RILCA Newsletter - Mahidol University...จดหมายข าวสถาบ นว จ ยภาษาและว ฒนธรรมเอเช ย Research Institute for Languages

จดหมายข า วสถ าบ น ว จ ย ภ าษ า แล ะ วฒนธรรม เอ เ ช ย R e s e a r c h I n s t i t u t e f o r L a n g u a g e s a n d C u l t u r e s o f A s i a

ปท ๓๒ ฉบบท ๒ : เมษายน-มถนายน ๒๕๕๔ Vol. 32 No. 2 : April - June 2011

RILCA Newsletter

หากเราลองนกภาพยอนหลงไปเมอ 30 ปกอน ตอนทการคมนาคม เทคโนโลยและการสอสารยงไมสะดวกสบายเทาปจจบน การทนกวจยจะเขาไปหาขอมล ศกษาวถชวตและวฒนธรรมของกลมชาตพนธตางๆ คงจะทำไดยากลำบากเตมท เดนทางขามภเขาดวยเทาเปลาแทนการนงรถตดแอร สงเกตและบนทกทกอยางดวยการเขยนแทนการใชกลองวดโอราคาแพง ทงหมดกเพอจดประสงคเดยว คอผลงานการวจย ทไมใชเพอสรางชอเสยงใหกบตนเองแตเปนไปเพอการแกปญหาและลดชองวางความเหลอมลำทางสงคม ทจะทำใหทกคนไดเขาใจวา “วฒนธรรมไทยมความหลากหลายและแตกตางในตวเอง” หากเปรยบกบ ยคปจจบน ยคทการพฒนาทางดานเทคโนโลยถงขดสงสด การตดตอสอสารระหวางประเทศอกซกโลกกง า ยดาย เพ ย ง แค ปลายน ว ส มผ ส วฒนธรรมตางชาตไหลเขามาพรอมกบความเจรญทางวตถ เกดการสราง วฒนธรรมแบบใหมขนมาเพอทำลายหรอแบงแยกวฒนธรรมดวยกนเอง ไมวา จะเปนวฒนธรรมทางเทคโนโลยหรอวฒนธรรมการแบงสอยางทเราเหนอยในปจจบน ทงหมดเปนขอพสจนแลววาการพฒนาประเทศหาใชการมงแตจะพฒนาแตเทคโนโลยเพยงอยางเดยว การพฒนาจตใจนนกเปนสวนสำคญ พฒนาคณธรรมจรยธรรมใหสงขนพรอมวตถ ใหทกๆ คนเขาใจวา ความหลากหลายและแตกตางมใชความแตกแยก เมอถงตอนนนประเทศไทยอาจจะพฒนามากกวาปจจบนทเปนอยนกเปนได

สดทายคณะผจดทำขอขอบคณ ผอ านทกทานท ใหการตดตามและสนบสนนจดหมายขาวดวยดตลอดมา และเราหวงเปนอยางยงวา จดหมายขาวฉบบเลกๆ ทอยในมอทานน จะเปนกลไกตวเลกๆ ในการชวยผลกดนความคดใหสงคมไทยเปนสงคมทเขาใจในความแตกตางซงกนและกนไมมาก กนอย แลวพบกนใหมฉบบหนาครบ ขอบคณครบ

ทกทาย งานวจยชมชนเปรยบเสมอนการสรางพระเจดยจากฐาน เพราะฉะนนจะมความมนคงทงในแงวชาการและสงคม ฐานของเจดยเปรยบเสมอนกบชมชนทมอยทวประเทศ การวจยชมชนมลกษณะการทำงานโดยฐานชมชน กลาวคอ ชมชนจะเขามามสวนรวมตลอดกระบวนการวจย ตงแตตงคำถาม เกบขอมล วเคราะห และตอบคำถาม งานวจยชมชนเปนกระบวนการเรยนรของชมชน ใหชมชนไดจดการปญหาดวยตวเอง นกวจยอาจมบทบาท

กลมภารกจวจยชม ชนของมหาวทยาลยมหดล

ได 2 แบบ คอ แบบแรก นกวจยรวมทำงานกบชมชน เปนพเลยงหรอผเอออำนวยกระบวนการเรยนร ใหชาวบานตงโจทยคำถาม เกบขอมล และหา คำตอบดวยตนเอง หรอแบบทสอง นกวจยเข า ไปว จ ย ในชมชน เปนผ ตงโจทย ชาวบานใหขอมลและความ รวมมอในการทำวจย ผลของการทำวจยชมชนเปนการสรางคน สรางความร และนำผลของความรนนมาใชประโยชนตอชมชนโดยตรง

จากจดเรมตนครงแรกทมการประชมของกลมแกนนำผมอดมการณรวมในการจดตงกลมภารกจวจยชมชน ทมรองศาสตราจารยดวงพร คำนณวฒน เปนประธาน เมอเดอนกรกฎาคม 2553 และกลายเปนจดเรมตนของการดำเนนงานอยางเปนรปธรรม เมอมหาวทยาลยมหดลมคำสงแตงตง “กลมภารกจวจยชมชนของมหาวทยาลยมหดล” ทม

เปาหมายใหนกวชาการในมหาวทยาลยไดใชความรความสามารถเพอพฒนาสงคมรวมกบชมชนอยางยงยน ซงเปนบทบาทหลกของมหาวทยาลย และสอดคลองกบยทธศาสตรดานการสรางองคกรแหงการเรยนรและความเปนเลศทางวชาการ ท เชอมโยงกบปณธาน “ปญญาของแผนดน” ของมหาวทยาลยมหดล โดยมคณะกรรมการประกอบดวยทปรกษาและกรรมการจากสวนงานตางๆ จำนวน 28 คน มบทบาทหนาทในการ 1) สนบสนนระบบงานวจย

ชมชน กำหนดยทธศาสตรแผนการปฏบตงาน จดระบบและกลไกเกอหนนงานวจยชมชน 2) สรางความรและเครอขายดานงานวจยชมชน ดวยการจดทำฐานขอมล และการจดการความร 3) พฒนาศกยภาพนกวจยและพฒนาเครอขายนกวจยทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย และ 4) สอสารประเดน/นโยบายสาธารณะสสงคมผานกจกรรมและสอประเภทตางๆ

ระยะเรมตนของการทำงาน กลมภารกจวจยชมชนจะใชกลยทธในการดำเนนงาน คอ 1) กลยทธ “รเรา รเขา” กลมภารกจวจยชมชนจดทำฐานขอมลงานวจยชมชนเพอใหเหนศกยภาพและแนวโนมของการทำงานวจยชมชนในดานบคคล พนท ประเดน และการจดเวทแลกเปลยนเรยนรกบภาคสวนตางๆ เพอให เหนภาพใหญของระบบการพฒนาและวจยชมชน และ 2) กลยทธ

เลาเรองวจย

�

เกบเสวนามาเลา

โ ค ร ง ก า รพ ท ธมณฑลมว ต ถ ป ร ะ ส ง ค ส ำ ค ญ ใ น ก า ร ท จ ะสรางสรรคสงคมใหม เพอคนพทธ-มณฑลใหอยรวมกนอยางมความสข โดยการประสานความรวมมอและ การมส วนร วมของคนพทธมณฑล มหาวทยาลยมหดล และหนวยงานอน บนความคดเหน ความตองการ และความพรอมของคนพทธมณฑลอยางแทจรง โดยยดหลกการดำเนนงานคอ เรยนรรวมกนระหวางมหาวทยาลยมหดลกบหนวยงานตางๆ ในพนท เพอรวมกนกำหนดทศทางและปฏบตการ ซงเปนการทำงานทใหความสำคญกบความคดเหนและความตองการชมชน โดยตองคำนงถงอดต ปจจบน และอนาคต และเนนการใชขอมลเดมในการตอยอดงานและขอมลใหมจากการเรยนรกระบวนการดำเนนงานโครงการเพอใหไดความสมบรณทสด

อยในขนตอนของการประชมแลกเปลยนขอมลรวมกบผนำชมชน เพอวางแผนเตรยมการจดเวทประชาคมระดบอำเภอ ท จะจดขนในวนท 21 กรกฎาคม 2554 โดยผลท ไดจากการจดการประชมครงน จะไดนำไปสการดำเนนงานโครงการตอไป

ส ำหร บ ผ ท ส น ใ จ ส าม า รถสอบถามขอม ล เพ ม เตม ไดท ศนยประสานงานกลมภารกจวจยชมชนของมหาวทยาลยมหดล หอง 503 อาคารภาษาและวฒนธรรมสยามบรมราชกมาร สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล ศาลายา ถนนพทธมณฑลสาย 4 ตำบลศาลายา อำเภอพทธมณฑล จงหวดนครปฐม 73170 หรอ โทร. 0-2800-2308 ตอ 3500 โทรส า ร 0 -2800 -2332 หร อ อเมล [email protected]

พทธมณฑลกวา 150 โครงการ ซงขณะนอยระหวางการจดทำฐานขอมลอยางเปนระบบ ซงจากการประชม ดงกลาวยงทำใหไดยทธศาสตรการดำเนนงานโครงการพทธมณฑลอกดวย

ขณะเดยวกนในเดอนมนาคมและพฤษภาคม 2554 กลมไดสงตวแทนเขาพบและรวมประชมประจำเดอนกบหน วยงานราชการและองคกรปกครองสวนทองถนของอำเภอพทธมณฑล เพอประชาสมพนธและชแจงภารกจและวตถประสงคของกลมวจยชมชน และยงเปนการรายงานความกาวหนาของการดำเนนงานภารกจโครงการพทธมณฑลใหชมชนไดรบรเปนระยะ กระทงเมอวนท 18, 21 และ 22 มนาคม 2554 กลมไดจดกจกรรมเวทประชาคมในพนทอำเภอพทธมณฑล ไดแก ตำบลคลองโยง ตำบลศาลายา และตำบลมหาสวสด ซงมผใหความ

กลมภารกจวจยชม ชนของมหาวทยาลยมหดล

“คดใหญ เรมเลก” การรเรมโครงการจะเรมจากกจกรรมทเปนรปธรรมขนาดเลก ททกฝายไดรบประโยชนรวมกน และอาสาสมครเขามารวมกนทำงานใหปรากฏผลสำเรจทเปนรปธรรม แลวจงขยายงานใหกวางขวางออกไป ซงภารกจแรกของกลมภารกจวจยชมชนทก ำล ง ด ำ เน นการขณะน ค อ การสนบสนนการพฒนาโครงการวจยชมชนแบบบรณาการในเขตพนทอำเภอพทธมณฑล หรอเรยกวา “โครงการพทธมณฑล”

การดำเนนงานโครงการพทธ มณฑลของกลมภารกจวจยชมชนฯ เรมตนจากการประชมวางแผนเพอรวบรวมคนและงานทมการดำเนนการอยในพนทอำเภอพทธมณฑล จากหนวยงานตางๆ ทงภายในมหาวทยาลยมหดล และเชญหนวยงานตางๆ จากภายนอกทตงอยในเขตพนทอำเภอ พทธมณฑลเขารวมแลกเปลยนการดำเนนงานพฒนา/วจยชมชน ทจดขนเมอเดอนกมภาพนธ 2554 จนทำใหไ ด ข อม ล ง านพฒนา /ว จ ย ช มชน

สนใจเขารวมกวา 200 คน ในเบองตนกลมไดขอมลความคดเหนตอปญหาทควรพฒนา เชน ตำบลคลองโยง พบปญหาฝนละอองและอบตภยจากถนน ตำบลศาลายา พบปญหาการจราจรตดขด สวนตำบลมหา-สวสด พบปญหานำเสยจากบานจดสรร นอกจากนทกพนทไดพดถงประเดนปญหาอนๆ เชน ความไมเทาเทยมกนดานการศกษา หอพกนกศกษา เปนตน

การดำเนนงานกลมภารกจวจยชมชนฯ และโครงการพทธมณฑลขณะน

เชาวมนส ประภกด กลมภารกจวจยชมชนของสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล

�

เลาวฒนธรรม

เชยงตง เปนเมองทไดชอวา มวดเยอะมาก เฉพาะในตวเมองเชยง-ตงนน มวดมากถง 44 วด ดงนน เมอมาถงเชยงตง สงทควรทำคอ เทยวชมวด เพอนมสการพระพทธรป ทงพระประธานและพระอนดบ ท เรยงรายเตมวหาร ซงครงนเราจะพาไปเทยวชมวดในเชยงตงทเดนๆ กน ...เรมแรกทวดพระเจาหลวงหรอวดมหามยมน วดนตงอยตรงวงเวยนใจกลางเมอง มวหารทรงจตรมข เปนศลปะแบบมณฑะเลย และโดดเดนดวยหลงคาสแดงทซอนกนถง 9 ชน

นอกจากน ภายในวหารยงเปนทประดษฐานพระมหามยมนทจำลองมาจากเมองมณฑะเลย เฉพาะพระพกตรของพระพทธรปนน สรางจากทองคำแททหนกถง 4 กโลกรม

ต อมา เราก ไปต อก นท ว ดราชฐานหลวงหวขวง “ราชฐานหลวง” เปนคำทแสดงฐานะเปนวดหลวง ในอดตวดน ใช เปนทจดงานพระราชประเพณของราชสำนก สวนปจจบนนเปนโรงเรยนพระปรยตธรรม สาขาวดปากนำ และสดทายคอ วดพระแกว ภายในวหารวดพระแกวจะมพระแกวมรกตของพมาประดษฐานอย ซงทงสองวดน มความเกาแกเกอบ 700 ป และทงสามวดนตงอยใจกลางเมอง จงเรยกอกอยางวา “วงเวยนสามวด”

จากน เรากไปนมสการพระ ชนว หรอวดพระยาตองม พระชนวเปนพระพทธรปขนาดใหญทสงทสดในเชยงตง (สงถง 20 เมตร) ตอนทเราไปถงนน พระชนวกำลงจะมการปดทองใหม ซงการปดทองนจะทำกนปละ 1 ครง

จากนนเรากไปไหวพระเกลดนาคทวดยางโกง สำหรบพระเกลด

วดสำคญๆ ในเชยงตง รศ.ดร.สจรตลกษณ ดผดง ปยนนท ทองคำชม สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล

นาคนน มความเชอกนมาวา “ถาใครมาอธษฐานไหวพระเจาเกลดนาค แลวเอามอไปสมผสเกลดนาคทประดบดวยแกวองวะ เคลอบองคพระทประดษฐานอยบนแทนแกวหรอฐานชกช แลวตงจตอธษฐานในเรองทเราขอ กจะสำเรจสมใจปรารถนาเลยทเดยว”

ออกจากวดยางโกงแลว เราไปนมสการพระพทธรปทวดอนทบป-ผาราม ทวดอนฯ น มความเชอกนวา พระอนทรไดมาชวยสรางพระประธานของวดน ดานหลงพระประธานยงมบอนำศกดสทธทเชอกนวาพระอนทรเปนผสรางบอนำศกดสทธน นำไมเคยแหงไปจากบอเลย ทงๆ ทบอนำ มความกวาง ยาว ไมเกน 2x2 นว

และทสำคญทสดสำหรบวดนคอ บรเวณเพดานเหนอพระประธาน จะมนาคพนหลกอยบนเพดาน ซงถอไดวาเปนหนงเดยวในเชยงตง....และวดนเปนวดทมความพเศษอกอยางคอ เปนวด 2 วหาร เนองจากวาวหารทสรางใหมนน ไดสรางครอบลงไปบนหลงคาของวหารหลงเกา จงมหลงคาวหารสองหลง อยดวยกน...

พระมหามนจำลอง พระแกวมรกตพมา

วดพระเจาหลวง

บอนำทพย

วดราชฐานหลวงหวขวง

พระประธาน

�

สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล

ขอแสดงความยนดสำหรบผสำเรจการศกษา ประจำปการศกษา 2553

ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาภาษาศาสตร

นางกฤษณา คานเลา นางสาวสรวรรณพชา ธนจราวฒน นาย HAMAM SUPRIYADI

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาศาสตร

นางสาวปณยจรย สรสสม นางสาวบวรรตน ลาวณยเลศสกล นางสาวศศกานต กรตวทยายต นางสาวจรยา หนตด

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวฒนธรรมและการพฒนา

นางสาวศรนช ครฑธกะ นางสาวรฐนตย โกมลวานช นางสาวศรอร เพชรภรมย นายพนง ปานชวย นายวนชนะ ฤกษสมทร นางสาวศรลกษณ รตนาวทย

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาและวฒนธรรมเพอการสอสารและการพฒนา

นางสาวศรวรรณ ใยยะธรรม นายจกรพงษ แขวงรถ นางสาวณฐภา ธโนศวรรย นายดษยนนท เพชรผองใส นายนตกร ฤทธโคตร นางสาวสกญญา รตนธาราธคณ

นางสาววรภทร ธรชยศภกจ นายวชรากร บญเพง นางสาววระวลย กรมงคลลกษณ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพฒนาชนบทศกษา

พระสฤษด นาคสวรรณ พระครพศาลสมทรกจ(แสงทอง) นางสาวศศณ โสรนทร

นางสาวแวววรรณ พทธรกษา นางสาวพมพนภส โตสต นางสาวทวาพร ธงทอง นางสาวเบญจมาศ ยศพทกษ นางสาวนทกร ประจศลป นางสาวบหงา สวรรณสงข นางสาวสโรชา เกสโร นางสาวบษบาพร กตตสารวณโณ

นางสาวมนฤด พงศพทธชาต นางสาวมานดา พากเพยร นางสาวธรรมกา นามนาคประเสรฐ นางสาวดรณ มแลว นางยพา สรรพวรวงศ นายวสนต หอมจนทร นางสาวสรารจ กตตวรเชฏฐ นางสาวปญยภสสร เปยมโอภาศ

นอกเหนอจากวดทกลาวมาแลวนน เชยงตงยงมวดสำคญอกหลายวดทใหไปเยยมชม ไดแก วดจอมคำ วดเชยงงาม วดเชยงยน วดเชยงจน และวดราชฐานหลวงปาแดง ซงวดราชฐานหลวงปาแดงนมความเกาแกกวา 500 ป

เอกสารอางอง จายแสงทพยฟา เอยาวด. 2553. ถดจากปาย…กวาแหลเชยงตง. กรงเทพฯ : ณฏฐธนน. วรศกด เทยนธนะวฒน. 2553. Go เชยงตง. กรงเทพฯ : แพรวสำนกพมพ.

วดราชฐานหลวงหวขวง วดพระแกว

วดพระยาตองม พระเกลดนาค วดอนทบปผาราม

นาคพนหลก

�

บทความพเศษ

“ภาษาดนตรในเพลนเพลงพาทยระนาดเอก” เพลนเพลงพาทยระนาดเอก เปนผลงานการบนทกเสยงททรงคณคา เปนผลงานท คณครประสทธ ถาวร (ศลปนแหงชาต) เปนผควบคมการบรรเลงและบนทกเสยงใหสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล เมอป พ.ศ. 2541 โดยนำระนาดเอกซงเปนเครองดนตรไทยประเภทเคร องต ท มบทบาทสำคญในวงปพาทยมาบรรเลงเดยว โดยใชเพลงไทยทไมใชเพลงเดยวใหครนฐพงศ โสวตร ศษยเ อกของคณคร เปนผ บรร เลงระนาดเอกเพอสออารมณของเพลงผานภาษาดนตร สำหรบเพลงในชดนสวนใหญเปนเพลงสำเนยงลาวอตราจงหวะสองชน ซงครไดเรยงรอยทวงทำนองของเพลงเพอให เพลดเพลนไปตามอารมณตางๆ ของมนษยทเปนธรรมชาต เชน รก เศราอาลย สขสดชน โดยเลอกเพลงนำมาเรยบเรยงไวทงหมด 20 เพลง เรยงลำดบโดยมงเปลยนอารมณของผฟงเปนสำคญ สงทสำคญอยางยงในผลงานชดน คอ กลวธการบรรเลงระนาดเอก ทครใชวธการตามระเบยบแบบแผนของการบรรเลงบงคบทาง ซงจะใชวธการบรรเลงระนาดเอกดวยการตกรอเปนหลก ทำใหเสยงของระนาดเอกท ผ านการบรร เลงของผบรรเลงอยางประณตบรรจงและใสอารมณเพลงลงไปนนเกดความไพเราะนมนวล ออนโยนใหความรสกทละเอยดออน เสยงระนาดเอกทสออารมณไดจงเปนภาษาดนตรอยางหนง

“ฟงเพลงไทยในเรองพระลอ” ภาษาในวรรณคดเรองลลตพระลอ เปนวฒนธรรมทางภาษาของไทยทมการรกษาขอ

วาทตต ดรยองกร ศนยขอมลวฒนธรรมดนตร (ประสทธ ถาวร) สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล

ผลงานเพลงไทยทครประสทธ ถาวร ปรบวงบรรเลงใหสถาบนฯ

บงคบของฉนทลกษณอยางเครงครด ลลตพระลอจงไดรบการยกยองให เปนยอดของว ร ร ณ ค ด ป ร ะ เ ภ ท ล ล ต ประกอบกบเนอหาของเรองทนาประทบใจ สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดลจงไดนำเพลงตบเจรญศร ซงอาจารยมนตร ตราโมท (ศลปนแหงชาต) ปรบปรงบทรองจากบทละครเรองพระลอ ของพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระนราธปประพนธพงศ กบของเจาพระยาเทเวศร-วงศววฒน (ม.ร.ว.หลาน กญชร) มาเชอมรวมกบเพลงในตบเรองพระลอซงเปนบทตาโบลววงต พระราชนพนธในสมเดจพระเจาบรมวงศเธอเจาฟา กรมพระยานรศรานวดตวงศ เปนเพลงไทยในเรองพระลอจำนวน 16 เพลง โดยม นกดนตร (ครนฐพงศ โสวตร, ครบญชวย โสวตร, ครปบ คงลายทอง) ซงเปนมหาบณฑตวฒนธรรมการดนตรรนแรก (2532) ของสถาบนฯ ตลอดจนไดรบความอนเคราะหนกดนตรและผขบรองจากกรมศลปากร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย รวมบรรเลง มคณครประสทธ ถาวร เปนผปรบวงบรรเลง เพอเปนการอนรกษและเผยแพรวฒนธรรมทางภาษาและวฒนธรรมทางดนตร

ผทสนใจสามารถเขามาคลกไดท ศนยขอมลวฒนธรรมดนตร (ประสทธ ถาวร) http://rilca.mahidol.ac.th/mcc หรอตดตอศนยบรการวชาการและทำนบำรงศลปวฒนธรรม โทร. 0-2800-2341, 0-2800-2308-14 ตอ 3213

�

ประภาศร ดำสอาด

เกบเสวนามาเลา

ภารกจทสำคญประการหนงของสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล คอ การจดกจกรรมเสวนาวชาการ เมอวนท 22 ธนวาคม 2553 สถาบนฯ จงไดรบเกยรตจากคณวนชย ตนตวทยา-พทกษ หรอ “วนชย ตน” ผรวมกอตงและบรรณาธการบรหารนตยสารสารคด มาเปนวทยากรในการเสวนาวชาการ “เกบสงท เหน เขยนเปนสา(ระ)...คด”

คณวนชยกลาวถงบทบาทของคนทำสารคดวาตองเหมอน “เปด” คอ รหลากหลายเรอง เมอจะทำเรองอะไรกตองรเนอหาของเรองนนมากๆ แลวจงเลอกประเดนทคนอานอยากจะร ยอยออกมาใหรงาย งานสารคดกคองานทเอาวชาการมายอย มาทำใหคนอานรสกวาบรโภคแลวลนคอ เปรยบเหมอนคนกนอาหาร จานแรกอมกำลงด แตหากมจานทสองกอาจทำใหแนนทองเกนไปได เหมอนคนทำสารคดทสดทายเมอรขอมลหมดแลว กตองถามวาสาธารณชนตองการอะไร ดงคำพดของอลแบร กามส ทวา “อยาเดนนำหนาฉน อยาเดนตามหลงฉน แตจงเดนเคยงขางฉน” เมอตองการทำหนงสอใหมคนอานกตองใชแนวคดน จะลำหนาคนอานมากไมได เชน หากทำเรองแนวคดเศรษฐกจพอเพยง เมอ 20 ปทแลวทฟองสบยงไมแตก กคงไมมคนอานเพราะลำหนามวลชนมากเกนไป “อยาลาหลงมวลชน” คอ ตลาดตองการรเรองใดกทำหมดจนไมมจดยนของตวเอง นคอเสนหอยางหนงของการทำหนงสอใหอยไดนานๆ ซงจะตางจากวารสาร

เกบสงทเหน เขยนเปนสา(ระ)...คด

เกดความเปลยนแปลง ความขดแยงนำไปสอะไรบางอยาง รวมทงความรวมสมย ความใกลตว จะทำอยางไรใหเหนวาเปนเรองทคนใกลตวรสกสนใจดวย ซงบางครงอาจจะเปนเรองยากสำหรบนกเขยนรนใหม เพราะตองครนคดเยอะและความขดแยงกไมไดเหนไดงายๆ นอกจากนน ความเสยดายในรายละเอยด หากจะตองทงขอมลทเกบมาทงหมด กดจะเปนปญหาใหญสำหรบนกวชาการ ซงคณวนชยไดแสดงความเหนแบบตดตลกวา คงจะตองเลอกระหวางการทงขอมลกบท งคนอาน ความรกพเสยดายนองน แมแตผเขยนทมประสบการณมากๆ กยงตองเจอ ขนอยกบชวโมงบนของผเขยนดวย บางทานทมเทคนคสวนตวทจะหยอด ทจะทงทายใหคนอานตดตามตอนตอไปดวย ตองเลอกระหวางเขยนสนๆ แลวคนอานเยอะ กบเขยนยาวๆ แตไมมคนอาน สำหรบเทคนคการเขยนประจำตวของ คณวนชย คอ clean and clear สนๆ กระชบ แตไดใจความ ไมเยนเยอ พงเขา สเปา เพราะคนสมยใหมไมอยากอานอะไรเยอะๆ มบททงทายแบบ anti-climax แตสงทตองตระหนก คอ ยงเขยนสนเทาไหร ส งทยากทสดคอประโยคแรก ทจะทำใหคนอานเหนวาควรคาแกการตดตามหรอไม

ทายสด คณวนชยไดพดถงหมวกใบใหมในตำแหนงรองผอำนวยการฝายขาวและรายการ ของสถานโทรทศน TPBS วา ฝนอยากจะทำให TPBS เปนสถานขาวอนดบหนงของประเทศ ทมทงความนาเชอถอและความสนก ซงกคงจะตองรอดกนตอไป

วชาการสวนใหญ คอ คนทำอยากทำเรองโนนเรองน แตลมคดไปวาคนอานอยากรเรองเหลานดวยหรอไม การเปนบรรณาธการทดไมตางจากการเปนเชฟ คอ ตองปรงอาหารทดมประโยชน แตในขณะเดยวกนอาหารนนกตองอรอยดวย

สำหรบการเลอกมมในการนำเสนอทคนอานจะสนใจ คณวนชยยกตวอยางวานาฬกาหนงเรอน อยาตดภาพในการมองวาเปนนาฬกาเพยงอยางเดยว แตตองมองใหลกลงไปกวานน ทง เวลา กลไก วสดในการทำ เชน สายหนง เฟอง เมดมะยม เปนตน การถกฝกให เปนคนชางสงเกตเหน รายละเอยด จะทำใหชวตมความสข ความสนก ทำใหอยากแสวงหาคำตอบไปหมด ขอคดในการทำงานของคณวนชยคอ หนง “ตงคำถามกบทกเรองทเราไมเขาใจ” ทผานมาคนไทยมกจะถกสอนใหเชอฟง จงไมเกดการตงคำถามเพราะเชอวาทฟงมาทงหมดคอความจรงแลว จงไมจำเปนตองแสวงหาความจรงอก ตอไป และสอง “ความจรงจากตาทเราเหน อาจไมใชความจรงกได ดงนน อยาตดกบดกจากสงท เรามองเหน” เพราะความจรงเปนสงทเปลยนแปลงไดตลอดเวลาจากหลกฐานและขอมลทเพมขน แตปจจบนสอมวลชนบางกลมกทำหนาทเปน “คณพอรด” ดวยเชอวาความเปนสอจะทำใหตนเองรด มขอมลมากกวาคนทวไป ดงนน หากตดอย ใน กบดกและไมแสวงหาความจรงทแทจรง กจะทำใหขอมลผดเพยนไปได

สวนเทคนคในการเขยนสารคดใหชวนตดตาม สำหรบคณวนชยแลว การใช “ความขดแยง” เปนสงททำให

ประภาศร ดำสอาด ศนยบรการวชาการและทำนบำรงศลปวฒนธรรม

สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล

�

วสาสะอาเซยน*

ความรเรองอาเซยน: ชาวพนมเปญพดภาษาอะไร อ.ดร.นรเศรษฐ พสฐพนพร สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล

*วสาสะอาเซยน: ASEAN Dialogue - “วสาสะ” หมายถง “ความคนเคย, ความสนทสนม, การถอวาเปนกนเอง” (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542) - “อาเซยน” ประกอบดวยสมาชก 10 ประเทศ ไดแก ไทย มาเลยเซย ฟลปปนส อนโดนเซย สงคโปร บรไน ลาว กมพชา เวยดนาม และพมา ...คอลมน “วสาสะอาเซยน” เปนพนทนำเสนอเรองราวและเกรดความรดานภาษาและวฒนธรรมของประเทศตางๆ ในภมภาคอาเซยน เพอใหเกดความเขาใจ และความคนเคย เปนการเตรยมความพรอมสความเปน “ประชาคมอาเซยน” ในป พ.ศ. 2558

เปดประตความร...มงส “ประชาคมอาเซยน”

พนมเปญ เปนเมองหลวงของประเทศกมพชาแตผคนกลบพดภาษาเขมรทชาวตางชาตซงเปนคนนอกฟงไมเขาใจ ถาจะพดเปนภาษาเขมรวา

‘ผหญงหาคนกนปลาอยใตถนเรอน’ ชาวพนมเปญจะพดวา เสยๆ ซ เถย เผยม เนว ขอม เตยฮ ชาวเขมรทวไปทไมใชชาวพนมเปญจะ

พดวา ซเรยๆ ซ ตเรย ปรำ เนว กโ∞รม

ปเตยฮ ม ค ก แ ห ง ห น ง ท ช า น ก ร ง

พนมเปญ ชอ ปเรย ซอ ‘ปาขาว’ ชาวพนมเปญพดออกเสยงไดหลายแบบเปน เผซอ, ไผซอ, ผซอ คนทมาจากจงหวดหนงตดกบเวยดนามชอ ปเรย เวง ‘ปายาว’ กลายเปนคน เผเวง, ไผเวง, ผเวง ของชาวพนมเปญ

ภาษาทพดกนอยทเมองหลวงของประเทศไมจำเปนตองเปนภาษามาตรฐานเสมอไป ตวอยางภาษาเขมรทพดทพนมเปญ เปนตน

พนมเปญในอดตเปนเพยงหมบานประมงเลกๆ เปนจดทแมนำสองสาย (ทะเลสาบและแมนำโขง) มาบรรจบกน แลวแมนำสองสายทมาบรรจบกนนไดแยกไหลออกเปนอกสองสาย กอนจะไหลออกทะเลใหญทสามเหลยมปากแมนำโขงในประเทศเวยดนาม จงเรยกชอพนมเปญอกชอตามสายนำสองสายทมาบรรจบกนแลวไหลแยกกนเปนอกสองสายเสมอนหนงวาเปนสสายนำวา จตรมข (แมนำสสายมาบรรจบกน) ตอมาฝรงเศสเขาปกครอง

กมพชา ไดสถาปนาใหพนมเปญเปน เมองหลวง มการพฒนพนมเปญจนกลายเปนเมองททนสมย ม ความสวยงาม จนไดรบสมญาวา ปารสตะวนออก แตภาษาเขมรถนพนมเปญกไมไดสญหายไปจากชาวพนมเปญ และแมนำโขงกบทะเลสาบยงคงไหลมาบรรจบกนท เมองหลวงแหงนกอนจะไหลแยกกนไปออกทะเลใหญทประเทศเวยดนาม

พนมเปญเปนบรเวณทแมนำสองสาย (ทะเลสาบและแมนำโขง) มาบรรจบกน

แมนำโขงสวนทไหลผานพนมเปญ

แนะนำบคลากร

นายเทยมสรย สรศกด

อาจารย

หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวฒนธรรมและการพฒนา

นายวรยะ สวางโชต

ผชวยอาจารย

หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวฒนธรรมและการพฒนา

นายฐวชวงศ ภทราวรไพศาล

นกประชาสมพนธ

งานสอสารองคกร

นายเจษฎา เปยมคม

เจาหนาทวจย

งานบรหารงานวจย

Dr. Kirk R. Person

(อเมรกน)

อาจารยชาวตางประเทศ

Mrs. Mary Elizabeth Saurman

(อเมรกน)

อาจารยชาวตางประเทศ

ชาวพนมเปญอยอาศยในเมองหลวง มชวตความเปนอยทนสมย แตพดภาษาเขมรถนยอนยคกลบไปหลายรอยปกอน

�

มคำกลาววา อายทไดมา คอเวลาทเสยไป ชางเปนความจรงทเลยงลำบาก เพราะคนทเกดมา มลมหายใจไดตลอด 5 ขวบ ซงกหมายความวาคนผนนมอายหาป แตกบองคกรการศกษาเลกๆ แหงหนง ทอยในสงกดของมหาวทยาลยนามอโฆษ-มหาวทยาลยมหดล เราไดอายมาจนถง 30 ป เปน 30 ปแหงความภาคภม

ย อ น อ ด ต ไ ป เ ม อ ก ว า 3 ทศวรรษ สงคมไทยมความยงเหยงในเรองแนวคดความเหนเกยวกบการบรหารประเทศ สงคมมความเหลอมลำอยางจะแจง กอใหเกดกลมมวลชนตอตานอำนาจรฐ ในจำนวนมวลชนทเปนเปาหมายของการหลอมรวมพลง คอบรรดาผคนทอยกระจดกระจายในทกจงหวด เปนกลมคนททางการเรยกวา “ชนกลมนอย” ขณะทนกมานษยวทยาขอใหขนานนามเขาวา “ชนตางวฒนธรรม” แตปจจบนนมการใชวา “กลมชาตพนธ” อยางแพรหลาย

สตรนกวชาการดานภาษาศาสตร ซงสำเรจการศกษาดษฎบณฑตเมออายยงนอย คอศาสตราจารย ดร.คณหญงสรยา รตนกล ไดเลงเหนวา มชองทางทจะสมานความเขาใจของคนใน

ปทผานผน คอสถาบนทเราภมใจ

ชาต โดยเฉพาะกลมคนทเปนชาวไทยชาตพนธตางๆ นน คอการเขาไปเรยนรภาษา เรยนรวฒนธรรมของพวกเขาอยางเปนวชาการ ดวยแนวคดทวา ภาษาและวฒนธรรม คอกญแจดอกสำคญทจะไขประตเพอเปดไปสความเขาใจ จงไดกอตงหนวยงานเลกๆ ในชอ โครงการศนยศกษาวจยภาษาและวฒนธรรมอาเซยอาคเนย ในป พ.ศ. 2517

“อาจารยคณหญง” และคณา- จารยทรวมงานเมอเรมกอตงโครงการ ไดถายทอดความร ปฏบต ให เหน ทำใหเปนตวอยาง ดวยการเดนทางเกบขอมลในภาคสนามอยางเขาถงตนตอแหลงความร ตอมาโครงการดงกลาวไดรบการสถาปนาเปนสถาบนในป พ.ศ. 2524 มหนาททงศกษา วจย และจดการเรยนการสอนทเกยวกบภาษาและวฒนธรรมของผคนตามภมภาคตางๆ ในระดบบณฑตศกษา

นอกจากวชาการทางดานภาษาศาสตรอนเปนจดกำเนดของหนวยงานเมอแรกนน บดน สถาบนฯ ไดมแขนงวชาอนๆ เปดขยายเครอขายตามมา มงานทางดานการแปล ดานพพธภณฑ ดานบรหารองคกร ดาน

มานษยวทยาการดนตร ดานวฒนธรรมศกษา เปนอาท

ผลทเกดจากการดำเนนงาน เมอกลาวถงศษยแหงสถาบนฯ น หากนบเปนรนกไดหลายสบ หากนบเปนต วศษยก ไดหลายรอย ศษยของสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมฯ ไดกระจายไปทำงานในภาคสวนตางๆ เปนจกรเฟองและกลไกในสงคม ชวยใหเกดการขบเคลอนทางสงคมทงทางตรงและทางออม ดวยภมรทเกดจากการเพาะบมและการลงมอปฏบตเพอเรยนรจากงานภาคสนาม อกทงผลอนเกดจากการวจย ไดมสวนสงเสรมใหผคนเหนคณคาและความสำคญของเพอนรวมชาตทมวฒนธรรมแตกตาง รวมไปถงเปนฐานคดใหกบรฐ เพอผลกดนใหเกดเปนนโยบายระดบชาต

30 ปทไดมา จงเปนเวลาททกฝายไดทมโถมพลงกายใจ และสรรพความร สรางและหลอหลอมสถาบนแหงนขนมาดวยนำพกนำแรง ยงความภาคภมใหกบชาวเราทกผ ทกนามทมสวนเตมเตมใหกบสงคม

วระพงศ มสถาน สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล

ศาสตราจารย ดร.คณหญงสรยา รตนกล

�

ภาพเปนขาว

แสดงความยนดและขอบคณบคลากรสถาบนฯ

เมอวนท 31 มนาคม 2554

สถาบนฯ ไดจดกจกรรมแสดงความยนด

และขอบคณบคลากรสถาบนฯ ณ หอง

ประชมอเนกประสงค เนองในโอกาสทได

รบรางวลตางๆ และตำแหนงทางวชาการ นอกจากน ยงมการอำลาพนกงานทไดปฏบตงานทสถาบนฯ มาอยางยาวนานอก

ดวย ภายในงานเตมไปดวยรอยยมและคราบนำตาแหงความผกพนกบสถาบนฯ และชวงทายของงานยงมกจกรรมพเศษคอการ

มอบดอกกหลาบใหกนและกนเพอแทนคำขอบคณทเปนสวนหนงของสถาบนฯ

งานอนรกษมรดกศลปวฒนธรรมไทย ….สงเสรมใหเยาวชนกลาแสดงออกแบบไทยๆ

เมอวนท 27 เมษายน 2554 สถาบนฯ จด

งานอนรกษมรดกศลปวฒนธรรมไทย โดย เยาวชนคาย

ภาษาและวฒนธรรม รนท 12 ณ หองประชมอเนก-

ประสงค ภายในงานมกจกรรมพเศษมากมาย อาท นทรรศการภาพถายเยาวชนกบการอนรกษมรดกศลปวฒนธรรมไทย ชม

วดทศนการอยคายของเยาวชน การแบงปนประสบการณการพฒนาบตรหลานดวยกจกรรมทางวฒนธรรมระหวางผปกครอง

การบรรเลงดนตรไทย การแสดงนาฏศลปไทย และการแสดงโขนเรองรามกยรต ตอน จองถนน

ทงน งานดงกลาวเปนสวนหนงของโครงการคายภาษาและวฒนธรรมภาคฤดรอน รนท 12 ซงจดขนระหวางวนท

25 มนาคม–27 เมษายน 2554 ซงเปนการบรการวชาการและเปนการสงเสรมศลปวฒนธรรม รวมทงเปนการเพมพนความ

รและประสบการณดานตางๆ ใหแกผเขารบการอบรม ประกอบดวย ดนตรไทย นาฏศลปไทย โขน ศลปะ มารยาท

จรยธรรม ภาษาองกฤษ ฯลฯ และกจกรรมสงเสรมเยาวชนใหมพฒนาการดานอารมณ (E.Q.) อกทงเปนการแบงเบาภาระ

ผปกครองในการดแลบตรหลานในชวงปดภาคฤดรอนอกดวย

งานแสดงมฑตาจตเนองในโอกาสวนสงกรานต เมอวนท 7 เมษายน 2554 สถาบนฯ จดงาน

แสดงมฑตาจตเนองในโอกาสวนสงกรานต ประจำป

2554 ณ เรอนไทย (ระเบยบ คณะเกษม) ทงน อดต

ผอำนวยการ คณาจารย และบคลากร ไดใหเกยรตมา

รวมงาน ภายในงานอบอวลไปดวยบรรยากาศแบบไทยๆ

มการรดนำดำหวผใหญ และผรวมงานยงไดลองลมชมรส

ขนมไทยแสนอรอยอกดวย

10

ขอเชญรบฟงรายการวทย สบาย สบาย บายวนจนทร

ช ว ง โ ล ก ส ว ย ด ว ย ภ า ษ า แ ล ะวฒนธรรมดำเนนรายการและเลาเนอหาสาระแบบสบายๆ โดยบคลากรของสถาบนฯ ออกอากาศทกวนจนทร ตลอดเดอนมถนายน เวลา 13.00-13.30 น. ทางวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทยเพอการศกษา กรมประชาสมพนธ FM 92.5 MHz/AM 891 KHz และสามารถรบฟงยอนหลงไดท www.lc.mahidol.ac.th คลกไปท สอสารสสงคม แลวเลอกรายการวทย

ปฐมนเทศนกศกษาใหม ประจำป 2554 เมอวนท 10 พฤษภาคม 2554 สถาบนฯ

จดงานปฐมนเทศนกศกษาใหม ประจำป 2554

ณ หอง 224

อบรมภาษาองกฤษ

งานวเทศสมพนธ จดโครงการอบรมภาษาองกฤษสำหรบบคลากร (Practice English for Better Communication) ระหวางเดอนกมภาพนธถงมถนายน 2554 ซงไดกระแสตอบรบเปนอยางด

การอบรมดงกลาว แบงออกเปน 3 ระดบคอ 1. Intermediate 2. Lower-Intermediate 3. Beginner

ศกษาดงาน เมอวนท 23 พฤษภาคม 2554

นกศกษาสาขาวชาส งคมวทยาและ

มานษยวทยา คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน มา

ศกษาดงานทสถาบนฯ โดยเนนดานการวจยทางสงคมและวฒนธรรม ทงน ไดมการสอบถามพด

คยกน ณ หอง ณฐ ภมรประวต นอกจากน ผมาศกษาดงานยงไดไปเยยมชม สำนกงานบรการ

ขอมลภาษาและวฒนธรรมเอเชยอาคเนย หองสมด ศนยศกษาและฟนฟภาษาและวฒนธรรมใน

ภาวะวกฤต ศนยขอมลวฒนธรรมดนตร (ประสทธ ถาวร) และเยยมชมหองกลมวจยตางๆ อกดวย

อบรมหลกปรชญาศาสนาเชน เมอวนท 25 เมษายน–13 พฤษภาคม 2554 ศนยภารตะ

ศกษา สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล

รวมกบ คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และ

International Summer School for Jainism Studies (ISSJS),

India จดการอบรม เรอง “Non-violence and Shramana

tradition (Jainism)” โดยมวทยากร คอ Prof. Dr. Shugan C.

Jain, Prof. Dr. Priyadarshana Jain และคณะ ณ หอง 316

การอบรมดงกลาวเปนการอบรมความรวาดวยหลกปรชญา

ของศาสนาเชน (Jainism) อหงสา (Ahinsa) แนวทางของทาน

มหาวระ (Mahavira) การเปรยบเทยบระหวางวถพทธกบเชน และ

การปรบหลกการเพอนำมาใชในชวตประจำวน

11

ผสนใจ ตองการทราบขอมลขาวสารของสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย จาก “จดหมายขาว”

ตดตอ นายฐวชวงศ ภทราวรไพศาล งานสอสารองคกร

ชำระคาฝากสงเปนรายเดอน

ใบอนญาต 11/2543

ปทจ.ศาลายา

ไมถงผรบโปรดสงคน

สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล

999 ถ.พทธมณฑลสาย 4 ต.ศาลายา

อ.พทธมณฑล จ.นครปฐม 73170

สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชยมหาวทยาลยมหดล ศาลายา นครปฐม 73170

โทรศพท 0-2800-2308-14

โทรสาร 0-2800-2332

E-mail: [email protected]

www.lc.mahidol.ac.th

ทปรกษา : ผอำนวยการสถาบนฯ

รองผอำนวยการฝายสอสารองคกร

คณะผจดทำ : นายฐวชวงศ ภทราวรไพศาล

นางสาวฉนทนา คำนาค

นางสาวคตกา จนทรโชตพฒนะ

RILCA Night: คนส (นำ) เตา

ขอเชญชวนศษยเกาชาวสถาบนวจยภาษาฯ รวมงานเลยงสงสรรค ณ สถาบนอนเปนทรกของพวกเรา

ในวนเสารท 30 กรกฎาคม 2554 รวมพลกนในเวลา 17.00 น.

เพลดเพลนกบกจกรรมสนกๆ มากมายตลอดทงงาน อาท นงรถราง ชนชมภมทศนทสวยงามของมหาวทยาลย

สนกกบกจกรรมในซมตางๆ ชมการแสดงจากศษยเกาและศษยปจจบน

เพลดเพลนกบเกมและการพดคยกน อยางเปนกนเองระหวางเพอนพองนองพ

งานด ๆแบบนไมไดมบอย.... พลาดไมไดนะคะ!!

พสจนอกษร : นางสาวประภาศร ดำสอาด

ภาพ : งานเทคโนโลยการศกษา

อารตเวรค : บรษท สรางสอ จำกด