RENAL TRANSPLANTASYONA HAZIRLIK DR.AYTÜL NOYAN BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ADANA UAM ÇOCUK NEFROLOJİ BİLİM DALI
RENAL TRANSPLANTASYONA
HAZIRLIKDR.AYTÜL NOYAN
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ADANA UAMÇOCUK NEFROLOJİ BİLİM DALI
BÖBREK TRANSPLANTASYON TARİHÇESİ
1902 1909 1933 1940‐1950İlk başarılı
deneysel böbrek Tx Viyana Tıp Fakültesinde
Emerich Ullmann tarafından
köpekler üzerinde yapıldı, idrar akımı
oldu!
İnsanda ilk Tx Fransa’da
tavşandan alınan böbrek parçasının bir çocuğa nakli ile gerçekleşti. Hasta
idrar yaptı, ancak 2 hafta sonra kaybedildi
İlk insandan insana böbrek Tx
Rus cerrah Varonoy tarafından yapıldı, çalışmadı
Sir Peter Medawar organ
rejeksiyonunun immunolojik nedenlerini gösterdi.
Kortizon bulundu ve immun sistem
baskılanınca başarılı Tx gerçekleşti
SONUÇ BÖBREK TRANSPLANTASYONU
MÜMKÜNDÜR!
ÇÜNKÜHENÜZ BİLMEDİKLERİBİR FAKTÖR VARDI.ALICI VE VERİCİKAN GRUPLARI UYUMSUZDU
BÖBREK TRANSPLANTASYON TARİHÇESİ
1950‐1953 23 Aralık 1954 1960’LAR 1961
2 ayrı merkezde, fonksiyon gören
böbrek Tx gerçekleşti.
Kuss, ServelleDubost, Fransa’da,Hume Peter Bent
Boston’da
Boston’da ilk ikizden ikize böbrek nakli
gerçekleştirildi.
Doku tiplendirmesinde
gelişmeler, kadavra böbreğinin
saklanması teknikleri
Güçlü immuno-süpresyon ve
kombinasyonlar: Tüm vücut ışınlaması,
Azathioprine kullanılmaya
başlandı
SONUÇİkizlerde
immun sisteminsorun
çıkarmayacağı görüldü
TEK YUMURTA İKİZLERİNDE TRANSPLANTASYONLAR BAŞLADI
ORGAN PRESERVATION: A PERSONAL PERSPECTIVE
Folkert 0. Belzer
BÖBREK TRANSPLANTASYON TARİHÇESİ
1962 1963 1972‐1978 1980‐1990İlk başarılı kadavra
böbrek txBoston’da aynı
merkezde yapıldı, Azathioprine ile
tedavi edildi. Hasta 1 yıl yaşadı
Azathiopurin ve steroid
kombinasyon tedavileri
9 aylık bir çocuğa başarılı tx
Siklosporin A kullanılmaya
başladı.
Yeni teknikler yeni ilaçlar ve hasta deneyimlerinin
artması
SONUÇRejeksiyon engellendi,
graft ömrü uzadı
SONUÇ: Transplantasyon rutin, güvenli, etkin ve RRT’de ilk seçenek olan bir tedavi yöntemi haline geldi
1990 NOBEL PRIZE LECTURE: THE FIRST SUCCESSFULTRANSPLANTS IN MAN
Joseph E. Murray
3 Kasım 1975 Hacettepe Üniversitesi,Dr. Mehmet Haberal 12 yaşında erkek (BÇ), Jüvenil Nefronofitizi
TÜRKİYE’DE İLK BAŞARILI BÖBREK TRANSPLANTASYONU
1 YILLIK VE 5 YILLIK SAĞKALIM
• Hasta Sağkalım %98 ve %94• LRRTx Böbrek Sağkalım %95 ve %85• Kadavra Böbrek Sağkalım %93 ve %77
Pediatr Clin N Am 57 (2010)
TRANSPLANTASYONA HAZIRLIK
Hasta ve Ailesinin Tx isteği Kontrendikasyon Değerlendirilmesi
Pretransplant Değerlendirme
RENAL TRANSPLANTASYON KONTRENDİKASYONLARI
1 seneden daha az yaşam beklentisi Metastatik ve tedaviye yanıtsız malignitelerKontrol edilemeyen akut ve kronik infeksiyonlar Ciddi psikiatrik sorun, madde bağımlılığı İlaç kullanımı ve diyaliz tedavisine uyumsuzluk?? İ̇mmunolojik uyumsuzluk (XM pozi fliği) Primer oksalozis (kombine tx gerekir)
GÖRECELİ KONTRENDİKASYONLAR
Multiple konjenital anomaliTedavi edilmemiş Hepatit C enfeksiyonuAğır mental retardasyonMedikal tedaviye uyumsuzluk
Clinical Pediatric Nephrology,Kher KK.2nd edition,2007
NE ZAMAN BAŞLAMALIDIR?
6‐12 ay içinde replasman tedavisine başlaması öngörülen hastalarda hazırlık işlemlerine
başlanmalıdır
GFR < 20 ml/dk, 30 ml/dk ????
UNOS (USA) bekleme listesine girebilmek için GFH< 20 ml/m2/dk
Özel durumlarda daha erken nakil önerilebilir.Primer Hiperoksalüri
Bilateral nefrektomi gereken NSNefrektomi gerektirecek kadar büyük
polikistik böbrek
TRANSPLANTASYON ÖNCESİ HASTANIN DEĞERLENDİRİLMESİ
ANAMNEZ Primer renal hastalık nedeni Geçirilen ciddi sağlık sorunları Kardiyovasküler risk İmmunolojik durum (Önceden
yapılmış transplantasyon, kantransfüzyonu)
FİZİK MUAYENE Ayrıntılı FM, perine ve dış
genital organlar dahil Transplantasyon öncesi
hastanın ruhsal açıdandeğerlendirilmesi
LABORATUVAR Kan grubu Tam idrar tetkik/İdrar kültürü Biyokimya Serolojik incelemeler EKG – EKO GÖRÜNTÜLEME PA, lat akciğer Batın USG Voiding sistoüretrografi
(Gereken olgularda) İmmunolojik (HLA tiplemesi,
lenfosit cross‐match testleri)
RENAL ALLOGRAFT’’TE GN REKÜRRENSİ
• FSGS %30‐50• Ig A nefropatisi %40‐60• MPGN‐I %30‐50• MPGN‐II %80‐100• Membranöz nefropati %10‐30• HUS‐TTP %50‐75• Okzalozis %80‐100• SLE %3‐10• Wegener %15‐20
TRANSPLANTASYON ÖNCESİNEFREKTOMİ
ENDİKASYONLARIWilms tümörüEnfeksiyona yol açan nefrolitiazisİleri derecede VURÇok büyük polikistik böbreklerTedaviye yanıtsız hipertansiyon???Kongenital nefrotik sendrom??
ÜROLOJİK PROBLEMLERAÜSD’a bağlı veya birlikte SDBH gelişmişse
Transplant Gerekiyorsa;
AÜS çok iyi değerlendirilmeli
SDBH yol açan patoloji, Transplante Böbreği de Etkileyecek
TAK ve AK yeterli mi ?
Aile ve çocuğun TAK uyumu TAM MI ?
AÜS için rekonstrüksiyon gerekiyor mu ?
• Tüm Güncel Serilerde;
• 1‐5 ve 10 yıllık Graft Sağ Kalımı %90‐%65 ve %45 oranında veriliyor
• Kronik Bakteriüri Kaçınılmaz
– %68 Semptomatik İYE (Hatch et.al)
– %24 Klinik Önemli İYE (Broniszczak et. Al.)
• APN daha sık olabiliyor (Graft Kaybı ?)
• Profilaksi ?
– Özellikle ilk 6 ay öneriliyor (NF, TMP‐SMX, CPXN)
• TAK ile ilgili sorun yok
ÜROLOJİK PROBLEMLER
AŞILAMA
SON 15 YILDA BÖBREK TRANSPLANTASYONUNDA BAŞARILI SONUÇLAR VE HAYAT BEKLENTİSİ
YÜKSELDİ, GENEL SAĞLIK ANLAMINDA KORUYUCU ÖNLEMLER
DAHA ÖNEMLİ HALE GELDİ.
• Tx sonrası verilen immun supresif ilaçlar preTxdönemde yapılan aşıların koruyuculuğunuetkiler mi?
• Aşılar postTx dönemde etkin mi?• PostTx dönemde inaktive ve canlı aşıların yanetkileri ve graft fonksiyonuna etkileri nelerdir?
AŞILAMA
AŞI YANITINI DÜZELTİCİ STRATEJİLER
• Zamanlama• İmmun korumanın monitorizasyonu• Sağlık personeli ve ailenin aşılanması
IDSA Kılavuzu • İmmunsupresif tedaviden ne kadar önce aşılama yapılmalıdır?– Tedaviden önce yapılmalıdır.(Güçlü, orta)– Canlı aşılar en geç 4 hafta öncesinde (Güçlü, düşük), 2 hafta dan daha sonra yapılmamalı (Güçlü, düşük)
– Inaktive aşılar en geç 2 hafta öncesinde yapılabilir (Güçlü, orta)
AŞILAMA12.1 HBV dışında tüm inaktive aşılar diğer kişilergibi öneriliyor (1D)
12.1.1 HBV ideal olarak Tx öncesinde, aşılamabittikten 6‐12 hafta sonra HBsAg titresi (2D)
12.1.1.1 Yıllık HBsAg titresi (2D)12.1.1.2 Titre 10mIU/ml altına düşerse tekrar aşı(2D)
12.2 Canlı aşı alıcıda önerilmez (2C)
HEPATİT ve TRANSPLANTASYON
Kötü prognoz işaretleri
Aktif viral replikasyonHBV ile HDV ve HCV infeksiyonu birlikteliğiSürekli transaminaz yüksekliğiKronik aktif hepatit
HBsAg (+) ALICISİROZ
EVET
TX önerilmez KC‐böbrek TxDüşük‐risk Yüksek‐risk **
RENAL Tx
**Yüksek risk HBsAg (+), HbeAg (+)DNA polimeraz (++)
Nakil desteklenir
Nakil önerilmez
European Best Practice Guidelines for Renal Transplantation, NDT 2000;15 Supp:7:1‐85
HBsAg (+) ALICISİROZ
EVET
TX önerilmez KC‐böbrek TxDüşük‐risk Yüksek‐risk **
RENAL Tx**Yüksek risk HBsAg (+), HbeAg (+)DNA polimeraz (++)
Nakil desteklenir
Nakil önerilmez
European Best Practice Guidelines for Renal Transplantation, NDT 2000;15 Supp:7:1‐85
AKTİF HBV ENFEKSİYONU VEYA
SİROZ YOKSATX YAPILABİLİR
Anti HCV (+) ALICIHCV RNA PozitifHCV RNA Negatif
KC biyopsisi
Kc yetmezliği
Siroz
Normal KC fonksiyonu
Bekleme listesi
Böbrek Nakli
Normal Kronik Hepatit
Siroz
IFN
RNA ‐ RNA +
IFN+Ribavirin
RNA ‐ RNA+ KC‐böbrek nakli?
Nakli erteleEuropean Best Practice Guidelines for Renal Transplantation, NDT 2000;15 Supp:7:1‐85
TRANSPLANTASYONA HAZIRLIK EKİP İŞİDİR!!!!!
Diyaliz hekimi Nefroloji/Pediatrik Nefroloji HekimiTransplant CerrahıTransplant Koordinatör İ̇mmunoloji HekimiGastroenteroloji, Kardiyoloji, E ̇nfeksiyonHastalıkları Uzmanı, Göğüs Hastalıkları Uzmanı, Üroloji
SON KARAR TÜM EKİBİN TOPLANMASI İLE VERİLMELİ!!!!
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ADANA UAM
• Mart 2010‐Ekim 2014 • 41 pediatrik renal Tx• K/E 17/24• Yaş 12.4+4.1 yıl (3.5‐19 yaş)• HD/10, PD/16, Preemptive/15 hasta• Canlı akraba 33, Kadavra 8
MHC/HLASINIF I HLA –A, -B, -CSINIF II HLA –DRA, DRB, -DQA, -DQB, -DPA, -DPB, -DNA, -DMA, -DOBSINIF III C4B, C4A, C2, HSP-70, TNFα, TNFβ
BAŞARILI TRANSPLANTASYONİÇİN SADECE HLA UYUMU
YETERLİ Mİ ?
ALLOANTİKORLAR REJEKSİYON NEDENİDİR
ALLOANTİKOR TAYİNİ
NAKİL ÖNCESİ PRA TANIMLAMA
NAKİL ÖNCESİ LCM
PRA(Panel Reactive Antibodies)
İyi tanımlanmış panel hücreleri hasta serumunda alloantikorvarlığının tayininde kullanılır
PRA, pozitif hücrelerin oranıdır.
Neden PRA çalışıyoruz ?
• Anti‐HLA antikorları pozitif olanhastalarda negatif olanlara göre dahayüksek oranda greft rejeksiyonu izlenir.
ANTİ‐HLA ALLOANTİKORLARI
Anti‐HLA antikorları;
1. Transfüzyon,
2. Gebelik,
3. Daha önceden organ nakli yapılmış kişiler
Anti‐HLA antikorlarının organ alıcısında transplantasyondan veya retransplantasyondan önce
tayini ve tanımlanması önemli
ALLOANTİKORLAR Donör ‐ spesifik antikorlar (DSA)
Anti‐HLA Anti‐endothelial cell antikorlarAnti‐human MHC Class I chain‐related genes (MICA,B)Doku spesifik antijenlere karşı antikorlarABO isoagglutinins
Non donör ‐ spesifik antikorlarAnti‐HLA antikorlarAnti‐MICA antikorları
50
60
70
80
90
100
Graft Sağkalım
%
0 1 2 3 4YIL
Log‐rank p<0.0001
GRAFT SAĞKALIMAnti‐HLA YOK (4757)
Anti‐HLA VAR (1087)
All HLA Antibodies are De novo
92%
76%
Banu Sis, MD, FRCPC‐2009
50
60
70
80
90
100
0 1 2 3 4
Antikor YOK(1096)
DSA (57)
Non‐DSA Ab (145)
Graft Sağkalım
%
YIL
Log‐rank p=0.0037
All HLA Antibodies are De novoAll HLA Antibodies are De novo
DSA en zararlı
Banu Sis, MD, FRCPC‐2009
DSA/TRANSPLANTASYON
51,3%
30,8%
12,8% 6,0%0%
20%
40%
60%
Anti-DS Positive Patients
Anti-DS Negative Patients
P = 0,0001
P = 0,0001
Acute Rejection Graft Loss
CDC CROSSMATCH BÖBREK NAKLİ
Rejeksiyon (≥ 48h) Rejeksiyon yok
Positive crossmatch 24 6
Negative crossmatch 8 187
Patel R., Terasaki P.I. : N.Engl. J. Med. 1969; 280: 735
Pozitif crossmatch: Akut greft kaybı için yüksek risk (80%)
Crossmatch pozitif ise transplantasyon yapılmaz.
Bazı antikorlar (anti-HLA dışındakiler) direkt donör lenfositlerine karşıolmakla birlikte klinik olarak rejeksiyonla ilişkisizdir.
% 80%4,1
* Ölü lenfosit oranı • % 0‐20: Negatif• % 20‐40: (+) Pozitif• % 40‐60: (++) Güçlü pozitif
• % 60‐80: (+++) Çok güçlü pozitif
• >% 80
17 yaşında kız hasta VUR nefropatisi nedeni ile 10yıl önce kadavra Tx yapılmış, son 5 yıldır PDtedavisinde annesinden Tx yapılması planlanıyor.Kan grubu uyumu var. Doku grupları ve XMsonuçları ile Tx yapılması uygunmudur?
HLAAlıcı A1, A3, B7, B44, DR4, DR17Verici A1, A23, B7, B57, DR14, DR17CDC T Hücre XM/B Hücre XM Negatif/NegatifFlow T Hücre XM/B Hücre XM Pozitif/Pozitif
FLOW XM
• 1983 yılında tanımlanmış• Garovay MRRM et al. Flow cytometry analysis: A high technology crossmatch technique fascilitating transplantation. Transplant.Proc. 1983
• ANCA vaskuliti nedeni 8 aydır HD yapılan kızhasta, 3 kez geçmişte kan tx öyküsü var, Halasıverici olarak hazırlanıyor. Kan grubu uygun, Txyapılabilir mi?
HLAAlıcı A1, A3, B7, B44, DR4, DR 17Verici A1, A23, B7, B17, DR14, DR17CDC T Hücre XM/B Hücre XM Negatif/NegatifFlow T Hücre XM/B Hücre XM Negatif/NegatifLuminex Anti HLA A2, A23, B13
SANAL XM
Alıcının Luminex ile tanımlanmış, antiHLAantikorlarının vericinin HLA’sı ile
karşılaştırılmasıdır.
TRANSPLANTASYON HAZIRLIĞI
Graft sağkalımınıartıran önemli bir
aşamadır.EKİP ÇALIŞMASIGEREKSİZ KAN TRANSFÜZYONUAŞILAMA