Sri Gur Partap Suraj Granth - Damdami · 2014-09-06 · ¡siqgur pRswid ] sRI gur pRqwp sUrj gRMQ ruiq CyvIx Rut 6 Sri Gur Partap Suraj Granth ikRq: BweI sMqoK isMG jI ‘kiv cUVwmiN’
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
¡siqgur pRswid ]
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ
ruiq CyvIx Rut 6
Sri Gur Partap Suraj Granth
ikRq:
BweI sMqoK isMG jI ‘kiv cUVwmiN’ By
Bhai Santokh Singh ‘Kavi Churamani’
sRI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gujrI jI dy
300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
Dedicated to 300th Martyrdom Anniversary of Guru Gobind Singh ji’s
pRo. (rItwierf) pMjwbI XUnIvristI, pitawlw (aYks PYlo sRI gurU gRMQ swihb aiDaYn ivBwg)
sMKyp ilûk kI-stRok sUcI
qqkrw ruiq CyvIx ruiq CyvIx
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
3
do Sbd iksy vI kOm dy ieiqhws dy mUl sRoq Aus kOm vwsqy iezk aijhw
srmwieaw huMdy hn, ijs AuØzqy Auh kOm ãÞr kr skdI hY[ ieh kOmI srmwieaw hI Aus dy pYrokwrW leI pRyrnw dw sRoq bNdw hY[ iszK ieiqhws nwl sMbMDq aijhy sRoq swfy pws Bwvyx igNqI ivzc bhuq iZawdw qW nhIx pr ijqny ku vI AuplbD hn, AunHW L ßnImq smJ ky ijzQy AunHW dw aiDaYn ZrUrI hY, AuQy AunHW dI sMBwl vI awvzSk hY[
ienHW ivzcox iezk sRoq ‘kiv cUVwmiN’ BweI sMqoK isMG jI duawrw ricq ‘sRI gur pRqwp sUrj’ gRMQwvlI hY[ ‘sRI gur pRqwp sUrj’ gRMQwvlI iszK ieiqhws dw iezk vfmuzlw sRoq hoN dy nwl nwl BweI sMqoK isMG jI L siqgurU jI vlox bÞSI adBuq ivzdvqw dw ÞZwnw vI hY[ awkwr aqy guNwqmk idRStI qox ieh sRoq ieqnw vzfw hY ik iszK ãlsãy aqy ieiqhws dy KojI iesdy aiDaYn qox ibnW awpNI ivzdvqw aDUrI mMndy hn[ iszK jgq ivzc iesdI hrmnipawrw aqy pRmwiNkqw dw aMdwZw ies gzl qox lwieaw jw skdw hY ik iZawdwqr ieiqhwsk aqy hor pRiszD gur-asQwnW qy roZwnw ies gRMQwvlI dI kQw dI prMprw qurI aw rhI hY[ iksy vI ieiqhwsk rcnw L Bwvyx mukMml qW nhIx ikhw jw skdw pr jo SrDw, isdk aqy iszKI nwl pRym BweI swihb jI dI rcnw L pVHn AuprMq pRwpq huMdw hY, Auh szcmuzc byimswl hY[
sUcnw qknwlojI dy nvInqm aqy qyZ qrwr swDnW duawrw iszK ieiqhws dI mUl swmgRI L dunIaW dy hr kony ivzc vsy gurU nwnk nwm lyvw guriszKW qzk phuMcwAuN dI syvw inBwAuNw, dws dw AudyS hY[ siqgurU jI dI ikRpw sdkw sRI gurU gRMQ swihb ivzc drj gurbwNI, vwrW/kibzq BweI gurdws jI dw iezk SkqISwlI src tUl AuplbD krwAuNw; BweI kwhn isMG ‘nwBw’ jI dI mhwn rcnw ‘gur Sbd rqwnwkr mhwnkoS’, inrmlw sMpRdwie dy ivdvwn mhWpurKW duawrw iqawr kIqw sMpRdweI arQW vwlw gurbwNI dw tIkw ijhVw iszK jgq ivzc ‘PrIdkot vwlw tIkw’ krky pRiszD hY (ikAuxik ies dy tIkwkwrW L Aus smyx PrIdkot irawsq dy mhwrwjw dI srpRsqI hwisl sI), BweI sMqoK isMG jI duawrw ricq ‘sRI gur pRqwp sUrj’ gRMQwvlI ivzcox sRI ‘nwnk pRkwS’ ifijtl rUp ivzc AuplbD krvwAuN dI syvw krvw ky ies AudyS L hwisl krn vwsqy iezk pVwa mukMml ho czukw hY[ aweI. tI. dy mwiDam rwhI iszK ieiqhws aqy gurmiq drSn dw aiDaYn aqy Koj krn vwly ivdvwnW leI sRI gurpRqwp sUrj gRMQ dIaW 12 rwsW, 6 ruqW aqy 2 aYn ifijtl rUp ivzc AuplbD krvwAuN dI syvw sMpUrn ho cuzkI hY[ siqgurU jI ny hI mhwn bKiSS krky ieh syvw ies kIt pwsox leI hY[
sRI gurpRqwp sUrj gRMQ dw swrw mUl pwT pwTkW dI suivDw leI pMkqI-Cyd aqy pd-Cyd ivDI anuswr idzqw igaw hY[ keI ku szjNW dI vIcwr sI ik sRI gurpRqwp sUrj ivzcox kuzJ byloVy aqy mnmzq vwly aMS kzF ky iesdI soD kr idzqI jwvy pr dws ny awpNI quzC mzq anuswr gRMQ dI mOilkqw brkrwr rzKN
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
4
leI aYsw krnw munwisb nhIx smiJaw[ vYsy vI sRI nwnk pRkwS aqy sRI gur pRqwp sUrj gRMQwvlI ivzc pMQ rqn fw. BweI vIr isMG jI vlox QW QW idzqIaW itzpNIaW pwTkW L gurmiq qox dUr nhIx jwN idMdIaW[ ies leI BweI vIr isMG jI vlox idzqy pRXwX, itzpNIaW, hvwly aqy Puztnot nwl nwl dy ky mUl pwT nwl koeI CyV CwV nhIx kIqI geI[ BweI swihb vlox bNwieaw qqkrw Ausy qrHW rzK ky, iksy vI aMsU qzk iszDI phuMc leI awswn ilûk dy idzqy gey hn[
nwl hI Koj kwrj leI s. hrbMs isMG jI aYm.ey. (jMmU) duawrw ricq sRI gur pRqwp sUrj gRMQ dI ‘sMbMD sUck anukRmiNkw’ (nwvW aqy QwvW dw koS) vI idzqw jw irhw hY[ ies vwsqy dws vlox ijzQy s. hrbMs isMG jI dw DMnvwd hY, AuØzQy fw. gurcrn isMG jI (aYks PYlo sRI gurU gRMQ swihb aiDaYn ivBwg, pMjwbI XUnIvristI pitawlw) dw vI dws irNI hY ijnHW dy sihXog nwl ieh sMBv ho sikaw hY[ fw. gurcrn isMG jI dw dws ies krky vI ikRqzg hY AunHW ny dws L ‘srkwrI kwilj krmsr’ ivzc awpNw Swigrd hoN dy nwqy ‘eISr mweIkRo mIfIaw’ L Koj kwrj leI vzD qox vzD shwiek bNwAuN leI smyx smyx bhuq hI kImqI suJwa idzqy hn[ nwl hI dws fw. kulbIr isMG jI ‘iQMd’ (sYn mtyE, kYlyPornIaw) dw DMnvwd kIqy ibnW vI nhIx rih skdw, ijnHW ny jdox vI ZrUrq peI, awpNy fwktrI ikzqy dy ruJyivaW dy bwvjUd awpNw BrpUr qknIkI sihXog idzqw[
mMiZl hwlW dUr hY[ ajy qvwrIK gurU Kwlsw pwTkW qzk awAuNw hY[ iPr BweI nûd lwl rcnwvlI, jnm swKI BweI bwly vwlI, mihmw pRkwS, dovyx guriblws (pw: 6 aqy pw: 10), gurU kIaW swKIaW, igawn rqnwvlI, iszK rihqnwmy, gurbwNI dy pRiszD tIky aqy iszK ieiqhws dI hor mUl swmgRI… kwrj ieqnw vzfw hY, ijhVw siqgurU jI dI bÞSIS aqy swD sMgq dI awsIs nwl hI nypry cVH skdw hY[
sMpUrn sRI gurpRqwp sUrj gRMQwvlI ieMtrnYØzt AuØzpr AuplbD krwAuN dI ieh syvw dws vlox sMq ikSn isMG jI mhwrwj rwVw swihb vwilaW dI Xwd ivzc sRI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq hY[ siqgurU jI bÞiSS krn, kiv cUVwmiN BweI sMqoK isMG jI dI ieh mhwn rcnw jo ik hwlW qzk isrP kuJ ivdvwnW, lweIbRyrIaW aqy gurduawiraW qzk hI sIimq hY, huN kMipAUtr aqy ieMtrnYt dy mwiDam rwhIx dunIaW dI hr nuÜkr ivzc vsdy gurU nwnk nwm lyvw gurisKW dy Gr Gr qzk phuMc sky aqy ‘hAu mUrK’ iesy qrHW ‘kwry’ lÜigaw rhy:
pUrI SY L fr Gwty dw, fr nhIx azDI qweIx[ rzbw! ipawr myry dI mMiZl, pUrI kdy nw hovy[
dws blijMdr isMG
gurduawrw krmsr, rwVw swihb[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
5
Gir Gir aMdir Drmswl swihby kmwl gurU goibMd isMG jI dy ainûn ‘ipawry’ BweI dieaw isMG
jI qox clI aw rhI jgq pRiszD sMpRdwie, ijhVI hoqI mrdwn vwlI sMpRdwie krky vI pRiszD hY, dy mhWpurK sMq eISr isMG jI aqy sMq ikSn isMG jI mhwrwj dIaW SKSIaqW iksy jwNkwrI dIaW muQwj nhIx[ ies sMpRdwie dy mOjUdw muKI, nwm bwNI dy rsIey, sMq bwbw qyjw isMG jI dI awigaw anuswr bwbw blijMdr isMG jI ny ijs FMg nwl guriszKI dw pRcwr krn vwsqy bIVw cuzikaw hY, Auh awpNy awp dy ivzc iezk imswl hY[ iszDIaW Dwrnw duawrw gurbwNI dy kIrqn aqy viKawn duawrw bwbw blijMdr isMG jI ny nw kyvl sMq eISr isMG jI mhwrwj rwVw swihb vwilaW dI rvwieq L brkrwr rziKaw hY, blik AunHW ny kMipAUtr aqy ieMtrnYØzt dy mwiDam rwhIx gurbwNI aqy gurmiq nwl sMbMDq swmzgrI L Gr Gr phuMcw ky ‘Gir Gir aMdir Drmswl’ BweI gurdws jI dy ies vcn L iezk invykly qrIky duawrw sãl krn dI iezk hor nvIx rIiq clweI hY[
dws dw ipCly keI swlW qox gwhy bgwhy jdox ikqy vI AunHW nwl myl huMdw irhw hY, dws AunHW L awpNy iesy kwrj ivzc ruziJaw dyKdw irhw hY[ sB qox pihlW mhwn koS L ieMtrnYØzt qy ilaw ky, iPr ‘eISr mweIkro mIfIaw’ gurbwNI aqy BweI gurdws jI dI rcnw dw src tUl iqawr kr ky ijzQy awp ny huN qzk ies Kyqr ivzc vzfI sãlqw hwisl kIqI hY, AuØzQy ‘kiv cUVwmiN’ BweI sMqoK isMG jI dI mhwn rcnw ‘sRI gurpRqwp sUrj gRMQ’ ieMtrnYØzt qy ilaw ky ies Kyqr ivzc iezk hor mwarkw mwiraw hY[
sMn 2004 eI. iszK ieiqhws nwl sMbMDq SqwbdI smwrohW dw swl irhw hY[ ies swl dOrwn iszK jgq ny gurU aMgd dyv jI dw 500 swlw pRkwS purb, sRI gurU gRMQ swihb jI dI isrjNw dw 400 swlw smwroh aqy sRI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dI Shwdq dw 300 swlw idhwVw mnwieaw hY[ bwbw blijMdr isMG jI ny sRI gurU gRMQ swihb jI dw sMpRdweI ‘PrIdkot vwlw’ tIkw gurU aMgd dyv jI dy 500 swlw pRkwS purb L, ‘eISr mweIkRo mIfIaw’ sRI gurU gRMQ swihb jI dI isrjNw dy 400 swlw purb L aqy ‘sRI gur pRqwp sUrj gRMQ’ sRI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dI Shwdq dy 300 swlw idhwVy L smripq krky ijzQy gurU swihbwn dy AupkwrW aqy kurbwnIaW pRqI awpNI SrDw aqy ikRqzgqw pRgt kIqI hY, AuQy nwl hI kMipAUtr aqy ieMtrnYØzt nwl jwNkwrI rzKN vwly ‘gurmuK hMsW’ vwsqy awp ny gurU swihbwn dI bwNI aqy Aupmw dw ‘mwn srovr’ AunHW dy iblkul nyVy kr idzqw hY[ Xwd rhy ik BweI kwnH isMG nwBw jI dI mhwn rcnw ‘mhwnkoS’ awp pihlW hI ieMtrnYØzt qy AuplbD krvw ky Kwlsy dI isrjnw dy 300 swlw purb L smripq kr cuzky hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
6
bwbw blijMdr isMG jI dI ies GwlNw Aupr isrP rwVw swihb sMpRdwie hI nhIx, blik smuzcw sMq smwj mwN kr skdw hY[ gurmiq dw pRMprwgq qrIky duawrw pRcwr krnw, aMimRq CkwAuNw, lûgr clwAuNy, smwj aqy mwnvqw dI syvw krnw awidk syvwvW qW pihlW hI sMq smwj dy ihzsy aw cuzkIaW hn, bwbw blijMdr isMG jI ny awDuink FMg duawrw kMipAUtr aqy ieMtrnYt dy mwiDam rwhIx gurbwNI aqy gurmiq dw pRcwr krn dI syvw awrMB krky ‘gurmiq isDWq pRcwrk sMq smwj’ dw nW hor AuØzcw kr idzqw hY[ nwl hI bwbw blijMdr isMG jI ny sMq smwj, iszK ivdvwnW aqy hor iszK sMsQwvW L ies gzl dw aihsws vI krvwieaw hY ik azj dy kMipAUtr Xug ivzc gurmiq dy pRcwr aqy Koj kwrj vwsqy jykr ienHW swDnW dI vrqox nw kIqI geI qW gurU swihbwn dy sMdyS L Gr Gr phuMcwAuN dw sMklp pUrw nhIx ho skygw[
dws L aws hY ik gurmiq nwl sMbMDq mUl swmgRI kMipAUtr aqy ieMtrnYØzt rwhIx Gr Gr phuMcwAuN dy ies SuB mnorQ ivzc bwbw blijMdr isMG jI L pUrn kwmXwbI pRwpq hovygI[ aÞIr ivzc dws awpNy vlox aqy ‘gurmiq isDWq pRcwrk sMq smwj’ vlox bwbw blijMdr isMG jI dy ies purSwrQ dI BrpUr SwlwGw krdw hoieaw AunHW L huN qzk pRwpq kIqI sãlqw leI vDweI idMdw hY aqy AunHW dy bwkI rihMdy mhwn kwrj dI sMpUrnqw vwsqy siqgurU jI dy crnW ivzc ardws krdw hY[ 21 jnvrI 2005 sMq hrI isMG rMDwvw rMDwvw jnrl skzqr, gurmiq isDWq pRcwrk sMq smwj[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
7
sMdyS bwbw blijMdr isMG jI sMq smwj nwl sMbMiDq pRcwr dI supRiszD sMsQw
sMq eISr isMG jI qy sMq ikSn isMG jI rwVw swihb vzlox vroswie sQwn dy pRmuzK pRiqinD hn[ cyqMn qy sUJvwn hoN dy nwqy Auh iszKI dw pRcwr pRMpk qy awDuink ivigawnk sUJ dw sumyl krky krn dy cwhvwn hn[ ijzQy Auh hoqI mrdwn vwlI sMpRdwie nwl sMbMiDq sMq eISr isMG jI dy iszDIaW DwrnW duawrw gurbwNI kIrqn qy viKawn dI pRMprw L agWh qor rhy hn, AuØzQy AunHW L ivdySW dy rtn qox ieh vI anuBv ho igaw hY ik smuzcy qOr qy, ivSyS krky ivdySW ivzc vsdI ajokI pIVHI L Drm, aqy ies rwhIx jIvn dIaW AuØzcIaW suzcIaW kImqW vzl awkrSq krn dy pRmuzK swDn ieMtrnYØzt aqy kMipAUtr hI hn[ azj dy ies pIVHI dy ivdvwn qy Kojkwr vI gurmiq aiDaYn leI nvInqm sUcnW qy pRswr dy swDnW dIaW shUlqW dI Gwt L bVy qIbr rUp ivzc anuBv krky, ies qox dUr huMdy jw rhy hn[ Auh pIVHI ijs ny awpNI swrI isziKaw hI ies mwiDam rwhIx leI hY, AuhnW L ieh Gwt hor vI iSzdq nwl mihsUs huMdI hY[
bwbw blijMdr isMG jI akwl purK dI apwr bÞiSS dy pwqr hn ijs sdky AunHW L siqgurU jI ny ieh syvw bÞSI hY[ keI swlW qox ijzQy Auh gurmiq dy pRoK qy apRoK soimaW L pRogRwmf rUp ivc sI.fI. aqy vYØzbsweIt qy ilaw rhy hn, AuØzQy nwl hI Auh ies L inÜq hor suDwrn qy vDyry aiDaYn-shwiek bnwAuN ivzc ruzJy hoey hn[ ivakqI rUp ivzc ibnW iksy sMsQwgq shwieqw dy Auh aYØznw kMm kr cuzky hn ik sMq smwj, vzK-vzK fyry qy vzfIaW sMsQwvW AunHW dy ies kwrj aqy lgn Aupr mwN kr skdIaW hn[ ‘eISr mweIkro mIfIaw’ dy nvInqm sMskrn ivzc AunHW ny sRI gurU gRMQ swihb jI, BweI gurdws jI dIaW vwrW qy svYXy; sRI gurU gRMQ swihb jI dw PrIdkot vwlw tIkw (4 ijldW); s. mnmohn isMG ricq pMjwbI aMgryjI stIk (8 ijldW); pRo. swihb isMG jI ricq ‘gurU gRMQ swihb drpn’ (10 ijldW); BweI kwnH isMG jI dw ‘mhwn koS’ qy pMjwbI XUnIvristI, pitawlw duawrw pRkwSq myrw ‘sRI gurU gRMQ swihb koS’ (2 ijldW) L BweI sMqoK isMG jI dy ‘sRI gurpRqwp sUrj gRMQ’ (14 ijldW) smyq Br idzqw igaw hY aqy ienHW swiraW L awps ivzc sMbMiDq kr idzqw igaw hY[ ieh sRI gurU gRMQ swihb ivzc awey iksy vI Sbd aqy quk dI Bwl leI src ieMjn qW hY hI pr jy Auprokq iksy vI tIky ivzcox quk-ivSyS dy arQ vyKNy hoN, aijhI suivDw vI ies ivzc AuplbD hY[ iksy ivSyS Sbd dy arQW L loV anuswr mhwn koS aQvw ‘sRI gurU gRMQ koS’ ivzcox vI vyiKaw jw skdw hY[ SbdW dI FUMf sImq rUp ivzc sRI gurU gRMQ swihb dy iksy vI XogdwnI aQvw rwg ivzcox vI kIqI jw skdI hY[ ieh swrI Bwl iksy Sbd dy vzK-vzK joVW vwly SbdW dI iekzTI vI ho skdI hY[ swrIaW qukW L
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
8
aglIaW-ipClIaW qukW smyq vzKry vI kziFaw jw skdw hY[ ies qrHW dI Koj aqy swPtvyar dI isrjnw vfyrIaW ivzidak aqy Dwrimk sMsQwvW leI anusrn krnXog hY[
siqgurU jI bwbw blijMdr isMG jI qy hor bÞiSSW krn, AunHW L ies syvw leI hor AuqSwh bÞSN qW jo Auh gurmiq dy sunyhy dy pRswr ivc juty rihN[ swfI siqgurU jI dy drbwr ivzc ieh hI ardws hY[
pitawlw fw. gurcrn isMG 28 jnvrI, 2005 pRo. (rItwierf) pMjwbI XUnIvristI, pitawlw (aYks PYlo sRI gurU gRMQ swihb aiDaYn ivBwg)
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
13
58 58. [ZPrnwmw ByjNw[ dIinEx cVHnw]
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
14
ruiq CyvIx czlI @ siqgur pRswid ]
sRI vwihgurU jI kI Pqy ]
aQ KStm ruq kQnû[ 1. [mMgl-msMdW qy mwqw jI dI ispwrS] <<ipClw aMsU qqkrw ruiq 6 aglw aMsU>>2
dohrw: SRI gur crn sroj ko, sm jhwj ky pwie[ ibGn AuduiD qy pwir Bw, DÎwviq shij suBwie ]1] arQ: sRI gur (swihbwn dy) crn kvlW L jhwj vrgy (qwrnhwr) pwky (mYx
AunHW crnW dw) sihj suBwv iDawn Drdw hoXw ibGnW (rUp) smuMdR qox pwr ho igaw hW, Bwv gur pRqwp sUrj gRMQ dI huN smwpqI nyVy hY[
1gurU jI dy vwk dy Ault khy ieh SkqI iks ivc hY? 2snmuK boly (koeI?) sB frdy hn[ 3qusIx kihN L bhuqy Xog swE[ 4iZd pYxdy[ 5kVw[ 6(awp) awey[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
20
dUjy aib qUSin muK DrI ]38] Dn ibswl ko bwdih Kovw[ khW buziD qumrI khu hovw-?
iezqÎwidk kir kop mhwnw[ DrI mOn irs kY suin kwnw ]39]
dUjo kMkn hwQ mJwrw[ siB ky dyKiq qurq Auqwrw[ kir bl bwhin dUr bgwXo[ sqzdRv ky pRvwh mihÀ pwXo* ]40] skl iblokiq bhu ibsmwey[ -khW kIin kt duqI bgwey? keI hZwrn qy jo bny[ so ibrwtkw1 sm mn gny- ]41] bhu kih rhI khW pun hoie2[ ktk jrwAU doie su Koie[ Gn mlwh jqn kir hwry[ apr lok bhu jl mihÀ bwry ]42] kry Aupwie n pwXo koeI[ alp bYs mihÀ as buiD joeI[ sdw suBwAu rhÎo ies ibiD ko[ Dn sMcin kI rKYx n suiD ko ]43] aib kÎw kIin msMd htwey[ -lwKhuÀ Dn lÎwviq smudwey[ dyS ibdySin mihÀ ibcrMqy[ Koij Koij iszKin GrvMqy3 ]44] siB ky kih kir dy AupdyS[ awnihÀ Dn ky sdw ivSyS[ aib hit gey, khW Dn aY hY?
*swKI ieAux bI krdy hn ik mwqw jI dy puzCN pr ik kVw ikzQy szitaw ny awp ny dUjw kVw jl ivc dUr szitaw qy kihN lgy ik pihlw kVw aOQy ku ifzgw sI[ 1kOfI[ 2iPr kI ho skdw sI[ 3iszKW dy GrW L[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
21
ikm gurU Gr ko kwj inbY hY ]45] iem Aur jwin inkt huie khXo[ ies qy SRwp duKd hI lhXo[ kuSl krihÀ prmySur swry[ kih mYx rhI n bhur invwry1’ ]46] imil msMd mwqw ky sMg[ kih suin jwnÎox -bnÎox kuFMg-[ bwq ibbs qy qUSin Bey2[ sMDÎw BeI qrin asqey ]47]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy Kstm ruqy ‘mwqw ko kihn’ pRsMg brnnû nwm pRQmo aMsU ]1]
1iPr (sRwp) htwieaw nhIx[ 2vsox bwhrI gzl hoN qy cuzp ho gey[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
‘iszKhu sunhu suCMd n hm hYx[ ijm aDIn hmry siB qum hYx ]12] iqm hm bis prbRhm1 clûqy[ eISur kI awiesu brqMqy[ ijs kI awgÎw mihÀ siB rhYx[ rdy inrMqr fr ko lhYx ]13] ijs ijs kI js2 krI imRXwdw[ rcnw jg kI qy jo awdw[ iqs qy bwhr nihÀ, inj rokYx3[’
1pwrbRhm dy aDIn[ 2jYsI[ 3jgq dI rcnw dy awid qox ijs ijs dI mRXwdw jYsI rcI hY Aus qox koeI bwhr nhIx hY, (sB bwhr hoNo) awp L rokdy hn[ (a) inj rokYx=iqvyx asIx bI awp L bwhr hoNo rokdy hW[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
38
iem kih siqgur pTÎo SlokY ]14] slok mÚ 1 ]
BY ivic pvNu vhY sdvwAu ] BY ivic clih lK drIawAu ] BY ivic agin kFY vygwir ] BY ivic DrqI dbI Bwir ]
BY ivic ieMdu iPrY isr Bwir ] BY ivic rwjw Drm duawru ] BY ivic sUrju BY ivic cMdu ] koh kroVI clq n aMqu ]
BY ivic isD buD sur nwQ ] BY ivic awfwNy awkws ] BY ivic joD mhwbl sUr ]
BY ivic awvih jwvih pUr ] sgilaw BAu iliKaw isir lyKu ]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
40
‘gur ky dl isMGin hm mwry ]26] jo Aumrwv gXo bn bIr[ dyKiq gur ko BXo PkIr[ jwnÎox gXo n ikq ko gXo[ siB lSkr mihÀ acrj BXo ]27] bfo bhwdr jo rmZwn[ mwir dIn qij kY iek bwn[ alp cmUM kuC gur kY sMg[ hqy hZwrhuÀ kir kir jMg ]28] awviq lUt lIn Dn swrw[ mg mihÀ lSkr imil kir mwrw[’
1(mYx quhwL) mZhb dy dwiery qox Kwrj kIqw[ ++kvI jI dy pwT qy sO swKI dy pwT dw Prk hY, ‘bf srdwr su iZMdw pIr, KwvMd Klk bMdby pIr’ ieh pwT sO swKI ny aihdIdy dy mUMh ivc riKaw hY[ XQw:-(pwqSwh ny) puiCaw:-ihMdU ny ikaw grdI mcweI, ikqnI ku POj, kYsw bhwdr, ikawsI qrIP, PYsl bMdh, pIr muriSd?
qW ahdIey boly-eyk qy lwK Krcy ibKIdwr[ aYn huiSawr, Aumr brKurdwr, isrdwr, ijMdw pIr, Kilk KwvMd, bMdw bypIr (=suD pwT:-bMdby pIr=mzQw tykN Xog gurU)[ boilaw qurk:-murd muawKrI bih inSwdm, ihMdU qrIP KYr Kvwie? ‘mZb hvwie Kwrj krdm[ ’ ies qox swP hY ik aihdIey ny gurU jI dI qwrIP kIqI, pwqSwh ny nw sih skN krky iJVk idqI hY ik ‘qusIx awKr murdy ho, nwSwd ho (bdiksmq ho) bih jwE, ihMdU dI qwrIP qy KYr KvwhI kIqI ny mYx quhwL mZhb (ieslwm dy) dwiery qox Kwrj kIqw[ aQvw ies quk dw ieh Bwv hY ik mYx Pyr muslmwnW L kwiem krWgw qy ihMdU dI qwrIP krn vwly qy Aus dy KYr KvwhW L Kwrj kr idaWgw[ sUcnw-PwrsI ilKq SuD nhIx rhI hoeI[ 2huN kI krIey nW qW Auh myry bRwbrdw hY nW (myry) mZHb dw pÎwrw mYx Aus L dyKdw hW[ 3jy siB qrHW Auh huiSawr hY[ 4pRym dy[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
43
‘piqSwhI iek hI kI hoie[ Aur aMqr nIky ilhu joie[ prvwnw hyriq hI awvhu[ hm qum mjb eyk liK pwvhu1 ]43] nWih q mYx phuÀchuÀgw qhW[ kir bhwdrI bYTÎo jhW[ aZmq ijiqk PkIrI kyr[ ibc jhwn qy jY hY2 Pyr ]44] pIr PkIr bfy lGu ahYx[ piqSwhI Gr mihÀ ijm rhYx[ qYsy qum BI rihbo krIaih[ nihÀ ibroD ikm Aur mihÀ DrIaih’ ]45]
bf hMkwr hkIkq aOr3[ ijm piqSwhI ko huie qOr[
prvwny mihÀ bhu ilKvweI[ ‘bKiSs hm drgwih qy pweI ]46] 4piqSwhiq kI ikX bKSIS[ prvrdgwr klw jgdIS7[’ dy prvwnw pTy vkIl[ kir qgId ‘jwvhu ibn FIl’ ]47] SRI klßIDr ky iFg awey[ sBw lgwie hZUr bulwey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
62
1imil kir duir iliK kir ardws2[ suiD ihq pTI gurU ky pws ]14] ‘hy pRBu! qum sMmRQ siB BWqI[ siBin irdy kI jwnhu bwqI[ vihr ibRqMq kÎox n qum jwnhu[ Git Git ky mwilk pihcwnhu ]15] qum syvw aru apin Bly ihq[ pwqI ilKI sunI ijm BI ieq[ rwjin qum pr krI pukwrw[ -hm pr gurU blI pir Bwrw3- ]16] dzKN idiS avrMgu ju ilKÎo4[ iqn ibRqWq piT kir siB lKÎo5[ duie sUby pr hukm pTwXo6[ so cil kir idzlI puir awXo7 ]17] ien sUby liK hZrq awSy[ donhuÀ pr so hukm pRkwSy[ lvpuir aru isrMHd bf lSkr[ lirby hyqu awie hYx qum pr ]18] rN ky CuDiq qurk gn awvYx[ hX gj swQ cOxp qy DwvYx[ imjmwnI bhu ien ky hyq8[ krIaih qÎwrI bnhu sucyq ]19] ispr pwqrW9 awgy kir kir[ kVCy puMj KVg kr Dir Dir[ gulkW szkrpwry ibRMd[
1kzTy hoN dw[ 2iCpky ardws ilK GzlI[ 3BwrI blI ipaw hY[ 4dzKN vl nurMgy L jo (sUby ny) ilKÎw sI[ 5aOrMgy ny pVH krky jwN ilaw swrw hwl[ 6(nurMgy ny) Byijaw hY hukm[ 7Auh (dUq) czlky idzlI aw igaw hY[ 8ienHW dI pRwhuNcwrI vwsqy Bwv lVn vwsqy[ 9FwlW rUpI pzqlW[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
63
krihÀ prosin SuBq iblûd ]20] czkR jlyb, suhwrI1 Kpry2[ bUMdI aNI qIr gn apry3[ qop jMbUr jMjYlin gory[ modk dyhu chiq nihÀ Qory4 ]21] pRosn hwr bIr gnDIr[ krhu iezkqR pRBU ien BIru5[’
iem iliK Dwvn6 hwQ pTweI[ qUrn hI awnÀdpuir aweI ]22]
‘idzlI sMgiq bMdiq sbY[’ iem kih azgR DrI gur qbY[ kr mihÀ ly AuTwie kir bwcI[ deI sunwie siBin ko swcI ]23] ‘gur sMgq ko DMn’ bKwnw[ ‘sunhu Kwlsw! kwj mhwnw[ huie hY aib GmMf blvMfw[ sMGr kro iblûd pRcMfw ]24] ies ky sm kuC nWihn awCI[ lok pRlok suKd bf bwCI[ dIn mjb ko juzD7 ibswlw[ pRwpiq bifBwgI ies kwlw ]25] inRBY jMg mihÀ KVg pRhwro[ snmuK iQro SzqRü gn mwro[ mhW sujsu ko pRwpiq hovhu[ lyin prmpd* ko mg jovhu ]26]
1vZIr KW pTwN swfy nwl sI[ 2sB L mnHW kr idE[ 3ivcwry gurU dI kI gl hy? (a) gurU dI gzl kIh ivcwrnI hoeI[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
97
-gur ky bIr n awvihÀ-[ lwKhuÀ lSkr jwgiq awDy, pir awDy supqwvYx ]15] ieq siqgur kir Kwin pwn ko siB kI surq sMBwrI[ swlpzqR dy Gwiel siB ko Cd1 kI pIr invwrI ]16] jo mir gey kry sskwrin mn bWCq ko dY kY[ phuÀcy SRI siqgur ky lokihÀ jnm mrn duK KÍY kY ]17] supiq jQw suK rwiq ibqweI AuiT kir aMimRq vyly[ gurbwnI ko pTih Kwlsw nwm vwihgurU ly ly ]18] awswvwr rbwbI gwvYx sunihÀ eyk mn hoey[ sOc Snwn Twin kir sgry irs qy qurkin joey ]19] hukm gurU kIno siBihin ko ‘inj murcy svDwnw[ azgR jwie nihÀ awXuD Kwvhu iQry rhhu inj Qwnw’ ]20] mwin hukim ko iQrÎo Kwlsw jÍwlwbmnI CorYx[ qurk pRhwrI AuTy pRwiq ipiK jgq jUT muK jorYx2 ]21] imRqk sMbMDI huqy ju nyry dwh kry dPnwey[ rhy SyK gomwie1 gID gn
1ZKmW dI[ 2huzky nwl mUMh joVdy hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
98
siB ky awimK Kwey ]22] kwk kMk cwvMfw2 cIxkiq hX nr mws ahwrw3[ ibRMd BRmwvYx Auf akwS mihÀ kyiqk BUim mJwrw ]23] ijiqk anÀdpuir ky mg phuÀcin siB roky chUM Ery[ fyry kry anyk jUQpiq4 GyrÎo BY kir Gory5 ]24] inkt n FUky lirby kwrn dUr dUr kir Pyry[ jQw Syr qy fr kir rukqy gn gjrwj6 bfyry ]25] idvs FrÎo qib siqgur mwidk* donhuÀ7 iFg mMgvwey[ syvk ly cwmI kr sMpt8, swr aPImY9 lÎwey ]26] lGueylw10 gn igrI bdwmihÀ11 ibjIaw juiq srdweI[ BrÎo ktorw idXo gurU kr pwn kIin smudweI ]27] mwvw pun aPIm ko KwXo
1igzdV[ 2igzDw[ 3Kwky[ 4sYnwpqIaW ny[ 5bhuqw By krky[ 6vzfy hwQI[ *dyKo ruq 2 aMsU 44 aMk 20 dI hyTlI tUk[ 7PIm qy suzKw[ 8sony dI fzbI[ 9pzkI aPIm[ aslI aPIm[ 10CotIaW lwcIaW[ 11bdwmW dIaW igrIaW[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
99
pun ibjIaw lGu pwnw*[ ciF qurMg pr gmny sOcih iPr awey iqs Qwnw ]28] Qwn AuqMg anûdpuir ijh TW hY pUrb idiS joeI[ iqs hI idS mihÀ kos aFweI sUby Auqry doeI ]29] qMbU SimXwny bhu qwny dUr dUr lig hyry[ aink brN ky SÎwm lwl gn lwgy syq bfyry ]30] Qwn Qwn JMfy bf gwfy bhuq brN ky syeI[ bYiT AUc Ql pRBU iblokiq lSkr SzqRüin joeI ]31] bYTy lgy sucyqw krny inrml nIr Snwny[ bsqR pihr kir iQrqw kInI awie isMG iqs Qwny ]32] lgÎo idvwn Kwlsy kyrw bsqR SsqR qn swjy[ jwm idvs qy sUby ciF kY sMg lIn siB rwjy ]33] Qory nr ly sMg su gmny idRSit anÀd puir ErI[ cliq cliq kuC inkt phUcy BIm cMd kr jorI1 ]34] Zyrdsq* aru KW vjId ipiK boly rwjin sMgw[ ‘sgry idRSit lgwie iblokhu
1hQ joVky[ *kvI jI ikqy ies L Zyrdsq qy ikqy Zbrdsq ilK rhy hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
100
bhu nr Qwn AuqMgw1’ ]35] dUrbIn pun lwie inhwry qurkin bwk Aucwrw[ ‘ieh ko hY iQirE mMc AUpr iFg lig sBw Audwrw ]36] bwrMbwr cmr kO Foriq sUrj muKI agwrI[ Zyvr jry jvwhr Zwhr jgmg jgmg kwrI ]37] sIs pwg pr ijgw mnorh klßI Juliq AuqMgM[ DnuK Dry, dÍY qrkS awgy pUrn sMg KqMgM2 ]38] KVg gwqry iQrÎo pRkwSiq mihd mjwj Aucyry3[ SwhnSwhu mnhuÀ ko bYTÎo bMdihÀ crn Gnyry ]39] isMG sYxkry sMg albwliq sBw ibswl lgweI[ snDbzD siB syly sWgn KVg qupk smudweI ]40] gur ko jQydwr hY koeI ikDOx puzqR iqn kyrw[ SRI guibMd isMG awp ikDOx ieh idpih pRqwp Aucyrw ]41] Bo aclyxdR! icnwrI kirXhu nIky moih bqwvhu[ kOn ahY ieq snmuK bYTÎo skl Byd smuJwvhu’ ]42]
lilqpd CMd: alp ibswl qop gn awnhuÀ eyk bwr idhu CorI[ iSsq lgwie hqox mYx awpy qij gorw gur ErI’ ]2]
hukm dIn qqkwl mMgweI lSkr mWih ju TWFI[ suBt hZwrhuÀ imil kir jorI hyrn ko ruic bwFI ]3] ibRKB qurMgin aYxcn kir kY aru mwnv smudweI[ bl qy pyl Dkyliq lÎwey nhIx iblûb lgweI ]4] krI brobr iQr iek byrI gj qy AuqrÎo sUbw[ AUc nIc qopn muK kir kY qkY iSsq huie kUbw1 ]5] srb sBw ko aru siqgur ko qwik qwik ibiD nIkI[ QYlI Bir brUd aru gorw kir kir miq inj hI kI ]6]
Auq isMGn giq ien kI ipiK kir ibRMd qop anmwnI2[ ‘mhwrwj aivlokhu Auq kO nIcn durmiq TwnI ]7]
Kry mqMg qurMgm puMjM mwnv jihÀ smudwey[
1kuzbw hoky[ 2anumwn kr ilaw ik qopW bhuq aweIaW hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
104
qhW qop gn lÎwvn kInI hm hyrI idg lwey ]8] as nihÀ hoie awie gn gory lgihÀ idvwn mJwry[ aMg BMg kir pRwn ibnwsihÀ aOck gZb guZwryx ]9] snmuiK qy AuiT idSw dUsrI iQrhu lgwie idvwnw[ qurk SzqRü ko khW Brosw duSt su byeImwnw ]10] jib inrmoh awp pRBu Auqry rwjin dßw guZwrw[ qop smuK kir qwik iSsq ko gorw aOck mwrw ]11] qYsI ibiD ien kI aib dIKiq rcÎo pwp miq pwpI[ ibnw jMg qy mwrn cwhiq mMd mihd sMqwpI ]12] awCI bwq dwis kir ibnqI jYsI ibiD liK pweI1[ awgy ijm rwvir huie mrZI krhu jQw mn BweI’ ]13] suin kir SRI klßIDr boly ‘sunhu Kwlsw pÎwry! kwl kOc qn pihrn kInI bRhm kOc Aur Dwry2 ]14]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
109
ipiK isK mrÎo sMiD sr Dnu gur qwqkwl Kr Corw ]42] koisk huqo pRmwn bIc ko1 lgÎo Bwl mihÀ jweI[ mrÎo su, iek sr aOr clwXo inkt Kro iqs BweI ]43] iqs ky lgÎo mrÎo so qqiCn qupcI rhÎo n koeI[ XOx iek bwr BeI ibiD mwrn kIin sunwvn soeI ]44] iqs qupcI ny pqw idXo iFg Kro azgR isK mwrw2[ qumro gorw inkt n phuÀcÎo itzbw huqo kuFwrw ]45] kÎw aiB BXo, n bIq gXo kuC3, keI bwr iem hovY4[ qop qupk ieh burI blwie su lgiq pRwn ko KovY’ ]46] Zyrdsq kih ‘mYx iem jwnI mMqR iszD ien kInw[ swr bMd5 kir inScl bYTÎo kCU qRws nihÀ cInw ]47] nqu gory mYx bhuq clwey ielm lKOx mYx BwrI[ hqÎo n ko, smIp nihÀ phuÀcÎo, XW qy irdY ibcwrI’ ]48] suniq vjId Kwn smuJwieis
1ivc koh Br dw Pwslw sI[ 2Aus qopcI ny pqw qW idKw idqw sI jo (gurU jI dy) kol qy azgy KVw isK mwiraw igaw sI[ 3vylw kuC bIq qW nhIx igaw[ 4keI vwr ies qrHW ho hI jWdw hY[ 5lohw bMnHky Bwv mMqRW nwl SsqRW dy asr L rok ky[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
110
‘mMqR n* isD kuC jwno[ pRQm juzD mihÀ aiDk ivruzDÎo kry bIr gn hwno ]49] swihb cMd jUQpiq gur ko mwrÎo bIc lrweI[ nIT nIT kir loQ AuTweI Zor lwie smudweI’ ]50] iem bwqin ko kriq phUcy inj fyry ibsrwmy[ Kwn pwn kir soviq inûdRw sgly itky insw myx ]51]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
119
qjÎo Kyl cOxpr ko qib hI kih kih siB ibsmwey[ dUrbIn qib lwvn kInI bYTy pRBU suhwey ]52] sBw sihq avlokiq sgry cmr clwcl cwrU[ pwn kmwn Dry juiq bwnih dIpiq SoB AudwrU ]53]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy KStm ruqy ‘qIr pRhwrn’ pRsMg brnnû nwm cqrdsmox aMsU ]14]
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
120
15. [siqgurU jI dI qIr nwl iczTI] 14<<ipClw aMsU qqkrw ruiq 6 aglw aMsU>>16
dohrw: jQw bwrqw prspr, igrpiq sUbn kIin[ qQw pRBU jwniq Bey, jo inScY icq cIn1 ]1]
lilqpd CMd: kwgd ko SRI siqgurU ly kir hrP PwrsI kyry[ ilKiq Bey iqs AUpr awCy irpuin ibRqMq Gnyry ]2]
2‘dwnSvMdn dwnS kInis ibzdÎw ko azBÎwsw[ krih inqwpRiq huie iqh pRwpiq3 suBt DrihÀ Brvwsw ]3] krwmwq ko kihr khY bf kriq n rn ky mWhI[ ieh qO krm krIm krÎo kul* krqw purK alwhI3 ]4] BUq BivKÎq vrqmwn mihÀ ivdÎw ijnhuÀ kmweI[ durgm ko BI sugm kriq hYx, dulB sulB huie jweI’ ]5] ilKÎo pzqR so krÎo iekzqRY Dwgy so sr bMDw[ bhuro DnuK kTor ilXo kr bwn pnc mihÀ sMDw ]6] qwin kwn lig bl qy CofÎo clÎo SUMk asmwnw[ dwrun Sbd cWp qy hovw
1jo inScY kr icq ivc dyKI sI ik ieh krwmwq hY[ 2(qusW) dwinaW ny dwnweI lweI hY (ik ieh krwmwq hY pr ieh qW) ivdÎw dw aiBaws hY jo inq krygw Aus L pRwpq ho jweygw[ *pw:-kuC[ 3pr ieh qW kuzl dy krqw purK ielwhI ny krm (=bKiSS) kIqw hY (asW pr)[ [Pw:, krm=bKiSS[ krIm=bKiSMd[ kul=swry (jgq dy][
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
121
bYTy ipKihÀ sujwnw ]7] igrpiq qurk jhW ibsmwey krYx1 prspr bwqI[ SwlmlI ko bfo kWf jo ijs qru qr nr pwqI2 ]8] bfy Sbd juiq lgÎo jwie kr siBin kry idRg AUcy[ khW iblokYx3 lgÎo awin kir dUsr bwn phUcy ]9] nIky ipKÎo su kwgd ltkiq bMDÎo qwgy sMgw[ acrj hÍY kir dws cFwXhu ‘awnhu kwiF KqMgw’ ]10] qRsqih4 huie kir qUrn ciF kir kwFÎo Twin Aupwey[ ly kir Zyrdsq avlokÎo KolÎo dsq lgwey ]11] ipKy ilKy hYx hrP pwrsI bnI bYq ibc bwcI5[ lKÎo mwienw siBin sunwXhu ‘ieh ibzdÎw ibiD swcI ]12] aZmq kI aZmwieS nwihn ieh azBÎws pRqwpw[ ijnhuÀ kIn iqn ko bhu pRwpiq DrYx Brosw awpw ]13] krwmwq kI inûdw kInI ibzdÎw kI bifaweI[ ijn buiD bl qy bhu aBÎwsI
iem kih kir br siqgur pUry[ isropwie mMgvwieis rUry ]53] bKSy jQydwr jo doie[ Syr isMG nwhr isMG soie[
siB isMGin ko hukm bKwnw[ purhu kwmnw mn kI nwnw ]54] siB pr KuSI krI hrKwie[ gey awp gF dyKin QwieÀ[ srb pRkwr krI qkrweI[ gulkW aru brUd smudweI ]55]
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
140
dUr morcw hit kir bWDhu, inq rhIaih svDwnw[ gur qy Pqy n kbhUM lInis keI bwr rn Twnw’ ]30] iem sucyq kir sB Ql iPr kir jug sUby aru rwjy[ pun phuÀcy inj isvr ibKY Kl nihÀ kuC duMdiB bwjy ]31] pRQm pihr jug idn ky1 bIqy FrÎo dupihrw hyrw[ siqgur ibjIaw qib anwie kir qUrin awniq cyrw2 ]32] jry jvwhr kMcn sMpt ly aPIm ko awey[ mwvy ko pRmwN kir qyiqk SRI gur muK mihÀ pwey* ]33] sOc Snwn Twin kir bYTy AUcy Ql BgvMqw[ isMG sucyqw kir kir phuMcy drsihÀ muK duiqvMqw ]34] lgÎo idvwn Kwlsy SoBiq ijm jwvd smudwXw[ rUp guibMd guibMd isMG jI SsqRin sihq suhwXw ]35] ikDOx kubyr iQrÎo ibc jzCn Zyvr joiq suhwvY[ dyvn gn mihÀ ikDOx ieMdR hY
1pihly do pihr idn dy[ 2dws ny[ *jgw jgw kvI jI ies vrNn ivc bVw rs lYxdy jwpdy hn, iesdw AuDwr ipzCy ds awey hW[ iek gl ieh bI hY ik kvI jI dy smyx iszK rwj GrwiNaW qy mYndwb idaW srdwrI GrW ivc aPIm qy BMg iek srdwrI dw aMg bN rhIaW sn ijsny aNigNq srdwrIaW isKW dIaW fobIaW hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
141
mudiq mhW duiq pwvY ]36] kY muin gn mihÀ rwmcMdR jI iQry suBiq suKdweI[ quMg sQl pr SRI pRBu iQr qib chuÀidiS idRSit lgweI ]37] pry jhW kihÀ dIrG fyry qMbU gn SimXwny[ JMfy Qwn Qwn pr JUliq bhuq brn ky bwny1 ]38] isvr ipKÎo pun sUbin kyrw qMbU lgÎo bnwqI[ qwnÎo SimXwnw bhu dIrG mÞml ko bhu BWqI ]39] iQry lok bhu Kry hZwrhuÀ SsqRin juiq svDwnw[ iqh ibloik muskwie khÎo pRBu ‘ieh snmuK fr hwnw2’ ]40] AudY isMG kr joir AucwrI, jbih pRhwry bwnw3[ qib fir kir iQr dUr rhiq Bw bhu idn ibqy, suhwnw4+ ]41] pRQm rIiq hI bYTn lwgy -khW qIr inq mwrYx5-[ apno awp idKwvn krqy qurk -khW lig hwrYx6-’ ]42]
1rMg rMg dy bNy hoey[ (a) bhuq rMgW dy ilbws[ 2ieh (vYrI) swhmNy hI fr nwS krky (bYTy) hn[ 3jdox qIr mwry sn (awp ny)[ 4qdox frky dUr bYTN lg pey sn (ies gl L) bhuq idn bIq cuzky hn, (pr huN muV ies) suhNy QW Auqy.......[ +pw:-sujwnw[ 5(vYrI ivcwrdy hn) ik (gurU jI) kyhVw roj roj qIrw mwrdy hn[ 6qurk awpw idKwAuxdy hn ik ikQox qk (iszKW qox) hwry rhIey Bwv ipCy rhIey[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
142
suin kY SRI pRBu hukm krÎo qib ‘jug qopn ko lÎwvo[ ies Ql AUcy pr iQr kir kY gorw fwir clwvo’ ]43] suin awiesu ko isMG qurq hI gey qop jihÀ TwFI[ aYxcn kir awnI qqiCn mihÀ cOxp irdy mihÀ* bwFI ]44] iek ko bwGn nwm DrÎo pRBu ibzjGoK kihÀ dUjI+[ kr idvwn awgy iQr donhuÀ cMdn puSpin pUjI ]45]
kibzq: gur ky pRqwp kI dulwrn1 krn vwrI, ikDOx gurU mUrq kI rzCw rUp DwrI hY2[ ikDOx ibjY awpno srUp Dwir TWFI iFg, ikDOx rUp kwlkw ko dwsn AuDwrI hY3[ isMGin shwie hyqu++ dyiq hY idKweI soie, ikDOx imzRqu durjn kI dwrun suDwrI hY4[ ihMdu ko Drm Drw Dwirbo ko, DIr Dir SRI guibMd isMG qop Aupmw ibcwrI hY5 ]46] gwFy gF Fwihby ko, dIh dl dwihby ko, Kwlsw Aumwihby ko durjn ibhwlkw6[
*pw:-hqn ihq[ +awnûdpur lut jwN smyx gurU jI dIaW qopW islhKwnw sB vYrI dl dy hzQ ipaw[ qopW vI srihMd awid azpVIaW[ lwhOr do CotIaW qopW ajYbGr ivc peIaw hn[ jo gurU jI dIaW KÎwl krdy hn[ bwGn qy ibzjGoK dy kzd bhuq vfyry sn eyh bwGN ibzjGoK nhIx hn, koeI hor CotIaW qopW hosn[ 1Bwv iKfwN vwlI[ 2gurU mUrq dI rzKÎw ny hI rUp Dwiraw hY[ 3dwsW dy AuDwrn leI[ ++pw:-awie[ 4vYrIaW dI BÎwnk mOq cMgI qrHW bNweI hY[ 5ihMd dy Drm L DrqI qy rzKN leI DIrj DwrI gurU goibMd isMG jI dI qop dI ieh Aupmw (mYx) ivcwrI hY[ 6ibhwl krn L[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
143
qurkin ko qyj iqRn sMcY sm1 bDÎo bhu qW ky Cwr kirby khu mwnhu joiq jÍwlkw[ myGn ky bIc bsy gwij gwij gwj joie dUjy dyh Dwry jnu aweI Klu Gwlkw2[ dws pRiqpwilkw, su Kwilk kI Kwilkw, srUp mno kwl kw, pRgt BeI kwlkw3 ]47]
sÍYXw: SRI muK qy qib ly kir awiesu fwir brUd ksÎo qib gorw[ qMbU bnwqI sox sUq bMDÎo muK kIn brobr SzqRüin Erw4[ qwk Bly qib qÎwr krI qqkwl plIqy pY lwieis qorw[ gwj igrI jnu dIh avwj qy5 GUk sbyg6 irpU isr Porw ]48] bwGn Coir kY qÎwr krI, ibjGoK ko SUMk clÎo qib gorw[ sUby ko JMfw Krw aivlok kY qwk kY mwriq By iqs Erw[ Pyr ksI nihÀ dyr lgI Aur kMp AuTy suin kY riv Gorw7[ QYlI ko pwie kY Tokiq hYx gj, dyiq plIqy mihÀ qUrn qorw8 ]49]
dohrw: qMbU kls Aufwie kY, JMfw idXo igrwie[ tUt prÎo Dr pr qbY, Sor AuTÎo smudwie ]50]
1Gwh dy Fyr vq[ 2ibjlI jo gzj gzjky bdlW ivc vzsdI hY (mwnox Eho hI) dUjI dyh (qop dI Skl) Dwrky vYrIaW L nwS krn ihq aweI hY[ 3krqwr dI rcI hoeI hY (ieh qop) mwnox kwl (mOq) dw srUp hY Xw kwlkw (dyvI) pRgt hoeI hY[ [aæ:, Kwilæk=rcn hwr[ Kwilkw=rcI hoeI][ 4qurkW dw bnwqI qMbU forW nwl bMinHaW sI, iqnHW SqRÁaW vzl brobr krky qop dw mUMh kIqw[ 5vzfI awvwZ nwl[ 6CyqI[ 7BÎwnkSbd[ 8qoVw[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
144
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy KStm ruqy ‘qop mwrn’ pRsMg brnnû nwm spq dsmo aMsU ]17]
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
dohrw: ies pRkwr gory cly, lgy su lSkr mWih[ JMfw tuit jug KMf Bw, qMbU iQry su nWih ]1]
sÍYXw: Kwn vjId, lhOrpqI jug, dyiK kY gorin kI as mwrw[ Coir Bjy apno Ql qW iCn awXuD nw qn cIr sMBwrw1[ vwhn kOn AufIk krY qib hoie ibhwl Bjy isrdwrw[ bIc iQry dl awpn ky nihÀ, qUrn dOir kY kIn iknwrw ]2] gorn kI as mwr krI jug qop CutYx qib bwrMbwrw[ mwr dIey qurkwn mhW Bt kIn ibcwr n hÍY Aupcwrw[ Bwjiq hYx qij kY pt awXuD, qRws BXo qurkwn mYx Bwrw[ PUit gey isr, tUit gey pg, CUit gey hzQÎwr n Dwrw2 ]3] -3dIrG dUr ieqI lig awvih qop drwj khW as BwrI? ibRMd ibqy idn kIny invys ko koie n phuÀic skÎo nihÀ mwrI[ awj khW ieh kOqk Bw ijm pUrb qIr aey iek bwrI[ ihMduin ko ieh pIr khwviq hY krwmwq ik awie agwrI4? ]4] aMg qurMgin BMg Bey,
1nw SsqR qy nw srIr dy bsqr hI sMBwry[ 2Dwry hoey hzQÎwr vI Cuzt gey[ 3socdy hn:- 4(ieh) krwmwq hI hY jo azgy awey hn (goly)[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
146
bhu bIr igry lig kY qn gory[ Et mihÀ jwie Kry iQr hoviq, hyriq ibRMd invys kI Ery1[ sMJ BeI lig CUtiq donhuÀ bwGn so ibjGoKn Gyry[ byg qy jwiq krYx Auqpwq lgYx Bt gwq n jIviq Coryx ]5] sodr ko suin SRI gur pUrn hoiq aMDyr AuTy Gr awey[ qopn awn sQwn krI iQr vwihgurU kI Pqy grjwey[ dyß deI brqwie qbY kir Kwn ru pwn iQry inj Qwey[ hÍY svDwn rhYx qurkwn qy, mwrihÀ sdw nihÀ mwr ku Kweyx ]6] Kwn vjId lhOr pqI qib qUrn lIn AuTwie ky fyrw[ awn sQwn jhW idF Et hY bwisby hyq sucyq hÍY hyrw[ qMbU AuKwr ley sgry Auq kIny lgwvin jwin aCyrw[ rwiq ko jwigq hÍY svDwn ispwhn ko bhu bwr hI tyrw ]7] qRws Dry ins bwsur mihÀ kir dUr hI dUr invys pry hYx[ jo iks dyS qy isMG iekzqR hÍY awin anûdpury su bry hYx[ Gwq anykin qy pRivSYx SrDw gur BwAu ibswl Dry hYx[ hoiq jbY suD qO pCuqwvihÀ XO qurkwin kI hwn kry hYx1 ]8]
1(awpNy) swry fyiraW vl qzk rhy hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
cOpeI: dÍY qRY mws bIq iem gey[ dUr dUr hit fyry key[ 3‘gur ky sMg lrÎo nihÀ jweI[ suBt hZwrhuÀ dyiq KpweI ]10] Auqry rho Gyir puir swro[ jib nihÀ pRwpiq hoie ahwro[ imlihÀ awp, kY inkis isDwvY[ ibnW aMn ikm kwl ibqwvY’ ]11] qRws Dir jy murcy nyry[ so BI kry dUr Ql fyry[ eyk Aupwv iszD siB krYx[ -aMn awid aMqr nihÀ brY ]12] jmw nhIx gur ky Gr mWhI[ awie Aupwien Krc su KwhIx[ aMn hZwrhuÀ mN inq chIey[ ijs ko Kwie pRwN inrbhIey- ]13]
swD knÜHXw iek gur pws[ siB mihÀ awqm lKÎo pRkwS[
rwg n dÍYK hrK nihÀ Sok[ SzqRü imzqR nihÀ BwsY lok ]14] mSk nIr kI Bir iFg rwKY[ krih iplwvin jo aiBlwKY[ isMG morcy mihÀ iQr jyeI[ jl qy iqRpq krih iPir qyeI4 ]15] inkt morcy qurkin kyry[ nIr n pRwpiq pÎws bfyry[
1jdox qurkW L pqw lgdw hY ik (isMG hor awky aMdr cly gey hn) qd pCqwAuxdy hn, ik ies pRkwr qurkW dI idnox idn hwn krngy (gurU jI, ikAuxik aMdr kumk ju phuMc rhI hY)[ 2bVy fyry[ 3qurk srdwr aYAux kihÀdy hn:- 4iPrky iqMnHW L[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
148
siB idn murcy ibKY ibqwvYx[ iqmr Bey qy AuiT kir jwvYx ]16] pRwq hoin qy pRQm aMDyry[ iQrihÀ jwie jo Bt iqs byry[ idn mihÀ BUK ippwsw shYx[ inksn iqmr Bey qy lhYx ]17] iqn pr BI kir ikRpw knHXw[ Bir Bir mSk nIr bhu dzXw[ ijqy morcy mihÀ Bt rhYx[ duhn idSin ky duir duir bhYx ]18] jl durlB donhuÀ idiS hoie[ XW qy dyiq swD miq soie1[ ijm isMGin ko jwie iplwvYx[ iqm qurkin ko inq iqRpqwvY ]19] iqs ko dyiK Kwlsw irsY[ ‘jl kÎox dyiq irpuin gn ibsY?’ keI bwr iqs dyiq htwie[ so nihÀ imtY dyiq jl jwie ]20]
iek idn dieaw isMDu ky pwis[ ihq pukwr kInI ardws[
SRI muK qy muskwie bKwnw[ ‘sunhu Kwlsw mXw inDwnw!1
1suhNI[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
151
swD ibRqI ien lKÎo cirzqR[ iek biczqR mih SzqRü n imzqR6 ]38] ies ko iks ibiD khhu n koeI[ krih jQoicq ijm Aur hoeI[ nihÀ bYrI ies ky Aur Bwsw*[ pRBu iek siB mihÀ lKÎo qmwsw ]39] AUc BUimkw mihÀ mn iQrÎo[ nwnw qÎwg eyk rs FrÎo[ DMn jnm+ apno ien kInw[ ijs ko bKSy, huie duK hInw ]40] ieh BI apno pMQ pRkwSY[ bhu lokin kI kumiq ibnwSY[
1ieh swDU ibRqI vwlw hY iesny ieh cirzqR lK ilaw hY ik nwnÜqÍ asl ivc iek hY (ies) ivc SzqR imzqR (dw Byd koeI) nhIx[ [viczqR=anyk rMgI, nwnÜqÍ, anykqw][ *jwkY CUit gXo BRm Aurkw ] qih awgy ihMdU kÎw qurkw[ [dsm gurU jI][ +BweI knHzXw jI vZIrwvwd dy pws JnW dy kMFy ‘soDry’ jnm DwrI hoey[ bcpn qox prmwrQ dw SOxk sI, dwn dw suBw sI[ Drmswly jwN dw cwAu huMdw sI[ jwq dy KzqRI, ikzqy vlox vpwrI qy cMgy DnwF ipqw dy puzqR sy, ies leI dwn bI cOKw krdy sy[ pihlI sMgq awp L BweI nnUaW jI dI imlI[ BweI nnUaW jI nwvyx siqgurW dy iszK ny, kvI qy nwm rsIey sy[ nnUaW jI pr imhr krky nwvyx gurW ny nwm dw azBÎws krn vwsqy apNy iszK lwhOr ‘gdw nrwieNI’ jI pws toiraw sI[ gdw nrwieNI jnm dy muslmwn sy aqy gur Gr qox qwry hoey guriszK sy[ jdox nnUaW jI mukMml ho gey qW gdw nrwieNI jI ny ikhw: jwE huN ivcro, asIx awpNy Swh gurU qyg bhwdr jI dy hukm qy huMfI qwr idzqI hY[ jdox nnUaW jI pRlok gey qW BweI knzHXw jI Audws ho vZIrwvwdox soDry awey[ iPr vYrwg avsQw ivc Grox inkl tury[ sMq bMs nwmy iek sMq dy siqsMg ivc rhy, iPr AuQox ieSwrw pwky frOlI gurU qyg bhwdr sI dI Srn awky TûF peI qy pUrn pd L azpVy[ gurU jI dI awgÎw pwky iPr pRcwr ivc lgy[ kvy ipMf, jo atk qox 20 ku mIl Aury hY, fyrw pwieaw[ ieQy Drmswl bnweI pr Aupkwr qy nwm dw pRvwh clw idzqw[ hr vyly nwvyx siqgurW dy qy Pyr dsmyx siqgurW dy drSnW L sMgq lYky hwZr huMdy rhy[ jdox SsqR Dwrn dw hukm hoieaw qW awp ny bI qlvwr bMnH leI[ pr siqgurW ny hukm idzqw BweI kMnHMXw qusIx rUhW qy Pqy pwE, qyß swL dy idE, pRcwr kro ar nwm idRVwE[ qusIx AupdyS dy sUrmy ho[ dUjI swKI AuprlI jl vwlI vrqI[ iPr awgXw pwky awp fyry awky prOpkwr qy nwm syvw ivc lÜgy rhy[ awp qox vroswey BweI syvwdws jI gurmuK hoey hn ijnHW dy nwm qy awpdI sMpRdw dw nwm ‘syvw pMQI’ ipaw[ dUjy iek mußl sOdwgr vI BweI knûHXw jI L imlky nwm rsIaW hoieaw[ vpwr Gr bwr Czfky kvy hI irhw qy swrI Aumr Bjn ivc ibqweI, iesdw nwm ‘inhwl nUrI’ pY igaw sI[ ies qrHW anykW L qwrdy gurbwNI qy nwm dw pRcwr krdy awp szcKMf jw ibrwjy[ awp dy vroswey sMq syvwdws qox sMq ‘azfN’ jI bVy pRqwpI gurmuK hoey[ ienHW dy nwm qy sMpRdW L ‘azfN SwhI’ bI kihÀdy hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
152
suin pRBu qy siB isMG anûdY[ dÍYq hqI lih bRhm anûdy ]41] iqs idn qy nihÀ iks kuC khÎo[ iqm hI jl ko pÎwviq rhÎo[ srb morcy mihÀ iPir krikY[ jl ko dyiq mSk iniq Bir kY ]42] ies ko nihÀ mwirq ko gorI[ iPriq rhY lrqy jug ErI[ swD jwin kir bMdn krYx[ jl ko lyiq iqRKw ko hrYx ]43] iem Gyrw kir aMn htwXo1-[ kyiqk idn lig aMqr KwXo2[ lgÎo inKUtin aMn mhwny[ jy avzs cihXiq inq Kwny ]44]
ieiq sRI gur pRqwp sUrj igRMQy KStm ruqy ‘BweI knûHXw swD ko’ pRsMg brnnû nwm aStdsmo aMsU ]18]
1(qurkW ny) aMn rok idzqw[ 2aMdrox hI Ckdy rhy (isMG)[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
153
19. [vYrI dI POZ dy bZwr ivcox rsd ilaWdI] 18<<ipClw aMsU qqkrw ruiq 6 aglw aMsU>>20
dohrw: aMn BXo Qorw jbY, CuDiq rhiq nr ibRMd[ icqvihÀ jqn anyk hI, imlihÀ isMG blvMd ]1]
cOpeI: kyiqk isMG ibswl juJwry[ imil awps mihÀ mslq Dwry[ jhW iblokYx aMn mhWnw[ ibpnI1 awid ivKY svDwnw ]2] awCI rIiq joih siB lInw[ awvn jwin Gwq siB cInw[ qurk SzqRügn huieÀ juiq awls[ qib phuÀcin kI TwnI lwls ]3] hoie qurMgin pr asvwr[ snDbzD huie bl ko Dwir[ gey acwnk bfy bjwrU*[ Bey pRvySin bIr juJwrU ]4] Syr isMG ijn mihÀ muiK joDw[ pry qurk gn pr Dir kRoDw2[ arDin khÎo3 ‘AuTwvn kIjY[ aMn iGRzq bhu isqw leIjY ]5] iezqÎwidk vQu BzKÎn kyrI[ lIjih lUt Dwir ibn dyrI[ siBihn qy awgy hit awvo[ nihÀ SzqRüin mih iblm lgwvo’ ]6] iem kih pry Dwie kir sUry[ ivsquin sox bZwr jihÀ pUry[ ijs idiS cmUM SsqR gn DwrI[ iqq idS Syr isMG bl BwrI ]7] hlwhUl boliq ibc bry[
1dukwnW ivc, bwZwr ivzc[ *murwd qurkW dy aMn dwNy dy POjI bZwr qox hY dyKo aMk 18[ 2bhuqy qurkW qy kRoD krky jw pey (isMG)[ 3aziDaW L awiKaw ik qusIx.......[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
154
bnkn qy vsqU gn Dyry[ srb lUt kir pot bMDweI[ awDy isMGin lIin AuTweI ]8] BeI qurk dl mihÀ suiD swry[ qqiCn duMdiB bjy juJwry[ SSqR sMBwriq hoviq qÎwr[ ko Gorin pY hÍY asvwr ]9] kyiqk qupk pdwqI Cory[ By mukwbly isMGin Ery[ do sY jÍwlw bmnI qÎwr[ rvW dsq kir kY iek bwr ]10] Syr isMG qqkwl CurweI[ igry dVw dV jy aguvweI[ Auq sUby aru igrpiq swry[ Btn qÎwr kih bwrM bwry ]11] ‘Gyrhu durg ibKY nihÀ brYx[ hqhu SzqRü siB bwhr mrYx[’ lY lY qupk crm1 qrvwrYx[ qRws smyq hoie prvwrY2 ]12] pRQm CutI gn gorI qIr[ pun qrvwrin hÍY kr bIr3[ qCw muzC kirqy cil awey[ kry sMGwrn jy aguvwey ]13] apny Gwiel imRqk AuTwey[ phuÀic lohgV ky inXrwey[ qihÀ qy dßI qop bhu BwrI[ gory cln lgy iqs bwrI ]14] hit kir qurk bry inj lSkr[ isMG lohgV pRivSy bl Dir[
1FwlW[ 2Gyr ilaw[ 3iPr qlvwrW hzQ ivc lY ky sUrmy[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
155
lUit aMn ly pot bry hYx[ mn Bwviq pun acn kry hYx ]15] rhy ibsUriq qurk Gnyry[ ‘ßZb guZwrÎo aOck hyry[ ibRMd suBt sMGwrn kIny[ lUt bZwr vsqu gn lIny ]16] bhur, isMG jIvq gF bry[ hm lwKox pr inj bl kry[’ BIm cMd sUby iFg awXo[ bYTÎo inkt ‘slwm’ alwXo ]17] khÎo bMid kr ‘gZb guZwrw[ lSkr ko lut lIn bZwrw[’ ieqny mihÀ bnIeyx gn awey[ lUtn ko ibrqMq bqwey ]18] Gno aMn kY iGRq imstwnw[ ‘ieh ly gey bjwie ikRpwnw[ apr vsqu ko hwQ n fwrw[ siB qy pUrn huqo bZwrw’ ]19] suin kY BImcMd qib khÎo[ ‘aMqr ko ibRqMq iem lhÎo[ aMn gXo Qur CuDw duKwey[ XW qy isMG bwZ sm awey ]20] aib gur inksYgo puir Coir[ ins mihÀ kbih jwie ikiq Er[ jmw nhIx kuC puir ky aMqr[ hm qo jwniq hwl inrMqr ]21] sr muihMm aib jwnI prY1[ ibnw aMn ko DIr n DrY[’ qib sUby fUby ivc lwjw[ -lutÎo bZwr buro bf kwjw- ]22] jQydwr inj srb hkwry[
1muihMm huN Pqy hoeI jwNI pYxdI hY[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
156
qwVn krqy bwk Aucwry[ ‘khW isMG qum lwKhuÀ bIr? friq, n lriq, rhhu mn BIru1! ]23] aib qy awgy rhIaru qÎwr[ siBin qurMg ZIn ko fwir[ ijq ikq dyKhu isMG ij awey[ rokhu qurq Dwie aguvwey ]24] awls kwj krÎo pir rhy[ vsqu lutwie mwr ko lhy[ pRQm morcw skl ktwvw[ apjsu BXo srb ibdqwvw ]25] jihÀ kihÀ mwir jwiq hYx isMG[ ijm gj gn pr Dwviq isMG2[ khW BXo qum ko bl hwrw? ibjY n pRwpiq BI iks bwrw’ ]26]
qO ieh pMQ suDwrn krÎo[ nwm Snwn awid gun BrÎo ]36] ies ko hm ibrDwvn krYx[ nhIx gwilby kI ieC DrYx[ pUjw ko ly kir jib KY hYx[ iqs qy pMK Gwt bl hÍY hY ]37] sunhu mwq ieh pUjw aMS[ Zihr ahY bl buzDih BRMs2[ rN ihq pMQ Kro mYx kIn[ CuiDiq ngn hI nIko cIn3 ]38] nrk ibKY nihÀ ies ko pwvOx[ burw n kirhOx gun isKrwvOx[ ijs ibiD ahYx puzqR hm qyry[ ibK nihÀ dyie skihÀ iks byry ]39] iqm hm isK puzqRin iks BWqI[ ibK pUjw dy kir hY GwqI? pwlÎo cwhOx krOx bfyrw[ BogihÀ suK ieq Auqih Gnyrw ]40] SqruzdR mYx jo Dn rwKw[
1ieh awp dI hI sMgq hY[ 2nwS krdI hY[ 3BuzKw nûgw hI cMgw jwNox[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
164
suzD krn dI iqh aiBlwKw[ ijm ibK ko mwrn kir lyhI1[ pun Kwey rogn hiq dyhI ]41] iqm pUjw ko Dn suD hoie[ isK puzqRin lY dY hYx soie[ pun hÍY hY siB ko suKkwrI[ smo hoie jib lyihÀ inkwrI ]42] eyk iszK hmro SuB hoie[ pTihÀ qWih Dn lY hY soie[ nwm dlIp isMG bl Bwro[ qp qwpih pun hoie suKwro* ]43]
1mwr leIdw hY[ *sO swKI (1905) qox bI ieho pqw lgdw hY ik dlIp isMG iszK hovygw jo ieh Dn kzFygw XQw-“hmrw iszK hovygw Aus L hm ByjWgy, amwn lyvygw[ nW dlIp isMG hoiegw ivkRmI sMmq 1899 vrqygw”[ 1899 ivc m: dlIp isMG pMj brs dw sI ieiqhws ivc koeI vwrqw nhIx hY ik 1899 qox 1906 qk dlIp isMG ny sqluj qox Dn kziFaw sI[ 1906 ivc mhwrwjw dw rwj muzk igaw[ jy ieh gurU vwk huMdy qW pUrn hoky rihMdy[ 2swry prbqI duSt qy iPtkwry hoey Koty rsqy turn vwly aqy mOn Czp jwNgy[ [mOn qox murwd aMgRyZW dI lYxdy hn[ agly aMk ivc ‘gory’ lPZ bI ipaw hY[ (a) mOn, mOirj duie ZwqIaW dy nwm purwNW ivc bI awey hn][ 3jo Kwlsy nwl myl krky imlygw (Auh bicaw rhygw) jo Kwlsy nwlox tuzt jwvygw Auh iek idn tuzt jweygw[ (‘tUty’ dyhurI dIpk hY)[ 4(Kwlsy dy swry hI) imzqR hoNgy ihMdI, mOlvI, gory qy suMnI bMs vwly[ 5monIaW qy qurkW L qoVygw[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
165
nÎwAux jwiegw aOn1 ]46] isKNI huie ibBcwrNI, purK qurk kI aws2[ qW idn Aupjy Kwlsw, siB brno ko pÎws3’ ]47] suin kY mwqw qUSnI, nihÀ bolI suq hyir[ aMqrjwmI jwin kY, SRI muK qy kihÀ Pyr:- ]48] ‘pÎwro Dn hY mwq ko, ieh jwnI aib jwie[ rihN dyiq prvwr ko, vDn dyiq nihÀ kwie4’ ]49]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy Kstm ruqy ‘SRI gujrI’ pRsMg brnnû nwm ibMsqI aMsU ]20]
1prjw L duKI krn vwilaW dy igrwvW L lutygw qy nÎwAux DrqI qy aw jweygw[ (a) igrW luÜty jwNgy, prjw duKI hoeygI qy nÎwAux DrqI qox tuzt jweygw[ 2jo qurk purK (pr) iesqRIaW L ivBcwrNIaW bNwAuN dI awSw rKdy hn AuhnW L iszKÎw ho jweygI, Bwv dMifq hoNgy[ (a) ivBcwrI (qRImqW jo) qurk purKW dI awsw rKdIaW hn AuhnW L iszKÎw aw jweygI[ sUcnw:-keI lok isKNIaW dy ivBcwrI ho ky qurk purK dI awSw krn dw arQ lwAuxdy hn, Eh isK ieiqhws dy ivruzD hY, aqy pRsMg ivruzD hY ikAuxik Kwlsy dI kwmXwbI qy luÜt mwr dy smyx iszKNIaW iks mnorQ leI qurk purK dI awSw krNgIaW? nwly jy iszKNIaW dw awcrn aYsw nwvW hYsI qW aglI quk ivc disaw hY Kwlsw jo pivzqR hY kIkUM Aupjygw? ieh PkIry m: dlIp isMG dI Kwqr Aus dy pzKIaW vlox pwey gey swP shI ho rhy hn[ asl bwq ieh hY ik gurU jI mwqw jI dy pws ivBcwr awid iKawlW dI bwq cIq kr hI nhIx skdy ieh awKypkwrW dI awpNI vwk rcnw hY[ 3swry brnW L cwh hovygI (KwlsI bNn dI) iqs idn Kwlsw Aupjygw[ 4hy mwqw jI myry iszKW rUpI prvwr L rihN idMdI qW cMgw sI qUM kÎox nhIx vzDN idMdI[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
*ieh sO swKI dI 38 vIx swKI hY[ 1bhuq vYrI jY krny kr hMkwr ho igaw sI[ 2ipzCy hwr Kw ky (Kwlsy dI POj) dOVI[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
167
Bir rwby SlKYx bhu mwrI[ gur ibn Tihry kOn agwrI[ imly awin SzqRÁ gn BwrI ]8] Bwjy isMG qhW lig awey[ gur ko jihÀ smwj smudwey[ Tihry nhIx pYr ivc juzDw[ prÎo Zor gn irpu bhu kRzDw ]9] ikiqk qbylw so luit gXo[ Dn pt awidk SzqRüin lXo[ Kry Bey nihÀ skihÀ htwie[ rhy isMG bl aiDk lgwie ]10] isK rovYx bhu Kry pukwrYx[ ‘bf hoXo nukswn’ AucwrYx[ ‘SRI siqgur aib jIqYx kYsy? ieqo smwj gXo lut aYsy ]11] ikm jIvYx SrimMdiq hÍY kY[ gur ko kuC nihÀ skYx bcY kY[’ Kry hoie pun qjI quPMgYx[ Bydn kry irpuin ky aMgYx ]12] gn vsqU ly hty phwrI[ murcin mihÀ kwiem iDRqDwrI[ AudY isMG awidk Bt bIr[ rN qy hit phuÀcy gur qIr ]13] kr joriq aMdysw DrYx[ bwk sunwvn pun pun krYx[ mcÎo siBin mihÀ hwhwkwr[ ‘lutÎo smwj mhW ibSumwr1 ]14] bsqR qurMgm awidk vsqU[ mhwrwj luit geI smsqU2[ keI hZwrin ko kÎw gny[
1bySumwr[ 2swrI[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
168
szqRü pRbl gey lY Gny’ ]15] siB ky Aur ko gur duK lhÎo[ awlm isMG sMg qib khÎo[ avnI pr idhu aYxc lkIr[ bhu ibiD kI huieÀ alp ghIr1 ]16] mwn bcn KYxcI gn ryK[ Kry smIpI ipKYx aSyK[ SRI klßIDr dyiK AucwrI[ ‘awlm isMG myt idhu swrI’ ]17] skl iblokiq mytI Pyr[ rhI n ko iCq Cot bfyr[ qib siB isMG bUiJby kry2[ ‘hrK Sok BI kuC Aur Dry? ]18] ikDOx BXo nihÀ, dyhu bqweI[ ryK dyiK kir kY ibnsweI[’ qib kr joir Kwlsy khÎo[ ‘ryK inkwsI hrK n lhÎo3 ]19] myt deI nihÀ Sok Aupwvw[ irdw smwn siBin liK pwvw[’ suin isMGn qy gurU bKwnw[ ‘hrK n Sok jQw qum jwnw ]20] qQw gurU ko hoie n koeI[ hwin lwB mihÀ sm rihÀ joeI[ sMcy jwieÀ pdwrQ swry[ drb awid jy rqn Audwry ]21] gj bwjI ijn mol ibswly[ mukqw hIry ibRMd pRvwly4[ iezqÎwidk ipiK apnI jwin[
1CotIaW vzfIaW[ 2isMGW L gurU jI ny puiCaw[ 3aQvw hrK Sok nhIx hoieaw[ 4muMgy[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
169
gur ko hrK n hÍY ihq mwin ]22] lwKhuÀ ko smwj idpqweI1[ smw pwie hwnI huie jweI[ qO gur ky kuC Sok n hovih[ nwSvMiq pUrb hI jovihÀ ]23] sm icq sdw rhihÀ awnÀd[ krYx ibKyp n duMd iblûd2[ BUq BivzKÎq aru bRqmwn[ huXo n hÍY hY rhYx smwn ]24]
dohrw: hrK sog kw dyhurw3 iKn awvY iKn jwie[ jo jwgy4 so suKI huieÀ, soey5 so duK pwieÀ ]25] nwm iDawvhu, Sbd ko arQ ibcwrhu inÜq[ gurbwnI iszKÎw ibnw iqnw n sogI imzq6 ]26] imil mil nweI kwmNI KoVs kry iSMgwr[ Ksm n BweI khW Pl so SrimMdI nwr ]27] 7gurU ju awieaw nwm Dir lihrI luBkI dUr8[ soeI isK, BwNw Dry
1pRkwS pwky[ 2bVy dÍMd (hrK Sok awid) ivKyp nhIx kr skdy[ (a) ivKyp qy kSt nhIx mMndy[ 3Bwv ieh srIr[ 4gÎwn ivc[ 5aivzdÎw inûdRw ivc[ 6iqMnHW L sog nhIx hy imzqR! 7gurW dy pws jo isMG nwm Dwrky awXw hY (ik mYx gurW dw isK hW) Auh loB dI lihrW qox dUr hY[ (a) gurU jgq ivc ‘nwm’ lY ky awieaw hY (dyN leI), loB dI lihr Aus qox dUr hY, iqvyx hI iszK gurU kw BwNw Dwrn kry Bwv loB qox dUr rhy Auh hZUr hY sdw gurU ky[ 8ies dw pRXwX ipCly pMny dy aMk 11 ivc hY[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
170
gur ky sdw hZUr1’ ]28] cOpeI: iem SRI siqgur ky suin bYn[
prcy suK sox isMG scYn[ Kwn pwn kir jwmin mWhI[ supqy kyicq, kyicq nWhI ]29] BeI pRwiq siB SOc Snwny[ gurbwNI bhu pwT bKwny[ sUrj Audy gurU iFg awey[ nihÀ isMGn ky muK ibkswey ]30] iek qO SzqRü lUit ly gey[ duqIey Bwj prwjY ley[ ien kwrn qy lwj iblocn[ irdy ibKY socihÀ bhu socin ]31] nihÀ Auqswh iksI mihÀ dIKw[ Gr ky ibgry kwj srIKw2[ ipiK pRsMn klßIDr Bey[ pRym apin mihÀ prKn key ]32] -arpÎo siBin agwrI sIs-[ iem liK dXw krI jgdIS[ khÎo aiKl sn qbih sunwie[ ‘myrw isK soeI icq Bwie3 ]33] cFih jMg ko SsqR su DwrY[ hqih irpun pg pwC n fwrYx[ Syr smwn awp ko mwnY[ hyir SzqRü ko irs mn TwnY ]34] nhIx dInqw aMgIkwrY[ jihÀ lig bl phuÀcY qihÀ mwrY[ ihMmq ko ihmwXqI hir hY[
1qy iszK Auh hY jo gurU ky hZUr sdw BwNw Dry[ 2ijvyx Gr dy kMm ivgV jwN qy Audws ho jweIdw hY[ 3myry iczq L EhI iszK BwAuxdw hY[ (a) myrI EhI iszK hY (ijsdy) iczq ivzc) pRym hY[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
171
ijiqk hoie Auqswihq kir hY1 ]35] cFhu Kwlsw pltw lIjY[ duSt airStn ko2 hiq kIjY[’ iem isMGn ko kir huSIXwr[ qqiCn pRBu jI huie asvwr ]36] sMg Kwlsw inKl cFwXo[ jMg igrySin sMg mcwXo[ inj inj murcin qurk cmUM gn[ iQry sucyq hoie BY Dir mn ]37] iqm hI isMG smuK iqn iQry[ qÎwrI qupkin kI kir Dry[ ijq idiS mihÀ siB pry phwrI[ iqq ko geI pRBU asvwrI ]38] jÍwlw bmNI Corin krI[ bhur brUd ru gorI BrI[ Auq qy bwjy ibRMd ngwry[ snDbzD joDw bil Bwry ]39]
sMKnwrI CMd: juty doie pwsy[ prI mwr nwSy[ gurU DIr dY kY[ agY isMG kY kY ]40]
1vYrI nwS kIqy[ 2shuM Kwky mwr mwl lutN aw pey ieh vYrI ny dßw kIqw pr shuM qoVn ivc AunHW dw Drm Cilaw igaw[ jo dUsry L Cldw hY Auh awpNy nwl bI Cl krdw hY, ieh dßy pr dßw hY[ huN jd dyKNgy ik mwl bI kuC hQ nhIx awieaw qW hor SrimMdy hoNgy, Cl krn dw Pl Cly jwNw imilaw[
ieDr ies kOqk nwl iszKW qy mwqw jI L rOSn ho igaw ik gurU jI drusqI pr hn qy vYrI dI shuM amMnw krny Xog nhIx hY[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
208
Cl ko kriq Drm ClvwXo1[ nrk Auicq By kCU n pwXo ]43] mhW purK sox jo Cl TwnY[ ClÎo jwie dÍY lok su hwnY[ lUit gvwr srb ly gey[ ins mihÀ nhIx inhwriq Bey ]44]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy KStm ruqy ‘dßw krn’ pRsMg brnnû nwm KSt ibMsqI aMsU ]26]
1Drm guaw ilaw[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
1Bwv, awigaw qox ibnW[ 2AuhnW vkIlW L ikhw jo mAujUd sn[ 3(SwhI) lSkr aw pey dw mYL bVw duK hY[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
220
AujrI pRjw khW ikRK rwsI1[ XW qy chOx ju imtY bKyrw[ mwnhuÀ ibnY sihq bc myrw ]30] Auq hZrq bhu ilKy pTwey[ ihq kir imilby hyqu bulwey[’ iezqÎwidk dUqin sn kih kY[ pTy mwq iFg ‘inksihÀ cih kY’ ]31] pRQm skl hI gur iFg awey[ hwQ joir kir sIs invwey[ bYiT gey ibrqWq bKwnw[ ‘SRI siqgurU sujwn mhwnw! ]32] Aumrwvn aru igrpiq swry[ siB iek Ql imil iek mq Dwry[ hZrq iliK qwkId pTweI[ boln awp swQ llcweI ]33] ibibiD ibiDin ky guin sun Qwry2[ -awvihÀ awp ik lyihÀ hkwry-[ Swhu awp jy cwhiq aYsy[ ibzpRY apr krY ko kYsy ]34] qjhu jMg kI bwq n nIkI[ ijs mihÀ imRqU hoie siB hI kI[ eyk bwr qij durg isDwrhu[ pun jihÀ iezCw qhW ibhwrhu3’ ]35]
khI n iqn kI siqgur mwnI[ ‘qum siB JUT khiq ho bwnI[
jo inq pUjw krihÀ pKwn[ iqn kI buziD pKwn smwn ]36] ar avrMg ko khW ibswsU[ rwj hyq kir ipqw ibnwsU[
1swrI KyqI qW ikqy rhI[ 2awp jI dy[ 3iPro[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
221
bfw BRwq jo dwrSkoh[ siqsMgI iqh sox kir DRoh ]37] mwir idXo nihÀ iblm lgweI[ iqm hI apr hqy jug BweI[ so aib khW ahd ko jwnih[ dOlq hI Þudwie kir mwnY’ ]38]
iezqÎwidk siqgurU sunweI[ pun AuiT gey jhW iQr mweI1[
Byd dMf so bwk imlwvYx2[ bhu ibiD qy mwqihÀ smuJwvYx ]39] ‘sunhu mwq! bwqih ibzKÎwq[ inRp Aumrwv spQ siB Kwiq[ ijm mn mwnih Drm krwvhu[ iqn pr inj ibzsÍws itkwvhu ]40] inkshu vihr n krhu aMdySw[ lyhu bcwie pRvwr aSySw[ iQro kOn kwrj sr jwie[ jy inkshu kÎw huie ibgrwie ]41] jih kihÀ sMgiq hY gur kyrI[ jihÀ bYThu qihÀ awie GnyrI[ ngr qumwrw rhY sdwie[ aib inkshu idhu rwr3 imtwie ]42] lwKhuÀ lok vihr hrKwvihÀ[ isK sMgiq qumrI suK pwvih[ nwhk ien kir rKÎo bKyrw[ mwqw! qum imtwie iek byrw ]43] pRQmY gur suq ko smuJwE[ ijm mwnihÀ iqm hI mnvwE[
1(vkIl) gey mweI jI pws[ 2arQwq Byd dMf dohW BwvW nwl imlwky gzlW krky mwqw jI L smJwAuN lÜgy[ Byd qox Bwv hY ik Gr ivc pwtk pY jwvy, dMf qox Bwv hY ik BY idKwky frwieaw jwvy[ 3JgVw[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
222
nhIx suBwv iPrY jy Pyry1[ ahY suBwv ibswl kryry2 ]44] qO apnI qÎwrI qum kro[ pMQ dyS jMgl ky pro[ pICy awp inkis kir aY hYx[ kY qumry hI sMg imlY hYx ]45] vDÎo bKyrw iem huie Qorw[ jy nihÀ mwnhuÀ rN huie Gorw[’
iem SRI gujrI ko smuJwXo[ jÎox kÎox inksin ko TihrwXo ]46]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
226
isr pr aihd kurwn AuTwvY1[ ieqo Drm Twniq hYx bwhr[ khW ibnwSYxgy kir Zwhr ]23] aib qo bnY bwq mn BweI[ pun avsr as hwQ n aweI[ pRbl SzqRü pun ciF giF brY[ kho kOn qib brjn krY ]24] bhuq ibsqrI2, by bs hoie[ iek iCn mihÀ mir hYx siB koie[ jy qRImiq inj hqYx ktwr[ mir mir jwieÀ Audr ko Pwir ]25] aYso gZb krÎo ikm cho[ nr iqRX mry awp kÎw lho[’
suin mwqw ko pun smuJwXo[ ‘Byd n duStn ko qum pwXo ]26]
pRQm idKwie n BeI pRqIq[ iqn pr Drhu Brosw cIq[ ijs kutMb ko chYx bcwXo[ ikm SzqRÁ Corih imil jwXo ]27] burI hoin so BlI pryKI[ ijm huie BlI burI so dyKI[ qum jwnhu ijn ijn jn jwnw3[ ilKhu ibdwvw krhu pXwnw ]28] siB jwnihÀ -gur rhy htwie[ nihÀ bc mwny mry su jwie+-[’
1isr qy kurwn cuzkky ahd kry[ 2bhuq iKzlrI hoeI (POj)[ 3qusIx jwNo, ijs ijs jn qy jwNw hY.......[ qusIx jwNox dw Bwv hY iZMmyvwrI quhwfI hY[ +ies dw Bwv ieh hY ik gur jI jo bwhr hoNw sI Aus L jwNdy sn iszKW L swbq krky bI idKw cuky sn, iPr bI iszK htdy nhIx sn[ ies krky gurU jI awKdy hn ik bwhr jo Kycl hoNI hY Aus Buzl dI iZMmyvwrI qusW dy isr hovy jo Buzl kr rhy ho, quhwfI Buzl dI iZMmyvwrI myry isr nhIx hovygI[ ikAuxik myry bcn qusIx nhIx mMn rhy, qWqy awpNI Bul dI sZw qusIx awp pwEgy[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
227
as hT ky bc suin kir swry[ ibhbl icMqiq Kry duKwry ]29] pOqR jugm QorI bX vwry[ SRI gujrI icq ko aiq pÎwry[ inScY kriq -sMg ien lY kY[ krOx bcwvn puir inksY kY— ]30] BXo kSt icq khÎo n jwie[ bYTI bhur jwie inj Qwie[ imil kir isMG jwie iFg bYsy[ iek ieim sMkt siB ko qYsy ]31] mwq iblocn qy jl jwviq[ bwir bwir pOxCiq duK pwviq[ mihl gurU ky donhuÀ rodiq[ bYTI sws smIp amodq ]32] iqm hI bÎwkl isMG ibswly[ ipKihÀ mwq locn jl fwly[ kuC kir skihÀ n bhu ibkulwey[ inkrn TIk mqo Tihrwey ]33] -siqgur huie bYTy mqvwly[ ihq anihq nihÀ skihÀ kuFwly1[ ien hT rN ko mn mihÀ DwrÎo[ inksn smox n Blo ibcwrÎo- ]34] bwir bwir pCuqwviq mwqw[ -khW krm mm ilKÎo ibDwqw[ siB qy pUrb mYx ikm mrOx[ suq pOqRin duK ijXiq n BrOx ]35] SRI bwbw nwnk! suK kro[ sMkt prÎo aiDk so hro[ SRI dyvI mwqw suK dwqI! suq kI miq kIjY aivdwqI2 ]36]
1ihq qy anihq L nhIx (pCwN) skdy (aYsI) kuFzvI (gzl aw bNI hY)[ 2AuØzjl[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
228
ijm apno prvwr bcwvYx[ so pRkwr ien kO Puir awvY[ kÎw mYx krOx puzqR nihÀ mwnY[ khW dYv hm giq ko TwnY1 ]37] ilKihÀ ibdwvw jy cil jwvYx[ ‘bcihÀ nhIx’ suq bwk alwvYx[ jÎox kÎox khÎo swc ijn kyrw[ prKÎo bhuq bwir idRg hyrw ]38] rhYx durg mihÀ, nIk n soeI[ inkrn msliq kih siB koeI[ aib air mwnih, krih inkwrn[ pun hit jwie krY ibc mwrn-* ]39] iem hI isMG DrYx duicqweI[ chYx vihr2, gur qjÎo n jweI[ -ijn awgy Gwln ko Gwl[ syvw krqy rhy ibswl ]40] jug lokin ky jOn shweI[ as gur pUrn ikm qij jweIx[ gurU, smYx ies hT ko Dwrw[ nihÀ inksihÀ cihÀ jMg aKwrw ]41] imil sO do sY mslq krYx[ bnI kTnqw DIr n DrYx[ CuDw kSt bf jwie n Jwlw[ aib lO kwtÎo kwl duKwlw ]42] nIT nIT ikm rihby pRwnw[ rhÎo n jwie abih gF Qwnw[ aMn ibnw qrswieÀ Gnyry[ nihÀ pRwpq pun hYx idF Gyry ]43] spq idvs mihÀ kihÀ qy awvY[
1asIx kIkUM dYvgqI L smJ skIey[ [Twnnw=ivcwr nwl inScY kr skNw][ *ieh swKI sO swKI dI 54vIx swKI ivc hY[ EQy dyvI qox mMg nhIx ilKI[ 2bwhr hoNw cwhuMdy hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
229
nwhk siB ky pRwn guvwvYx[ nhIx mvws rhÎo aib jwie[ CuDq mrYx isK qO CutkwieÀ ]44] nwhk lrn mrn aib iehW[ siqgur ky Aur awie n khW1[ siB jy inkis clhugy rwhU[ rihhYx gurU durg ky mwhU? ]45] clYx sMg hI2 ien bn awvY[ BlI nhIx ieh ilKq krwvYx[ iszKI bIj jwie3 jg mWhI[ inûdw huie hmrI jihÀ kWhI ]46] clihÀ inkis pRBu ibnw ilKwey[ siB hI SuB kwrj bin jwey[ nWihq ilKhu ibdwvw clhu[ jIviq rho Pyr kib imlhu’ ]47]
cOpeI: moih hwQ ko ilKÎo su lY ky[ szXd iksy Bly ko dY ky[ isr pr Dir kY jwie kurwn[ imlih gurU sMg krih bKwn ]2] ijs ibiD kir gur mn piqawvY[ so kir dyhu inkis ijm awvY[ jÎox kÎox kir gur krhu inkwrin[ muJ lig phuÀcih qij rN dwrun’ ]3] siB Aumrwv ibRMd igr rwjy[ imly eyk Ql mslq kwjy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
231
mor vkIl mwq smuJweI[ as nihÀ hoie bhur iPr jweI’ ]8] khÎo vZId ‘krhu aib qÎwr[ szXd idjbr lIn hkwir[ Dynu cUn kI1 Dir kir QwrI[ rwKy swlgrwm agwrI ]9] iliK kwgd pr spQ siBin kI[ Dynu inkt Dir CurI ngn kI[ ‘SRI gur! qkihÀ ij burw iqhwro[ lgih pwp go bzD ko Bwro ]10] siB hm prihÀ Drm qy dUr[ jO qum sox hm bolihÀ kUr[ Swlgrwm ieSt kI awn[ qkihÀ burw aG lwgih awn’ ]11] jMmUpiq BUpiq kihlUrI[ igrpiq siB awidk hMfUrI[ iliK iliK spQ muhr siB krI[ idjbr aru vkIl iqs GrI ]12] szXd isr pr DrI kurwn[ ilKw nurMg kw lInis pwn[ donhuÀ ko awgY siB kir kY[ ibRMd vkIl gey gF bir kY ]13] pRQm gurU pg bMdn kIin[ Swhu hkIkq siB kih dIin[ ‘ieh dyKhu hZrq inj hwQ[ iliK kir pTÎo awp ky swQ ]14] ieh szXd isr DrI kurwn[ ksm ipkMbr ilKI mhwn[ bIc Kudwie idXo kir nyhU2[ imilby kI aiBlwK aCyhU ]15]
1awty dI gW[ 2pRym kr[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
232
ieh idj siB igrpqin pTwXo[ swlgRwm isr Dir kir awXo[ inj inj muhr ilKq kir dInI[ QwlI ibKY Dynu iQr kInI ]16] aib qO kro irdY ibsvwsU[ cil kir imlhu Swh cih pwsU[’
suin gur nihÀ mn lÎwviq Bey[ qib mwqw ky qIr isDey ]17]
msqk tyik bYiT kir BwKw[ ‘sunhu mwq! ijm qum aiBlwKw[ so ibiD hZrq kIin pTweI[ iqm hI spQ igrySuin KweI ]18] ly inkshu apno pirvwrw[ ijq iezCw iqq krhu pDwrw[ pun siqgur iQr rhox n iehW[ inks clihÀgy phuÀchu jhW’ ]19] dyiK anûdiq jnnI BeI[ suq smuJwvin ko pun geI[ kihÀ lig khOx kQw ibsQwrw[ nihÀ mwnYx bhu BWiq Aucwrw ]20] rwie gulwb Swm isMG doAU1[ ‘jnnI BnY mwn ilhu soAU[ kir lIny bf jMg aKwry[ inkshu ilhu bcwie prvwry’ ]21] BeI kop mn mwq bfyrI[ ilKÎo ibdwvw ‘jinin n qyrI[’ AuiT kir aweI kInis qÎwrI[ jug pOqRy ipRX kry agwrI ]22] AucrÎo sUq2 sMg qqkwlw[ ‘sÎMdn kIjY qÎwr ibswlw[
1donW ny (kihaw)[ 2rQvwhI[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
233
iqRpq qurMgn dyhu inhwrI[ fwro ZIn n Dro avwrI’ ]23] dyiK mwq kI giq iDRq hwly[ iliKin ibdwvw isMG duKwly[ kwgd dIh1 klm ruSnweI2[ SRI klßIDr pws rKweI ]24] lwgy iliKin ibdwvw swry[ chYx bcwXo pRwnn pÎwry[ mhW kSt siB kO qib hovw[ krÎo ju pRN so sgro Kovw ]25] gurU qjy nihÀ, qjÎo srIr3[ pCuqwviq icq Bey aDIr[ ipKihÀ prspr ilKqy jwihÀ[ hoie Audws gurU ilKvwih ]26] cwlI isMG rhy hT Dwir[ nhIx ilKihÀ, gur kIin Aucwr[ ‘qum BI ilKhu bnhu siB sMgI[ kÎox hit rhy, n huie iek rMgI’ ]27] AudY isMG awlm isMG awid[ suin ipiK kY ibsmy sMbwd[ khin lgy ‘hm ilKihÀ n koeI[ GwlI Gwl bwd huie soeI ]28] donhuÀ lokin sMg shweI[ as gur ko kÎox kir qij jweIx[ inkshu durg ik rhIaY aMqr[ hm nihÀ CorYx sMg inrMqr’ ]29] iek duie bwir khÎo gur Pyr[ ‘kÎox qum ilKhu n? lwvhu dyr[’
1vzfw[ 2isawhI[ 3(pRN ieh sI ik sIs idaWgy pr gurU nhIx qÎwgWgy, huN kI kIqw ik) gurU Czifaw pr sRIr (dw ipawr) nw Cuztw[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
234
hwQ joir siB krI pRNwm[ ‘hm qo rhYx awp kI Swm’ ]30] dXw isMG qy awidk pMcy[ pMchuÀ mukqy iszKI sMcy[ ds ieh rhy qIs iszK aOr[ AudY isMG awidk Bt mOr1 ]31] cwlI isMG nhIx qib ilKÎo2[ apr siBin iliK dInis ipKÎo[ -rhÎo bIj- Aur gurU ibcwrw[ -vDY pMQ pun moih Audwrw ]32] huie swbq rN jUJihÀ joeI[ avnI rwj Bog hY soeI-[ kwgd ilKÎo jyb ly fwrw[ bhur vkIlin pws hkwrw ]33] ‘siB kI awn krI iliK joeI[ kwgd hm ko dIjY soeI[’ kihlUrI awidk siB ilKÎo[ so kwgd kr mihÀ lo ipKÎo ]34] pun avrMg ko ilKÎo mMgwXo[ ilXo sMBwr jyb mihÀ pwXo[ siB ko khÎo ‘qÎwr huie jwvo[ inkshu vihr Bly mg pwvhu’ ]35] qMbU dIrG alp bnwqI[ nwnw iczqRiq bnI knwqI[ iek Ql kir kY awg lgweI[ bsqRwidk siB dIey jlweI ]36] bcÎo KZwnw jyiqk SyK[ pwXhu squdRv ibKy aSyK[ bwsn kMcn rjq ik pIqr[ fwir dIey siB jl ky BIqr ]37]
1sUrimaW dy iSromN[ 2nw iliKaw (ibdwvw)[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
235
ikiqk vsqu gwfI ivc DrnI[ vihr n rwKI kCu air hrnI1[ agin ik jl kY Drin gfweI[ so siB dPqr pr ilKvweI ]38] iqn ky nwm ilKI siB vsqU2[ Qwn Qwn pRiq sOxip smsqU[ qICn SSqR skl kFvwey[ isMGn ky aMgn lgvwey ]39] pun SRI muK siB ko Purmwey[ ‘inkshu rwq mhW qm Cwey[ Bor hoiq lO phuÀchu dUr[ swvDwn hUjhu bin sUr’ ]40]
iezkI sY kosin lig rwjU[ apr khW lig ignihÀ smwjU[
sYn koS angn ijs pwsI[ pc hwrÎo avrMg blrwsI ]41] awnÀdpuir ky hyqu Cufwvin[ siB igrpiq ko dl ciF awvin[ mUrK lwie lwie bl hwry[ dyS ibdyS sUrmw swry ]42] iks ko bl nihÀ clÎo kdweI[ pic pic bYTy irpu smudweI[ nhIx dUN CorI iks kwl[ rwKÎo apno qyj ibswl ]43] iszK sKw ko bwXu n qwqI[ suK sox supiq n idey arwqI3[ igr ky jn rwjy smudweI4[ apin qyj qr rKy dbweI ]44]
1vYrI dy luÜtN leI bwhr nw rihN idqI[ 2Bwv jl agnI qy DrqI dy Kwqy pw idqIaW[ 3vYrI[ 4phwVI log qy rwjy[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
236
gurU bhwdr bfy bfyry[ irpu ds* lwK n FUky nyry[ kos kos lig dUr itkwey[ mwr hZwrhuÀ bIr Kpwey ]45] so pRBu awp durg kO Coir[ chÎo pXwnw dzCn Er[ siB ky grb bfy kir BMjn[ sMqin jn ky mn kir rMjn ]46] mhW pRqwp idKwie ibczCin[ cwhiq Bey jwin pun dzCn[ ijm SRI ikRSn kIn rN suQrw1[ pun dzCn gmny qij mQurw ]47] isK kutMb qy Bey Audws2[ qjÎo snyh jwin duK rws[ clÎo chiq qij kir Dn DwmU[ ijm qij aOiD3 gey SRI rwmU ]48] khO khW lig gurU bfweI[ ijn ky cilq lKy nihÀ jweIx[ rihn durg mihÀ ikny n mwnÎox[ ‘clhu qÎwr hÍY’ qbih bKwnÎo ]49] Swh igryS vkIl Gnyry[ Byd dMf kir jqn bfyry[ gurU aBuzl mnwey inksin[ mwq Kwlsy ko kihbo min4 ]50]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy KStm ruqy ‘durg inksn iqawrI’ pRsMg brnnû nwm iqRMsqI aMsU ]30]
*pw:-dl[ 1cMgw[ 2iszKW qox qy kutMb qox[ 3aXuzDÎw[ 4aBuzl gurU L mwqw qy Kwlsy ny inksnw mnwieaw (ijnHW dw) kihNw mMnky (inklnw ipaw)[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
240
cly ipqw pScwq amMd1[ ihMmq isMG awidk isK Gny[ DnuK quPMg aMg Dir bny ]23] qoVy sulgiq ksy dugwVy2[ jVy klw pr moViq JwVy[ leI brUd jmwie plIqy[ ikn srpos3 AuGwVin kIqy ]24] kyiqk Kcrin qIrn Bwr[ lwd leI cwlI pRBu lwr[ PnIar sy Kpry Kr Kry4[ syly, qomr, sWgin Dry ]25] sny sny gmnihÀ mg bIc[ dUr Kry ipiK AUc ru nIc[ kyiqk kos pRBU pRsQwny[ aMD Bey irpu nWih n jwny ]26] krihÀ pRqIKn -inksihÀ jbY[ Gyir gurU ko gih ilhu qbY-[ rwm GnOly* lig cil awey[ isMG pMc sY gol bnwey ]27] durjn Kry rhy pScwqI[ kir anumwn skl suiD jwqI[ -gurU durg mihÀ aib iQr nWhI[ rOrw nihÀ lKIaiq idS qWhI ]28] jwnÎox prY agwrI gey[ mwrg dUr AulûGiq Bey-[ iem liK kir asvwr Dvwey[ sUn prÎo gF dyKÎo jwey ]29] qib KÍwjw mrdUd ßulwm[
1CyqI CyqI[ 2bMdUk dI nwlI ivc do do golIaW kzsIaW[ (a) do golIaW vwlIaW bMdUkW[ 3purwNI qoVydwr bMdUkW dy plIqy qy iek FzkN huMdw sI[ 4cMgy qy iqzKy[ *kIrqpur qox pUrb ruK L igrW hY azT nOx koh dI ivzQ qy[ eyQy gurdvwrw hY[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
241
iris bolÎo dl sMg qmwm[ ‘Gyrhu azgR jwie kir aYsy[ ijs qy inkis jwie nihÀ kYsy’ ]30] jQydwr srdwr Gnyry[ kir kir kRüzDiq sgry pRyry[ BImcMd ko BwiK pTwXo[ ‘qYx apno dl kÎox atkwXo ]31] pRyrhu siB prbq kI sYnw[ Gyrih jwie, ghY ipiK nYnw[’ Kwn vjId isrMHdI DwXo[ lwKhuÀ lSkr ly AumfwXo ]32] Zyrdsq sUbw lvpuir ko[ dOr clÎo pkrin SRI gur ko[ bySumwr1 ijm ins aMDÎwrI[ sYnw AumfI siB iekvwrI ]33] gur sUrj ko pkrn hyq+[ gih gih awXuD Aumfy Kyq[ ko awgY koAU pScwq[ dOriq jwiq igrY ko Kwq2 ]34] ikiqk prspr lgihÀ Dkyly[ bwjI lriq sAUrin myly3[ kir qUrnqw phuÀcy awie[ isMGn ko pICy jihÀ jwie4 ]35] suin kY5 Sbd htwvn kry[ ‘kOn aho qum? rhIaih Kry!’
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
244
lgy1 n Pyr jIvqy, igrMiq quMf Bwr hÍY[ qRPMiq ko huMkwrqy, pukwrqy, ibhwl ko[ dRVMiq ko qurMg qy, bRVMiq pwie kwl ko2 ]8] gurU su nûd sUrmw, hTIl jMg Kyq ko[ ajIq isMG nwm kI, su lwj rwiK jyq ko3[ bhIr dUr jwie kY, phUMicE sMBwir kY[ irpUn kI n aWc lwg4, Cym qy pDwir kY ]9] gurU goibMd isMG jI, sny sny pXwin kY[ sunûiq nwd jMg ko, quPMg ky mhwn kY[ ‘lrY su kon?’ bUiJE, smUh kI sMBwr lY[ ‘iblûd bIr kOn hY? ibloik rok swr lY5 ]10]
sorTw: itzbI SÎwm sQwn, TWFy Bey ibcwr kY[ -sMg n puzqR mhWn- jwnÎo -iqn rN GwilE- ]11]
1Bwv qurkW dI sPw hI nwS ho jwvygI[ 2szpW vrgy[ 3gurU jI dy crn dyKy[ 4myry nwl (hoky) sUrmy lVngy[ 5qUM AunHW dw muKIaW hovyxgw[ 6(ijzQy) gurU nûd joDy ny (SzqRÁ) dl swry L rok riKaw sI[ *pw:-bDy[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
ies silqw lig mYx ly phuÀcOx ihMmq eyiqk dInI5[ awgy chhu su krhu ikRpwiniD! prI lrweI pInI6’ ]36] srsw nwm huqo iek nwlw iqs ky qt gur TwFy[ suin kY jIvN isMG qy boly ‘gmnhu hÍY kir gwFy ]37] phuÀco ies nwly ky qt lO ieh mrZI jy qohI[ awie iehW lig hI qUM phuÀcY
1gurU dy puzqR (ajIq isMG L) awvZ dyky ipCy kIqw qy awp azgy ho igaw (Audy isMG)[ 2muV muV kihMdw hY (AudY isMG)[ 3czilaw (ajIq isMG)[ 4jwE[ 5(Bwv awp ny) eynI ihMmq dy idzqI hY ik ies ndI qk ajIq isMG L lY ky aw phuÀcWgw[ 6sKq[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
247
awgy gmn n hohI ]38] khiq jhW lig phuÀcn qYx aib, qihÀ lO awieÀ insMsY[ iblm n krhu pXwnhu snmuK smudweI irpu DÍMsY1’ ]39] suin pRBu bwk, gXo hT kir kY, SIGR phUMcÎo jweI[ AUcy boliq isMG pCwniq PYlÎo qm smudweI ]40] sny sny mwriq irpu gn ko awviq gur suq cwlw[ imlÎo jwie siB bwq bKwnI2 ‘clIaih mg ies kwlw ]41] krYx pRqIKn, moih pTwXo, Audy isMG irpu roky3[’ suin ajIq isMG suBt pRBU suq imty qurk avlokY4 ]42] qAU gmn kir sny sny cil lriq Audy isMG jwnw5[ awgy siqgur ky ibhIr siB, rN qy qRsiq pXwnw6 ]43] sny sny iqn rzCk hÍY kir mwrg SRI pRBu cwly[ ropr lig inrbwh kry siB, pICy jMg ibswly7 ]44]
1nwS krdy[ 2jIvN isMG ny khI[ 3(AuDr) Audy isMG ny vYrI rok riKaw hY[ 4qurk imty hoey (dUr rhy hoey) dyKy[ 5iPr bI sihjy sihjy cly, ikAuxik jwN ilaw ik Audy isMG lV irhw hY[ 6gurU jI qox azgy jo vhIr sI Auh swrw jMg qox frdw Bzjw jw irhw sI[ 7Aus vhIr dy rzCk hoky sihjy sihjy gurU jI nwl jWdy ropV qk swry pucw idzqy, ipCox BwrI juzD huMdw irhw (Audy isMG vwlw)[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
248
isMG pMc sY sMg huqy Bt gF ko jib qij awey[ kyiqk Audy isMG ky sMgI lriq jMg mihÀ jwey ]45] kyiqk gur suq ky huie sMgI jÍwlw bmNI CorYx[ aOr skl klßIDr ky iFg imlihÀ, SzqRü hiq morihÀ ]46]
mhW mod DwrÎo ‘gurU mwir lIno[ Pqy awj hoeI, nhIx jwin dIno ]2] ijsI ny phwrI Gnyry Kpwey[ icrMkwl bIqw mhW jMg pwey[ GnI Swh kI sYn jUJMiq mwrI[ ikqy mws bIqy idXo Kyd BwrI ]3] nhIx Kyq qy hwr lY ky pDwry[ bfy kysrI cMd qy awid mwry[ bfo bIr Qo pYxfKwnû ibdwrw[ mhW Ej qy qWih ko3 awj mwrw ]4] bfI dUN sYlwn kI sYl jogw4[ AujwrI, pRhwry ju Qy bIr logw[ Gny dyS dySM jsM jWih gwvYx[ DrYx qRws joDy nhIx nyr jwvYx ]5] lrMqy chÎo jo sdw jIq lyqw[ ary lwK bYrI nhIx pIT dyqw[ sBY ihMduvwnw gurU jwin mwnY[ mrÎo awj soAU Gny bIr hwnY ]6] BXo jMg ko aMq hoqo hmySw5[ rhY jIvqo ByV pwvY ivSySw6[’
khYx awp mihÀ XOx mlyCYx phwrI[
1murwqbw[ 2phwVIaW qy mlyCW ny vyKky pCwiNaW (ik gurU hY ieho)[ 3Aus (gurU) L[ 4sYr krn dy lwiek phwVI dUn[ 5hmySW jMg jo huMdw sI jo azg muzkw[ 6jy jIxvdw rihÀdw qW bVw ByV pwAuxdw[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
254
nhIx mUF jwnYx gurU Kyl DwrI ]7] bfy qIr mwry hXMgwq pwry1[ nrM bwpury qy kho kÎox nmwry? 2jQw nIr roky igrM, azgR rokw3[ Fhy qy cly PYl qYsy iblokw4 ]8] dlû azgR dOrÎo imly qWih aweI5[ gurU nûd sMgy jhW QI lrweI[ ndI so cFI mIxh vuzTÎo Aucwey6[ ikqy isMG ky byg bIcy bhwey7 ]9]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
258
hY aib lO ieh bwq pRiszD gurU muK qy ijm SRwp alwXo[ awlm isMG qbY kr joriq dIn bnÎo ihq bwk sunwXo[ ‘isMG ajIq imly aib awie kY, pwCy rhÎo su mrÎo rN pwXo1 ]24] awp qurMg Dvwie clo, iQr isMG rhYx irpu rokn ko[ pMQ ky mUl aho inkso pun isMG bnwie anykn ko[ jy hm sy mr jwihÀ Gny, bhu Pyr bnYx, qij Sokn ko[ SRI pRB! jIvhu aMimRq pIvhu, nw ibgrY isK lokn ko2’ ]25] Pyr dXw isMG swihb isMG imly kr jor Aucwriq hYx[ ‘SRI pRB! jMg qjo, pRsQwnhu, mwnhu, isMG ibcwrq hYx[ rwvr qy huieÀ lwKhuÀ Pyr, aho siB mUl suDwriq hYx3[ awp kho jihÀ puMj iQrYx hm, rokihÀ SzqRü sMGwriq hYx4’ ]26] bwr hI bwr ibnY bhu boliq bIrn bwq kO mwin gusweIx[ SRI gujrI ibc sÎMdn ky, jug nûdn nûd ky5 sMg cFweI[ qWih suBwK krI smuJwvn
1jy ipzCy rhy sI (isMG) so juzD krky mr geI[ 2iszKW dw lok pRlok nw ivgVy[ (a) iszK lokW dw kuC nw ivgVygw[ 3(awp sB dw) mUl hY (qy sB L) suDwrn vwly ho[ 4vYrIaW L mwrWgy qy rokWgy[ 5Bwv do poqiraW nwl[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
259
‘lY agvwn1 clo shsweI[ eyk du rwq khUM bis kY qt sOdRv2 ky gmnO ipiK QweI’ ]27]
sorTw: idzlI ko bsnIk, eyk iszK lSkr ibKY[ aOck njIk krI, crn gur bMdnw ]28] ‘khO awp kuC kwj, jo mo qy kuC bin skY[ rwjn ky mhwrwj! skl klw smrzQ qum’ ]29] SRI muK qy kihÀ qWih, ‘nIky avsr mihÀ imlÎo[ jwq ibhIrY mWih, jug fory iqn sox imly ]30] pun ropr ky bIc, iks ky sdn Auqwr idhu[ lKY Auc nihÀ nIc3, nihÀ SMkw icq DwrIaih’ ]31] isK bolÎo kr bMid ‘mm snbMDI Gr bsihÀ[ krhu shwie iblûd, qhW AuqwrOx jwie kir ]32] pUrn gurU mhwn, mYx isK hoie n friq hOx[ rzChu awp sujwn, krO ajqn arwDnw4’ ]33]
sÍYXw: XOx kihÀ awiesu pwie qbY isK jwie bhIr kI BIr mihÀ fory[ qUrnqw kir bMdn ko qihÀ Dwie gXo iPir kY qihÀ tory[ ‘mwq! iQro nihÀ, jwhu abY, ins bIq clI huie cwhiq Bory[ SzqRüin pwp dgw siB kIn, imlYx gn awie sm ibq Qory5 ]34] SRI pRBu awiesu moih deI puir mYx snbMD, kro qihÀ fyrw[ sYn qy lyhu bcwie qhW pun awp clo ijh TW Gr myrw[ rwvr kI bhu sMgiq hY
1agy lYky (poqiraW L) 2sqluj[ 3AUc nIc qYL nhIx jwN skygw[ 4Bwv mYx iehI arwDnw krdw hW (ik ieh kwj) ibn Xqn (isry cVHw idE)[ 5QoVw smW bIiqaW aw phuMcNgy[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
260
kir pMgq syvihÀ sWJ svyrw[ Pyr imlo ijs Qn itkYx gur, hoie rhÎo aib jMg bsyrw’ ]35] XOx kih kY inj sMg ley qm ibRMd huqo Gr mihÀ Auqrwey[ eyk hI rwiq bsy gur* ropr Bor hÍY gwfI mYx lIn cFwey[ idzlI ky pMQ pry qib hUM cil kY idn kyiqk mihÀ qihÀ awey[ kwhUM nY Byd lKÎo n ipKÎo irpu aWKin mihÀ rj puMj ko pwey ]36] SRI gujrI jug pOqRin ky juiq sÎMdn ko kir byg clweI[ dÍY mihlw ijm jwiq BeI su kQw kih SRoqin ibRMd sunweI[ aOr bhIr gXo qt ropr awin mlyC imly smudweI[ awpny awpny rwh pry kuC lUt iley bf bwhnI aweI ]37] Pyr krI ibnqI bhu isMGin ‘SRI pRBu jI! qum awp isDwvo[’ hwQ ko joir inhoirq hYx ‘iQr dws rhYx ijs bwk alwvo[ lwKhuÀ SzqRü chYx qum ko, nhIx bIc Pso, nihÀ jMg mcwvo[ pMq khY siB mwnhu kÎox nihÀ, qyj qurMg kry cil jwvo’ ]38] SRI gur SRÁX ibcwriq By iem nyiq akwl pRmySur kyrI[ qoir qurMgm qUrnqw juiq ropr ko AulûGy iqs byrI[
*SuzD pwT-‘pur ropr’ cwhIey, ilKwrI dI klm AukweI hY[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
261
isMG Kry qihÀ kyiqk By siB Coriq hYx gulkW bhuqyrI[ rokiq rok1, iblokiq hYx ins bIq clI lg hoin svyrI ]39] sUrmy isMG gurU sMg swXuD pMc ru qIs* gey iqs kwlw[ aOr iBry Bt swQ mlyCn Coir quPMgn ko rN Gwlw[ mwr hZwrhuÀ nwS kry bhu lotiq hYx lig Gwv krwlw[ bwj mry juiq ZIn pry, ikq CUC iPry asvwrn fwlw2 ]40] Gor GmMf pRcMf prÎo qn KMfih KMf pry DrnI[ isMG ky hwQ CutI gulkw inPlI nihÀ jwq gurU brnI3[ mwr ibnwSiq bIr ik bwj ko lwgiq hI su krY krnI4[ muMf Puty iks quMf Puty iks aMg kty air sox arnI5 ]41] kO lig aOr bKwn krOx hin kY bhu bIr mlyC phwrI[ isMG ShId Bey sgry Bt pMc bcy qn hoie sumwrI6[ sUrj gYn pRkwS BXo qm Bwij gXo, jg BI AuijawrI[
1rok rokidaW[ *35 qy pMj cwlI ho gey[ 2L fyg ky[ 3gurU jI ny ieh vr idqw sI[ 4ieh krnI kr idMdI hY[ 5vYrI nwl aVky[ 6ZKmI hoky[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
267
iqn mihÀ qy bic pMc isMG Bt awey cly ipCwry ]27] Gwv lgy bhu SRoNiq incuriq BIjy cIr srIrw[ gur bl qy cil dl Kl dlml, KlBl qy Dir DIrw1 ]28] nmo kIn isr nûmRI huie kY pun gur Pqy bulweI[ ‘SRI pRBu suno rokqy lSkr2 isMG lry smudweI ]29] pUrb Audy isMG rN kir kY hqy hZwrhuÀ Koty[ kuC isMGin sn pRwn aMq Bw, atk Cuty miq moty3 ]30] bhur ajIq isMG jI lirqy sny sny cil awey[ bIs kos lO bwjI bIrn pry mry iCq Cwey ]31] qurk phwrI isMG sMg hI SRoNq BUm pswrw[ lwl inhwlI jnu ivCwie kir pirgy SRm inrvwrw ]32] sgry isMG ij gF qy inksy lir lir kir qn Corw[ hm pMchuÀ air sn lir lir kir phuÀcy qumrI Erw ]33] qurk phwrI lSkr angn awviq skl ipCwrI[
1(ijnHW isMGW ny) gurW dy bl nwl clky (Kl=) vYrI dy dl L ml suitaw qy Krbwt qox bI DIrj Dwiraw hY[ 2lSkr L rokidaW[ 3motI mq vwilaW (Bwv qurkW) dy azgox jo atkwrw sI so Cut igaw[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
270
ly kir so AuiT awXo ]48] Aupbn mihÀ kir siqgur drSn Dir dInwr agwrI[ bMdn pd aribMdn pr kir bYTÎo SMkw DwrI ]49] nihÀ, smJÎo Gr lYn, pyc ko jV hÍY snmuiK dyKY1[ bUJI kuSl pRBU ny pUrb, BwKI SRyX ivSyKY ]50] siqgur khÎo ‘iklw js qyro so hm ko idKrwvo[ iks pRkwr ko rcÎo pRkwrw2 pOr TOr idF gwvo’ ]51] suniq jwt hihrÎo3 Aur dIrG jqn n pwie ibcwry[ -lwKhuÀ SzqRü gYl mihÀ ien ky- jwin Pryb AucwrY4 ]52] ‘mhWrwj! ey durg n jwnhu bisby ko Gr kInw[ burj n murcw pOr n gwFo prKw dIrG hInw5 ]53] eyk atwrI eyh ju dIKiq kwm n lirby kyrI6[ duie qRY Gr jwtn ky aMqr bWtI BRWq inbyrI7 ]54]
1(Auh) smJdw sI ik Gr lYNgy pr (Aus L koeI) pyc (Cl) suzJdw nhIx sI (ik ijs nwl nw dyvy, ies leI) jV hoky swhmNy (ibqr ibqr) qzkdw sI[ (aMk 52, 57 ivcox ieh arQ spSt ho jWdw hY ik Cl PRyb rwhk dy jI ivc Pur irhw sI)[ 2PsIl[ [sMs:, pRkwr=igrdy dI kMD][ 3kMb igaw[ 4jwNky PRyb dI gl kihN lÜgw[ 5KweI vzfI nhIx hY [sMs:, pirKw][ 6lVn dy kMm dI nhIx[ 7BRwvW ny vMfky inbyV CzfI hY[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
271
puMj iqRXn ko prdw rwKYx bsYx iesI ky mWhI[ nWih q mYx qum ko ly cwliq ipKn atk ikC nWhI ]55] bhu BRwqn ko1 sWJw Gr hY pRivS n purK ibrwnw2[ bfy hmwry hyqu mRjwdw pRQmY nym bKwnw3 ]56] lirby Auicq huqo jy gF ieh icMqw hoiq n koeI[ qum qy awCo apr kOn huie ijs ihq rwKiq goeI4’ ]57]
mhW cqur siqgur iniD buiD ky liK Pryb huie TwFy[
isMGn qy pkrwie jwt ko ‘nihÀ CUtih, gF gwFy5*’ ]58] sMg SIGRqw cVy qurMgm cly gRwm ko awey[ durbl jwt ipKÎo iek awgy iqh sox pRBU alwey ]59] ‘khW durg ko pOr bqwvhu cil awgy KulHvwvhu[ hyrn hyq hmhu ny brnÎo6
1BRwvW dw[ 2ibgwnw purK pRvyS nhIx kr skdw[ 3nym ikhw hY (ik Epry awdmI L aMdr nhIx vVn dyNw)[ 4Cpwky[ 5Cuzt nw jwvy pzkI gMF dy lE Bwv bMnH lE[ [gF=gMF[ gwFo=pzkI][ *gur SoBw ivc jzt dw ienkwr qy Aus L pkVnw nhIx iliKaw EQy jzt ny awpy gVHI dy dyNI ilKI hY[ ‘gur SoBw’ sU: pR: gur iblws awidkW qox purwqN hY[ EQy aYAux iliKaw hY:-Kbr suNI iZmIxdwr ny mzD bsy cmkOr[ sunq bcn qqkwl hI vhu awXo AuT dAur[ hwQ joir aYsy khÎo ibnqI suNo krqwr[ bso mzD cmkOr ky awpNI ikrpw Dwir[ qb suawr swihb Bey Cwif bwg ko TAur[ isMG swQ sib hI lIey awie bsy cmkAUr ] 7 ] 479 ] 6ikhw hY[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
272
skl Byq smuJwvhu’ ]60] hwQ joir bolÎo ‘suin pRBu jI! mYx mwlk aiD kyro[ Gr dwird siB gUjr qMg hY vDÎo SrIkw myro ]61] jy kuC drb dyhu aib mo kO gF dYhOx qum qWeI[ jy Kolih nhIx BRwq ikvwrw iQr aMqr idFqweI1 ]62] mm Gr mihÀ iek alp dÍwr hY qihÀ ko kro pRvySw[ BIqr hÍY qum ipiK kir lwXk chhu krhu ikRq qYsw*’ ]63]
suin SRI pRBu qrgs2 qy bwhr muhr pcws inkwrI[
durbl iZmIxdwr kr dInis hrKiq clÎo agwrI ]64] gey pOr kI TOr inhwrI apr skl qkrweI[ kry ikvwr asMjiq gwFy huie aMqr idFqweI ]65] rhÎo Kulwie jwt jo durbl aMqr ky nihÀ mwnYx[ isMGin BnÎo ‘hnOx ieh mwlk pkrÎo lyhu pCwnYx3’ ]66] 4‘pkrhu mwrhu5 qAU n KolihÀ, lut jY hY siB gRwmw[
1aMdr qkVweI krky Tihrngy[ *ieh awdmI gVHI dy mwlkW ivcox hY pr hy Zrw ßrIb[ 2BzQy ivcox[ 3ieh jo PiVaw hoieaw hY mwlk asIx mwr idaWgy ieh pCwN lE[ 4aMdrlIaW ny ikhw[ 5cwho PVo cwho mwro[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
273
lwKhuÀ lSkr bYrI qumro nwS hoih mm Dwmw’ ]67] apny sdn idSw qib gmnÎox kih qwkI KuilHvweI[ pRQm jwt br sMg bry gur, qij qurMg iqs QweI ]68] pMc isMG pun qij qij hX ko aMqr Bey pRvySw[ Koil pOr ko isMG bry qib deI sZwie ivSySw1+ ]69] dey inkwr vihr nr iqRX siB kih kir bf dy qRwsw[ lrn smzgRI aMqr ly gn idF kIno chuÀ pwsw ]70] krI morcwbMdI qqiCn bwhI pOr atwrI2[ chÎo ju aMqr sMcn kir kY bYTy gur Bt BwrI ]71]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy KStm ruqy ‘cmkOr awgvn’ pRsMg brnnû nwm cqur iqRMsqI aMsU ]34]
1Bwv sZw dw fr dyky[ +gur SoBw dy ilKy mUjb eyh sB ßlq hY[ dyKo ipCly sPy dy hyTlI tUk[ 2atwrI qy drvwZy dI bwhI vzl[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
276
ÞW iesmwiel, Þwn bhwdr, ÞW asmwn aXo iFg DweI[ ÞW sulqwn, jhWnÞW bIr pTwnn BIr gnI ikm jweI ]15]
kibzq: mIaW Þwn, BUryÞwn, sYdÞwn, nUryÞwn, PUlÞwn, gulÞW, husYnÞwn DwXo hY[ blI byg mußl kmwn gih byg juiq apr ÞlIlÞwn dl AumfwXo hY[ imrZw hXwqbyg, sYnw sox kmrbyg, szXd mihmUd alI XOx iSqwb awXo hY[ bIr byg jwPr iemwn hwin kwPr By ksm kurwn kI kuPr kihvwXo hY ]16] kyAU rMg kwryx hYx, krUp hI suDwry swry, kyAU rMg BUry jMg sUry jg jwnIaY[ pSqo bkn hwry, AuZbk Bwry Bwry1, kwblI kMDwrI, dwAuZeI2 ko bKwnIaY[ hbSI, pSOrI, kyAU blK buKwrI huqy, rUsI, gn rUmI, igRh gZnI pRmwnIaY[ kyAU FzTy, BzKrI3, ierwnI aO aryvI4 imil kyAU kSmIrI* ijn bol n pCwnIaY ]17] aweI ds lwK jib pICy kI ju sYnw siB sunI suiD KÍwj mrdUd awid Dwey hYx[ ‘gurU cmkOr TOr kwiemI krI hY dOir, aweI cmUM aOr iqno Pyr Gyr pwey hYx[ jUJy n ipCwrI jMg5, hoiq hY agwrI aib, suin kY smUh hX hUh dY Bjwey hYx[
1qurkW dI kOm dw nwm hY jo bVy kzdwvwr qy Aujzf huMdy hn[ pMjwbI ivc AuZbk Aujzf L kihMdy hn[ [qu:, AuZbk][ 2dwAUd ZeI[ 3Ttw qy BzKr isMD ivc hYn, iek BzKr pMjwb dy pzCox ivc bI hY[ 4arbI[ *bwrbrdwrI ivzc kSmIrI Bwvyx hoN jMgI qW kSmIrI kdy nhIx hoey[ 5ipzCy jo jMg hoieaw hY Aus ivc gurU jI mwry nhIx gey[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
277
XUQp1 vZId KW isrMHd ko iblûd sUbw lY ky sMg bwhnI Aumif kir awey hYx ]18] sUbw lvpuir ko dsq Zyr nwm ijs sunI suiD swrI dl BwrI juiq DwXo hY[ prbq bwsI bweI Dwrn ky rwjy siB lY lY sYn awpnI ko ibRMd AumfwXo hY[ mIeyx rwv rwny kOn Skiq bKwny iqn mwciq kulwhl ibswl hI sunwXo hY[ rMGr hZwrox aOr guzjr gvwr imil awie cmkOr chUM Er Gyro pwXo hY ]19] avnI akwS qy pRkwS ko ibnwS kIn, BXo qm rws Auf pWsU Pl PYl pY2[ dIiKq n aWK qy, sunY n bol BwKqy, gurU ko ghYx kWKqy3 lKMiq awie gYl pY[ cwrox Er Sor kY, chMiq hyl rOir kY mlyC awie dOir kY CbIly bfy CYl pY4[ jYsy myl myl kY SlB5 cYs kyl kY, Dry ibswl aYl kY durg dIh sYl pY6 ]20] DrnI ggn eyk hÍY gey ibbyk ibn7 Kyh Kr puMj kI pswrI ds idS mYx[ mwno Gn Gtw Gny Gn kI GumMf iGrI8 Gor GoK GoiK kY imlI hY BUm iBRs mYx9[
1sYnwpqI[ 2hnyrw ho igaw hY (pWsU=DUVI Aufky PYl geI awkwS qy[) 3gurU L pkVnw cwhuMdy hn[ 4CbI vwly CYl (gurU jI) Aupr[ 5BMbt, mzkVI[ 6bVw rOlw pwky BwrI ikly rUpI phwV qy ijvyx cVHweI krn[ 7Bwv ZmIn qy asmwn dI soJI nhIx pYxdI[ 8mwno GnyGn kI Gn Gtw GumMf iGrI=bhuiqaW bdlW dIaW sMGNIaW GtW AumMfky iGr geIaW[ 9Gor GoK GoK kY imlI hY BUm iBRs mY=BÎwnk (qrHW nwl) gzj gzj ky iml rhIaW hn (Auqox) ifzgky BUmI nwl[ Bwv DUV ieMnI cVH rhI hY ik mwnox bzdl hn qy Pyr Auh DUV hyTW FzT rhI qy DrqI ivc iml rhI hY mwno bzdl iZmIx nwl rl rhy hn[ [sMs:, iBRS pd dw arQ hY ‘bhuqy’, pr ies dw DwqU arQ hY ifzgNw[ iBRSÄ=ifzgNw][
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
278
mMdr phwr gF1 jWhI ky mJwr Kro cwrox Er pwrwvwr2 aYsI Cib ijs mYx[ igny mq iks mYx3 asMKqw hY iqs mYx, ibloik lok ibsmYx, su awXo dl irs mYx ]21] puMj hYx mqMg pY pqwkw ijn sMg DrI, sYl hYx spMK quMg4 ieqy Auq Dwvqy[ bwidq jy bwjiq hYx dIrG so gwjiq hYx, aink qurMg jljMqu jÎox plwvqy5[ sWg, syl, SkqI, su qomr qrMg6 Bey DuKiq plIqy bVvwgin AuTwvqy[ gRwm cmkOr kY jhwj kO smwj BrÎo cwhiq fuboXo, gur kyvt qrwvqy ]22] Zorwvr isMG aO ajIq isMG bIr jug dXw isMG awid pMc isMG Dir DIrjy[ mukqy su pMc isMG mwn isMG, DÎwn isMG, dwn isMG, DMnw isMG jwmYx br bIrjy[ awlm imRigMd, SÎwm isMG, so muhr isMG, bIr isMG, suzKw isMG, sMq isMG qIr7 jy[ koTw isMG eyk rMGrytw isMG jwnIiXq, eyk rvdwsIaw mdn isMG bIr jy ]23] gF mYx sucyq Bey lwKox dl dyK ley boly SRI guibMd isMG ‘suno bwk Kwlsw! siB ko htwie rhy, pqy ko idKwie rhy, dßy ko bqwie rhy, SzqRüin kI lwlsw8[ iszKÎw ko isKwie rhy, suK dy luBwie rhy,
1mMdRwcl prbq rUpI iklw[ 2smuMdr[ 3iks ivc buzDI hY ik igN sky[ 4mwno KMBW sihq phwV hn AuØzcy[ 5jl dy jIvW vWù Bzjy iPrdy hn[ 6lihrW[ 7pws hn[ 8jy SqRÁaW dI iezCw sI (swL dßw dyN dI)[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
279
-duK ko sunwie rhy, jYbo lKo kwl sw1-[ rihbo mnwie rhy, by ruK bnwie rhYx2, imRqU qy bcwie rhy DrÎo hT bwl sw3 ]24] kihbo n mwnÎox ikn, kwl n pCwnÎox mn, dßw nihÀ jwnÎo iliK dIno jÎox ilKwieE[ Bey anjwn, ihq awpno n DwrÎo icq, rhy smuJwie, inksn eyk BwieE[ ksm kurwn kI rsUl bIc dIno huqy dyKo Kl nIc hUM ny dl ko pTwieE[ Kwlsy ky khy Coir durg anûdpuir prI aib BIr skY kOn hÍY shwieE ]25] ihMdU jy phwrI Dynu spQ AucwrI, Dir Twkur agwrI, ibc ibzpR dy pTwXo hY[ qYsy hI mlyC piq KÍwjw mrdUd pTÎo Drm iemwn dono hwin kY idKwXo hY[ aib qo Aupwie swm, dwm, Byd, bnY nihÀ, cOQy dMf bnY dl lwKox ciV awXo hY[ gIdr kI mOq nihÀ mro irpu hwQin qy kro juzD gwFo ijm pUrb mcwXo hY ]26] mhW nIc pwpI kUr lwpI4 dßw kIno ijm plty ko lY hY pMQ, mUl dY AuKwir kY[ jyqo purSwrQ krogy aib mwrn ko qyqo rwj Bogogy jnm inj Dwir kY[ kwmnw ko pUr hoih, imlOgy ZrUr moih, rwiKhOx hZUr jor ibD* inrvwir kY5[ juzD ky smwn qp jzg ko ibDwn nihÀ
1jwNw mOq vrgw hY[ 2sBnW qox awp L byruKy Bwv guzsy vwly bNweI rziKaw[ 3(pr sBnW ny) bwlW vrgw hzT DwrI rziKaw[ (a) iesqRIaW vrgw hzT DwrI rziKaw[ 4JUT bolN vwly[ *pw:—jog bMD[ ikqy—‘jor bMD’ bI hY[ 5bRhmw dw bI bl dUr krky Bwv bRhmw dI ilKI ryKw L bI mytky[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
280
eyk GtI bIc donhuÀ lok ly suDwir kY1’ ]27] awT awT isMG eyk eyk bwhI dInI iqnY, qIs doie isMG gih awXuD By swvDwn[ koTw isMG eyk, aO mdn isMG dono hUM ko dIno pOr ‘gwFy rho kIjY irpu hyir hwn[ gulkw brUd nihÀ fwrIey quPMg bIc, qoVw dyhu fWiB fWiB, CUithYx, n SMk Twin2[’ donhu suq3, dXw isMG sMq isMG pws rwKy, pRivSy atwrI mihÀ kmwn bwn qwin pwn ]28] awlm imRigMdR aOr mwn isMG dono bIr iPrY cwrox Er suD siB kI rKn ko[ gurU awgy sIs dIny, kIny pRN siB hUM ny, mwrYxgy mlyCin pRhwrYx awXuDn ko[ nIr aru aMn lIno jyiqk su hwQ awXo KwXo mn BwXo svwDwn kIn qn ko[ bIr rs rwqy SRI goibMd isMG rwqy4, nYn, rwqo muK ros mYx, iblokYx, SzqRü gn ko ]29] awhn5 minûd ibRMd ibRMd hoie awie dl ds lwK awXo nXo, pUrb su FUky hYx6[ Bwjy lok gRwm Auqpwq ko bfo ibloik, Coir Coir qUrn sdn ikq lUky hYx[ kyAU agvwnI hoie jwie kY mlyC imly, kwrn bqwvin ky, mwir AUcy rUky hYx7[ cwrox Er hyl Gwil awey ijs kwl iFg ‘mwro mwro, lyhu gih sUr’ kUr kUky hYx8 ]30]
1qpzsÎw qy jzg dy ibDwn dI juzD nwl smqw nhIx hY, (juzD nwl) iek GVI ivc dovyx lok suDwr leIey hn[ [ibDwn=Drm SwsqR ny jo krm krn Xog khy hn][ 2(ies ivzc) SMkw nw kro[ 3swihbZwdy[ 4lwl[ 5mkVI, itzfI[ poTohwr ivc (aihN=) gVy L kihÀdy hn[ 6pihly vI aw Fuzky[ 7AuØzcI awvwZ mwrky (szddy) hn [sMs:, ru=Sbd[ ihMdI, rUkw=Sbd krnw Xw awvwZ][ 8‘PV lE sUrmy’ kUVy (vYrI) kUkdy hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
nvnwmk CMd: kuip kuip aiq aiq[ kih kih dlpiq[ piT piT nr br[ KVgin Dir Dir ]38]
ijq ikq iPir iPir[ ipiK ipiK iQir iQir[
*pw:-Er qy[ 1DUMey dy DOlr bN gey[ 2krVy jMg ivc[ (a) hr pwisEx Sor mcw rhy (DUm ikDOx lry=) mwnox Sor hI lV irhw hY[ 3mwnox ikRSn jI puzqR L nwl lY ky jMg ivc ruky hn[ [nûdn=puzqR[ ikRSn jI dw puzqR=pRdumn][ 4kUky[ 5cOxp qy cVHy hoey hn[ *pw:-pFy[ 6mwnox iqRKwN ny iqzRKI (Dwr) nwl (aYsy) vzFy ik qn L sPw cIr sztdy hn[ 7qlvwr mwnox ibjlI hY jo myl mylN ivc rihbrI kr rhI hY [rYbwrI=rihbrI][
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
288
cFn chiq icq[ durg alp iBq1 ]39] huie huie iFg iFg[ lig lig ifg fg[ gulkin sr Kr[ air bpu bir bir2 ]40] ijXin su hir hir[ Dr pir pir pir3[ ruiDr aiDk bih[ aruN brN qih ]41] lih lih fr fr[ ieq Auq tir tir[ Ttk rihiq ihX[ imRqk inrKilX4 ]42] imtiq htiq jib5[ dlpiq kihÀ qib[ ‘ikqih triq aib? lj kul hiq sib ]43] cFhu durg pr[ Buj bl kir kir[ alp ahihÀ air[ qum ikq liK nr6?’ ]44] iem SzRüq suin suin[ iDRq Dir pun pun[ gulkin hin hin[ ‘hiq hiq’ Bin Bin ]45] Kr Kg kit kit[ Dir pir lit lit[ Jt kir st pt7[ iBg lig Jtpt8 ]46] Aumif Aumif Bt[ GumÀf GumÀif Gt9[ brKiq sr Kr[ prKiq nr br ]47] quml smr mic10[ ruDrin rj ric[ krdm pg gf11[ iem huie gf bf12 ]48]
dohrw: khOx khW lg juzD ko, BXo pRQm kI hyl13[ jUQ loQ pr loQ guiQ,
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
289
Fyr bry rN myl ]49] SRI siqgur kr kwrmuk1, iQry drIcI bIc[ sr Kr kI brKW krI, air sYxkir kir mIc ]50] iqm hI isMGn qupk gih, gulk brUd ibhIn[ agn plIqy pr fÀBY, imRqk hZwrhuÀ kIn ]51] Dir acrj Aur srb air, durg hyir chUM Er[ loQn ko jn kot Bw, psrÎo SRoNiq Gor ]52]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy KStm ruqy ‘cmkOr jMg’ brnnû nwm Kst iqRMsqI aMsU ]36]
sÍYXw: SRI muK qy suin kY inksy qij pOr ko TOrih dOir agwrI[ mohr isMG su kIrq isMG anûd imRigMd clÎo bil BwrI[ lwl ju isMG su kysrw isMG amolk isMG lhy Pl cwrI2[ -nw as aOsr hwQ prY pun jy huie sMmq bYs hZwrI3- ]11] hyl ko myliq nyr krÎo irpu pOr ky TOr ko jy gn awey[ kwiF ikRpwn pry qib isMG qCwmuiC kY pun dUr htwey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
299
PWDiq jwiq phUÀic kY bwhr bIr srIr ko dyiq igrwey[ hoiq Kro air jo air kY, nihÀ jIviq, mwq mnox nihÀ jwey1 ]12]
kÎw brnox rN ko iqn isMGin, isMGin jÎox BBkwr pry[ sYxkr SzqRüin ko qn gwr, imly chuM Erqy, bIc iGry2[
eykn ko JJkYx AuJkYx3 aru eykn ky hiq pRwn hry[ SRI gur ko inj Ej lKwie lgy bhu Gwie su SRoN Jry4 ]13] sylin, sWgin, qomr, qIrin byiD iley iek bwr igry[ pRwn kO qÎwgiq, pRym qy jwgiq, bIrqw pwgiq rMg Kry[ mwrn cwhiq, SzqRüin gwhiq, juzD Aumwhiq isMG mry[ SRI gur Coriq qIr qrw qr jo qr awviq5 pRwn hry* ]14]
nwhr Kwn krÎo rN Zwhr isMGin mwir kY hoXo agwrI[ pwien kI kir cMclqw cih -kot kI BIq ky jwAux mJwrI-[
1jo vYrI aVky KVy huMdy hn Auh (aYAu) nhIx ijAuxdy Bwv mr jWdy hn ik mwnox mW ny jNy hI nhIx sn[ 2Bwv vYrIaW ivc iGr gey[ 3JwiVaW AuCldy[ (a) hlUNky pry istdy hn[ 4vzgdw hY[ 5jo (bwn dI mwr) hyT awAuxdy hn[ *gurU jI Auprox qIr qy hor sUrmy golIaW clwAuxdy hn[ vYrI dUr dUr rihÀdy hn, pr jd koeI idl cly hzlw krky ikly dy drvwZy qy kMDW pws aw puzjdy hn qW aMdrox isMG inklky AunHW L mwrdy hn, AuØzqox qIr czlN krky qy kwrI pYN krky SzqRÁ dl iek dm awky nhIx pYxdw, aYAux isMGW dy SKsI juzD ho rhy hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
300
awpnI BUr bhwdrI ko idKrwviq hY kir kOqk BwrI[ SRI gur kI qib fIT prÎo kir qUrnqw Kr qIr sMcwrI1 ]15] mÎwn ibhIn ikRpwn ncwviq dUsr pwn mihÀ Fwl sMBwry[ dOriq eyk idvwr qjI gFhUM kI idvwr ko jwiq inhwry[ kwn lO qwin kY bwn qjÎo su acwnk jwie lgÎo huie pwry[ jÎox Auif kY bf srp gXo brmI bir kY nihÀ aMg idKwry ]16] qICn BICn CorÎo inrICiq2 Cwl AuCwliq kI lig CwqI3[ pwie pswr prÎo qibhUM kr mihÀ rihgI krvwr kMpwqI[ pwr prÎo sr, SUMk gfÎo Dr, XOx AuQlÎo Aupmw AupjwqI4[ bwXu su byg ibswl bhÎo qru qy iCMn mUl Drw pY ppwqI5 ]17] mugly ju pTwn iblokiq Qy BX pwie mhW dbky ipCvweI[ mrdUdih KÍwj6 idvwr ky swXo mihÀ bYiT rhÎo qn nw AuksweI7[ Bt aOr iB hoir ihrwn Bey srdwr mhwn hnÎo sr aweI[
1Bwv iczly ivc joiVaw iqzKw qIr[ 2dyKidaW[ 3AuCldy dI CwqI ivc ligaw[ 4Bwv Aupmw aYAux bNdI hY Ausdy ifzgN dI:- 5mwno vzfy vyg dI vwXU nwl ibRzC muzF qox tuzt ky DrqI qy ifzg ipaw[ 6KÍwjw mrd[ 7ihlwXw nw[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
301
gn qIr quPMg hnYx iQr hÍY kir pYr n Gwliq hYx agvweI ]18] 8KÍwjw durÎo liK kY giq qWih huie ßYrq Kwn krI cplweI[ kot idvwr ko awvn lwg prÎo jihÀ nwhr KW agvweI1[ SRI gur fIT prÎo qibhUM qqkwl hI qIr lY jyh DsweI[ aYxciq Coir dXo sr Gor gXo air Er dXo AuQlweI ]19] dÍY srdwr hqy jib XOx qib swXo idvwr ko qÎwgiq nWhI[ kwier hÍY iQr hoiq Bey nihÀ awie skY su mdwn ky mWhI[ aOr idSw gn SzqRü iblokiq bwnn kI brKw qij qWhI[ byDiq pMcihÀ swq ik nO ds mwr hZwrhuÀ ko ibnswhIx ]20] kyiqk isMG mry lir bwhr Zwhr jMg idKwie Audwry[ kyiqk aMqr bIr inrMqr jUJiq hYx sr ibMRDih mwry[ Coriq gorI lgY irpu ErI srIrin Poir iZmIx pr fwry[ hyl ko pwviq awivq Dwviq pRwn gvwviq puMj juJwry ]21]
quJ sm bX aiBmMnÎu kI, lrÎo jgq js gwie* ]11] snmuK rn mwrn mrn, airn pIT nihÀ dyn[ SuB pd ko prlok mihÀ, avnI mihÀ js lyn’ ]12]
nrwj CMd: blI ajIq isMG jI inKMg aMg sMg hY[ ibBIKNM inrIKNM su qIKNM KqMg hYx1[
ikRpwn hym muSt sox, kudMf2 lY kTor ko[ Dry smUh awXuDwin, dIrGwie Gor ko3 ]13] deI ipqw pRdzCnw, su bMdnwih Twin kY4[ anûd qy iblûd nYn, By pRPuzlmwin kY5[ clÎo su pOr TOr ko, jQw imRigMd6 BY ibnw[ pRbIr7 sMg pMc By, rZwie mwin kY mnw ]14]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
315
XW qy cIxkiq bolYx ]22] kwk kMk kI kUkYx kUkihÀ1 jMbuk boil sunwvYx[ aYxciq loQn awimK kwtihÀ ruDr pwn pl KwvYx ]23] BUq ipSwc pRyq fkrwviq SRoNq mws aGwey[ Kzpr BrYx jognI iqRpqYx gur ibn kOn rjwey* ]24] chuÀ idiS duMdiB bjihÀ Gnyry ptih Fol SihnweI[ ibsmih Bey dyiK kir rN ko qurkn dl smudweI ]25] ikMnr gMDRb iszD apsrw hyir hyir hYrwny[ ‘khW CuDiq nr czqÍwirMsih2 kihÀ ds lK blvwny ]26] ieqo jMg mMfÎo irpu mwrin imrqk kry hZwrox[ ikiqk smo bIqÎo ien lrqy Fyr lgy idS cwrox’ ]27] Zorwvr isMG bf Zorwvr kir kir Zor idKwXo[ mwir hZwrox irpu gn ko pun jMg bIc lupqwXo ]28]
1kUkW kUkyxdIaW hn[ *rNBUmI ivzc iSkwrI jwnvr awAuxdy hn so ihMdusqwnI kwvÎ dw sMkyq hY ik rNBUmI dy vrNn ivc vIBqs drSn krwAuN leI iSkwrI jwnvrW pMCIaW qy gupq vÎkqIaW dw iZkr ZrUr krnw[ ies leI ihMdI dy swry kvI ies smyx ieh vrNn ZrUr ivc ilawAuxdy hn[ jYsy srovrW dy vrNn ivzc hMs, kMvl awid ilawAuxdy hn[ rN mYdwn dI BÎwnkqw qy vIBqsqw dw asr ies ivc drswieaw jWdw hY[ aksr ieh vIBqs rs dw rUp bMnHky jMg dy vrNn ivc pwTk L swh imldw hY qy Aus qox bwd kvI hor hwl ilKdy hn[ 2cwlI[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
316
dyiK rhy duSmn ds idS ko BXo aidRSit qdweI[ jug nûdn jib jUJy rN mihÀ isMGn arZ lgweI ]29] ‘mhWrwj! aib dyKiq kÎw hhu inkshu qjhu aKwrw[ dßw duSt lY kInis pkrn kY rn krn sMGwrw ]30] hmo swrKy isK lÜC hovihÀ kuSlI qumihÀ srIrw[ Gny jMg GwlÎo Gmswnw lwKhuÀ hiq kir bIrw ]31] ijqy vihr inksy lirby ihq aMq smYx siB hoey[ lwKhuÀ dl dyKhu aib Aumfy chYx durg pr Foey’ ]32] suin siqgur ibksy SRI muK qy* ‘idKhu, qjY hm bwnw[’ DrÎo DnuK pr kUdiq qÎwgÎo gmnÎox gwj smwnw ]33] azgR vDy awviq jy gVH ko igry nrn AuQlY kY[ ds hZwr ko pRwn aMq Bw rhy mno supqY kY ]34] ibsm Bey Ttky1 dl air ky azgR n ko Bt hovw[
*kON hY jo ies mhwn ivSwl vÎkqI dy idl dw aMdwZw lw skdw hY[ rwjDwnI qbwh ho cuzkI hY, lSkr Kp cuzkw hY, prvwr ivCuV cuzkw hY, pÎwry mr cuzky hn, lwiek hoNhwr sUrmy puzqR azKW dy swhmNy scKMf jw cuzky hn, iPr iek aQrU nhIx ikrdI, hOslw nhIx hwrdw, idl JvIx nhIx CwAuxdI, bIrqw dw kmwlrs ies vyly BI hsw irhw hY qy hor juzD dy Auqswh nwl AuØzicaW kr irhw hY[ dsmyx siqgurU jI dI SKsIaq L AunHW dy jIvn hulwry qy aimzq Aumwh qy Ej L iPr rUhwnI kmwl qy alUhIaq L smJ skNw bVw kTn hY[ 1iTtk gey[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
317
mhW gZb ko lgÎo qmwcw adBuq aiqSY jovw ]35] dUr dUr kir Prk iQry siB khYx ‘inkt nihÀ jwvo[ inkt Fuky qqkwl pRwn hiq nwhk jwn gvwvo ]36] awpy inks prYx hYÍx hiq aib dyr n jwnhuÀ koeI[ bIq gXo lrqy idn swro awin jwmnI hoeI ]37] iqmr ibKY idhu dUr qlwvw1 Gyr rKhu chuÀ GweI’[ iem mq kir kY htk rhy qib Twin aiDk qkrweI ]38] BY Dir inkt n hovn pwvYx, dUr dUr kir Gyrw[ ibsmwviq bwqn ko kirky ‘iem gur ihMd bfyrw ]39] lwKhuÀ lSkr lir atkwey suny sMg nr cwlI[ keI hZwr lwK lO lKIaiq Gwiel mry ibswlI’ ]40] iezqÎwidk bhu BnYx bwrqw, bYiT rhy, ko TWFy[ gih awXuD svDwn hoie kir iPriq chMU idiS gwFy ]41] arD inSw ko gmniq awey skl idvs lir hwry[ kuCn clÎo bs SRmiq Bey siB BUK iqRKw qn Dwry ]42] apr kOn mihÀ Skiq ieqI
1rwq dI gSqI POj dw pihrw[ [qu:, qlwXw][
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
318
kir lwKhuÀ sMg lrweI[ sukciq rhy n aZmq krqy klI kwl vrqweI ]43] hukm akwl purK ko mwniq krwmwq kil kwlw[ nihÀ idKwvnI nIkI mwnihÀ, rwKn gop ibswlw ]44] ds hZwr iek bwr mwr kir pun n kIin dl nwSw[ rwg dÍYK qy hrK n Sokw mn smqw ijs bwsw ]45] siB kutMb qy Bey inrwlm Sok n lyS Aupwvw[ srb klw smrQ gur pUrn chYx su lyihÀ bnwvw ]46] ajr jrn as gur ibn iks mihÀ iCmw Drm aprwDU1[ bRhm gÎwn *awvsQw kI giq idKrweI SuB swDU2 ]47] DMn DMn siqgur kI mihmw kOn Byv as jwnY[ srbzgÎin kI gUF bwrqw ikm alpzgÎ bKwnY3 ]48] bwrbwr isMGin ky kihby inksn kI kir qÎwrI[
1aprwDIaW qy iCmw dw Drm Dwrnw[ *gur isKW L kvI jI dy vrqy pd ‘bRhm gÎwn’ dw arQ ies itkwNy qy smJNw cwhIey[ inry vwc gÎwnI L bRhm gÎwnI kihNw mhwn pwp hY[ ieh pd kvI jI ny mhwn AuØzcw suzcw qy pivzqR kr idzqw hY ieQy vrqky[ ikRXw krdw ilpwiemwn nw huMdw, duzK qy duzK Jzldw qy srbs arpdw afol rihÀdw qy akwl purK nwl imilaw gÎwnI, bRhm gÎwnI khw skdw hY[ 2bRhm igawnI dI SuB avsQw dI hwlq swDUaW L idKlweI hY[ (a) aQvw SuB swDUaW L[ 3srbzg (purKW) dI gupq gzl L alpzg ikvyx kih skdy hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
319
chYx -Kwlsy dyx aib tIkw GwlI Gwl AudwrI- ]49]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy KStm ruqy ‘SRI Zorwvr isMG jMg’ pRsMg brnnû nwm cqÍwirMsqI aMsU ]40]
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
+pw:-vwihgurU jI kw SRI Kwlsw[ 1bn dy bWdr[ 2guNW dy sÍwmI ho[ [sMs:, guNwDIS][ *isMGW dy ipawr dw kmwl qzko[ guiraweI pw ky bI ikqny nIvyx ho rhy hn ar inj L hI iszK jwN rhy hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
322
jy dIKiq sy kIjih hwn1 ]6] ary rho gF mihÀ qum donhuÀ hm inksihÀ siB ky bc mwin[ qInhuÀ isMG sMg rihÀ hmry dXw isMG iek buziD mhwn[ ien krny hYx kwrj kyiqk dyS ibdySin mihÀ cil jwn[ nOrMg ko iek rMg rhY nihÀ2, piT ies ko hm kir hYx hwn ]7] mwn isMG bf bIr Drm isMG3’ iem kih kir Aur awnd Dwir[ dUr dUr lig jMg pry imRqu hoiq pukwr hZwr sumwr4[ keI hZwrn keI qlwvy5 iPrYx cuigrdy DOxs DuMkwr[ keI hZwr hyl ko Aumfy jQw cMd Aufgn prvwr ]8] aMDkwr mihÀ Audiq inswkr6 iKrI cWdnI chuÀ idS cwru[ krÎo iblokn ijq ikq lSkr PYl prÎo jn pwrwvwr7[ DuKiq plIqy bVvw lwtn8, bwjI nÜkR9 ik nyjy mwr10[
1jo vzfy (lok) vVy bYTy hn EtW lY lYky, jyhVy (AunHW cox) idzs pYN mwr idE[ (a) bVy bir=jo vzfy blI hn[ 2nurMgy dw huN iek rMg bI nhIx rihNw Bwv qyj hwn ho jweygw[ 3eyQox qweIx qRY igNy hn jo nwl rihNgy Drm isMG, mwn isMG qy dieaw isMG[ 4ZKmIaW dI[ 5pihrydwr POj dy dsqy[ 6cMdRmw[ 7smuMdR[ 8(mwno) bVvw dIaW lwtW hn[ 9GoVy mgrmzC hn[ 10nyZy srp hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
323
igr mYnwk durg sm lKIXiq1 iem siqgur chUM Er inhwir ]9] pMchuÀ mihÀ klßI ikh dInis so inrnY sunIaY mn lwie[ sMq isMG+ KzqRI isK SuB miq QwpÎo pMchuÀ mihÀ bifawie[ iqs ko gurqw arpn kInis pRQm Kwlsy mihÀ iqn pwie[ SsqR bMDwie ibTwie atwrI gurU Pqy boly hrKwie ]10]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
333
nihÀ kuC khÎo jwiq miq hwn ]14] AuiT pRBu gmn kIn ibn pMQih1 sny sny cil sihj suBwie[
rhy iekwkI, Aupmw as hÍY, sIX lKN ibn bn rGurwie2[ crn kml qy mg n cly kib, bhu asvwrI rihÀ aguvwie[ SRwp swc gwXqRI ko hoXo apdw BogI iek rs Bwie* ]15] kyiqk kos gey mg crnn SRmiq Bey siqgur iek Qwn[ mwCIvwry pry ikiqk Ql aib BI Jwr inSwnI jwn3+[ bYTy qhW AupwnX JwrÎo4 iskqw rj qy BrÎo mlwn5[ sny sny pun awgy gmny rhI jwmnI jwm pCwn ]16] CzqRDwr6 ko smW BXo qib
1Bwv rwhox sVkox ibnW[ 2iekzly rih gey aYAux Aupmw bNI hY ijvyx sIqw lÜCmN ibnW rwm jI bn ivc rih gey hn[ *ies quk dy do pwT hn:-1. sRwp sc gwXqRI ky ihq ko apdw BogI iek rs Bwie (1912 dy nusKy ivc) 2. iek nusKy ivc Auprly pwT dI QW ieh pwT iliKaw hY:-jQw sÎwm Gn apdw BogI qQw BugI gur Sok nw kwie[ gwXqRI dy sRwp vwlI gzl sO swKI ivc sI jo kiv jI ipCy ruq pMjvIx aMsU 7 aMk 33 ivc dy awey hn[ dyKo AuQox dI hyTlI tUk[ jpujI dw mUl mMqr pMQ L gurU nwnk dyv jI ny idzqw, gwXqRI qW Aus vyly Bulw idzqI geI sI[ jdox qIsry siqgurW dy smyx ihMdUaW ny akbr pws gurU jI ivruzD PrXwd kIqI sI qW gwXqRI CzfN dw bI doS idzqw sI[ so gwXqRI qW pihly qRY swihbW vyly kzFI jw cuzkI sI, acrj hY ik gwXqRI L guzsw huN SRI gurU goibMd isMG jI qy aw irhw dzsIdw hY[ awKypkwrW dy hwPZy AunHW L QW QW hwr dyxdy hn[ 3mwCIvwVy qox kuJ QW pry ijzQy huN BI JwV inSwnI (vjox) hn[ +cmkOr qox inklky qRY cwr koh pr iek jMf dy hyTW swh ilaw hY swihbW ny[ eyQy gurdvwrw hY qvw: Kw: ilKdI hY ik 1000 ivGy iZmIx hY gurdvwry nwl[ iPr awp JwVW ivc Tihry hn ijQy ‘JwV swihb’ gurdvwrw hY[ ieh nihrox pwr dzKN ruK L hY[ 4joVw JwiVaw[ 5Biraw qy mYlw hoXw hoXw sI[ 6aPIm[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
334
bwir bwir SRI muK jMBwie1*[ dws Kws fzby qib ikh TW, khW aPIm ibdySn awie[ crn pKwrn syvk ikh TW, khW syj suMdr imRdulwie[ khW qurMgm hym ZIn juiq rhy iekwkI gur giq dwie ]17] huqo ark2 ko bUt KrÎo qihÀ hrÎo sdl qihÀ qorn kIin[ eyk pzqR pr dugD inkwsÎo kyiqk kir kY pIX su lIn3[ pun gmny mwrg ikCu awgy mwCIvwry inkt su cIn[ iek Ql ko avloik itky pRBu mhwrwj dwnI gn dIn ]18] cFÎo ark ko4 aml Gnyro Bey dUsry SRmiq ibswl[ dÍY idn hÍY juD dwruN TwnÎo nhIx arwm kIn iks kwl[
1AubwsIaW awAuN[ *aYfy qVky AuTky aPIm KwN dw suBwv ies mhwn blI XoDy L hoNw ieh hwsy vwlI gzl hY[ aPIm pihlW qwkq dyxdI hY Pyr swry snwXU (nerves) dI szqÎw nwS kr dyxdI hY[ inhMgW isMGW dI awdr Xog qy pRBwvSwlI sMpRdw dw nukswn ivSyS krky BMg aPIm ny kIqw hY[ awpNy KwN L shI dzsN vwsqy keI lokW ny gurU jI nwl bI ieh nSy cmyVy hn, ijnHW dy awDwr qy kvI jI bI ilKI gey hn[ ijnHW ny qmwkU mnHy kIqw Eh kd aPIm jwrI kr skdy sn? SRI gurU jI L ds XwrW pihr jMg kridaW bIq cuzky hn, vIh koh dOVdy awey hn, srIrk bl hwr dy irhw hY qy ies vyly guV, KMf, imzTy Bojn duzD awid iksy qwkqvr SY dI loV hY ik ijs nwl srIr iFzlw nw pY jwey, pr Auh koeI pRwpq nhIx[ Qzky srIr ny sOx awpy hI jwNw hY[ ajy ieh gzl ieiqhwsk Koj nwl pqw nhIx lÜgI ik azk dy duzD dIaW kuC bUMdW leIaW ik nhIx[ pr jy hovy bI qW krwmwq L awpNy leI nw vrqN vwly mhWblI ny jy do cwr typy vrq ley hoN qW ieqrwZ dI gzl nhIx[ azk aOKDI hY qy snwXU leI kuC shwrw dwiek hY[ 2azk[ 3Bwv ikqnw ku co ky pI ilaw[ 4azk dw[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
335
nihÀ supqy pRBu XW qy awls BXo dyih mihÀ awn atwl1[ pry Pwlry2 crnn mihÀ bhu pMkj pwqn mukqw Fwl3 ]19] cilby ko swmrQ n awgy duqI nIxd bhu pwXo Zor[ bYTy siqgur pt bhu molw so Kolw aMgn qy Coir[ Gitkw4 hrt kUp qy KolI bsqR lpyt isrwny Er[ qry ibCwie pOiFgy AUpr kmrksw iqm hI rN lor5 ]20] SRmiq ibswl, ibswl su awls aml ibswl ark ko awie[ qÎox hI clih pvn purvweI6 locn muMdRiq kml ik Bwie7[ Bey nIxd bis kir arwm qib DrÎo kuvMf hwQ agvwie[ qÎwr qmWcy kry Dry kt, Bry inKMg aMg sMg lwie* ]21] rwmcMd ijm siB kuC qij kir gj Gory isvkwidk jwn8[ suihRd sKw aru srb bwhnI kMcn ky mMidr SuB Qwn[ hym pRXMk su, awsqrn imRdu
1jo tl nw sky[ 2Cwly[ 3kvlW dI pMkqIaW Aupr moqIaW dI qrHW[ 4itMf[ 5rN dI cwh vwlw[ (a) bIr rsI md ivc[ 6pury dI pON[ 7nYN kmlW vWùU mIty gey[ *ikqnI svwDwnqw hY, aYfy Qkwn vyly vI bIrrsI swmwn qÎwr krky awrwm krn lÜgy hn[ 8asvwrIaW[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
336
dugD Pyn ky sÍyq smwn1[ bn mihÀ eykWkI pir supqy2 lKIaiq qQw gurU Bgvwn ]22] swvDwn rihÀ suBt chUM idS rzCÎw krYx jwmnI mWih[ dws hZwrhuÀ syvw TwnihÀ rwg Sbd qy jwgRn jWih[ qny ibqwn3 ZrI qy gc pc brn brn ky PrSn mWih[ ibn ibCwvny BUim syj aib iQry gurU acrj bhu awih ]23]
dohrw: DMn DMn gurdyv jU, suK duK ibRqI smwn[ hrK Sok jW kY nhIx, rwg n dÍYS mhwn+ ]24]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igMRQy KStm ruzqy ‘sRI gur ins’ pRsMg brnnû nwm dÍY czqÍwirMsqI aMsU ]42]
1duzD dI Jzg vrgy iczty[ 2pY ky sOx gey[ 3cMdoey[ +ieh hY Auh avsQw:-‘qYsw svrn qYsI Aus mwtI ] qYsw aMimRqu qYsI ibKu KwtI’[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
krqy slwh miq boil boil8[ ‘gur ghn Auicq ilhu tol tol[ dl psr jwie siB Qwn Qwn[ gn pIr PkIrn jwin jwin ]32]
1mr bI gey hn qd bI ikRpwnW ajy hzQW ivc hn[ 2asW hzly qox hzlw kIqw pr ienHW dw pYr ipCy nhIx ipaw[ 3ikAux krdy ho[ 4jqn krky ibjlI nhIx PV skIdI[ 5ijvyx (dibaw) pwrw dbkdw nhIx pr inkl jWdw hY[ 6(Auh) inkl igaw hY jdox rOlw ipaw sI qy QW-QW qox asIx dOV dOV ky Gyrn lÜgy sW[ 7(pRMqU) FUMfidaW FWfidaW (dy ivc dI) gurU jI bwhr inkl gey[ 8rwvW bol bolky[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
342
puir gRwm jhW kihÀ cIin cIin[ nr ibRMd btorhu bIn bIn[ inksY n bys ko Dwir Dwir1[ 2nr Eprwin liK swr swr ]33] ilhu ZwmnI su idhu Coir Coir9[ puir gRwm Bly iem toir toir[ iblmo n hukm ko pwie pwie[ dl PYl pry aib Dwie Dwie ]34] mslq pkwie as fyr fyr[ ibsmwie rhy rN hyir hyir[ gn loQn ko anumwn mwn3[ cmkOr Er chuÀ jwn jwin4 ]35] ‘lC qy vDIk’ siB BwiK BwiK[ imt geI lrn, aiBlwK lwK5[ siB isMG loQ ko lÎwie lÎwie[ gn qIs bqIsn pwie pwie6* ]36] hiq buziD irpuin kI hyir hyr7[ qurkwn loQ lig Fyr Fyr[ kiv khiq kQw sMqoK isMG[ ‘DÀn DMn gurU goibMd isMG’ ]37]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igMRQy KStm ruqy ‘sMq isMG’ pRsMg brnnû nwm qIn czqÍwirMsqI aMsU ]43]
1koeI vys Dwrky inkl nw jwvy[ 2swrI swr lY lYN bwd jo nr Eprw jwN pvy qW Aus L ZwmnI lY ky Czfo[ 3mn ivc anumwn krky[ 4cmkOr dy cOqrPy iPrky jwiNaW ik....[ 5jwNo[ 6Bwv isMGW dIaW loQW kyvl qIh bzqIh imlIaW[ *kvI jI dI kivqw dI iczqRkwrI dyKN Xog hY, aMk 3 qox dUhrw qukWq cl irhw hY[ 7vYrIaW dI mzq mwrI geI vyK vyK ky[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
343
44. [iqMnW isMGW dw gurU jI L imlnw[ gulwby msMd dy bwß ivc fyrw] 43<<ipClw aMsU qqkrw ruiq 6 aglw aMsU>>45
dohrw: kriq SIGRqw dl cFy gur Kojn ky kwj[ BIm cMd Gwiel BXo, hty igrn igr rwj ]1]
cOpeI: Bey sumwr1, hZwrhuÀ mry[ igr kI idS igrpiq siB mury[ Zyrdsq BI Gwiel hoXo[ lvpuir ko ciF mwrg joXo ]2] sIrMd sUbw Kwn vjId[ pUrb kI idS kIn rsId2[ dzKN kI idS lwKhuÀ cFy[ ‘ghYx gurU ko ijq ikq kFy’ ]3] cFÎo KÍwj mrdUd SIGR kir[ Swh imlin ko inkt cwh Dir[ BIm cMd Gr phuÀciq mrÎo[ sYl dyS mihÀ Sok su prÎo ]4]
aib siqgur kI kQw sunIjY[ jnm jnm ky pwp imtIjY[
supiq pry iqs kUp sQwn[ arNodY lig gur Bgvwn ]5] qInhuÀ isMG inkis jib gey[ dl qy dUr kos jug Bey[ lgy ibcwrn ‘cil hm awey[ ibCury gur, ijn ky sMg Dwey ]6] kÎw krqzbÎ abY hm bnY[ ikq ko gmnYx hÍY ihq snY?’ dXw isMG ismrI gur bwnI[ ‘gF inksiq hm sMg bKwnI ]7] ies qwry kI syD pXwnYx[ clhu gurU imil hYx iks QwnY[’
1ZKmI[ 2phuMc kIqI Bwv tuiraw[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
344
mwn isMG qib cliq Aucwry[ ‘ieh mg phuÀcY mwCIvwry1 ]8] qwry syD inhwriq clo[ puir lig Kojiq gur sMg imlo[’ Drm isMG bolÎo miq DIr[ ‘Kojiq gmnhu ieq Auq qIr2’ ]9] inRBY bIr qInhuÀ qib cwly[ mwrg ieq Auq iPriq sMBwly[ Kojiq SRI siqgur ko jwq[ ies ibiD ibqI skl hI rwiq ]10] jbY smw arNodY hoXo[ cMd pRkwS mMd ko joXo[ pUrb idS muK lwl idKwXo[ jnu qurkin ko chiq KpwXo ]11] iqmr qom pqro huie gXo3[ kuCk pRkwS akwSih BXo[ gmniq dyKiq phuÀcy qihÀvw[ supiq jgqpiq pRBu iQr jihÀvw ]12] Zyvr ikiqk Auqwrn kry[ GtI4 hrt kI isr qr Dry[ gulSqRwN5 aMguSt mJwrw[ pihry rwKÎo nhIx Auqwrw ]13] mol hZwr iekwdS qwhU[ rwKihÀ bf Dnu6 Dir kir mWhUM[ smyx pnc aYxcin ky joAU[
sdw pVosI bshu iFg, ieh krhu aswnw[ hm aDIn qumry rhYx, rhu pIr mhwnw3’ ]30] nihÀ brjy qy jib hty, gur muhr bgweI[ prI sdn mihÀ dyiK kY, bIniq smudweI[ aiDk drb ky loB mihÀ, ly qUSin hoey[
1ifzgN nwl[ 2pyt pwVnw[ 3qusIx pIr ho vzfy[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
355
nihÀ Auksy boly n pun, pir Gr mihÀ soey* ]31] iezqÎwidk kih loB dy, irs iqnhuÀ ibnwSI[ Gr mihÀ br mslq krI, nr nwirin qRwsI1[ ‘bfI insw qy awj AuiT, gur ruKsd kIjY[ Cpy rhYx nihÀ fr rhYx2, qum awp bcIjY’ ]32] iezqÎwidk igNqI ignI, siB DIrj KoeI[ dyiq ksOtI gurU jI, sih skY n koeI[ gur pRswid Cik lIn qib, jl pwn pKwrY[ iQk pRXMk pr gur Bey, iks qRws n Dwry ]33]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy KStm ruqy ‘mwCI vwry’ pRsMg brnnû nwm pMczqÍwirMsqI aMsU ]45]
*kiv jI siqgurU jI dI inrBYqw idKw rhy hn, iek pwsy ies dSw ivc BI aBY hn, dUjy pwsy awpNy syvk qy imhr krnI hY Aus dI ksvtI ho rhI hY, qIjy pwsy nIqI tur rhI hY, aWF guaWF dy lok pCwN ley hn ik loBI hn, prdw FzkI rzKNgy, pr QoVw kwl, jdox vDyry loB imilaw qW ieh ieqbwr Xog pVos nhIx hY[ 1Bwv gulwby dy Gr dy mnuÜK qy qIvIaW frIaW hoeIaW ny slwh kIqI[ 2nW Cpky rihÀdy hn qy nW hI frdy hn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
1morW dy bhuqy pr bMnHky[ *jo iPkrw ieQy vriqaw hY Auh ieh sI ‘AuØzc dy pIrwn pIr hn’[ AuØzc dy pIrW dw vfkw gurU nwnk dyv jI L mzky qy ihMd ivc imilaw qy prm pRymI sI[ qd qox AuØzc dy pIr kysw DwrI sn; qy hir gurU jI dy smyx gzdI nSIn siqgurW L imldy rhy hn, Bwvnw rzKdy rhy hn[ iesy krky mhwrwjw rNjIq isMG dy smyx bI ienHW nwl iszKW pÎwr kIqw sI[ so gurU jI AunHW dy pIr szcmuc sn[ aqy AunHW pIrW dw kySwDwrI hoNw mShUr sI[ ies krky SzqRüaW L bhuq sMsw nhIx sI pY skdw[ kvI jI ny Aus vyly vrqy gey iPkry dw ivsQwr krky dzisaw hY[ eyQy agly aMsU dy aMk 21 ivc kvI jI awp ‘pIrwn pIr’ lPZ eys vyly gurU jI leI vrqdy hn[ 2qurkW dy Bwry pUjÎ bNky[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
362
pry hZwrhuÀ kir kir fyr[ AuqrÎo iek Aumrwv agwrI pMc hZwr cmUM iqs kyr[ inkt pRXMk gurU ko gmnÎox ikiqk ispwhI awviq hyr ]22] jwie khÎo Aumrwv agwrI ‘iek pRXMk pr cFÎo isDwie[ PYlI cmUM skl ijs kwrn gur Dir Bys inks nihÀ jwie[ Qwn Qwn puir gRwmin mihÀ siB ijq iqs Kojiq hYx smudwie[ swvDwn qum BI kir inrnY, nr qy Epry qYx inkswie1’ ]23] suin Aumrwv pTy SuB miq nr, ‘bUJhu jwie pRXMk pr koie?’ qurq awie kir AUcy boly ‘Kry rhhu bqlwvhu soie[ ikq qy awey, jwihÀ khW ko jwmw2 kOn awp ko hoie[’ nbI ßnI ÞW AuØzqr dInis ‘ieh szXd Auc bwsI joie ]24] krI hzj hwjI ey dIrG jhW mOj qihÀ inq ibcrMiq[’ suniq ispwhI gmny qUrn phuÀic inkt Aumrwv Bnûiq[ ‘szXd ieh hwjI hj kir kY iPriq awpny mqy mqMq[ ngr AuØzc ko bwsI BwKiq
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
364
‘qum sox kih ByjÎo Aumrwie[ -khYx SwhdI awn ij koeI inScy szXd dyhu bqwie ]29] qO qum jwn pwiego awgy jy ko nhIx bqwvY awie[ qO atky hI ieh TW rih ho- ies kwrn kuC krhu Aupwie[’ SRI gur suin muK qy PurmwXhu ‘szXd bsY nUrpuir QwieÀ*[
aib mwCIvwry hY dl mihÀ iqs ko bUJhu1 lyhu bulwie ]30] aib n rjwie hkwrn kir hY Bor hoiq lO so cil awie[’ iem suin kY Aumrwv su qqiCn pTÎo sAUr ‘jwih Auqlwie[ nUr pury ko szXd dl mihÀ amuk isvr mihÀ lÎwAu bulwie[’ gmnÎox ciF kY mwCIvwry gurU qMbU mihÀ itky suhwie ]31]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igMRQy KStm ruqy ‘hwjI byK bnwvn’ pRsMg brnnû nwm KStm czqÍwirMsqI aMsU ]46]
*qvwrIK Kwlsw ny nUrpurIey szXd dw nwm ‘ienwXq alI’ idzqw hY qy nwl hor do nwm dzsy hn jo ies vyly szdy gey:-kwZI pIr muhMmd sloh vwly qy szXd hsnalI moTU mwjrIaW qRYhW ny gurU jI bwbq dzisaw ik ieh bVy AuØzcy pIr hn[ pr-ijs dy Kwndwn pws hukmnwmw dzsIdw hY Auh ‘pIr muhMmd’ szXd nUr pury dw sI[ szXd nUrpurIey dw kuC hwl agly aMsU dy aMk 15, 16 ivc hY[ 1puzC lE[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
375
‘nihÀ bVvw nihÀ qUM ies bwrw[ kUr kihn qy donhuÀ gey[’ iem kih siqgur cwliq Bey ]15]
qib Pzqw gmnÎo Gr mWhI[ lGu bVvw ly kir sMg qWhI[ mn mYx khY -bfI mYx rwKI[ nhIx dYn ihq kY ishuÀ BwKI1 ]16] jib phuÀcÎo apny Gr jwie[ lGu GorI ko bMiD bnwie[ aMqr brÎo bfI jihÀ KrI[ fsI srp so qqiCn mrI ]17] gXo iqmr mihÀ mrI n jwnI[ bYiT rhI apny mn mwnI[ hyq AuTwvin gofw mwrÎo[ bwr bwr muK qy itckwrÎo ]18] GorI inkt srp qihÀ iQrÎo[ qqiCn fsn jwt ko krÎo[ ‘hwie hwie’ kir bwhr awXo[ dÍY Gitkw mihÀ pRwn gvwXo ]19]
iem mUrK ko BXo ibnwSI[ khÎo JUT siqgur ky pwsI[
cFy pRXMk pRBU qib cwly[ SÎwm cwdrw EiF ibswly ]20] dyiK dyiK nr ihMdU qurkw[ Byv pCwn skihÀ nihÀ gur kw[ mor pMK kw muzTw iPrY[ ‘hY ko bfo purK’ liK prY2 ]21] awie inkt ko bMdn kirhI[ inScY koie nhIx mn DirhI3[
1dyNy dy vwsqy iksy qrHW vI mYx nhIx khI (Bwv dyN vwsqy mYx mMinaw nhIx)[ 2(hr iksy L) ieho jwN pvy ik ieh koeI vzfw purK hY[ 3ieh inScy ik kON hn, koeI nhIx kr skdw mn ivc[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
376
iesI pRkwr gmnqy awey[ cliq gRwm hyhr* inXrwey ]22] nbI ßnI sn qib gur khYx[ ‘iehW ikRpwl AudwsI rhY[ riv asqÎo sMDÎw aib hoeI[ fyrw krÎo chYx Ql soeI ]23] bhuq dUr hI aib cil awey[ azgR gmn qib nihÀ bin awey[ iehW jwmnI bsihÀ ibqwvYx[ AuiT pRBwiq ko azgR isDwvYx ]24] qum BI ies Ql qy hit jwvhu[ imil ibrwdrI inj idKrwvhu[ awgy gmn sugm hI ahY[ jMgl1 dyS gurU isK rhYx ]25] suniq Kwn boly qib arZI[ ‘hm anuswir awp kI mrZI[ jy hm ibn nihÀ srY agwrI[ hit awvYx dÍY idvs ipCwrI ]26] jyiqk syvw bnih quhwrI[ prm lwB kzlÎwn* hmwrI[’ iem boliq mg AulÀGÎo swrw[ Qwn AudwsI phuÀic inhwrw ]27] sunI kwn mihÀ swD ikRpwl[ ‘awin phUcy gurU ikRpwl[’ AuTÎo SIGRhI bwhr awXo[ crn srojn ko lptwXo ]28] ‘Auqrhu pRBU awp ko fyrw[ muJ ko jwin lIjIaY cyrw[’ kir ibnqI Auqrwie pRXMkw[
*ieh ipMf qsIl jgrwvW iZlw luiDawNw ivc hY[ 1mwlvw[ *ies qox jwpdw hY ik ieh doie pTwn SRI gurU jI qy inScw Brosw rzKdy sn[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
377
ly aMqr ko gXo inSMkw ]29] Auqir pry kInis gur fyrw[ awie swD siB drSn hyrw[ kir kir bMdn bYTy pwsI[ ikiqk lok aru swD AudwsI ]30] qIn isMG aru doie pTwn[ khÎo bwk SRI gur Bgvwn[ ‘mwn isMG! qum insw mJwrw[ gey huqy ihq krn ahwrw ]31] qib hm qum sMg BwKÎo jYsy[ hY ik nhIx mn ismrn qYsy[’ qib qInhuÀ kr joir bKwnw[ ‘hukm mwn pwly bMiD awnw ]32] ismrn rwvr krÎo n koeI[ bÀDÎo rhÎo aib lO iqm soeI[ hm iqnhuÀ ny bWDÎo pwly[ hukm hoie qO dyihÀ idKwly’ ]33] suin kY SRI muK qy PurmweI[ ‘aib siB hI ko dyhu idKweI[ kÎw qum KwXo jwnÎox jwie? sMsy qumry Aur ibnswie’ ]34] qib qInhuÀ Koln kir pwly[ Dir krql pY1 siBin idKwly[ ‘sÍwd iqhwvl ins mihÀ Kwey[ aib prKhu iqs mihÀ qy lÎwey’ ]35] hyir srb hI khYx ‘krwhU[ sMsy khW krhu ies mWhU[’ sRI gur aru nr swDu AudwsI[ dyKiq sMsY kIn ibnwsI ]36] nbI ßnI KW ko iqs kwlw[ liK kir syv pRsMn ibswlw[
1hzQ dI qlI qy[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
378
kMcn kMkn jry jrwvn1[ bKSn kry irdy hrKwvn ]37] bhur ptw kwgq ilK dIn[ siB sMgq pr awgÎw kIin[ ‘ienhuÀ krI mm syv ibswlw[ isK! mwnhu2 ien ko siB kwlw ]38] sMgiq dyih syv mm stw3[’ kry ivdw iliK dInis ptw*[ aiDk anûdy bMdn kir kY[ gmny punih ipCwrI muir kY ]39]
qInhuÀ isMG sMg qib rhy[ swD ikRpwl dyiK iem lhy[
-cwhYx rhÎo abY Ql myry[ hoie prihÀgy aiDk bKyry ]40] brwbwd fyrw huie jwie[ nIT nIT mYx kIn bnwie-[
qurk qRws qy Brmiq folÎo[ rhÎo n idRF ins mihÀ iem bolÎo ]41]
‘sunIaih siqgur dXw inDwn! ien gRwmn mihÀ qurk mhwn[ hlvw ryVw aru qlvMfI[ muslmwn ky ipMf aKMfI4 ]42] rhYx hZwrhuÀ, suin suiD jbY[ ciF awvYx gn qUrn qbY[ mo qy nihÀ ikm rwKy jwieÀ[ XW qy lKhu n rihby QwieÀ ]43] lûmy gRwm awp cil jweIey[
1jVwAUaW nwl jVy hoey[ 2hy iszKo! mMno[ 3myrI syvw dw bdlw[ *ienHW dI Aulwd pws hukm nwmw suNIdw hY[ sRI aMimRqsr dy pRiszD hkIm aZIZ dIn (ktVw jYml isMG) pws bI ßnI ÞW nbI ÞW vwlw ptw hYsI[ 4swry hI[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
379
so rwKihÀ qum ko kir dweIey[ nr su hZwrhuÀ dwdy poqy[ lirby idF fr DrihÀ n koqy1’ ]44] suin kir iqs pRiq gurU alwvihÀ[ ‘qurkn qy hm ko frpwvihÀ[ iqn ko sdw rhy hI mwriq[ qUM iqn ky fr qy huie awrq ]45] hmro inScw qum Aur nwsw[ XW qy qurk dyihÀ quJ qRwsw[’ iem sRwpq ikX swD ikRpwl[ {ivSyS tUk} ins ibqwie kir qhW ikRpwl2 ]46] cilby hyq krI qb qÎwrI[ iek ikRpwl ko swD BMfwrI[ pYsy pMc hwQ mihÀ lÎwXo[ kir awgY inj sIs JukwXo ]47] qib siqgur iqs ko kr ghÎo[ ‘bMiD muSt idF3’ SRI muK khÎo[ ‘aiDk Zor qy gwFI kIjY4[ nhIx KZwnw Koln kIjY’ ]48] suin ikRpwl bUJÎo bMid hwQ[ ‘rwKn hI BwKÎo aib nwQ5! -kbhUM Kulih- so BI bc khIey6[ krunw kriq ienhuÀ pr rhIey’ ]49] SRI muK khÎo sunhu so kwn7[ dsm gurU bc kIn bKwn[ ‘quv gwdI pr dsmo iQry[
1iksy qox[ 2gurU jI ny[ 3muzTI cMgI qrHW Guztky rzKo[ 4Bwv pzkI gMF dy lE[ 5awp ny rzKN vwsqy hI ikhw hY hy nwQ ik[ 6kdy KuzlHygw vI, Auh bI bcn kho[ 7(kvI jI kihÀdy hn ik hy sRoqw jno!) jo SRI muKox ikhw sI Eh kMn dyky suNo[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
380
suAU KZwnw Kolin kry’ ]50] khY kvI aib lO so DrYx[ nhIx koS qy Krcn krYx[ pMc gRwm ky qbih bulwey[ khÎo1 ik ‘mMjw lyhu Aucwey’ ]51] suin cwrhuÀ ny plûG AuTwvw[ gmn kIin fyry inkswvw2[ gurU khÎo ‘iek idS qy nIvox[ sm huie clhu n ibKmI QIvo’ ]52] kih rwhk ‘Cotw mm qn hY[ qRY lWbY, XW qy anbn hY[’ suin SRI muK qy vwk Aucwrw[ sm bn jwhu3 ijnhuÀ isr Dwrw’ ]53] BXo bcn qy iqn sm qqiCn[ dyiK skl qib ibsmiq bhu mn[ lgÎo ikRpwl pMc isr4 Dwry[ isMG sMg huie pMQ pDwry ]54] iek jztI BztI iqs nwie[ qr pRXMk isr dInis Dwie[ ipiK gur BwKÎo ‘dyhu htweI*[ kXw mWgiq bUJhu ies qweIx?’ ]55] dXw isMG qib krI htwvn[ ‘kÎw jwcih khu krIaih pwvn5[’ suin kir bolI Aur aihlwdI[ ‘kho moih suq kI huie SwdI’ ]56] qib gur BnÎox ‘bMs ibrDY hY[ spq spq SwdI krvY hYx[’
1(ikRpwn ny) ikhw[ 2inkilaw (plûG)[ 3brzbr dw ho jw[ 4pYxcW dy nwl ikRpwl bI mMjw isr cwAuN ivc lÜg ipaw[ *qRImq qy qrs krky ik ieh aOKw kMm nw kry[ 5awK qy (gurU jI qox) pwvnw kr[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
381
htI su irdy anûdih Dry[ iqh suq qIn bÎwhu pun kry ]57] poqRy spq bÎwhu kirvwey[ so hm dyKy ilKy bnwey[ iem siqgur ky sRwp ikDOx br[ ibdq jwnIXih jihÀ kihÀ Dir pr ]58]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy KStm ruqy ‘SRI gurU pXwn’ pRsMg brnnû nwm aSt czqÍwirMsqI aMsU ]48] ivSyS tUk: ieh ikRpwl Auh ikRpwl nhIx jo BMgwNI dy juzD ivc liVaw
sI qy ijs ny hXwq ÞW L kuqky nwl mwiraw sI[ Auh gÎwqgyX nwm rsIaw pUry isdk qy Brosy vwlw gur iszK sI[ Auh mMflI dw mhMq qy bhUdk swDU sI, kutIcr arQwq fyry dwr nhIx sI, ikAuxik gur ibswl ivc AusL aivDUq iliKaw hY,
XQw: -suN bolÎo SuB miq avDUqw[ sMq iSromiN SRI purhUqw[ gur cyly sB SrN iqhwrI[ qYx hmro siqgur avqwrI ] 227 ] bfy Bwg qo khu hm pwXo[ lok suKI prlok bnwXo[ bRhmwidk iriK kiv muin jonI[ ikMnr jzC BujMg amonI ] 228 ] awj lgy gwvq gun awXo[ quv pRswid sox ieh mm pwXo[ ab mn mYx inScY iem aweI[ quv smwn pRBu sur nr nwhIx ] 229 ] kot ibSn bRhmy iqRpurwrI[ ien pwvox pr idjIaY vwrI[
as pRBu gur pUrn kihÀ qÎwgI[ an jw iPriq mUV anurwgI’ ] 230 ] [gur ib: iD: 6
[ruq 2 aMsU 23 ies qox spzSt hY ik ieh ikRpwl pUrn swDU hY, pUrn gur pRymI hY, qÎwgI
hY, iek kuqkw qy qMUbw pws hY, avDUq hY qy fyrydwr nhIx hY, qy idb idRSit vwlw hY[ BMgwNI dy juzD dw aMq gurU kI ibjY hY Aus ny pihlox dzs idzqw sI, qy siqgur dI crn Srn juzD ivc liVaw qy hXwq ÞW L mwiraw[ keI lokW ny iesy mhMq ikRpwl L hyhrW dw ‘ikRpwl swD AudwsI’ mMinaw hY[ ieh Buzl jwpdI hY qy ivSyS Koj dI muQwj hY[ BMgwNI vwlw ikRpwl fyrydwr nhIx shI huMdw, Auh qÎwgI qy bhUdk qÎwgI hY, pr ieh kutIcr hY[ Auh iqRkwlÜgÎ, pUrn pd qy iesQiq qy Brosy vwlw hY qy siqgurU jI L vwihgurU dw avqwr dyKdw hY[ ieh swD ikRpwl gurU jI L gurU mMndw hY, pr frdw hY, BY ivc hY, inrBY pd qy arUV nhIx hY, qy fyry L gurU jI qox vDIk ipawr krdw hY[ dohW dy awcrn qy Brosy azf azf hn[ ies qox jwpdw hY ik vÎkqIaW vI azf azf hn[ jo Brosw jo isdk jo idRStI BMgwNI vwly ikRpwl dI dzsI hY Eh idRV awcrnI kdy hyhrw ivc siqgurU L awpN pws rzKNox nWh nhIx kr skdw, qvwrIK Kwlsw ny ies fyry L qW Ausy AudwsI mhMq BMgwNI vwly dw bswXw mMinaW hY, pr ies mhMq L, ijsny awpNy siqgurW L rYN bsyrw nhIx idzqw Ausdw cylw mMinaW hY[ ieh ho skdw hY ik BMgwNI juzD mgrox Ausny fyrw aw bzDw hovy qy ieh awdmI Ausdw cylw hovy Xw ies cyly ny hI fyrw bzDw hovy qy Auh cVH cuzkw hovy[ qvw: Kw: ny qW ies mhMq L ikRpwl AudwsI dw cylw mhMq hI ilKÎw hY, BMgwNI juzD L bI vIh ku vrHy bIq cuzky hn[ ieh bI mumikn hY ik cyly dw nwm bI ikRpwl hovy[ jIkUM nurMgwbwd dy ShId hoey SRI bwbw bIr isMG jI dy jwnSIn cyly dw nwm bI SRI bwbw bIr isMG jI hI sI[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
383
49. [mwhI L suD lYN srihMd ByjNw[ rwie kzlHy dy Drm dI ivQÎw] 48<<ipClw aMsU qqkrw ruiq 6 aglw aMsU>>50
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
392
phuÀcÎo apny gRwm ly, Dir loB ibswlw ]14] sÎMdn mihÀ mwqw huqI, dÍY swihbZwdy[ iek Kzcr iek dws iqh, dInwrin lwdy[ ibzpR Auqwry sdn mihÀ, siB vsqu AuqwrI[ gRwm nwm KyVI huqo, idj aDm kucwrI ]15] kuCk msMdI BI krI, ies hyqu icnwrI1[ mDur bwk kih ly gXo, Dn sMg inhwrI[ Kzcr pr KurjI qkI, dInwrin kyrI[ ibsrwmy bhu Qkiq By, cil bwt bfyrI ]16] aWK bcwie AuTwie kir, lY kY Gr mWhI[ dwbI avnI ky ibKY, ijm jwnihÀ nWhI[ ikiqk byr mihÀ awin kir, bolÎo idj pwpI[ -lok gRwm ky cor hYx, suicqI riK awpI2 ]17] vsqu sMBwrhu awpnI, mYx BwiK sunwvox[ doS n dIjY moih ko, siB Byd bqwvOx-[ dws gXo Qo vihr ko, so iqs iCn awXo3[ iqmr Bey qy vsqu siB, sMBwrn lwXo ]18] qbih dws kih mwq ko, -KurjI ivc nWhI[ bsqR awid siB hYx Dry-, mwqw suin pRwhI[ -idj Gr mihÀ ko apr nihÀ, hm hYx, kY soAU[ DrI hoiegI bUJ iqh, aMqr ikq hoAU- ]19] suin kY bUJÎo dws idj, -KurjI qYx lInI? hyq sMBwrin ky DrI, aMqrgiq kInI4-[ suniq idjwDm5 kumiq mn, AUcI Duin BwKy[ -ieh muJ ko gun qum krÎo, mrqy mYx rwKy ]20] piqSwhI nvrMg kI, nihÀ dUSn lwvo[ awin ghYxgy qurq hI, muJ cor bnwvo[
1ies vwsqy pCwN sI (Aus L mwqw jI dI)[ 2awpNI sMBwl rzKNI[ 3Bwv so dws iqs vyly (ijs vyly ik bRwhmN gzl kr irhw sI mwqw jI nwl ik vsqU sMBwlky rzKNI) awXw[ 4Bwv Cupwky rzKI hovy[ 5nIc idj[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
393
kÎw Pl awgy krhugy, mYx ijXq bcwey[ aib muJ ko ieqbwr nihÀ, inkshu Auqlwey ]21] sunihÀ ij nr gur mwq hY, ien Gr mihÀ rwKy[ qbY qurk dyx kYd kir, gur pr bhu mwKy1[ quv nûdn mwry Gny, nihÀ krI BlweI[ jIqÎo cih bdSwh so, inq DUm AuTweI ]22] mYx ju Auqwry awin Gr, lwXs qO corI[ kÎox nw jwhu ijq ko cho, aib lO ibiq QorI2-[ AUcI Duin qy bol Bw, bhu nrin sunwvY[ pOqR sMg ly mwq gur, ikq friq plwvY3 ]23] qAU kUr4 nihÀ rihÀ skÎo, cih -idEx ghweI[ siB dInwrin kO rKAux, ko nihÀn lKweI-[ AUcy boliq gRwm mihÀ, gmnÎox sihsweI[ jhW cODrI ko sdn, qihÀ jwie jnweI ]24] iqs ko ly kir sMg mihÀ, ignqI iem kInI[ -clhu bqwvihÀ morÀfy, siB Byv ju cInI5[ lyx ienwm Dn qurk qy, dy bhu bifaweI[ gur air kI mwqw, qnuj; gih kY hrKweI- ]25] iem slwh donhuÀ krI, qUrn qib Dwey[ qihÀ sYnw kuC qurk kI, Kojn ihq awey[ gRwm morÀfy phuÀic kY, donhuÀ aGvMqy[ sYnpqI ko inkt gy, ihq kihn ibRqMqy ]26] -sunhu mIaW jI! bKSIey, kuC hmY ienwmw[ gur kI mwqw puzqR dÍY, lÎwey inj Dwmw[ clhu awp gih lIjIey nihÀ dyir krIjY[ hZrq iFg ly phuÀcIey, qihÀ bKiSS lIjY- ]27] suniq cmUM hX ZIn Dir, gmny Auqlwey[ poeIey pwiel pwvqy, qUrn cil awey[
1gurU jI pr bhuqy guzsy hn[ 2ajy qW (myry nwl) QoVI bIqI hY[ 3gurU mwqw frdI hY (qy socdI hY) ik poiqRaW L nwl lYky ikDry Bzj jwvy[ 4JUTw Bwv bRwhmN[ 5morÀfy ipMf czlo dzsIey swrw Byd jo dyiKaw hY aQvw jo swL pqw hY[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
394
sunhuÀ gurU jI! mwq juiq, do swihbZwdy[ sÎMdn ley cFwie qib, mUrK kir bwdy ]28] puir isrMd ko ly gey, mg AulÀGÎo swrw[ sUbw Kwn vjId jihÀ, AuqrÎo dl Bwrw[ iqh ko khÎo- nbwb jI! hm gih kir lÎwey[ gurU guibMd isMG mwq hY, dÍY puzqR suhwey ]29] insw ibKy awey cly, phÀucy huie pRwqI-[ khÎo nvwb –AuqwrIey, jihÀ burj iekwqI[ rhYx ispwhI Kry qihÀ, rwKhu qkrweI-[ puir nr suin suin dOr kir, awviq smudweI ]30] dyKihÀ bUJihÀ ibzpR ko, siB gwir inkwrYx1[ -iDk DRohI ikRqGnI jV, kÎw lhÎo pukwrY? SRI goibMd isMG jgq gur, dwqw siB sÍwmI[ iqn ky suq gihvwie kir, Bw lUN hrwmI ]31] lwKhuÀ jIAu AuDwir kY, ihMdun kI rwKI2[ dIno isr ijn ky ipqw, air jr hir kWKI3*[ crn kml sur asur gn, pUjihÀ ijn kyry[ iriK jogI Aur DÎwn Dir, giq lhiq aCyry ]32] iqn ky sMg aDrm kir, dur krm kmwXo[ nwk skorih nrk BI, sih skih n pwXo4[ kuMBI nrk ppwq hÍY5, qihÀ jIv qpY hYx6[ quJ sm pwpI duiqX nihÀ, bf sMkt sihhYx7’ ]33] ibzpR jnm cMfwl ikRiq, kÎw kIin ksweI-! lwKhuÀ bwr iDkwrqy, -lihÀ aiDk sZweI-[ iem puir jn gn qihÀ imly, hoeI bf BIrw[
bhur bUJnw kIin gusweIx[ ‘jhW sBw qurkn smudweI[ ibn mlyrIan apr iB koeI[ ipiK iss dXw irdy ijs hoeI?’ ]45]
qib mwhI kr joir Aucwrw[ ‘mYx awCy kIno inrDwrw[
SIr Kor ien doS n lyS[ eyv mlyrI kih ibn dÍYS’ ]46] suin kir SRI gur bwk bKwnw[ ‘BXo nwS aib siB qurkwnw[ iek mlyrIan kI jVH rhY[ apr qurk siB hI jr dhY2’ ]47] iem kih muK qy krd clweI[ kwhU1 bUt jV kwit gvwie[ ‘ijm ies kI jV kwit AuKwrI[ qQw qurk kI ibnsih swrI ]48]
1iek bUtI jo dvw dy kMm awAuxdI hY [Pw:, kwhU][ (a) iek pRkwr dw Gwh, kwhI[ 2jVH sV jweygI[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy KStm ruqy ‘SRwp dyn’ pRsMg brnnû nwm doie pMcwsqI aMsU ]52] ivSyS tUk: sRI mwqw gujrI jI dy joqI joiq hoN dy pRsMg ieiqhwsW ivc judy
judy dzsy gey hn[ ikqy hIrw cztNw, ikqy burj qox ifzgNw qy ikqy mzQw kMD nwl tkrwAuNw awid[ prMqU mwqw jI dw joqI joiq hoNw XogwBÎws dy qRIky anuswr bRhmrMDR dsm dÍwr rsqy srIr qÎwgNw ivSyS shI Bwsdw hY, ikAuxik mwqw jI XogI sn ar swihb SRI gurU qyg bhwdr jI dy idzqy AupdyS anuswr awp Xog swDnw swDdy rhy sn, jYsw ik swihb dsm pwqSwh jI ny bzicqR nwtk dy iDaw 6 aMk 3 ivc awp disaw hY ‘qwq mwq mur alK arwDw[ bhu ibiD jog swDnw swDw[’ ies qox vzD hor pRmwN dI loV hI nhIx, pr jo rvwieq SRI PqhgVH swihb jI dy gRMQI isMGW qox suNI hY Auh iezQy dzsNI ZrUrI hY[ ipCly swl kuCk XwqRÁ SRI PqhgVH swihb gey sn[ iek XwqRÁ ny ikhw ‘ieQy mwqw gujrI jI burj qox ifzgky joqI joq smwey sn’[ pws hI gRMQI isMG jI suN rhy sn, AunHW ny Aus XwqRÁ L ikhw ‘BweI ies qrHW dy byadbI dy vwk SRI mwqw jI vwsqy nw khu, asIx awpNy ipqw ipqwmw jI qox suNdy awey hW ik mwqw jI L jd swihbZwidaW dy ShId hoN dI Kbr imlI qW AunHW SRI jpujI dw pwT krky ardwsw soiDaw qy cOxkVw lwky dsm duawr ivc pRwN cVHw ley qy srIr iqawg idzqw’[ dsmI pwqSwhI dy gur iblws ivc iliKaw hY ik dovyx swihbZwdy Drm vwsqy srIr iqawg ky awpNy nUrwnI jwmy ivc mwqw jI pws awey XQw ‘ieh khy bYn mwqw inDwn[ hm KuSI dyhu krIey pXwn[ bolI pCwn jnnI su qwq[ lK awg pwC kihE su bwq[ kÎox idRSit nwih qum prq mor[ vih kho bwq muih sMg Cor[ boly su bIr dono inDwn[ ieh idzb dyh hY avr awn[ ijh mnuS dyv nihÀ lKq koie[ jih
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
411
idpq jyiq AuØzdyq soie[ nhIx pMc qzq kI miln dyh[ hY bFn Gtn qy amr eyh[ ’ ieAux mwqw jI jd lwl qzky qW awp BI srIr iqawg ieh do hIiraW dw juzt nwl lY ky gurpurI isDwr gey[ Swied hIiraW dy juzt qox ‘hIrw cztky mwqw jI gurpurI isDwey’ ieh gzl ilKI kvIaW dy vyKN ivc aweI qy ieho ilK idzqI hovy, ikAuxik jjy dI aOkV mwqRw jjy dy nwl iml jwN krky ‘ccw’ bN jWdw hY[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
1(iehI ikRpwn) swfy (rwj qyj dI) rzKÎk hoky aweI hY[ *rwie L imlN qox pihly dw iek hor pRsMg vI hoXw hY ik SRI gurU jI jd rwie kzly dy igrW dIaW jUhW ivc azpVy hn qW awp jI ny guzjrW qox duzD mMigaw[ gujrW ny mKOl kIqw qy ikhw:-“asW dy fMgr lvyry nhIx! ipCy aOh jo mwhI aw irhw hY gzBrU AusdI gW duzD dyxdI hY”[ guzjr lûG gey, jdox Auh mwhI awXw qW awp ny duzD mMigaw[ Auh hzQ joV ky kihN lÜgw “duzD sdky nW krW, pr myrI gW qW duzD nhIx dyxdI[ awp L jo Auh guzjr myrI gW lvyrI dzs gey hn mSkrI kr gey hn”[ awp hzsy qy kihN lÜgy “mSkrIaW bI krn leI hI bNIaW hn, qUM lY lotw qy co gW, sweIx duzD dyvygw”[ iek Cyko Cyk lotw sI jo gurW ny idzqw[ mwhI, inScy vwlw mwhI, bih igaw; BzjI hoeI Xw Bzj rhI gW dy QNW ivzc duzD aw igaw, mwhI duzD covy, kuC qy loty ivc rihvy kuC CykW QwNI isMmy, awKr Br igaw lotw[ ipawr Bry qy SrDw Bry aQrUaW nwl Biraw lotw lYky mwhI awieaw[ awp ny duzD ilaw, pIqw qy ikhw “ibSÍMBr hYx! srbMBr hYx”[ iPr mwhI L PurmwXw “mwhI! lY ieh lotw qUMhyx rzK, qUM rzj Kwvyxgw”[ kihÀdy hn ik ieh lotw ajy qzk rwie kzly dy Kwndwn ivc rwie ienwXq ÞW jI sb jzj pws hY, lokIx dyKN jWdy hn; dyKN vwly dzsdy hn ik ieh lotw Cyko Cyk hY pr jd Br jwey qW pwNI iPr nhIx isMmdw[ 2byr dy bUty hyT[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
416
krÎo sucyqw iQr kuC Bey[ bhuro awgy cilbo key[ sny sny mwrg AulGMqy[ jMgl dyS awie inXrMqy ]26] eyk insw bis gey agwrI[ hwjI byK plÀG asvwrI[ snmuK isMG imlÎo iek awie[ SRI gur dyKy sIs invwie ]27] prÎo ZIn ijs pws qurMgw[ dIrG cwl cpl bl sMgw[ arpn krÎo hwQ jug jory[ SRI pRBu qib aroh kir Gory ]28] dInw+ gRwm inkt jib awXo[ puir kWgV qy inkis bswXo[ 1SRI siqgur hirgoibMd sMg[ imlÎo joD isK Bw srbMg ]29] llwbyg sox rN ijs kwl[ lrÎo qbY ly cmUM ibswl[ SRI arjn suq bhuq irJwXo1[ dIrG pRwkRm kir idKrwXo ]30] iqh qy pOqR qIn qihÀ ahy[ puir kWgV qy dIny rhy[ eyk SmIr duqI lKmIr[ qKqmzl qIsr miq DIr ]31] ijn ko hukm gRwm gn mwnYx[ rwhk skl bfo ijs jwnYx[ iqn ky pws eyk nr gÎo[ qihÀ phuÀcn gur ruK liK lXo ]32]
+ieh ipMf mogy dI qsIl ivzc hY[ 1Bwv, joD nwmy iszK gurU hirgoibMd jI L imlky pUrn iszK hoieaw sI qy llwbyg nwl liVaw sI qy SRI gurU hirgoibMd jI L ijsny bhuq KuS kIqw sI[ [kWgV rwie joD dI rwjDwnI sI][
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
417
iqn siBihin sn Kbr sunweI[ ‘gn qurkn sn kIin lrweI[ SRI gur goibMd isMG ieq awey[ apn gRwm ky aib inXrwey ]33] jwnY kOn jwihÀ iks gRwmU? AuqrihÀ iks rwhk br DwmU[ Auicq ahY qum ko agvweI[ imlhu jwie ly nr smudweI’ ]34] suniq SmIr BRwq lKmIr[ qUrn qÎwr Bey miq DIr[ nr skyl kyiqk sMg lIny[ inkis agwAU mg pg dIny ]35] doie kos awgy cil awey[ nwnw vsqu Aupwien lÎwey[ cFy qurMgm awviq awgy[ qn pihry nIlWbr bwgy ]36] qUrn inkt hoie kr bMdy1[ bMdy2 suMdr pd aribMdy[ sihq rkwb sprSn kry[ nûmRI bin bin isr inj Dry ]37] kuSl pRSn iqn pRiq gur khÎo[ 3‘ikRpw awp kI siB suK lhÎo[ pRBu jI! clIaih Dwm hmwry[ Auqrhu, SRm qn qy idhu twry ]38] pwvn krhu gRwm gn DwmU[ iszK kdImI hm pg swmU[ ipqw ipqwmw syvk rhy[ gurU pRsMn hoie duK dhy’ ]39] suin iszKin qy ikRpw inDwnw[
1hzQ joVy[ 2(mzQw) tyikaw[ 3AunHW ny AuØzqr idzqw[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
418
hyq sucyqI bwk bKwnw[ ‘qurkn sMg hmwro bwdw[ pry aiDk sMgRwm ibKwdw ]40] so hwkm, qum ho iqn rzXq[ lrhu n kuC kr aiDk jmzXq1[ Drhu qRws, nihÀ bl sMBwrhu[ ikm hm ko inj sdn Auqwrhu?’ ]41] suin kr joir srb pun khYx[ ‘aib rwvr kI SrnI ahYx[ ikRpw krhu huieÀ sdn pivzqRw[ qum cilÜqR hYx iczqR biczqRw ]42] puSqYnI2 hm dws qumwry[ imilin awp sox iks fr Dwryx[ gur iszKn sox myl hmyS[ brj skih as kOn ivSyS3 ]43] purvhu SrDw awp hmwrI[ qum ikRpwl duK duMd ibdwrI[ jy iem smw awin hI bnY[ sMg awp ky huie irpu hnYx4 ]44] nihÀ rwvr ko qÎwgYx sMg[ qurkin sMg krYx iem jMg[’
iezqÎwidk ibnqI suin kwn[ gurU ßrIb invwj sujwn ]45]
cly sMg iqn kihbo mwnÎo[ pICY puir jn puMj pXwnÎo[ phuÀcy gRwm ibKY qib jwie[ nr nwrI drSn kO pwie ]46] kwcy sdn huqy siB kyry[
1bhuqI sYnw lYkr kuC lV nhIx skdy[ 2pIhVIaW dy[ 3kON fwFw hY aYsw? 4vYrI L nwS krWgy[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
419
ihq Auqrin ky nIko hyry[ iek iqKwn ko Dwm inhwrw[ iqs pr cwrU rcÎo cubwrw ]47] so pisMd Auqrin ky dyKw[ pwvn lIpn kIn ivSyKw[ suMdr awin pRXMk fswvw[ ibsd ibCOny qy siB Cwvw ]48] hX qy Auqir cFy iqs jwie[ bYiT gey siqgur siq Bwie[ qInhuÀ isMG smIpI iQry[ suin suin nr nwrI mud Bry ]49] drSn ihq awey smudwie[ DrihÀ Aupwien bMdihÀ pwie[ ‘DMn Bwg SRI gur igRh awey[ Bey ikRqwrQ ibGn imtwey ]50] bYTy Gny awie bf BIrw[ nr nwrI drsihÀ iQr qIrw[ dugD awin kir gn imStwn[ kirvwXo isMGn ko pwn ]51] nwnw BWiq bwq imil kirqy[ SRI siqgur ko sujs Aucirqy[ iesI rIiq sMDÎw huie aweI[ gmny nr nwrI inj QweIx ]52]
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igMRQy KStm ruqy ‘dIny gRwm awvn’ pRsMg brnnû nwm qIn pMcwsqI aMsU ]53]
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
ihq drSn ky qÎwr By, Dir pRym mhwny[ ikiqk iszK ly sMg mYx, muK Sbd su gwvYx[ bwrI bwrI pFiq hYx, kir jotI awvYx ]26] mg AulûiG siB ies ibDI, phuÀcy qihÀ aY kY[ AUcI Duin qy gwvqy, anurwg vDY kY[ crn srojn ko qbY, dyKiq lptwey[ nIr iblocn qy bhY, gr bhu Bir awey1 ]27] ihq pihirn siqgurU ky, poiSS SuB awnI[ syq bsqR sUKm bhuq, so Dir aguvwnI[ eyk qurMgm cpl bhu, kuC Dn pun dIny[ iezqÎwidk Dir Byt ko, siB inkt asIny ]28] ‘hwie hwie’ kir rudiq By, -‘bf sWg arMBw2[ swihbZwdy hiq Bey, ieh aiDk acMBw[ hy pRBu! mhW spuzqR Qy, suMdr qn sohy[ qp jpu dwn anyk qy, as pwie n kohy ]29]
1gly bhuq Br awey (pRym qy vYrwg nwl)[ 2(Bwv ieh hY ik hY gurU jI! awp ny) ieh vzfw sWg Dwiraw hY (ik smrQ ho ky ieMny kSt shy qy BwNy vrqdy Jzly hn)[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
424
awrblw BugqI n kuC, imRqu By qum awgy[ bsqR ibBUKin qy idpq, siB ko ipRX lwgy[ drb krorhuÀ hym gn, siB SsqR KZwnw[ awid pRswdI gj bfy, ijin mol mhwnw ]30] Kry hZwrhuÀ hX Kry, bf kImq vwry[ dl ibfwr1 qy awid jy, nihÀ prihÀ inhwry[ aYSÍrj apr anyk hI, nihÀ iginby mWhI[ eyk bwir hI nwS Bw, kuC dIKiq nWhI ]31] SRI pRBu bf aPsos hY, isK ipiK duK pwvYx[ as rwvr ky sWg qy, nihÀ ko BrmwvY?’
SRI siqgur suin kY BnYx, ipiK duKI ibswlw[ ‘jgq pdwrQ rIiq ieh, ibnsYx qqkwlw ]32]
Aupjih ibnsnhwr jo, awgy kÎw pwCY[ ien kI iQrqw hoiq nihÀ, kÎox gÎwnI bWCY[ iek awqm szqw sdw, AupjY n ibnwSI[ so srUp inj jwin kY, huie prm pRkwSI2 ]33] kUr pdwrQ qy kbhuM, Sok n hrKwvY[ iek rs ibRqI su awqmw, iqh jo ilv lwvY3[ ryK inkwrhu mytIaY, jÎox lwB n hwnw[ iek sm ibRiq siqgurin kI, iem jwin sujwnw ]34] qurkin jrW AuKyrny, as ikRiq hm Twnw[ swihbZwdy rUp mm, kÎw iqn ko hwnw[ sdw amr awnûd juiq, mn moh n lySw[ iqnhuÀ Sok ikm hm krYx, jy mudq hmySw’ ]35] iem suin kY gur qy duAU, kuC DIrj pwXo[ qAU irdy sMdyh juiq -aYSÍrj gvwXo-? kr joriq ibnqI krI, ‘poiSS pihrIjY[ SÎwm ij bsqR AuqwrIaih, aib SÍyq DrIjY’ ]36] suin siqgur ipiK BwvnI, kih ibnY spRymw[
1nwm GoVy dw[ 2Auh awpNw srUp jwNky (iesiQq) hoNw (ik jo) prm pRkwS rUp hY[ 3iek rs jo awqmw hY Aus ivc ibRqI dI ilv lwvy[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
425
pihry poiSs ibsd br, kir syvk Cymw[ nIlûbr aMbr jQw1, so Dry AuqwrI*[ iem drSn kir kY Blo, hrKy nr nwrI ]37] ikiqk smY bYTy inkt, rUpy ko bMsw[ pun bMdn kir sdn gy, muK kriq pRsMsw[ ieqno+ ibnsÎo pws qy, ijn Sok n lysw[ puzqRwidk ipRX vsqu bhu, hiq By n klySw ]38]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
433
kih lKmIr SmIr ko, ‘jy krhu n Kwny[ Kin avnI mihÀ gwf idhu, nihÀ skYx pCwny[ Auq gur rhYx pRsMn ihX, ieq pIr n kopY[’ as mslq kir prspr, cwhiq ies lopY ]8] bs nihÀ clÎo SmIr ko, mwqul bf Kotw[ mhW pRswid n acn idX, bf kInis totw[ gwf dIin Kin avin ko, nihÀ iknhUM KwXo[ prwrbD ibn ikq khMU1, iks qy ikn pwXo ]9] supq hoie kir jwmnI, AuiT awie pRBwqI[ hwQ joir bMdn krI, Drkiq ijs CwqI[ SRI muK qy bUJn krÎo, ‘ly mhW pRSwdw[ acvn krÎo ik nWih qYx, dwnI aihlwdw2’ ]10] qib SmIr ibn DIr hÍY, gur qIr Aucwry[ ‘jYqo kw mwqul ahY, iqn siB htkwry[ -nihÀ acvhu Jtkw skl, irs pIr AupwvY[ sdn ibKY Dn Dwn gn, juiq mwl KpwvY- ]11] ly kir Qwr pRswd ko, ibc Drw dbwXo[ ibnw Bny jwnhuÀ pRBU, mYx swc alwXo[’ suin siqgur boly qbY, ‘DrnI brusweI[ qum ko nihÀ pRwpiq BeI, iqn mUF gvweI ]12] adb n kIno aMn ko, qum burw kmwXo[ qbY prY duriBzC bhu, jy adb gvwXo[ BzdRsYn inRp pRQm Bw, iqn ikX apmwnw[ Aujr gXo ieh dyS siB, jMgl aib jwnw3 ]13] clq huqI dÍY ndI qib, BtlI SuB iczqRw*[
1iksy smyx iks qrHW[ 2KuSI dyN vwlw[ 3Bwv qd qox huN qk AujwV hI jwiNaW jWdw sI[ (mwlvw)[ *BtlI qy iczqRw do ndIaW dy nwm hn jo huN nhIx vihÀdIaW[ BtlI biTûfy kol qy iczqRw PIroZpur iZly ivc[ do hor ndIaW dI bI purwNy smyx vgN dI toh imldI hY[ iskMdr dy ihMdI sPr qox pqw pYxdw hY ik sqluj qdox hrI ky pzqN pws bÎwsw nwl nhIx imldw sI pr coKI ivzQ qy vgdw iszDw jwky smuMdr ivc pYxdw sI[ iesdy rsqy dy inSwn qy Fwhy ajy BI lÜBdy hn[ dUsry srsÍqI bwbq sMBwvnw hY ik dUr qk mwlvy ivc vihÀdI sI jo huN GzGr nwl imlky bIkwnyr dy ryiqaW ivc lop ho jWdI hY[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
iek idn bhur SmIr ko, krunw kir boly[ ‘huie icq mihÀ jo kwmnw, hm qy aib so ly[
ibn SMkw jwcn kro, khu Aur aiBlwKw[’ suin SmIr kr joir kY, nûmRI huie BwKw ]18] ‘imtih curwsI ko BRmN, Bvjl duKdweI[ SRI siqgur ies qRws qy, muih lyhu bcweI[’ suin qUSn SRI pRBu Bey, ibrmy6 an KÎwlw[
1avzgÎw vyKky ht geIaW ikAuxik QW apivzqR ho igaw sI[ +ieh vwk siqgurU jI 1761-62 dy lgpg kih rhy hn qy kvI jI ieh gzl 1900 qox pihlW ilK rhy hn, jdox mwlvw azj vWùU srsbZ nhIx sI hoieaw[ ieh SwdwbI qy KuShwlI ropV dI nihr bNn qox mgrox aweI hY[ ieh nihr sMmq 1939 (sMn 1882 eI:) ivc arQwq kvI jI dy clwNy qox 39 brs mgrox bNI hY[ so ieh inSicq siqgurU jI dy BivzKq vwk hn jo kvI jI Aus vyly ilK rhy hn ijs vyly ik ajy 39 vrHy iesdy szc hoN ivc bwkI sn[ 2KuSI, klÎwn[ 3jY (jYqo vwlw mwmw quhwL) lYN nhIx dyxdw Auh rog Bogygw[ 4awp kohVI qy bMs bI kohVI dw kSt lvygw[ 5socdy hn[ 6prcy[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
435
iek duie idvs ibqwie kY, pun Bey ikRpwlw ]19] syv krY sih pRym ky, pun inkt bulwXo[ ‘hm pRsMn hYx qoih pr, jwchu mn BwXo[’ pun SmIr gur qIr kih, ‘Bvjl mihÀ Pyrw[ ies dwruN duK qy pRBU! ghIXih kr myrw’ ]20] suin SRI muK qy qib BnÎox, ‘quv jnm Gnyry[ Drny hYx Bvjl ibKy, ikm jwihÀ inbyry[ kihÀ lig krihÀ bcwiebo, jwchu vQu awnw[ ies ibn apr adyX nihÀ, ilhu mihd mhwnw ]21] hm pRsMn ipiK syv quv, aru pRym Gnyrw[ Aur akpt sc khiq hYx1, prKÎo bhu byrw[ krhu sPl inj Gwl ko, hm dyx qqkwlw[’ suin kY khY SmIr pun, ‘giq krhu ikRpwlw ]22] inkt sQl inj dIjIey, jwcw ieh myrI[ apr nhIx mn kwmnw, kwthu mm byrI[’ suin hT ko SRI siqgurU, qib twrn kInw[ kyiqk idvs ibqwie pun, mn hoiq pRsInw2 ]23] dws kwmnw idXy ibn, mn cYn n pwvY[ pdvI dyin smIp kI, pun Aur llcwvY[ iek idn bhur hkwir kY, SRI bdn Aucwrw[ ‘mWgAu mn kI kwmnw, jYsy hT Dwrw’ ]24]
‘pRBu jI! Bvjl qy rKhu, kit dyhu curwsI[ bhur n pwvOx jnm ko, jnm prY n PwsI[’ his boly ‘dY hYx iehI, pun awvhu pRwqI[’ suin bMdn ko kir gXo, awnÀd kir CwqI ]25]
dohrw: ibdiq Bey SRI siqgurU, bis dIny ky gRwm[ ihMdU qurk bKwnqy, lY lY kir pRBu nwm ]1]
inswnI CMdu: ijm qurkn ko SRwp Bw, ihq rwj pRqwpw[ AujrY Sihr isrMHd bf, By ijs mihÀ pwpw[
sIql purI1 mhMq iek, bhu aZmq vMqw[ DIrj DwrI sMq SuB, siqnwm jpMqw ]2] cylw iqsI mhMq ko, iek dÎwlpurI hY[ aZmq juiq bwsw ikXo, sIrHMd purI hY[ sunI gurU kI bwrqw, puir sRwp Aucwrw[ -burw bhuq puir ko BXo, jihÀ bws hmwrw ]3] gur ko khÎo n htih ikm, sur asurn pwsU[ nr bpury kI Skiq kÎw, kih morih qwsU[ ikm kir hOx mYx puir Blo, jihÀ Kwn ru pwny[ krOx ibnY pRBu azgR jy, suin lyihÀ ij mwny ]4] iem ibcwr kir cil prÎo, suin kir gur dIny[ gmnÎox pMQ AulûG kir, phuÀcÎo icq cIny[ bUJÎo jwie SmIr ko, iqn puiC phuÀcwXo2[ hwQ joir juiq pRym ky, pg sIs invwXo ]5]
BujMg CMd: ‘nmo pwd kMjM gurU rUp sohy[ DrÎo eIS aOqwr ko lok mohy[ nhIx jwin swkYx pRBU rUp qyro[ sdw jY sdw jY ikRpw Dwir hyro ]6]
purw rUp bydIn ky bMs hoey[ gurU nwnkM awid By lok joey[ dsox dyh soeI mhwrwj Dwry[ AuDwry Gny ko gny puMj qwry ]7] krÎo pMQ bIrwn ko isMG hoey[ mhW pwp kwrIn ky mUl Koey[
1‘sIql’ nwm hY qy ‘purI’ sMnÎwsIaW dI iek sMpRdw hY[ 2iqsny (gurU jI qox) puzCky (hZUrI ivc) pucwieaw[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
444
dwsqwn1 bdSihn kI, aru kyiqk awnw+[ ilKy bYxq kir SwierI, cqureI mhwnw[ js js awSY kihn ko, smuJwvn hyqw[ khy pRsMg anyk qs, suin mUF acyqw ]33] kuCk kQw iliK awpnI, snmuK nOrMgy[ ijs pVny qy jwin hY, -mYx kIin kuFMgy-[ ‘pwqSwhu pRBu ny kry2, ijn Drm idRVwey[ kyiqk ign hOx jgq mYx, js Drm kmwey ]34] qUM nOrÀg piqSwhu! suin, piqSwhI bYTw[ chIaY Drm kmwvno, ikX pwp iekYTw[ Þwlk kI drgwh mihÀ, muh3 kÎw lY jwvYx[ Blw burw jo qUM kIaw, so sMg isDwvY ]35] pihlW iliKaw imln ko, idl dßw kmwXw[ POjW cwiVH aignq hI, Gyrw kirvwXw[ kÎw ienswPI quJ krI, kir mn aiBmwnw[ JUTw pVihÀ kurwn qMU, nhIx aml kmwnw ]36] jy qMU khihÀ ik sMg mm, ienswP kmweI[ so suin dy kir kwn ko, siB khOx bnweI[ eyk islw pr bsq Qo, iks gRwm n rokw4[ dyS mulK nihÀ roikaw, ibn dwvY Ekw5 ]37] iks ko dIaw n Kwvqo, pRBu dyie su Kwvox[ eyk akwl arwDqo, iks ko n duKwvox[ pRQm bwp mm kYd kir, dIno mirvweI[ aYsI dßy bhwdrI, kir mn grbweI ]38]
1kQw, hkwieqW[ +dwsqwn Xw hkwXqW dw ZPrnwmy nwl pRsMgk qazlk bI koeI nhIx[ ieh ZPrnwmy dy nwl pwqSwh pws bI nhIx geIaW[ jwpdw hY ik PwrsI hoN krky iksy ilKwrI ny kzTIaW ilK idzqIaW qy aYAux kzTIaW qur peIaW[ 2pRBU ny pwqSwh kIqy (keI)[ 3mMUh[ 4nhIx sI roikaw[ 5(mYx iksy dw) dyS mulK nhIx sI Koh ilaw (qy myrw) Gr (anûd pur) ibn dwvy (myrw sI), (Bwvyh ik Eh swfI Zr KrId sI, ar AusdI KrId dy pty mUjb iksy L AuQox dw msUl, kr, koeI SY lYN dw) dwvw (pRwpq) nhIx sI[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
445
jYsw byienswP qMU, qYsy siB rwjy[ isK sMgq mm mwir kir, bhu kIn akwjy[ iszKNIaW gn hin deI, bhu lUit KZwny[ byienswPI ieh krI, mn smuiJ ieawny ]39] ibznÎweI hY quzD Gr, pRBu ky Gr nWhI[ BlI burI js kriq hY, qs Pl so pwhI[ ds lK qurk phwVIey, Gyrw bf kInw[ ksm ju gAU kurwn kI, kir KMfn kInw ]40] inksy jib hm vihr ko, dl pwCy swrw[ lrYx isMG pun clq hI, cmkOr isDwrw[ isK cwlI mm sMg Qy, so liV kir jUJy[ CuDwvMiq so kÎw krihÀ, byaMq phUcy ]41] swihbZwdy cwr hI, Cl kir mirvwey[ kwlpurK mm rC krI, dy hwQ bcwey[ qib quD pUCn hoiego, Kwlk dr jwvYx[ -rwmdws1 kÎw PyiVaw?-, kI muKhuÀ alwvYx ]42] kÎw jvwb qib dyhuÀgy, qum krI anIqI[ Kbrdwr qUM huie rho, hÍY hYx BY BIqI[ Þwlk kI drgwh mihÀ, hAux dwvngIrI2[ AuØzqr koie n awv hY, hÍY hYx idlgIrI ]43] jyqy doZk bnyx hY, ibn swPW kwrn3[ PV agnI jib pwvsn, jil4 krYx pukwrn[ rMk rwAu hYx eyk sm, kuC qhW n kwnI[ kIVI kI pihly suny, grbin ipCvwnI5 ]44] jO mn qor gumwn hY, imhnq jOx Kwvox6[ rwj aMs nihÀ Kwiq hOx, mYx bKSÎw jwvOx[ so gumwn qv JUT hY, GoVy jv KwhIx[
1rwm (vwihgurU) dy dwsW ny[ (a) gurU rwmdws jI dy gzdI nSInW ny[ 2pzlw PVn vwlw Bwv lYN dwr[ 3byienswPI (=aMnÎweIaW) vwsqy[ 4sVdw hoXw[ 5hMkwrIaW dI ipzCox[ 6imhnq dy jOx KWdw hW[
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 6)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
446
Auie BI vlI n huie gey, Bwry mr jwhIx1 ]45] vlI n hoXo qurÀg ko, qMU iks ibiD hovYx? JUTy krihÀ gumwn qMU, akbq siB KovYx2[ jO ird qor gumwn hY, -mYx pVOx kurwnw[ iem bKiSS qy CUit hOx-, siB JUT kmwnw ]46] muK qy pVihÀ kurwn ko, idl kpt ivSyKw[ amlW bwJ n bKSIey, ign mn mihÀ dyKw[ iliK kurwn pC dgr pr, so vlI n QIaw3[ vlI jwin bf awp ko, ikm grbiq hIaw ]47] jy kir quJY gumwn Xih, mYx bMdgI kYhox[ piT rvwieqW doie cwr, iem bKS imlY hOx[ bÀdgI iqs kw nwm hY, mn kry muKwls4[ Aultw Prbw5 quD kIaw, mn kInI lwls6 ]48] mn kI KuSIaW quD krI, ipq BRwq mrwey[ bÀdgI quD kOnY krI? siB kpt kmwey[ jO mn qor gumwn Xih, mYx Aumq ipkMbr[ so SPwq7 mm BrYgo, iqn khÎo ibcMbr8 ]49] mYx SPwiq iqs kI BrOx, muJ amr9 kmwvY[ qjiN jog jo bwq hY, iqs qy hit jwvY-[ jo kmwvnI iqn khI, nihÀ krI kmwvn[