Politika Fiskale

POLITIKA FISKALE

LIGJERATA

HYRJE Politika fiskale është politika

shtetërore e konsumit dhe tatimimit.

Shteti grumbullon të hyra për financimin e programeve publike (politika tatimore)

Shteti realizonë shpenzime gjatë realizimit të programeve të caktuara (konsumi shtetëror)

Politika fiskale Politika fiskale ka të bëjë me përdorimin e

shpenzimeve qeveritare si dhe zbatimin e politikës së taksave për të arritur qëllime të caktuara ekonomike dhe sociale,

Qëllimet e politikës fiskale mund të jenë: 1) Alokative 2) Shpërndarës dhe 3) Stabilizuese

Politika fiskale

Qëllimi alokativ ka të bëjë me veprimin e politikave buxhetore të qeverisë në alokimin e resurseve të shoqërisë, (ofrimi i të mirave publike, eksternalitetet etj.),

Qëllimi shpërndarës ka të bëjë me ndikimin e politikave buxhetore në shpërndarjen e të ardhurave të shoqërisë në mes shtresave të ndryshme të popullsisë.

Politika fiskale

Qëllimet stabilizuese kanë të bëjnë me ndikimin e qeverisë mbi inflacionin, papunësinë, shtimin dhe zhvillimin ekonomik.

Buxheti qeveritar dhe politika fiskale

Buxheti është i përbërë nga pjesë jo domosdoshmërisht të barabarta:

a) shpenzimet, dhe të b) të ardhuratBuxheti shërben që në mënyrë të detajuar

të regjistrohen dhe kontrollohen si kryerja e shpenzimeve ashtu edhe realizimi i të ardhurave të planifikuara.

Politika fiskale

Politika fiskale diskreciale – shteti ndryshonë normat e tatimit ose programet e gjertanishme të konsumit. Punët publike (rrugët , shkollat etj.) Projektet e punësimit në sektorin publik Ndryshimin e normave të tatimit Projektet kapitale

Politika fiskale diskrecionale

Politika fiskale diskrecionale nuk vepronë menjihere: Nevojitet kohë e caktuar për grumbullimin e informatave për gjendjen në të cilën momentalisht gjindet ekonomia (recesioni ose inflacioni)

Stabilizatorët automatik Stabilizatorët automatik - janë të kyqur në

sistemin fiskal dhe bëjnë stabilizimin e ekonomisë kombëtare pa ndonjë ndërhyrje aktive të shtetit Ndryshimi automatik i të hyrave nga tatimet Pagesat e transferuara

Stabilizatorët automatik

GDP reale

0

Pag

esat

e t

rans

feru

ara

dhe

të

hyra

t sh

tetë

rore

Të hyrat tatimorePagesat pët të papunësuar

Y1

Suficiti buxhetor

Y2

Deficitibuxhetor

YE

Politika fiskale ekspanzive:rritja e konsumit shtetëror

GDP reale

0

Niv

eli i

për

gjith

shëm

i cm

imev •• Shteti është në

recesion, outputi dallohet nga ai potencial •Rritja e G do ta lëvizë AD në të djathtë dhe do të ndikojë në rritjen e GDP kah punësimi i plotë.

AD1

SRAS

LRAS

YpY

E1P

Recesioni

Politika fiskale restriktive:zvogëlimi i konsumit shtetëror

GDP reale

0

Niv

eli i

për

gjith

shëm

i cm

imev

• Në rastet e ekzistimit të presioneve inflatore Duhet përdorur politikën fiskale restriktive Zvogëlimi i G, do të ndikojë në zvogëlimin e AD dhe do ta lëvizë në të majtë, do të zvogëlohet prodhimi dhe ate në nivelin e atij potencial.

AD1

SRAS1

LRAS

Y Yp

E1P

Buxheti Buxheti paraqet pasqyrimin e të ardhurave të planifikuara dhe

shpenzimet e shtetit Buxheti i shtetit është një akt me të cilin vlerësohen të ardhurat dhe të

hyrat, si dhe përcaktohen shpenzimet dhe të daluarat për një vit, në pajtim me legislacionin në fuqi. Buxheti përbëhet nga pjesa e përgjithshme dhe ajo e vecant.

Buxheti mund të përcillet përmes përmbajtjes së programit (arsimi, shëndetësia, mbrojtja...

Buxheti mund të përcillet edhe përmes burimeve të tatimit.

Buxheti Suficiti buxhetor – shpenzimet

buxhetore janë më të vogla se të hyrat buxhetore

Deficiti buxhetor – shpenzimet buxhetore janë më të mëdha se të hyrat buxhetore

Buxheti i ekuilibruar – shpenzimet buxhetore janë të barabarta me të hyrat buxhetore

Financimi i deficitit

Qeveria financonë deficitin buxhetor duke emituar dhe shitur obligata

Obligatat ja shet individëve në shtetin e vet ose individëve jashë shtetit, e në disa raste edhe Bankës Qendrore.

Obligata – paraqet premtimin e shtetit të caktuar se pronarëve të obligatave do të ja paguaj parat në afatin e caktuar në obligatën e emituar.

Buxheti

Qëllimi ekonomik i buxhetit është: A) ndarja në mes të konsumit privat

dhe atij shoqëror B) ndikonë në ofertën e faktorëve të

prodhimit (puna, kapitali) C) realizimi i qëllimeve

makroekonomike

Borxhi shtetëror

Borxhi i brendshëm Hyrja borxh e qeverisë në kuadër të

teritorit të saj Borxhi i jashtëm

Hyrja borxh e qeverisë jashtë vendit

Politika fiskale

A do të ndikojë gjithëherë rritja e normës së tatimit në rritjen e të hyrave tatimore

Për të mbuluar deficitin e buxhetit, qeveria mund të ndjekë dy rrugë:

Të shtypë (emitojë) para, Të marrë hua nga publiku (ose nga

vendet tjera)

Pollitika fiskale që realizohet përmes veprimit aktiv të qeverisë quhet politikë fiskale aktive dhe e njejta mund të jetë zgjeruese ose kufizuese.

Edhe politika fiskale automatike mund të jetë zgjeruese ose kufizuese.

Në teorinë dhe praktikën ekonomike dallojmë katër lloje të politikave fiskale:

Zgjeruese aktive Kufizuese aktive Zgjeruese automatike Kufizuese automatike

Efektet e politikës fiskale

GDP reale

Y10

P1

Niv

eli i

për

gj.

i çm

imev

e

SRAS

LRAS

AD1

Yp

E1

AD3AD2

P3 E2

Politika fiskale ekspanzive ndikonë lëvizjen e AD1 në AD2

Ekulibrimi është nën GDP potenciale, pasi ekzistonë recesioni

Për shkak të efektit të kufizimit AD zvogëlohet në AD3

Y2

E3P2