SCHIZOCEOLIA ENTEROCEOLIA TRIPLOBLASTICA …invertebrates.uni.lodz.pl/wp-content/uploads/pierścienice-dla... · otrzewna trzewna pseudoceloma pochodna blastocelu otrzewna ścienna

gąbk

i

parz

ydeł

kow

ceże

bropła

wy

typ budowy = bauplanCh

oano

flage

llata

Porif

era

Plac

ozoa

Cnid

aria

Cten

opho

raSi

punc

ulat

aEc

hiur

aM

ollu

sca

Ann

elid

aO

nych

opho

raA

rthro

poda

Tard

igra

daPl

athy

helm

inth

esN

emer

tini

Ento

proc

taCy

clio

phor

a

Aca

ntho

ceph

ala

Seiso

nida

Rota

toria

Mic

rogn

atho

zoa

Gna

thos

omul

ida

Gas

trotri

cha

Nem

atod

aN

emat

hom

orph

aPr

iapu

lida

Kin

oryn

cha

Loric

ifera

Ecto

proc

taCh

aeto

gnat

haPh

oron

ida

Brac

hiop

oda

Pter

obra

nchi

aEc

hino

derm

ata

Ente

ropn

eusta

Chor

data

płas

kow

ce

METAZOA

DIPLOBLASTICA

TRIPLOBLASTICA

płaz

ińce

wstężn

ice

wro

tki ko

lcog

low

y

nici

enie

niez

mog

owce

nitn

ikow

ce

parenchymowce

pierśc

ieni

ce

SCHIZOCEOLIA ENTEROCEOLIA

TYP: ANNELIDA - PIERŚCIENICE

Gromada: Polychaeta – wieloszczety

Gromada: Clitellata – siodełkowce

Podgromada: Oligochaeta - skąposzczety Podgromada: Hirudinomorpha –

pijawkokształtne

Rząd: Hirudinea – pijawki właściwe

Gromada: Pogonofora rurkoczułkowce

qJedną z podstawowych cech pierścienic jestmetameryczna budowa ciała.

qPierścienie, z których składa się ciało tych robaków są z wyjątkiem odcinka głowowego (prostomium + peristomium) i tylnego (pygidium) jednakowego kształtu i w zasadzie powtarzają się w nich te same narządy.

Powstanie segmentacji jest ściśle związane z rozwojem wtórnej jamy ciała - celomy.

Jest to rozczłonowanie równoimienne -h o m o n o m i c z n e.

ektoderma

blastocel

mezoderma

pierwotna jama ciała

endoderma

mezoderma

blastopor

Wtórna jama ciała – celoma powstaje w mezodermie

ENTEROCOELIASCHIZOCOELIA

ektoderma

jelito

jelitojelito

endoderma

endoderma

endoderma

gonada

gonada gonadakrezka dolna

otrzewnatrzewna

pseudocelomapochodnablastocelu

otrzewnaścienna

krezka górna

mięśnie(mezodermalne)

mięśnieitp.

(mezoderma)

mezenchyma

celoma

ACOELOMATA

PSEUDOCOELOMATA EUCOELOMATA

otwór gębowy

jelito

blastocel

otwór odbytowymezodermaceloma

mezoderma

celoma

PRZYR

OST C

IAŁA

Metody powstawania mezodermy w stadium późnej gastruli

Wtórna jama ciała pierścienicq Ścianę ciała pierścienic stanowi wór powłokowo-mięśniowy

kolagenowyoskórek

nabłonekmięśnie okrężne

mięśnie podłużneotrzewna ściennakomora wtórnej

jamy ciała

naczynie grzbietowe

krezka grzbietowa

krezka brzuszna

łańcuszek nerwowynaczynie brzuszne

metanefrydium

otrzewnajelitowa

jelito

orzęsiony lejeknephrostom

kanalikmetanefrydialny

pęcherzyk

naczynia włosowate

otwórwydalniczy

Budowa układu krwionośnego

naczynie grzbietowe

naczynieboczne

naczynie brzuszne

otwór gębowy

otwór odbytowy

celoma

naczynia włosowate

jama gębowaobrączka okołogardzielowa

mięśnie gardzielowegardziel

naczynie grzbietowe

przełyknaczynie

okołoprzełykowezbiorniki nasienne

pęcherzyki nasienne gruczoły wapienne

metanefrydium

dissepimentum

wole żołądekjelito

U skąposzczetów i pijawek rozwój jest prosty, zaś u większości wieloszczetów występuje w rozwoju

wolno żyjące stadium larwalne - t r o c h o f o r a

Rozwój trochofory

otwór gębowy

otwór odbytowy

blastocel

mezoderma

pygidium

strefa wzrostu

prototroch (episfera)

prototroch

prostomium(preprototroch)

jelito

jelito

telotroch (hyposfera)

perystomium(prototroch)

segmenty

parapodium

wąs odbytowy

otwórgębowy

metatroch

U skąposzczetów i pijawek rozwój jest prosty, zaś u większości wieloszczetów występuje w rozwoju

wolno żyjące stadium larwalne - t r o c h o f o r a

1. Wolno żyjące, rzadko pasożytnicze, morskie, słodkowodnei lądowe (glebowe);

2. Trójwarstwowce, dwubocznie symetryczne;3. Są robakami o wydłużonym, często obłym kształcie ciała,

u wielu form mniej lub bardziej spłaszczonym grzbieto-brzusznie;

4. Ciało zbudowane z płata przedgębowego (prostomium), płata gębowego (peristomium), licznych metamerów oraz płata analnego (pygidium) z otworem odbytowym

5. Metameryczna budowa ciała, jako konsekwencja powstania wtórnej jamy ciała (coeloma), segmenty powstają z parzystych woreczków celomatycznych;

6. Jelito drożne z modyfikacjami w poszczególnychgromadach;

Charakterystyka typu:

7. Układ krwionośny zamknięty (pozostałość pierwotnejjamy ciała);

8. Centralny układ nerwowy z obrączką okołogardzielową (zparą zwojów mózgowych) oraz brzuszną drabinką lubłańcuszkiem nerwowym;

9. Układ wydalniczy typu metanefridialnego, rzadkoprotonefridialny lub obydwa łącznie;

10. Rozdzielnopłciowe lub obojnaki, u wielu pierścienicmorskich występuje wolno pływająca larwa trochofora;pozostałe nie przechodzą przeobrażenia

Charakterystyka typu - cd:

przedni i tylko odcinek ciała wieloszczetów

czułek

głaszczek

prostomium

wąsperystomialny

perystomiumparapodium

pygidium

wąsodbytowy

Schemat budowy parapodiów wieloszczetów

gałąź grzbietowa = notopodium

gałąź brzuszna = neuropodium

naczynie grzbietowe

naczynie grzbietowe

Gromada: Polychaeta – wieloszczety• mają dobrze wykształcony odcinek głowowy ciała z parą

czułków i głaszczków;

• każdy segment ciała zaopatrzony w parę parapodiów;

• większość zaopatrzona jest w skrzela (wyrostki na parapodiach);

• w większości rozdzielnopłciowe, są też gatunki obojnacze;

• nie posiadają stałych narządów rozrodczych (gonady pojawiają się podczas rozrodu), zapłodnienie zewnętrzne, dość powszechna epitokia;

• w rozwoju pojawia się larwa trochofora;

• zróżnicowane pod względem dlugości - od 1 mm do ok. 3 m

• większość gatunków ma narządy światłoczułe.

Gromada: Siodełkowce – ClitellataPodgromada: Skąposzczety – Oligochaeta

(ok. 3-4 tys. gatunków)

• wyraźnie segmentowane siodełkowce;• nie posiadają parapodiów, szczeciny są uwstecznione lub

ich brak;• oddychają całą powierzchnią ciała;• hermafrodyty ze skomplikowanym układem rozrodczym;• jaja rozwijają się w kokonie, rozwój jest prosty;• w większości są to gatunki ryjące w podłożu - w glebie i

dnie zbiorników słodkowodnych;• wielkość od 1 mm do kilkunastu cm, największa

dżdżownica australijska dochodzi do 3 m długości

gromada: POGONOFORA - rurkoczułowce

• osiadłe; środowiska zawierające metan lub siarkowodór • postać dorosła bez przewodu pokarmowego; obecna trofosoma (bakterie symbiontyczne chemosyntetyzujące);• ciało silnie wydłużone (5 mm–2 m); prosoma, mezosoma, segmentowana (ok. 80 segmentów) metasoma (opisthosoma)• czulki (tentaculae, pedipalpi) wyrastają z przodu mezosomy; • układ krwionośny jest zamknięty o skomplikowanej budowie (transport toksycznych związków);• układ wydalniczy – celomodukty?• rozdzielnopłciowe; zapłodnienie głównie wewnetrzne lub zewnetrzne;• opieka nad potomstwem – zarodki pływają lub larwy podobne do trochofory

Podgromada: HirudinomorphaRząd: Hirudinea - pijawki właściwe -

•Hirudo medicinalis

•Haemopis sanguisuga

• Glossiphonia complanata –odlepka ślimacza

• Piscicola geometra –pijawka rybia

• Theromyzon tessulatum –pijawka kacza

• Erpobdella octoculata

przyssawka tylna

przyssawka przedniazwoje mózgowe

jama gębowa

gardziel

żołądek

jelito

jelito proste

Budowa wewnętrzna pijawki szczękowej

wole

Podgromada: HirudinomorphaRząd: Hirudinea - pijawki właściwe

• silnie zredukowana jama ciała, wyparta przez tkankę łączną i muskulaturę;

• wtórna jama ciała w postaci naczyń i zatok układu krwionośnego (układ krwionośny otwarty);

• stała liczba segmentów (33); szczecin brak;

• posiadają dwie przyssawki (przednia z otworem gębowym),

• odżywiają się płynami ciała różnych zwierząt (w tym krwią kręgowców), drapieżniki i padlinożercy;

• jelito (rozszerzone) magazynowanie krwi; hirudyna –substancja zapobiegające krzepnięciu krwi;

• układ oddechowy – nieobecny (powłoki ciała)• układ wydalniczy – 10-17 par metanefrydiów (mniej niż somitów)• ukł. nerwowy – łańcuszkowy; zmysł chemiczny –brodawki na każdym somicie;• hermafrodyty protandryczne;• wiele gatunków żyje w wodach słodkich, nieliczne gatunki morskie, amfibiotyczne czy lądowe;

Podgromada: HirudinomorphaRząd: Hirudinea - pijawki właściwe