·· No. 35. Taoen VIII. 3.Mei 1941. ·. OPLAAG: 13.250. EXEMPL. Sabtoe Wage · 6 Bakda Moeloed 1872. P ANJEBAR SE MANCA T Weekblad basa Djawa adhedhasar kabangsan diwetokake saben dina Sabtoe dening N. V. Handel Mij. & Druk.,,lndonesia" ing Soerabaja. Regane langganan 1 kwartaal f 1,65. Kena dibajar saben sasi f 0,55. Koedoe dibajar dhisik. Toemrap . sandjabane Directeur : R. T oekoel Soerohadinoto. Alamat Re. dactie ian Administratie Paviljoen G. N. I. Boeboetan Postbox No. 147 Ragade advertentie l regel f 0.25; apese f 2,50 sak-pasangan. Jen langganan (contract): bisa oleh soedan akeh. Kena moendhoet tarief. Administratie wenang nolak sawidjining advertentie, Indonesia : 1 kwartaal f 2.-. Sawajah-wajah kena moendhoet dadi langganan .. nanging jen leren koedoe SOE RAB AJA. Telefoon AdminisCratie: Z. 3489. tanpa nerangake sabab-sababe . · ing wekasane kwartaal. RATJOEN PAN(;ANAN. WONG kang katiwasan oeta- wa katjilakan merga mangan pa- nganan (jai:koe: djamoer, lam- tara, boengkrek enz.) kang ngan- dhoet ratjoen, isih tansah ana wae. Manoet verslag saka Dienst Kasarasan saka Provincie Dja- wa Tengah bagejan kwartaal ka- ping .pat saka, taoen 1940 wae , kaja ing ngisor iki : Ing onderdistrict Boemidjawa (Tegal) ana wong 6 kang nan- dhang Iara sawise mangan dja- moer. Ing onderdistrict Paning- garan ana wong 17 kang wis kena ratjoen dja- moer. Kang 7 kebatjoet tiwas, kang 1 wong wadon, k.ang 6 bo- .tjah. Ing onderdistrict Pakoen- tjen ( Poerwokerto) ana wong 6 kang nandhang katjilakan merga ratjoen panganan, lan kang 3 ti- was. Ing onderdistrict Ojatila- wang, oega ana wong kang ka- tjilakan merga ratjoen . Salijane ikoe, ing onderdistrict Karanganjar Ian ing onderdis- trict Kalimanah. dinjatakake jen ana wong-wong kang kena ra- tjoen boengkrek. sarta ana kang nganti nandhang katiwasan. Ing Kalimanah, ana wong 8 kang ke- batjoet tiwas. ing onderdistrict Karanganjar ana .wong 14 kang mati. Semorio oenine verslag ·· Ikoe moeng sadjrone sa-kwartaal toer moeng ing tlatah Djawa Te- ngah. Doeroeng kapetoeng ing panggonan lijane ing kapoelo- wan Indonesia iki, Ian doeroeng kapetoeng .wong-wong kang ne- mahi katjilakan, nanging kang ora lapoer marang negara. Moela saka ikoe, kaja perloe banget bebadan kang menting- ake marang panganane rakjat sawise nitipriksa. bandjoer aweh sesoeloeh, endi betjike panganan kang betjik dipangan lc;tn kang ora mbebajani, nanging moerah regane. Ing bab •panganan. rak- jat isih boetoeh banget toentoe- nan. Kajadene endhog pitik. sing akeh-akeh padha diedol. dhoewi- te ditoekokake panganan. Mang- ka saoepama endhoge maoe di. pangan dhewe, loewih moera- kabi tinimbang mangan panga- nan kang saka pepajonne endhog maoe. merga doeroeng ngerti panganan kang moempangati. Typ. Drukk. N. V ... Indonesia". Hoofdredacteur : Imam Soepardi. SARANANE . NGOEPAKARA PERSATOEWAN KOEDOE PRAJITNA ANGGON KITA ANGGAJOEH KEMADJOEWAN LAN SARI SESORAHE K. R. M. T. H. WOERJANINGRAT. ANA ing dina pahargyan me- ngeti R. A. Kar- tini. pandjenen!'.J- ane K. R. M. T. H. Woerjaning- rat wis sesorah. kang soerasane koerang loewih kaja ing ngisor iki: Ing wiwitan pamedhar sabda mangajoebagya banget marang anane .. Piroe- koenan Pakem- palan Poetri Soerakarta", kang madeg sa- ka pakoempoe- lane para wa- nita kehe 15'bi- sa ngoempoel dadi sidji, awit ora ana bangsa kang bisa madjoe jen bangsa ma - oe ora bisa koempoel. Moe!a saka ikoe. pame- • dhar sabda me- m oed ji, moega- moega persatoe- waning . pakoem- poelan maoe da- di sarana ang- ga joeh panga- re.p-arepe bang- sa. sarta moega- moega persatoe- wan kang wis ana iki bisa les- tari soeboer, da- di · beng - gala toemrap ing lija panggonan. Malah pame- dhar sabda ngra os dietje dening anane persatoe- waning .pakoem- poelane kaoem wanita iki. awit pakoempoelane kaoem prija dhewe kang ana ing Soerakarta. wis lawas ora ke- Para sedoeloer in,q Dampit (Mala nq) kang mentas darmawisata menjang Soerabaja. ora lali ija padha d]i_iarah ing pasarefan/ Dr . Soetomo. Ing ndhoewoer nalika kagambar in,Q olataran pasarejane Dr. Soetomo. proengoe swarane. Wondene sarate golek persa- toewan ikoe bisanc koekoeh sarta ora bentjeng tjeweng. jen kabeh padha moendhi marang kaper- loewan oemoem. Sakehing pa- kcempoelan kang goemolong ing persatoewan maoe. koedoe ngi- wakake marang kaperloewane dhewe-dhewe . Ing boewana Eropah. isih tansah ana wae bentrokan kang djare arep nglahirake nieuwe orde. Satemene ing bah nieuwe orde maoe. ora moeng ing lala- dan politiek wae, nanging ing bah ekonomi. oega koedoe ana tatanan anjar. Jen ta babagan kang wekasan iki dilirwakake, nglengkara bakal anane tatanan d0r1ja kang tentrem. Kanggo anggajoeh tatanan a- n;ar maoe. kang dhisik woug- wonge koedoe ndoeweni beboe- den tata Ian rahajoe. Nanging ing Eropah dhewe. wong-wonge nedya nindakake nieuwe xJe ikoe ora wedi ing goroh, scneng ora noehoni djandjine. mc.lah saka koelinane goroh. n1-1anti nglanggar perdjandjijan. njoewek -njoewek lajang perdjan- djijan. wis dianggep penggawe kang loemrah. Moela saweneh- i!'!!:.J wong Eropah dhewe ana kar.g ngarani kajadene .. <;iwaze Manoet para ahli panggoela- \ ·' enthah. dhedhasaran kang be- 1 j•k ikoe koedoe diwiwiti sangka dhedhasaran boedi. jaikoe dhe- dhasaran djiwa oetawa kebati- ran. Ing bah iki, bangsa · kita \1: !s ndoeweni dhedhasaran kang Sapa ta kang wadjib anggoela- wrnthah anak-anak kita? Ora li1a. kaoem iboe. Saiki iki. bangsa ing Eropah kaja ora kober mi- kir ... ke babagan panggoelawen- thah kang sampoerna maoe. I< .. ::ng mangka kang bisa nganak- ak(. owah-owahan ikoe panggoe- bwenthah. lan bah . iki rinegem 1119 tanganne para wanita. Moe- l.:;. soekoer banget. jen ing tem- be bangsa kita bisa nganakake C'wah-owahan tatanan anjar, kang nganti bisa ngentas do- nja. sarta bisa oleh seseboetan wereldredster. Jen ta n)ata bang- s:: kita ngoedidaja ing bab ikoe, t!lesthi bakal kaleksanan, awit
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
P ANJEBAR SE MANCA T Weekblad basa Djawa adhedhasar kabangsan diwetokake saben dina Sabtoe dening N. V. Handel Mij. & Druk.,,lndonesia" ing Soerabaja.
Regane langganan 1 kwartaal f 1,65. Kena dibajar saben sasi f 0,55. Koedoe dibajar dhisik. Toemrap . sandjabane
Directeur : R. T oekoel Soerohadinoto.
Alamat Re.dactie ian Administratie Paviljoen G. N. I. Boeboetan
Postbox No. 147
Ragade advertentie l regel f 0.25; apese f 2,50 sak-pasangan. Jen langganan (contract): bisa oleh soedan akeh. Kena moendhoet tarief. Administratie wenang nolak sawidjining advertentie,
Indonesia : 1 kwartaal f 2.-. Sawajah-wajah kena moendhoet dadi langganan . . nanging jen leren koedoe SOE RAB AJA.
Telefoon AdminisCratie: Z. 3489. tanpa nerangake sabab-sababe.
· ing wekasane kwartaal.
RATJOEN PAN(;ANAN.
WONG kang katiwasan oetawa katjilakan merga mangan panganan (jai:koe: djamoer, lamtara, boengkrek enz.) kang ngandhoet ratjoen, isih tansah ana wae. Manoet verslag saka Dienst Kasarasan saka Provincie Djawa Tengah bagejan kwartaal kaping .pat saka, taoen 1940 wae, kaja ing ngisor iki :
Ing onderdistrict Boemidjawa (Tegal) ana wong 6 kang nandhang Iara sawise mangan djamoer. Ing onderdistrict Paninggaran ~Pekalongan) ana wong 17 kang wis kena ratjoen djamoer. Kang 7 kebatjoet tiwas, kang 1 wong wadon, k.ang 6 bo.tjah. Ing onderdistrict Pakoentjen ( Poerwokerto) ana wong 6 kang nandhang katjilakan merga ratjoen panganan, lan kang 3 tiwas. Ing onderdistrict Ojatilawang, oega ana wong kang katjilakan merga ratjoen.
Salijane ikoe, ing onderdistrict Karanganjar Ian ing onderdistrict Kalimanah. dinjatakake jen ana wong-wong kang kena ratjoen boengkrek. sarta ana kang nganti nandhang katiwasan. Ing Kalimanah, ana wong 8 kang kebatjoet tiwas. ing onderdistrict Karanganjar ana .wong 14 kang mati.
Semorio oenine verslag ·· maoe~ Ikoe moeng sadjrone sa-kwartaal toer moeng ing tlatah Djawa Tengah. Doeroeng kapetoeng ing panggonan lijane ing kapoelowan Indonesia iki, Ian doeroeng kapetoeng .wong-wong kang nemahi katjilakan, nanging kang ora lapoer marang negara.
Moela saka ikoe, kaja perloe banget bebadan kang mentingake marang panganane rakjat sawise nitipriksa. bandjoer aweh sesoeloeh, endi betjike panganan kang betjik dipangan lc;tn kang ora mbebajani, nanging moerah regane. Ing bab •panganan. rakjat isih boetoeh banget toentoenan. Kajadene endhog pitik. sing akeh-akeh padha diedol. dhoewite ditoekokake panganan. Mangka saoepama endhoge maoe di . pangan dhewe, loewih moerakabi tinimbang mangan panganan kang saka pepajonne endhog maoe. merga doeroeng ngerti panganan kang moempangati.
Typ. Drukk. N. V ... Indonesia".
Hoofdredacteur : Imam Soepardi.
SARANANE.NGOEPAKARA PERSATOEWAN KOEDOE PRAJITNA ANGGON KITA
ANGGAJOEH KEMADJOEWAN LAN KASOESiLAN~
SARI SESORAHE K. R. M. T. H. WOERJANINGRAT.
ANA ing dina pahargyan mengeti R. A. Kartini. pandjenen!'.Jane K. R. M. T. H. Woerjaningrat wis sesorah. kang soerasane koerang loewih kaja ing ngisor iki:
Ing wiwitan pamedhar sabda mangajoebagya banget marang anane .. Piroekoenan Pakempalan Poetri Soerakarta", kang madeg saka pakoempoelane para wanita kehe 15'bisa ngoempoel
dadi sidji, awit ora ana bangsa kang bisa madjoe jen bangsa ma oe ora bisa koempoel. Moe!a
saka ikoe. pame-• dhar sabda me
m oed ji, moegamoega persatoe-waning .pakoempoelan maoe dadi sarana angga joeh pangare.p-arepe bangsa. sarta moegamoega persatoewan kang wis ana iki bisa lestari soeboer, dadi k~tja · benggala toemrap ing lija panggonan.
Malah pamedhar sabda ngra os dietje dening anane persatoewaning .pakoempoelane kaoem
wanita iki. awit pakoempoelane kaoem prija dhewe kang ana ing Soerakarta. wis lawas ora ke-
Para sedoeloer in,q Dampit (Mala nq) kang mentas darmawisata menjang Soerabaja. ora lali ija padha d]i_iarah ing pasarefan/ Dr. Soetomo. Ing ndhoewoer nalika kagambar in,Q olataran pasarejane
Dr. Soetomo.
proengoe swarane. Wondene sarate golek persa
toewan ikoe bisanc koekoeh sarta ora bentjeng tjeweng . jen kabeh padha moendhi marang kaperloewan oemoem. Sakehing pakcempoelan kang goemolong ing persatoewan maoe. koedoe ngiwakake marang kaperloewane dhewe-dhewe.
Ing boewana Eropah. isih tansah ana wae bentrokan kang djare arep nglahirake nieuwe orde. Satemene ing bah nieuwe orde maoe. ora moeng ing laladan politiek wae, nanging ing bah ekonomi. oega koedoe ana tatanan anjar. Jen ta babagan kang wekasan iki dilirwakake, nglengkara bakal anane tatanan d0r1ja kang tentrem.
Kanggo anggajoeh tatanan an;ar maoe. kang dhisik wougwonge koedoe ndoeweni beboeden tata Ian rahajoe. Nanging ing Eropah dhewe. wong-wonge ~ :ang nedya nindakake nieuwe xJe ikoe ora wedi ing goroh, scneng ora noehoni djandjine. mc.lah saka koelinane goroh. n1-1anti nglanggar perdjandjijan. njoewek-njoewek lajang perdjandjijan. wis dianggep penggawe kang loemrah . Moela sawenehi!'!!:.J wong Eropah dhewe ana kar.g ngarani kajadene .. <;iwaze \\,~ reld".
Manoet para ahli panggoela\ ·' enthah. dhedhasaran kang be-1 j•k ikoe koedoe diwiwiti sangka dhedhasaran boed i. jaikoe dhedhasaran djiwa oetawa kebatiran. Ing bah iki, bangsa · kita \1: !s ndoeweni dhedhasaran kang bf:'~fik.
Sapa ta kang wadjib anggoelawrnthah anak-anak kita? Ora li1a. kaoem iboe. Saiki iki. bangsa ing Eropah kaja ora kober mikir ... ke babagan panggoelawenthah kang sampoerna maoe. I< .. ::ng mangka kang bisa nganakak(. owah-owahan ikoe panggoebwenthah. lan bah . iki rinegem 1119 tanganne para wanita. Moel.:;. soekoer banget. jen ing tembe bangsa kita bisa nganakake C'wah-owahan tatanan anjar, kang nganti bisa ngentas donja. sarta bisa oleh seseboetan wereldredster. Jen ta n)ata bangs:: kita ngoedidaja ing bab ikoe, t!lesthi bakal kaleksanan, awit
d he d has a ran in g bangsa kita wis akeh kang ngemoe kebatinan.
.Moela saka ikoe eman banget jen kita ora padha njinaoe doewek. kita dhewe. moeng pidjer ketoengkoel neniroe apa kang ar•a ing Eropah wae.
Jen kita wis ngerti jen deda:an ing Eropah ( kang katindaki: ke kaoem agressief. mesthine. Red.) ikoe kliroe, mangka kita arep niroe wae. ikoe ateges Jen a~p meloe-meloe ndjegoer ing c.1oerang.
Kita koedoe ngoe.paja lijane. ~a•g betjik.
Kahanan kang moeng gebyar <~pik ing ndjaba. ibarate kaja~cnc oekiran kang betjik, nanging moeng saka kajoe randhoe. Kang betjik ikoe, kang saka k.ajoe djati. dhasar oekirane i_ja a·wig garapanne.
Ing sawidjining parepatan Parindra . parnedhar sabda wis natc ngoesoelake. soepaja p<inggoclawenthah ikoe didhasarake marang ka\Vroeh kasoekman Ian ngelmoe djiwa. Soepaja wong\Vong bisa ndarbeni widji kang oerip. soekma Ian djiwa kang asipat rahajoe. loehoer ing boedi.
Badan wadhag. pantjadrija, rasa Ian pikiran ikoe kabeh dadi pirantine manoengsa, ija dadi piran tine djiwa. Moela saka ikoe, kabeh maoe ora kena lelawanan, koedoe laras, jaikoe :
.. Badan koedoe saras. Pantjadrija koedoe terang. ora gampang kleroe panampane. Rasa koedoe kang tadjem, landhep. Koedoe migoenakake pikiran kanggo ngegarake panemoe. Dene kekarepan koedoe ditata kang loehoer".
Jen ta anggotaning badan wis bisa ditata kaja mengkono. wis mesthi bakal bisa laras, wekasane bisc nampa prentahing soekma kang sedjati.
Bab panggoelawenthah ikoe jen ditandhing karo ing Eropah, katonne sadjak padha wae. nanging .njatane ana bedane. Bedane maoe, goemantoeng ing ladjer Jan watak. Tetales kita jaikoe djiwa oetawa soekma, watak tansah ngesthi marang karahajon. Oadi wiwit badan wadhag nganti soekma. padha anggajoeh karahajon. Jen ora mengkono. ateges ora laras karo lad;ere.
Jen wis tekan semono. wong bandjoPr bisa nglarasake dhirine ing saclhengahing panggonan Ian ing ngendi wae.
Oadi idham-idhaman toemrap anak-annk kita, ora kok soepri;a si anak ing tembe bisa mo~kti wibawa, entoek kaoentoengc;n kang gedhe. nanging soepaja ndoeweni boedi pakerti rahajoe.
Ing djaman saiki. wong padha mikirake kemadjoewan kanq mengkono maoe. Pantjen wigati. nanging · ewoeh banget . jen wpng ora ndoeweni kejakinan kang tetep. moeng rnanoet sili-
ring anqin. ibarat kajadene bal, moeng pidjer disepak mranamrene Woe.
Karoesakan maoe. ien moeng tinemoe ing babagan lahir . wae. kaja ora dadi apa. Nanging jen !loemoesi marang roesaking batin. bandjou bisa mahanani pasrawoenganing oerip kang roe~; <Jk. satemah ewoeh enggonne r.dandani.
Moda jen kita arep methik apa kang diarani kasoesilan Ian kemadjoewan, adja tinggal ing kaprajitnan. soepaja dipilihana kang tjotjog karo kita kabeh.
-o-
A WON SAENING KABOEDAJAN KILENAN TOE
MRAP KITA. Gapjoelting kaboedajan koe-:
lonan 1an wetanan. -0-
ING kalawarti • .N11ajoegyakarta" kita mranggoeli andharan kaja kang kapethik ing ngisor iki:
Kados pandjenengan sadaja sampoen pirsa, djaman sapocnika, djaman ingkang nocdjoe gandheogipocn antawisipoen kilenan Ian wetanan, ioggih poeoika djamao tjampoeripoen kaboedajan wetao kalijan kilen. Mitocroct kawontenankawootc.nao ing scrat babad, sadaja tjampoeran• antawisipocn kalih bangsa pocoika temtoe ogawootc.oakeo kadadosan warni kalih: wontcn ingkang sae, wonten awon, dcne awon saeoing kedc:dosan poenika namoeng gomiantoeng marginipocn ingkaog nocdjoe dhateng . associatic waoc, oetawi ograsoekipoen bab kalih waoc. Mcnawi ingkaog kenging daja waoe kirang santosa pamawasipocn, tcgcsipocn namocng nicoc locgoc sadaja kawontcnan enggal, octawi namocng dipocn ocntal mentahmcntahan kemawon, temtoc wohipoen as-~ociatie waoe ladjeng asipat dcnationalisatic, tegcsipoen itjal sipatipoen kcbangsan kita pijambak. Kahoedajan kita ladjcng kawon kalijan kaboedajan man· tja. Kedadosan pocnika saged kdampahan menawi bangsa ingkang kenging pcngaroch pocnika taksih andhap cultuuripoen.
lngkang kedah kita ocdi pocnika woh· ing associatie ingkang asipat lintonan sjarat-sjarat kaboedajan, inggib poenika alah~ingalab paedah.
Tijang mantja mbctahaken kaboedajan kita, kita samantcn oegi.
Nanginw kawontenan kita sapoenika mila ingyih njcdhihaken sanget.
Para nem-nemao sapocnika. ingkang sok dipoen wastani ,.moderoe jeugd", poenika kadajan saking kawontenan Ian mboteo kamanah pandjang-paodjang ka~gsem gcsang tjara kilcnan, saodhang saha tioykah lampahipoen, ladjeog ka~oepen dhateng cultuuripoen pij•unbak. Sadaja menawi mbotco westers, awoo tjrijosipoen. lngkang ladjeng ojoepck-
aken dhateng gadhahanipoen pijambak, kagoenan gendhing Ian djoged mboten dipoen pcrdoeli, namoeng kasengsan dhateng dansi..dansi ingkang kasarengan lagoe jazz:-band oetawi hawaiian, manganggc tjara Walandi teroes, ngaotos iog grija mboten godhah pangangge nationaal, oepaminipoen kanggi tijang Ngajodja: oedheng, soerdjan, sindjang.
Sanadjan saben dintenipoen sandhanganipoen tjara Eropah, kita kedah gadhah sandhangan kita pijambak.
Menawi witjantaian tcmtoc mawi -temboeng mantja, ngantos soepe dhateng basanipoen pijambak. T emboeng soepe poenika inggib radi kesangeten anggen kita njarijosaken, djalaran sanadjan saben dintenipoeo mboten oatc omoog tjara Djawi octawi daogoe mai;ggen ing maotja, . temtoe inggih taksih saged witjanteuan tjara Djawi. Dhasaripoen tijang Djawi.
Saking mboten ogerto~pocn ngantos D.Lboten pocroen ningali tetingalan Dia· wi. oepam.inipoeo watjoctjal, ingkang pantjenipoco ngemoe soeraos ingkaog lebet-lckt, pitoctoer-pitoetoet saha kawroch - kawroeh ingkaog migoenan.i saoget dhateng tijaog. Tjarijosipoen ,,saai"....,,ndjclehi", ,.eentonig", moeng padha wac marakake ngantock Ian sapitoeroctipoen. lngkang dipoen remeni namoeng gambar sorot ingkang kathah actienipoen, ingkang para pemain sandhanganipoen -·meh katingal sadaja. Pocnika menawi ing mripatipo'ea tijang
' witanan kirang sopan santoen Ian saged ngrisakaken moreel.
Paoggesaoganipoea kanggc ingkaog sampoen . keoging pcngaroeb saking kileoan. oegi ladjen9 karebab, sadaja ked~ sarwi sai Ian hygieoisch.
Kanggc para moedha, langkoeog-lang• koeng ingkang taksih sekolah, kikrik sanget kadjcngipoen. Saodhangan saben-saben kedah gantos model, oeger mentas soemerep ing gambar sorot OC
tawi tijang nganggc temtoe ladjeng darnel ingkang ngcplcki poenika. Lang• loeng-langkocng saged langkoeng sae.
Medja koersi kedab sarwi s:ie, lampoe listrik padhang, waterleiding, gadhah radio Ian sanes-sanesipoen.
Poenika sadaja inggih sae kemawon manawi sembada sajektos, sampoen ngantos oamoeng kadereng saking lingsem manawi awon Jan prasadja, fa, djeng ekonominipoen risak. Sabeo woeIan tansab kebandjiran rekening, ingkaog saja dangoe ogantos toempoektocmpock samboetanipoen Ian wekasanipoen katjemploeng djoerang bnisthan octawi nganjoet djiwa.
Gesang prasadja, ogadeg pribadi, )a_ djeng meb mboten wonten. tin;.mbang matjocl ing sabin, ngolab pasireoipoen. perloc namoeng boeroch ingkang mboten mcsthi. Maoawi mboten wonten boeroehan inggih trimah ngaoggoer.
. 3 Mei ·1941.
••••••••••••••••••••••••• f HOOGBSCHOOLj
I I iO.- p.m.
N. I. A. S.I · · f 2s.- IJ.m. I H.B. s. I .
IVAKSCHOOLI
I MW.Of
I"· L s.1
t ts.- p.m.
f IS.- p.m.
f 3.-_ p.m.
STUBl ngongkosi sekolah satamate. Locwih bctjik mleboc da<li. lid nalika poctra isih tjilik. Mocndhoeta prospectus Jan kirim reservefonds 50 cent. Golek agent ing ngendi-endi pan\jgonan.
STUDIEBEURS INDONESIA (STUBI)
G. Sawo No. 5 Kemajoran
17 3 Batavia'..Cent.rwo.
·······················••&
Dados sadaja ingkaog saking mantja poenika s,ampoen oamoeog kapendhet mcntah _ mentahan kimawon, kedah ka)imbang-limbang roemijin, poendi ing'kang sac dipoen pendhct, ingkang awon kaboetjal, oetawi kalaralakca kalijan kawootenanipoen pijambak roemijin.
Sapoenika poenapa sababipoen kita ladjeog dados makatco kawontenanipoen 7 lngkang nomer satoenggal inggih bah opvoediog (panggoelawenthah) oetawi oplciding (pasinaou).
Kados rikala nagari Walaodi kabawah tanah Perutjis (inlijving van Nederland bij Frankrijk) para tijaog Walandi inggih kinging dajanipoen kaboe ' dajan ·Prantjis, poenapa kemawon ma• nawi mboten Frans inggih awon, sandhangan, tedha, basa inggih nicoe Prantjis. Lare-larc maJ?peng sinaoe basa Prantjis, kados ing ngriki aami mempeng sinaoe tjara W alandi, djalaran saged odi!!Sekakcn paogge~nganipoen Ian kawontenanipoen sakitja. Nam.i-namaniog toko-toko. restaurant kagantos mawi temboeng Frans. Sandhaogan oegi dipoen oedi- sagedipoeo ogepleld tijang Prantjis. Kados makaten sapitoeroct· ipoen.
Manawi kita mboten toemoct ombjaking djaman inggih ladjeog kantoen Ian mbotca badhe ugsal panggesaogan ingkang memper. Pramila para &q>oeh sami njekolahaken poetra-poetraoipoen ing se• kolaban W alandi, ingkang ing ngrikoe temtoc ugsal dhidhikan ingkang aam· poen koela atoeraken kados ing oginggil, aoepados ing tembi wiagking sagcd angsal panggesangan ingkang saketja. Ngantos ngitjalakca dhaaaripoen pijambak. Raos Djawi ingkang aloes ladjeng itjal, kadueng ngoedi kaMtahan. Pra· mila ingkang waspada anggenipoen aa· mi ngraosaken lampahing djaman. Djagad tansah moeben~, kawontcnan taDsab goemantos. lngkang waoenipoeo aa• ketja ladjeng rekaos, ingkang waocoi· poen rekaos gantos seketja. Sampoen ladjeng soepi manawi saweg sekCtja, Ian l!lalllpoal ngr~Ja manawf saweg DBD•
dhang rekaos.
W asana soemangga.
KOETWAKNO. --0--
3 Mei 1941. .. .. PANfEBAR SEMANGAT'' Katja 3
iki sabenere maiah njilikakc a~c. aV1.it roemangsa dianggep sidje tinimbang karo wong lija-lijani. Kang ikoe bisa noewoehake rasa sidji, ora kaja wong loemrah.
. Mangka sabenere . wong woeta ilroe ija kaja wong awas loemrah, kaparingau geganeping ngaoerip, pirantikanggo ngoepaboga dhewi kajadine wong awas. Moeng bae paningale kang ora ana. Nanging marga ilange paningal ikoe, wong maoe bandjoer dianggep wong sing abnormaal. Ikoe sabeoere
BAB WONG. WOETA !.AN ora mangkono. Moela wong woeta ikoe P .j\.NGOEP AKARA NE. p~ajogane dianggep kaja wong loemrah
Kahanan lan panandhange. bae. Manawa ana wong woeta liwat I. ing ngarepkoe, sing loemrah akoe ban-
-----0-- djoer ketoewoeban ati sing melas ba-WO ET A ikoe djalarane saka Mara, nget. Pantjen ija mengkono. Nanging,
sing nemahi mripate bandjoer roesak sanadyana wong woeta ikoe sahenere ora kena kanggo ndeleng. Antarane woe- boetoeh . pitoeioenganing lijan, nanging ta Ian awas ikoe isih ana kabanan adja ngatonake kawelasan ikoe maoe roepa-roepa, jaikoe saka woeta babar sar~ tandang tandoek, jen pinoedjoe pisan, · lamoer, lamoer sethithik, sete- noeloengi. Oepamane moeni : ,,adhoeh ngah awas, nganti toemeka awas babar kok memelas temen'', eganti keproengoe pi~an. wong ikoe. Mengkono ikoe andjalari toe-
W ong sing bisane moeng mbidakake woebing gagasan: Jen ngono wong woepadhang Ian peteng sarana mripate, ikoe ta ikoe tjilaka banget. Apa wong kang ija kleboe woeta. tinakdir kaja mengkono ikoe ora doewe
Ana wong sing woeta wiwit lair kaboengahan ? Mesthi doewe. Ngerti moela, Ian wong woeta wis oemoer sing diarani barang apik ? Mesthi ngresawatara, Ian ana oega wong sing woe- ti, sanadyana doeroeng taoe njipati tanc marga woes toewa banget. Wong nganggo mripat.
sing pitjake wis toewa .ikoe oeripe sa- Wong woeta ilroe boetoehe pitoeloewise pitjak loewih rekasa tinimbang na- nganing lijan sbg mesthi jen pinoedjoe lika doeroeng. Jen ditandhing wong- ana ing p.::;;:;:m sing doeroeng taoe diwong sing kaja mengkine iki oeripi Joe- ambah. Awit wong woeta ikoe ngerti wih nelangsa tinimbang wong sing ang- tanpa weroeh.
gonne woeta wiwit 1air moela. Saoepama akoe tetoeloeng woag woe--
Wong woeta bisane tepoengan karo ta, ikoe ora preloe dak tjekeli kenwong sing awas, koedoe doewe dhasar tje:ng, manawa pinoecijoe noentoen. kendel takon dhisik, awit ratjake arang- lkoe ora preloe. Wong woeia angy"i:
aran9 wong awas sing gelem ngaroeh~ ora lempoh rak bisa mlakoe dhewe. aroehi wong woeta dhisilc. Lagi saoe- Ing sadjerone noentoen, rak ora dipi.. pama preloe goeneman bae adate Ian~ lib.ike dalan sing njoemelangi. Wong taran wong sedje. Kang kaja mangkine pitjak wis hisa ngarab-arah dhewe jen
--·····································~ : MOEMPOENG TAKSIH REGl MIRAH ! : • • : Serat ,,SASTRA HENDRA PRAWATA" Ojw. Latin·. (sa~oenika t~ksih ka; : • tjithak k.l. wekasan April rampoeng). Regi + frc. a f 0,8'.J ; Lat-latipoen 3.' • • MEI 1941 regi f 0,66 frc. vrij. lsinipoen: medar bab kridaning Sastra D1aw1, • : ,.Ha-na-tja-ra-ka" ngantos ,.nga", dipoen ontjeki .. lapal makna moera::I : • maksoedipoen .,widjang njakwanda djlentreh enaga bontos ing ngelmi mak- • • rifat Ian gaibipoen. Mila boekanipoen wonten sastra Ojawi. lngkang jas~ sa- • : kav.-;t. Srig. Adjisaka Ian sastra Djawi. Teges Ian panglimbang Sa.stra Hcndra : • Prawata, koeroepipoen Ian sipat 20 saha ngelmi 9jati; Pratitising teg. me- a • djahi saderek pijambak. Sastra ingk. mboten . pedjah Ian sababipot>n. Natama- • : ligening Pangeran. Wedaring tjihma. Sastraning Pangeran. Symbool gamb~r : • .. Semar - Togog - goenoengan sastra Ojawi (mawi cliche) tcges Ian p1- • • kadjengipoen. Wedaring sandi pralambang. Ojampi warni-wami, neptoe dm- • : ten, pasatoan laki-rabi lss. mirit dajaning sastra Hendra Prawata. Doenoe - : • nging Sastra ing badan Ian ing keblat 4, dalah rerepenipoen. Sasr. Hendr. • • Praw. awoedjoed gambar tijang. Mantra pangleboer pitenahing meng.sah. I'll : Radjah KALATJAKRA (toembal) dalah ketcranganipoen. Mart .nakcn. :
• .SASMITA KALA WARSA" Ojw. Latin, (oegi taksih katjitak) regi a f 0.30. • : Bab ngalamating lindoe, grahana soerja-Remboelan, woekoe 30-taoen windoe : • dalah apalanipoen. Petang dinten pekenan kangge djedjodhowan. Pal begdja- • • tjilaka (kodjoer-moepjoer), dalah tegesipoen temboeng kawi ingk. kangge in\! • : ngrikoe. Bab lelembat, (demit, setan dalah Ratoenipoen). Bab djrangkong, asal • • Ian kedadosanipoen. pengapesanipoen ... BOEKOE KALENDER .\VOEKO~ : • 30" (Mel.) ini boekoe soedah terbit f 0.85. Laat:!-nja 31 MEI -41 dapat a • : f 0,68. lsinja: hal hari jang haik, ceptoe hari-pasaran, djoeroesan mana jg. • II dilarang dan dja!ll jg. baik pada tiap-tiap hari pada tahoen 1941 - 1_9-12 -:- : : 1943 (3 th. djadi J), keterangan djelas menoeroet ilmoe Pawoekon 19_· a_sh. • • Djoega menerangk. asal-asalnja woekoe, ,hari 7, alamat (kapan) ked1ad1an • • impian, maksoednja telinga berboenji. .. KALENDER 150 TA!1?EN", th. : • 1850 - 2000 Masehi, th. Djawa 1795 ~ 1945. Bisa tahoe han • pasaran • : jg. soedah silam. f 0,35 + JO ct ... PRIMBON DJAMPI OJA\\'[" Djw. Ojw. • .. isi 300 san ratjikan, gee. f 1.25 . .,TRILOKA TOENGGAL" Latin. kwr. kc - : : batosan ingkang moempoeni. I-II f 0,99. •
~ir.g landhepe moendhak tinimban9 pantjadrija lija-lijane ikoe, panggrajang. Wong woe.ta bisane ngarani wewoe. djoedan Ian wewangoeodn apik, ikoe sa~ana diem'ek .. emeki. Apa manch ma
nawa panggrajange ikoe pantjcn digladhi temenan. Papan sing akeh banget rJ~aning panggrajang ikoe ing poetjoek dridji. Dadi saoepama wong woeta kelangan dridjinc, ikoe prasasat wong awas kclangan mripat.
Ana maneh sing rada nggoemoenak..!: lja ikoe niteni wong sing wis taoe R
srawoengan. Saoepama kroengoe swarane sepisan bae wis bandjoer bisa ngerti maneh. Saoepama wong woeta ngerti ana wong ngarepe, adate bisa ngerti ikoe maoe wong lanang oetawa wong wadon, ikoe maoe jen idjcn. Jen niteni wong, sing kerep-kerep mesthi benere.
N!teru mangsa ikoe ija rada nggoe~
moenake. Sakiog wis koelinane, jcn ditakoni bah mangsa mesthi kerep benere pambadbene. Dadi jen mangkono nitcni mangsa ikoe ora moeog mligi s<ika niteni padhanging srcngenge bae, nnrging ija gegandhcngan karo kahananiI'g hawa, I.I.
T oemraping botjah, sing kena diweroehi ija ikoe bah dolanan. Wis mesthi bae angger botjah ikoe padha mboetoehake dolanan. lj ... awasa, ija woetaa . Botjah woeta sing disenengi dolanan s•ng bisa nganakake swara. Oepamane dolanan gangsingan. Ewasemono dolanan lajangan ija seneng. Dolanan ikoe ratjake nirokake kahananii djagading wong toewa. Djaran-djaranan, dolaoan adol tinoekoe, sarana .-fhoewit dloewang I.I. Botjah woeta jeo diratjak bisa gawe dolanan kanggo ngeneng-enengi awake dhcwe. Kajadene botjah awas sing nakal seneng dolanan lading, botjah woeta ija ora soemelang jen kiris, maoawa dolaoan lading. Awit meksa lja doewe pangati~ati dhewe.
Bab toeroe. Ana sing ngarani, jen botjah woeta ikoe tansah toeroe bae, mangan disambi toeroe, mlakoe toeroe, adoes toeroe. Nanging sing ngarani kaja ngeoe iki, lali 1en toeroe ikoe moeng ateges ngeremake mripat. Toeroe ikoe sabenere ngleremake badan Ian ngleremake angen-angen. Mripat ikoe moeng kari n<'enoet bae. A wit, jen dimatake temenan, botjah woeta ikoe mripate sanadyana boendering mripat woes roesak, tlapoekane isih oerip. Bisaoe niteru 'melek Jan toeroene ' wong wocta, sarana njoemoeroepi kedheping tlapoek~ing mripat. Dene ;en · tocroe ija bisa ngimpi kaja wong loer:Jrah. lki katonoe .kaja..kaja barang · se-..
·Katia 4
P-;!c, nanging wong awas panganggepi marang wong woeta ikoe kajadene wong
. sir.g owah sarandoening badan, dadi ija owah samod>arange kabeh.
Jen mangan apa ija ora kliroe 1 Wis taoe ana wong -takon marang wong woe• ta bah anggonne mangan apa ora kesasar mld>oe ing iroe.ng. W angsoelane: Jen pandjenengan dhahar poenapa ing· gih ngadhep pengilon 7 Soepados sa· ged mriksani Iebcting dhaharan 1
Dadi mangan ikoe ija barang sing wis Ioemrab Ian saking koelinane ija ora ke· ~sar ana ing papan sedje.
Sing angel banget ikoe bah ngretek· akc reged Ian resik. Tjrobo Ian resik· ane botjah ikoe_ marga saka panoentoene. Jen panoentoe.nc resikan, botjah ikoe ija kena diadjari resikan. Lagi ho· tjah awas bae angel bisanc diwarahi re• sikan apa maneh botjah woeta. Ewase. mono ija kena.
Wong woeta ikoe jcn njimpeni ba· rang-barang mesthi ana ing papan sing manggon, ikoe maoe nggampangakc anggonne nggoleki manawa • boetoeh barang ikoe maoc.
Kajadene wong awas kena di· warahi matja, wong woeta ija mang· kono .xga. Wong awas matja nganggo mripat, Ian wong woeta nganggo dri. dji. Lan oleh-oiehane ija padha . bae. lkoe maoe moeng marga saka kodina. Wong woeta jen dikon matja · nganggo mripat ija mesthi bai ora bisa. T oemeka soiki sing kanggo jaikoe letter kang ke• na digrajangi. Doedoe letter a.b.c. loc:• mrah kaprentoelaki, nanging alphabet kang awoedjoed prentoelan sidji-sidji. Sidji-sidjining letter kadhapoek dining prentoelan sidji, loro, tdoe, papat, lima Ian enem. Akeh-akebe moeng . tekan c:nem prentodan. Ewasemono aarana prentoelan ikoe maoe kaselang·seling pa. panne, bisa ngaoakaki ' alphabet 26, apa dine sakabehing angka.
T oelisan ikoe diarani toelisan woeta. oetawa toelisan Braille, mitoeroet sing ngarang sepisanan.
Kepriji'.: tjarane matja ? lkoe sarana oe· roetanin!I letter-letter sing ngaoakaki temboeng maoe digrajangi, jaikoe saka kiwa manengen. Lakoening dridji wis kaja lakoening mripat, sing matja. Dadi saka k.iwa manengen. Nanging lakoening
• dridji ija ora teroesan bae, sedhela· sedhila mandbeg. Nanging luenne ma· oe ija ora kanthi soewi, moeng mi· toeroet kalantipaning pamatjane. Jen sing koelina banget moeng sapiranga· ni.ng sekon.
Lan sing diwatja ikoe letter apa tem. boeng 1 Lakoeni.ng ciridji ora sarana rigoesek·oesek letter sidjj-sidjine, · na• aging sing digrajangi ikoe wewangoeuan dbapoekaning letter-letter maoe sing nda· dekaki temboeng. Dadi satemboeng ikoe
• sing diwatja oetawa sing digrajangi wa· ngoening letter kabeh. Jen temboenge a·
... keh. ngarep mboeri oeroet-oeroetan saha kaheh maoe ngemot teges sidji, ik<'" ban· djoer dadi oeka.ra.
Jen ana bo(ah matja oekara : ,.Akoe koedoe njinaoe samod>arang kabeb", oepamane dridji tengen nggrajangi, sing kiwa niti sing digrajangi tangan tengen, bener loepoece.
Toc:meka semine bah wong woeta, ; laa lija dina bah pangoepakarani.
(A D a t j a n d b a k e).
KASMIN. • . -0--
.•
.. PANJEBAR SEMANGAT"
·PAPRANGAN ING BOEW ANA EROP AH SARTA SOEMOEKE ING SAIN·DENGE
BOEWANA-
Kapethik Ian kaloegokaki saka kabar·
kabar kawat ,,S.O." Ian "Tempo".
18 April.
(Aneta·Re:.atcr). PangJC>eke barisan Djerman ing medban perang saJtoethoe teroes ngangseg, nanging barisaa se• koethoe njengkab serangaa kang sidji Ian tjandhakf. Pihak Djerman ngalami kekalahan - kekalahan kang bebat, nanging garis ing kaheh panggonan kaha-
nane Mtjik. Tjampoehau iJci sadjakc tekan ing tataran kang moetawatiri. Barisan Australia oemangsah kanthi hi· bat ing satjedhake Olympus Ian Kasa· le. Sawenehing opsir lnggris ngandhak· aki manawa sidji-sidjini.ng tank dot· weki lnggris loewih apik, nanging tank·tank·i Djermaa goenggoengi loe.
wih akeh. Kahanan .ing Macedonia
koelon ora owah. Kahanan oanoeme moetawatiri, nanging 1'a !Jar pilllUI ora ndjalarf mopo.
3 Mei 1911.
19 ApriL
(Aneta-Reuter). Radio Athene aga· barake manawa barisan lnggris Ian Griek teroes njengkab serangan - serangane Ojerman kang koewat. Medban perang Macedonia kebak djisim Ian wong-wong Ojerman kang ketaton.
(Aneta.Reuter). Premier Griekenland, Korizis, tinggal donja. Katampa kabar
manawa premier Korizis boenoeb dhi
ri. Ojareni bab ild bisa digoleld alasane awit ovcrspanni.ng, djalaran pangrasa tanggoeng djawab marang kahaaaa kang ribed ll8iki iJci.
(Tjaadhaki iag katja 17).
•
··· .. ·''.·'
3 Mei 1941 , --- .. PANJEBAR SEMANGAT" Katja 5 .
VERHOOGDE BLOEDDRUK. Se.tijar amrih saradpoen.
I.
njerot erah, ·~pipa erah temtoe kendel, dados kedoetipoen oegi itjal. _lnggih atos e_mpoekipoen kedoet waoe poenika ingkang dipoen wastani bloeddruk. minggah oetawi mendoelipoen nama verhoogd oetawi mandhapipoen nama verlaagd.
1. Saking djantoeng anggenipoen meres erah waoe, poenapa meresipoen kijat oetawi -boten. awit djantoeng ingkang ewah oetawi sakit. t;tjamboetdameli-
-o- poen inggih kirang prajogi. ter-BASA Welandi .. bloeqdruk" kadhang malah Iangkoeng kijat
poenika menggah ing basa Djawi sawatawis tinimbang djantoeng keteg oetawi kedoet ing oerat ingkang limrah oetawi saras.
oetawi pi- 2. Pipa erah ingkang limrah pa erah le mes kados karet ( elastisch) 1 slagader), gampil mekar oetawi mingl<oepimenawi ka poen, pipa erah ingkang kaken grajang ma oetawi atos djalaran l<loewengiwi dridji poen sakit. lampahipoen erah saged kra- inggih kangelan, ing pipa ing-os ken- kang makaten poenika kedoeti-dho ken- poen inggih da_dos atos (bloed-tjenging ke druk verhoogd). doetipoen Jen pipa erah limrah. lemes waoe, dja- ( elastisch). lampahipoen er ah
laran erah ingkang kasentor de- gampil. dados kedoetipoen ingoing djantoeng (hart). lampah gih empoek oetawi limrah kemaoetawi mlebetipoen ing pipa erah won. ngombak. Bab. poenika kados 3. Menawi tangsoel raos ( zesampoen nate koela andharaken, nuw) ingkang gandheng Ian an-bilih djantoeng (hart) ing sale- dajani lampahipoen djantoeng beting badanipoen tijang ing- ewah oetawi sakit, njamboetdakang ta-ksih gesang, njamboet- mel oetawi lampahipoen djandamel tanpa kendel, tansah nje- toeng langkoeng kentjeng oetawi rot ·meres, njerot meres erah ke- langkoeng kendho Ian kedoetimawon. dados djantoeng waoe -poen oegi saged Iangkoeng atos samangsa njerot, mekar, jen me- (verhoogde 'hloeddruk) ot>tawi res, mingkoep oetawi mengkeret. dados empoek sao.get (verlaagd~ Am~ih terangipoen, djantoeng bloeddruk).
waoe samangsa meres, erah mle-betipoen ing pipa erah, kloe- Dados verhoogde bloeddruk wengipoen pipa dados methen- poenika tegesipoen kedoetipoe.n theng oetawi mendoel; ing wek- langkoeng atos, verlaagde bloeddal poenika jen dipoen grajangi druk kedoetipoen mandhap oemawj dridji temtoe ·. kraos ke- tawi langkoeng empoek tinimdoetipoen. Samangsa djantoeng bang kedoet ingkang limrah.
I I . i MAS IMITA~ ~g ~ dib.:g~on.~ kwahte:Ja htt•ni dib•ndingbn ~ dgn. lain orang. Boektikanlah I Bertjahaja precies EMAS. .Kirim f 0.80 terima I 1 tjintjin pakai batoe, haloes dan menarik. HAAGA RECLAME A. .Kirim i f 1,- dapat 3 ROEPA barang dibawab, boleh pilih: Gelang oelar atau ta-1 lahan. besar f 0,55. Sedang f 0,45. Ketjil f 0,40. Kaloeng f 0,60. Tjintjin stem·:c pel letter atau polos f 0,35. Tjintjin batoe bidji timoen f 0.30 Matjam-matjam • tOeeoek lroode f 0,35. T~kkonde oekel f 0,25.
RECLAME B. Kirhn f 1,10 dapat 3 ROEPA barang, boleh pilih atau di• · tjampoer dgo. reclame A. Kaloeng f 0,65. Leonting pakai batoe f 0,65. Toe.· aoekk. boenga f 0,65. Anting-anting atau tindik (oor.knopje) f 6,60, luiqae ·: dari PERAK, symbool lar GROEDO haloes f O,tiO, Tjepat terima. dapat · PRESEN dan TIDAK BISA HILANG, tambah f 0,20 boeat aangeteekend. I Djagalab barang tiroeau. if€ Oeaag toean sangat berharga dan dapat baraag jg. toelen, djika peun
I I
i~' BATIK INDUSTRIE S U C C E S ~ D j o k j a k a r t a. ~
!il . ~ .: : .. • ··~llWiB!alfoc!:'
· rts· • . • 1 . . ,. ...
Sing sisih ndhoewoer ikoc g_ar: bar~ sdr. I. ~joman Poerna sakalijan lan poctrane, ing antarane n:oerid - mo_erid Pergoeroe~n Rakjat Parindra Tabanar> mincin9ka tandha pengetan gandheng Ian pindhahc sdr .. ma?e. Kang loenggoe~ saka kiwa manengen : Sdr. S~ Soejono. pemimpm P.R.; sdr. I. N1oman Poema, Ketoea Pengoe roes P.R. sakalijan; sdr. Ktoet Bwono. Ketoea Pengoeroes f!_.R. anfar. Gambar ing s!sih ngisor: sdr. I. Njoman Poerna . sakalyan,
madjelis goeroe Ian Pengoeroes P. R. kang an1ar.
Ing 25 taoen ingkang kapeng- dhah pamanggih mak~ten waoe, ker dereng wonten dokter ing- samangke teka ladieng dados kang maeloe dhateng \·erhoog- pamanahipoen dokter oemoem. de bloeddruk Ian boten wonten ingkang mastani saged ndjalari damel sesakit ingkang ambebajani makaten.
Dene ingkang saged netcpaken bloeddrnk verhoogd waoe inggih dokter , ngangge prabot bloeddrukmeter ( sphygmomanometer) oetawi prabot sanesipoen ingkang saged kangge ngoekoer bloeddruk waoe.
Dr. B. Stokvis ing Amsterdam. ingkang njaroewe bab verhoogde bloeddruk poenika. pitaken :
1. Poenapa sesakit ingkang katetepaken dokter ingkang djalaranipoen saking verhoogde bloeddruk waoe saged langgeng toemrap pamanggihipoen dokter oemoem? · Margi panampinipoen tetijang oemoem ingkang sampoen mangertos ( ontwikkeld), jen verhoogde bloeddruk poenika sesakit ingkang ambebajani sa-es toe.
2. Poenapa sesakit ingkang d:poen anggep thoekoel saking verhoogde bloeddruk waoe boten ngadrih - adjrihi dhateng maewoe - ewoe tijang ingkang pantjen gadhah verhoogde bloeddruk makaten poenika? ·
3. Poenapa boten nggoemoenaken dene 30 taoen kapengker boten wonten poenapa-poenapa, boten wonten dokter ingkan"g ga-
Saking ~amanggihipoen Dr. B. Stokvis sarta netepaken . jen sesakit ingkang thoekoelipoen djalaran saking verhoogde bloeddruk waoe. boten perloe dipoen manah. sampoen koewatos. awit pamanggih _ ingkang makaten p0enika sadjatosipoen kaladjengladjeng. keladoek oetawi keplantrang toer inggih pantjen kalintoe, awit ing djaman roemijin oetawi sapoenika oegi pantjen wonten temboeng sesakit bloeddruk verhooging. nanging nar.ianipoen sesakit boten makaten. namoeng ladjeng dipoen lebetaken ing golongan titik-titikanipoen sesakit aderverkalking.
Ing 30 taoen kapengker bloeddruk .poenika dipoen anggep pantjen kentjenging kedoet ing pipa erah, ingkang erahipoen kasentoraken dening kekijatanipoen djantoeng ( anggenipoen meres) . Ing wekdal samanten ewahing) hloeddruk waoe minangka kangge titikaning djantoeng ingkang ew~h oetawi sakit. djalaran saking pipa erah ing djantoeng oetawi sanesipoen sami sakit, kadosta: aderverkalking, tangsoel taos (zenuw) ingkang gandheng lan andajani lampahipoen djantoeng. ewah oetawi kenging daja sanesipoen.
Tjekakipoen pamanggih ing--kang roemijin kalijan pamanggih samangke poenika ngosok wangsoel. terangipoen : ing sewaoe jen ing lebet badan wonten ingkang ewah oetawi sakit ( lang . koeng-langkoeng ing djantoeng) asring kenging.. katitik ing bloeddrukipoen. samangke ewahing bloeddruk kangge wewaton ingkang andja~ari thockoclipoen se sakit ing salebeting badan.
Mila samangke pcenika sampoen limrah toemrapipoen para tijang ingkang sampoen mangcrtos (ontwikkeld). menawi kapriksa bloeddrukipoen dening dokter. ladjeng sami oewas. api taken poenapa bloeddrukipoen minggah (verhoogd) . awit manahipoen koewatos jen ta dados sesakit ingkang ambebajani. Pantjen leres tijang ingkang gadhah verhoogde bloeddruk waoe ka-
Batikhandel ,,T 0 K 0 P R A S 0 D J O" DJAGANGWBST 35 DJO~AllRTA..
lnilah adres toean jang memoeaslrau, boeat berhoeboengaa .keperloean batikbatik Ojocja dan Solo, halou sedang dan kasar. Teroetama boeat dldjoeal la-' gi arau oentoek perloe sendiri. Atoerlah pesanan.
Kam pandjang saroeng moelai f 16 - f 18 - f 20 - .f 2~ - f 28 - f 30 -l 3:5 - f iO per codi. Bati.k-bati.k baloesan moelai f 2,50 - f 3 - f 3.50 -
f i - f 5 - f 6 - f 7,50 - f 9 .per lembar. Pesanan dengau rembours atau oe.u1g lebih doeloe. Sed!kit ata(l baujak sama dipetkenankan. Boeatlah per
tjobaan. Prijscourant dikirim pertjoema pada Jang mlnta. Menoenggoe pesanan:
135
·thah ingkang ladjeng sami adjrih cetawi oewas. mbokbilih sesakiti~oen ambebajani saestoe.
Manoet ingkang kaseboet ing nginggil. tetijang ing djaman· samangke tansah koewatos oetawi adjrih bilih bloeddrukipoen verhoogd dadC's sesakit ingkang mbebajani. sanadjan tetijang ing djaman roemijin oegi sampoen gadhah koewatos. nanging namoeng sawatawis kemawon. awit ing wekdal samanten dereng wonten oekoeran (bloeddrukmeter).
lengenipoen ingkang dipoen oekoer ing sanginggiling sikoetipoen. njata jen tetijang ingkang sampoen oemoer 50 taoen mlangkah. ingkang kathah-kathah bloeddrukipoen minggah ( ver hoogd). ladjeng samangke samI oen tetep dados nama sesakit.
Malah sampoen I 0 taoen poenika ing pranatan papriksan tijang ingkang badhe loemebet tanggclan diiwa ( levensverzeke-ring). Dokter ingkang mriksa kedah nerangaken : oekoeran bloeddruk-ipoen pinten. positief poenapa negatief ( verhoogd poenapa ve~aagd) .
Sareng Dr. Riva Rocci gadhah reka. dame! oekoeran kanggc nimbang oetawi ngoekoer bloeddruk ingkang mawi manset dipoen trapaken ing baoe oetawi Kaela inggih asring damel
moedha kang oeripe sodloer, kahanane tansah madjoe, ora nganggo • • • • .ho. anan. Ing sarehne wis madeg ganep Ji .. mang taoen, saremboeg padha nganak.
ak~ joebilioem. Lan nganggo pasamoe.
wan toniL Papan adjanging pahargjan wis ri.
nengga-rengga adi peni, lampoe-lampoe wis pating klentjar, goemebjar. pa
dhange prasasat rina. Para tamoe kang ngrawoehi wis ndilir, padha milih pang.gonan kang prajoga.
R. Widagdo, ora keri. Dbasar lagi te.
manten anjar, moela ja mesthi wae sa.
dmbit karo garwane kang kinjis-kinjis
ikoe. Loenggoebe illih komanan ing nga.rep, ndadekake keprananing atini, awit mathi bakal wuoeh tjetba !an kroaigoe wila.wila • .•...
Geber aoanilak. Para pangrehing pa.
koempoelan maoe katoii djedjer.-djeajer,
saweneb sidji kang madj0e m.bandjoer asorah, . ngandharake wigatining pa.
hargyan ing bengi ~oe. Sarta ngandharaki babad-babading adege koempoelan maoe, ora lali mengdi lelaboebane para warga dalah pangreh kang tansah toememen aoggonne nindakake koewa.djibanE. Sarana ananing joebilioem maoe, pamedhar sabda ngadjab : soepaja
para . moedha teroaa njrempeng lelaboeh kanggo bebrajan, ora kendho,
ora moendou, bisoa tetep aran: pemoe• da harapan bangsa! Kadjaba ikoe, isih akeh maneh, kang wossi isi pangadjak nggedhekaki semangat marang gegajoehan loehoer •..•
Rampoeng sesorah, ll:ineplokan ing ngakeb. Noeli . wiwit mainake tonil, kang oega saka sabagejane para
wargani. Ing lelakon kono. isi tjritane sawidjiniug intelck kang dadi amtenar, (prijaji) mitoeroeti mekaring djiwam:,
leloemban ana madyaning pergerakan sosial. Dheweke olch panjeda saka kalanganing golongane (prijaji). Na-nging, kang mangkcno maoe, f>ra ndadekake alangan. Malab dianggep
kaja dine samboek kang mbanterake tradjange. Giat, teroes giat, . srempeng 1.&;~1 !Jlempeng. Tenaganc diesokake ma• rang gegajochane kang loehoer.
DoemaJakan ketaman tjoba kang hebat banget. Garwane kang banget ditresnani, ndjaloek .... . pegat. Adhoeh,
prasasat scwoe Iara dadi sidji! Pandjaloeke pegat sarana lelandhesan emoh dadi bodjoning wong . . . pergerakan.
Lan dibantoc dcning maratoewane, kang oega emoh doewc mantoe sing ,,kaja ngono". Arr.arga saka kcpeksa, dhewcke kl'lakon pcgatan. Ing sakawit, djiv1ane
kang lagi mekar maoe, arep aloem; djalaran kapedhotan katresnan. Nanging, sawise digagas da\va, ditintingi kanthi premati, socsahc . . . . ilang! Dhcweke neroesake tra<ljange, nggajoeh tjita-tjitan<! kang moerni. Madjoe, madjoe teroes k.:nthi ora njimpang saka ing bebener. Pangcsthinc moeng moedji rahajoe.
Mangkono gambarane kang dilakokakc ins tonil. Nganti sarampoenge, kotjape intellek maoe dadi slamet rahajoe, sepi ing panjeda, kagawa saka klaboehanc kang oetama • . .
Saben-saben bagejan ( bedrijf) tansah ditanggapi keplok kang hebat &a .. noet. Saja maneb ing penoetoepe, swa.raning keplok saja ora karoewan; pa. otirsa ngalembana betjiking wajang ( speler) Ian roemangsa kegoegah semangatc dening lakoning tjrita.
ilang malah saja ngranoehi. Dheweke ..... gandroeng.
Gandroeng marang tonil kang nembe ditonton jkoe. Semangate rada kegoe. gab. Nanging ••.•. ; saoepama dheweke meloe mleboe ing pergerakan sosial koewatir. Ora kok koewatir jen kena apa-apa; moeng koewatir jen nasihi kaja kang dipitontonake ing tonil.
lja bener dheweke moeng dadi kepala . goeroe ing pamoelangan Part. H.l.S., naoging ..... garwane 1 ! Garwani ikoe poetra prijaji B. B.
Apa ija kelakon pepisahan kaja lefa .. kon ing tonil? Jen nganti mangkonowa, dheweke roemangsa • . . ora koewat. Abot banget. Gagasane roewet.
Kanthi abot R. Widagdo nglairake pepcnginane anggonni arep mleboe par.
tij sosial. Lan sarana lelandhesan apa
kang ditonton ing madyaning sandiwa. ra. Akeh-akeb olebe ngandhani gill'WB-'
nc, kang soepaja diolehana noeroeti
pepenginane ikoe. Oega didongengi Ielakonnc R. A. Kartini kang misoewoec ikoe.
,,Tjoba djeog, gagasen; R. A. Kartini ikoe poetra boepati Ian ija garwa boe.pati! Ewasamono, ora ganggam anggoo.nc nglairakc idham:!ane. Lan semono popcnginane olehe arep noe:ntoen kaoem
wanita marang djaman kemadjoewan • Moela wis sabenere jen asmane dipepe.tri kongsi saprine, ora lija ija saka ge.dhiniog lelaboehani. Ora ngiman dra.djat kalenggahane dhewe.''
lsih akeh maneh pangandikane R. Wt~ dagda marang garwane, nganti bisa mi.
loet ndajani nggoegah semangate R. A. Widagdo. Malah kongsJ noewoehake pepinginan arep meloe ndjegoer ing ka.langane pakoempoelan wanita.
Ora aneh, jen loemeboene R. Wi. dagdo ing pergerakan sosial Jan gar.
wane ing kalangan kawanitan maoe tinampa seneng. Awit sanadjao doeroeng sepiroa soewine, tansah katon srempengi. Srempeng, srempeng kang
tanpa ana mendhani. Malah bisa kon.dhang dadi djoeroe sabda kang ngihatebati. Moela ing pahargyan dina Kartini nembe iki, R. A. Widagdo kapatah nd!lentrehake ajahan kang patoet ditan.. dangi kaoem wanita ing dina iki.
KA BAR KOELAWARGA KITA Kang kena matjak kabar kodawarga ing kenC. moeng mligi para abonai'• kita
wae. Pamatjak tanpa bajar, koedoe nerangake nomering i.honne kang kapasang Ing adresband.
TINGGAI. DONJA i 1. R. A. S a s t r o 1 o e p r ob o. maratoewane sdr. Sakidjan, adhi
ne kw. no. 18809 dhek tanggal 30 Maart 19i- ing Ngemplak, KaJasan Djokja
karta. 2. S a n f o 1 a H a r j o n o, poetrane wara Ian wira Marian Noto
adiwidjojo, keponakani kw. no. 2i90i, dhek tanggal 1 April 19il wajah djam
-l awan, ing Kotaboemi (Lampoeng). 3. W a r a S o e k o n o, boeliki sdr. A. Sachldam pembantoe kita
dh~k dina Kanis Wage tg. 3 April 19il djam 7 &oek ing Babad. i. K a n g · i b o c n E mej. . Ojoeminah Poerwokerto kw. no. 240SS,
nalika Djocmoewah Kliwon tg. i-i-'il djam 1 awan, ana ing Karanggedang
Sroeweng. 5. R a d e n S o c m 'o d i d j o j o, marasepoche mcv. Tjiptorahardjo
vroedvrouw Wonogiri abn. P.S. no. 2948 aoa Koetosari S. C. S. Weleri,
nalika 8 April dj. 5 &oek. . 6. M. S a a t r o d i w i 1· j o, ramane Risman, cmbahne abonne no.
3:?220 nalika Kanis Legi 10 April '41, djaJll i .20 esock ing Plelen (Weleri).
7. E m b. K c r t o d i w i r j o, iboe marasepoehe sdr. Katim kw. no.
21923, nalika malem Djoemoewah Paing 11 April djam 9.30 bcngi ing Dooan
Tjilatjap. 8. Ra r a So et in i, mbakjoene H. P. Soekardi kw. no. 2i286, tinggal
donja nalika Senen Kliwon H April. dja!ll 3 awan ing Gang Ojingaiang Ponoro-
go. 9. H. Kah it a D T j 0 k r oatmodjo ramane w. Soewandi kw.
no. 23367 ing Gaboea Pati na1ika Selaaa Lcgi lS April 'ii djam S.iS &oek.
10. M. B a a i r o e n, bapalme tjilik Srie Roehadie kw. no. 27S60 nalika
6 April djam 3 awan ing Koetoardjo. Ngatoerake bila soengkawa.
tjilike atimoe t gespumoe sing nai i;ki
wae lengaoana; sebab iki sing ndjalara"".
NENOELIS.
Oeripmoe ikoe saka apa ta 7 Sa.. djake kok kitok ajem 1
- Saka nenoclis.
- Akoe kok ora taoe mraaggoeli toe-
lisanmoe. ing lajang kabar apa ngarang
boekoe-boekoe 7
- Ora kok ngoao. Noelis menjang
bapak. ndjaloek • • • • dhoewit.
-0-
3. Mel 19il •
PENGANGGO. ~pek, saka M. Hadiatmodjo, Kaoeman, Gcrdjen, Solo.
£pek kang kita tampa ild docdoe aa
ka bloedroe kaja saloemrahe, nanging aaka sctramCn. gawijane M. Hadiatmodjo dhewe. Kleur-i frisch, mathoek di· enggo nom:..noman. Kcdjaba dicnggo epek, ija prajoga kanggo buikband tocmrap para poetri kang ngagcm jurk. Regani f l,05. Sapa kang ngersakake rooendhoet, tepoenga remboeg karo adrea ing ndboewoer.
Kalaw.:m ,.Islam Raja" Tjojoedaa. weg '?8, Solo, wis ngeto.lcake nomer es.tra awoedjoed boekoe tjilik nganggo aran ,.Astana ~", Boekoc iki ngaaggo baaa Indonesia dikarang dining ta. As. Hadisiswaja. kang nerangake bprije aocpaja roemah tangga bisa btata kalawan tentrem Ian alamet. Ing antara lija ditcrangake bab milih djodho Jaa toedjocwane wong djedjodhowan, Jaa ocga rinengga ing gambar. Regane f 0,20 kena moendhoet marang adrea kaaboct ing ndhoewoer. Tocmrap pcngirimma
maoe kita matocr noewoen.
--<>--
PIL SEMARA " B" I (OBAT BOEAT MEMBERSllIKAN DA.RAH KOTOR)
lni ob.it jang paling kesohor namanja di seloeroeh NIPPON, selainnja
membik.in bersih darah kotor, djoega berfaedah sekali boeat sakit kepala
berasa poesing, berat, panas. mata djadi merah. boereng Iantaran darah
banjak naik di kepala: memboeka dada jang tertoetoep soepaja gilingan
0 .-:..4' SAK TI i--=~==·
I I
Haodcls Mnk
PIL SEMARA _e_ I boiert mie111busihkan darab !rotor I
Tierbik in olcn T~rdiPCw•J e!d1 p .... .., ... 1 ....
••pon Mij
Apot~eek C. ltoh Yokohama Sbokai Osaka Japan
CkiMctcltc 8uircawc9 No. J
Socr•b:.1a I•••
makanan dapat bekerdja betoel, hingga BOEANG AER sama KENTJING moedah berdjalan dan banjak senang. Lain dari itoe. ini obat ada moestadjab sekali goena menjemboehkan penjakit SYPHILIS, LOEKA KEMALOEAN. PINGGANG SAKIT. TOELANG BERASA LINOE, GOEDIG, EC ZEEM. dalam koeping seperti ada berboenji dan segala PENJAKIT KOELIT. jang kebanjakan timboel oleh karena darahnja KOERANG BERSIH. Atoeran pakainja ada sama obatnja.
Harga per doos, isi Ii boengkoes
1 minggoe f 1.75.
· 'Kalau toean-toeao dan njonjah-cjonjah hendak pesan. kJ,aja ltirim
oeang dengan po.stwissel lebih dahoeloe. kita kirim zonder ongkos (vrij).
Akan tetapi terlebih baik dikirim Aangeteekend pakje, jang barganja obat
ditambah ongkos lagi f 0,20. Lebih djaoeh kita djoeal djoega aegala matjam obat-obat keloearao
- INSTITUUT - DE BEAUTB ,,PINA" ICedocngsari 66-Teldooo 369 Z.
SOBRABAIA. Spedaal Pengrawatan Koelit dan Bol.c;i oentoek dinegeri jg. hawaoja panas. Cursus Modenu Schoonheid dan Pengrawatao baclan seodiri. Cursus Pantangan -Makan.-daD-Makanan Jang - modern. Peladjaran oeotoek mmdjadl Scboonheiclsspec:laliste. Pub ten behandeling dengan basil jg. memoeaskan. Pina Schoonheidspreparateo. Ojoega pesanan dengan rembours klta terima. Piliaal2 : Batavia C, Kram.at 108-Buiten:z:org, Hospitaalweg 31, - Malang,
I Kasin Kldoel G •. S - Lawang. j! Chem. handel Fortuna. ~ .. 170 ~ . . .. - . . .
......................... KENAPA BELOEM BIKIN ROEMAH
SENDIRI? Selainnja kajoe djati, roemah
bisa dihikin separo lebih moerah ..serta koeat, dengan Prima- kajoeBorneo .jan-g speciaal.
l<irim _ staat oekoeran kajoe jang bakal di,pakai, toean akan lihat ·harga jang mengagetkan dan kwaliteit jang mengherankan.
,,H 0 ES IN" KAMPEMENSTRAAT 49, TEL. 3024 N. SOERABAJA. 171/1 ••••••••••••••••••••••••••
DJ A M\A L 0 ED IN BATIKHANDEL KAOEMAN
DJOKJAKARTA
Satoe adres ditanggoeng tidak akan meogetj!ewakan toean2 clan njonjah2 pcmesan. Teroetama boeat diperda~angkan atau boeat keperloean sendiri. Pesanlah moelai sekarang batik2 keloearar: Ojokja dan Solo pada adres kita ini. Kasar, sedang dan haloes seteroesnja disediakan.
Kain pandjang Solo moelai harga k.L f 18,-," f 21.-, f 23,-. f 26.-, f 30.-. f 35,-. f 40.-. f 45.-, f 50,- per kodi.
Kain .pandjang Ojokja moelai harga k.1. f 21.-. f 23.-. f 26,-. f 28,-. f 30.-. f 32,-. f 35.-. f 38.f '42,- dan f 50,- per kodJ.
Kain .pandj~ hal&san babaran Solo atau Ojokja d:arl toells atau tjap haloes 111oelai harga f 3,-, f -4,-, f -4,50, f 5.-, f 6,50, f 8.- sampal f 10.- per lembar.
Lekaslah atoer pesanan bao}ak da::i sedikit diterima. Jang tldak setoedjoe boleh toekar atau oeang kembali. Pesanan dengan remhours atau oeang dikirlm lebih doeloe. Prijscourant dikirim pertjoema. 136
,.PANJEBAR SEMANGAT" Katja 9.
KOEWADJIBANING WANITA.
Loewih-loewih kanggo kenja. -o-
KANG diarani kenja jaikoe • botjah wa. ,,., _---~- - ~ :;-.,· ::- ' ':<'--·"" ' don kang
oemoere .14 th. moeng gah. Ja ing
wektoeikoe (maagdperiode) wek toe -kang
njoemelangi rekasa Ian
kapg abot ,dhewe ·sanggane -toemrap botjah wadon. Moela setindak rong tindak, saketjap rong ketjap . koedoe sing prajitna Ian koedoe dioedi soepaja adja nganti ana bentjana apa-apa kang toemiba marang awake: Sebab kanggone hotjah wadon, jen wis tjatjad sepisan bakal selawase n<lndhang kewirangan, rekasa oeripe, nganti kena dioepamakake adji godhong djati aking. __
Kanggo ndjaga keslametane awak. koedoe noeroet menjang djaman Ian kahanan ing sakiwa tengene .. Ing djaman saiki jen ditimbang karo djaman koena, kanggo ndjaga keslametan maoe loewih abot, serbab gandheng karo anane sekolahan-sekolahan
~~~~~~~~~~~~~~
fffi] E
Ian koempoel-koempoelan, kang ing keno sesrawoengane pemoedha Ian pemoedhi loewih rapet tinimbang karo djaman koena. Moelane koedoe sing teteg atine Ian kandel fundament-e.
Akeh botjah wadon kang mogol sekolahe, djalaran wong toewane kena alangan kang ing kono ora bisa ngragadi maneh sekolahe anake. Djalaran saka !ikoe. moelane akeh botjah kang ora bisa neroesake sekolahe, kepeksa ana ngomah wae. Hla, saiki w.is ana ngomah, botjah wadon koedoe nggladhi bah tata-tjarane wong omah-omah, kang kabeh iki kena diperdi saka ka~anan saben dinane.
Ora moeng botjah wadon kang w.is ora sekolah wae kang nindakake iki, nanging oega kang isih sekolah, ija ora kena keri. Sebah botjah wadon ikoe ora bakal salawas-lawase ndherek bapak iboe, nanging oega bakal dadi iboe kang sedjati, kang ing kono ora gampang sanggane. Moela ija -koedoe digladhi sing temenan, kajata saiki jen pinoedjoe iboene gerah oetawa pinoedjoe tindakan koedoe bisa nggenteni pagawejane iboe ing sadina-dinane, kajata : momong adhi-adhine, resik-resik. olaholah. ngladeni bapak Ian lijalijane. Tjekake koedoe ora sepi
.. ··;. ,·: ' •· .
ing pagaweian. Awit scpi ing pagawejan ikoe bisa noewoehake gagasan-gagasan kang ala.
Kadjaba kang ·wis dakterangake ing ndhoewo•'.r ikoe kabeh, oega isih akch kang koedoe ditindakake dening botjah wadon, jaikoe kanggo n.etepi oenen-oenen. jen botjah wadon ikoe dadi kembanging roemah tangga, kajata:
1. Polatan koedoe sing soemeh, nanging adja rongeh. Oepamane ing sadina-dina, .polatan tansah koedoe soemeh marang sak hatih, sebab jaikoe kang agawe hingaring Ian sajoeking roemah tangga.
2. Solah tingkah koedoe ditata manoet keprije adat-adate botjah wadon. Nanging oega adja kantengen, sebab botjah wadon ikoe oega mboetoehake marang raga kang noewoehake koewarasan ( gezondheid) .
3. Manawa goeneman koedoe ditata manoet marang sapa lang diadjak goeneman, dadi adja angger moeni wae, sebab jen wis kewetoe. ora kena didjabel.
4. Adja seneng anoet g-roebjoeg. oebjang-oebjoeng. ranarene kang ora ana perloene, se-
Para warga Ian pengoeroese pakoC'mpoelan Roekoen Wanita ing Bandoeng: kang loenggoeh saka kiwa manengen no. 6 wara Slamet ketoea, no. 7 pembantoe wara Soekardjo, no. 8 wr. Trisno pembantoe, no. 9 war a Soemarno kashoudster, no. 10 wara Sontoat modjo pembantoe, no. 11 wara
Soediro secretaresse.
( .· .. ·
t /•
Katja · 10. . .. -~;. ... ~· : .
.· . .. PANJEBAR SEMANGAT'· J Mei 1941.
f .· ( . .
l I 1
L r !
. .,, . ,. I
·.,
. . . . . .
· bab ikoe oega ndjalari · koerang . adjine awak.
5. Jen njandhang koedoe sing prasadja, adja ngloewrhi marang kaloemrahan, elinga marang bebasan W alanda : ,,Eenvoud is het kenmerk van bet ware".
Tjoekoep samene wae dhisik. Jen perloe kena disamboeng ma.. neh.
R. IL CHRISTINL
s 0 1 0.
-o-
PAMOELASARANE BAJI LAN BOTJAH TJILIK.
Karesikan, pa11Jgan Ian san.dhang penganggone.
~-
IVIE NA WA kabeh para poetri mesthi ngoeningani sapira rahmate ngopeni baji kanthi taberi ngati-ati. Ewadene meksa arang kang bisa nglakoni kanthi trep. Pantjen moeiasara baji ikoe kaleboe koewadjiban kang loewih dening gawat sarta angel.
Ing padesan, loemrahe baji sing isih soeson awake ketara seger njenengake. Bareng wis sapihan bandjoer dadi roesak, koeroe Ian poetjet. Manganne ora ditc.ta , mengkono oega · karesikane ora pati diperdi. Jen botjahe brangkangan moeng dioedja sakarepe dhewe. Boetoehe anggere meneng ora nangis. Mangka botjah tjilik seneng njekel apa-apa. Apa sing ditjandhak bandjoer diempiok. Bisa oega lemah kang diemplok ana endhoge tjatjing oetawa widji lelara roeparoepa. Moela ora goemoen jen ing padesan akeh botjah bng padha paling blendhing merga tjatjingen.
Pakoelinan ing .p.;'desan kang kleroe Ian isih . toemindak saprene, jaikoe ndoelang haji sarana didoeblagake. Moelane .padha nindakake mengkono, djalaran doewe pangira menawa sakwise baji d·idoeblag wareg bandjoer bisa aring ora pidjer nangis ndjaloek noesoe, temahan sing toewa bisa njambi njamboetgawe lijane.
Panemoe kang mengkono ikoe keliroe, djalaran baji doeroeng wajahe mangan. Pirantine isih lemboet Ian doeroeng koewawa ngedjoer .pangan sin.g agal-agal. Kadjaba saka ikoe menawa koer<?ng enggon:ne ngomb~ banjoe soesoe, baji maoe awake koerang koewat, temahan roesak, gampang kesrambah ing lelara roeparoepa. Adhakane baji kang maoene didoebleg. gedhene kerep kesrambah Iara weteng, ratjeken Ian lija-lijane.
Toer baji kang didoeblag ikoe bisa oega njoemelangi, djalaran doeroeng ngerti mamah Ian ija ora bisa ngoeloe. Jen dipeksa bisa oega handjoer kesasar, ndjalari tjiekiken ora bisa ambegan.
Ing Deianggoe akoe taoe ditekakake sadoeloer soepaja mitoeloengi anake kang lagi Iara. Bareng akoe teka Ian njoemoeroepi botjahe sing Iara maoe, atikoe bingoeng kadoek mesakake. Woedjoede wis ora roepa botjah maneh. Goewaja .poetjet, pipine poetih kijal. Mripat mlolo tjangkem tansah mangap ora gelem mingkem. Weteng nglengket. beboewang tanpa ana kendhate. Awake koeroe nglemir, ambegane seseg menggeh-menggeh. Keteg djantoenge tak grajang-grajangi ora ketara. Wong toewane padha ndakkloempoekake Ian ndak .prajogakake soepaja botjahe enggal digawa menjang dokteran.
........ ~·······················
lnilah Batik Ojokja Jang boleh dibanggakan, ·paling disoeka oleh kaoem modem,
lantarillll: muslim haloes, potODgan pandjaing, tjorak modem soga genes (koeat tidak loentoer). Harga Reclame sepertl tjorak dlatas f 4,50 dapat 2 potong, f 8,50 dapat i potong f 12,50 dapat 6 potoag. Tjorak seperti dibawah; f 3.25 dapat 2 potong, f 6.25 dapat 4 potong, f 9,25 dapat 6 potaog. Ditanggoeng tentoe poeas, • kareoa. tepat segala-galanja menoeroet kehendak· zaman, mendatangkan oentoeng boeat djoeal lag!.
.. Midpost" tjabang Semarang nalika mengeti pindhahe sdr. Soe· karnoen ( menjang Ponorogo) kang gedhe banget lelaboehane marang koempoelan. kanthi dianakake toneel, pethilan wajalflg-
oewong, hawaiian, Ian klenengan. Gambar sa..ka kiwa : I . sdr. Hoedojo (Seer. Midpost) wakil voorz. kang mimpin pertemoean; 2 [an 3 sdr. Soekarnoen sekalijan ; 4 wara Moh. Idris (voorzitster Dameskring P.T.T.); 5 (kang katon
Dene anane kedadejan kang mengkono maoe, mitoeroet katerangane sanak sadoeloer ing kono, sekawit botjahe moeng didhot nganggo pohan bieg-blegan Ian oega didoelang djenang maizena bae. Penggawene .pohan maoe ora ngerti keprije .patra.pe Ian moeng dipretjajakake -marzng baboe ing .padesan kang oega koerang mangertl marang karesikane.
Sawise digawa menjang roemah sakit, let teloeng dinanan akoe tampa kabar menawa botjahe wis kebatjoet ora gelem diemong. Kahanan - kahanan kang mengkono maoe ing padesan kerep banget tinemoe, djalaran ratjake isih padha doeroeng mangerti.
Awit saka ikoe prajogane kaw:roeh koewarasan, kaprije rekadajane mitoeloengi wong Iara Ian patrap ngo.peni baji, soepaja ditoelar-toelarake marang sadoeloer padesan, sokoer bage padha diwoelang-woeroek matja noeli,s, ditoentoen ngoepaboga. kan·g soepaja oedp Ian pangoedpane bisa betjik sampoema. Bab kabeh ilci .moeng dak-pasrahake marang sing .padha roemasa kawogan.
Sokoer dene saiki ing pradja dalem Soerakarta wis akeh tinemoe bebadan ,,Panti-Joga", kang paring sesoeloeh marang sadoeloer padesan bah pandjagane sakdjrone ngandheg, pamoelasarane baji Ian oega paring pitoeloengan kanthi lelahanan marang wong kang bakal mbaji. Lan ing ngendi:endi kita oega kroen~oe menawa ana adegan m o e d e r c u r s u s kang toengHaI azas karo Pa::'l.ti-Jo,.,a maoe. Ing .pamoedji moega Pangeran kepareng paring barkah panges-
toe wiloedjeng marang bebadan kabeh maoe kang dhedhasar nggajoeh Ioehoer Ian kamoeljaning bangsa sarta pradja.
lsih ana maneh pakoelinan kang keliroe toemindake, jaikoe ngeboen-eboenake botjah ing wa .. jab esoek oemoen-oemoen. Menawa enggonne ngeboen-eboenake maoe kesoeken, hawa isih adhem Ian kekes, bisa ndjala,d botjahe gampang kena lelara pi· leg kang temahan angel pamoelasarane.
Botjah brangkangan kang tanpa diawer-aweri ikoe oega ora .prajoga, djalaran bisa oega kalebon rereged ing djoeboere oetawa perangar:e · hadan lijane kang ndjalari Iara roeparoepa.
Dene .pamoelasarane baji kang Ioewih wigati, jaikoe soepaja didjaga karesikane, sandhang penganggone adja kandel-kandel, pilihen sing tipis Ian longgar, sadjrone ngomah soe~aja resik goemrining, jen ngeboeneboenake adja kesoeken, weteng didjaga adja nganti kemboeng masoek angin Ian mangan ngombene prajoga ditata sing bener betjik.
Botjah kang rada gedhe, adja diparingi panganan kang atos. ipanas, oepamane kopi; teh kenthel, anggoer Ian sapanoenggalane. Botjah maoe sabisa-bisa adja diparingi koewadjiban kang aibot-abot, mengkono oega toeroene soepaja eitata sing adjeg. Sandhang penganggone pilihna sing anget Ian longgar. Perdinen soepaja dolanan ana ing sadjabane ngomah kareben plaioo nambahi kekoewatane awak. Ka- · kehan pegawe:an nHomah oetawa garapan saka sekolahan ija koerang pra ioga, d jalaran bisa oega nqroesak pikirane bot!ah Ian sabisa-bisa adja dikoelinakake matja ana ing peterigan .
. ' ..; -
3 -Mert94t. -
nioendhak ngroesakake mripat, ing temahan bisa lamoer.
. .. : .' - . · .. PANTF.BAR SEMANGAT"
· MANISAN SAWATARA.
· Katja 1 l.
Semene dhisik. ·
S. SOEMOSOEKARTO.
D 1 an g 9 o e. -o-
KAGOENAN lVIBOERI. -o
Pcnggawine ml cndhog.
Loewih dhisik kita njepakake endhog awetara Jan tepoeog trigoe. Jen wis, cndhog bandjoer kakopjok sapoetihi. Saka sethithik tcpoeng ditjemplomgake Ian dioedhak nganti warata. Djladren adja kongsi kakasen oetawa kelemesen, dadi dildra-kira kang sedheugan wae (soepel). Anggonne ngeler ana ing teleoan oetawa deegplank kang diwoerwoeri tepoeng. Diler kang nganti tipis banget, band;oer wiwit di.irisi. Moeng• goeh amba Ian dawane socmangga sakersa. Kang prajoga jakoewi i di·irisi wangoen pesagi oetawa pesagi dawa dhisik, dawane sepira ~ggonne nger .. s:>.kake mi-ne ing mengko. -Mocndhoeta tampah, iris-irisan ditata ing kono, noeli di·ngin-nginake sawetara kareben gam. pang pangirise.
Jen wis rada kanginan, bandjoer wiwit di·irisi maneh, jakoewi irisan kang Ji:aping pindhone. Sabisa-bisa digawe tjilik, klra-kira 2 mm. Lan adja nganti Uisan sidji kanthil Jan sidjini. Semono oega kita koedoe njawisake anglo karo banjoe . kang woe& oemob. Ing saban· djoere iris-irisan mac>e kita tjemploeng. .ake, kang ing kono padha k8ton kelem. Jen wis koemam~, pratandha. jen 111ateng, moela bandjoer koedoe ldta entasi sarana sendhok. Kita deteh ana
- ing kalo soepaja atoes, Ian ing 5aild wis -dadi mi. woes kena kita masak, kaja _j.?n kita masak mi loemrah.
djoer (in de lmgtc) dadi papat. Gawija stroop .: sab banjoe djeroek nJpia 4 idjl, banjoe . 30 liter Ian goela f ons. Digodhog ' nganti kenthel. Jen wis adhem, gedhang .n.oell ditjemploengake. Let sadhela dientasi saka sidji. diseleh ing piring. Menawa woes rada garing, dJ.. tjelocpake m's.nu mg Stroop ma~ Mengkono ngand amba1 kaping 3, soeprihe 9oe1ane karehen ma.odjing. Jen mipe ana ing panggouan kang adhem wae.
Manisan nangka.
Nangka kang woes matmg, atine dL boewa:igi, aoepaja bisa woetoeh-woetoeh (sabeton-beton). Anggon kita ngilangi betonne, jakoewi sarana diwenehi dalan, nangka disigar dadi 4 ( 4 sneetjes overlangs). Ananging didjaga soepaja daginge isih kanthil dadi sidji. Sarana mengkono dadi katonne (wangoene) kajadene kcmbang kenanga. Jen kabeh woes digawe mengkono, noeli kaekoema ing banjoe diparingi oejah sathithik. Di· koembah mawa banjoe kang resik, ban.djoer dietoes ing kalo.
Goela 3 kati Ian banjoe 3 gelas digawe stroop kang kenthel. Nangka ditjemploengake, dioemobake bandjoer dientas. Stroop kang bandjoer dadi tjoewer, dikenthelake maneh. Nangkane oega ditjemploengake maneh kongsi oemob. Dibolan-baleni engga stroope entek. Poengkasane diwoer-woeri goela pasir, nodi ditata ing tampah, kang woes diparingl merang loewih dhisik, bandjoer dipepi.
S. SOEPARLJEN.
Pathl.
-o-
Kalau toean habls main sport. merasa badan letlh dao pegel semoea disekoedjoer toeboeh. baiklah lantas mlnoem satoe slokle enggoer obat tjap "SEMBILAN BELAS". Toean akan lantas merasa seger dan · napas tidak sengal-11engal poela. Anggoer ohat tjap .. 1 9 .. rasanja tlnggal tetap ledzat dan haroem. la herikan tenaga baroe hingga kefaedahann:a I sickle anggoer ohat tjap .. 19 .. ada ioama sl'pertl 3 boetlr telor mentah. TERDTOEAL LOEAS DIMANA - MANA TEMPAT. BOEAT MEREKA JANG JAKINKAN SPORT!
I
I CHEMICALIENHANDEL IE KIM TIE T~NSTRAAT - TELF. 1316 NOORD - SOERABAJJ\.
llt;
NTJVERHEIDS EN HANDELSSCHOOL (N.H.S;) (Sekolab Keradjinan dan Dagang), Ketabangkali 21 ~ Soerabaia.
Moelai diboeka pada I September 1939.
Mendidik anak-anak mendjadi saudagar teroetama jang dapat memboeat baran11-barang keperloean hidoep sehari-harl dan dapat mendjoeal sendiri barang-barang boeatannja itoe.
IL Pengadjarannla i I. Ilmoe . dagang (theorle/praktijk), 2. Boekhouding-economie berhitoeng, 3. Correspondentie-bahasa : Indonesia, Belanda, lnggeris, 1. Typen, llmoe Boemi, Geschiedenis, sport/spel, 5. Nljverheld (Kera· djinan) : Memboeat obat-obat, minoeman, makanan, d.1.1. organisatie bedrljfleiding), redame-teekenen, hygiene dan lain-lain j'ang berhoeboengan dengan pengetahoean dagang.
IIL Lamanja pmgadjaran : Doea tahoen. IV. Jang dapat diterima masoek mendjadi moerfd 1
Anak-anak laki-lakl dan perempoean Jang: Tamat darl Vervolgschool. Schakel, H.I.S. teroetama anak-anak dari sekolah partikelir dan de· radjatnja pengadjaran sepadan.
V. Wang selrolah i Entree f 2,50, wang sekolah seboelan f 2,50 (vooruitbetaling).
VL Djoega meogadakan Cursus malam dan Cursus schriftelijk.
Pengoeroes N. H. S. Adres i Ketabangkali No. 21 - Soerabaia.
Waktoe !tot berharga, soepaja tldak menjesal masoeklah di N .H .S. sckarang!! 104-II
Pa!Danggpnnc upediteur lan veem ikoe dadi a~ ing papan palaboehan. Jen ing B::taTl-'i: N. V. Batavia Veem, s~marang I N.V. Semarang V~em. Soe-
rabaja: N. V. Soerabaja Veem, Tjilatjap: lndische V eem.
K_aotor-kantor dagang kang doeroeng padha doewe goedhang dhewe sok nje· wa. Sarta man eh, bank kang oampaoi barang gadhen, kang doeroeng doewe goedhang dhewe sok ndja .. loek marang kaog nggadhekake soepaja barange disimpena ana ing veem. Wong kang padha nitipake barange ana iny veem padha didjaloeld sewan Ian diwenehi lajang pratandha panoempoeking barange, kang diarani c e e J.
Samboenge e:a:pediteur la• kantor kapal.
Expediteur nampakake barange ana mg goedhange kantor kapal ( oepaman6 K. P. M.), nganti barang maoe dimot ana ing kapal Ian nampanJ inladingsconnossement. (goenane saemper vrachtbrief sepoer nanging beda).
Conn o s s em co t ikoc lajang pm.o tandha panampane barang kang kaki· rimake metoe kapal. Lajang iki bisa di· elih wewenange marang wong lija, jea ana katrangane ,,of order" (keua dielih wewmange kaja binnenlandsche post. wissel ing Indonesia keni, nek vrachtbrief ora kena dielih),
Connossement lld digawe dening kan· tor kapal nganti 4, ditoelis mawa baaa lnggris ana taigerane genderai 1 kang-90 kapten kapal, I kantor kapal, 2 kanggo expediteur .maoe. E~editeur
neroesake marang wong kang agirimake barang. Kang ngirimake barang sa.wisi tampa connossement, kang salembar dildrimake marang kang dildrimi be. rang, deue sidjinc dieadheg.
Kadjaba &aka ikoe connossemeat ma
oe oega dianggep kaja dagangan, kena didol Jan digadhekake.
Sambocnge cxpeditear laD kantor doaane.
Doaaoe fkoe kantoring negara kang njatheti leboc wetoening barang saka mantja ·negara Ian -moepoe padjeg toemrap mieboe Ian metoene ba.-ang.
Expedlteur nggawekake aangifte formulier (lajang palapaerao) kanggo mbajar statistiekrecht, sara~ nemplckake ' statistiekzegels, kang ditoekoe ana Ing kantor Ontvw:Jer In.- en Uitvoerrechte:n
,.·.
. ..
F< K~tia ·· 12. .. PANJEBAR 'sEMANGAr' ~ ' , '
, ·.''. ':;; eca Accijnzen, ana ing . form.iller maoe. , .• . . . Sarta maiieb ambajarake aitvocrrecht
(oetawa invoerrecht = bejane barang . • mleboe) iaarang Ontvanger ID- ca Wt• : . . voerrechtm m Accijaun.
,
Samboenge c:speditear laa kaator assaraatle.
Jen baraag , kakirim mctoe kapal. mangka ketjcgoe:r ing scgara, bug agt.. rimake barang ora oleb ganti rcganiag
. barangE. Moelaae eocpaja hisa oW. ganti barang maoc, mbaadjoe:r ditaaggocagake ana ing kantor assurantie.
SaoqNIDJa ditanggocagna pisaa, kang agirimake barang ija meba isih ajangsa pitoma. W oedjoede pitoma 1 sakeb· iag wragad.
Nek wragade katoct ditanggoeagaki, lja lsih bisa toena, awoedjoed. ilauging premic·ne assurantie.
Jen premieni mCloc ditanggoengaki, lja lsih bisa toena.
W ocdjocding pitoena r bathi kang koedoe tinampa. Samono maoe jm ba· rang kang kakirim maoc barang · c on • e I g n a t i e ( barang kang kakempit. ake), jaikoe barang kang kakirimake marang sawidjining wong kang didjaloeki toeloeng dikon agedolake.
.. koe" disal•ini djenenge dhewe. Manawa djenenge Aminah oepamane, ija dadi : klambine Min, iboene Min, pitike Min U.l.
Samangsa botjah wiwit mangerti temboeng .. akoe", ikoe ateges wiwit soemoeroep marang dhirine, · ngerti :marang hakhake, wiwit kawidjen ing rasa .,ndarbeni, mribadeni". Moela adhakane botjah kang lagi ngamhah .ing · periode .samono maoe, seneng 'banget ngakoe-akoe barang kang ana sakiwa-tengene. Ana 'omah, djare omahkoe. bapak, ija ba,pakkoe, sateroese. . Wong Djawa ngara.n:i wajah mangkono ikoe ,,kemratoe-ratoe". Lire kaja ratoe, kang koedoe digoegoe barang prentahe. Sanadjan lagejan mangkono maoe djeneng wis oemoem toemraping hotjah, kang oeripe lagi andjog ing tataran kono, ewadene jen djoeroe pamardi ora moelat, bisa salah kadaden. fog. tembe hakal dadi wong kang awatak egoistisch, kang mbebajani toemrap bebrajan oemoem, manawa ora katoetoetan ing panggoelawenthah kang prajoga. Kaprijt tjarane ?
Ora lija sarana diiseni ing rasa ,,sociaal", ditoedoehake jen salijane awake dhewe isih akeh kantjane oerip. Ditetangija rasanc welas asih, tresna marang sa.. padha-padha. Oepama kabener ana .karitjane dolan teka; diataga njilihake dolanane, jen ipinoedjoe njekel panganan, kantjane dolanan ·maoe diwen~hana. Sa. mono oega. weweh marang batoer, betjik manawa botjah maoe dikona menehake. Ana wong priman l.s.p .• mangkono oega.
Sarana patrap kaseboet, botjah bakal krasa, jen aw~ke ora ndheweki, nanging akeh banget kantjane, kang oega doewe kaboetoehan kaja awake dhewe. Moela bener rehning doeroeng ngoemoer (doeroeng bisa mikir dhewe), samoebarang kang d£. tindakake ikoe adhakan· moeng niroe apa sing diweroehi. Lan ija awit mangkono maoe, toeladha dadi preloe banget, kanggo menehi toentoenan marang si botjah. Sanadjan botjah ikoe oepamane wis darbe sipat dhewe sing ora betjik, ewadene dajaning panggoelawenthah meksa :bisa ngowahi dhasar-dh~sar kang ala maoe. Jert djoeroe pamardi tlaten atoel menehi ilenilen kang betjik wiwit hotjah ngambah ing periode maoe, temtoe bakal gedhe paedahe :kang-90 ing temhe mboeri.
Jen bot jab wis moendhak ge-. dhe sathithik, oepamane k.L oe
ruoer 5 taoen, dilarasake karo semangat djaman anjar apa dene idham-idhaman kahangsan, bisa dile.bokake ing kepandhoewan oetawa dadi Jeugdstorm S.W. Para maos mesthine wis sering priksa, jen saiki wis akeb botjah padha dadi pandhoe kajadene K. B. I., H. W. oetawa mleboe ing Jeugdstorm-e Surya Wirawan. Mangkono ikoe prajoga banget, marga si botjah bakal moendhak djadjah, akeh srawoengane. Maoene moeng karo ha-
3 Mei 194L- ..
pa hijoeng sarta sadoeloer-sadoe.: loere, nanging saiki karo tjah akeh, botjah saka kana-kana. Apa maneh toemrapinig anak ontang-anting (sidji ora ana toenggale), dilebokake ing pakoempoelan mangkono ikoe loewih betjik ihanget. Marga botjah ont::in..anting tkoe kagawa olehe
· ndheweki ana ngomah, toer ad'hakaD1 dioegoeng banget dening wong toewane, toewoehing watak egoistisch loewih . kandel tinimbang lijane sing darbe sadoeloer. Balik mengko dilebokake ing ·kepandhoewan oetawa pakoempoelan pemoedha, bakal srawoengan Ian kantja akeh, kapeksa mikir ngelingi boetoehing lijan.
Pantjen satemene, kepandhoewan sarta pakoempoelan .pemoedha ikoe oega salah sidjining pa[pan panggoelawenthah sociaal. Botjah sinaoe oedp ing hehra;an tjilik, kang ditoentoen denin,g panoentoene dhewe-dhewe. Sinaoe ora kena nganggo karepe dhewe, mindeng boetoehe dhewe. Sinaoe toeloeng-tinoeloeng. toemandang bebarengan. Kadjaba ikoe kabeh, ija sinaoe ing dis-cipline, pangatoeran - pangatoeran sing tetep, l.s.-p. Tjekake, ora sathithik goenane nglebokake J:.otjah ana ing kepandhoewan oetawa pakoempoelan pemoedha. Awit kaja saben para maos ngoeningani, pakoempoelan-.pakoem ... poelan ·likoe. padha mengkoe gegajoehan loehoer, ndhidhik oewong awatak roemeksa.
Sarana panggoelawenthah mangkono · maoe, botjah saja moendhak oemoere saja djembar pangertine marang oerip sociaal. Darline wong toewa, ija wong toewa kang .bisa nandjakake oeripe. Ora ngemoengake mikir boetoehe dhewe, nanging ija boetoehe wong akeb, boetoehin9 hebrajan.
. SOEPRAPTI. Mataram.
SAKA ADMINISTRA TIE. Ab. 32-tts Palembang, bUes. Ab. 32099 Pangkalan Braadan. P-..
wisad here&. P. S. dildrim mcnjaag adrCs lawaa.
Ab. 361 H Baoe:rcno. Pcmbajaran Ira. tampa heres, kanggo easi April Ian AW 1941.
Ab. 'i550 Telokbet~g. Pembajar• here& '
Ab. 3466-t Rengat ladragiri. Poetw»eel wfe btampa Ian heres.
Ab. 35687. Ora doewi tocnggak.aa. Ab. 22995 Bengkalis. Pembajaron W
rea. Ab. 34643 Mevr. H. Randoeblatoeng.
Teraag Boelaa ora gandheag bro P.S. Ab. 35562 Ser.mg. P. 5. tanggal I
fiBsi Pebruari wis entek.
-0--
3 Mei i94i.
••••••••••••••••••• • • • ,,AMONG - SISWA,. • :PERGOEROEAN: : TAMBANGBOJOSTRAAT Hi : • SOBRABAJA -• • Peil peladjarao sebagai H. L S. •
: dari V oorklas sehingga klas Vll. = • Alat mengadjar lengkap dan Goe- • • roe-goeroeoja bevoegd. Semoea : : anak-anak moerid diberi plndjam • • boekoe - boekoe peladjaran. Bagi • • ambtenaar atau pegawai Gouver- • • • • nement ,ang men}ekolahkan wiak- • • nja di • .Among-Siswa" bisa men- • • dapat kindertoelage. • • 32. • • •••••••••••••••••••
• HBT JAVAANSCHB IOND, • • • • Terletak di ICrembangan Wes- • ·• terkade 79, Soerabaja debt • • • • s-Landskas, Jang soedab dapat • ·• hak persaµiaan (gelijkgesteld) de- •
·• ngan Gouveroement H.LS. • : Sekolahan ini memberi peladja- :
·• ran boeat: Teclmische School. • • voorklas dan le. H. Malo, G. B. • • A.S dan lndustrie School boeat • ,. . ·• anak - anak perempoean, djoeqa • :: memberi peladjaran ,Jlandwer.. :
• ken". 'l •
• Orang-orang Jang berkepentlng• • • an boleh mengadjoekan pendnt&c •
'• an akan memasoeldam enak-anak.. • • • • nja boeat antero k1as pada tfa~ • • tiap ban kerdja antara poekoel 7 • : pagi 12 tengah bar~ kepada kep;J.o- :
·• la sekolab diroemah sekolahaD. _ •
: Penoelis : : ""' 38. Mr. SOEDARNO. a •••••••••••••••••••
Nembe iki, nalika ing Betawi dianakake persconferentie antarane minister Welter lan .para
· hoofdredacteuren lajang ~ lajang ,kabar, minister Welter antarane paring katrangan manawa ing sadjroning ipaprangan iki ora moenggoeh j.en ing kene dianani owah-owahan kapradjan kang gedhe. Sarta maneh ora lajak toemrap nagara kang demokratis nganakake owah:!an, ing sadjrone pendhoedhoek Nederland ora bisa ngetokake remboeg apaapa ing bah ikoe .
Perasaan ketjewa itoe tidak sadja disoearakan oleh pers Irita sendiri, akan tetapi bahkan tentang keterangan Minister, bahwa selama peperangan ini berdjalan tidak akan diadakan perobahan-perobaban staatkundig, dan bahwa hal itoe djoega tidak akan bersifat democratisch, oleh karena rakjat di Nederland sendiri tidak mempoenjai kesempatan
... : i 'i.: ...... ~
:: '/ i . ~ . : .:~~ ...
. '-f,
menjatakan pendiriannja, seboeah s. k. Belanda seperti A. I. D. teroes terang menjatakan tidak setoedjoe de.. ngan keterangan Minister Welter. Menoeroet s.k. ini Zijne Excellentie loepa, babwa ,,sd>agai akibat dari pada kedjadian - kedjadian dalam boelan Mei taboen jl. s e b et o el n j a soedab kedjad i a n perobaban-perobahan staatkundig jaog dalam sekali. Sebeloem 14 Mei maka Minister van Kolonien bertanggoeng djawab kepada Parlemeot. Okb karena Parlement tidak bisa mendjalankan kewadjibannja, maka telah timboel soeatoe keadaan baroe, jaog dilihat dari soedoet staatkundig bagilndonesia berarti soeatoe k e m o e n d o e.. r a n. Pengasingan Parlement menjebabkan segala pertanggoengan djawab sepenoehnja diletakkan diatas poendakn.ja Minister, bahkan didalam keadaan-keadaan jang tidak begitoe menggirangkan".
Nitik kang .kasboet ing ndhoewoer. lajang kabar Walanda dadi ija ana kang nglairake koetjiwane.
Koempoelan aris<m ,, Wanito Mardi R.oekoen" ing Kotta - Blater. Toedjoewane 1. ngraketake angJ]onne padha pasedoeloeran, 2. Toeloeng - tinoeloeng 3, Sinaoe gemi. Gambar ing ndhoewoer ikoe nalika padha patemon ngremboeg anggonne arisan wis oleh 1 taoen. Lan nedya diteroesake kanggo piroekoenan ing salawase. Kang katon lenggah ing tengah ikoe pengoeroese. dene kang nqadeg ing sisih tengen prija loro ikoe pembantoene. ( Kiriman koelawar-
ga no. 26499). · ~·~ .:
boten damel maremipoen bangsa Jd.. ta, amargi dereng saged soemerep
beodjing poenapa lebaripoen perang. ingkang saja dangoe saja katingal ngambra-ambra. Bab tetijang bangsa W alandi ing Nederland boten saged tjawe-tjawe, ing bah ewah-ewa&a.... ipoen, poenika oegi sanes sabab in9' kang maton, amargi mitoeroet pa
manggihipoen bangsa W alandi golongao kolot, mestbi mboten poeroca
njoekaoi indhaking wewenangipoaa bangsa Irita, sabab kaboetoehanl.poen ladjeng roemaos kadheseJr. Danging sarebning panggalihipoeo pa ..
sarengan, manawi wewenaog kita mboten kasami kalijan wewenangipoen bangsa Walandi, kados poen
di sagedipoen toemiodak sampoerna?
Dadi panemoe ing ndhoewoer ikoe awewaton: kewadjiban Ian wewenang. Manawa toemandang bebarengan, ija koedoe diwenehi wewenang kang padha.
Dene I. k. ,.Pemandan9an'' ( 19 April) nganti kewetoe mengkene : . . . . . . . . . ..moengkin melemahkan perdjoangan kita boeat menang dalam perang ini". Loewih tjethane , ,,Pemandangan''" moeni mengkene:
Babwa djawabao terseboet tidal!: bisa memoeaskan pihak pergerakaa cboesoesnja clan bangsa kita oe.moemnja, tidak perloe dikatakan Jagi. Alasao bahwa sebagai negeri jang demokratis tidak lajak mengadakan perobahan pada saat sebagiaa
rakjatnja tidak dapat berkata apa
apa, hoe.kao keliroe. Akan tetapi pa. ham jang tersimpoel didalamnja moengkin meJemahkan perdjoangaa kita boeat menang dalam perang ioi.
Sawise njoemoeroepi swarane lajang-lajang kabar kita sawatara ing ndhoewoer ikoe - swarane lajang-lajan-g kabar lijane naHka noelis iki doeroeng kita soemoeroepi - kena katemboengake manawa katrangane minister Welter maoe doeroeng noew:oehake .pamarem, sanadjan ta 'kita ngadjeni marang kamoerahane minister Welter maoe enggonne nampani para pemimpin lajang kabar ing negara kene.
Nanging sanadjan mangkono1
Kat;a H. ..PANJEHAR :SEMANvAT ..
~---~------------------------------------------Id ta ndoeweni kejakinan mana-wa dalanne marang ·gegajoehan owah .. owahan isih doeroeng boentoe. Moeng Wq.~, rehne -ta# nah kita iki dianggep dadi peranganing kradjan Walanda. pantjena wis moenggoeh manawa ing .kene diwenehi owahowahan ing bab kapradjan. Apa maneh manawa ngelingi jen ing sadjroning ana peperangan ~ki kita koedoe mawas marang kapentingan hebarengan.
-0--
RAMA JANA. Tjekakan lelakonne Praboe Rama
wiwit lair tekan patine praboe Dasamoeka.
m. -o-
KOTJAP A sang praboe Barata nggonne aggoleki lolose R. Rama, bareng kroe· agoe warta jen kang raka lerem ana Ing pratapaa Koetbaroenggoe, band;oer enggal n~t. sawise ketemoe sang Barata baadjoer ngatoerake bab Kdane kang rama, sarta matoer jC.O R. Rama soepaja kondoera marang ke· dhaton, djoemcneng nata wemilih kang rama.
R. Rama Ian kang garwa dewi Sinta sarta R. Leksmana dahat keranta,raa-tailing ati midhanget atoere kang praboe Barata, nanging bandjoe:r
raji pi-
uoepoes narima ing papesthening Dcwa, moeng bae R. Rama ora kersa kondoer, dine keprabonne kang rama tetep kapasrahalre bali marang kaog raji, soepaja lestarija djoemeneng nata. Praboe Barata adjrih mopo ing rehe kang raka, bandjoer pamit arsa kondoer mring ke, dhatoa Ngajodya.
Saoc:ngkoere kang raji praboe Barata, R. Rama bandjoer arsa tindalc menjang prdapaa ing hardi Dhandhaga, awit R. Rama ngroengoe warta jen Ing pratapaa koao oega katekaa danawa kang tanaah gawi roesoeh Ian roesake pratapaa, adadekake soaahe kang padha manggoa ing koao kabeh. R. Rama baa.t'JOU bocdhal .kadherekake ingkang
. KA BAR KO ELAWAR GA KITA:
Kang kena matjak kabar koelawarga Ing kioi, moeng mligl para abonne'a ldta wai. Pamatjake tanpa bajar, kocdoe nerangake aomerfng aboaaC kang kapa-
1889 lag adresband.
I.AHIR KAN'THI SLAMET 1
l. R a d ~ a r a r a S i t I A m b a r f, poctra poetrlni adr, wara 1aa wira Soentoro, kepoaalrane adr. Soerja Soeparaa aha. no. 17525 aalika tg. 26 Maart 1941 fag Boejaran (Danak).
2. R o e s b a a d i, poetranC wara laa wira Ashary aak sanake edr. A. Sakidam panbantoe kita dhil: dina malem Djoemoewah Poa tg. 28 Maart
1941 djam 12 tmgah wengi ing Babad. 3. S o e p a r b i k a poetrane Sosroprawiro sdtalijaa sedodoere kw.
no. 28330 nalika Kania Paing tg. 28 Maart 1941 dj. 5 esoek ing Ngajogja
karta. f, R r. S r i R a d i a a h, poetraae wara laa wira R. Prawoto
widigdo, sedoeloere R. Sastrowidarso kw. no. 30875 nalika Kanis Wage &oek
3 April ing Mangkoejocdan Djokja. s. S o e b a g j o, poetraae wara laa wira M. Prawirosoedirdjo koela
warga· 24618, aalika diaa Djoemoewab Kliwoa tanggal 4 April 1941 djam lt.30 awan ing daleme R. Witjosoepono, Baron, Solo.
6. S i t i S o e a d a r i, poetrane R. A. Soeratin M. Hidajat kw. no. 36343 nalika 5 April Sabtoe Legi ing Maleischestr. Probolinggo.
7. S r i M o e I j o n o, poetrane wara Ian wira Soehadi kw. or/. 2310 ing dienstwoning S. J. S. Goendih nalika dina Kemis Legi tangg. 10 April '41
djam 3.45 sore. 8. S i t i A m i n i n g s i h, poetrani wara Ian wira S. Wirjosoe-
marto kw. no. 35176, nalika malem Kemis Legi djam 2.40 bengie tg. 10
April 1941, ing koetha Patjitan. 9. K o e s t i j a m i, poetrane Koesdie Nitireksosepoetro sakalijan, da
di kapernah wajahe S. Ardjosepoetro kw. no. 28736 nalika Slasa Legi 19 Moeloed 1872 oetawa IS April dj. lt.18 awan ing Wonoredjo gg. 2 Soerabaja.
10. Bond ban W i raw an, poetrani wara laa wira Chau Siswosoedarsono kw. no. 17080 ing Reg. Hosp. Ngandjoek, dhek tg. 17 April '41
djil.ID 12.30. 11 . S i t i S o e m a r i I a h, poetrane sdr. Soewarjo sakalijaa kw. no.
36214 nalika 14 April oetawa 17 Moelocd ing Kroja. Ngatoerake pamoedji rahardja.
NAMBOET SILANING AKRAMA: l. R. r. S a r i e S o e p r a pt i e dhaoep laa R. S o e d j i w o
Jav. Sold 31596 ing Det Lho Seumawe (Sumatra) adhine R. Djojodisastro klerk N. I. S., Smg. kw. no. 11711, ing dina Reho Leg:i 30 April 1941.
2. R. r. R o e m i s i b dhaoep Ian M. S o e r a d j a h H a d is o e m a r t o kw. no. 17283 tanggal 28 MoeJoed 2S April 1941 ing Modjo,
sari. 3. N g a r d o p o R e k s o Ito e s o e m o sedoeloere kw. no. 36379
dhaoep Ian m e j. S o e m y a r n i a t i S o e m o w i d j o j o ing Gedek Modjakasri Modjokerto mbesoek 3 Mei 1941.
4. R. a. S i t i w a h j o e N i t i a d i r o a o, mbakjoene kw. no. 14106 dhaoep laa R. Han j o to Sb. mbesoek Saptoc malm1 Miaggoe tg. 3-4 Mei 1941 ing Sidoardjo.
5. M. r. K o e s n i j a h dhaoep laa M. H e r r i e P o e r n o m o D a r m o s i s w o j o, poetrane sdr~ Salimin Partomihardjo, Kalibenerweg 942 P<»erWokerto, kw. no. 28300.
Ngatoerake kasoegengan. I
garwa klawaa R. Leksmana. Ana ing dalan R. Rama kepethoek boeta aran kala Wireddha, pinangkane saka pra-
di•~ Ngalengka, kaoetoes kinen andjaga tlatah ing Dhandhaga; woesana ing kono marga saka soelajane goenm1, temahan dadi prang rame, Danging kala Wirad, dha kasoran, mati djinemparing, R. Ra-
ma noeli neroesake lakoeni, ora soewi lakoene pinethoekake klawan. sawi .. djining pandhita kang wis groeph, arane bagawaa Joga.
Bagawan Joga matoer mangajoebagja ing tindak kaoetamane sang sinatrija sakloroa, sarta meling mawantiwanti soepaja sang sinatrija nuoesna nggonne arsa memajoc..ajoening djagad, sarana njirnakaki sakChing boeta angkara moerka bog dadi leletheking boemi. PSTROElt NGATOERI PAMRAJOGA. i.
Pletlk:iDg gml bng tJtllk banget blsa ng~ • ageutek.aki gedh009 sapirang-plrang bng gedh6. i gedhe. Samano oega penjalcit gate! Ian tatoe tjilik·
tjililt bisa mboebrah dadi ambalan mbebajani, sa-. mono maoe jm ora mggal diichtijari. Moela saka • dcoe Joer I adja 6nan dboewit sathithik. enggala. njang RECLAMB BUREAU CUNAR, moendhoeta •
TRIGOLDZALP • : • • • • 101 C U N A R - S 0 B R A B A J A. •
••••••••••••••••••••••••••••••••
Saeotil:e atocre, iang bagawaa Joga noeli moeksa, mandjing ing alam kealoesaa; R. Rama baaget ing pangoengoene soemoeroep kadibyane sang bagawan, tjiptane nedya ngleksananJ marang apa kang dadi piwelinge sang Joga kahm. noeli bandjocrake lakoeni. Ing sadalan..dalan sang sinatrya sakloron tansah mompar>-mampir ing sakehing pratapan, ngiras ngoedi oeadhaking ngClmoe sarana poerodta pandldta kang woes pinoendjoel mg kawasldthaai, ndadCkake saja locwihing kawignjani sang satrya saldoroa. Ora socwf lakoene
•
3 Mei l~'iJ. -wia tekaa ing pratapan Dhandhaga, aarta bandjoer "padb.\l lerem ing kono, ndadekake boengahe para pandhita ape elf,
nf para kantja pad&an kang padha · adhedhoekoeh ing pakiwa tengmf pra..tapan mg Dbandhaga ka~h.
Sigeg ganti tjinarita ing pradja Nga ... lengkadiradja, sang Rahwanaradja ilija · sang praboe Dasamoeka aocdjoe lenggah siniwaka ingadhep para wady ... baJa pepak, gedhe tjilik andher mg pa ... glaran: kang lenggah tjaket Ing saDIJ
praboe, raji nata anama dJtya ka1a · Koembakaraa, R. Wibisaaa. sang clijoe Sarpakenaka miwah rekjana patih ka ... la Prahastha kelawan para agoel·agoeJ.. ing pradja kabeh.
Sang praboe dabat angarsa-arsa ing; lakoene boepati boeta kaag ka0etoes · mriksa ing tlatahing goenoeng Dhandhaga, dine teka nganti soewi ora ana ka ... boel kawoesanane, ora soewe katoengkapraptane ditya oetoesaa kang aran kaJa Maritja, . ngatoeraki tiwasiog lakoe nggonne kaoetoes ngendhangi djadjabaning pradja Ngalengka, sarta iog babpatine para kantja-kantjane marga prang tandhfag karo sinatrya saJdoroa araa R. Rama laa R. Leksmana Sana.lib sang praboe doeka jajah ainipi midhanget atocre ka1a Maritja, noeli ngan.; dika santak, dhawoeh mring kang rap sang dijoe Sarpakenaka, kinen soemoe ... sod anjekel mring R. Rama Ian R. LektY mana, jen woes ketjekel soepaja mggal pinatenana.
Sang dijoe Sarpakenaka matoer saa
dika, baadjoe:r mangkat ngantlU rewang boepati boeta loro araa kala Trimoerda Jan kala Karadoesana.
Bareng wis tekan ing goenoeng Dhan .. dhaga, sang Sarpakenaka sakaotjane soemoeroep jen R. Rama Ian R. Leksmana padha lerep ing pratapaa kono.
Kotjapa sang dijoe Sarpakenaka biv reng w~ waspada marang bagoesiag warnane R. Rama laa R. Leksmana,. ing kono temahan kandhoehan toerida,. kasmaran marang sang sinatrija, ban-djoer njipta malih dadi poetri kang IOe'
listya ing warna, sarta anggegodha mocrib binidhanga mring sang sinatrija. R. Lelrsmana ora kegoeh dining pang~ godhane sang poetri, baadjoer ngandika ;a. sang poctri kinea eowan mg ngarsane kang raka R. Rama, mbokmanawa bisa Jrasembadan ing sedyani. Naaging bareng sang poetri woes sowan, oega· bandjoer tinampik, awit ngendikane R. Rama ora bi.sa minangkam, djalaran . woea kagoengan garwa, moela san9 poetri lr.adhawoeban bali kinea angram ... pCk lrang raji R. U:ksmana kang iailr Jegan.
Sang poetri bandjoer ball anggoelet mring R. Leksmaaa mrih kapadhaa mg. karsa, nanging maJah ora ndadekakiE aardjoeaing paaggalihe aaag radi:nJ ing..kono R. lcbmaaa ngrasa grisincn banget. bandjoer doeka, sang poetri pl- · aoentir iroeagi, nganti potheJ, tanahaa roepani mbabar malih dadi raaeksi clijoe bja maoeni, ndadekake baaget ing nep- · soeni, bandjoer ng~ eesoanbar mring
sang sinatrija sakloron, tanahan dadi prang rami, nanging dijoe Sarpakenaka kasoran. noell ndjaloek bijaatoe marang•
· kantjane baJa Trimoerda Ian kala Karadoesana, naaging boeta loro pisan oe--ga kasoran, matl djinemparing •
k ago en an djoged. Dadi ngremba- · kane gamelan ateges ngrembakanf kagoenan djoged, ·kasam.poernaning gamelan oega ateges kasampoernaning kagoenan djoged. · Boektine sesamboengan kang ora kena dipisahake antarane djoged Ian tetaboehan, wis tjoekoep ditoedoehake sarana kahananing botjah ... botjah tjilik ·kang tansah seneng djedjogedan, manawa iboene ngoenekake lagoeIagoe sarana tjangkeme.
Keprije woedjoede kagoenan djoged Djawa ing djaman bijen? Ing Iajang .. Hindoe-Javaansche kunst" an~gitane prof. Dr. Krom perangan I katja 67 njritakake manawa ing taoen 991 - 1043 nalika Praboe Eriangga ngratoni kradjan Kahoeripan, wong-wong ing Kahoeripan wis .padha bisa ndjoged. dene gamelane moeng werna teloe, jaikoe soeling. kendhang Ian gambang.
goenan Sepira dhoewoer Ian endheke djoged ke- tataraning kagoenan djoged Ojana dikira- wa ing nalika semana, bisa dioekira baba- koer sarana anane prabot-prabot rengan ka- gameian kang moeng werna tero anane loe ikoe. Dadi doedoe tandhinge manoeng- oetawa boemi Iangit manawa di-sa ing a- tandhing karo kagoenan djoged
Jam donja. awit watake ma- ing wektoe saiki . . noengsa ikoe seneng banget soe- Sapoengkoere Praboe Erlangka-soeka sarana obahing awak ga. jaikoe nalika kradjan l<ahoe·kang awoedjoed djoged, bina- npan dibage dadi Iara, Ojenggaroeng ing Ieiagon oetawa taboe- la Ian Daha ( Kediri), sedjarah han. Moela saka ikoe kang- ora ana kang njritakake bah kagc. ngavv-<roehi sampoerna oetawa goenan djoged maoe. koetjiwane sawidjining kagoe- Ing antarane taoen 1222 -nan djoged bisa dioekoer sarana 1333 kahanane negara kosek. :prabot-prabot kang dipigoenak- Para nata Ian satrija-satrija paake kanggoJelagon kajadene ga- dha peperangan. nganti ora bisR .melan. awit iJa gamelan ikoe mikir babar pisan marang kakang tansah sesamboengan karo goenan.
~·••••••••••••m••••••••••••••••••••••••• • • : . BOEKOE-BOEKOE BASA DJA WI AKSARA LATYN. :
·: KAGOENAN WANITA BAB OLAH;.QLAH, mratelakaken bah pandamel- • .• ipoen lelawoehan sarta dhedhaharan warni-warni, mitoeroct seserepanipoen • :• R. Taroenadirasa, abdi Dalem koki ing karaton Soerakarta. ingkang sampoen • : dipoen alami watawis seketan taoen. Menggah isinipoen boekoe poenika : .• bcda sanget kalijan olah-olahan limrah. djalaran pandamelipoen mawi waton 8 • seserej,an, sarta mawi oekoeran ingkang ndjalari miraos, oegi mawi boemboe • •9 wami-warni. 1 boekoe rcgi f 0.35 + porto·: f 0,06. Perloe kagem para poetri. : • POESAKA-WEDHA mratelakaken dedamel-dedamel agcmipoen para Dewa, • • • • para Nata. Satrya, Adipati, ingkang kangge roemeksa karahardjaning djagad. • WI sarta dedamel-dedamel ingkang kangge risaking karahajon: poenlka scserepan • : perloe kawoeningan, amargl nedahaken tjara kadospoendi sagedipoen ndan- • w dosi, sarta nedahaken kawroeh kamoeksan oetami. I ·boekoe samak tipis regi : • f 0,60 + porto f 0,06. ·. • : WEDHA PATAN)A, oegi nama OEDJOEM RAMAL, ngev..Tat 51 patd- • • ngan dalah wangsoelanipoen, saben 1 patanjan isi 10 wangsoelan. mawl : B kertoe Djawl. Boekoe poenika boten kenging karemehakcn. koengkoelan. • : kangge dolan;an, poenika boten kengin. Manawi dipoen-pepetri ageng sa- • • wabipoen, isioipoen: hab Dhajoh, NjJondhoh (njanak). Wong anjar. Kia- • • koewan estri, Estri dhemenan, nDjodhokaken, Tijang. estri .poerik, . Loenga : : tan ~aroewan, Wong minggat, Katjilakan. Ngangkah estri, W arising wong, • • Wong kinoendjara. Sandhang pangan •. Loemakoe ing dina iki, Tresna apa : • ora ? Beg<lja tjilaka sadjroning oemoer, Kesah, Kabar. Kantoen grija, Ngimpl. • : Di-irr.pekake, Kelangan, Pangarep-arep, Kedoet, Estri meteng (mbobot). Ne~ • • noewoen, Tijang Jajar, Den oendang oewong. Sobatan, Dadining botjah. Se- : • sakit, Nagih, Kadjating estri, Nijating woog, Main, Satindak saketjap, Akir- • : ring botjah; Kaprijajen, Ambeging dhajoh. Sangkaning lelara. Pinangglhing • B kesah. Tindaking dhajoh, Kckantjan. Tetoekoe barang, Pangira-ira kandha. • B Pangira-lr~ loenga. Pangira-ira kalakoewane wong ·prija. Patraping wong :
. : toewa marang anak, Patraping loerah marang batoer. Patraping batoer ma- • • rang loerah. Sadaja waoe .mawl katrangan djangkcp, gampil katindakaken. : R 1 boekoe dalah kertoenipoen regi f 0,80 + porto f 0.08. m • : Boekhandel ,.,SADOE-BOEDI" Poerwopoeranweg 58 SOLO; = -~ ' : • ··································••&•••
Gambar perajaan S.Q.P.P.I . kan9 katapoekake ana ing pendhapa_ G.N.l. nembe iki. Sisih ndhoewoer: nalika pimpinan_ . mboekan~ perajaan; sisih ngisor: salah sawidjining tooneel kang dzpltontonake
jaikoe djoged bondhan.
mBandjoer ing taoen 1334 - -1389 nalika djamane Praboe Ha. jcm-woeroek Ian Patih Gadjah Mada, jaikoe nalika tanah Ojawa gemah ripah, kagoenan djoaed.' kasoesastran Ian kidoeng digatekake han3et. Ing sedjarah ditjritakake manawa samarigsa ana kramejan. Praboe Hajamwoeroek kadhangkaia kersa mbijantoe kramejan ikoe, malah sok meioe mbeksa, kang rama kang milih Jagoe oetawa gendhinge Ian meloe naboeh gamelan, dene ingkang iboe kang nganggit kidoengane Ian ija meloe njindheni.
Rehne toentoenaning kagoe. nan ana ing astane sang praboe dhewe, moela kena dikira- ~ kira kaja ngapa kemadjoew:ane kagoenan djoged Djawa nalika ikoe, katandhing karo djamane Praboe Erlangga. Ananging eman. dene ing babad ora diseboetake keprije woedjoeding prahot~prabot gamelan ing djamane Praboe Hajamwoeroek ikoe. dadi ora bisa dioekoer. sepira re. baning ngrembakane kagoenan djoged ing nalika ikoe.
Sapoengkoere Praboe Hajamwoeroek ( 1389). ana maneh memoengsoehan antarane sedoeioer oadha sedoeioer. kang ndjalari ~mane onar ing sadjroning pra~ dja. nganti para empoe kagoenan .ora kober nindakake paga-wejane.
Ing saploke taoen 1389 iki ( sa-
soeroede Praboe Hajamwoeroek) tanah Djawa kepaten Iadjer pakeming kagoenan djoged. Nanging kahanan mengkono ikoe pantji wis dadi hoekoem aiam, onar Ian kosek kang mataoentaoen ikoe bisa ngowahi saliring kahanan oetawa malik woedjoeding kagoenan.
Pengalaman ing tanah Djawa iki ija kedadej•m ing lija-Iija negara. oepaman0. wae ing negara Mesir 'ing kiwa tengene taoen 2000 oetawa 3000 sadoeroenge taoen Masehi, kagoenan djoged ikoe dianggep kajadene kagoenan adiloehoeng. Ioewih-loewih ing Griekenland. negara kang soegih empoe-empoe kagoenan, djoged ikoe dienggo nggoeiaw-enthah bangsa ing babagan kebatinan kang soetji. Ing kalangane bangsa Jahoedi 500 taoen sadoeroenge taoen Masehi, kagoenan djoged ikoe dipigoenakake kanggo kaperloewaning agama, kramejan oemoem Ian oega ana kang kanggo kaperloewan ing segara wedhi, jaikoe kang diarani .. woestijndans".
Mengkono oega ing bawana W etanan, ora beda karo ing bawana Koeionan, kagoenan djoged ikoe ija ora awoedjoed panggah ing salawas-lawase. Kajata ing taoen 375 - 600, awit toewoehe gendra ing sadjroning pradja, kang diarani djaman alih - alihan ,bangsa oetawa . voiksverhuizin·g. kagoenan djo- .·
ged Koelonan kang soetji ikoe ija soerem. Nanging ing taoen 1533, poetri Catharina de Medici, kang pemboerine dadi prames-
. · warme Radja Hendrik II ing Prantjis. kaleksanan bisa nganggit kagoenan djoged Ballet, kang moerni Ian kesoewoer banget toemekane ing djaman saiki.
(A n a t j a n d h a k e). -o--
E\VAHIPOEN BASA DJA WI ANOET KOEMARA
NING DJAMAN. Pandjoeroengipoen Grom
bolan Kasoesastran M. N.
-0--NALIKA malem Senen 27-28 April
Tam.an _ Siswa tlatah Djawi Tengah ngawootenaken komprensi, ngrembag bah . basa Djawi. Ing ngaodhap poenika bebaloenganipoe:n prae - advies pandjoeroengipoe:n Grombolan Kasoesastran
· Mangkoe:negarao :
1. Basa poenika saraoa wedhari.og raos toewin pikiranipoen manoesa. ingkang gesaogipoen abebrajan (sesarengan) manoet kodratipoe:n. (De sodale functie van de taal).
poenika boten nate langgeng. tansah cwah ing sadjaman.-djamanipoe:n. Awit sakiog poenika : basa ingkang dados tdaogsoeling gesang bebrajan, oegi tansa h Ewah-ewah.
3. Pathining raos kasoesilan toewin kaboedajanipoe:n bangsa. poenika saged katitik saking kasoesastran (literatuur) ing sadjaman-djamanipoeo, ingkang andhap inggiling oekoeran (daradjatipoe:n) katjihna saking isi Ian basanipoeo.
4. Bangsa Djawi · tetila saged aampeni kawroeh toewin kaboedajan warm• warm saking bangsa sanes. kaolah saha kalarasaken kalijan dhedhasariog gesaogipoen pijambak, ngantos saged moedjoedaken kaboedajan eoggal, dados kaboedajan Djawi, ingkang kawedhar~
ipoeo pinanggih ing boekoe-boekoe kasnesastran, mawi tataoan basa ingkaog soesila.
S. Dhatengipoen kaboedajan kileoan (Europa) ing tanab Djawi njarengi kababaripoen kawroeh-kawroeh eoggal ingkang kapigoenakaken toemrap saketjaniog gesangipoen bebrajanipoen manoesa ( toegepaste wetenschappen) • wiwit abad ingkang kaping XX poenika rikat saoget, saeogga bangsa Djawi kewowogen. boten saged ( dereog saged) mengkoe oetawi ngolah dados kaboedajan enggal ingkang laras kalijan dhedhasaring' gesangipoe:n (dados geestelijk bezit).
6. Dhateogipoen kaboedajan toewin kawroeh Europa mawi alelantaran basa Kilman (basa Walandi) ingkang beda sanget tatananipoeo kalijan basa Djawi, toewin gadhah paogoewaos. Makaten poenika ageng saoget dajaDipoeo toemrap iwahing raos toewin lampahing pikiranipoeo Jare-lare D;awi. Manawi wija, badhe kathab moetawatosipoeo.
7. Dhatengipoen kaboedajan toewin
................................................... ~ RECLAME BESAR ! TINGGAL SEDIKIT !
SENGADJA DIBIKIN HABIS ! ! ! ,,Kitab ,,POESTAKA RADJA" (Mantra;p.ga bh. Mel.) 1 bkoe f 3.- cpl : Beli diini boelan dapat f 2,10 + f 0,15. lsinja: hal Djapa-djapa, Doa-doa, Mantra.mantra. Adji-adji, Toemhal-toembal, Sabda-sabda, Kesaktian, Keselamatan. Keoentoengan. Tapaj<>ga. Ilmoe tjipta, Soal gaib (obat). enz. enz. hingga 101 hal, bermatjam-matjam ilmoe jg. pen:ting-'Penting. Tak oesah diperpandjanglcan lagi, tjoekoep lihatlah di P. S. bin. NOV. - DECE!VffiER '40 ( soedah popoe !er) . Kitab ,,BERTAPA BOEAT ILMOE GAIB" (Mel.) 1 bkoe f 1.60. Beli diini boelao dapat f 0,89 + f 0,06. lsinja : Kekoeatan gaib dalam djagad, ResiJ daja ( Magnetisme). Memboeang pikiran takoet. bentji f.1 sangsi. Berbagaibagai ptangan ilmoe sihir. Penarik jg. gaib. TjJC!.fa bg:mana orang perolehkan pengaroe-h. Tjara dapatkan magnetisme. l\ekoeatan dari djaoeh. Pertapaan karmajoga. Psychometrie atau ILMOE BA11A PIKIRAN. Pertapaan bhakta-joga. Oesaha SEMADHI. Tjara bersila. Koentjin}a hidoep, dll. lagi, semoea diterangkan djelas beroentoen-roentoen. ,,STENOGRAFIE bah. MELAJOE", peladjaran (menoelis tjepat) systeem T. Tjoe Hong Bok, gee. f 1.-. Beli diini boelan dapat f 0,69 + 6 ct. Kitab ,.NASIBNJA MANOESIA" (Mel.) .petangan nasib jg. djitoe, menoeroet ilmoe Astrologre aseli, hal kelahirao, toedjoean manoesia, perkawinan, obatnja pe:njakit..pen)akit men.oeroet ilmoe itoe, hal perangai badan, enz. enz. bergambar. tebal 150 pg. gee. cpl. f 2.75. Beli dlini boelan dapat banja f 2,10 dan 15 frco.
1, ,,SOAL MENJINTA. DITJINTA dau PERTJINTAAN" a f 1.75 ~tto.
Dalam ini boelan dapat f 1,30 + 8ct. Speciaal bat seloek-beloeknja soal t;mta. Bergambar 19 fotos pertjintaaJ:a jg. memoeaskan. ,,WOORDEN BOEK" Belanda - Melajoe, jg. lenqkap dan terang. a f 2.-. Beli diini boelan dapat f 1.10 + 10 ct. hampir 200 pag.
I Boekoe ..BELADJAR bahasa BELANDA ZONDER GOEROE dengao I RECORD-SYSTEEM" keterangan bah. Melajoe grunpang, praktisch. berikoet tjonto soerat-soerat dan daftar amang-ornoogan, a f l.60. Beli diini bin. f 1,18.
N. B. Tak 6esah tanja. belilah selekasnja . Kalau laat. sampa i kehabis<m
kiita tidak tan99oeng lagi. I Boekhandel ,,CENTRUM BIOSCOOPE" Malang. •
N. B. Bagi sekaliau Abo's ,.Romau Puma.ma" jg. setia, dapat porto VRIJ. I H4
IBLIS PENGGANGGOE WANITA. · ltoelah Jang membikin diwaktoe dapat-boelan
peroet djadi sakit dan moeles keras .
Tapi PANDANSARI. obat jang gemblengan.
bisa mmjemboehkan dalam tempo 2 djam.
Harga 6S cent.
Pesanan boeat loear kota bisa dengan
rembours, tetapi paling ba.ik kirim post
wissel sadja tjoema 65 cent tamhah to
Pan<lansari ertinja satoe berkah bagi kaoem kita.
Nj. Damiani, Solo. cent boeat ongkos kirim.
Depot .,DJAMOE WISNOE" Doekoeh
straat (Gt1i) No. 87 Soerabaja.
Penjakit itoe c.gak hebat, tapi Pandansari ada terlebih hebat puela.
154 Filiaal Pasar .Maspati No. 32
kawroeh Europa ing salebetipoen saprasakawan djaman kimawon sampoen saged ngawontenaken tatanao gesang eoggal (anjar). ingkang boten sakedhik dajanipoen toemrap ewahipoeo basa Djawi.; nanging dereng katingal wohipoeo saged ambabaraken kasoesastran
en99at. 8. Ewahipoe:n tatanao gesaog eng
gal anoet koemaraning djaman, ingkang ~ katingalipoen tjengkah kalijan gegebenganipoen bangsa Djawi. nitik galagatipoen boten badhe saged kadoewa ma• lih, nanging saged kalarasaken kalijao dhedhasaring gesang • kaboedajanipoen (kados ingkang sampoen kalampaban). Ian inggih badhe saged moedjoedaken kaboedajan Djawi &ggal (synthese tussen Oost en West).
9. Ing salebetipoe.n Djaman Antara poenika,. kathab ingkang mastani : basa Djawi risak, oetawi sakit. Kawontenan ing~g kados makaten poeoika ,.limrah" sami dipoe.n-alami wonten ing lelampahanipoeo sadaja bangsa ( oegi bangsa Djawi) wiwit kina makina, saben wonten ewah-ewahan Djaman eoggal.
10. Salebetipoen ngalami kawoote• nan ingkang katingalipoen •• risak" (pating tjalooeh) kados makaten poenika, koela sadaja boten keoging namoeng tansah noleh dhateng wingking. anggetoeni dhateng wontenipoen • .hardjaning djaman" (bloeiperiode) ingkang sampoen kapeogker, poenapa dine ngadjeng-adjeng sagedipoen wangsoel. Le· resipoe:n kedah kanthi kawaspadan ,,meleng dhateng djaman eoggal ingkang badhe dhateng", saha ngesthi dhateng hardjaning djaman eoggal (nieuwe bloeiperiode), awewaton galagatipoen sa• poenika.
11. Nata kawontenanipoe.n basa Djav.i ing wekdal samangki, poenika per• Ioe.
Dine antjagipoen ingkang bakoe 1
a. Ngangkah sagedipoeo kapigoenak.. aken kangge kaperloewaning ge• sang bebrajan ing wekdal poenika.
b. Sanadjan kapeksa mawi temboeng· te:mboeng mantja, lebetipoeo waoe kedah katata, saha sasaged-saged kaangkaha 9aDlpoe:n ngantos kitjalan delegiog tatanan (parama• basa, parama-sastra) • ingkang satemah saged mahanani dados basa ingkang roetjah.
c. Soekoer manawi saking sakedhik saged dados sarana wedhariog raos kapoedjanggan. eoggal toemrap para Moedha djaman sapoenika, ingkang paotes dipoeu tetangi dining para mar~ ( soetremeug) basa.
Nj. Soemarso, Bahdt.
12. Menggah saranaoipoen 1 Sadaja bebadan (papan) ingkang dados taman soemebaring basa Djawi ingkang bakoe (clgemeen beschaafd), kedah sami njamboet damel sesarengan, ngoedi dhateng antjas waoe, oepaminipoeo 1 pamoela• ngan. serat-serat kabar toewin kalawarti (pers), radio, Bale-Poestaka, sa• pitoeroetipoen.
13. Ing pamoelangan _ pamoelaogan, laogkoeng-langkoeng ing pamoelangan tengahan (Taman-Dewasa) kedah kawontenaken tatanan ,.woelang-basa" ingkang laras kalijan kaperloewaoing gesaogipoen bebrajan :
a. Basa Priboemi (Moedertaal) ing-· kaog dados telenging gesaogipoeo satoenggaLtoenggaling tijang,
b. Basa Indonesia, ingkang galagat-· ipoen badhe dados sarana pasrawoenganipoen bebt'ajan ing Noesa.ntara.
c. Basa W alandi, ingkang dados sarans pangoedining kawroeh Kileoan •. kedah katata sagedipoeo angsal papan toewio wantji ingkang salaras kalijaa kabetahanipoeo ngagesang.
SOETOPO-ADISAPOETRO •.
-o-
LOTERIJ OEANG
I lot f I 1.-. Vi lot f 5,50, X lot. f 2,75. 1/10 lot f 1,10. Aangeteekend f 0,35. Rembours tidak kirim. Trekkinglijst gratis.
WENALIN PILLEN. Paling baik boeat. lelaki jg. zwa.k (tjongyang), koerang soemsoem dan tenaga. Obat jg. soedah. terpoedji se-kali dimana2 tempat, 1 fl. f 3,-, Wenalin extra koeat f 6.-. HANARYN PILLEN. Obat boeat dapat boelan tidak i>eres. Tan~goeng bl!rhasil f 1.75 dan f 5,75.
BLOEDPWSJES. Koekoel of brontok .. ma.kan ioi obat, tanggoeng bisa baik 1 stel f 2,30 besar f 4.30. ,.VIT ANOL-PILLEN" Obat koeat boeat lelaki (tjongjang) kasih tenaga moeda enz. f 1.75 en f 3.25. ,.SWRINE-PILLEN". Paling baik boeat kentji.ng goela 3 fl. tanggoeng baik. f 1,75 en f 3.25. •
,.HONORION-PILLEN". Boeat lela.ki jang selaloe mengloearkan manik 3 fL bisa baik f 1,25 en f 2,40.
•. PONTARIN-PILLEN". Boeat sakit rhcumatiek, todang linoe, pegel, oerat kakoe en::. f 1.50 en f 2.80.
Kirim oeang ongkos vrij. Firma DE INDISCHE KRUIDEN
Gang-Tengab 22 - Semarang. Yi
3 Mei 1941. .. PANJEBAR SEMANGAT" Katja l "/i . ·~~~~~~~~~~~
P ,Ap, RAN GAN ING BOEWANA EROPAH SARTA SOEMOEKE ING SAINDENGE
BOEWANA . . ·
(Tjandha ki katj". 4)
(Aneta-Reuter). Opisil: Barisan im· perial lnggris kang koewat wis tekan ing Basra, kanggo mhoekak garis-garis perhoeboengan liwat ing lrak. Pamrin. tab lrak kang anjar menehi kdlongga· rnn-kalonggaran akeh.
20 April. (Aneta-Reuter). Garis sekoethoe ing
Griekenland panggah ora owah. Bulletin saka ministerie oeroesan pers Griek kang disijarake dining radio Ath~ ne ngaharaki manawa pihak Djermaa ing saindenging midhan perang lnggrisGr.i'i?k teroes wae ngangsahake serangan.serangan · kang . hebat banget, ua.
. nging kabeh rckadaja-rekadaja kekoe-watan kanggo ndjijat marang ananing poetoesan kang pasthi Ian toemoeli, tja.har.
(Aneta-Reuter). Ing Griekenla:id tc.rocs ana tjampoehau saka segara menjang segara. Barisan sekoethoe kf!da, dejan enggonne u:.oendoer i:nenjang garis perang kang loewih tjendhak. log sector tengah harisan Djennan di~itik
moendoer. Nanging pangesoeke Djer· ma& teroes wae Ian duikbombers, mri· jem-mrijem sarta barisane Joewih akeb apadine isih teroes ngoesoengi barisanbartsan saka ncgara·negara Balkan. Manawa barisan Djerman nedya meoi?k ing ereng-erenging goenoeng, atoe. san kang padha diremoek. Medhan p~ pe.-cugan kebak dening djisime serdha· dhoe·serdhadhoe !l;erman.
21 April. (Aneta-Reuter). Manoct kabar saka
Jerw:alem, Radja Peter ing Joegosiavia wis tekan ing Jeruzalem saka Athene, karo Simovitsj Ian najaka oeroesan ndjaban rangkah. katerangake maneb manawa Matchek Ian vice-premier Joe-goslavia tetep ana ing Kroatia.
Ing proclamatie.ne pepisahan marang rakjat · nalika kengser saka Joegoslavi..i, Radja peter ngendik~ : i ,,Akoe ora nedya nglercni peperangan".
(Ane~·R<?uter). Manoet radio Zwit· scrland, kapal terbang kang dititihi Radja Peter sapanc:lliereke saka Athene men;ang Jerw:alem diserang ing san· dhoewoere Samodra Tengah. Sawidji· Ding warga paprintahan Joegoslavia ka-tiwasan. .
(Aneta.Reuter). · Manoet kabar-kabar saka Vichy kang diwenchake marang ~ ing New York, Hitler meling Petain, karepe soepaja menehi lilah mbandjoerake samenwerking maneh karo pamrentah Vichy.
(Aneta-Reuter). Saka Rome: Diterangakc manawa Hertog Aosta, radja moedha ltaU ing Elb.iopi, nampik pan· djaloeke Cunning~tam S\;epaja asrah.
22 April. (Aneta.Reuter). Saka soember kang
kena dipertjaja banget katampa kabar manawa barisan Djerman kang diemot aganggo praoe-praoe motor kang lakoe· ni. tjepet wis ngedjegi poelo Samotrace, Jag laoetan koekoeban Griek ing sisih wetan. Barisan Djerman maoe njerang poi:lo Lemnos, kang ngoewasanani dalan · mleboe menjang Dardanellm.
(Aneta-Reuter). Gerakan moendoer menjang garis perang kang loewih tjen· dhak ing Grikenland kang katindakake dining batisan sekoethoe, wis rampoeng. Garis isih tetep ora temboes. Barisan Oestrali Ian Nieuw Zeeland oe· mangsah kajadine barisan toekang mmgkis ing sisih mboeri. Radio Djer. man ngakoni manawa barisan Australia Ian Nieuw Zeeland wis nahan harisan Djerman ing sadjroning 3 Yz dina kang mbebadji hanget. Kahanan ing Grieken· land isih teroes ngoewatirake, nanging lakoening peperangan menehi alasan nc!oeweni pangarep-arep.
(Aneta-Reuter). Ing sadjrone von Ribbentrop kar~ Ciano remhoegan bah pambagene Joegoslavia, Hongarija Ian Roemenia wis reboetan prekara bage· jane dhewe-dhewe. Barisan Roemenia kche 75.000 dikirimaki menjang tapd
, wat'l Hongarija. ltali ndjaloek Dalmatia Ian ,Montenegro.
(Aneta-Reuter). Communique saka admiraliteit lnggris ngabarake manawa nalika 21 Apr!! ing wajah srengmge mlethek koetha Tripoli (bawah Itali) di. bomi hebat dening barisan marine Ing· gris. Bagejan barisan samodra kang nje· r2ng ikoe madeg saka kapal-kapal gedh~ Ian tjilik. Pangebome barisan samodra iki dibarengi karo pangeboman dining R. A. P. Ian barisan gegana saka marine.
(Aneta-Reuter). Naub barisan samo. dra lnggris ngehomi Tripoli, ana kapal terbang Djerman piranti momot barisan tjatjahe -t kena kades, ndjoengkel Ian kobong. '
(Aneta-United Press). Ora kanthi opisil dikabarake manawa Franco sawise sarasehan paprentahan doeroeng soewi iki teroes panggah ore. gclem meechi dalan marang harisan Djerman ngliwati Spanjol men;ang Gibraltar, Ian teroes kentjeng manawa kang ndjal?ri Spanjol teroes aetral jaikoe djalaran krisis barang pangan.
23 April. (Aneta-Reuter). Saka Rome: Wadya·
bala Griek ing Epirus Ian Macedonia wi:i njelebake gegamani. Mengkono nn· toeroet c.:ommunique loewar bijasa kang kawetokake aining hoofdkwartier Itali.
(Aneta-Reuter). Radio ZwitserJand ngabarake manawa Radja Griek ken11ser saka Griekenland. Sadoeroenge ikoe
· w.R.5oe~ra~man. Panqr.Dipon~goro·. .S.D.l.5.5oesoehoenan X dan XI.
I
:DJOEGA TRIMA DAN BIKIN SEGALA MODEL INSIGNE MENOEROET PESANAN. TIAP-TIAP PEIHANJAAN HAROES DJ SERTAI FRANCO, OENTOEK M.ENDJAWAB.
ngadjokake proclamati~ marang rakjat, kang oeninc mangkene: Nasib kang ndhesek saka ananing peperangan iki ndjijat kita soemingkir saka Athene ka· 1:0 paprentahan negara kang sjah Ian koetha kradjane saiki kaelib ing Kre. ta.
(Aneta-Reuter). Manoet corres;>0ndent .,Neuwe Ziiricher Zeitung" ing Vichy, Prantjis kang ora diedjegi Djerman kaantjam ing nasih saemper karo kang dialami Joegoslavia, kadjaba manawa Petain ngoendang Laval maneb ing kala· ngan paprentahan. Correspondent maoe nerangake mani?li manawa Jag Vichy dikabarake jen minister ndjaban rang· kah Spanjol, Suner, mbijantoe pandja· loeke Djerman soepaja barisane kena ngliwati Spanjo!, sanadjan ta Franco isih semang..semang.
-o--
JeN KIRIM KARAr.:GAN. Para sedodoer pamaos kabeb, jen
kersa maringi karangan (artikel oetaw.i tjrita tjekak) apadene pakabaran, moega kersoa noelis kang apik Ian tjetha ( ora kesoesoe) Ian nganggo edjahan kita, oepamane ,,apa" ora ditoelis ,,opo" en:.
enz;. Kang mengkono ikoe kanggo anggampangakc pegawcjan kita kang ora scthithik.
kzng dianakakc dfoing Pcctra Tama Modjokerto wis kaleksanan kala tanggal 20 April, manggon ing gedhong Ta-1=.:::i Siswa. Sawisc pertemoewan ka· boekak dening sdr. P. S. Sudharmo, ban· djoer nja:idhak program.program•e, la· koewi: 1. Riwajat R. A. Kartini, dening iboe krabat, 2. Njanjian R. A. Kartini, 3. Pitoewah-pitoewah saka bapak kra· bat.
BOTJAH LA.NANG MIROEDA. Botjah lanang kang aran Soehard!.
oemoer ts taoen. Nanging jen ndeleng woedjoede pantes jen botjah ikoe lagl oei:noer 12 taoen. Dedeg tjendhek, pa· koelitan mbambang awak, ramboet potongan nanging ora dikerik. Tjiri: bolongan iroeng sing kiwa ana koelite tjl
lik ngoetjis ndlaler mctoe. Kathoke tjekak dirangkep, wamane poetih, hem oe• ga dirangkep, sidji poetih, sidji lorek biroe, gawane plinthengan; dhek tanggal 19·4-'41 loenga tanpa pamit. Moela jen ;iara maos mirsa oetawa kampiran, moe· ga adja dililani neroesake lakoe. ~soa paring kabar marang sedoeloer E. Prijosedono, Ketjeme, Karangsono N.I.S.
NJOEWOEN TOELOENG. Njoewoen toeloeng marang pandjene·
ngane para ahonne menawa mranggoell oetawa katekan hotjah wadon ngakoe djenenge Kasijamah oemoer-oemoerane koerang loewih 12 taoen, pawakane lent;ir andheug·andheng ana pipi, nga• koe · asal saka Soemberporong Lawang, kersoa nahan Ian paring kabar marang w:>ng toew:ine aran Soer:oatmo Soemherporong Lawang, oetawa marang R. Soejono Wirjokoesoemo Pasoeroean. Boedhale saka ngomso.h nalika tanggal 19 April :941 djam papat esoek tanpa pa• mit. Sadoeroenge matoer noewoen. (kw. no. 27575).
LEBOEN'a WONG MANTJA. R. P. D. ; Sarana oendhang.oendhang
Pamrentah wis katetepake, jen ing taoen iki wong mantja kabeh tjatjahe 6000 kena mleboe ing Indonesia. A.NGIN GEDH~ ING SOEKARATOE.
Saka Tasikmalaja dikabarake mana,. wa ing Soekaratoe kaboepaten T asikma~ja nembe iki katerak angin prabara. lJci?b omah kang karoesakan. Ora ana katjilakan manoengsa. (Aneta). SEKOLAH GOER~E GOEPERMEN •.
• Woedjoede boekoe album kang arep diwetokakl dening Fonds Prins Bernhard ian Spitfire, kaja kang wis kita andharake ing P.S. minggoe kepoengkoer. Mrihanana oega ing rubriek peka
baran iki.
m.Besoek 22, 23 Ian 24 Mei Sekolah Goeroe Go~ememe~ ing Bandoeng a. rep mahargya oemoeri wis ganep 75 taoen. . Comite pahar~·an ikoe dipimpm dining t. Rangga Rd. Sastraatraadja. . · ·• ' ·. ·
'. ~ . .
··. Katja 18
GOEPERNOER DJENDRAL KANG SAIKI.
Sedhela maneb . T . a: Goepunoer Djendral Jhr. Mr. Starkenborgh Stachou· wer wis ganep 5 taoen enggonne ngasta paprcntahan, kang ing wektoe kang ioemrah pantjen wis wantjine Jereb. Nangi~g Pamrentah Agoeng moendhoet soepaja Toewan Besar maoe teroes ngasta paprentahan. Lan pamoendhoete Pamrentah Agoeng iki dipinangkani, da· dine goepunoer djendral kang saild kanggo saoentara teroes ngasta papren• tahan. Kabar iki ing garis..garise gedhe dibenerake dining R. P. D.
DHOEWIT KERTAS ANJAR. Volksraad wis njaroedjoeki ordonnan·
si bah nganakake dhol'wit kertas anjar, jaikoe ringgitan Ian roepijahan. Awit saka ikoe dilarang wong nggawe oeta· wo njijarake ,.drukwerk" kang ngem· peri dhoewit kertas ikoe. Sapa kang nglanggar didhendha keh-kehe f 300.-. (R.P.D.)
LAJANG VERBINTENIS L. B. D. Sagedhagan iki para kang njamhoet
gawe kanggo L. B. D. ing Soera• baja diwenehi lijst soepaja dite· ken (lajang verbintenis). log kono diseboetake pengakoewane kang ncken, manawa dheweke ~lem njam· boetgawe kang:JO L.8.D. Sawise neken lijst maoe, koedoe mitoeroet apa kang diprentahake kanggo kapentingane L. B. D. Manawa ora mitoeroet tanpa alasan, diantjam pidana soewe-soewene 2 taoeo oetawa dhendha akeh-akehe f 1000.-. (S.0.)
I. I. WELERI. Dhek dina Minggoe 20-4-'41 comite
persiapan I. I. (lstri Indonesia) Weleri wis ldakon nganakake patemon. Saka Se· marang sing rawoeh wr. Soeoarjo Mangoenpoespito, wr. Moestadjab Jan wr. Dr. Moenandar. Poetoesane ing Weleri sida madeg tjb. L I. lide koerang loewih 23. Pengoeroesi: ketoea wr. Soedono, wakil ketoea wr. Andjar S., peon. I. n. Sri Jati, penn. Il wr. Soedarsono, harta; ·ka I n. Siti Aminah, hartaka U wr. Soe· biat, pembantoe wr. Soedarjo, Moeb. Noe'h Ian Ali Soedono.
KANGGO KAOEM MOEKIMIN. IAgkang Boepati Tjirebon meotas pa•
ring sokongan kehe f 500, kanggo noeloeng kaoem moekimin Indonesia kang asale saka Tjirebon Jan koekoebane.
ALBUM NEDERLAND TIMBOEL MAN EH.
Fonds Prins Bernhard kang iligolong· ake ::ladi sidji karo fonds Spitfire ndoe· we ada arep ngetokake boekoe album ,,Nederland zal herrijzen" (Nederland timboel maneh), kang isi gambar-gambar Ian katrangane kang gandheng karo pa• nglawanne Nederland enggonne nang· goelangi pangrabasaning Djerman, an· dharan moenggoeh kakendelane para pahlawan Nederland kang ora gigrig padha ngoekoehi kamardikaning pra• djane lsp. OlCh-olChane saka enggoone adol boekoe maoe bakal kapigoenak· ake kanggo kaperloewan fonds perang. Dadi toekoe boekoe - kang langganane sabea sasi f 5, - kedjaba ndoewe album kang pCni, oega ateges mbijantoe fonds peperangan. W etoening boekoe maoe tjoempen banget. Moela kang ngersai<ake moendhoet, soepaja toemoeli. Adresse : Rijswijk 18 Betawi.
DERMA SAKA SOELTAN LANGKAT.
Soeltan Langkat kabare wis paring derma f 500 kanggo kaoem moekimin Indonesia kang ·wis padha dioelihakc
ikoe. (Tj. T.).
.. PANJEBAR SEMANGAT'' .
TOONEELGEZE~SCHAP
,.PARAGON''. Dewi Mada Jan Pery Kock saiki ba
ll ana ing toontel maneb, sarana nga• nc.kake toonedguelschap ,.Paragon". Maine wis wiwit nalika 25 April sarana lakon Kris Bali.
OBOR PEMOEDA. Poesat Besar Obor Pemoeda ing !\e
tawi njaroedjoeki seroewane kaoem student Indonesia kang wosse ndoewa ke· jakinane An~las Jeugdorganisatie, kang bisa metjah rasa persatoewan ing antarane bangsa Indonesia.
B--------------------··--a
ZOO ••.•• INI DIA ! BATIK TJAP TERANG.BOELAN
Mori pandja°ng, dan haloes. Sogan Genes. Harga: 2 pot. (2 matjam tjorak)
f 4,725, 6 potong f 13,125 Franco.
GRATIS i PRIJSCOURANT No. 6
LEKASLAH PESAN PADA :
I BATIKH. - ,,DJ 0 E z IE" - DJOKJA
142/Il-IV
R a MADJALLAH ,,INDONESIA".
Madjallah ,,Indonesia" ing Betawi di· larang kawetokake ing sadjrooing wek· toe kang ora katemtokake.
VERZEKERINGSKAMER.
T. B. Goepernoer Djendral wis ne· tcpake ordonnansi kanggo ngoelat-oelati peroesahaan ~ peroesahaan levensverze· kering. Antarane ordonnansi ikoe nga• nakake sawidjining bebadan V erzekeringskamer, kang wiwit toemapak tg. 1 Mei iki. Bebadan iki arep ngoelat-oelati kabeh maskape W alanda Ian maskapi lija negara, maskape levensverzekering kang ana negara kine, spaar• kas, fonds kematian Ian fonds kang di· arani omslagfoods, kang menehi uit• keering f 500 oetawa loewih. Ordon• nansi maoe sedyane kanggo ngajomi ka· heh wong kang ndoeweni kapentingan ing peroesahaan levensverzekering. (R. P. D.).
P. N. I. SOERABAJA. Sarana referendum, P. N. L Soeraba
ja wis ndha)K'Ck pengoeroes anjar, kang kedadijani: t. Soekadi ketoea, A. Adi· margono penoelis-beodahara, Jan t. A. Sarioetomo pembantoe. (Antara).
I. M. SOERABAJA. Nalika Minggoe esoek 20 April nga
nakake koersoes warga oemoem, ndjoepoek soal sedjarah Ian idham-idhamane P.. A. Kartini, katindakake dening t. H. D. Warsito.
GERAKAN AHMADIJAH INDONESIA.
Gcrakan Ahmadijah Indonesia kang poesere ana ing Lahore kabare mbesock sasi Juli iki an:p nganakake kom· pr~nsi ana in11 Solo.
RAPAT PLENO P. B. PARINDRA. Malem Minggoe 3-4 Mei iki P. B.
Parindra nganakake rapat pleno ana ing Soerabaja, perloe ngremboeg soal-soal kang gandheng karo arep anane kom .. prensi katoetoep mbisoek sasi Juli nga. rep. Esoeki, rapat maoc diteroesake kanthi ngoelemi warga-warga Parindra golongan kasepoehan, kajata: B. P. H. Soetjodiningrat, R. M. A. A. Koesoe .. mo Oetoyo, Dr. K. R. T. Wedyodi· ningrat, R. A. A. Moh Achmad, Mr. R. P. Singgih, Mr. Soemardi, Dr. Moer· djani, Dr. R. Soeratmo. Rapat iki per• Joe mligi matengake bah memorandum Ga pi.
PERSATOEAN PEGAWAI ON. DERNEMING INDONESIA.
Ing Bandjar wis madeg pakoempoelane para poenggawa onderneming Indonesia, kang djenenge kaja kasboet ing ndhoewoer. Pengoeroese: t. A. Sastra· dipradja ketoea, t. M. Harsooetomo wakil •etou, t. Coerdian penoelis I, t. Kar· · nahardja pen. ll, t. M. L Hardja hen .. dahara I, t. Parta bendahara II Ian pembantoe sawatara.
PERKINDO PALEMBANG.
Persatoean Kleermaker Indonesia kang nembi iki madeg ing Djakarta. saiki wis ndO'ewem tjabang ing Palembang, kang pengoeroese : R. A. Aziz ketoea, A. Ronic wakil ketoea, Hasan penoelis, M. Noerdin Thais bendahara Ian pemban· toe sawatara.
SURYA WIRA WAN MODJOKERTO
. Kala tanggal 23-24 April Surya Wi.. rawan tjabang Modjokerto kaleksanan oganakake pertemoewan manggon ing gedhong Oubhuis Indonesia. Kang di· remboeg jaikoe : 1. Oesoel-oesoel kang bakal diadjokake marang besloten conferentie kang bakal dianakake ing Sae.. rabaja, 2. Milib oetoesan kanggo nekani komprimsi, jakoewi : sdr. Sjamsoeri, P. S. Sudhamo Ian Allibary.
I. M. PALEMBANG. Nalika tangg,;l 21 April 1941, I. M.
Palembang nganakake pengetan laire R. A . Kartini, kapimpin dining kepoetrian I. M., manggon ing T aman Siswa. Djam
3 Mei· 1941~
8 beogi rapat diwiwiti, dine kang nekani akeb banget, nganti kekoeran~an
panagonan. Sawise oepatjarane diwiwiti, pa. Saviah Ian pi. Sisah pidhato, bandjoer pauze sinambi mriksani leloetjon Ian soegoehan. Woesanane pengetan di· toetoep djam 11, kanthi hebat banget. PERAJAAN R. A. KARTINI ING PA-
SOEROEAN. Kaja lija panggonan, Pasoeroean ora
kari mahargya dina wijosane penoentoen kita R. A . Kartini, nalika tanggal 21-22 April '41 manggon ing gedhong Permoefakatan. Senadjan pahargyan kaothi prasadja, kang ngrawoehi ora ngoetjiwani. Comite : ketoea nj. S. Mob. Mahfoed (I. I.) , penoelis oi Pasirah (J. 1.8.D.A.), bendahari nj. Atmosoekarto (W .A.G.) pembantoe nj. Saptoatmodjo (Eka Santosa), Jan toean Soetomo (Parindra).
J. I. B. D. A. PASOEROEAN. Sawatara sasi kang kepoengkoer koe ..
the: Pasoeroean oega ora kari ngremboeg bab agama Islam, jaikoe Jong lslamieten Bond Dames Afdeeling. PenG'leroes: ketoea ni Pasirab, penoelis Ian bendahari n. Soeatminingsih, pembantoe n. Siti Koesoemasini Ian sawatara saka NatipijW atgane loemajan. Moeya-moega teroes sempoeloer, kalis ing bosenan.
S. W. SOERABAJA. Nalika 21 April ngaoakake rapat
warga kwartalan. Kadjaba ingeser-ingseran pengoeroes, oega ngremboeg oe· soel-oesoel kang arep diadjokake menjang komprensi besloten mbesoek Djoeli. Kang katoeding dadi oetoesaa jaikoe sdr. Ismoetiar Ian Tjokrohandoko.
PARINDRA DMRAH MALANG. Nalika 19 April Parindra daerah Ma
lang-Pasoeroean wis kaleksanan ngana.icake komprensi ana ing PasoeroeaL Gandheng Ian diangkate sdr. Soedomo dadi daerah commissaris Djawa W etan, kang dipilih dadi ressort commissaris ressort . Malang jaikoe sdr. Soetomo, ketoea Parindra Pasoeroean.
KOMPRENSI ROEKOEN TANI. Komprensi Roekoen Tani ing Ken·
tjong wis kaleksanan nalika tanggal :6 April, didjenengi dining sdr. Soedomo,. daerah commisaris Parindra Djawa Wetan.
P.P.P.I. LAN DRS. A. K. GANI. Gandheng Ian loemeboene t. Drs. A-.
K. Gani"ing kalangan film, pakoempoelane para student bangsa lndoneSia (P •. P. P. I.) wis nibakake poetoesan: nje· kores t. Drs. A. K. Gani engga sasi September.
GABOENGAN KOMITE M. I. A. I. Ing Djakarta mentas dianakake rapat
gaboengan antarane Komite M. I. A. L Jar, Komite Penerimaan, kang sateroese digamblokake dadi sidji, didjenengake Gaboengan Komite M. I. A. I. Kesengsaraan dan Penerimaan Moekimiu. Dhapoekaning pengoerocs jaikoe ! be~heer R. A. A. Hasan Soemadipradja • adviseur Abikoesno Tjokrosoejoso laa H. Dahlan Abdullah, voorz. Drs. Soebroto, vice-voorz. Abdoel Samad, penningm. I H. A. Ta'iin Said, penningm II R. H. 0 . Djoenaedi, penningm. Djoedi Danaatmadja, alg. seer. Anwar Tjokroaminoto Ian isih akib mane&.
PIMPINAN OEMOEM P. N. L Pemimpin Oemoem P. N . L doeroeng
11oewe ilri ndhapoek pmgoeroes anjar
sarana referendum, kang kedadejani: ke .. toea t. Soebagio, penoelis-beodahari L
Ac. Sarbini, pembantoe oemoem t. Ac. Soemadhi (Antara) .
--<>--
. 3 Mei 1941.
ALMANAK NASIONAL. . Goloqgan nasional ing Soerabaja
.ndoewe ada-ada arep nganakake alma· nak nasional kanggo taoen 1942 ngarep iki. Ing almanak maoe, ke:djaba isi pe• na!lggalan kaja saloemrahe almanak, oc~a ngemot andharan•andharan ka_ng paCdah toemrap rasa pangrasa naSJOnal, sarta direnggani gambar-gambar peni kang gegajoetan karo kanasionL'· Ian. Kandele watara 300 kebet. Saiki isih lagi dirantjang lan diwiwiti ngloem· poekake bakal isine. Oega bakal ngemot advertentie saka peroesahaan • pe:· roesahaan bangsa Indonesia, kajata : fabriek rokok kretek, O. L. mij., bouw• spaarbank, toko-toko roe:pa-roe:pa; be• tjik banget jen kaoe:m soedagar kita .-.i:ile:bokake advertentie: ing kono maoe:.
Jen almanak iki sida bisa dibabar, tege:se ora nemahi alangan sawidji apa, bakal dadi almanak nasional kang wi· witan kang diwetokake dening oesaha bangsa kita dhewe, awit sadoeroenge ikoe, isih doeroeng nate ana almanak na
sional.
KANOEGRAHAN KANGGO P.S.S.L
Saka kapare:ng dalem, I. S. K. S. Pa• k~ Boewono XI mate:dhani kanoegrab· an be:ker giliran ( wissclbeke:r) kanggo
· P. S. S. I., kang bakal dienggo sajembara ing saben tandhingan kampioen• scbap wiwit taoe:n 1942 ngare:p.
kamariati, asal saka Bagor (Ngandjoek) oe:moer koerang loe:wih 15 taoe:n, wis watara 3 sasi ilang, djare nggoleki embokne ana Soe:rabaja, nganti saiki dadi golekan. Pawakane sedbe:ng, koe:lit koe• aing, praoe:pane boe:nde:r. Sapa sing pirsa oe:tawa kanggonan botjah kase:boe:t ndhoewoer karsoa paring kabar marang: P.D. Setoe c/o Soe:hardi Pasar· we:g-West Ke:rtosono. (abn. no. 35855).
O. W. LAN PRADJA MANDHIRI. R. P. D. : Kanthi kekantjingane Goe:
pe:rmen wis katete:pake manawa ordonnansi padjeg kaoe:ntoe:ngan ing sadjro-11ing pe:rang ( oorlogswintbe:lasting) toe:mindak toe:mrap Zelfbe:stuur-onde:rhoorighe:den ing &¥idenge Indonesia.
CONGRES DECE~TRALISATIE. mBt?soe:k tg. 22, 23 Ian 24 Me:i nga•
rep iki ing Malang arep dianakake kon· gres de:ce:ntralisatie kang kaping 31. Ing antarane para adviseur tinemoe oega t. · Ir. R. M. P. Soel'achman Tjokroadi-
soe:rjo. • ,,ROEKOEN-HARDJO" WIRA·
DESA. Sanadjan ing koetha tjilik, ing Wira
disa (Pekalongan) wis madeg pakoe:mpoelan Spaar & Crediet-Coope:ratje ;,Roekoen-Hardjo" saka ada-adane pendboedboe:k ing koetba kono. Pengoeroesi: ke:toe:a ·sdr. Ami-Slamet, penoe:lis sdr. Soejoed, be:ndabara sdr •. Ronosoeparto, Ian pembantoe sawatara. (abn. no. 28754).
.. PANJEBAR . SEMANGAT" .
NED. INDISCHE BIOSCOOP BOND.
Tanggal 29 April kepoengkoer Ne:d. , lndische Bioscoopbond nganakake rapat · taoe:nan ana ing Malang, perloe mbe· ber verslag taoe:nan. . KAOEM MOEKIMIN KANG WIS
PADHA TEKA. Nalika 24 April sagrombolan kaoe:m
moekimin Indonesia ing Md<ab tjatjahi HS djiwa wis tekan ing Tandjoeng Prioek, dipapag dining Gaboengan K~ mite M. I. A. I. Ian Pe:nerimaan MoeJ kimin .
KABAR KERTOSONO. Ing dhoe:koe:h Mergojoso bawab disa
Kalianjar sakidoele Kertosono, 8lla !Jo.. tjah wadlln loro isih remadja poetri, sing sidji oe:moe:r 12 taoen sing sidji oe:moer 9 taoe:n, padha ngarit, ngeritake radjakajane. Sarehai krasa soemoe:k, sing siJ dj1, adbine, njemploeug soe:moe:r ing te· ngah sawah, arep adoes; sarebne soe• moer djero banget toer ora bisa nglangi, ndjaloek toeloe:ng mbakjoe:ni. mBakjoe· ne noeloe:ngi ketje:mploe:ng pisan, dadi botjah loco padba tiwas kabeb. (abn. no. 35855).
PERDJOERAIS SOERABAJA. Gandheng karo manggonne P. B. PerJ
himpoe:nan Djoe:roe: Rawat Islam ing Soerabaja, Pe:rdjoerais tjabang Soerabaja wis ndbapoe:k pengoe:roes, kang k~ dade1ane: adviseur t. Dr. Djamaan Biran, ketoea Mb. Soe:kry, ketoea moe:dba Djoe:kin, pe:noe:lis I Sademan, penoelis ll Soe:radi, be:ndahara Moh. Said, pe:mbantoe sawatara.
. T AMAN SISWA BANJO EWAN GI.
Nalika dina Rebo Wage tg. 23 April moerid-moe:rid Id. 3 - kl. 7 T aman· Siswa Banloe:wangi darmawisata menjang padesan•padesan ing bawab Rogodjampi, prdoe kanggo namhahi wawasan, kapimpin de_ning pamonge, sdr. Akief Ian sdr. Ojadji. Lakoene saka Banjoe:wangi noe:mpak sepoe:r, sateroe:sc bandjoer bebarengan karo moe:rid-m~· rid T. S. Ragadjampi kang dipimpin dening sdr. Rame:lan. (abn. no. 33063).
DARMA WISATA MENJANG TEMPOERAN .
Moe:rid-moerid V. S. ing Koebang (Karangkobar) mentas ndjembarake sesoeroepane menjang T empoe:ran sarana nekani padoesan banjoe anget. Gandbeng ananc woelangan globaal, samangsa botjah-botjab ora disenengakc atine, koerang njoekoepi kanggo nam· pani woe:langane. (abn. no. 35907).
P. P. M. SOLO. Perkoempoelan Para Moedba bage
pan kepoetrian nalika dina Senen wis kasil nggawe perajaan, perloe mengeti wijosane R. A. Kartini, manggon ing Balai Pertemoean P. P. M. (Danoekoesoeman), l>impinan katindakakc dcning mej. Soejati. (Harry Asmara) .
POETRA TAMA KLATHEN. mBesoek dina Abad tg. 25 Me:i Kr.
Poetra Tama Klathen are:p gawe pertemoe:wan kang kapisan. Gandbeng karo ikoe P. T. Solo bakal excursie menjang Klathen, perloe arep meloe ngramekake kring anjar ing Klathen. Pim·
................................
Djib toean tennang oleb penjakit di 1oeloeran kcntjin1 Jana bcrbahaJa clan bcibat. obatilah sckarang djocga dengcn
.I 8 0 E• C A P S D L £ S Obat jang aoeda tcrpoedji olch beriboc-riboe orang iaill soeda perm mcmaka~ja ocntoek meojcmbochl:cn pcnjakit kentjing rasa panas. ltentjing tdoear nanah atawa darah. Kalo mcngirimun kembali ini advcncntic dengcn discnain fran(91ebarga ( 1.20. tocan akco trima sampc diroema I rube isi 36 stults. Pengiriman tioema di lakockcn olcb DJAMOE .. IBOE" .td: Reel. di Ngaglik 3. - Socrabaja. Adrea minta ditocli1 jang rerang.
DJAMOE INOUSTRIE .. IBOE 0
' ~ ' - • ,_ • "•J • '. • :• ' •I I I 1 <:_ • • • 'o - • •'
125
- . ' : " ... ,~. . ' .. - . . . ';~'... : .
1 ................................ .
Katja 19.· .
pinan baka1 katindakake. denmg sdr. s . A. Balja al Oemarey Ian Harjono Siswohartono. (Harry Asmara).
Kandi, keeper Persiba.ja (Soe:rabaja) kang nalika ing tandhingan P. S. S. I. nadjan tanpa ngaso toe:r sajab banget, bisa ngoekoe:hi benteng Soerabaja. oganti Pe:rsibaja orf bisa dikalabake.
MARDI KENJA SOESILA BAT ANG.
Nalika tg. 20-i-'41 pakoe:mpoelan .,Mardi Kenja Soesila" ing Batang nganakake perajaan mengeti R. A. Kartini manggon ing gedhong soos M. W. B. Bdtang. Babadc R. A. Kartini dite:rang· ake kantbi gamblang dening sdr. Roe:· lijah. Ing antarane kang rawoeh katon wakil S.W., K.P.T., Pemoe:da P. S. I. I., V. O. J, Tismoe, Aisijah, I.I.
K. W. T. S. BANJOEWANGI Nalika male:m tg. 23 April nganak
akake peringatan lboe: Kartini manggon ana ing Perg. Taman Siswa, kapimpin dCning sdr. ni Harini. Kang ngrawoe:bi akeh banget, pakoempoclan oeg.,_ akeh kang ngirimaki oetoesanc. (abn. no. 33063).
S. R. P. PLOSSO. S. R. P. (Setia Roekoe:n Plosso) na
lika tg. 19-20 April '41 wis kelakon nganakake propaganda vergade:ring manggon ing P. H. S. Moenggoe:b azas toe-
••••••••••••••••••• - . : TITEL RADEN LAN : • RADEN MAS. • : Sinten ingkang kapengin gadhah : • titel. mawi kakantjingan (be- • • sluit) Goepermen oetawi Kara- • : djan Ojawi. ..Kantor asal-oesod : • Soerokarto", sagah arnitoeloengi. • • Roewet oetawi kirang djangkep- • : ing asa!-oesoe! badhe kaleres.- :
II aken. • e Pangageng kantor : •
: Raden Mas POERBOSA- : • POETRO, • • Kratonan Solo. • • Boten sakedhik ingkang sampoen • • • • sami kapitoeloengan dening kan- • • tor poenika. • • Manav.; preloe wragad kenging : : katjitjil. L-24 •
• •••••••••••••••••••
Katja · 20.
djoewane S. R. · P. preloe mhijantoe kaboetoehane wargane, sarana nganakake Spaar en Crediet-coopuatie sarta Kematian fonds, malah ocga wis olm Rechtspersoon. Pengoeroesi saiki 1 ket<Ka sdr. Soemadi Somoprawiro, penoelis sdr. Iskak, bendahara sdr. Kart~ wijono, pembantoene sdr. Soekirotomo Jan sdr. Kadarmo. (Abd. Skr.).
PERHIMPOENAN KEBOEDAJAAN INDONESIA.
Nalika tanggal 20 April ild pakoempoelan kasboet ndhoewoer nganakake rapat warga. manggon mg gedhong pergoeroean In. V. L. 0. Sidonipah weg No. 2 Soerabaja. Kang diremboeg: kapisan ngesabake Statuten Ian H. R. KapiJI .. dbo ngcsahake pemimpiil Ian ngremboeg kang perloe-puloe, kang kcdadijane 1
pemimpin djoged jaikoe t. Moeljo Ian kabantoe dening Hadiprajitno Ian Kamsoem. Pemimpiil pradanggan t. Soeparcljo Ian kabantoe dining Soewadji Jan Soewito.
PERAJAAN KARTINI ING NGADIREDJO.
Nalika malem Minggoe tanggal ping 19-~-'41 kepoengkoer iki ing gedhoog Tamao Siswa Ngadiredjo Reg. Temanggoeng dianakake pahargyan kaoggo mengerti iboe kita R. A. Kartini. Kang ngrawoehi akeh baoget, malah diaoakake teotooostelling haudwerken gawejane para moerid.mouid T. S. dhiwe, oega para rawoeh akeh baoget sing moeodhoet harang-barang maoe.
P. F. T. PEKAWNGAN. Ing Pekalongan .. madeg ,,Persatoc ..
an Fonds Taboengan" kang diadaDi clf .. Ding poenggawa drukkerij baogsa Indonesia. Antja.si: I. ngraketake pasedoe. loeran, n. mitoeloengi wargane kang mati oetawa kasripahan Ian diwetokake saka pegawijan. Persatoewan iki diJce .. moedbem dening sdr. Moaari pangarsa, i.dr. Wachjoedia penodis, sdr. Achmad hartaka. (abn. no. 31564).
ROEKOEN WANITO RANDO& BLATOENG.
Roekoen W anito Randoeblatoeng saja soewi saja katon madjoe. Miilggoe kepoengkoer nganakake perajaaD mengeti mijosi iboe kita R. A. Kartini. (anb. no. 28755). PERAJAAN MAULOED NABI ING
PATI. Nalika malem Minggoe 19.20 April
'-ti boeroe iki, comite kaseboet mastas gawi peringatan openbaar manggon iDg Irene Theater. Sprekeri saka Semaraag, Koedoes Ian Pati, dini kang diandjoer .. ake bah perdjoangall Nabi kita Moe .. hammad a.a.w. nalika ana iDg Mekkah Ian Medinah. (S. W. S.).
DITJARI.
Ko.stjongens Scholieren {meloeloe
anak-anak sekolah) Di Kosthuis Nj. R. S. U M A N Kedoodong G. 2 no. 2 Tel.
No. 3939 Z. Soerabaja.
Perawatan tanggoeng mi:'moeaskan. roemah tjoekoep besamja, halaman loeas. tarief bolch bere:nboek. Tjobalah mengadaka1 perhoeboengan. toean akan merilsa poeas dan senantiasa tinggal gt:mbira. Dao soenggoeh tjotjok dan aman goena kepentingan belad_iar. tidak akan terganggoe.
174
..PANJEBAR SEMANGAT" 3 Mei 1941.
~------------------------------------------------·······································~ :NJAI f;BLORONG: Disini tempat memasang advertentie ketjil. Satoe kali pasang tidak boleh lebih dari 6 baris, ongkos f 0,75, haroes dibajar LEBIH DOELOE. Ojika Jebih dari oekoeran mestinja, terpaksa perkataan-perkataan atau kalimatnja kita ringkaskan. Kalau 10 kali ongkosnja f 6.-. Ticlak ada matjam korting Jainoja, dan tidak ada bewijsoummer. Bewijsnummer boleh beli seharga losse nummer a f 0,15 satoe exemplaar. Advertentie jang tidak diberikoeti oeang ongkosnja, TIDAK alum dimoeat. Tekst advertentie haroes dikirim paling laat 10 bad seb~oem soerat kabar jang memoatnja itoe terbit.
NJ. Bl. 46.
DATJIN-KOENINGAN: Orang selaloe minta merk K. S. 15 tahoen kita poenja fobriek berdiri, ada satoe tanggoengan boeat toean poenja oeang.
Fabriek Datjin Kong Siang Semarang .. Java.
Nj. 46a.
't NEUTR.-TECHN. INST. POERWOREDJO. 3-4 j. Cursus. bouw- & waterbouwk .. electrotech. & werktuigk. Cand: minstens H.I.S.. Mulo voorkl. t. 2de kl., dari 3de kl. Mulo di kl. 2. Schoolg. min. f 5-, internaat f 6,50. sedia pro.spectus. Masoeklah sebeloem Jun!. Nj. Bl. 48.
POEST AKA WARTI. dagbiad basa Djawi kaserat AKSARA Djawi, saben dinten amot kaharan warni-warni, djagad Oja'lll.;, kaboedajan Djawi. kagoenan Djawi, sarta koemandhang sandja
DIDJOEAL 2 boeah roemah gedong, di tanah pekarangan Gouvernemcnt, di Kendjeranstraat No. 321 dan No. 323. Boleh minta keterangan pada N. V. Bank Nasional Indonesia, Bocboetan Soeraba;a. Nj. Bl. 47
SAUDARA:!KQE di Batavia. Djika perloe .pakai djdmoe tjap Poctri dan Namy's Schoonhcids micidclen. tidak <X
sah pesen di Solo. di B. C. lebih gar:ipang socroehan sadja ke tcko A. o C. Oesaha kita' gang Orpa 32. D:ang1111 loepa. Hormat kami, Namy. Nj. Bl. 22.
OENTOEK MEMBOEKTIKAN benarkah madjall. Penghiboer .. Terang Boelan" di Boeboetanstr. HO. S 'baja, dapat menggembirakan keloearga toean, kirimlah oeang f 1.- oentoek langganan 3 boelan. Nj. Bl. 26.
Fadum NIGHT in SHANGHAI, adaJah minjak wangi jg . amat haroem baoenja, ·
tahan lama. fahr. U.S.A. banjak Jisoekai
oieh Filmsterren Hollywood. p. botol
f ? .50 incl. porto. Beli banj:ak of di
djoeal lagi rahat bagoes. Adm. Goedang,
~ining Pradja. I woelan namoeng f 0.90. Barang - Postbox 95 - Soeraba;a.
~···········~··························· CONSUL TA TIE-BUREAU SARI. Rapat Sarekat Artist Indonesia ana
ing Djakarta nembi iki moetoes nganakake consultatie - buruu kanggo lelantacane warga.-warga Sari bro produ. centen film. Coasultatie-bureau iki dioeroes t. lnoe Perbatasari, Djojopranoto, Adam Malik Ian Moehammad Sm.
-0-
PARINDRA DJAKARTA. Manoet poetoesaniog pilihan pengoe~
roes nembe ik.i, dhapoekaning pengoeroes saild dadi: ketoea sdr. · R. M. Darjono, wakil ketoea sdr. J. T. Assa, penoelis I sdr. MogDi Thaib,. pen. II sdr. E. I. Lapian, bendahara sdr. Noer Soetan lskandar, pembantoe sdr. Sj. St. Makmoer, Kesoema St. Pamoentjak, MrHadi, R. Soerjodipoetro, I. R. Lobo, Ian nj. M. H. Tbamrin.
BLANDJANE POENGGA WA NEGARA.
Toemrap blandjanc para pocnggawa negara, kongres P. P. P. B. aembi iki wis ngetokake rcsolocsi, kaog 1>0crasa·
ne mbijantoe lajange Verbond van Vakv~gingen van Overheic:lsdia1areo marang Commissie van Georganisee:rd Overlcg, kang soerasanc mrajogabke perloeni para poenggawa negara dibe~
tjikake blaodjane, loewih-loewih poeag~
gawa golongan ngisor .. ngisoran.
S. W. DJAWA KOELON. Kompraw Surya Wirawan tlatah
Djawa koelon ana iilg Tasikmalaja doeroeng soewe iki iog antarane wis moetoesaki: sdr. Dr. Moen:ljani da&ah commissaris digentem dining &dr. Dr. Slamet Soedibjo.
P. K. V. I. KLATEN. P. K. V. I. Klaten mbisoek tg. -t Mei
iki nganakake rapat warga maaggoa iDg dalemi sdr. R. M. Koesocmowitjitro, ngremboeg bab oleh-olehe Coagra b.vm iilg Soerabaja Ian lija-lijani.
S. K. L PATI. Boeroe iki Serikat Koesir lndoaaia
Pati rapat warga, manggno iilg omahc sdr. Jamiil pangarsa, kang didjellengi dining adviseur R. Soebono Ian oetoesan Dep. Serikat Sekerdja, R. Kbaa Tjitrosomo. Dene kang karemboegi bab sinomane para warga. (S.W.S.)
PERAJAAN MOEDHA WANDA WA. Dhek dina Saptoe tanggal 19 April,
pakoempoelan Moedha W andawa Solo, wis kasil nggawe perajaan taoenan, manggon iog Soos Habiprojo.
-o-
M.P~AMOE SPE£144l 6~AF. WEl<KEN. l>ARI t'IARMER EN 6RANIETO ll.l.L
Bisa terima pesanan dari loear kota. oil.
PERSIBAJA. P. P. P. - Reo -t-0, Sioar Kota - Andalas 0-2. Oliveo - Andalas: 4-3. Tj. Moeda - P. P. P.: 0-0.
S. V. B. Tiongboa - Ajax s....:.1, Thor - Excelsior 2-3, Mena Moeria - H. B. S. 1-i.
S. P. L MALANG. Wis antara soewe madeg sawi
djiniog pakoempoelan bal-balan iog Temenggoengan wetan spoor Malang kang didjenengake ,,S. P. I." (Sepak Raga poetra Indonesia). Boeroe iki dianakake pertandhingan bal-balan k"'ja iDg ngisor iJd 1
S. P. J. - V. L O. S. 2-1: K. A. M. - V. L 0 S. 1-0. S. P. L - L K. M. S-0. S. P. I. - P. P. S. B. -t-0. S. P. I. - R. D. P. B. 1-0. (abn. no.
.3583-t). VOETBAI. ING _,,NGA WI.
Nalika tg. 19..f.'-tl iug Ngawi ana tandhiogaa bat antarani ,,Sportcluh Pandbaia" Ngawi - ,,Veteranen", kang woesanaDf stand 2-2. (abn. ao. 31878).
ING POERWOKERTO. H. W. (Taaik) - Comb. Banjoemas
2-0, H. W. (Tasik) - H. C. T. N. H.
2-J.
WANDELMARS ING SOW. mBaoek tg. 3-10..17 Jan M Mei nga
HP ild, iug Solo bakal dianani vierdaagae wandelman. DiDf bug ngaaakaki wandelman maoe, jajkoe 1 N. L A. u Dohi lS - 20 - 20 Ian 30 km.
KASTIE ING PAKEL. Dbek Minggoe ping 20 April 1941.
wia blakoa clluakaki tandhingan kas.. tie antarani moerid-moerid V. V. S. Bandoeag (Tj. darat) karo moeridmoerid V. V. S. D;atoa. manggon iog Pakel. Woesanane }J-29 kanggo kameaaagani V. V. S. Ojatoes. (abn. no. 22496).
SCHAAK ING MADIOEN. Anjar iki para pemaiJl ,.schaak" Kwa
dt,~ (Ngawi) padha teka iDg
Oeteran (Madioen) tandhingan karo &ebaak B. O. P. (), Djagane 8 Dloeng. soeh 8, woE.sanane 5-3 kanggo 8. O. P. O. (abn. no. 28650).
-o--
f,AMPIRAN nPANJEBAR SE MANGAT" No. 35. TAOEN KA-VIII. 3 MEI 1941.
WISANiNG OERIP.
WISA ikoe sawidjining barang kang bisa gawe Iara oetawa tiwasing awak. Kc.;ata wisaning : oela. asoe edan, klabang. rena lsp., ikoe bisa gawe Iara oetawa manawa ora kabeneran dadi Ian patine toemrap sapa bae kang ketaman.
Nanging sarnono m_aoe sing dak-arani mbebajani dhewe, jaikoe wisaning wong oerip. Manawa wong moeng ketaman wisaning kewan oeta.wa lijane isih gampang ilan'.';-ilangane, jen ditimbang karo
. ketradjang wisaning wong oerip, koerang begdjane bisa gawe mloroting adjine dhiri. Moela sakabehane maoe koedoe kita ilangi bias. Wisaning oerip kena kaperang dadi rong nggolongan, jajkoe:
a. Toemrap ing raga (awak).
b. T~mrap irig djiwa.
Wisaning oerip 'toemrap raga:
1. Ke b I o e k. tegese kesed, soeru.ikanan. Wis tetela manawa iki wisa kang ora betjik, manoet oedjare wong toewa, bisa ngedohake redjeki.
2. K e t h o e h, tegese tjrobo, kemproh. W atak kang kaja mangkene iki . wohe gampang ketjandhak ing lelara.
3. D ha h g a (wadhah sega) tegese tanpa nd<>'!we ngelih. Wis mesthi watak kang kaja mangkene iki mhorosake dhoewit, djalaran djadjanan.
4. An d aY tegese dhemen minoem. Toemrap m"U'ang kasarasan, minoem ikoe wis genah jen ora betjik.
5. Ba I o e b o e h, tegese karem toeroe tanpa ngeling.i wajah.
6. Le b o e h, tegese karem ing kaaenengan tanpa ndoeweni doega-doega.
Nem bab kaja kaseboet ing ndhoewoer ikoe kabeh dadi · wisan1ng raga. Manawa ditoeroeti ora woeroeng ngadjak boebrah. Ora betjike wong kang kesed kemproh. sedoeloer wis bisa ngira-ira dhewe. Wong kang kemproh dadi panggonane Iara. Metia saka ikoe karesikane awak k~oe didjaga. Wong· kang dhemen miooem, ·wis tjetha agawe roellaking awak, bandha, 11glirwakake kewadjlbane wong oerip. Wong minoem manawa wis mendem bandjoer 1ali ing aocbasita, saroe ing sasolah tingkahe.
Dene wisaning djlwa ikoe · oega · ana
I .
KABAK REDACTIE.
-<>--G:indheng karo kehing verslag-ver-
slag kang kita tampa nembe iki. akeh verslag sing ora bisa kapatjak toemoeli, awit ngenteni papan.
Lan rehne lajang-lajang kang kita tampa moeng sethithik kang perloe diwangsoeli, moela ing nomer iki korespondensi ora dianakake dhisik. Ing lija panggonan "\\.'is kita patjak katrangankatrangan minangka wangsoelan oemoem.
-o--
dharake moenggoeh kaprije maksoec!e warna-warnane bendera kita, jaikoe Abang-Poetih, ing tengahe ana boeoderane (Cirkele) vol Hidjau.
Barisan Persibaja (Soerabaja) kang ana ing tandhingan P. S S. I. · ana ing Bandoeng nembe iki dadi kampioen no. 2.
Sawise rampoeng noeli nganakak~ pemilihan Pengoeroes anjar. Sawise ka.. oendi, kang loenggoeh ing Pengoeroes. jaikoe: Ketoea sdr. Soetadji, Ketoea moedha sdr. Soepijah, Penoelis I sdr. Soeminatoen. Penoelis II sdr. Soejoto. Bendahari I sdr. Aksiati, Bendahari II sdr. S. Asijah) . Sdr. Rarnelan Hs., kapilih dadi Pembantoe Oemoem, nanging kagawa saka ora ana tempo. sdr. maoe ora sagoeh. Saiki kaganti dening sdr. Ismono. Pembantoe lijane hakal kapilih ing pertemoewan kang ka VII.
nem prakara , jaikoe :
1. Ni s t h a. tegese pakarti asor. kajata : dhemen ndjedjaloek, saen Ill.
2. Dor a, tegese goroh .. Watak iki wi~ tjetha ora betjike. jaikoe dhemen njidrani djandji.
3. D r e n g k i. tegese opea Ian dahwen.
4. D o est ha. tegese tjlimet:c, jaikoe k:>rem marang tjolong djoepock.
5. T j and ha I a, tegese ora ndocwi>r.i kawelasan.
6. p a "n a .s t e n. tegese merekake kabegdjaning lijan.
Nem prakara kaseboet ndhoewoer. iki kang dadi ·wisaning djiwa. kang aga"'e regede angen-angen, kang dadi wisaning kaoetaman. Moela adja nganggo gantalan dina manawa weroeh oetawa krasa jen ketaman enggal dibrantas sakojode. Ngelingi manawa kita ndoeweni gegajoehan kang loehoer. kita koedoe wani njingkiri sekabehane ikoe. Sing sapa nglakoni panggawe betjik v.;s mesthi bakal nemoe karahajon. Sinaoe njirnakake panggawe ala ikoe prasasat ngoengkoeli sekabehane pakarti.
ANGGRAHINI. -o-•
WARTA KRABAT.
PERTEMOEWAN KR. POETRA TAMA SEMARANG.
Kang ka~v1.
Pertemoewan Kr. Poetra Tama Semarang kang kaping VI. wis kaanakake ing nalika dina Minggoe. tanggal 16 Februari 1941, manggon ing Pergoeroean Part. H. I. S. ing Pindr:.kan Lor Semarang. Kang nekani koerang Joewih ana warga 50, poetra Jan poetri. Eman banget dene lboe Kr. Ian lboe Try oega, ora bisa ngrawoehi, moeng maringi lajang bat, djalaran ana kaperloewan lija.
Noeli sdr. Penoelis kapsrahi matja notulen saka .pertemoewan kang wis kapoengkoer Jan nampa warga anjar. Sawise sdr. Soetojo kasoewoen soepaja madjoe mangarep. perloe matja lajang saka Thoe Krabat. Sarampoenge iki,
· sdr. Ketoea matja lajange lboe Try.
Noeli nganakake lezing-lezing. Dhisik
Wassalam .. Tegoeh ! !" Penoelis I.
S. Asijah.
* POETRA TAMA TOELOENG
AGOENG. Dhek tanggal 6-4."H K.P.T. Toeloeng·.
Agoeog woes kaleksanan bisa nganakake pertemoewan, manggon ing gedhong Ardjoeno School Ian wis madeg.. Dene pmgoeroese: ketoea wara Aano, wakil ketoea sdr. Adiwardojo (S. W.), bendahari S. Pinie (BP. S.W.), pen. I A. Moersat4(S: W.). pen. II Moedjiran (K. B. I.). pemb. Soer~di. Sadiman, Mat. ladji. Djais.
Dene adres Secretariaat K. P. T. Toe!. Agoeng: A. Moersat, Pasar-Pa!ngstraat Toeloengagoeng.
db.ewe lezing saka sdr. Soepijah bah PERAJAAN R. A. KARTINI ,.Kwadjibane warga Perkoempoel~". ING POERWOKERTOi Sdr. Soeminatoen medharake bah .. Pe- Dhek dina Minggoe tg, 20 April •41· moedha harapan Bangsa", sdra Moe. Krabat Poeti-a Tama Poerwokerto menharto sesorah bah Agarna Ian sdr. Ke:.. tas nganakake perajaan mengeti mljose· toea Moedha ngandharake.. bah .. Per- · swargi R. A. Kartini iuanggon Ing 0. I(._
gaoelan Merdeka". Sdr. lsmono ngan.- S. B. - school.. Peraj.aan dirawoehi Ra-·
::> ..
Katja ·· 2 .·.·
ma Ian lboeoe anggota Krabat. W akilwakil' koempodan oega akeh kang merlokake rawoeh. Perajaao maoe dipimpi:i
dentng sdr. ketoea krabat.
1. Pemboekaan den.Ing ketoea. Para hadlirin diatoeri ngadeg sawatara soewe perloe angeningake · tjipta.
2. Zang Jagoe R. A. Kartini. dipim.
pin denlng Sdri. K. 3. Riwajat R. A. Kartini sethithiJc,
dening salah sid'jine Sdri. anggota K. P. T. Bandjoer disamboeng dening Pak
Wiwit sasi Januari '41 , ing Soekowono wi~ madeg kr . .,Poetra Tama".
Pengoeroese: ketoea sdr. Soedhomo. penoelis sdr.-Moh. Anzar, bendahari sdr. Niek-Soediatie, pembantoe sdr. S. Moes.ta.'." lan sdr. Djaetoen.
Aaies pengoeroes : Moh. Amar St:1~
tionsweg Soekowone.
: ! .
.:SWARA POETRA TAMA .. .
Moerid ~ moerid koersoes pagawcjan tangan ing Soemoroto ka_ng dipimpin dening Ni Hermini Lan Ni N. Soeparminingsih. kang saja
.soe1vi saja madjoe.
POETRA TAMA DHAHA. Nalika tanggal 23 Maart kepoengkoer,
ilti wis nganakake patemon ka-IV, manggon ing Taman Siswa. Kang nekani ora koerang saka 90, ing antarane 40 warga poetri.
Poetoes-poetoesane : Kadjaba netepake dina bakal anane wandelmars kang ka-III, oega netepake panggonan-panggonan, kang kanggo sport. Jaikoe: korfbal Ian athletiek: ing plataran Neutrale Mulo. Oipimpin dening sdr. Hermani. Zwemmen: ing badplaats Soember-Boeloes. Oega dipimpin dening sdr. Hermani. Voetballen: ing Politie-veld. Oipimpin dening sdr. Goenawan. Kanggo warga poetri jaikoe : Srimpi-dans : ing Taman Siswa._ Dipimpin dening iboe Krabat. Gamelan: oega ing Taman Siswa. D ipimpin dening ihoe Ian bapak Krahat. Oesoel kang isih disema}ani dening pengoeroes : kookles Ian handwerken. Oe. ga wis ndhapoek comite Pahargyan lboe Kartini, kang dhek tanggal 19 malem 20 April wis kaleksanan nganak
ake bebarengan karo V .O .J .. J.I.B.D .A. Ian J.1.B.
·• POE:fRA TAMA KLAKAH.
Dhek nalika tanggal 9 Maart 1941 ing Klakah ija woes kaleksanao dianakake patemon S. P. T. kang I, toer ija betjik banget asile, sakala anggotane ana 40, malah wa 'katekan oetoesan-oetoesan sawatara kajata saka: Probolinggo, Djember, Tanggoel, Loemadjang kang nam.bahi berkobare semangat persatoewan. Dene poetoesane. pengoeroes kaja ing ngisor ilci:
Ketoea I sdr. Soekarto (~ . M. T. S .), ketoea II sdr. Slamet. .peiweli5 I sdr.
Soenardi (B. M. T. S.) , peooelis II sdr. Astoeti. bendahari sdr. Gemijati (B. M. T . S.). pembantoe: sdr.-sdr. Soepeno (P. P.T.S.), Soemijati !P.M.). Manan (V. 0), Radjingoen (PGB). iboe krahat nj. Sontodidjojo, bapa krabat ki Poerwosoedirdjo.
* OESOEL.
Dhaodhanggoela. Koela noewoen amba sowan ngriki,
atoer sembah bekti mring Romo O.K.. kersaa Romo anggepe, kawoela badhe matoer, ing ngarsaning Romo ing ngriki,
wonten ing f19arsanipoen Romo 0.K .. namoeng matoer bah medale, S.P.T. poenikoe. kaedalna benpitoeng ari, ing
gih namoeng menika. i·ngkang koela soewoen, toewin pra mitra sadaja. moegi Romo kersaa noeroeti. panjoewoening pra warga.
* Sadereng Ian sesampoenireki. atas na
ma warga S . P . Tama, ngatoerakeri saroedjoeke, Ian matoer sembah noewoen. Ian njoewoen paring; poedjastoeti. soep3dos widadoa. amanggih rahajoe, ldebet oegi S. P. Tama. tansah rahajoe miwah basoeki. sambekala mja si:rna.
Soesiatoaa.
POETRA TAMA PATHL Dhek dina Minggoe tg. 30 Maart '41.
wis kasil nganakake rapat openbaar manggon ing daleme Bapak R. Prawirodirdjo ing kampoeng Mer.tokesoeman.
3 Mei 1941~ -MAR.ANG PARA KRABAT.
"· ~ Ing iiqisor iki kl.ta patjalc katrangan
s~watara, gandheng Jan anane pitalronan-pitakonan bah kang gegajoetan karo Krahat Poetra Tama. kmoa banggep wangsoelan toemrap- kang padha mboetoehake.
a. Bab g e n d e ra : '..para krabat kang nijat gawe gendCra. kena lliroe gendera kaja kang dirantjang demng Poetra Tama Solo. Bab woedjoede ken~ miterang marang Pengoeroes Poetra Tama Solo. adresse : p/a. R.M. Harjono Siswohartono Keprabon 184 Solo.
b. Bab P o e t j o e k P i m p i ~
n a n: sabenere Poetra Tama ora ndoewi Poetjoek Pimpinan. awit Poetra Tama doedoe pakoempoelan pemoedha kaja kang wis ana. nanging 1!9<!• moengake gahoengane para maos S. P . T. (teroese mriksanana bab c.). Moeng wae toemrap remboeg apa - apa. Peogoeroes K. P. T. Soerahaja kena di.. djaloeki remboeg.
c.Bab si .pate Poe tr a Tam a ; Poetra Ta.ma doedoe pakoempoelan pemoedha kaja kang wis ana engga sailti. Nanging nqemoengake keroekoenane para maos S. P. T. Pakoerr.poelan pemoeda, kita anggep wis
tjoekoep kehe. Ing wektoe saiki persatoewan loewih perloe tinimbang c:liffe. rentiatie ( pepisahan). Botjah kang arep ngleboni oergerakan pemoedha. kena ngleboni i;crgerakan .pemoedha. betjik lija-lijane. Dadi anane Poetra Tama ora ateges oambahi kehing pergerakan pe. rnoedha.
Gegajoetar. karo ikoe, perloe die~ ake : Kang kena ditampa dadi warga
Poetra Tama ikoe ngem.oengake botj,~
botjah kang padha matja S. P. T. (emboeh abonne dhewe oetawa saka wong toewane oetawa sedoeloere kang cL~di
abonne P. S.) . Botj.ah kang doedoe pemaos S. P. T. nanging kepengin mleboe ing kalangan pergerakan .pemoedha. loewih betjik mleboe ing I. M.. H. W .. S. W. oetawa lija-li;:me.
d. Bah k o m .p r e n s i : Rehse Poetra Tama ikoe orao mawa Poetjoek Pimpinan, wis mesthi wae ora ana tetemboengan tjabang. A wit saka ikoe. .,dengan sendirinja" ija ora ana t.etem..
boeogan conferentie oetawa congres. Dene manawa Poetra Tama ing sawatara panggonan padha nganakake pertemoewan babarengan. sabenere ora kena ditemboengake conferentie, nanging pertemoewau ged h e n oetawa g r 0 0 t e b i Jet n lc oms t. ~Bab scbuilnaam: Kaog
go ndjc4Ja kaslametaning krabat Ing bab perhoeboengane poetra Ian poetri. loeWih betjik ana ing sadjroni.ng k.rabat !an korespondensi schuilnaam ora dienggo. betjik nganggo djenerig sedjati. Kena nganggo schuilnaam nangiog ~oeng toemrap j.en gawe karangan ing S.P.T.
f. Bab k e p o e t r i a n: Jen ana sawenehisg kraibat kang wargane poetri sethithrke 20, · betjik dianani b~ kepoetrian.
Semene wae dhisik bah _ bah perloe kita .el.ingake ing nomer iki.
Pak 0.0.
A t j a r a I: sdr. Soekirman takon ma.rang sdr.-sdr. lcaheh, apa padha saroedjoek jen ing Pat:hii ~ kring. Bab iki padha diwangsoeli ac:coord kanthi gembira. Sateroese bandjoer njatheti djenenge para sdr. kang
:3 Mei 1941.
. -.kersa dadi warga, digoenggoeng ana 47. A t _ j a r a Il : pauze Ian sadjero
. ne p?.rlha lerm, disoegoeb wedang Ian - panganan sakadare, .soembangan · saka . .sdr. Wahjoeni.
A t j a r a III : pilihan peogoeroes Mitoeroet stembiljet, sdr. Soetojo tetep
-djan. Ian sdr. Soekamto, Bendahara sdr. Moerlh Ian sdr. Soekarwi sarta para Pembantoe sdr. Soetedjo (bagejan ~IS),
.. sdr. Kasmad (bagejan R. K. Schakel) .Jan sdr. Soekirman (bar,ejao lijane). Dene bapak Krabat jaikoe Pak Darjat Astrotanojo Ian .Pak Soekardjo, sekarone pengoeroes Ian goeroe T aman
.Siswa. A t j a r a I V : sesorah dening
..sdr. · Soekamto, kang nerangake bah wa
..djtb Jan sjarate wong arep mleboe dadi warganing pakoempoeian, kanthi diwenehi tjonto roepa-roepa kang ndadek-2.ke gembirane kang padha ngroengokake.
*
KRABAT POETRA-TAMA DHAHA.
K. P. T. Dhaha dhek dina Saptoe . nialem Minggoe tg. 19 April 1941 ke
:Poengkoer iki wis kdakon nganakake pengetan w!josane iboe kita Kartini, .manggon ing gedhong .. Balai Moeham1 madijah" B.P.M.-straat.
c. Moetoesake Rapat cursus Ian Ta. -man-Pembatjaan, kanggo sawatara dina -dianakake ing daleme sdr. Atmosoedjo-·no.
WARA-WARA KALISAT. Soek dina M~goe ddo. 4 Mei '41
-sekira djam 7.30 esoek para poetra-poetri K. P. T. Kalisat arep n9anakake pertemoewan manggan ing daleme Mas Mardjoeki (postklerk) Gg. Kradjan Kalisat. Moela saka ikoe, .para Jcang saroedjoek kersoa ngrawoehi. Ngarep2 ra_woehe sdr.-'Sdr. saka: Oj~mber ian Soelcowono. Matoer noewoen.
Barisan Persis (Solo) kang oleh djedjoeloek kampioen ana ing tan, dhingan P.S.S.l. nembe iki.
BAB AD
PRABOE KERTONAGORO. Ratoe tanah Ojawa ing taoen
1268 - 1292. -o-Sasedane Sjri Wisjnoewardhana, kang
djoemeneng Nata Pangeran .pati, cidjoecljt::-<'loek Praboe Kertonagoro. Sang Praboe menggalih banget marang oendhaking djadjahan, kawroeh agama Boedha, Ian kasoesastran. nanging -kagoengan tjatjaci gedhe rong wama. jaikoe : koe. rang pangatos-atos. Ian kersa ngoendjoek kang nganti kerep woeroe.
Ana najc.kane pradja aran Banjak Widhe oetawa Wirorodjo, tepoeng betjik marang Djojokatwang. adipati Doho.
Satrija maoe ora soengkem marang ratoene. malah wis sakoethon arep padha mbalela. Bab arep rnbalelane Djojokatwang Ian Wirorodjo rnaoe. woes ana poenggawa kang rnatoer marang Sang Praboe. nanging Sang Praboe ora menggalih, Wirorodjo rnalah diangkat dadi adlpati ana Madoera.
Fc.patihe Sang Nata aran Rogonoto. roemeksa banget marang ratoene, nganti sok wani ogatoeri pepenget marang Sang Praboe ing bah kang ora bener, nanging Sang Praboe ora rena ing galih. ora nimbangi marang roemeksane palih kang setya ikoe, malah bandjo-:r dilorod :pangkate patih, winisoedha dadi najaka pradata. dadi wis ora tjam_poer prakara pradja. Dene Sang Praboe handjoer milih patih anjar kang bisa n1;ladosi karsane. Patihe aRjar senenge moeng ngalembana. marang ratoene, Ian ngladosi oendj0ek, - oendjoekan.
Ing taoen 1289, ana oetoesan saka ratoe agoeng ing nagara Tiongkok fChoebilai) dhawoeh soepaja Praboe Ker tonagoro njalirani dhewe oetawa wakil sowana marang nagara Tiongkok preloe saos hekti. - Sang Praboe doeka hanget. Bathoeke oetoesan saka Tiongkok maoe digambari pasemon kang ora apik. nelakake doekane Sang Praboe. Bareng oetoesan wis tekan nagara Tiongkok, tindake Sang Praboe ·kang kaja mengkono maoe, ndjalari doekane ratoe binathara ing Tiongkok. Ing taoen 1292 ana pradjoerit gedhe saka Tiongkok, arep males oekoem.
Ing nalika samana ,pradjoerit Singosari diloeroegake menjang Soematra. Deni! Wirorodjo sasoewene ana Maeloera. isih ngroengok-ngroengokake apa lcang Ida-
kon ana ing Singosari, sarta bareng we. roeh jen pradjoerit Singosari diloeroeg· ake menjang Soematra. -bandjoer ngadjani Ojojokatwang soe.paja nanggoeh mhedhah Singosari, moempoeng nagara kesisan bala. Ojojokatwang 11gleksanani, Ian Singosari klakon bedhah.
Ing nalika ikoe Sang Praboe Ian patihe katoengkoel anggonne oendjoekoendjoekan nganti woeroe, moelane ora rekasa pinoerih si;'dane. Raden Widjojo, puetra mantoene Praboe Kertonagoro, wajahe Norosingo, noeli oemangsah ngetog kaprawiran. mbelani nagara lad ratoene. nanging wis kaslepek karoban wong Doho, moelane bandjoer kapeksa ngontjati, rnoeng kari nggawa bala 12, genti-genti nggendhong Sang Poetri garwane R. Widjojo. Tindake R Widjojo sasantanane noesoep angajam alas.
Ing antarane wong 12 maoe, ana satrijane 2, poetrane Wirorodjo, doewe atoer marang goestine soe.paja ngoengsi menjc.ng l'vladoera. Sang Pangeran (R. ¥/idjojo) maoene ora ~tersa, nanging soewe~soewe noeroeti. Ana ing Madoera ditampani kalawan betjik. Wirorodjo matoer, R . V!;djojo diatoeri soewita menjang Doho, Wirorodjo sing arep nglantarake. Jen wis klakon soewita, R. Wi- . djojo diatoeri njetitekake para poengga. wa mg Doho. sapa sing kendel Ian sapa sing djirih, toehoe oetawa lamis. Jen wis antara soewe, diatoeri njoewoen tanah Trik, dibabadana bandjoer dienggonana.
R. Widjoj~ manoet ing r.itoedoeh. Ian ija klakon soewita ing Doho. Ana ing Doho pasoewitane R. Widjojo kanggep banget, amarga saka pintere noedjoe karsa, pintere oelah gagamao, nganti wong sa-Doho ora ana sing bisa ngalahake. Apa sapanjoewoene R. Widjojo. S. Praboe dhangan hae. moela hareng tanah Trik wis dibahadi R. Widjojo nj0ewoen manggon ing kono, Sang Praboe ija pareng.
Katjarita. nalika mhabade tanah Trik, ana wong methik woh · madja sidji, dipangan rasane pait. Moela tanah kang dibabad maoe didjenengake Modjopait.
Bareng R. Widjojo wis manggon ing Modjopati, roemangsa wis wajahe males oekoem, ngroesak kraton Doho. Nanging Wirorodjo akon sabar dhisik. awit isih ngenteni pradjoerit saka n39ara Tiongkok kang arep ngoekoem wo.og Singosari. Karepe Wirorodjo arep ngre· wangi wong Tionghoa bae dhisik, mbesoeke arep mbaHk moengsoeh wong Tionghoa. Wirorodjo bandjoer bojong sakoelawargane Ian sapradjoerite me-
Kat;a -3. ,
••••••••••••••• - WAftA..WARA. - - . ' ---
Sedoeloer-sedoeloerkoe pema~ S.P.~ poetra Ian poetri, ing Tji~gok (Pou.-- _ wokerto) bakal dianakake persiapan : .,Poetra Tama".
Manawa ~adha saroedjoek oetawa kersa dadi wargan~. kersoa kirlm Jajant tandha saroedjoek. oetawa moendhod dadi wargane marang adres iki:
le .. Soeparno, Tjilongok, Poerw°" kerto .
2e. Mej . Chapsah p/a Kepala ddl Poenasidi, Tjilangok PoerwolrertO.
3e. Soegianti leerling P. G. I. S. Adji-barang Poerwokerte>.
Hidoep! - Soepamo.
_ ............... : njang Modjopait. ngoempoel dadi sidjl karo R . Widjojo.
SOELASll-1. N. B. Ojeneng.djenenge negara lad
para ratoe iog ndhoewoer ikoe panoelist dilarasake karo spelling ing djaman saiki, jaikoe nganggo .. o", nanging m~ tliine nganggo ,,a ...
ni, salak dhoekoe langsep Ian srikajs. manggis poendhoeng lawan doeren, oewt ge!nbili pohoe"ng, tela katjang kates ketjapi. kenthang Djawa kenthang Lan~ kesemak Ian djagoeng. pelem madoe pe-lem djiwa, pelem golek sarta gadhoeng mana lagi. ikoe kabeh rasakena.
* Petjel pitik lawan djangan menir, sam
be'l goreng karo samhel badjag. djanfaD lodheh Ian soewike, bothok teri Ian mangoet, sroendeng katjang mbel gor~ tra.si, 011rang bandeng iwak blanak, laa bakaran baloer, bregedel pandjang tjeplok tigan, empal daging sate kambing dhendheng ragi, ikoe kabeh rasakena.
Soerohamidjojo. *
PITEPOENGAN.
---0--(K in ant h i).
Kinanthi minangka atoer. dhateng rarna 0. 0 . ngriki, kang misoewoer ingkang. asma, wonten saindenging nagri. dados sesepoehing poetra. kakoeng toewin poetri sami.
* Soemrambah pra mit.~aningsoen, kra
bat Poetra Tama sami, rehning koela sampoen lama, kepengin leloemban ngriki. jen saged ngisi karangan, minangka · -pangasah boedi.
* Langkoeng rijio koela matoer, Sricon
tje namaning mami, Pakisadji doenoeng koda, kebawah Malanq nagari, kidoel kitlia ing prenahnja. kalebet ing onderdistrict.
l<atJa 1.
Sedereng Jan sampoenlpoen, ~et Ing panoewoen mami, dboenwteng uig 0. 0. rama, dalah para mitra sami, lan koela ndherek memoedja, dhoemateng mu Goesti mami.
* Moegi rama saged toeloes, angemban
. P"8 kadang sami, saha tansah anenata. mring koempoelan kita neki, S. P. T. kang gadhah sedya, andjoendjoeng adjoening nagri.
a para kadang sadaroem. nor3 pilih 9edhe tjilik. desa tanapi ing koetha. naJo padha angadani, agawe groep PoetraTama. neng W onosobo nagari.
* Ginoelang sangkaning timoer, ajwa
koetjiwa ing wingking. rerengganing Noe santara, dimen bisa moerakabi, amrih rahajoening djagad. nandangi tinc:!ak oe· tami.
* Ing ngarsane kangdjeng iboe, sesantine
kang soewargi , wira tama Dr. Tama, andjoendjoeng dradjading dasih, rahajoening poetra wajah, Indonesier kakoeng poetri.
Wartijah.
* (K i n a n t h i).
Ingkang sembah l:iekti ocloen. katoera Pak 0 . 0. ngriki. kang "lgembani S . P. Tama, ngemongi pra kadang sami, p ::':• moedhi lawan .pemoedha, poetra Noesantara sami.
Soemawana amba matoer, ngarsanirig Pak O. 0. ngriki, poenika minangka taodha. ngatoeri sekar kinanthi, sra. .oanipoen pisowanba. Pak 0 . 0 . kersoa nampi.
Resida namaning oeloen. inggih larE Pakisadji, a.miba kadereng kepatya, ngrei;eDgken barisan ngriki, sarengan .pra kadang samja, kadang kakoeng miwah ,poetri.
... Salam hidoep moegi katoer, pra mi
tramba kakoeng poetri, pemaosing S. P. Tama. miwah krabat P. T. sami, mang. ga samja sadherekan, lir dherek sinaraMdi.
Soemangga aroentoeng - roentoeng, aoglebeti S. P. Tami. Ian mangga sarengan samja. dhateng Krabat Poetra Tami. sampoen etja-etja nendra. doeloenen pra Krabat sami.
* &ggal-enggal mangga woengoe, nga
geogken barisan ngriki. nggih Toemapel lngkang asma. klebet ing Malang nagari, soemangga enggal · mlebeta, sampoen etja~ja goeling.
Kang meloe loemajan. Kapimpin dening sdr.-sdr. A. Soekoer Moekti, Soewati Ian Soepratikno. Djam 7.15 kita woes padha ngoempoel ing plata~ Gedong Nasional Indonesia ing Boeboetan.
Benere mono djam 7.35 kita wis mangkat saka station Pasar Toeri. nanging kepeksa kita oendoer 15 m .. awit ngenteni krabat 3 kang doeroeng teka. Sawise djam kang wis katetepake meksa doeroeng teka. kapeksa kita tmggal. Kita koedoe netepi d i s c i .p I i n e.
Ing dalan ora ana kang perloe katjritakake. Sawangan kiwa tengen 1'.'loeng tan:bak. Djam 10.35 kita tekan Gresik. Kang kita djoedjoeg dhisik ing daleme toewan W edono, .perloe· njaosa ke lajange Iboe krabat kita. B o e H a n d o k o - lajang despensatie kita - Nanging ing wektoe koewi toewan W edono lagi tindakan menjang Prigen. Dadi kang nampa toewan dd. W edono. Saka kadennawane tw. dd. Wedono ki. tJ dikantheni Hulp Politie, di~toes n£awat-awati kita. Sabandjoere kit3
· rnenjang Soernoer Sanga, menjang pesarejane M a I i k I b r a h i m. T~kan kene neroesake rnenjang Giri. Adobe saka Soemoer Sanga tekan Giri k.i. 5 km. Sadjrone kita wandelmars, semansat kita gembira. Pasedoeloeran itita katon melok.
Tekan Giri kita ndjoedjoeg ing rnasdiid. Ing kene ngaso sawat:na. Ing nrlhoewoer mesdjid koito pemandengane ndoedoet ati. Segara kang biroe lembak2 ing pasisir katon tetandoeran kang idjo rojo-rojo. Poelo Madoera katon. goenoengan pating djenggeleg. Nganti ana salah sawidjining sdr. kang kewetoe moeni : .. Soenggoeh indah keadaan kepoeloan kita. Be{iuulah kemakmoeran tanah kita".
·Bar ngaso kita nde1eng pesarejaue Kandjeng Soenan Girl. Sawise ngoebengi pesarejan, Ketoea kita bandjoer njritakake bah T } a n d r- a S a n g k al a n e gapoera Ian gebjoge. Sawise Ketoea, kasoesoel djoeroekoent}i ma-
. ringi dongeng riwajate. Ing sadj.rooing djoeroe koentji ndongeng tjep klakep ora ana swara tjemoewit.
Sawise difoto Ian kita ngatoerake banget panoewoen kita, kita teroes menjang P r a ·P e n. . Manawa kita ndeleng pasisir, kedoedoet ati kita. Lve. wih apik saka kang kita deleng ing ndhoewoer Masdjid. Bar foto klta ner<'esake menjang pesarejane N j i A g e n g P i n a t i h ing Keboengson.
Tekan Pasar sore kita mampir ndeleng pratikelt wong nenoen. Sawise kita padha ndeleng .pesarejane N j i Age o ~ P i n a t i h.
Djam 3.30 padha bali menjang station. djam 5 bali menjang SOerabaja. Ana ing ndjero sepoer botjah-botjah padha godjeg. ana kang tjrita. ana kang badhoetan. ana kang tjangkriman. dene Ketoeane thengoek;-thengoek bae, sebab awake rada ora kepenak. Djam 5.30 so. re wis tekan station Pasar Toeri kan:hi anggawa sesoeroepan akch banget, · excursisten bandjoer .padha m6edhoen noeli moelih menjang omahe dhewedhewe.
JEUGDSTORM. -o-
TAMAN TJATOER
SIKEP KITA ING BEBRAJAN. -<>--
Kita manoeogsa wis mesthi koedoe oerip kekoempoelan. Ora ana wong ing sakoerebe langit iki bisa oerip moeng 1a1en, ora sesrawoengan, djer ikoe pantjen diboetoehake. Nanging oerip ana ing sadjrone dja~ad pasrawoengar. ikoe angel, akeh wae kang nerangake, manawa oerip kekoempoelao ikoe gampai:g.
Manawa kita ndeleng moeng semo:io wae oerip sesrawoengan koewi, roepane pantjen gampang, nanging angel lakonc>ne. Sedoeloer-sedoeloer temtoene kerep wae matja ana ing lajang-lajang kabar, manawa ing negara A ana pantjakara, ana panganiaja, ana maoeh sedoeloer toenggal bapa bijoeog batjokan l.s.p. lkoe kabeh nandhakake manawa dheweke ora ndoeweni sikep kang premati, emboeh koerang sesrawoengane, emboeh kaja apa.
Dene sikep kang klta koedoe nggawa ana ing bebrajan jaikoe :
le. sQJah tingkah kang njenengake ing pandeleng. Akeh wae kantja-kantja solah tingkahe (tjara kasarane) moerang sarak. oegal-oegalan, noedoeh-noedoeh~ .1ke manawa dheweke kendel l.s.p. Tindak kang mangkono ikoe mesthi wae ora njenengake kan.tja-kantjane kabeh. Dheweke mbandjoer disiriki. didohi ing peSI awoengane. Botjah kang mengkono ikoe mbandjoer tjoepet nalare. kothong kdwroehe, sebab ora doewe sesrawo:ngan. Kosok baline menawa ndoeweni sclah tingkah kang njenengake pandeleng - sympathiek tjara Landane -akeh sesrawoengane toewin akeh pengalamane, sebab kabeh-kabeh mban-
3 Mei 1941~ .
: . WARA-WARA SEMARANG. : Allggota Krabatkoe. boektekna ka- ·
tresnamoe, njatakna kasetijanmoe, te• kanana pertemoewan kang kaping wo- · Jcie. ing lnslituut J, L B., 'l5oeloe,
2e. Tjatoeran kang ngtpenakake ing pengroengoe. Kerep wae oewong toewa-toewa, manawa ngandhani poetra~ poetrane kandhane mengkene : .. u · (ndhoek), kowe manawa reMboegan. karo sapa wae koedoe bisa ngepena·K--· ake ing pengroengoeoe kang ngroengok:.. ake, wroehananmoe : .poetjoeking Jat ikoe loewih landhep katimhang poe~ tjoeking pedhang".
Kang aikarepake ing kono. poetjoeke · pedhang ikoe manawa !canggo njoedoek . oewong, sepisan wae wis mesthi matine, Iha den,> manawa ana remboegan kang · ora ngepenakake ing pengroengoe, selav:ase oerip tansah dadi gagasane kan(J njandhang, sabab krasa wirang.
Moela koewi, sdr.-sdr. manawa remboegan karo sapa wae bisoa ngepenakake kang ogroengokake.
3e. Apoera-ingapoera. Wis dadi ko-· drating alam. rnenoengsa ikoe kedoeroengan salah. Ora ana oewoog kang ora ndoew~ni kesalahan, <ljer ikoe pan· tjen wis dadi gegawanne wiwit tjilik. Nanging salah mono ana wema loro: salah kanthi den djarag Ian salah kang or<> den djarag (sedja). Sapa.sapa niodakake kesalahan. sanalika ikoe goemaroedoeg tampa gandjarane, jaikoe oetjap-oetjap kang ora ngepenakake sok oP.ga mbandjoer digeboegi.
Keresi .wae kelakon ana ing pakoem-' puelan, manawa si A diroyeer oetaW'!.dischors saka pakoempoelane, seb:ib nindakake kelakoewan: ala kang bisa r.groegekake pakoempoelan. Ana maneh kang isih oleh pangapoera saka pakoempoelane, sabab wis diwawaseileh para bestuur, tindake kang ala ikoe ora didjarag, toer ora bisa ngroe-gf'kake pakoempoelan; man9kono· dheweke mbaodjoer oleh mle-boe man~h zna ing pakoempoelane.
Manawa ana ing pakoempoelan . isih. akeh kang njelidiki .Jen ana salah sid1ining anggota nindakake kelakoewall< ala, balik manawa moeng ana ing ~ tanggan oetawa kekantjan, kang njeli-· diki moeng kita thok. Ikoe manawa. kita ora hisa mawas kang temen-temea d!djarag Ian orane, oewoog kang ·nindak-ake ikoe, temtoe wae kita mbandjoer. sanalika ikoe nepsoe. Nanging oewor.g: kang dawa pamikire ora mengkono, bi-· sa mbandhiogake, didjafag Ian orane;. manawa ora didjarag diapoera, ndjoer· d1kandhani adja nganti nglakoni kaja• mengkono maneh, dadi ora hisa keban-· djcer tjetjongkrahan. bisa roekoen ma-· neh. Mangkono oega manawa kita• agawe tindak kang ala, dienggal ndja-loek pangapoera marang kang dialani ikoe, sabandjoere adja dibal~ni maneh.