLABIO-project uitwerken voor het
domein Pietersheim. En zullen in samenwerking met het Agentschap Wegen
en Verkeer en de NV De Scheepvaart stapstenen gecreërd worden voor het
klaverblauwtje langs de vaart en belangrijke verkeersaders in de omgeving
van Lanaken.
TelmeeIedereen kan meetellen! Met eenvoudige zoekkaarten en de juiste onder-
steuning kunnen alle inwoners de adoptiesoort spotten en tellen. Ook voor
deze waarnemingen kan je de website www.waarnemingen.be gebruiken.
Deze webpagina kan eventueel ook gekoppeld worden aan de gemeentelijke
website.
Natuurpunt heeft tal van telprojecten, waar gemeenten en/of verenigingen
aan kunnen deelnemen. Van het tellen van tuinvogels die naarstig de voer-
derplank bezoeken tot het tellen van de zeldzame sleedoornpage-eitjes. Op
de website www.telmee.be vind je alle informatie om zelf aan de slag te gaan.
NatuurkalenderDe Vlaamse Natuurkalender onderzoekt de relatie tussen klimaatverande-
ring en natuur. Iedereen kan helpen. Via de website www.natuur-kalender.
be registreer je waar en wanneer je de eerste bloeiende narcissen of sneeuw-
klokjes gezien hebt. Of wanneer de eerste blaadjes van de eik openrolden of
de eerste citroenvlinder rondfladderde. Je moet geen natuurspecialist zijn
om mee te doen. Al herken je maar één soort, iedereen kan meedoen. Verge-
lijk jouw waarnemingen met andere natuurspotters en kijk jaar na jaar hoe
de natuur evolueert.
Meer info: www.natuur-kalender.be
Handige harry’s in actie
Sensibilisatie en communicatie zijn erg belangrijk, maar daarnaast zijn con-
crete maatregelen nodig om de soort een handje te helpen. Dit formaliseer
je best in een actieplan. De provincie Limburg speelde een voortrekkersrol in
de adoptie van soorten met het project Gemeenten Adopteren Limburgse
Soorten (GALS).
Om zeldzame en bedreigde Limburgse soorten nieuwe kansen te geven start-
te het provinciebestuur het GALS-project op. Dit gebeurde in samenwerking
met de Limburgse Regionale Landschappen en met Europese steun. Eén van
de doelstellingen van dit project is dat gemeentebesturen een zeldzame of
bedreigde Limburgse soort ‘adopteren’. Zo ontfermde Peer zich over de knof-
lookpad, Borgloon over de gulden sleutelbloem en Kortessem over de eikel-
muis. De volgende jaren gaan de Limburgse gemeenten actief aan de slag om
‘hun’ koestersoort een duw in de rug te geven. Om hen te ondersteunen wer-
den kant-en-klare actieplannen uitgeschreven, inclusief concrete en prakti-
sche maatregelen. Daarnaast vormt monitoring een belangrijk onderdeel van
het project. Op die manier kunnen we nagaan of de doelstellingen bereikt
werden en de soorten er op vooruitgaan.
Waar de mosterd halenHasselt adopteert de gierzwaluw
“De afgelopen jaren hebben we heel wat acties op poten gezet ter bescher-
ming van de gierzwaluw”, getuigt Jos Coteur, voorzitter van Natuurpunt Has-
selt-Zonhoven. In het kader van het provinciale biodiversiteitsproject slaan
de stad, Natuurpunt, het regionaal landschap Haspengouw en het Groen-co-
mité de handen in elkaar. Er werden nestkasten opgehangen, er gebeurde een
grootschalige inventarisatieronde en er werden heel wat sensibilisatieacties
op touw gezet. De stad voorziet in een subsidiereglement voor het plaatsen
van nestkasten en zorgt voor een hoogtewerker. “Zo zorgen we er samen voor
dat de gierzwaluw niet langer een nobele onbekende is voor de Hasselaar.”
www.hasselt.be
Een dergelijk soortbeschermingsproject kan ook in andere gemeenten opge-
start worden. Kies bij voorkeur een soort die kenmerkend is voor de regio.
Vergroot het draagvlak door gerichte communicatie te voeren. Zo krijgen
zelfs minder voor de hand liggende maatregelen als grote infrastructuurwer-
ken een kans.
Het grote publiek mee op sleeptouw
Biodiversiteit vind je overalDe natuurgebieden zijn de schatkamers van de Vlaamse biodiversiteit. Vooral
voor kwetsbare soorten – de zogenaamde specialisten - vormen onze schaar-
se natuurgebieden een laatste toevluchtsoord. Voor deze soorten is investe-
ren in natuurgebieden essentieel.
Maar biodiversiteit vind je niet alleen in de natuurgebieden. Ook buiten de
natuurgebieden houden er zich heel wat planten en dieren schuil. Het is juist
deze biodiversiteit die veel kansen biedt om aan de slag te gaan met het grote
publiek. Iedereen kan met kleine eenvoudige acties ruimte creëren voor na-
tuur in zijn leef- en werkomgeving: van een ecologisch ingerichte tuin tot het
vlindervriendelijk inrichten van bermen, van nestkastjes voor zwaluwen tot
kiezen voor inheems plantgoed. Wist je bijvoorbeeld dat alle Vlaamse tuinen
samengeteld een grotere oppervlakte beslaan dan alle Vlaamse natuurgebie-
den?
Om het biodiversiteitsverlies te stoppen moeten we ons bijgevolg concentre-
ren op een tweesporenbeleid: we moeten investeren in de uitbouw van na-
tuurgebieden en bossen, maar tegelijkertijd moeten we ook buiten de lijntjes
van de natuurgebieden durven kleuren.
Waar de mosterd halenBegijnendijk en Heist-op-den-Berg adopteren de bruine vuurvlinderDe bruine vuurvlinder is terug van weg geweest! Deze in Vlaanderen uit-
gestorven gewaande soort wordt nu opnieuw waargenomen in een aantal
graslanden in Begijnendijk en omgeving. Na lokalisering van de laatste rest-
populatie van de bruine vuurvlinder in Vlaanderen, startte de lokale Na-
tuurpunt-afdeling samen met Natuurpunt Studie een groot verspreidings-
onderzoek op. Ook heel wat andere partners sprongen mee op de kar: de
gemeenten Begijnendijk en Heist-op-den-Berg, de Regionale landschappen
Noord-Hageland en Rivierenland, de provincies Vlaams-Brabant en Antwer-
pen, het ANB, verschillende particulieren en lokale vrijwilligers. Met succes:
de samenwerking leidde al tot concrete soortbeschermingsmaatregelen op
21,8 ha., zowel in natuurgebieden als op eigendom van particulieren. Er werd
een soortgerichte beheersubsidie ontwikkeld voor particulieren die graslan-
den vuurvlindervriendelijk beheren.
Naast onderzoek en beschermingsmaatregelen werd er ook veel aandacht
besteed aan sensibilisatie. Zo werd er een infobord geplaatst en een pu-
bliekshappening georganiseerd in het natuurgebied Papendel, verschenen
artikels in diverse tijdschriften en kranten, en werden informatiebrochures
verspreid aan omwonenden over de soort en het geschikte beheer.
Meer info en voorbeelden van soortbeschermingsplannen kan je vinden via: