Top Banner
1 fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h' iQ¾hhdg idfmalaI j mDÓú .%yhd ia:dk.; ùu ;ud Ôj;a jk mßirfha iajNdjh yd l%shdj,s mÍlaId lsÍu ;=<ska ks,a .%yhdf.a iqúfYaI;ajh y÷kd .ekSu fuu mdvfï mrud¾:h hs' fi!r.% y uKa v,h;a thg wÞ< úúO .% yf,da l;a tA jdfha ms ys àu yd iQ ¾hhd jgd mßN% uKh ùu;a ms <s n| j Tn wgjk fY% a ‚fha § úia ;rd;a ul j lreKq wOHhkh lr we;s neúka ks ,a .% yhd ms <s n| iq úfYa I lreKq flfrys muKla fuys § wjOdkh fhduq flf¾' 1 .%yf,dal w;r iqúfYaI jk ks,a .%yhd ks,a .%yhdf.a iqúfYaI;ajh .% yf,da l wgls ka ieÿï,;a fi!r.% y uKa v,h ;= < ms ys á iq úfYa I .% y jia ;= j jkq fha ks ,a .% yhd kñka y÷ka jk mDÓúh hs ' fmdf<da ;,h u; fjfik is h¨ u Ôùka f.a meje;a ug wjYH iQ ¾hYla ;s h" c,h yd jd;h ks ,a .% yhd ;= < ;s îu;a fi!r.% y uKa v,fha ms ys á ls is u .% yf,da lhl Ôùka is ák njg ks Ya Ñ; f;dr;= re fuf;la wkdjrKh fkd ùu;a .% yf,da l w;r ks ,a .% yhd iq úfYa I ùug fya ;= ù we;' 1'1 rEmh ( fi!r.%y uKav,h ;=< mDÓúfha ia:dk.;ùu
19

solar systerm

Jan 12, 2016

Download

Documents

Sharma Sharma

who like to know about solar systerm
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: solar systerm

1fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

iQ¾hhdg idfmalaI j mDÓú .%yhd ia:dk.; ùu

;ud Ôj;a jk mßirfha iajNdjh yd l%shdj,s mÍlaId lsÍu ;=<ska ks,a

.%yhdf.a iqúfYaI;ajh y÷kd .ekSu fuu mdvfï mrud¾:h hs'

fi!r.%y uKav,h;a thg wÞ< úúO .%yf,dal;a tAjdfha msysàu yd iQ¾hhd jgd

mßN%uKh ùu;a ms<sn| j Tn wgjk fY%a‚fha § úia;rd;aul j lreKq wOHhkh lr

we;s neúka ks,a .%yhd ms<sn| iqúfYaI lreKq flfrys muKla fuys § wjOdkh fhduq

flf¾'

1 .%yf,dal w;r iqúfYaI jk ks,a .%yhd

ks,a .%yhdf.a iqúfYaI;ajh

.%yf,dal wglska ieÿï,;a fi!r.%y uKav,h ;=< msysá iqúfYaI .%y jia;=j

jkqfha ks,a .%yhd kñka y÷kajk mDÓúh hs' fmdf<da;,h u; fjfik ish¨ u

Ôùkaf.a meje;aug wjYH iQ¾hYla;sh" c,h yd jd;h ks,a .%yhd ;=< ;sîu;a fi!r.%y

uKav,fha msysá lsis u .%yf,dalhl Ôùka isák njg ksYaÑ; f;dr;=re fuf;la

wkdjrKh fkd ùu;a .%yf,dal w;r ks,a .%yhd iqúfYaI ùug fya;= ù we;'

1'1 rEmh ( fi!r.%y uKav,h ;=< mDÓúfha ia:dk.;ùu

Page 2: solar systerm

2fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

ks,a .%yhd iqúfYaI ùug m%Odk fya;=j jkafka ±kg lr we;s

m¾fhaIK wkqj Ôjh mj;sk tl u .%yf,dalh ùu hs'

l%shdldrlï

1' 1'2 rEmh ksÍlaIKh fldg ks,a .%yhdf.a iqúfYaI ,laIK ;=kla ,shkak'

2' ks,a .%yhd ;=< we;s Ôùkaf.a meje;aug wÞ< jk ,laIK ;=kla ,shkak'

3' fi!r.%y uKav,fha iqúfYaI .%yf,dalh —wm fjfik mDÓúh hs hk

ud;Dldj hgf;a isiqka bÈßfha $ WoEik /iaùfï § bÈßm;a lsÍu ms‚i

l:khla ms<sfh, lrkak'

1'2 rEmh ( ks,a .%yhd

ks,a .%yhdf.a iqúfYaI ,laIK ;j ÿrg;a y÷kd .ekSug 1'2 rEmh wOHhkh lruq''

• ffcj úúO;ajhla mej;Suffcj úúO;ajhla mej;Suffcj úúO;ajhla mej;Suffcj úúO;ajhla mej;Suffcj úúO;ajhla mej;Su

• Ôùka i|yd wjYH iQ¾hYla;sh" c,h yd jd;hÔùka i|yd wjYH iQ¾hYla;sh" c,h yd jd;hÔùka i|yd wjYH iQ¾hYla;sh" c,h yd jd;hÔùka i|yd wjYH iQ¾hYla;sh" c,h yd jd;hÔùka i|yd wjYH iQ¾hYla;sh" c,h yd jd;h

mDÓúfha olakg ,eîu'mDÓúfha olakg ,eîu'mDÓúfha olakg ,eîu'mDÓúfha olakg ,eîu'mDÓúfha olakg ,eîu'

• úúO jdhqj¾.j,ska iukaú; jdhq f.da,hla mej;SuúúO jdhqj¾.j,ska iukaú; jdhq f.da,hla mej;SuúúO jdhqj¾.j,ska iukaú; jdhq f.da,hla mej;SuúúO jdhqj¾.j,ska iukaú; jdhq f.da,hla mej;SuúúO jdhqj¾.j,ska iukaú; jdhq f.da,hla mej;Su

• Ôùkag ys;lr foaY.=Khla mej;SuÔùkag ys;lr foaY.=Khla mej;SuÔùkag ys;lr foaY.=Khla mej;SuÔùkag ys;lr foaY.=Khla mej;SuÔùkag ys;lr foaY.=Khla mej;Su

• oekg Ôùka isák tl u .%yhd ùu oekg Ôùka isák tl u .%yhd ùu oekg Ôùka isák tl u .%yhd ùu oekg Ôùka isák tl u .%yhd ùu oekg Ôùka isák tl u .%yhd ùu

• mDÓú f.da,fhka 71]la c,fhka jeiS ;sîumDÓú f.da,fhka 71]la c,fhka jeiS ;sîumDÓú f.da,fhka 71]la c,fhka jeiS ;sîumDÓú f.da,fhka 71]la c,fhka jeiS ;sîumDÓú f.da,fhka 71]la c,fhka jeiS ;sîu

• R;= fNaohla mej;SuR;= fNaohla mej;SuR;= fNaohla mej;SuR;= fNaohla mej;SuR;= fNaohla mej;Su

• úúO N+ o¾Ykhkaf.ka iukaú; ùu úúO N+ o¾Ykhkaf.ka iukaú; ùu úúO N+ o¾Ykhkaf.ka iukaú; ùu úúO N+ o¾Ykhkaf.ka iukaú; ùu úúO N+ o¾Ykhkaf.ka iukaú; ùu

• o¾YkSh u .%yf,dalh ùuo¾YkSh u .%yf,dalh ùuo¾YkSh u .%yf,dalh ùuo¾YkSh u .%yf,dalh ùuo¾YkSh u .%yf,dalh ùu

• Ôjh we;s ùug fhda.H f,i ia:dk.; ùu Ôjh we;s ùug fhda.H f,i ia:dk.; ùu Ôjh we;s ùug fhda.H f,i ia:dk.; ùu Ôjh we;s ùug fhda.H f,i ia:dk.; ùu Ôjh we;s ùug fhda.H f,i ia:dk.; ùu

Page 3: solar systerm

3fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

ks,a .%yhd ms<sn| ixLHd;aul f;dr;=re lSmhla

iQ¾hhdf.a isg we;s ^udOH& ÿr ls'ó'ñ,shk 149'6

iQ¾h iómlh ls'ó'ñ,shk 147'2

iQ¾h ÿrlh ls'ó'ñ,shk 152'1

mDÓú úIalïNh ls'ó' 12 756 ls'

N%uKhg .;jk ld,h meh 23 úkdä 56

mßN%uKhg .;jk ld,h Èk 365 meh 6

uQ,dY%h - wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j" 1990" fN!;sl N+f.da, úoHdj

mDÓúh ms<sn| j fï f;dr;=re .ek;a Tnf.a wjOdkh fhduq lrkak'

• mDÓúh jgd we;s j,dl=M yd c, ;, m%foaYh fyd¢ka wdf,dalh mrdj¾;kh

lsÍu ksid wfkla .%yf,dalj,g jvd ks,a mdáka §ma;su;a j nenf<k

neúka mDÓúh —ks,a .%yhd˜ f,i ye¢kafõ'

• ks,a .%yhd iQ¾hhdg jvd;a ióm j fyda jvd ÿria: j ia:dk.; fkd ù

uOHia: ÿrlska msysgd ;sfí'

• ks,a .%yhd iajlSh wlaIh jgd N%uKh fjñka iQ¾hhd jgd b,smaidldr

ud¾.hl mßN%uKh fõ'

• 23 1$20 la we, j msysàu;a tA ksid u ksj¾;k f¾Ld w;r tA tA m%foaYj,g

iQ¾hdf,dalh m;s; jk wdldrh fjkia ùu;a ksid W;a;rd¾O f.da,hg yd

olaIsKd¾O f.da,hg m%;súreoaO R;= we;s ùu isÿ fõ'

• jk jeiau wêl h'

jdi N+ñhla jYfhka ks,a .%yhdf.a jeo.;alu

• iQ¾hYla;sh" c,h yd jd;h ksid f.dv ke.=Kq ys;lr foaY.=Khla mej;Su'

• Ydl jeãug iqÿiq mßirhla ;sîu'

• n,Yla;s uQ,hka mej;Su'

• l¾udka;j,g wjYH Lksc iïm;a ;sîu'

• Ôù - wÔù mßir w;r ksr;=re wka;¾ ls%hd mej;Su'

• lDIsl¾uhg fhda.H ìï ;sîu'

• ffcj úúO;ajhlska hqla; ùu'

l%shdldrlu

ñksidf.a jdi N+ñh jYfhka ks,a .%yhdf.a we;s jeo.;alu meyeÈ,s lrkak'

jdhq" c, yd Ys,d f.da,j, úfYaI ,laIK

ks,a .%yhdf.a iqúfYaI;dj ksid Ydl yd i;a;aj m%cdfõ meje;au ks¾udKh

ù we;' tfia jkafka ffcj f.da,h ks¾udKh ùug mokï ù we;s jdhq" c, iy

Ys,d f.da, w;r mj;sk wka;¾ iïnkaO;dj ksid h' fuu f.da,j, úfYAI

,laIK my; igyfka idrdxY lr ±la fõ'

Page 4: solar systerm

4fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

1'3 rEmh ( ffcjf.da,fha ixrpl

c,f.da,h"

• mDÓú mDIaGfhka 71]la muK fõ'

• id.r" uqyqÿ" ú,a" we<fÞ< we;=<;a h'

• ks,a .%yhd f,i ye¢kaùfï moku hs'

• Ôjfhaa meje;aug WmldÍ fõ'

• ld,.=Kh yd foaY.=Khg n,mdhs'

Ys,df.da,h"

• mDÓú mDIaGfhka 29]ls'

• mDÓú lfnd, jYfhka o ye¢kafõ'

• úúO mdIdK yd Lkscj,ska hqla; h'

• >klu 10-70km olajd fõ'

• úúO N+ ,laIK we;'

ffcjf.da,h"

• ksrka;r l%shdldß;ajhla we;s Ôjh mj;sk fldgi hs'

• Ôj ixrpl iy wÔj ixrplj,ska hqla; hs'

• ffcj úúO;ajhlska iukaú; fõ'

• mßir moaO;s rdYshlska iukaú; h'

jdhqf.da,h"

• úúO jdhq j¾." c, wxY= we;=<;a h'

• ia;r y;rlska hqla; h'

• mDÓú ;,fha isg by<g 900--1200km muK

olajd úysfoa'

• j¾IK l%shdj,shg fya;= fõ'

• khsg%cka jdhqj nyq, j mj;S'

• mDÓú ;,fha WIaK;ajh flf¾ n,mdhs'

• ld,.=‚l fjkialï we;sùug Þhl fõ'

Page 5: solar systerm

5fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

1'4 rEmh ( jdhqf.da,fha ixhq;sh

ks,a .%yhdf.a jdhqf.da,h

mDÓúh jgd we;s úúO jdhq j¾.j,ska iukaú; jdhquh wdjrKh jdhqf.da,h

fõ' Ôùkaf.a jdih i`oyd ys;lr jdhqf.da,hla ks¾udKh ù we;af;a mDÓúh jgd

muKla ùu iqúfYaI;djls' jdhqf.da,fha jdhq j¾. w;r Ôùkaf.a Yajikhg wjYH

Tlaiscka yd Ydl j¾Okhg wjYH khsg%cka mej;Su úfYaI fõ'1'4 rEmhg wkqj khsg%cka jdhqj" jdhq

f.da,fha uq`M jdhq m%udKfhka 3$4g;a jvd

jeä jk w;r Tlaiscka 1$5la muK fõ' tu

jdhq uq`M jdhqf.da,fha mßudfjka 99'02]ls'

fuhska Tlaiscka jdhqj Ôjfha meje;aug

w;HjYH fõ' uqyqÿ uÜgfï isg 29kml isria

iSudj ;=< jdhqf.da,Sh ialkaOfhka 97]la

wka;¾.; j we;'

jdhqf.da,fhka we;s m%fhdack

• Ôùkaf.a meje;aug WmldÍ fõ'

• m%Ndixiaf,aIK l%shdj,shg fya;= fõ'

• mDÓúhg wdjrKhla f,i l%shdldÍ fõ'

• c, jdIam .nvd lr .kS'

• mSvk yd iq<x l%shdldß;ajhka we;s lrhs'

• j¾IK l%shdj,shg n,mdhs'

ks,a .%yhdf.a jdhqf.da,h m%Odk ia;r y;rlska iukaú; h'

• mßj¾;sf.da,h

• wmßj¾;sf.da,h ^ia;r f.da,h&

• fufidaf.da,h

• ;dmf.da,h

mßj¾;sf.da,h

jdhqf.da,fha mDÓúhg wdikak u yd jeo.;a u jdhq ia;rh mßj¾;sf.da,h hs'

WIaK;ajh' mSvkh" iq<x rgd" wd¾ø;dj" j,dl=M ks¾udKh ùu" j¾IKh wd§ ld,.=Khg

yd foaY.=Khg wÞ< ixisoaê /ila u cks; jkafka fuu jdhq ia;rh ;=< h'

fuu ia;rh ;=< Wkak;dxYh wkqj iEu 100m lg u 0'640C ne.ska WIaK;ajh

wvq fõ' th idudkH m;k YS>%;dj f,i ye¢kafõ' mDÓú WIaK;aj jHdma;sh"

mSvk l,dm iuÕ Rcq j u iïnkaO fõ' iq<x we;s jkafka fuu mSvk úIu;dj

fya;=fjks' WIaK;ajh jeä jk úg wvq mSvkhl=;a WIaK;ajh wvq jk úg jeä

Page 6: solar systerm

6fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

mSvkhl=;a we;s fõ' jeä mSvk l,dmj,

isg wvq mSvk l,dm olajd ksrka;rfhka

u iq<x yeóu isÿ fõ'

mßj¾;sf.da,h" ffcjf.da,fha;a

c,f.da,fha;a meje;aug Wmldß jk w;r

udkqI lghq;= flfrys;a úúOdldrfhka

n,mdhs'

´fidaka úhk

iQ¾hhdf.ka fmdf<da ;,hg tk

wys;lr mdrcïnq, lsrK wjfYdaIKh

lrk" f,dj Ôùka iqrlsk" wmßj¾;s

f.da,fha we;s jdhquh ia;rh ´fidaka

ia;rh fõ'

´fidaka úhk wys;lr mdrcïnQ, lsrK wjfYdaIKh lr .kS'

´fidaka ia;rh mDÓú mDIaGfha isg wmßj¾;sf.da,h ;=< 17-50km by<ska

wdrlaIs; j<,a,la f,i msysgd ;sfí' ´fidaka jdhqfjka 90]la u mj;skafka

wmßj¾;sf.da,h ;=< h'

´fidaka úhk úkdY ùug n,mdk jdhq j¾.

fmdis, bkaOk oykh" jdhq iólrK lghq;=j,g fhdÞ .kakd laf,dafrda*aÆfrda (CFC) ldnka jdhqf.da,hg uqÞ yeÍu" óf;aka" fyaf,dka" jeks wys;lrjdhq" jdhqf.da,hg uqÞ yeÍu wd§ lghq;= u`.ska ´fidaka úhk úkdY fõ'

´fidaka úhk úkdY ùfuka we;s jk wys;lr m%;sM, /ils' fï w;rfoaY.=K úm¾hdi we;s ùu" fnda. M,Þj wvq ùu" uqyqÿ Ydl úkdY ùu" ffcjúúO;ajhg ydks meñŒu" p¾u frda." Yajik frda." weia frda. we;s ùu wdÈhm%Odk fõ'

´fidaka úhk iq/lSug f,dal m%cdfõ Þhl;ajh

´fidaka úhk úkdY ùfï YS>%;dj fya;= fldg f.k wys;lr m%;sM,

rdYshla we;s ù ;sfí' ´fidaka úhk /l .ekSu tla rglg muKla ;ks jl< fkdyelalls' tneúka fidaka úhk wdrlaId lr .ekSu i|yd cd;Hka;ruÜgñka W;aidyhka f.k we;' tys m%;sM,hla jYfhka f.da,Sh uÜgñka

úúO iïuq;Ska we;s lr f.k ;sfí'

• 1985 úhkd .súiqu • 1987 fudkaá%h,a iïuq;sh

• 1997 lsfhdaf;da .súiqu bka lSmhls'

1'5 rEmh ( ´fidaka ia;rfha msysàu

Page 7: solar systerm

7fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

l%shdldrlï

1' jdhqf.da,Sh ia;r ±lafjk rEm igykl ´fidaka ia;rfha msysàu we|

´fidaka úhk jeo.;a ùug fya;= ;=kla olajkak'

2' ´fidaka úhk úkdY ùug n,mdk fya;= ;=kla yd thska we;s jk wys;lr

m%;sM, ;=kla .=re;=ud$;=ñh iuÕ idlÉPd lr ,shkak'

3' Tn m%foaYfha jdhq ¥IKh we;s ùug n,md we;s fya;= ;=kla ,shd th

wju lr .ekSug Tng bÈßm;a l< yels fhdackd ;=kla ,shkak'

4' i. f.da,Sh WIaK;ajh by< hdu ksid we;s úh yels mdßißl n,mEï yd fidaka

úhk /l .ekSfï wjYH;dj ms<sn| j f;dr;=re m;%sldjla ilia lrkak'

ii. .=re;=ud$.=re;=ñhf.a iydh we;s j ta ms<sn| j wjg m%cdj ±kqj;a lsÍug

jevigykla ilia lrkak'

Ys,df.da,h

mDÓúh u;=msg we;s úúO N+ ,laIK ks¾udKh ù we;af;a úúO mdIdK

j,sks' fuu N+ ,laIK tlsfklg fjkia idOl ksid ks¾udKh ù we;' l÷jeá"

idkq" ;eks;,d" .x.d" ksïk yd m<sy m%foaY tjeks N+ ,laIK lSmhls'

by; i|yka N+ ,laIK udkqI lghq;= iu. ±ä f,i iïnkaO lula olajhs'

fujeks N+ ,laIKj,g ksoiqka lSmhl=;a tAjd udkqI lghq;= flfrys n,mdkwdldrh;a my; olajd we;'

l÷jeá

ysud,h" yskaÿl+Ia" werlkafhdaud" wka§ia" frdlS" we,amaia f,dj msysá m%Odkl÷jeá lSmhls' wo fmdf<dj u;=msg olakg we;s l÷jeáj,ska jeä fldgimDÒú wNHka;rfha we;s ù ;sfnk N+ p,k ksid" u;=msg keñl÷ jYfhkaks¾udKh jQ tAjd h' Wkak;dxYh jeä ùu;a iu. WIaK;ajh wvq jk fyhskafndfyda Wia l÷ uqÿka wjqreoafoa tla ld,hl § tkï YS; R;=fõ § ysfuka jeiSmj;S'

N+ úIu;dj yd wys;lr foaY.=Kh ksid fïjd lDIsl¾uh" l¾udka; jekslghq;=j,g kqiqÿiq jk neúka fndfyda úg ck Y+kH m%foaY njg m;a ù ;sfí'tfy;a ysu u; flfrk l%svdj,g fhda.H jk ksid fïjd isisr R;=fõ §ixpdrlhska weo .kakd m%foaYhka njg m;a ù we;' ysu Èh ù hk WIaK R;=fõ§ nEjqï m%foaY i;a;aj md,kh ms‚i fhdÞ .kakd w;r Èh jk ysu" .x.dj,gtla ùfuka tAa wdY%s; my;a m%foaYj, lDIsl¾uhg msájy,la ù we;' fujeksl÷jeáj,ska werö wjqreoao uqM,af,a u .,d nisk .x.dj, by< fldgia c, úÿ,sn,h ksmoùug fhdÞ f.k we;s wjia:d nyq, h'

idkq yd Èh we,s

l÷ m%foaY wdY%fhka olakg we;s idkq fkdfyd;a Wia iu ìï o f,dj lemS

fmfkk N+ ,laIKhls' fïjd fndfyda úg me;,s fyda /,s úIu;djkaf.ka hqla;

jqj o tAjdg <Õd ùug YS>% nEjqula Tiafia by<g ke.sh hq;= h' áfnÜ f,dj

we;s úYd, u Wia idkqjls'

Page 8: solar systerm

8fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

bkaÈhdfõ fvlEka" Y%S ,xldfõ fyda¾gka wdÈh o idkqj,g WÞyrK fõ' fuu

idkq udhsïj, msysá m%md;dldr nEjqïj,ska weo yef,k o¾YkSh Èh we,s olakg ,efí'

fïjd ixpdrlhska weo .ekSug fya;= ù we;s w;r c, úÿ,s n, ksIamdokhg o jeo.;a

fõ' fhda.H foaY.=‚l ;;a;ajhla we;s idkq fyd| lDIsld¾ñl ìï njg o m;a ù we;'

l%shdldrlï

1' i. wdishdkq l,dmfha udkqI lghq;= iuÕ ±ä in|;djla we;s N+ úIu;d

,laIK yd tAjdg WÞyrK we;=<;a lrñka j.=jla ilia lrkak'

ii. wdishdkq l,dmh olajk is;shul tAjd ,l=Kq fldg kï lrkak'

iii. tu N+ úIu;d ,laIK udkqI lghq;= i|yd fhdÞ .kakd wdldrh

fmkakqï lsÍu i|yd WÞyrK fol ne.ska ,shkak'

.x.d ksïk

.x.d ksïk" f,dj ;j;a lemS fmfkk N+ ,laIKhls' wm%sldfõ khs,a"

Ökfha fydjexfyda" bkaÈhdfõ .x.d iy n%yau mq;%" weußld tlai;a ckmofha

ñisisms" Y%S ,xldfõ uyje,s wdÈh .x.d ksïkj,g WÞyrK fõ' f,dj iuyr

.x.d ksïk ks;r c, .e,Sïj,g f.dÿre fõ'j¾;udkfha fndfyda .x.d wdY%s;

j .xj;=r md,khg mshjr f.k we;s w;r .x.d yryd fõ,s ne| jdß ud¾.

moaO;s ks¾udKh lr lDIsl¾uh i|yd c,h ,nd .ekSug W;aiql ù we;' fï

ksid u f,dj we;s .x.d ksïkj,ska jeä fldgi ckdêl lDIsld¾ñl m%foaY

fõ' ;eks;,d nj m%fhdackhg f.k bÈ lr we;s ud¾. moaO;s ksid l¾udka;"

fjf<|du jeks udkqI lghq;=j,g o jeo.;a h'

;eks;,d m%foaY

;eks;,d fndfyda úg ks¾udKh ù we;af;a j¾;udk fyda w;S; ksê idOk

l%shdj,sfha m%;sM,hla jYfhks' b;d uo nEjqula we;s ;eks;,dj, c,h .,d hdfï

fõ.h wvq fõ' iuyr úg j.=re ìï o olakg we;' fï yryd .,d nisk .x.dj,

oÕr iy yevm¨ ,laIK olakg ,efí' .x.dj, c, uÜgu u|la by< hk úg §

mjd fujeks ;eks;,d m%foaY .xj;=rg hg fõ' nx.a,dfoaYfha ol=Kq fldgi

fuhg fyd| ksoiqkls' iskaÿ .x.d ;ekak" W;=re Ök ;ekak wdÈh ;eks;,d

m%foaYj,g WÞyrK fõ' lDIsl¾uhg b;d iqÿiq fujeks ;eks;,d m%foaY f,dj

b;d ckdlS¾K m%foaY hs' ud¾. ks¾udKhg o fnfyúka iqÿiq h'

m<sy

m<sy m%foaY o f,dalfha ;j;a u;= ù fmfkk N+ ,laIKhls' b;d mer‚

mdIdKj,ska ks¾ñ; fujeks m<sy m%foaYj,g WÞyrK f,i lefkaähdkq m<sy

reishdkq fnda,aála m<sy" n%iS,shdkq m<sy" ngysr iafÜ%,shdkq m<sy" .%Ska,ka; m<sy

yd wm%sldfõ leã .sh m<sy m%foaY o ±laúh yels h' wjqreÿ ñ,shk 600--3500 olajd

mer‚ fujeks m<sy m%foaY ia:djr N+ ialkaO fõ' fïjdfha olakg ,efnk Lksc

iïm;a ksid wdlr l¾udka;h jeks udkqI lghq;= o olakg ,efí'

Page 9: solar systerm

9fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

1'1

is;

shu

( f

,dal

fh

a m%O

dk N

+ ,l

aIK

is;

shu

W

Page 10: solar systerm

10fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

c, f.da,h

mDÓúh u; c,fhka wdjrKh ù we;s m%foaY tla j .;a l< c, f.da,h

f,i ye¢kaúh yels h' mDÓúfha we;s c,h >k" øj fuka u jdhq jYfhka o jßka

jr fjkia fjñka mj;S' mDÓúfha we;s c,h jHdma; ù we;s wkaou 1'6 rEmfhka

±lafõ'

wNHka;r uqyqÿ

id.r

uqyqÿ

ú,a

we<fÞ<.x.d

whsia jeiau

1'7 rEmh ( mDÓúh u;=msg c, jHdma;sh

f.da,Sh c,fhka 97]lg;a jeä m%udKhla id.r c,h ùu úfYaI;ajhls'

b;sß c, m%udKfhka o jeä fldgi ñÿKq iajrEmhla mj;akd fyhska ñksidg

m%fhdackhg .; yelafla b;d iq`M c, m%udKhla nj 1'6 rEmh wOHhkh lr

wjfndaO lr.kak'

1'6 rEmh ( f.da,Sh c, jHdma;sh

uq,dY%h( wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j" 1996" mdßißl N+f.da, úoHdj

2.80%

f.dvìu

id.r

97.2%

.a,eishr

2.15%

N+.;

c,h

0.62%

N+ ;, c,h

.x.d we< fod<

0.0001%

jdhq f.da,Sh

c,h 0.001%

0.03% ú,a

0.009%

,jK ú,ayd

wNHka;rc,dY

0.008%

mdxY= c,h

0.005%

Page 11: solar systerm

11fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

mDÓúfha u;=msg c,h mj;sk wdldrh 1'7 rEmfhka ±lafõ' fïjd w;r

,jK c,h iys; úYd, m%udKfha id.r" rgj,g wdikak j msysá l=vd uqyqÿ" ú,a

jeks wNHka;r c,dY" ñßÈfhka hq;a .x.d" we<fÞ< wdÈh m%Odk fõ' óg wu;r

j by< wlaIdxYsl m%foaYj, yd Wia l÷ uqÿka wdY%s; j whsia jeiaula f,i >k

;;a;ajfhka o c,h olakg we;'

c,h yd udkj lghq;= w;r ine¢hdj

f,dalfha mj;sk iajdNdúl iïm;a w;r c,hg ysñ jkafka iqúfYaI

ia:dkhls' f,dalfha Ôjh mej;Sug m%Odk fya;=j c,h hs' tu ksid c,h wñ,

iïm;la o fõ'

c,h hkq Ôjfha moku hs'

—we< fÞ< Èf.a m<sÕ= leg fuka Èÿ,ñka .,d nisk c,h kslï u Èh oyrla

fkdj tA wfma uq;=ka ñ;a;kaf.a reêrh hs' fï c,h kÕk .s.=ï y~

fjklla fkdj udf.a uq;=ka ñ;a;kaf.a lgy~ hs' fï .x.d wfma

fidfydhqrka h' Tjqyq wfma msmdih ixisÿj;s˜'

r;= bkaÈhdkq kdhl isheg,a

by; m%ldYkfhka c,h iy ñksid w;r È.= ld,hla ;siafia mj;sk

ine¢hdj jvd;a fyd¢ka meyeÈ,s fõ'

mdkSh c,h

c, mßjykh

úfkdao lghq;==

.Dyia: lghq;=

n,Yla;s W;amdokhg

lDIsl¾u lghq;=

c,fha m%fhdack

1'8 rEmh ( ñksidg c,fhka we;s m%fhdack

Page 12: solar systerm

12fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

mDÓúh c,fhka msreKq .%y f,dalhla jqj;a ñksidf.a m%fhdackhg .; yels c,

m%udKh we;af;a 0'03] la mu‚'

by; rEmfha ±lafjk wkaoug ñksid f.dvìu wdY%s; c,fhka ,nk

m%fhdack /ila u we;' Tyqf.a Èúfmj;g wjYH mdkSh c,h yd .Dyia: lghq;=j,g

wjYH c,h imhd .ekSu tA w;r m%Odk fõ' tfuka u lDIsld¾ñl lghq;="

l¾udka;" c, úÿ,sn,h W;amdokh" mßjyk lghq;= yd úfkdao lghq;= i|yd;a

ñksid c,h fhdÞ .kS'

ldka;drlrKh

ld¾ñl lghq;=

wvd, ùu

c, ysÕ;dj ksid

we;s úh yels .eg¨

f,v frda. nyq, ùu

lDIsld¾ñl lghq;=

wvd, ùu

.egqï we;s ùu

foaY.=‚l

úm¾hdi we;s ùu

mßir moaO;s

úkdY ùu

iudchSh m%Yak

1'10 rEmh1'10 rEmh1'10 rEmh1'10 rEmh1'10 rEmh

c, ysÕ;dj

ck ixLHdj YS>%%fhka jeã ùu;a ñksia

wjYH;djka ixlS¾K ùu;a ffoksl c,

mßfNdackh by< hdug fya;= ù we;' c, ysÕh

ñksidf.a ffoksl wjYH;d i|yd muKla

fkdj by; i|yka l< mßÈ fndfyda udkqI

lghq;= i|yd o Rcq j u n,md we;'

tlai;a cd;Skaf.a weia;fïka;=j,g wkqj

jir 2050jk úg f,dalfha rgj,a 66lg muK

W.% c, ys`.hlg uqyqK mEug isÿ jk nj

wkqudk flf¾' fï ksid .eg¨ /ila u we;s úh

yels h' fuys m%;sM,h jkafka c,h uq,a lr

.;a .egqï yd iudch ;=< wiykldÍ ;;a;ajhka

we;s ùu hs' 1'10 rEmfhka fujeks .eg¨ idrdxY

lr we;'

1'9 rEmh ( mdkSh c,h fidhd hdu

Page 13: solar systerm

13fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

c, w;sßla;h fya;=

fldg f.k we;s jk .xj;=r

Wjÿr o c,h wdY%s; ;j;a

.eg¨jls' ol=Kq wdishd

l,dmh ;=< m sy sá

nx.a,dfoaYh ksrka;rfhka

.xj;=r Wjÿrg uqyqK fok

w;r tksid Ôú; yd foam,

ydks o jeä jYfhka isÿ jk

rgls' tfy;a fuu l,dmfha

u msysá mlsia:dkh c, ysÕ

.eg¨jg f.dÿre ù we;'

c, ysÕ;dj fuka u

c,h wmsßisÿ ùu o ;j;a

.eg¨jls'

c, ¥IKh"

lDIsl¾uhg Ndú; lrk ridhksl øjH c,hg uqiq ùu" ld¾ñl wmøjH.x.d we<fÞ<j,g uqÞ yeÍu" ksfjiaj, yd fydag,aj, le,sli< yd ldkq moaO;sc,hg uqÞ yeÍu" bj;a flfrk f;,a c,hg uqiq ùu wdÈh c, ¥IKhg n,mdkm%Odk idOl fõ'

f,dal fi!LH ixúOdkh fmkajd fokmßÈ 2020 jk úg f,dalfha rgj, ixj¾Okld¾hhka wvmK lrk m%Odk u idOlhjkafka c,h wdY%s; frda. hs' fuhg tla jeo.;afya;=jla jkafka c,h ysÕ ùu ksid îugkqiqÿiq c,h mdkh lsÍu hs'

fï wkqj mdkShc, iïm; wvq ùuck;djg wkd.;fha §uqyqK §ug isÿ jkW.%;u .eg¨j úh yelsh' tksid f,dal m%cdjjk wmf.a mru hq;=lujkafka c, iïm; ieuÞiq/lSu yd ixrlaIKhlsrSu hs'

1'11 rEmh ( c, .e,Sulg ,la jQ m%foaYhla

1'12 rEmh ( c,h wmú;% ùu1'13 rEmh ( le,sli< c,hg uqÞ yeÍu

Page 14: solar systerm

14fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

wkd.;fha f,dalfha jákd u iajdNdúl iïm; c,h úh yels h'

4' my; ±lafjk oE ,l=Kq lrk ,o is;shï we;=<;a lrñka is;shï fmd;lailia lrkak'

f,dalfha m%Odk • l÷jeá • ;eks;,d• idkq • uqyqÿ• .x.d • ú,a

5' mka;sfha isiqka lKavdhï jYfhka ixúOdkh ù mdif,a wmf;a hkc, m%udKh wju lsÍu i|yd iqÿiq jevms<sfj<la ilia lrkak'

ffcj f.da,h

ks,a .%yhdf.a ksrka;r l%shdldß;ajhla we;s Ôjh mj;sk fldgi ffcjf.da,h hs'

• mDÓú mDIaGfha isg Ôùkaf.a meje;aug wjYH jd;h mj;sk iSudjolajd jQ jdhqf.da,hg wh;a m%foaYh

• Ydlhl uq,a úysfok yd nelaàßhd l%shdldß;ajh isÿ jk iSudj olajd jQYs,df.da,hg wh;a m%foaYh

• m%Ndixiaf,aIK l%shdj<shg wjYH ysre t<sh ,efnk iSudj olajd jQ c,f.da,Sh m%foaYh

ffcj f.da,fha iSudj f,i ±laúh yels h'

l%shdldrlï

1' c, ysÕh udkqI lghq;= flfrys Rcq j u n,mdk wjia:d ;=kla kïlrkak'

2' my; i|yka l%shdldrlu Tnf.a wNHdi fmd;g msgm;a lr f.k ''A'';Srejg wÞ< j ''B'' ;Srej .,mkak'

nx.a,dfoaYh - wjYH c, m%udKh fkdue;s ùu'

mlsia:dkh - wmsßisÿ c,h mdkh lsÍu'

fi!LH .eg¨ - c, ysÕhg f.dÿre jQ rgls'

f,v frda. - lDIsld¾ñl lghq;=j,g c,h fkdue;slu

fnda. j.djg ydks - ksrka;rfhka .xj;=r Wjÿrg ,la fõ'

ldka;drlrKh - c, ysÕh ksid we;s jk .eg¨jls'

3' Tfí m%foaYfha c,h ¥IKh jk l%u yd th j<lajd .ekSug .; yels

l%shd ud¾. olajñka my; i|yka j.=j iïmQ¾K lrkak'

c,h ¥IKhg fya;= jk l%u j<lajd .ekSug .; yels l%shdud¾.

Page 15: solar systerm

15fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

ffcjf.da,fha l%shdldß;ajh flfrys n,mdk idOl folls'

1' Ôù ixrpl ^Ydl" i;=ka yd úfhdaclhka&

2' wÔù ixrpl ^iQ¾hYla;sh" c,h" mi yd jd;h&'

1'14 rEmh ( ffcjf.da,fha isÿ jk wka;¾ l%shd

i;=ka udkqI l%shdldrlï

N+ ,laIK

uõ mdIdK

foaY.=Kh

mi

jkdka;r

Page 16: solar systerm

16fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

1'14 rEmfhaa ±lafjk mßÈ fï tla tla idOl w;r we;s wka;¾ l%shd u;

ffcjf.da,fha meje;au ;SrKh fõ' ffcj f.da,h mßir moaO;Ska rdYshlska

iukaú; jk w;r Ydl yd i;a;aj fldgia w;r ksrka;rfhka l%shd;aul jk

wka;¾ l%shdldß;ajhkaf.ka o hqla; fõ' tla Ôúhl=f.a l%shdldß;ajh wfkla

Ôúhdg ys;lr fyda wys;lr whqßka n,mE yels h' ksoiqka f,i i;=ka yd ñksiqka

w;r in|;dj .;a úg i;a;aj jdiN+ñ udkqI lghq;= uÕska úkdY ù hdu ksid

ñksiqkag tu i;=ka olajk wys;lr n,mEï fuka u ñksid yS,E lr .;a i;=kaf.ka

lsß" uia" f,dï" yï wd§ m%fhdack /ila ,eîu ±laúh yels h'

1'14 rEmhg wkqj foaY.=‚l n,mEï u; ujq mdIdK Èrdm;a ù mi ks¾udKh

jk w;r mi u;=msg Ydl j¾Okh fõ' wfkla w;g Ydlj, fld< frdvq Èrdm;a

ùfuka ilia jk ftkaøSh øjH mi u;=msg ;ekam;a ùfuka yHquia ks¾udKh fõ'

l%shdldrlu

1'14 rEmh wOHhkh lr ffcjf.da,h ;=< isÿ jk fujka wka;¾ iïnkaO;d

;j ÿrg;a y÷kd f.k igykla ilia lrkak'

ffcjf.da,fha meje;aug foaY.=Kh n,md we;s whqre ±ka wms úuid n,uq'

foaY.=K uQ,hka w;r WIaK;ajhg ysñ jkafka úfYaI ia:dkhls' jdhqf.da,fha

wfkl=;a ld,.=‚l yd foaY.=‚l ,laIKhka jk wd¾ø;dj" jdhqf.da,fha mSvkh"

j¾IKh jeks ish¨ u ,laIK we;s ùu flfrys n,mdk m%Odk;u uQ,h jkafka

WIaK;ajh hs'

Ydl iy i;a;aj m%cdfõ meje;aug" ys;lr foaY.=Khla mej;Su fnfyúka u

m%fhdackj;a fõ' ck jHdma;sh" lDIsld¾ñl lghq;=j, jHdma;sh yd ckdjdi

jHdma;sh jeä jYfhka isÿ ù we;af;a foaY.=‚l idOl mokï lr f.k h'

j¾Idm;kh yd ffcjf.da,fha meje;au w;r o meyeÈ,s iïnkaO;djla

we;' jdhq" c," Ys,d yd ffcjf.da, w;r c,h yqjudre ùfï l%shdj,sh c, pl%h

kñka ye¢kafõ ^1'15 rEmh n,kak&'

c, pl%h iajNdjO¾ufha wmQ¾j ks¾udKhls' c, pl%h iajNdjO¾ufha wmQ¾j ks¾udKhls' c, pl%h iajNdjO¾ufha wmQ¾j ks¾udKhls' c, pl%h iajNdjO¾ufha wmQ¾j ks¾udKhls' c, pl%h iajNdjO¾ufha wmQ¾j ks¾udKhls'

R;= fNaoh yd udkj lghq;=j, úúO;ajhR;= fNaoh yd udkj lghq;=j, úúO;ajhR;= fNaoh yd udkj lghq;=j, úúO;ajhR;= fNaoh yd udkj lghq;=j, úúO;ajhR;= fNaoh yd udkj lghq;=j, úúO;ajh

mDÓú N%uKfha m%;sM,hla jYfhka Èjd rd;%sh we;s jk wdldrh;a" ia:dkSh

fõ,dfõ fjkialï we;s jk wdldrh;a mßN%uKh ksid R;= fNaoh we;s ùu

ms<sn|j;a Tn wg fY%a‚fha § wOHhkh lr we;'

mDÓú mßN%uKfha m%;sM,hla jYfhka we;s jk R;= fNaoh Ydl iy Ôùkaf.a

meje;aug fuka u udkj lghq;=j, úúO;ajhg o fya;= fõ' tla tla m%foaYj, wd¾Ól"

iudchSh iy ixialD;sl lghq;= ;SrKh lsÍfuys ,d fuys n,mEu iqúfYaI fõ'

Page 17: solar systerm

17fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

ksoiqka f,i R;==uh fjkialïj,g wkql+, jk f,i ksjdi ilia lsÍu

^by< wlaIdxYsl rgj, wêl YS;,g Tfrd;a;= fok fia ilia lrk ,o

weialsfudajrekaf.a b.a ksjdi&" isisrfha ysu l%Svd" lDIsld¾ñl lghq;= Èk o¾Ykh

R;= wkqj ilia lr .ekSu" R;= wkqj i;a;aj md,k m%foaY udre lsÍu ^f.dÿre

ìï udrej&" YS; iy WIaK ld,j,g .e<fmk fia we÷ïme<÷ï fjkia lsÍu"

R;== wkqj úúO W;aij ixúOdkh lsÍu WÞ - cmdkfha il=rd u,a msfmk ld,h&"

R;= wkqj ixpdrlhska wdl¾IKh lr .kakd m%foaY fjkia ùu wdÈh fuys ,d

i|yka l< yels h' 1'16 rEmh uÕska fï ms<sn| j woyila ,nd .kak'

tfuka u R;= wkqj jDlaI,;d yd i;=kaf.a p¾hd rgdj, o fjkialï

olakg ,efí' ksoiqka f,i YS; iD;=fõ § wêl YS;,g Tfrd;a;= fok fia .iaj,

fld<" u,a ye,Su o mlaISka rxpq jYfhka WIaKdêl rgj,g meñK ;u j¾.hd

fnda lr YS; R;==j ksud ùu;a iu`. kej; ujq rgj,g mshdir lsÍu o ±laúh

yels h' Y%S ,xldfõ nQkao," l=uk jeks wNh N+ñ wdY%s; j ixpdrl mlaISka

ksÍlaIKh lsÍfuka fï ;;a;ajh ;j ÿrg;a meyeÈ,s lr .; yels h'

uOH yd by< wlaIdxYSh m%foaYj, meyeÈ,s R;= fNaohla olakg ,enqK;a

iulh wdikak m%foaYj, R;= fNaohlaa meyeÈ,s j y÷kd .; fkd yels h' mßirfha

we;s jk R;=uh fjkialïj,g iu.dó j udkj lghq;=j, o fjkialï olakg

,efí'

1'15 rEmh ( c, pl%h

Page 18: solar systerm

18fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

ks,a .%yhdf.a jdhqf.da,h" c,f.da,h yd Ys,df.da,h ms<sn|j;a tAjdfha

wka;¾ iïnkaO;djkaf.ka ks¾udKh ù we;s ffcjf.da,h ms<sn|j;a f;dr;=re

/ila Tn fï mdvfuka wOHhkh lr we;' tA wkqj .%y uKav,fha msysá iqúfYaI

.%yf,dalh ks,a .%yhd kñka ye¢kafjk mDÓúh nj jvd;a fyd¢ka meyeÈ,s fõ'

ks,a .%yhdf.a fN!;sl mßirh;a tA u; f.dv ke.S we;s udkqI mßirh;a w;r

wfkHdakH iïnkaO;djla mj;S' fuu in|;dj ì| jefgk wjia:dj, § mdßißl

w¾nqo mek k.S' iEu Ôúhl=f.a u jdi N+ñh jQ fuu ks,a .%yhd Ôùkag ys;lr jQ

mßir moaO;shla f,i mj;ajd f.k hdu wm ieuf.a u hq;=lu yd j.lSu o fõ'

l%shdldrlï

1' wg fY%a‚fha § Tn bf.k f.k we;s f;dr;=re weiqßka m%Odk R;= y;r

kï lrkak'

2' tu R;=j, m%Odk ,laIK fjk fjk u j.=jl olajkak'

3' ñksid" i;=ka yd Ydl R;= fNaohg wkqj¾;kh jk wdldrh y÷kd f.k

tA i|yd WÞyrK fol ne.ska ,shkak'

4' c,f.da,fha meje;aug ydksÞhS udkj lghq;= y;rla olajkak'

5' ffcjf.da,h ;=< isÿ jk wka;¾ l%shd ms<sn| ks¾udKd;aul f;dr;=re

m;%sldjla ilia fldg bÈßm;a lrkak'

l%Svd lghq;= fnda. úúO;ajhixpdrl lghq;=

we֕me<֕

ksjdij, iajNdjh

i;a;aj md,kh

1'16 rEmh ( R;= wkqj fjkia jk udkqI lghq;=

RRRRR;;;;;= wkqj= wkqj= wkqj= wkqj= wkqj

fjkia ùïfjkia ùïfjkia ùïfjkia ùïfjkia ùï

Page 19: solar systerm

19fkdñf,a fnÞyeÍu i|yd h'

l%shdldrlu

—iqúfYaI ,laIKj,ska iukaú; ks,a .%yhd wmf.a jdiN+ñh hs˜ fuu f;audj

biau;= lrñka Tn leu;s ks¾udKhla ^Ñ;%$ lú$ .S;$ l:k& ilia fldg

bÈßm;a lrkak'

uQ,dY%

• wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j" 1996" mdßißl N+f.da, úoHdj

• wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j" 1990 " fN!;sl N+f.da, úoHdj

• wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j" ^1981& N+ o¾Ykh

• mßir wud;HdxYh" ^2003& cd;sl ´fidaka tAllh -

• iajdNdúl iïm;a wud;HdxYh" 2003" mi - Èh iÕrdj" 1jk

ldKavh" 3jk l,dmh

• fld;,dj, AB" 1994" mßir úoHdj" iSudiys; f,alayjqia

bkafjiaÜukaâ iud.u

• www. national geographic.com

• www.nou srilanka.org

• encarta encyclopedia- 2009, google earth