Rijksdag Berlijn - AbsoluteFigures.comabsolutefigures.com/d/pdf/gd-014-rijksdag-berlijn.pdf · 2017. 10. 27. · deze woorden alsnog op de gevel van de Rijksdag aangebracht. De Rijksdag,

www.AbsoluteFigures.nl

Rijksdag Berlijn Ruud van Capelleveen

Nummer: 14

kijk op www.AbsoluteFigures.nl voor digitale boeken

Kastelen Extra – 2 www.AbsoluteFigures.nl 14 | 2

Colofon Dit is een uitgave van: Absolute Figures Margrietstraat 4, 6921 ZD Duiven Telefoon: 0316 280 698 Eindredactie: Ruud van Capelleveen Bezoek onze website: www.AbsoluteFigures.nl Copyright Het is niet toegestaan om de inhoud en werking van onze download te wij-zigen. Ook mag u de inhoud van deze download niet op een andere manier verspreiden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar ge-maakt door middel van druk, fotoko-pie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toe-stemming van de uitgever. © 2010-2017

Inleiding De Rijksdag in Berlijn werd in 1894 opgeleverd. Het Rijksdag-gebouw speelde als parlements-gebouw vooral een rol in de peri-ode van de Weimarrepubliek, het tijdperk tussen de Eerste Wereld-oorlog en het Derde Rijk. In 1933 werd het gebouw in brand gestoken. De Nederlander Marinus van der Lubbe werd door de nationaal-socialisten als schuldige naar voren geschoven en berecht. Na de hereniging van Duitsland werd Berlijn weer hoofdstad. In de nabijheid van de Rijksdag bouwde men een groot aantal nieuwe regeringsgebouwen en herkreeg de Rijksdag haar oude functie. Een monument bij de Rijksdag herinnert aan 3 oktober 1990, de Dag van de Duitse Een-heid.●

Rijksdag Berlijn DOOR RUUD VAN CAPELLEVEEN


www.AbsoluteFigures.nl 14 | 3

Rijksdag foto Ruud van Capelleveen


Bondsdag De Rijksdag werd ontworpen door de uit Frankfurt afkomstige architect Paul Wallot. De bouw begon in 1884. Het gebouw werd in 1894 opgeleverd. Op de voor-gevel van het Rijksdaggebouw in Berlijn staat in grote letters 'Dem Deutschen Volke'. Deze tekst werd door Wilhelm II aanvanke-lijk afgewezen. Toen zijn macht tanende was, in 1916, werden deze woorden alsnog op de gevel van de Rijksdag aangebracht. De Rijksdag, zoals het Rijksdagge-bouw ook wel wordt aangeduid, speelde als parlementsgebouw vooral een rol in de periode van de Weimarrepubliek, het tijdperk

tussen de Eerste Wereldoorlog en het Derde Rijk. Weimarrepubliek Op 9 november 1918 riep Philipp Scheidemann vanuit een raam bij de westelijke ingang van de Rijksdag de republiek uit: 'Arbeiders en soldaten! Ver-schrikkelijk waren de vier oor-logsjaren. Afgrijselijk waren de offers, die het volk aan goed en bloed moest brengen. De ramp-zalige oorlog is beëindigd. Het moorden is gestopt. De gevolgen van de oorlog, nood en ellende, zullen ons nog jaren lang belas-ten … wees eensgezind, trouw en

Reichstag in Berlijn


Hoofdingang foto Ageeth van Amerongen


plichtbewust! De oude en verga-ne monarchie, is bezweken. Leve het nieuwe! Leve de Duitse repu-bliek!' Rijksdagbrand De Rijksdag werd in februari 1933 in brand gestoken. De Ne-derlandse communist Marinus van der Lubbe werd door de na-tionaal-socialisten als schuldige naar voren geschoven. Inmiddels weten we dat hij de brand niet alleen gesticht kan hebben. Hij werd echter wel als enige veroor-deeld en terechtgesteld. Adolf Hitler greep de brandstichting aan om de noodtoestand uit te roepen en het parlement te ont-binden. De Weimarrepubliek be-zweek: Duitsland werd een dicta-tuur.

Koude Oorlog en hereniging Op twee mei 1945 bereikten de Russen de Rijksdag. Na de ver-overing plaatsten zij de rode vlag met sikkel op het dak. Het tijd-perk Hitler was ten einde. Duits-land werd opgedeeld in sectoren. De Rijksdag, vlakbij de muur in de westerse sector, werd geres-taureerd, maar het gebouw ver-loor haar parlementaire functie. Het regeringscentrum van de bondsrepubliek verhuisde naar Bonn. In 1971 kreeg de Rijksdag de functie van Duits Historisch Instituut. Na de hereniging van Duitsland werd Berlijn weer hoofdstad. In de nabijheid van de Rijksdag bouwde men een groot aantal nieuwe regeringsgebouwen en herkreeg de Rijksdag haar oude functie.●


Koepel vanaf het dakterras op de Rijksdag foto Ruud van Capelleveen


Moderne koepel In de jaren negentig van de twintigste eeuw werd Berlijn weer het regeringscentrum van Duitsland. Het oude Rijksdagge-bouw werd verbouwd door de Britse architect Norman Foster. Hoewel ook aan de binnenzijde van het parlementsgebouw veel aanpassingen werden gedaan, is de nieuwe koepel op het dak van de Rijksdag de belangrijkste en meest opvallende vernieuwing van Norman Foster. Norman Foster ontwierp een mo-derne koepel. Deze aanvulling is enigszins vergelijkbaar met de piramide die in Parijs op het voorplein van het Louvre werd

gebouwd. De koepel vormt het bewijs, dat een moderne aanvul-ling niet hoeft te detoneren met de historische omgeving. Toeristische trekpleister De koepel op de Rijksdag werd al snel een toeristische trekpleister. Aan de hoofdingang staat meest-al een lange rij wachtenden. Als u niet in een eindeloze rij wilt staan, moet u vroeg opstaan. Ik stond om acht uur voor de Rijks-dag, en zelfs op dit vroege tijd-stip duurde het even voor ik bin-nen was, want in de hal wordt men uitgebreid gecontroleerd. Deze tijdsintensieve controle is vergelijkbaar met het onderzoek

Koepel op de Rijksdag


Zicht door koepel Rijksdag foto Ruud van Capelleveen


dat u moet ondergaan op lucht-havens. Na de controle betreedt u de lift. Even later suist u langs de vergaderzalen van de demo-cratie naar het dakterras. Panorama Berlijn Vanaf het dak van de Rijksdag wordt u een blik op het panora-ma Berlijn gegund. U kunt nog hoger. Aan weerszijde van de koepel brengen hellende spiralen de bezoekers naar het panora-madek. Het midden van de koepel wordt gevormd door een spiegelconus. Via de koepel wordt het licht tot in de vergaderzaal van de Bonds-dag gebracht. Bij de bouw van de nieuwe regeringsgebouwen in Berlijn werd veel aandacht ge-schonken aan milieuaspecten. In de koepel van de Rijksdag wordt

bijvoorbeeld het water van de verwarmingsinstallatie op tem-peratuur gebracht. In de zomer-maanden zorgt het grondwater voor de koeling van de verhitte parlementariërs. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een reser-voir dat zich zestig meter onder de grond bevindt. Gedenkteken De door Norman Foster ontwor-pen koepel is niet alleen een voorbeeld van technisch vernuft, maar ook een lichtend voorbeeld voor andere architecten. De koe-pel van de Rijksdag is op grote afstand te zien. Overdag glin-stert de koepel in het zonlicht. In de avonduren vormt de koepel op de Rijksdag een lichtbaken. De koepel staat voor openheid en voor het nieuwe Duitsland.●


Dem Deutschen Volke foto Ageeth van Amerongen


Wannsee-conferentie Over Adolf Hitler bestaan hon-derden biografieën. Alleen over Jezus werd meer geschreven. Op de één of andere manier blijft het leven van de Duitse Oosten-rijker velen, waaronder onderge-tekende, intrigeren. Simpelweg omdat deze 'staatsman' zo'n zwaar stempel zette op de twin-tigste eeuw. Zonder Hitler zou de wereld zich in deze eeuw heel anders hebben ontwikkeld. Enige tijd geleden bezocht ik Berlijn weer en maakte ik een tochtje op de meren bij deze stad. Hier aan de Wannsee be-dachten de medewerkers van Hitler in 1942 de oplossing voor

hun 'joodse vraagstuk'. Deze bij-eenkomst zou de geschiedenis ingaan als de Wannsee-conferentie. Buitenbeentje Adolf Hitler was een buitenbeen-tje. Op school blonk hij niet uit, als kunstenaar mislukte hij en in Wenen leefde Adolf als armoed-zaaier. De Eerste Wereldoorlog betekende een ommekeer. Op-eens kreeg zijn leven een doel. Hitler verhuisde naar München en vocht met het Duitse leger in de loopgravenoorlog in Frankrijk. Hitler was dapper en voerde als koerier gevaarlijke opdrachten uit.

In de geest van de Führer


Pilaren foto Ruud van Capelleveen


Na de Duitse overgave in 1918, vestigde Adolf Hitler zich blijvend in Duitsland, waar hij al snel lid werd van een extreem rechtse partij. Redenaar Tijdens politieke debatten kwam vrijwel meteen zijn voornaamste gave aan het licht. Hij kon zijn publiek met opruiende woorden in grote vervoerring brengen. Het vermeende verraad van de socialisten en communisten en de gewaande slechtheid van de joden vormden de belangrijkste onderwerpen van zijn redevoe-ringen. Hitler kon zijn gehoor overtuigen en was innemend. Zowel mannen als vrouwen hin-gen aan zijn lippen, zeker na 1933, toen hij de macht had 'gekregen'. De Führer-cultus ont-

stond. Adolf Hitler hield niet van tegenspraak. Een parlement diende in zijn ogen nergens voor. Hij was de Führer, de leider, de man die wist wat Duitsland nodig had. Leiderschap De leiderschapscapaciteiten van Führer Hitler waren niet bijzon-der. Emotie speelde altijd een grote rol bij de besluitvorming. Vaak gaf hij onduidelijke of te-genstrijdige bevelen. Ook moes-ten veel departementen soortge-lijke opdrachten uitvoeren, waar-door er vaak strijd tussen de de-partementen ontstond over ver-antwoordelijkheden. Meestal wist niemand wie verantwoordelijk was. Ook begreep men de be-sluiten van de Führer meestal niet. Men ging 'werken' in de


Bezoekersingang foto Ruud van Capelleveen


geest van Hitler. Adolf Hitler hoefde niets meer te besluiten. Zijn ondergeschikten namen, op eigen initiatief, de besluiten voor hem. Een bewijs voor deze stelling vin-den we ook in de dagindeling van Hitler. Hij kwam, naar mate de jaren vorderden, steeds later uit zijn slaapkamer. Het grootste deel van de dag ging op aan lunch, wandeling, diner en films kijken. Voor de bestuurlijke ta-ken waren slechts enkele uren beschikbaar. Oplossing Ook het meest kwalijke besluit van de nazi's, de uitroeiing van de joden, werd in de geest van de Führer genomen. Waarschijn-lijk werd dit besluit tijdens de Wannsee-conferentie in 1942 ge-

nomen. Op deze bijeenkomst in het gastenhuis van de Sicher-heitspolizei aan de rand van een meer bij Berlijn, namen Reinhard Heydrich, Adolf Eichmann en an-dere nazi-topmannen het besluit om het joodse vraagstuk defini-tief op te lossen. De joden uit heel Europa zouden naar het oosten worden getransporteerd waar zij dwangarbeid zouden moeten verrichten. Later werd deze doelstelling aangescherpt en ontstonden de vernietigings-kampen. Iedereen die voor het arbeidsproces onbruikbaar was - kinderen, vrouwen, zieken en ouderen - werd onmiddellijk na aankomst vergast. Het doden van een bevolkingsgroep werd in de geest van de Führer tot een geolied bedrijfsmatig proces ont-wikkeld.●


Denkmal für die ermordeten Juden Europas foto Ruud van Capelleveen


Van bierkelder naar gaska-mer Duitsland was ontredderd na de Eerste Wereldoorlog. Wat begon met gebral in bierkelders mond-de uit in gebrul in gaskamers. Hoe kon het zover komen? De meeste Duitsers realiseerden zich mogelijk onvoldoende wat de nieuwe orde van Adolf Hitler inhield. Aanvankelijk richtte de terreur van de knokploegen van Hitler zich vooral op de commu-nisten. Toen de politieke tegen-standers uit de weg geruimd wa-ren - velen werden op straat of in de gevangenis doodgeslagen of kwamen om in concentratie-kampen - richtte de terreur van

de sociaal nationalisten zich op de joodse minderheid. Rond 1933 had ongeveer 0,76 procent van de Duitse bevolking een joodse achtergrond. Antisemitisme Het antisemitisme bleef ook voor de Eerste Wereldoorlog niet ver-borgen. Al eeuwen waren de jo-den daar het slachtoffer van ge-weest. Zij werden uit talloze be-roepen geweerd. Zo kregen de joden in Duitsland pas aan het einde van de negentiende eeuw het recht om land te bezitten en te bebouwen. Door de beroeps-verboden richtten de joden zich op vrije sectoren als de advoca-

Nieuwe orde in Duitsland


Holocaust Monument met zicht op de Rijksdag foto Ruud van Capelleveen


tuur, detailhandel en financiële dienstverlening. Voor Adolf Hitler waren de joden het symbool van de linkse politiek, de uitbuiting van het kapitalisme en avant-gardistische kunstzinnigheden. De woede van het Duitse volk over de verloren Eerste Wereld-oorlog, de politieke ontreddering en de economische tegenslagen richtte zich op dit kleine volks-deel. Zij kregen overal de schuld van. Geweld Na de machtsovername van Adolf Hitler werden joodse zaken geconfisqueerd. De joden werden openlijk in elkaar geslagen door de S.A., de knokploeg van de na-tionaal-socialisten. Tijdens de Kristalnacht in november 1938 kwam het tot een ongekende ge-

weldsuitbarsting. In heel Duits-land werden joodse doelen aan-gevallen. Er werden honderden synagogen in brand gestoken en duizenden winkels en bedrijven van Joden vernield. De joden waren ook in hun huizen niet veilig. Knokploegen drongen bin-nen en sloegen er op los. Het meest verbazingwekkend zijn de ooggetuigenverslagen uit het Hitler-tijdperk. Terwijl joden openlijk op straat werden dood-geknuppeld tilden moeders en vaders hun kinderen op, zodat het kroost niets van het schouw-spel zou missen. Later was de al-gemene strekking dat zij van niets hadden geweten. Onvoltooide tijd Na de oorlog, toen geallieerde troepen orde gingen scheppen in


Monument naziterreur bij Rijksdag foto Ageeth van Amerongen


Duitsland, vroeg men zich af, hoe een beschaafde natie ooit had kunnen toestaan dat Adolf Hitler en zijn trawanten de macht kregen? De Duitse filosoof Karl Jaspers (1883-1969) zei over de nazi-periode: 'We moeten er voortdu-rend bij stilstaan. Het heeft kun-nen gebeuren en het kan elk mo-ment weer gebeuren. Alleen door zich ervan bewust te zijn kan het worden voorkomen.' De mens bleek weinig geleerd te hebben van de geschiedenis en de wijze woorden van Karl Jas-pers. Economische tegenslagen en religieuze verschillen vormden ook na de Tweede Wereldoorlog de ingrediënten voor ophitsers. Onbekend maakt onbemind. Hiervoor hoeven we niet eens naar verre oorden te reizen: een

blik op de recente Nederlandse verkiezingsuitslagen voldoet.●



Ruud van Capelleveen schrijft sinds eind jaren negentig elke maand een aantal bijdragen over geschiedenis voor Abso-luteFacts.nl. 'Door de Neder-landse geschiedenis' is een bundeling van zijn beste arti-kelen over de geschiedenis van Nederland. Ruud van Ca-pelleveen toont in zijn artike-len aan, dat geschiedenis bui-tengewoon verfrissend en boeiend kan zijn. In 'Door de Nederlandse geschie-denis' vertelt Ruud van Capelle-veen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moor-denaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raads-pensionaris Johan van Oldenbar-nevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, en over de Slavenhandel van de WIC. Voor de moderne mens is het heel gewoon om door verlichte straten te fietsen, maar in vroe-ger tijden trad na zonsondergang echt de duisternis in. Als door dikke bewolking ook het schijnsel van de maan niet doordrong op

aarde, kon je geen hand voor ogen zien. Hierdoor waren de nachten gevaarlijk, want rovers-benden lagen in het donker op de loer om hun slag te slaan. Ruud van Capelleveen laat u zien dat vroeger alles anders was.●

Geschiedenis Nederland

bekijk dit digitale boek op

https://www.AbsoluteFigures.nl

https://www.absolutefigures.nl/digitale-boeken/door-de-nederlandse-geschiedenis.htm


Aanmelding foto Ruud van Capelleveen

Daklijsten foto Ruud van Capelleveen



Vlag in top op de Rijksdag foto Ruud van Capelleveen

Bundeskanzleramt foto Ruud van Capelleveen



Hoogbouw in Berlijn foto Ruud van Capelleveen

Spree foto Ruud van Capelleveen



Ornament foto Ruud van Capelleveen

Dakterras Rijksdag foto Ruud van Capelleveen



Koepel met spiralen foto Ruud van Capelleveen

Spiegelconus en spiralen foto Ruud van Capelleveen



Spiegelconus foto Ruud van Capelleveen

Tentoonstellingsruimte met uitzicht foto Ruud van Capelleveen



Tentoonstelling in de koepel van de Rijksdag foto Ruud van Capelleveen

Duitse vlag foto Ageeth van Amerongen



Monument Duitse Eenheid foto Ageeth van Amerongen

Monument Duitse Eenheid foto Ageeth van Amerongen



Schaduw Rijksdag foto Ageeth van Amerongen

Paul-Löbe-Haus foto Ageeth van Amerongen



Zijaanzicht Rijksdag foto Ageeth van Amerongen

Rijksdag met vlaggen foto Ageeth van Amerongen



Hoofdingang Rijksdag foto Ageeth van Amerongen

De Rijksdag vanuit het park foto Ruud van Capelleveen



De Rijksdag vanaf de Scheidemannstrasse foto Ageeth van Amerongen

Markering Berlijnse Muur bij Rijksdag foto Ageeth van Amerongen



Markering Berlijnse Muur bij Rijksdag foto Ageeth van Amerongen

Straatmeubilair foto Ageeth van Amerongen



Marie-Elisabeth-Lüders-Haus en Spree foto Ageeth van Amerongen

Marie-Elisabeth-Lüders-Haus foto Ageeth van Amerongen



Parlementsgebouwen en Televisietoren foto Ageeth van Amerongen

Brandenburger Tor foto Ruud van Capelleveen




bekijk onze digitale boeken op





Gratis Nieuwsbrieven Neem nu een gratis abonnement op één of meerdere nieuwsbrie-ven van Absolute Figures. Met onze nieuwsbrieven informeren wij u op het gebied van uw inte-resse. Net als op onze websites, gratis downloads en e-boeken streven wij met onze nieuwsbrie-ven naar een hoge kwaliteit. De nieuwsbrieven van Absolute-Figures.nl zijn een begrip gewor-den in Nederland. Hiermee infor-meren wij de liefhebbers al bijna twintig jaar. Bekijk het overzicht van onze informatieve nieuws-brieven: Gratis Nieuwsbrieven Digitale Boeken Onze digitale boeken zijn niet verkrijgbaar in de reguliere boekhandel. Onze producten worden uitsluitend via onze win-kel op het internet verkocht. Hierdoor kunnen wij de prijzen van onze boeken aantrekkelijk houden. www.AbsoluteFigures.nl

AbsoluteFacts.nl De website AbsoluteFacts.nl schenkt aandacht aan geschiede-nis. Op deze site raakt u niet uit-gekeken, want regelmatig wor-den nieuwe interessante onder-werpen toegevoegd, met name over de Nederlandse geschiede-nis, kastelen en de koninklijke huizen van Europa. www.AbsoluteFacts.nl CultuurArchief.nl Informatieve Nederlandse site met interessante artikelen over kunst en kunstenaars. CultuurArchief.nl is een uitge-breide website voor iedereen die van kunst houdt. www.CultuurArchief.nl Filahome.nl Filahome is een onafhankelijk fi-latelistisch tijdschrift op het in-ternet met elke week nieuwe pu-blicaties. De nadruk ligt op post-zegels, maar er wordt ook aan-dacht geschonken aan algemene filatelistische onderwerpen. www.Filahome.nl

https://www.absolutefigures.nl/nieuwsbrieven/

https://www.absolutefigures.nl/

http://www.absolutefacts.nl/

http://www.cultuurarchief.nl/

http://www.Filahome.nl

Rijksdag Berlijn - AbsoluteFigures.comabsolutefigures.com/d/pdf/gd-014-rijksdag-berlijn.pdf · 2017. 10. 27. · deze woorden alsnog op de gevel van de Rijksdag aangebracht. De Rijksdag,

Documents