Program nauczania, przeznaczony dla IV etapu edukacyjnego ...pewnych zmian, moe to zrobi zgodnie ze wskazówkami znajdu-jcymi si w rozdziale 11., „Zakres moliwych modyfikacji progra-mu

Program nauczania, przeznaczony dla IV etapu edukacyjnego, zosta� dopuszczonydo u�ytku szkolnego przez Ministra Edukacji Narodowej na podstawie opiniirzeczoznawców: mgr. Marka Sadowskiego i mgr. in�. Krzysztofa Szota.

Numer dopuszczenia: DPN-5002-05/08

Wszelkie prawa zastrze�one. Nieautoryzowane rozpowszechnianie ca�o�cilub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.Wykonywanie kopii metod� kserograficzn�, fotograficzn�, a tak�e kopiowanieksi��ki na no�niku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszeniepraw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki wyst�puj�ce w tek�cie s� zastrze�onymi znakamifirmowymi b�d� towarowymi ich w�a�cicieli.

Autor oraz Wydawnictwo HELION do�o�yli wszelkich stara�, by zawartew tej ksi��ce informacje by�y kompletne i rzetelne. Nie bior� jednak �adnejodpowiedzialno�ci ani za ich wykorzystanie, ani za zwi�zane z tym ewentualnenaruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz WydawnictwoHELION nie ponosz� równie� �adnej odpowiedzialno�ci za ewentualneszkody wynik�e z wykorzystania informacji zawartych w ksi��ce.

Redaktor prowadz�cy: Joanna Zar�ba

Projekt ok�adki: Maciej Pasek

Fotografie na ok�adce zosta�y wykorzystane za zgod� iStockPhoto Inc.

Wydawnictwo HELIONul. Ko�ciuszki 1c, 44-100 GLIWICEtel. 32 231 22 19, 32 230 98 63e-mail: [email protected]: http://helion.pl (ksi�garnia internetowa, katalog ksi��ek)

Drogi Czytelniku!Je�eli chcesz oceni t� ksi��k�, zajrzyj pod adreshttp://helion.pl/user/opinie?infopnMo�esz tam wpisa swoje uwagi, spostrze�enia, recenzj�.

ISBN: 978-83-246-1074-7

Copyright © Helion 2010

Printed in Poland.

Spis tre�ci

1. Informatyka a technologia informacyjna 5

2. Charakterystyka i za�o�enia programu 8

3. Podstawa programowa kszta�cenia ogólnegow zakresie informatykidla szkó� ponadgimnazjalnych 12

4. Standardy wymaga� egzaminacyjnychz informatyki 14

5. Cele kszta�cenia i wychowania 17

6. Procedury osi�gania celów 26

7. Zadania szko�yw zakresie edukacji informatycznej 30

8. Ramowy podzia� materia�u nauczania 32

9. Tre�ci nauczaniai przewidywane osi�gni�cia uczniów 34

10. Metody kontroli i oceny osi�gni�� uczniów 75

11. Zakres mo�liwych modyfikacjiprogramu nauczania 83

4 IN F O R M A T Y K A . PR O G R A M N A U C Z A N I A

1. Informatykaa technologia informacyjna

Informatyka a technologia informacyjna

Jednym z g�ównych celów edukacji informatycznej jest stworze-nie sytuacji, w której ka�dy cz�owiek d��y�by do zwi�kszeniaumiej�tno�ci w zakresie pos�ugiwania si� technologi� informa-cyjn�. Chodzi o opanowanie jej w takim samym stopniu, jakumiej�tno�ci podstawowych niezb�dnych do �ycia w spo�ecze�-stwie — czytania, pisania, liczenia. Technologia informacyjnastaje si� dziedzin� wiedzy nieodzown� w spo�ecze�stwie informa-cyjnym, a ponadto stanowi �rodek do przyspieszenia indywidu-alnego rozwoju cz�owieka. Aby osi�gn� wymienione tu cele napoziomie edukacji, nale�y stworzy uczniom mo�liwo�ci pozna-nia podstaw i zastosowa� technologii informacyjnej oraz przygo-towania si� do jej stosowania w praktyce.

Z technologi� informacyjn� mamy do czynienia w sytuacji,gdy korzystamy z narz�dzi informatycznych. Informatyka poja-wia si� w momencie, gdy zaczynamy tworzy co� nowego przyu�yciu istniej�cych narz�dzi. Granica jest nieostra i trudno cza-sami zauwa�y, �e ju� j� przekroczyli�my. Wyró�niaj�ca informa-tyk� potrzeba twórczego i jednocze�nie logicznego my�lenia po-woduje, �e dyscyplina ta staje si� dziedzin�, w któr� anga�uj� si�ludzie ze specyficznymi predyspozycjami i uzdolnieniami. Nieka�dy mo�e wi�c skutecznie rozwija si� w tym zakresie. Z koleitechnologia informacyjna wymaga jedynie wicze� i wiedzy, jestwi�c przeznaczona dla wszystkich, którzy chc� z niej korzysta.

W ostatnich latach zauwa�alny jest niezwykle szybki rozwójnauk informatycznych i ich zastosowa�. Technologia informacyj-na i informatyka to dziedziny, których wykorzystanie i dost�p-no� stale wzrastaj�, a tempo zachodz�cych zmian jest tu niepo-równywalne z innymi dyscyplinami. Wida to równie� w zakresieedukacji informatycznej. Stale obni�a si� wiek ucznia rozpoczy-naj�cego rozwój w tym kierunku, w zwi�zku z czym zmieniaj� si�warunki, w jakich odbywa si� edukacja informatyczna.


Przedmioty informatyczne pojawiaj� si� w procesie edukacji nacoraz ni�szych poziomach: w szko�ach podstawowych, nawet w okre-sie wczesnoszkolnym. Kszta�cenie w tym kierunku ma ogromnywp�yw na rozwój ucznia, co sprawia, �e nale�y szczególnie uwa�a,by by�o ono prawid�owo ukierunkowane. M�ody cz�owiek musimie �wiadomo� istniej�cych zagro�e� i samodzielnie dokonywaodpowiedniego wyboru narz�dzi informatycznych. Rola nauczycie-la technologii informacyjnej w pocz�tkowym okresie jest niezwykleistotna, od niego bowiem zale�y prawid�owy rozwój ucznia w tymzakresie. Bardzo trudno jest naprawi b��dy pope�nione na samympocz�tku nauki. Ucze� cz�sto nie wie, z jak szerok� dziedzin� mado czynienia, nie zdaje sobie sprawy z istnienia informatyki i tech-nologii informacyjnej oraz ró�nic dziel�cych te dwa poj�cia.

Wa�nym elementem w edukacji informatycznej na wszystkichpoziomach jest ci�g�o�. Kolejne etapy powinny by kontynuacj�i rozszerzeniem przygotowania informatycznego rozpocz�tegowe wcze�niejszym okresie. Istotne jest, aby nauczyciele prowadz�-cy zaj�cia na poziomie gimnazjum i szko�y podstawowej w�a�ci-wie realizowali programy nauczania, uwzgl�dniaj�c tre�ci obo-wi�zuj�ce na danym etapie.

Edukacja informatyczna obecnie rozpoczyna si� ju� na pozio-mie szko�y podstawowej, a nast�pnie kontynuowana jest w gim-nazjum. Mimo �e nazwa przedmiotu obejmuj�cego te dziedzinywiedzy to „informatyka”, na tych etapach mamy do czynieniaprzede wszystkim z technologi� informacyjn�. W szkole ponad-gimnazjalnej ci�g dalszy tego procesu kszta�cenia odbywa si�w ramach przedmiotu „technologia informacyjna”, natomiast nazaj�ciach z przedmiotu „informatyka” rozszerza si� wcze�niejwprowadzane zagadnienia o tre�ci wchodz�ce w�a�nie w zakres in-formatyki. Warto tu zwróci uwag� na odr�bno� przedmiotów„technologia informacyjna” i „informatyka”. Oto ró�nice mi�dzynimi:

IN F O R M A T Y K A A T E C H N O L O G I A I N F O R M A C Y J N A 7

� „Technologia informacyjna” jest przedmiotemobowi�zkowym realizowanym we wszystkich klasach.

� „Informatyka” nie jest przedmiotem obowi�zkowym.Realizowana jest wy��cznie w klasach, w którychzaplanowano rozszerzenie edukacji informatycznejprzez dodanie tego przedmiotu.

� „Technologia informacyjna” nie jest przedmiotemmaturalnym.

� „Informatyka” jest przedmiotem maturalnymznajduj�cym si� w grupie przedmiotów obowi�zkowychdo wyboru (od roku szkolnego 2008/2009). Egzaminmaturalny z informatyki mo�na wi�c zdawa zarównona poziomie podstawowym, jak i rozszerzonym.

� „Technologia informacyjna” nie stanowi poziomupodstawowego dla przedmiotu „informatyka”, chocia�wchodzi w zakres wymaga� maturalnych tego przedmiotu.Obejmuje ona zagadnienia zwi�zane z zastosowaniaminarz�dzi informatycznych.


2. Charakterystyka i za�o�enia programu

Charakterystyka i za�o�enia programu

Program nauczania realizowany w klasach przygotowuj�cych uczniaszko�y ponadgimnazjalnej do egzaminu maturalnego z informa-tyki musi obejmowa materia� obowi�zuj�cy na takim egzami-nie oraz prac� z uczniem w zakresie rozwoju jego samodzielnegoi twórczego my�lenia, rozwi�zywania problemów, konstruowaniaalgorytmów. W konsekwencji absolwenci tych klas powinni bydobrze przygotowani do studiów informatycznych i innych w dzie-dzinie nauk �cis�ych.

Przedstawiony tu program zawiera materia� przeznaczony dlaszkó� ponadgimnazjalnych. Zosta� on tak dobrany, aby przygo-towa ucznia do kontynuacji nauki na studiach wy�szych. Reali-zacja programu powinna pomóc mu w podj�ciu decyzji o konty-nuowaniu nauki oraz wyborze kierunku studiów. Du�y naciskpo�o�ono wi�c na takie dyscypliny, jak algorytmika i programo-wanie. S� one w szczególny sposób zwi�zane z realizacj� przedmiotu„informatyka” oraz pozwalaj� m�odemu cz�owiekowi na dokona-nie �wiadomego wyboru w�asnej przysz�o�ci. Pozosta�e zagadnie-nia wchodz�ce w zakres informatyki s� rozwini�ciem tematówporuszanych ju� wcze�niej w ramach technologii informacyjnej.Proponowany program przewiduje w�a�ciwe przygotowanie uczniado egzaminu maturalnego z informatyki, co wi��e si� bezpo-�rednio z wyborem przez niego dalszego kierunku kszta�cenia.Wa�na jest równie� odpowiednia konstrukcja prezentowanego tuprogramu — chodzi�o o to, by jego zrealizowanie nie przekracza-�o dost�pnych mo�liwo�ci. Ramowy podzia� materia�u nauczaniapokazuje, jak� wiedz� i umiej�tno�ci musi mie ucze�, aby przy-st�pi do egzaminu maturalnego zarówno na poziomie podsta-wowym, jak i rozszerzonym. Materia� zebrany w ksi��ce odzwier-ciedla podzia� na te dwa poziomy.

Wersja podstawowa umo�liwia realizacj� podstawy progra-mowej z uwzgl�dnieniem standardów wymaga� egzaminacyjnychw tym zakresie. Wymaga od ucznia samodzielnej pracy, a od na-uczyciela prawid�owego ukierunkowania rozwoju i dzia�a� pod-opiecznego. Je�li nauczyciel ma do dyspozycji niewielk� liczb� go-

CH A R A K T E R Y S T Y K A I Z A � O � E N I A P R O GR A M U 9

dzin, lecz chce przygotowa ucznia do egzaminu maturalnegoz informatyki — nawet na poziomie podstawowym — nie unikniekonieczno�ci zlecania uczniowi dodatkowej pracy w domu.

Wersja rozszerzona to realizacja podstawy programowej z uwzgl�-dnieniem standardów wymaga� egzaminacyjnych w zakresie roz-szerzonym. Umo�liwia ona wykorzystanie wi�kszej liczby godzinna wiczenia, zadania i sprawdziany tworzone na wzór zada� ma-turalnych, co w znacznym stopniu u�atwia prac� nauczyciela.Ponadto daje szans� na realizacj� projektów indywidualnych i ze-spo�owych, co równie� jest istotne w procesie prawid�owego roz-woju m�odego cz�owieka.

Nie wszyscy uczniowie zainteresowani s� egzaminem matu-ralnym z informatyki. Wybieraj�c jednak ten przedmiot, maj�nadziej� na intensywny rozwój w tym kierunku. To obejmujemi�dzy innymi pobudzenie szybkiego, logicznego my�lenia orazumiej�tno�ci samodzielnych dzia�a� w ró�nych dziedzinach z wy-korzystaniem komputera i narz�dzi informatycznych. Wspó�czesny�wiat oczekuje od absolwenta szko�y ponadgimnazjalnej podstawwiedzy z przedmiotów ogólnokszta�c�cych, przede wszystkimjednak wymaga umiej�tno�ci ��czenia ró�norodnej wiedzy orazefektywnego jej wykorzystania. Do osi�gni�cia tego celu niezb�d-nym narz�dziem sta� si� komputer. Technologia informacyjnaprzygotowuje ucznia do jego u�ytkowania, natomiast informaty-ka pobudza do twórczego my�lenia i proponowania nowych zasto-sowa�. Realizacja zagadnie� informatycznych wp�ywa wi�c narozwój ucznia w ró�nych dziedzinach, co ma bezpo�redni wp�ywna jego przysz�o�.

Nale�y równie� podkre�li, jak istotne jest to, by wiedza informa-tyczna by�a skorelowana z innymi przedmiotami. Dzi�ki temum�ody cz�owiek rozumie znaczenie komputera jako narz�dzia us�u-gowego w ró�nych dziedzinach nauki i �ycia, a w przysz�o�ci b�-dzie potrafi� wybra i zastosowa b�d� skonstruowa potrzebnemu narz�dzia s�u��ce do wspomagania pracy lub rozwi�zania po-stawionego problemu. Korelacja z innymi przedmiotami ogól-nokszta�c�cymi ma równie� na celu u�wiadomienie uczniowi, i�wiedza z ró�nych przedmiotów wzajemnie si� przenika, wspomagai uzupe�nia, a wspó�czesny cz�owiek musi by osob� o wysokimpoziomie wiedzy ogólnej oraz rozleg�ych horyzontach i nie mo�e


ogranicza si� do jednej w�skiej dziedziny. Integracja mi�dzyprzed-miotowa powinna odbywa si� na dwóch poziomach, czyli na lek-cjach informatyki (przez dobór zada� z ró�nych dziedzin i kszta�-cenie z ich wykorzystaniem umiej�tno�ci informatycznych) orazna lekcjach innych przedmiotów (przez wykorzystanie przygoto-wania informatycznego do pracy nad wybranymi zagadnieniami).

Jednym z najwa�niejszych problemów w nauczaniu informa-tyki jest wykszta�cenie umiej�tno�ci algorytmicznego my�lenia.Cz�sto spotykamy si� z pytaniem: „W jaki sposób wprowadzaalgorytmik�, aby uczniowie zacz�li w�a�ciwie wyobra�a sobie al-gorytmy i wykazywa �wiadom� inicjatyw� w ich realizacji?”.Przedstawiony program nauczania opracowano w taki sposób, abywspomóc nauczyciela w tym zakresie. Algorytmika i programo-wanie obejmuj� ponad po�ow� czasu przeznaczonego na realizacj�przedmiotu „informatyka”. Pozytywny efekt mo�na uzyska jedy-nie dzi�ki du�ej liczbie praktycznych wicze� i w�a�ciwej kolejno-�ci wprowadzania poszczególnych zagadnie�. Materia� dotycz�cyalgorytmiki nale�a�oby zacz� realizowa ju� od klasy pierwszej,ale to uzale�nione jest dodatkowo od ustalonej siatki godzin. Na-le�y te� zwróci uwag� na fakt, �e podstawa programowa dla gim-nazjum zak�ada wprowadzanie zagadnie� algorytmicznych ju� natym poziomie kszta�cenia. Prawid�owa edukacja gimnazjalna w za-kresie algorytmiki daje uczniowi szans� �wiadomego wyboru kon-tynuacji nauki w tej dziedzinie w szkole ponadgimnazjalnej. Przy-padkowy wybór przedmiotu „informatyka” mo�e by przyczyn�pó�niejszych problemów i rozczarowania.

Przedstawiony tu program nauczania zosta� skonstruowanyw ten sposób, aby pomóc nauczycielowi. Jednym z podstawowychzada� realizowanych przez nauczyciela jest wyrównywanie ró�nicw zakresie umiej�tno�ci uczniów, którzy mieli ju� kontakt z kszta�ce-niem informatycznym na poziomie gimnazjum i szko�y podsta-wowej. Kolejnym zadaniem jest wdra�anie ucznia do samodzielneji twórczej pracy, pobudzanie do rozwi�zywania problemów, szyb-kiego i logicznego my�lenia z wykorzystaniem algorytmicznejwyobra�ni. Niezwykle istotne jest równie� przygotowanie uczniado pracy zespo�owej przy wykonywaniu niektórych projektów in-formatycznych. Umiej�tno� ta okazuje si� przydatna na przy-k�ad w realizacji projektów programistycznych, gdzie mamy do czy-

CH A R A K T E R Y S T Y K A I Z A � O � E N I A P R O GR A M U 11

nienia z in�ynieri� oprogramowania. Uczymy samodzielno�ciw rozwi�zywaniu problemów, w tym analizy zadania, prawid�owe-go doboru narz�dzi s�u��cych do jego wykonania i d��enia do opty-malnego rozwi�zania, co sprawia, �e ucze�, otrzymuj�c odpowied-nie narz�dzia i materia�y, pobudzany jest do rozwoju i kreatywnejpracy. W ten sposób — przy zaanga�owaniu zarówno ucznia, jaki nauczyciela — realizacja programu nauczania daje najlepsze efekty.

Opracowany program nauczania zak�ada aktywn� postaw� na-uczyciela. Je�li prowadz�cy zaj�cia b�dzie chcia� dokona w nimpewnych zmian, mo�e to zrobi zgodnie ze wskazówkami znajdu-j�cymi si� w rozdziale 11., „Zakres mo�liwych modyfikacji progra-mu nauczania”. Szczególnie korzystna mo�e okaza si� korelacjaz innymi przedmiotami �cis�ymi, przede wszystkim z matematyk�.

Proponowany tu program wychodzi naprzeciw zmianom wpro-wadzanym w zakresie edukacji informatycznej na poziomie szko�yponadgimnazjalnej. Dostosowany jest on do wymogów stawianychosobom zdaj�cym egzamin maturalny z informatyki zarówno napoziomie podstawowym, jak i rozszerzonym. Obejmuje podstaw�programow� oraz standardy egzaminacyjne obowi�zuj�ce na egza-minie maturalnym z informatyki od roku szkolnego 2008/2009.

Program ten zawiera elementy niezb�dne do jego pe�nej realiza-cji, takie jak podstawa programowa i standardy wymaga� egzami-nacyjnych obowi�zuj�ce uczniów zdaj�cych egzamin maturalnyw roku szkolnym 2008/2009 i w nast�pnych latach, ponadto celekszta�cenia i wychowania oraz procedury osi�gania tych celów,zadania szko�y w zakresie edukacji informatycznej, ramowy po-dzia� materia�u nauczania i szczegó�owe tre�ci nauczania wrazz przewidywanymi osi�gni�ciami uczniów, analiz� metod kontrolii oceny osi�gni� oraz zakres mo�liwych modyfikacji.

W tre�ciach programowych znajduj�cych si� w rozdziale 9.,„Tre�ci nauczania i przewidywane osi�gni�cia uczniów”, materia�dodatkowy przewidziany do realizacji w wersji rozszerzonej wy-ró�niony zosta� pogrubieniem. Uwzgl�dnione tam zagadnienianie s� zawarte ani w podstawie programowej, ani w standardachegzaminacyjnych.


3. Podstawa programowakszta�cenia ogólnegow zakresie informatykidla szkó� ponadgimnazjalnych

Podstawa programowa kszta�cenia ogólnego

Przedstawiona poni�ej podstawa programowa kszta�cenia ogólnegow zakresie informatyki jest zawarta w rozporz�dzeniu MinistraEdukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2007 roku, zmieniaj�cymrozporz�dzenie w sprawie podstawy programowej wychowaniaprzedszkolnego oraz kszta�cenia ogólnego w poszczególnych typachszkó�.

3.1. Cele edukacyjne a) Przygotowanie do �wiadomego wyboru kierunku i zakresudalszego kszta�cenia informatycznego.

b) Wykszta�cenie umiej�tno�ci samodzielnego korzystaniaz komputera dla realizacji wybranych zada� edukacyjnychoraz innych celów poznawczych.

3.2. Zadania szko�y a) Stworzenie warunków do poznawania wybranych zagadnie�,poj� i metod informatyki jako dyscypliny naukowej oraz jejnajwa�niejszych zastosowa�.

b) Kszta�cenie samodzielno�ci intelektualnej,odpowiedzialno�ci za w�asny rozwój, gotowo�cido podejmowania i rozwi�zywania z�o�onych zada�,z uwzgl�dnieniem �rodków i metod informatyki.

c) Rozwijanie umiej�tno�ci pracy zespo�owej przez realizacj�projektów grupowych.

3.3. Tre�ci nauczania a) Algorytmika i programowanie:� metodyczna analiza i modelowanie umiarkowanie

z�o�onych problemów i procesów z ró�nych dziedzin,

PO D S T A W A P R O G R A M O W A K S Z T A � C E N I A O G Ó L N E G O 13

� przegl�d algorytmów klasycznych,� wybrane techniki projektowania algorytmów i struktur

danych: programowanie strukturalne, zst�puj�ce,abstrakcja danych, metoda kolejnych u�ci�le�,

� elementy analizy algorytmów,� indywidualna i zespo�owa realizacja projektów

programistycznych w wybranym j�zyku wysokiegopoziomu.

b) Bazy danych:� podstawowe formy organizacji informacji w bazach

danych,� budowa relacyjnych baz danych,� wyszukiwanie informacji w relacyjnych bazach danych

z u�yciem j�zyka zapyta�,� projektowanie prostych relacyjnych baz danych.

c) Multimedia. Sieci komputerowe:� sprawne i �wiadome korzystanie z multimediów

i tworzenie w�asnych materia�ów multimedialnych,� przetwarzanie informacji w ró�nej postaci (w tym

wizualnej i d�wi�kowej),� budowa i dzia�anie sieci komputerowych,� tworzenie i publikowanie w�asnych materia�ów w sieci.

d) Tendencje w rozwoju informatyki i jej zastosowa�

3.4. Osi�gni�cia a) Formu�owanie sytuacji problemowej, jej modelowaniei rozwi�zywanie z u�yciem metod informatycznych.

b) Ocenianie poprawno�ci i efektywno�ci rozwi�za� i ichtestowanie. Tworzenie dokumentów rozwi�za�.

c) Wyszukiwanie informacji w bazach danych i projektowanieprostych baz danych.

d) Tworzenie opracowa� multimedialnych. e) Sprawne korzystanie z us�ug sieci komputerowych w pracyz informacjami swoimi i obcymi.

f) Planowanie pracy i nadzór nad przebiegiem wykonywaniaprojektów realizowanych zespo�owo z wykorzystaniemprogramów komputerowych.


4. Standardy wymaga�egzaminacyjnych z informatyki

Standardy wymaga� egzaminacyjnych

Przedstawione poni�ej standardy wymaga� egzaminacyjnych w za-kresie informatyki s� zawarte w rozporz�dzeniu Ministra EdukacjiNarodowej z dnia 28 sierpnia 2007 roku, zmieniaj�cym rozporz�-dzenie w sprawie standardów wymaga�, b�d�cych podstaw� prze-prowadzania sprawdzianów i egzaminów.

4.1. Wiadomo�ci i rozumienieZdaj�cy zna i rozumie podstawowe poj�cia, metody, narz�dziai procesy zwi�zane z informatyk� i technologi� informacyjn�:

Tabela 4.1. Standardy wymaga� egzaminacyjnych z informatyki w zakresiewiadomo�ci i rozumienia

POZIOM PODSTAWOWY POZIOM ROZSZERZONY

1. opisuje �rodki, narz�dziai metody informatyki pos�uguj�csi� poprawn� terminologi�informatyczn�,

2. zna rol�, funkcje i zasady pracysprz�tu komputerowego,

3. charakteryzuje typowe narz�dziainformatyczne i ichzastosowania,

4. zna podstawow� terminologi�zwi�zan� z sieciamikomputerowymi: rodzaje sieci,protoko�y, opisuje podstawoweus�ugi sieciowe i sposobyochrony zasobów,

5. omawia przydatno�i wiarygodno� ró�nych �róde�i zbiorów informacji orazu�yteczno� sposobów i formich reprezentowania,

6. zna sposoby reprezentowaniainformacji w komputerze,

jak na poziomie podstawowym oraz:1. zna i opisuje zasady

administrowania sieci�komputerow�,

2. charakteryzuje sposobyreprezentowania informacjiw komputerze,

3. zna systemy liczbowe maj�cezastosowanie w informatyce,

4. zna techniki algorytmicznei algorytmy:a) metod� „dziel i zwyci��aj”,b) metod� zach�ann�,c) iteracj� i rekurencj�,d) badaj�ce w�asno�ci

liczb ca�kowitych,e) wyszukiwania

i porz�dkowania(sortowania),

f) schemat Hornera,

ST A N D A R D Y W Y M A G A � E G Z A M I N A C Y J N Y C H 15

Tabela 4.1. Standardy wymaga� egzaminacyjnych z informatyki w zakresiewiadomo�ci i rozumienia — ci�g dalszy


7. zna podstawowe algorytmyi techniki algorytmiczne:a) algorytmy badaj�ce w�asno�ci

liczb ca�kowitychi naturalnych,

b) algorytmy wyszukiwaniai porz�dkowania(sortowania),

c) algorytmy na tekstach,d) proste algorytmy

szyfrowania,e) metod� „dziel i zwyci��aj”,f) iteracj� i rekurencj�,

8. zna zasady programowaniastrukturalnego,

9. zna podstawowe w�asno�cialgorytmów,

10. zna podstawowe poj�ciazwi�zane z relacyjnymibazami danych,

11. zna i opisuje zasadyetyczne i prawne zwi�zanez wykorzystywaniem informacjii oprogramowania.

g) algorytmy na tekstach,h) algorytmy numeryczne,i) algorytmy kompresji,

5. zna wybrane struktury danychi ich realizacj�,

6. zna zasady programowaniaobiektowego.


4.2. Korzystanie z informacjiZdaj�cy stosuje posiadan� wiedz� do rozwi�zywania zada� teo-retycznych i praktycznych:

Tabela 4.2. Standardy wymaga� egzaminacyjnych z informatyki w zakresiekorzystania z informacji


1. pos�uguje si� typowymiprogramami u�ytkowymi,

2. wykorzystuje wybrane�rodowisko programistycznedo zapisywania, uruchamianiai testowania programu,

3. korzysta z zasobów i us�ug siecikomputerowych,

4. stosuje metody wyszukiwaniai przetwarzania informacjiw relacyjnych bazach danych,

5. stosuje podstawowe algorytmyi struktury danychw rozwi�zywaniu problemówinformatycznych,

6. dobiera w�a�ciwy program(u�ytkowy lub samodzielnienapisany) do rozwi�zywanegozadania,

7. wykorzystuje zdobyt� wiedz�i umiej�tno�ci do rozwi�zywaniazada� z ró�nych dziedzinnauczania i problemów z �yciacodziennego.

jak na poziomie podstawowym oraz:1. stosuje metody wyszukiwania

i przetwarzania informacjiw relacyjnych bazach danychz wykorzystaniem ró�nychtechnik i narz�dzi,

2. stosuje kolejne etapy prowadz�cedo otrzymania poprawnegorozwi�zania problemu:od sformu�owania specyfikacjiproblemu po testowanierozwi�zania,

3. stosuje narz�dzia i technikiinformatyczne do modelowaniai symulacji procesów orazzjawisk.

4.3. Tworzenie informacjiZdaj�cy stosuje metody informatyczne do rozwi�zywania pro-blemów:

CE L E K S Z T A � C E N I A I W Y C H O W A N I A 17

Tabela 4.3. Standardy wymaga� egzaminacyjnych z informatyki w zakresietworzenia informacji


1. tworzy specyfikacj� problemu,proponuje i analizuje jegorozwi�zanie,

2. formu�uje informatycznerozwi�zanie problemuprzez dobór algorytmu orazodpowiednich struktur danychi realizuje je w wybranym j�zykuprogramowania,

3. projektuje relacyjne bazy danychi wykorzystuje do ich realizacjisystem bazy danych,

4. wykorzystuje ró�norodne �ród�ai zasoby informacji do tworzeniadokumentów tekstowychi multimedialnych.

jak na poziomie podstawowym oraz:1. projektuje i przeprowadza

wszystkie etapy na drodze dootrzymania informatycznegorozwi�zania problemu,

2. wykorzystuje metodyinformatyki w rozwi�zywaniuproblemów,

3. uzasadnia poprawno�,z�o�ono� i efektywno�rozwi�zania problemu,

4. projektuje relacyjne bazy danychi proste aplikacje bazodanowe,

5. tworzy dokumenty sieciowei multimedialne z u�yciemzaawansowanych technik,w tym programowania,

6. opisuje nowe zastosowanianarz�dzi informatykii antycypuje ich konsekwencje dla�ycia spo�ecznego, gospodarczego(korzy�ci i zagro�enia).

5. Cele kszta�cenia i wychowaniaCele kszta�cenia i wychowania

Uczniowie przechodz�cy przez kolejne etapy edukacji informatycz-nej powinni nie tylko pog��bia swoj� wiedz�, ale tak�e rozwija za-interesowania i umiej�tno�ci pozwalaj�ce mi�dzy innymi na:� sprawne pos�ugiwanie si� zaawansowanymi �rodkami,

narz�dziami i metodami informatyki;� korzystanie z us�ug sieci komputerowych;� wyszukiwanie informacji w bazach danych i tworzenie

prostych relacyjnych baz danych;� formu�owanie sytuacji problemowej, jej modelowanie

i projektowanie rozwi�zania z u�yciem technologiiinformacyjnej oraz metod informatyki;


� ocenianie wybranych w�asno�ci uzyskanych rozwi�za�oraz dokumentowanie tych rozwi�za�;

� wykorzystywanie sieci do publikowania w�asnychmateria�ów oraz zbierania i przetwarzania danych;

� planowanie wspó�pracy i zespo�owe wykonywanie projektówinformatycznych;

� ocenianie korzy�ci oraz dostrzeganie etycznychi spo�ecznych aspektów rozwoju zastosowa� informatyki.

Nie wolno jednak zapomina o realizacji celów wychowawczych.Przestrzeganie ustalonych zachowa� oraz przyj�tych zasad jest bar-dzo wa�ne w spo�ecze�stwie informacyjnym, �yj�cym w �wiecietechniki komputerowej i ró�norodnych informacji.

5.1. Cele edukacyjnePodstawowym celem edukacyjnym jest przygotowanie ucznia dozaawansowanego stosowania �rodków, narz�dzi i metod technolo-gii informacyjnej oraz informatyki w ró�nych dziedzinach �yciai kolejnych etapach kszta�cenia. Jest to wi�c d��enie do wykszta�ceniaosób sprawnie funkcjonuj�cych w �wiecie informacyjnym, nabyciaprzez nich umiej�tno�ci wykorzystywania technik komunikacji i ko-rzystania z informacji, a tak�e wspomagania ich w przygotowywaniusi� do doros�ego �ycia, �wiadomego wyboru kierunku i dalszej naukiw zakresie informatyki (lub dziedziny pokrewnej).

Wa�nym celem edukacyjnym jest ponadto wykszta�cenie umie-j�tno�ci samodzielnego korzystania z komputera i zastosowa� in-formatyki przy realizacji wybranych zada� edukacyjnych oraz innychcelów poznawczych. Chodzi tu o nauk� �wiadomego i sprawnegopos�ugiwania si� komputerem, a tak�e narz�dziami i metodamiinformatyki. Wa�ne jest równie� wskazanie mu drogi do celowegoi odpowiedzialnego tworzenia warsztatu pracy intelektualnej.

Kolejnym celem edukacyjnym jest przygotowanie ucznia do�wiadomego wyboru kierunku dalszego kszta�cenia w zakresie in-formatycznym lub innych, pokrewnych dziedzinach.

CELE KS ZTA�CEN IA I WYCHOWA NIA 19

5.1.

1. O

gó

lne

cele

ed

uka

cyjn

e —

ksz

ta�c

eni

e w

za

kre

sie

po

dst

aw

ow

ym

Tab

ela

5.1

. Ogó

lne

cele

edu

kacy

jne

kszt

a�ce

nia

w z

akre

sie

pods

taw

owym

DZI

A

OG

ÓLN

E C

ELE

EDU

KA

CYJ

NE

ALG

OR

YTM

IKA

I PR

OG

RA

MO

WA

NIE

Ana

lizow

anie

i fo

rmu�

owan

ie in

form

atyc

znyc

h ro

zwi�

za�

pros

tych

pro

blem

ów z

ró�n

ych

dzie

dzin

prz

ez d

obór

odp

owie

dnie

go al

gory

tmu

i str

uktu

ry d

anyc

h or

az re

aliz

acj�

w wy

bran

ym j�

zyku

pro

gram

owan

ia.

Znaj

omo�

pod

staw

owyc

h al

gory

tmów

i st

osow

anie

ich

przy

real

izac

ji za

da�.

Znaj

omo�

i u

mie

j�tno

� st

osow

ania

pod

staw

owyc

h te

chni

k al

gory

tmic

znyc

h.St

osow

anie

pod

staw

owyc

h st

rukt

ur d

anyc

h pr

zy re

aliz

acji

algo

rytm

ów.

Znaj

omo�

zas

ad st

rukt

ural

izac

ji pr

ogra

mów

.K

onst

ruow

anie

algo

rytm

ów zg

odni

e z p

odan

� spe

cyfik

acj�

.W

ykon

ywan

ie p

odst

awow

ych

oper

acji

na p

likac

h z w

ykor

zyst

anie

m p

olec

e� p

likow

ych.

Okr

e�la

nie p

odst

awow

ych

w�as

no�c

i alg

oryt

mów

, tak

ich

jak

sko�

czon

o�,

z�o�

ono�

ob

licze

niow

a, ef

ekty

wno�

.K

onst

ruow

anie

pro

gram

ów w

wyb

rany

m j�

zyku

pro

gram

owan

ia w

ysok

iego

poz

iom

u.K

orzy

stan

ie z

wybr

aneg

o �r

odow

iska p

rogr

amist

yczn

ego

do za

pisy

wani

a, u

ruch

amia

nia

i tes

towa

nia p

rogr

amów

.R

ealiz

acja

nie

wiel

kich

pro

jektó

w pr

ogra

mist

yczn

ych.

Znaj

omo�

spo

sobó

w re

prez

ento

wani

a dan

ych

liczb

owyc

h w

kom

pute

rze i

syst

emów

liczb

owyc

h wy

korz

ysty

wany

ch w

info

rmat

yce.

20 INF ORMATYKA . PRO GRA M NAUC ZANI A

DZI

A

OG

ÓLN

E C

ELE

EDU

KA

CYJ

NE

BAZY

DA

NYC

HZn

ajom

o� p

odst

awow

ych

form

org

aniz

acji

info

rmac

ji w

baza

ch d

anyc

h.Zn

ajom

o� p

odst

awow

ych

poj�

zwi�

zany

ch z

rela

cyjn

ymi b

azam

i dan

ych.

Proj

ekto

wani

e pro

styc

h re

lacy

jnyc

h ba

z dan

ych.

Um

iej�t

no�

��cz

enia

tabe

l odp

owie

dnim

i typ

ami r

elac

ji.U

mie

j�tno

� o

kre�

lani

a pod

staw

owyc

h w�

a�ci

wo�c

i dan

ych

grom

adzo

nych

w b

azie

.Zn

ajom

o� m

etod

wys

zuki

wani

a i p

rzet

warz

ania

info

rmac

ji w

rela

cyjn

ych

baza

ch d

anyc

h.U

mie

j�tno

� d

obor

u od

powi

edni

ego

prog

ram

u na

rz�d

ziow

ego

do ro

zwi�

zani

a zad

ania

.W

yszu

kiwa

nie i

nfor

mac

ji w

rela

cyjn

ych

baza

ch d

anyc

h z u

�yci

em j�

zyka

zapy

ta�.

Def

inio

wani

e kry

terió

w wy

szuk

iwan

ia o

raz p

odsu

mow

a� d

anyc

h w

bazi

e dan

ych.

Um

iej�t

no�

stos

owan

ia g

rafic

znej

prez

enta

cji i

nfor

mac

ji.R

ealiz

acja

nie

wiel

kich

pro

jektó

w ba

zoda

nowy

ch.

MU

LTIM

EDIA

Um

iej�t

no�

spra

wneg

o i o

dpow

iedz

ialn

ego

korz

ysta

nia z

mul

timed

iów.

Um

iej�t

no�

prz

etwa

rzan

ia in

form

acji

w ró

�nej

post

aci,

w ty

m w

izua

lnej

i d�w

i�ko

wej.

Um

iej�t

no�

twor

zeni

a w�a

snyc

h m

ater

ia�ó

w m

ultim

edia

lnyc

h.Zn

ajom

o� p

oj�

kom

pres

ji st

ratn

ej i

bezs

trat

nej.

Roz

ró�n

iani

e ora

z zna

jom

o� w

ad i

zale

t gra

fiki w

ekto

rowe

j i ra

stro

wej.

Um

iej�t

no�

twor

zeni

a gra

fiki w

ekto

rowe

j i 3D

.Zn

ajom

o� r

epre

zent

acji

dany

ch n

ielic

zbow

ych

w ko

mpu

terz

e.


SYST

EMY

I SIE

CI

KO

MPU

TERO

WE

Znaj

omo�

bud

owy i

dzi

a�an

ia si

eci k

ompu

tero

wych

.Zn

ajom

o� u

s�ug

sieci

owyc

h i s

praw

ne z

nich

kor

zyst

anie

.U

mie

j�tno

� tw

orze

nia i

pub

likow

ania

w si

eci w

�asn

ych

mat

eria

�ów.

Znajo

mo�

zag

ro�e

� zw

i�za

nych

z pr

ac� k

ompu

tera

w si

eci o

raz s

poso

bów

zabe

zpiec

zani

a si�

prze

d ni

mi.

Znaj

omo�

pod

staw

owyc

h za

da�

syst

emu

oper

acyj

nego

.

ASP

EKTY

ETY

CZN

E,PR

AW

NE

I SPO

EC

ZNE

W Z

AST

OSO

WA

NIA

CH

INFO

RM

ATY

KI.

TEN

DEN

CJE

W R

OZW

OJU

INFO

RM

ATY

KI

Wsk

azyw

anie

kor

zy�c

i wyn

ikaj

�cyc

h z r

ozwo

ju i

wsze

chst

ronn

ego

wyko

rzys

tani

ain

form

atyk

i w ró

�nyc

h dz

iedz

inac

h �y

cia.

Znaj

omo�

i p

rzes

trze

gani

e prz

episó

w pr

awny

ch d

otyc

z�cy

ch o

chro

ny w

�asn

o�ci

inte

lekt

ualn

ej.Pr

zest

rzeg

anie

zasa

d et

yki.


5.1.

2. O

gó

lne

ce

le e

duk

acy

jne

— k

szta

�ce

nie

w z

akr

esi

e r

ozs

zerz

ony

mTa

be

la 5

.2. O

góln

e ce

le e

duka

cyjn

e ks

zta�

ceni

a w

zak

resi

e ro

zsze

rzon

ym

DZI

A

OG

ÓLN

E C

ELE

EDU

KA

CYJ

NE

ALG

OR

YTM

IKA

I PR

OG

RA

MO

WA

NIE

Ana

lizow

anie

i fo

rmu�

owan

ie in

form

atyc

znyc

h ro

zwi�

za�

pros

tych

i um

iark

owan

ie z�

o�on

ych

prob

lem

ów z

ró�n

ych

dzie

dzin

prz

ez d

obór

odp

owie

dnie

go al

gory

tmu

i str

uktu

ry d

anyc

h or

azre

aliz

acj�

w wy

bran

ym j�

zyku

pro

gram

owan

ia.

Znaj

omo�

pod

stawo

wych

i z�

o�on

ych

algo

rytm

ów o

raz s

toso

wani

e ich

prz

y rea

lizac

ji za

da�.

Znaj

omo�

i u

mie

j�tno

� st

osow

ania

pod

stawo

wych

ora

z zaa

wans

owan

ych

tech

nik

algo

rytm

iczn

ych.

Stos

owan

ie o

dpow

iedn

ich

stru

ktur

dan

ych

przy

real

izac

ji al

gory

tmów

.Zn

ajom

o� i

um

iej�t

no�

stos

owan

ia za

sad

stru

ktur

aliz

acji

prog

ram

ów.

Kon

stru

owan

ie al

gory

tmów

prz

ez p

rojek

towa

nie i

real

izac

j� ws

zyst

kich

kol

ejny

ch et

apów

prow

adz�

cych

do

otrz

yman

ia p

opra

wneg

o ro

zwi�

zani

a pos

tawi

oneg

o pr

oble

mu.

Kon

stru

owan

ie p

rost

ych

baz d

anyc

h z w

ykor

zyst

anie

m o

pera

cji n

a plik

ach.

Okr

e�la

nie,

anal

izow

anie

i uz

asad

nian

ie w

�asn

o�ci

algo

rytm

ów, w

tym

pop

rawn

o�ci

, z�o

�ono

�ci

oblic

zeni

owej

(cza

sowe

j i p

ami�

ciow

ej), e

fekt

ywno

�ci,

sko�

czon

o�ci

ora

z opt

ymal

no�c

i.K

onst

ruow

anie

pro

gram

ów w

wyb

rany

m j�

zyku

pro

gram

owan

ia w

ysok

iego

poz

iom

u.K

orzy

stan

ie z

wybr

aneg

o �r

odow

iska p

rogr

amist

yczn

ego

do za

pisy

wani

a, u

ruch

amia

nia i

test

owan

iapr

ogra

mów

.Pl

anow

anie

i re

aliz

acja

indy

widu

alny

ch o

raz z

espo

�owy

ch p

rojek

tów

prog

ram

istyc

znyc

h.Zn

ajom

o�,

char

akte

ryzo

wani

e i st

osow

anie

spos

obów

repr

ezen

towa

nia d

anyc

h lic

zbow

ych

w ko

mpu

terz

e ora

z sys

tem

ów li

czbo

wych

wyk

orzy

styw

anyc

h w

info

rmat

yce.


BAZY

DA

NYC

HZn

ajom

o� f

orm

org

aniz

acji

info

rmac

ji w

baza

ch d

anyc

h.Zn

ajom

o� p

odst

awow

ych

poj�

zwi�

zany

ch z

rela

cyjn

ymi b

azam

i dan

ych.

Um

iej�t

no�

dob

oru

odpo

wied

nieg

o pr

ogra

mu

narz

�dzi

oweg

o do

rozw

i�za

nia z

adan

ia.

Proj

ekto

wani

e rel

acyj

nych

, wie

lota

belo

wych

baz

dan

ych

z uwz

gl�d

nien

iem

odp

owie

dnic

h re

lacj

ior

az k

ontr

oli i

nteg

raln

o�ci

dan

ych.

Um

iej�t

no�

okr

e�la

nia z

aawa

nsow

anyc

h w�

a�ci

wo�c

i dan

ych

grom

adzo

nych

w b

azie

.Zn

ajom

o� m

etod

wys

zuki

wani

a i p

rzet

warz

ania

info

rmac

ji w

rela

cyjn

ych

baza

ch d

anyc

h.Za

awan

sowa

ne w

yszu

kiwa

nie i

nfor

mac

ji w

rela

cyjn

ych

baza

ch d

anyc

h z u

�yci

em j�

zyka

zapy

ta�.

Def

inio

wani

e z�o

�ony

ch k

ryte

riów

wysz

ukiw

ania

ora

z pod

sum

owa�

dan

ych

w ba

zie d

anyc

h.U

mie

j�tno

� st

osow

ania

gra

ficzn

ej pr

ezen

tacj

i inf

orm

acji

i ich

pod

sum

owa�

.Pl

anow

anie

wsp

ó�pr

acy i

zesp

o�ow

e wyk

onyw

anie

pro

jektu

rela

cyjn

ej ba

zy d

anyc

h.

MU

LTIM

EDIA

Um

iej�t

no�

spra

wneg

o i o

dpow

iedz

ialn

ego

korz

ysta

nia z

mul

timed

iów.

Um

iej�t

no�

prz

etwa

rzan

ia in

form

acji

w ró

�nej

post

aci,

w ty

m w

izua

lnej

i d�w

i�ko

wej.

Um

iej�t

no�

twor

zeni

a w�a

snyc

h m

ater

ia�ó

w m

ultim

edia

lnyc

h.Zn

ajom

o� m

etod

kom

pres

ji pl

ików

mul

timed

ialn

ych.

Znaj

omo�

poj

� k

ompr

esji

stra

tnej

i be

zstr

atne

j.R

ozró

�nia

nie o

raz z

najo

mo�

wad

i za

let g

rafik

i wek

toro

wej i

rast

rowe

j.U

mie

j�tno

� tw

orze

nia z

aawa

nsow

anyc

h an

imac

ji z w

ykor

zyst

anie

m el

emen

tów

prog

ram

owan

ia.

Znaj

omo�

rep

reze

ntac

ji da

nych

nie

liczb

owyc

h w

kom

pute

rze.

Um

iej�t

no�

zesp

o�ow

ego

twor

zeni

a opr

acow

a� i

publ

ikac

ji m

ultim

edia

lnyc

h.


DZI

A

OG

ÓLN

E C

ELE

EDU

KA

CYJ

NE

SYST

EMY

I SIE

CI

KO

MPU

TER

OW

EZn

ajom

o� b

udow

y i d

zia�

ania

ora

z eks

ploa

tacj

a sie

ci k

ompu

tero

wych

.Zn

ajom

o� u

s�ug

w sie

ciac

h ko

mpu

tero

wych

i sp

rawn

e kor

zyst

anie

z ni

ch.

Um

iej�t

no�

wyk

orzy

styw

ania

siec

i do

publ

ikow

ania

w�a

snyc

h m

ater

ia�ó

w or

az g

rom

adze

nia d

anyc

h.U

mie

j�tno

� tw

orze

nia i

pub

likow

ania

w si

eci w

�asn

ych

mat

eria

�ów

oraz

opr

acow

a�m

ultim

edia

lnyc

h z w

ykor

zyst

anie

m el

emen

tów

prog

ram

owan

ia.

Znaj

omo�

zag

ro�e

� zw

i�za

nych

z pr

ac� k

ompu

tera

w si

eci o

raz s

poso

bów

zabe

zpie

czan

ia si

�pr

zed

nim

i.Zn

ajom

o� p

odst

awow

ych

zada

� sy

stem

u op

erac

yjne

go.

ASP

EKTY

ETY

CZN

E,PR

AW

NE

I SPO

EC

ZNE

W Z

AST

OSO

WA

NIA

CH

INFO

RM

ATY

KI.

TEN

DEN

CJE

W R

OZW

OJU

INFO

RM

ATY

KI

Wsk

azyw

anie

kor

zy�c

i wyn

ikaj

�cyc

h z r

ozwo

ju i

wsze

chst

ronn

ego

wyko

rzys

tani

a inf

orm

atyk

iw

ró�n

ych

dzie

dzin

ach

�yci

a.Zn

ajom

o� i

prz

estr

zega

nie p

rzep

isów

praw

nych

dot

ycz�

cych

och

rony

w�a

sno�

ci in

tele

ktua

lnej

.Pr

zest

rzeg

anie

zasa

d et

yki.

Znaj

omo�

naj

nows

zych

osi�

gni�

w za

kres

ie te

chni

k in

form

atyc

znyc

h i t

ende

ncji

w da

lszym

ich

rozw

oju.

Znaj

omo�

wie

lu za

stos

owa�

kom

pute

rów

w ró

�nyc

h dz

iedz

inac

h �y

cia.

CE L E K S Z T A � C E N I A I W Y C H O W A N I A 25

Cele kszta�cenia i wychowania

5.1.3. Szczegó�owe cele edukacyjneCele zawarte w podstawie programowej s� celami ogólnymi, którenie u�ci�laj� zada� i umiej�tno�ci ucznia, a wyznaczaj� jedynieg�ówne kierunki zamierze� edukacyjnych. Maj� wi�c one charakterhas�owy i nie precyzuj� zakresu materia�u, tematyki zaj� eduka-cyjnych ani szczegó�owych umiej�tno�ci uczniów. Na przyk�adstwierdzenie „definiowanie z�o�onych kryteriów wyszukiwaniaoraz podsumowa� danych w bazie danych” nie daje nauczycielowiszczegó�owych wskazówek, które pozwoli�yby na osi�gni�cie tegocelu ogólnego. Do tego s�u�� cele szczegó�owe, wyra�nie okre�laj�-ce, jakie wiadomo�ci i umiej�tno�ci maj� zosta opanowane.„Ucze� potrafi…” — po tych s�owach najcz��ciej okre�lany jestcel operacyjny mówi�cy o szczegó�owym zadaniu czy umiej�tno�ci,jakie opanuje ucze�. W rozdziale 9., „Tre�ci nauczania i przewidy-wane osi�gni�cia uczniów”, cele szczegó�owe zosta�y przedstawio-ne jako operacyjne, okre�laj�ce umiej�tno�ci, czyli zamierzoneosi�gni�cia edukacyjne. Cele operacyjne opisuj� wi�c przewidywa-ne osi�gni�cia m�odego cz�owieka przez nazwanie szczegó�owychzada� (operacji), które ucze� potrafi wykona (na przyk�ad:„Ucze� potrafi przy u�yciu kreatora sum cz��ciowych dokonapodsumowa� danych zawartych w tabeli”). Zaproponowany ze-staw celów mo�e by traktowany przez nauczyciela realizuj�cegoten program nauczania jako baza wyj�ciowa, któr� mo�e on do-datkowo wzbogaca o kolejne cele.

5.2. Cele wychowawczePodczas realizacji programu nauczania nale�y zwróci uwag� nietylko na realizacj� celów edukacyjnych, ale równie� na jego bardzoistotne aspekty wychowawcze. Cele wychowawcze nale�y wi�zaz aktualn� tematyk� zaj� i realizowa w ca�ym cyklu kszta�cenia.Znajomo� zasad bezpiecznego korzystania ze sprz�tu komputero-wego i u�ytkowania oprogramowania oraz przyj�cie odpowiednichpostaw i zachowa� s� bardzo wa�ne w czasach wszechstronnegoi powszechnego zastosowania komputera. Dotyczy to zw�aszczagrupy uczniów, z której spora cz�� wiadomie podejmie decyzj�o wyborze kierunku i zakresu dalszego kszta�cenia informatycznego.


Dlatego realizacja celów wychowawczych jest absolutn� koniecz-no�ci�. Nie wolno przy tym pomin� takich celów, jak:� przestrzeganie i propagowanie prawa autorskiego

poprzez wpojenie poszanowania w�asno�ci intelektualnej;� zwrócenie uwagi na etyczne aspekty przestrzegania prawa

autorskiego ze szczególnym naciskiem na publikacje w siecii korzystanie z licencjonowanego oprogramowania;

� przestrzeganie i stosowanie zasad etycznego zachowania si�w sieci;

� wyrobienie nawyku weryfikowania informacjizamieszczonych w sieci;

� przestrzeganie i bezwzgl�dne stosowanie profilaktykiantywirusowej;

� przestrzeganie zasad zwi�zanych z bezpiecze�stwemi higien� pracy;

� kszta�towanie umiej�tno�ci pracy samodzielneji wspó�dzia�ania w zespole;

� przygotowanie do podejmowania samodzielnych decyzji;� kszta�towanie odpowiedzialno�ci za w�asny rozwój.

6. Procedury osi�gania celówProcedury osi�gania celów

6.1. Osi�ganie celów edukacyjnychInformatyka jest przedmiotem fakultatywnym, co oznacza, �e najej lekcje ucz�szczaj� jedynie ci uczniowie, którzy wybrali taki profilkszta�cenia, a liczba godzin przeznaczonych na realizacj� programunauczania nie jest sta�a i mo�e by zró�nicowana. Liczba godzindo dyspozycji nauczyciela ma ogromny wp�yw na osi�gni�cie za�o-�onych celów. Mi�dzy szko�ami mog� wyst�powa ró�nice w licz-bie godzin, a wymagania musz� by jednolite. Sprostanie im w za-kresie obu poziomów nauczania informatyki w szko�ach, któreprzewidzia�y zbyt ma�� liczb� zaj�, b�dzie zdecydowanie trudniej-sze i b�dzie wymaga�o dodatkowego wysi�ku zarówno od uczniów,jak i nauczycieli.

PR O C E D U R Y O S I � G A N I A C E L Ó W 27

Od nauczyciela informatyki zarówno szko�a, jak i uczniowieoczekuj�, �e oprócz uczenia i przygotowywania uczniów do egza-minu maturalnego oraz podj�cia przez nich dalszego kszta�ceniainformatycznego b�dzie wzbogaca� swój warsztat pracy, ci�gle si�doskonali�, posiada� wiedz�, umiej�tno�ci i do�wiadczenie odpo-wiednie do zakresu i poziomu wiedzy informatycznej niezb�dnejdo nauczania tego przedmiotu jako dyscypliny naukowej na pozio-mie szko�y ponadgimnazjalnej. W szczególno�ci oczekuje si�, �e b�-dzie on:� zna� podstawy informatyki i jej matematycznego pod�o�a

oraz powi�za� z innymi dziedzinami nauki;� zna� zaawansowane metody wykorzystywania oraz

programowania narz�dzi informatycznych takich, jakedytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, system zarz�dzaniabaz� danych, wybrane programy edukacyjne;

� posiada� praktyczn� znajomo� przynajmniej dwóchj�zyków programowania wy�szego poziomu, w tym j�zykaalgorytmicznego i j�zyka do tworzenia prezentacji w sieci;

� zna� podstawowe metody algorytmicznego rozwi�zywaniaproblemów;

� zna� podstawowe struktury danych;� zna� budow� typowej lokalnej sieci komputerowej oraz

sieci Internet, w tym zasad funkcjonowania architekturyklient-serwer;

� mia� osobiste do�wiadczenia w zakresie pracy w ró�nychsystemach operacyjnych i systemach sieciowych orazadministrowania sieci� komputerow� na potrzeby swoichzaj�.

Od nauczyciela wymagane jest równie� stosowanie ró�norod-nych i do� specyficznych metod nauczania. Oto kilka wskazówekdotycz�cych realizacji programu nauczania, w których nauczyciel:� dostosowuje cele i metody nauczania do zmian

zachodz�cych w informatyce, technologii informatyczneji technologii informacyjnej;

� opracowuje i stosuje w praktyce metody nauczania poj�i kszta�towania umiej�tno�ci informatycznych;


� opracowuje i stosuje w praktyce metody modelowaniaproblemów i ich rozwi�zywania, przedstawiania rozwi�za�w postaci algorytmicznej oraz otrzymywania rozwi�za�za pomoc� wybranych narz�dzi informatycznych, w tymrównie� programów w�asnych;

� zna podstawowe zastosowania informatyki w innychdziedzinach kszta�cenia i stosuje w praktyce nauczanieinformatyki zintegrowane z innymi przedmiotamioraz wspó�pracuje w tym zakresie z nauczycielami innychprzedmiotów;

� projektuje i stosuje w nauczaniu zespo�owe metody pracy,w tym zespo�owy projekt programistyczny;

� doradza uczniom w zakresie wyboru drogi dalszegokszta�cenia w szkole wy�szej o specjalno�ci informatycznejlub pokrewnej;

� projektuje i rozwija metody oceniania osi�gni� ucznióww zdobywaniu umiej�tno�ci i kompetencji informatycznych;

� rozwi�zuje wraz z uczniami zadania maturalne i omawiasamodzielne rozwi�zania uczniów, analizuj�c kluczeodpowiedzi i wzorcowe rozwi�zania; wskazuje b��dyi wyja�nia przyczyny ich powstania.Jak uczy�? Nie ma tu recept, nie istnieje jedna spójna teoria dy-

daktyki informatyki. Nie nale�y jednak zamiast lekcji informatykiprowadzi kursów komputerowych ucz�cych obs�ugi danego, kon-kretnego programu, gdy� znacznie wa�niejsze s� ogólne zasady re-alizacji pewnych zada� i u�ycie komputera do ich rozwi�zywania.

Czego wi�c uczymy? Wa�ne s� cechy i mo�liwo�ci programóworaz to, czego nale�y od nich oczekiwa. Nie uczymy bowiem ob-s�ugi edytora tekstu, arkusza kalkulacyjnego, programu graficznegoczy prezentacyjnego, lecz edycji tekstu, oblicze� komputerowych,grafiki komputerowej i sposobów przekazywania informacji. Uczymywi�c, do czego s�u�� pewne typy programów, co programy po-winny oferowa, co mo�na zrobi w danym programie, czegowarto szuka, w jaki sposób komputer u�atwia �ycie.

Jak dobiera� zadania dla uczniów? Zadania musz� by kon-kretne, potrzebne i wci�gaj�ce, sk�aniaj�ce ucznia do aktywno�cii zaanga�owania.

PR O C E D U R Y O S I � G A N I A C E L Ó W 29

6.2. Osi�ganie celów wychowawczychNauczyciel musi by nie tylko ci�gle doskonal�cym si� �ród�emwiedzy, ale równie� kreatorem postaw i zachowa�. Uczniowie po-winni czu si� w pracowni komputerowej wspó�odpowiedzialnymigospodarzami, którym w miar� mo�liwo�ci nale�y przydzieli inne,wi�ksze prawa u�ytkowników sieci lokalnych ani�eli uczniom klasnieinformatycznych. Zostan� dzi�ki temu obdarzeni nie tylkowi�kszym zaufaniem, ale i odpowiedzialno�ci�. Jest to wi�c �wia-dome dzia�anie wychowawcze.

Aby osi�gn� za�o�one w programie cele wychowawcze, nauczy-ciel powinien:� zapewni przestrzeganie nakazów prawnych i norm

etycznych w korzystaniu z technologii informacyjnejw pracowni szkolnej;

� zapewni i chroni bezpiecze�stwo danych oraz prywatno�innych osób;

� wykorzystywa pe�ne mo�liwo�ci narz�dzi sieciowych doposzukiwania, gromadzenia i przetwarzania informacji,komunikacji elektronicznej, tworzenia stron i serwisówinternetowych, prezentacji multimedialnych orazudost�pniania ich w sieci z poszanowaniem w�asno�ciintelektualnej i prawa autorskiego;

� korzysta z licencjonowanego oprogramowaniaedukacyjnego;

� w miar� mo�liwo�ci tworzy w�asne pomocez wykorzystaniem narz�dzi informatycznych,na przyk�ad j�zyka programowania;

� posiada umiej�tno� realizacji zespo�owych projektówprogramistycznych;

� wpaja uczniom zasad� weryfikowania informacjipochodz�cych z globalnej sieci.


7. Zadania szko�y w zakresieedukacji informatycznej

Zadania szko�y w edukacji informatycznej

Zgodnie z obowi�zuj�c� podstaw� programow� kszta�cenia ogól-nego w zakresie informatyki na szko�y nak�ada si� okre�lone za-dania. Obejmuj� one nast�puj�ce sfery dzia�a�:� Stworzenie warunków umo�liwiaj�cych realizacj� edukacji

informatycznej, w tym poznawanie okre�lonych zagadnie�i metod zwi�zanych z informatyk� jako dyscyplin� naukow�.

� Pobudzanie rozwoju i indywidualnej pracy uczniaz zastosowaniem narz�dzi i metod informatycznych.Praca ta powinna wp�ywa na kszta�towanie samodzielno�ciintelektualnej, �wiadomo�ci i odpowiedzialno�ci za w�asnyrozwój i podejmowane decyzje. Nale�y tu tak�e uwzgl�dnirozwijanie umiej�tno�ci rozwi�zywania zada� o charakterzez�o�onym, wymagaj�cych w�asnej inicjatywy, analizy i ocenywybranego rozwi�zania.

� Pobudzanie rozwoju umiej�tno�ci pracy w zespole,�wiadomego i przemy�lanego podzia�u zada� orazodpowiedzialno�ci za realizowany fragment danegoprzedsi�wzi�cia przez wykonywanie projektów grupowych,na przyk�ad o charakterze programistycznym.

7.1. Baza sprz�towa — wyposa�enieszkolnej pracowni komputerowej

Pracownia komputerowa, w której odbywaj� si� zaj�cia z zakresuinformatyki, musi by tak zorganizowana i zawiera taki sprz�tkomputerowy, aby mo�liwa by�a realizacja zaj� z wykorzystaniemoprogramowania obowi�zuj�cego na egzaminie maturalnym.W miar� up�ywu czasu, zgodnie ze zmianami oprogramowaniaegzaminacyjnego, sprz�t komputerowy powinien by odnawianyodpowiednio do wymaga� programowych.

Ponadto komputery w pracowni, w której prowadzone s� lekcje,powinny by po��czone sieci� lokaln� z dost�pem do sieci rozleg�ejInternet. Dodatkowym wyposa�eniem pracowni powinny by urz�-dzenia peryferyjne, takie jak drukarka udost�pniona sieciowo, skaner,

ZA D A N I A S Z K O � Y W E D U K A C J I I N F O R M A T Y C Z N E J 31

kamery internetowe, cyfrowy aparat fotograficzny, s�uchawki i mi-krofony przy ka�dym stanowisku. Ogromn� pomoc dla nauczycielaprowadz�cego zaj�cia stanowi projektor multimedialny pod��-czony do komputera nauczycielskiego, b�d�cy sta�ym elementempracowni.

7.2. OprogramowanieKomputery znajduj�ce si� w pracowni komputerowej, w którejodbywaj� si� zaj�cia z zakresu informatyki, powinny zawieraoprogramowanie zgodne z list� programów do wyboru dla zdaj�-cego egzamin maturalny z informatyki. Uczniowie przygotowu-j�cy si� do egzaminu musz� pracowa z wykorzystaniem progra-mów, z których b�d� mogli korzysta podczas egzaminu. Ma tobezpo�redni wp�yw na wyniki zdawanego egzaminu oraz u�atwiaprac� nauczycielowi przygotowuj�cemu zdaj�cych. W miar� up�ywuczasu nale�y oprogramowanie aktualizowa, jednocze�nie obser-wuj�c zmiany programów obowi�zuj�cych na maturze z informa-tyki. Aktualna lista �rodowisk, j�zyków programowania (kompi-latorów) i programów u�ytkowych, z której mog� wybiera zdaj�cyegzamin maturalny z informatyki, jest og�aszana na stronie Cen-tralnej Komisji Egzaminacyjnej w Warszawie: www.cke.edu.pl — niepó�niej ni� na dziesi� miesi�cy przed terminem egzaminu matu-ralnego.

W sk�ad oprogramowania niezb�dnego przy realizacji przed-miotu „informatyka” powinny wchodzi nast�puj�ce programy:� system operacyjny,� edytor tekstów,� arkusz kalkulacyjny,� program do tworzenia prezentacji multimedialnych,� program do tworzenia baz danych i zarz�dzania nimi,� edytory grafiki wektorowej i rastrowej,� edytor stron WWW,� narz�dzia komunikacyjne sieci lokalnej i rozleg�ej,� kompilator j�zyka wysokiego poziomu,� program archiwizuj�cy,� przegl�darka internetowa,� oprogramowanie antywirusowe.


Powy�sze wyliczenie nie obejmuje wszystkich programów —mo�na je uzupe�ni o inne programy przydatne podczas realizacjimateria�u, na przyk�ad o oprogramowanie multimedialne zwi�-zane z filmem, d�wi�kiem czy obrazem.

8. Ramowy podzia�materia�u nauczania

Ramowy podzia� materia�u nauczania

Ramowy podzia� materia�u nauczania okre�la dok�adnie, ile godzinlekcyjnych mamy przeznaczy na realizacj� danego materia�u.Przewidujemy, �e przy jednej godzinie lekcyjnej tygodniowo ogó�czasu do dyspozycji to 36 godzin w roku szkolnym. W zwi�zku z tym30 godzin w��czamy do ramowego planu, natomiast kolejne 6 go-dzin przeznaczamy na indywidualne dzia�ania nauczyciela. Tedodatkowe godziny mog� by wykorzystane na sprawdzanie wia-domo�ci i umiej�tno�ci, powtarzanie zrealizowanego materia�u,wprowadzanie nowo�ci technicznych dotycz�cych sprz�tu kom-puterowego czy nowego oprogramowania, przed�u�enie czasuprzeznaczonego na realizacje projektów czy pisanie programów.

W klasach, w których realizowany jest przedmiot „informaty-ka”, prowadzone s� równie� zaj�cia z technologii informacyjnej.Przedmiot „technologia informacyjna” stanowi baz� dla infor-matyki, dlatego jego realizacja powinna by zaplanowana wcze-�niej lub równolegle. W siatce godzin nale�y ustali tak� kolej-no� realizacji tych przedmiotów, aby nie powsta�y niezgodno�ci.Najlepszym rozwi�zaniem by�oby poprowadzenie technologiiinformacyjnej w wymiarze co najmniej dwóch godzin w cyklukszta�cenia ju� w klasie pierwszej. Informatyka z kolei równie�powinna pojawi si� ju� w klasie pierwszej i by realizowanaprzez trzy lata. Zaproponowane poni�ej rozwi�zania uzale�niones� od liczby godzin przewidzianych w cyklu nauczania danej klasy.Podzia� podstawowy (cztery godziny w cyklu kszta�cenia) umo�-liwia realizacj� podstawy programowej z uwzgl�dnieniem stan-dardów egzaminacyjnych na poziomie podstawowym. W tymprzypadku w klasie pierwszej przewiduje si� realizacj� technologiiinformacyjnej, a w klasie drugiej i trzeciej informatyki. Podzia�rozszerzony obejmuj�cy podstaw� programow� z uwzgl�dnieniem

RA M O W Y P O D Z I A � M A T E R I A � U N A U C Z A N I A 33

standardów egzaminacyjnych na poziomie rozszerzonym to sze� go-dzin lekcyjnych w cyklu kszta�cenia. Równie� w tym wypadku tech-nologia informacyjna powinna by zrealizowana w klasie pierwszej,natomiast zaj�cia z informatyki powinny rozpocz� si� ju� w klasiepierwszej i by kontynuowane przez trzy lata. W tabeli 8.1 przed-stawiona zosta�a propozycja podzia�u materia�u nauczania.

Tabela 8.1. Podzia� materia�u nauczania

LP. DZIA PODZIA GODZINDLA ZAKRESUPODSTAWOWEGO

4 godz. w cyklukszta�cenia

(110 godz.)

PODZIA GODZINDLA ZAKRESUROZSZERZONEGO

6 godz. w cyklukszta�cenia

(170 godz.)

1. Algorytmikai programowanie

60 90

2. Bazy danych 28 48

3. Multimedia 8 10

4. Systemy i siecikomputerowe

10 18

5. Aspekty etyczne,prawne i spo�ecznew zastosowaniachinformatyki. Tendencjew rozwoju informatykii jej zastosowa�

4 4

Rozk�ad godzinowy dla podzia�u podstawowego, czyli 4 godzinyw cyklu kszta�cenia (110 godzin lekcyjnych):

kl. II — 2 godziny tygodniowo (60 godzin lekcyjnych)kl. III — 2 godziny tygodniowo (50 godzin lekcyjnych)

Rozk�ad godzinowy dla podzia�u rozszerzonego, czyli 6 godzinw cyklu kszta�cenia (170 godzin lekcyjnych):

kl. I — 2 godziny tygodniowo (60 godzin lekcyjnych)kl. II — 2 godziny tygodniowo (60 godzin lekcyjnych)kl. III — 2 godziny tygodniowo (50 godzin lekcyjnych)


lubkl. I — 1 godzina tygodniowo (30 godzin lekcyjnych)kl. II — 3 godziny tygodniowo (90 godzin lekcyjnych)kl. III — 2 godziny tygodniowo (50 godzin lekcyjnych)

9. Tre�ci nauczaniai przewidywane osi�gni�ciauczniów

Tre�ci nauczania i przewidywane osi�gni�cia uczniów

9.1. Kszta�cenie w zakresie podstawowymPrzedstawione w tym rozdziale tre�ci nauczania i przewidywaneosi�gni�cia uczniów odpowiadaj� realizacji podstawy programo-wej z uwzgl�dnieniem standardów egzaminacyjnych na poziomiepodstawowym. Stanowi� one szczegó�ow� informacj� — zarównodla nauczyciela, jak i dla ucznia — dotycz�c� zakresu wiadomo�cii umiej�tno�ci obowi�zuj�cych na egzaminie maturalnym z infor-matyki na poziomie podstawowym.

TRE�C I NAUCZA NIA I PR ZEWIDYWA NE OS I� GNI �C IA UCZ N IÓW 35

9.1.

1. A

lgo

rytm

ika

Tab

ela

9.1

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

algo

rytm

iki

na p

ozio

mie

pod

staw

owym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

WP

RO

WA

DZE

NIE

DO

ALG

OR

YTM

IKI

Wpr

owad

zeni

e do

algo

rytm

ów. P

oj�c

ie al

gory

tmu.

Roz

umie

poj

�cie

: alg

oryt

m.

Potr

afi p

oda

prz

yk�a

dowe

algo

rytm

y zw

i�za

ne z

�yci

em co

dzie

nnym

,in

nym

i nau

czan

ymi p

rzed

mio

tam

i itp

.

Etap

y roz

wi�z

ywan

ia za

da�

za p

omoc

� kom

pute

ra.

Spec

yfik

acja

zada

nia:

dan

e wej�

ciow

e i d

ane

wyj�c

iowe

. Zas

toso

wani

e spe

cyfik

acji

zada

nia

w re

aliz

acji

algo

rytm

ów.

Popr

awni

e def

iniu

je pr

oble

m i

form

u�uj

e jeg

o sp

ecyf

ikac

j�.Zn

a i st

osuj

e eta

py ro

zwi�

zywa

nia z

ada�

za p

omoc

� kom

pute

ra(o

d sf

orm

u�ow

ania

spec

yfik

acji

prob

lem

u po

test

owan

ie ro

zwi�

zani

a).

Rea

lizuj

e roz

wi�z

anie

pro

blem

u et

apam

i:�

zap

lano

wani

e dzi

a�a�

,�

wyd

ziel

enie

pod

prob

lem

ów i

okre

�leni

e zal

e�no

�ci m

i�dz

y ni

mi,

� s

kons

truo

wani

e alg

oryt

mów

rozw

i�zu

j�cy

ch p

odpr

oble

my,

� a

naliz

a tyc

h al

gory

tmów

i ok

re�le

nie o

góln

ego

algo

rytm

uro

zwi�

zuj�

cego

pro

blem

.D

okon

uje a

naliz

y pr

oste

go za

dani

a ora

z opr

acow

uje a

lgor

ytm

zgod

nyze

spec

yfik

acj�

.

Spos

oby r

epre

zent

owan

ia al

gory

tmów

: opi

s s�o

wny,

lista

kro

ków,

sche

mat

blo

kowy

, drz

ewo

algo

rytm

u,pr

ogra

m.

Zna r

ó�ne

spos

oby r

epre

zent

owan

ia al

gory

tmów

, w ty

m o

pis s

�own

y,lis

t� k

rokó

w, sc

hem

at b

loko

wy, d

rzew

o al

gory

tmu,

pro

gram

.

36 INF ORMATYKA . PR OGRA M NAUC ZANI A

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Rea

lizac

ja w

ybra

nych

algo

rytm

ów p

rzy

u�yc

iuró

�nyc

h sp

osob

ów ic

h re

prez

ento

wani

a:�

sch

emat

blo

kowy

— g

rafic

zna p

reze

ntac

jaal

gory

tmu,

� l

ista k

rokó

w —

s�ow

na p

reze

ntac

ja al

gory

tmu,

� p

rogr

am w

wyb

rany

m j�

zyku

pro

gram

owan

iawy

soki

ego

pozi

omu

— p

rakt

yczn

a rea

lizac

jaal

gory

tmu.

Rea

lizuj

e alg

oryt

my,

stos

uj�c

ró�n

e spo

soby

ich

repr

ezen

towa

nia,

w ty

msc

hem

at b

loko

wy, l

ist� k

rokó

w, p

rogr

am w

j�zy

ku p

rogr

amow

ania

wyso

kieg

o po

ziom

u.W

yodr

�bni

a ele

men

ty sk

�ado

we al

gory

tmu.

Dob

iera

w�a

�ciw

y sp

osób

rozw

i�za

nia

i pre

zent

acji

algo

rytm

udo

kon

kret

nego

pro

blem

u.Za

pisu

je ro

zwi�

zani

e zad

ania

w p

osta

ci al

gory

tmu

ze sp

ecyf

ikac

j�w

wybr

anej

prze

z sie

bie n

otac

ji.Fo

rmu�

uje i

nfor

mat

yczn

e roz

wi�z

anie

pro

steg

o pr

oble

mu

prze

z dob

órod

powi

edni

ch st

rukt

ur d

anyc

h or

az al

gory

tmu

i rea

lizuj

e je w

wyb

rany

mj�z

yku

prog

ram

owan

ia.

Wyk

orzy

stuj

e ró�

ne m

etod

y alg

oryt

mic

zne i

algo

rytm

y kla

sycz

nedo

rozw

i�zy

wani

a pro

steg

o pr

oble

mu

oraz

�wia

dom

ie w

ybie

ra w

�a�c

iwy

spos

ób ro

zwi�

zani

a zad

ania

.W

ykor

zyst

uje z

doby

t� w

iedz

� i u

mie

j�tno

�ci d

o ro

zwi�

zywa

nia p

rost

ych

zada

� z r

ó�ny

ch d

zied

zin.

Rea

lizuj

e nie

wiel

kie p

rojek

ty p

rogr

amist

yczn

e.A

lgor

ytm

y lin

iowe

i al

gory

tmy z

war

unka

mi

(roz

ga��

zien

iam

i). R

ealiz

acja

wyb

rany

chal

gory

tmów

. Roz

wi�z

ywan

ie ró

wna�

:lin

iowe

go i

kwad

rato

wego

.

Rozu

mie

poj�c

ia: a

lgor

ytm

lini

owy,

algo

rytm

z wa

runk

ami (

rozg

a��z

ieni

ami).

Stos

uje a

lgor

ytm

y lin

iowe

i al

gory

tmy

z war

unka

mi (

rozg

a��z

ieni

ami)

przy

rozw

i�zy

wani

u pr

oble

mów

.Id

enty

fikuj

e met

od� p

rogr

amow

ania

lini

oweg

o i z

war

unka

mi

wyko

rzys

tan�

w p

rzyk

�ado

wych

algo

rytm

ach.

Real

izuj

e alg

oryt

my:

rozw

i�zy

wani

a rów

nani

a lin

iowe

go i

kwad

rato

wego

itp.


Itera

cja.

Def

inio

wani

e ite

racj

i. R

ealiz

acja

algo

rytm

ów z

zast

osow

anie

m it

erac

ji: w

yzna

czan

ieel

emen

tów,

obl

icza

nie s

umy i

iloc

zynu

ora

z inn

edz

ia�a

nia n

a ci�

gach

licz

bowy

ch, a

lgor

ytm

ywy

kony

wane

na t

ekst

ach

(�a�c

ucha

ch) i

tabl

icac

h.

Roz

umie

poj

�cia

: ite

racj

a, w

zór i

tera

cyjn

y.Po

traf

i def

inio

wa i

tera

cj�.

Stos

uje p

rzy r

ealiz

acji

algo

rytm

ów m

etod

� ite

racj

i.Id

enty

fikuj

e wyk

orzy

stan

� met

od� i

tera

cji w

prz

yk�a

dowy

ch al

gory

tmac

h.R

ealiz

uje p

odst

awow

e alg

oryt

my

itera

cyjn

e: wy

znac

zani

e ele

men

tów,

oblic

zani

e sum

y i il

oczy

nu o

raz i

nne d

zia�

ania

na c

i�ga

ch li

czbo

wych

,pr

oste

algo

rytm

y wy

kony

wane

na t

ekst

ach

(�a�c

ucha

ch) o

raz t

ablic

ach

itp.

Rek

uren

cja.

Def

inio

wani

e rek

uren

cji.

Proc

edur

y-fu

nkcj

e rek

uren

cyjn

e. Za

mia

naite

racj

i na r

ekur

encj

�. R

ealiz

acja

alg

oryt

mów

z za

stos

owan

iem

reku

renc

ji: o

blic

zani

e siln

ilic

zby

natu

raln

ej, w

yzna

czan

ie el

emen

tów

ci�g

uFi

bona

ccie

go. A

naliz

a war

to�c

i zm

ienn

ych

w pr

zyk�

adow

ych

algo

rytm

ach

reku

renc

yjny

ch.

Roz

umie

poj

�cia

: rek

uren

cja,

wzó

r rek

uren

cyjn

y, za

le�n

o� r

ekur

ency

jna.

Potr

afi p

oda

prz

yk�a

dy za

stos

owan

ia re

kure

ncji

oraz

pow

i�za

syt

uacj

e�y

ciow

e z ro

zwi�

zani

ami r

ekur

ency

jnym

i.Po

traf

i def

inio

wa z

ale�

no�c

i rek

uren

cyjn

e ora

z odp

owie

dnie

proc

edur

y-fu

nkcj

e rek

uren

cyjn

e.Po

traf

i dok

onyw

a za

mia

ny m

etod

y ite

racy

jnej

wyk

orzy

stan

ejw

algo

rytm

ie n

a rek

uren

cyjn

�.Id

enty

fikuj

e wyk

orzy

stan�

met

od� r

ekur

encji

w p

rzyk

�ado

wych

algo

rytm

ach.

Rea

lizuj

e pod

staw

owe a

lgor

ytm

y re

kure

ncyj

ne: o

blic

zani

e siln

i lic

zby

natu

raln

ej, w

yzna

czan

ie el

emen

tów

ci�g

u Fi

bona

ccie

go it

p.St

osuj

e met

od� r

ekur

encj

i prz

y re

aliz

acji

pods

tawo

wych

algo

rytm

ów.

Met

oda „

dzie

l i zw

yci�

�aj”

.R

ozum

ie p

oj�c

ie: m

etod

a „dz

iel i

zwyc

i��a

j”.

Potr

afi d

efin

iowa

i st

osow

a m

etod

� „dz

iel i

zwyc

i��a

j” w

odp

owie

dnic

hsy

tuac

jach

.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Iden

tyfik

uje w

ykor

zyst

an� m

etod

� „dz

iel i

zwyc

i��a

j” w

prz

yk�a

dowy

chal

gory

tmac

h.

Kry

ptog

rafia

i kr

ypto

anal

iza.

Met

ody

szyf

rowa

nia.

Roz

umie

poj

�cia

: kry

ptog

rafia

, kry

ptoa

naliz

a, al

gory

tmy

kryp

togr

afic

zne.

Potr

afi w

ymie

ni p

odst

awow

e met

ody

szyf

rowa

nia.

REA

LIZA

CJA

ALG

OR

YTM

ÓW

Wyz

nacz

anie

naj

wi�k

szeg

o ws

póln

ego

dzie

lnik

ai n

ajm

niejs

zej w

spól

nej w

ielo

krot

no�c

i dwó

ch li

czb

natu

raln

ych:

� w

yzna

czan

ie n

ajwi

�ksz

ego

wspó

lneg

o dz

ieln

ika —

algo

rytm

Euk

lides

a,�

wyz

nacz

anie

najm

niejs

zej w

spól

nej w

ielok

rotn

o�ci

.

Wyz

nacz

a naj

wi�k

szy

wspó

lny d

ziel

nik

dwóc

h lic

zb n

atur

alny

chal

gory

tmem

Euk

lides

a.W

yzna

cza n

ajm

niejs

z� w

spól

n� w

ielo

krot

no�

dwó

ch li

czb

natu

raln

ych,

wyko

rzys

tuj�

c alg

oryt

m o

blic

zaj�

cy n

ajwi

�ksz

y ws

póln

y dzi

elni

k.

Wyz

nacz

anie

war

to�c

i wie

lom

ianu

, poz

ycyj

nesy

stem

y lic

zbow

e i re

prez

enta

cja

dany

chlic

zbow

ych

w ko

mpu

terz

e:�

wyz

nacz

anie

war

to�c

i wie

lom

ianu

sche

mat

emH

orne

ra,

� p

ozyc

yjne

syst

emy

liczb

owe s

toso

wane

w in

form

atyc

e — sy

stem

dwó

jkow

y (b

inar

ny),

ósem

kowy

(okt

alny

) i sz

esna

stko

wy(h

eksa

decy

mal

ny) —

def

inic

ja, z

amia

nalic

zb za

pisa

nych

w p

odan

ych

syst

emac

h,

Wyz

nacz

a war

to�

wie

lom

ianu

sche

mat

em H

orne

ra.

Roz

umie

poj

�cia

: sys

tem

licz

bowy

, poz

ycyj

ny sy

stem

licz

bowy

.Zn

a def

inic

je sy

stem

u dw

ójko

wego

(bin

arne

go),

ósem

kowe

go (o

ktal

nego

)i s

zesn

astk

oweg

o (h

eksa

decy

mal

nego

) ora

z za

mie

nia

liczb

y za

pisa

new

tych

syst

emac

h lic

zbow

ych

na sy

stem

dzi

esi�

tny

i odw

rotn

ie.

Zam

ieni

a lic

zby z

dow

olne

go p

ozyc

yjne

go sy

stem

u lic

zbow

ego

na d

zies

i�tn

y z za

stos

owan

iem

sche

mat

u H

orne

ra.

Zam

ieni

a lic

zby z

syst

emu

dzie

si�tn

ego

na d

owol

ny in

ny p

ozyc

yjny

syst

emlic

zbow

y.


� z

amia

na li

czb

z dow

olne

go p

ozyc

yjne

go sy

stem

ulic

zbow

ego

na d

zies

i�tn

y z z

asto

sowa

niem

sche

mat

u H

orne

ra,

� z

amia

na li

czb

z sys

tem

u dz

iesi�

tneg

o na

dow

olny

pozy

cyjn

y sys

tem

licz

bowy

,�

rep

reze

ntac

ja d

anyc

h lic

zbow

ych

w ko

mpu

terz

e—

repr

ezen

tacj

a bin

arna

licz

b ca

�kow

itych

i nie

ca�k

owity

ch, r

epre

zent

acja

sta�

opoz

ycyj

nai z

mie

nnop

ozyc

yjna

licz

b.

Zna r

epre

zent

acje

dan

ych

liczb

owyc

h w

kom

pute

rze,

w ty

m re

prez

enta

cj�

bina

rn� l

iczb

ca�k

owity

ch i

niec

a�ko

wity

ch, s

ta�o

pozy

cyjn

� rep

reze

ntac

j�lic

zb, z

mie

nnop

ozyc

yjn�

repr

ezen

tacj

� lic

zb, p

oj�c

ie m

anty

sy i

cech

y.

Gen

erow

anie

licz

b pi

erws

zych

i ba

dani

e, cz

y lic

zba

jest p

ierw

sza:

� r

ozk�

ad n

a czy

nnik

i pie

rwsz

e.

Roz

umie

poj

�cie

: lic

zba p

ierw

sza.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m sp

rawd

zaj�

cy, c

zy d

ana

liczb

a je

st p

ierw

sza,

dok

onuj

ero

zk�a

du li

czby

na c

zynn

iki p

ierw

sze.

Alg

oryt

my

na te

ksta

ch (�

a�cu

chac

h).

Rea

lizuj

e alg

oryt

my

wyko

nywa

ne n

a tek

stac

h, n

a prz

yk�a

d wy

szuk

iwan

iewz

orca

w te

k�ci

e, sp

rawd

zani

e, cz

y te

kst j

est p

alin

drom

em.

Prze

szuk

iwan

ie ci

�gu

liczb

oweg

o:�

prz

eszu

kiwa

nie l

inio

we ta

blic

y jed

nowy

mia

rowe

j.W

ykor

zyst

uje m

etod

y lin

iowe

prz

y pr

zesz

ukiw

aniu

ci�g

u lic

zbow

ego.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

rzes

zuki

wani

a lin

iowe

go ta

blic

y jed

nowy

mia

rowe

j.

Znaj

dowa

nie n

ajwi

�ksz

ego

lub

najm

niejs

zego

elem

entu

w ci

�gu

liczb

owym

:�

zna

jdow

anie

naj

wi�k

szeg

o el

emen

tu w

ci�g

ulic

zbow

ym,

� z

najd

owan

ie n

ajm

niejs

zego

elem

entu

w ci

�gu

liczb

owym

.

Real

izuj

e alg

oryt

m zn

ajdow

ania

najw

i�ks

zego

elem

entu

w ci

�gu

liczb

owym

.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

zna

jdow

ania

naj

mni

ejsz

ego

elem

entu

w ci

�gu

liczb

owym

.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Spra

wdza

nie m

onot

onic

zno�

ci ci

�gu

liczb

oweg

o:sp

rawd

zani

e, cz

y ci�

g lic

zbow

y jes

t ros

n�cy

lub

mal

ej�cy

.

Roz

umie

poj

�cie

: mon

oton

iczn

o� c

i�gu

licz

bowe

go.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m sp

rawd

zaj�

cy, c

zy ci

�g li

czbo

wy je

st ro

sn�c

ylu

b m

alej�

cy.

Sort

owan

ie ci

�gu

liczb

oweg

o:�

por

z�dk

owan

ie p

rzez

wyb

ór,

� p

orz�

dkow

anie

prz

ez w

staw

iani

e,�

por

z�dk

owan

ie b

�bel

kowe

.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

orz�

dkow

ania

prz

ez w

ybór

.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

por

z�dk

owan

ia p

rzez

wst

awia

nie.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

orz�

dkow

ania

b�b

elko

wego

.

Zast

osow

anie

met

ody

„dzi

el i

zwyc

i��a

j”:

� j

edno

czes

ne zn

ajdo

wani

e naj

mni

ejsze

goi n

ajwi

�ksz

ego

elem

entu

,�

prz

eszu

kiwa

nie b

inar

ne ci

�gu

upor

z�dk

owan

ego.

Wyk

orzy

stuje

meto

d� „d

ziel i

zwyc

i��aj”

prz

y rea

lizac

ji wyb

rany

ch al

gory

tmów

.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

jedn

ocze

sneg

o zn

ajdo

wani

a na

jmni

ejsz

ego

i najw

i�ks

zego

elem

entu

.Re

aliz

uje a

lgor

ytm

prz

eszu

kiwa

nia b

inar

nego

upo

rz�d

kowa

nego

ci�g

ulic

zbow

ego.

Wyb

rane

algo

rytm

y kr

ypto

graf

iczn

e.R

ealiz

uje p

rzyk

�ado

we al

gory

tmy k

rypt

ogra

ficzn

e, w

tym

szyf

rypo

dsta

wien

iowy

i pr

zest

awie

niow

y.W

ASN

OC

I ALG

OR

YTM

ÓW

Z�o�

ono�

cza

sowa

algo

rytm

ów. A

naliz

a z�o

�ono

�ci

czas

owej

wybr

anyc

h al

gory

tmów

.R

ozum

ie p

oj�c

ia: z

�o�o

no�

obl

icze

niow

a, z�

o�on

o� c

zaso

wa.

Potr

afi w

yzna

cza

z�o�

ono�

cza

sow�

algo

rytm

ów.

Z�o�

ono�

pam

i�ci

owa a

lgor

ytm

ów. A

naliz

az�

o�on

o�ci

pam

i�ci

owej

wybr

anyc

h al

gory

tmów

.R

ozum

ie p

oj�c

ie: z

�o�o

no�

pam

i�ci

owa.

Potr

afi w

yzna

cza

z�o�

ono�

pam

i�ci

ow� a

lgor

ytm

ów.

W�a

sno�

ci al

gory

tmów

: efe

ktyw

no�

, pop

rawn

o�,

sko�

czon

o�,

opty

mal

no�

. Ana

liza p

odst

awow

ych

w�as

no�c

i wyb

rany

ch al

gory

tmów

.

Roz

umie

poj

�cia

: w�a

sno�

ci al

gory

tmów

, efe

ktyw

no�

algo

rytm

u,po

praw

no�

algo

rytm

u, sk

o�cz

ono�

alg

oryt

mu,

opt

ymal

no�

algo

rytm

u.O

ceni

a efe

ktyw

no�

i sk

o�cz

ono�

wyb

rany

ch al

gory

tmów

.


9.1.

2. P

rog

ram

ow

ani

e

Tab

ela

9.2

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

prog

ram

owan

ia n

a po

ziom

ie p

odstaw

owym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

J�zy

ki p

rogr

amow

ania

— p

oj�c

ie, k

lasy

fikac

ja,

przy

k�ad

y. P

reze

ntac

ja p

rzyk

�ado

wych

pro

gram

óww

ró�n

ych

j�zyk

ach

prog

ram

owan

ia. P

odst

awow

eza

sady

i m

etod

y pro

gram

owan

ia. Z

najo

mo�

poj

�:

tran

slato

r, ko

mpi

lato

r, in

terp

rete

r, de

buge

r, lin

ker.

Roz

umie

poj

�cia

: j�z

yk p

rogr

amow

ania

, tra

nsla

tor,

kom

pila

tor,

inte

rpre

ter,

debu

ger,

linke

r.Zn

a kla

syfik

acje

j�zy

ków

prog

ram

owan

ia: i

mpe

raty

wne i

dek

lara

tywn

e,ni

skie

go p

ozio

mu

i wys

okie

go p

ozio

mu.

Potr

afi w

ymie

ni i

skla

syfik

owa

pod

staw

owe j

�zyk

i pro

gram

owan

ia.

Kom

pilu

je i u

ruch

amia

prz

yk�a

dowe

pro

gram

y na

pisa

ne w

ró�n

ych

j�zyk

ach

prog

ram

owan

ia.

Zna i

rozu

mie

pod

staw

owe z

asad

y i m

etod

y pro

gram

owan

ia.

Elem

enty

zint

egro

wane

go sy

stem

u pr

ogra

mow

ania

,w

tym

um

iej�

tno�

pis

ania

, kom

pilo

wani

ai u

ruch

amia

nia p

rogr

amów

za p

omoc

� wyb

rane

goko

mpi

lato

ra.

Kor

zyst

a z w

ybra

nego

�rod

owisk

a pro

gram

istyc

zneg

o (n

a prz

yk�a

dko

mpi

lato

ra),

w kt

órym

zapi

suje,

kom

pilu

je, u

ruch

amia

i te

stuje

prog

ram

y.

Wpr

owad

zeni

e do

prog

ram

owan

ia:

� s

truk

tura

pro

gram

u,�

ope

racj

e wej�

cia-w

yj�c

ia,

� z

mie

nne i

ich

dekl

arac

ja,

� s

ta�e

i ic

h de

klar

acja

,�

wyr

a�en

ia ar

ytm

etyc

zne,

rela

cje i

oper

ator

y log

iczn

e,

Zna p

odst

awow

� str

uktu

r� p

rogr

amu.

Kor

zyst

a w p

rogr

amac

h z p

odst

awow

ych

oper

acji

wej�c

ia i

wyj�c

ia.

Potr

afi d

ekla

rowa

zm

ienn

e i w

ykor

zyst

ywa

je w

pro

gram

ach.

Potr

afi d

ekla

rowa

sta

�e i

wyko

rzys

tywa

je w

pro

gram

ach.

Zna p

odst

awow

e wyr

a�en

ia ar

ytm

etyc

zne,

rela

cje i

ope

rato

ry lo

gicz

neor

az st

osuj

e je w

pro

gram

ach.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

� p

riory

tety

rela

cji i

dzi

a�a�

,�

kom

enta

rze.

Zna p

riory

tety

rela

cji i

dzi

a�a�

char

akte

ryst

yczn

e dla

dan

ego

j�zyk

apr

ogra

mow

ania

ora

z uwz

gl�d

nia j

e prz

y pisa

niu

prog

ram

ów.

Stos

uje k

omen

tarz

e prz

y pisa

niu

prog

ram

ów.

Pods

tawo

we k

onst

rukc

je al

gory

tmic

zne:

� i

nstr

ukcj

a pus

ta,

� i

nstr

ukcj

a prz

ypisa

nia,

� i

nstr

ukcj

a z�o

�ona

,�

ins

truk

cje w

arun

kowe

,�

ins

truk

cja w

ybor

u,�

ins

truk

cje i

tera

cyjn

e.U

mie

j�tno

� k

orzy

stan

ia w

impl

emen

tacj

ach

z pod

staw

owyc

h ko

nstr

ukcj

i alg

oryt

mic

znyc

h.

Zna p

odst

awow

e kon

stru

kcje

algo

rytm

iczn

e, w

tym

inst

rukc

j� pu

st�,

inst

rukc

j� pr

zypi

sani

a, in

stru

kcj�

z�o�

on�,

inst

rukc

je wa

runk

owe,

inst

rukc

j� wy

boru

, ins

truk

cje i

tera

cyjn

e.St

osuj

e w p

rogr

amac

h po

wy�s

ze k

onst

rukc

je al

gory

tmic

zne.

Pros

te ty

py d

anyc

h:�

typ

y ca�

kowi

te,

� t

ypy r

zecz

ywist

e,�

typ

znak

owy,

� t

yp lo

gicz

ny.

Rea

lizac

ja o

pera

cji z

wyk

orzy

stan

iem

pro

styc

h ty

pów

dany

ch o

raz i

ch za

stos

owan

ie w

pro

gram

ach.

Roz

umie

poj

�cie

: pro

ste t

ypy

dany

ch.

Zna

pros

te ty

py d

anyc

h, w

tym

typy

ca�k

owite

, typ

y rz

eczy

wist

e,ty

p zn

akow

y, ty

p lo

gicz

ny.

Wyk

onuj

e ope

racj

e na p

rost

ych

typa

ch d

anyc

h.K

orzy

sta w

pro

gram

ach

z pro

styc

h ty

pów

dany

ch.

Potr

afi w

dan

ej sy

tuac

ji pr

oble

mow

ej w

ybra

w�a

�ciw

y typ

dan

ych

dla w

ykor

zyst

ywan

ych

zmie

nnyc

h.St

rukt

ural

izac

ja p

rogr

amu:

� d

efin

iowa

nie p

roce

dur-f

unkc

ji,�

zm

ienn

e lok

alne

i gl

obal

ne,

Roz

umie

pod

staw

owe z

asad

y i c

el st

rukt

ural

izac

ji pr

ogra

mu.

Potr

afi w

ydzi

ela

frag

men

ty p

rogr

amu

i def

inio

wa p

roce

dury

-funk

cje.


� p

aram

etry

form

alne

i ak

tual

ne,

� p

rzek

azyw

anie

par

amet

rów

w pr

oced

urac

h-fu

nkcj

ach.

Zast

osow

anie

w im

plem

enta

cjac

h pr

oced

ur-fu

nkcj

iz p

aram

etra

mi.

Um

iej�t

no�

wyb

oru

w�a�

ciwe

gow

dane

j syt

uacj

i spo

sobu

prz

ekaz

ywan

ia p

aram

etró

w.

Roz

umie

ró�n

ice m

i�dz

y zm

ienn

ymi l

okal

nym

i i g

loba

lnym

i ora

z�w

iado

mie

kor

zyst

a z w

ybra

nego

typu

zmie

nnyc

h w

prog

ram

ach.

Roz

umie

ró�n

ice m

i�dz

y pa

ram

etra

mi f

orm

alny

mi i

aktu

alny

mi.

Zna s

poso

by p

rzek

azyw

ania

par

amet

rów

w pr

oced

urac

h-fu

nkcj

ach

i �wi

adom

ie st

osuj

e je p

odcz

as re

aliz

acji

prog

ram

ów.

Stru

ktur

alne

typy

dan

ych:

� �

a�cu

chy

(w ty

m o

pera

cje n

a tek

�cie

),�

tab

lice (

w ty

m je

dnow

ymia

rowe

i wie

lowy

mia

rowe

),�

rek

ordy

-stru

ktur

y (w

tym

tabl

ice re

kord

ów-st

rukt

ur).

Rea

lizac

ja p

rogr

amów

z wy

korz

ysta

niem

stru

ktur

alny

ch ty

pów

dany

ch.

Roz

umie

poj

�cie

: str

uktu

raln

e typ

y da

nych

.Po

traf

i def

inio

wa t

yp �a

�cuc

howy

.Zn

a i k

orzy

sta z

pre

defin

iowa

nych

ope

racj

i na t

ek�c

ie.

Rea

lizuj

e pro

gram

y z w

ykor

zyst

anie

m ty

pu �a

�cuc

howe

go.

Potr

afi d

efin

iowa

typ

tabl

icow

y, w

tym

tabl

ice j

edno

wym

iaro

wei w

ielo

wym

iaro

we.

Rea

lizuj

e pro

gram

y z w

ykor

zyst

anie

m ty

pu ta

blic

oweg

o.Po

traf

i def

inio

wa t

yp re

kord

owy-

stru

ktur

alny

.Po

traf

i def

inio

wa t

ablic

e rek

ordó

w-st

rukt

ur.

Rea

lizuj

e pro

gram

y z w

ykor

zyst

anie

m ty

pu re

kord

oweg

o-st

rukt

ural

nego

,w

tym

tabl

ic re

kord

ów-st

rukt

ur.

Dob

iera

stru

ktur

y da

nych

odp

owie

dnio

do

prze

twar

zany

ch in

form

acji.

Wyk

orzy

stuj

e typ

y st

rukt

ural

ne, w

tym

typ

�a�c

ucho

wy, t

ablic

owy

i rek

ordo

wy-st

rukt

ural

ny d

o im

plem

enta

cji a

lgor

ytm

ów.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Plik

owe o

pera

cje w

ej�ci

a-wyj

�cia

:�

rod

zaje

plik

ów,

� d

efin

icja

i et

apy p

rzet

warz

ania

plik

ów,

� p

odst

awow

e ope

racj

e na p

likac

h.R

ealiz

acja

pro

gram

ów z

zast

osow

anie

m o

pera

cji

plik

owyc

h.

Zna i

pot

rafi

defin

iowa

ró�

ne ty

py p

lików

, w ty

m te

ksto

we, b

inar

ne.

Zna i

real

izuj

e eta

py p

rzet

warz

ania

plik

ów.

Zna i

kor

zyst

a z p

odst

awow

ych

oper

acji

na p

likac

h.R

ealiz

uje p

rogr

amy

z wyk

orzy

stan

iem

typu

plik

oweg

o, w

tym

impo

rtuj

eda

ne z

plik

ów ze

wn�t

rzny

ch, e

kspo

rtuj

e wyn

iki d

o pl

ików

zewn

�trz

nych

.

9.1.

3. B

azy

da

nych

Tab

ela

9.3

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tno

�ci

uczn

ia w

zak

resi

e ba

z da

nych

na

pozi

omie

pod

staw

owym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

BA

ZOD

AN

OW

E FU

NK

CJE

AR

KU

SZA

KA

LKU

LAC

YJN

EGO

Pods

tawo

we za

sady

twor

zeni

a tab

eli

stan

owi�

cej b

az� d

anyc

h.

Zna i

rozu

mie

poj

�cie

: baz

a dan

ych.

Zna i

stos

uje r

egu�

y, ja

kim

pod

lega

tabe

la st

anow

i�ca

�ród

�o d

anyc

h.Po

traf

i zgr

omad

zi w

plik

u te

ksto

wym

dan

e b�d

�ce b

az� d

anyc

h.Im

port

uje d

ane u

mie

szcz

one w

plik

u te

ksto

wym

do

tabe

li ar

kusz

a kal

kula

cyjn

ego.

Zapi

suje

zgro

mad

zone

w ta

beli

dane

w p

liku

teks

towy

m, s

tosu

j�c o

dpow

iedn

ie zn

aki s

epar

acji.

Wys

zuki

wani

ein

form

acji

w ta

beli

przy

u�yc

iu au

tofil

tru

oraz

filtr

u za

awan

sowa

nego

.

Kor

zyst

a z au

tofil

tru

w ce

lu w

ysel

ekcj

onow

ania

dan

ych.

Potr

afi s

toso

wa z

�o�o

ne k

ryte

ria w

ybor

u w

filtr

ach

zaaw

anso

wany

ch.

Stos

uje o

dpow

iedn

i rod

zaj f

iltru

w ce

lu w

ybra

nia p

otrz

ebny

ch w

dan

ej sy

tuac

ji in

form

acji.


Twor

zeni

epo

dsum

owa�

dan

ych.

Potr

afi z

asto

sowa

fun

kcje

stan

dard

owe a

rkus

za d

o po

dsum

owa�

dan

ych.

Zna p

oj�c

ie: s

uma p

o�re

dnia

.W

ie, d

o cz

ego

u�yw

a si�

sum

po�

redn

ich,

pot

rafi

je st

osow

a.

Potr

afi d

okon

a p

odsu

mow

a� d

anyc

h za

wart

ych

w ta

beli

przy

u�y

ciu

krea

tora

sum

cz��

ciow

ych.

Potr

afi d

okon

a k

orek

ty i

zam

iany

kry

terió

w po

dsum

owa�

w is

tnie

j�cy

m ze

staw

ieni

u su

m p

o�re

dnic

h.R

ozum

ie p

oj�c

ie: t

abel

a prz

esta

wna.

Wie

, do

czeg

o s�u

�� ta

bele

prz

esta

wne.

Wsk

azuj

e, do

jaki

ch d

anyc

h m

o�na

zast

osow

a ta

bele

prz

esta

wne.

Potr

afi w

ykon

a ze

staw

ieni

e pod

sum

owa�

dan

ych

przy

u�y

ciu

krea

tora

tabe

l prz

esta

wnyc

h.Po

traf

i dok

ona

zmia

ny i

usta

wie�

opc

ji w

istni

ej�c

ej ta

beli

prze

staw

nej.

Gra

ficzn

a pre

zent

acja

dany

ch n

a wyk

resa

ch.

Potr

afi d

obra

odp

owie

dni t

yp w

ykre

su d

o pr

ezen

towa

nych

na n

im d

anyc

h.U

mie

twor

zy r

ó�ne

go ty

pu w

ykre

sy d

o da

nych

zawa

rtyc

h w

tabe

lach

i ta

bela

ch p

rzes

tawn

ych.

Potr

afi u

stal

i o

dpow

iedn

ie o

pcje

wykr

esu

i for

mat

owa

pos

zcze

góln

e jeg

o el

emen

ty.

Potr

afi z

apre

zent

owa

gra

ficzn

ie ro

zwi�

zani

a zad

a� i

prob

lem

ów z

inny

ch d

zied

zin

nauk

i szk

olne

j(ró

wnan

ie i

uk�a

d ró

wna�

, wyn

iki p

omia

rów

fizyc

znyc

h lu

b ch

emic

znyc

h, an

aliz

a ryn

ku p

racy

).

REL

AC

YJN

A B

AZA

DA

NYC

H

Pods

tawy

rela

cyjn

ejba

zy d

anyc

h.Zn

a i ro

zum

ie p

oj�c

ia: s

yste

m za

rz�d

zani

a dan

ymi,

rela

cyjn

a baz

a dan

ych.

Roz

umie

, czy

m s�

pol

a i re

kord

y.N

a prz

yk�a

dzie

istn

iej�

cej r

elac

yjne

j baz

y da

nych

wym

ieni

a obi

ekty

zwi�

zane

z ta

kim

i baz

ami

(tabe

le, k

were

ndy,

form

ular

ze, r

apor

ty, m

akro

defin

icje)

.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Tabe

le w

rela

cyjn

ej b

azie

dany

ch i

rela

cje m

i�dz

yni

mi.

Potra

fi za

impo

rtowa

tab

ele z

istni

ej�ce

j baz

y dan

ych,

arku

sza k

alku

lacyj

nego

czy p

liku

teks

towe

go.

Potr

afi z

apro

jekto

wa u

k�ad

tabe

l, un

ikaj

�c p

owta

rzan

ia d

anyc

h.Tw

orzy

tabe

le p

rzy u

�yci

u kr

eato

ra ta

bel o

raz w

wid

oku

proj

ektu

.Po

traf

i ust

ali

w�a

�ciw

o�ci

pól

.Zn

a poj

�cia

: klu

cz g

�ówn

y ora

z klu

cz o

bcy.

Wid

zi k

orzy

�ci w

ynik

aj�c

e ze s

toso

wani

a klu

czy g

�ówn

ych.

�cz

y ta

bele

odp

owie

dnim

i rel

acja

mi.

Roz

ró�n

ia p

odst

awow

e typ

y rel

acji

mi�

dzy t

abel

ami,

potr

afi j

e naz

wa.

Proj

ektu

je ta

bele

, uwz

gl�d

niaj

�c ró

�ne t

ypy d

anyc

h.

Wpr

owad

zani

e,wy

szuk

iwan

ie, e

dycj

ai u

suwa

nie d

anyc

hbe

zpo�

redn

io w

tabe

lach

i pop

rzez

form

ular

ze.

Zna r

ó�ne

form

aty d

anyc

h.W

ie, j

ak w

prow

adzi

dan

e bez

po�r

edni

o do

tabe

li lu

b po

prze

z for

mul

arz.

Wie

, jak

kor

zyst

a z

form

ular

zy d

o wp

rowa

dzan

ia, w

yszu

kiwa

nia i

edyc

ji da

nych

.Po

traf

i por

z�dk

owa

tabe

le i

prze

gl�d

a w

ybra

ne re

kord

y pr

zez

sort

owan

ie je

dno-

i wie

lopa

ram

etro

we.

Potr

afi d

ruko

wa t

abel

e i fo

rmul

arze

.Tw

orzy

i m

odyf

ikuj

e for

mul

arze

ora

z for

man

ty za

pom

oc� k

reat

ora i

w w

idok

u pr

ojek

tu.

Dod

aje e

tyki

ety,

form

anty

, nag

�ówe

k lu

b st

opk�

do

form

ular

za, z

mie

nia j

ego

szat

� gra

ficzn

�.

Wys

zuki

wani

ein

form

acji

w re

lacy

jnej

bazi

e dan

ych

z u�y

ciem

kwer

end.

Sam

odzi

elni

e pro

jektu

je pr

oste

zapy

tani

a, k

orzy

staj

�c z

wido

ku p

rojek

tu o

raz k

reat

orów

ró�n

ego

typu

kwe

rend

.K

onst

ruuj

e pol

a obl

icze

niow

e, wp

rowa

dza k

orek

ty.


Stos

uje o

dpow

iedn

ie k

ryte

ria i

para

met

ry d

o wy

szuk

iwan

ia d

anyc

h.Tw

orzy

kwe

rend

y obl

icza

j�ce

pod

sum

owan

ia.

Twor

zy ze

staw

ieni

a krz

y�ow

e, od

powi

edni

o de

finiu

j�c k

ryte

ria, n

ag�ó

wki w

iers

zy i

kolu

mn.

Twor

zy k

were

ndy f

unkc

jona

lne g

ener

uj�c

e tab

ele,

aktu

aliz

uj�c

e dan

e, us

uwaj

�ce i

do�

�cza

j�ce

dan

e.Pr

zygo

towa

nie z

esta

wie�

wybr

anyc

h da

nych

w ra

port

ach.

Twor

zy p

rost

e rap

orty

prz

y u�y

ciu

narz

�dzi

a Aut

orap

ort.

Wie

, jak

kor

zyst

a z

krea

tora

rapo

rtów

do

gene

rowa

nia d

owol

nych

rodz

ajów

rapo

rtów

.Po

traf

i gru

powa

inf

orm

acje

w ra

porc

ie.

Wie

, kie

dy k

orzy

sta

z po

dsum

owan

ia st

atys

tycz

nego

.Pr

zygo

towu

je ra

port

do

druk

u.

Och

rona

baz

y dan

ych.

Roz

umie

kon

iecz

no�

chro

nien

ia zg

rom

adzo

nych

dan

ych

prze

d os

obam

i nie

powo

�any

mi

do k

orzy

stan

ia z

nich

i ic

h pr

zetw

arza

nia.

Potr

afi s

toso

wa p

odst

awow

e mec

hani

zmy

chro

ni�c

e plik

baz

y da

nych

prz

ed je

go o

twar

ciem

i ewe

ntua

ln� p

rzyp

adko

w� lu

b ce

low�

mod

yfik

acj�

.R

ozum

ie k

onie

czno

� w

ykon

ywan

ia k

opii

bezp

iecz

e�st

wa (n

a prz

yk�a

d pr

zy w

prow

adza

niu

i tes

towa

niu

kwer

end

funk

cjon

alny

ch).


9.1.

4. M

ultim

ed

ia

Tab

ela

9.4

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

mul

tim

edió

w n

a po

ziom

ie p

odstaw

owym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

D�w

i�k

w ko

mpu

terz

e.Po

traf

i wym

ieni

kilk

a typ

ów p

lików

d�w

i�ko

wych

ora

z pod

a ic

h za

stos

owan

ie.

Zna m

etod

y kom

pres

ji pl

ików

d�w

i�ko

wych

.Po

traf

i prz

epro

wadz

i k

onwe

rsj�

mi�

dzy r

ó�ny

mi f

orm

atam

i d�w

i�ku

.Po

traf

i nag

ra g

�os i

spec

jaln

e efe

kty d

�wi�

kowe

.Po

traf

i zas

toso

wa f

iltry

kor

yguj

�ce i

wzb

ogac

aj�c

e d�w

i�k.

Potr

afi p

rzep

rowa

dzi

edyc

j�, m

ikso

wani

e i m

onta

� d�

wi�k

u, w

ykor

zyst

uj�c

mat

eria

�y w

�asn

eor

az b

azy

goto

wych

efek

tów

d�wi

�kow

ych.

Potr

afi p

os�u

�y s

i� fa

chow

� ter

min

olog

i�.

Zna s

poso

by re

prez

ento

wani

a d�w

i�ku

w k

ompu

terz

e.

Gra

fika k

ompu

tero

wa.

Zna p

odst

awow

e poj

�cia

zwi�

zane

z gr

afik

� ras

trow

� i w

ekto

row�

.O

bja�

nia p

odst

awow

e ró�

nice

pom

i�dz

y gr

afik

� ras

trow

� a w

ekto

row�

.Zn

a wad

y i za

lety

gra

fiki r

astr

owej

i wek

toro

wej.

Zapi

suje

plik

i gra

ficzn

e w ró

�nyc

h fo

rmat

ach.

Stos

uje k

ompr

esj�

stra

tn� i

bez

stra

tn� p

lików

gra

ficzn

ych,

rozu

mie

j�c,

jaki

ma o

na w

p�yw

na w

ielk

o�

plik

ów i

jako

� o

braz

u.Zn

a spo

soby

repr

ezen

towa

nia o

braz

u w

kom

pute

rze.

Przy

goto

wuje

graf

ik� p

rzez

nacz

on� n

a str

on� W

WW

.R

ozum

ie, j

aki w

p�yw

na w

ydru

kowa

n� g

rafik

� maj

� atr

ybut

y obr

azu

i par

amet

ry u

�yte

j dru

kark

i.


9.1.

5. S

yste

my

i sie

ci k

om

put

ero

we

Tab

ela

9.5

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

system

ów i

sie

ci k

ompu

tero

wyc

h na

poz

iom

ie p

odstaw

owym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Prze

gl�d

syst

emów

oper

acyj

nych

.W

ymie

nia p

odst

awow

e fun

kcje

syst

emu

oper

acyj

nego

:�

wyk

onyw

anie

pro

gram

ów,

� o

pera

cje w

ej�ci

a-wyj

�cia

,�

zar

z�dz

anie

syst

emem

plik

ów,

� k

omun

ikac

ja,

� p

rzek

azyw

anie

kom

unik

atów

,�

wyk

rywa

nie b

��dó

w.R

ozró

�nia

pod

staw

owe s

yste

my o

pera

cyjn

e.Zn

a poj

�cia

: �ro

dowi

sko

wiel

odos

t�po

we, w

ielo

zada

niow

o�,

j�dr

o sy

stem

u, w

irtua

lna m

aszy

na.

Pods

tawo

we za

dani

asy

stem

u op

erac

yjne

go.

Zna p

odst

awow

e zad

ania

syst

emu

oper

acyj

nego

, do

któr

ych

nale

��:

� z

arz�

dzan

ie p

roce

sam

i,�

zar

z�dz

anie

pam

i�ci

� ope

racy

jn�,

� z

arz�

dzan

ie p

likam

i,�

zar

z�dz

anie

syst

emem

wej�

cia-w

yj�c

ia,

� z

arz�

dzan

ie p

ami�

ci� p

omoc

nicz

� (dy

skow

�),

� p

raca

w si

eci,

� s

yste

m o

chro

ny.

Roz

umie

, na c

zym

pol

ega i

jak

prze

bieg

a int

erpr

etac

ja p

olec

e� (w

iers

z pol

ece�

, pow

�oka

).


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Budo

wa i

dzia

�ani

e sie

ciko

mpu

tero

wych

. Us�u

gisi

ecio

we.

Zna p

odst

awow

e us�u

gi si

ecio

we.

Rozr

ó�ni

a rod

zaje

sieci

ze w

zgl�d

u na

ich

zakr

esy:

LAN

, MA

N, W

AN

.Po

traf

i opi

sa n

iekt

óre z

e sk�

adni

ków

u�yw

anyc

h w

sieci

(kar

ty si

ecio

we, o

kabl

owan

ie si

ecio

we,

urz�

dzen

ia si

ecio

we).

Potr

afi o

pisa

top

olog

ie si

ecio

we (t

opol

ogia

mag

istra

li, g

wiaz

dy, p

ier�

cien

ia, p

e�ny

ch p

o��c

ze�,

mie

szan

a).

Potr

afi o

pisa

tec

hnol

ogie

siec

iowe

(met

ody d

ost�

pu d

o sie

ci).

Potr

afi o

pisa

rol

� urz

�dze

� s�u

��cy

ch d

o ro

zbud

owy

sieci

(wzm

acni

aki,

konc

entr

ator

y, m

osty

,pr

ze��

czni

ki, r

oute

ry, b

ram

y).

Prot

oko�

y sie

ciow

e.M

odel

OSI

.Po

traf

i wyj

a�ni

, cz

ym je

st p

roto

kó� i

zest

aw p

roto

ko�ó

w.Zn

a fun

kcje

posz

czeg

ólny

ch w

arst

w m

odel

u O

SI.

Potr

afi o

kre�

li, c

zy d

any

kom

pute

r mo�

e si�

kom

unik

owa

z in

nym

i kom

pute

ram

i w si

eci.

Potr

afi w

ymie

ni n

azwy

pod

staw

owyc

h pr

otok

o�ów

siec

iowy

ch i

opisa

ich

w�a

sno�

ci.

Zest

aw p

roto

ko�ó

wTC

P/IP

.R

ozum

ie, n

a czy

m p

oleg

a pod

zia�

na w

arst

wy ze

staw

u pr

otok

o�ów

TC

P/IP

i po

równ

uje g

o z m

odel

emO

SI.

Om

awia

spos

ób p

rzes

y�an

ia d

anyc

h m

i�dz

y pr

otok

o�am

i TC

P/IP

.Zn

a poj

�cie

: pak

iet d

anyc

h (i

u�yw

a go)

.Sz

czeg

ó�ow

o an

aliz

uje w

arst

w� si

ecio

w�, u

�ywa

j�c p

oj�

: pro

tokó

� IP,

kla

sy ad

resó

w IP

, adr

esac

ja IP

,ad

resy

zast

rze�

one,

rodz

aje a

dres

owan

ia, m

aska

, pod

sieci

, ser

wer D

NS.


Bezp

iecz

e�st

woin

form

acji

w sie

ciac

h.Zn

a zag

ro�e

nia z

wi�z

ane z

pra

c� k

ompu

tera

w si

eci:

nisz

cz�c

e pro

gram

y, sn

iffer

, pod

szyw

anie

i na�

lado

wnic

two.

Pot

rafi

podj

� d

zia�

ania

pre

wenc

yjne

.Zn

a ró�

ne sp

osob

y za

bezp

iecz

e� p

rzed

zagr

o�en

iam

i, ta

kie j

ak: s

zyfr

owan

ie, c

erty

fikat

y cy

frow

e,za

bezp

iecz

enia

syst

emów

ope

racy

jnyc

h, za

pora

fire

wall,

filtr

owan

ie p

akie

tów.

Rozu

mie

koni

eczn

o� s

toso

wani

a pro

gram

ów an

tywi

ruso

wych

i sys

tem

atyc

znej

aktu

aliz

acji

bazy

wiru

sów.

Potr

afi w

ykon

a k

opie

bez

piec

ze�s

twa s

woic

h da

nych

.Zn

a pod

staw

y ko

dowa

nia d

anyc

h.

Twor

zeni

ei p

ublik

owan

ie w

�asn

ych

mat

eria

�ów

w sie

ci.

Zna s

truk

tur�

ora

z pod

staw

owe z

nacz

niki

dok

umen

tu H

TML.

Potra

fi stw

orzy

i m

odyf

ikow

a w

itryn

� WW

W z

wyko

rzys

tani

em te

kstu

, tab

el, o

dpow

iedni

ch fo

rmat

ówgr

afik

i.D

ostr

zega

kor

zy�c

i zwi

�zan

e ze s

toso

wani

em ar

kusz

y st

ylów

.Pr

zygo

towu

je w�

asne

mat

eria

�y g

rafic

zne d

o st

rony

WW

W.

Publ

ikuj

e w si

eci w

�asn

e mat

eria

�y.

Zna i

stos

uje o

bowi

�zuj

�ce z

asad

y pra

wne d

otyc

z�ce

pra

wa au

tors

kieg

o.


9.1.

6. A

spe

kty

ety

czne

, pra

wne

i sp

o�e

czne

w z

ast

oso

wa

nia

ch in

form

aty

ki.

Tend

enc

je w

ro

zwo

ju in

form

aty

ki i

jej z

ast

oso

wa

�

Tab

ela

9.6

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tno

�ci

uczn

ia w

zak

resi

e as

pekt

ów e

tycz

nych

, pra

wny

ch i

spo

�ecz

nych

w z

asto

sow

ania

chin

form

atyk

i or

az w

zak

resi

e te

nden

cji

w r

ozw

oju

info

rmat

yki

i jej

zas

toso

wa�

na

pozi

omie

pod

staw

owym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Asp

ekty

etyc

zne,

praw

ne i

spo�

eczn

ew

zast

osow

ania

chin

form

atyk

i.

Okr

e�la

kor

zy�c

i wyn

ikaj

�ce z

rozw

oju

i wsz

echs

tron

nego

wyk

orzy

stan

ia in

form

atyk

i w ró

�nyc

hdz

iedz

inac

h �y

cia.

Zna

prze

pisy

pra

wne d

otyc

z�ce

wyk

orzy

styw

ania

, prz

etwa

rzan

ia i

publ

ikow

ania

info

rmac

ji—

pra

wo a

utor

skie

.Pr

zest

rzeg

a zas

ad et

yki.

Dos

trze

ga b

arie

ry, j

akie

dot

ycz�

na p

rzyk

�ad

osób

nie

pe�n

ospr

awny

ch ch

c�cy

ch k

orzy

sta

z os

i�gn

i�

info

rmat

yki.

Kie

runk

i roz

woju

info

rmat

yki i

jej

zast

osow

a�.

Potr

afi w

ymie

ni w

iele

zast

osow

a� k

ompu

teró

w w

ró�n

ych

dzie

dzin

ach

�yci

a.

9.2.

Ksz

ta�c

eni

e w

za

kre

sie

ro

zsze

rzo

nym

Prze

dsta

wion

e w

tym

roz

dzia

le t

re�c

i na

ucza

nia

i pr

zewi

dywa

ne o

si�gn

i�ci

a uc

znió

w od

powi

adaj

� re

aliz

acji

pods

tawy

pro

gram

owej

z uwz

gl�d

nien

iem

stan

dard

ów eg

zam

inac

yjny

ch n

a po

ziom

ie ro

zsze

rzon

ym. S

tano

wi� o

nesz

czeg

ó�ow

� in

form

acj�

— z

arów

no d

la n

aucz

ycie

la, j

ak i

dla

uczn

ia —

dot

ycz�

c� z

akre

su w

iado

mo�

ci i

umie

-j�t

no�c

i obo

wi�z

uj�c

ych

na eg

zam

inie

mat

ural

nym

z in

form

atyk

i na p

ozio

mie

rozs

zerz

onym

.


9.2.

1. A

lgo

rytm

ika

Tab

ela

9.7

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

algo

rytm

iki

na p

ozio

mie

roz

szer

zony

m

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

WP

RO

WA

DZE

NIE

DO

ALG

OR

YTM

IKI

Wpr

owad

zeni

e do

algo

rytm

ów.

Poj�c

ie al

gory

tmu.

Roz

umie

poj

�cie

: alg

oryt

m.

Potr

afi p

oda

prz

yk�a

dowe

algo

rytm

y zwi

�zan

e z �y

ciem

codz

ienn

ym, i

nnym

ina

ucza

nym

i prz

edm

iota

mi i

tp.

Etap

y roz

wi�z

ywan

ia za

da�

za p

omoc

�ko

mpu

tera

. Spe

cyfik

acja

zada

nia:

dan

ewe

j�cio

we i

dane

wyj

�cio

we. Z

asto

sowa

nie

spec

yfik

acji

zada

nia w

real

izac

ji al

gory

tmów

.

Popr

awni

e def

iniu

je pr

oble

m i

form

u�uj

e jeg

o sp

ecyf

ikac

j�.

Zna i

stos

uje e

tapy

rozw

i�zy

wani

a zad

a� za

pom

oc� k

ompu

tera

(od

sfor

mu�

owan

ia sp

ecyf

ikac

ji pr

oble

mu

po te

stow

anie

rozw

i�za

nia)

.R

ealiz

uje r

ozwi

�zan

ie p

robl

emu

etap

ami:

� z

apla

nowa

nie d

zia�

a�,

� w

ydzi

elen

ie p

odpr

oble

mów

i ok

re�le

nie z

ale�

no�c

i mi�

dzy

nim

i,�

sko

nstr

uowa

nie a

lgor

ytm

ów ro

zwi�

zuj�

cych

pod

prob

lem

y,�

ana

liza t

ych

algor

ytm

ów i o

kre�

lenie

ogól

nego

algo

rytm

u ro

zwi�z

uj�c

ego

prob

lem.

Dok

onuj

e ana

lizy p

rost

ego

i um

iark

owan

ie z�

o�on

ego

zada

nia o

raz o

prac

owuj

eal

gory

tm zg

odny

ze sp

ecyf

ikac

j�.

Spos

oby r

epre

zent

owan

ia al

gory

tmów

: opi

ss�o

wny,

list

a kro

ków,

sche

mat

blo

kowy

,dr

zewo

algo

rytm

u, p

rogr

am.

Zna r

ó�ne

spos

oby r

epre

zent

owan

ia al

gory

tmów

, w ty

m o

pis s

�own

y, li

st� k

rokó

w,sc

hem

at b

loko

wy, d

rzew

o al

gory

tmu,

pro

gram

.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Rea

lizac

ja w

ybra

nych

algo

rytm

ów p

rzy

u�yc

iu ró

�nyc

h sp

osob

ów re

prez

ento

wani

a:�

sch

emat

blo

kowy

— g

rafic

zna p

reze

ntac

jaal

gory

tmu,

� l

ista k

rokó

w —

s�ow

na p

reze

ntac

jaal

gory

tmu,

� p

rogr

am w

wyb

rany

m j�

zyku

prog

ram

owan

ia w

ysok

iego

poz

iom

u—

pra

ktyc

zna r

ealiz

acja

algo

rytm

u.

Rea

lizuj

e alg

oryt

my,

stos

uj�c

ró�n

e spo

soby

ich

repr

ezen

towa

nia,

w ty

m sc

hem

atbl

okow

y, li

st� k

rokó

w, p

rogr

am w

j�zy

ku p

rogr

amow

ania

wys

okie

go p

ozio

mu.

Wyo

dr�b

nia e

lem

enty

sk�a

dowe

algo

rytm

u.D

obie

ra w

�a�c

iwy

spos

ób ro

zwi�

zani

a i p

reze

ntac

ji al

gory

tmu

do k

onkr

etne

gopr

oble

mu.

Zapi

suje

rozw

i�za

nie z

adan

ia w

pos

taci

algo

rytm

u ze

spec

yfik

acj�

, w w

ybra

nej

prze

z sie

bie n

otac

ji.Fo

rmu�

uje i

nfor

mat

yczn

e roz

wi�z

anie

pro

steg

o i u

mia

rkow

anie

z�o�

oneg

opr

oblem

u pr

zez d

obór

odp

owied

nich

stru

ktur

dan

ych

(w ty

m st

rukt

ur d

ynam

iczny

ch)

oraz

mo�

liwie

najle

psze

go al

gory

tmu

i rea

lizuj

e je w

wyb

rany

m j�

zyku

pro

gram

owan

ia.W

ykor

zyst

uje r

ó�ne

met

ody a

lgor

ytm

iczn

e i al

gory

tmy k

lasy

czne

do ro

zwi�

zywa

nia p

robl

emu

oraz

�wia

dom

ie w

ybie

ra w

�a�c

iwy

spos

ób ro

zwi�

zani

aza

dani

a.W

ykor

zyst

uje z

doby

t� w

iedz

� i u

mie

j�tno

�ci d

o ro

zwi�

zywa

nia p

rost

ych

i um

iark

owan

ie z�

o�on

ych

zada

� z r

ó�ny

ch d

zied

zin.

Indy

widu

alni

e i ze

spo�

owo

real

izuj

e pro

jekty

pro

gram

istyc

zne.

Alg

oryt

my

linio

we i

algo

rytm

y z w

arun

kam

i(r

ozga

��zi

enia

mi).

Rea

lizac

ja w

ybra

nych

algo

rytm

ów. R

ozwi

�zyw

anie

równ

a�:

linio

wego

i kw

adra

towe

go.

Roz

umie

poj

�cia

: alg

oryt

m li

niow

y, al

gory

tm z

waru

nkam

i (ro

zga�

�zie

niam

i).St

osuj

e alg

oryt

my

linio

we i

algo

rytm

y z w

arun

kam

i (ro

zga�

�zie

niam

i) pr

zyro

zwi�

zywa

niu

prob

lem

ów.

Iden

tyfik

uje w

ykor

zyst

an� m

etod

� pro

gram

owan

ia li

niow

ego

i z w

arun

kam

iw

przy

k�ad

owyc

h al

gory

tmac

h.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

y: ro

zwi�

zywa

nie r

ówna

nia l

inio

wego

, roz

wi�z

ywan

ie ró

wnan

iakw

adra

towe

go, s

tabi

lny a

lgor

ytm

rozw

i�zu

j�cy r

ówna

nie k

wadr

atow

e itp

.


Itera

cja.

Def

inio

wani

e ite

racj

i. R

ealiz

acja

algo

rytm

ów z

zast

osow

anie

m it

erac

ji:wy

znac

zani

e ele

men

tów,

obl

icza

nie s

umy

i ilo

czyn

u or

az in

ne d

zia�

ania

na c

i�ga

chlic

zbow

ych,

algo

rytm

y wy

kony

wane

na te

ksta

ch (�

a�cu

chac

h) i

tabl

icac

h.

Roz

umie

poj

�cia

: ite

racj

a, w

zór i

tera

cyjn

y.Po

traf

i zde

finio

wa i

tera

cj�.

Stos

uje m

etod

� ite

racj

i prz

y re

aliz

acji

algo

rytm

ów.

Iden

tyfik

uje w

ykor

zyst

an� m

etod

� ite

racj

i w p

rzyk

�ado

wych

algo

rytm

ach.

Rea

lizuj

e alg

oryt

my i

tera

cyjn

e: wy

znac

zani

e ele

men

tów,

obl

icza

nie s

umy

i ilo

czyn

u or

az in

ne d

zia�

ania

na c

i�ga

ch li

czbo

wych

, pro

ste i

z�o�

one a

lgor

ytm

ywy

kony

wane

na t

ekst

ach

(�a�c

ucha

ch) o

raz t

ablic

ach

(na p

rzyk

�ad

znaj

dowa

nie

podc

i�gó

w o

okre

�lony

ch w

�asn

o�ci

ach)

itp.

Rek

uren

cja.

Def

inio

wani

e rek

uren

cji.

Proc

edur

y-fu

nkcj

e rek

uren

cyjn

e. Za

mia

naite

racj

i na r

ekur

encj

�. R

ealiz

acja

algo

rytm

ówz z

asto

sowa

niem

reku

renc

ji: o

blic

zani

e siln

ilic

zby n

atur

alne

j, wy

znac

zani

e ele

men

tów

ci�g

u Fi

bona

ccie

go, w

ie�e

Han

oi. A

naliz

awa

rto�

ci zm

ienn

ych

w pr

zyk�

adow

ych

algo

rytm

ach

reku

renc

yjny

ch.

Roz

umie

poj

�cia

: rek

uren

cja,

wzó

r rek

uren

cyjn

y, za

le�n

o� r

ekur

ency

jna.

Potr

afi p

oda

prz

yk�a

dy za

stos

owan

ia re

kure

ncji

oraz

pow

i�za

syt

uacj

e �yc

iowe

z roz

wi�z

ania

mi r

ekur

ency

jnym

i.Po

trafi

defin

iowa

zal

e�no

�ci r

ekur

ency

jne o

raz o

dpow

iedni

e pro

cedu

ry-fu

nkcje

reku

renc

yjne

.Po

traf

i dok

onyw

a za

mia

ny m

etod

y ite

racy

jnej

wyk

orzy

stan

ej w

algo

rytm

iena

reku

renc

yjn�

.Id

enty

fikuj

e wyk

orzy

stan

� met

od� r

ekur

encj

i w p

rzyk

�ado

wych

algo

rytm

ach.

Rea

lizuj

e alg

oryt

my

reku

renc

yjne

: obl

icza

nie s

ilni l

iczb

y na

tura

lnej,

wyz

nacz

anie

elem

entó

w ci

�gu

Fibo

nacc

iego

, wie

�e H

anoi

itp.

Dok

onuj

e ana

lizy

wart

o�ci

zmie

nnyc

h w

przy

k�ad

owyc

h al

gory

tmac

hre

kure

ncyj

nych

.St

osuj

e met

od� r

ekur

encj

i prz

y re

aliz

acji

algo

rytm

ów.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Met

oda „

dzie

l i zw

yci�

�aj”

.R

ozum

ie p

oj�c

ie: m

etod

a „dz

iel i

zwyc

i��a

j”.

Potr

afi d

efin

iowa

i st

osow

a m

etod

� „dz

iel i

zwyc

i��a

j” w

odp

owie

dnic

hsy

tuac

jach

.Id

enty

fikuj

e wyk

orzy

stan

� met

od� „

dzie

l i zw

yci�

�aj”

w p

rzyk

�ado

wych

algo

rytm

ach.

Rea

lizuj

e alg

oryt

my z

wyk

orzy

stan

iem

met

ody „

dzie

l i zw

yci�

�aj”

.

Prog

ram

owan

ie za

ch�a

nne.

Roz

umie

poj

�cie

: pro

gram

owan

ie za

ch�a

nne.

Iden

tyfik

uje w

ykor

zyst

an� m

etod

� pro

gram

owan

ia za

ch�a

nneg

o w

przy

k�ad

owyc

hal

gory

tmac

h.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

y z w

ykor

zyst

anie

m m

etod

y zac

h�an

nej.

Kry

ptog

rafia

i kr

ypto

anal

iza.

Met

ody s

zyfr

owan

ia.

Roz

umie

poj

�cia

: kry

ptog

rafia

, kry

ptoa

naliz

a, al

gory

tmy k

rypt

ogra

ficzn

e.Po

traf

i wym

ieni

pod

staw

owe m

etod

y sz

yfro

wani

a.


REA

LIZA

CJA

ALG

OR

YTM

ÓW

Wyz

nacz

anie

naj

wi�k

szeg

o ws

póln

ego

dzie

lnik

a i n

ajm

niejs

zej w

spól

nej

wiel

okro

tno�

ci d

wóch

licz

b na

tura

lnyc

h:�

wyz

nacz

anie

naj

wi�k

szeg

o ws

póln

ego

dzie

lnik

a — al

gory

tm E

uklid

esa,

� w

yzna

czan

ie n

ajm

niejs

zej w

spól

nej

wiel

okro

tno�

ci.

Wyz

nacz

a naj

wi�k

szy

wspó

lny d

ziel

nik

dwóc

h lic

zb n

atur

alny

ch al

gory

tmem

Eukl

ides

a.W

yzna

cza n

ajm

niejs

z� w

spól

n� w

ielo

krot

no�

dwó

ch li

czb

natu

raln

ych,

wyko

rzys

tuj�

c alg

oryt

m o

blic

zaj�

cy n

ajwi

�ksz

y ws

póln

y dzi

elni

k.

Wyz

nacz

anie

war

to�c

i wie

lom

ianu

,po

zycy

jne s

yste

my l

iczb

owe i

repr

ezen

tacj

ada

nych

licz

bowy

ch w

kom

pute

rze:

� w

yzna

czan

ie w

arto

�ci w

ielo

mia

nusc

hem

atem

Hor

nera

,�

szy

bkie

pod

nosz

enie

do

pot�

gi,

� p

ozyc

yjne

syst

emy l

iczb

owe s

toso

wane

w in

form

atyc

e — sy

stem

dwó

jkow

y(b

inar

ny),

ósem

kowy

(okt

alny

)i s

zesn

astk

owy (

heks

adec

ymal

ny)

— d

efin

icja

, zam

iana

licz

b za

pisa

nych

w po

dany

ch sy

stem

ach,

real

izac

japo

dsta

wowy

ch o

pera

cji a

rytm

etyc

znyc

hw

poda

nych

syst

emac

h,

Wyz

nacz

a war

to�

wie

lom

ianu

sche

mat

em H

orne

ra.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m sz

ybki

ego

podn

osze

nia

do p

ot�g

i z w

ykor

zyst

anie

msc

hem

atu

Hor

nera

.R

ozum

ie p

oj�c

ia: s

yste

m li

czbo

wy, p

ozyc

yjny

syst

em li

czbo

wy.

Zna d

efin

icje

syst

emu

dwój

kowe

go (b

inar

nego

), ós

emko

wego

(okt

alne

go)

i sze

snas

tkow

ego

(hek

sade

cym

alne

go) o

raz z

amie

nia l

iczb

y za

pisa

ne w

tych

syst

emac

h lic

zbow

ych

na sy

stem

dzi

esi�

tny

i odw

rotn

ie.

Wyk

onuj

e pod

staw

owe o

pera

cje a

rytm

etyc

zne w

syst

emac

h lic

zbow

ych:

dwój

kowy

m, ó

sem

kowy

m i

szes

nast

kowy

m.

Zam

ieni

a lic

zby z

dow

olne

go p

ozyc

yjne

go sy

stem

u lic

zbow

ego

na d

zies

i�tn

yz z

asto

sowa

niem

sche

mat

u H

orne

ra.

Zam

ienia

licz

by z

syste

mu

dzies

i�tne

go n

a dow

olny

inny

poz

ycyj

ny sy

stem

licz

bowy

.W

ykon

uje p

odst

awow

e dzi

a�an

ia ar

ytm

etyc

zne w

ró�n

ych

pozy

cyjn

ych

syst

emac

hlic

zbow

ych.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA�

zam

iana

licz

b z d

owol

nego

poz

ycyj

nego

syst

emu

liczb

oweg

o na

dzi

esi�

tny

z zas

toso

wani

em sc

hem

atu

Hor

nera

,�

zam

iana

licz

b z s

yste

mu

dzie

si�tn

ego

na d

owol

ny p

ozyc

yjny

syst

em li

czbo

wy,

� w

ykon

ywan

ie p

odst

awow

ych

dzia

�a�

aryt

met

yczn

ych

w ró

�nyc

h sy

stem

ach

liczb

owyc

h,�

rep

reze

ntac

ja d

anyc

h lic

zbow

ych

w ko

mpu

terz

e — re

prez

enta

cja b

inar

nalic

zb ca

�kow

itych

i ni

eca�

kowi

tych

,re

prez

enta

cja s

ta�o

pozy

cyjn

ai z

mie

nnop

ozyc

yjna

licz

b.

Zna r

epre

zent

acje

dan

ych

liczb

owyc

h w

kom

pute

rze,

w ty

m re

prez

enta

cj� b

inar

n�lic

zb ca

�kow

itych

i ni

eca�

kowi

tych

, sta

�opo

zycy

jn� r

epre

zent

acj�

liczb

,zm

ienn

opoz

ycyj

n� re

prez

enta

cj� l

iczb

, poj

�cie

man

tysy

i ce

chy.

Gen

erow

anie

licz

b pi

erws

zych

i ba

dani

e,cz

y lic

zba j

est p

ierw

sza:

� r

ozk�

ad n

a czy

nnik

i pie

rwsz

e,�

sito

Era

tost

enes

a.

Roz

umie

poj

�cie

: lic

zba p

ierw

sza.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m sp

rawd

zaj�

cy, c

zy d

ana l

iczb

a jes

t pie

rwsz

a, d

okon

uje r

ozk�

adu

liczb

y na c

zynn

iki p

ierw

sze.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m g

ener

uj�c

y lic

zby

pier

wsze

— si

to E

rato

sten

esa.

Alg

oryt

my

na te

ksta

ch (�

a�cu

chac

h).

Rea

lizuj

e alg

oryt

my

wyko

nywa

ne n

a tek

stac

h, n

a prz

yk�a

d wy

szuk

iwan

ie w

zorc

aw

tek�

cie,

spra

wdza

nie,

czy t

ekst

jest

pal

indr

omem

.Pr

zesz

ukiw

anie

ci�g

u lic

zbow

ego:

� p

rzes

zuki

wani

e lin

iowe

tabl

icy

jedno

wym

iaro

wej,

� p

rzes

zuki

wani

e lin

iowe

tabl

icy

jedno

wym

iaro

wej z

war

town

ikie

m.

Wyk

orzy

stuj

e met

ody l

inio

we p

rzy

prze

szuk

iwan

iu ci

�gu

liczb

oweg

o.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

prz

eszu

kiwa

nia l

inio

wego

tabl

icy j

edno

wym

iaro

wej.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

rzes

zuki

wani

a lin

iowe

go ta

blic

y je

dnow

ymia

rowe

jz

wart

owni

kiem

.


Znaj

dowa

nie n

ajwi

�ksz

ego

lub

najm

niejs

zego

elem

entu

w ci

�gu

liczb

owym

:�

zna

jdow

anie

naj

wi�k

szeg

o el

emen

tuw

ci�g

u lic

zbow

ym,

� z

najd

owan

ie n

ajm

niejs

zego

elem

entu

w ci

�gu

liczb

owym

.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m zn

ajdo

wani

a naj

wi�k

szeg

o el

emen

tu w

ci�g

u lic

zbow

ym.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m zn

ajdo

wani

a naj

mni

ejsze

go el

emen

tu w

ci�g

u lic

zbow

ym.

Znaj

dowa

nie l

ider

a w zb

iorz

e.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

znaj

dowa

nia l

ider

a w zb

iorz

e.Sp

rawd

zani

e mon

oton

iczn

o�ci

ci�g

ulic

zbow

ego:

� s

praw

dzan

ie, cz

y ci�

g licz

bowy

jest

rosn

�cy

lub

mal

ej�cy

,�

spr

awdz

anie

, czy

ci�g

licz

bowy

jest

nie

rosn

�cy l

ub n

iem

alej

�cy,

� s

praw

dzan

ie, c

zy ci

�g li

czbo

wy je

stm

onot

onic

zny

lub

niem

onot

onic

zny.

Roz

umie

poj

�cie

: mon

oton

iczn

o� c

i�gu

licz

bowe

go.

Real

izuj

e alg

oryt

m sp

rawd

zaj�c

y, cz

y ci�

g lic

zbow

y jes

t ros

n�cy

lub

mal

ej�cy

.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

spra

wdza

j�cy

, czy

ci�g

licz

bowy

jest

nie

rosn

�cy

lub

niem

alej

�cy.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m sp

rawd

zaj�

cy, c

zy ci

�g li

czbo

wy je

st m

onot

onic

zny

lub

niem

onot

onic

zny.

Sort

owan

ie ci

�gu

liczb

oweg

o:�

por

z�dk

owan

ie p

rzez

wyb

ór,

� p

orz�

dkow

anie

prz

ez w

staw

iani

e,�

por

z�dk

owan

ie b

�bel

kowe

.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

orz�

dkow

ania

prz

ez w

ybór

.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

por

z�dk

owan

ia p

rzez

wst

awia

nie.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

orz�

dkow

ania

b�b

elko

wego

.

Zast

osow

anie

met

ody

„dzi

el i

zwyc

i��a

j”:

� j

edno

czes

ne zn

ajdo

wani

e naj

mni

ejsze

goi n

ajwi

�ksz

ego

elem

entu

,�

prz

eszu

kiwa

nie b

inar

ne ci

�gu

upor

z�dk

owan

ego,

Wyk

orzy

stuj

e met

od� „

dzie

l i zw

yci�

�aj”

prz

y rea

lizac

ji al

gory

tmów

.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

jedn

ocze

sneg

o zn

ajdo

wani

a na

jmni

ejsz

ego

i naj

wi�k

szeg

oel

emen

tu.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

rzes

zuki

wani

a bin

arne

go u

porz

�dko

wane

go ci

�gu

liczb

oweg

o.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

� s

orto

wani

e prz

ez sc

alan

ie,

� s

orto

wani

e szy

bkie

,�

zna

jdow

anie

prz

ybli�

onej

wart

o�ci

mie

jsca

zero

wego

funk

cji c

i�g�

ej—

met

oda p

o�ow

ieni

a prz

edzi

a�ów

.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m so

rtow

ania

prz

ez sc

alan

ie.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m so

rtow

ania

szyb

kieg

o.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

znaj

dowa

nia p

rzyb

li�on

ej w

arto

�ci m

iejsc

a zer

oweg

o fu

nkcj

ici

�g�e

j — m

etod

a po�

owie

nia p

rzed

zia�

ów.

Obl

icze

nia p

rzyb

li�on

e. R

ealiz

acja

wybr

anyc

h al

gory

tmów

num

eryc

znyc

h:�

obl

icza

nie w

arto

�ci p

ierw

iast

kakw

adra

towe

go z

liczb

y dod

atni

ej—

algo

rytm

New

tona

-Rap

hson

a(m

etod

a Her

ona)

,�

obl

icza

nie p

ola o

bsza

ru o

gran

iczo

nego

wykr

esem

funk

cji (c

a�kow

anie

num

eryc

zne)

,�

prz

ybli�

anie

war

to�c

i lic

zby

met

od�

Mon

te C

arlo

.

Roz

umie

poj

�cia

: obl

icze

nia p

rzyb

li�on

e, m

etod

y num

eryc

zne.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m o

blic

zaj�

cy w

arto

� p

ierw

iast

ka k

wadr

atow

ego

z lic

zby

doda

tnie

j — al

gory

tm N

ewto

na-R

aphs

ona (

met

oda H

eron

a).

Rea

lizuj

e alg

oryt

m o

blic

zaj�

cy p

ole o

bsza

ru o

gran

iczo

nego

wyk

rese

m fu

nkcj

i—

met

oda p

rost

ok�t

ów, m

etod

a tra

pezó

w.R

ealiz

uje

algo

rytm

wyk

onuj

�cy

przy

bli�

anie

war

to�c

i lic

zby

met

od�

Mon

teC

arlo

.

Wyz

nacz

anie

war

to�c

i wyr

a�en

ia za

pisa

nego

w od

wrot

nej n

otac

ji po

lskie

j ON

P.Zn

a zas

ady

zapi

su w

yra�

enia

pod

aneg

o w

post

aci O

NP.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m o

blic

zaj�

cy w

arto

� w

yra�

enia

zapi

sane

go w

pos

taci

ON

P.Za

stos

owan

ie p

rogr

amow

ania

zach

�ann

ego:

� a

lgor

ytm

zach

�ann

y dl

a pro

blem

upl

ecak

oweg

o,�

alg

oryt

m w

ydaw

ania

resz

ty,

� a

lgor

ytm

Huf

fman

a.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m za

ch�a

nny d

la p

robl

emu

plec

akow

ego.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m w

ydaw

ania

resz

ty.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m H

uffm

ana.


Wyb

rane

algo

rytm

y kr

ypto

graf

iczn

e.R

ealiz

uje p

rzyk

�ado

we al

gory

tmy k

rypt

ogra

ficzn

e, w

tym

algo

rytm

y sy

met

rycz

ne,

algo

rytm

y as

ymet

rycz

ne, p

odpi

s cyf

rowy

itp.

WA

SNO

CI A

LGO

RYT

MÓ

W

Z�o�

ono�

cza

sowa

algo

rytm

ów.

Ana

liza z

�o�o

no�c

i cza

sowe

j wyb

rany

chal

gory

tmów

.

Roz

umie

poj

�cia

: z�o

�ono

� o

blic

zeni

owa,

z�o�

ono�

cza

sowa

.Po

traf

i wyz

nacz

a, o

ceni

a o

raz u

zasa

dnia

z�o

�ono

� cz

asow

� alg

oryt

mów

.A

naliz

uje z

�o�o

no�

czas

ow� w

ybra

nych

algo

rytm

ów.

Poró

wnuj

e z�o

�ono

� cz

asow

� alg

oryt

mów

rozw

i�zu

j�cy

ch te

n sa

m p

robl

em.

Dob

iera

mo�

liwie

naj

szyb

szy

algo

rytm

rozw

i�zu

j�cy

pos

tawi

ony

prob

lem

.

Z�o�

ono�

pam

i�ci

owa a

lgor

ytm

ów.

Ana

liza z

�o�o

no�c

i pam

i�ci

owej

wybr

anyc

hal

gory

tmów

.

Roz

umie

poj

�cie

: z�o

�ono

� p

ami�

ciow

a.Po

traf

i wyz

nacz

a, o

ceni

a o

raz u

zasa

dnia

z�o

�ono

� p

ami�

ciow

� alg

oryt

mów

.A

naliz

uje z

�o�o

no�

pam

i�ci

ow� w

ybra

nych

algo

rytm

ów.

Poró

wnuj

e z�o

�ono

� p

ami�

ciow

� alg

oryt

mów

rozw

i�zu

j�cy

ch te

n sa

m p

robl

em.

Dob

iera

odp

owie

dnie

stru

ktur

y dan

ych

w ro

zwi�

zani

u po

staw

ione

go p

robl

emu.

W�a

sno�

ci al

gory

tmów

: efe

ktyw

no�

,po

praw

no�

, sko

�czo

no�

, opt

ymal

no�

.A

naliz

a w�a

sno�

ci w

ybra

nych

algo

rytm

ów.

Roz

umie

poj

�cia

: w�a

sno�

ci al

gory

tmów

, efe

ktyw

no�

algo

rytm

u, p

opra

wno�

al

gory

tmu,

sko�

czon

o� a

lgor

ytm

u, o

ptym

alno

� al

gory

tmu.

Ana

lizuj

e w�a

sno�

ci w

ybra

nych

algo

rytm

ów.

Roz

wi�z

uj�c

pro

blem

, wyb

iera

algo

rytm

naj

korz

ystn

iejsz

y ze

wzg

l�du

na j

ego

w�as

no�c

i.O

ceni

a i u

zasa

dnia

efek

tywn

o�,

popr

awno

�, s

ko�c

zono

� i

opty

mal

no�

wybr

anyc

h al

gory

tmów

.


9.2.

2. P

rog

ram

ow

ani

e

Tab

ela

9.8

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

prog

ram

owan

ia n

a po

ziom

ie r

ozsz

erzo

nym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

J�zy

ki p

rogr

amow

ania

— p

oj�c

ie, k

lasy

fikac

ja,

przy

k�ad

y. P

reze

ntac

ja p

rzyk

�ado

wych

pro

gram

óww

ró�n

ych

j�zyk

ach

prog

ram

owan

ia. P

odst

awow

eza

sady

i m

etod

y pro

gram

owan

ia. Z

najo

mo�

poj

�:

tran

slato

r, ko

mpi

lato

r, in

terp

rete

r, de

buge

r, lin

ker.

Roz

umie

poj

�cia

: j�z

yk p

rogr

amow

ania

, tra

nsla

tor,

kom

pila

tor,

inte

rpre

ter,

debu

ger,

linke

r.Zn

a kla

syfik

acje

j�zy

ków

prog

ram

owan

ia: i

mpe

raty

wne i

dek

lara

tywn

e,ni

skie

go i

wyso

kieg

o po

ziom

u.Po

traf

i wym

ieni

i sk

lasy

fikow

a p

odst

awow

e j�z

yki p

rogr

amow

ania

.K

ompi

luje

i uru

cham

ia p

rzyk

�ado

we p

rogr

amy

napi

sane

w ró

�nyc

hj�z

ykac

h pr

ogra

mow

ania

.Zn

a i ro

zum

ie p

odst

awow

e zas

ady i

met

ody p

rogr

amow

ania

.

Elem

enty

zint

egro

wane

go sy

stem

u pr

ogra

mow

ania

,w

tym

um

iej�t

no�

pisa

nia,

kom

pilo

wani

ai u

ruch

amia

nia p

rogr

amów

za p

omoc

� wyb

rane

goko

mpi

lato

ra.

Kor

zyst

a z w

ybra

nego

�rod

owisk

a pro

gram

istyc

zneg

o (n

a prz

yk�a

dko

mpi

lato

ra),

w kt

órym

zapi

suje,

kom

pilu

je, u

ruch

amia

i te

stuj

e pro

gram

y.

Wpr

owad

zeni

e do

prog

ram

owan

ia:

� s

truk

tura

pro

gram

u,�

ope

racj

e wej�

cia-w

yj�c

ia,

� z

mie

nne i

ich

dekl

arac

ja,

� s

ta�e

i ic

h de

klar

acja

,�

wyr

a�en

ia ar

ytm

etyc

zne,

rela

cje i

ope

rato

rylo

gicz

ne,

Zna p

odst

awow

� str

uktu

r� p

rogr

amu.

Kor

zyst

a w p

rogr

amac

h z p

odst

awow

ych

oper

acji

wej�c

ia i

wyj�c

ia.

Potr

afi d

ekla

rowa

zm

ienn

e i w

ykor

zyst

ywa

je w

pro

gram

ach.

Potr

afi d

ekla

rowa

sta

�e i

wyko

rzys

tywa

je w

pro

gram

ach.

Zna p

odst

awow

e wyr

a�en

ia ar

ytm

etyc

zne,

rela

cje i

ope

rato

ry lo

gicz

ne o

raz

stos

uje j

e w p

rogr

amac

h.


� p

riory

tety

rela

cji i

dzi

a�a�

,�

kom

enta

rze.

Zna p

riory

tety

rela

cji i

dzi

a�a�

char

akte

ryst

yczn

e dla

dan

ego

j�zyk

apr

ogra

mow

ania

ora

z uwz

gl�d

nia j

e prz

y pisa

niu

prog

ram

ów.

Stos

uje k

omen

tarz

e prz

y pisa

niu

prog

ram

ów.

Pods

tawo

we k

onst

rukc

je al

gory

tmic

zne:

� i

nstr

ukcj

a pus

ta,

� i

nstr

ukcj

a prz

ypisa

nia,

� i

nstr

ukcj

a z�o

�ona

,�

ins

truk

cje w

arun

kowe

,�

ins

truk

cja w

ybor

u,�

ins

truk

cje i

tera

cyjn

e.U

mie

j�tno

� k

orzy

stan

ia w

impl

emen

tacj

ach

z pod

staw

owyc

h ko

nstr

ukcj

i alg

oryt

mic

znyc

h.

Zna p

odst

awow

e kon

stru

kcje

algo

rytm

iczn

e, w

tym

inst

rukc

j� pu

st�,

inst

rukc

j� pr

zypi

sani

a, in

stru

kcj�

z�o�

on�,

inst

rukc

je wa

runk

owe,

inst

rukc

j� wy

boru

, ins

truk

cje i

tera

cyjn

e.St

osuj

e w p

rogr

amac

h po

wy�s

ze k

onst

rukc

je al

gory

tmic

zne.

Pros

te ty

py d

anyc

h:�

typ

y ca�

kowi

te,

� t

ypy r

zecz

ywist

e,�

typ

znak

owy,

� t

yp lo

gicz

ny.

Rea

lizac

ja o

pera

cji z

wyk

orzy

stan

iem

pro

styc

hty

pów

dany

ch o

raz i

ch za

stos

owan

ie w

pro

gram

ach.

Roz

umie

poj

�cie

: pro

ste t

ypy d

anyc

h.Zn

a pro

ste t

ypy d

anyc

h, w

tym

typy

ca�k

owite

, typ

y rze

czyw

iste,

typ

znak

owy,

typ

logi

czny

.W

ykon

uje o

pera

cje n

a pro

styc

h ty

pach

dan

ych.

Kor

zyst

a w p

rogr

amac

h z p

rost

ych

typó

w da

nych

.Po

traf

i w d

anej

sytu

acji

prob

lem

owej

wyb

ra w

�a�c

iwy t

yp d

anyc

hdl

a wyk

orzy

styw

anyc

h zm

ienn

ych.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Stru

ktur

aliz

acja

pro

gram

u:�

def

inio

wani

e pro

cedu

r-fun

kcji,

� z

mie

nne l

okal

ne i

glob

alne

,�

par

amet

ry fo

rmal

ne i

aktu

alne

,�

prz

ekaz

ywan

ie p

aram

etró

ww

proc

edur

ach-

funk

cjac

h,�

prz

eci�

�ani

e fu

nkcj

i.Za

stos

owan

ie w

impl

emen

tacj

ach

proc

edur

-funk

cji

z par

amet

ram

i. U

mie

j�tno

� w

ybor

u w�

a�ci

wego

w da

nej s

ytua

cji sp

osob

u pr

zeka

zywa

nia p

aram

etró

w.

Roz

umie

pod

staw

owe z

asad

y i c

el st

rukt

ural

izac

ji pr

ogra

mu.

Potr

afi w

ydzi

ela

frag

men

ty p

rogr

amu

i def

inio

wa p

roce

dury

-funk

cje.

Roz

umie

ró�n

ice m

i�dz

y zm

ienn

ymi l

okal

nym

i i g

loba

lnym

i ora

z�w

iado

mie

kor

zyst

a z

wybr

aneg

o ty

pu z

mie

nnyc

h w

prog

ram

ach.

Roz

umie

ró�n

ice m

i�dz

y pa

ram

etra

mi f

orm

alny

mi i

akt

ualn

ymi.

Zna

spos

oby

prze

kazy

wani

a pa

ram

etró

w w

proc

edur

ach-

funk

cjac

hi �

wiad

omie

stos

uje j

e pod

czas

real

izac

ji pr

ogra

mów

.Z

na p

odst

awow

e sp

osob

y pr

zeci

��an

ia fu

nkcj

i i st

osuj

e je

w p

rogr

amac

h.

Stru

ktur

alne

typy

dan

ych:

� �

a�cu

chy

(w ty

m o

pera

cje n

a tek

�cie

),�

tab

lice (

w ty

m je

dnow

ymia

rowe

i wie

lowy

mia

rowe

),�

rek

ordy

-stru

ktur

y (w

tym

tabl

ice

reko

rdów

-stru

ktur

),�

str

uktu

ry d

ynam

iczn

e (w

tym

list

y, st

osy,

kol

ejki

).R

ealiz

acja

pro

gram

ów z

wyko

rzys

tani

emst

rukt

ural

nych

typó

w da

nych

.

Roz

umie

poj

�cia

: str

uktu

raln

e typ

y da

nych

, abs

trak

cyjn

e typ

y dan

ych.

Potr

afi d

efin

iowa

typ

�a�c

ucho

wy.

Zna i

kor

zyst

a z p

rede

finio

wany

ch o

pera

cji n

a tek

�cie

.R

ealiz

uje p

rogr

amy

z wyk

orzy

stan

iem

typu

�a�c

ucho

wego

.Po

traf

i def

inio

wa t

yp ta

blic

owy,

w ty

m ta

blic

e jed

nowy

mia

rowe

i wie

lowy

mia

rowe

.R

ealiz

uje p

rogr

amy

z wyk

orzy

stan

iem

typu

tabl

icow

ego.

Potr

afi d

efin

iowa

typ

reko

rdow

y-st

rukt

ural

ny.

Potr

afi d

efin

iowa

tab

lice r

ekor

dów-

stru

ktur

.R

ealiz

uje p

rogr

amy

z wy

korz

ysta

niem

typu

reko

rdow

ego-

stru

ktur

alne

go, w

tym

tabl

ic re

kord

ów-st

rukt

ur.

Potr

afi d

efin

iowa

dyn

amic

zne s

trukt

ury d

anyc

h, w

tym

listy

, sto

sy, k

olejk

i.


Rea

lizuj

e pro

gram

y z w

ykor

zyst

anie

m d

ynam

iczn

ych

stru

ktur

dan

ych.

Dob

iera

stru

ktur

y da

nych

(w ty

m d

ynam

iczn

e str

uktu

ry d

anyc

h)od

powi

edni

o do

prz

etwa

rzan

ych

info

rmac

ji.W

ykor

zyst

uje t

ypy

stru

ktur

alne

, w ty

m ty

p �a

�cuc

howy

, tab

licow

yi r

ekor

dowy

-stru

ktur

alny

ora

z dyn

amic

zne s

truk

tury

dan

ych

do im

plem

enta

cji a

lgor

ytm

ów.

Plik

owe o

pera

cje w

ej�ci

a-wyj

�cia

:�

rod

zaje

plik

ów,

� d

efin

icja

i et

apy p

rzet

warz

ania

plik

ów,

� p

odst

awow

e ope

racj

e na p

likac

h.R

ealiz

acja

pro

gram

ów z

zast

osow

anie

m o

pera

cji

plik

owyc

h.

Zna i

pot

rafi

defin

iowa

ró�

ne ty

py p

lików

, w ty

m te

ksto

we, b

inar

ne.

Zna i

real

izuj

e eta

py p

rzet

warz

ania

plik

ów.

Zna i

kor

zyst

a z p

odst

awow

ych

oper

acji

na p

likac

h.R

ealiz

uje p

rogr

amy

z wyk

orzy

stan

iem

typu

plik

oweg

o, w

tym

impo

rtuj

eda

ne z

plik

ów ze

wn�t

rzny

ch, e

kspo

rtuj

e wyn

iki d

o pl

ików

zewn

�trz

nych

.Po

trafi

skon

struo

wa p

rost�

baz

� dan

ych

z zas

toso

wani

em o

pera

cji n

a plik

ach.

Prog

ram

owan

ie zo

rient

owan

e obi

ekto

wo:

� k

lasy

i ob

iekt

y,�

dzi

edzi

czen

ie i

hier

arch

ia k

las,

� k

onst

rukt

ory i

des

truk

tory

,�

pol

imor

fizm

,�

met

ody

wir

tual

ne.

Rea

lizac

ja im

plem

enta

cji z

zast

osow

anie

mpr

ogra

mow

ania

zorie

ntow

aneg

o ob

iekt

owo.

Roz

umie

poj

�cia

: pro

gram

owan

ie o

biek

towe

, kla

sa, o

biek

t, en

kaps

ulac

ja,

dzie

dzic

zeni

e, hi

erar

chia

kla

s, po

limor

fizm

, kon

stru

ktor

, des

truk

tor.

Potr

afi d

efin

iowa

typ

obi

ekto

wy.

Twor

zy p

rost

e kla

sy i

stat

yczn

e obi

ekty

.St

osuj

e met

ody

kons

truk

tora

i de

stru

ktor

a.Pr

ojek

tuje

i rea

lizuj

e hie

rarc

hi� k

las.

Potr

afi d

efin

iow

a� i

stos

owa�

w p

rogr

amac

h dy

nam

iczn

e ob

iekt

y.St

osuj

e m

etod

y w

irtu

alne

.R

ealiz

uje p

rogr

amy

z wyk

orzy

stan

iem

typu

obi

ekto

wego

.


9.2.

3. B

azy

da

nych

Tab

ela

9.9

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

baz

dany

ch n

a po

ziom

ie r

ozsz

erzo

nym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

BA

ZOD

AN

OW

E FU

NK

CJE

AR

KU

SZA

KA

LKU

LAC

YJN

EGO

Pods

tawo

we za

sady

twor

zeni

a tab

eli

stan

owi�

cej b

az�

dany

ch.

Zna i

rozu

mie

poj

�cie

: baz

a dan

ych.

Zna i

stos

uje r

egu�

y, ja

kim

pod

lega

tabe

la st

anow

i�ca

�ród

�o d

anyc

h.Po

traf

i zgr

omad

zi w

plik

u te

ksto

wym

dan

e b�d

�ce b

az� d

anyc

h.Im

port

uje d

ane u

mie

szcz

one w

plik

u te

ksto

wym

do

tabe

li ar

kusz

a kal

kula

cyjn

ego.

Zapi

suje

zgro

mad

zone

w ta

beli

dane

w p

liku

teks

towy

m, s

tosu

j�c o

dpow

iedn

ie zn

aki s

epar

acji.

Wys

zuki

wani

ein

form

acji

w ta

beli

przy

u�yc

iu au

tofil

tru

oraz

filtr

u za

awan

sowa

nego

.

Kor

zyst

a z au

tofil

tru

w ce

lu w

ysel

ekcj

onow

ania

dan

ych.

Potr

afi s

toso

wa z

�o�o

ne k

ryte

ria w

ybor

u w

filtr

ach

zaaw

anso

wany

ch.

Stos

uje o

dpow

iedn

i rod

zaj f

iltru

w ce

lu w

ybra

nia p

otrz

ebny

ch w

dan

ej sy

tuac

ji in

form

acji.

Twor

zeni

e pod

sum

owa�

dany

ch.

Potr

afi z

asto

sowa

fun

kcje

stan

dard

owe a

rkus

za d

o po

dsum

owa�

dan

ych.

Zna p

oj�c

ie: s

uma p

o�re

dnia

.W

ie, j

ak i

do cz

ego

u�yw

a si�

sum

po�

redn

ich.

Potr

afi d

okon

a p

odsu

mow

a� d

anyc

h za

wart

ych

w ta

beli

przy

u�y

ciu

krea

tora

sum

cz��

ciow

ych.

Potr

afi d

okon

a k

orek

ty i

zam

iany

kry

terió

w po

dsum

owa�

w is

tnie

j�cy

m ze

staw

ieni

u su

m p

o�re

dnic

h.R

ozum

ie p

oj�c

ie: t

abel

a prz

esta

wna.

Wie

, do

czeg

o s�u

�� ta

bele

prz

esta

wne.


Wsk

azuj

e, do

jaki

ch d

anyc

h w

celu

ich

pods

umow

ania

mo�

na za

stos

owa

tabe

le p

rzes

tawn

e.Po

traf

i wyk

ona

zest

awie

nie p

odsu

mow

a� d

anyc

h pr

zy u

�yci

u kr

eato

ra ta

bel p

rzes

tawn

ych.

Potr

afi d

okon

a zm

iany

i us

tawi

e� o

pcji

w ist

niej

�cej

tabe

li pr

zest

awne

j.

Gra

ficzn

a pre

zent

acja

dany

ch n

a wyk

resa

ch.

Potr

afi d

obra

odp

owie

dni t

yp w

ykre

su d

o pr

ezen

towa

nych

na n

im d

anyc

h.U

mie

twor

zy r

ó�ne

go ty

pu w

ykre

sy d

o da

nych

zawa

rtyc

h w

tabe

lach

i ta

bela

ch p

rzes

tawn

ych.

Potr

afi u

stal

i o

dpow

iedn

ie o

pcje

wykr

esu

i for

mat

owa

pos

zcze

góln

e jeg

o el

emen

ty.

Potr

afi z

apre

zent

owa

gra

ficzn

ie ro

zwi�

zani

a zad

a� i

prob

lem

ów z

inny

ch d

zied

zin

nauk

i szk

olne

j(ró

wnan

ie i

uk�a

d ró

wna�

, wyn

iki p

omia

rów

fizyc

znyc

h lu

b ch

emic

znyc

h, an

aliz

a ryn

ku p

racy

).

REL

AC

YJN

A B

AZA

DA

NYC

H

Pods

tawy

rela

cyjn

ejba

zy d

anyc

h.Zn

a i ro

zum

ie p

oj�c

ia: s

yste

m za

rz�d

zani

a dan

ymi,

rela

cyjn

a baz

a dan

ych.

Roz

umie

, czy

m s�

pol

a i re

kord

y.N

a prz

yk�a

dzie

istn

iej�

cej r

elac

yjne

j baz

y da

nych

wym

ieni

a obi

ekty

zwi�

zane

z ta

kim

i baz

ami (

tabe

le,

kwer

endy

, for

mul

arze

, rap

orty

, mak

rode

finic

je).

Tabe

le w

rela

cyjn

ej b

azie

dany

ch i

rela

cje m

i�dz

yni

mi.

Potr

afi z

aim

port

owa

tabe

le z

istni

ej�ce

j baz

y dan

ych,

arku

sza k

alku

lacy

jneg

o cz

y plik

u te

ksto

wego

.Po

traf

i zap

rojek

towa

uk�

ad ta

bel,

unik

aj�c

pow

tarz

ania

dan

ych.

Twor

zy ta

bele

prz

y u�y

ciu

krea

tora

tabe

l ora

z w w

idok

u pr

ojek

tu.

Potr

afi u

stal

i w

�a�c

iwo�

ci p

ól.

Zna p

oj�c

ia: k

lucz

g�ó

wny o

raz k

lucz

obc

y.W

idzi

kor

zy�c

i wyn

ikaj

�ce z

e sto

sowa

nia k

lucz

y g�ó

wnyc

h.�

czy

tabe

le o

dpow

iedn

imi r

elac

jam

i.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Roz

ró�n

ia p

odst

awow

e typ

y rel

acji

mi�

dzy t

abel

ami,

potr

afi j

e naz

wa.

Kon

trol

uje i

zmie

nia w

arun

ki w

ymus

zani

a wi�

zów

inte

gral

no�c

i pod

czas

edyt

owan

ia w

�a�c

iwo�

ciok

re�lo

nej r

elac

ji.Po

traf

i two

rzy

i m

odyf

ikow

a ta

bele

, uwz

gl�d

niaj

�c ró

�ne t

ypy d

anyc

h or

az u

stal

one d

la n

ich

w�a�

ciwo

�ci p

ól (r

ozm

iar,

ogra

nicz

enia

, wym

agan

ia, k

omun

ikat

y dla

u�y

tkow

nika

itp.

).Pl

anuj

e wsp

ó�pr

ac� i

zesp

o�ow

e wyk

onan

ie p

rojek

tu re

lacy

jnej

bazy

dan

ych.

Wpr

owad

zani

e,wy

szuk

iwan

ie, e

dycj

ai u

suwa

nie d

anyc

hbe

zpo�

redn

io w

tabe

lach

i pop

rzez

form

ular

ze.

Zna r

ó�ne

form

aty d

anyc

h.W

ie, j

ak w

prow

adzi

dan

e bez

po�r

edni

o do

tabe

li lu

b po

prze

z for

mul

arz.

Wie

, jak

kor

zyst

a z

form

ular

zy d

o wp

rowa

dzan

ia, w

yszu

kiwa

nia i

edyc

ji da

nych

.Po

traf

i por

z�dk

owa

tabe

le i

prze

gl�d

a w

ybra

ne re

kord

y prz

ez so

rtow

anie

jedn

o- i

wiel

opar

amet

rowe

.Po

traf

i dru

kowa

tab

ele i

form

ular

ze.

Twor

zy i

mod

yfik

uje f

orm

ular

ze o

raz f

orm

anty

za p

omoc

� kre

ator

a i w

wid

oku

proj

ektu

.D

odaj

e ety

kiet

y, fo

rman

ty, n

ag�ó

wek

lub

stop

k� d

o fo

rmul

arza

, zm

ieni

a jeg

o sz

at� g

rafic

zn�.

Potr

afi z

asto

sowa

w fo

rmul

arzu

mak

ropo

lece

nia.

Wys

zuki

wani

ein

form

acji

w re

lacy

jnej

bazi

e dan

ych

z u�y

ciem

kwer

end.

Sam

odzi

elni

e pro

jektu

je za

pyta

nia,

kor

zyst

aj�c

z wi

doku

pro

jektu

ora

z kre

ator

ów ró

�neg

o ty

pukw

eren

d.K

onst

ruuj

e pol

a obl

icze

niow

e, wp

rowa

dza k

orek

ty.

Stos

uje o

dpow

iedn

ie k

ryte

ria i

para

met

ry d

o wy

szuk

iwan

ia d

anyc

h.


Wpr

owad

za w

iele

kry

terió

w wy

boru

w je

dnym

pol

u, st

osuj

�c o

dpow

iedn

ie o

pera

tory

.Tw

orzy

kwe

rend

y obl

icza

j�ce

pod

sum

owan

ia.

Twor

zy ze

staw

ieni

a krz

y�ow

e, od

powi

edni

o de

finiu

j�c k

ryte

ria, n

ag�ó

wki w

iers

zy i

kolu

mn.

Twor

zy k

were

ndy f

unkc

jona

lne g

ener

uj�c

e tab

ele,

aktu

aliz

uj�c

e dan

e, us

uwaj

�ce i

do�

�cza

j�ce

dan

e.A

naliz

uje k

od za

pisa

ny w

j�zy

ku za

pyta

� SQ

L.M

odyf

ikuj

�c k

ryte

ria za

pyta

nia,

wpro

wadz

a zm

iany

w k

odzi

e j�z

yka z

apyt

a� S

QL.

Przy

goto

wani

e zes

tawi

e�wy

bran

ych

dany

chw

rapo

rtac

h.

Twor

zy p

rost

e rap

orty

prz

y u�y

ciu

narz

�dzi

a Aut

orap

ort.

Wie

, jak

kor

zyst

a z

krea

tora

rapo

rtów

do

gene

rowa

nia d

owol

nych

rodz

ajów

rapo

rtów

.Po

traf

i gru

powa

inf

orm

acje

w ra

porc

ie.

Wie

, kie

dy k

orzy

sta

z po

dsum

owan

ia st

atys

tycz

nego

.Pr

zygo

towu

je ra

port

do

druk

u.

Och

rona

baz

y dan

ych.

Roz

umie

kon

iecz

no�

chro

nien

ia zg

rom

adzo

nych

dan

ych

prze

d os

obam

i nie

powo

�any

mi

do k

orzy

stan

ia z

nich

i ic

h pr

zetw

arza

nia.

Potr

afi s

toso

wa p

odst

awow

e mec

hani

zmy

chro

ni�c

e plik

baz

y da

nych

prz

ed je

go o

twar

ciem

i ewe

ntua

ln� p

rzyp

adko

w� lu

b ce

low�

mod

yfik

acj�

.R

ozum

ie k

onie

czno

� w

ykon

ywan

ia k

opii

bezp

iecz

e�st

wa (n

a prz

yk�a

d pr

zy w

prow

adza

niu

i tes

towa

niu

kwer

end

funk

cjon

alny

ch).


9.2.

4. M

ultim

ed

iaTa

be

la 9

.10.

Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tno

�ci

uczn

ia w

zak

resi

e m

ulti

med

iów

na

pozi

omie

roz

szer

zony

m

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

D�w

i�k

w ko

mpu

terz

e.Po

traf

i wym

ieni

kilk

a typ

ów p

lików

d�w

i�ko

wych

ora

z ich

zast

osow

anie

.Zn

a i ch

arak

tery

zuje

met

ody

kom

pres

ji pl

ików

d�w

i�ko

wych

.Po

traf

i prz

epro

wadz

i k

onwe

rsj�

mi�

dzy r

ó�ny

mi f

orm

atam

i d�w

i�ku

.Po

traf

i nag

ra g

�os i

spec

jaln

e efe

kty d

�wi�

kowe

.Po

traf

i zas

toso

wa f

iltry

kor

yguj

�ce i

wzb

ogac

aj�c

e d�w

i�k.

Potr

afi p

rzep

rowa

dzi

edyc

j�, m

ikso

wani

e i m

onta

� d�

wi�k

u, w

ykor

zyst

uj�c

mat

eria

�y w

�asn

eor

az b

azy

goto

wych

efek

tów

d�wi

�kow

ych.

Pos�u

guje

si� fa

chow

� ter

min

olog

i�.

Zna i

char

akte

ryzu

je sp

osob

y rep

reze

ntow

ania

d�w

i�ku

w k

ompu

terz

e.

Gra

fika k

ompu

tero

wa.

Zna p

odst

awow

e poj

�cia

zwi�

zane

z gr

afik

� ras

trow

� i w

ekto

row�

.O

bja�

nia p

odst

awow

e ró�

nice

pom

i�dz

y gra

fik� r

astr

ow� a

wek

toro

w�.

Zna w

ady i

zale

ty g

rafik

i ras

trow

ej i w

ekto

rowe

j.Za

pisu

je pl

iki g

rafic

zne w

ró�n

ych

form

atac

h.St

osuj

e kom

pres

j� st

ratn

� i b

ezst

ratn

� pl

ików

gra

ficzn

ych,

rozu

mie

j�c,

jaki

ma

ona

wp�y

wna

wie

lko�

plik

ów i

jako

� o

braz

u.Zn

a i ch

arak

tery

zuje

spos

oby r

epre

zent

owan

ia o

braz

u w

kom

pute

rze.

Proj

ektu

je gr

afik

� prz

ezna

czon

� na s

tron

� WW

W.

Potr

afi w

yja�

ni z

asad

� two

rzen

ia o

braz

u 3D

.


Potr

afi w

yja�

ni z

asad

� pow

staw

ania

anim

acji.

Twor

zy w

�asn

� ani

mac

j� w

form

acie

gif (

graf

ika r

astr

owa)

ora

z sw

f (gr

afik

a wek

toro

wa),

wyko

rzys

tuj�

can

imac

j� po

klat

kow�

ora

z ani

mac

j� m

iejsc

a i k

szta

�tu.

Roz

umie

, jak

i wp�

yw n

a wyd

ruko

wan�

gra

fik� m

aj� a

tryb

uty o

braz

u i p

aram

etry

u�y

tej d

ruka

rki.

9.2.

5. S

yste

my

i sie

ci k

om

put

ero

we

Tab

ela

9.1

1. T

re�c

i na

ucza

nia

i sz

czeg

ó�ow

e um

iej�t

no�c

i uc

znia

w z

akre

sie

system

ów i

sie

ci k

ompu

tero

wyc

h na

poz

iom

ie r

ozsz

erzo

nym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Prze

gl�d

syst

emów

oper

acyj

nych

.W

ymie

nia p

odst

awow

e fun

kcje

syst

emu

oper

acyj

nego

:�

wyk

onyw

anie

pro

gram

ów,

� o

pera

cje w

ej�ci

a-wyj

�cia

,�

zar

z�dz

anie

syst

emem

plik

ów,

� k

omun

ikac

ja,

� p

rzek

azyw

anie

kom

unik

atów

,�

wyk

rywa

nie b

��dó

w.R

ozró

�nia

pod

staw

owe s

yste

my o

pera

cyjn

e.Zn

a poj

�cia

: �ro

dowi

sko

wiel

odos

t�po

we, w

ielo

zada

niow

o�,

j�dr

o sy

stem

u, w

irtua

lna m

aszy

na.

Pods

tawo

we za

dani

asy

stem

u op

erac

yjne

go.

Zna p

odst

awow

e zad

ania

syst

emu

oper

acyj

nego

, do

któr

ych

nale

��:

� z

arz�

dzan

ie p

roce

sam

i,�

zar

z�dz

anie

pam

i�ci

� ope

racy

jn�,

� z

arz�

dzan

ie p

likam

i,


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

� z

arz�

dzan

ie sy

stem

em w

ej�ci

a-wyj

�cia

,�

zar

z�dz

anie

pam

i�ci

� pom

ocni

cz� (

dysk

ow�)

,�

pra

ca w

siec

i,�

sys

tem

och

rony

.R

ozum

ie, n

a czy

m p

oleg

a i ja

k pr

zebi

ega i

nter

pret

acja

pol

ece�

(wie

rsz p

olec

e�, p

ow�o

ka).

Budo

wa, d

zia�

anie

i eks

ploa

tacj

a sie

ciko

mpu

tero

wych

.U

s�ugi

siec

iowe

.

Zna p

odst

awow

e us�u

gi o

raz n

arz�

dzia

siec

iowe

i ko

rzys

ta z

nich

.R

ozró

�nia

rodz

aje s

ieci

ze w

zgl�

du n

a ich

zakr

esy:

LA

N, M

AN

, WA

N.

Potr

afi o

pisa

nie

któr

e ze s

k�ad

nikó

w u�

ywan

ych

w sie

ci (k

arty

siec

iowe

, oka

blow

anie

siec

iowe

,ur

z�dz

enia

siec

iowe

).Po

traf

i opi

sa t

opol

ogie

siec

iowe

(top

olog

ia m

agist

rali,

gwi

azdy

, pie

r�ci

enia

, pe�

nych

po�

�cze

�,m

iesz

ana)

.Po

traf

i opi

sa t

echn

olog

ie si

ecio

we (m

etod

y dos

t�pu

do

sieci

).Po

traf

i opi

sa r

ol� u

rz�d

ze�

s�u��

cych

do

rozb

udow

y sie

ci (w

zmac

niak

i, ko

ncen

trat

ory,

mos

ty,

prze

��cz

niki

, rou

tery

, bra

my)

.Zn

a i o

pisu

je za

sady

adm

inist

rowa

nia s

ieci

� kom

pute

row�

.

Prot

oko�

y sie

ciow

e.M

odel

OSI

.Po

traf

i wyj

a�ni

, cz

ym je

st p

roto

kó� i

zest

aw p

roto

ko�ó

w.Zn

a fun

kcje

posz

czeg

ólny

ch w

arst

w m

odel

u O

SI.

Potr

afi o

kre�

li, c

zy d

any

kom

pute

r mo�

e si�

kom

unik

owa

z in

nym

i kom

pute

ram

i w si

eci.

Potr

afi w

ymie

ni n

azwy

pod

staw

owyc

h pr

otok

o�ów

siec

iowy

ch i

opisa

ich

w�a

sno�

ci.

Zest

aw p

roto

ko�ó

wTC

P/IP

.Ro

zum

ie, n

a czy

m p

oleg

a pod

zia�

na w

arstw

y zes

tawu

pro

toko

�ów

TCP/

IP i p

orów

nuje

go z

mod

elem

OSI

.O

maw

ia sp

osób

prz

esy�

ania

dan

ych

mi�

dzy

prot

oko�

ami T

CP/

IP.


Zna p

oj�c

ie: p

akie

t dan

ych

(i u�

ywa g

o).

Szcz

egó�

owo

anal

izuj

e war

stw�

siec

iow�

, u�y

waj�

c poj

�: p

roto

kó� I

P, d

atag

ram

IP, k

lasy

adre

sów

IP,

adre

sacj

a IP,

adre

sy za

strz

e�on

e, ro

dzaj

e adr

esow

ania

, mas

ka p

odsie

ci, s

erwe

r DN

S.

Bezp

iecz

e�st

woin

form

acji

w sie

ciac

h.Zn

a zag

ro�e

nia z

wi�z

ane z

pra

c� k

ompu

tera

w si

eci:

nisz

cz�c

e pro

gram

y i n

ajcz

�sts

ze at

aki,

sniff

er,

pods

zywa

nie i

na�

lado

wnic

two.

Pot

rafi

podj

� d

zia�

ania

pre

wenc

yjne

.Zn

a ró�

ne sp

osob

y za

bezp

iecz

e� p

rzed

zagr

o�en

iam

i, ta

kie j

ak: s

zyfr

owan

ie S

SL, c

erty

fikat

y cyf

rowe

,za

bezp

iecz

enia

syst

emów

ope

racy

jnyc

h, za

pora

fire

wall,

filtr

owan

ie p

akie

tów.

Roz

umie

kon

iecz

no�

stos

owan

ia p

rogr

amów

ant

ywir

usow

ych

i sys

tem

atyc

znej

akt

ualiz

acji

bazy

wiru

sów.

Potr

afi w

ykon

a k

opie

bez

piec

ze�s

twa s

woic

h da

nych

.Zn

a pod

staw

y ko

dowa

nia d

anyc

h.

Twor

zeni

ei p

ublik

owan

ie w

�asn

ych

mat

eria

�ów

w sie

ci.

Zna s

truk

tur�

ora

z pod

staw

owe z

nacz

niki

dok

umen

tu H

TML.

Potr

afi s

twor

zy i

mod

yfik

owa

witr

yn� W

WW

z wy

korz

ysta

niem

teks

tu, t

abel

, odp

owie

dnic

hfo

rmat

ów g

rafik

i i o

prac

owa�

mul

timed

ialn

ych.

Wid

zi k

orzy

�ci z

wi�z

ane z

e sto

sowa

niem

arku

szy

styl

ów.

Przy

goto

wuje

w�as

ne m

ater

ia�y

(gra

fiki,

gale

rie zd

j�, w

ykre

sy, p

reze

ntac

je m

ultim

edia

lne,

anim

acje,

d�wi

�k),

któr

e zam

iesz

cza w

dok

umen

cie H

TML,

dod

aj�c

odp

owie

dnie

men

u i o

dsy�

acze

.Pu

blik

uje w

siec

i w�a

sne m

ater

ia�y

ora

z opr

acow

ania

mul

timed

ialn

e.Zn

a i st

osuj

e obo

wi�z

uj�c

e zas

ady p

rawn

e dot

ycz�

ce p

rawa

auto

rski

ego.

Zna

pods

tawy

j�zy

ka P

HP

i wyk

orzy

stuj

e go

w do

kum

enta

ch H

TML.

Plan

uje w

spó�

prac

� i ze

spo�

owo

wyko

nuje

proj

ekt w

itryn

y int

erne

towe

j.


9.2.

6. A

spe

kty

ety

czne

, pra

wne

i sp

o�e

czne

w z

ast

oso

wa

nia

ch in

form

aty

ki.

Tend

enc

je w

ro

zwo

ju in

form

aty

ki i

jej z

ast

oso

wa

�

Tab

ela

9.1

2. T

re�c

i na

ucza

nia

i sz

czeg

ó�ow

e um

iej�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

aspe

któw

ety

czny

ch, p

raw

nych

i spo

�ecz

nych

w z

asto

sow

ania

ch i

nfor

mat

yki

oraz

w z

akre

sie

tend

encj

i w

roz

woj

u in

form

atyk

i i

jej z

asto

sow

a� n

a po

ziom

ie r

ozsz

erzo

nym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Asp

ekty

etyc

zne,

praw

ne i

spo�

eczn

ew

zast

osow

ania

chin

form

atyk

i.

Okr

e�la

kor

zy�c

i wyn

ikaj

�ce z

rozw

oju

i wsz

echs

tron

nego

wyk

orzy

stan

ia in

form

atyk

i w ró

�nyc

hdz

iedz

inac

h �y

cia.

Zna p

rzep

isy p

rawn

e dot

ycz�

ce w

ykor

zysty

wani

a, pr

zetw

arza

nia i

pub

likow

ania

info

rmac

ji —

pra

woau

tors

kie.

Prze

strz

ega z

asad

etyk

i.D

ostr

zega

bar

iery

, jak

ie d

otyc

z� n

a prz

yk�a

d os

ób n

iepe

�nos

praw

nych

chc�

cych

kor

zyst

a z

osi�

gni�

in

form

atyk

i.K

ieru

nki r

ozwo

juin

form

atyk

i i je

jza

stos

owa�

.

�led

zi n

a bie

��co

now

o�ci

i zn

a naj

nows

ze o

si�gn

i�ci

a roz

woju

tech

nik

info

rmat

yczn

ych.

Potr

afi o

mów

i m

o�liw

o�ci

wsp

ó�cz

esny

ch k

ompu

teró

w i t

ende

ncje

w ic

h ro

zwoj

u.Po

traf

i wym

ieni

wie

le za

stos

owa�

kom

pute

rów

w ró

�nyc

h dz

iedz

inac

h �y

cia.

�led

zi n

a bie

��co

i gr

omad

zi in

form

acje

na te

mat

zmia

n w

rozw

oju

opro

gram

owan

ia i

syst

emów

oper

acyj

nych

, ich

now

ych

dyst

rybu

cji.

ME T O D Y K O N T R O L I I O C E N Y O S I � G N I � � U C Z N I Ó W 75

10. Metody kontroli i ocenyosi�gni�� uczniów

Metody kontroli i oceny osi�gni�� uczniów

10.1. Metody oceniania osi�gni��edukacyjnych

Analizuj�c metody oceniania osi�gni� ucznia, nale�y zwróciuwag� na wiele elementów, w tym na:� oceniane formy aktywno�ci specyficzne dla danego

przedmiotu;� sposób stopniowania ocen, na przyk�ad zastosowanie ocen

z wagami;� poziomy wymaga� i ich zwi�zek z ocenianiem;� konstruowanie planów wynikowych i ich zwi�zek

z hierarchizacj� wymaga� programowych.Wszystkie elementy wymienione powy�ej bezpo�rednio wp�ywa-

j� na sposób oceniania osi�gni� ucznia.

10.1.1. Oceniane formy aktywno�ciMówi�c o formach aktywno�ci ucznia, które podlegaj� ocenie,mamy na my�li dzia�ania ucznia realizowane w ramach prowadzo-nych zaj� z informatyki, nadzorowane przez nauczyciela. Specyfikaprzedmiotów informatycznych zwi�zana z praktycznym podej-�ciem do wprowadzanych zagadnie� powoduje, �e formy aktyw-no�ci b�d� tutaj ró�ni si� od tych przejawianych podczas naukiinnych przedmiotów. Ponadto mog� one by odmiennie stopnio-wane pod wzgl�dem wa�no�ci. Proponowane formy aktywno�ci to:� praca klasowa — obejmuje wi�kszy zakres przerobionego

materia�u (na przyk�ad dzia�), zapowiadana jest co najmniejz tygodniowym wyprzedzeniem, mo�e by poprawianajeden raz; mo�e by praktyczna (przy komputerze) lubteoretyczna (bez u�ycia komputera);

� sprawdzian — obejmuje materia� dwóch, trzech ostatnichlekcji; mo�e by praktyczny (przy komputerze) lubteoretyczny (bez u�ycia komputera);


� projekt indywidualny — indywidualnie wykonanaprezentacja multimedialna, strona internetowa, programkomputerowy b�d� inna forma pracy zrealizowanej przezucznia z wykorzystaniem komputera;

� odpowied ustna — obejmuje zagadnienia dotycz�ceaktualnie realizowanego materia�u;

� referat — praca opisowa na okre�lony temat;� praca na lekcji — aktywno� na lekcji, wiczenia na lekcji,

praca na rzecz pracowni komputerowej, prowadzenie zaj�;� praca w domu — zadanie domowe, praca dodatkowa

wykonana przez ucznia w domu;� projekt zespo�owy — praca nad projektem grupowym

realizowanym pod kierunkiem nauczyciela; ocenauzale�niona jest zarówno od efektu ko�cowego dotycz�cegozrealizowanego zadania, jak i umiej�tno�ci wspó�dzia�aniaw grupie oraz zaanga�owania wszystkich uczestników grupy;

� korelacja mi�dzyprzedmiotowa — realizacja projektówz innych przedmiotów z wykorzystaniem narz�dziinformatycznych; nauczyciel informatyki ocenia wykonan�prac� od strony informatycznej, natomiast nauczycielprzedmiotu, którego dotyczy wykonywana praca, sprawdzaefekty dzia�a� ucznia od strony tego przedmiotu.

10.1.2. Przyk�adowy przedmiotowysystem oceniania

Przed okre�leniem sposobu oceniania osi�gni� ucznia nale�y zapo-zna si� z wewn�trzszkolnym systemem oceniania i w oparciuo niego opracowa przedmiotowy system oceniania. Przedmiotowysystem oceniania musi by zgodny z wewn�trzszkolnym systememoceniania, powinien by jednak rozszerzony i uszczegó�owiony.

Przedstawiony przyk�adowy Przedmiotowy System Ocenianiastanowi jedynie propozycj� i podpowied skierowan� do nauczy-ciela. Prowadz�cy zaj�cia powinien dostosowa go do warunków,w jakich realizuje lekcje, maj�c na uwadze Wewn�trzszkolny SystemOceniania, prowadzony przedmiot i inne dodatkowe czynniki.


PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PRZEDMIOTU„INFORMATYKA”

a) Przy ocenianiu stosowana jest �rednia wa�ona. Oceniepodlegaj� formy aktywno�ci, którym odpowiadaj�okre�lone wagi, co przedstawiono w tabeli 10.1.

Tabela 10.1. Formy aktywno�ci i ich wagi

Forma aktywno�ci Waga

Praca klasowa 4Sprawdzian 2Projekt indywidualny 3Odpowied� ustna 2Referat 2Praca na lekcji 1Praca w domu 1Projekt zespo�owy 2Korelacjami�dzyprzedmiotowa

1

b) Je�eli ucze� z przyczyn losowych nie mo�e napisa pracyklasowej z ca�� klas�, ma obowi�zek napisa j� w terminieuzgodnionym z nauczycielem, lecz nie pó�niej ni� dwatygodnie od dnia powrotu do szko�y.

c) Ocena niedostateczna z pracy klasowej mo�e by poprawionajeden raz w terminie uzgodnionym z nauczycielem.Na popraw� oceny ucze� ma dwa tygodnie od dniaotrzymania wyników z pracy klasowej. Poprawa pracyjest dobrowolna. Pod uwag� brane s� obydwie oceny.

d) Je�eli ucze� nie napisa� pracy klasowej w ustalonychz nauczycielem terminach, we wzorze na obliczanie oceny�ródrocznej (semestralnej) wstawia si� 0.

e) Ka�dy ucze� ma prawo dwa razy w ci�gu semestruby nieprzygotowany (nie wykona zadania, nie byprzygotowanym do odpowiedzi ustnej), nie dotyczyto jednak prac klasowych. Brak przygotowania nale�yzg�osi przed lekcj�.


f) Udzia� i osi�gni�cia w konkursach przedmiotowych mog�spowodowa podniesienie oceny semestralnej lub rocznej.

g) Ucze� otrzymuje poprawion� prac� klasow� na lekcjido wgl�du.

h) Ucze� mo�e poprawi ocen� niedostateczn� z I semestruw terminie uzgodnionym z nauczycielem.

i) Zale�no� oceny semestralnej od �redniej wa�onejprzedstawiono w tabeli 10.2.

Tabela 10.2. Zale�no�� oceny semestralnej od �redniej wa�onej

rednia wa�ona Ocenasemestralna

[0; 1,40) 1

[1,40; 1,65) 1+

[1,65; 1,90) 2–

[1,90; 2,25) 2

[2,25; 2,60) 2+

[2,60; 2,90) 3–

[2,90; 3,25) 3

[3,25; 3,60) 3+

[3,60; 3,90) 4–

[3,90; 4,25) 4

[4,25; 4,60) 4+

[4,60; 4,90) 5–

[4,90; 5,25) 5

[5,25; 6,00] 5+

j) Ocena roczna wystawiana jest na podstawie �redniej wa�onejocen uzyskanych podczas ca�ego roku szkolnego, co zosta�oprzedstawione w tabeli 10.3.

k) Ocen� celuj�c� (6) otrzymuje ucze� spe�niaj�cy wymaganiana ocen� bardzo dobr� (5), którego wiadomo�cii umiej�tno�ci wykraczaj� poza program.


Tabela 10.3. Zale�no�� oceny rocznej od �redniej wa�onej

rednia wa�ona Ocena roczna

[0; 1,65) 1

[1,65; 2,60) 2

[2,60; 3,60) 3

[3,60; 4,60) 4

[4,60; 6,00] 5

10.2. Kryteria oceniania

10.2.1. Hierarchizacja wymaga� programowych— poziomy wymaga� i wymaganiana poszczególne oceny szkolne

Wymagania programowe to opis opanowanych przez ucznia czyn-no�ci, w tym wiedzy i umiej�tno�ci. W zwi�zku z brakiem mo�liwo-�ci ustalenia jednego poziomu nauczania dla wszystkich uczniówwymagania programowe s� stopniowane, czyli dzielone na poziomy.

Spe�nianie wymaga� programowych jest powi�zane bezpo-�rednio ze stopniami szkolnymi, co przedstawia tabela 10.4.

Przedstawiony uk�ad wymaga� ma charakter hierarchiczny, cooznacza, �e spe�nienie wymaga� wy�szego poziomu jest równoznacz-ne z realizacj� wymaga� wszystkich ni�szych poziomów. Widocznejest równie�, �e spe�nienie okre�lonych wymaga� warunkuje uzy-skanie odpowiednich ocen szkolnych.

Model pe�ny, który przewiduje podzia� na pi� poziomów, jestniezwykle trudny do realizacji. Opisanie kolejnych poziomów w takisposób, aby stanowi�y one uk�ad hierarchiczny, wymaga�oby odnauczyciela wyj�tkowej szczegó�owo�ci i precyzji, co nie zawsze jestmo�liwe. St�d pojawienie si� pozosta�ych modeli, uwzgl�dniaj�-cych podzia� na dwa lub trzy poziomy. Wybór w�a�ciwego modeluhierarchizacji wymaga� zale�y przede wszystkim od nauczyciela, alenale�y wzi� równie� pod uwag� inne, dodatkowe czynniki, któremaj� pó�niej wp�yw na tworzenie planów wynikowych.


Tabela 10.4. Powi�zanie wymaga� programowych ze stopniami szkolnymi

OCENY SZKOLNE (STOPNIE)MODELEHIERARCHIZACJIWYMAGA�PROGRAMOWYCH

celuj

�cy

(6)

bard

zo d

obry

(5)

dobr

y (4)

dost

atec

zny

(3)

dopu

szcz

aj�c

y (2

)

nied

osta

tecz

ny (1

)

K + + + + + –P P

P + + + + – –

R R + + + – – –PP

D D + + – – – –

W W W + – – – – –

gdzie:PP — wymagania ponadpodstawowe (pe�ne), czyli R + D;K — wymagania konieczne;P — wymagania podstawowe;R — wymagania rozszerzaj�ce;D — wymagania dope�niaj�ce;W — wymagania wykraczaj�ce (ponadprogramowe).


10.2.2. Tworzenie planów wynikowychPlan wynikowy jest dokumentem, który opracowuje indywidualnienauczyciel — zgodnie z warunkami, w jakich realizuje nauczanie.Tre�ci planu uzale�nia on zarówno od czynników, na które mawp�yw, jak i tych, na które wp�ywu nie ma. Czynniki, które nie zale-�� bezpo�rednio od nauczyciela, poniewa� s� na przyk�ad opraco-wywane dla ca�ej szko�y b�d� grupy nauczycieli, to wewn�trzszkolnysystem oceniania, przedmiotowy system oceniania, specyfika dydak-tyki przedmiotowej, specyfika zespo�u klasowego, podstawa progra-mowa, standardy egzaminacyjne. Natomiast czynniki, na którenauczyciel ma wp�yw, to wybór programu nauczania b�d� samo-dzielne jego opracowanie oraz jego w�asny system dydaktyczny.

Do niedawna nauczyciel przygotowywa� rozk�ady materia�u,zast�pione dzi� omawianymi w tym punkcie planami wynikowymi.Rozk�ad materia�u mia� na celu okre�lenie podzia�u tre�ci, któremia�y by zrealizowane na lekcji. Na jego podstawie mo�na by�ostwierdzi, jakie wiadomo�ci zosta�y przekazane, jakimi �rodkamidydaktycznymi pos�u�y� si� nauczyciel, jakie cele osi�gn��. W planiewynikowym najwa�niejszym elementem s� efekty nauczania, czyliodpowied� na pytanie: „Jak� wiedz� i umiej�tno�ci zdobyli ucznio-wie?”. Plan wynikowy dotyczy wi�c bezpo�rednio ucznia i jegoopracowanie jest od niego uzale�nione. Nauczyciel, pisz�c planwynikowy, powinien wiedzie, w jakiej klasie i z jakimi uczniamib�dzie go realizowa�. Wskazane jest nawet, aby opracowywa planystopniowo dla ka�dego kolejnego dzia�u, a nie od razu na ca�y rokszkolny. Rozk�ad materia�u powi�zany by� natomiast z nauczycie-lem, przygotowywaniem zaj� i ich realizacj�. Nie mo�na by�o najego podstawie okre�li efektów nauczania.

W praktyce plan wynikowy to szczegó�owo okre�lone wymaganiaprogramowe obejmuj�ce wiadomo�ci i umiej�tno�ci, jakie ucze� po-winien zdoby. Aby poprawnie skonstruowa plan wynikowy, nale-�y przede wszystkim dokona wyboru tre�ci nauczania, a wi�c okre�lidzia�y i jednostki tematyczne. Kolejnym krokiem jest wyodr�bnieniecelów nauczania i opisanie wymaga� edukacyjnych. Najwa�niejszejest jednak zhierarchizowanie tych wymaga�, czyli okre�leniepoziomów wymaga�. Nale�y tutaj wybra jeden z modeli opi-sanych w punkcie 10.2.1, „Hierarchizacja wymaga� programowych


— poziomy wymaga� i wymagania na poszczególne oceny szkol-ne”, a wi�c podzia� na dwa poziomy (wymagania podstawowe i po-nadpodstawowe) lub podzia� na trzy poziomy (wymagania pod-stawowe, rozszerzaj�ce i dope�niaj�ce). Ostatnim krokiem jestopracowanie schematu planu wynikowego. Tabele 10.5 i 10.6 przed-stawiaj� przyk�adowe struktury planów wynikowych.

Tabela 10.5. Struktura planu wynikowego uwzgl�dniaj�ca podzia�na trzy poziomy

WYMAGANIA PROGRAMOWEDZIA TEMATY(jednostkilekcyjne)

PODSTAWOWE ROZSZERZAJ CE DOPENIAJ CE

temat 1. czynno�ciucznia

czynno�ciucznia

czynno�ciucznia


czynno�ciucznia

czynno�ciucznia

dzia� 1.


czynno�ciucznia

czynno�ciucznia


czynno�ciucznia

czynno�ciucznia


czynno�ciucznia

czynno�ciucznia

dzia� 2.

… … … …

Tabela 10.6. Struktura planu wynikowego uwzgl�dniaj�ca podzia�na dwa poziomy

WYMAGANIA PROGRAMOWEDZIA TEMATY(jednostkilekcyjne) PODSTAWOWE PONADPODSTAWOWE

temat 1. czynno�ci ucznia czynno�ci ucznia


dzia� 1.




dzia� 2.

… … …

11 . ZA K R E S M O D Y F I K A C J I P R O G R A M U N A U C Z A N I A 83

Przy opracowywaniu planów wynikowych nale�y zwróci uwag�na to, aby opisywane wymagania by�y jednoznaczne, co wykluczab��dne interpretowanie zada� i polece�. Istotna jest równie� realnamo�liwo� spe�nienia przedstawianych wymaga�. Musz� oneuwzgl�dnia mo�liwo�ci intelektualne ucznia. Kolejn� wa�n� cech�jest opracowywanie wymaga� w taki sposób, aby mo�na by�o spraw-dzi ich realizacj�, czyli okre�li, czy oraz w jakim stopniu wia-domo�ci i umiej�tno�ci zosta�y opanowane.

11. Zakres mo�liwych modyfikacjiprogramu nauczania

11. Zakres modyfikacji programu nauczania

W klasie, w której realizowany jest przedmiot „informatyka”, wska-zane jest nauczanie matematyki w zakresie rozszerzonym. Ucze�,który zamierza przyst�pi do egzaminu maturalnego z informatyki,powinien wykazywa si� bardzo dobrym przygotowaniem z innychprzedmiotów �cis�ych. Dotyczy to przede wszystkim matematyki.Przedmiotami wspomagaj�cymi powinny by j�zyk angielski i fizyka.

W zakres mo�liwych modyfikacji programu wchodz� nast�-puj�ce poprawki:� zmiana liczby godzin przeznaczonych na poszczególne

bloki tematyczne w ramowym podziale materia�unauczania, w tym rozszerzenie liczby godzin b�d�przesuni�cie ich pomi�dzy poszczególnymi dzia�ami;

� zmiana kolejno�ci realizacji bloków tematycznych;� samodzielne okre�lenie poziomu wymaga� dla ka�dego celu

operacyjnego.W ka�dej grupie uczniów mamy do czynienia z innym po-

ziomem wiedzy i umiej�tno�ci oraz ró�nymi mo�liwo�ciami inte-lektualnymi. Zadaniem nauczyciela jest dostosowanie realizowane-go programu do potencja�u uczniów. Ten cel osi�ga si� na poziomieplanów wynikowych, które powinny by tworzone na bie��co dlaposzczególnych klas.

Wprowadzaj�c modyfikacje programu, nale�y pami�ta o tym,aby nie naruszy jego zgodno�ci z obowi�zuj�c� podstaw� progra-mow� oraz standardami egzaminacyjnymi.


NO T A T K I

NO T A T K I

NO T A T K I

NO T A T K I

Program nauczania, przeznaczony dla IV etapu edukacyjnego ...pewnych zmian, moe to zrobi zgodnie ze wskazówkami znajdu-jcymi si w rozdziale 11., „Zakres moliwych modyfikacji progra-mu

Documents