Referat Mata Eksotropia

8/18/2019 Referat Mata Eksotropia

1/27

REFERAT

EKSOTROPIA

Disusun untuk memenuhi tugas

Kepaniteraan Klinik di LAB/ SMF Ilmu Kesehatan Mata

RSD dr S!e"andi #em"er

Oleh:

Luth$i Akh%ar

&'('&&&'&'&)

Pembimbing:

dr Bagas Kum!r!* Sp M

dr I+an De+ant!* Sp M

LAB/ SMF ILM, KESE-ATA. MATA RSD dr SOEBA.DI

FAK,LTAS KEDOKTERA. ,.IERSITAS #EMBER

('&0

1


2/27

DAFTAR ISI

-ALAMA. #,D,L i

DAFTAR ISIii

BAB & PE.DA-,L,A.11111111111111111111111(

BAB ( TI.#A,A. P,STAKA111111111111111111&'

(& Eks!tr!$ia&'

2.1.1 Definisi ................................................................................................................10

2.1.2 Etiologi.................................................................................................................10

2.1.3 Klasifikasi............................................................................................................11

2.1.4 Patogenesis...........................................................................................................11

2.1.5 Manifestasi Klinis................................................................................................11

2.1.6 Diagnosis..............................................................................................................14

2.1.7 atalaksana...........................................................................................................15

2.1.! P"ognosis..............................................................................................................1!

(( Eks!tr!$ia K!nstan &2

2.2.1 Definisi.................................................................................................................1#

2.2.2 Manifestasi Klinis................................................................................................1#2.2.3 Diagnosis..............................................................................................................1#

2.2.4 atalaksana...........................................................................................................20

BAB ) KESIMP,LA.111111111111111111111111((

DAFTAR P,STAKA()

2


3/27

BAB I

PE.DA-,L,A.

Mata me"$%akan salah sat$ o"gan senso"is &ang be"f$ngsi sebagai o"gan %englihatan.

'ga" (a%at melihat) mata ha"$s menangka% %ola %en*aha&aan (i lingk$ngan sebagai

+gamba",ba&angan o%tis- (i s$at$ la%isan sel %eka sina") "etina) se%e"ti kame"a non(igital

menangka% ba&angan %a(a film. e%e"ti film &ang (a%at (i%"oses men/a(i salinan is$al (a"i

ba&angan asli) *it"a te"san(i (i "etina (isal$"kan melal$i se"angkaian taha% %em"osesan is$al

&ang semakin "$mit hingga akhi"n&a se*a"a sa(a" (i%e"se%sikan sebagai kemi"i%an is$al (a"i

ba&angan asli.1)5

Mata se*a"a kesel$"$han (a%at be"f$ngsi se*a"a o%timal be"kat a(an&a s$s$nan

%enting st"$kt$"st"$kt$" &ang membent$k bola mata. angg$an %a(a salah sat$ st"$kt$"

%enting m$ngkin (a%at sangat be"%enga"$h %a(a f$ngsi $tama mata sebagai o"gan

%englihatan (engan manifestasi &ang be"be(abe(a) te"gant$ng (a"i st"$kt$" mana &ang

te"gangg$. 1)5

Mata memiliki otototot ekst"aok$la" memegang %e"anan %enting %a(a sistem is$al)

baik $nt$k %en&es$aian statis binocular alignment &ang (i%e"l$kan $nt$k ste"eo%sis ma$%$n

bagi %e"ge"akan (inamis $nt$k mem%e"tahankan ta"get is$al %a(a foea.1 e"(a%at 7 otot

ekst"aok$la" &ait$ em%at otot "ekt$s) ($a otot oblik) (an sat$ otot leato" %al%eb"a s$%e"io".

Posisi %"ime" te"/a(i %a(a saat mata (an ke%ala be"a(a (alam kea(aan l$"$s ke (e%an. ola

mata biasan&a (a%at (ige"akkan sekita" 50 %a(a tia%tia% a"ah (a"i %osisi %"ime") akan teta%i

mata han&a be"ge"ak 1520 (a"i %osisi %"ime" sebel$m te"/a(i ge"akan ke%ala.2

3


4/27

Keem%at otot "ekt$s be"o"igo (i %oste"io" o"bita %a(a annulus Zinn (i sekeliling

kanalis o%tik (an bagian infe"io" fissura orbitalis superior.1 Otot "ekt$s me(ial (an late"al

a(alah otot "ekt$s ho"isontal. Otot "ekt$s me(ial be"/alan se%an/ang (in(ing o"bita me(ial (an

be"inse"si 5.3 mm (a"i limb$s. Otot "ekt$s late"al be"/alan se%an/ang (in(ing late"al o"bita

(an be"inse"si 6.# mm (a"i limb$s. Otot "ekt$s e"tikal te"(i"i (a"i otot "ekt$s s$%e"io" (an

infe"io". Otot "ekt$s s$%e"io" be"/alan ke ante"io" (i atas bola mata) kem$(ian ke late"al

membent$k s$($t 23 (engan aksis is$al %a(a %osisi %"ime") (an be"inse"si 7.# mm (a"i

limb$s. Otot "ekt$s infe"io" be"/alan ke ante"io") ke baah) kem$(ian ke late"al (i se%an/ang

(asa" o"bita) membent$k s$($t 23 (engan aksis is$al %a(a %osisi %"ime") (an be"inse"si 6.!

mm (a"i limb$s. Dim$lai (a"i otot "ekt$s me(ial) infe"io") late"al) (an otot "ekt$s s$%e"io")

ten(on otot "ekt$s ini akan be"inse"si semakin men/a$hi limb$s. ika (a"i inse"si ini (ita"ik

s$at$ ga"is ima/ine" maka akan menghasilkan bent$k s%i"al &ang (iseb$t spiral of Tillaux.

amba" 1. Spiral of Tillaux.(ik$ti% (a"i ke%$stakaan 1

Otot oblik s$%e"io" be"o"igo (i a%eks o"bita (i atas annulus Zinn (an be"/alan ke

ante"io" (an s$%e"io" se%an/ang (in(ing s$%e"ome(ial o"bita. en(on otot oblik s$%e"io"

membent$k s$($t 51 (engan aksis is$al %a(a %osisi %"ime". en(on otot oblik s$%e"io"

be"inse"si %a(a k$a("an %oste"os$%e"io" bola mata) (i sebelah late"al bi(ang mi(e"tikal) (i

baah otot "ekt$s s$%e"io".1

4


5/27

Otot oblik infe"io" be"o"igo (a"i %e"ioste$m t$lang maksila) (i %oste"io" "ima o"bita.

Otot ini be"/alan ke late"al) s$%e"io") (an %oste"io") kem$(ian ke infe"io" otot "ekt$s infe"io"

(an be"inse"si (i baah otot "ekt$s late"al. Otot oblik infe"io" membent$k s$($t 51 (engan

aksis is$al %a(a %osisi %"ime". Otot leato" %al%eb"a s$%e"io" m$n*$l (a"i a%eks o"bita (i

atas annulus Zinn) be"/alan ke ante"io" (i atas otot "ekt$s s$%e"io" (an men/a(i a%one$"osis (i

(ae"ah fo"niks s$%e"io".

a"af ok$lomoto" akan mengine"asi otot "ekt$s s$%e"io") infe"io") me(ial) otot oblik

infe"io") se"ta otot leato" %al%eb"a s$%e"io". Diisi infe"io" mengine"asi "ekt$s me(ial)

infe"io") (an otot oblik infe"io". Diisi s$%e"io" mengine"asi otot "ekt$s s$%e"io" (an otot

leato" %al%eb"a s$%e"io". Otot oblik s$%e"io" (iine"asi oleh sa"af t"oklea"is se(angkan otot

"ekt$s late"al (iine"asi oleh sa"af ab($sen.2

Masingmasing otot ekst"aok$la" men(a%at s$%lai (a"ah (a"i *abang m$sk$la" me(ial

(an late"al a"te"i oftalmika. abang me(ial mens$%lai (a"ah otot "ekt$s infe"io" (an me(ial

se"ta otot oblik infe"io") se(angkan *abang late"al menask$la"isasi otot "ekt$s s$%e"io" (an

late"al) otot oblik s$%e"io" (an otot leato" %al%eb"a s$%e"io".

e"(a%at 3 aksis $tama %a(a mata &ait$ aksis y, x) (an z &ang %e"tama kali

(i%e"kenalkan oleh 8i*k tah$n 1!54. 'ksis y a(alah aksis ante"o%oste"io" (an be"him%itan

(engan ga"is fiksasi. i(ang me(ian bola mata te"letak se%an/ang aksis y. 'ksis x (an z

te"letak %e"%en(ik$la" te"ha(a% aksis y. 'ksis x a(alah aksis ho"isontal (an aksis z a(alah

aksis e"tikal. 'ksis ho"isontal (an e"tikal te"letak %a(a Listing’s plane. Listing’s plane

a(alah bi(ang %a(a o"bita &ang meleati %$sat "otasi (a"i bola mata (an mengan($ng ($a

aksis "otasi $tama. 5)23

5


6/27

amba" 2. 'ksis "otasi bola mata (an Listing’s plane.(ik$ti% (a"i ke%$stakaan 23

D$ksi a(alah ge"ak sat$ mata. D$ksi (i sekita" aksis e"tikal 9aksis z menghasilkan

ge"ak mata a($ksi (an ab($ksi. ;otasi (engan %$sat aksis ho"isontal 9aksis x menghasilkan

ge"ak mata e"tikal &ait$ ge"ak eleasi (an (e%"esi. ;otasi (engan %$sat aksis y (iseb$t

(engan siklo($ksi. ;otasi (engan s$mb$ sagital ke a"ah nasal (iseb$t insiklo($ksi se(angkan

ke a"ah tem%o"al (iseb$t eksiklo($ksi.


7/27

amba" 3. Otot &oke be"%e"an (alam 6 %osisi %e"ge"akan bola mata.(ik$ti% (a"i ke%$stakaan 23

e"(a%at 2 h$k$m ge"akan bola mata &ang %enting $nt$k (iketah$i) &ait$ h$k$m

he""ington (an h$k$m =e""ing. =$k$m he""ington men&atakan baha %a(a saat te"(a%at

im%$ls $nt$k be"kont"aksi &ang (ite"ima oleh otot agonis) maka otot antagonis akan

mene"ima im%$ls inhibisi sehingga ge"akan bola mata selal$ melibatkan kont"aksi sat$ ata$

lebih otot ekst"aok$la" (an "elaksasi otot antagonisn&a.

=$k$m =e""ing men&atakan baha %a(a kea(aan no"mal otot &oke %a(a ke($a mata

selal$ mene"ima ine"asi &ang sama besa". =$k$m ini (a%at (ite"a%kan %a(a ge"akan mata

ol$nte" ma$%$n inol$nte".

i(ang otot (a"i otot "ekt$s ho"isontal be"ko"es%on(ensi (engan bi(ang ho"isontal

mata. Pa(a saat mata be"a(a (alam %osisi %"ime" otot "ekt$s ho"i>ontal akan be"otasi %a(a

aksis z.2 Otot "ekt$s me(ial (an late"al han&a mem%$n&ai aksi ho"isontal? (i mana aksi otot

"ekt$s me(ial a(alah sebagai a($kto" (an otot "ekt$s late"al sebagai ab($kto".5)23

Pa(a saat mata be"a(a (alam %osisi %"ime") bi(ang otot (a"i otot "ekt$s s$%e"io" (an

infe"io" membent$k s$($t 23 (engan aksis y.

7


8/27

amba" 4. =$b$ngan bi(ang otot (a"i otot "ekt$s e"ti*al te"ha(a% aksis "otasi x (an y. (ik$ti% (a"i

ke%$stakaan 23

'ksi $tama otot "ekt$s s$%e"io" %a(a %osisi %"ime" a(alah $nt$k eleasi bola mata.

Ka"ena a(an&a h$b$ngan anta"a bi(ang otot (a"i otot "ekt$s s$%e"io" (an aksis ka"(inal "otasi

bola mata) kont"aksi otot "ekt$s s$%e"io" /$ga men&ebabkan a($ksi (an insiklo($ksi.

Pa(a %osisi %"ime") otot "ekt$s infe"io" be"f$ngsi sebagai (e%"eso". elain it$ otot

"ekt$s infe"io" /$ga menghasilkan ge"ak eksiklo($ksi (an a($ksi. 8$ngsi (e%"eso" te"/a(i

maksimal saat bola mata ab($ksi sekita" 23 (a"i %osisi %"ime") (i mana bi(ang otot %a"alel

(engan aksis y. 8$ngsi siklo($ksi maksimal saat bola mata be"a(a (alam kea(aan a($ksi.

'ksi $tama otot oblik s$%e"io" a(alah insiklo($ksi saat mata %a(a %osisi %"ime".

Ka"ena h$b$ngann&a (engan bi(ang otot (a"i ten(on oblik s$%e"io" (an aksis $tama "otasi

bola mata) kont"aksi otot oblik s$%e"io" /$ga menghasilkan (e%"esi (an ab($ksi. aat bola

mata a($ksi) s$($t anta"a bi(ang me(ian 9aksis & (an bi(ang otot be"k$"ang) (an

mem%e"k$at f$ngsi (e%"esi otot oblik s$%e"io". aat mata (alam kea(aan ab($ksi) s$($t

anta"a bi(ang otot (an bi(ang me(ian bola mata be"tambah) (an mem%e"k$at f$ngsi

siklo($ksi otot oblik s$%e"io".

8$ngsi otot oblik infe"io" &ang $tama %a(a %osisi %"ime" a(alah menghasilkan

eksiklo($ksi (an se/$mlah ke*il eleasi se"ta ab($ksi. 8$ngsi eleasi otot oblik infe"io"

8


9/27

(i%e"k$at saat a($ksi (an f$ngsi eksiklo($ksi (i%e"k$at saat ab($ksi. 8$ngsi eleasi akan

maksimal saat mata a($ksi 51 (an f$ngsi eksiklo($ksi maksimal saat mata ab($ksi sekita"

3#.

amba" 5. a. =$b$ngan anta"a bi(ang otot (a"i otot oblik te"ha(a% aksis &? b. Otot oblik

s$%e"io" akan be"f$ngsi insiklo($ksi se%en$hn&a saat mata ab($ksi sekita" 36.

@nt$k menent$kan s$($t st"abism$s (ig$nakan bebe"a%a tes &ait$ sebagai be"ik$t :

a. @/i $t$% (an P"isma

@/i t$t$% te"(i"i atas 4 bagian) &ait$ ?

1. @/i $t$%

@nt$k menent$kan (eiasi &ang be"manifestasi 9st"abism$s. '"ah ge"akan

mem%e"lihatkan a"ah %en&im%angan 9 missal : /ika mata &ang (iamati be"ge"ak ke

l$a" $nt$k melak$kan fiksasi) te"(a%at esot"o%ia .

2. @/i $ka $t$% 9oe"@n*oe" est

@nt$k menilai te"/a(i inte"$%si %englihatan binok$le" &ang men&ebabkan (eiasi

(an mam%$ men$n/$kkan k$alitas 9eso)eAo)hi%e" se"ta sifat, nature

9fo"ia,t"o%ia (eiasi.

3. @/i $t$% e"gantian 9'lte"nate oe" esting

9


10/27

@nt$k mem%e"lihatkan (eiasi total 9hete"ot"o%ia (itambah hete"ofo"ia bila a(a

/$ga (engan men(isosiasi f$si bino*$la". Pen$t$% ha"$s (i%in(ahkan (engan

*e%at (a"i sat$ mata ke mata &ang lain $nt$k men*egah "ef$se hete"ofo"ia.

4. @/i $t$% e"gantian Pl$s P"isma

@nt$k meng$k$" (eiasi se*a"a k$antitatif) (iletakkan %"isma (engan kek$atan

&ang semakin meningkat (i (e%an sat$ mata sam%ai te"/a(i net"alisasi ge"akan

mata %a(a $/i t$t$% be"gantian.

b. @/i Ob/ektif

1. Meto(e =i"s*hbe"g

Pa(a mata &ang be"(eiasi akan te"lihat (esent"asi %ant$lan *aha&a. Dengan

mem%e"timbangkan 1! PD $nt$k setia% millimete" (esent"asi) (a%at (i b$at

%e"ki"aan s$($t (eiasin&a.

2. Meto(e "efleks %"isma 9 $/i k"imsk& ”reverse”

Pasien melak$kan fiksasi te"ha(a% s$at$ *aha&a. eb$ah %"isma (item%atkan (i

(e%an mata &ang (i %ilih) (an kek$atan %"isma &ang (i%e"l$kan $nt$k memb$at

"efleks *aha&a te"letak (i tengah ko"nea mata &ang st"abism$s menent$kan $k$"an

s$($t (eiasi n&a.

10


11/27

BAB II

TI.#A,A. P,STAKA

A DEFI.ISI EKSOTROPIA &'*&&*&(

Eksot"o%ia a(alah %en&im%angan s$mb$ %englihatan &ang (imana salah sat$ s$mb$

%englihatan men$/$ titik fiksasi se(angkan s$mb$ %englihatan lainn&a men&im%ang %a(a

bi(ang ho"i>ontal ke a"ah late"al.

Ekst"o%ia lebih /a"ang (i/$m%ai (iban(ingkan esot"o%ia) te"$tama %a(a masa ba&i (an

anak. Bnsi(ensn&a meningkat se*a"a be"taha% sei"ing (engan $sia. i(ak /a"ang baha s$at$

ten(ensi st"abism$s (ie"gen be"aal (a"i s$at$ eksofo"ia &ang be"kembang men/a(i

eksot"o%ia inte"miten (an akhi"n&a men/a(i eksot"o%ia &ang meneta% a%abila ti(ak (ilak$kan

te"a%i. Kas$skas$s lain be"aal sebagai eksot"o%ia inte"miten ata$ konstan (an teta%

stasione". e%e"ti haln&a esot"o%ia) %a(a bebe"a%a kas$s m$ngkin te"(a%at $ns$" he"e(ite".

Eksofo"ia (an eksot"o%ia 9&ang (iangga% sebagai seb$ah entitas (eiasi (ie"gen se"ing

(ia"iskan sebagai *i"i a$tosomal (ominan? salah sat$ ata$ ke($a o"angt$a (a"i seo"ang anak

eksot"o%ia m$ngkin mem%e"lihatkan eksot"o%ia ata$ eksofo"ia (e"a/at tinggi.

B ETIOLO3I &'*&&*&(

Pen&ebab eksot"o%ia (a%at (ibagi men/a(i 3) &ait$ :

1 =e"e(ite") $ns$" he"e(ite" sangat besa") &ait$ t"ait a$tosomal (ominan.

2 Bne"asi) teta%i ti(ak te"(a%at abno"malitas &ang be"a"ti (alam bi(ang senso"imoto"

3 'natomi) kelainan $nt$k "ongga o"bita misaln&a %a(a %en&akit "o$>on

4 KLASIFIKASI &'*&&*&(

& Eks!tr!pia Intermiten

11


12/27

Bnte"miten eksot"o%ia a(alah eksot"o%ia &ang se*a"a inte"miten akan be"manifestasi

men/a(i eksot"o%ia.15 Bnte"miten eksot"o%ia me"$%akan bent$k eksot"o%ia &ang %aling ban&ak

te"/a(i %a(a anak 16)17)1! (an %a(a bebe"a%a %o%$lasi lebih se"ing (item$kan (a"i%a(a

esot"o%ia.1! Men$"$t =$t*hinson) inte"miten eksot"o%ia (item$kan %a(a ham%i" 1 C (a"i

%o%$lasi $m$m.1# t$(i %o%$lasi (i @' men&atakan baha inte"miten eksot"o%ia te"/a(i

%a(a 1 (a"i 1!5 anak $m$" 10 tah$n. 17

=ingga saat ini %e"/alanan %en&akit inte"miten eksot"o%ia masih bel$m /elas. ekita"

!0C %en(e"ita inte"miten eksot"o%ia akan men$n/$kkan hilangn&a ken(ali f$si &ang %"og"esif

(an te"/a(i %eningkatan eksot"o%ia setelah bebe"a%a b$lan ata$ tah$n. 15 t$(i selama 20 tah$n

&ang (ilak$kan oleh $s> et al men&atakan baha (eiasi %a(a inte"miten eksot"o%ia akan

menghilang %a(a 4C s$b/ek (an lebih (a"i 50C lainn&a akan mengalami %eningkatan (eiasi

sebesa" lebih (a"i 10 D. 20

&& Eti!pat!genesis

ebe"a%a teo"i &ang mene"angkan ke/a(ian inte"miten eksot"o%i be"%en(a%at baha

%en&ebab (eiasi a(alah m$ltifakto"ial) &ang (itent$kan oleh fakto" anatomi (an fakto"

mekanik. Pa(a saat ti(ak a(a im%$ls &ang men$/$ otot ekst"aok$la" maka mata akan

*en(e"$ng be"a(a (alam kea(aan divergence. Pen(a%at lain mengatakan a(an&a

keti(akseimbangan anta"a mekanisme convergence (an divergence.

&( Mani$estasi Klinis

Bnte"miten eksot"o%ia biasan&a %e"tama kali te"(eteksi %a(a $sia k$"ang (a"i 5 tah$n.2

Pen(e"ita inte"miten eksot"o%ia *en(e"$ng be"manifes %a(a saat kelelahan) te"se"ang fl$) ata$

melam$n. Pen(e"ita inte"miten eksot"o%ia (easa biasan&a akan be"manifes %a(a saat

mengkons$msi alkohol ata$ se(atia. Pen(e"ita akan mengel$hkan (i%lo%ia) sakit ke%ala)

12


13/27

kes$litan memba*a) fotofobia) (an masalah kosmetik saat mata be"(eiasi.24 e/ala se%e"ti

%englihatan kab$") astheno%ia) n&e"i ke%ala) fotofobia) (an (i%lo%ia /a"ang (ikel$hkan ke*$ali

/ika te"(a%at convergence insufficiency. a"angn&a kel$han ge/ala ini menan(akan mekanisme

s$%"esi &ang be"kembang (engan baik.

Pa(a saat mata be"a(a (alam fase fo"ia) %en(e"ita mem%$n&ai f$si bifoea &ang

baik (engan stereoacuity be"kisa" anta"a 4050 sec of arc.24 Pa(a saat mata be"(eiasi)

%en(e"ita akan men$n/$kkan s$%"esi hemi"etina ata$ s$%"esi "etina tem%o"al.24

3am"ar 0 A. Pen(e"ita inte"miten eksot"o%ia mengg$nakan f$si ke($a mata. B Okl$si mata

kanan $nt$k menghilangkan mekanisme f$si. 4 Pen(e"ita be"manifes men/a(i

eksot"o%ia.(ik$ti% (a"i ke%$stakaan 24

Bnte"miten eksot"o%ia (iklasifikasikan men/a(i 3 kelom%ok be"(asa"kan klasifikasi

D$ane) &ait$ basic type, divergence excess, (an convergence insufficiency. Klasifikasi ini

(i(asa"kan %a(a f$si saat convergence (an divergence (an te"gant$ng %a(a %e"be(aan (eiasi

/a$h (an (ekat. 1#

Pa(a basic type) ti(ak te"(a%at %e"be(aan &ang signifikan anta"a (eiasi /a$h (an

(ekat) (an %e"be(aan (eiasi /a$h be"kisa" 10 PD (a"i (eiasi (ekat. Pen(e"ita basic type

inte"miten eksot"o%ia mem%$n&ai A!A ratio &ang no"mal sehingga (eiasi /a$h (an (ekat

a(alah sama.

13


14/27

i%e divergence excess (ibagi men/a(i ($a) &ait$ pseudodivergence excess (an true

divergence excess. Pa(a ti%e pseudodivergence excess, (eiasi %a(a fiksasi /a$h lebih besa"

(iban(ing fiksasi (ekat /ika (i$k$" (engan alternate cover test . '%abila (ilak$kan okl$si sat$

mata selama 60 menit $nt$k menghilangkan tenacious proximal fusion) maka (eiasi (ekat

akan meningkat hingga sama besa" (engan (eiasi /a$h. 2 i%e ini *$k$% se"ing te"/a(i) lebih

(a"i !0C %en(e"ita (engan ti%e divergence excess sebena"n&a me"$%akan pseudodivergence

excess.1#

Pa(a ti%e divergence excess) (eiasi /a$h teta% lebih besa" (iban(ing (eiasi (ekat

setelah (ilak$kan okl$si sat$ mata. ebe"a%a %en(e"ita (engan ti%e ini mem%$n&ai A!A

ratio &ang tinggi) &ang (ib$ktikan (engan meningkatn&a (eiasi (ekat setelah (itambah

(engan lensa 3.00 D.2

Pa(a ti%e convergence insufficiency (eiasi (ekat melebihi (eiasi /a$h) minimal 10

PD. ika saat melihat /a$h ti(ak te"(a%at (eiasi ata$ (eiasi &ang a(a minimal se(angkan

saat melihat (ekat te"(a%at (eiasi maka ini (iseb$t true convergence insufficiency. ebagai

*ontoh) %a(a saat melihat /a$h o"tofo"ia) saat melihat (ekat te"/a(i (eiasi sebesa" 15 PD.15

Pe"/alanan %en&akit inte"miten eksot"o%ia hingga saat ini masih bel$m /elas ka"ena

ti(ak a(an&a st$(i %"os%ektif longit$(inal (an k$"angn&a st$(i "et"os%ektif %a(a %en(e"ita

&ang ti(ak men(a%at te"a%i. oo"(en mela%o"kan baha 75C (a"i 51 %asien &ang ti(ak

(ibe"ikan te"a%i men$n/$kkan %"og"esiitas (alam 3.5 tah$n) (i mana #C memb$"$k) (an

16C sisan&a men$n/$kkan %e"baikan.25 =iles men&atakan baha (alam 11 tah$n masa

follo" up ti(ak a(a %e"be(aan (eiasi &ang signifikan %a(a 4! s$b/ek) se(angkan 2 o"ang

s$b/ek be"kembang men/a(i eksot"o%ia konstan.

Pa(a keban&akan kas$s inte"miten eksot"o%ia ti(ak akan men$n/$kkan %e"baikan

melainkan akan meneta% ata$ malah men$n/$kkan %e"b$"$kan ata$ %"og"esiitas. ika fase

14


15/27

t"o%ia meningkat maka s$%"esi &ang te"/a(i /$ga akan semakin se"ing (an sei"ing (engan

%"og"esiitasn&a men/a(i eksot"o%ia konstan maka f$si /$ga akan menghilang.24

&) Diagn!sis

Diagnosis inte"miten eksot"o%ia (itegakkan (engan anamnesis (an %eme"iksaan

oftalmologis. Pa(a anamnesis (a%at (igali onset (an %"og"esiitas (eiasi. Peme"iksaan

oftalmologis $nt$k meng$k$" s$($t (eiasi mengg$nakan %"isma (an alternate cover test

$nt$k fiksasi /a$h (an fiksasi (ekat (engan ta"get akomo(asi. Meng$k$" s$($t (eiasi

%en(e"ita inte"miten eksot"o%ia (a%at men/a(i masalah te"sen(i"i ka"ena besa" s$($t

te"ka(ang be"a"iasi saat (i$k$" (engan $/i alternate cover prism. Pa(a saat %en(e"ita

kelelahan maka f$si kone"gensi lemah (an akan te"$k$" (eiasi &ang besa". ebalikn&a) /ika

%en(e"ita be"a(a (alam kea(aan sa(a" %en$h maka f$si kone"gensi akan men$t$%i (eiasi

&ang ke*il (an s$lit bagi %eme"iksa $nt$k meng$k$"n&a.24 Peme"iksaan eksot"o%ia

inte"mitten be"(asa"kan sebagai be"ik$t :

Obse"asi : ekst"o%ia ti(ak meneta%) se"ing kembali no"mal


16/27

#atc$ test 9okl$si (a%at meng$"angi f$si kone"gensi ka"ena okl$si sat$ mata selama

3060 menit (a%at menggangg$ f$si (an (eiasi laten akan manifes. Ka"ena keban&akan

%en(e"ita inte"miten eksot"o%ia mem%$n&ai f$si kone"gensi tonik &ang k$at maka ha"$s

(i$k$" (engan prolonged alternate cover test . ika te"(a%at %e"be(aan &ang signifikan anta"a

(eiasi /a$h (an (ekat maka ha"$s (ilak$kan patc$ test.24

eknik %eme"iksaan lain a(alah prism adaptation test $nt$k mengetah$i (eiasi

maksimal sehingga setelah %embe(ahan ti(ak te"/a(i undercorrection.

&5 Tatalaksana

atalaksana inte"miten eksot"o%ia meli%$ti %en(ekatan be(ah (an non be(ah. e"a%i

non be(ah (a%at mengg$nakan ko"eksi ka*amata) %embe"ian lensa overminus) %"isma) okl$si

sat$ mata) (an ort$optic vision t$erap$y. e"a%i ini (a%at (ig$nakan %a(a %en(e"ita (engan

s$($t (eiasi ke*il 9F 2025 PD1#) %en(e"ita $sia sangat m$(a (i mana oe"ko"eksi setelah

%embe(ahan (a%at menimb$lkan amblio%ia) se"ta %en(e"ita (engan kem$ngkinan hasil

%embe(ahan &ang b$"$k. Pen(e"ita (engan A!A ratio tinggi /$ga (ila%o"kan *$k$% "es%onsif

te"ha(a% te"a%i non be(ah.

Ko"eksi ka*amata (a%at (ibe"ikan %a(a %en(e"ita anisomet"o%ia) astigmatisme)

mio%ia) (an hi%e"met"o%ia ka"ena kesalahan "ef"aksi &ang ti(ak te"ko"eksi (a%at

men&ebabkan te"gangg$n&a f$si (an te"/a(in&a (eiasi &ang manifes.

1#

P"o%o"si %en(e"ita

inte"miten eksot"o%ia &ang (a%at (iko"eksi han&a (engan ka*amata bel$m (iketah$i ka"ena

ti(ak a(an&a st$(i &ang (ilak$kan hingga saat ini. t$(i "et"os%ektif selama 622 tah$n &ang

(ilak$kan oleh =iles mela%o"kan baha %a(a 4! s$b/ek %en(e"ita inte"miten eksot"o%ia &ang

han&a men(a%at te"a%i ka*amata) 65C s$b/ek men/a(i eksofo"ia) 73C mengalami

%eng$"angan s$($t (eiasi) (an 4C s$b/ek be"kembang men/a(i eksot"o%ia konstan.21

16


17/27

Pembe"ian lensa oe"min$s /$ga me"$%akan alte"natif lain (an (ibe"ikan (engan

kek$atan 23 D lebih besa" (a"i%a(a kek$atan lensa min$s &ang (i%e"l$kan. etelah f$si

konstan (i%e"oleh selama bebe"a%a akt$ maka kek$atan lensa oe"min$s (ik$"angi se*a"a

be"taha% hingga nol. oo"(en mela%o"kan astheno%ia akomo(atia sebagai efek sam%ing

te"$tama %a(a anak $sia lebih t$a (an (easa. ;$tstein mela%o"kan baha 25C s$b/ek

mengalami %eningkatan mio%ia sebesa" lebih (a"i 0.50 D %e" tah$n setelah (ibe"ikan lensa

0.50 D hingga 3.75 D.25 alah sat$ kete"batasan lensa oe"min$s ini a(alah han&a efektif

bila (ig$nakan %a(a %en(e"ita $sia m$(a (an ti(ak be"manfaat %a(a %en(e"ita (engan

%"esbio%ia.21

e"a%i okl$si (a%at (ibe"ikan m$lai (a"i full%time) &ait$ saat %en(e"ita bang$n hingga

ti($" kembali) ata$ se*a"a %a"sial &ait$ 1 hingga bebe"a%a /am seha"i. e"a%i ini /a"ang

(ig$nakan sebagai te"a%i t$nggal (an biasan&a (ibe"ikan $nt$k men$n(a te"a%i be(ah.

8"eeman (an Bsenbe"g mela%o"kan baha %a(a 46 /am okl$si &ang (ibe"ikan selama 6 b$lan

%a(a anak $sia # b$lan hingga 5 tah$n) 100C be"$bah (a"i hete"ofo"ia men/a(i o"thofo"ia.

Pa(a follo" up selan/$tn&a 27C be"kembang men/a(i eksot"o%ia konstan.15 e*a"a

kesel$"$han angka kebe"hasilan te"a%i okl$si %a(a 7 st$(i &ang (ilak$kan (a"i tah$n 1#65

hingga 1#!# a(alah 37C.21

Pembe"ian %"isma %a(a inte"miten eksot"o%ia (a%at (ilak$kan (an beke"/a (engan

mekanisme 91 mengkom%ensasi ekso(eiasi (an meng$"angi keb$t$han f$si e"gens

9demand%reducing prism sehingga f$si lebih stabil (an f"ek$ensi (eiasi be"k$"ang) 92

menet"alkan sel$"$h ekso(eiasi (an mem$ngkinkan f$si senso"i 9neutralizing prism) 93

%embe"ian %"isma base%in (engan kek$atan (i atas kek$atan &ang (a%at menet"alkan ge"akan

%a(a alternate cover test 9overcompensating base%in prism sehingga (iha"a%kan te"/a(i

kone"gensi (an (i%lo%ia (a%at (i*egah.21

17


18/27

&emand%reducing prism a(alah %"isma &ang %aling se"ing (ig$nakan meski%$n bel$m

a(a st$(i &ang (a%at men/elaskan efikasin&a. Kek$atan neutralizing prism &ang (ig$nakan

a(alah nilai anta"a (eiasi /a$h (an (ekat. Pa(a kas$s (i mana nilai %"isma %a(a titik ini ti(ak

menghilangkan hete"ofo"ia %a(a ke($a (eiasi) maka (a%at (ig$nakan ka*a mata (engan

kek$atan %"isma &ang be"be(a %a(a bagian atas (an baah lensa minimal selama 6 b$lan.

'vercompensating base%in prism (ig$nakan /ika %"ose($" be(ah be"akibat undercorrection.

Kek$atan %"isma &ang (ig$nakan minimal 10 PD $nt$k mengge"akkan ba&angan "etina %a(a

mata &ang be"(eiasi (a"i tem%o"al ke nasal. P"isma ini akan men&ebabkan (i%lo%ia &ang

memaksa %en(e"ita $nt$k menga(akan a(a%tasi moto"ik kone"gensi (convergent motor

adaptation). etelah te"*a%ai a(a%tasi moto"ik kone"gensi sem%$"na maka kek$atan %"isma

(ik$"angi se*a"a %e"lahan.

Kesel$"$han angka kebe"hasilan %engg$naan %"isma %a(a ! st$(i &ang (ilak$kan (a"i

tah$n 1#6# hingga tah$n 1##0 a(alah 2!C.21 Ke$ngg$lan %"isma a(alah "elatif m$(ah

(ig$nakan (an bia&an&a &ang lebih m$"ah /ika (iban(ingkan (engan %"ose($" be(ah.

Kete"batasann&a a(alah s$lit mengont"ol kom%lians %en(e"ita (an masalah kosmetik.

'rt$opt$ic vision t$erapy ata$ vision training (ig$nakan %a(a s$($t (eiasi ke*il)

k$"ang (a"i 20 PD. e"a%i ini be"f$ngsi $nt$k melatih kone"gensi %a(a %en(e"ita ti%e

convergence insufficiency. Efikasi te"a%i ini (ila%o"kan be"kisa" anta"a 43100C.15)21

Pen(ekatan be(ah %a(a inte"miten eksot"o%ia (iin(ikasikan /ika te"(a%at %"og"esiitas

%en&akit) te"(a%at (eiasi lebih (a"i ata$ sama (engan 15 PD) (an /ika eksot"o%ia be"manifes

lebih (a"i 50C saat %en(e"ita bang$n.2)27 Ka%an sebaikn&a (ilak$kan tin(akan be(ah hingga

seka"ang masih me"$%akan kont"oe"si. ebe"a%a be"%en(a%at baha %embe(ahan (ini %e"l$

(ilak$kan $nt$k men*egah s$%"esi (an anomalous retinal correspondence sementa"a

%en(a%at lain mengatakan baha oe"ko"eksi &ang (a%at te"/a(i setelah %embe(ahan (a%at

18


19/27

be"akibat amblio%ia (an hilangn&a ste"eo%sis.22 t$(i &ang (ilak$kan oleh ishim$"a

men$n/$kkan baha $sia ti(ak be"%enga"$h te"ha(a% kebe"hasilan %embe(ahan.2! 'b"oms

(kk men&atakan baha %embe(ahan &ang (ilak$kan %a(a saat $sia %en(e"ita k$"ang (a"i 7

tah$n (an (eiasi masih inte"miten se"ta ($"asi (eiasi &ang be"manifes k$"ang (a"i 5 tah$n)

akan mem%$n&ai f$si senso"ik &ang lebih baik.2)22

ebe"a%a %"ose($" be(ah &ang (a%at (ig$nakan men$"$t $"ian a(alah "esesi otot

"ekt$s late"al bilate"al $nt$k ti%e divergence excess) "esesi otot "ekt$s late"al $nilate"al $nt$k

ti%e simulated divergence excess) "eseksi otot "ekt$s me(ial $nt$k basic type) (an "eseksi otot

"ekt$s me(ial bilate"al $nt$k ti%e convergence insufficiency. *asic type /$ga membe"ikan

hasil &ang baik (engan kombinasi "esesi otot "ekt$s late"al (an "eseksi otot "ekt$s me(ial

i%silate"al.2

Pen(e"ita (engan divergence excess m$"ni sebaikn&a (ibe"ikan te"a%i se*a"a

konse"atif te"lebih /ika (ise"tai (engan A!A ratio &ang tinggi. Kas$s &ang se%e"ti ini

biasan&a s$lit $nt$k (itangani ka"ena setelah %embe(ahan se"ing te"/a(i overcorrection &ang

be"kembang men/a(i esot"o%ia %e"sisten (an memb$t$hkan ka*amata bifokal.24

'ngka kebe"hasilan %embe(ahan $nt$k mengko"eksi sem$a ti%e inte"miten eksot"o%ia

(ila%o"kan be"kisa" 6070C.3034 Kebe"hasilan %a(a st$(i ini (i(efinisikan sebagai te"/a(in&a

alignment (alam 10 PD (a"i o"thofo"ia (an lama follo" up "ata"ata ti(ak lebih (a"i 4.5 tah$n.

&6 Pr!gn!sis

'ngka kebe"hasilan te"a%i inte"miten eksot"o%ia s$lit (i%e"oleh ka"ena bel$m a(an&a

(efinisi stan(a"( $nt$k kebe"hasilan) a"iasi sistem klasifikasi) (an %en(ekatan te"a%i &ang

m$lti%el. K$shne" men&atakan baha pseudodivergence excess me"$%akan in(ikato"

%"ognosis &ang baik. Keban&akan %en(e"ita (engan ti%e ini mem%$n&ai angka kebe"hasilan

19


20/27


21/27

Motilit& : te"(a%at tahanan

D$ksi (an e"si : ti(ak (a%at ke segala a"ah

'komo(asi : mio%ia

8iksasi : nistagm$s

inok$la" : abno"mal

$%"esi : (i%lo%ia

;ef"aksi (engan siklo%egik: (i%lo%ia

() Tatalaksana &'*&&*&(*&)

=am%i" selal$ (iin(ikasikan tin(akan be(ah. Pilihan (an /$mlah tin(akan se%e"ti

&ang (i/elaskan $nt$k eksot"o%ia inte"miten. 'vercorrection "ingan %a(a o"ang (easa

(a%at men&ebabkan (i%lo%ia. ebagian %asien (a%at men&es$aikan (i"i (engan hal ini)

te"$tama bila me"eka telah (ibe"itah$ mengenai kem$ngkinan ini sebel$mn&a.

'%abila salah sat$ mata mengalami %en$"$nan %englihatan) %"ognosis $nt$k

mem%e"tahankan %osisi &ang stabil k$"ang baik) (engan kem$ngkinan &ang besa" akan

kamb$hn&a eksot"o%ia setelah %embe(ahan. Penatalaksanaan sebagai be"ik$t :

1. Ko"eksi (a"i kelainan "ef"aksi) (engan siklo%legia.

2. =in(a"i amblio%ia (engan %enetesan at"o%in ata$ %en$t$%an %a(a mata &angsehat.

3. Mel$"$skan aksis is$alis (engan o%e"asi 9mata men/a(i o"tofo"i.

4. Mem%e"baiki %englihatan binok$le" (engan latihan o"to%tik.

Pengobatan (engan ko"eksi "ef"aksi %a(a eksot"o%ia me"$%akan hal &ang

%enting (an ha"$s (ilak$kan (engan hatihati. ila %asien eksot"o%ia (engan

hi%e"met"o%ia maka ha"$s (ibe"i ka*amata (engan $k$"an &ang k$"ang (a"i seha"$sn&a

$n$tk me"angsang akomo(asi (an kone"gensi.

21


22/27

ila %asien men(e"ita mio%ia maka ha"$s (ibe"i ka*amata &ang lebih besa"

$k$"ann&a (a"i seha"$sn&a $nt$k me"angsang akomo(asi kone"gensi.

am$n %a(a (asa"n&a %engobatan ialah o%e"asi. =a"$s (i%e"timbangkan

sebel$mn&a halhal sebagai be"ik$t:

1. esa"n&a s$($t (eiasi

2. Pe"ban(ingan %eng$k$"an (eiasi $nt$k /a$h (an (ekat.

O%e"asi %a(a eksot"o%ia te"gant$ng %a(a /enis eksot"o%ian&a) biasan&a

(ilak$kan "esesi otot "ekt$s late"al (an "eseksi otot "ekt$s me(ial mata &ang sama %a(a

&ang be"(eiasi.

BAB III

22


23/27

KESIMP,LA.

Eksot"o%ia a(alah s$at$ %en&im%angan s$mb$ %englihatan &ang n&ata (imana salah

sat$ s$mb$ %englihatan men$/$ titik fiksasi se(angkan s$mb$ %englihatan lainn&a

men&im%ang %a(a bi(ang ho"i>ontal ke a"ah late"al. Pen&ebab Eksot"o%ia a(alah hi%otoni

"ekt$s me(i$s) hi%e"toni "ekt$s late"alis) %en$"$nan f$ngsi %englihatan sat$ mata %a(a "ema/a

(an (easa m$(a 9mio%) kelemahan kone"gensi) kelebihan (ie"gensi. e/ala klinis

eksot"o%ia a(alah %osisi bola mata men&im%ang ke a"ah tem%o"al.

Diagnosis (a%at (itegakan (engan anamnesa) ins%eksi) %eme"iksaan keta/aman

%englihatan) %eme"iksaan kelainan "ef"aksi) meng$k$" s$($t (eiasi. Penatalaksanaan

esot"o%ia (an eksot"o%ia &ait$ %engobatan se*a"a non o%e"atif (an o%e"atif.

Eksot"o%ia inte"miten me"$%akan %en&ebab lebih (a"i se%a"$h kas$s eksot"o%ia. Da"i

anamnesis se"ing (iketah$i baha kelainan te"seb$t memb$"$k se*a"a %"og"esif. $at$ tan(a

khas a(alah %en$t$%an sat$ mata (alam *aha&a te"ang. Eksot"o%ia manifes %e"tama H tama

te"lihat %a(a fiksasi /a$h. Pasien biasan&a melak$kan f$si %a(a %englihatan (ekat) mengatasi

eksofo"ia be"s$($t besa" ata$ ke*il. e"a%i non be(ah sebagian besa" te"batas %a(a ko"eksi

"ef"aksi (an te"a%i amblio%ia. ebagian besa" %asien eksot"o%ia inte"miten meme"l$kan

tin(akan be(ah bila kont"ol te"ha(a% f$sin&a memb$"$k.

Eksot"o%ia konstan lebih /a"ang (iban(ingkan eksot"o%ia inte"miten. De"a/at

eksot"o%ia konstan (a%at be"a"iasi. Gaman&a %en&akit ata$ a(an&a %en$"$nan %englihatan

%a(a sat$ mata.

DAFTAR P,STAKA

23


24/27

1. oats DK) Olitsk& E. t"abism$s $"ge"& an( BtIs om%li*ation. Bn: $"gi*all&

Bm%o"tant 'natom&. e"man&: %"inge"? 2007. % 31#.

2. 'me"i*an '*a(em& of O%hthalmolog& staff. 'natom& of the eAt"ao*$la" m$s*les an(

thei" fas*ia. Bn: 'me"i*an '*a(em& of O%hthalmolog& staff) e(ito". Pe(iat"i*

o%hthalmolog& an( st"abism$s. asi* an( *lini*al s*ien*e *o$"se. e* 6. an

8"ansis*o: he 8o$n(ation of 'me"i*an '*a(em& of O%hthalmolog&? 20052006. %.

132!.

3. ;io"(anEa P. 'natomi (an Emb"iologi Mata. Dalam: $santo D) e(ito".


25/27

11. ;obe"t P) et all. O%tomet"i* lini*al P"a*ti*e $i(eline (alam a"e the Patient ith:

t"abism$s: Esot"o%ia an( EAot"o%ia. @': 'me"i*an O%tomet"i* 'sso*iation. 2011:

!.

12. he E&e M.D 'sso*iation. Esot"o%ia an( EAot"o%ia. @': 'me"i*an '*a(em& Of

O%thalmolog&. 2012: 1#.

13. e"ha"( K. O%thalmolog&. e o"k: De%a"tment of O%thalmolog& an( @nie"sit&

E&e =os%ital @lm e"man&. 2000: 45#.

14. Dai( 8. Peme"iksaan Oftalmologik Dalam: $santo D) e(ito".


26/27

22. 'b"oms 'D) Mohne& ) ;$sh DP) Pa"ks MM) ong P. imel& $"ge"& in

Bnte"mittent an( onstant EAot"o%ia fo" $%e"io" enso"& O$t*ome. O%hthalmolog&?

2001? 131: 111116.

23. oats DK) Olitsk& E. t"abism$s $"ge"& an( BtIs om%li*ation. Bn: Ph&siolog& of

E&e Moements. e"man&: %"inge"? 2007. % 2125.

24. L"ight KL) iegel P=) hom%son G. =an(book of Pe(iat"i* t"abism$s an(

'mbl&o%ia. Bn: L"ight KL) e(ito". ino*$la"


27/27

32. Olitsk& E. Ea"l& an( Gate Posto%e"atie 'lignment 8olloing @nilate"al Gate"al

;e*t$s ;e*ession fo" Bnte"mittent EAot"o%ia. Pe(iat" O%hthalmol t"abism$s?1##!?

35: 14614!.

33. tolle" =) imon L , Gi ninge" GG. ilate"al Gate"al ;e*t$s M$s*le ;e*ession fo"

EAot"o%ia: ' $"ial 'nal&sis. Pe(iat" O%hthalmol t"abism$s? 1##4? 31:!##2.

34.il("em ) M$tl$ 8M) hen ) et al: 'ssessment of ent"al an( Pe"i%he"al 8$sion

an( ea" an( Distan*e te"eoa*$it& in Bnte"mittent EAot"o%i* Patients befo"e an( afte"

t"abism$s $"ge"&. 'm O%hthalmolog&? 1###? 12!:222230.

Referat Mata Eksotropia

Documents