R I SH S H I Q I P Ë B QPËR · SNga Altin Stafa, Bolonjë a mënyra ekzistojnë për të vrarë një njeri? Plumbi (me apo pa silenciator); thika, e shurdhër, (natën, pas shpine

www.shqiptariiitalise.com

Bota shqiptareINFORMACIONE WIND.IT

CALL YOUR COUNTRYTELEFONO NË SHQIPËRI DUKE FILLUAR

ME NGA 5 QINDARKA NË MINUTË

SHQIPËRISHQIPËR

I

INFORMACIONE WIND.IT

CALL YOUR COUNTRYTELEFONO NË SHQIPËRI DUKE FILLUAR

ME NGA 5 QINDARKA NË MINUTË

Iscrizione Registro Stampa del Tribunale di Roma nr. 213/99 del 12.05.99 (cambiamenti in corso). Iscrizione ROC nr 13252. Direttore Responsabile RolandSejko Stampa: CSQ - Centro Stampa Quotidiani S.p.A Erbusco, BS. Distribuzione nazionale edicole: Messaggerie Internazionali SpA. Tariffa R.O.C.: PosteItaliane s.p.a. - Sped. A.P. - D.L. 353/2003 (L. 46/2004) art.1, c.1,1 - CNS/AC - Roma

I SSN 1720-3678

9

0 0 2 6 6

9 771720 367001

0

Redazione: Via Eleonora Duse 53, 00197 Roma. Tel 06-94354511 Fax 06-97998632. Email: [email protected]

il mondo albanese

Quindicinale - Anno XIII - Nr. 26616 - 30 settembre 2011 € 1,50

il giornale degli albanesi in italia

iitalise.comportali i komunitetit shqiptar në Itali

shqiptari

Alfred Mirashi, ose Milot siç njihet në mjediset e artit,është një prej mijëra shqiptarëve të ardhur në Itali meeksodin. E ndërsa në forma nga më të ndryshmet këtë vitpërkujtohet 20 vjetori i kësaj ngjarjeje, një skulpturë eartistit shqiptar është vendosur përpara pallatit tëKinemasë me rastin e festivalit të Filmit, në kuadrin eekspozitës me titullin Open

Medalje heroit Blerim Shkrepi Medalje e argjendtë për vleraqytetare Blerim Shkrepit, qënë dhjetor të vitit 2008 shpëtoinjë fëmijë nga flakët. "Do takish bërë kushdo", thotë ibindur.

faqe 9

Çelësi i artë i suksesit tëMILOTITHidhet në erë gjyqtari KonomiMë 9 shtator SkerdilajdKonomi, gjyqtari në Gjykatëne Shkallës së Parë në qytetin eVlorës, ka mbetur viktimë ehedhjes në erë të veturës qëngiste.

faqe 2-3

Nga Altin Stafa, Bolonjë

Sa mënyra ekzistojnëpër të vrarë një njeri?Plumbi (me apo pasilenciator); thika, eshurdhër, (natën, pas

shpine në një qoshe rruge,apo ditën, në bark në mes tëturmës së zhurmshme); hel-mi, shekspirian, (femëror o ri-valësh për pushtet a dashuri);varja (show makabër); karri-gia elektrike (amerikane); ak-sidenti i sajuar (modern)…Kaini zgjodhi gurin për tëvrarë Abelin.Ka kush preferon tritolin.Tritoli të bën copash meshumë zhurmë e rrëmujë.Tremb foshnjat në gjumë dheata në barkun e nënës. Etransmeton kumtin e vdekjeslarg, tek shumë njerëz, nëshumë media. Është në tënjëjtën kohë vrasës dhe la-jmëtar i vdekjes që pjell.

Më 23 maj 1992, në rrethi-nat e Palermos, 5 kuintalë tri-tol hodhën në erë makinënku udhëtonte gjykatësi italiananti-mafia Giovanni Falcone.

Pesë kuintalë tritol nuk kri-jojnë thjesht një varr të thellënë tokë për viktimën fatkeqe.Ai shpërthim mbi të gjithagjeneron frikë dhe terror tektë gjallët që i dëgjojnë zhur-mën, tek ata që marrinkumtin e tij.Thonë se vdekja të tmerronmë shumë kur të kalon pranë,se sa kur vjen e të merr.Këtë ndoshta e dinë mirëata që në 9 shtator 2011, nëmes të Vlorës, hodhën në erëme gjithë makinë gjykatësinshqiptar Skerdilajd Konomi.Në qoshen tonë të Ballkanit,të ngjizur me luftëra, meplumba, me vdekje, me gjak-marrje kanunore, me dhunëtë të gjitha llojeve, lajmi i njëgjykatësi të masakruar vetëmtre ditë zgjat…E në këtëqoshen tonë të Ballkanit, ainjeriu i mirë, por i lodhur meshekuj rrëmuje gjaku, tëthotë: "S'ke ç'bën! Kështujemi ne… nuk ia vlen as të in-dinjohesh. Asgjë nukndryshon..."Nuk ia vlen te indinjohesh,se asgjë nuk ndryshon?!!Po tëpaktën, ulërit! Ulërit deri në

kupë të qiellit që të mbytëshulërimën e tritolit! Ulërit, sepo ta vranë ligjin, do të vazh-dojmë ta tjerrim ekzistencëntonë ballkano-fisnore në njëxhungël dhune barbarësh pakokë e pa fund. Ulërit! Reagosi bishë ndaj bishave, se nëBallkan pak tjetër paska mbe-tur. Nuk është njerëzore tëmësohesh me vdekjen edhunshme në mënyrë kaq fa-

taliste.Është ballkanike, pornuk është njerëzore.Vrasja e SkerdilajdKonomit nuk është thjeshtkrim ndaj një njeriu. Ajoështë dhunë e krimit të or-ganizuar ndaj shtetit, ndajligjit, ndaj shoqërisëcivile.Madje është edhe mëtepër. Skerdilajd Konomi ipërket atij brezi që u lind nëtë shuar të viteve '70 e që uzgjua i rritur pa bunker nëkokë, atij brezi që e fitoinatyrshëm dimensionin civiltë jetës. Ndryshe nga brezatqë i paraprinë, ai brez vetëmsa e ceku shkrumbnajën so-ciale e shpirtëror tëtrashëguar. E ndjeu zjarrin,por nuk u dogj prej tij. Ai breznuk u indoktrinua, nuk ufëlliq, nuk u deformua, nukspiunoi për të mbijetuar, nuke shiti shpirtin. Mbase nuk ar-riti ta bënte dot, sepse koha efali ose ndoshta sepse fati eruajti për një tjetër kohë.Të lindurit në shtatëdhjete-canë patën fatin ta ruanin tëlirë mendimin e tyre dhepatën mundësinë t'a ngjyeninkëtë mendim të lirë në lirinëqindravjeçare të botës sëmadhe. Për këtë arsye, ështëkrejt natyrale shpresa se kthe-sa e vërtetë në botënshqiptare duhet të fillojë tëvijë nga ky brez.Tritoli i 9 shtatorit 2011 nukhodhi në erë vetëm trupin eSkerdilajd Konomit. Ai tritolkërkoi të mbysë brezin e sh-presës. Të tmerrojë shokëtdhe kolegët e Skerdilajdit, pordhe të gjithë ata njerëz që e

2 16 - 30 shtator 2011bota shqiptare

Një shpërthim ifuqishëm tritoli ika marrë jetënnjë gjyqtari nëVlorë. Ngjarja e

rëndë ndodhi në orët e paratë mëngjesit të 9 shtatorit nërrugën kryesore. Makina e33-vjeçarit, Skerdilajd Kono-mi, gjyqtar në Gjykatën eRrethit Gjyqësor Vlorë, ka sh-përthyer sapo ai ka lëvizurautomjetin, të cilin e kishte tëparkuar. Dëshmitarë nëvendngjarje pohojnë se 33-vjeçari ka arritur të dalë ngaautomjeti, e më pas ështëtransportuar drejt spitalit ra-jonal. Dëmtimet kanë qenëtë shumta, në organe, por

AtentAt me tritol në VlorëVritet gjyqtAri

ELEGJI PËR SKERDILAJD KONOMIN

E përdyjavshme informative- kulturore e shqiptarëve nëItali.

QuIndIcInalE dI InformazIonE

E cultura dEglI albanEsI In ItalIa.

botIm I / EdItorE

Keti biçokuVia domenico ragona 41, 00143 roma

regjistruar në regjistrin eshtypit të gjykatës së romësme dekret tEstata IscrItta al rEgIstro

stampa dEl trIbunalE dI roma

n. 213/99 del 12.05.1999

rEdaKsIa / rEdazIonE

Via Virgilio maroso 50, 00142 roma

tel. 06-94354511 fax 06-97998632cell. 393-9712595

[email protected]

drEjtor/dIrEttorE rEsponsabIlE

roland sejko

rEdaKsIa / rEdazIonE

Keti biçoku, Irida cami

bashKëpunëtorë/ collabo-ratorI

rando devole, giuseppechimisso, albana temali,afërdita shani,Ivan muccari (grafico)

lEgjIslacIon EmIgracIonIlEgIslazIonE d’ImmIgrazIonE a

cura dI

stranieri in Italia srl, romawww.stranieriinitalia.it

rEKlamattel. [email protected]

shtypI / stampa

centro stampe Quotidiani spaVia dell’Industria 52, 25030 Erbusco (bs)

shpërndahet në të gji th ë Italinë në pikë shitjet meshtyp në gjuhë të huaj

dIstrIbuzIonE nazIonalE

nEllE EdIcolE dI stampa EstEra

messaggerie internazionali spaVia a. manzoni, 820089 rozzano (mI)tel. 02-57512612

dorëshKrImEt nuK KthEhEn. artIKujt E panënshKruar janë

të rEdaKsIsë

Bota shqiptareil giornale degli albanesi in italia

testata vincitrice del premio giornalistico M. Souhir

per la multiculturalità nei media come

Miglior giornale per gli Stranieri in italia

viti XIII i botimit / anno XIII

edhe gjymtyrë. Si pasojë egjendjes dhe dëmtimeve tërënda, ai ka humbur jetën.Nga shpërthimi nuk ka paturtë lënduar të tjerë. Benci me targa Vl 6383 B fil-limisht është tronditur ngashpërthimi i fortë, e pas kësajështë përfshirë nga flakët.Policia nisi punën për zbard-hjen e ngjarjes por deri tanikuk jepet asnjë version zyrtarnë lidhje me sulmin, porgjithsesi profesioni i viktimësnuk ka përjashton mundës-inë e ndonjë sulmi për shkaktë detyrës. Skerdilajd Konomipunonte si gjyqtar nëGjykatën e Shkallës së Parënë Vlorë prej rreth 6 vjetësh.

Pesë kuintalë tritol nukkrijojnë thjesht një varr tëthellë në tokë për vik-timën fatkeqe. Aishpërthim mbi të gjithagjeneron frikë dhe terrortek të gjallët që i dëgjojnëzhurmën, tek ata që ma -rrin kumtin e tij

”

tema shqiptare3 16 - 30 shtator 2011bota shqiptare

HetimetHetimet për zbardhjen e sh-përthimit tragjik vazhdojnë nëdy pista: vrasja për shkak tëdetyrës, dhe tjetra më kryesor-ja vrasje për motive pronësie.Përgjatë këtyre ditëve të paratë pas ngjarjes, grupi hetimorka pyetur dhjetëra dëshmitarëokularë të ngjarjes, të cilëtkanë shpjeguar gjithçka panënë bulevard kur makina sh-përtheu dhe i mori jetënbabait të dy fëmijëve. Në duarte prokurorëve ndodhen dhedëshmitë e familjarëve tëKonomit dhe të afërmve tëtjerë. Po ashtu mësohet segjatë dy ditëve të fundit hetue-sit kanë pasur biseda dhe me

kolegë të Skerdilajd Konomit.Grupi i hetimit ka qenë tejet irezervuar për të nxjerrë detajetë këtyre dëshmive që kon-siderohen kyçe në zbardhjen engjarjes.

ReagimetI menjëhershëm reagimi i

Presidentit të Republikës,Bamir Topi, dhe i shumë au-toriteteve të tjera. Presidenti dënoi ashpër ak-tin kriminal që ndodhi nëVlorë, duke thënë "atentatindaj një gjyqtari përbën kër-cënim për shoqërinë dhe in-stitucionet e shtetit", se "kysulm mafioz dhe brutal ështënjë atentat ndaj sistemit të

Pushteti gjyqësor në ven-dit tonë është duke priturqë sa më parë organet ehetimit, të bëjnë të dituremrat e autorëve të këtijkrimi makabër, si edhe t'ivendosin ata, kushdo

qofshin, përpara drejtë-sisë; është duke pritur tëbëhet drejtësi jo vetëmpër Gjyqtarin Konomi,por mbi të gjitha të ven-doset në vend autoritetishtetëror i cenuar duk-

shëm nga ky akt

drejtësisë, shtetit ligjor dhedemokracisë në Shqipëri".Brenda ditës Presidenti pritiProkuroren e Përgjithshme,Ina Rama, Drejtorin e Shër-bimit Informativ Shtetëror(SHISH), Bahri Shaqiri dheDrejtorin e Përgjithshëm tëPolicisë së Shtetit, Hysni Bur-gaj.

Kryeministri Sali Berishadënoi aktin e shëmtuar krimi-nal që mori jetën e gjyqtarit,Skerdilajd Konomi, dhe kërkoinga organet kompetente gjet-jen dhe vendosjen para ligjit tëautorëve dhe organizatorëvetë këtij akti mizor. Ai u shprehungushëllimet dhe solidaritetine tij, si dhe të qeverisë, ndajfamiljes Konomi dhe trupësgjyqësore të vendit.

Zëvendëskryetari i Këshillittë Lartë të Drejtësisë, KreshnikSpahiu, në një konferencështypi, dënoi dhunën ndajgjyqtarëve, nëpërmjet këtijekzekutimi terrorist, i cili nukndodh dhe nuk duhet tëndodhë në asnjë vend, kufunksionon rendi, siguria dheshteti ligjor. "Ky akt është nëvazhdën e disa ngjarjeve, aten-tateve dhe veprave të dhun-shme kundër gjyqësorit përg-jatë viteve të fundit dhe për-bën një rast të paprecedent nëhistorinë e drejtësisëshqiptare"."Shqipëria synon të jetëpjesë e Bashkimit Evropiandhe të jetë në udhën e Bruk-selit dhe jo në Sicilinë e 50viteve me parë, ku drejtësiagjunjëzohet përballë vepravemafioze dhe krimit të orga-nizuar. Një shtet ligjor, i cilinuk mund të garantojë jetën egjyqtarëve, nuk mundet tëjapë garanci për jetën e qyte-tarëve të thjeshtë dhe nukmundet të garantojë dhëniene drejtësisë nga ata, të cilëtkërcënohen me jetë dhe hum-basin jetën rrugëve tëShqipërisë", tha Spahiu.Ai kërkoi që "kjo çështje tëtrajtohet me prioritet maksi-mal nga organet e hetimit dhetë gjenden dhe të vendosenpara drejtësisë autorët e kësajmasakre kriminale"."Ky akt mafioz është njëgoditje për sistemin e drejtë-sisë, një sulm i drejtpërdrejtdhe i egër, i cili duhet të sjellëreflektim të menjëhershëm tështetit për të marrë masa nëmbrojtje të sigurisë së jetës së

”

përbuzin atë llum të murrmëe me erë të keqe që kërkon tëmbulojë shoqërinë shqiptare.Ajo vdekje shpërthyesekërkon të mbyllë gojën e atyreqë nuk durojnë dot më të je-tojnë në inercinë ballkano-fisnore. Skerdilajd Konominmund ta kishin vrarë edheme një plumb të vetëm. Por eshpërthyen me tritol, sepsedeshën që vdekja e tij tëdëgjohej larg, që tmerri tëzhytej në çdo ëndërr adëshirë shqiptare për nor-malitet.Po kjo nuk durohet! Atëherëulërini! Ulërini, se po juvrasin djemtë më të mirë, poju vrasin shpresën. Ulërini, sepo pastrojnë mbi ju këpucët efëlliqura me atë llumin emurrmë që mban erë të keqe.Në këto kohë krizash globale,bursash të lajthitura e poli-tikanë që u ngjajnë bursave,në këto kohë fqinjësh qëgjunjëzohen para botës porqë nuk ta heqin litarin ngafyti, në këtë kohë kur asnjëkatastrofë natyrore nuk ta pr-ish më gjumin, sa mund tërezistojë tmerri i masakrimitme tritol të gjykatësit shqiptarSkerdilajd Konomi?"Mafia nuk është e pa-

thyeshme. Mafia është dukurinjerëzore dhe si e tillë ajo kanjë fillim, por ka edhe njëfund. Vetëm se duhet kuptuarqë ajo është një dukurijashtëzakonisht e rëndë dheserioze. Mafia nuk mund tëmposhtet duke pretenduarheroizma nga qytetarë tëpafajshëm, por duke futur në

veprim forcat më të mira tëinstitucioneve të një Shteti". Giovanni Falcone, gjykatësitalian anti-mafia, i vrarë me5 kuintalë tritol në 1992.Në botën tonë, gjërat me të

vërtetë të reja janë jashtëza-konisht të rralla …

Më 9 shtator Skerdilajd Konomi, gjyqtar në Gjykatën e Shkallës sëParë në qytetin e Vlorës, ka mbetur viktimë e hedhjes në erë të

veturës që ngiste. Hetohet në dy pista, mbi dosjet që po gjykonte,dhe mbi mosmarrëveshje mbi pronat.

Ngjarja e paprecedentë në Shqipëri tronditi mbarë opinionin pub-lik. U konsiderua nga presidenti Topi "sulm mafioz ndaj sistemit të

drejtësisë, shtetit ligjor dhe demokracisë në Shqipëri". Deri më sot nuk ka asnjë person të akuzuar për atentatin

gjyqtarëve", tha Spahiu, ndër-sa i shprehu ngushëllimetfamiljes së të ndjerit. Vetëmpak ditë më pas ai iu kthye sër-ish çështjes: "Pushteti gjyqë-sor në vendit tonë është dukepritur që sa më parë organet ehetimit, të bëjnë të ditur em-rat e autorëve të këtij krimimakabër, si edhe t'i vendosinata, kushdo qofshin, përparadrejtësisë; është duke pritur tëbëhet drejtësi jo vetëm përGjyqtarin Konomi, por mbi tëgjitha të vendoset në vend au-toriteti shtetëror i cenuar duk-shëm nga ky akt. Pothuajse nëtë gjitha rastet krimet e rëndandaj njerëzve të sistemit tëdrejtësisë ka mbetur pa autor.Një precedent i tillë duhet tëndryshojë urgjentisht".

Shoqata e Prokurorëve tëShqipërisë, përmes këtijmesazhi ngushëllimi, dënoi"ngjarjen më të rëndë tëndodhur ndaj një përfaqësue-si të sistemit të drejtësisë nëvendin tonë". Shoqata u bëri apel kolegëvetë tyre prokurorë, që po mer-ren me hetimin e kësaj ngjar-jeje, të bëjnë të pamundurënpër zbardhjen sa më shpejtdhe vënien para drejtësisë tëautorëve të këtij krimi mafioztë pashembullt. "Gjyqtarët,prokurorët, oficerët e policisëgjyqësore dhe punonjësit etjerë të sistemit të drejtësisë,pavarësisht kësaj ngjarjejetejet të rëndë, do të vazhdojnëtë tregojnë angazhim maksi-mal duke qëndruar tëpalëkundur në luftën ndajkrimit", thuhet në mesazhinngushëllues të prokurorëveshqiptarë.

Edhe Unioni i Gjyqtarëve tëShqipërisë, (UGJSH) me njëdeklaratë u shpreh se "sulmindaj gjyqtarit Konomi ështësulmi më i egër, pas disa sul-meve të tjera verbale dhefizike, që i është bërë ndon-jëherë sistemit gjyqësor nëShqipëri. Ky sulm, memënyrën, kohën dhe vendin eekzekutimit te tij, duke mbjel-lë një klime terrori të pashem-bullt, ka për synim jo vetëmterrorizimin dhe frikësimin esistemit gjyqësor por, mbi tëgjitha goditjen, terrorizimindhe frikësimin e të gjithë sis-temit të drejtësisë, agjencivetë zbatimit të ligjit dhe cen-imin e sundimit të ligjit nëvend".

Partia Socialiste, përmes njëdeklarate për shtyp, dënoi sul-min mafioz në qytetin eVlorës, dhe kërkoi ngadrejtësia që autorët e këtij kri-mi të marrin dënimin e mer-ituar. "Ngjarje si kjo, ku dora ekrimit nuk ngurron të sulmojëe vrasë përfaqësuesit më tëlartë të këtij shteti janë të pa-pranueshme dhe përbëjnë njësinjal alarmi për mbarë qyte-tarët e këtij vendi", thuhet nënjë deklaratë të PS-së."Drejtësia duhet të veprojëme forcë për të nxjerrë sa mëshpejt autorët e këtij krimi tëshëmtuar përpara përgjegjë-sive dhe për t'u rezervuaratyre dënimin e merituar përkëtë vrasje mafioze", përfun-don deklarata e PS-së.

4 shqipëri - itali 16 - 30 shtator 2011bota shqiptare

Vizita në Shqipëri e ishkryetares së Parlamentit tëItalisë Irene Pivetti, ishte njërast i jashtëzakonshëm përfamiljarët e viktimave të

tragjedisë së Otrantos për të demon-struar me gjithë forcën e dhimbjes sëtyre një indinjatë edhe fisnike, edhethelbësisht shqiptare.Irene Pivetti, 48 vjeç, është sot njëgazetare pasi ka qenë deputete e Italisëpër të paktën 10 vjet, e në mes të kësajdekade (nga viti 1992 deri në 2001)edhe kryetare e dhomës së ulët të de-putetëve në Itali. Në vigjilje të tragjedisësë Otrantos së vitit 1997, ose më saktëtre ditë para asaj tragjedie, deklaroi nëKuvendin italian ku përfaqësonte LegaNord që "nëse Italia nuk arrin të ndalo-jë emigrimin e shqiptarëve brenda brig-jeve dhe tokës së saj, atëherë më mirë tihedhim ata sërish në det!".Ngaqë fati ndonjëherë është edheironik po aq sa është dhe tragjik, tre ditëpas asaj deklarate "Kateri i Radës" umbyt në Gjirin e Otrantos, një tragjediajo që shqiptarët zor se mund ta harro-jnë kollaj. Një proces i gjatë juridik,shumë i anatemuar për mungesëdrejtësie ndaj familjarëve të viktimave ubë pjesë e shtypit të përditshëm dhe ehistorisë së përbashkët të dy popujve qëndahen prej mijëvjeçarësh nga një rrip ingushtë deti që ka prodhuar historik-isht tragjedi. Po të ndalemi dhe njëherëtek Irene Pivetti, që dje takoi krerët mëtë lartë të shtetit, por teksa po hynte në

zyrat e Dhomës së Tregtisë së Vlorës undalua nga familjarë të viktimave tëOtrantos të cilët e detyruan të kërkontendjesë për deklaratat e saj.Në vitin 2007, gazeta prestigjioze ital-iane "La Repubblica" shkruante sedeklarata e zonjës në fjalë: "t'i hedhimshqiptarët në det" është një prej mo-menteve historike të racizmit italian tëshprehur nga goja e një politikaneje.Pak ditë më vonë, një gazetar i "Corrieredella sera" intervistoi Joseph Ratzinger,që sot është Papa Benedikti i VI dhe tek-sa e pyeti se cilat ishin komentet e tij nëlidhje me atë deklaratë, Ratzinger bërinjë reagim gati shokues për botën egazetarisë: "Obobo…. ashtu ka thënëvërtet?!" E pas kësaj heshti… duke mospranuar të jepte komente të mëte-jshme!Aktivistë të shumtë për të drejtat enjeriut kërkuan pas asaj deklarate nis-jen e një hetimi për racizëm, ndonëseCasini, një tjetër politikan edhe ai jo mëpak problematik në Itali, kërkoi

"mëshirë"! Por as edhe tragjedia eOtrantos nuk e detyroi zonjën Pivetti,motër e aktores Veronica Pivetti, që tëtërhiqej nga qëndrimi i saj. "Pse? Mos ihodha gjë unë në det ata…?" tentoi tëmbrohej ajo, duke mos treguar as shen-jën më të vogël të pendesës.E rritur në një familje që në thelb nukka patur asnjë histori specifike në lidhjeme racizmin, Pivetti konsiderohet sotnë Itali, si një politikane e rënë nga vak-ti. Pas përvojës së saj në Parlament,duket se e ka braktisur politikën për t'iupërkushtuar në frontin e parë gaze-tarisë. Punon në një televizion italianpikërisht si gazetare, pra si një person qëfjalët i ka lëndë të parë të punës së saj, eqë me të cilat nuk mund të bëjë dot asshaka, e as t'i mohojë dot.Dje, teksa kishte vizituar Shqipërinëpër një aktivitet në dukje "maratono-mak" por që në thelb të vetin ka intere-sa ekonomike për të bërë biznes nëShqipëri, Pivetti u ndal në rrugë ngafamiljarë të viktimave të tragjedisë sëOtrantos. Në sy të medias, ata i thanë:"Sot keni helmuar tokën shqiptare. Nëvitin '97 ju keni kërkuar që shqiptarët tëhidhen në fund të detit dhe pikërishtpas tre ditësh një anije me 115 shqiptarënë bord përfundoi në fund të detit. Sotështë helmuar vendi ynë njëlloj si atëditë që humbëm njerëzit tanë", tha njëgrua shqiptare tërë dinjitet, forcë e gux-im, e cila përfaqësonte shoqatën"Otranto".

Kristi Pinderi

Nga shtypi shqiptar

IRENE PIVETTI…Po sikur ta hedhim ne në det?

Pa dyshim që nuk e pristereagimin e një grupi qyte-tarësh të Vlorës ish-kryetarjae Dhomës Italiane të De-putetëve Irene Pivetti. Si pro-

movuese dhe organizatorja e nismëssë notarit Massimo Voltolina për tëpërshkuar me not kanalin e Otrantos,ajo zhvilloi një sërë takimesh me au-toritetet vendase dhe me kryetaren eKuvendit Shqiptar Juzefina Topalli.Por ndërsa në nivel institucional dojetë shoqëruar nga shtrëngim duarshdhe fjalë të ngrohta e falënderime,Irene Pivetti u përball më qëndrimin eashpër të të afërmve të viktimave tëKatës i Radës apo të së Premtes sëShenjtë. Të atyre që në fund të kanalittë Otrantos kanë humbur një herë epërgjithmonë buzëqeshjen.Pushime Çala, një mesogrua eveshur me të zeza prej 14 vjetësh, kuj-toi atyre që patën harruar ose nuk

deshën të kujtojnë fjalët e Irene Pivet-tit të nesërmen e mbytjes së Katër iRadës. Në mars të vitit 1997, duke folurnë Parlament për të mbijetuarit e trag-jedisë ajo deklaroi "Hidhini në det se ukthjellohen mendimet". Prandaj menjë kurajë që dëshpërimi apo dhimbjamund të japin, Pushime Çala ia kathënë në sy ish-deputetes se në Vlorëajo është e padëshiruar.Me gjithë ndjesën publike që IrenePivetti kërkoi, përfaqësuesja e të afër-mve të viktimave nuk pranoi t'i jeptedorën. Me sa duket falja e saj nuk zurivend edhe pse me zë të mallëngjyertha : "Kërkoj falje për deklaratat e nxi-tuara. Mua më vjen keq, shumë keqpër atë çka u ndodhi familjeve tuajadhe juve personalisht. Nuk mund tëqëndrosh indiferente ndaj një dhimb-jeje të tillë, si në Shqipëri, Itali apovende të tjera. Unë jam e nderuar përkëtë takim, sepse ashtu siç kam bërë

dhe herë të tjera, dua të shpreh dhim-bjen dhe solidaritetin ndaj popullitshqiptar sot, për atë ditë. 20 vjet mëparë marrëdhëniet mes dy vendevekanë qenë të ndryshme, kishte njëklime e tension të lartë politik dhe jovetëm politik. Nga ana ime dhe eshumë të tjerëve nuk ka pasur njënënkuptim agresiv, por ka qenë njëpakënaqësi. Nuk ka pasur asnjë urrejt-je nga ana ime për shqiptarët, ishtethjesht një tension i fortë politik mesdy vendeve. Besoj se çdo shqiptar mevullnet të mirë do e kuptonte këtë".Pra ka pranuar se deklarata e asajkohe ka qenë e nxituar. Por ndoshtashumë më e nxituar qe vizita e saj nëVlorë e në Shqipëri, ku herë të tjera qëpërkëdhelur në shtëpitë e pritjes dheqë ndjerë rehat në kolltukët luksozë tëinstitucioneve më të larta të shtetitshqiptar.

Irida Cami

Shoqata e familjarëve të viktimave të Katër i Radës në Vlorë nuk ia ka harruar ish-kryetares së Dhomës Italiane të Deputetëve Irene Pivetti fjalët që ka thënë ditëve tëtragjedisë. Pivetti u kërkon falje shqiptarëve

Itali-Shqipëri me not,në më pak se 24 orë Massimo Voltolina ia delmbanë: përshkon me notkanalin e Otrantos dhe mbër-rin në Orikum një ditë pasiështë nisur nga Punta Palascia

Notari 43-vjeçar MassimoVoltolina arriti të përshkojëme not Kanalin e Otrantos

duke fituar një sfidë që ndoshta dotë mbetet në historinë e sportit. Ai unis nga Punta Palascia në orën 14:26të 4 shtatorit dhe mbërriti në Vlorënjë ditë më pas, më 5 shtator, nëorën 14:18; rreth 24 orë not në det tëhapur.Fillimisht ai notoi i qetë, porvështirësitë i hasi në 7-8 orët e funditpër shkak të kushteve të këqija të de-tit. Megjithatë ai arriti të përshkojë85 kilometrat që ndajnë dy brigjet eAdriatikut.Është llogaritur që gjatë notimitdrejt Shqipërisë muskujt e shpat-ullave të Massimo Voltolinës janëkontraktuar mbi 100 mijë herë.Evenimenti sportiv u promovuanga shoqata "Learn to be free" eIrene Pivettit. Për të pritur Voltolinënnë portin turistik të Orikumit nëVlorë kishin dalë veç të tjerëve edhe,vetë Pivetti, zëvendësministri shqip-tar i Turizmit dhe konsulli italian nëVlorë.Voltolina është një prej protago-nistëve italianë te sfidave ekstremenë not. Ne vitin 2006 ai ka përshkuarpër 13 orë e një minutë Kanalin e laManshit duke vendosur rekordinkombëtar. E ky i Kanalit të Otrantosështë një tjetër rekord.Një përpjekje të ngjashme bëri nëgusht të vitit 1985 edhe Paolo Pinto,i cili u mposht nga kushtet e këqijatë detit.

ZYRË SHËRBIMESH, KONSULENCE DHE PËRKTHIMESHPërkthime të Autorizuara meApostille nga Italia ose Shqi -përia të Certifikatave të Lin djespër regjistrimin e fëmijëve nëZyrat e Gjendjes Civile nëShqipëri, të Certi fikataveFamiljare, Marte sore, Penalepër shtetësinë italiane, Përk -thime Pro kurash Speciale,Diplomash, Konver time Pate n -tash, Nulla osta për martesë,Informa cione nga interneti mbipasaportat biometrike, Vizapranë Ambasadave tëndryshme, etj. Dokumentetnisen me postë dhe brenda pakditësh Ju arrijnë në adresën qëdëshironi. Cell. 327.8848348

Irene Pivettit në Vlorë: "NUK KE VEND KËTU!"


Nga Ilvo DIAMANTI

Këtë vit në Festivalin eVenecias, kine-matografia italiane,pas shumë vjetësh ubë sërish protago-

niste. Çmimi i jurisë iu dha filmit"Terraferma" i Emanuele Crialese.Çmimi për veprën e parë më tëmirë: "Là-bas" i Guido Lombardi.Të dy filmat kanë një subjekt të për-bashkët: imigrantët. Filmi i Criale-ses: eksodin e të dëshpëruarve qëikin nga Afrika Veriore, i parë mesytë e peshkatarëve siçilianë.Filmi i Lombardit: përjetimetdramatike të imigrantëve nërevoltë në Castelvolturno, nëvitin 2008. Por veprat e paraqi-tura në Venezia nga regjisorëtitalianë, mbi këtë temë janë tëshumta. Në të gjitha seksionete festivalit. Janë mbi dhjetë. Tëpërmendim vetëm disa. "Cosedell'altro mondo" i FrancescoPatierno, i cili hedh hipotezën(shkatërruese) të zhdukjes sëimigrantëve në një zonë ver-ilindore të vendit. E më tej:"Storie di schiavitù" i BarbaraCupisti, "Io sono Li", i AndreaSegre (ndër të tjerët interpre-ton Marco Paolini), "Villaggiodi Cartone", i shkruar dhe idrejtuar nga një maestro: Er-manno Olmi. Deri tek filmi"L'ultimo terrestre", i Gipi, qërrëfen për mbërritjen ealienëve mes nesh. Ku alienëtjanë "të tjerët, ata që theksojnëbrishtësinë tonë. Ndjenjëntonë të të qenit në periferi ".Të dërguarit e gazetës LeMonde (Jacques Mandelbaundhe Philippe Ridet), kanë vënëre se për kinematografinë ital-iane imigracioni është kthyernë një "zhanër më vete". E mbikëtë ide kanë realizuar një re-portazh të zgjeruara me titullinshumë domethënës: "Imi-grantët, roja amerikane e Festi-

e, mbi të gjitha ndërhyrja nëLibi kanë pasur më shumë im-pakt. Me ndryshimin që gjetkënë Europë këto ngjarje janë tra-jtuar si fakte dhe episode lufte.Ndërsa në Itali janë trajtuar nëmënyrë specifike ngapikëvështrimi i imigracionit.Ose më mirë (apo më keq), tëpushtimit. Elementi i parë dhekryesor i përdorur nga Lidhja eVeriut për të argumentuarkundërshtimin e saj ndajndërhyrjes në Libi.Megjithatë, me gjithëzbarkimet e luftërat në breguntjetër mesdhetar, hendekundërmjet agjendës mediatikedhe shqetësimit të qytetarëve,mbetet shumë i madh. Mjaftontë konsultohen sërish të dhënate Observatorit Evropian të Sig-urisë duke u përqendruar këtëherë tek perceptimi social. Imi-gracioni cilësohet si shqetësimkryesor për 6% të italianëve(nga kampioni përfaqësues ianketuar nga Demos në qer-shor të 2011). Ankthet më tëmëdha të italianëve amambeten tematikat që kanë tëbëjnë me ekonominë,punësimin, koston e jetesës(55%). Shikimi i medieve mbiimigrantët pra duket asimetriknë krahasim me atë të popul-latës. E njëjta gjë ndodh mekriminalitetin, i cili mbetet nëqendër të informacionit tele-viziv (55% e informacioneve tëmbrëmje), ndërsa nga anatjetër shqetëson një pjesëshumë më të vogël të popul-latës (10%). Bëhet fjalë për një"ndërtim" politik dhe mediatiktë pasigurisë, gjë që shtyn drejtenfatizimit të "frikës ndaj tëtjerëve" dhe drejt pakësimit tëpasigurisë për arsyeekonomike dhe të(pa)punësimit. (Nga ana tjetërpesimizmi ekonomik është ko-munist dhe anti-italian, ka

SiGuriaMendimi i vetëm i mediave

mbi imigracionin

valit të Venecias". Nga ana tjetërështë e vështirë, e pamundur tëgjehet në Evropë - dhe gjetkë -një vëmendje kaq e thellë - gatisi fiksim - si ajo e shprehur ngakinemaja italiane ndaj të hua-jve. Megjithëse e shtyrë nga nd-jenja qytetarie dhe solidare, nukarrin të mbulojë pakënaqësinëe përhapur, në një vend emi-grantësh ku imigracioni kambërritur papritur. Dhe kubrenda më pak se 10 vjetëshështë rritur 1000%. Sot ështërreth 7% (në shifra absoluterreth 5 milionë, sipas Caritas-Migrantes), por arrin deri në20% në zonat më të industrial-izuara të Qendrës dhe Veriut(Lombardia, Emilia Romagna,Toscana, Nordest). Megjithatë"masat" reale të fenomenit nuk

mjaftojnë për të shpjeguar kaqshumë ndjeshmëri nga ana eregjisorëve dhe autorëve ital-ianë të kinemasë. Intelektualëdhe specialistë - ndonjëherëdhe artistë - të komunikimit.Vëmendja e të cilëve diktohetme siguri nga "lënda" që ofrontematika. Biografitë dhe his-toritë e jetës së imigrantëve,takimi me komunitetet ven-dase, me "italianët".Por ndoshta më shumë kandikuar synimi për të "sfiduar"Mendimin e Vetëm të përcjellënga mediat dhe nga propagan-da e populizmit të djathtë - meinfluencë në shumicën nëpushtet. Frika ndaj Tjetrit sitemë për fitimin e konsensusit -dhe audiencës. Mjafton tëvëzhgohen të dhënat e Obser-

vatorit Evropian të Sigurisë(nën kujdesin e Demos, Obser-vatorit të Pavia dhe FondacionitUnipolis). Në edicionet e la-jmeve në kanalet shtetërore nëdisa vende të rëndësishmeevropianë (Italia, Franca, Span-ja, Gjermania dhe Britania eMadhe), gjatë katër muajve tëparë të vitit 2011, lajmet lidhurme imigracionin kanë zënë 3%të totalit. Më në veçanti: tekFrance 2 kanë përfaqësuar1,6%, në ARD (rrjeti shtetërorgjerman) 0,6%, tek të tjerat ako-ma më pak. Tek Tg1, përkun-drazi, 13,9%. (E njëjta kuotë ar-rihet gjithashtu duke llogarituredhe lajmet e kanaleve të tjeraitaliane, shtetërore dhe private).Natyrisht, Italia është vendi ku"revolucionet" afrikanoveriore

Në Festivalin e Venecias, kinematografia italiane u bë sërish protagoniste.Fiton Çmime, me dy filma që kanë një subjekt të përbashkët: imigrantët.Padyshim ka ndikuar synimi për të "sfiduar" Mendimin e Vetëm të përcjellënga mediat dhe nga propaganda e populizmit të djathtë - me influencë në shu-micën në pushtet. Frika ndaj Tjetrit është kthyer nga mediat në temë përfitimin e konsensusit dhe të publikut televiziv. Por hendeku mes agjendësmediatike dhe shqetësimeve të qytetarëve mbetet i thellë

reforMa e ShTeTëSiSë Dhe e Të DrejTëS Së VoTëS nis mbledhja e firmave Depozitohen propozimet e ligjeve të fushatës"Italia jam edhe unë". Brezat e dytë menjëherëitalianë, në zgjedhje administrative të gjithë tëhuajt me qëndrim të rregullt prej pesë vjetësh

Në fillim të shtatorit janë de-pozituar në Kasacion dypropozime për ligj me inicia-

tivë popullore për reformimin e ligjittë shtetësisë dhe për t'u dhënë tëdrejtën e votës administrative imi-grantëve. Nis praktikisht kështufushata "Italia jam edhe unë", e pro-movuar nga 19 shoqata mes të cilaveAcli, Arci, Caritas, Cgil, FondacioniMigrantes dhe Sei Ugl, të bashkuaranë një komitet të kryesuar nga krye-bashkiaku i reggio Emilias GrazianoDelrio.

Reforma e shtetësisë duhet tëpërgjysmojë kohën e natyralizimit,pra duke e çuar nga dhjetë në pesë vjetrezidencë të rregullt. Risia kryesoreka të bëjë me brezat e dytë: duhet tëjetë italian kush lind në Itali nga njëprind me qëndrim të rregullt këtu prejtë paktën një viti apo nga një prind ilindur në Itali, por edhe kush frekuen-ton një cikël shkollor apo kur vjen në

Itali me moshë deri në dhjetë vjeç dheqëndron këtu deri kur mbush moshënmadhore.

Ndërsa propozimi mbi të drejtën evotës parashikon që edhe imigrantëtme rezidencë të rregullt në Itali prej tëpaktën pesë vjetësh të jenë zgjedhësaktivë dhe pasivë në zgjedhjet përminibashkitë, komunat, provincat dhekrahinat. Për të pasur këtë të drejtë, ataduhet të regjistrohen në një listë elek-torale të posaçme, siç bëjnë sot qyte-tarët komunitarë për të marrë pjesë nëzgjedhjet komunale.

Me depozitimin në Kasacion të dyteksteve, mund të nisë mbledhja e fir-mave. Nevojiten 50 mijë për secilinpropozim për ta paraqitur më pas nëParlament. Në Romë, ditët eardhshme do të ngrihet një stendë kukanë paralajmëruar se do të jenë tëpranishëm eksponentë të botës së kul-turës, spektaklit dhe të politikës qëpërkrahin përmbajtjen e fushatës.

Më në fund e kanë kuptuaredhe legistët, por vetëmtani e pranojnë publik-

isht, që tatimi i remitancave qëfutën në manovrën ekonomike nukdo të sjellë as edhe një qindarkë përarkat e shtetit.

Sipas çka është miratuar deritani, tatimi prej 2% do të rëndojëvetëm mbi dërgesat në para të kry-era nga shtetas të huaj me qëndrimtë parregullt në Itali. Kategori kjoqë, në të vërtetë, sipas një paketesigurie të të njëjtës qeveri, të mirat-uar dy vjet më parë, nëse guxon tëtransferojë para në rrugë tëligjshme rrezikon të denoncohet epër rrjedhojë të dëbohet.

Por klandestinët e kanë zgjidhurndryshe, dërgojnë para nëvendlindje me anë të miqve dhe të

afërmve me lejeqëndrimi apo dukepërdorur kanale jozyrtare. Hilekëto që do të përdorin aq mëshumë tani, për të shmangur edhetatimin.

Më 14 shtator në Dhomën e De-putetëve diskutohej konvertimi nëligj i manovrës së re ekonomike.Teksti u blindua nga qeveria dukekërkuar votëbesim, kështu qëshumë prej kërkesave për modi-fikime të tij u konvertuan në renddite: praktikisht deputetët i kërko-jnë qeverisë të marrë përsipërangazhime, edhe pse në të vërtetënuk mund ta detyrojnë t’i kthejë nërealitet.

Tre deputetë legistë (AlessandroMontagnoli , il capogruppo MarcoReguzzoni e Laura Molteni) kanëparaqitur një rend dite kushtuar

pikërisht normës së futur nga atavetë: asaj mbi tatimin e remitan-cave. Në tekst shpjegojnë që do tëgodasë të parregulltit, por kujtojnëedhe që sipas një ligji mbi sigurinë(edhe ky i Legës) të huajt me qën-drim të parregullt u qëndrojnë largpikave të Money transfer-it.

Pas këtij zbulimi të madh, kanëkërkuar që qeveria të marrë masat.Në ç’mënyrë? Duke ndërmarrë"iniciativa të tjera normative përrishikimin e normës lidhur metransferimin e parave me qëllim qëtë shtrijnë dispozitat e tanishme(pra tatimin me 2% të shumave tëdërguara në atdhe) edhe për sub-jektet me matrikull INPS dhe kodfiskal". Me fjalë të tjera, duan tëtatojnë edhe remitancat e imi-grantëve të rregullt.

LeGa nDërron MenDiMTatim të remitancave edhe për emigrantët e rregulltNë Dhomën e Deputetëve, Lega pranon që tatimi prej 2% mbi dërgesatnë par atë imigrantëve të parregullt në atdhe është i kotë. Zgjidhja? Tëgoditen të gjithë të huajt, edhe ata me leje qëndrimi. Qeveria lëkundet


përsëritur kryeministri edhekohët e fundit).Por në këtë fazë nuk mëduket se "të tjerët" kufizohenvetëm me imigrantët që mbër-rijnë në Itali të shtyrë nganevoja apo emergjencat. Nëkushte të vështira, ndonjëherëdramatike. Sot në Itali popërhapet një sindromë errethimit më e zgjeruar dhe epacaktuar. Ndihemi të kër-cënuar nga jashtë, nga çdofront e drejtim. Nga revoltat eluftërat që shpërthejnë nëvendet e Afrikës së Veriut dhenë Lindjen e Mesme. Por edhenga Europa e mbi të gjitha ngaGjermania. Që nuk besojnë nëekonominë, e mbi të gjitha nësistemin tonë politik. E kër-cënojnë që të mos mbulojnëborxhin tonë shtetëror, të mosblejnë aksionet tonashtetërore. Ndjehemi të kër-cënuar nga bursat dhe Tregjet,nga Spread dhe S&P. Ne, qëkemi kultivuar gjatë identitetintonë kombëtar të bazuar mbiartin e përshtatjes, mbi aftës-inë e të rregulluarit dhe tëreagimit. Ne që jemi kon-sideruar një shoqëri "e gjallë"-pavarësisht nga qeveria,pavarësisht nga Shteti. Sot endjejmë veten pa busull. Je-timë të një qeverie që të dijë tëqeverisë dhe të një Shteti kumund të kesh besim. Kështundihemi të huaj në vendintonë. Kjo është arsyeja, ose :njëra prej arsyeve të rëndë-sishme të kaq shumë filmaveitalianë mbi imigrantët këtë vitnë Venecia.Në të vërtetë flasin për ne. Tëhumbur e pa drejtim nëvendin e Terraferma-s.

Marrë nga La Repubblica kuështë botuar me titullin "Queifilm sugli immigrati nel Paese diTerraferma"

Imigracioni konsiderohet si shqetësim parësor vetëm nga 6% eitalianëve. Problemet e qytetarëve duket se janë të ndryshme ngaato të mediave. Qytetarët janë të shqetësuar kryesisht për tema qëlidhen me ekonominë, punësimin dhe koston e jetesës (55%).Përqendrimi i vëmendjes së mediave mbi imigracionin, duket seshkon në kah të kundërt me shqetësimet e qytetarëve. E njëjta gjëmund të thuhet edhe për kriminalitetin, që mbetet në qendër tëlajmeve në televizion (55% e lajmeve mbrëmjes, prime time),ndërkohë që preokupon një kuotë shumë më të reduktuar të pop-ullsisë (10%).Është fjala për konfirmim të “ndërtimit” politik dhe mediatik tëpasigurisë, që sjell mëshimin e “frikës ndaj të tjerëve” dhepakësimin e paqartësive për arsye ekonomike dhe të(pa)punësimit.

Imigrantët "përpiqen" me tëgjitha forcat, por nuk ia dalindot më të ngrenë grafikun e

lindjeve në Itali, pas stimi të fjon-gove rozë e të kaltra të viteve tëfundit, kthehet sërish shenja mi-nus. E gjitha "për faj" të ital-ianëve.E nxjerr në dukje ISTAT, që tëmërkurën ka botuar një raportmbi "Lindjet dhe fertiliteti i pop-ullsisë rezidente" të dy vjetëve tëfundit. Të dhënat e viteve 2009dhe 2010 konfirmojnë që vazh-don rënia e numrit të lindjeve:nëse të lindurit në vitin 2009kanë qenë 568.857, në 2010-tënkanë zbritur në 561.944, rreth 7mijë më pak. Rritja e ngadaltëpor e vazhdueshme e lindjeve enisur në vitin 1995, vit ku iregjistrua edhe minimumi his-torik i lindjeve (526.06 të lindur),duket tashmë e ndërprerë.Istat vë në dukje që rëniashkaktohet nga pakësimi i lind-jeve nga prindër që të dy italianë(25 mijë më pak në dy vjet),

ndërsa të sapolindurit me tëpaktën një prind të huaj vazhdo-jnë të shtohen, edhe pse meritëm më të ulët se më parë:rreth 5 mijë më shumë në vitin2009 dhe në 2010-tën, rritje epërgjysmuar krahasuar me atëqë vërehej në vitin 2008.Të lindurit me të dy prindërit ehuaj gjatë vitit 2009 janë 77 mijë,ndërsa në vitin 2010 78 mijë, diç-ka më pak se 14% e të gjithë të

Bie numri i lindjeve, "fajin" e kanë italianëtBijtë e imigrantëve shtohen nga viti në vit, ndërsapër ata të italianëve ka nisur rënia. Të dhënat ISTAT

“Në gjunjë përparamigrantëve”

Olmi rrëfen mikpritjen Në Venecia regjisori i filmit “Villaggio di car-tone”, historia e një kishe që kthehet në vend-strehim për klandestinët. “Katolikët të kujtohenqë janë të krishterë, nuk mund të gjunjëzohenpërpara kryqit dhe të mos jenë solidarë me ata

që vuajnë”

Nuk duhet të gjunjë-zohesh përparakryqit që është

vetëm një shëmbëlltyrekartoni, por përpara atyreqë vuajnë si imigrantët”.Është leksioni i mjeshtritErmanno Olmi, që tëmartën, më 6 shtator kaparaqitur në Venecia, jonë konkurrim, filmin e tij“Il villaggio di cartone”(“Vendi prej kartoni”).Filmi tregon historinë enjë prifti të moshuar dhetë kishës së tij të brak-tisur, nga e cila hiqet çdogjë, deri edhe kryqi. Porajo ndërtesë tashmë eboshatisur që mbushetme migrantë në kërkim tënjë vendstrehimi, dukerilindur në një jetë të re,do t’i japë një kuptim të rimisionit të priftit dhe dotë kthehet në njëmetaforë efikase emikpritjes.“Sa më shumë kishadhe ne çlirohemi ngaxhinglat, aq më mirëështë. Përndryshejemi maska,njerëz prej kar-toni” tha Olmi nëkonferencën eshtypit, passhfaqjes së filmitqë u shoqëruanga duartrokitjetë gjata. “Dua t’usugjeroj kato-likëve, dhe unëjam një ndër ta, tëkujtohen gjithnjëe më shpesh qëjanë edhe të kr-ishterë. Tempulli ivërtetë është ko-muniteti njerë-zor” shtoiregjisori.Një gazetari që epyeti nëse në këtëmënyrë katolicizmi re-duktohet vetëm nëmikpritje, Olmi iupërgjigj: “A mund të jeniaq i sjellshëm sa të mëthoni çfarë është më e

rëndësishme se mikprit-ja? Çfarë? Shenjtëria esimboleve? Simboli duhettë të çojë në një realitet tëvërtetë për të pasur vlerë.Nuk është e mundur që tëgjunjëzohemi përpara njëKrishti prej kartoni e pas-taj të mos jemi solidarëme ata që vuajnë. Ështëtepër e thjeshtë kështu”.Në kishën e Vendit prejkartoni bashkëjetojnë emira dhe e keqja, siç tre-gon prania mes mi-grantëve e një terroristi,që do të bindë një të ri tëmbathë brezin me ek-sploziv. “Filmi im nukështë realist – shpjegoiregjisori – dhe çdo praniështë simbolike. Djali, isugjestionuar nga fjalët eterroristit, vendos të pra-nojë aktin e dhunshëm sinjë detyrim për të mos di-aloguar me tjetrin. Njësojsi sakrestani që denon-con klandestinët sepse kafrikë të hapë derën eshtëpisë pa pyetur: kush

je? Nga vjen? Vetëm dukeu përballur dhe duke dia-loguar me të tjerët mundtë kuptojmë kush jemi”.

lindurve. Por nëse këtyreshifrave u shtojmë edhe të lin-durit nga çiftet e përziera arri-het në 102 mijë për 2009-tëndhe 207 në 2010, përkatësisht18% dhe 19% të të gjithë të lin-durve.Tashmë në krahina tëndryshme të veriut të Italisëvërehet që të lindurit me të pak-tën një prind të huaj janë njëndër katër. Në Emilia Romagna,për shembull, në vitin 2009,ndër 100 të lindur 29 kanë pasurtë paktën një prind të huaj.Renditja e nënave të huaja nëItali, sipas numrit të fëmijëve tëlindur nis me rumune, maro-kene dhe shqiptare. Të linduritnë vitin 2009 me nënë rumunejanë 16.727, me nënë marokene14.370, shqiptare 9.937. Duke vërejtur shtetësinë eprindërve sipas përbërjes sëçiftit bie në sy që marokenet,shqiptaret, kinezet janë të priratë ndërtojnë familje me fëmijëme partnerë të komunitetit tëtyre,ndërsa gratë ukrainase, po-lake, moldave, ruse e kubanejanë të pritura të kenë fëmijë meitalianë më shpesh se mebashkatdhetarë. Nuk vlen njëdiskutim i tillë për rumunet:renditen të parat si nëna qëbëjnë fëmijë me partnerë ital-ianë por sidoqoftë në dy të tretate rasteve bëjnë fëmijë me part-nerë bashkatdhetarë.

tema shqiptare

ËNDËRRIMTAR LIND,MILIONER BËHESH.Nëse nuk ke mbushur 18 vjeç, nuk mund të luash.

MUND TË FITOSH JACKPOTINMILIONER.

SIGNORINA,UNA

SCHEDINA!

A I KE SHTATË LIQENET E LURËS

NË KOPËSHT?

Shumë shpejt shqiptarët por edhe lexue-sit italianë të dashuruar pas letërsisë sëElvira Donesit në Lombardi dhe

Piemonte kanë rastin të takojnë shkrimtarenqë prezanton romanin e saj të fundit "PiccolaGuerra perfetta", me parathënie të RobertoSavianos.

Dones është një nga penat shqiptare që kaditur të rrëfejë e të perceptojë me nuhatje tëhollë temat shqiptare. Por në krijimtarinë esaj nuk ka vetëm Shqipëri. Duke filluar qënga autobiografiku "Dashuri e huaj" e deritek i fundit "Lufta e vogël e përkryer" lexue-sit i ofrohet një mozaik copëzash Shqipërie,por edhe Ballkani, copëzash historie të doku-mentuara nga afër në mënyrë të gjallë mejetët e personazheve të saj.

Në Milano, takimi me shkrimtaren do tëmbahet në Sallën Grechetto të PallatitSormani (via Francesco Sforza, 7), tëpremten më 23 shtator në orën 19.00. Takimiorganizohet nga Qendra e Kulturësshqiptare në bashkëpunim me shoqatatIllyricum, New Age, Dora e Pajtimit & bib-lioteka Sormani, IPSIA, Acli Lombardia &shtëpia botuese Einaudi, dhe me përkrahjene Konsullatës së Përgjithshme të Shqipërisënë Milano.

Takimi drejtohet nga Benko Gjata. Dhepërveç shkrimtares do të marrin fjalën edheGjon Çoba, konsull i Shqipërisë në Milano,Gianbattista Armelloni, kryetar ACLILombardia, Paola Villa, kryetare IPSIA,Silvio Ziliotto nga ACLI/IPSIA, Mirela

Gjyshja, kryetare e shoqatës Illyricum eVasenka Rangu nga qendra e Kulturësshqiptare.

Dones do të ketë edhe dy takime të tjera nëTorino. Të shtunën më 24 shtator në orën17.30 dhe të dielën më 25 shtator në orës20.30 në bibliotekën Italo Calvino (LungoDora Agrigento, 94). Edhe takimet e Torinosorganizohen Qendra e Kulturës shqiptare nëbashkëpunim me shoqatën Vatra, Bibliotekat

e qytetit të Torinos, IPSIA, Acli Torino dheshtëpia botuese Einaudi, me përkrahjen eKonsullatës së Përgjithshme të Shqipërisë nëMilano dhe të Federatës së Shoqataveshqiptare italo-shqiptare dhe arbëreshe tëPiemontes.

Edhe këto takime do të drejtohen ngaBenko Gjata dhe do të shoqërohen memuzikë nga Lindita Kopliku (pianoforte) eDiana Subashi (violinë).

9 16 - 30 shtator 2011bota shqiptare shqiptarishqiptaril'albanese d'italiaitalisëii italisë

Me ndjenjë të lartë altruizmi dhe ivetëdijshëm për rrezikun, nuk hezi-toi të futej në dhomat e mbytura ngatymi të një shtëpie ku kish rënë zjar-ri, duke shpëtuar një fëmijë të

ngërthyer mes flakëve. Shembull i pastër soli-dariteti dhe virtytesh të shquara qytetare".Është ky motivimi i dëshmisë që shoqëron medal-jen e argjendtë për vlera qytetare të dhënë tëmartën, më 6 shtator, Blerim Shkrepit, që tre vjetmë parë në Arona të provincës së Novarës shpëtoinjë fëmijë nga flakët. Në ceremoni kanë marrë pjesëkryebashkiaku i qytetit të vogël, prefekti i Novarësdhe shumë miq e të afërm. Shkrepi, i emocionuarpër vlerësimin e lartë, thotë përshqiptariiitalise.com se nuk e priste aspak këtëmedalje pasi sipas tij "kushdo do të kish bërë tënjëjtën gjë".Atë natë të fundit të dhjetorit 2008, ishte në njëdyqan duke punuar kur dëgjoi njerëz të shqetësuarqë kërkonin ndihmë. Doli jashtë e pa që në një vilëpërballë kish rënë zjarri. Një grua thoshte se brendai kish mbetur i biri 6 vjeç dhe i shoqi kish hyrë për ta

Medalje eargjendtë përvlera qytetare,të riut shqip-tar që nëdhjetor të vitit2008 shpëtoinjë fëmijë ngaflakët. "Do takish bërëkushdo",thotë i bindur

MEDALJEpër heroin modestMEDALJEpër heroin modestBLERIM SHKREPI kërkuar. "Nuk e zgjata fare, dhe hyra në vilë. Ishteerrësirë dhe duke ecur ngadalë me duart përparapapritur preka djalin, Niccolò. E mora në krahë edola jashtë". "Ishte rastësi që e gjeta unë dhe jo i ati"shton duke i ulur vlerën gjestit të tij.Pasi u sigurua që fëmija ishte mirë, dhe duke mosmenduar se kish bërë një gjest të veçantë mori fur-gonin e tij dhe iku në shtëpi. "Vetëm më pas moravesh që gazetat e televizionet po flisnin për mua.Isha bërë heroi i ditës, gazetarët më kërkonin për in-tervista, njerëzit në rrugë më përgëzonin".Blerimi sot është 27 vjeç. Jeton në Galliate nga viti2002, kur në moshën 18 vjeçare u largua ngaShqipëria e erdhi të jetojë në Itali ku kishte vëllezëre motra. Në fillim u mbështet tek ta, deri filloi tëpunojë e të jetojë më vete. Sot punon privatisht,

bashkëpunon me një ndërmarrje mobiljesh. "Kamnjë furgon dhe dorëzoj e montoj mobilie në shtëpi".Ke hasur vështirësi si i huaj? "Jo, jo - thotë - Nukthem se s’kam ndier asnjëherë racizmin, por kurnuk ia vë veshin e shkon në rrugën tënde e ke më tëlehtë. Unë kam bërë gjithnjë kështu".Po sot ndihesh hero? "Kush unë? E ç'kam bërë?Askush nuk do të qëndronte indiferent përpara njështëpie në flakë! Ndoqa instinktin: hyra brenda, gje-ta Niccolò dhe e nxora jashtë. Vetëm kaq!".Nga ceremonia e dhënies së medaljes ka vetëmnjë pishman: "Do të më kishte pëlqyer të ishin tëpranishëm edhe djali që shpëtova e prindërit e tij.Por ndoshta kanë harruar t'i ftojnë".Keti Biçoku

më 23 shtator në mi-lano dhe më 24 e 25shtator në torino,shkrimtarja elviraDones do të takojëpublikun për të folurrreth romanit të saj tëfundit

Elvira Dones prezanton "Piccola guerra perfetta" në Milano e Torino

TIM CARD ALBANIA LIMITED.

Me cent/min flet me të gjithë numrat në Itali dhe numrat fiks në Shqipëri.

Tarifa 6 cent/min është e vlefshme deri në 1000 min çdo 30 ditë për thirrjet drejt Shqipërisë, për thirrjet në drejtim të operatorëve të tjerë celularë vlen për një maksimum prej 200 minutash në javë. Për info mbi kostot pasi të tejkalohet ky limit hyr në www.tim.it. Oferta promocionale “dyfishimi i rimbushjeve” është e vlefshme për ata që kalojnë nga operatorë të tjerë në TIM deri në 04/09/2011. Parashikon një bonus maksimal prej 50€ çdo 30 ditë.

Dhe flet me celularët në Shqipëri vetëm me 9 cent/min. Hyr në TIM duke mbajtur numrin tend dhe dyfisho rimbushjet për një vit.

TELEFONO NË 119, QË SOT EDHE NË GJUHËN TËNDE. OSE HYR NË DYQANET TIM.

IMPULS NË PËRGJIGJE 16 CENT DHE TARIFIM ME IMPULSE PREJ 30 SEKONDASH.


Çelësi i artë i suksesit

tëMILOTITHerën e parë që kam parë një ekspozitë të Alfred

Mirashit e kam të ngulitur në kujtesë megjithësekanë kaluar vite. Ishte një mbrëmje dhjetori meshi. Errësira dhe lagështia u shkrinë papritur dukeu fshehur në ndonjë cep të humbur të hapësirëssapo hapa derën e sallës. Ngjyrat e telajove të Al-fredit më mbështollën me një përqafim të ngrohtëe rrezatues. Ashtu si buzëqeshja e artistit që nëvitet e mëpasshme do të gjeja në shumë ekspozitae aktivitete, në katalogë arti e nisma të komunitetitshqiptar në Itali.Alfred Mirashi, ose Milot siç njihet në mjediset e

artit, është një prej mijëra shqiptarëve të ardhur nëItali me eksodin. E ndërsa në forma nga më tëndryshmet këtë vit përkujtohet 20 vjetori i kësajngjarjeje, një skulpturë e artistit shqiptar ështëvendosur përpara pallatit të Kinemasë me rastin efestivalit të Filmit, në kuadrin e ekspozitës me tit-ullin Open. Një mbërritje, po të bëhej fjalë për dikë tjetër.

Vetëm një etapë, për Alfredin që nuk ndalet kurrë.Pas Liceut Artistik "Mujo Ulqinaku" në Durrës, aika mbaruar Akademinë e Brerës në Milano. Njëpërzierje shkollash dhe metodash që me sa duketka pasuruar artistin Milot. Është ai që mbi shtatëvezë gjigante të vendosura nga vinçat në oborrin eKështjellës Maschio Angioino në Napoli ka piktu-ruar ikonat e kohës sonë : nga Maradona tek NënëTereza, duke kaluar nga Skënderbeu e Dante. Ështëai që ciklin "Cepat Mesdhetarë" e ka çuar në vendetë ndryshme të botës, duke përcjellë diellin dhedritën, gjelbërimin dhe kaltërsinë, Mesdheun, pormbi të gjitha Shqipërinë. E mbart në vetvete, jovetëm në emrin e artit që ka zgjedhur. E mbart nëmënyrën se si ecën e si të sheh drejt në sy, si flet mepasion për folklorin apo zakonet, e përçon në tela-jo e skulptura. Kritikët shkruajnë se një prej ele-mentëve më origjinalë të veprave të Alfred Mirashitështë një përpunimi individual që ai i ka bërë mo-tiveve shqiptare. Drita që përçojnë është ajo e atd-heut, ngjyrat janë ato që ai ka thithur në fëmijërinëe tij e që kanë lënë shenjë të thellë tek artisti.Me entuziazmin që e karakterizon dhe që e trans-

meton menjëherë ai na dha këtë intervistë. Në lu-min e shkumëzuar të ideve të tij, mbetet në mendshikimi i tij, gjithnjë drejt së nesërmes, gjithnjëpërpara.

Alfred Mirashi, ose Milot siç njihet në mjediset e artit,është një prej mijëra shqiptarëve të ardhur në Itali meeksodin. E ndërsa në forma nga më të ndryshmet këtë vitpërkujtohet 20 vjetori i kësaj ngjarjeje, një skulpturë eartistit shqiptar është vendosur përpara pallatit tëKinemasë me rastin e festivalit të Filmit, në kuadrin eekspozitës me titullin OpenBota Shqiptare: Po e fillojmë nga periud-

ha e fundit kohore. Si po shkon artisti Milot?Di që është ende e hapur ekspozita Open nëVenecia. Me sa di nuk je ndalur …Alfred Mirashi Milot: Kritiku italian PaoloDe Grandis më ftoi në këtë ekspozitëndërkombëtare pasi i dërgova projektin eskulpturës. Më pëlqeu shumë ideja e ekspoz-itës Open, sepse ishte shumë afër, bile mundtë them që përputhej me frymën e veprave tëmija të kohëve të fundit, të cilat kanë pothua-jse të gjitha këtë temë: Open. Kam përdoruridenë e çelësit në si në pikturë ashtu dhe nëskulpturë, një simbol të hapjes. Sot që botapo kalon një krizë pothuajse në çdo fushë, jovetëm në ekonomi por edhe në edhe nëfushat e tjera, them se duhet të jemi të hapurme njëri-tjetrin sepse në këtë mënyrë edheshoqëria e sotme forcohet. Mendoj se kjoështë rruga e vetme. Skulpturën e punova në studion time nëFirence dhe ndoqa idenë që kisha për ta bërë

me përmasa të mëdha sepse kështu sikurdoja ta forcoja e të nxirrja më bukur atë qëkisha menduar. Problemi doli kur skulpturado nxirrej nga studioja. Mu desha të shembmuret anësore. Nuk kishte asnjë mundësitjetër. Ishim dhjetë veta që për një orë e gjys-më mezi e nxorëm veprën nga studioja qëtani u bë edhe ajo Open nga muret(qesh…"nuk bëj shaka")

Kishe qenë dhe më parë në Lido të Vene-cias në kohën e festivalit të Filmit? Besoj seje ndier pak VIP, jo vetëm sepse ishe në Vene-cia mes yjeve të kinemasë, por edhe sepsenga e gjithë bota kishte vetëm 27 artistë qëmerrnin pjesë në ekspozitën OpenNë Venecia pothuajse jam abonuar për tëvizituar Bienalet e artit, por ishte hera e parëqë shkoja në periudhën e Festivalit të Filmit.Ishin vërtet një atmosferë shumë e veçantë,

vijon në faqen 12

INTERVISTA

Nga Massimo SGROI

Në erën e falsi-fikimit absolut, tëtransformimit tëpandaluar të sis-temit të njohjes

dhe imagjinatës, ekzistonende hapësira e bashkëndar-jes së ndjesive me hapësirën ethellë njerëzore ku ndodhetajo që në quajnë kujtesë? Aështë e tamam e vërtetë qënjerëzimi vrapon drejt vdek-jes së historisë ose më mirëforma të re e një androidinjerëzor a është i fiksuar mëshumë se kurrë në kërkim tëkujtimeve të tij?Alfred Mirashi, Milot, siçquhet vendi nga ai vjen dhesiç njihet në botën e artit, kuj-ton një prej personazheve tëBlade Runner. Jo engjëllinflokëverdhë e djallëzor RoyBatty dhe as Pris, kukullën qëngatërrohet me cyber-lodrat. Më shumë kujton Leonin,njeriun android që, edhe pse indërgjegjshëm përpavërtetësinë e kujtimeve qëi kanë futur artificialisht nëtru, rrezikon jetën për tëmarrë fotografitë e një famil-jeje që, në të vërtetë, nuk kaqenë kurrë e tija. Çelësa prapër të hapur dhomat e njëkujtise aq të rëndësishme savlen më shumë se dhe vetëjeta e tij e shkurtër. Nga ana tjetër Alfredi ka pasurgjithmonë një marrë dhënievërtetësie me gjërat e tokës sëtij; nga ngjyrat e pëlhurave tëndritshme tipike të Ballkanittek format e statujave klasiketë vendosura në peizazhetnomade të historisë së vet.Shqiptar që, i detyruar ngarrethanat, ka braktisur tokëne tij, një tokë që e mbart mevete në emër, në zemër dhe,rrjedhimisht, në artin e tij.Ka një lloj të caktuar arti qëndjek më mënyrë gati mani-akale eliminimin e përkatë-sisë në kërkim të një glob-aliteti që i shërben më shumëtregut se sa kërkimit të vërtetëartistik. E vërteta gjendet,pavarësisht rregullave tëngurta të sistemit të artit, nëbotën e të panjohurve dhe nëmundësinë që ka artisti për tëzbuluar herë pas here fytyrëne perëndeshës greke tëkujtesës. Dhe, si Uliksi, Milotipërpihet nga udhëtimi; njëbraktisje e vetëdijshme evizioneve në një zonë,Mesdheu, që për botënperëndimore është në vetvetesinonim i kujtesës. Sinteza formale, përtej njëshkëlqimi kromatik abso-lutisht në përputhje me pro-jektin e Alfredit, është arkaikdhe jo-bashkëkohorenjëherësh. Ai lexon vendet ekujtesës duke përdorur pam-jet dhe ngjyrat që sedimento-

jnë, shekuj pas shekujsh, derisa bëhen ekrane të shndrit-shëm të kohës digjitale.(...) Për vetë natyrën e tij, për his-torinë e tij personale dhepërkatësinë në një popull që

ka si karakteristikë të qenitkonkret, Alfredi është shumë idrejtpërdrejtë, i qartë në sin-tezën formale të mendimit tëvet. Veprat e tij të fundit janënë të vërtetë një hap themelornë hulumtimin e Milotit.Hulumtim që bën të përkojëprojektin artistik me nevojënpër ta bërë universal udhë-timin e vet personal në his-

tori, gjë që e ka bërë ky qëështë: perëndimor, mesd-hetar, shqiptar. Çelësat hapindyert; kalimet që lidhin kuj-timin dhe historinë me kohëntonë, fryt i një sedimentimi

mijëravjeçar i cili, përtejteknologjive të ndryshme,mbetet i njëllojtë në kuptimetfilozofike me atë të dy mijëvjetëve më parë. Sokrati,Fidia, Platoni, Atena, Venusi,por edhe mitologjia dhetransferimi i saj në skulpturë.Maradona dhe Nënë Tereza eKalkutës, Caravaggio,Aleksandri i Madh, DanteAlighieri, Giordano Bruno, epër të përfunduar me heroinkombëtar të vendit të tijSkënderbeun, janë të për-faqësuar në sipërfaqekanavace, mbi tekstile qëshoqërojnë traditën eBallkanit për t'u kthyer secilinë një aksiomë e servirë nëtabakanë e ekzistencës dheqë një çelës i harruar mund tëhapë. Është shembulli absolut iidesë së Alfred Mirashit, mëshumë se vezët-skulptura tëmëdha të paraqitura nëMaschio Angioino. Ështëmbledhja e mundësive tëpafund për të hapur dyersekrete të kujtesës; hapje qëme kalimin e kohës, po bëhengjithnjë e më të paarritshmepër gjeneratat e reja. Miloti"tradhton", për një herë,hulumtimin e tij personalartistik që e çon në mbiven-dosjen e pikturës abstrakteme ikonologjinë figurative.Është kjo vepër, sintezaekstreme e projektit të tij, kjo

dëshmi identiteti, i një udhë-tari të kohës dhe hapësirës qëshpaloset nëpërmjet kërkimitgati kompulsiv të mundësisëpër të ndarë një kujtim me tëtjerët. Alfredi, pikërisht ai, i

ardhur nga një popull dhe njëvend që kanë pasur një historinga më të dhunshmet nëEvropë, jep një mesazh paqe-je. Çelësat që nuk përdorenmë përfaqësojnë mundësinëe hapjes së gjërave, tërealitetit, të hapësirave të bal-lafaqimit dhe mundësitë emarrëdhënieve që çdo ditë emë shumë ngushtohen e har-rohen. Objektet, të mbledhu-ra në të gjithë botën, gjatëudhëtimeve të Milotit (nëSpanjë, Shqipëri, Itali,Kurdistan, Shtetet eBashkuara, Turqi e shumëvende të tjera) nuk kanë njëspecifikë gjeografike, ato janëmë tepër një konstante uni-versale. Në thjeshtësinë e tyrenë dukje, janë simbolikishtdhe menjëherë një britmëalarmi e artistit shqiptar. Njëmijë pjata të shtruara në njëqilim të kuq, një mijë çelësa tëharruar, të kujtojnë se, siçthoshte Egon Schiele, përparase të jemi artistë, ose çdo gjëtjetër, jemi njerëz. "MbetemiNjerëzorë", atëherë; t'i për-dorim çelësat e vënë nëtabakanë e ekzistencës sonëpër të hapur dyert e asaj çkakemi harruar. "Revolucioni"nuk mund të shtyhet përnesër, sipas Alfred Mirashit,Revolucioni nuk pret mëgjatë. Është për sot!

Massimo Sgroi, kritik arti


Alfredi është shumë i drej -tpër drejtë, i qartë në sin-tezën formale të mendim-it të vet. Veprat e tij të funditjanë në të vërtetë një hapthemelor në hulumtimin eMilotit. Hulumtim që bëntë përkojë projektin artistikme nevojën për ta bërëuniversal udhëtimin e vetpersonal në histori, gjë që eka bërë ky që është:perëndimor, mesdhetar,shqiptar

një ambjent fantastik; ndod-heshin atje pothuajse tëgjithë aktorët e Hollivudit.Unë isha me familjen timedhe natyrisht që për muaishte diçka e madhe, mbi tëgjitha sepse po ekspozojaskulpturën time mesartistëve nga shumë vende tëbotës.

Jam shumë kureshtare tëdi si të ka lindur ideja eçelësave. Është vërtet banaletë pyesësh një artist se "si ilind një ide", por mua vërtetmë tërheqin çelësat e tu. Pothuajse krejt rastësisht.Edhe unë kam pasionin eçelësave, koleksionoj çelësatë vjetër. Është një pasion qëe njohin edhe shokët e tëafërmit e kur shkojnë dikupër pushime a punë, kujto-hen të më sjellin ndonjëçelës të vjetër.Një ditë po rrihja një copëtë vogël hekuri në studio semë duhej për një skulpturë.Djali im i vogël, Gerardi, përtë më imituar, kishte marrënjë nga çelësat e koleksionittim e po i binte me çekiç."Babi, jam duke e rregulluarçelësin e prishur" më tha. Uhabita; çelësi kishte marrënjë formë më të bukur nëkëtë mënyrë. Kështu lindiideja e skulpturës që çova nëVenecia.

Nuk di pse por sa herë qëshoh një pikturë tënden, mëduket sikur ngjall një llojnostalgjie, e gëzuar ama, paaspak trishtim. Ngjyrat etablove të tua nuk kanë kur-rë hije, errësirë. Si shpjego-het një artist i tillë në njëvend ballkanik si Shqipëria,ku nuk di a e mban mendthënien: "edhe toka është engopur me gjak". Më vjen mirë që pikturat emija të transmetojnë këtëndjesi. Historia e popujveballkanikë është pothuajse engjashme. Mendoj se neshqiptarët jemi një komb içuditshëm: me gjenialitet nëçdo fushë. Ja për shembull,në Itali, në çdo lloj profe-sioni, mjekësi, art, sport,muzikë, literaturë e ku diunë, gjen shqiptarë që iakanë dalë. Them se njeriu sotduhet të shikojë përpara meoptimizëm. Edhe ne duhet tëmarrim nga kultura jonë emrekullueshme gjërat më tëbukura. Kështu mund t'i tre-gojmë vetvetes në radhë tëparë e të tjerëve më pas sevendi ynë është edhe kon-struktiv. Mendoj se nga vua-

INTERVISTAvijon nga faqja 9ÇELËSAT E KUJTESËS

shqiptarishqiptaril'albanese d'italiaitalisëiiitalise.com

portali i komunitetit shqiptar në Itali


jtjet e mëdha të një kombilindin edhe gjërat pozitive.Ose e thënë ndryshe: ka nëjetë dhe ditë me shi, por dielliështë më i fortë dhe ainatyrën e bën plot me ngjyra.

Ka ndikuar në këtë fëmi-jëria jote? Nga ç'familje vjenMiloti, ai që një kritik e për-cakton si "perëndimor, mes-dhetar, shqiptar". Unë, si shumë bashkatd-hetarët e mi që tani ndodhenjashtë Shqipërisë, ika nga sis-temi totalitar. Familja imeështë një familje e thjeshtëmalësorësh, me tradita tipikee të ndershme shqiptare. Nëkohën e komunizmit ishim tëetiketuar si kulakë sepsegjyshi im kishte pasur tokë ebagëti. Fëmijërinë e kamkaluar në Milot, natyrisht vitetë kaluara mes vështirësive.Por në mendjen time kanëmbetur gjërat e bukura:ngjyrat që unë përdor në tela-jot e mia janë fryt i kësaj ku-jtese. Për shembull, mjaftontë përmend fantazinë dhe

ngjyrat, kompozimet ethjeshta të jelekëve exhamadanëve të qëndisuranga nënat tona.Identiteti ynë mesdhetarështë shumë i fortë në histor-inë e artit botëror. E them senë radhë të parë artisti duhetta gjejë personalitetin e tij nëart, të besojë në idetë e tij dhekur të prezantohet të mos ingjaj askujt. Më pas kritikëtdhe artdashësit krijojnë idetëe tyre duke vlerësuar individ-ualitetin e stilin artistik.

Tanimë veprat e tua kanëarritur një kuotim të lartë,nëse tregu mund të jetë njëtregues për artistin. E përkëtë nuk kemi si të mos jemitë lumtur dhe krenarë tëgjithë. Ke ndonjë plan për tëekspozuar në Shqipëri? Pas shumë vitesh plot mesakrifica, dalëngadalë dhepas ekspozimeve të shumta,një ditë dëshirat fillojnë e re-alizohen siç duket...Në Shqipëri do të vije dhenjë ditë që të bëj ndonjë ek-spozitë. Unë natyrisht jam igatshëm. Por nuk mjaftonvetëm gatishmëria ime. Përorganizimin e një ekspozitejanë të shumta elementet enevojshme dhe duhenbashkuar të gjithë.

Ke vuajtur shumë në fillim,kur ke ardhur në Itali. E di qënuk ke shumë dëshirë t'i për-mendësh ato kohë sepse re-alisht tanimë janë larg si nëvite ashtu dhe në jetën tëndebesoj. Apo ato fillime të kanëlënë shenjë?Besoj se të gjithë shqiptaretkanë vuajtur shumë në fillim,por ato vuajtje nuk duhenharruar, janë ato që na kanëforcuar më shumë, na kanështyrë të kërkojmë diçka poz-itive në jetë. Të jetosh një jetënormale është e vështirë sot,imagjino të jetosh me art esidomos në këtë periudhëekonomike jo bindëse. Duhettë shikojmë përpara dhe meshumë guxim e vullnet të kri-jojmë një të ardhme të mirë.

Tani ke krijuar familjentënde, ke një djalë të vogël.Cili do të ishte urimi yt përtë? Çfarë çelësi do të deshe tëkishte për të hapur dyert ejetës, ato dyer që ti besoj nuki ke gjetur gjithnjë të hapuraUnë, bashkëshortja AlbinaShkreli dhe djali 4 vjeçar,

Gerardi, kemi vendosur të je-tojmë tani për tani nëFirence, ndoshta qyteti më ibukur në botë, e jo vetëm përnjë artist. Të jetosh në këtëqytet është diçka e mahnit-shme, s'ka rrugë ku të mosketë një teatër, s'ka shesh paskulptura e monumente, plotme muze të çdo lloji: arti,shkence. Këtu vijnë përstudime njerëz nga gjithëbota. Është qyteti i Giotto,Caravaggio, Leonardo, Dante,Galilei, Arnolfo di Cambio,Brunelleschi. Gerardi porritet këtu, mes kësaj kulturetë madhe. Por shpresojmë qëai t'i hapë dyert që dëshironvetë e të zgjedhë profesioninku ai të mund të shprehet dhetë jetë i lumtur profesional-isht.Meqenëse ra fjala tek eardhmja e Gerardit. Unë jamshumë tifoz i skuadrësFiorentina. Bashkë me mikuntim Kodhel Rusta marrim tëdy djemtë e sa herë që luanFiorentina këtu jemi në tri-bunë. Ndoshta Gerardi medjalin e mikut tim do të lua-jnë një ditë në fushën e atijstadiumi. Shpresoj… Porshpre sojmë gjithsesi që ai t'ihapë dyert që dëshiron vetë etë zgjedhë profesionin ku tëmund të shprehet dhe të jetë ilumtur profesionalisht.

Irida Cami

Çelësi i artë i suksesit të MILOTIT

Të jetosh në Firence ështëdiçka e mahnitshme, s'karrugë ku të mos ketë njëteatër, s'ka shesh paskulptura e monumente,plot me muze të çdo lloji:arti, shkence. Këtu vijnëpër studime njerëz ngagjithë bota. Është qyteti iGiotto, Caravaggio,Leonardo, Dante, Galilei,Arnolfo di Cam bio, Bru -ne lleschi. Im bir po rritetkëtu, mes kësaj kulture tëma dhe. Por shpresojmëqë ai t'i ha pë dyert qëdëshiron vetë e të zgje dhëprofesionin ku ai të mundtë shprehet dhe të jetë ilumtur

Në foto, disa nga punimet e Milotit.Në faqen e parë vepra me të cilënmori pjesë në Open në Venecia. Në

të djathtë me familjen


Por informacionet që ambasadat shqiptare idërgojnë qendrës, sipas Xhufit nuk vlerëso-hensiç duhet nga qeveria shqiptare. Kështupër shembull, duke komentuar pritjen e ngro-htë që iu bë ish kryetares së Dhomës së De-putetëve, Irene Pivettit në Shqipëri. "Sikurzonja Topalli të kishte lexuar raportet e am-basadorëve shqiptarë në Romë, në vitet 1991-1992, ajo do të kishte gjetur arsye të bollshmepër ta refuzuar qoftë edhe me elegancëtakimin e saj me zonjën Irene Pivetti, ish-kryetare e Parlamentit italian në ato vite. Dokishte bërë diçka të ngjashme me atë që bëriajo gruaja shpirtvrarë nga Vlora eshoqatës së viktimave të Otrantos, ecila refuzoi t'i zgjasë dorën e t'i urojëmirëseardhjen ish-kryeparlamentaresitaliane, përfaqësuese e partisë racisto-ksenofobe "Lega Nord", e cila në qer-shor 1991 bënte thirrje publike përt'i mbytur në det e për t'i goditurme top anijet me refugjatë ngaShqipëria. Në rolin ekryetares së Parlamentititalian, zonja Pivetti na kabërë gjëmën. Zonja Topalliduhet ta kuptojë se për neshqiptarët ky është profilipublik i zonjës Pivetti, dhejo ai i moderatores së emi-sionit televiziv "Bisturi", qëkjo drejtoi për disa vjet paslargimit nga politika, dhe kubëhej fjalë, siç kuptohet, për"ribërje" gjoksi, buzësh e të nden-jurash".Po ashtu, ish ambasadori shqiptar nëRomë, Xhufi, shpreh shqetësim përmarrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Gre-qisë: "mund ta quanim të paqmepunën e një ambasade shqiptare, le tëmarrim si shembull atë të Athinës, në rast seme zgjedhjen e z. Samaras si kryetar i Partisë"Nea Demokracia", këtu e dy vjet më parë, kjoambasadë mos ta informonte Ministrinë e sajtë Jashtme në Tiranë mbi të kaluarën politiketë z. Samaras, mbi precedentët negativë të tijnë marrëdhëniet me Shqipërinë e me vendetë tjera të rajonit në kohën kur ishte ministër iJashtëm i Greqisë, e më vonë drejtues i njëpartie me prirje ekstreme nacionaliste, mbimbështetjet, miqësitë e deri mbi dobësitë e tijeventuale njerëzore. Z. Samaras nesër do jetëme siguri kryeministri i Greqisë, dhe homo-logu i tij shqiptar, Berisha apo Berishçka e rad-hës, duhet ta dijë se nuk ka të bëjë me një en-gjëll të virgjër, që i ka për "sefte" punët meShqipërinë. Nëse z. Basha, si ish-ministër iJashtëm, do të kishte hapur dosjet me ra-portet e ambasadorëve tanë në Athinë, ato tëviteve 1990, do të kishte kuptuar se zonjaBakojanis erdhi në Tiranë në vitin 2008 jothjesht për t'u puthur me të, por për të real-izuar disa porosi që ia ka lënë amanet babai i

saj, ish-kryeministri Micotaqis, dhe për të cilatambasadorët e Shqipërisë në Athinë kanëpërcjellë atë kohë informacione të bollshme".Ai flet në veçanti edhe për kabllogramet lid-hur me "ujdinë e pistë të detit", siç e quan ai."Ka një detaj të zbuluar nga kabllogramet eAmbasadës së SHBA në Tiranë, dhe për tëcilat asnjë "pasqyrë e shtypit shqiptar" nuk kabërë fjalë. I referohem ujdisë së pistë të qev-erisë shqiptare me qeverinë greke, për tambajtur marrëveshjen e kufirit detar të fshe-hur jo vetëm nga opinioni shqiptar, por edhenga SHBA, e cila nuk duhej të vihej në dijeni

për sa do të diskutohej e do të ven-dosej mes dy mëkatarëve".Dhe vazhdon më tej: "ShBA i kanëbërë thirrje të përsëritura klasës poli-tike shqiptare, që të marrë një "qasjepatriotike" në ushtrimin e misionittë saj. Tashmë gjithkush e di qëkjo e fundit ka bërë pikërishttë kundërtën. Përveçse kavënë në pikëpyetje seriozeprioritetin e integrimit,qeveria aktuale, në rad-hë të parë, ka arritur tëshesë interesa jetikekombëtare. Marrëvesh-ja e turpshme e detit meGreqinë çon më tejveprën mizore të armiqvehistorikë të Shqipërisë, tëcilët kanë dashur gjithnjë as-

gjësimin, apo më së paku,copëtimin e reduktimin e territorite të kombit shqiptar. Me realizimin eregjistrimit të pasurive e të popull-sisë, sipas matricës së ardhur ngaAthina, qeveria Berisha po hedh njëhap të rrezikshëm drejt kthimit tëpamerituar të vendit tonë në një

vend "multietnik", drejt ringjalljes së risenti-menteve me bazë etnike e fetare, me synim fi-nal libanizimin e Shqipërisë. Deri tani,pushtetarët janë munduar ta nanurisin opin-ionin publik, duke i paraqitur si marrëveshjenpër ndarjen e detit me Greqinë, ashtu edheregjistrimin me deklarim të besimit dhevetëpërcaktim të kombësisë, si "detyrime" qërrjedhin nga procesi i integrimit në BE e nëNATO, apo si "standarde" të aplikuara ngagjithë demokracitë moderne. Është pikërishte kundërta: marrëveshjet e regjistrimet nëfjalë bien ndesh me vlerat e standardetevropiane si dhe me ligjin kombëtar dhe atëndërkombëtar, dhe mu për këtë arsye kanëshqetësuar partnerët tanë, të cilët shohinqartë tek lëshimet e paprincipta të poli-tikanëve të korruptuar shqiptarë farët earmiqësive e konflikteve të ardhshme nëShqipëri e në Ballkan. Këtu e ka bazën, men-doj unë, edhe shqetësimi i shprehur ngakabllogramet amerikane lidhur me dy "xhe-vahiret" e fundit të qeverisë Berisha".

ush tha që plazhi është vetëm përnjerëzit? Buzë detit, poshtë çadrave,mbi shezlong, në shtrat, rrinë e lëvizinedhe kafshë. Nga të gjitha llojet.Shtëpiake ose të egra.Normalisht plazhi përshoqërohetme njeriun, meqë vetëm ky e sheh simjet pushimi. Kafshët mund ta për-dorin për t'u ushqyer, por jo për t'u re-laksuar. Vetë njerëzit, kur shkojnë nëplazh, presin që të shohin kryesishtnjerëz. Por jo në plazhet shqiptare.Këtu nuk është fjala për miqtë më tëmirë të njerëzve: qentë. Këta të fundit

rrinë në plazh se shoqërojnë padronëte tyre, jo sepse kanë vendosur ta kalo-jnë pesëmbëdhjetëditëshin pranë de-tit. Megjithatë, prania e tyre nëpërçadra e në breg tolerohet në bazë tështatmadhësisë. Po të jetë chihuahua,ose të ndonjë racë tjetër e vogël, kagjasa që të bëhet maskota e plazhit;fëmijët pyesin për emrin, e thërrasin,pastaj e ledhatojnë, fillimisht me frikëpastaj më me guxim; të rriturit i fërko-jnë kokën, bëjnë ndonjë pyetje mëspecifike, ose rrinë indiferentë.Po të jetë qen i madh, për shembullqen kufiri, ose bulldog, gjërat ndrysho-jnë. Prindërit ia shtrëngojnë fort dorënfëmijës, instinktivisht, shikojnë gjithëfrikë nga qeni, japin këshilla për kujdes.Padronët fillojnë e qetësojnë komshin-

jtë e çadrës për natyrën e urtë të qenit tëvet. Ftojnë për ledhatime kolektive, parespektuar dëshirën e mikut, të qenit etë komshiut bashkë. "Nuk të bën gjë!Preke, këtu te koka! Nuk të kafshon,është i mirë!". Ti heziton, sepse e shikonme llapën përjashta të heshtur. E meqëqeni që leh nuk të ha, del që… Padronët

Xhufi: "nëse Topalli do të kishlexuar raportet e ambasadës, do

të refuzonte takimin me Pivettin" KPishak ZHGABA,

Pa pritur pa kujtuar, të shfaqet në buzë të ujitnjë kafshë e madhe. Duket si lodër pelush, ngaato gjigandet. Ecën, lëviz, lëkundet: me siguriështë qenie e gjallë. Në të vërtetë është arushë.E vogël në moshë. E tërheq i zoti (?) me një

zinxhir që i kap mizorisht hundën. Gruaja meaparat fotografik në dorë bën fotografi të çastit.500 lekë copa. Kush tha që në plazh ka kafshëvetëm të gjalla? Ka edhe të vdekura, madje tëbalsamosura. Ç'bën në rërën e detit shqiponjae balsamosur? Po nusja e lalës? Është dhelpërajo? Galeria nuk përfundon lehtë, duket si mu -zeum zoologjik por ku mund të blesh kafshëte mbushura me kashtë. 13.000 një shqiponjë

ShBA i kanë bërëthirrje të përsëritura klasës

politike shqiptare, që të marrë një"qasje patriotike" në ushtrimin e

misionit të saj. Kjo e fundit ka bërëpikërisht të kundërtën. Përveçse ka vënënë pikëpyetje serioze prioritetin e inte-

grimit, qeveria aktuale, në radhë tëparë, ka arritur të shesë interesa

jetike kombëtare

Në një intervistë për të përditshmen Shekulli lidhur me kabllogramet eAmbasadës Amerikane në Tiranë (të botuara së fundi nga Wikileaks)ish ambasadori në Romë, Pëllumb Xhufi, thotë se kabllogramet mesambasadave dhe qeverive përkatëse hyjnë në punën rutinë të stafitdiplomatik. Por shpjegon se kabllogramet nuk janë veçse maja e ajs-

bergut: "Gjithsesi, mos të harrojmë se jemi në nivelin e kabllogrameve me një nivelsekretimi modest. Imagjinoni se ç'mund të thuhet në informacionet "top sekret" qëAmbasada e SHBA, ashtu si çdo ambasadë tjetër, i dërgon në qendër me "valixhediplomatike", ashtu si në fillimet e artit të diplomacisë"

tema shqiptare15 bota shqiptare 16 - 30 shtator 2011

Në plazhet shqiptare gjen edhe kaf-shë buzë detit. Dhe jo vetëm qen emace, por edhe arinj e shqiponja, tëgjalla apo të balsamosura. Jemi

njerëz kaq të emancipuar, sa respek-tojmë të drejtat e kafshëve?

Jo gjithnjë. Shpesh janë edhe burimfitimesh. Të gjorat kafshë!

KAFSHë në PlAZH

për shembull. Të moskapërdisej pranë arushës sëpërvuajtur. Por paguan si pa tëkeq, duke admiruar fo-tografinë polaroid. E ndjenveten gjuetar të ekzotikes,pjesë të një përvoje të paparë.Arusha tërhiqet zvarrë ngahunda e humbet në mizërinëe plazhit. Nuk kalojnë disaminuta e kalon një gjarpër qëpërdridhet në duart e njëzbutësi të improvizuar. Edheai i shoqëruar pashmangsh-mërisht nga fotografi, si dikurmbretërit nga kronistët mes-jetarë. Për t'i përjetësuar bë-mat. Ka pak aspirantë për tëbërë fotografi me gjarprin.Dikush rreket ta prekë, pornuk lejohet. Ndoshta edheprekja kushton. Dikush pyet,por e kupton që historia ështëe pambajtshme: lloj i rrallë,helm vdekjeprurës, shtrëngimmbytës… Gjarpri nuk ka kohëtë bëhet xheloz për suksesin earushës. Përveç frikës që i kalluji i detit, duhet të mbahet siekuilibrist në krahët e të zotit,i cili e ngre lart për t'ia treguartrofeun gjithë plazhit. Sytë meadmirim nuk mungojnë, disavihen në rresht për "kush bënpoza më të bukura". Padronilargohet nga fusha e teleob-jektivit, por del gjithsesi nëfoto. Do të jetë i pranishëm nëshumë shtëpi, si zvarranikmes zvarranikëve.Kush tha që në plazh ka kaf-shë vetëm të gjalla? Ka edhe tëvdekura, madje të balsamo-sura. Ç'bën në rërën e detitshqiponja e balsamosur? Anuk duhet të ishte maleve? Ponusja e lalës? Është dhelpërajo? Galeria nuk përfundonlehtë, duket si muzeum zo-ologjik por ku mund të bleshkafshët e mbushura mekashtë. 13.000 një shqiponjë.S'ka gjë, Shqipëria është vendi shqiponjave, vjen nga"shqipe". Ka plot nëpër male,por askush nuk i sheh më. Ufshihen gjuetarëve për të mospërfunduar tek plazhistët.Këta i blejnë, por nuk dihet kui mbajnë. Në dhomën eplazhit, përkohësisht? Çfarëhistorirash u tregojnë miqvekur u vijnë për vizitë? Isha nëbjeshkë, kur pashë nga largnjë shqiponjë, moramauzerin…Një fëmijë i vogël bën pyet-jen më fëmijërore. A lejohenkafshët në plazh? Të gjithëpërreth ngrenë supët e djegu-ra nga dielli. Jo për përgjigjen,për pyetjen "e çuditshme".Dikush i gëlqerosur me kremtë bardhë kundër diellit, kinseme mendje më të freskët,mundohet t'i japë justifikimme baza juridike. Do e ketëbërë natën. Dorëzohet kurdikush tjetër i kujton se përveçmirëqënies së kafshëve, prarespektimit të tyre, meqë janëqenie të gjalla edhe ato, ekzis-ton edhe çështja e sigurisë, ehigjienës, e shëndetit tënjerëzve. Pastaj është proble-mi i mbrojtjes së disa llojeveqë rrezikojnë të shuhen.Kthehet nga ana tjetër kur i zëveshi fjalën qytetarì.Është çasti që fëmija të bëjëpyetjen tjetër: "Kush janë kaf-shët në plazh?".

Fotografitë janë të Pishak Zhgabës

xhaxhai.wordpress.com

duken më të efektshëm po tëkenë fëmijë të vegjël. "Janë më-suar me fëmijët". "Dakord, porme të tutë…".Mirëpo plazhi shqiptar ështëi pasur me kafshë të tjera. As-pak ujore. Pa pritur pa kujtuar,të shfaqet në buzë të ujit njëkafshë e madhe. Duket si lodërpelush, nga ato gjigandet. Njëtufë e madhe me lesh të mur-rmë. Ecën, lëviz, lëkundet: mesiguri është qenie e gjallë.Shoqërohet nga një grup fëmi-jësh zhurmëshumë. Problemiështë se truri nuk ta pranon qënë breg të detit të ketë arinj. Jemësuar t'i shohësh në kopshinzoologjik, ose në biopark siç

thonë politikisht korrektët,ndonjëherë në cirk, por as-njëherë në plazh. Nuk është nëhabitatin e vet, as në atë artifi-cial.Në të vërtetë është arushë. Evogël në moshë. E tërheq i zoti(?) me një zinxhir që i kap mi-zorisht hundën. Gruaja meaparat fotografik në dorë bënfotografi të çastit. 500 lekëcopa. Arusha ankohet herëpas here. Plazhistët qeshin eadmirojnë, si zogun kur kën-don në kafaz prej marazit. Izoti nuk lejon askënd ta prekë,shenjë që ka frikë se mos kaf-sha reagon. E tërheq fort mezinxhirin tek hunda në çastin

kur merret poza. Plazhisti gjys-më lakuriq krekoset me dorëntek peliçja gjithë lesh ebuzëqesh si idiot. Kujton seështë me bashkëshorten, dikuaty afër, një balenë e skuqurme dy këmbë. Arusha dihat,mezi merr frymë, duket ner-voze.Marr guximin e shkoj të bëjdisa pyetje. Sa kushton? Ështëmashkull apo femër? Më jepenpërgjigje automatike, sa për tëlarë gojën, ndërsa arusha dety-rohet të marrë poza me njerëznë plazh. E shoh që vuan.Është kohë dreke, dielli të për-cëllon. Atëherë pyes nëse vuannga vapa. "Natyrisht që vuan,

më përgjigjet fotografja. Nuk eduron vapën". Mirëpo, këtë edinë të gjithë. Edhe fëmijët qëshkojnë në kopsht zoologjiknuk habiten kur i shohin arin-jtë tek hanë copa akulli për t'ufreskuar. Janë kafshë që jetojnëlarg detit, larg rërës, në freski."Mundohemi ta freskojmëherë pas here", shton gruajame ton justifikues, gati duke edeklaruar gënjeshtrën. Pastajvijon me fjalinë sa enigmatikeaq edhe fatale "Po s'kemiç'bëjmë". Dikush i jep 1000lekë për dy poza të porsabëra.Ja, ky ekzibicionist me kostumbanjo, që sapo mori dy fo-tografi, mund të bënte diçka

Shqipëria deficitare 45 milionë euro në turizëmPër herë të parë këtë vit në bilancin e gjashtëmujorit të parë Shqipëria del deficitare në bilancin ehyrje-daljeve të vlerave monetare me qëllim turizmin

BANKA E SHQIPËRISË

Sipas të dhënave zyrtare nga Banka eShqipërisë, mësohet se në gjashtëmu-jorin e parë të vitit kanë hyrë nëekonominë vendase 415 milionë euro,ndërsa shqiptarët kanë shpenzuar përvizita dhe pushime jashtë, po gjatë kësajperiudhe, plot 570 milionë euro. Humb-jet për ekonominë vendase janë plot 45milionë euro për gjashtë muaj, duke evënë Shqipërinë për herë të parë gjatëperiudhës së tranzicionit përballë këtijfenomeni. Ekspertët në Bankën e Shqipërisë, poredhe jashtë saj, e kishin lajmëruar këtësituatë. Liberalizimi i vizave mësohet tëketë patur efektet themelore në daljen evlerave monetare jashtë vendit. Në janartë këtij viti qytetarët shqiptarë nisën tëlëvizin pa viza në vendet e BE. Dukeqenë se edhe numri i shqiptarëve që je-tojnë në këto shtete është shumë imadh, udhëtimet nga Shqipëria jashtëkanë qenë më të dendura këtë vit, dukerritur kështu edhe daljet e vlerave mon-etare jashtë. Ky bilanc negativ në udhë-time ndikon negativisht në ekonominë

vendase, në një kohë kur edhe zëra tëtjerë që sjellin të ardhura në vendin tonëpo shterojnë. Të dhënat zyrtare të Bankës sëShqipërisë treguan se për gjysmën eparë të këtij viti dërgesat e emigrantëvekishin vlerën e 342 milionë eurove. Kra-hasuar me gjysmën e parë të vitit 2010,remitancat kanë rënë me 12%, ndërsakrahasuar me gjysmën e parë të vitit2009, rënia është 19%. Këto të dhënadëshmojnë se fenomeni i rënies së remi-tancave po fiton vazhdimësi dhe ështëtashmë në një tendencë në ekonominëtonë. Në fakt, kjo rënie është njëfenomen normal dhe që është verifikuaredhe në vendet e tjera që kanë pasur valëtë mëdha emigracioni. Me kalimin eviteve, të larguarit e ndërtojnë jetën nëvendet ku kanë emigruar dhe lidhjet mevendin e origjinës gradualisht zbehen.Por për Shqipërinë ky cikël ka koincid-uar me krizën ekonomike që prekupothuajse të gjithë botën pas vitit 2008. Gjithashtu, rënie kanë pësuar edhedisa zëra të tjerë të bilancit të pagesave,

sidomos të atyre që lidhen me inves-timet. Në këtë krahasim vijon të mbetetpozitive rritja e eksporteve, e cila ka sjel-lë e prurjet më të mëdha valutore në dyvitet e fundit. Me gjithë problematikat e momentit,eksportet dhe turizmi po shenjohen sidy sektorët të cilët po mbajnë ekonom-inë shqiptare me para. Ekspertët eBankës Qendrore madje mendojnë sekëto dy sektorë duhet të jenë në qendërtë një strategjie të re zhvillimi ekonomiktë vendit. Të njëjtat burime pohojnë sebilanci negativ në sektorin e turizmitkëtë gjashtëmujor nuk do të jetë një prir-je që do të vazhdojë gjatë, për shkak seudhëtimet e shqiptarëve jashtë venditdo të arrijnë shumë shpejt pikën e ngop-jes, duke kufizuar në këtë mënyrë edhedaljen e eurove jashtë vendit. Ndërkohëqë gjithnjë e me tepër Shqipëria po pozi-cionohet si një vend me atraksione turis-tike që mund t'i sjellin vendit në tëardhmen një turizëm të qëndrueshëm.

Blerina Hoxha, Mapo

PËR MË TEPËR MUND TË DËRGOSH PARA ME

Banka joteeshte e gjitha ketu.eshte e gjitha ketu.

Mesazh reklamues me qëllime promovimi. Për kushtet e kontratës shiko 800.759.759 - www.ubibanca.com

Carta Enjoy.Gjithçka që të nevojitetme vetëm1 në muaj!

Për të pasur gjithçka, pa pasur llogari.Enjoy të lehtëson jetën, sepse të jep të gjitha avantazhet e një llogarie rrjedhëse, pa pasur një llogari rrjedhëse. Për të akredituar rrogën, për të blerë në të gjitha dyqanet dhe në internet, për të tërhequr para falas në mbarë Italinë pranë sporteleve ATM dhe jashtë shtetit në qarkun Mastercard, për të ngarkuar celularin, dhe për shumë shërbime të tjera, zgjidh komoditetin. Zgjidh Kartën Enjoy.

www.ubibanca.com/nuovi-italiani ose telefono në numrin e gjelbër 800 759 759.

veprimtari17 16 - 30 shtator 2011bota shqiptare

Mijëra personat engjeshur në ani-jen Vlora, qëedhe kur mbush-nin sheshin e

portit të Barit e vazhdonin tëlinin plot anijen: imazhi që mëmirë se çdo gjë tjetër jep idenëe zbarkimit në masë të shqip-tarëve në brigjet e Puglies 20vjet më parë. Foto që ka hyrë nëhistori, që edhe sot e kësaj ditetë emocionon e të lë gojëhapur.Profile, lot e buzëqeshje, lod-hje dhe ngazëllim, frikë dhe sh-presë, të shqiptarëve që 20 vjetmë parë u larguan ngaShqipëria mbushën plot e për-plot anijen Vlora dhe mbërritënnë portin e Barit, ashtu si vetëmpak muaj më parë, mëse 20mijë të tjerë bënë me anijet qëgjetën porteve shqiptare për tëmbërritur në Brindisi.Dhe pikërisht mbërritja eVlorës në portin e Barit, nëorën 8.30 të 8 gushtit 1991është fiksuar në 50 fotografibardhezi apo me ngjyra të fo-tografit dhe kino-operatooritbarez Luca Turi, të mbledhuramë 13 shtator në një ekspozitëtë organizuar nga komisioni ikulturës së Komunës së Barit nëteatrin Petruzelli të kryeqen-drës së Puglies.Iniciativë "për të mos harruar- thotë kryetari i komisionit Fil-ippo Melchiorre - viktimat eshumta të detit, si 190 personatqë u mbytën pak ditë më parënë Zanzibar".Në atë ditë të nxehtë gushti,një masë mbresëlënësenjerëzish vërshoi mbi bankinate portit të Barit. Ishin refugjatëshqiptarë që largoheshin ngaShqipëria e sapodalë nga regji-mi komunist. Të ngjeshur sisardele në bark të Vlorës. Atëditë, fotoreporteri Luca Turifiksoi me aparatin e tij një ng-jarje që do të mbetet përjetë nëhistori dhe që pas dy dekadash,Bari kujton me një ekspozitëme titull "Arratia e shqipon-jave".50 panele me foto tregojnëfazat e ndryshme të mbërritjessë shqiptarëve: nga ankorimi ianijes në port, deri tek ndihmae parë të plagosurve e më pas tembyllja në stadiumin Vittoria tëBarit. Fotografitë janë ndarë nëkatër zona tematike. E para tre-gon mbërritjen e Vlorës. E dytambajtjen e refugjatëve në stadi-umin e Barit. E treta u kushto-het fëmijëve të anijes Vlora.Ndërsa e katërta tregon soli-daritetin e popullit të Barit,ndihmat që barezët u sollën mi-jëra të dëshpëruarve.

arraTia e ShqiPonjaVe ekspozitë në Bari me fotografitë e Luca Turit të anijes VloraËshtë hapur në Teatrin Petruzelli të Barit ekspozita me 50 fotografi të Luca Turit,të zbarkimit të 20 mijë shqiptarëve të anijes Vlora në BariTë shumta konsiderimet përLuca Turin gjatë përurimit të ek-spozitës: "fotograf historian içastit" sipas kritikut të të përdit-shmes Gazzetta del Mezzogiorno,Patruno, "dëshmitar i solidaritetittë barezëve" për këshilltarin ko-munal Barattolo.Në përurimin e ekspozitës edhekomandanti i anijes Vlora, HalimMilaqi, të cilit i është dhënë njëpllakë përkujtimore. Ia dorëzoiAnna Delfino, e veja e kryetarit tëatëhershëm të komunës së Barit,Enrico Delfino, që ato ditë gushtitë 1991-shit u përball me njëemergjencë të paparë për qytetin etij.

Fot

o L

uca

TU

RI

Fot

o L

uca

TU

RI

Shoqata italo-shqiptare Occhio Bluorganizon prezantimin e librit“Tradizione, nazionalismo e comu-

nismo nell’Albania contemporanea”(Tradita, nacionalizmi dhe komunizminë Shqipërinë bashkëkohore) të PaoloRago. Autori, që do të jetë i pranishëmnë aktivitet, jeton prej rreth 20 vjetësh

në Shqipëri. Ai ka punuar pranë Drej-torisë së Përgjithshme të KooperacionitItalian, UNICEF, Banka Botërore etj.Prezantimi i librit është në programmë 23 shtator në orën 18.00 në SalaGonzaga, Via della Consolazione 4,Romë.Nën drejtimin e Amb. Mario Bova, do

Rishikim i historisë së Shqipërisë Takim me një vend që po zbulon vetveten

të zhvillohet një debat me pjesëmarrjenedhe të profesorëve Roberto Morozzodella Rocca (Histori e Europës Lindorepranë Universitetit Roma 3, AntonelloBiagini (Histori e Europës Lindore pranëUniversitetit “La Sapienza”) dhe ElioMiracco (Gjuhë dhe Letërsi shqipepranë Universitetit “La Sapienza”

Më 23 shtator, shoqata Oc-chio Blu prezanton në Romëlibrin “Tradizione, nazionalis-mo e comunismo nell’Alba-nia contemporanea” meautor Paolo Rago


PYETJE NË REDAKSI

Pasaporta biometrike, të cilën po nx-itojnë të gjithë të fusin në xhep, nukështë dokument i detyrueshëm në

shumë raste. Për shembull, një shqiptarqë ka letërnjoftimin elektronik, jeton nëShqipëri e nuk dëshiron (apo nuk kamundësi) të përfitojë nga liberalizimi ivizave - i vlefshëm vetëm përmbajtësit epasaportës biometrike - mund edhe tëmos aplikojë për këtë dokument.Gjithashtu, duhet thënë që asnjë ligj derimë sot nuk ka nxjerrë jashtë përdorimitpasaportat e vjetra. Ato janë të vlefshmederi në datën e skadencës së tyre.Promovimi që u është bërë pasapor-tave biometrike, natyrisht ka lënë gjithn-jë mënjanë këto hollësi, duke këmbën-gulur në rëndësinë e marrjes së doku-mentit të ri, në sigurinë e lartë të tij, nëmundësitë që ai të jep për të lëvizur nëzonën Schengen. Asnjëherë nga minis-tria e Brendshme nuk është sqaruarqartë që gjithsesi ky dokument mundedhe të mos merret.Çështja bëhet edhe më delikate përemigrantët. Përveç çmimit të lartë që

duhet të paguajnë (108 euro), duhet tëmendojnë edhe për përditësimin e tëdhënave në dokumentin e qëndrimit icili kushton mbi 70 euro të tjerë. Meqë

problemi i "detyrimit" të aplikimit përpasaportën e re është ngritur disa herënga lexues të shqiptariiitalise.com, rrethnjë muaj më parë telefonuam nga redak-

sia në zyrën konsullore të ambasadëssonë në Romë për të parë ç'përgjigjejapin. Punonjësja ishte e prerë. Edhe psei thamë qartë që pasaporta skadon pasdisa vjetëve, u përgjigj qartë: "Duhet tëaplikoni sa më shpejt pasi me pasaportate vjetra nuk do të mund të udhëtoni mëvitin e ardhshëm".Për të qenë të sigurt i kërkuam am-basadorit një prononcim mbi këtë çësht-je dhe ai na siguroi që deri më sot nuk kaasnjë ligj që të nxjerrë jashtë qarkullimitpasaportat e vjetra: ato janë të vlefshmederi në skadencën e tyre të natyrshme.Sot provuam sërish të lidheshim meambasadën, këtë radhë përgjigjja - qëmbërriti pas shumë tentativave në celu-larin e vënë në dispozicion për informa-cionet mbi pasaportat - nuk ishte e prerësi në gusht. "Nuk kemi informacion tësaktë për skadimin e pasaportave të vje-tra. Flitet që do të dalin nga qarkullimi nëfund të vitit, ndaj është mirë të nxitoni eta bëni që tani aplikimin për të renë"kështu u përgjigj sot punonjësi.

Keti Biçoku

Mbi 5 mijë shqiptarë nëItali kanë kërkuar deritani pasaportën bio-metrike në një prej dyzyrave të hapura në

Itali, pranë konsullatës në Milano apopranë zyrës konsullore të Ambasadësnë Romë. Vetëm në zyrën e konsulloretë Romës kanë mbërritur deri më sotmbi 1.900 pasaporta të gatshme.Duke i shtuar kësaj shifre ata që kanëaplikuar javët e fundit, pasaportat e tëcilëve ende nuk janë gati, dhe dukepasur parasysh që fluksi në Milanoështë më i lartë se ai i shqiptarëve qëaplikojnë në Romë, është e lehtë tëthuhet që deri më sot (nga 27 prilli,datë kur nisi procesi) kanë aplikuarpër pasaportë biometrike mbi pesëmijë shqiptarë. Mbi 1.300 vetë nëmuaj. Apo e thënë ndryshe, nga kyproces shoqërisë Aleat, deri tani ikanë hyrë rreth 550 mijë euro.Konsullata e përgjithshme eShqipërisë në Milano, në faqen e saj tëinternetit, lajmëron se të gjithë qyte-tarët shqiptarë që kanë aplikuar përpasaportat biometrike pranë kësajkonsullate nga 28 prilli deri më 19gusht, mund të paraqiten pranë sajpër t'i tërhequr". Natyrisht, nëse nuk ekanë bërë deri më sot.Sipas lajmërimit on-line të Konsul-latës, tërheqja bëhet nga ora 12:00deri në orën 14:00, nga e hëna në tëpremte, duke paraqitur faturën e ap-likimit dhe një dokument identifiki-mi. Nëse pasaporta mund të tërhiqetedhe nga një familjar (me faturën eaplikimi), kush ka paraqitur kërkesëedhe për letërnjoftimin elektronik,duhet të paraqitet personalisht në

konsullatë.Për informacione të ndryshmemund të kontaktoni përmes numrit tëcelularit +39.3920686139 apo te kon-sultoni sitin zyrtar të konsullatës sëMilanos.Ndërsa Zyra konsullore e Am-basadës shqiptare në Romë kapërditësuar listën e pasaporta të gat-shme, me të rejat e mbërritura më 2shtator 2011. Vetëm në këtë zyrë pas-aportat e reja të mbërritura, që janëtërhequr apo mund të tërhiqen ngambajtësit, janë mbi 1.900.Këtu, nën këtë artikull gjeni listën eplotë të pasaportave të gatshme të ar-ritura në Ambasadë deri më 2 shtator.Kush gjen emrin në listë e nuk e katërhequr ende pasaportën biometrikedhe letërnjoftim elektronik, mund tëparaqitet pranë Ambasadës sëShqipërisë në Romë për t'i tërhequrato në oraret 13:00 - 15:00, nga e hënaderi të premten.Për tërheqjen duhet të paraqiten menjë dokument identiteti me foto dheme faturën e aplikimit.Tërheqja e letërnjoftimit bëhetvetëm në praninë e personit që ka ap-likuar, ndërsa për fëmijët pasaportamund të tërhiqet edhe nga prindi, papraninë e fëmijës duke pasur me vetenjë dokument që vërteton lidhjenfamiljare me fëmijën.Para se të shkohet në Ambasadëështë mirë të pyetet në numrin e celu-larit të vënë në dispozicion për infor-macione (0039)342.364.0798 apo tëkonsultohen faqet internet ku boto-het lista e pasaportave të gatshme.

ke.bi.

Në Konsullatën e përgjithshme të Milanos, mund tëtërhiqen pasaportat për të cilat është aplikuar deri më19 gusht, ndërsa sipas faqes internet të Ambasadëssonë, të përditësuar më 2 shtator, janë mbi 1.900 pas-aportat që kanë mbërritur deri tani

PaSaPorTaT BioMeTriKe

Mbi pesë mijë aplikimenë romë e Milano

Deri kur vlejnë pasaportat e vjetra?

Jam emigrante në Itali (me kartë qëndrimi) dhe kam pasaportën evjetër shqiptare që më skadon në vitin 2017. Dua të di a mund të vazh-doj ta mbaj, apo duhet të aplikoj sa më parë për pasaportën e re bio-metrike siç më thanë në telefon nga Ambasada?

I candidati si occuperanno della promozione e vendita dei servizi ISI direttamente nel punto vendita.Si richiede precedente esperienza in attività di vendita, e disponibilità immediata a lavorare sia part time che full time, che nel fi ne settimana. Completano il profi lo dinamicità, fl essibilità e forte predisposizione alla vendita nonché massima serieta’ e disponibilita’.

Se interessati mandare curriculum con foto a:e-mail: [email protected] telefonare orario uffi cio ai numeri 06 87410555 - 06 87410412

ISI RICERCAHOSTESS E PROMOTERIN TUTTA ITALIA.

AGENZIA DI CONSULENZA E SERVIZI EJONAEjona, è l’agenzia di consulenza, nata a Milano, con la missione di faci -litare e accompagnare nella strada dell’integrazione, con professiona -lità e umanità i propri clienti, studenti e cittadini albanesi, residenti inItalia nel disbrigo delle pratiche burocratiche e questioni legali. Inoltre,anni di conoscenza del territorio e di quel che offre la regioneLombardia, consentono di offrire le soluzioni migliori a tutti i con-

nazionali che vorranno viaggiare in Italia, per affari, turismo, eventi, shopping ecc.

Web: www.ejona.eu - Email: [email protected] Tel: +39 388 6908991 - Skype: ejona.milano - Facebook: Ejona Milano

studentët19 16 - 30 shtator 2011bota shqiptare

Me të mbaruar univer-sitetin, studentët ehuaj që nuk gjejnëpunë pa u skaduar lejae qëndrimit për

studime duhet të kthehen në atdhe.Nëse nuk e bëjnë (dhe kjo është mësee mundur) kthehen në imigrantë tëparregullt.

E ka sqaruar Rodolfo Ronconi, shefii drejtorisë qendrore të Imigracionit tëPolicisë së kufirit të ministrisë sëBrendshme, me një qarkore kushtuartë sapodiplomuarve jokomunitarë.Ndonjë kuesturë ngrinte çështjen e"lëshimit të të një lejeje qëndrimi përpritje punësimi edhe në favor të atyrestudentëve të huaj që kanë përfund-uar me sukses studimet universitarepor që nuk kanë nisur doktoraturëapo master universitar të nivelit tëdytë". Përgjigjja është jo. Ronconiështë i mendimit se "për të bërë një

konvertim të tillë është më parë enevojshme të bëhet një modifikimspecifik legjislativ".Të sapodiplomuarit që duan të qën-drojnë në Itali duhet të gjejnë men-jëherë një punë, para se të skadojë lejae tyre për studime. E vështirë, sido-mos në situatën e sotme ekonomike.Ndryshe trajtohen nga ligji i imigra-

cionit ata që mbarojnë një master apodoktoraturë: në këto raste, kur uskadon leja e qëndrimit për studime,ata mund të regjistrohen në listat epunësimit dhe të marrin një leje qën-drimi për pritje punësimi,që u jep tëpaktën gjashtë muaj kohë për të gjeturnjë punë."Përveç dallimit të padrejtë që bëhetmes atyre që mbarojnë universitetindhe të tjerëve që mbarojnë një masterapo doktoraturë, duhen pasurparasysh edhe pasojat e një praktiketë tillë" vë në dukje Ergys Gezka,

kryetar i shoqatës së studentëveshqiptarë të Lecces, Asal. "Pasi stu-dion për vite me radhë në Itali, ështëvështirë të kthehesh në shtëpi. Kështuqë, atë që nuk gjen menjëherë punë, epret klandestiniteti". Dhe kështundodh, nënvizon Gezka, kryesisht përata që vijnë nga vendet më të varfra."Kam parasysh kolegët e mi afrikanë

apo amerikano latinë. Familjet e tyrekanë investuar shumë për t'i dërguarnë universitet në Itali. Për të, të kthe-hen në shtëpi si të papunë, me njëdiplomë që vështirë se do të mund tëpërdorin në atdhe, është një dramë evërtetë".Ergys Gezka dhe kolegët e tij, nëfund të fundit, nuk duan shumë:"Vetëm pak kohë për të kërkuar punënë Itali. Besoj që të gjithë studentët emeritojnë këtë shans".

Elvio Pasca

S’ka leje qëndrimi për kërkimpune për të diplomuarit e huajMinistria e Brendshme: "Nuk mund t'u jepet dokument qëndrimi për pritje punësimi".

Gëzim Gezka (Asal): "Ligj i padrejtë. Kështu shumë studentë kthehen në klandestinë"

Në mjekësi pranohenvetëm 50 nga 2000 studentë të huaj

Apel i Shoqatës sëmjekëve me origjinë tëhuaj pas testit të pra-nimit: “Këta të rinj poharxhojnë gjithë ç’kanëpër të qëndruar në Itali,a ka ndonjë shpresë tëzënë vendet që janë

bosh?”

Do të jetë për faj tëgjuhës apo për çësht-je të tjera tepër

“lokale”: një gjë është e sig-urt, testet e pranimit tëfakultetit të Mjekësisë kanë“masakruar” të rinjtë e huajqë dëshironin të ndiqninkëtë degë. Duket se kanëkapërcyer testin vetëm 50ndër 2000 pjesëmarrës tëhuaj në to. E tani, sa prej tyredo të kthehen vërtet nëvendlindje?Foad Aodi, kryetar iShoqatës së mjekëve meorigjinë të huaj në Itali(AMSI) dhe i Komunitetit tëarabëve në Itali (Comai), ipreokupuar thotë: “Janëshumë pak të rinjtë medëshirën për t’u bërë mjekëqë kanë kaluar provimin epranimit. Flitet vetëm për 50vetë nga 2.000 që kanëprovuar”.Amsi fajëson “vështirësitëgjuhësore”, por në të vërtetëtë rinjtë e huaj japin më parënjë provim gjuhe për t’uregjistruar në Universitetetitaliane. Shoqata sinjalizongjithashtu edhe “problemete hasura me pyetjet mbi kul-turën e përgjithshme, apombi kiminë e biologjinë, përshkak të dallimeve të mëdhaqë ka mes programeve tëstudimit në vende tëndryshme”.Këta “mjekë të dështuar qënë nisje” janë tashmë “nëpritje për të mësuar se ç’dotë bëhet me vendet e mbetu-ra bosh në universitete. Poshpenzojnë shuma të mëd-ha për xhepat e tyre për tëqëndruar në Itali dhe duantë dinë nëse ekziston ndonjëshpresë që të regjistrohen. Ubëj apel ministrit të Shënde-tësisë, Ferruccio Fazio, dhetë Arsimit, MariastellaGelmini, që të gjejnë zgjid-hje të tilla që të mos dëmto-jnë studentët e huaj dhe t’usigurojnë atyre një hapësirëstudimi”, përfundon Aodi.

Për herë të parë dy shkolla të qytetit jugor do të kenë klasa dygjuhëshe, shqip – italisht

Në nëntëvjeçare do të mësohet edhe gjuha italiane krahas shqipesNë klasa të shkollave 9-vjeçare nëqytetin e Gjirokastrës, nxënësit menjë mesatare të notave mbi 7, do tëmund të mësojnë gjuhën italiane.Kështu, Gjirokastra do të ketë përherë të parë dy klasa dygjuhësheshqip - italisht, njëra në shkollën 9-vjeçare "Koto Hoxhi" dhe tjetra nëshkollën “Urani Rumbo”. Krijimi imundësive për mësimin e gjuhës ital-iane në këto shkolla, do të shërbejëpër të gjithë ata që duan të studiojnënë Itali.Në këto klasa, sipas Teodor Bilushit,

pedagog i gjuhës italiane në Univer-sitetin e Gjirokastrës, mund tëregjistrohet çdo nxënës i klasës sëgjashtë dhe që ka një mesatare të no-tave mbi 7.Pas përfundimit të ciklit 9-vjeçar,studimet do të vazhdojnë në sistemindygjuhësh në gjimnazin "AsimZeneli", ku edhe po përgatitet infra-struktura e nevojshme, në mënyrë qëlëndët në gjimnazin e Gjirokastrësku do vazhdohen studimet, të jepennga mësues shqiptarë dhe italianë.Me përfundimin e gjimnazit,

nxënësit do të kenë mundësi të nd-jekin studimet si në universitetet ital-iane, ashtu edhe në ato shqiptare,ndërkohë që nxënësit me mesatare tëlartë, do të përfitojnë bursa studiminga ministria e Jashtme italiane.Prezantimi zyrtar i këtij programi tëri studimi u bë nga Konsulli iPërgjithshëm italian në Vlorë, SergioStrozzi dhe Drejtori shkollor i Am-basadës Italiane në Tiranë, Vito Stil-iani.

GJIROKASTËR

R I SH S H I Q I P Ë B QPËR · SNga Altin Stafa, Bolonjë a mënyra ekzistojnë për të vrarë një njeri? Plumbi (me apo pa silenciator); thika, e shurdhër, (natën, pas shpine

Documents