Robert Louis Stevenson - sapili.org fileverko, «An Inland Voyage» (Enlanda Voja ĝo). La verko, tamen, kiu unue alportis al li publikan famon, estis tiu nun tradukita en la sekvantaj

The Project Gutenberg EBook of Doktoro Jekyll kaj S injoro Hyde, by Robert Louis Stevenson

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and withalmost no restrictions whatsoever. You may copy it , give it away orre-use it under the terms of the Project Gutenberg License includedwith this eBook or online at www.gutenberg.org

Title: Doktoro Jekyll kaj Sinjoro Hyde

Author: Robert Louis Stevenson

Translator: William Morrison William W. Mann

Release Date: January 3, 2008 [EBook #24145]

Language: Esperanto

Character set encoding: UTF-8

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DOKTORO J EKYLL KAJ SINJORO HYDE ***

Produced by Les and Arlyn Kerr

R. L. STEVENSON

Doktoro JekyllkajSinjoro Hyde

Kun permeso de Longmans & Co

Tradukita deWILLIAM MORRISON, F. B. E. A.kajWILLIAM W. MANN

LONDON, W. C.THE BRITISH ESPERANTO ASSOCIATION133–136, High Holborn

ROBERT LOUIS STEVENSON (Robert Lui Stivnson) naski ĝisen Edinburgo en la jaro 1850. Sola filo de sufi ĉeri ĉaj gepatroj, li estis grave malhelpata, dum sia tut avivado, de la ŝar ĝo de malbona sano. Kiam,ankora ŭ knabo, li devis resti en lito, lia patrino kajlia vartistino legadis al li tage kaj nokte ĉiajnrakontojn kaj historiojn. Tiel estis frue vekita en li lainstinkto de l’ a ŭtoreco. Edukita en la skotaĉefurbo, li studadis la le ĝosciencon kajfari ĝis advokato. Dum sia libertempo, li voja ĝisalilande kaj unu el tiuj ekskursoj li priskribas en sia unua

verko, «An Inland Voyage» (Enlanda Voja ĝo). La verko,tamen, kiu unue alportis al li publikan famon, esti s tiu nuntradukita en la sekvantaj pa ĝoj. Post la morto de siapatro en 1887, li forlasis Edinburgon kaj E ŭropon porser ĉi bonan sanon, kaj fine, post multaj vagadoj lifaris al si hejmon en Vailima en la Samoa insularo, kie limortis en 1894.

La verkoj de Stevenson estas diversaj, ĉar liestis poeto, romanisto, voja ĝinto, moralisto kajbiografiisto. Li havis senteman kaj delikatan fanta zion, kajli posedis stilon, kiu pro sia gracio kaj sia fleks eblecoestis malofte egalita.

Prezentante tiun ĉi tradukon al la mondoesperanta, ni deziras esprimi niajn grandajn dankoj n al S-roJ. M. Warden, Edinburgo, kaj al S-ro G. D. Buchanan ,Glasgovo, pro iliaj grandvaloraj kritikoj kaj suges tioj.

Oktobro 1909.W. Morrison, Edinburgo.W. W. Mann, Londono.

Doktoro Jekyll kaj Sinjoro Hyde

La rakonto pri la pordo

Sinjoro Utterson, la le ĝisto, estis homo kunmalglata viza ĝo neniam lumigata de rideto; malvarma,mankhava, kaj embarasata en sia parolado; malrapida en lasentesprimo; malgrasa, longa, polva, enuiga, kaj ta men ielaminda. Ĉe amikaj kunvenoj, kaj kiam la vino estisla ŭ lia gusto, io eminente homa brilegis en liajokuloj; io, ja, kio neniam penetris en lian interpa roladon,sed kio parolis ne nur per tiuj silentaj simboloj d e lapostman ĝa viza ĝo, sed pli ofte, kaj la ŭte,per la agoj de lia vivo. Al si li estis severega; t rinkisĝinon kiam li estis sola por mortigi inklinon al lagrandaj vinoj; kaj, kvankam li ĝuis la teatron, li neestis transpasinta la sojlon de teatro kiu ajn dum dudekjaroj. Sed por aliaj, li havis elprovitan toleremon ,kelkfoje mirante preska ŭ kun envio, la altpremecon devervo kaj energio evidentigatan de iliaj malbonaj a goj; kajen ia ekstrema okazo, li estis pli inklina helpi olripro ĉi.

—Mi inklinas al la herezo de Kain, li kutimis kurio zediri, mi lasas mian fraton iri al la diablo la ŭ siapropra maniero.—En tiu ĉi rolo, la sorto ofte faris,ke li estu la lasta bonreputacia konato kaj la last a bonainfluo en la vivo de subirantaj homoj. Kaj al tiaj, dum ilidaŭrigis viziti lian ĉambraron, li neniamelmontris e ĉ nuancon de ŝanĝo en sia mieno.

Por Sinjoro Utterson sendube tio estis facila faro,ĉar e ĉ en sia plej bona humoro li estissindetenema, kaj e ĉ liaj amiki ĝoj ŝajnis estifonditaj sur simila universaleco de bonkoreco.

Jen la signo de modesta homo: akcepti sian amikan r ondonpretfaritan el la manoj de la okazo; kaj tio estis lamaniero de tiu le ĝisto. Liaj amikoj estis el liaj

propraj samsanganoj, a ŭ tiuj kiujn li konis dum plejlonga tempo; liaj preferoj, same kiel la hedero, kr eskis kunla tempo; ili necesigis nenian specialan ta ŭgeconĉe sia objekto. De tio sendube naski ĝis la ligo,kiu kunligis lin kun S-ro Richard Enfield[1],lia malproksima parenco, la konata urba elegantulo. Kiontiuj du povis vidi unu en la alia, a ŭ kiun temonkomunan al amba ŭ ili povis trovi, tio estis por multajpersonoj «nukso por fendi». Tiuj, kiuj renkontis il in dumiliaj ĉiudiman ĉaj promenadoj, raportis, ke ilikutime diras nenion, ŝajnas strange malgajaj, kajakceptadas kun videbla sen ĝeni ĝo la alvenon deamiko. Malgra ŭ tio, la du viroj plej alte ŝatistiujn ekskursojn, taksis ilin la ĉefa juvelo deĉiu semajno, kaj ne nur flankenmetis okazojn deplezuro, sed e ĉ malcedis al la alvokoj de profesiajaferoj, por ke ili povu ĝui ilin neinterrompate.

Okazis dum unu el tiuj vagpromenoj, ke ilia vojo ko ndukisilin tra flanka strato en vivoplena kvartalo de Lon dono. Lastrato estis malgranda, kaj tia, kian oni nomas tra nkvila,sed ĝi faris prosperan komercon en la laboraj tagoj del’ semajno[2].Ŝajne la lo ĝantoj ĉiuj bone prosperadis, kajĉiuj vetesperis sukcesi ankora ŭ pli bone, kaj lasuperfluon de siaj gajnoj elspezis je koketa ĵoj;tiamaniere, ke la frontoj de la butikoj sur tiu voj o stariskun invita mieno, kiel vicoj da ridetantaj vendisti noj.

Eĉ diman ĉe, kiam ĝi vualis siajn plibrila ĉajn ĉarmojn kaj estis kompare ne trairata,la strato ellumis, kontraste al sia malgajaĉirka ŭaĵo, kiel fajro en arbarego; kaj persiaj fre ŝe kolorigitaj fenestraj kovriloj, siaj bonepoluritaj latuna ĵoj, sia ĝenerala pureco kajgajeco de tono, tuj ekkaptis kaj pla ĉis la okulon de lapreteriranto.

Du pordojn for de unu angulo, maldekstraflanke en o rientadirekto, la frontlinio estis rompita de korta enire jo, kajĝuste ĉe tiu punkto ia malbona ŭspica masivode konstrua ĵoj eltrudis sian gablon[3]super la straton. Ĝi estis dueta ĝa, montris nenianfenestron, nenion krom pordo ĉe la malsupra eta ĝokaj blinda kvaza ŭfrunto de makulita muro ĉe lasupra; kaj portis en ĉiu trajto la signojn dedaŭra kaj avara ĉa malzorgo. La pordo, kiu posedisnek sonorilon nek frapilon, estis vezikita kaj maku lita.Vagistoj sin trenadis en la pordalkovon kaj ekbruli gisalumetojn sur la paneloj; infanoj butikludis sur laŝtupoj; la lerneja knabo provadis sianpoŝtran ĉilon sur la mulda ĵoj, kaj en ladaŭro de preska ŭ tuta generacio, aperis neniu porforpeli tiujn okazajn vizitantojn a ŭ por ripari iliajnruiniga ĵojn.

S-ro Enfield kaj la le ĝisto iris sur la alia flankode la strato; sed kiam ili alvenis ĝuste kontra ŭla enirejo, la unua levis montre sian bastonon.

—Ĉu vi iam rimarkis tiun pordon? li demandis; kajkiam lia kunulo respondis jese, — ĝi estas kunigita enmia memoro, li aldonis, kun tre stranga historio.

—Ĉu efektive? diris S-ro Utterson kun malgrandaŝanĝo de vo ĉo. Kaj kio estis tio?

—Nu, estis tiele, respondis S-ro Enfield. —Mi estisrevenanta hejmen de iu mondfina loko ĉirka ŭ latria horo de nigra vintra mateno, kaj mia vojo kond ukis mintra parto de la urbo, kie oni povis vidi absolute n enionkrom stratlanternoj. Estis strato post strato, kaj ĉiujlo ĝantoj estis dormantaj—strato post strato,ĉiuj iluminitaj kvaza ŭ por procesio, kaj ĉiujtiel malplenaj kiel pre ĝejo—ĝis fine mieni ĝis en tiun staton de mento, en kiu oniaŭskultas kaj a ŭskultadas kaj komencas ardedeziri, ke sin montru policano. Subite, mi vidis dufigurojn: unu estis malgranda viro, kiu iris orient enla ŭ bona mar ŝpaŝado, kaj la alia, knabinoeble ok a ŭ dekjara, kuranta tiel rapide, kiel ŝipovis sur transa strato. Nu, sinjoro, ili amba ŭ, jasufi ĉe kompreneble, kunfrapi ĝis unu kontra ŭla alian ĉe la angulo, kaj tiam okazis la teruregaparto de la afero; ĉar la viro trankvile premegissubpiede la korpon de l’ infanino kaj lasis ŝinkriegantan sur la tero. Tio, a ŭdata, estas nenio, sedvidata, ĝi estis infera. Ne estis kiel homo; estiskvaza ŭ iu malbenita Juggernaut. «He! haltu!» mikriegis, kaj lin kuratinginte, ekkaptis mian sinjor on je l’nuko kaj rekondukis lin tien, kie staris jam tuta g rupoĉirka ŭ la krieganta infanino. Li estis tutetrankvila kaj faris nenian kontra ŭstaron, sed liĵetis sur min unu rigardon, tiel malbelan, ke ĝiŝvitigis min kiel kurado. La personoj alvenintaj est isla propra familio de la knabino; kaj balda ŭ aperis lakuracisto, por kiu oni estis ŝin sendinta. Nu, lainfanino ne estis multe vundita, sed pli ĝustetimigita, la ŭ la diro de lia ostosegista mo ŝto;kaj jen, vi povus supozi, estus la fino de la afero . Sedestis unu stranga cirkonstanco. Jam ĉe la unua vido, lavira ĉo inspiris en mi na ŭzon. Anka ŭ lafamilio de la knabino ŝajnis senti same, kio estis janur nature. Sed kio frapis min, estis la kazo de lakuracisto. Li estis la ŭ la ordinara tipo de apotekisto,de neniu speciala a ĝo a ŭ koloro, kun fortaEdinburga parolmaniero, kaj ne pli emociema, ol sak fajfilo.Nu, sinjoro, al li estis, kiel al ni ĉiuj: ĉiufojekiam li rigardis mian kaptiton, mi vidis, ke tiu os tosegistonaŭzi ĝas kaj blanki ĝas pro deziro linmortigi. Mi sciis, kio estas en lia mento same kiel li sciiskio estas en la mia, kaj, ĉar mortigo estis neebla, nifaris tion, kion ni ju ĝis krom tio plej bona. Ni dirisal la viro, ke ni povas fari, kaj ja faros, tian sk andalonel la okazinta ĵo, ke lia nomo malbonodoros de unu finode Londono ĝis la alia. Ke, se li havas amikojn a ŭkian ajn reputacion, ni bone zorgos, ke li ilin per du. Kajla tutan tempon, dum ni lin tiele regalis per niaj brulajvortoj, ni fortenadis de li la virinojn kiel eble p lej bone,ĉar ili estis sova ĝaj kiel harpioj. Neniam mividis rondon da tiel malamegaj viza ĝoj; kaj jen la viroen la mezo, kun ia nigra rida ĉa trankvileco—timigitatamen anka ŭ, mi povis rimarki—sed elportanta laaferon, sinjoro, efektive kiel Satano.

—Se vi elektas fari profiton el tiu ĉiokazinta ĵo, li diris, mi kompreneble ne povas malhelpi.Ĉiu sinjoro deziras eviti skandalon, li diris. Nomuvian sumon. —

Nu, ni suprentordis lin ĝis 100 funtoj por lafamilio de la knabino; li videble volis kontra ŭstari;

sed ĉe ni ĉiuj estis io, kio minacis al li nenionbonan, kaj fine li kapitulacis. Restis ricevi la mo non; kajkien, vi pensas, li kondukis nin, se ne al tiu loko kun lapordo? Li eltiris ŝlosilon el la po ŝo, eniris kajtuj revenis kun dek funtoj en oro kaj ĉeko je Coutts[4]por la cetero, pagota al la portanto, kaj subskribi ta pernomo, kiun mi ne povas citi, kvankam ĉi tio estas unuel la punktoj de mia rakonto, sed ĝi estis nomoalmena ŭ tre bone konata kaj ofte presita. La sumo estisgranda; sed la subskribo estis bona por pli ol tiom , se nurĝi ne estis falsa ĵo. Mi permesis al mi laliberecon, rimarkigi al mia sinjoro, ke la tuta afe roŝajnas apokrifa; kaj ke en la reala vivo oni ne enir astra pordo de kelo je la kvara matene por eliri kun laĉeko de alia homo por preska ŭ cent funtoj. Sed liestis tute trankvila kaj mokrida.

—Trankviligu vin, li diris, mi restos kun vi ĝisla bankoj malfermi ĝos, kaj tiam mi mem monerigos laĉekon.

Tial ni ĉiuj ekiris, la kuracisto, la patro de lainfanino, nia amiko, kaj mi mem, kaj ni pasigis laresta ĵon de la nokto en mia ĉambraro; kaj, lasekvintan matenon, post kiam ni man ĝis, ni iris kune alla banko. Mi mem prezentis la ĉekon kaj diris, ke mihavas ĉiun ka ŭzon por kredi, ke ĝi estasfalsa ĵo. Sed tute ne. La ĉeko estis vera.

—Tut-tut![5] dirisS-ro Utterson.

—Mi vidas, ke vi sentas kiel mi, diris S-ro Enfield .Jes, estas malbona afero. Ĉar mia homo estis tia, kunkia neniu povus havi rilaton, homo vere malbeninda; kaj lapersono, kiu skribis la ĉekon, estas la vera esenco dela konveneco, fama anka ŭ, kaj (kio pli malbonigas laaferon) el tiuj, kiuj faras kion oni nomas «la bono ».Silentigmono, mi supozas; honestulo paganta karege iajnmalsa ĝaĵojn de sia juneco. La Domo de laSilentigmono, tiel mi nomas, sekve, tiun konstrua ĵonkun la pordo. Kvankam e ĉ tio ja ne sufi ĉas porklarigi ĉion—li aldonis; kaj ĉe tiuj vortoj, lienrevi ĝis.

El tio li estis revokita de iom subita demando de S -roUtterson:

—Kaj vi ne scias, ĉu la tratinto de la ĉekolo ĝas tie?

—Verŝajna loko, ĉu ne? respondis S-roEnfield. Sed okazas, ke mi rimarkis lian adreson; l ilo ĝas ĉe iu placo.

—Kaj vi neniam demandis pri … la loko kun la pordo?diris S-ro Utterson.

—Ne, sinjoro, mi estas diskretema, estis la respond o.Mi havas tre decidan opinion pri la farado de deman doj;ĝi tro inklinas al la stilo de la Lasta Ju ĝo. Viekirigas demandon, kaj tio estas kvaza ŭ ekirigiŝtonon. Vi sidadas kviete sur la supro de monteto; k ajmalsupreniras la ŝtono, ekirigante aliajn ŝtonojn,kaj balda ŭ iu afabla maljunulo (la lasta pri kiu vipovus pensi en tiu rilato) estas frapita je la kapo en sia

propra posta ĝardeno, kaj la familio devasŝanĝi sian nomon. Ne, sinjoro, mi faris al miregulon, ke, ju pli afero ŝajnas stranga, des malpli midemandojn faras.

—Kaj, vere, tre bona regulo ĝi estas, diris lale ĝisto.

—Sed mi esploris la lokon mi mem, da ŭrigis S-roEnfield. Ĝi apena ŭ ŝajnas domo. Netrovi ĝas alia pordo, kaj neniu en- a ŭ eliras pertiu, krom, unufoje dum longa tempo, la sinjoro de m iaaventuro. Estas, en la supra eta ĝo, tri fenestroj, kiujrigardas sur la korton; neniu malsupre; la fenestro j estasĉiam fermitaj, sed puraj. Kaj, plie, estas kamentubo ,kiu ĝenerale el ĵetas fumon; tial iu sendubelo ĝas tie. Kaj tamen tio ne estas certa; ĉar lakonstrua ĵoj tiel sin interpremas ĉirka ŭ lakorto, ke malfacile estas diri, kie unu fini ĝas kajalia komenci ĝas.

La paro denove anta ŭenmarŝis silente dum iom datempo, kaj poste:

—Enfield! diris Utterson, estas bona, via regulo.

—Jes, tiel mi kredas, respondis Enfield.

—Sed malgra ŭ ĉio, da ŭrigis lale ĝisto, estas unu punkto pri kiu mi deziras demandi;mi deziras peti la nomon de tiu homo, kiu piedpremi s lainfaninon.

—Nu, diris S-ro Enfield, mi ne povas vidi, ke tio i elmalutilus. Estis homo nomita Hyde[6].

—Hm, diris S-ro Utterson, kia homo, kiel li aspekta s?

—Ne estas facile lin priskribi. Estas io malagrablaĉe lia aspekto; io malpla ĉa, io absoluteabomeninda. Mi neniam vidis homon, kiu tiom al mimalpla ĉis, kaj tamen mi apena ŭ scias kial. Li janepre estas iel kriplita; li forte sentigas ian kri plecon,kvankam mi ne povus precizigi ĝian lokon. Lia aspektoestas iel eksterordinara kaj mi tamen ĉe li ne povasciti nome ion kontra ŭnorman. Ne, sinjoro, ne al miprosperas, mi ne povas lin priskribi. Kaj tio ne es tas promanko de memoro; ĉar mi certigas, ke mi lin povasrevidi en ĉi tiu momento.

S-ro Utterson denove iom mar ŝadis silente, kajevidente sub la pezo de ia pripensado.

—Vi estas certa, ke li uzis ŝlosilon? li demandisfine.

—Mia kara sinjoro … , komencis Enfield, surprizita elsi.

—Jes, mi scias, diris Utterson, mi scias, ke ĉitio devas ŝajni stranga. La fakto estas, ke se mi nepetas al vi la nomon de la alia persono, tio estas ĉarmi jam ĝin konas. Vi vidas, Richard, ke via rakontotrafis. Se ĝi estis mal ĝusta pri iu punkto, plibone estus, ke vi ĝin korektu.

—Ŝajnas al mi, ke via devo estis min averti,respondis la alia, iom morose[7].Sed mi estis pedante « ĝusta», kiel vi ĝin nomas.La kanajlo havis ja ŝlosilon, kaj, plie, liankora ŭ ĝin havas. Mi lin vidis uzi ĝinanta ŭ malpli ol unu semajno.

S-ro Utterson ek ĝemis profunde, sed ne diris vorton;kaj la junulo parolis denove:

—Jen alia leciono, kiu admonas diri nenion. Mi hont aspri mia longa lango. Ni interkonsentu, neniam ree a ludiĉi tiun aferon.

—Tutkore, diris la le ĝisto. Mi donas pri tio lamanon, Richard.

La ser ĉado por Sinjoro Hyde

Tiun saman vesperon S-ro Utterson revenis hejmen al siafra ŭla domo en malgaja humoro kaj sidi ĝisvesperman ĝi sen apetito. Estis diman ĉe lia kutimo,post la fini ĝo de tiu man ĝo sidadi apud la fajro,kun volumo de ia neinteresa religia ĵo sur sia pupitro,ĝis la horlo ĝo de la apuda pre ĝejo sonorigisla dekduan horon, kiam li sobre kaj dankeme iriskuŝi ĝi. Tiun nokton, tamen, tuj kiam oni forportisla tablotukon, li prenis kandelon kaj eniris en sia nafer ĉambron. Tie li malfermis sian fortan kofron,elprenis el ĝia plej privata parto dokumentonsurskribitan «Testamento de Doktoro Jekyll»[8],kaj sidi ĝis kun nuba frunto por esplori ĝianenhavon. La testamento estis holografa; ĉar S-roUtterson, kvankam li gardis ĝin nun kiam ĝi estasfarita, anta ŭe rifuzis doni e ĉ la plej malgrandanhelpon pri ĝia farado; ĝi kondi ĉis ne nur ke,en okazo de la morto de Henry Jekyll M.D., D.C.L., LL.D.,F.R.S., k.t.p. lia tuta havo transpasu en la manojn de lia«amiko kaj bonfarinto, Edward Hyde»; sed ke, en oka zo dela «malapero a ŭ neklarigita forestado de DoktoroJekyll dum kiu ajn periodo pli ol tri monatoj», la diritaEdward Hyde anstata ŭu la diritan Doktoron Jekyll senplua prokrasto kaj estu libera je ĉia ŝar ĝoaŭ devo, krom la alpago de kelkaj malgrandaj sumoj alla anoj de la doktora domo. De longe ĉi tiu dokumentoestis la ĉefa abomena ĵo de la le ĝisto.Ĝi lin ofendis, ne nur kiel le ĝiston, por kiu lafantazieco estis nemodesta, sed anka ŭ kiel amanton dela prudentaj kaj ordinaraj flankoj de la vivo. Kaj ĝistiam, estis lia nescio pri S-ro Hyde, kio ŝveligis lianindignon; nun, per subita okazinta ĵo, estis lia scio.Sufi ĉe malbone jam, ke la nomo estis nur nomo, pri kiuli ne povas ion pluan scii ĝi. Estis ankora ŭ plimalbone, kiam ĝi ekvesti ĝis de abomenindaj ecoj;kaj el la ŝanĝi ĝemaj sensubstancaj nebuloj,kiuj tiel trompadis lian okulon, eksaltis la subita ,difinita bildi ĝo de demono.

—Mi pensis ĝin frenezo, li diris, remetante en lakofron la ofendantan paperon, kaj jam mi komencas t imi, keĝi estas malhonoro.

Ĉe tio li estingis la kandelon, surmetis palton, kajekiris sur la vojo al Cavendish Square[9],tiu citadelo de la medicino, kie lia amiko, la fama Doktoro

Lanyon[10], havissian domon kaj akceptis sian amase venantan klienta ron.

—Se iu scias, tiu estas Lanyon, li pensis.

La seriozmiena ĉefservisto konis kaj bonvenigis lin;li ne estis devigita prokrasti sian eniron, sed kon dukitatuj de la pordo al la man ĝoĉambro, kie sidis D-roLanyon sola kun sia vino. Tiu estis bonkora, sana, eleganta,ru ĝviza ĝa sinjoro, kun amaso da harojanta ŭtempe blankaj, kaj perforta decida maniero.Vidante S-ron Utterson, li eksaltis de sia se ĝo, kajbonvenigis lin per amba ŭ manoj. La bonvoleco, la ŭlia speciala maniero, estis iome teatra; sed ĝi estisbazita sur reala sento. Ĉar tiuj du estis malnovajkunuloj en la lernejo kaj la universitato, amba ŭplenege respektis sin mem kaj la alian, kaj, kio neĉiam sekvas, ili estis homoj, kiuj plenege ĝuisreciproke sian kunestadon. Post iom da vagada inter parolado,la le ĝisto alproksimi ĝis al la temo, kiu tielmalagrable priokupadis liajn pensojn.

—Mi supozas, Lanyon, li diris, ke vi kaj mi estas l a duplej malnovaj amikoj, kiujn havas Harry[11]Jekyll?

—Mi dezirus, ke la amikoj estu pli junule fre ŝaj,diris ride D-ro Lanyon. Nu, mi supozas, ke ni ja es tas. Kajkio el tio? Mi lin vidas nun malofte.

—Vere! diris Utterson. Mi kredis, ke vin ligas iakomuna intereso.

—Ĝi ligis, estis la respondo, sed pasis jampli ol dek jaroj, de kiam Harry Jekyll fari ĝis trofantaziema por mi. Li komencis deflanki ĝi,deflanki ĝi de la vojo de l’ prudento; kaj kvankam,kompreneble, mi ankora ŭ interesi ĝas pri li pro lamalnovaj tagoj, mi lin vidis, kaj vidas, tre maloft e… Tia nescienca sensenca ĵo, aldonis la doktoro,subite purpuri ĝante, disigus ja Damon kaj Pitias.

Tiu ĉi malgranda elmontro de kolero iom trankviligisS-ron Utterson.

—Ili nur malpacis pro iu punkto scienca, li pensis,kaj, estante homo tute sen sciencaj pasioj, li e ĉaldonis:

—Estas pro nenio pli malbona ol tio!

Li lasis al sia amiko kelkajn momentojn porresereni ĝi, kaj poste alproksimi ĝis al la demando,kiu estis la motivo de lia vizito.

—Ĉu vi iam renkontis protektaton lian nomitanHyde? li demandis.

—Hyde? ripetis Lanyon. Ne! Neniam a ŭdis pri li.Post mia tempo.

Jen la sumo de la scii ĝoj, kiun la le ĝistoreportis kun si al ia granda malluma lito, sur kiu li enmalkvieta movi ĝado ku ŝis tra la fruaj horojĝis la alveno de l’ mateno. Estis nokto malmulteripoziga por lia penanta mento, penanta en la mallu mo kaj

sie ĝata de demandoj.

—Sonis la sesa per la sonoriloj de la pre ĝejo, kiustaris tiel oportune apud la domo de S-ro Utterson, kajankora ŭ li luktis kun la problemo. Ĝis nun tiuproblemo estis tu ŝinta lin nur sur lia flankointelekta, sed nun anka ŭ lia imago estis okupataaŭ, por diri pli ĝuste, sklavigita; kaj, dum li tiekuŝadis kaj ĵeti ĝadis en la mallumegeco de lanokto kaj de sia kurtendrapirita ĉambro, la rakonto deS-ro Enfield preterpasis anta ŭ lia mento kvaza ŭsur rula ĵo de lumigitaj bildoj. Jen li vidas la longajnvicojn de lanternoj de nokta urbo; poste, figuron d e homorapide mar ŝanta; jen infaninon kurantan de la kuracistadomo, jen tiuj du kunfrapi ĝas kaj tiu homa Juggernautpiede subpremas la infaninon kaj anta ŭenpaŝas,neniel atentante pri ŝiaj krioj. A ŭ jen li vidasĉambron en ri ĉa domo, kie ku ŝas lia amikodormanta, son ĝante, kaj ridetante pro siaj son ĝoj;kaj jen la pordo malfermi ĝas, la kurtenoj apartigas, ladormanto reveki ĝas, kaj jen! staras apud li figuro, alkiu estas donita potenco, kaj e ĉ je tiu senviva horo,li devas levi ĝi kaj fari la ŭ ĝia ordono …

La figuro en tiuj du fazoj obsedis la le ĝiston dumla tuta nokto; kaj se, je iu momento, li ekdormis, estis nurpor vidi ĝin gliti pli ka ŝe tra dormantaj domojaŭ ŝovi ĝi pli rapide, e ĉ ĝiskapturni ĝo, tra pli lar ĝaj labirintoj de lanternelumata urbo, kaj, ĉe ĉiu angulo, surmar ŝi surinfaninon kaj ŝin lasi kriegantan. Kaj tamen la figurone havis ian viza ĝon, per kiu li povus ĝin rekoni;eĉ dum liaj son ĝoj, ĝi havis a ŭ nenianviza ĝon, a ŭ unu, kiu trompis lin kajdissolvi ĝis anta ŭ liaj okuloj; kaj tielnaski ĝis en la spirito de la le ĝisto kajpligrandi ĝis strange forta, preska ŭ supermezurascivolo rigardi la trajtojn de la vera S-ro Hyde. S e lipovus nur unufoje rigardi lin, li opiniis, la miste roklarigus kaj eble forruli ĝus, kiel estas la kutimoĉe mistera ĵoj, kiam oni elesploras ilin. Li eblepovus ekvidi ka ŭzon por la stranga prefero a ŭsklaveco (nomu ĝin, kiel al vi pla ĉas) de siaamiko, kaj e ĉ por la frapante strangaj kondi ĉoj dela testamento. Kaj almena ŭ ĝi estus viza ĝovidinda; la viza ĝo de homo tute senkompata;viza ĝo, kiu devis nur sin ekmontri por naski, en lamento de la neimpresi ĝema Enfield, senton dedaŭronta malamego.

De tiu tempo S-ro Utterson komencis konstante vizit adi lapordon en la flankstrato de l’ butikoj. Matene, ant aŭla horo de la oficeja laboro, tagmeze, kiam la nego coj estismultaj kaj la tempo malmulta, nokte, sub la viza ĝo dela nebula luno—ja en ĉiu horo la le ĝisto estistrovebla ĉe sia elektita posteno.

—Se li estas sinjoro Hyde, li pensis, miestos sinjoro Seek[12].

Kaj fine lia pacienco estis rekompencita. Estis bel a,seka nokto; frosto en la aero; la stratoj tiel pura j, kiella planko de bal ĉambro; la lanternoj, skuataj de neniuvento, desegnis regulajn formojn el lumo kaj ombro. Je ladeka, kiam la butikoj fermi ĝis, la flankstrato estisjam tre senhoma, kaj malgra ŭ la malla ŭta

muĝado de Londono ĉie ĉirka ŭe, tresilenta. Sinjoro Utterson jam staris dum kelkaj min utojĉe sia posteno, kiam li ekscii ĝis pri strangamalpeza piedpa ŝo alproksimi ĝanta. En la da ŭrode siaj ĉiunoktaj patroloj, li jam de longekutimi ĝis al la kurioza efekto, kun kiu la piedsonadode sola persono, dum tiu estas ankora ŭ malproksimega,subite elsaltegas klare distingebla el la vasta zum ado kajbruado de la urbo. Tamen lia atento estis neniam an ta ŭetiel subite kaj decidige aldevigita; kaj estis kun fortasupersti ĉa anta ŭsento de sukceso, ke li retirissin en la enirejon de la korto. La pa ŝoj rapidealproksimi ĝis, kaj subite plila ŭti ĝis kiamili ĉirka ŭpasis la angulon de la strato. Lale ĝisto, rigardante el la enirejo, povis balda ŭvidi, kun kia homo li devas trakti. Tiu ĉi estismalgranda kaj tre simple vestita; kaj lia mieno, e ĉ jetiu malproksimeco, iel naskis en la observanto fort anantipation. Sed li iris rekte al la pordo, transpas anteoblikve la straton por ne perdi tempon, kaj, dum li venis,li eltiris ŝlosilon el la po ŝo, kvaza ŭ iu,kiu alproksimi ĝas al la hejmo.

S-ro Utterson elpa ŝis kaj tu ŝis lin je laŝultro dum li preterpasis.

—S-ro Hyde, mi kredas.

S-ro Hyde kuntiri ĝis malanta ŭen kun siblaenspiro. Sed lia timo estis nur momenta; kaj, kvank am li nerigardis la le ĝiston rekte en la viza ĝon, lirespondis sufi ĉe trankvile:

—Tiu estas mia nomo. Kion vi deziras?

—Mi vidas, ke vi estas enironta, diris la le ĝisto.Mi estas malnova amiko de Doktoro Jekyll—Sinjoro Ut tersonde Gaunt Strato—vi sendube a ŭdis mian nomon; kajrenkontante vin tiel oportune, mi kredis, ke vi pov os enlasimin.

—Vi ne trovos Doktoron Jekyll; li estas for, respon disS-ro Hyde, enblovante en la truon de la ŝlosilo. Kajtiam subite, sed ne levante la rigardon:

—Kiel vi konis min? li demandis.

—Viaflanke, diris S-ro Utterson, ĉu vi faros al mikomplezon?

—Kun plezuro, respondis la alia, kio ĝi estu?

—Ĉu vi permesos, ke mi vidu vian viza ĝon?demandis la le ĝisto.

S-ro Hyde ŝajnis heziti; fine kvaza ŭ post iasubita pripenso, frontis al li kun mieno de defio, kaj laparo sufi ĉe fikse rigardadis sin reciproke dum kelkajmomentoj.

—Nun mi povos rekoni vin, diris S-ro Utterson. Ebleestos utile.

—Jes, respondis S-ro Hyde, estas ja bone ke nirenkonti ĝis; kaj konvenas, ke vi havu mian adreson. Kajli donis numeron en strato de Soho[13].

—Bona Dio! pensis S-ro Utterson, ĉu li anka ŭpensis pri la testamento?

Sed li retenadis siajn sentojn kaj nur gruntis dank on prola dono de l’ adreso.

—Kaj nun, diris la alia, kiel vi rekonis min?

—Laŭ priparolo, estis la respondo.

—Kies priparolo?

—Ni havas komunajn amikojn, diris S-ro Utterson.

—Komunajn amikojn! e ĥis S-ro Hyde iom ra ŭke.Kiuj ili estas?

—Jekyll ekzemple, diris la le ĝisto.

—Li neniam diris al vi, kriis S-ro Hyde, kunekru ĝi ĝo de kolero. Mi ne kredis, ke vi mensogos.

—Nu, diris S-ro Utterson, tia parolo ne estas deca.

La alia rikanis la ŭte en sova ĝan ridon; kaj jenla sekvintan momenton, kun eksterordinara rapideco, limal ŝlosis la pordon kaj malaperis en la domon. Lale ĝisto staris dum kelka tempo post kiam S-ro Hydeforlasis lin, la bildo de l’ maltrankvileco. Tiam l imalrapide supreniris la straton, haltetante post ĉiujdu-tri pa ŝoj, kaj metante la manon al la frunto, kielhomo en ia menta perpleksiteco[14].La problemo, kiun li promenante tiele pripensis, es tis elspeco, kiu malofte solvi ĝas. S-ro Hyde estis pala, kajhavis pigmean ekstera ĵon; li donis la impreson demalbelformiteco sen ia nomebla malbeleco de formo, li havismallogan rideton, kaj li estis kondutinta kontra ŭ lale ĝisto kun ia mortigula miksa ĵo de timemeco kajtrokura ĝo, kaj li parolis per ra ŭketamalla ŭta ĉa kaj iom rompita vo ĉo—ĉiujĉi punktoj estis kontra ŭ li; sed ĉio ĉitio kune ne sufi ĉis por klarigi la ĝis tiamnekonitan na ŭzon, abomenon kaj timon, kun kiu S-roUtterson rigardis lin:

—Devas esti io plu, diris en si la perpleksita[15]sinjoro. Estas ja io plu, se mi povus por ĝieltrovi nomon. Dio min benu! la viro ŝajnas apena ŭhoma. Io troglodita, ni diru? a ŭ ĉu estas tie nurla radiado de malpurega animo, kiu tiel traspiras k ajtransfiguras sian argilan lo ĝejon? La lasta, mi pensas;ĉar, ho mia malfeli ĉa maljuna Harry Jekyll! se miiam legis sur viza ĝo la subskribon de Satano, estas surtiu de via nova amiko.

Ĉirka ŭ la angulo de la flankstrato estis placokun antikvaj, belaspektaj domoj, jam plejpartekaduki ĝintaj el ilia anta ŭa gloro, kaj luigitaj poeta ĝoj kaj ĉambraroj al homoj el ĉiuj specojkaj cirkonstancoj: mapgravuristoj, ar ĥitektoj,fi-reputaciaj le ĝistoj, kaj la agentoj de ka ŝatajentreprenoj. Unu konstrua ĵo, tamen, la dua for de laangulo, estis ankora ŭ tute okupata; kaj, anta ŭĝia pordo, kiu portis grandan ŝajnon deri ĉeco kaj komforto, kvankam ĝi estis nun

envolvita en mallumo, krom ĉe la fenestreto superĝi, S-ro Utterson haltis kaj frapis. Bone vestita,maljuneta servisto malfermis la pordon.

—Ĉu D-ro Jekyll estas hejme, Poole?[16]demandis la le ĝisto.

—Mi certigos, S-ro Utterson, diris Poole, dumeenlasante la vizitanton en grandan komfortan vestib lon kunmalalta plafono, pavimitan per kahelegoj, hejtatan (la ŭla maniero de kampara domego) per hela malfermita f ajro kajmeblitan per multekostaj mebloj el kverko.

—Ĉu vi volas atendi tie ĉi apud la fajro,sinjoro? a ŭ ĉu mi eklumigu por vi en lamanĝoĉambro?

—Ĉi tie, mi dankas, diris la le ĝisto; kaj lialproksimi ĝis kaj apogis sin sur la alta fajrgardilo.Tiu ĉi vestiblo, en kiu li nun restis sola, estisfavorita fantazio de lia amiko la doktoro; kaj Utte rson memkutimis paroli pri ĝi kiel la plej agrabla ĉambroen Londono. Sed hodia ŭ nokte estis trema ĉo en liasango; la viza ĝo de Hyde ku ŝis peze sur liamemoro; li sentis—kio ĉe li estis malofta—na ŭzonkaj mal ŝaton pri la vivo; kaj en la malgajeco de siahumoro, li kvaza ŭ legis minacon en la flagrado de lafajrlumo sur la poluritaj mebloj kaj en la maltrank vilaeksaltado de la ombra ĵo sur la plafono. Li hontis prola trankvili ĝo, kiun li sentis, kiam Poole balda ŭrevenis por anonci, ke D-ro Jekyll estis elirinta.

—Mi vidis S-ron Hyde eniri per la pordo de la iamadissekcia ĉambro, Poole, li diris, ĉu tio estastute bona, kiam D-ro Jekyll estas for de l’ hejmo?

—Tute bona, S-ro Utterson, respondis la servisto, S -roHyde havas ŝlosilon.

—Via mastro ŝajnas multe konfidi al tiu junulo,Poole, da ŭrigis la le ĝisto reve.

—Jes, sinjoro, tion li ja faras, diris Poole, niĉiuj ricevis ordonojn, lin obei.

—Mi ne pensas, ke mi iam renkontis lin ĉi tie,diris Utterson.

—Ho, ne, efektive, sinjoro. Li neniam estas tabloga stotie ĉi. Mi ja vidas lin tre malofte ĉi-tiuflankede la domo; li plej ofte venas kaj iras per la labo ratorio.

—Nu, bonan nokton, Poole.

—Bonan nokton, S-ro Utterson.

Kaj la le ĝisto ekiris al sia hejmo kun tre malgajakoro.

—Malfeli ĉa Harry Jekyll, li pensis, miaj pensojmin trompas se li ne perdi ĝas en profundajn akvojn! Liestis tre malbonkonduta, kiam li estis juna, anta ŭ trelonge, ja vere, sed en la le ĝaro de Dio statuto delimigo ne ekzistas. Ha! devas esti tio; la fantomo de iumalnova peko; la kancero de iu ka ŝita malhonoro; lapuno venanta, pede claudo, jarojn post kiam la memo ro

forgesis kaj la memamo pardonis la kulpon.

Kaj la le ĝisto, timigita de la penso, zorgmeditisdum iom da tempo pri sia propra estinta vivo, ser ĉanteen ĉiuj anguloj de sia memoro, timante ke, hazarde, iamalnova peka ĵo el tie eksaltu al la lumo. Lia estintavivo estis sufi ĉe senkulpa; malmultaj homoj povus legila ar ĥivojn de sia vivo kun malpli da anta ŭtimo.Li, tamen, estis humiligita ĝis la polvo pro la multajmalbona ĵoj, kiujn li iam faris, kaj relevita en sobrankaj timoplenan dankemecon pro tiuj multaj, kiujn li estistiel preska ŭe farinta sed tamen evitinta. Kaj poste,revenante al sia anta ŭa temo, li eklumigis radion deespero.

—Tiu ĉi S-ro Hyde, se oni lin esploradus, lipensis, devas ja havi siajn proprajn sekretojn; nig rajnsekretojn, la ŭ sia mieno; sekretojn kompare al kiuj laplej malbonaj de malfeli ĉa Jekyll estus kvaza ŭsunlumo. La afero ne povas da ŭri tia, kia ĝiestas. Mi malvarmi ĝas, kiam mi pensas pri tiu ĉiesta ĵo rampanta kiel ŝtelisto al la lito de Harry!Malfeli ĉa Harry, kia veki ĝo! Kaj la dan ĝero!Ĉar se tiu ĉi Hyde suspektas la ekziston de latestamento, li povos malpacienci ĝi pro deziro heredi.Ha, mi devos meti la ŝultron al la tasko,—se nurJekyll tion al mi permesos, li aldonis. Ĉar denove lividis anta ŭ la okulo interna, klarajn kieldiafana ĵo, la strangajn kondi ĉojn de latestamento.

Doktoro Jekyll estis tutesen ĝena

Post du semajnoj, la ŭ bonega bon ŝanco, ladoktoro invitis al unu el siaj agrablaj vesperman ĝojkvin a ŭ ses malnovajn intimulojn, ĉiujinteligentaj estimindaj homoj, kaj ĉiuj kompetentulojpri la bona vino; kaj S-ro Utterson tiel manovris, ke lirestis post la foriro de la aliaj. Tio ne estis nov aaran ĝo, sed jam okazis dekojn da fojoj. Kie Uttersonestis iel ŝatata, tie li estis tre multe ŝatata.Dommastroj amis reteni la sekan le ĝiston, kiam lagajeguloj kaj la babilemuloj havis jam la piedon su r lasojlo por foriri; ili amis sidi dum iom da tempo ku n lianetrudema kunesto, sin ekzercante por la soluleco,sobrigante siajn mentojn en lia ri ĉa silento, post laelspezado kaj stre ĉigado de l’ festeco. Al tiuĉi regulo, D-ro Jekyll ne estis escepto; kaj dum li nunsidis ĉe la kontra ŭa flanko de la fajro,—granda,belforma, glatviza ĝa, kvindekjara viro, kunekstera ĵo eble iom ruzeta, sed kun ĉia signo dekapableco kaj bonkoreco,—oni povis ekvidi per liajrigardoj, ke li havas al S-ro Utterson sinceran kaj varmankorinklinon.

—Mi deziris paroli kun vi, Jekyll, komencis tiuĉi. Vi konas tiun vian testamenton …

Atenta observanto povus konstati, ke la temo estasmalagrabla; sed la doktoro elportis ĝin gaje.

—Mia malfeli ĉa Utterson, li diris, vi estaskompatinda pro tia kliento. Mi neniam vidis homon t ielafliktita, kiel vi estis pro mia testamento; escept e se

estus tiu ĉirka ŭligita pedanto Lanyon, pri tio,kion li nomas miaj sciencaj herezoj. Ho, mi scias, ke liestas bonegulo,—vi ne bezonas fari nuban viza ĝon,—efektivabonegulo, mi ĉiam intencas vidi lin pli ofte; sed litamen, malgra ŭ ĉio, ĉirka ŭligita pedantoja estas; ignoranta, aroganta pedanto. Mi neniam pr i iuestis pli dolore trompita, ol pri Lanyon.

—Vi scias, ke mi neniam aprobis ĝin, da ŭrigisUtterson, senkompate malatentante la novan temon.

—Mian testamenton? Jes, certe, mi scias tion, diris ladoktoro iomete akre, tion vi jam diris al mi.

—Nu, mi diras tion al vi denove, da ŭrigis lale ĝisto; mi lastatempe eksciis ion rilate al la junaHyde.

La granda bela viza ĝo de D-ro Jekyll pali ĝisĝis la lipoj mem, kaj nigreco aperis ĉirka ŭliaj okuloj.

—Mi ne volas a ŭdi plu, li diris. Tiun temon, mipensis, ni konsentis ne plu aludi.

—Tio, kion mi a ŭdis, estis abomena, dirisUtterson.

—Tio ne povas ŝanĝi la aferon. Vi nekomprenas mian pozicion, respondis la doktoro, kun ianekonsekvenceco de maniero. Mi trovi ĝas en dolorigasituacio, Utterson. Mia pozicio estas tre stranga, ja trestranga. Estas unu el tiuj aferoj, kiujn la diskuta do nepovas ripari.

—Jekyll, diris Utterson, vi min intime konas; mi es tashomo konfidinda. Faru pri ĉi tio plenan malka ŝankonfeson, kaj mi neniel dubas, ke mi povos eltiri v in el viaembaraso.

—Mia bona Utterson, diris la doktoro, estas treege bonaviaparte, kaj mi ne trovas vortojn, per kiuj vin da nki. Miplene kredas vin; mi konfidus al vi plivole ol al ĉiualia vivanta, ja, plivole ol al mi mem, se mi povus fari laelekton; sed vere ne estas tio, kion vi supozas, ne estastiel malbone; kaj ĝuste por trankviligi vian bonankoron, mi diros al vi ĉi tion: Tuj kiam mi volos, mipovos min liberigi de S-ro Hyde. Pri tio mi donas a l vi mianmanon, kaj mi dankas vin ree kaj ree. Kaj mi aldono s nur unumalgrandan vorton, Utterson, kiun,—mi estas certa p ri tio,—viakceptos sen ofendi ĝo: ke ĉi tio estas privataafero, kaj mi vin petas, lasu ĝin dormadi.

Utterson pripensadis dum kelkaj momentoj, rigardant e enla fajron.

—Mi havas nenian dubon, ke vi estas tute prava, lidiris fine, stari ĝante.

—Nu, bone, sed ĉar ni tu ŝis tiun ĉiaferon, kaj por la lasta fojo, kiel mi esperas,daŭrigis la doktoro, estas unu punkto, kiun mi dezirusal vi komprenigi. Mi havas vere grandan intereson a l lamalfeli ĉa Hyde. Mi scias, ke vi vidis lin; li tiondiris al mi; kaj mi timas, ke li kondutis mal ĝentile.Sed mi ja sincere havas grandan, grandegan intereso n al tiu

junulo; kaj se mi estus forprenita, Utterson, mi de ziras, kevi promesu al mi, toleri lin kaj havigi al li liajn rajtojn.Vi tion farus, mi pensas, se vi scius ĉion; kaj estusŝar ĝo forigita de mia animo, se vi promesus.

—Mi ne povas ŝajnigi, ke mi iam amos lin, diris lale ĝisto.

—Tion mi ne postulas, petegis Jekyll, metante sianmanon sur la brakon de la alia, mi postulas nur la justecon;mi petas nur, ke vi helpu lin pro amo al mi, kiam m i ĉitie ne estos plu.

Utterson ek ĝemis malgra ŭvole.

—Nu, li diris, mi promesas.

La afero pri la Carew[17]-mortigo

Preska ŭ unu jaron poste, en la monato oktobro 18**,Londono estis ektimigita de krimo de stranga kruele geco,kiun igis pli rimarkinda la alta rango de la viktim o. Ladetaloj estis malmultaj kaj timigaj. Servistino,lo ĝanta sola en domo ne malproksima de la rivero, esti ssuprenirinta por ku ŝi ĝi ĉirka ŭ ladekunua. Kvankam nebulo ruli ĝadis super la urbo dum lafruaj horoj, la unua parto de la nokto estis sennub a, kaj lastrateto, sur kiun rigardis la fenestro de la servi stino,estis brile lumigata de la plena luno. Ŝajnas, keŝi estis romantikema, ĉar ŝi sidi ĝis sursian keston, kiu staris ĝuste sub la fenestro, kajenprofundi ĝis en revadon. Neniam,— ŝi kutimisdiri kun fluantaj larmoj, kiam ŝi rakontis laokazinta ĵon,—neniam ŝi estis sentinta sin pli enpaco kun ĉiuj homoj, a ŭ pensinta pli bonvole prila mondo. Kaj dum ŝi tiel sidadis, ŝi ekvidismaljunan, belan sinjoron kun blankaj haroj,alproksimi ĝantan sur la strateto; kajanta ŭenirantan renkonte al li, alian tre malgrandansinjoron, kiun komence ŝi malpli atentis. Kiam ilialvenis ĝis reciproka a ŭdebleco—kio estisĝuste sub la okuloj de la servistino—la pli a ĝaviro klinsalutis kaj alparolis al la alia per tre b elamaniero de ĝentileco. Ne ŝajnis, ke la temo de liaparolado estas grava; efektive, de lia montrado ŝajnis,ke li nur demandas pri la vojo; sed la luno brilis sur lianviza ĝon dum li parolis, kaj pla ĉis al la knabinoĝin observi, tiel senkulpan kaj malnovmodan bonkorec onde maniero ĝi ŝajnis elspiri, tamen estisanka ŭ ĉe ĝi io alta, kvaza ŭ de iabonfondita memkontento. Balda ŭ ŝia rigardo vagisal la alia, kaj ŝi estis surprizita rekoni en li unuS-ron Hyde, kiu foje vizitis ŝian mastron, kaj al kiuŝi eksentis antipation. Li portis en la mano pezanbastoneton, kiun li sencele manumis; sed li respond is nenianvorton, kaj ŝajnis a ŭskulti kun malfacile retenatamalpacienco. Kaj tiam subite li eksplodis en granda nflami ĝon de kolero, frapante per la piedo, svingegantesian bastonon, kaj kondutante,—kiel diris la servis tino,—kvaza ŭfrenezulo. La maljunulo retiri ĝis unu pa ŝon, kunmieno de homo treege surprizita kaj iome ĉagrenita; kajĉe tio, S-ro Hyde diskrevigis ĉiujn limojn kajbastonegis lin teren. Kaj jen tuj poste kun simia f uriozo lipremegadis subpiede sian viktimon, kaj hajligis sur lin tianventegon da batoj, ke la ostoj a ŭdeble frakasi ĝis

kaj la korpo saltadis sur la vojo. Pro la teruro de tiuvida ĵo kaj tiuj sonoj, la servistino svenis.

Estis la dua horo, kiam ŝi rekonscii ĝis kajvenigis la policon. La mortiginto jam anta ŭ longeforiris; sed tie ku ŝis lia mortigito meze de lastrateto, nekredeble senformigita. La bastono per k iu la agoestis farita, kvankam el iu malofta tre fortika kaj pezaligno, rompi ĝis ĉe la mezo per la egeco de tiusensenta krueleco, kaj unu splitigita duono estisruli ĝinta en la defluilon, la alian sendube forportisla mortiginto. Monujo kaj ora po ŝhorlo ĝo estistrovitaj sur la mortigito, sed nenia karto a ŭ papero,krom sigelita kaj afrankita koverto, kiun li kredeb le portisal la po ŝto, kaj kiu surhavis la nomon kaj adreson deS-ro Utterson. Tiun ĉi oni alportis la sekvintanmatenon al la le ĝisto anta ŭ ol li levi ĝis;kaj ĝin vidinte kaj scii ĝinte pri lacirkonstancoj, li tuj elpu ŝis solenan lipon.

—Mi diros nenion, ĝis mi vidos la kadavron, lidiris, ĉi tio povas esti tre grava. Bonvolu atendi dummi vesti ĝos.

Kaj kun la sama serioza viza ĝo li rapidematenmanĝis kaj veturadis al la policejo, kien oniestis alportinta la kadavron. Tuj kiam li eniris en laĉambron, li faris jesan kapsignon.

—Jes, li diris, mi rekonas lin. Mi beda ŭras diri,ke tiu ĉi estas Sir Danvers Carew.

—Mia Dio! sinjoro, ekkriis la policisto, ĉu estaseble? Kaj tuj poste lia okulo ekbrilis pro profesia ambicio.Tio ĉi faros grandan bruon, li diris, kaj eble vi povoshelpi nin kapti la krimulon. Kaj mallonge li rakont is tion,kion la servistino estis vidinta, kaj almontris la rompitanbastonon.

S-ro Utterson jam tremis ĉe la nomo Hyde; sed kiamoni metis anta ŭ lin la bastonon, li ne povis dubi plu;rompita kaj elbatita kvankam ĝi estis, li rekonisĝin kiel unu, kiun li mem donacis anta ŭ multajjaroj al Harry Jekyll.

—Ĉu tiu ĉi S-ro Hyde estas persono de malaltakresko? li demandis.

—Speciale malgranda kaj speciale fi-aspekta, tiel l aservistino lin nomas, diris la oficisto.

S-ro Utterson pripensadis; poste, levante la kapon:

—Se vi venos kun mi en mia veturilo, li diris, mikredas, ke mi povos konduki vin al lia domo.

Estis jam preska ŭ la na ŭa de la mateno, kajokazis la unua nebulo de la sezono. Grandaĉokoladkolora vaporo mallevi ĝis de la ĉielokvaza ŭ ĉerkokovrilo, sed la vento sen ĉeseatakegis kaj forpelis tiujn remparigitajn vaporojn; tiel, kedum la malrapida rampado de la fiakro el unu strato sur laalian, S-ro Utterson povis vidi mirindan nombron da gradojkaj nuancoj de krepuska lumo; ĉar jen malheliskvaza ŭ en la profundo de vespera ĉielo; jen laardado de ri ĉa flamstriita bruno, kiel la brilo de ia

stranga brulado, kaj jen, momente, la nebulo tutedistri ĝis, kaj palega radio da taglumo traglitis interla turni ĝantaj volva ĵoj de l’ vaporo. Lafunebreca kvartalo Soho, vidata sub ĉi tiujŝanĝi ĝantaj ekrigardoj kun siaj kotaj vojojkaj malelegantaj preterirantoj, kaj siaj lanternoj, kiujestis a ŭ ankora ŭ ne estingitaj a ŭrebruligitaj por kontra ŭbatali tiun ĉimal ĝojan reinvadon de la mallumo, ŝajnis, al laokuloj de la le ĝisto, simili kvartalon de urbo en iakoŝmaro. Liaj pensoj, plie, estis tinkturitaj de laplej malgajaj koloroj; kaj kiam li ekrigardis sianveturkunulon, li sentis ian tu ŝon de tiu teruro al lale ĝo kaj ĝiaj oficistoj, kiu foje povas atakieĉ la plej honestan. Kiam la veturilo haltis ĉe lamontrita adreso, la nebulo iome levi ĝis, kaj li ekvidismalhelan straton, ĝindrinkejon, francanmanĝeja ĉon, multajn ĉifone vestitajninfanojn, kunpremitajn en la domaj enirejoj, kaj mu ltajnvirinojn, el diversaj nacioj, elirantajn kun ŝlosilo enla mano por trinki matenan glason; kaj, la sekvinta nmomenton, la nebulo, bruna kiel la umbro-tero,remalsuprenvenis sur tiun lokon kaj fortran ĉis lin dela friponejo lin ĉirka ŭanta. Ĉi tie estis lahejmo de la favorato de Henry Jekyll; de homo hered ontakvaronon da miliono sterlinga.

Ar ĝenthara maljunulino, kun viza ĝo kvaza ŭel eburo, malfermis la pordon. Ŝi havis malbonanviza ĝon, glatigitan per la hipokriteco; sed ŝiamaniero estis bonega.

—Jes, ŝi diris, ja logas S-ro Hyde tie ĉi,sed ne estas hejme, li estis en la domo lastan nokt on tremalfrue, sed reeliris post malpli ol unu horo; tio tute neestas stranga; liaj kutimoj estas tre neregulaj, ka j li ofteforestas; ekzemple, ĝis hiera ŭ ŝi ne vidislin jam de preska ŭ du monatoj.

—Bone, ni do deziras vidi liajn ĉambrojn, diris lale ĝisto; kaj, kiam la virino komencis deklari, ke tioestas neebla: Mi devas sciigi al vi, kiu estas ĉi tiukun mi, li aldonis: Tiu ĉi estas Inspektoro Newcomen,el Scotland Yard[18].

Ekbrila ĉo de malama ĝojo aperis sur laviza ĝo de la virino.

—Ha! ŝi diris, li estas ser ĉata! Kion lifaris?

S-ro Utterson kaj la inspektoro rigardis sin recipr oke.

—Li ne ŝajnas esti tre populara persono, dirisĉi tiu.

—Kaj nun, mia bonulino, permesu, ke mi kaj tiu ĉisinjoro iome ĉirka ŭrigardu.

El la tuta domo, kiu krom pro la maljunulino restissenhoma, S-ro Hyde estis okupinta nur du ĉambrojn; sedtiuj estis meblitaj lukse kaj bonguste. Ŝranko estisplenigita de bona vino; la teleraro estis el ar ĝento,la tukaro eleganta; bona pentra ĵo pendis sur la muro,donaco (Utterson supozis) de Henry Jekyll, kiu esti s grandavirtuozo; kaj la tapi ŝoj estis dikegaj kaj el agrablaj

koloroj. En tiu ĉi momento, tamen, la ĉambrojportis ĉian signon de anta ŭnelonga kaj rapidatraser ĉado; dise sur la planko ku ŝisvesta ĵoj, kun la po ŝoj turnitaj eksteren;ŝloseblaj tirkestoj staris malfermitaj, kaj sur lafajrejo ku ŝis amaso da griza cindro, kvaza ŭ multeda paperoj estis bruligitaj. El ĉi tiu cindramaso lainspektoro eltiris la dikan ekstrema ĵon de verdaĉeklibro, kontra ŭstarintan la efikon de la fajro;la alia duono de la bastono estis trovita post la p ordo;kaj, ĉar tio ĉi certigis liajn suspektojn, lapolicano deklaris sin ravita. Vizito al la banko, k ie onisciigis lin, ke kelkmilo da funtoj sterlingaj ku ŝas tieje la kredito de la mortiginto, kompletigis liankontentecon.

—Vi povas havi fidon, sinjoro, diris li al SinjoroUtterson, ke mi nun havas lin bone en la mano. Li s endubeperdis la kapon, alie li neniam lasus la bastonon, kaj,anta ŭ ĉio, neniam bruligus la ĉekaron. Nurper mono li povas ja vivi. Ni havas nenion por fari , kromatendi lin ĉe la banko kaj eldoni la afi ŝetojn.

Tiu ĉi lasta afero, tamen, ne estis tiel facila;ĉar S-ro Hyde havis malmulte da konatoj, e ĉ lamastro de la servistino lin vidis nur dufoje, lianparencaron oni povis eltrovi nenie, li estis neniamfotografita, kaj la nemultaj, kiuj povis lin priskr ibi, tutemalkonsentis inter si, la ŭ la kutimo de ordinarajobservantoj. Pri nur unu sola punkto ili konsentis; kaj tiuestis la obsedanta sento de neesprimita kripleco, p er kiu lafu ĝinto impresis tiujn, kiuj lin vidis.

La okazo pri la letero

Estis malfrue en la posttagmezo, kiam S-ro Uttersonalvenis al la pordo de D-ro Jekyll, kie li estis tu jenlasita de Poole kaj kondukita malsupren preter la kuirejokaj trans korton, kiu iam estis ĝardeno, ĝis lakonstrua ĵo, kiun oni nomis indiferente, la laboratorioaŭ dissekca ĉambro. La doktoro a ĉetis ladomon de la heredintoj de fama ĥirurgiisto; kajĉar liaj propraj gustoj estis pli ĥemiaj olanatomiaj, li ŝanĝis la destinon de lakonstrua ĵo en la posta parto de la ĝardeno. Estisla unua fojo, kiam la le ĝisto estis akceptita en tiuparto de la lo ĝejo de sia amiko; kaj li observis lamalluman senfenestran konstrua ĵon kun scivolo, kajĉirka ŭen rigardis kun malagrabla sento destrangeco, dum li transiris la operacian teatron, i am amaseplenigitan de fervoraj studentoj, nun malplenan kajsilentan, kun la tabloj ŝar ĝitaj de ĥemiajaparatoj, la planko kovrita de kestoj kaj pakpajlo, kaj lalumo malklare falanta tra la nebula kupolo. Ĉe latransa flanko, ŝtuparo suprenkondukis al pordo kovritade ru ĝa bajeto[19],kaj tra tiu S-ro Utterson estis fine akceptita en l akabineton de la doktoro. Estis granda ĉambro,ĉirkaugarnita je vitraj ŝrankoj, meblita interalieper spegulego kaj skribtablo, kaj elrigardis sur la kortonper tri polvokovritaj fenestroj kun feraj baroj. Fa jrobrulis sur la kameno, lampo ekbruligita staris sur lakamenbreto, ĉar e ĉ en la domoj la nebulo komenciskuŝi dense, kaj tie, proksimege de la varmo, sidisDoktoro Jekyll, ŝajne morte malsana. Li ne

stari ĝis por akcepti sian vizitanton, sed etendisnekore la manon kaj bonvenigis lin per ŝanĝitavoĉo.

—Kaj nun, diris S-ro Utterson, tuj post la eliro dePoole, vi a ŭdis la nova ĵon, ĉu ne?

La doktoro tremetis.

—Oni kriis ĝin sur la placo, li diris. Miaŭdis tion de mia man ĝoĉambro.

—Unu vorton, diris la le ĝisto. Carew estis miakliento, sed tio vi anka ŭ estas; kaj mi volas scii,kion mi devas fari. Vi ja ne estis sufi ĉe freneza,kaŝi ie tiun ĉi kanajlon?

—Utterson, mi ĵuras anta ŭ Dio, ekkriis ladoktoro, mi ĵuras anta ŭ Dio, ke mi neniam revidoslin plu. Mi ligas min al vi per mia honoro, ke mi d e nunĉesigos ĉian rilaton kun li en tiu ĉi mondo.Ĉio fini ĝis. Kaj, efektive, li ne bezonas ianhelpon; vi ne konas lin kiel mi; li estas for eldanĝero, tute for el dan ĝero. Atentu miajnvortojn, oni pri li ne a ŭdos plu.

La le ĝisto a ŭskultis malgaje. Ne pla ĉis alli la febra maniero de lia amiko.

—Vi ŝajnas tre certa pri li, li diris, kaj por vimem mi esperas, ke vi estos prava. Se okazus proces o, vianomo eble aperus.

—Mi estas tute certa pri li, respondis Jekyll, por tiomi havas sciobazon, kiun mi povas konfidi al neniu. Sedestas unu afero, pri kiu vi povas min konsili. Mi r icevis—miricevis leteron, kaj min embarasas decidi, ĉu mi devusmontri ĝin al la polico. Mi volus lasi la aferon enviaj manoj, Utterson; vi ju ĝus sa ĝe, mi estascerta, tiel grandan konfidon mi havas al vi.

—Vi timas, mi supozas, ke ĝi povus konduki al liatrovi ĝo, ĉu ne? demandis la le ĝisto.

—Ne, diris la alia. Mi ne povas diri, ke mintu ŝas, kio fari ĝos Hyde, kun li mi ne rilatos plu.Mi pensis pri mia propra reputacio, kiun ĉi tiumalaminda afero iom kompromitis.

Utterson pripensadis iom. Lin mirigis la egoismo de liaamiko kaj, tamen, trankviligis lin.

—Nu, li diris fine, permesu, ke mi vidu la leteron.

La letero estis skribita la ŭ stranga vertikalamaniero, kaj subskribita «Edward Hyde»; kaj ĝisciigis, sufi ĉe mallonge, ke la bonfarinto de laskribinto, D-ro Jekyll, al kiu li estis de longe ti elmalinde repaginta milon da favoroj, ne bezonas timi pri liasendan ĝereco, ĉar li havas rimedojn por forkuri,al kiuj li havas absolutan fidon. Sufi ĉe pla ĉis alla le ĝisto ĉi tiu letero; ĝi donis pli bonanaspekton al la intimeco, ol li jam atendis, kaj li kulpigissin pro kelkaj siaj anta ŭaj suspektoj.

—Ĉu vi havas la koverton? li demandis.

—Mi bruligis ĝin, respondis Jekyll, anta ŭ olkonscii kion mi faris; sed ĝi portis nenian stampon del’ po ŝto. Oni alportis ĝin private.

—Ĉu mi konservu ĉi tion kaj dormu surĝi?[20] demandisUtterson.

—Mi deziras, ke vi decidu por mi tute, estis larespondo. Mi perdis ĉian fidon al mi mem.

—Nu, mi pripensos, diris la le ĝisto. Kaj nun unuvorton plu. Estis Hyde, ĉu ne, kiu diktis lakondi ĉojn en via testamento pri tiu malapero?

La doktoron ŝajne kaptis eksveno. Li kunpremis lalipojn kaj jesis per kapsigno.

—Tion mi divenis, diris Utterson. Li intencis perei givin. Nur iom plu, kaj vin jam estus trafinta la mor to.

—Min trafis io multe pli efika, respondis solene ladoktoro. Min trafis averto—ho Dio! Utterson, kia av erto!

Kaj li momente kovris la viza ĝon per la manoj.

Elirante, la le ĝisto haltis kaj iom kunparoladis kunPoole.

—Oni hodia ŭ alportis leteron, li diris. Kianaspekton havis la portinto?

Sed Poole estis certega, ke nenio venis krom po ŝte,kaj e ĉ tiel nur cirkuleroj. Ĉi tiu nova ĵoforsendis la vizitinton kun renovigitaj timoj. Evid ente laletero alvenis per la laboratoria pordo. Eble ja ĝiestis skribita en la kabineto, kaj se tiel estas, ĝidevas esti ju ĝata alie kaj traktata kun tiom pli dasingardemo. La ĵurnalvendistoj, dum li iris,sinra ŭkige kriegis la ŭlonge la trotuaroj:

—Speciala eldono! Terura mortigo de Parlamentano!

Tio estis la funebra parolado jam de unu amiko kajkliento. Kaj li ne povis ne timi, ke la bonfamo deankora ŭ alia amiko estos tirata malsupren en laturni ĝado de l’ skandalo. La decido, kiun li devosfari estis almena ŭ iom delikata; kaj memfida kvankam liestis la ŭ kutimo, li komencis dorloti deziron, havi ieskonsilon.

Balda ŭ poste, li sidis ĉe unu flanko de siapropra kameno, kun S-ro Guest[21],sia ĉefkomizo, ĉe la alia, kaj meze inter ili, jedelikate kalkulita distanco de la fajro, staris bot elo da iaspeciala malnova vino, kiu de longe ku ŝadis nesunumataen la fundamentoj de lia domo. La nebulo ankora ŭ dormispendfluge super la droninta urbo, kie la lampoj lum etis kielkarbunkoloj, kaj tra la obtuziganta ka ŝanta amaso detiuj falintaj nuboj la procesio de la vivo de l’ ur boankora ŭ enruli ĝadis tra la grandaj arterioj kunsonego kvaza ŭ de potenca vento. Sed la ĉambroestis gaja en la lumo de l’ fajro. En la botelo la acidojestis jam de longe solvi ĝintaj; kun la da ŭrado del’ tempo la imperia tinkturo dol ĉi ĝis tiel same,

kiel la koloro en koloritaj fenestroj alprenas nuan cojn pliri ĉajn; kaj la ardeco de varmegaj a ŭtunajposttagmezoj sur montetflankaj vinberejoj estis pre taliberi ĝi kaj distri la nebulojn de Londono. Nesenteblela le ĝisto fandi ĝis. Al neniu li ka ŝis malplida sekretoj, ol al S-ro Guest. Li ja ne estis ĉiamcerta, ke li ka ŝis tiom, kiom li intencis. Guest ofteiris al la doktora domo pri aferoj. Li konis Poole, li povisapena ŭ ne rimarki la intimecon de S-ro Hyde en tiudomo; li povus fari konkludojn. Ĉu do ne estuskonsilinde, ke li vidu leteron, kiu tiun misteron k larigas?Kaj anta ŭ ĉio, ĉar Guest, estante fervorastudanto kaj kritikanto de skribmanieroj, konsideru s lakonfidon natura kaj kompleza? Guest plie estis kons ilemulo;li apena ŭ legus tian strangan dokumenton, ne eldiranterimarkon, kaj la ŭ tiu rimarko S-ro Utterson povosdirekti sian estontan agadon.

—Estas mal ĝoja afero pri Sir Danvers, li diris.

—Ja efektive ĝi estas, sinjoro. Ĝi elvokisgrandan publikan senton, respondis Guest.—Kompreneb le lakrimulo estis freneza.

—Mi multe dezirus a ŭdi vian opinion pri tio,respondis Utterson. Mi havas ĉi tie dokumenton de liskribitan; estas tute inter ni, ĉar mi apena ŭscias, kion fari pri ĝi: e ĉ plej bonaspekte laafero estas malbela. Sed jen, tute la ŭ via specialaintereso: a ŭtografo de mortiginto.

La okuloj de Guest plibrilis, kaj li tuj komencis e sploriĝin pasie.

—Ne, sinjoro, li diris, ne freneza; sed estas stran gaskribmaniero.

—Kaj la ŭ ĉiuj diroj anka ŭ tre strangaskribinto, aldonis la le ĝisto.

Ĝuste en tiu momento la servisto eniris kunletereto.

—Ĉu tiu estas de D-ro Jekyll, sinjoro? demandis lakomizo. Mi pensis, ke mi rekonas la skribon. Ĉu estasio privata, S-ro Utterson?

—Nur invito al vesperman ĝo. Kial? Ĉu videziras ĝin rigardi?

—Momenton. Mi dankas vin, sinjoro, kaj la komizo me tisla du foliojn flankon ĉe flanko kaj zorge komparisilian enhavon.

—Dankon, sinjoro, li fine diris, redonante amba ŭ,estas tre interesa a ŭtografo.

Okazis longa pa ŭzo, dum kiu S-ro Utterson bataliskontra ŭ si mem.

—Kial vi komparis ilin, Guest? li subite demandis.

—Nu, sinjoro, respondis la komizo, estas iom rimark indasimileco; la du skribmanieroj estas la ŭ multaj punktojidentaj, nur malsimile klinitaj.

—Iom strange, diris Utterson.

—Ja estas, kiel vi diras, iom strange, respondis Gu est.

—Bone estus, ne paroli pri tiu ĉi letero, vikomprenas, diris la mastro.

—Jes, sinjoro, diris la komizo, mi komprenas.

Sed S-ro Utterson, tuj kiam li estis sola tiun nokt on,enŝlosis la leteron en sia forta kofro, kaj tie ĝiripozadis de tiam anta ŭen.

—Kio! li pensis, Harry Jekyll falsi por mortiginto!

Kaj lia sango malvarmi ĝis en liaj vejnoj.

La rimarkinda okazo pri Doktoro Lanyon

La tempo pasadis; miloj da funtoj sterlingaj estisproponitaj kiel rekompenco, ĉar la morto de Sir Danversofendis kiel publika malfeli ĉo, sed S-ro Hyde estismalaperinta el la sciado de la polico kvaza ŭ li neniamekzistis. Oni ja elfosis multon pri lia estinta viv ado, kajĉio estis malbonfama; rakontoj elsaltis pri liakrueleco tiom senkompatema kiom perforta; pri lia m alnoblavivado, pri liaj strangaj kunuloj, pri la malamo, k iuŝajnis ĉirka ŭi lian karieron; sed pri lianuntempa ka ŝejo, ne e ĉ murmureto. De l’ tempo,kiam li forlasis la domon en Soho, la matenon de la mortigo,li simple malaperis; kaj iom post iom, kun la pasad o de latempo, S-ro Utterson komencis perdi la unuan varmeg econ desia timo kaj pli kvieti ĝi en si mem. La morto de SirDanvers estis liaopinie pli ol kompensita per la ma lapero deS-ro Hyde. Jam kiam tiu malbona influo estis forigi ta, novavivo komenci ĝis por Doktoro Jekyll. Li elvenis el siasoleco, renovigis rilatojn kun siaj amikoj, fari ĝisdenove ilia familiara gasto kaj regalanto; kaj, kva nkam liestis ĉiam konita kiel bonfaranto, li nun estis nemalpli fama pro sia pieco. Li estis tre okupata, li estismulte en la libera aero, li faris la bonon; lia viz aĝoŝajnis malfermi ĝi kaj pliheli ĝi, kvaza ŭpro interna konscio de servofarado; kaj dum pli ol dumonatoj la doktoro vivis en paco.

La 8-an de januaro, Utterson estis man ĝinta ĉela doktoro kun malgranda invititaro; Lanyon ĉeestis;kaj la viza ĝo de la mastro rigardis de unu al la aliakiel en la pasintaj tagoj, kiam la trio estis nedis igeblajamikoj.

La 12-an, kaj ree la 14-an, la pordo restis fermitakontra ŭ la le ĝisto.

—La doktoro ne povas forlasi la domon, Poole diris, kajli akceptas neniun.

La 15-an, li ree provis kaj ree estis rifuzita; kaj ,kutiminte dum la lastaj du monatoj vidi sian amikon jampreska ŭ ĉiutage, li trovis ĉi tiun revenon alla soleco iom peza sur sia animo. La kvinan nokton, liinvitis Guest vesperman ĝi kun li, kaj, la sesan, liiris al D-ro Lanyon.

Tie almena ŭ oni ne rifuzis enlasi lin; sed enirante,

li estis terurita pro la ŝanĝo okazinta en lamieno de la doktoro. Mortordono estis legeble skrib ita surlia viza ĝo. La iama rozkolora viza ĝo estispali ĝinta; la karno konsumi ĝis; li estis videblepli senhara kaj pli maljuna; kaj, tamen, ne estis t iom tiujsignoj de rapidega fizika disfalo, kiuj altiris laobservadon de la le ĝisto, kiom rigardo el la okulo kajeco de maniero, kiuj ŝajnis atesti pri ia profundekuŝanta teruro de la mento. Ne ver ŝajne estis, kela doktoro timas la morton; kaj tion tamen Utterson estistentata suspekti.

—Jes, li pensis, li estas kuracisto, li sendube kon assian propran staton, kaj scias, ke liaj tagoj estaskalkulitaj; kaj la scio estas pli, ol li povas tole ri.

Kaj tamen, kiam Utterson parolis pri lia malsana as pekto,estis kun ŝajno de granda firmeco, ke Lanyon deklarissin kondamnita al la morto.

—Min trafis granda ŝoko, li diris, kaj mi neniamresani ĝos. Estas afero nur de semajnoj. Nu, la vivadoestis agrabla; mi ŝatis ĝin, jes, sinjoro, mikutimis ĝin ŝati. Mi foje pensas, ke se ni sciusĉion, ni pli ĝojus foriri.

—Jekyll estas anka ŭ malsana, diris Utterson,ĉu vi vidis lin?

Sed la viza ĝo de Lanyon ŝanĝi ĝis, kajli levis tremantan manon.

—Mi volas nek vidi nek a ŭdi plu pri D-ro Jekyll,li diris per la ŭta ŝancelata vo ĉo. Kun tiupersono mi ne rilatos plu, kaj mi petas, ke vi evit uĉian aludon al iu, kiun mi konsideras mortinta.

—Tut, tut! diris S-ro Utterson. Kaj tiam, post long apaŭzo:

—Ĉu mi ne povas fari ion? li demandis, ni estastri tre malnovaj amikoj, Lanyon; ni ne vivados sufi ĉelonge, por fari aliajn.

—Nenio estas farebla, respondis Lanyon, demandu al limem.

—Li ne volas akcepti min, diris la le ĝisto.

—Tio min ne surprizas, estis la respondo. Iam,Utterson, kiam mi estos mortinta, vi eble scii ĝos prila praveco kaj malpraveco de ĉi tiu afero. Mi ne povasdiri. Kaj dume, se vi povas sidadi kun mi kaj parol adi prialiaj aferoj, pro Dio restu kaj tiel faru; sed, se vi nepovas eviti tiun malbenitan temon, je la nomo de Di o foriru,ĉar tion mi ne povas elporti.

Alveninte hejmen, Utterson tuj sidi ĝis kaj skribisal Jekyll, plendante pri sia eksigo de lia domo, ka jdemandante la ka ŭzon de ĉi tiu malfeli ĉadisi ĝo rilate Lanyon; kaj la morga ŭa tago alportisal li longan respondon, jen tre kortu ŝante verkitan,jen kun senco mallume mistera. La malpaco kun Lanyo n estisnekuracebla.

—Mi ne kulpigas mian malnovan amikon, Jekyll skribi s,

sed mi partoprenas lian opinion, ke ni devas neniam revidiunu la alian. Mi intencas de nun vivadi en ekstrema soleco;vi devos ne esti surprizata, nek dubi pri mia amike co, semia pordo estos ofte fermata e ĉ kontra ŭ vin. Videvos toleri, ke mi iradu la ŭ mia propra malluma vojo.Mi faligis sur min punon kaj dan ĝeron, kiujn mi nepovas nomi. Se mi estas la ĉefa el pekintoj, mi estasanka ŭ la ĉefa el suferantoj. Mi ne povis pensi, ketiu ĉi tero havas lokon por suferoj kaj teruroj tielanim ŝancelantaj; kaj por malpezigi tiun ĉifatalon, vi povas fari nur ĉi tion: respekti miansilentadon.

Utterson miregis; la malbona influo de Hyde estisfortirita, la doktoro jam revenis al siaj kutimaj t askoj kajamikoj; anta ŭ unu semajno, la estonteco estis ridetantakun ĉia promeso pri gaja kaj estimata maljuneco; kaj,jen, subite, amikeco kaj paco de animo, kaj la tuta vojirode lia vivo ruini ĝis. Tiel granda kajneanta ŭpensita ŝanĝo montris al frenezeco;sed la ŭ la teni ĝo kaj paroloj de Lanyon, devasekzisti por ĝi ka ŭzo pli profunda.

Semajnon post tio D-ro Lanyon enliti ĝis, kajanta ŭ ol pasis dekkvar tagoj li mortis. La nokton postla enterigo, ĉe kiu li estis dolore kortu ŝita,Utterson ŝlosis la pordon de sia privata oficejo, kajsidante tie en la lumo de malgaja kandelo li eltiri s kajmetis anta ŭ sin koverton adresitan per la mano kajsigelitan per la sigelilo de sia mortinta amiko. «P RIVATA:por la manoj de J. G. Utterson SOLA, kaj en la okaz o de liaanta ŭmorto, detruota nelegite», tiel ĝiestis emfaze surskribita; kaj la le ĝisto timegisrigardi la enhavon.

—Mi hodia ŭ enterigis jam unu amikon, li pensis,kion fari, se ĉi tio kostos al mi alian?

Kaj poste li kondamnis la timon kiel nelojalecon, k ajrompis la sigelon. Interne trovi ĝis alia enmeta ĵo,anka ŭ sigelita, kaj signita sur la koverto jene:«Malfermota nur post la morto a ŭ malapero de DoktoroHenry Jekyll.» Utterson ne povis fidi siajn okulojn . Jes,la vorto estis ja malapero; kaj tie ĉi denove,kiel en la freneza testamento, kiun li anta ŭ longeredonis al ĝia a ŭtoro, jen denove estis kunligitajla ideo de malapero kaj la nomo de Harry Jekyll. Se d en latestamento, tiu ideo naski ĝis el la fisugestio de laviro Hyde; ĝi estis metita tien la ŭ celo nur troevidenta kaj terura. Sed skribita de la mano de Lan yon, kionĝi povas signifi? Kreskis en la administranto grandascivolo, malatenti la malpermeson kaj tuj esplori ĝisla fundo tiujn misterojn; sed la profesia honoro ka jfideleco al lia mortinta amiko estis severaj devoj; kaj lapako ku ŝis en la plej interna angulo de lia privataforta kofro.

Tamen, for ŝovi la scivolecon ne estas ĝinvenki, kaj oni povas dubi, ĉu de tiu tago anta ŭenUtterson deziris la kunestadon de sia amiko kun tio m dafervoro. Li pensis pri li bonkore, sed liaj pensoj estismaltrankvilaj kaj plenaj de timo. Li ja iris viziti liandomon; sed eble estis por li malembaraso, ke oni ma lpermesisal li la eniron; eble, en sia koro, li preferis par oli kunPoole sur la sojlo, ĉirka ŭate de la aero kaj lasonoj de l’ malfermita urbo, ol esti tralasita en t iun

domon de propravola sklaveco por sidadi kaj paroli kunĝia nepenetrebla enfermita ermito. Poole ja havisneniun agrablan nova ĵon por komuniki. La doktoro,ŝajnis, nun pli ol iam enfermis sin en la kabinetosuper la laboratorio, kie li e ĉ kelkafoje dormis; liestis malgaja, fari ĝis tre silenta; li ne legis;ŝajnis, kvaza ŭ io absorbas lian menton. Uttersontiel kutimi ĝis la ĉiaman samecon de tiuj raportoj,ke li iom post iom maloftigis siajn vizitojn.

La okazo ĉe la fenestro

Okazis unu diman ĉon, kiam S-ro Utterson promenadiskiel kutime kun S-ro Enfield, ke ilia vojo kondukis denovetra la flankstrato; kaj ke amba ŭ, veninte ĝis lapordo, haltis por ĝin rigardi.

—Nu, diris Enfield, almena ŭ tiu afero estasfinita. Ni neniam vidos plu S-ron Hyde.

—Mi esperas ke ne, diris Utterson, ĉu mi iam dirisal vi, ke mi foje vidis lin kaj partoprenis vian se nton deantipatio?

—Estis neeble fari unu, ne farante la alian, respon disEnfield, kaj, rilate al tio, kia malsa ĝulo vi sendubeju ĝis min, ĉar mi ne sciis, ke tiu ĉi estisposta enirejo al la domo de D-ro Jekyll! Vi estis p artekulpa, ke mi eltrovis tion e ĉ tiam, kiam mi ja ĝinfaris.

—Vi do eltrovis, ĉu? diris Utterson, sed se tielestas, ni povas eniri en la korton kaj rigardi lafenestrojn. Verdire, mi estas maltrankvila pri la k ompatindaJekyll; kaj mi sentas, kvaza ŭ la ĉeesto de amiko,eĉ ekstere, povus fari al li bonon.

La korto estis tre malvarmeta kaj iomete malseka, k ajplena de anta ŭtempa krepusko, kvankam la ĉielomem, alta supre, estis ankora ŭ hela de la sunsubiralumo. La meza fenestro el la tri estis duone malfer mita;kaj, sidantan tute proksime de ĝi, ĝuantan laaeron kun senlima malgajeco de mieno, kvaza ŭ iusenkonsola malliberulo, Utterson vidis D-ron Jekyll .

—Kio! Jekyll! li ekkriis, mi esperas, ke vi pli bon efartas.

—Mi estas en tre malbona stato, Utterson, respondis ladoktoro senespere; tre malbona. Tio ne da ŭros longe,dankon al Dio.

—Vi restas tro multe en la domo, diris la le ĝisto.Vi devus esti ekstere, vipante la sangiradon, kiel S-roEnfield kaj mi. Ĉi tiu estas mia kuzo—S-ro Enfield—D-roJekyll. Venu do; prenu vian ĉapelon kaj faru kun niviglan promenadon.

—Vi estas tre bona, ek ĝemis la alia, mi treŝatus tion; sed ne, ne, ne, estas tute neeble; mi nekura ĝas. Sed vere, Utterson, mi tre ĝojas vinvidi; estas ja granda plezuro. Mi volus peti, ke vi kaj S-roEnfield suprenvenu, sed la loko ja ne estas en deca stato.

—Nu, do, diris la le ĝisto bonkore, ni ne povos pli

bone fari, ol resti tie ĉi kaj paroli kun vi de kie niestas.

—Tiun proponon mi ĵus estis riskonta, respondis ladoktoro kun rideto. Sed apena ŭ la parolo eliris el liabuŝo, la rideto estis forfrapita el lia viza ĝo kajsekvita de esprimo tiel profundege terura kaj males pera, keĝi glaciigis la sangon mem al la du sinjorojmalsupre. Ili ĝin vidis nur dum momento, ĉar lafenestro estis rapidege malsuprentirita; sed la ekv idosufi ĉis, kaj ili sin turnis kaj forlasis la korton senvorto. Silente, anka ŭ, ili trairis la flankstraton, kajnur veninte en apudan straton, turnis S-ro Utterson porrigardi sian kunulon. Ili estis amba ŭ palaj, kaj estisrespondo de terurego en iliaj okuloj.

—Dio nin pardonu! Dio nin pardonu! diris S-ro Utter son.

Sed S-ro Enfield nur seriozege skuis la kapon, kaj denoveanta ŭen iris silente.

La lasta nokto

S-ro Utterson sidis apud la fajro unu vesperon post lavesperman ĝo, kiam li estis mirigita ricevi viziton dePoole.

—Dio min benu, Poole, kio kondukas vin ĉi tien? liekkriis, kaj poste, rigardinte lin duan fojon, kio estas? lialdonis, ĉu la doktoro estas malsana?

—S-ro Utterson, diris la viro, io malbona okazas.

—Sidi ĝu, kaj jen glaso da vino por vi, diris lale ĝisto. Nun, ne rapidu, kaj diru al mi klare tion,kion vi deziras.

—Vi konas la kutimojn de la doktoro, sinjoro, respo ndisPoole, kaj vi scias, kiel li sin enfermadas. Nu, li estasree enfermita en sia kabineto; kaj la afero al mi n epla ĉas, sinjoro,—mi mortu, se ĝi al mipla ĉas! Sinjoro Utterson, mi ion timas!

—Nu, mia brava, diris la le ĝisto, klarigu plene.Kion ja vi timas?

—De preska ŭ unu semajno mi ion timas, respondisPoole, obstine malatentante la demandon, kaj mi ne povaselporti tion plu.

Lia mieno plene konfirmis liajn parolojn; lia manie roestis ŝanĝita; kaj krom en la momento kiam lianoncis sian teruron, li ne e ĉ unufoje rigardis lale ĝiston rekte en la viza ĝon. E ĉ nun liankora ŭ sidis kun la glaso da vino negustumita sur siagenuo, la okuloj direktitaj al angulo de la planko.

—Mi ne povas elporti tion plu, li rediris.

—Nu, diris la le ĝisto, mi vidas, ke vi ja havasiun bonan motivon, Poole; mi komprenas, ke okazas i o gravemaltrankviliga. Penu diri al mi, kio estas.

—Mi pensas, ke efektivi ĝis ia krima ĵo, dirisPoole ra ŭke.

—Krimaĵo! ekkriis la le ĝisto, multe timigitakaj sekve iom kolerema. Kia krimo? Kion li ja volas diri?

—Mi ne kura ĝas diri, sinjoro, estis la respondo;sed, ĉu vi venos kun mi, vidi por vi mem?

La sola respondo de S-ro Utterson estis levi ĝi kajpreni sian ĉapelon kaj superveston; sed li rimarkis kunmiro la altan gradon de la kontentigo, kiu esprimi ĝissur la viza ĝo de la servisto, kaj konstatis eble kun nemalpli da miro, ke la vino estas ankora ŭ ne gustumita,kiam tiu ĝin remetas sur la tablon por sekvi lin.

La placo, kiam ili tien alvenis, estis plena de ven to kajpolvo. Poole, kiu la tutan vojon estis mar ŝinta unuaŭ du pa ŝojn anta ŭe, nun haltis meze de latrotuaro, kaj, malgra ŭ la malvarmega vetero, deprenissian ĉapelon kaj sekigis la frunton per ru ĝanaztuko. Sed malgra ŭ la rapideco de lia veno, tiu neestis la roso de la ekzercado, kiun li forvi ŝis, sed lamalseketa ĵo de ia sufokanta angoro; ĉar liavoĉo, kiam li parolis, estis maldol ĉa kaj rompita,kaj pala lia viza ĝo.

—Nu, sinjoro, li diris, jen ni alvenis, kaj Diopermesu, ke nenio malbona okazis.

—Amen, Poole, diris la le ĝisto.

Ĉe tio la servisto frapis la ŭ tre diskretamaniero; la pordo estis malfermita sed ankora ŭ detenataper la ĉeno, kaj vo ĉo de interne demandis:

—Ĉu estas vi, Poole?

—Ĉio en ordo, diris Poole, tralasu nin.

La vestiblo, kiam ili envenis, estis hele lumigita; lafajro estis alte amasigita, kaj ĉirka ŭ la fajrejola tuta servistaro, viroj kaj virinoj, staris kunpr emitekiel ŝafaro. Vidinte S-ron Utterson, laĉambristino histerie ekploretis, kaj la kuiristino,ekkriante: Dank’ al Dio! estas S-ro Utterson!anta ŭenkuris kvaza ŭ ŝi dezirus lin enbrakigi.

—Kio! Kio! Ĉu vi ĉiuj estas ĉi tie?diris la le ĝisto malkontente. Tre neregule, tremaldece, via mastro estus tre malkontenta.

—Ili ĉiuj timas, diris Poole.

Absoluta silento sekvis; neniu protestis; nur laĉambristino altigis la vo ĉon kaj nun la ŭteploris.

—Fermu la bu ŝon! Poole diris al ŝi, kunsova ĝeco de maniero, kiu atestis pri liaj proprajmalagorditaj nervoj, kaj, efektive, kiam la knabino tielsubite altigis la noton de sia lamentado, ili ĉiujeksaltis kaj turnis sin al la interna pordo kun viz aĝojde teruroplena atendo.

—Kaj nun, diris la ĉefservisto, turnante sin al latran ĉilpurigisto, donu al mi kandelon, kaj ni tujplenumos la aferon.

Kaj tiam, li petis al S-ro Utterson lin sekvi, kajelkondukis lin al la posta ĝardeno.

—Nun, sinjoro, li diris, vi venu kiel eble plejsenbrue. Mi deziras, ke vi a ŭdu, sed ke vi neaŭdi ĝu. Kaj vidu, sinjoro, se okaze li petus al vieniri, ne faru.

La nervoj de S-ro Utterson, ĉe tiu neatenditafini ĝo, faris eksalton, kiu preska ŭ renversis lin,sed li reprenis sian kura ĝon kaj sekvis la serviston enla laboratoriejon kaj tra la ĥirurgian teatron, kunĝia malorda ĵo de ujoj kaj boteloj, ĝis lamalsupro de la ŝtuparo. Ĉi tie Poole signalis alli, ke li staru flanke kaj a ŭskultu, dum li mem,demetante la kandelon kaj farante grandan kaj evide ntanalvokon al sia decidemo, supreniris la ŝtuparon kajfrapis per iome ŝancela mano sur la ru ĝan bajetonde la kabineta pordo.

—Jen S-ro Utterson, sinjoro, kiu deziras vin vidi, likriis, kaj, e ĉ dum li ankora ŭ faris tion, lidenove agitate signalis al la le ĝisto, ke liaŭskultu.

Voĉo el interne respondis:

—Diru al li, ke mi ne povas akcepti kiun ajn, ĝidiris plende.

—Dankon, Sinjoro, diris Poole, kun noto kvaza ŭtriumfa en sia vo ĉo, kaj, relevante la kandelon, likondukis S-ron Utterson malanta ŭen trans la korton kajen la grandan kuirejon, en kiu la fajro estisestingi ĝinta kaj la blatoj saltadis sur la planko.

—Sinjoro, li diris, rigardante en la okulojn de S-r oUtterson, ĉu tiu estis la vo ĉo de mia mastro?

—Ĝi ŝajnis multe ŝanĝita, respondisla le ĝisto tre pala, sed redonante rigardonkontra ŭ rigardon.

—Ŝanĝita! Nu, mi pensus ke jes! diris laservisto. Ĉu mi estas dudek jarojn en la domo de tiuĉi homo, nur por trompi ĝi pri lia vo ĉo? Ne,sinjoro, la mastron oni ien forigis; li estis forig itaanta ŭ ok tagoj, tiam, kiam ni a ŭdis lin alvokantanal la nomo de Dio, kaj kio estas tie interne anstat aŭli, kaj kial ĝi restas tie, estas io, kio vokas al laĉielo, S-ro Utterson!

—Tiu ĉi estas tre stranga rakonto, Poole; tiuĉi estas iome fantazia rakonto, mia bonulo, diris S- roUtterson, mordante sian fingron. Supozite ke ĉio estaskiel vi opinias, supozite ke Doktoro Jekyll estis… nu,mortigita, kio povus decidigi la mortiginton restad i ĉitie? Sensence estas. Tio ne rekomendas sin al la pr udento.

—Nu, S-ro Utterson, vi estas viro tre malfacilekonvinkebla, sed mi ja vin fine kredigos, diris Poo le. Dumtiu ĉi lasta semajno, li, a ŭ ĝi, a ŭ tio,kio ajn lo ĝas en tiu kabineto, postuladis nokte kajtage iuspecan medikamenton, kaj ne povas ricevi ĝinla ŭ sia deziro. Estis iufoje lia kutimo (tio estas, la

kutimo de la mastro), skribi siajn ordonojn sur pap erfolionkaj ĵeti ĝin sur la ŝtuparon. Ni havis nenionalian dum tiu ĉi semajno, nenion krom paperoj kajfermita pordo, kaj la man ĝaĵoj mem devis estilasitaj tie por esti kontrabande enkaptataj kiam ne niurigardis. Nu, sinjoro, ĉiutage, ja du-trifoje en lasama tago, estis ordonoj kaj plendoj, kaj mi estis senditadiskuri al ĉiuj pograndaj apotekistoj en la urbo.Ĉiufoje kiam mi reportis la substancon, estis aliapapero dirante al mi, ke mi redonu ĝin, ĉarĝi ne estas pura, kaj poste venis alia mendo al aliafirmo. Tiu ĉi drogo estas treege bezonata—kiu ajnestas la motivo.

—Ĉu vi havas iun el tiuj paperoj? demandis S-roUtterson.

Poole ser ĉis en sia po ŝo, kaj eltirisĉifitan letereton, kiun la le ĝisto, sin klinantepliproksimen al la kandelo, zorge esploris. Ĝia enhavoestis jena: «Doktoro Jekyll prezentas siajn komplim entojnal Sinjoroj Maw. Li certigas al ili, ke ilia lasta specimenoestas nepura kaj tute neutila por lia nuna celo. En la jaro18**a, D-ro J. a ĉetis de S-roj Maw iome grandankvanton. Li nun petegas, ke ili ser ĉu kun la plejfervora zorgo kaj ke, se iom da sama kvalito restas , iliekspedu ĝin tuj al li. La kosto ne estas konsiderinda.La graveco de ĉi tio al D-ro J. povas apena ŭ estitrograndigata.»

Ĝis tiu punkto la letero estis skribita sufi ĉetrankvile; sed, poste, kun subita plumknaro, la emo cio de laskribinto estis eksplodinta. «Pro Dio», li estisaldoninta, «trovu por mi iom de la anta ŭa.»

—Tiu ĉi estas stranga letereto, diris S-roUtterson, kaj tiam, rapidavo ĉe.—Kiamaniere okazas, keĝi estas malfermita?

—La viro ĉe Maw estis tre kolera, sinjoro, kajre ĵetis ĝin al mi kvaza ŭ ĝi estus tiomda malpura ĵo, respondis Poole.

—Ĉi tiu estas sendube la skribstilo de la doktoro,vi scias? da ŭrigis la le ĝisto.

—Mi pensis, ke ĝi similas, diris la servisto iommalkontente; kaj, poste, per alia vo ĉo: Sed kion gravasla stilo de l’ skribo? li diris; mi vidis lin.

—Vidis lin! rediris Utterson. Nu?

—Jen la nekomprenebla ĵo! diris Poole. Mi enirissubite en la teatron el la ĝardeno. Ŝajnis, ke lielglitis por ser ĉi tiun drogon a ŭ kion ajn ĝiestas; ĉar la kabineta pordo estis nefermita, kaj jenli estis ĉe la malproksima flanko de la ĉambro,ser ĉante inter la ujoj. Li suprenrigardis kiam mienvenis, eligis ian krion kaj suprenkuregis per laŝtuparo en la kabineton. Nur dum momento mi lin vidi s,sed la haroj stari ĝis sur mia kapo kiel la pikiloj dehistriko. Sinjoro, se tiu estis mia mastro, kial li havismaskon sur la viza ĝo? Se tiu estis mia mastro, kial liekkriis kiel rato kaj kuris for de mi? Mi servadis linsufi ĉe longatempe. Kaj ja …

La viro haltis, kaj pasigis la manon sur la viza ĝo.

—Ĉio ĉi tio estas strangaj cirkonstancoj,diris S-ro Utterson, sed mi kredas, ke mi ekvidas l umon. Viamastro, Poole, estas evidente atakita de unu el tiu jmalsanoj, kiuj samtempe turmentegas kaj deformas lasuferanton. Tial, tiom kiom mi scias, laŝanĝi ĝo de lia vo ĉo, tial la masko kajla evitado de siaj amikoj, tial la avideco trovi ti unĉi drogon, per kiu la malfeli ĉulo konservas iom daespero pri fina resani ĝo,—Dio permesu, ke li netrompi ĝu! Jen mia klarigo; ĝi estas sufi ĉemalgaja, Poole, ja terurega por konsideri, sed ĝi estassimpla kaj natura, konsekvencas bone kune kaj liber igas ninde ĉiaj supermezuraj timoj.

—Sinjoro, diris la servisto, makule pali ĝante, tiuaĵo ne estas mia mastro, kaj jen la vero. Mia mastro— liĉirka ŭrigardis kaj komencis subparoli—estasaltkreska, belforma homo, kaj la alia estis pli ĝustemalgrandegulo.

Utterson provis nenian proteston.

—Ho, sinjoro, ekkriis Poole, ĉu vi pensas, ke mine konas mian mastron post dudekjara servado? Ĉu vipensas, ke mi ne scias ĝis kioma alto lia kapo atingasĉe la pordo de la kabineto, kie mi lin vidadisĉiumatene? Ne, sinjoro, tiu maskita ĵo neniam estisD-ro Jekyll—Dio scias, kio ĝi estas, sed neniamĝi estis D-ro Jekyll, kaj estas la kredo de mia koro ,ke okazis mortigo.

—Poole, respondis la le ĝisto, se vi tion diras,fari ĝos mia devo certi ĝi pri tio. Kvankam mi multedeziras respekti la sentojn de via mastro, kvankam mi estasmulte embarasita pri tiu ĉi letereto, kiu ŝajnaspruvi, ke li ankora ŭ vivas, mi konsideros, ke estas miadevo, trabati tiun pordon.

—Ha, S-ro Utterson, jen vi parolas! ekkriis laservisto.

—Kaj nun venas la dua demando, da ŭrigis lale ĝisto, kiu tion faros?

—Nu, vi kaj mi, sinjoro, estis la sentima respondo.

—Tio estas bone dirita, respondis la le ĝisto, kajkio ajn rezultos, mi zorgos pri tio, ke vi ne estosperdanto.

—Estas hakilo en la teatro, da ŭrigis Poole, kaj vipovas ekpreni la kuirejan fajrincitilon por vi mem.

La le ĝisto ekprenis en la manon tiun malelegantansed pezan ilon, kaj balancis ĝin.

—Ĉu vi scias, Poole, li diris, suprenrigardante,ke vi kaj mi estas metontaj nin en situacion iomedanĝeran?

—Vi povas ja prave diri tion, respondis la servisto .

—Estos do bone, ke ni estu sinceraj, diris la alia. Niambaŭ pensas pli ol ni diris; ni malka ŝu nun

ĉion. Tiun maskitan figuron, kiun vi vidis, ĉu viĝin rekonis?

—Nu, sinjoro, ĝi iris tiel rapide kaj tielkunpremite, ke mi apena ŭ povas ĵuri pri tio, estisla respondo. Sed se vi volas demandi, ĉu ĝi estisS-ro Hyde?—Nu, mi pensas, ke jes! Ĝi ja estis similegranda; kaj ĝi havis la saman rapidan malpezecon demovado; kaj plie, kiu alia povus eniri per la pordo de l’laboratorio? Vi ne forgesis, sinjoro, ke, kiam okaz is lamortigo, li ankora ŭ havis sur li la ŝlosilon. Sedtio ne estas ĉio. Mi ne scias, S-ro Utterson, ĉuvi iam renkontis S-ron Hyde?

—Jes, diris la le ĝisto, mi unufoje parolis kun li.

—Sekve vi devas scii, same kiel ni ceteraj, ke esti sĉe tiu sinjoro io stranga—io, kio timigis homon—io,kion oni sentis en sia spina cerbo.

—Mi konfesas, ke mi sentis iom da tio, diris S-roUtterson.

—Precize, sinjoro, respondis Poole, nu, kiam tiumaskita ĵo eksaltis kvaza ŭ simio el inter laĥemia ĵoj kaj kuregis en la kabineton, tiomalsupreniris mian spinon kiel glacio. Ho! mi scias , ke tioja ne estas pruvo, S-ro Utterson, sed homo havas si ajnsentojn, kaj mi donas al vi mian biblio ĵuron, ke estisS-ro Hyde.

—Jes, jes, diris la le ĝisto, miaj timoj inklinasal la sama konkludo. Malbono, mi timas, malbono dev is neprenaski ĝi el tiu kunligo. Jes, vere, mi vin kredas, mikredas, ke malfeli ĉa Harry estas mortigita, kaj mikredas, ke lia mortiginto (pro kia celo, Dio sole p ovasdiri) ankora ŭ sin ka ŝas en la ĉambro de siaviktimo! Nu, estu nia nomo la Ven ĝo! Alvoku Bradshaw![22]

La lakeo alvenis, tre nervema kaj pala.

—Regu vin, Bradshaw, diris la le ĝisto. Tiu ĉinecerteco malbone efikas, mi scias, sur vin ĉiujn, sedmi nun intencas meti al ĝi finon. Poole kaj mi perfortetrabatos al ni vojon en la kabineton. Se ĉio estasbona, miaj ŝultroj estas sufi ĉe lar ĝaj porporti la kulpon. Dume, por la okazo se io estas ver emalbona, a ŭ se iu malbonfarinto penos forkuri per laposta elirejo, vi kaj la knabo devas ĉirka ŭiri laangulon kun paro de ta ŭgaj bastonoj, kaj ekokupipostenon ĉe la pordo de la laboratorio. Ni donas al videk minutojn por atingi vian lokon.

Ĉe la foriro de Bradshaw la le ĝisto rigardissian po ŝhorlo ĝon.

—Kaj nun, Poole, ni iru al la nia, li diris; kaj,prenante la fajrincitilon sub la brako, li anta ŭenirisen la korton. Estis jam tute mallume. La vento ĵetis lalumon de la kandelo, jen tien jen reen, ĉirka ŭiliaj pa ŝoj, ĝis ili atingis la ŝirmon de lateatro, kie ili silente sidi ĝis por atendi. Londonosolene zumadis ĉirka ŭe, sed pli apude, lasenbrueco estis rompata nur de la sono de piedo, ki umovi ĝadis anta ŭen-malanta ŭen sur la kabinetaplanko.

—Tiamaniere ĝi mar ŝadas la tutan tagon,sinjoro, murmuris Poole, jes, kaj pli grandan parto n de lanokto. Nur kiam nova specimeno venas de la apotekis to okazasmallonga halteto. Ha! estas malbona konscienco, kiu estastiel malamika kontra ŭ la ripozo. Ha, sinjoro! ĉiupaŝo parolas pri sango kruele disver ŝita. Sedaŭskultu denove, iome pliapude, enmetu vian koron enviajn orelojn, S-ro Utterson, kaj diru al mi, ĉu tioestas la piedo de l’ doktoro?

La pa ŝoj faladis malpeze kaj strange, kun difinitasvingado, kvankam ili iris tiel malrapide; tio efek tiveestis tute malsama de la peza, grinca pa ŝado de HarryJekyll. Utterson ek ĝemis.

—Ĉu neniam okazis io alia? li demandis.

Poole kapjesis.

—Foje, li diris, foje mi a ŭdis ĝin plorantan.

—Plorantan! Kiel tio? diris la le ĝisto, kun subitafrostotremo de teruro.

—Plorantan kiel virino a ŭ animo damnita,[23]diris la servisto. Mi foriris kun tia sento en la k oro, kemi mem povus anka ŭ plori.

Sed nun la dek minutoj ekfini ĝis. Poole eltiris lahakilon de sub amaso da pakpajlo; la kandelo estis starigitasur la plej apuda tablo, por lumigi al ili dum la a tako, kajili alproksimi ĝis kun haltigata spirado al tie, kie tiusenlaca piedo ankora ŭ anta ŭen-malanta ŭenirisen la senbrueco de la nokto.

—Jekyll, kriis Utterson, per la ŭta vo ĉo, mipostulas vidi vin.

Li pa ŭzis momenton, sed alvenis neniu respondo.

—Mi sciigas al vi per justa averto, ke niaj suspekt ojestas vekitaj, ke mi devas kaj volas vin vidi, lidaŭrigis; se ne kun via propra kunsento, tiam per brut aforto!

—Utterson, diris la vo ĉo, pro Dio, kompatu!

—Ha! tiu ne estas la vo ĉo de Jekyll— ĝiestas tiu de Hyde! ekkriis Utterson. Trahaku la por don,Poole.

Poole svingis la hakilon super sian ŝultron; la batoskuis la konstrua ĵon, kaj la ru ĝtegita pordosaltis kontra ŭ la seruron kaj ĉarnirojn. Lugubra[24]kriego, kvaza ŭ de nur besta teruro, sonis el lakabineto. Supren denove la hakilo, kaj denove la pa nelojfendi ĝis kaj saltis la kadro; kvarfoje falis la bato,sed la ligno estis kuntenema kaj la metala ĵoj estis debonega fariteco; kaj nur post la kvina bato disromp i ĝisla seruro, kaj la ruinoj de la pordo trafalis inter nen surla tapi ŝon.

La sie ĝantoj, timigite de sia propra tumulto kaj dela silento kiu sekvis, destaris iome malanta ŭen kajenrigardis. Tie anta ŭ iliaj okuloj estis la kabineto en

la trankvila lumo de la lampo, bona fajro ardis kajkraketadis en la fajrujo, la kaldroneto kantis siankanteton, du-tri tirkestoj estis malfermitaj; paper oj neteordigitaj ku ŝis sur la tablo, kaj pli proksime de lafajro la man ĝilaro estis metita por la teman ĝo. Laplej trankvila ĉambro, oni dirus, kaj, se forestus lavitraj ŝrankoj plenaj de ĥemia ĵoj, la plejordinara en Londono tiun nokton. Ĝuste en la mezokuŝis treege tordita korpo de homo, ankora ŭekskuata. Ili alproksimi ĝis piedfingre, turnis ĝinsur ĝian dorson, kaj vidis la viza ĝon de EdwardHyde. Li estis vestita per vestoj multe tro grandaj por li,vestoj la ŭ la staturo de la doktoro, la tendenoj de l’viza ĝo ankora ŭ movi ĝis vivsimile, sed la vivoestis efektive tute fori ĝinta, kaj per la dispremita fiolo[25]en lia mano, kaj la forta odoro de migdalkernoj, ki u restisen la aero, Utterson sciis, ke li rigardas la kadav ron dememdetruinto.

—Ni venas tro malfrue, li diris severe, a ŭ porsavi, a ŭ por puni. Hyde estas irinta al sia ju ĝo,kaj al ni restas nur trovi la korpon de via mastro.

La plej granda parto de la konstrua ĵo estis okupatade la teatro, kiu plenigis preska ŭ la tutantereta ĝon, kaj de la kabineto, kiu formis plisupraneta ĝon ĉe unu ekstrema ĵo kaj rigardis sur lakorton. Koridoro kunigis la teatron kun la pordo en laflankstrato. Estis anka ŭ kelkaj mallumaj kameroj kajvasta kelo. Ĉiujn ili nun traesploris. En ĉiunkameron ili bezonis nur ekrigardi, ĉar ĉiuj estismalplenaj. La kelo, ja, estis plenigita je ĉiuspecafor ĵeta ĵo, sed jam dum ili malfermis la pordon,ili estis avertitaj pri la neutileco de plua ser ĉadoper la falo de tuta mato da aranea ĵo, kiu dum jarojsigelis la enirejon. Nenie trovi ĝis postsigno de HarryJekyll, senviva a ŭ viva.

Poole piedfrapis sur la kahelojn de la koridoro.

—Li kredeble estas enterigita ĉi tie, li diris,aŭskultante la sonon. A ŭ eble li forkuris, dirisUtterson, kaj turnis por ekzameni la pordon al laflankstrato. Ĝi estis ŝlosita, kaj ku ŝantanapude sur la kaheloj, ili trovis la ŝlosilon, jammakulitan per rusto.

—Ĉi tio ne montras uzadon, rimarkis lale ĝisto.

—Uzadon! e ĥis Poole. Ĉu vi ne vidas, sinjoro,ke ĝi estas rompita? kvaza ŭ iu estus ĝinpiedfrapadinta.

—Ha! da ŭrigis Utterson, kaj la disrompojanka ŭ estas rusti ĝintaj.

La du viroj rigardis sin reciproke kun teruro.

—Tio ĉi preteriras mian komprenon, Poole, diris lale ĝisto, ni revenu en la kabineton.

Ili silente supreniris la ŝtuparon, kaj, de tempo altempo turnante timoplenan ekrigardon al la kadavro,esploradis pli zorge la enhavon de la kabineto. Sur unutablo estis postsignoj de ĥemia laborado, diversaj

mezuritaj amasetoj de ia blanka salo ku ŝis sur vitrajpelvetoj, kvaza ŭ por ia eksperimento, ĉe kiu lamalfeli ĉulo estis malhelpita.

—Tiu estas la sama drogo, kiun mi ĉiam alportadisal li, diris Poole.

Post tio, en la da ŭrigo de sia esplorado de laĉambro, la ser ĉantoj alvenis ĝis laspegulego, en kies profundon ili rigardis kun senvo lateruro.

—Tiu ĉi spegulo vidis kelkajn stranga ĵojn,sinjoro, murmuris Poole.

—Kaj certe neniun pli strangan, ol si mem, e ĥis lale ĝisto per la sama tono. Ĉar por kio Jekyll povusĝin bezoni? li diris.

—Tion vi ja povas demandi, sinjoro, diris Poole.

Poste, ili sin turnis al la tablo. Sur la pupitro, interla orda aro da paperoj, plej supra ku ŝis grandakoverto, kaj ĝi portis, skribitan per la mano de ladoktoro, la nomon de S-ro Utterson. La le ĝisto rompisla sigelon, kaj diversaj enfermita ĵoj falis planken. Launua estis testamento verkita la ŭ la samajeksterordinaraj kondi ĉoj, kiel tiu, kiun li redonisanta ŭ ses monatoj por servi kiel testamento en okazo demorto, kaj kiel donacakto en okazo de malapero; sedanstata ŭ la nomo de Edward Hyde, la le ĝisto kunnepriskribebla mirego legis la nomon de Gabriel Joh nUtterson. Li rigardis Poole, kaj poste denove la pa perojn,kaj fine la malbonfarinton, sternitan sur la tapi ŝo.

—Turni ĝas al mi la kapo, li diris. Li jamĉiujn ĉi tagojn restadis ĉi tie kielposedanto; li ne havis ka ŭzon por ami min; li devisfuriozi, vidante sin elpu ŝita, kaj tiun ĉidokumenton li tamen ne detruis.

Li levis la plej proksiman paperon; ĝi estismallonga letereto skribita de la doktoro, kun dato ĉela supro.

—Ho, Poole! la le ĝisto kriis, li estis viva,ĉi tie, hodia ŭ. Lin forigi dum tiel mallongaintertempo, oni ne povus; li devas ankora ŭ vivi, licerte ien forkuris!

Sed kial do forkuris? Kaj kiel? Kaj ĉi tion en tiuokazo ni kura ĝu nomi memmortigo? Ho, ni devos estisingardemaj. Mi anta ŭvidas, ke ni ankora ŭ povasimpliki vian mastron en ian teruran katastrofon.

—Kial vi ne legas ĝin, sinjoro? demandis Poole.

—Ĉar mi timas, respondis la le ĝisto solene.Al Dio pla ĉu, ke mi por tio ne havu ka ŭzon!

Kaj ĉe tio li proksimigis la paperon al sia okulokaj legis la jenan:

«Mia kara Utterson!—Kiam tio ĉi venos en viajnmanojn, mi estos malaperinta, en cirkonstancoj, kiu jn mi nehavas la kapablon anta ŭvidi; sed miaj instinktoj kaj

ĉiuj cirkonstancoj de mia sennoma situacio al mi dir as,ke la fino estas certa kaj devas balda ŭ veni. Iru, do,kaj unue legu la rakonton, kiun Lanyon, la ŭ sia averto,estis metonta en viajn manojn: kaj se vi deziros sc ii ionpli, turnu vin al la konfeso de

Via malinda kaj malfeli ĉa amiko

Harry Jekyll»

—Ĉu estis tria enfermita ĵo? demandisUtterson.

—Jen, sinjoro, diris Poole, kaj metis inter liajnmanojn sufi ĉe grandan paketon sigelitan ĉediversaj lokoj. La le ĝisto metis ĝin en sianpoŝon.

—Pri ĉi tiu papero mi konsilus diri nenion. Se viamastro forkuris a ŭ mortis, ni povos tamen almena ŭsavi lian reputacion. Estas nun la deka; estas nece se, ke miiru hejmen legi ĉi tiujn dokumentojn en trankvileco;sed mi revenos anta ŭ noktomezo kaj tiam ni venigos lapolicon.

Ili eliris, ŝlosinte post si la pordon de la teatro,kaj Utterson, denove lasinte la servistaron kuni ĝintanĉirka ŭ la fajro en la vestiblo, malrapide reirisal sia oficejo por legi la du rakontojn, per kiuj ĉitiu mistero estis nun klarigota.

La rakonto de Doktoro Lanyon

La na ŭan de januaro, jam anta ŭ kvar tagoj, miricevis per la vespera liverado rekomenditan letero n,adresitan per la mano de mia kolego kaj malnova ler nejakunulo, Harry Jekyll. Tio multe min surprizis, ĉar nitute ne kutimis interkorespondi; mi lin vidis, jakunmanĝis kun li, la anta ŭan vesperon, kaj mipovis imagi en nia interrilato nenion, kio povus pr avigi laformala ĵon de rekomendo. La enhavo pligrandigis mianmiron, ĉar la letero estis jene esprimita:

«Kara Lanyon,

«Vi estas unu el miaj plej malnovaj amikoj, kaj kva nkamni de tempo al tempo malkonsentis pri sciencaj afer oj, mi nepovas rememori, almena ŭ miaflanke, ian rompi ĝon ennia amo unu al la alia. Neniam estis tago en kiu, s e viestus dirinta al mi: Jekyll, mia vivo, mia honoro, miaprudento dependas de vi,—mi ne oferus mian tutan ha vonaŭ mian maldekstran manon por vin helpi. Lanyon, miavivo, mia honoro, mia prudento, ĉio estas en viajmanoj; se vi mankos al mi hodia ŭ nokte, mi pereos. Vipovus suspekti, post ĉi tiu anta ŭparolo, ke miestas petonta al vi, cedi ion malhonorigan. Ju ĝu por vimem.

«Mi deziras, ke vi prokrastu ĉiujn aliajnrendevuojn por hodia ŭ nokte, e ĉ ja se oni vinalvokus al la lito de imperiestro; ke vi prenu vetu rilon,escepte se via propra kale ŝo estus efektive ĉe lapordo, kaj kun tiu ĉi letero en la mano, ke vi veturadurekte al mia domo. Poole, mia ĉefservisto, havas siajnordonojn; vi trovos lin atendantan kun seruristo vi an

alvenon. Vi devas tiam perforte malfermi la pordon de miakabineto, kaj vi devas eniri sola; malfermi la vitr anŝrankon (litero E) maldekstre, disrompante la seruro n,se ĝi estos ŝlosita, kaj eltiri, kun ĝia tutaenhavo tia, kia ĝi staras, la kvaran tirkeston de lasupro a ŭ (kio estas sama) la trian de la malsupro. Enmia ekstrema aflikti ĝo mi havas morbidan[26]timon, mal ĝuste direkti vin; sed, e ĉ se mi eraras,vi ekkonos la ĝustan tirkeston la ŭ ĝiaenhavo: kelkaj pulvoroj, boteleto, kaj papera libro . Tiunĉi tirkeston mi petas vin reporti kun vi al Cavendis hSquare ĝuste tian, kia ĝi estas.

«Jen la unua parto de la servo; nun pri la dua. Vi devusreveni; se vi ekiros tuj post kiam vi ricevos tiun ĉileteron, jam longe anta ŭ la noktomezo; sed mi lasos alvi ĝis tiam, ne nur pro timo al unu el tiuj malhelpoj,kiujn oni povas nek forbari nek anta ŭvidi, sed ĉarhoro, en kiu viaj servistoj estos jam ku ŝi ĝintaj,estos preferinda por tio, kio tiam restos farota.

«Je la noktomezo, do, mi petas, ke vi estu sola en viakonsultejo, ke vi enlasu en la domon per via propra manohomon, kiu sin prezentos en mia nomo, kaj ke vi met u enliajn manojn la tirkeston, kiun vi estos elportinta el miakabineto. Tiam vi estos plenuminta vian rolon, kajelgajninta mian koran dankon. Post kvin minutoj, se viinsistos pri klarigo, vi estos kompreninta, ke ĉi tiujaran ĝoj estas plej ekstreme gravaj; kaj ke, per laneplenumo de e ĉ unu el ili, kiel ajn fantaziaj iliŝajnas, vi povas esti ŝar ĝinta viankonsciencon je mia morto a ŭ la pereo de mia prudento.Kvankam mi fidas, ke vi ne konsideros kiel malserio zan tiunĉi peton, mia koro mallevi ĝas kaj mia mano tremasjam ĉe la penso pri ties ebleco. Pripensu pri mi en tiuĉi horo, en stranga loko, suferanta sub mallumo demizero, kiun neniu imago povas trograndigi, kaj tam en bonescianta, ke, se vi nur akurate min servos, miajĉagrenoj forruli ĝos kiel rakonto dirita. Servumin, mia kara Lanyon, kaj savu vian amikon,

H. J.»

«P.S. Mi jam sigelis ĉi tiun leteron, kiam frapismian animon alia teruro. Estas eble, ke mankos al m i lapoŝto, kaj ke ĉi tiu letero ĝis morga ŭmatene ne estos inter viaj manoj. Tiuokaze, kara La nyon,plenumu mian komision dum la tago je momento por vi la plejoportuna; kaj atendu je noktomezo la denovan alveno n de miasendito. Eble, tiam estos tro malfrue; kaj, se tiu noktopasos sen okazo, vi scios, ke Henry Jekyll vi jam n e revidosplu.»

Post la legado de tiu ĉi letero, mi decidis, ke miakolego estas nepre freneza; sed ĝis tiam, kiam tioestos pruvita preter ĉia ebleco de dubo, mi sentis mindevigita plenumi lian peton. Ju malpli mi komprenis tiunĉi konfuza ĵon, des malpli mi trovis min kapablaju ĝi pri ĝia graveco; kaj alvokon tiamaniereesprimitan, mi ne povus malatenti sen grava respond eco. Mido levi ĝis tuj de l’ tablo, eniris fiakron kajveturis rekte al la domo de Jekyll. La servisto ate ndis mianalvenon; li estis ricevinta per la sama liverado ki el mi,rekomenditan leteron de instrukcio, kaj tuj venigisseruriston kaj ĉarpentiston. Tiuj alvenis jam dum niparolis; kaj ni iris kune al la ĥirurgia teatro de la

iama D-ro Denman, de kie (kiel vi sendube scias) on i plejoportune eniras en la privatan kabineton de D-ro Je kyll. Lapordo estis tre fortika, kaj la seruro bonega; sed fine,post duhora laborado, la pordo staris malfermita. L aŝranko markita E estis ne ŝlosita; kaj mi eltirisla tirkeston, plenigis ĝin je pajlo, envolvis ĝinen littukon kaj reportis ĝin kun mi al CavendishSquare. Tie mi esploris ĝian enhavon. La pulvoroj estissufi ĉe nete faritaj, sed ne kun la lerteco de laprofesia drogisto; do evidente estis, ke ili estas privatefaritaj de D-ro Jekyll; kaj malferminte unu el la k ovriloj,mi trovis tion, kio ŝajnis al mi esti simpla kristalecasalo blanka. La botelo, al kiu mi poste turnis la a tenton,estis duonplenigita de sangru ĝa fluida ĵo tre akraal la flaro, kaj kiu ŝajnis al mi enhavi fosforon kajian volatilan eteron. Pri la aliaj ingrediencoj mi ne povisdiveni. La libro estis ordinara notlibreto, kaj enh avismalmulton krom serio da datoj. Tiuj kovris periodon demultaj jaroj; sed mi rimarkis, ke la enskriboj ĉesispreska ŭ anta ŭ unu jaro kaj tute abrupte. Jen jenmallonga noto estis aldonita al dato, plej ofte ne pli olsola vorto; «duobla» okazis eble sesfoje tra tuto d ekelkcento da enskriboj; kaj unufoje «tuta malsukces o!!!»Nu, kiel povus la ĉeesto de tiuj objektoj en mia domotu ŝi a ŭ la honoron, la mentosanecon, a ŭ lavivon de mia kaprica amiko? Se lia sendito povus ir i al unuloko, kial ne al alia? Kaj e ĉ se ja estus efektive iamalhelpo, kial mi devas akcepti tiun sinjoron sekre te? Jupli mi pripensadis, des pli mi konvinki ĝis, ke miinterrilatas kun kazo de ia cerba malsano; kaj kvan kam miforsendis mian servistaron ku ŝi ĝi, mi tamenŝar ĝis malnovan revolveron, por ke mi povueventuale min defendi.

La noktomeza horo apena ŭ sonoris super Londono, kiamiu frapetis malla ŭte sur la pordo. Mi mem irismalfermi, kaj trovis malgrandulon, sin duonapoganta nkontra ŭ la kolonoj de la portiko.

—Ĉu vi venis de D-ro Jekyll? mi demandis. Li jesisper ĝenita gesto, kaj kiam mi petis lin enveni, li neobeis sen ser ĉa rigardeto posten en la mallumon de laplaco. Estis policano ne malproksime, alvenanta kun la lumode lia lanterno malkovrita, kaj ŝajnis al mi, keĉe la vido mia vizitanto ektremas kaj plirapidas.

Tiuj detaloj, mi konfesas, ja malagrable min impres is;kaj dum mi sekvis lin en la helan lumon de mia kons ultejo,mi tenis mian manon preta sur mia defendilo. Ĉi tiefine mi povis klare lin observi. Mi anta ŭe neniam vidislin, pri tio mi estis certa. Li estis malgranda, ki el midiris; min frapis, krom tio, la abomeniga esprimo d e liaviza ĝo, kun ĝia rimarkinda kombino de grandamuskola movi ĝemeco kun granda ŝajna malforteco dekonstitucio, kaj laste, sed ne malpleje, la strangasubjektiva maltrankvileco ka ŭzata de lia proksimeco.

Tiu lasta iom similis ekatakon de rigoro, kaj estisakompanata de tute rimarkebla malrapidi ĝo de la pulso.En la momento mem, mi atribuis tion al ia idiosinkr azia,persona malpla ĉa, kaj nur iom miris la akutecon de lasimptomoj; sed de tiu tempo io iel kredigis al mi, ke lakaŭzo de tio ku ŝas multe pli profunde en la homanaturo mem, kaj dependas de io pli nobla, ol la pri ncipo del’ malamo.

Tiu persono (kiu tiel, jam de la unua momento de si aalveno, naskis ĉe mi kion mi povas nur nominaŭzoplena scivolo) estis vestita la ŭ maniero, kiuĉe ordinara persono estus ridinda; t.e. liaj vestoj,kvankam faritaj el ri ĉa kaj bongusta ŝtofo, estistreege tro grandaj por li la ŭ ĉiu mezuro. Lapantalono pendis ĉirka ŭ la kruroj kaj estissuprenfaldita por teni ĝin for de la tero, la talio dela redingoto trovi ĝis sub liaj koksoj, kaj ĝiakolumo vasti ĝis lar ĝe sur liaj ŝultroj. Sed,strange diri, tiu ĉi ridindega vesta ĵo tute neridigis min. Pli ĝuste ja, tial ke estis iokontra ŭnorma kaj monstra en la esenco mem de laesta ĵo, kiu nun staris kontra ŭ mi, ioenkateniganta, surprizanta kaj na ŭzanta, ŝajnis,ke tiu ĉi nova neegaleco nur ĝin konvenis, kajintensigis; tiel, ke al mia intereso pri la karakte ro de tiuhomo estis aldonita scivolo pri lia deveno, lia viv o, liahavo kaj rango en la mondo. Tiuj observoj, kvankam por metiilin sur paperon bezonis tiel grandan spacon, tamen okupisnur kelkajn momentojn. Mia vizitanto ja brulis pro ia sombra[27]eksciteco.

—Ĉu vi ĝin havas? li kriegis, ĉu viĝin havas?

Kaj tiel viva estis lia malpacienco, ke li e ĉ lamanon metis sur mian brakon kaj volis skui min. Midepuŝis lin, konsciante ĉe lia ektu ŝo, ianglacian spasmon tra miaj vejnoj.

—Atendu, sinjoro, mi diris. Vi forgesas, ke miankora ŭ ne havas la plezuron koni vin. Sidi ĝu, mipetas.

—Pardonu al mi, D-ro Lanyon, li respondis, sufi ĉeĝentile. Tio, kion vi diris, estas prava; kaj miamalpacienco nun jam preterpasis mian ĝentilecon. Mivenis ĉi tien la ŭ la instigo de via kolego, D-roHarry Jekyll, pri afero iome grava; kaj mi scii ĝis…,li pa ŭzis kaj levis la manon al la gor ĝo kaj mipovis rimarki, malgra ŭ lia kvieta mieno, ke li baraktaskontra ŭ la alproksimi ĝo de la histerio,—miscii ĝis, ke tirkesto…

—Jen, sinjoro, mi diris, montrante la tirkeston, ki eĝi ku ŝis sur la planko post tablo kaj ankora ŭkovrita per tuko.

Li eksaltis al ĝi kaj poste haltis kaj metis manonal la koro; mi povis a ŭdi, kiel grincas liaj dentoj prola konvulsia ago de liaj makzeloj; kaj lia viza ĝofari ĝis tiel morte pala, ke mi ektimis pri lia vivo kajprudento.

—Trankviligu vin! mi diris.

Li turnis al mi terurigan rideton kaj, kvaza ŭ kun ladecideco de la malespero, for ŝiris la tukon. Vidanteĝian enhavon, li a ŭdigis unu la ŭtan singultonde tiel intensa senpremi ĝo, ke mi sidis kielŝtonigita. Kaj la momenton poste, per vo ĉo jamsufi ĉe regata:

—Ĉu vi havas gradigitan glason? li demandis.

Mi stari ĝis iom sindevige kaj donis al li, kion lipetis.

Li dankis min per rideto, mezuris kelke da gutoj de laru ĝa fluida ĵo, kaj al ŝutis unu el lapulvoroj. La miksturo, kiu unue havis duberu ĝannuancon, komencis, dum la solvi ĝado de la kristaloj,plihele kolori ĝi, a ŭdeble ŝaŭmadi kajdis ĵeti fumetojn. Subite, kaj ĉe la sama momento,la kvaza ŭbolado ĉesis kaj la miksturotranskolori ĝis en malpalan purpuron, kiumalintensi ĝis pli malrapide en palan verdon. Miavizitanto, kiu observadis tiujn metamorfozojn per v iglaokulo, ridetis, starigis la glason sur la tablon, k aj postesin turnis kaj rigardis min kun ser ĉa mieno.

—Kaj nun, li diris, por decidi tion, kio restas.Ĉu vi estos sa ĝa? Ĉu vi permesos gvidi vin?Ĉu vi permesos, ke mi prenu ĉi tiun glason en mianmanon kaj eliru el via domo sen plua parolado? A ŭĉu la avideco de l’ scivolo tro multe vin regas?Pripensu anta ŭ ol respondi, ĉar farata estos, kielvi decidos. La ŭ via decido, vi restos tiel sama kiel vianta ŭe estis, nek pli ri ĉa, nek pli sa ĝa,escepte se la sento pri servo farita al homo en mor tadanĝero povas esti konsiderita ia ri ĉeco de l’animo. A ŭ, se vi preferos elekti novan regionon de lascio kaj novajn vojojn al la renomo, la potenco por tioestos malka ŝita al vi ĉi tie, en ĉi tiuĉambro, tuj kaj senprokraste kaj plenumi ĝosanta ŭ via rigardo tia mireginda ĵo, kiaŝancelus la nekredemon de Satano.

—Sinjoro, mi diris, ŝajnigante indiferentecon,kiun mi vere tute ne havis, vi parolas per enigmoj, kaj vieble ne miros, ke mi vin a ŭskultas ja sen tre fortaimpreso de kredo. Sed mi jam iris tro malproksimen sur lavojo de neklarigeblaj servoj, por halti anta ŭ ol vidiĝian finon.

—Estas bone, respondis mia vizitanto. Lanyon, vimemoras viajn ĵurojn; kio sekvos, tio estos sub lasigelo de nia profesio. Kaj nun, vi kiu jam de tiel longeestas ligita al la plej mallar ĝaj kaj materialismajideoj, vi kiu neis la efikecon de la transcenda med icino, vikiu mokis viajn superulojn,—rigardu!

Li almetis la glason al siaj lipoj, kaj eltrinkis p er unuengluto. Sekvis krio; li balanci ĝis,ŝanceli ĝis, ekkaptis la tablon kaj tenegis,rigardegante kun injektitaj okuloj, spiregante el m alfermitabuŝo; kaj dum mi rigardis, venas, mi pensis,ŝanĝo—li ŝajnis ŝveli—liaviza ĝo subite nigri ĝis kaj la trajtoj ŝajnisfandi ĝi kaj alii ĝi—kaj momenton poste mieksaltegis sur miajn piedojn kaj malanta ŭen ĝis lamuro, kun la brako levita por min ŝirmi kontra ŭtiu mireginda ĵo, kun la mento premegata de teruro.

—Dio! mi kriegis, kaj Dio! ree kaj ree; ĉar tieanta ŭ miaj okuloj—pala kaj skuita, kaj duonsvenanta,kaj palpser ĉanta anta ŭ si per la manoj kvaza ŭhomo reveninta el la morto—tie staris Harry Jekyll!

Tion, kion li diris al mi dum la sekvanta horo, mi nepovas decidi ĝi meti skribe sur paperon. Mi vidis tion,

kion mi vidis; mi a ŭdis tion, kion mi a ŭdis, kajĝi na ŭzis mian animon; kaj, tamen, nun kiam tiuvida ĵo jam malaperis de miaj okuloj, mi al mi demandas,ĉu mi ĝin kredas? kaj mi ne povas respondi. Miavivo estas skuita ĝis la radikoj; la dormo forlasismin; la plej mortiga teruro kunsidas kun mi je ĉiujhoroj de la tago kaj nokto; mi sentas, ke miaj tago j estaskalkulitaj, ke mi devos morti; kaj, tamen, mi morto snekredanta. Kaj la morala malnobleco, kiun tiu viro e ĉkun larmoj de la pento senvualigis al mi, tion mi n e povas,eĉ en mia memoro pripensi, sen eksalto de teruro. Nurmi diros, Utterson, kaj tio (se vi povos vin devigi krediĝin) jam pli ol sufi ĉos. La esta ĵo, kiu tiunnokton englitis en mian domon, estis, la ŭ la konfeso deJekyll mem, konata sub la nomo Hyde kaj ser ĉata enĉiuj anguloj de la lando kiel la mortiginto de Carew .

Hastie[28] Lanyon.

La plena deklaro pri la afero;skribita de Doktoro Jekyll

Mi naski ĝis en la jaro 18…a, heredonto de grandari ĉeco, naturdotita plie per bonegaj talentoj, inklinala ŭ karaktero al la laboremo, amanta la estimon de lasaĝuloj kaj bonuloj inter miaj kunhomoj, kaj, tial—kio noni povus supozi—kun ĉia garantio por honoroplena kajdistingata estonteco. La plej malbona el miaj kulpo j,efektive, estis ia malpacienca gajeco de temperamen to, tia,kia ĉe multaj faris la feli ĉecon, sed kian mitrovis malfacile akordigebla kun mia ĉiondeviga dezirotenadi alte la kapon kaj elmontradi pli ol ordinare gravanviza ĝon anta ŭ la publiko. Okazis el tio, ke mikaŝis miajn plezurojn, kaj ke, atinginte la a ĝonde l’ pripensado kaj komencinte ĉirka ŭrigardikaj konsideri mian progreson kaj lokon en la mondo, mi jamstaris kompromitita en profunde trompa maniero de v ivo.Multaj homoj e ĉ fanfaronegus tiajn neregula ĵojn,pri kiaj mi estis kulpa; sed pro la altaj celoj, ki ujn mi almi anta ŭmetis, mi rigardis kaj ka ŝis ilin kunsento de honto preska ŭ morbida. Estis do pli lapostulema naturo de miaj aspiroj, ol ia speciala ma lnoblecode miaj kulpoj, kiu faris min tio, kio mi estis, ka j perfosa ĵo e ĉ pli profunda ol ĉe la plejmulto,disigis en mi tiujn regionojn de la Bono kaj Malbon o, kiujdividas kaj kompletigas la duoblan naturon de la ho mo.

Kvankam mi estis tiel profunde duoblaganto, mi neni elestis hipokritulo; miaj amba ŭ flankoj estis tuteseriozaj; mi ne estis pli mi mem, kiam mi forlasis lasindetenadon kaj ĵetis min en la honton, ol kiam milaboradis malka ŝe pri la disvastigo de la scio, a ŭpri la forigo de l’ doloro kaj la sufero. Kaj hazar deokazis, ke la direkto de miaj sciencaj studoj, kiuj kondukistute al la mistikismo kaj al la transcendismo, reag is kajforte lumigis sur ĉi tiun konscion pri la ĉiamabatalado inter miaj membroj. Kun ĉiu tago, kaj deambaŭ flankoj de mia inteligento, la morala kaj laintelekta, mi tiel alproksimi ĝis konstante al tiu vero,per kies parta eltrovo mi estas kondamnita al tia t erurapereo, nome: la vero, ke la homo efektive ne estas unu, seddu. Estis ĉe la morala flanko, kaj en mia proprapersono, ke mi lernis konstati la entutan kaj primi tivanduecon de la homo, mi eksentis pri la du naturoj, k iujkonkuradis en la kampo de mia konscienco, ke e ĉ se oni

povus prave eliri, ke mi estas unu a ŭ la alia, tioestas nur tial, ke mi estis radike amba ŭ, kaj jam frueen mia vivo, e ĉ anta ŭ ol la direkto de miajsciencaj eltrovoj komencis inspiri la plej nudan eb lecon detia miraklo, mi kutimi ĝis pensadi kun plezuro, kiel enamata revo, pri la disigo de tiuj elementoj. Se nurĉiu, mi diris al mi, povus esti lo ĝigita enapartan identa ĵon, tiam de la vivo estus forprenitaĉio, kio estis neelportebla; la maljustulo povus irila ŭ sia vojo, liberigite de la aspiroj kajripro ĉado de sia pli pia ĝemelo, kaj la justulopovus iri konstante kaj sendan ĝere sur sia vojo supren,farante bona ĵojn, en kiuj trovi ĝas lia plezuro,kaj jam ne plu elmetata kontra ŭ la malhonoro kaj lapentofarado pro ĉi tiu ekstera malbono. Por la homaroestas ja malbeno, ke tiuj reciproke malta ŭgaj faskerojestis tiel kunligitaj, ke en la doloregata ventro d e l’konscio, ĉi tiuj polusaj ĝemeloj sen ĉeseinterbatalas. Kiel do ilin disigi?

Ĝis tie atingis miaj pripensadoj, kiam, kiel mi jamdiris, la misteron komencis klarigi flanka lumo de la tablolaboratoria. Mi komencis elsenti, pli profunde ol ĝisnun estis dirite, la tremantan nemateriecon, la neb ulsimilanŝanĝi ĝemecon de ĉi tiu ŝajnefortika korpo, en kiu ni mar ŝas vestitaj. Mi konstatis,ke kelkaj ĥemiaj agentoj havas la kapablon, skui kajmalanta ŭentiri tiun karnan vesta ĵon, tutsame kielvento povus skui la kurtenojn de pavilono. Mi ne nu r rekonismian naturan korpon apartan de la nura a ŭro kajradilumo de kelkaj el la potencoj el kiuj konsistis miaspirito, sed anka ŭ sukcesis kunmeti drogon per kiu tiujpotencoj povus esti detronigitaj de ilia supereco, kaj perkiu dua formo kaj viza ĝo povus estianstata ŭigitaj, neniel malpli naturaj al mi, pro tio keili estis la esprimo de pli malnoblaj elementoj de miaanimo.

Mi hezitis longe anta ŭ ol provi praktike tiunĉi teorion. Mi bone sciis, ke mi riskas morti; pro t io,ke iu drogo, kiu tiel potence regis kaj skuis la ci tadelonmem de la individueco, povus, per la plej eta parto desuperdozo a ŭ la plej malmulta maloportuneco pri lamomento de elmontro, tute forvi ŝi tiun nematerianlo ĝejon, kies ŝanĝon per ĝia efiko miatendis. Sed la tento al eltrovo tiel eksterordinar a kajprofunda, fine venkis la sugestiojn de la timo. Mi jamanta ŭlonge pretigis mian tinktura ĵon; mi tujaĉetis, de firmo de apotekistoj, grandan kvanton de i uspeciala salo, kiun mi sciis per miaj eksperimentoj esti lalasta ingredienco bezonata, kaj malfrue en unu malb enitanokto, mi kunmetis la elementojn, rigardis ilin bol i kajfumi kune en la glaso, kaj kiam la agiti ĝo ĉesis,kun forta ardo de kura ĝo mi eltrinkis la miksturon.

Sekvis doloregoj plej turmentaj: grincado de la ost oj,mortiga na ŭzo, kaj teruro de spirito, ne malpliintensa, ol tiu sentebla en horo de l’ naski ĝoaŭ de l’ morto. Poste, tiuj agonioj rapideekkvieti ĝis, kaj mi rekonscii ĝis kvaza ŭ elgranda malsano. Estis io stranga en miaj sentoj, ionepriskribeble nova, kaj, pro ĝia noveco, nekredebledol ĉa. Mi sentis min pli juna, pli malpeza, plifeli ĉa en mia korpo; interne mi konsciis pri iukapturnanta senzorgeco, pri fluado de malordaj volu ptemajimagoj, kurantaj kiel muelilfluo tra mia fantazio, pri

disi ĝo de la ligiloj de l’ devo, pri nekonata sed nesenkulpa animolibereco. Mi sciis, kun la unua enspi ro de tiuĉi nova vivo, ke mi estas pli malvirta, dekoble plimalnobla, ke mi vendi ĝis kiel sklavo al mia originalamalbono, kaj la penso, en tiu momento, stimulis kaj gajigismin kiel vino. Mi etendis la manojn, ĝojegante en lanoveco de tiuj sentoj, kaj ĉe tio, mi subite eksciis,ke mia staturo iom malgrandi ĝis. En tiu tempo ne estisspegulo en mia ĉambro; tiu, kiu staras apud mi dum minun skribas, estis tien portita poste, kaj por la c elo memde tiuj aliformi ĝoj. La nokto, tamen, jam preska ŭtagi ĝis; la lo ĝantoj de mia domo ku ŝadis plejprofunde dormantaj, kaj mi decidis, ekscitita kiel mi estisde espero kaj triumfo, riski iri sub mia nova formo al miadormoĉambro. Mi transiris la korton, mi glitis tra lakoridorojn, kiel fremdulo en mia propra domo, kaj a lveninteen mian ĉambron, mi vidis, la unuan fojon, la aspektonde Edward Hyde.

Mi devas paroli ĉi tie pri mia teorio sole, nedirante tion, kion mi scias, sed tion, kion mi supo zas laplej ver ŝajna. La malbona parto de mia naturo estismalpli fortika, malpli disvolvita, ol la bona, kiun miĵus eksigis. Plie, en la da ŭro de mia vivo, kiuestis estinta, malgra ŭ ĉio, na ŭ dekone vivode l’ penado, de l’ virto kaj de l’ memregado, lamalbona parto estis multe malpli ekzercita kaj eluz ita. Kajtial okazis, mi pensas, ke Edward Hyde estis tiom p limalgranda, pli maldika, pli juna ol Harry Jekyll. K iel labono ekbrilis el la viza ĝo de unu, tiel same la malbonoestis skribita lar ĝe kaj klare sur tiu de la alia.Plie, la malbono lasis sur tiu korpo la stampon de kriplecokaj kadukeco. Kaj tamen, kiam mi rigardis tiun malb elanmonstron en la spegulo, mi konsciis nenian antipati on,kontra ŭe, mi sentis ja eksalton de bonveno. Ĉitio, anka ŭ, estis mi. Ĝi ŝajnis natura kajhoma. La ŭ miaj okuloj, ĝi portis pli vivan bildonde l’ spirito, ĝi ŝajnis pli difinita kajunuobla, ol la neperfekta kaj dividita viza ĝo, kiun miĝis nun kutimis nomi la mia. Kaj ĝis tiu punkto miestis sendube prava. Mi rimarkis ke, kiam mi portis laŝajnon de Edward Hyde, neniu povis alproksimi ĝi almi sen videbla antipatio de l’ karno. Ĉi tio,la ŭ mia opinio, estis tial, ke ĉiuj homoj, kiaj nirenkontas ilin, estas kunmiksitaj el la bono kaj la malbono,kaj, Edward Hyde, sola, en la vicoj de l’ homaro, e stispura malbono. Nur momenton mi restis anta ŭ la spegulo;mi devis ankora ŭ provi la duan kaj decidiganeksperimenton; restis ankora ŭ konstati, ĉu miperdis nerepreneble mian individuecon, kaj devos an ta ŭla tagi ĝo forkuri el domo jam ne plu mia, kaj,rapidante returnen al mia kabineto, mi denove preti gis kajtrinkis la miksturon, denove suferis la turmentegoj n de tiukvaza ŭmorto kaj rekonscii ĝis denove kun lakaraktero, la staturo, kaj la viza ĝo de Harry Jekyll.

En tiu nokto mi estis atinginta la fatalan kruci ĝonde l’ vojoj. Se mi estus alproksimi ĝinta al miaeltrova ĵo la ŭ pli nobla spirito, se mi estusriskinta mian eksperimenton dum mi estis sub la inf luo demalavaraj a ŭ piaj aspiroj, ĉio estus alie, kaj, eltiuj agonioj de l’ morto kaj naski ĝo, mi estuselirinta an ĝelo anstata ŭ diablo. La drogo povisneniel distingi, nek diabla nek dia ĝi estis; ĝinur skuis la pordojn de l’ malliberejo de miatemperamento, kaj, kiel ĉe la kaptitoj en Philippi,

elkuris tio, kio interne staris. En tiu tempo mia v irtodormetis; mia malvirto, vekadita de l’ ambicio, kap tisvigle kaj rapide la okazon, kaj la rezultintael ĵeta ĵo estis Edward Hyde. Tial, kvankam mi nunhavis tiel du karakterojn, kiel anka ŭ du mienojn, unuestis tute malbona, kaj la alia estis ankora ŭ lamalnova Harry Jekyll, tiu malharmonia kombina ĵo prikies virtigo kaj plibonigo mi jam lernis malesperi. Laŝanĝo do estis tute al la pli malbona flanko.

Eĉ en tiu tempo, mi ankora ŭ ne tute venkis mianantipation kontra ŭ la tedeco de vivo de studado. Miankora ŭ foje havis inklinon al gajeco, kaj, pro tio, kemiaj plezuroj estis, je l’ plej indulga nomo, ne tr odignoplenaj, kaj ĉar mi ne nur estis bone konata kajhonore estimata, sed ankora ŭ fari ĝis maljunulo,ĉi tiu nekonsekvenceco de mia vivo fari ĝis por miĉiutage pli ĝenanta. Estis ĉitiuflanke, kemia nova potenco tentis min ĝis sklavi ĝo. Necesisnur trinki la miksa ĵon, por tuj demeti la korpon de l’fama profesoro, kaj surmeti, kiel densan mantelon, tiun deEdward Hyde.

Mi ridetis pro la ideo; ĝi ŝajnis al mi,tiutempe, humora ĵo, kaj mi faris miajn pretigojn kun laplej granda zorgo. Mi luis kaj meblis tiun domon en Soho, alkiu Hyde estis postsigne sekvota de la polico; mi d ungis,kiel dommastrinon, virinon, kiun mi bone sciis sile nta kajsenskrupula. Aliflanke mi sciigis al mia servistaro , ke iuS-ro Hyde (kiun mi priskribis) devos havi plenan li bereconkaj a ŭtoritaton en mia domo sur la placo; kaj porŝirmi min kontra ŭ eventualaj akcidentoj, mieĉ faris tie vizitojn kaj igis min bone konata person oen mia dua rolo. Poste mi faris tiun testamenton, k iun vitiom multe kontra ŭparolis, tiamaniere ke, se io okazusal mi en la persono de D-ro Jekyll, mi povus transi ri entiun de Edward Hyde sen mona perdo. Kaj tielĉirka ŭita de remparoj, kiel mi supozis, surĉiu flanko, mi komencis profiti la strangan imunecon demia situacio.

Jam okazis ja, ke la homoj dungis bravula ĉojn porfari iliajn krimojn, dum ilia propra persono kaj re putaciosidis ŝirmate. Mi estis la unua, kiu tion faris porpropra plezuro. Mi estis la unua, kiu povis tiel kl opodianta ŭ la publika okulo kun ŝar ĝo de afablarespektindeco, kaj jen, en la da ŭro de momento, kiel ialerneja bubo de ŝiri tiujn prunta ĵojn kaj saltikapon anta ŭe en la maron de l’ libereco. Sed por mi,en mia netravidebla mantelo, la sendan ĝereco estisabsoluta. Pensu nur—mi e ĉ ne ekzistis! Nur permesu almi trakuri en mian laboratorion, donu al mi nur du- trisekundojn por miksi kaj gluti la trinka ĵon, kiu starisĉiam preta, kaj Edward Hyde, kion ajn li estus farin ta,forpasus kiel spirnebuleto sur spegulo, kaj jen,anstata ŭ li, kviete en sia hejmo, pretigante lanoktomezan lampon en sia studejo, homo, kiu povis s enriskeridi je l’ suspekto, trovi ĝus Harry Jekyll.

La plezuroj, kiujn mi rapidis ser ĉi sub miaalikorpa ĵo, estis, kiel mi jam diris, maldecaj, sed, enla manoj de Edward Hyde, ili balda ŭ ekfari ĝismonstraj. Reveninte de iu el tiuj ekskursoj, mi oft eprofundi ĝis en ia mirado pri mia alikorpa malnobleco.Tiu demono familiara, kiun mi elvokis el mia propra animo,kaj forsendis solan por plenumi sian bonan plezuron , estis

esta ĵo esence malica kaj kanajla; kun ĉiu lia agokaj penso centrita en si mem; kun besta avideco dri nkanta laplezuron el kia ajn grado de turmento, tielneŝancelebla, kiel homo el ŝtono.

Harry Jekyll foje staris konsternegita anta ŭ la agojde Edward Hyde; sed la situacio estis ekster la kam po deordinaraj le ĝoj, kaj inside malpezigis la premon de lakonscienco. Estis ja Hyde, kaj Hyde sola, kiu estis kulpa.Jekyll mem ne estis pli malbona; li reveki ĝis al siajbonaj ecoj ŝajne nedifektita; li e ĉ kutimis, kiamtio estis ebla, rapidi por malfari la malbonon fari tan deHyde. Kaj tiel lia konscienco dormetadis.

Pri la detaloj de la malgloro, al kiu mi tielkunkonsentis ( ĉar e ĉ nun mi ne povas konfesi, kemi ĝin faris) mi ne intencas priparoli; mi volas nurmontri la avertojn kaj la intersekvajn pa ŝojn, per kiujalproksimi ĝis mia puno. Unu malfeli ĉo okazis,kiun, pro tio, ke ĝi ne havis sekvon, mi nur aludetos.Kruelega ago kontra ŭ infanino vekis kontra ŭ min lakoleron de preteriranto, kiun mi rekonis anta ŭ kelkajtagoj kiel vian parencon; kuracisto kaj la familio de lainfanino kuni ĝis kun li; estis momentoj, kiam mi timispri mia vivo, kaj fine, por kontentigi ilian tro ju stankoleron, Edward Hyde devis alkonduki ilin al la por do deHarry Jekyll kaj pagi ilin per ĉeko subskribita per lianomo. Sed tiu ĉi dan ĝero estis facile forigita ella estonteco, per la transmeto en alian bankon de m onsumosub la nomo de Edward Hyde mem, kaj kiam, malanta ŭenklinante mian skribmanieron, mi provizis subskribon al miaduulo, mi pensis, ke mi sidas jam ekster la atingo de lafatalo.

Preska ŭ du monatoj anta ŭ la mortigo de SirDanvers, forestinte el la hejmo por unu el miaj ave nturoj,de kiu mi revenis je malfrua horo, mi veki ĝis lasekvintan tagon en lito kun sentoj iom strangaj. Va ne miĉirka ŭrigardis, vane mi vidis la decan meblaronkaj grandan amplekson de la ĉambro en mia domo sur laplaco, vane mi rekonis la desegna ĵon de la litkurtenoj,io ankora ŭ insistadis, ke mi ne estas tie, kie miestas, ke mi ne veki ĝis tie, kie mi ŝajnas esti,sed en la ĉambreto en Soho, en kiu mi kutimis dormi enla korpo de Edward Hyde.

Mi ridetis kaj, la ŭ mia psikologia maniero, komencismallaboreme esplori la elementojn de ĉi tiu iluzio,iafoje refalante dume en komfortan matenan dormeton . Miestis ankora ŭ tiel okupata kiam, dum unu el miaj plisendormaj momentoj, mia rigardo ektrafis mian manon . Nu, lamano de Harry Jekyll estis profesia la ŭ formo kajgrandeco: granda, firma, blanka kaj de agrabla aspe kto. Sedla mano, kiun mi nun rigardadis, sufi ĉe klare en laflava lumo de Londona mateno, ku ŝantan duonfermitan surla littukoj, estis malgrasa, sulkita, osta, sombre pala kajdense kovrita de nigra kresko da haroj. Ĝi estis lamano de Edward Hyde.

Mi certe rigardis ĝin dum preska ŭ duona minuto,anta ŭ ol la teruro veki ĝis en mia brusto tielsubite kaj tremige kiel la ekbruego de cimbaloj, ka jeksaltegante el la lito, mi kuregis al la spegulo. Ĉela vida ĵo, kiun renkontis miaj okuloj, mia sangoŝanĝi ĝis en ion treege maldensan kaj glacian.Jes, mi ku ŝi ĝis Harry Jekyll, kaj veki ĝis

Edward Hyde. Kiel klarigi tion? mi al mi demandis, kajposte, kun alia eksaltego de teruro, kiel ripari ti on? Estismalfrue en la mateno, la servistaro jam levi ĝis,ĉiuj miaj drogoj estis en la kabineto—longa iradoestis ja malsupren sur du ŝtuparoj, tra la posta irejo,trans la korton kaj tra la anatomia teatro, de tie, kie mitiam staris terurita. Mi ja povus eble kovri mianviza ĝon, sed kion tio helpos, se mi ne povos ka ŝila aliformigon de mia staturo? Kaj tiam kun trasent atadol ĉeco de senpremi ĝo mi memoris, ke miaservistaro jam kutimis la venadon kaj reiradon de m ia duulo.Jen balda ŭ mi vestis min, kiel eble plej bone, pervestoj konvenaj al mia amplekso: balda ŭ pasis tra ladomo, kie Bradshaw min rigardegis kaj retiri ĝis protio, ke li vidas S-ron Hyde je tia horo kaj en tia strangavesta ĵo, kaj, post dek minutoj, jen D-ro Jekyllreeniris sian propran formon kaj sidi ĝis kunmalheli ĝinta frunto, por simuli[29]matenmanĝon.

Malgranda ja estis mia apetito. Ĉi tiu neklarigeblaokaza ĵo, ĉi tiu renversi ĝo de mia anta ŭaspertado, ŝajnis, kiel la Babilona fingro sur la muro,elskribi la literojn de mia kondamni ĝo, kaj mikomencis, pli serioze ol iam, pripensi la rezultato jn kajeblecojn de mia duobla ekzistado. Tiu parto de mi, kiun mihavis la povon projekcii, en la lasta tempo multeekzerci ĝadis kaj nutri ĝis; al mi en la lastajtagoj ŝajnadis kvaza ŭ la korpo de Edward Hydepligrandi ĝas, kvaza ŭ (kiam mi portadis tiunformon) mi konscias pli ri ĉan fluon de sango, kaj mikomencis ekvidi dan ĝeron ke, se ĉi tio estos multedaŭrigata, la ekvilibro de mia naturo povos esti porĉiam renversita, ke la kapablo de la ŭvolaŝanĝi ĝo povos esti perdita, kaj la karakterode Edward Hyde fari ĝos nerevokeble mia. La potenco dela drogo ne ĉiam montri ĝis egala. Unu fojon, trefrue en mia karerio, ĝi restis tute senefika; de tiutempo je pli ol unu okazo, mi estis devigita duobli gi, kajunufoje, kun granda risko de morto, triobligi la kv anton,kaj tiu malofta necerteco ĵetis ĝis nun la solanombron sur mian kontentecon. Nun, tamen, pro la oka zo de tiumateno, mi estis devigata konstati, ke dum komence lamalfacila ĵo estis, de ĵeti la korpon de Jekyll,lastatempe ĝi grade sed decide transloki ĝis al laalia flanko. Ĉio do ŝajnis montri al la jenakonkludo, ke mi malrapide perdas mian unuan kaj pli bonanmemon, kaj iom post iom enkorpi ĝas en mian duan kaj plimalbonan.

Inter tiuj du, mi komprenis, mi jam devas elekti. M iaj dunaturoj havis la komunan memoron, sed ĉiujn aliajnfakultojn plej neegale posedis inter si. Jekyll (ki u estiskunmeta ĵo) jen kun la plej akraj timoj, jen kun avidagusta ĉo projektis kaj partoprenis la plezurojn kajaventurojn de Hyde: sed Hyde estis indiferenta pri Jekyllaŭ nur memoris lin kiel la monta bandito memoras lakavernon, en kiu li sin ka ŝas kontra ŭ lapersekutado. Jekyll sentis pli ol patran intereson; Hydesentis pli ol filan indiferentecon. Kunligi mian so rton kuntiu de Jekyll, estus morti rilate al tiuj apetitoj, je kiujmi de longatempe min indulgadis kaj kiujn mi jam de kelkatempo dorlotis. Kunligi ĝin kun Hyde, estus morti primil interesoj kaj aspiroj kaj fari ĝi por ĉiammalestimata kaj senamika. La mar ĉando povus aperineegala, sed estis ankora ŭ alia afero kunpesinda;

ĉar, dum Jekyll turmente suferadus en la fajroj de l aabstinenco, Hyde e ĉ ne konscius, kion li perdis.

Kvankam strangaj estis miaj cirkonstancoj, lakondi ĉoj de tiu ĉi interbatalo estas tiel malnovajkaj banalaj, kiel la homo mem; efektive la samaj al logoj kajtimoj ĵetas la ludkubon por kiu ajn tentata kajtremanta pekulo, kaj okazis ĉe mi, kiel okazas ĉela plej granda nombro de miaj similuloj, ke mi elek tis lapli bonan parton, kaj poste mankis al mi la forto, mianelekton plenumadi.

Jes, mi preferis la maljunan kaj malkontentan dokto ron,ĉirka ŭitan de amikoj kaj tenantan honestajnesperojn, kaj mi diris decidan adia ŭon al la libereco,al la rilata juneco, al la facila pa ŝo, saltanta pulsokaj sekretaj plezuroj, kiujn mi ĝuis en la alivesto deHyde. Tiun ĉi elekton mi faris eble kun ia senkonsciarezervo, ĉar mi nek forlasis la Soho’an domon, nekdetruis la vestojn de Edward Hyde, kiuj ankora ŭkuŝis pretaj en mia kabineto. Dum du monatoj, tamen, m irestis fidela al mia decido; dum du monatoj mi viva disla ŭ tia vivo de severmoreco, al kia mi neniamanta ŭe atingis, kaj ĝuis la kompensojn deaprobanta konscienco. Sed kun la tempo fine fori ĝis lafre ŝeco de mia timo, la la ŭdoj de mia konsciencoekfari ĝis kutimo; min ekturmentegis aflikti ĝoj kajsopiroj, kvaza ŭ Hyde baraktus por la liberi ĝo,kaj, fine, en horo de morala malforteco, mi denove kunmetiskaj englutis la aliformigan trinka ĵon.

Mia diablo estis tenita longatempe en ka ĝo, liliberi ĝis furiozega. Mi sentis, e ĉ jam dum mitrinkis la miksturon, pli senbridan, pli furiozan e mon al lamalbono. Mi supozas, ke sendube estis tio, kio veki s en miaanimo tiun ventegon de senpacienco, kun kiu miaŭskultis la ĝentila ĵojn de miamalfeli ĉa viktimo; almena ŭ mi deklaras anta ŭDio, ke neniu homo morale sana povus esti kulpa pri tiakrimo pro tiel bagatela incito, kaj ke mi frapis en humorone pli racia ol tiu, en kiu malsana infano rompus l udilon.

Tuj la spirito de la infero veki ĝis en mi, kajfuriozis. Kun paroksismo de ĝojo mi disbategis lapasivan korpon, gustumante ĝojegon ĉe ĉiubato, kaj nur kiam la laceco komencis sekvi, subite dum laplej alta punkto de mia deliro, trapikegis mian kor onmalvarma spasmo de teruro. Disi ĝis nebulo; mi ekvidis,ke mi metas mian vivon en dan ĝeron, kaj mi forkuregisde la sceno de tiuj ekscesoj, fieri ĝante e ĉ dum mitremas, kun mia avideco por la malbono kontentigita kajstimulita, kaj mia amo al la vivo altigita ĝis la plejekstrema grado. Mi kuregis al la domo en Soho, kaj detruismiajn paperojn; de tie mi ekiris tra la lanternolum itajnstratojn, en la sama dividita ekstazo de spirito,ĝojegante pri mia krimo, gajkore projektante aliajn porla estonteco, kaj tamen, ankora ŭ rapidirante kajaŭskultante, ĉu sekvas min la pa ŝoj de laven ĝanto. Hyde havis kanton sur la lipoj dum likunmetis la miksturon, kaj trinkante ĝin li toastis lamortinton. Apena ŭ la agonio de la transformi ĝoekĉesis dis ŝiri lin, jam Harry Jekyll, kunfluantaj larmoj de dankemeco kaj memripro ĉo, falisgenuen kaj levis la kunplektitajn manojn al Dio. La vualo dela memindulgo estis dis ŝirita de supre ĝismalsupre, kaj mi vidis mian vivon kiel tuton: mi se kvis

ĝin de la tagoj de mia infaneco kiam mi iris manonĉe mano, kun mia patro, tra la memoferemaj penadoj d emia profesia vivo, por alveni, foje kaj ree, kun la samasento de nerealeco, ĉe la malbenitaj terura ĵoj dela vespero. Mi volis kriegi, mi penis kun larmoj ka jpre ĝoj sufoki la amason da malbelegaj imaga ĵoj kajsonoj, kiuj ari ĝis en mia memoro kontra ŭ mi, kaj,ankora ŭ, inter miaj petegoj, la fi-viza ĝo de miakanajleco rigardadis fikse en mian animon. Kiam la akreco detiu ĉi memripro ĉo ekmorti ĝis, ĝi estissekvita de sento de ĝojo. De nun Hyde estos neebla;ĉu mi volos, a ŭ ne volos, mi estas de nunenfermita en la plibona parto de mia ekzistado, kaj , ho,kiel mi ĝojis pensi pri tio! Kun kia volonta humilecomi akceptis denove la ĉirka ŭbarojn de l’ vivadonatura! Kun kia sincera spirito de forlaso mi ŝlosis lapordon, per kiu mi tiel ofte iris kaj revenis, kajdispremegis la ŝlosilon sub mia piedo!

Kun la sekvinta tago, venis la sciigo, ke la mortig oestis observita, ke la kulpo de Hyde estas evidenta al lamondo, kaj ke la viktimo estas viro alta en la publ ikaestimado. Ne nur krimo estis, sed tragediamalsa ĝaĵo. Mi pensas, ke mi ĝojis scii tion;mi pensas, ke mi ĝojis pro tio, ke miajn pli bonajnimpulsojn tiel ĉirka ŭremparis kaj gardis lateruroj de la e ŝafodo. Jekyll estis nun miarifu ĝejo; Hyde elrigardetu e ĉ nur dum momento, kajla manoj de ĉiuj homoj tuj levi ĝos por lin kaptikaj mortigi.

Mi decidis per mia estonta konduto rea ĉeti laestintecon, kaj mi povas honeste diri, ke mia decid o portisiom da bona frukto. Vi scias mem, kiel fervore dum la lastajmonatoj de la pasinta jaro, mi laboradis por mildig i lasuferojn de aliaj; vi scias, ke multo estis farita, kaj kela tagoj pasis por mi trankvile kaj preska ŭfeli ĉe. Kaj mi ja ne povas vere diri, ke min enuigisĉi tiu bonfara kaj senkulpa vivado; mi kontra ŭekredas, ke mi ĉiutage ĝuis ĝin pli plene; sedmin ankora ŭ malbenis mia dueco de intenco; kaj, kiamfine iom post iom eluzi ĝis la unua akreco de mia pento,mia pli malnobla parto, tiel longe dorlotita, tiel mallongeenĉenigita, komencis ekmu ĝi por liberi ĝo. Mija ne revis revivigi Hyde; tion e ĉ ekpripensi tremigismin ĝis frenezeco; ne, en mia propra personecostari ĝis la tento ankora ŭ unu fojon petoli kun miakonscienco, kaj kiel ordinara sekreta pekanto mi fi nesubmeti ĝis al la atakoj de la tentado. Al ĉiovenas fino; la plej vasta mezurilo fine pleni ĝas, kajĉi tiu mallonga cedo al mia malboneco fine detruis l aekvilibron de mia animo. Estis bela, klara, januara tago,malseke subpiede, kie la frosto degelis, sed kun se nnubaĉielo, kaj «Regent’s Park»[30]estis plena de vintraj pepadoj kaj dol ĉa pro odoroj deprintempo. Mi sidis en la sunlumo sur benko; la bes to en milekadis la lipojn pro rememoro; la spirita parto es tis iomdormema, promesante postan penton sed ankora ŭ neincitita ĝis komenco. Nu, mi al mi diris, mi ja nursimilas al miaj najbaroj, kaj poste mi ridetis, kom parantemin kun aliaj homoj, komparante mian ageman bonvolo n kun lamaldiligenta krueleco de ilia malzorgo. Kaj en la m omentomem de tiu vanta fanfaronema penso, ekkaptis min sp asmo,terura na ŭzo kaj plej mortiga tremo. Tiuj forpasis kajlasis min svenema, kaj poste, dum siavice la svenec okvieti ĝis, mi ekkonstatis ŝanĝon en la

karaktero de miaj pensoj; pli grandan maltimecon, m alestimonal la dan ĝero, solvi ĝon de la ligiloj de l’devo. Mi rigardis malsupren, miaj vestoj pendis sen forme surmiaj mal ŝvelintaj membroj; la mano ku ŝanta sur miagenuo estis sulkoplena kaj vila. Mi estis denove Ed wardHyde. Anta ŭ unu momento, al mi estis ankora ŭgarantiita la estimo de ĉiuj homoj, mi estis ri ĉa,amata—kun man ĝo pretigata por mi en mia propra hejmo—kajnun mi estas jam la komuna persekuta ĵo de l’ homaro,ĉasata, sendoma, konata mortiginto, sklavo por lapendigilo.

Mia prudento ŝanceli ĝis, sed ne tute minforlasis. Miaj drogoj estis en ŝranko en mia kabineto,kiel mi povos atingi ilin? Jen la problemo, kies so lvon—premeganteper la manoj miajn tempiojn—mi nun devas entrepreni . Lalaboratorian pordon mi mem jam fermis. Se mi provus eniriper la domo, miaj propraj servistoj min sendus al l aeŝafodo. Mi ekkomprenis, ke mi devos uzi alian manon,kaj pensis pri Lanyon. Kiel lin trafi? Kiel alkonse ntigilin? Supozu, ke mi evitos kapti ĝon sur la stratoj, kielmi povos eniri en lian domon? Kaj kiel mi, nekonata kajmalpla ĉa vizitanto, povos decidigi la faman kuracistonrabi la kabineton de sia kolego, D-ro Jekyll? Tiam mirememoris, ke restadas al mi unu parto de mia origi nalakaraktero: mi povas skribi la ŭ mia propra skribmaniero.Tuj kiam ekbrilis en mi tiu ideo, klari ĝis al mi latuta vojo, kiun mi devos sekvi. Mi do ordigis mian vestaronkiel eble plej bone, kaj, alvokante al pasanta fiak ro, miveturigis min al hotelo sur Portland Street, kies n omon miper ia hazardo memoris. Pro mia aspekto,—kiu efekti veestis sufi ĉe komika, kiel ajn tragedia la sorto, kiunkovris ĉi tiuj vestoj,—la veturigisto ne poviskaŝi sian ridemon. Mi grincigis la dentojn kontra ŭlin kun ekventego de diabla furiozo; kaj la rideto forvelkissur lia viza ĝo,—feli ĉe por li,—ankora ŭpli feli ĉe por mi, ĉar, nur momenton plu, kaj milin jam certe de ŝiregus de sur lia sidejo. Enirinte lahotelon, mi ĉirka ŭrigardis kun tia malluma mieno,ke la servistoj ektremis; neniun rigardon iliinter ŝanĝis dum mia ĉeesto; sed sklavemericevis miajn ordonojn, kondukis min al privata ĉambrokaj alportis al mi skribilaron. Hyde, en dan ĝero prisia vivo, estis al mi esta ĵo nova; skuita desupermezura kolero, stre ĉita ĝis mortigemo,avidega ka ŭzi al iu doloron. Li tamen estis ruzulo;venkis sian koleregon per granda peno de l’ volado; verkissiajn du gravajn leterojn, unu al Lanyon kaj unu al Poole,kaj por ke li ricevu certigon, ke ili efektive esti s metitajen la po ŝton, li ordonis, ke oni ilin rekomendu. Detiam, li sidadis la tutan tagon apud la fajro en la privataĉambro, mordetadante al si la ungojn; tie litagman ĝis, sidante sola kun siaj timoj, kun la kelnerovideble tremanta anta ŭ lia okulo; kaj el tie, postplena nokti ĝo, li ekveturadis en angulo de fermitaveturilo kaj kondukigis sin tra la stratoj de la ur bo.«Li», mi diras; mi ne povas diri «mi». En tiu infan o del’ infero estis nenio homa; lo ĝis en li nenio krom latimo kaj la malamo. Kaj kiam fine,—pensante, ke laveturigisto komencas ion suspekti,—li forsendis laveturilon kaj riskis piediri, en sia ne ĝustalkorpavestaro, objekto nepre markita por la observado, in ter lanoktajn preterirantojn, tiuj du malnoblaj pasioj fu riozis enli kvaza ŭ uragano. Li mar ŝis rapide, persekutatade siaj timoj; babilante al si mem, ŝtelirante tra lamalpli vizitataj stratoj, kalkulante la minutojn, k iuj

kvaza ŭ barilo ankora ŭ apartigis lin de lanoktomezo. Fojon, virino alparolis al li, proponant e, mipensas, skatolon da alumetoj. Li pugnis ŝin en laviza ĝon, kaj ŝi forkuris. Kiam mirekonscii ĝis ĉe la domo de Lanyon, la teruro demia malnova amiko iom kortu ŝis min; mi ne scias; estisalmena ŭ nur kvaza ŭ guto en la maro, kompare al laabomenego, kun kiu mi rigardis reen al tiuj horoj. Estisokazinta en mi ia ŝanĝi ĝo. Jam ne plu timo alla e ŝafodo, sed teruro fari ĝi denove Hyde,turmentegis min. La kondamnon de Lanyon mi ricevis duone enson ĝo; duone en son ĝo revenis hejmen kajkuŝi ĝis. Post la ellacigoj de la tago, midormegis, en dormo tiel severa kaj profunda, ke ne sukcesisĝin rompi e ĉ la teruraj ko ŝmaroj minturmentantaj. Mi veki ĝis matene skuita, malfortigita,sed refre ŝi ĝinta. Mi ankora ŭ malamis kajtimis pensi pri la bruto, kiu en mi dormetis, kajkompreneble mi ne forgesis la konsternantajn dan ĝerojnde l’ anta ŭa tago; sed mi estis denove hejme, en miapropra domo kaj apud miaj drogoj, kaj dankemeco pro mia savobriladis en mia animo tiel forte, ke ĝi preska ŭkonkuris la helecon de la espero mem.

Mi estis nerapide transpa ŝanta la korton postmatenmanĝo, entrinkante la malvarman aeron kun plezuro,kiam ree min kaptis tiuj nepriskribeblaj sentoj, ki ujheroldis la ŝanĝi ĝon: kaj apena ŭ mihavis la tempon atingi la ŝirmon de mia kabineto, trami denove furiozas kaj glacias la pasioj de Hyde. Ĉitiun fojon, duobla dozo estis necesa por revoki min al mimem, kaj jen ho ve! post ses horoj, dum mi sidis ma lgajerigardadante la fajron, jam revenas la doloroj kaj la drogodenove devas esti trinkata. Mallonge, de tiu tagoŝajnis, ke nur per granda, kvaza ŭ gimnastikapenado, kaj nur sub la rekta stimulo de la drogo, m i povasporti la viza ĝon de Jekyll. Je ĉiu horo de la tagokaj nokto min kaptis la avertanta ektremo; precipe se midormis, a ŭ e ĉ dum momento dormetis sur miaseĝo, ĉiam mi veki ĝis kiel Hyde. Sub lastre ĉado de ĉi tiu sen ĉese minacanta fatalo,kaj pro la maldormado, al kiu mi nun min kondamnis jaeĉ super ĉia grado, kiun mi kredis ebla al lahomo, mi fari ĝis en mia propra persono esta ĵokonsumita kaj el ĉerpita de la febro, malforta, korpekaj mente, ĉiam okupata de unu sola penso: abomeno almia alia memo. Sed dum mi dormadis a ŭ kiam la efekto dela drogo el ĉerpi ĝis, mi saltis preska ŭ sentransiro— ĉar la doloroj de la aliformi ĝofari ĝis ĉiutage malpli severaj—en la posedon deimago plenega de teruraj fantazioj, de animo bolant a persenka ŭzaj malamoj, kaj en la posedon de korpo, kiuŝajnis ne sufi ĉe forta por enteni la furiozantajnenergiojn de la vivo. La povoj de Hyde ŝajnis des plikreski, ju pli kaduki ĝis Jekyll. Kaj certe la malamo,kiu apartigis ilin, estis nun amba ŭflanke egala.Ĉe Jekyll, ĝi estis afero de esenca instinkto. Linun konsciis plene la malbelegecon de tiu esta ĵo, kiupartoprenis kun li kelkajn el la fenomenoj de l’konscienco, kaj kiu estis kunheredonto kun li de la morto;kaj krom tiuj ligiloj de komuna posedo, kiuj en si faris laplej doloregan parton de lia turmento, li pensis pr i Hydekvaza ŭ pri io ne nur infera sed neorganika. Jen laterura afero: ke la ŝlimo de l’ abismo ŝajnasaŭdigi kriojn kaj vo ĉojn; ke la amorfa polvogesta ĉas kaj pekas; ke tio, kio estas senviva, kaj ne

havas formon, povas uzurpi la funkciojn de la vivo. Kaj jenankora ŭ: ke tiu ribelanta abomena ĵo estas ligitaal li pli intime ol edzino, pli proksime ol okulo;kuŝas enka ĝigita en lia karno, kie li a ŭdasĝin murmuri, sentas ĝin barakti al naski ĝokaj en ĉiu horo de malforteco, kaj dum la konfido de ladormo, lin venkas kaj uzurpas lian vivon.

La malamo de Hyde kontra ŭ Jekyll estis de malsamaspeco. Lia teruro pri la e ŝafodo devigis linsen ĉese fari provizoran memmortigon, kaj reveni al liastato de subulo, fari ĝi parto anstata ŭ persono;sed li abomenis la necesecon, li abomenis la mal ĝojegonen kiun Jekyll jam enfalis, kaj lin akre indignigis lamalpla ĉo, kiun li mem inspiris. Pro tio lasimio-similaj fipetoloj, kiujn li faris al mi,skriba ĉante la ŭ mia propra skribstiloblasfema ĵojn sur la pa ĝoj de miaj libroj;bruligante la leterojn kaj portreton de mia patro; kaj vere,se lin ne detenus timo pri propra morto, jam anta ŭlongeli estus ruiniginta sin por impliki min en la ruino . Sed liaamo por la vivo estas miriga; mi diros plu: mi, kiu malsanaskaj glacii ĝas pro simpla pensado pri li, mi, kiam mimemoras la mizera ĉon kaj pasion de liasinalkro ĉemo al la vivo, kaj kiam mi scias, kiom litimas mian kapablon detran ĉi lin per la memmortigo, mipovas en mia koro lin kompati. Neutilas, kaj la tem po doloremankas al mi, plilongigi ĉi tiun priskribon; neniam iusuferis tiajn turmentegojn, tio sufi ĉu. Kaj tameneĉ al tiaj la kutimado alportis—ne, nemalpezi ĝon,—sed, ian kalecon de la animo, iansubmeti ĝemon al la malespero; kaj mia puno povus jadaŭradi dum jaroj, se ne estus okazinta tiu lastamalfeli ĉegaĵo, kiu nun fine min trafis kaj disigisde mia propra viza ĝo kaj naturo. Mia provizo de lasalo, kiu neniam renovi ĝis de post la dato de mia unuaeksperimento, komencis el ĉerpi ĝi. Mi venigis novanprovizon kaj kunmiksis la trinka ĵon: lakvaza ŭbolado sekvis, anka ŭ la unuakolor ŝanĝi ĝo, sed ne la dua. Mi trinkis lamiksturon, ĝi ne efikis. Vi scii ĝos de Poole, kielmi traser ĉigis la tutan Londonon; vane estis, kaj miestas nun konvinkita, ke mia unua provizo estis nep ura, kajke estis tiu nekonata nepura ĵo, kiu donis al lamiksa ĵo efikecon.

Proksimume unu semajno nun pasis, kaj mi finas ĉitiun rakonton sub la influo de la lasta el miaj mal novajpulvoroj. Ĉi tiu, do, estas la lasta fojo—se neokazos miraklo—kiam Harry Jekyll povas pensi siajnproprajn pensojn a ŭ vidi sian propran viza ĝon(nun, ho ve! kiel malgaje aliigitan!) en la spegulo . Nekdevos mi prokrasti tro longe la finon de ĉi tiuskribado, ĉar se mia rakonto ĝis nun evitisdetrui ĝon, tio estis pro kombino de grandaanta ŭzorgo kaj granda bon ŝanco. Se la agonioj dela ŝanĝo ekkaptos min dum mi ĝin skribas,Hyde ĝin dis ŝiros; sed se iom da tempo pasos dekiam mi estos ĝin flankenmetinta, lia mirinda egoismokaj absorbiteco en la pasanta momento, eble savos ĝindenove kontra ŭ la ago de lia simiosimila malico. Kajefektive, la fatalo, kiu proksimi ĝas al ni amba ŭ,jam ŝanĝis kaj premegis lin. Pasos nur duonhoro,kaj mi denove kaj por ĉiam eniros tiun malamitanpersonecon… Mi scias, kiel mi sidos ektremegante ka jplorante sur mia se ĝo, a ŭ da ŭros, en plej

stre ĉita kaj timopenetrita ekstazo de a ŭskultado,paŝadi tien kaj reen tra ĉi tiu ĉambreto—mialasta surtera rifu ĝejo—kaj suba ŭskulti ĉiansonon de minaco. Ĉu Hyde mortos sur la e ŝafodo?aŭ ĉu li en la lasta momento trovos lakura ĝon sin liberigi? Dio scias: al mi indiferenteestas; ĉi tiu estas la vera horo de mia morto, kaj tio,kio nepre sekvos, koncernos alian ol min mem. Ĉi tie,do, demetante mian plumon kaj eksigelante mian konf eson, mimetas finon al la vivhistorio de tiu malfeli ĉa HarryJekyll.

FINO

[1] Ri ĉardEnfijld.

[2] T.e.ĉiutage krom diman ĉo, kiam en Anglujo la butikojrestas fermitaj.

[3] Gablo:triangula elstaranta konstrua ĵo a ŭ pintategmentofino super pordoj, fenestroj, k.t.p. la ŭ lagotika ar ĥitektura stilo. A. gable; Fr. gâble; G.Giebel, Spitzverdachung; H. socarrén, alero.

[4] Elp. Kuts:fama Londona banko.

[5] Ekkrio, kiumontras protestan nekonsenton.

[6] Elp. Hajd.

[7] Morosa:ĉagrenhumora, malgaja ĉa, malkontenta ĉa. A.morose, sullen, surly; Fr. morose, maussade, bourru ; G. mürrisch;H. murrio; Lat. morosus.

[8] Elp. Ĝekil.

[9] Elp. Kávendi ŝSkŭer: fama Londona placo.

[10] Elp. Lanjon.

[11] Harry.intima formo de l’ nomo Henry (kvaza ŭ Hen ĉjo).

[12] Tio ĉiestas vort ŝerco. Hide and Seek (Hajd kaj Sik) estasinfana ludo, la ŭ kiu unuj devas sin ka ŝi (Hide)kaj la aliaj ilin ser ĉi (Seek).

[13] Malri ĉakvartalo de Londono.

[14] Perpleksiteco:Tiu implikita stato de la mento, en kiu oni ne klar ekomprenas, a ŭ dubas a ŭ hezitas, pro konfuzatajideoj (Perpleksi = meti en tiun staton). A.perplexity, F. perplexité, G. Verworrenheit, H.perplejidad.

[15] Perpleksita:A. perplexed, puzzled, F. embrouillé, embarrassé. G .verwirrt, perplex, H. perplejo.

[16] Elp. Pul.

[17] Elp. Karu.

[18] Elp. Njukomenel Skotland Jard (la ĉefoficejo de la londonadetektiva polico).

[19] Bajeto:Speco de maldelikata flaneleca tuko. A. baize; Fr. bayette;G. Boye; H. bayeta.

[20] T.e. pripensipri ĝi.

[21] Elp. Gest.

[22] Elp. Brad ŝa.

[23] Damni:kondamni al puno eterna. A. damned; Fr. damné; G. v erdammt;H. condenado a pena eterna.

[24] Lugubra:funebrecon, mal ĝojon inspiranta. A. lugubrious,mournful, doleful; Fr. lugubre; G. traurig, kummerv oll,klagend; H. lúgubre.

[25] Fiolo:malgranda vitra botelo de formo speciala uzata en l alaboratorio. A. phial; Fr. fiole: G. Phiole, Fläsch chen; H.redoma, frasco.

[26] Morbida:Malsana ĉa, kvaza ŭ malsaneta. A. morbid; Fr.morbide; G. krankhaft; H. mórbido.

[27] Sombra:malluma, malhela, malgaja, ĉagrena, melankolia. A.sombre; Fr. sombre; G. düster, finster, dunkel, trü b; H.sombrio; obscuro, triste.

[28] Elp. Hesti.

[29] Simuli:ŝajnigi, imita ĉi. A. simulate; Fr. simuler; G.nachahmen, heucheln, simulieren; H. simular, fingir .

[30] Ri ĝentsPark: Fama kaj bela Londona parko.

ALDONO

Lokoj en kiuj la tradukintoj uzis radikojnne troveblajn en la plimulto da vortaroj

Gablo: iamalbona ŭspicia masivo de konstrua ĵoj eltrudis siangablon super la straton (*).

Morose: Via

devo estis min averti, respondis la alia, iom moros e(*).

Perpleksi:metante la manon al la frunto, kiel homo en ia ment a perpleksiteco(*).—Devas esti io plu, dirisen si la perpleksita sinjoro (*).

Bajeto:pordo kovrita de ru ĝa bajeto (*).Frapis per iome ŝancela mano sur la ru ĝan bajetonde la kabineta pordo (*).

Damnita:Plorantan kiel virino a ŭ animo damnita (*).

Lugubra: Lugubrakriego, kvaza ŭ de nur besta teruro, sonis el lakabineto (*).

Fiolo: …per la dispremita fiolo en lia mano, kaj la fortaodoro de migdalkernoj, Utterson sciis, ke li rigard askadavron de memdetruinto (*).

Morbida: Mihavas morbidan timon, mal ĝuste direkti vin (*).

Sombra: Miavizitanto ja brulis pro ia sombra eksciteco (*).

Simuli: …sidi ĝis kun malheli ĝinta frunto, por simulimatenmanĝon (*).

CENTRA PRESEJO ESPERANTISTAV. Polgar-Politzer33, rue Lacépède, Paris

End of the Project Gutenberg EBook of Doktoro Jekyl l kaj Sinjoro Hyde, by Robert Louis Stevenson

*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DOKTORO JEKYLL KAJ SINJORO HYDE ***

***** This file should be named 24145-0.txt or 2414 5-0.zip *****This and all associated files of various formats wi ll be found in: http://www.gutenberg.org/2/4/1/4/24145/

Produced by Les and Arlyn Kerr

Updated editions will replace the previous one--the old editionswill be renamed.

Creating the works from public domain print edition s means that noone owns a United States copyright in these works, so the Foundation(and you!) can copy and distribute it in the United States withoutpermission and without paying copyright royalties. Special rules,set forth in the General Terms of Use part of this license, apply tocopying and distributing Project Gutenberg-tm elect ronic works to

protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and tradem ark. ProjectGutenberg is a registered trademark, and may not be used if youcharge for the eBooks, unless you receive specific permission. If youdo not charge anything for copies of this eBook, co mplying with therules is very easy. You may use this eBook for nea rly any purposesuch as creation of derivative works, reports, perf ormances andresearch. They may be modified and printed and giv en away--you may dopractically ANYTHING with public domain eBooks. Re distribution issubject to the trademark license, especially commer cialredistribution.

*** START: FULL LICENSE ***

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSEPLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg-tm mission of prom oting the freedistribution of electronic works, by using or distr ibuting this work(or any other work associated in any way with the p hrase "ProjectGutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full ProjectGutenberg-tm License (available with this file or o nline athttp://gutenberg.org/license).

Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tmelectronic works

1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tmelectronic work, you indicate that you have read, u nderstand, agree toand accept all the terms of this license and intell ectual property(trademark/copyright) agreement. If you do not agr ee to abide by allthe terms of this agreement, you must cease using a nd return or destroyall copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a ProjectGutenberg-tm electronic work and you do not agree t o be bound by theterms of this agreement, you may obtain a refund fr om the person orentity to whom you paid the fee as set forth in par agraph 1.E.8.

1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark . It may only beused on or associated in any way with an electronic work by people whoagree to be bound by the terms of this agreement. There are a fewthings that you can do with most Project Gutenberg- tm electronic workseven without complying with the full terms of this agreement. Seeparagraph 1.C below. There are a lot of things you can do with ProjectGutenberg-tm electronic works if you follow the ter ms of this agreementand help preserve free future access to Project Gut enberg-tm electronicworks. See paragraph 1.E below.

1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Founda tion ("the Foundation"or PGLAF), owns a compilation copyright in the coll ection of ProjectGutenberg-tm electronic works. Nearly all the indi vidual works in

thecollection are in the public domain in the United S tates. If anindividual work is in the public domain in the Unit ed States and you arelocated in the United States, we do not claim a rig ht to prevent you fromcopying, distributing, performing, displaying or cr eating derivativeworks based on the work as long as all references t o Project Gutenbergare removed. Of course, we hope that you will supp ort the ProjectGutenberg-tm mission of promoting free access to el ectronic works byfreely sharing Project Gutenberg-tm works in compli ance with the terms ofthis agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated withthe work. You can easily comply with the terms of this agreement bykeeping this work in the same format with its attac hed full ProjectGutenberg-tm License when you share it without char ge with others.

1.D. The copyright laws of the place where you are located also governwhat you can do with this work. Copyright laws in most countries are ina constant state of change. If you are outside the United States checkthe laws of your country in addition to the terms o f this agreementbefore downloading, copying, displaying, performing , distributing orcreating derivative works based on this work or any other ProjectGutenberg-tm work. The Foundation makes no represe ntations concerningthe copyright status of any work in any country out side the UnitedStates.

1.E. Unless you have removed all references to Pro ject Gutenberg:

1.E.1. The following sentence, with active links t o, or other immediateaccess to, the full Project Gutenberg-tm License mu st appear prominentlywhenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (a ny work on which thephrase "Project Gutenberg" appears, or with which t he phrase "ProjectGutenberg" is associated) is accessed, displayed, p erformed, viewed,copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and withalmost no restrictions whatsoever. You may copy it , give it away orre-use it under the terms of the Project Gutenberg License includedwith this eBook or online at www.gutenberg.org

1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm elect ronic work is derivedfrom the public domain (does not contain a notice i ndicating that it isposted with permission of the copyright holder), th e work can be copiedand distributed to anyone in the United States with out paying any feesor charges. If you are redistributing or providing access to a workwith the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on thework, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1through 1.E.7 or obtain permission for the use of t he work and theProject Gutenberg-tm trademark as set forth in para graphs 1.E.8 or1.E.9.

1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm elect ronic work is postedwith the permission of the copyright holder, your u se and distributionmust comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E. 7 and any additionalterms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linkedto the Project Gutenberg-tm License for all works p osted with thepermission of the copyright holder found at the beg inning of this work.

1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tmLicense terms from this work, or any files containi ng a part of thiswork or any other work associated with Project Gute nberg-tm.

1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute o r redistribute thiselectronic work, or any part of this electronic wor k, withoutprominently displaying the sentence set forth in pa ragraph 1.E.1 withactive links or immediate access to the full terms of the ProjectGutenberg-tm License.

1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,compressed, marked up, nonproprietary or proprietar y form, including anyword processing or hypertext form. However, if you provide access to ordistribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the o fficial versionposted on the official Project Gutenberg-tm web sit e (www.gutenberg.org),you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide acopy, a means of exporting a copy, or a means of ob taining a copy uponrequest, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or otherform. Any alternate format must include the full P roject Gutenberg-tmLicense as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,performing, copying or distributing any Project Gut enberg-tm worksunless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providingaccess to or distributing Project Gutenberg-tm elec tronic works providedthat

- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from the use of Project Gutenberg-tm works calculat ed using the method you already use to calculate your applicable t axes. The fee is owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he has agreed to donate royalties under this aragraph to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid within 60 days following each dat e on which you prepare (or are legally required to prepare) y our periodic tax returns. Royalty payments should be clearly m arked as such and sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in Section 4, "Information a bout donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundat ion."

- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies you in writing (or by e-mail) within 30 days o f receipt that s/he does not agree to the terms of the full Projec t Gutenberg-tm License. You must require such a user to retu rn or destroy all copies of the works possessed in a physical medium and discontinue all use of and all access to o ther copies of Project Gutenberg-tm works.

- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any money paid for a work or a replacement copy, i f a defect in the electronic work is discovered and reported to you within 90 days of receipt of the work.

- You comply with all other terms of this agreement for free distribution of Project Gutenberg-tm works.

1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tmelectronic work or group of works on different term s than are setforth in this agreement, you must obtain permission in writing fromboth the Project Gutenberg Literary Archive Foundat ion and MichaelHart, the owner of the Project Gutenberg-tm tradema rk. Contact theFoundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerableeffort to identify, do copyright research on, trans cribe and proofreadpublic domain works in creating the Project Gutenbe rg-tmcollection. Despite these efforts, Project Gutenbe rg-tm electronicworks, and the medium on which they may be stored, may contain"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate orcorrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectualproperty infringement, a defective or damaged disk or other medium, acomputer virus, or computer codes that damage or ca nnot be read byyour equipment.

1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - E xcept for the "Rightof Replacement or Refund" described in paragraph 1. F.3, the ProjectGutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the ProjectGutenberg-tm trademark, and any other party distrib uting a ProjectGutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim allliability to you for damages, costs and expenses, i ncluding legalfees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGL IGENCE, STRICTLIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSEPROVIDED IN PARAGRAPH F3. YOU AGREE THAT THE FOUND ATION, THETRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BELIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQU ENTIAL, PUNITIVE ORINCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE P OSSIBILITY OF SUCHDAMAGE.

1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover adefect in this electronic work within 90 days of re ceiving it, you canreceive a refund of the money (if any) you paid for it by sending awritten explanation to the person you received the work from. If youreceived the work on a physical medium, you must re turn the medium withyour written explanation. The person or entity tha t provided you

withthe defective work may elect to provide a replaceme nt copy in lieu of arefund. If you received the work electronically, t he person or entityproviding it to you may choose to give you a second opportunity toreceive the work electronically in lieu of a refund . If the second copyis also defective, you may demand a refund in writi ng without furtheropportunities to fix the problem.

1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forthin paragraph 1.F.3, this work is provided to ou 'AS-IS' WITH NO OTHERWARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDI NG BUT NOT LIMITED TOWARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PU RPOSE.

1.F.5. Some states do not allow disclaimers of cer tain impliedwarranties or the exclusion or limitation of certai n types of damages.If any disclaimer or limitation set forth in this a greement violates thelaw of the state applicable to this agreement, the agreement shall beinterpreted to make the maximum disclaimer or limit ation permitted bythe applicable state law. The invalidity or unenfo rceability of anyprovision of this agreement shall not void the rema ining provisions.

1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, thetrademark owner, any agent or employee of the Found ation, anyoneproviding copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordancewith this agreement, and any volunteers associated with the production,promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,harmless from all liability, costs and expenses, in cluding legal fees,that arise directly or indirectly from any of the f ollowing which you door cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tmwork, (b) alteration, modification, or additions or deletions to anyProject Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you c ause.

Section 2. Information about the Mission of Proje ct Gutenberg-tm

Project Gutenberg-tm is synonymous with the free di stribution ofelectronic works in formats readable by the widest variety of computersincluding obsolete, old, middle-aged and new comput ers. It existsbecause of the efforts of hundreds of volunteers an d donations frompeople in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunte ers with theassistance they need, is critical to reaching Proje ct Gutenberg-tm'sgoals and ensuring that the Project Gutenberg-tm co llection willremain freely available for generations to come. I n 2001, the ProjectGutenberg Literary Archive Foundation was created t o provide a secureand permanent future for Project Gutenberg-tm and f uture generations.To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundationand how your efforts and donations can help, see Se ctions 3 and 4and the Foundation web page at http://www.pglaf.org .

Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary ArchiveFoundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation i s a non profit501(c)(3) educational corporation organized under t he laws of thestate of Mississippi and granted tax exempt status by the InternalRevenue Service. The Foundation's EIN or federal t ax identificationnumber is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is post ed athttp://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project GutenbergLiterary Archive Foundation are tax deductible to t he full extentpermitted by U.S. federal laws and your state's law s.

The Foundation's principal office is located at 455 7 Melan Dr. S.Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and emplo yees are scatteredthroughout numerous locations. Its business office is located at809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801 ) 596-1887, [email protected]. Email contact links and up to date contactinformation can be found at the Foundation's web si te and officialpage at http://pglaf.org

For additional contact information: Dr. Gregory B. Newby Chief Executive and Director [email protected]

Section 4. Information about Donations to the Proj ect GutenbergLiterary Archive Foundation

Project Gutenberg-tm depends upon and cannot surviv e without widespread public support and donations to carry out it s mission ofincreasing the number of public domain and licensed works that can befreely distributed in machine readable form accessi ble by the widestarray of equipment including outdated equipment. M any small donations($1 to $5,000) are particularly important to mainta ining tax exemptstatus with the IRS.

The Foundation is committed to comp ying with the laws regulatingcharities and charitable donations in all 50 states of the UnitedStates. Compliance requirements are not uniform an d it takes aconsiderable effort, much paperwork and many fees t o meet and keep upwith these requirements. We do not solicit donatio ns in locationswhere we have not received written confirmation of compliance. ToSEND DONATIONS or determine the status of complianc e for anyparticular state visit http://pglaf.org

While we cannot and do not solicit contributions fr om states where wehave not met the solicitation requirements, we know of no prohibitionagainst accepting unsolicited donations from donors in such states whoapproach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, bu t we cannot makeany statements concerning tax treatment of donation s received fromoutside the United States. U.S. laws alone swamp o ur small staff.

Please check the Project Gutenberg Web pages for cu rrent donationmethods and addresses. Donations are accepted in a number of otherways including checks, online payments and credit c ard donations.To donate, please visit: http://pglaf.org/donate

Section 5. General Information About Project Guten berg-tm electronic

works.

Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tmconcept of a library of electronic works that could be freely sharedwith anyone. For thirty years, he produced and dis tributed ProjectGutenberg-tm eBooks with only a loose network of vo lunteer support.

Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printededitions, all of which are confirmed as Public Doma in in the U.S.unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarilykeep eBooks in compliance with any particular paper edition.

Most people start at our Web site which has the mai n PG search facility:

http://www.gutenberg.org

This Web site includes information about Project Gu tenberg-tm,including how to make donations to the Project Gute nberg LiteraryArchive Foundation, how to help produce our new eBo oks, and how tosubscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.