Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
SIATRA_AGGELIDOU_sample.pdfISBN 978-960-456-364-7
© Copyright: N. A. Αγγελδου, Α. Δ. Σιτρα, Eκδσεις ZHTH, Θεσσαλονκη, 2012
Kθε γνσιο ανττυπο φρει την υπογραφ των συγγραφων
18ο χλμ Θεσ/νκης-Περαας Π. ZHTH & Σια OEΦωτοστοιχειοθεσα
Eκτπωση Βιβλιοδεσα
www.ziti.gr
Tο παρν ργο πνευματικς ιδιοκτησας προστατεεται κατ τις διατξεις του ελληνικο νμου (N.2121/1993 πως χει τροποποιηθε και ισχει σμερα) και τις διεθνες συμβσεις περ πνευματικς ιδιοκτησας. Aπαγορεε- ται απολτως η νευ γραπτς δειας του εκδτη κατ οποιοδποτε τρπο μσο αντιγραφ, φωτοανατπωση και εν γνει αναπαραγωγ, εκμσθωση δανεισμς, μετφραση, διασκευ, αναμετδοση στο κοιν σε οποιαδ- ποτε μορφ (ηλεκτρονικ, μηχανικ λλη) και η εν γνει εκμετλλευση του συνλου μρους του ργου.
BIBΛIOΠΩΛEIO ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - KENTPIKH ΔIAΘEΣH: Aρμενοπολου 27, 546 35 Θεσσαλονκη Tηλ.: 2310.203.720, Fax:
BIBΛIOΠΩΛEIO AΘHNΩN - ΠΩΛHΣH ΛΙΑΝΙΚΗ-XONΔPIKH Xαριλου Τρικοπη 22, 106 79 Aθνα
ΣΤΟΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ - ENΩΣH EKΔOTΩN BIBΛIOY ΘEΣΣAΛONIKHΣ:
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ:
Πρλογος
Τ ο μθημα της κθεσης εναι να μθημα που συχν αντιμετωπζεται με φβο απ τους μαθητς. Και αυτ γιατ οι αλλαγς στην εκπαιδευτικ διαδικασα
χουν επηρεσει τσο τη δομ του σο και τον τρπο βαθμολγησς του. Το βιβλο αυτ χει ως βασικ του στχο να βοηθσει το μαθητ να αντι- μετωπσει το φβο του και να προετοιμαστε σο το δυνατν καλτερα για τις εξετσεις. Παρλληλα, αποτελε σημαντικ εργαλεο στα χρια του εκπαιδευτι- κο, ο οποος καλεται πια να ανταπεξλθει σε να νο σστημα διδασκαλας και βαθμολγησης του μαθματος. Αναλυτικτερα, περιλαμβνει: • οδηγες για τις ερωτσεις ομδας Α, • οδηγες για τις ερωτσεις ομδας Β, • οδηγες για τις ερωτσεις ομδας Γ, • μεθοδολογα απαντσεων σε λες τις ερωτσεις, • αναλυτικ παρουσαση της θεωρας του σχολικο βιβλου, • ασκσεις εμπδωσης της θεωρας, • ανλυση 18 θεματικν ενοττων, • 18 κριτρια αξιολγησης δομημνα με το νο σστημα, • απαντσεις των ασκσεων του σχολικο βιβλου.
To συνοδευτικ CD-ROM περιχει • ενδεικτικς απαντσεις των κριτηρων αξιολγησης, • παρλληλα κεμενα για λες τις θεματικς εντητες, • πρσθετα πολυτροπικ κριτρια αξιολγησης.
Νομβριος 2012 Αγγελδου Νατσα,
1. Επιχειρηματολογα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
3. Ανπτυξη παραγρφου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
4. Η περληψη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21
5. Υποκειμενικτητα κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25
6. Σγκριση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
1. Οργνωση του λγου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
1.1 Δομικ στοιχεα παραγρφου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
1.2 Τρποι ανπτυξης της παραγρφου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
1.3 Συνοχ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
2.1 Το φος του κειμνου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42
2.2 Λειτουργες της γλσσας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
2.3 Σνταξη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
2.6 Ρηματικς εγκλσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
2.7 Σημεα στξης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47
1. Επικοινωνιακ πλασιο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
Χαρακτηριστικ κειμενικν ειδν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
Δομικ σφλματα παραγρφων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58
3. Ανασκευ θσης – κφραση διαφωνας στη δοθεσα ποψη . . . . . . . . . . . . . . .60
4. Προσαρμογ κειμνου σε διαφορετικ επικοινωνιακ πλασιο . . . . . . . . . . . .61
5. Οδηγες για την παραγωγ κειμνου ως συνχεια των δοθντων κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64
Η θεωρα του σχολικο βιβλου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65
Κεφ. 1: Γλσσα και γλωσσικς ποικιλες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65
Κεφ. 2: Ο λγος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
Κεφ. 3: Η περιγραφ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72
Κεφ. 4: Η αφγηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73
Ασκσεις για την εμπδωση της θεωρας του σχολικο βιβλου . . . . . . . . . . . . . .76
Β. Θεματικς εντητες και κριτρια αξιολγησης
1. Γλσσα – Γλωσσικ νδεια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87
2. Γλωσσομθεια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92
3. Αναλφαβητισμς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98
4. Διλογος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
11. Πρτυπα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Κεφ. 2: Ο λγος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Κεφ. 3: Η περιγραφ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Κεφ. 4: Η αφγηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
Κεφ. 4: To χρονογρφημα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
Βιβλιογραφα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
9
Εισαγωγ
Τ ο νο πργραμμα σπουδν για το μθημα της Νεοελληνικς Γλσσας στην Α Λυκεου χει ως στχο την καλλιργεια του γλωσσικο γραμματισμο
των μαθητν, με κοινωνιοκεντρικ προσανατολισμ. Στχος, δηλαδ, δεν εναι απλς η εκμθηση των γραμματικν και συντακτικν φαινομνων, αλλ η βα- θτερη κατανηση του νοματος που παρουσιζεται στα κεμενα. Αυτ σημανει τι η γλσσα, αφο εναι κοινωνικ προν, χει μεση σχση με το κοινωνικ και πολιτισμικ σστημα στο οποο χει παραχθε. Διερευνντας, λοιπν, ο μαθητς τη γλσσα και τα διφορα κειμενικ εδη μπορε να κατανοσει το κοινωνικ, πολιτικ, ιδεολογικ, πολιτιστικ, ηθικ πλασιο που παρουσιζει ο εκστοτε συγγραφας. Με αυτν τον τρπο ο μαθητς, κθε φορ που ρχεται σε επαφ με να κεμενο, εμπλουτζει τις γνσεις του χι μνο σε γλωσσικ εππεδο αλλ και σε αξιακ. Αποκτντας την εμπειρα του κσμου που μεταδδει ο συγγραφας οι συγγραφες μσα απ τα κεμεν τους, εμπλουτζει και αναμορφνει τη δικ του εμπειρα. Σμφωνα με αυτ τη στοχοθεσα χει διαμορφωθε και η αξιολγηση των μα- θητν. Πιο συγκεκριμνα, κατ τη διαδικασα αξιολγησης, δνονται στους μαθη- τς δο περισστερα γνωστα κεμενα καθς και πολυτροπικ, διαφορετικν κειμενικν ειδν και διαφορετικν θεματικν, που πραγματεονται ζητματα κοινωνικ, πολιτικ, πολιτιστικ, επιστημονικ. πειτα, ζητεται απ τους μαθη- τς να απαντσουν σε τρεις ομδες ερωτσεων οι οποες δεν εναι αυστηρ επι- κεντρωμνες σε γλωσσικος καννες, αλλ μσα απ την κατανηση και επεξερ- γασα των κειμνων, των γραμματικν καννων, του λεξιλογου κ.λπ. οι μαθητς οφελουν να ερευνσουν τα νοματα που αποκρπτονται στα κεμενα, αλλ και τη διαδικασα κατασκευς τους.
Θεωρα
κθεση • ΑΛυκεου • κφραση - κθεση • ΑΛυκεου • κφραση - κθεση • ΑΛυκεου • κφραση - κθεση • Α
Οδηγες για τις ερωτσεις της ομδας Α
Στην ομδα Α εναι δυνατν να υπρχουν να περισστερα υποερωτμα- τα που σχετζονται με την κατανηση των δοθντων γραπτν κειμνων. Η κατανηση των κειμνων αναδεικνεται μσα απ ερωτσεις που βαθμολο- γονται με εκοσι (20) μονδες και ζητον:
1. την ανδειξη της επιχειρηματολογας του συγγραφα / των συγγραφ- ων,
2. τους τρπους που χρησιμοποιε ο συγγραφας/οι συγγραφες για να πε- σουν τον αναγνστη,
3. την ανπτυξη παραγρφου αξιοποιντας φρση πρταση των δοθ- ντων κειμνων,
4. την περιληπτικ απδοση των αρχικν κειμνων,
5. την οπτικ γωνα (αντικειμενικ/υποκειμενικ) απ την οποα εξετζο- νται τα κεμενα,
6. τη σγκριση των κειμνων σχετικ με να θμα που απασχολε το συγ- γραφα/τους συγγραφες.
Θεωρα | Α
Α
16 Θεωρα
1. Επιχειρηματολογα
Στο συγκεκριμνο υποερτημα οι μαθητς καλονται να δσουν απαντσεις με τις οποες ελγχεται κατ πσο κατανοον τα επιχειρματα που μπορε να χρη- σιμοποιονται απ το συγγραφα και το ρλο τους στη συγκρτηση του νομα- τος των συγκεκριμνων κειμνων.
Αναλυτικτερα:
Τα επιχειρματα χρησιμοποιονται για:
τη στριξη μιας θσης, την απδειξη της ορθτητας μιας θσης, την αντκρουση μιας θσης.
Εδη επιχειρημτων
επιχειρματα με
αιτιολογικο σνδεσμοι: γιατ, επειδ, διτι λξεις που δηλνουν αιτα: λγος, παργοντας κ..
επιχειρματα με
Διαρθρωτικς λξεις και φρσεις που δηλνουν αιτιολγηση, συμπρασμα. Ρματα και φρσεις που εκφρζουν πιθαντητα: π.χ. ενδχεται, εναι δυνα-
τν. Ρματα που εκφρζουν αναγκαιτητα: π.χ. χρειζεται, κρνεται απαρατητο
κ..
εφαρμογ
Στο παρακτω κεμενο να εντοπσετε τα επιχειρματα που χρησιμοποησε ο συγγραφας για να αποδεξει τι η παιδεα ολοκληρνει ηθικ το τομο και εξασφαλζει την ορθ λειτουργα της κοινωνας.
Κεμενο:
Η παιδεα ολοκληρνει την ηθικ υπσταση του ανθρπου. Αρχικ, γιατ προ- βλλει υψηλ ηθικ πρτυπα και διαμορφνει με αυτν τον τρπο την ηθικ συνεδηση του ατμου. Επιπλον, με την παιδεα και την αγωγ καλλιεργονται οι ηθικς αρετς και επικρατε η δικαιοσνη, η ειλικρνεια, η τιμιτητα και το μ- τρο. Μσω της κατανησης της σημασας των ηθικν αξιν πραγματνεται η κοινωνικ συνοχ και η ευρτερη ανπτυξη της κοινωνας. Επομνως, η παιδεα αποτελε συντελεστ ηθικς και κοινωνικς ολοκλρωσης του ατμου.
Ενδεικτικ απντηση:
Ο συγγραφας για να αποδεξει τι η παιδεα ολοκληρνει ηθικ το τομο και εξασφαλζει με αυτν τον τρπο την ερυθμη λειτουργα της κοινωνας χρησιμο- ποιε τα παρακτω επιχειρματα:
1ο επιχερημα: η παιδεα μπορε να διαμορφσει το θος ενς ανθρπου, αφο προβλλοντας ηθικ πρτυπα διαπλθει και τη συνεδησ του.
2ο επιχερημα: η παιδεα εναι δυνατν να καλλιεργσει ηθικς αρετς πως τη δικαιοσνη, την ειλικρνεια, την τιμιτητα και το μτρο.
3ο επιχερημα: η παιδεα βοηθ στην προσπθεια, στε να κατανοηθον οι ηθικς αξες και τσι να επιτευχθε η κοινωνικ συνοχ και η ευρτερη ανπτυξη της κοινωνας.
Ο συγγραφας για την παρθεση του πρτου επιχειρματος και τη στριξη της θσης του χρησιμοποιε διαρθρωτικ λξη που δηλνει αιτιολγηση: γιατ. Το δετερο επιχερημ του εννεται με το πρτο με σχση προσθκης και τη διαρ- θρωτικ λξη επιπλον, εν παρλληλα χρησιμοποιε και κποια παραδεγματα. Στο τελευταο επιχερημα παρουσιζεται η σχση αιτου - αποτελσματος, αφο η κατανηση των ηθικν αρετν εξασφαλζει τελικ την ανπτυξη των κοινωνι- ν.
18 Θεωρα
2. Τρποι και μσα πειθος
Ορισμνες φορς, στις ερωτσεις της ομδας Α, μπορε να ζητηθε απ τους μα- θητς να ασκσουν λεγχο στην επιχειρηματολογα των κειμνων. Να ελγξουν, δηλαδ, αφο εντοπσουν τα επιχειρματα, αν αυτ μπορον να πεσουν τον ανα- γνστη. Γι’ αυτ το λγο, καλ εναι οι μαθητς να γνωρζουν τους τρπους και τα μσα πειθος που χρησιμοποιονται στα κεμενα, στε να τα αξιολογσουν ως επαρκ χι. Με τον ρο πειθ εννοεται ο τρπος με τον οποον ο πομπς προσπαθε να πεσει τον αναγνστη, στε να γνουν αποδεκτς οι απψεις του. Κατ τη διαδι- κασα αυτ, ο πομπς μπορε να χρησιμοποισει χι μνο επιχειρματα, καννες δηλαδ της λογικς, αλλ μπορε να αξιοποισει και την εκφραστικ του ικαν- τητα. τσι, οι τρποι πειθος που χρησιμοποιονται εναι:
προκειμνου να προσεγγσει συναισθηματικ το δκτη.
χουν διατυπωθε απ λλους, γνωστος και ειδικος στο συγκεκριμνο θμα, ανθρπους, προκειμνου να παρουσισει τις απψεις του ως αξιπιστες.
Διαγραμματικ παρουσαση των τρπων και των μσων πειθος
Επκληση στη λογικ
Συλλογισμο και επιχειρματα
Τεκμρια (στατιστικ στοιχεα,
επιχειρημτων
Οι συλλογισμο θα πρπει να αξιολογονται ως προς την πορεα της σκψης του συγγραφα. Διακρνονται σε:
Oδηγες απαντσεων στις ασκσεις Α, Β & Γ ομδας 19
Παραγωγικος: το συμπρασμα που συνγεται εναι ββαιο, αρκε οι προκε- μενς τους να εναι αληθες. Επαγωγικος: το συμπρασμα των οποων εναι πιθαν, αφο οι προκεμενες αναφρονται σε κτι συγκεκριμνο και η αναγωγ στο γενικ γνεται στο συ- μπρασμα. Αναλογικος: οι οποοι συνγουν πιθαν συμπρασμα, αφο στις προκεμε- νες παρουσιζεται μια μερικ πρταση και στο συμπρασμα διατυπνεται μια μερικ κρση.
3. Ανπτυξη παραγρφου
να ερτημα υποερτημα της ομδας Α μπορε να ζητ απ τους μαθητς να αναπτξουν μια παργραφο αξιοποιντας μια φρση πρταση του δοθντος κειμνου. Σε αυτ την περπτωση οι μαθητς πρπει να εντοπσουν την κεντρικ ννοια και τα ζητομενα που προκπτουν απ αυτ. Η κεντρικ ννοια αξιοποι- εται ως θεματικ πρταση της παραγρφου και οι απαντσεις στα ζητομενα βοηθον τους μαθητς να οργανσουν τις λεπτομρειες της παραγρφου. Κατ τη συγγραφ της παραγρφου, ως θεματικ πρταση μπορε να τεθε η φρση που χει δοθε αυτοσια ελαφρς παραλλαγμνη. Οι μαθητς δεν πρπει να ξεχνον τι:
χρση διαρθρωτικν λξεων),
εφαρμογ
Να αναπτξετε την παρακτω πρταση σε μια παργραφο 100-120 λξεων: «Η θση της γυνακας στην κοινωνα παλαιτερα και σμερα».
Βματα:
Εντοπζουμε την κεντρικ ννοια και τα ζητομενα/προποθσεις που προκ- πτουν απ την πρταση που μας χει δοθε.
Κεντρικ ννοια: η θση της γυνακας. Ζητομενα: α) ποιος ταν ο ρλος της παλαιτερα. β) ποια η θση της στην κοινωνα σμερα.
20 Θεωρα
Κατασκευζουμε να σντομο διγραμμα για να οργανσουμε τις ιδες μας.
ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΠΑΡΟΝ
σες ευκαιρες με τον νδρα στην εκ- παδευση.
Στρηση θεμελιωδν δικαιωμτων: – Μρφωσης – Εργασας – Ελευθερας λγου – Συμμετοχς στα κοιν
Δικαωμα στην εργασα.
Φροντζουμε η παργραφος να περιλαμβνει θεματικ πρταση, λεπτομ- ρειες/σχλια που να τεκμηρινουν το περιεχμενο της θεματικς περιδου, πρταση κατακλεδα.
Ξεκινομε τη θεματικ πρταση: – Θτοντας σε αυτ τη φρση που μας δνεται για σχολιασμ ετε αυτοσια
ετε ελαφρς παραλλαγμνη. – Τοποθετντας την κεντρικ ννοια σε συνδυασμ με τα ζητομενα/προ-
ποθσεις με τον δικ μας τρπο. Παρδειγμα: Ο ρλος της γυνακας στην κοινωνα με το πρασμα των χρνων
χει αλλξει ριζικ.
Συνεχζουμε την ανπτυξη καταγρφοντας στα σχλια το αποδεικτικ υλικ μας.
Ολοκληρνουμε την πραγμτευσ μας με την πρταση κατακλεδα που μπορε: – Να αποτελε αναδιατπωση της θεματικς περιδου. – Να αποτελε ανακεφαλαωση/συμπρασμα των σων χουν αναφερθε. Παρδειγμα: λες οι παραπνω κατακτσεις δωσαν αυτοπεποθηση στη γυ-
νακα που αποτελε πλον να δυναμικ κομμτι της κοινωνας.
Φροντζουμε να εξασφαλζεται στην παργραφ μας συνοχ και αλληλουχα μεταξ των νοημτων.
Ελγχουμε το ριο των λξεων.
Ανπτυξη της παραγρφου:
Ο ρλος της γυνακας στην κοινωνα με το πρασμα των χρνων χει αλλξει ριζικ. Σε παλαιτερες εποχς η θση της ταν υποβαθμισμνη, καθς ζοσε στο περιθριο κτω απ την εξουσα του συζγου της. Στερονταν θεμελιδη δικαι- ματα, πως αυτ της μρφωσης και της ελευθερας λγου, εν παρλληλα ως
Oδηγες απαντσεων στις ασκσεις Α, Β & Γ ομδας 21
προς την πολιτικ ζοσε αποκλεισμνη απ τα κοιν και απ κθε πολιτικ δρα- στηριτητα. Αντθετα, στις μρες μας, χουν αναγνωριστε στη γυνακα πολλ δικαιματα. Πρτα-πρτα, χει σες ευκαιρες με τον νδρα στην εκπαδευση. πειτα, εναι ελεθερη να ασκε οποιοδποτε επγγελμα εξασφαλζοντας τσι προσωπικ εισδημα και οικονομικ ανεξαρτησα. Τλος, στον τομα της πολι- τικς κατκτησε το δικαωμα της ψφου και μπορε να καταλβει οποιοδποτε αξωμα. λες οι παραπνω κατακτσεις δωσαν αυτοπεποθηση στη γυνακα που αποτελε πλον να δυναμικ κομμτι της κοινωνας.
4. Η περληψη
Στην πρτη ομδα ερωτσεων εναι δυνατν να ζητηθε η αξιοποηση δο πε- ρισσοτρων κειμνων, προκειμνου να παραχθε να λλο κεμενο πιο συνοπτικ. Πρκειται για την περληψη η οποα δεν εναι να αυτνομο εδος κειμνου, αλλ εναι νας τρπος να αποδδει ο μαθητς με συνοπτικ τρπο λλα κεμενα. Γι’ αυτ το λγο, στην περληψη θα πρπει να θυμται τι: 1. Υπρχει πυκνς λγος, χωρς επεξηγσεις. 2. Η περληψη εναι μια παργραφος. 3. Μεταφρονται σε πλγιο λγο οι αντιλψεις του συγγραφα/των συγγραφων. 4. Δεν προστθεται καννα σχλιο.
Στδια δημιουργας της περληψης:
1. Επεξεργασα των κειμνων
Προσεκτικ ανγνωση των κειμνων με σκοπ την επισμανση του νοη- ματικο κντρου των κειμνων αυτν.
Το θεματικ κντρο των κειμνων μπορε να εξαχθε απ: 1. τους ττλους των κειμνων (αν δοθον), 2. λη την κταση των κειμνων.
Εντοπισμς του θματος των παραγρφων κθε κειμνου και δημιουργα πλαγιτιτλων για κθε παργραφο.
Το θμα το αναζητομε: 1. στη θεματικ περοδο, 2. στην κατακλεδα, 3. εναι δυνατν να το συνγουμε απ τις λεπτομρειες.
22 Θεωρα
Επισμανση σημαντικν λεπτομερειν και υπογρμμιση λξεων κλειδιν φρσεων με σημαντικ περιεχμενο.
2. Σνθεση της περληψης
Διατπωση του νοηματικο κντρου των κειμνων στην πρτη περοδο της περληψης. Π.χ. τα κεμενα αναφρονται ( στα κεμενα αναλεται τα κεμενα προσεγγζουν κ.λπ.) στις αρνητικς συνπειες της υπρμετρης χρσης Η/Υ.
Ακριβς διατπωση των κριων ιδεν των παραγρφων κθε κειμνου και σων απ τις δευτερεουσες εναι απαρατητες για την εξασφλιση της νο- ηματικς πληρτητας της περληψης.
Επιλογ των κατλληλων διαρθρωτικν λξεων, για να διαφανον οι νοη- ματικς σχσεις που διαπλκονται μεταξ των ιδεν των κειμνων.
Φτνοντας στην τελευταα παργραφο κλενουμε την περληψη με τη φρση: Τλος, οι συγγραφες επισημανουν… και διατυπνουμε με συντο- μα το περιεχμεν της.
Θα πρπει να θυμμαι:
• Οι λεκτικς επαναλψεις, ιδιατερα των ρημτων «αναφρουν», «λνε» εναι συχν λθος, που εναι εκολο να αποφευχθε. Χρησιμοποιομε εναλλακτικ συννυμα ρματα. Προσχουμε το φος, τη διατπωση του συγγραφα/των συγγραφων και επιλγουμε το ρμα που ταιριζει περισστερο. Ορισμνα απ αυτ εναι:
1. αναφρει, αναλει, εξετζει, παραθτει, παρουσιζει, διατυπνει, 2. υποστηρζει, δηλνει, επισημανει, διαπιστνει, εκτιμ, 3. αναζητ, διερευν, εμβαθνει, 4. τονζει, υπογραμμζει, 5. προσθτει, εξηγε, ερμηνεει, 6. αντικροει, αρνεται, 7. αναγνωρζει, προτενει, 8. συμπερανει, καταλγει.
• Προσχουμε τη διρθρωση των κειμνων. Δεν παραλεπουμε τη χρση δι- αρθρωτικν λξεων που αποδδουν τις νοηματικς σχσεις των κειμνων.
• Γρφουμε την περληψ μας σε μια παργραφο.
Oδηγες απαντσεων στις ασκσεις Α, Β & Γ ομδας 23
Στην περληψη αποφεγουμε: – τα παραδεγματα, – την απαρθμηση εννοιν, – τις ερωτσεις (παρουσιζοντας κατευθεαν την απντηση που δνεται σ’
αυτς), – τις παρενθετικς προτσεις, – την κριτικ, το σχολιασμ την αξιολγηση του αρχικο κειμνου, – τις υπερβολικς γενικεσεις και αφαιρσεις.
Στερετυπες ενρξεις περιληπτικο κεμενου:
1. Οι συγγραφες αναφερμενοι στο ρλο που διαδραματζει (π.χ. η τηλεραση) αναγνωρζουν...
2. Οι συντκτες των κειμνων τονζουν... 3. Στα κεμενα αυτ υποστηρζεται τι... 4. Στα κειμενικ αυτ αποσπσματα εκφρζεται η ποψη τι... 5. Σμφωνα με τα ρθρα ... 6. Στα συγκεκριμνα αποσπσματα οι συγγραφες διαπιστνουν…
εφαρμογ
Να γνει η περληψη των παρακτω κειμνων σε 100-120 λξεις.
Κεμενο α:
Εναι σημαντικ προπθεση για τη δημοκρατα και το μλλον της Ευρωπακς νωσης η καλλιργεια της ευρωπακς ταυττητας δπλα στις εθνικς ταυτ- τητες των πολιτν σε λες τις χρες-μλη. Ας μην ξεχνμε μως τι τα θνη, κρτη-μλη της νωσης, δεν εναι σα οτε πληθυσμιακ οτε σε κταση γεω- γραφικ οτε ακμα περισστερο οικονομικ και στρατηγικ. Την νωση, ρα, παραμονεει ο κνδυνος να μετατραπε σε ολιγαρχα των ισχυρτερων χωρν της, μολοντι εναι συγχρνω&sigmaf
© Copyright: N. A. Αγγελδου, Α. Δ. Σιτρα, Eκδσεις ZHTH, Θεσσαλονκη, 2012
Kθε γνσιο ανττυπο φρει την υπογραφ των συγγραφων
18ο χλμ Θεσ/νκης-Περαας Π. ZHTH & Σια OEΦωτοστοιχειοθεσα
Eκτπωση Βιβλιοδεσα
www.ziti.gr
Tο παρν ργο πνευματικς ιδιοκτησας προστατεεται κατ τις διατξεις του ελληνικο νμου (N.2121/1993 πως χει τροποποιηθε και ισχει σμερα) και τις διεθνες συμβσεις περ πνευματικς ιδιοκτησας. Aπαγορεε- ται απολτως η νευ γραπτς δειας του εκδτη κατ οποιοδποτε τρπο μσο αντιγραφ, φωτοανατπωση και εν γνει αναπαραγωγ, εκμσθωση δανεισμς, μετφραση, διασκευ, αναμετδοση στο κοιν σε οποιαδ- ποτε μορφ (ηλεκτρονικ, μηχανικ λλη) και η εν γνει εκμετλλευση του συνλου μρους του ργου.
BIBΛIOΠΩΛEIO ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - KENTPIKH ΔIAΘEΣH: Aρμενοπολου 27, 546 35 Θεσσαλονκη Tηλ.: 2310.203.720, Fax:
BIBΛIOΠΩΛEIO AΘHNΩN - ΠΩΛHΣH ΛΙΑΝΙΚΗ-XONΔPIKH Xαριλου Τρικοπη 22, 106 79 Aθνα
ΣΤΟΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ - ENΩΣH EKΔOTΩN BIBΛIOY ΘEΣΣAΛONIKHΣ:
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ:
Πρλογος
Τ ο μθημα της κθεσης εναι να μθημα που συχν αντιμετωπζεται με φβο απ τους μαθητς. Και αυτ γιατ οι αλλαγς στην εκπαιδευτικ διαδικασα
χουν επηρεσει τσο τη δομ του σο και τον τρπο βαθμολγησς του. Το βιβλο αυτ χει ως βασικ του στχο να βοηθσει το μαθητ να αντι- μετωπσει το φβο του και να προετοιμαστε σο το δυνατν καλτερα για τις εξετσεις. Παρλληλα, αποτελε σημαντικ εργαλεο στα χρια του εκπαιδευτι- κο, ο οποος καλεται πια να ανταπεξλθει σε να νο σστημα διδασκαλας και βαθμολγησης του μαθματος. Αναλυτικτερα, περιλαμβνει: • οδηγες για τις ερωτσεις ομδας Α, • οδηγες για τις ερωτσεις ομδας Β, • οδηγες για τις ερωτσεις ομδας Γ, • μεθοδολογα απαντσεων σε λες τις ερωτσεις, • αναλυτικ παρουσαση της θεωρας του σχολικο βιβλου, • ασκσεις εμπδωσης της θεωρας, • ανλυση 18 θεματικν ενοττων, • 18 κριτρια αξιολγησης δομημνα με το νο σστημα, • απαντσεις των ασκσεων του σχολικο βιβλου.
To συνοδευτικ CD-ROM περιχει • ενδεικτικς απαντσεις των κριτηρων αξιολγησης, • παρλληλα κεμενα για λες τις θεματικς εντητες, • πρσθετα πολυτροπικ κριτρια αξιολγησης.
Νομβριος 2012 Αγγελδου Νατσα,
1. Επιχειρηματολογα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
3. Ανπτυξη παραγρφου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
4. Η περληψη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21
5. Υποκειμενικτητα κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25
6. Σγκριση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
1. Οργνωση του λγου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
1.1 Δομικ στοιχεα παραγρφου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
1.2 Τρποι ανπτυξης της παραγρφου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
1.3 Συνοχ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
2.1 Το φος του κειμνου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42
2.2 Λειτουργες της γλσσας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
2.3 Σνταξη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
2.6 Ρηματικς εγκλσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
2.7 Σημεα στξης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47
1. Επικοινωνιακ πλασιο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
Χαρακτηριστικ κειμενικν ειδν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
Δομικ σφλματα παραγρφων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58
3. Ανασκευ θσης – κφραση διαφωνας στη δοθεσα ποψη . . . . . . . . . . . . . . .60
4. Προσαρμογ κειμνου σε διαφορετικ επικοινωνιακ πλασιο . . . . . . . . . . . .61
5. Οδηγες για την παραγωγ κειμνου ως συνχεια των δοθντων κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64
Η θεωρα του σχολικο βιβλου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65
Κεφ. 1: Γλσσα και γλωσσικς ποικιλες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65
Κεφ. 2: Ο λγος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
Κεφ. 3: Η περιγραφ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72
Κεφ. 4: Η αφγηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73
Ασκσεις για την εμπδωση της θεωρας του σχολικο βιβλου . . . . . . . . . . . . . .76
Β. Θεματικς εντητες και κριτρια αξιολγησης
1. Γλσσα – Γλωσσικ νδεια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87
2. Γλωσσομθεια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92
3. Αναλφαβητισμς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98
4. Διλογος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
11. Πρτυπα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
Προσγγιση κειμνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Κεφ. 2: Ο λγος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Κεφ. 3: Η περιγραφ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Κεφ. 4: Η αφγηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
Κεφ. 4: To χρονογρφημα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
Βιβλιογραφα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
9
Εισαγωγ
Τ ο νο πργραμμα σπουδν για το μθημα της Νεοελληνικς Γλσσας στην Α Λυκεου χει ως στχο την καλλιργεια του γλωσσικο γραμματισμο
των μαθητν, με κοινωνιοκεντρικ προσανατολισμ. Στχος, δηλαδ, δεν εναι απλς η εκμθηση των γραμματικν και συντακτικν φαινομνων, αλλ η βα- θτερη κατανηση του νοματος που παρουσιζεται στα κεμενα. Αυτ σημανει τι η γλσσα, αφο εναι κοινωνικ προν, χει μεση σχση με το κοινωνικ και πολιτισμικ σστημα στο οποο χει παραχθε. Διερευνντας, λοιπν, ο μαθητς τη γλσσα και τα διφορα κειμενικ εδη μπορε να κατανοσει το κοινωνικ, πολιτικ, ιδεολογικ, πολιτιστικ, ηθικ πλασιο που παρουσιζει ο εκστοτε συγγραφας. Με αυτν τον τρπο ο μαθητς, κθε φορ που ρχεται σε επαφ με να κεμενο, εμπλουτζει τις γνσεις του χι μνο σε γλωσσικ εππεδο αλλ και σε αξιακ. Αποκτντας την εμπειρα του κσμου που μεταδδει ο συγγραφας οι συγγραφες μσα απ τα κεμεν τους, εμπλουτζει και αναμορφνει τη δικ του εμπειρα. Σμφωνα με αυτ τη στοχοθεσα χει διαμορφωθε και η αξιολγηση των μα- θητν. Πιο συγκεκριμνα, κατ τη διαδικασα αξιολγησης, δνονται στους μαθη- τς δο περισστερα γνωστα κεμενα καθς και πολυτροπικ, διαφορετικν κειμενικν ειδν και διαφορετικν θεματικν, που πραγματεονται ζητματα κοινωνικ, πολιτικ, πολιτιστικ, επιστημονικ. πειτα, ζητεται απ τους μαθη- τς να απαντσουν σε τρεις ομδες ερωτσεων οι οποες δεν εναι αυστηρ επι- κεντρωμνες σε γλωσσικος καννες, αλλ μσα απ την κατανηση και επεξερ- γασα των κειμνων, των γραμματικν καννων, του λεξιλογου κ.λπ. οι μαθητς οφελουν να ερευνσουν τα νοματα που αποκρπτονται στα κεμενα, αλλ και τη διαδικασα κατασκευς τους.
Θεωρα
κθεση • ΑΛυκεου • κφραση - κθεση • ΑΛυκεου • κφραση - κθεση • ΑΛυκεου • κφραση - κθεση • Α
Οδηγες για τις ερωτσεις της ομδας Α
Στην ομδα Α εναι δυνατν να υπρχουν να περισστερα υποερωτμα- τα που σχετζονται με την κατανηση των δοθντων γραπτν κειμνων. Η κατανηση των κειμνων αναδεικνεται μσα απ ερωτσεις που βαθμολο- γονται με εκοσι (20) μονδες και ζητον:
1. την ανδειξη της επιχειρηματολογας του συγγραφα / των συγγραφ- ων,
2. τους τρπους που χρησιμοποιε ο συγγραφας/οι συγγραφες για να πε- σουν τον αναγνστη,
3. την ανπτυξη παραγρφου αξιοποιντας φρση πρταση των δοθ- ντων κειμνων,
4. την περιληπτικ απδοση των αρχικν κειμνων,
5. την οπτικ γωνα (αντικειμενικ/υποκειμενικ) απ την οποα εξετζο- νται τα κεμενα,
6. τη σγκριση των κειμνων σχετικ με να θμα που απασχολε το συγ- γραφα/τους συγγραφες.
Θεωρα | Α
Α
16 Θεωρα
1. Επιχειρηματολογα
Στο συγκεκριμνο υποερτημα οι μαθητς καλονται να δσουν απαντσεις με τις οποες ελγχεται κατ πσο κατανοον τα επιχειρματα που μπορε να χρη- σιμοποιονται απ το συγγραφα και το ρλο τους στη συγκρτηση του νομα- τος των συγκεκριμνων κειμνων.
Αναλυτικτερα:
Τα επιχειρματα χρησιμοποιονται για:
τη στριξη μιας θσης, την απδειξη της ορθτητας μιας θσης, την αντκρουση μιας θσης.
Εδη επιχειρημτων
επιχειρματα με
αιτιολογικο σνδεσμοι: γιατ, επειδ, διτι λξεις που δηλνουν αιτα: λγος, παργοντας κ..
επιχειρματα με
Διαρθρωτικς λξεις και φρσεις που δηλνουν αιτιολγηση, συμπρασμα. Ρματα και φρσεις που εκφρζουν πιθαντητα: π.χ. ενδχεται, εναι δυνα-
τν. Ρματα που εκφρζουν αναγκαιτητα: π.χ. χρειζεται, κρνεται απαρατητο
κ..
εφαρμογ
Στο παρακτω κεμενο να εντοπσετε τα επιχειρματα που χρησιμοποησε ο συγγραφας για να αποδεξει τι η παιδεα ολοκληρνει ηθικ το τομο και εξασφαλζει την ορθ λειτουργα της κοινωνας.
Κεμενο:
Η παιδεα ολοκληρνει την ηθικ υπσταση του ανθρπου. Αρχικ, γιατ προ- βλλει υψηλ ηθικ πρτυπα και διαμορφνει με αυτν τον τρπο την ηθικ συνεδηση του ατμου. Επιπλον, με την παιδεα και την αγωγ καλλιεργονται οι ηθικς αρετς και επικρατε η δικαιοσνη, η ειλικρνεια, η τιμιτητα και το μ- τρο. Μσω της κατανησης της σημασας των ηθικν αξιν πραγματνεται η κοινωνικ συνοχ και η ευρτερη ανπτυξη της κοινωνας. Επομνως, η παιδεα αποτελε συντελεστ ηθικς και κοινωνικς ολοκλρωσης του ατμου.
Ενδεικτικ απντηση:
Ο συγγραφας για να αποδεξει τι η παιδεα ολοκληρνει ηθικ το τομο και εξασφαλζει με αυτν τον τρπο την ερυθμη λειτουργα της κοινωνας χρησιμο- ποιε τα παρακτω επιχειρματα:
1ο επιχερημα: η παιδεα μπορε να διαμορφσει το θος ενς ανθρπου, αφο προβλλοντας ηθικ πρτυπα διαπλθει και τη συνεδησ του.
2ο επιχερημα: η παιδεα εναι δυνατν να καλλιεργσει ηθικς αρετς πως τη δικαιοσνη, την ειλικρνεια, την τιμιτητα και το μτρο.
3ο επιχερημα: η παιδεα βοηθ στην προσπθεια, στε να κατανοηθον οι ηθικς αξες και τσι να επιτευχθε η κοινωνικ συνοχ και η ευρτερη ανπτυξη της κοινωνας.
Ο συγγραφας για την παρθεση του πρτου επιχειρματος και τη στριξη της θσης του χρησιμοποιε διαρθρωτικ λξη που δηλνει αιτιολγηση: γιατ. Το δετερο επιχερημ του εννεται με το πρτο με σχση προσθκης και τη διαρ- θρωτικ λξη επιπλον, εν παρλληλα χρησιμοποιε και κποια παραδεγματα. Στο τελευταο επιχερημα παρουσιζεται η σχση αιτου - αποτελσματος, αφο η κατανηση των ηθικν αρετν εξασφαλζει τελικ την ανπτυξη των κοινωνι- ν.
18 Θεωρα
2. Τρποι και μσα πειθος
Ορισμνες φορς, στις ερωτσεις της ομδας Α, μπορε να ζητηθε απ τους μα- θητς να ασκσουν λεγχο στην επιχειρηματολογα των κειμνων. Να ελγξουν, δηλαδ, αφο εντοπσουν τα επιχειρματα, αν αυτ μπορον να πεσουν τον ανα- γνστη. Γι’ αυτ το λγο, καλ εναι οι μαθητς να γνωρζουν τους τρπους και τα μσα πειθος που χρησιμοποιονται στα κεμενα, στε να τα αξιολογσουν ως επαρκ χι. Με τον ρο πειθ εννοεται ο τρπος με τον οποον ο πομπς προσπαθε να πεσει τον αναγνστη, στε να γνουν αποδεκτς οι απψεις του. Κατ τη διαδι- κασα αυτ, ο πομπς μπορε να χρησιμοποισει χι μνο επιχειρματα, καννες δηλαδ της λογικς, αλλ μπορε να αξιοποισει και την εκφραστικ του ικαν- τητα. τσι, οι τρποι πειθος που χρησιμοποιονται εναι:
προκειμνου να προσεγγσει συναισθηματικ το δκτη.
χουν διατυπωθε απ λλους, γνωστος και ειδικος στο συγκεκριμνο θμα, ανθρπους, προκειμνου να παρουσισει τις απψεις του ως αξιπιστες.
Διαγραμματικ παρουσαση των τρπων και των μσων πειθος
Επκληση στη λογικ
Συλλογισμο και επιχειρματα
Τεκμρια (στατιστικ στοιχεα,
επιχειρημτων
Οι συλλογισμο θα πρπει να αξιολογονται ως προς την πορεα της σκψης του συγγραφα. Διακρνονται σε:
Oδηγες απαντσεων στις ασκσεις Α, Β & Γ ομδας 19
Παραγωγικος: το συμπρασμα που συνγεται εναι ββαιο, αρκε οι προκε- μενς τους να εναι αληθες. Επαγωγικος: το συμπρασμα των οποων εναι πιθαν, αφο οι προκεμενες αναφρονται σε κτι συγκεκριμνο και η αναγωγ στο γενικ γνεται στο συ- μπρασμα. Αναλογικος: οι οποοι συνγουν πιθαν συμπρασμα, αφο στις προκεμε- νες παρουσιζεται μια μερικ πρταση και στο συμπρασμα διατυπνεται μια μερικ κρση.
3. Ανπτυξη παραγρφου
να ερτημα υποερτημα της ομδας Α μπορε να ζητ απ τους μαθητς να αναπτξουν μια παργραφο αξιοποιντας μια φρση πρταση του δοθντος κειμνου. Σε αυτ την περπτωση οι μαθητς πρπει να εντοπσουν την κεντρικ ννοια και τα ζητομενα που προκπτουν απ αυτ. Η κεντρικ ννοια αξιοποι- εται ως θεματικ πρταση της παραγρφου και οι απαντσεις στα ζητομενα βοηθον τους μαθητς να οργανσουν τις λεπτομρειες της παραγρφου. Κατ τη συγγραφ της παραγρφου, ως θεματικ πρταση μπορε να τεθε η φρση που χει δοθε αυτοσια ελαφρς παραλλαγμνη. Οι μαθητς δεν πρπει να ξεχνον τι:
χρση διαρθρωτικν λξεων),
εφαρμογ
Να αναπτξετε την παρακτω πρταση σε μια παργραφο 100-120 λξεων: «Η θση της γυνακας στην κοινωνα παλαιτερα και σμερα».
Βματα:
Εντοπζουμε την κεντρικ ννοια και τα ζητομενα/προποθσεις που προκ- πτουν απ την πρταση που μας χει δοθε.
Κεντρικ ννοια: η θση της γυνακας. Ζητομενα: α) ποιος ταν ο ρλος της παλαιτερα. β) ποια η θση της στην κοινωνα σμερα.
20 Θεωρα
Κατασκευζουμε να σντομο διγραμμα για να οργανσουμε τις ιδες μας.
ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΠΑΡΟΝ
σες ευκαιρες με τον νδρα στην εκ- παδευση.
Στρηση θεμελιωδν δικαιωμτων: – Μρφωσης – Εργασας – Ελευθερας λγου – Συμμετοχς στα κοιν
Δικαωμα στην εργασα.
Φροντζουμε η παργραφος να περιλαμβνει θεματικ πρταση, λεπτομ- ρειες/σχλια που να τεκμηρινουν το περιεχμενο της θεματικς περιδου, πρταση κατακλεδα.
Ξεκινομε τη θεματικ πρταση: – Θτοντας σε αυτ τη φρση που μας δνεται για σχολιασμ ετε αυτοσια
ετε ελαφρς παραλλαγμνη. – Τοποθετντας την κεντρικ ννοια σε συνδυασμ με τα ζητομενα/προ-
ποθσεις με τον δικ μας τρπο. Παρδειγμα: Ο ρλος της γυνακας στην κοινωνα με το πρασμα των χρνων
χει αλλξει ριζικ.
Συνεχζουμε την ανπτυξη καταγρφοντας στα σχλια το αποδεικτικ υλικ μας.
Ολοκληρνουμε την πραγμτευσ μας με την πρταση κατακλεδα που μπορε: – Να αποτελε αναδιατπωση της θεματικς περιδου. – Να αποτελε ανακεφαλαωση/συμπρασμα των σων χουν αναφερθε. Παρδειγμα: λες οι παραπνω κατακτσεις δωσαν αυτοπεποθηση στη γυ-
νακα που αποτελε πλον να δυναμικ κομμτι της κοινωνας.
Φροντζουμε να εξασφαλζεται στην παργραφ μας συνοχ και αλληλουχα μεταξ των νοημτων.
Ελγχουμε το ριο των λξεων.
Ανπτυξη της παραγρφου:
Ο ρλος της γυνακας στην κοινωνα με το πρασμα των χρνων χει αλλξει ριζικ. Σε παλαιτερες εποχς η θση της ταν υποβαθμισμνη, καθς ζοσε στο περιθριο κτω απ την εξουσα του συζγου της. Στερονταν θεμελιδη δικαι- ματα, πως αυτ της μρφωσης και της ελευθερας λγου, εν παρλληλα ως
Oδηγες απαντσεων στις ασκσεις Α, Β & Γ ομδας 21
προς την πολιτικ ζοσε αποκλεισμνη απ τα κοιν και απ κθε πολιτικ δρα- στηριτητα. Αντθετα, στις μρες μας, χουν αναγνωριστε στη γυνακα πολλ δικαιματα. Πρτα-πρτα, χει σες ευκαιρες με τον νδρα στην εκπαδευση. πειτα, εναι ελεθερη να ασκε οποιοδποτε επγγελμα εξασφαλζοντας τσι προσωπικ εισδημα και οικονομικ ανεξαρτησα. Τλος, στον τομα της πολι- τικς κατκτησε το δικαωμα της ψφου και μπορε να καταλβει οποιοδποτε αξωμα. λες οι παραπνω κατακτσεις δωσαν αυτοπεποθηση στη γυνακα που αποτελε πλον να δυναμικ κομμτι της κοινωνας.
4. Η περληψη
Στην πρτη ομδα ερωτσεων εναι δυνατν να ζητηθε η αξιοποηση δο πε- ρισσοτρων κειμνων, προκειμνου να παραχθε να λλο κεμενο πιο συνοπτικ. Πρκειται για την περληψη η οποα δεν εναι να αυτνομο εδος κειμνου, αλλ εναι νας τρπος να αποδδει ο μαθητς με συνοπτικ τρπο λλα κεμενα. Γι’ αυτ το λγο, στην περληψη θα πρπει να θυμται τι: 1. Υπρχει πυκνς λγος, χωρς επεξηγσεις. 2. Η περληψη εναι μια παργραφος. 3. Μεταφρονται σε πλγιο λγο οι αντιλψεις του συγγραφα/των συγγραφων. 4. Δεν προστθεται καννα σχλιο.
Στδια δημιουργας της περληψης:
1. Επεξεργασα των κειμνων
Προσεκτικ ανγνωση των κειμνων με σκοπ την επισμανση του νοη- ματικο κντρου των κειμνων αυτν.
Το θεματικ κντρο των κειμνων μπορε να εξαχθε απ: 1. τους ττλους των κειμνων (αν δοθον), 2. λη την κταση των κειμνων.
Εντοπισμς του θματος των παραγρφων κθε κειμνου και δημιουργα πλαγιτιτλων για κθε παργραφο.
Το θμα το αναζητομε: 1. στη θεματικ περοδο, 2. στην κατακλεδα, 3. εναι δυνατν να το συνγουμε απ τις λεπτομρειες.
22 Θεωρα
Επισμανση σημαντικν λεπτομερειν και υπογρμμιση λξεων κλειδιν φρσεων με σημαντικ περιεχμενο.
2. Σνθεση της περληψης
Διατπωση του νοηματικο κντρου των κειμνων στην πρτη περοδο της περληψης. Π.χ. τα κεμενα αναφρονται ( στα κεμενα αναλεται τα κεμενα προσεγγζουν κ.λπ.) στις αρνητικς συνπειες της υπρμετρης χρσης Η/Υ.
Ακριβς διατπωση των κριων ιδεν των παραγρφων κθε κειμνου και σων απ τις δευτερεουσες εναι απαρατητες για την εξασφλιση της νο- ηματικς πληρτητας της περληψης.
Επιλογ των κατλληλων διαρθρωτικν λξεων, για να διαφανον οι νοη- ματικς σχσεις που διαπλκονται μεταξ των ιδεν των κειμνων.
Φτνοντας στην τελευταα παργραφο κλενουμε την περληψη με τη φρση: Τλος, οι συγγραφες επισημανουν… και διατυπνουμε με συντο- μα το περιεχμεν της.
Θα πρπει να θυμμαι:
• Οι λεκτικς επαναλψεις, ιδιατερα των ρημτων «αναφρουν», «λνε» εναι συχν λθος, που εναι εκολο να αποφευχθε. Χρησιμοποιομε εναλλακτικ συννυμα ρματα. Προσχουμε το φος, τη διατπωση του συγγραφα/των συγγραφων και επιλγουμε το ρμα που ταιριζει περισστερο. Ορισμνα απ αυτ εναι:
1. αναφρει, αναλει, εξετζει, παραθτει, παρουσιζει, διατυπνει, 2. υποστηρζει, δηλνει, επισημανει, διαπιστνει, εκτιμ, 3. αναζητ, διερευν, εμβαθνει, 4. τονζει, υπογραμμζει, 5. προσθτει, εξηγε, ερμηνεει, 6. αντικροει, αρνεται, 7. αναγνωρζει, προτενει, 8. συμπερανει, καταλγει.
• Προσχουμε τη διρθρωση των κειμνων. Δεν παραλεπουμε τη χρση δι- αρθρωτικν λξεων που αποδδουν τις νοηματικς σχσεις των κειμνων.
• Γρφουμε την περληψ μας σε μια παργραφο.
Oδηγες απαντσεων στις ασκσεις Α, Β & Γ ομδας 23
Στην περληψη αποφεγουμε: – τα παραδεγματα, – την απαρθμηση εννοιν, – τις ερωτσεις (παρουσιζοντας κατευθεαν την απντηση που δνεται σ’
αυτς), – τις παρενθετικς προτσεις, – την κριτικ, το σχολιασμ την αξιολγηση του αρχικο κειμνου, – τις υπερβολικς γενικεσεις και αφαιρσεις.
Στερετυπες ενρξεις περιληπτικο κεμενου:
1. Οι συγγραφες αναφερμενοι στο ρλο που διαδραματζει (π.χ. η τηλεραση) αναγνωρζουν...
2. Οι συντκτες των κειμνων τονζουν... 3. Στα κεμενα αυτ υποστηρζεται τι... 4. Στα κειμενικ αυτ αποσπσματα εκφρζεται η ποψη τι... 5. Σμφωνα με τα ρθρα ... 6. Στα συγκεκριμνα αποσπσματα οι συγγραφες διαπιστνουν…
εφαρμογ
Να γνει η περληψη των παρακτω κειμνων σε 100-120 λξεις.
Κεμενο α:
Εναι σημαντικ προπθεση για τη δημοκρατα και το μλλον της Ευρωπακς νωσης η καλλιργεια της ευρωπακς ταυττητας δπλα στις εθνικς ταυτ- τητες των πολιτν σε λες τις χρες-μλη. Ας μην ξεχνμε μως τι τα θνη, κρτη-μλη της νωσης, δεν εναι σα οτε πληθυσμιακ οτε σε κταση γεω- γραφικ οτε ακμα περισστερο οικονομικ και στρατηγικ. Την νωση, ρα, παραμονεει ο κνδυνος να μετατραπε σε ολιγαρχα των ισχυρτερων χωρν της, μολοντι εναι συγχρνω&sigmaf
Related Documents
