polimerowych stosowanych w przemyśle … opakowaniowe wytwarzane w RP i możliwość zapobiegania ich powstawania. 5-6 . Metody odzysku opakowań poużytkowych. 7-8 . Nowe biodegradowalne

Dr inż. Justyna Kucińska-Lipka

Ekologiczne aspekty recyklingu opakowań

polimerowych

stosowanych w przemyśle

spożywczym i farmaceutycznym.

Wykłady współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach EFS, UDA-POKL 04.01.02.-00-

137/11-00 „Absolwent Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej – inżynier z przyszłością”.

http://www.google.com/imgres?imgurl=http://www.ecotorby.com.pl/znaki/recykling.png&imgrefurl=http://www.ecotorby.com.pl/SYMBOLE.html&h=532&w=550&sz=25&tbnid=PRqgiPFoiKnlUM:&tbnh=129&tbnw=133&prev=/images?q=recykling&zoom=1&q=recykling&hl=pl&usg=__AKEBMkaM0pJG55hxL2cmETEWDgQ=&sa=X&ei=SCCqTPiUNo2fOp2M5agM&ved=0CDcQ9QEwBA


Treści programowe

1-2. Rodzaje odpadów opakowaniowych oraz miejsca ich powstawania.

3-4.Odpady opakowaniowe wytwarzane w RP i możliwość zapobiegania ich powstawania.

5-6 . Metody odzysku opakowań poużytkowych.

7-8 . Nowe biodegradowalne materiały opakowaniowe.

9-10. Technologie recyklingu różnego rodzaju opakowań.

11-12. Krajowe możliwości przetwórcze materiałów opakowaniowych.

13-14. Dyrektywy unijne i rozporządzenia dot. zagospodarowania odpadów opakowaniowych.

15. Krajowy system gospodarki odpadami opakowaniowymi.




Warunki zaliczenia przedmiotu

• WYKŁAD

• Obecność na zajęciach

• Zaliczenie testu końcowego

• LABORATORIA

• Obecność na wszystkich zajęciach

• Zaliczenie wszystkich wejściówek

• Terminowe oddanie sprawozdań



Dyrektywa 94/62/EC

Opakowanie, to wyrób wykonany z

materiałów dowolnego pochodzenia

wykorzystywany do przechowywania,

ochrony, przewozu, dostarczania i

prezentacji towaru, na drodze od

producenta do użytkownika lub

konsumenta



Definicje

Polska Norma PN-O-79000:97

„Opakowania. Terminologia”

opakowanie -wyrób, który zapewnia utrzymanie określonej jakości pakowanych produktów, przystosowanie ich do transportu i składowania oraz prezentacji, a także chroni środowisko przed szkodliwym oddziaływaniem niektórych

wyrobów.



Dyrektywa 2004/12/EC

1. Co to jest opakowanie?

2. Co kwalifikujemy do opakowań?

3. Czemu służy?



OPAKOWANIA- przykłady



Opakowaniami nie są:



Dyrektywy unijne

• Dz.U. L 37, 08.02.2013

Dyrektywa Komisji 2013/2/UE z dnia 7 lutego 2013 r. zmieniająca

załącznik I do dyrektywy 94/62/WE Parlamentu Europejskiego i

Rady w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych

• Dz. U. L 70, 16.03.2005

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/20/WE z dnia 09

marca 2005 r. zmieniająca Dyrektywę 94/62/WE w sprawie

opakowań i odpadów opakowaniowych

• Dz. U. L 47, 18.02.2004


lutego 2004 r. zmieniająca Dyrektywę 94/62/WE w sprawie

opakowań i odpadów opakowaniowych



• Dz. U. L 365, 31.12.1994


grudnia 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych

• Komunikat Komisji - Opakowania na napoje, systemy kaucji i

swobodny przepływ towarów

• Dz. U. L 79.25.03.2009

Decyzja Komisji 2009/292/WE z dnia 24 marca 2009

r. ustanawiająca warunki odstępstwa dla skrzyń i palet z tworzyw

sztucznych w odniesieniu do poziomów stężenia metali ciężkich

ustanowionych w dyrektywie 94/62/WE Parlamentu Europejskiego i

Rady w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych



• Dz. U. L 125, 12.05.2006

• Decyzja Komisji 2006/340/WE z dnia 8 maja 2006 r. zmieniająca decyzję

2001/171/WE w celu przedłużenia okresu ważności warunków odstępstwa

dla opakowań szklanych w zakresie poziomów stężenia metali ciężkich

ustanowionych dyrektywą 94/62/WE

Dz. U. L 86. 05.04.2005

Decyzja Komisji 2005/270/WE z dnia 22 marca 2005 r. ustanawiająca

formaty w odniesieniu do systemu baz danych zgodnie z dyrektywą

94/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie opakowań i

odpadów opakowaniowych

• Dz. U. L 190, 12.07.2001

• Decyzja Komisji 2001/524/WE z dnia 28 czerwca 2001 r. dotycząca

publikacji referencji dla norm EN 13428:2000, EN 13429:2000, EN

13430:2000, EN 13431:2000 i EN 13432:2000 w Oficjalnym Dzienniku

Wspólnot Europejskich w związku z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i

Rady 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych



http://www.eko-pak.com.pl/files/665/49898d740ff12/l_06220010302en00200021.pdf

• Dz. U. L 50, 20.02.1997

Decyzja Komisji 97/129/WE z dnia 28 stycznia 1997 r.

ustanawiająca system identyfikacji materiałów

opakowaniowych zgodnie z Dyrektywą Rady i Parlamentu

Europejskiego 94/62/EC w sprawie opakowań i odpadów

opakowaniowych

• Dz. U. L 52, 22.02.1997

Decyzja Komisji 97/138/WE z dnia 3 lutego 1997 r. ustanawiająca

wzory formularzy bazy danych podjęta stosownie do Dyrektywy

Rady i Parlamentu Europejskiego 94/62/WE dotyczącej opakowań i

opdadów opakowaniowych

• Dz. U. L 256, 19.09.1997

• Decyzja Komisji 97/622/WE z dnia 27 maja 1997 r. w sprawie

kwestionariuszy dla raportów państw członkowskich dotyczących

implementacji określonych dyrektyw w zakresie gospodarki

odpadami



• RAMOWA DYREKTYWA O ODPADACH

• Dz .U. L 312, 22.11.2008

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/EC z dnia 19

listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre

dyrektywy

• DECYZJE KOMISJI DO RAMOWEJ DYREKTYWY O ODPADACH

• Dz. U. L 310. 25.11.2011

• Decyzja Komisji z dnia 18 listopada 2011 r. ustanawiająca zasady i

metody obliczeń w odniesieniu do weryfikacji zgodności z celami

określonymi w art. 11 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i

Rady 2008/98WE



• Dz. U. L 062, 02.03.2001

• Decyzja Komisji 2001/171/WE z dnia 19 lutego 2001 r.

ustanawiająca warunki odstępstw od wymogów dotyczących stężeń

metali ciężkich w odniesieniu do opakowań szklanych -

ustanowionych dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady

94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów



• DYREKTYWA W SPRAWIE SKŁADOWANIA ODPADÓW

• Dz. U. L 182, 16.07.1999

Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 w sprawie

składowania odpadów

• ROZPORZĄDZENIA RADY UNII EUROPEJSKIEJ

• Dz .U. L 94, 08.04.2011

• Rozporządzenie Rady (UE) NR 333/2011 z dnia 31 marca 2011 r.

ustanawiające kryteria określające, kiedy pewne rodzaje złomu

przestają być odpadami na mocy dyrektywy Parlamentu

Europejskiego i Rady 2008/98/WE

• Dz. U. L 12. 15.01.2011

• ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 10/2011 z dnia 14 stycznia

2011 r. w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych

przeznaczonych do kontaktu z żywnością



Definicje

We współczesnej gospodarce rynkowej opakowania, poza funkcją ochronną, pełnią także funkcje:

• marketingowe (nowoczesność konstrukcji, estetyka i atrakcyjność formy oraz zgodność z gustami nabywców zwiększają popyt konsumentów na określone grupy wyrobów),



• logistyczne (opakowania umożliwiają

manipulację, transport, magazynowanie,

sprzedaż, dystrybucję),



• informacyjne (opakowania są nośnikiem

informacji o wyrobie, opakowaniu i

warunkach transportu itd., naniesione na

opakowania kody kreskowe są nośnikiem

danych związanych z dystrybucją w

nowoczesnych systemach logistycznych)



• ekologiczne (opakowania wyrobów

niebezpiecznych chronią środowisko

naturalne, opakowania wielokrotnego

użycia przeciwdziałają powstawaniu

odpadów opakowaniowych itd.).



Definicje

System opakowań obejmuje:

• opakowania jednostkowe,

• Zbiorcze

• transportowe

Ilość stopni pakowania w systemie jest uzależniona od wielu czynników: warunków transportu, odległości, rodzaju produktu itd.

Trzystopniowy system pakowania (np. kawy mielonej) składa się z opakowań jednostkowych (torebek z tworzywa sztucznego), opakowań zbiorczych (tacek z tektury i opakowań

termokurczliwych, czyli z folii obkurczonej termicznie na pakowanych produktach) oraz paletowej jednostki transportowej, która pełni funkcję opakowania transportowego (palety

drewnianej i opakowania rozciągliwego, czyli opakowania uformowanego przez rozciągnięcie folii wokół pakowanego produktu).



Kategorie opakowań kod

Rodzaj odpadów

15 01 01

Opakowania z papieru i tektury

15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych

15 01 03 Opakowania z drewna

15 01 04 Opakowania z metali

15 01 05 Opakowania wielomateriałowe

15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe

15 01 07 Opakowania ze szkła

15 01 09 Opakowania z tekstyliów

15 01 10* Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone (np. środkami

ochrony roślin I i II klasy toksyczności - bardzo toksyczne i toksyczne)

15 01 11* Opakowania z metali zawierające niebezpieczne porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego (np.

azbest), włącznie z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi



[1]

Rodzaje odpadów opakowaniowych oraz

miejsca ich powstawania

1. Odpady przemysłowe (w tym technologiczne)

MIEJSCE POWSTAWANIA:

• Producenci materiałów opakowaniowych

• Producenci i użytkownicy opakowań (odpady z produkcji, braki itp.)



Odpady przemysłowe

• Odpady jednorodne :

• stłuczka

• makulatura

• tworzywa sztuczne

segregacja, zabezpieczenie = surowce

wtórne



Odpady przemysłowe

• Odpady niejednolite :

Laminaty z udziałem;

• papieru

• aluminium

• tworzyw sztucznych

Koszty utylizacji





2. Opakowania poużytkowe po materiałach,

surowcach i innych wyrobach


• Teren zakładów produkcyjnych

• Teren jednostek handlowych oraz innych

podmiotów



Opakowania poużytkowe po materiałach,


• Obowiązkowa segregacja na grupy

jednorodne materiałowo.

• Podmiot gospodarczy odpowiedzialny jest

za utylizację



Opakowania poużytkowe po materiałach,


• Makulatura z podziałem na gatunki,

• Szkło z podziałem na kolory

• Tworzywa sztuczne z podziałem na

poszczególne polimery





3. Opakowania poużytkowe po różnych wyrobach

powstające w gospodarstwach domowych


• Opakowania jednostkowe- gospodarstwa

domowe



Opakowania poużytkowe po różnych

wyrobach powstające w gospodarstwach

domowych

• Problemy:

-rozproszenie miejsc powstawania

-wysokie koszty zbiórki;

Wstępna segregacja odpadów prowadzona przez

mieszkańców na poziomie gospodarstw domowych,

Ustawienia sieci pojemników do gromadzenia odpadów,

Odbiór odpadów przez specjalistyczną firmę, która

przygotowuje je do przetworzenia



Miejsca powstawania odpadów

opakowaniowych

• Wytwórca surowców

• Producent opakowań jednostkowych

• Producent wyrobów

• Jednostka handlowa

• Ostateczny nabywca wyrobu



Kategorie odpadów opakowaniowych i odpady

powstające przy wytwarzaniu opakowań [2]

Odpady opakowaniowe

(opakowania poużytkowe, które przeszły cykl obrotu z towarem i nie nadają się do ponownego napełnienia)

Substancje lub przedmioty zanieczyszczone lub zabrudzone w wyniku planowanych działań (np. pozostałości z czyszczenia, materiały z opakowań-odpady opakowaniowe, pojemniki itp.)

Odpady produkcyjne

Powstające przy wytwarzaniu opakowań (przemysłowe odpady poprodukcyjne, technologiczne, braki itp.)

Odpady powstające w gospodarstwach domowych

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach

(Dz.U.Nr 62, Poz. 628 ze zm.)

Odpady powstające na terenie podmiotów gospodarczych

Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638

Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych.

Ustawa z dnia 11 maja 2001 r.

o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami

oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej1)



Powstawanie odpadów opakowaniowych i możliwe sposoby

postępowania z odpadami opakowaniowymi [1]

Wykłady współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach EFS, UDA-POKL 04.01.02.-00-137/11-00 „Absolwent Wydziału

Chemicznego Politechniki Gdańskiej – inżynier z przyszłością”.

Odpady opakowaniowe wytwarzane w

Polsce

• Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy

Opakowań w Warszawie

2000r.

2005 r.

2007 r.

2008 r.

2012 r.

2013 r. Wykłady współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach EFS, UDA-POKL 04.01.02.-00-


Prognozy



Rozwój przemysłu

opakowaniowego ukierunkowanie

ilość

wytwarzanych

odpadów

opakowaniowych

czynników krajowych;

-Rozwój gospodarczy

-Ogólny wzrost spożycia

-Zmiany demograficzne

-Przyszłe uregulowania prawne dotyczące

wymagań ekologicznych dla opakowań oraz w

zakresie gospodarki odpadami opakowaniowymi

-Zmiany stylu i poziomu życia

Prognozy

• Rozwoju międzynarodowej wymiany

towarowej

- Z krajami UE

- Z krajami Europy Środkowej

- Z krajami Europy Wschodniej

• Ogólnej koniunktury gospodarczej na

rynkach światowych



Masa odpadów

opakowaniowych w Polsce [1]

0 500

1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500

2000

2005



Masa odpadów

opakowaniowych w Polsce

• 2013????



Odzysk odpadów opakowaniowych

W Polsce- recykling materiałowy

Przyczyna

Brak instalacji o znaczących zdolnościach przerobowych w

stosunku do termicznych metod przekształcania

odpadów opakowaniowych

poziom odzysku odpowiada osiągniętemu poziomowi

recyklingu



• Według rozporządzenia Ministerstwa

Środowiska w sprawie rocznych poziomów

odzysku i recyklingu na lata 2008-14,

odzysk opakowań ma wzrosnąć

z obecnych 54 do 60%.

1. Poziom recyklingu opakowań ma

osiągnąć w 2014 r. wartość 55%, czyli

blisko 25% więcej niż w 2008 r.



2. Poziomy odzysku i recyklingu dla opakowań w odniesieniu do poziomów z roku 2007 ulegną zwiększeniu.

3. Wyłączone z tego są opakowania z tworzyw sztucznych, dla których, zgodnie z dyrektywą 2004/12/WE, poziom recyklingu ulegnie zmniejszeniu.

4. Zmniejszenie wymaganego poziomu recyklingu dla opakowań z tworzyw sztucznych jest wynikiem ograniczenia recyklingu tych odpadów wyłącznie do recyklingu materiałowego.



5. Poziomy odzysku i recyklingu dla odpadów poużytkowych w latach 2008 - 2014 zostały

utrzymane na poziomie z roku 2007.

6. Wyjątek - ogniwa i baterie galwaniczne oraz ich części, dla których w załączniku nr 4a do ustawy o

obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej zostały ustalone poziomy odzysku i recyklingu na poziomie wyższym

niż w roku 2007.



• W rozporządzeniu nie zostały ujęte lampy wyładowcze, które zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym

sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495) od 1 stycznia 2008 r.

nie będą podlegać przepisom ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie

gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej.



• Nie uwzględniono także „materiałów

reklamowych, katalogów handlowych itp.”, gdyż

zgodnie z nowelizacją ustawy, wprowadzoną

przepisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o

zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie

niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 175, poz.

1458), uchylono obowiązek odzysku i recyklingu

odpadów poużytkowych powstałych z tych

produktów.



Preferencje

• Opakowania przydatne do odzysku energii

• Opakowania przydatne do recyklingu ( w

tym recyklingu organicznego)



Czynniki wpływające na możliwość odzysku

opakowań poużytkowych:

• Zależne od samych opakowań

- Forma konstrukcyjna

- Zastosowane materiały i elementy dodatkowe

(zamknięcia, etykiety)

• Niezależne od opakowań

- Wdrożone systemy organizacyjno prawne w zakresie

gospodarki odpadami opakowaniowymi

dot. zarówno selektywnej zbiórki jak i technologii odzysku



Zapobieganie powstawaniu

odpadów

• Zmniejszenie ilości i masy samych

opakowań



• Projektowanie zgodnie z wymaganiami

ekologicznymi



• Stosowanie opakowań wielokrotnego

użycia



RECYKLING

Recykling to jedna z kompleksowych metod

ochrony środowiska naturalnego. Jej

celem jest ograniczenie zużycia surowców

naturalnych oraz zmniejszenie ilości

odpadów.



Zasadą działania recyklingu jest maksymalizacja

wykorzystania tych samych materiałów w

kolejnych dobrach materialnych i użytkowych, z

uwzględnieniem minimalizacji nakładów na ich

przetworzenie, przez co chronione są nie tylko te

surowce naturalne, które służą do ich

wytworzenia, ale również te, które służą do ich

późniejszego przetworzenia.



• Recykling jest systemem pełnej

organizacji obiegu takich materiałów, które

mogą być wielokrotnie przetwarzane.



• W skład tego systemu wchodzą między innymi: 1. Właściwa polityka ustawodawcza państwa sprzyjająca recyklingowi.

2. Rozwój technologii przetwarzania odpadów, przede wszystkim w celu wykorzystania jak największej ich części.



3. System oznaczania zarówno opakowań produktów, jak i elementów składowych tych produktów, w celu ułatwienia rozpoznawania i segregacji odpadów.

4. Szerzenie oświaty proekologicznej, oraz promowanie i organizacja zachowań proekologicznych w społeczeństwie (jednym z celów jest tutaj przeniesienie segregacji odpadów indywidualnych bezpośrednio do gospodarstw domowych).

5. Logistyka sortowania, gromadzenia i odbioru zużytych dóbr oraz ich elementów składowych.

6. Przetwarzanie (uprzednio przygotowanych) odpadów i odzyskiwanie z nich surowców.





Recykling

znaczenie ekonomiczne znaczenie ekologiczne

-oszczędzanie wyczerpywalnych lub trudnodostępnych surowców

naturalnych,

-ograniczenie powstawania, usuwania i bezproduktywnego gromadzenia

odpadów trudno zniszczalnych lub niezniszczalnych, a również często

szkodliwych dla otoczenia,

-obniżenie kosztu wyrobów nowych,

-skłonienie przemysłu do wytwarzania i stosowania materiałów

nadających się do odtwarzania w postaci pełnowartościowych surowców

wtórnych.

Rodzaje recyklingu

1. Ponowne zastosowanie - powtarzające się zastosowanie materiału lub produktu w tym samym celu (np. bieżnikowanie opon, butelki na wymianę)

2. Dalsze zastosowanie - użycie odpadów do nowych zastosowań po odpowiedniej przeróbce fizycznej, chemicznej lub biologicznej (np. granulacja zużytych tworzyw sztucznych i opon, gdzie granulat jest stosowany jako wypełniacz w materiałach budowlanych

3. Ponowne zużytkowanie - odzyskiwanie odpadów chemicznych ze śmieci i ponowne wprowadzenie ich do produkcji (np. użycie wraków samochodowych w stalowniach)



Rodzaje recyklingu-podział ze względu na

specyfikę technologii

1. Materiałowy

2. Surowcowy

3. Energetyczny



• Metoda RECYKLINGU

MATERIAŁOWEGO (mechanicznego)

• Definicja

• Przykłady

• Znaczenie



• Metoda RECYKLINGU SUROWCOWEGO

(chemicznego)

• Definicja

• Przykłady

• Znaczenie



• Metoda RECYKLINGU

ENERGETYCZNEGO (spalania z

odzyskiem energii)

• Definicja

• Przykłady

• Znaczenie



Metody odzysku opakowań poużytkowych

• Wtórne przetwarzanie (recykling)

• Spalanie z odzyskiem energii

• Kompostowanie



Wtórne przetwarzanie

• Recykling to proces technologiczny przetworzenia odpadów opakowaniowych (lub wyselekcjonowanych materiałów pochodzących z tych odpadów) prowadzący do wytworzenia nowych opakowań lub innych wyrobów.

• Recykling – przetwarzanie organiczne (kompostowanie)

• Recykling nie odnosi się do odzyskiwania energii. Ten sposób zagospodarowania dotyczy przede wszystkim opakowań poużytkowych, które ze względu na skład materiałowy mogą stać się surowcem wtórnym przydatnym w zakładach przetwórczych



Spalanie z odzyskiem energii

• Opakowania poużytkowe, dla których recykling jest nieuzasadniony technologicznie i ekonomicznie,

• Opakowania charakteryzujące się dużą wartością opałową,

Technologie spalania nowej generacji z oczyszczeniem gazów wylotowych spełniają

wymagania przepisów w zakresie dopuszczalnych poziomów emisji szkodliwych substancji takich jak:

pyły, tlenki siarki, węgla i azotu oraz niektórych metali ciężkich



Wartość opałowa niektórych paliw i

odpadów [3]

Rodzaj spalanego materiału Wartość opałowa [MJ/kg]

Olej opałowy 41

Węgiel kamienny 26

Butelki PET 23

Pudełka z laminatu 20,5

Odpady komunalne 9

Wióry drzewne 8,3



Aktualnie

• W Europie zainstalowano ponad 500

spalarni

• Roczne zdolności przerobowe od kilku tys.

do mln ton



W porównaniu z instalacjami stosowanymi w

latach 60-tych

• Co emitują spalarnie?

• Jaka jest emisja gazów nowych spalarni??



Unijna statystyka

Produkcja roczna odpadów

Ilość poddawana :

• recyklingowi i kompostowaniu,

• spalaniu

• trafia na wysypiska.

Statystyka w poszczególnych krajach UE

• Dania

• Szwecja

• Luksemburg

• Belgia

• Niemcy i Portugalia

• Grecja czy Irlandia.





Kompostowanie

Kompostowanie jest procesem polegającym

na przetworzeniu materiałów na nawóz

zwany kompostem, zachodzącym pod

wpływem działania bakterii i grzybów.



Recykling organiczny

Biodegradacja

Jest procesem wywołanym działaniem

enzymów wytwarzanych przez

mikroorganizmy (bakterie i grzyby).



Degradacja polimeru

1. Definicje

2. Przykłady

3. Znaczenie



Końcowe produkty degradacji:

• Biomasa

• Woda

• Gazy

- Dla warunków tlenowych (kompostowanie)- dwutlenek węgla

- Dla warunków beztlenowych (biometanizacja)-metan

Dyrektywa 94/62/EC





Źródło [2]

Czynniki wpływające na szybkość

biodegradacji

• Warunki prowadzenia procesu np. przemysłowego

kompostowania

• Budowa chemiczna materiału opakowaniowego

• Struktura powierzchni

• Grubość



Norma EN13432-wymagania dla opakowań

biodegradowalnych

• PN-EN 13432:2002- określa program

badań i kryteria oceny opakowań w celu

ich ostatecznej akceptacji pod katem

odzysku przez kompostowanie i

biodegradację



Składnik materiału opakowaniowego

• Wszystkie podstawowe, czyste

chemicznie materiały i substancje

chemiczne, z których składa się

opakowanie



Element opakowania

• Część opakowania, która może być

oddzielona ręcznie, lub przy użyciu

prostych środków fizycznych



Ostateczna biodegradacja

Wywołany przez mikroorganizmy rozpad

organicznych związków chemicznych w

warunkach tlenowych do tlenku węgla,

wody i soli mineralnych różnych obecnych

pierwiastków (mineralizacji) oraz nowej

biomasy, natomiast w warunkach

beztlenowych do dwutlenku węgla,

metanu, soli mineralnych i nowej biomasy



Całkowita zawartość suchej

masy • Ilość substancji stałych pozostała po

suszeniu w temp. ok 105 o C do stałej

masy znanej ilości próbki badanego

materiału lub kompostu



Składniki lotne

• Ilość substancji stałych otrzymana przez

odjęcie pozostałości po spaleniu w temp

ok. 550o C znanej próbki badanego

materiału lub kompostu od ilości

całkowicie suchych substancji stałych tej

samej próbki. Zawartość składników

lotnych jest wskaźnikiem ilości materii

organicznej.



Dezintegracja (rozpad,

fragmentaryzacja)

• Fizyczny rozpad opakowania lub materiału

opakowaniowego, na odrębne, bardzo

małe części



Norma EN 13432 potwierdzenie

biodegradowalności i przydatności

do kompostowania obejmuje:

• Dokonanie charakterystyki materiału

opakowaniowego

• Kontrola pierwiastków

• Badania biodegradowalności

• Badania rozpadu

• Znakowanie Wykłady współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach EFS, UDA-POKL 04.01.02.-00-


Dokonanie charakterystyki

materiału opakowaniowego

• Informacje o składnikach materiału

opakowaniowego i ich identyfikacja

• Określenie obecności niebezpiecznych

substancji

• Oznaczenie: zawartość węgla organicznego,

sucha masa i zawartość składników lotnych



Badania biodegradowalności

• ISO 14855:1999 warunki tlenowe

• ISO 14851:1999, ISO

14852:1999…………………………

• Materiał opakowaniowy -powyżej 1%

zawartości suchej masy materiału

opakowaniowego



Całkowity udział składników organicznych,

bez oznaczania ich biodegradowalności

nie powinien przekraczać 5%



• Czas badań biodegradacji w warunkach

tlenowych powinien wynosić maksymalnie

6 miesięcy

• Czas badań w warunkach beztlenowych

powinien wynosić maksymalnie 2 miesiące



tlenowe

• Dla badanego materiału

biodegradacja wyrażona

w procentach powinna

wynosić, co najmniej 90%

całości lub 90%

maksymalnej degradacji

odpowiedniej substancji

referencyjnej (wzorca

odniesienia)

beztlenowe

• Biodegradacja wyrażona

w procentach na

podstawie wytworzonego

biogazu powinna wynosić

50% lub poniżej wartości

teoretycznej dla

badanego materiału



• Wartość graniczna dla biodegradacji jest

ustalona na podstawie przemiany węgla

zawartego w danym materiale w

dwutlenek węgla i biomasę



Zwolnione z badań

biodegradowalności są:

1. Materiały opakowaniowe mające

potwierdzenie przydatności do odzysku

organicznego



2. Niezmodyfikowane chemicznie materiały

opakowaniowe pochodzenia naturalnego

i elementy opakowań z takich materiałów,

jak: drewno, włókna drzewne, włókna

bawełniane, skrobia, masa papiernicza

czy juta



Badania rozpadu (dezintegracji)

• Jeśli materiał ulega podczas procesu

obróbki biologicznej dezintegracji

odpowiadającej kryteriom :



Kompostowanie w warunkach

tlenowych – max 12tygodni

• Nie więcej niż 10% suchej masy badanego

materiału musi pozostać na sicie o

średnicy oczek powyżej 2mm.



Biogazyfikacja w warunkach beztlenowych-

max 5 tygodni (beztlenowe gnicie następnie

tlenowa stabilizacja)

• Nie więcej niż 10% suchej masy badanego

materiału pozostało na sicie o średnicy

oczek powyżej 2mm



Ocena jakości kompostu



Co wpływa na jakość

kompostu?

• samo opakowanie,

• materiał opakowaniowy

• dodany składnik



Fizykochemiczne parametry

określające jakość kompostu

• Masa właściwa (gęstość)

• Całkowite suche substancje stałe

• Składniki lotne

• Zawartość soli

• pH

• Obecność całkowitego azotu

• Fosforu

• Magnezu

• Potasu



Efekt ekotoksyczności

• Definicja

• Znaczenie

• Przykłady



Znakowanie [2]



Projekt- ogólne założenia



Materiał badany



Wykonane badania



Wyniki badań



• Znaczenie przeprowadzonych badań

Wpływ opakowań na

środowisko



Cykl życia opakowania

Rodzaje zagrożeń w cyklu życia

opakowania



• Zdefiniowanie zagrożeń

• Wpływ zagrożeń

Materiały opakowaniowe



Źródła nieodnawialne:

Przykłady

Zastosowanie

Źródła odnawialne:

Przykłady

Zastosowanie

Polimery wytwarzane z odnawialnych

surowców naturalnych

1. Polimery uzyskane bezpośrednio z surowców naturalnych:

• Materiały z udziałem wielocukrów: ECO-FOAM, kompozycje MATER-BI, BIOPLAST

• Materiały z udziałem celulozy, BIOCETA

• Materiały z udziałem protein

• Materiały z udziałem lipidów



2. Polimery produkowane przez klasyczną syntezę

chemiczną z monomerów pochodzenia

naturalnego

PLA/PLLA,



3. Polimery produkowane przez

mikroorganizmy lub zmodyfikowane

bakterie (biopolimery)

PHB, PHB/V np. biopol



PLA, MATER BI



Polimery wytwarzane z surowców

petrochemicznych

• Z udziałem poliestru alifatycznego PCL

• Poliestry amidowe, BAK (BAYER)

• Kopoliestry, np. ECOFLEX (BASF),

• PVA (poli(alkohol winylowy))-HI-SELON

BOVLON Wykłady współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach EFS, UDA-POKL 04.01.02.-00-


Zielony PE



Fotosynteza

Trzcina

cukrowa

Etanol z

fermentacji

sacharozy

Dehydratacja

etanolu do

etylenu

Zielony

polietylen

Opakowania z

PE

Recykling

materiałowy

Spalanie z

odzyskiem

Projekt w Kassel

• Opis

• Znaczenie

• Wnioski



Przykłady recyklingu dla

poszczególnych opakowań



• Tworzywa sztuczne



• Papier i tektura



• Szkło



• Metal



• Drewno i materiały drewnopodobne

•Materiały tekstylne pochodzenia

naturalnego



•Wielomateriałowe

Możliwości recyklingu

poszczególnych rodzajów odpadów



Przykłady-Technologia produkcji

płyty TECTAN.

• Skład

• Produkcja

• Właściwości

• Wykorzystanie



- Technologie pozyskiwania masy

celulozowej

W pudełkach poużytkowych 75-80% masy

stanowi masa celulozowa składająca się z

włókien o bardzo dobrej jakości.



• Technologia fińska stosowana przez

CORENSO



Instalacja w Papierni NESA S.A.

w Hiszpanii.



Odpad medyczny- jest każdy odpad

powstający w związku z udzielaniem

świadczeń zdrowotnych oraz

prowadzeniem badań i doświadczeń

naukowych w zakresie medycyny.



Statystyki-Polska



Według Głównego Inspektora Sanitarnego.

Odpady medyczne dzielimy na cztery grupy:



• odpady bytowo-gospodarcze

• odpady specyficzne



• odpady specjalne

• odpady wtórne



Metody unieszkodliwiania odpadów

medycznych i weterynaryjnych muszą

spełniać trzy podstawowe warunki:

1. likwidacja zagrożenia infekcyjnego

2. neutralizację niebezpiecznych związków

chemicznych

3. spopielenie (lub grzebanie) odpadów



• Unieszkodliwianie odpadów medycznych: (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych, wydane na podstawie delegacji prawnej art. 42 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. )

1. termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie

2. przez autoklawowanie

3. dezynfekcją termiczną

4. działaniem mikrofalami

5. obróbka fizyczno-chemiczna inna niż wymieniona w pkt. 2 - 4



• Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 24 grudnia 1997 r. w sprawie klasyfikacji odpadów (Dz. U. Nr162 poz.1135

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2000 r. (Dz.U. Nr 51 poz. 620)



Literatura

[1] Hanna Żakowska „Opakowania

Biodegradowalne”

[2] Hanna Żakowska „Recykling odpadów

opakowaniowych”

[3] Hanna Żakowska „ Odpady

opakowaniowe”



polimerowych stosowanych w przemyśle … opakowaniowe wytwarzane w RP i możliwość zapobiegania ich powstawania. 5-6 . Metody odzysku opakowań poużytkowych. 7-8 . Nowe biodegradowalne

Documents