Page 1
สมุนไพรกับอาหาร 1
ท่ีมา : xn--o3cepkej9b3gpeg.net
ชื่อไทย : กระชาย
ชื่ออังกฤษ : Fingerroot
สรรพคุณทางยา :
รากและเหงากระชายมีน้ํามันหอมระเหยซ่ึงประกอบดวยสารไพนีน แคม
ฟน เมอรซีน ไลโมนีน บอรนีออล และการบูร เหงาและรากของกระชายมีรส
เผ็ดรอนขม หมอยาพื้นบานในประเทศไทยใชเหงา และรากของกระชายแกปวด
มวนในทอง แกทองอืดเฟอ แกลมจุกเสียด แกโรคกระเพาะ รักษาแผลในปาก
แกตกขาว กลาก เกลือ้น ใชเมื่อมีอาการปวดขอเขา ใชเปนยาอายวุัฒนะ บํารุง
กําลัง และใชบาํบัดโรคกามตายดานอีกดวย
กระชายมีรสเผ็ดรอน สารสําคัญในรากและเหงากระชายมฤีทธิย์ับยัง้การ
เจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียในลําไส ชวยขับลม แกทองอืด ทองเฟอ ชวย
เจริญอาหารและแกโรคในชองปาก
กระชายใชแกบิด ทองรวง ทองเสีย นาํรากกระชายยางไฟ ตําใหละเอียด
ผสมน้ําปูนใสค้ันเอาแตน้ําดื่ม รักษาโรคริดสีดวงทวาร ตมกระชายพรอม
มะขามเปยก เติมเกลือแกงเล็กนอย รับประทานกอนนอนทุกวัน ชวยบํารุง
Page 2
สมุนไพรกับอาหาร 2
กําลัง เปนยาอายุวัฒนะ ตาํรากกระชาย 1 กํามือใหละเอยีด ค้ันเอาแตน้าํ ผสม
กับน้ําผึ้ง รับประทานกอนอาหารเย็น ชวยบาํรุงหัวใจ กระตุนใหหวัใจเตน
สม่ําเสมอ
นํากระชายแหงบดใหเปนผงละลายกับน้าํรอน นํารากกระชาย ตะไคร
หอมแดง ขา ใบสะเดาแก ตําผสมกัน ใชฉีดบริเวณที่มีแมลงรบกวน บาํบัดโรค
กระเพาะ กินรากสดแงงเทานิ้วกอยไมตองปอกเปลือก วันละ 3 มื้อ กอนอาหาร
15 นาท ีสัก 3 วัน ถากินไดใหกินจนครบ 2 สัปดาห ถาเผ็ดรอนเกินไปหลังวันที ่
3 ใหกินขมิ้นสดปอกเปลือกขนาดเทากบั 2 ขอนิว้กอยจนครบ 2 สัปดาห
บรรเทาอาการแผลในปาก ปนรากกระชายทั้งเปลือก 2 แงงกับน้ําสะอาด
1 แกวในโถปนน้าํ เติมเกลือคร่ึงชอนกาแฟโบราณ กรองดวยผาขาวบาง ใชกลัว้
ปากวันละ 3 เวลาจนกวาแผลจะหาย ถาเฝอนเกินไปใหเติมน้ําสุกไดอีก สวนที่
ยังไมไดแบงใชเก็บในตูเยน็ได 1 วัน แกฝาขาวในปาก บดรากกระชายที่ลาง
สะอาด ไมตองปอกเปลือก ในโถปนพอหยาบ ใสขวดปดฝาแชไวในตูเย็น กนิ
กอนอาหารคร้ังละ 1 ชอนกาแฟเล็ก (เหมือนที่เขาใชคนกาแฟโบราณ) วันละ 3
มื้อกอนอาหาร 15 นาท ีสัก 7 วัน
แกกลาก เกลือ้น น้าํกัดเทา คันศีรษะจากเชื้อรา นาํรากกระชายทั้งเปลือก
มาลางผึ่งใหแหง ฝานเปนแวน แลวบดใหเปนผงหยาบ เอาน้าํมันพืช (อาจใช
น้ํามันมะกอกหรือน้าํมันมะพราวก็ได) มาอุนในหมอใบเล็กๆ เติมผงกระชายใช
น้ํามัน 3 เทาของปริมาณกระชาย หุง (คนไปคนมาอยาใหไหม) ไฟออนๆ ไปสัก
พักราว 15-20 นาท ี กรองกระชายออก เก็บน้ํามันไวในขวดแกวสีชาใชทาแก
กลาก เกลื้อน แกคันศีรษะจากเชื้อรา ใหเอาน้ํามันดังกลาวไปเขาสูตรทําแชมพู
สระผมสูตรน้ํามันจากที่ไหนก็ได โดยใชแทนน้ํามันมะพราวในสูตร ประหยัดเงิน
และไดภูมิใจกับภูมิปญญาไทย หรือจะใชน้ํามันกระชายโกรกผม ใหเพิ่มปริมาณ
Page 3
สมุนไพรกับอาหาร 3
น้ํามันพืชอีก 1 เทาตัว โกรกดวยน้ํามันกระชายสกั 5 นาท ีนวดใหเขาหนังศีรษะ
แลวจึงสระผมลางออก
กระชายมฤีทธิ์เปนยาอายวุัฒนะ ผงกระชายทั้งเปลือกบดตากแหงปน
ลูกกลอนกบัน้ําผึ้ง กินวันละ 3 ลูกกอนเขานอน ตาํรับนี้เคยมีผูรายงานวาใชลด
น้ําตาลในเลือดได หรือใชกระชายตากแหงบดผงบรรจุแคปซูล แคปซูลละ 250
มิลลิกรัม กินวันละ 1 แคปซูลตอนเชากอนอาหารเชาในสัปดาหแรก วันละ 2
แคปซูลตอนเชาในสัปดาหที่ 2
การนําไปประกอบอาหาร :
ท่ีมา : www.lekkathaifood.blogspot.com
สวนที่ใชในการประกอบอาหารก็คือ เหงาและราก รากกระชายเปน
สวนผสมของเคร่ืองแกงขนมจีนน้ํายา และเปนสวนประกอบของอาหารอีก
หลายชนิดเพื่อดับกลิ่นคาวเนื้อและปลา เชน ผัดเผ็ดปลาดุก แกงเผ็ดเนื้อ แกง
ปา หลนปลารา ฯลฯ
Page 4
สมุนไพรกับอาหาร 4
ท่ีมา : http://www.the-than.com/samonpai/sa_37.html
ชื่อไทย : กระเจี๊ยบแดง
ชื่ออังกฤษ : Jamaican Sorel, Roselle
สรรพคุณทางยา :
- กลีบเลี้ยงของดอก หรือกลบีที่เหลืออยูที่ผล
- เปนยาลดไขมันในเสนเลือด และชวยลดน้ําหนักดวย
- ลดความดันโลหิตไดโดยไมมีผลรายแตอยางใด
- น้ํากระเจี๊ยบทาํใหความเหนียวขนของเลือดลดลง
- ชวยรักษาโรคเสนโลหิตแข็งเปราะไดด ี
- น้าํกระเจีย๊บยังมฤีทธิ์ขับปสสาวะ เปนการชวยลดความดัน
- ชวยยอยอาหาร เพราะไมเพิ่มการหลัง่ของกรดในกระเพาะ
- เพิ่มการหลั่งน้ําดีจากตับ
- เปนเคร่ืองดื่มที่ชวยใหรางกายสดชื่น เพราะมีกรดซิตริคอยูดวย
- ใบ แกโรคพยาธิตวัจี๊ด ยากัดเสมหะ แกไอ ขับเมือกมันในลําคอ ใหลงสู
ทวารหนัก
Page 5
สมุนไพรกับอาหาร 5
- ดอก แกโรคนิ่วในไต แกโรคนิ่วในกระเพราะปสสาวะ ขัดเบา ละลาย
ไขมันในเสนเลือด กัดเสมหะ ขับเมือกในลําไสใหลงสูทวารหนัก
- ผล ลดไขมันในเสนเลือด แกกระหายน้ํา รักษาแผลในกระเพาะ
- เมล็ด บํารุงธาต ุ บํารุงกําลัง แกดีพกิาร ขับปสสาวะ ลดไขมันในเสน
เลือด
นอกจากนี้ไดบงสรรพคุณโดยไมไดระบุวาใชสวนใด ดังนี ้คือ แกออนเพลยี
บํารุงกําลัง บํารุงธาตุ แกดีพกิาร แกปสสาวะพกิาร แกคอแหงกระหายน้ํา แก
ความดันโลหิตสูง กัดเสมหะ แกไอ ขบัเมือกมันในลําไส ลดไขมันในเลือด บํารุง
โลหิต ลดอุณหภูมิในรางกาย แกโรคเบาหวาน แกเสนเลือดตีบตัน นอกจากใช
เดี่ยวๆ แลว ยังใชผสมในตํารับยารวมกบัสมุนไพรอื่น ใชถายพยาธิตวัจี๊ด
การนําไปประกอบอาหาร :
น้ํากระเจี๊ยบแดง มีรสเปร้ียว นาํมาตมกับน้ํา เติมน้ําตาล ดื่มแกรอนใน
กระหายน้ํา และชวยปองกันการจับตวัของไขมันในเสนเลือดได และยังนํามาทาํ
ขนมเยลลี่ แยม หรือใชเปนสารแตงสี ใบออนของกระเจี๊ยบเปนผกัได หรือใช
แกงสม รสเปร้ียวกําลังดี กระเจีย๊บเปร้ียวมีชื่อเรียกอีกชือ่วา "สมพอเหมาะ" ใน
ใบมี วิตามินเอ ชวยบาํรุงสายตา สวนกลีบเลี้ยงและกลีบดอก มีสารแคลเซียม
ชวยบาํรุงกระดูกและฟนใหแขง็แรง
น้ํากระเจี๊ยบแดงที่ไดสีแดงเขม สาร Anthocyanin นําไปแตงสีอาหารตาม
ตองการ
Page 6
สมุนไพรกับอาหาร 6
ท่ีมา : http://www.108health.com/108health/topic_detail.php
Page 7
สมุนไพรกับอาหาร 7
ท่ีมา : http://market.taradkaset.com/news
ชื่อไทย : กระถิน
ชื่ออังกฤษ : lpil – lpil , Lead Tree
สรรพคุณ :
ดอก รสมัน บาํรุงตับ
ราก รสจืดเฝอน ขบัลม ขับระดูขาว และเปนยาอายวุัฒนะ
เมล็ด ใชถายพยาธิตัวกลม (ascariasis)
เปลือกของกระถินมีรสฝาด เปนยาฝาดสมานฝกของกระถินเปนยาฝาดสมาน
กระถินรับประทานแกโรคทองรวง สมานแผล หามเลือด
การนําไปประกอบอาหาร :
ยอดออน ใบออน ฝกออน-แก รับประทานเปนผักสดรวมกับน้ําพริก
(ชาวอีสาน) ใชเมล็ดออนผสมในสมตาํมะละกอ หรือรับประทานกับสมตํา
(ชาวใต) ใชเมล็ดออน ใบออนรับประทานกับหอยนางรม
Page 8
สมุนไพรกับอาหาร 8
กระถินจิ้มน้ําพริก สมตําใสกระถิน ที่มา : http://www.kasetporpeang.com/forums/index.php?topic http://www.eazydo.com
Page 9
สมุนไพรกับอาหาร 9
ท่ีมา : www.panyathai.or.th
ชื่อสามัญ : กระเทียม
ชื่ออังกฤษ : Garlic
สรรพคุณทางยา :
1. ฆาเชื้อรา คือ กลากเกลื้อน และเชื้อราที่เกิดตามเล็บ หนังศีรษะและผม
2. ลดความดันโลหิตสูง
3. ลดไขมันและคอเลสเตอรอล
4. ปองกันผนังหลอดเลือดหนาและแข็งตัว
5. ลดน้ําตาลในเลือด
6. ยับยั้งเชื้อตางๆ เชน เชื้อที่ทําใหเกิดฝหนอง และใชรักษาแผลสด แผล
ที่เปนหนอง คออักเสบ ทอนซิลอักเสบ ทางเดินปสสาวะอกัเสบ เชื้อวัณโรค
และเชื้อปอดบวม
7. รักษาไขหวัดและไขหวัดใหญ
Page 10
สมุนไพรกับอาหาร 10
การนําไปประกอบอาหาร :
ใชทํากระเทียมเจียวโรยหนาอาหารอีกหลายอยาง หรือใชเปน
สวนประกอบที่สําคัญอยางหนึ่งในเคร่ืองแกงชนิดตางๆ โดยเฉพาะเปนตัวชวย
แตงกลิ่นและรสรวมกับมะนาวในน้ําพริกกะป แมแตพริกน้าํปลาหรือน้ําจิ้มรส
แซบก็จะลืมกระเทียมไปไมได นอกจากนี้ใบและหวักระเทียมสดๆ ยังเปนผัก
รวมถึงกระเทียมดองดวย
Page 11
สมุนไพรกับอาหาร 11
ท่ีมา : http://th.wikipedia.org
ชื่อไทย : กะเพรา
ชื่ออังกฤษ : Basil
สรรพคุณ :
1. แกทองอืด ทองเฟอ จกุเสียด เอาใบกะเพรามาเด็ดกินสดๆ ไดทันที
หรือเอามาจิ้มน้ําพริก หรือแกงเผ็ด กินเปนทั้งยาและอาหารพรอมๆ กัน
2. แกปวดทองไดดี น้ําใบกะเพรามาค้ันกินสด 1 ถวยตะไล แกอาการ
ปวดมวนในทองไดด ี
3. กะเพราคุมธาตุไดดี ใชใบกะเพราจิม้น้ําพริกกิน ทาํใหทองไสดี ทํางาน
ปกติ ระบบยอยอาหารปกติดี ระบบทางเดินอาหารก็ปกติด ี
4. แกกลาก เกลื้อน ใชใบกะเพรา 1 กํามือ ตําละเอียดใสเหลาขาว
หรือเหลาโรง ทาบริเวณทีเ่ปนกลาก เกลื้อน เพื่อใหตวัยาซึมไดดี ควรขูดผิว
บริเวณที่เปนใหถลอกกอน
5. แกลมพิษ ใชใบกะเพรา 1 กํามือ ตําใสเหลาขาว หรือเหลาโรง ทา
บริเวณที่เปนลมพิษ จะทุเลาหายเปนปกต ิ
Page 12
สมุนไพรกับอาหาร 12
6. แกแมลงสัตวกัดตอย ใชใบกะเพราตําใสเหลาขาว หรือเหลาโรง ทา
บริเวณที่ถูกพิษแมลงสัตวกัดตอย การอกัเสบจะหายทันท ี
7. ชวยขับน้าํนม เอาใบกะเพรามารับประทานสดๆ จิ้มน้ําพริก หรือแกง
เลียง ใสกุงแหง หรือปลายางมาโขลกผสมกะป หวัหอม พริกไทยสด แกงเลียงได
ทันที ชวยใหสตรีหลังคลอดมีน้ํานม
8. รักษาหูด ใชใบกะเพรา ขยี้ที่หูดบอยๆ วันละหลายๆ คร้ัง หูดจะฝอไป
เองภายในไมกี่วัน
9. เปนยากําจัดแมลงวันทอง ใชน้ํามันจากใบกะเพรามาลอแมลงใหมา
ตอมไต
10. ไลยุงไดดี ความฉุนของกะเพรา นาํมาไลยุงได ใชกะเพราสักกิ่ง วาง
ไวตามที่ตองการไลยุง หรือใชน้าํมันสกดัของกะเพราจะเขมขนกวา สามารถไล
ยุงไดด ี
การนําไปประกอบอาหาร :
กะเพราเปนพืชที่มกีลิ่นหอม ใชแตงกลิ่นอาหาร และดับกลิ่นคาวของ
เนื้อสัตว เชน ใสในแกงปา แกงเผ็ด ผัดเผ็ด และทําผัดกะเพราได
แกงปา ผัดกะเพรา
ท่ีมา : http://temp.allthaifood.com/recipes
Page 13
สมุนไพรกับอาหาร 13
ท่ีมา : http://health.kapook.com/view42014.html
ชื่อไทย : ขมิ้นชัน
ชื่ออังกฤษ : Turmeric
สรรพคุณ :
เหงาของขมิ้นมีรสฝาด กลิ่นหอม สามารถเก็บมาใชเมื่อมีชวงอาย ุ 9-10
เดือน มีฤทธิ์ในการฆาเชื้อ แบคทีเรีย เชื้อรา ลดการอกัเสบ และ มีฤทธิ์ในการ
ขับน้ําดี น้าํมันหอมระเหย ในขมิ้นชันมีสรรพคุณบรรเทา อาการปวดทอง
ทองอืด แนนจุดเสียด แกโรคผิวหนัง ขับลม แกผื่นคัน แกทองรวง อาจชวย
รักษาโรครูมาตอยดได ยังไมยืนยันแนชดั
การนําไปประกอบอาหาร :
เราใชขมิ้นชันเปนเคร่ืองเทศในอาหาร เพื่อเพิ่มรสชาติใหอาหาร และ
เพื่อใหอาหารดูนารับประทาน เนื่องจากขมิ้นชันมีสีเหลืองสดจึงถูกนํามาใชแตง
สีอาหารตางๆ เชน เนย มารการีน เนยแข็ง ผงกระหร่ี มัสตารดดวย
การใชขมิ้นชันในอาหารจะชวยปองกันการเกิดอนุมูลอิสระในอาหาร การ
เหม็นหืนของน้ํามันและไขมันเมื่อเกบ็ไวนานหรือเมื่อถูกความรอน เปนการ
ถนอมทั้งความสดและคุณคาทางโภชนาการใหอาหาร
Page 14
สมุนไพรกับอาหาร 14
ท่ีมา : women.thaiza.com
Page 15
สมุนไพรกับอาหาร 15
ท่ีมา : www.quinl.com
ชื่อสามัญ : ขา
ชื่ออังกฤษ : Galingale
สรรพคุณทางยา :
1. ใชเหงาสดตําใหละเอียดผสมกบัน้ําปูนใส รับประทานคร้ังละคร่ึง
แกวชวยขบัลมแกทองอืด ทองเฟอ ทองเดินและบรรเทาอาการคลื่นไสอาเจียน
2. ใชรักษาโรคผิวหนัง กลาก เกลื้อนและแกลมพิษ โดยใชเหงาสดตํา
ใหละเอียดผสมกับเหลาขาว ทาบริเวณที่เปนบอยๆจนกวาจะดีขึ้น
3. สารสกัดจากขานํามาประกอบเปนยารักษาโรคไดหลายชนิด เชน
ยารักษาแผลสด แกโรคปวดบวมตามขอ แกโรคหลอดลมอักเสบ ยาธาต ุ และ
ยาขับลม
4. ใชไลแมลงโดยนําเหงามาทุบหรือตําใหละเอียดเพื่อใหน้ํามันหอม
ระเหยออกมา แลวนําไปวางในบริเวณที่มีแมลง
5. ผลขามีสรรพคุณคลายกับเหงาคือ ใชเปนยาแกปวดทอง ทองรวง
ฆาเชื้อบิด และชวยยอยอาหาร ผงจากผลแหงสามารถรักษาอาการปวดฟนได
โดยนําไปบดและทาบริเวณที่ปวด
Page 16
สมุนไพรกับอาหาร 16
การนําไปประกอบอาหาร :
ขาเปนเคร่ืองเทศที่ใชแตงกลิ่นอาหาร และดับกลิ่นคาวพวกเนื้อสัตวตางๆ
เชน ตมยําปลาขาวตมปลา ตมขาไก เปนสวนผสมในน้ําพริกเคร่ืองแกงตางๆ
นอกจากนี้ยังใชเปนสวนผสมของลูกแปงที่ใชทําขาวหมากและเหลา ดอกและ
ลําตนออนใชรับประทานเปนผกัสด
ท่ีมา : www.mythaimenu.com
Page 17
สมุนไพรกับอาหาร 17
ที่มา : http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_27_1.htm
ชื่อไทย : ขิง
ชื่ออังกฤษ : Ginger
สรรพคุณ :
- เหงาแกสด ใชเปนยาแกอาเจียน ยาขมเจริญอาหาร ยาแกทองขึ้น
ทองอืดเฟอ ขับลม แกไอ ขับเสมหะ บํารุงธาต ุ สามารถตานการเกิดแผลใน
กระเพาะอาหาร ลดอาการจุกเสียด มฤีทธิ์ในการขบัน้ําด ี เพื่อยอยอาหาร แก
ปากคอเปอย แกทองผูก ลดความดันโลหิต
- ตน ใชเปนยาขับลม แกจุกเสียดแนนเฟอ แกนิ่ว บํารุงไฟธาต ุ แกคอ
เปอย ชวยยอยอาหาร ฆาพยาธ ิ แกโรคตา แกบิด แกลมปวง แกทองรวงอยาง
แรง แกอาเจียน
- ใบ แกโรคกําเดา ขับผายลม แกนิ่วแกเบาขัด แกคอเปอย บํารุงไฟธาต ุ
ชวยยอยอาหาร ฆาพยาธ ิแกโรคตา ขบัลมในลําไส
- ดอก ทําใหชุมชื่น แกโรคตาแฉะ ฆาพยาธิ ชวยยอยอาหาร แกคอเปอย
บํารุงไฟธาต ุ แกนิ่ว แกเบาขัด แกบิด
- ผล ใชแกไข
Page 18
สมุนไพรกับอาหาร 18
การนําไปประกอบอาหาร :
นํามาประกอบอาหารมหีลายรูปแบบคือ ขิงสด ขิงดอง ขิงแหง ขิงผง
รวมทั้งน้ําขิงที่เปนเคร่ืองดื่ม ขิงเปนเคร่ืองเทศที่ใชแตงกลิ่นอาหารเพิ่มรสชาติ
และดับกลิ่นคาวของเนื้อสัตว เชน ใชโรยหนาปลานึ่ง โรยหนาโจกหรือผสมใน
น้ําจิ้มขาวมันไก ตมสมปลา แกงฮังเล ยํากุงแหง ขิงยาํเปนเคร่ืองเคียงของเมี่ยง
คํา หรือทําเปนขนมหวาน เชน บวัลอยไขหวาน มันเทศตม เปนตน
นอกจากนี้ขิงดองยังเปนอาจาดในอาหารอีกหลายชนิด เชน ขาวหนาเปด
หรืออาหารญี่ปุน รวมทั้งยังเปนสวนผสมในการแตงกลิ่นอาหารหลายชนิด เชน
คุกกี้ พาย เคก พุดดิง๊ ผงกะหร่ี เปนตน ในประเทศแถบตะวันตกนาํขิงไปทําเปน
เบียร คือ เบียรขิง (Ginger beer)
น้ําขิง หมูผัดขิง
ท่ีมา : http://travel.truelife.com/detail/2091618?nobar
http://pun-prai.exteen.com/20081025/entry
Page 19
สมุนไพรกับอาหาร 19
ที่มา : http://www.vitamin.co.th/VitaminEncyclopediaDetail.asp
ชื่อไทย : ขึ้นฉาย
ชื่ออังกฤษ : Celery
สรรพคุณ :
มีโพแทสเซียมสูง ทําใหหลอดเลือดขยายตัว ชวยลดความดันโลหิตสูง ชวย
ขับปสสาวะ รักษาโรคปวดขอ เชน รูมาตกิและโรคเกาต มีโซเดียมอินทรียที่
สามารถชวยปรับความเปนกรดและดางในเลือดใหสมดุล น้ําค้ันจากขึ้นฉายมี
สรรพคุณเปนยากลอมประสาท ทําใหรูสึกสบาย และนอนหลับไดดี การกนิ
ขึ้นฉายจะทําใหอสุจลิดลงถึง 50% หลงัจากยุตกิารกินแลว จาํนวนเชื้ออสจุิจะ
เพิ่มกลับมาระดับปกติใน 8-13 สัปดาห
การนําไปประกอบอาหาร :
ตนและใบสดใชปรุงแตงกลิ่นรสของอาหาร เชน ใชดับกลิ่นคาวในขาวตม
ปลา ปูผัดผงกะหร่ี ปลาจะละเม็ดนึ่งบวย ผัดปลาชอนทอดกรอบ แกงจืดเตาหู
ออน ยําหมหูรือผัดกับน้าํมัน นอกจากนีย้ังทําเปนเคร่ืองดื่มเพื่อสุขภาพโดยนํา
ใบและตนสดมาค้ันน้ําดื่ม สวนเมล็ดและน้ํามันหอมระเหยใชแตงกลิ่นอาหาร
Page 20
สมุนไพรกับอาหาร 20
ท่ีมา : nlovecooking.com
Page 21
สมุนไพรกับอาหาร 21
แครอท
ท่ีมา : http://men.kapook.com/view53643.html
ชื่อไทย : แครอท
ชื่ออังกฤษ : Carrot
สรรพคุณทางยา :
แครอท ถือเปนพืชที่มีสารเบตาแคโรทีนมากที่สุดในบรรดาผักสีสม
ทั้งหลาย แมตนกําเนิดจะเปนผักมาจากตางประเทศ แตก็เปนพืชที่สามารถปลูก
ไดในเมืองไทย และยังนิยมนํามาประกอบอาหารไดหลายอยางอีกดวย
คุณประโยชนของแครอทนั้นก็คือ จะมีสารเบตาแคโรทีนที่ชวยในการตอตาน
อนุมูลอิสระ ยับยั้งเซลลของมะเร็ง ตอตานการเกิดเซลลมะเร็งไดเปนอยางดี
โดยจะชวยลดความเสี่ยงในการเปนโรคมะเร็งในปอดได ซ่ึงคนที่กินผักที่มีเบตา
แคโรทีนนอยที่สุด จะเสี่ยงตอมะเร็งในปอดมากเปนเจ็ดเทาของคนที่กินมาก
ที่สุด นอกจากนั้นแลวก็ยังชวยใหตับขับสารพิษออกจากรางกายไดดี และยังมี
แคลเซียมเพคเตทที่ชวยลดระดับคอเลสเตอรอล ลดการเกิดโรคหัวใจและภาวะ
หัวใจลมเหลว นอกจากนั้นในแครอทยังมีวิตามินเอสูง ชวยบํารุงและลดการ
เสื่อมของตา มีสารตางๆ ที่เปนทั้งเกลือแรและวิตามินอีกมากมาย เชนธาตุ
Page 22
สมุนไพรกับอาหาร 22
แคลเซียม มีฟอสฟอรัส เหล็ก มีวิตามินเอ บี1 บี2 และวิตามินซี อีกทั้งยังชวย
บํารุงเซลลผิวหนังและเสนผมใหมีสุขภาพดีอีกดวย
ในการนําแครอทไปประกอบอาหารนั้นควรจะทําใหสุกกอน เพราะความ
รอนจะชวยทําลายผนังเซลลของแครอท ทําใหรางกายนําเบตาแคโรทีนไปใชได
ดี และสําหรับคนที่อยากบํารุงผิวหนาดวยแครอทก็สามารถนาํแครอทไปนึ่งให
สุกแลวบด ละเอียด เอามาพอกหนาไว 5-10 นาที กจ็ะชวยบาํรุงผิวไดดวย
การนําไปประกอบอาหาร :
ซุปแครอท แครอทชุบแปงทอด สลัด ผัดแครอท แครอทบด
ซุปแครอท
ท่ีมา : http://health.kapook.com/view46634.html
Page 23
สมุนไพรกับอาหาร 23
ที่มา : http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_27_1.htm
ชื่อไทย : ชะพล ู(ชาพล)ู
ชื่ออังกฤษ : Wildbetal Leafbush
สรรพคุณ :
- ผล เปนสวนผสมของยารักษาโรคหืด แกบิด
- ราก ตน ดอก ใบ ชวยขับเสมหะ
- ราก แกธาตุพกิาร บํารุงธาต ุแกทองขึ้นอืดเฟอขับลม แกบิด
- ทั้งตน แกเสมหะ ทองอืด ทองเฟอ รักษาโรคเบาหวาน
การนําไปประกอบอาหาร :
ใบสดมีรสเผ็ดซา ลวกเปนผักจิ้มหรือรับประทานสดโดยใชเปนใบหอเมี่ยง
คํา เมี่ยงปลาท ู รองกนกระทงหอหมก ซอยใสขาวยําหรือ นาํไปชุบแปงทอด
เปนกับแกลม นอกจากนี้ใบออนนําไปใสในแกงกะทิตางๆ เชน ค่ัวไก ค่ัวกบ
ค่ัวเขียด เปนตน
Page 24
สมุนไพรกับอาหาร 24
หอหมก เม่ียงปลาทู
ท่ีมา : http://www.puzman.com/tag http://www.blogger.com/blogin.g?blogspotURL
Page 25
สมุนไพรกับอาหาร 25
ชะอม
ท่ีมา : http://wiki.moohin.com/wiki/
ชื่อไทย : ชะอม
ชื่ออังกฤษ : Acacia pennata
สรรพคุณทางยา :
- ใบออนที่เรามักนาํมาประกอบอาหารนั้นก็มีสรรพคุณชวยลดความรอน
ในรางกาย รากแกทองเฟอ ขบัลมในลําไส มีวิตามินเอสูง เปนสารตานอนุมูล
อิสระ แตสําหรับคุณแมที่เพิ่งมีลูกออนนั้นไมควรกินชะอมเพราะจะทําใหน้าํนม
แหง
- ราก แกปวดทอง ทองอืด ทองเฟอ ขบัลมในลําใส แกลิ้นอกัเสบเปนผื่น
แดง
ประโยชนในการนํามาปรุงอาหาร :
ชะอมเปนผักฤดูกาล ยอดออนใบออน เปนไมที่ออกยอดไดตลอดทั้งป แต
จะออกมากในชวงฤดูฝน นิยมนํามารับประทาน ยอดชะอมหนาแลง เพราะวา
ผักชะอมหนาฝน จะมีรสเปร้ียวและมีกลิ่นฉุน และอาจจะทําใหปวดทองขึ้นมา
ไดอีกดวย การนําชะอมมาใชในการปรุงอาหาร เพราะวาชะอมเปนผักที่
รับประทานได ในทุกภาคของประเทศไทยเรา พืชผักสมุนไพร วิธกีารนําชะอม
มาใชในการปรุงเปนอาหาร คือ เราอาจจะนํามารับประทานเปนผักจิ้ม โดยการ
Page 26
สมุนไพรกับอาหาร 26
นําไปลวก หรือนึ่งใหสุกหรือเราอาจจะใชยอดออน ใบออนเด็ดเปนชิ้นสั้น ๆ
แลวนํามาชุบกับไขทอด เพื่อรับประทาน รวมกับน้ําพริกกะป เพราะวาชาว
เหนือนิยมนํามารับประทานรวมกับ สมตํามะมวง ตําสมโอ และชาวเหนือและ
ชาวอีสาน ยังนิยมนําไปปรุงเปนแกงเชน ชาวอีสานมกันําไปแกงรวมกับปลา ไก
เนื้อ กบ เขยีด ตมเปนออมหรือแกง แกงลาว และ แกงแค และอาหารอื่นๆอกี
มากมาย
ชะอมทอดไข แกงสมชะอมกุง ท่ีมา : http://specialistscenter.com
Page 27
สมุนไพรกับอาหาร 27
ท่ีมา : http://thaiherb-tip108.blogspot.com/2011/01/blog-post_8167.html
ชื่อไทย : ดีปล ี
ชื่ออังกฤษ : Long pepper
สรรพคุณทางยา :
- ราก แกพิษอัมพฤกษ อัมพาต พษิปตคาด แกตัวรอน แกพิษคุดทะราด
ใหปดธาตุ แกทองรวง ขับลมในลําไส แกคุดทะราด
- เถา แกพิษงู ขบัเสมหะ แกปวดฟน ปวดทอง จุกเสียด แกเสมหะพิการ
แกลมอัมพฤกษ แกมุตฆาต
- ใบ แกปวดเมื่อย แกเสนเอ็น
- ดอก แกอาการคลื่นไสอาเจียน แกจกุเสียดแนนทอง ขับลมในลําไสให
ผายและเรอ แกหืด ไอ แกริดสีดวง คุดทะราด แกลมวิงเวียน แกเสมหะ น้ําลาย
เหนียว แกไอ บาํรุงธาตุ แกทองเสีย แกปถวธีาตุ 20 ประการ แกอัมพาต และ
เสนปตคาด
- ผลแกจัด รสเผ็ดรอน แกลม บํารุงธาตุไฟ แกหืดไอ แกเสมหะ (หลัง
เปนหวัด) แกหลอดลมอักเสบ ยาขับระดู ยาธาตุ ทาแกปวดเมื่อยและอักเสบ
ของกลามเนื้อ แกอาการทองขึ้น ทองอืดเฟอแนนจุกเสียด ขับลม บํารุงธาตุ ใช
Page 28
สมุนไพรกับอาหาร 28
ประกอบตํารายาที่ใชรักษาโรคเกี่ยวกบัระบบยอยอาหาร ธาตุไมปกติ (ใชเปนยา
ขับลม แตไมนิยมใช โดยมากนํามาเปนเคร่ืองเทศ)
การนําไปประกอบอาหาร :
ทางภาคใตมักจะนําดีปลีมาใชเพื่อประกอบอาหาร จําพวกอาหารประเภท
รสจัดๆ และใชเคร่ืองเทศที่ไดจากผลสุกมาทําอาหาร อาทิเชน แกงค่ัว แกงเผ็ด
เพื่อดับกลิ่นคาวของเนื้อสัตวในอาหาร
ดีปลนีํามาประกอบอาหารไดหลากหลาย เชน ปลานึ่งดีปล ี ตมดีปลี ผัดเผ็ด
ซ่ีโครงหมูดีปลีสด
ท่ีมา : http://mblog.manager.co.th/sidabhai/Sid/
ท่ีมา : http://deepre.blogspot.com/2012/07/blog-post.html
Page 29
สมุนไพรกับอาหาร 29
ท่ีมา : http://alangcity.blogspot.com/2012/08/blog-post_9267.html
ชื่อไทย : ดอกแค
ชื่ออังกฤษ : Agasta
สรรพคุณทางยา :
แกไข ลดไข นอกจากนี้ยังอุดมดวยสารอาหารตางๆ โดยเฉพาะเบตาแค
โรทีนที่รางกายสามารถเปลี่ยนเปนวิตามินเอได แคจึงชวยบํารุงสายตาและ
ตานมะเร็ง อีกทั้งชวยเสริมสรางกระดูก เพราะมีแคลเซียมฟอสฟอรัสสูง เปลือก
นํามาตม ค้ันน้ําแกทองรวง แกบิด แกมูกเลือด คุมธาต ุ
- นําเปลือกแคมาตม ค้ันน้ํารับประทานแกทองรวง แกบิด แกมูกเลือด
- ดอกแคชวยแกไขลดไขถอนพิษไข
- แคยังอุดมดวยสารตางๆโดยเฉพาะบีตา แคโรทีนที่รางกายสามารถ
เปลี่ยนเปนวิตามินเอได จึงชวยบํารุงสายตา ตอตานมะเร็ง และยังมีแคลเซียม
ฟอสฟอรัสสูง จึงชวยเสริมสรางกระดูก
Page 30
สมุนไพรกับอาหาร 30
ประโยชนในการนํามาปรุงอาหาร :
สวนของแคที่นํามากินไดมียอดออน ดอกออน ใบออน และฝกออน จะ
ออกฤดูฝน สวนดอกออนจะออกฤดูหนาว ดอกแค 100 กรัม หรือ 1 ขีด ให
พลังงานตอรางกาย 40 กิโลแคลอรี การนําดอกแคมาประกอบอาหารตองนํา
เกสรสีเหลืองของ ดอกแคออกกอนเพราะจะทําใหมีรสขม
แกงสมดอกแค ยําดอกแค ท่ีมา : http://variety.teenee.com/foodforbrain/29998.html
Page 31
สมุนไพรกับอาหาร 31
ท่ีมา : www.tistr.or.th
ชื่อไทย : ตะไคร
ชื่ออังกฤษ : Lemon Grass
สรรพคุณทางยา :
- ทั้งตน ใชเปนยารักษาโรคหืด แกปวดทอง ขับปสสาวะและแก
อหิวาตกโรค
- หัว เปนยารักษาเกลื้อน แกทองอืดทองเฟอ แกปสสาวะพกิาร แกนิ่ว
บํารุงไฟธาตุ แกอาการขัดเบา ถาใชรวมกับสมุนไพรชนิดอื่นจะเปนยาแก
อาเจียน
- ใบ ใบสด ๆ จะชวยลดความดันโลหติสูง และสามารถแกไขได
- ราก ใชเปนยาแกปวดทองและทองเสีย
- ตน ใชเปนยาแกขับลม แกเบื่ออาหาร แกผมแตก แกโรคทางเดิน
ปสสาวะ นิว่
Page 32
สมุนไพรกับอาหาร 32
การนําไปประกอบอาหาร :
สวนของเหงาและลําตนแก ใชเปนสวนประกอบของอาหารที่สําคัญหลายชนดิ
เชน ตมยํา ตมขาไก และอาหารไทยหลายชนิด นอกจากนี้ตะไครยังแกกลิ่น
คาวหรือดับกลิ่นคาวของปลาไดอีกดวย
ท่ีมา : www.networkherbs.com
Page 33
สมุนไพรกับอาหาร 33
ที่มา : http://www.thaiagrinews.com
ชื่อไทย : แตงกวา
ชื่ออังกฤษ : Common Cucumber
สรรพคุณทางยา :
คนสมัยโบราณใชผลและเมล็ดออน เพื่อลดไขและขับปสสาวะ เนื่องจากมี
น้ํามาก ใชเปนยาเย็นและยาระบายออนๆ ชวยบํารุงธาตุ ถาเอาทั้งผลไปตํา จะ
ใชพอกผิวหนังบริเวณที่มีอาการอักเสบได สําหรับผูหญิงที่ รักสวยรักงาม
แตงกวาจะชวยบํารุงผิวพรรณ และ ลบรอยฝาได เพียงแคคุณเอาแตงกวาไปลาง
ใหสะอาด ฝานบางๆ แลวเอาวางบนหนาสัก 20 นาที แลวลางออกหรือจะเอา
แตงกวา ไปปน แลวเอาน้ําที่ไดมาชโลมหนาไวประมาณ 15-20 นาที แลวลาง
ออก เทานั้นก็จะไดใบหนาที่ออนนุม แลดูออนเยาวอยู
Page 34
สมุนไพรกับอาหาร 34
ประโยชนในการนํามาปรุงอาหาร :
แตงกวานิยมรับประทานทั้งสดและนํามาประกอบอาหารตางๆไดมากมาย
นอกจากกินแตงกวาเปนผักสดแลว เราสามารถนําแตงกวาไปทําแกงจืด หรือผัด
ใสไขก็ยังได ถามีแตงกวาเยอะก็ยังนําไปดองเก็บเอาไวกินไดอีกหลายวัน อาหาร
ตะวันตกหลายชนิดก็นิยมกินกับแตงดอง
แตงกวาผัดไข แกงจืดแตงกวายัดไสหมูสับ ท่ีมา : http://www.panyathai.or.th
Page 35
สมุนไพรกับอาหาร 35
ท่ีมา : http://www.thaikasetsart.com
ชื่อไทย : ตําลึง
ชื่ออังกฤษ : Ivy Gourd
สรรพคุณทางยา :
ชวยปองกันการเกิดโรคมะเร็ง ดับพิษรอนถอนพิษไข รักษาอาการ คันจาก
ลมพิษ แกพิษแมลงสัตวกัดตอย ปวดแสบปวดรอน บํารุงกระดูกและฟน
- ใบใชในการแกไขตัวรอน ตาแดง ตาเจ็บ
- เถานําน้ําตมจากเถาตําลึงมาหยอดตาแกตาแดง ตาฟาง
- ดอกตําลึงชวยทําใหหายจากอาการคันได
- รากใชแกอาการอาเจยีน ตาฝา
- น้าํยางจากตนและใบชวยลดน้ําตาลในเลือด
Page 36
สมุนไพรกับอาหาร 36
ประโยชนในการนํามาปรุงอาหาร :
ในตําลึงมีคุณคาทางดานอาหารสูง ประกอบดวยวิตามินเอ และสาร
แคลเซียมที่ชวยบํารุงกระดกูและฟน และยังมีโปรตนี ไขมัน
คารโบไฮเดรต ฟอสฟอรัส เหล็ก วิตามิน และอื่นๆ นับเปนอาหารบํารุงที่ดี
ยอดตําลึงใชเปนผักปรุงอาหารไดหลายอยาง เชน ลวกเปนผักจิ้มน้ําพริก แกง
จืดตําลึงหมูสับ แกงเลียง หรือใสกวยเตี๋ยวแทนถั่วงอกก็ได
ตําลึงผัดไข แกงจืดตําลึงเตาหูหมูสับ
ท่ีมา : http://www.gotoknow.org/posts/484296
Page 37
สมุนไพรกับอาหาร 37
ท่ีมา : http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php
ชื่อไทย : ถั่วพ ู
ชื่ออังกฤษ : Winged bean
สรรพคุณทางยา :
ถั่วพู มีคารโบไฮเดรต เสนใย โปรตีน ไขมัน แคลเซียม เหล็ก ฟอสฟอรัส
วิตามินเอ ซี อี บี1 บี2 ไนอะซิน การกินถั่วพูก็ยังมีกากใยอาหารมากทําให
ระบบขับถายของเราเปนไปอยางปกต ิทองไมผูก นอกจากนั้นแลวหัวของถั่วพู
ก็สามารถนําไปตากแหงแลวค่ัวไฟใหเหลืองนํามาชงเปนน้ําดื่มชูกําลังสําหรับคน
ปวยหรือออนเพลียงายไดอีกดวยคุณคาทางอาหารของถั่วพู ถั่วพู 100 กรัม
ใหพลังงาน 19 กิโลแคลอรี ประกอบดวย น้ํา 93.8 กรัม คารโบไฮเดรต 2.4
กรัม โปรตีน 2.1 กรัม ไขมัน 0.1 กรัม เสนใย 1.2 กรัม แคลเซียม 5 มิลลิกรัม
ฟอสฟอรัส 43 มิลลิกรัม เหล็ก 0.5 มิลลิกรัม ไนอะซิน 0.8 มิลลิกรัม
วิตามินบี1 0.35 มิลลิกรัม วิตามินบี2 0.14 มิลลิกรัม วิตามินซี 32 มิลลิกรัม
ตํารายาโบราณวา ใหนําเมล็ดถั่วพูมาตมโดยคัดเอาเฉพาะเมล็ดแกสีน้ําตาลเขม
Page 38
สมุนไพรกับอาหาร 38
จะรับประทานเมล็ดที่ตมสุกเลยก็ได หรือนําเมล็ดที่ตมสุกมาบดใหละเอียดผสม
น้ําสุกดื่มกอนอาหารสามเวลาจะชวยใหสุขภาพแข็งแรงเพิ่มกําลังวังชา
หัวของถัว่พู ใชบํารุงรางกาย แกออนเพลีย แกรอนใน กระหายน้ํา แกไข
กาฬ ราก แกโรคลมพิษกาํเริบดีฟุง ทําใหคลั่งเพอ ปวดทอง อีกทั้งถั่วพูใช
รักษาสิวโรคผิวหนังบางชนิด
การนําไปประกอบอาหาร :
- ยําถัว่พูไขตม
- ผัดถัว่พูเห็ดหอม
- ทอดมันกุงถั่วพ ู
- ขาวผัดพริกถั่วพ ู
Page 39
สมุนไพรกับอาหาร 39
ท่ีมา :http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_27_3.htm
ชื่อไทย : บุก
ชื่ออังกฤษ : Elephant yam, Stanley's water-tub
สรรพคุณทางยา :
หัวบุกมีสารที่สําคัญ คือ กลูโคแมนแนน เปนสารประเภท คารโบไฮเดรต
ซ่ึงประกอบดวย กลูโคส แมนโนส และฟลุคโตส กลูโคแมนแนน สามารถลด
ปริมาณน้ําตาลในเลือดได เนื่องจาก ความเหนี่ยว ซ่ึงยับยั้งการดูดซึมของกลู
โคลสจากทางเดินอาหาร ยิ่งหนืดมากย็ิ่งมีผลลดการดูดซึมกลูโคลส ดังนั้น กลูโค
แมนแนน ซ่ึงเหนียวกวา gua gum จึงลดน้ําตาลไดดีกวา จึงใชแปงเปนวุนเปน
อาหารสาํหรับผูปายโรคเบาหวานสาํหรับผูปวยเปนโรคไขมันในเลือดสูง
Page 40
สมุนไพรกับอาหาร 40
การนําไปประกอบอาหาร :
นํามาประกอบอาหารไดหลากหลาย เชน สะตอผัดน้ําพริกเผาใสบุก
ที่มา: http://www.oknation.net/blog/yaya2508/2012/10/22/entry-1
Page 41
สมุนไพรกับอาหาร 41
ท่ีมา : http://www.manager.co.th/Qol/ViewNews.aspx?NewsID=9560000003262
ชื่อไทย : ใบบัวบก
ชื่ออังกฤษ : Asiatic Pennywort, Tiger Herbal
สรรพคุณทางยา :
- ใบ มีสาร Asiaticoside ทํายาทาแกแผล โรคเร้ือน
- ตนสด เปนยําบํารุงกําลัง บํารุงหัวใจ แกออนเพลีย เมื่อยลา รักษา
แผลไฟไหม น้ํารอนลวก หรือมีการชอกช้ําจากการกระแทก แกพิษงูกัด ปวด
ศีรษะขางเดียว ขับปสสาวะ แกเจ็บคอ เปนยาหามเลือด ใสแผลสด แกโรค
ผิวหนัง ลดความดัน แกช้ําใน
การนําไปประกอบอาหาร :
สวนที่ใชใบและเถา รสกรอบมัน รับประทานเปนผัก ปรุงเคร่ืองดื่มได
นําไปรับประทานกับกวยเตี๋ยวผัดไทยได หรือจะเปนผักแกลมกับแกงเผ็ดทางใต
หรือนํามาหั่นแกงกะทิกับกุง แตที่นิยมกันมากคือ ทําเปนน้ําใบบัวบก
Page 42
สมุนไพรกับอาหาร 42
ท่ีมา: http://www.dumenu.com/recipe/375/
http://women.sanook.com/942319/
Page 43
สมุนไพรกับอาหาร 43
ท่ีมา : http://www.the-than.com/saranalu/KP/a29.html
ชื่อไทย : โหระพา
ชื่ออังกฤษ : Hoary Basil
สรรพคุณทางยา :
1. ขับลมในลําไส อาหารไมยอย อาการอึดอัด แนนไมสบายทอง ใหนาํ
ตนและใบแมงลักตมน้ําดื่ม
2. ขับเหง่ือเมื่อมีอาการคร่ันเนื้อคร่ันตัวไมคอยสบาย นําตนและใบแมงลัก
ตมน้ําดื่ม
3. บรรเทาอาการหวัด อาการคัดจมูก น้ํามูกไหล หลอดลมอกัเสบ ใช
ใบแมงลัก 1 กํามือลางสะอาดโขลกค้ันน้ําดื่ม 1 ถวยตะไลบรรเทาอาการ
ดังกลาว สําหรับกรณีของหลอดลมอกัเสบใหค้ันน้ําดื่ม 1 ถวยตะไล 3 เวลา
เชา-กลางวัน-เย็น
4. บรรเทาอาการผื่นคัน พิษจากพืช พิษสัตวกัดตอยหรืออาการคันจาก
เชื้อรา ใชใบแมงลักสดโขลกพอกบริเวณที่มีอาการและเปลี่ยนยาบอยๆ
Page 44
สมุนไพรกับอาหาร 44
5. แกทองรวงทองเสีย ใชใบแมงลัก 2 กํามือ ลางสะอาด โขลกบบีค้ันน้ํา
ดื่ม แกทองรวงได
6. เพิ่มน้ํานมแม ใหแมที่ใหนมลูกกินแกงเลียงหัวปลี ใสใบแมงลัก และให
ลูกดูดหัวน้ํานมบอยๆเพิ่มการสรางน้ํานมแม
7. บํารุงสายตา ใบแมงลักมีวิตามินเอสูง การกินใบแมงลักเปนประจํา
ชวยบาํรุงสายตา
8. บํารุงเลือด แกโลหิตจาง ใบแมงลักอดุมดวยธาตุเหล็กชวยบาํรุงโลหิต
9. เสริมสรางกระดูก ใบแมงลักมีแคลเซียมสูงชวยบํารุงกระดกู
10. เปนยาระบาย ใชเมล็ดแกของแมงลักสัก 1 ชอนชาแชน้ํา 1 แกว
ปลอยใหพองตัวดีแลวเติมน้ําตาลเล็กนอยดื่มแกทองผูก แนะนําใหใชกับหญิง
ตั้งครรภและแมที่เลี้ยงลูกดวยนมตนเองที่ไมตองการภาวะทองผูกเพราะเปนการ
แกปญหาแบบธรรมชาต ิ
การนําไปประกอบอาหาร :
ใบแมงลักสามารถนําไปใสในแกงเลียง และ ใสในขนมจีนน้ํายา
แกงเลยีง ขนมจีนน้ํายา
ท่ีมา http://www.dumenu.com/recipe/1451/
Page 45
สมุนไพรกับอาหาร 45
ท่ีมา : http://alangcity.blogspot.com/2013/01/blog-post.html
ชื่อไทย : ผักกระโดนบก
ชื่ออังกฤษ : Tummy-wood, Patana oak, Slow match tree
สรรพคุณทางยา :
- ใบ มีรสฝาด สมานแผล ใชเปนยาเบื่อปลา
- เปลือกตน รสฝาดเมา แกพิษงู สมานแผล แกเคล็ดขัดยอก แกปวด
เมื่อย
- ดอก รสสุขุม บํารุงรางกาย แกหวัด แกไอ ทําใหชุมคอ บาํรุง
รางกายสตรีหลังคลอด
- เมล็ด รสฝาดเมา แกพษิ
- ผล รสจืดเย็น ชวยยอยอาหาร
การนําไปประกอบอาหาร :
สามารถนํายอดออน ใบออน ดอกออน และผลออนมารับประทานเปนผัก
สดแกลมน้ําพริก หรือ แจว สมตํา ลาบ กอย ยอดออนรับประทานกับยาํไขมด
แดง เปนตน
Page 46
สมุนไพรกับอาหาร 46
ใช
แกลมน้ําพริก แจว ลาบ ฯลฯ ท่ีมา : http://xn--m3ci3aa6adfpc1cbd1b9b.blogspot.com
http://www.baanna.net/index.php?topic=5545.0
Page 47
สมุนไพรกับอาหาร 47
ท่ีมา : http://www.gotoknow.org/posts/464954
ชื่อไทย : ผักกูด
ชื่ออังกฤษ : Oak fern
สรรพคุณทางยา :
ใบของผักกูดใชตมน้ําดื่มหรือกินสด ชวยแกไขตัวรอน แกพิษอักเสบ บํารุง
สายตา บาํรุงโลหิต แกโลหิตจาง ปองกันเลือดออกตามไรฟนและขับปสสาวะ
เล็ด ชวยลดความดันโลหิตสูง และคอเลสเตอรอลในเม็ดเลือด
การนําไปประกอบอาหาร :
ยอดออน ใบออน นาํมาลวกหรือตมใหสุก เปนผกัรวมกบัน้ําพริก หรือ
นําไปปรุงเปนอาหาร เชน ยาํ ผัด ตมกะทิ แกงจืด แกงเลียง แกงสม 15.
ลักษณะพิเศษ ผักกูด รสจืดอมหวาน กรอบ หยุน เปนผักที่มีรสชาต ิ
Page 48
สมุนไพรกับอาหาร 48
ท่ีมา : http://www.samprasob.com/th/restaurant.php
http://www.wongnai.com/restaurants/9716ys
Page 49
สมุนไพรกับอาหาร 49
ท่ีมา : http://duorecommend.com
ชื่อไทย : ผักโขม
ชื่ออังกฤษ : Amaranth
สรรพคุณทางยา :
ผักโขมเปนผักสุขภาพชั้นยอดในใบผักโขมเปนแหลงวิตามินเอ วิตามินซี
กรดอะมิโน และสารอาหารอื่น ๆ เชน ธาตุเหล็ก แคลเซียม และฟอสฟอรัสสูง
นอกจากนั้นในผักโขมยังมีเบตาแคโรทีนสูง มีสารซาโปนินที่ชวยลด
คอเลสเทอรอลในเลือดอีกดวย ผักโขมยังมีเสนใยอาหารมากจึงชวยระบบ
ขับถายและลดความเสี่ยงการเปนมะเร็งกระเพาะอาหารได
นอกจากนี้จากการวิจัยยังพบวา เมล็ดผักโขมที่ชาวตะวันตกชอบ
รับประทานนั้น มีคุณคาโปรตีนและแคลเซียมที่สูงกวาน้ํานมอีกทั้งใหกรดอะมโิน
ชื่อไลซีนมากกวาที่ไดจากขาว หรือขาวสาลีอีก
ใบสดมีสรรพคุณรักษาแผลพุพอง ตนมีสรรพคุณแกอาการแนนหนาอก
และไอหอบ และรากชวยดับพิษรอนถอนพิษไขขับถายปสสาวะ
หั่นรากปรุงเปนยาถอนพิษรอน แกคันถอนพิษไข แกเสมหะขับปสสาวะ
มักจะใชเปนยาสมุนไพรวมกับผักโขมหิน
Page 50
สมุนไพรกับอาหาร 50
ผักโขมหนาม รากผักโขมหนามเปนยา แกตกเลือด แกฝ แกขีก้ลาก เปน
ยาขับน้าํนม แกแนนทอง แกพิษ แกช้ําใน แกไขระงับความรอน แกเด็กลิ้นเปน
ฝาละออง เบื่ออาหาร
การนําไปประกอบอาหาร :
ผักโขมสามารถนําไปประกอบอาหารไดหลายเมนู เชน ผักโขมอบชีส
ท่ีมา : writer.dek-d.com
Page 51
สมุนไพรกับอาหาร 51
ท่ีมา : http://www.n3k.in.th
ชื่อไทย : ผักชีฝร่ัง
ชื่ออังกฤษ : Cilantro
สรรพคุณทางยา :
ผักชีฝร่ังมีคุณคาทางโภชนาการ คือประกอบดวย เสนใย แคลเซียม เหล็ก
โพแทสเซียม ไอโอดีน วิตามินเอ วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินซี ไนอาซิน มี
สารคลอโรฟลลสูง มีน้ํามันหอมระเหย เชน เอพิออล (apiol) เบอแกบทีน
(bergaptein) ไมรีสทิซิน (myristicin) ฟูราโนคิวมารีน (furanocumarin) ฟลา
โนวอยด (flavonoids) นอกจากนี้ยังมีกรดโฟลิกและเมือก"มูซิเลจ" (mucilage)
ที่รากอีกดวยใบและใบออน ใชเปนยาแกทองอืด ใชดับกลิ่นปากไดดี เพราะมี
สารคลอโรฟลล นอกจากนี้ยังมีสารตานมะเร็งทําใหสารกอมะเร็งในยาสูบไม
ออกฤทธิ์ ใชเปนยาถาย หรือนําลําตนมาตําแลวใชพอกแกพิษงู ฆาเชื้อโรค ใช
ขับปสสาวะ ชวยทําใหเล็บ เสนผม และผิวหนังแข็งแรง ชวยใหตอมไทรอยด
ทํางานปกต ิ และใชลดความดันโลหิตได
Page 52
สมุนไพรกับอาหาร 52
ลําตน นําลําตนมาตําผสมกับน้ํามันงาแลวหมกไฟใหสุกนํามาประคบแก
ป วด เมื่ อ ย ได ดี ห รื อ จะ นํ า ลํ า ต น ม า ต มกั บน้ํ า ใ ช ดื่ ม แก ไ ข ม า ล า เ รี ย
ในแมที่กําลังใหนมลูกกิน ควรใหรับประทานผักชีฝร่ังเพื่อใหสามารถ
ทดแทนธาตุเหล็กที่เสียไป หรือจะใชทําเปนน้ําชาดื่ม โดยดื่มวันละ 2-3 ถวย
จะชวยรักษาสมดุลของอารมณไดเปนอยางดี หรือจะนําเอาน้ําที่ไดมาทา
ผิวหนังสําหรับรักษาอาการผื่นคันไดดี เมล็ดผักชีฝร่ัง นํามาใชทํา "Gripe
water" สําหรับขับลมในกระเพาะไดด ี
การนําไปประกอบอาหาร :
ใบออน ใบ นํามารับประทานเปนผักสดรวมกับน้ําพริก ลาบ ยํา กอย หรือ
นําไปประกอบอาหาร ชวยดับกลิ่นคาวและปรุงรสชาติใหดีขึ้น เชน ตมยาํ
ลาบ กอย
ท่ีมา : www.bloggang.com
Page 53
สมุนไพรกับอาหาร 53
ท่ีมา : http://food4healthy.com/
ชื่อไทย : ผักบุง
ชื่ออังกฤษ : Morning glory
สรรพคุณทางยา :
ผักบุงชวยบํารุงสายตา ไมทําใหปวดตา สายตาสั้น แสบตา หรือตาแหง
เปนเพราะผักบุงมีสารที่สามารถเปลี่ยนไปเปนวิตามิน A ที่เรียกวา เบตาแคโร
ทีนสูงมาก แลววิตามิน A นี้เองเปนสารที่ชวยบํารุงสายตา และยังชวยใหดวงตา
มีน้ําหลอเลี้ยงใหตาเปนประกาย ไมแสบ ไมแหง ผักบุงมิใชมีแตวิตามิน A
เทานั้น วิตามิน C ก็มีไมนอยเหมือนกัน แตถาอยากไดวิตามิน C จากผักบุง ก็
ตองกิน ผักบุงดิบ ทั้งวิตามิน A และวิตามิน C รวมถึงเบตา แคโรทีน
เปนวิตามินที่ชวยปองกันมะเร็งไดดวย นอกจากวิตามินแลว ผักบุงยังมีเกลือแร
มีธาตุเหล็กที่ชวยบํารุงเลือด อีกทั้งแคลเซียม และฟอสฟอรัสที่ชวยบํารุงกระดูก
และฝน เปนตน ผักบุงยังชวยในการขับถายอีกดวย เพราะผักบุงมีใยอาหาร
เรียกไดวาประโยชนของผักบุงมีมากมาย และเหมาะกับคนทุกวัย แตใชวาผักบุง
จะรับประทานเปนอาหารไดเพียงอยางเดียว ยังสามารถรับประทานเปนยาได
ดวย ในผักบุงมีสารชนิดหนึ่งที่มีโครงสรางคลายอินซูลินที่สามารถลดน้ําตาลใน
Page 54
สมุนไพรกับอาหาร 54
กระแสเลือดสําหรับคนเปนโรคเบาหวาน และผักบุงเปนผักที่มีฤทธิ์เย็นจึงชวย
บรรเทาอาการรอนในได (แตไมควรทานผักบุงผัดน้ํามัน เพราะเวลารอนในควร
จะเลี่ยงอาหารมันๆ) ควรทานผักบุงลวกจะดีกวา แตในทางกลับกัน ถาทาน
ผักบุงมากเกินไปก็จะทําใหปวดเมื่อยขา และเขาไดเหมือนกัน ผักบุงที่ทานกัน
อยูมี 2 ประเภท คือ ผักบุงไทย และผักบุงจีน ผักบุงไทยจะมีสรรพคุณทางยา
มากกวาผักบุงอื่น แตสําหรับผักบุงจีนจะมีแคลเซียม และเบตาแคโรทีน
มากกวาผักบุงอื่น
การนําไปประกอบอาหาร :
ผักบุงไฟแดง ยําผักบุงกรอบ ยําผักบุงกับปลาทู ผักบุงผัดกะป
ผักบุงผัดกะป
ท่ีมา : http://www.dumenu.com/recipe/322/
Page 55
สมุนไพรกับอาหาร 55
ท่ีมา : http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0
ชื่อไทย : พริก
ชื่ออังกฤษ : Chili
สรรพคุณทางยา :
พริกมีวิตามินซีสูง เปนแหลงของกรด ascorbic ซ่ึงสารเหลานี้ ชวยขยาย
เสนโลหิตในลําไสและกระเพาะอาหารเพื่อใหดูดซึมอาหารดีขึ้น ชวยรางกาย
ขับถาย ของเสียและนําธาตุอาหารไปยังเนื้อเยื่อของรางกาย (tissue) สําหรับ
พริกขี้หนูสดและพริกชี้ฟาของไทย มีปริมาณวิตามิน ซี 87.0 - 90 มิลลิกรัม /
100 g นอกจากนี้พริกยังมีสาร เบตาแคโรทีนหรือวิตามินเอสูง(พริกขี้หนูสด
140.77 RE) พริกยังมีสารสําคัญอีก 2 ชนิด ไดแก Capsaicin และ
Oleoresinโดยเฉพาะสาร Capsaicin ที่ นํามาใชในอุตสาหกรรมอาหาร และ
ผลิตภัณฑรักษาโรค ในอเมริกามีผลิตภัณฑจําหนายในชื่อ Cayenne สําหรับฆา
เชื้อแบคทีเรียในกระเพาะอาหาร สาร Capsaicin ยังมีคุณสมบัติทําใหเกิดรส
เผ็ด ลดความเจ็บปวดของกลามเนื้อ หัวไหล แขน บั้นเอว และสวนตาง ๆ ของ
รางกาย และมีผลิตภัณฑจําหนายทั้งชนิดเปนโลชันและครีม ( Thaxtra - P
Page 56
สมุนไพรกับอาหาร 56
Capsaicin) แตการใชในปริมาณที่มากเกินไป อาจมีผลกระทบตออาการ
หยุดชะงักการทํางานของกลามเนื้อไดเชนกัน เพื่อความปลอดภัย USFDA ได
กําหนดใหใชสาร capsaicin ได ที่ความเขมขน 0.75 % สําหรับเปนยารักษา
โรค
พริกชวยกระตุนการทํางานของกระเพาะอาหารทําใหเจริญอาหาร ถากิน
ในปริมาณไมมากชวยลดการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร สารแคปไซซินชวย
ปองกันการเกิดมะเร็งและอาจชวยปองกันโรคหัวใจและหลอดเลือด ชวยขบัลม
ขับเสมหะ แกอาเจียน แกปวดเมื่อย
การนําไปประกอบอาหาร :
ตมยํากุง ตมยํากุง ตมขาไก แกงเขยีวหวานไก แกงมัสมั่นเนื้อ แกง
เลียง ไกผัดเผ็ด พะแนงไก สมตํา ผัดไทย ขาวผัดกะเพรา
Page 57
สมุนไพรกับอาหาร 57
ท่ีมา : http://www.herblpg.com/thai/node/53
ชื่อไทย : พริกไทย
ชื่ออังกฤษ : Pepper
สรรพคุณทางยา :
พริกไทย เปนพืชทางดานอาหารและมีสรรพคุณทางยาที่มีการนํามาใช
ประโยชนมาชานานแลว เปนหนึ่งในสุดยอดเคร่ืองเทศที่มีอิทธิพลตอการขยาย
ฐาน และอาํนาจทางเศรษฐกิจของประเทศมหาอํานาจตางๆ ในสมัยยุคลาอาณา
นิคม จนเปนตนตอและชนวนเหตุใหประเทศที่มีการปลูกพืช สมุนไพร และ
เคร่ืองเทศทั้งหลายถูกลา เปนเมืองขึ้นมาแลว พริกไทยเปนพืชที่มีถิ่นกําเนิดแถบ
อินเดียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต ในประเทศไทยมีพื้นที่การเพาะปลูกมาก
ที่สุดคือจังหวัดจันทบุรี และเปนพืช เศรษฐกิจที่สําคัญอีกชนิดหนึ่งของประเทศ
ไทยของเรา คนไทยนั้นไดรูจักใชพริกไทยมาประกอบเปนอาหาร และที่สําคัญยงั
นําไปเขาเคร่ืองยาแผนไทย และไดทํามาเปนยารักษาโรคอีกหลายๆ
ตํารับตํารา พริกไทยนั้นมีรสชาติ เผ็ด รอน เหมาะอยางยิ่งกับคนที่มีธาตุลม ที่
เกิดในระหวางเดือนเมษายน เดือนพฤษภาคม และเดือนมิถุนายน ที่มีจุดออน
หรือมีปญหาทางดานสุขภาพเจ็บปวยงายในฤดูฝน เปนชวงที่มีความรอนกับลม
Page 58
สมุนไพรกับอาหาร 58
กระทบกัน จึงมีผลตอคนธาตุลม ทําใหเจ็บปวยไดงายกวาคนธาตอุื่นๆหมอแผน
ไทยโบราณมีตํารับยาปรุงแตงรักษาเปนยาปรับธาตุตามฤดกูาล คือ ตรีผลา เปน
ยาประจําฤดูรอน ตรีสาร เปนยาประจําฤดูหนาว และตรีกฏก เปนยาประจาํฤดู
ฝน ซ่ึงประกอบดวย เหงาขิงแหง เมลด็พริกไทย ดอกดีปลี ตัวยาทั้งสามชนิดมี
ฤทธิ ์ เดนทางขับลมไลลม ชวยปรับธาตลุมที่อยูในภาวะหยอน กําเริบหรือพกิาร
ใหสมดุล
การนําไปประกอบอาหาร :
หมูผัดพริกไทย ปลาหมึกผัดกระเทียมพริกไทย หมูทอดกระเทียมพริกไทย
หมูรากผักชีกระเทียมพริกไทย ตับหมูผัดพริกไทยออน
หมูทอดรากผักชีกระเทียมพริกไทย
ท่ีมา : http://www.dumenu.com/recipe/413/
Page 59
สมุนไพรกับอาหาร 59
ท่ีมา : http://www.bansuanporpeang.com/node/15821
ชื่อไทย : ไพล
ชื่ออังกฤษ : Cassumunar
สรรพคุณทางยา :
- เหงา เปนยาแกทองขึ้นทองอืดเฟอขับลม แกบิดทองเดินขับ
ประจําเดือนสตรีทาแกฟกบวมแกผื่นคัน เปนยารักษาหืด เปนยากันเล็บถอด
ใชตมน้ําอาบหลังคลอด
- น้าํค้ันจากเหงา รักษาอาการเคล็ดขัดยอก ฟกบวม แพลงช้ําเมื่อย
- หัว ชวยขับระดู ประจําเดือนสตรี เลือดราย แกมุตกิดระดูขาว แก
อาเจียน แกปวดฟน
- ดอก ขับโลหิตกระจายเลือดเสีย
- ตน แกธาตุพิการ แกอุจาระพิการ
- ใบ แกไข ปวดเมื่อย แกคร่ันเนื้อคร่ันตัว แกเมื่อย
Page 60
สมุนไพรกับอาหาร 60
การนําไปประกอบอาหาร :
ใชใบไพล (วานไฟ) ผสมเปนเคร่ืองเทศในการปรุงอาหารและกินดอกและ
ใบออนเปนเคร่ืองเคียงชวยในการเสริมในอาหารธาตุเย็น นํามาประกอบอาหาร
ไดหลากหลาย เชน ยําหนอไม ฯลฯ
ท่ีมา : http://library.cmu.ac.th/ntic/lannafood/detail_lannafood.php?id_food=68
Page 61
สมุนไพรกับอาหาร 61
ท่ีมา : http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9F%E0%B8%B1%E
ชื่อไทย : ฟกทอง
ชื่ออังกฤษ : Pumpkin
สรรพคุณทางยา :
เนื้อฟกทอง มีวิตามินบีสูง ฟอสฟอรัส แคลเซียม วิตามินซี แปง และ
โปรตีน ใบออน มีวิตามินเอสูงเทากับเนื้อฟกทอง มีแคลเซียม และฟอสฟอรัส
สูงกวาในเนื้อ ดอก มีวิตามินเอ ธาตุแคลเซียมและฟอสฟอรัส มีวิตามินซี
เล็กนอย
เมล็ด มีแปง ฟอสฟอรัส โปรตีน และวิตามิน เมล็ดสามารถขบัพยาธิ
ตัวตืด ขับปสสาวะ และบาํรุงรางกายด ี ราก บํารุงรางกาย แกไอ ถอนพิษของ
ฝนได เยื่อกลางผลสามารถนํามาพอกแกอาหารฟกซํ้า ปวดอักเสบ ทําให
ผิวพรรณมีน้ํามีนวล
Page 62
สมุนไพรกับอาหาร 62
การนําไปประกอบอาหาร :
แกงบวดฟกทอง บัวลอยฟกทอง ฟกทองผัด แกงเลียงฟกทอง ฟกทอง
เชื่อม สังขยาฟกทอง ขาวเกรียบฟกทอง ฟกทองตมจิ้มน้ําตาล ฟกทองชุบแปง
ทอด ฟกทองคลุกมะพราวออน ขนมหมอแกงฟกทอง ขนมฟกทอง พุดดั้ง
ฟกทองถั่วแดง พายฟกทอง
Page 63
สมุนไพรกับอาหาร 63
ท่ีมา : http://www.thaifoodtoworld.com/home/ingredientdetail.php?ingredient_id=11
ชื่อไทย : มะกรูด
ชื่ออังกฤษ : Kaffir lime
สรรพคุณทางยา :
- ราก กระทุงพิษ แกฝภายในและแกเสมหะ เปนพิษ
- ใบ มีน้ํามันหอมระเหย
- ผลและน้ําค้ันจากผล ใชแตงกลิ่น สระผมรักษาชันนะตุ รังแค ทําใหผม
สะอาด
- ผวิจากผล ปรุงเปนยาขับลมในลําไส แกแนน เปนยาบํารุงหวัใจ
การนําไปประกอบอาหาร :
คนไทยใชผิวมะกรูดเปนเคร่ืองเทศผสมในเคร่ืองแกง หลายชนิดของแกง
เผ็ดและผัดเผ็ด ใสในน้ําพริก (ขนมจีน) น้ํามะกรูดมีรสเปร้ียว ใชปรุงอาหาร ดับ
กลิ่นคาว นิยมใสน้ํามะกรูดในปลาราหลน แกงสม แกงเทโพ ใบมะกรูดโดยการ
ฉีกหรือหั่นฝอยเพื่อกลบคาวหรือแตงกลิน่ในแกงเผ็ด ผัดเผ็ด ฉูฉี่ปลา แกงตมสม
ตมยํา หอหมก ตําขนุน ขาวยาํปกษใต ใสในเคร่ืองแกงทําทอดมันปลากราย ใช
Page 64
สมุนไพรกับอาหาร 64
ปรุงอาหารหลายอยาง เชน ตมยํา แกงเผ็ด ทอดมัน ใชโรยหนาอาหารที่ปรุง
เสร็จแลวเพื่อแตงกลิ่น เชน โรยหนาขาวเหนียวหนากุง
แกงเขียวหวานไก ท่ีมา : http://www.bloggang.com/mainblog.php
Page 65
สมุนไพรกับอาหาร 65
ท่ีมา : http://www.thaikasetsart.com
ชื่อไทย : มะขาม
ชื่ออังกฤษ : Tamarind
สรรพคุณทางยา :
- ดอก ฝกออน มีรสอมเปร้ียว ปรุงเปนอาหารไดประกอบดวยวิตามินซีสูง
- เนื้อในฝก ประกอบดวยกรดอาหารและสารเมือก ใชเปนยาระบายลด
อุณหภูมิในรางกาย
- มะขามเปยก ทาํเคร่ืองดื่มสมุนไพร ดื่มเปนยาระบาย ลดความรอน
บรรเทาอาการไข ทาํใหชุมคอชื่นใจ เปนเคร่ืองสําอาง ทาหนาปองกันฝา ชะลอ
การเหี่ยวยนบนใบหนา
การนําไปประกอบอาหาร :
มะขามมีรสเปร้ียว ใชในการปรุงรสอาหาร เชน ใสในแกงมัสมั่น กุงผัด
ซอสมะขาม
Page 66
สมุนไพรกับอาหาร 66
กุงผัดซอสมะขาม
ท่ีมา : http://www.kruaklaibaan.com/old_forum/forum/index.php
Page 67
สมุนไพรกับอาหาร 67
ท่ีมา : http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%82%
ชื่อไทย : มะเขือเทศ
ชื่ออังกฤษ : Tomato
สรรพคุณทางยา :
มะเขือเทศมีสารจําพวก แคโรทีนอยด ชื่อไลโคพีน (Lycopene) ซ่ึงเปน
สารสีแดง และวิตามินหลายชนิด เชน วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินเค
โดยเฉพาะวิตามินเอ และวิตามินซี มีในปริมาณสูง มีกรดมาลกิ กรดซิตริก ซ่ึงให
รสเปร้ียว และม ี กลูตามกิ (Glutamic) ซ่ึงเปนกรดอะมิโนชวยเพิ่มรสชาติให
อาหาร นอกจากนี้ยังประกอบดวยสารบีตาแคโรทีน และแรธาตุหลายชนิด เชน
แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก มะเขือเทศ เปนพืชชนิดหนึ่งที ่อุดมไปดวยคุณคา
ทางอาหาร มะเขือเทศขนาดปานกลางจะมีปริมาณวิตามินซีคร่ึงหนึ่งของสมโอ
ทั้งผล มะเขือเทศผลหนึ่งจะมีวิตามินเอราว 1 ใน 3 ของวิตามินเอที่รางกาย
ตองการในหนึง่วัน นอกจากนี้มะเขือเทศยังมีโปแตสเซียม ฟอสฟอรัส
แมกนีเซียมและแรธาตุอื่นๆ อีกหลาย มะเขือเทศมีสารที่สามารถยับยั้งการ
เจริญเติบโตของเชื้อรา ดังนั้นจึงใชเปนยารักษาโรคที่เกี่ยวกับปากที่เกิดจากเชื้อ
ราไดมะเขือเทศมีสารแอนตอิอกซิแดนท คือ ไลโคปน ที่มีคุณสมบัติสามารถลด
Page 68
สมุนไพรกับอาหาร 68
การเกิดมะเร็งลําไส และมะเร็งตอมลูกหมากได หากทานมะเขอืเทศ 10 คร้ัง/
สัปดาห จะชวยลดอัตราการเกิดมะเร็งตอมลูกหมากในเพศชายไดถึง 45%
นอกจากนี้มะเขือเทศยังมีบีตาแคโรทีน และฟอสฟอรัสมาก ที่มะเขือเทศมี
รสชาติอรอยนั้น เพราะมีกรดอะมิโนที่ชือ่ กลูตามกิสูง กรดอะมิโนนี้เอง
เปนตัวเพิ่มรสชาติใหอาหาร ทั้งยังเปนกรดอะมิโนตัวเดยีวกบัที่อยูใน ผงชูรส
ดวย
รักษาสิว สมานผิวหนาใหเตงตึง โดยใชน้ํามะเขือเทศพอกหนา หรือ
อาจจะนํามะเขอืเทศสุกฝานบางๆ แปะบนใบหนา จะชวยใหผวิหนาออนนุมใน
ผล มะเขือเทศมีสรรพคุณทางยาคอนขางสูง เพราะมะเขือเทศมี วิตามินพ ี
(citrin) ซ่ึงจะชวยปองกันการแข็งตัวของหลอดเลือด มะเขือเทศยังมีฤทธิข์ับ
ปสสาวะจึงสามารถแกอาการความดันโลหิตสูง มะเขือเทศมีวิตามินเอจงึ
สามารถรักษาโรคตาได ที่สําคัญอกีอยางหนึ่งคือมีวิตามินซีมากทําใหสามารถ
ปองกันและรักษาโรคลักปดลักเปด ชวยระบบการยอยและชวยการขบัถาย
อุจจาระอีกดวย บํารุงผิวลดร้ิวรอย ผิวพรรณไมแหงกราน ระบบการหมุนเวยีน
เลือดดีขึ้น และยังสามารถตานมะเร็งไดอีกดวย
การนําไปประกอบอาหาร :
ขาวผัด น้าํพริกออง ผัดเปร้ียวหวาน ตมซุปมันฝร่ังใสนองไก สมตํา ผัด
มะกะโรน ีตมแซบ ตมยาํกุง ยาํปลากระปอง ผัดผักรวมใสหมู สเต็ก น้ําพริก
หมูใสมะเขือเทศ ผัดมะเขือเทศใสไข ตมขาไก ซอสราดเสนพาสตา ซุปมะเขอื
เทศ
Page 69
สมุนไพรกับอาหาร 69
ที่มา : http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=shantiom&month=08-062012&group=13&gblog=34
ชื่อไทย : มะเขือพวง
ชื่ออังกฤษ : Plate brush egg plant
สรรพคุณทางยา :
- ลาํตน ชวยยอยอาหาร ขบัปสสาวะ ขับเสมหะ แกปวด ฟกช้ํา
- ใบ ชวยหามเลือด แกฝบวม มีหนอง
- ผล ชวยขับเสมหะ
- ราก รักษาแผลแตกบริเวณเทา รากยังใชผสมเปนยาแกไข ขับเสมหะ
- ทั้งตน ใบ และผล มีรสจืด เย็นและมีพษิเล็กนอย ทําใหเลือด
หมุนเวียนด ีแกปวด ฟกช้าํ ตรากตรําทาํงานหนัก กลามเนื้อบริเวณเอวฟกช้าํไอ
เปนเลือด ปวดกระเพาะ ฝบวมมีหนองและอาการบวมอกัเสบ รากใชพอกเทา
แตกเปนรองเจ็บ
Page 70
สมุนไพรกับอาหาร 70
การนําไปประกอบอาหาร :
มะเขือพวงเปนพืชผักพื้นบานที่จัดวาเปนพืชผักปลอดสารพิษ สามารถ
นําไปประกอบอาหารไดหลายอยาง เชน เปนผักสดน้ําพริกกะป ผักลวกจิ้ม
แกงออม แกงเลียง แกงเขียวหวาน แกงไตปลา หรือจะทําเปนน้ําผลไมพรอม
ดื่มก็ได
แกงแดง น้ําพริกกะป
ท่ีมา : http://www.dumenu.com/recipe/714/
http://www.kangtung.com/ /
Page 71
สมุนไพรกับอาหาร 71
ท่ีมา : http://thaimisc.pukpik.com/freewebboard/php
ชื่อไทย : มะนาว
ชื่ออังกฤษ : Lemon
สรรพคุณทางยา :
มะนาวเปนผลไมที่มีกรดอินทรียหลายชนิด เชน กรดซิตริก กรดมาลกิ ไว
ตามินซี จากน้ํามะนาว สวนน้าํมันหอมระเหยจากผิวมะนาว มีไวตามินเอ และซี
ทั้งยังมีธาตุแคลเซียมและฟอสฟอรัสสูงกวาในน้าํมะนาวอีกดวย
มะนาวมีประโยชนใชเปนยาสมุนไพร ขบัเสมหะ แกไอ เลือดออกตามไรฟน
เหงือกบวม นอกจากนี้ยังชวยแกอาการปวดศีรษะ แกอาเจียน เมาเหลา ขจัด
คราบบุหร่ี บํารุงตา บํารุงผิว และยังสามารถมีฤทธิ์ในการกัดดวยเปนตน
การนําไปประกอบอาหาร :
มะนาวมีรสเปร้ียว ใชในการปรุงรสอาหาร เชน ใสในปลานึ่งมะนาว
น้ําพริกกะป ขาวผัด หมูมะนาว
Page 72
สมุนไพรกับอาหาร 72
ปลานึ่งมะนาว ที่มา : http://www.kruaklaibaan.com/old_forum/forum/index.php
Page 73
สมุนไพรกับอาหาร 73
ท่ีมา : http://health.kapook.com/view12109.html
ชื่อไทย : มะระ
ชื่ออังกฤษ : Bitter melon
สรรพคุณทางยา :
ใบ ตมดื่ม แกไขหวัด บาํรุงน้ําดี ดับพษิฝ แกปากเปอย แกตับมามพิการ
แกอักเสบ ฟกช้ําบวม ใชทาภายนอก แกผิวแหง ลดอาการระคายเคือง อักเสบ
ผลสุก มีซาโปนิน ไมควรกิน จะทําใหคลื่นไสอาเจียนได โดยรวมมะระ มี
สรรพคุณเปนยารสเย็น บรรเทาอาการรอนใน แกอักเสบ เจ็บคอ สาํหรับคนที่
เปนงูสวัด ค้ันน้ํามะระผสมน้ําสมสายชทูาบริเวณที่เปนอาการจะดีขึ้น ถากินเปน
ระยะเวลานานอยางตอเนื่องจะสามารถลดอาการเบาหวานได เมล็ดรสขมจัด
ขับพยาธิตวักลม รากกข็มใหตมดื่ม แกไข รักษาโรคริดสีดวงทวาร
การนําไปประกอบอาหาร :
ตมจืดมะระยัดไส มะระตมจับฉาย ผัดมะระหมูสับ มะระผัดกุง มะระ
ผัดน้ํามันหอย
Page 74
สมุนไพรกับอาหาร 74
ตมจืดมะระยัดไส
ท่ีมา : http://campus.sanook.com/u_life/knowledge_06152.php
Page 75
สมุนไพรกับอาหาร 75
ท่ีมา : http://www.learners.in.th/blogs/posts/378308
ชื่อไทย : มะรุม
ชื่ออังกฤษ : Moringa oleifera
สรรพคุณทางยา :
มะรุมในทางการแพทยจะชวยใชควบคุมระดับน้ําตาลในเลือดในผูปวย
เบาหวาน ควบคุมภาวะความดันโลหิตสงู ชวยเพิ่มและเสริมสรางภูมิคุมกัน
ใหแกรางกาย
- ใบ ใชถอนพิษไข แกเลือดออกตามไรฟน แกอกัเสบ แกแผล ฆาเชื้อ
แบคทีเรีย ขับปสสาวะ ปองกันมะเร็ง ลดความดันโลหิต
- ยอดออน ใชถอนพิษไข
- ดอก ใชแกไขหัวลม เปนยาบํารุง ขับปสสาวะ ขับน้าํตา ฆาเชื้อ
แบคทีเรีย ปองกันมะเร็ง
- ฝก แกไข ปองกันมะเร็ง ลดความดันโลหิต
- เมล็ด เมล็ดปรุงเปนยาแกไข แกบวม แกปวดตามขอ ปองกันมะเร็ง
Page 76
สมุนไพรกับอาหาร 76
- ราก รสเผ็ด หวาน ขม สรรพคุณ แกอาการบวม บาํรุงไฟธาตุ รักษา
โรคหัวใจ รักษาโรคไขขอ (rheumatism)
- เปลือกลําตน รสรอน สรรพคุณขับลมในลําไส ทําใหผายหรือเรอ คุม
ธาตุออน ๆ แกลมอัมพาต ปองกันมะเร็ง คุมกําเนิด เค้ียวกินชวยยอยอาหาร
การนําไปประกอบอาหาร :
แกงมะรุม ท่ีมา : http://thaimisc.pukpik.com/freewebboard/php/vreply.php?user=eatout&topic=133
Page 77
สมุนไพรกับอาหาร 77
ท่ีมา: http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_05_4.htm
ชื่อไทย : ยานาง
ชื่ออังกฤษ : Bamboo grass
สรรพคุณทางยา :
- ราก ใชแกไขทุกชนิด ทั้งไขพิษ ไขเหนือ ไขหัด ไขฝดาษ ไขกาฬ ไขทับ
ระด ู
- ใบ แกเบื่อเมา กระทุงพิษไข แกไข แกพิษเมา แกอาการผิดสําแดง แก
ไขกลับ แกเลือดตก แกกาํเดา แกลม ลดความรอน
- เถา แกไข ลดความรอนในรางกาย ขอมูลทางเภสัชวิทยาระบวุา ตาน
มาลาเรีย ยับยั้งการหดเกร็งของลําไส ตานมะเร็ง
การนําไปประกอบอาหาร :
ชาวไทยภาคอีสานและภาคเหนือนําใบยานางมาใชประกอบอาหาร โดย
เอาน้ําค้ันจากใบทําน้ําแกง คือแกงหนอไมหรือตมเปรอะ แกงขี้เหล็ก แกงหวาย
ลาบหมานอย ลาบเทา ตมหนอไม การประกอบอาหารดังกลาวนี้ใชน้ําค้ันใบ
ยานางจะชวยฆาพษิหรือดับพิษของอาหารที่ประกอบนั้น เชน หนอไม จดัเปน
อาหารแสลงที่ทําใหปวดเมื่อยตามรางกาย ปวดเขา ถาเปนหญิงมักมีตกขาว
หรือคันในชองคลอดรวมดวย สาํหรับคนรักสุขภาพ มีการแนะนาํสูตรเคร่ืองดื่ม
พรอมวิธปีรับปรุงสูตรเพื่อเพิ่มรสชาติ เชน ใบยางนาง เสลดพังพอน ตําลงึ
Page 78
สมุนไพรกับอาหาร 78
ผักบุง ออมแซบ บวับก หญาปกกิ่ง ใบเตย ฝร่ัง เลือกใบยานางเปนหลกั
สวนผสมอื่นๆ เลือกตามสะดวกและหาได จะตําค้ัน หรือปน หรือใชเคร่ืองแยก
กาก ก็ตามสะดวก แลวแตงรสชาติดวย น้ํามะพราว น้าํออย น้ําผึ้ง หรือไมแตง
รสก็ได รับประทานเพื่อบาํรุงสุขภาพ
ท่ีมา : http://www.ladyinter.com/forum_posts.asp
http://www.xn--72c9a0a5db3k.com/yanang/
Page 79
สมุนไพรกับอาหาร 79
ท่ีมา : http://women.upyim.com
ชื่อไทย : สะระแหน
ชื่ออังกฤษ : Kitchen Mint
สรรพคุณ :
สะระแหน มฤีทธิ์เย็นและมีรสเผ็ดน้ํามนัของมันจะชวยขจัดลมรอน และ
ยังสามารถใชเปนยาดบัรอน ถอนพิษไข ขับลม ขบัเหง่ือ รักษาอาการหวัดลม
รอน ใชผสมยาหรือยาอมเพื่อใหเย็นชุมคอไดด ี
1. รักษาอาการปวดศีรษะ ปวดฟน เจบ็คอ เจ็บปาก เจบ็ลิ้น โดยดื่มน้ํา
ตมใบสะระแหน 5 กรัม กับน้าํ 1 ถวย ผสมเกลือเล็กนอย วันละ 2 คร้ัง
2. รักษาอาการบิดทองรวง อุจจาระเปนเลือด โดยนําใบสะระแหนตมดื่ม
แตน้ํา
3. แกพิษแมลงสัตวกัดตอย โดยตําใบสะระแหนใหละเอยีดพอกบริเวณที่
โดนกัด
Page 80
สมุนไพรกับอาหาร 80
4. ชวยหามเลือดกําเดาได โดยใชสําลีชบุน้ําที่ค้ันจากใบสะระแหนหยอดที่
รูจมูก
5. รักษาอาการปวดห ู โดยนาํน้ําค้ันจากใบสะระแหนหยอดหจูะชวย
บรรเทาอาการปวดไดด ี
6. รักษาอาการหนามือตาลาย โดยรับประทานน้ําตมใบสะระแหน และขิง
สด
การนําไปประกอบอาหาร :
ใบสะระแหนใชลดกลิ่นคาวของอาหารจาํพวกพรา ยํา และลาบใชแตง
กลิน่เคร่ืองดื่มและเหลา
ท่ีมา : www.bloggang.com
Page 81
สมุนไพรกับอาหาร 81
ท่ีมา : http://koljordan.com/?tag
ชื่อไทย : เสาวรส
ชื่ออังกฤษ : Jamaica honey-suckle, Passion fruit, Yellow
granadilla
สรรพคุณทางยา :
- ลดไขมันในเสนเลือด
การนําไปประกอบอาหาร :
ผลสุกของเสาวรสนํามาทําน้ําผลไมและไวน หรือเติมลงในน้ําผลไมชนิดอื่น
เพื่อเพิ่มกลิ่น ในทวีปอเมริกาใตรับประทานเปลือกของเสาวรสสุก หรือนําไปปน
รวมกับน้ําตาลและน้ําเสาวรสเปนเคร่ืองดื่มที่เรียก Refresco นําเนื้อเสาวรสไป
ทําขนมไดหลายชนิดทั้งเคก ไอศกรีม แยม เยลลี ยอดเสาวรสนําไปแกงหรือกิน
กับน้ําพริก เมล็ดนําไปสกัดน้ํามันพืช ทําเนยเทียม เปลือกนําไปสกัดสารเพกทิน
Page 82
สมุนไพรกับอาหาร 82
หรือนํามาตากแหงเปนอาหารสัตว เปลือกเสาวรสที่ออน บางพันธุมี
สารประกอบไซยาไนตเล็กนอยโดยเฉพาะผลสีมวง แตเมื่อนําเปลือกมาทําแยม
ดวยความรอนสูง สารประกอบไซยาไนตจะหายไป
เสาวรส นํามาประกอบอาหารไดหลากหลาย เชน ยํ า ดอก เส า ว ร ส
วุนเสาวรสจี๊ดจาด น้ําเสาวรส ขนมปงจิม้ซอสเสาวรส
ท่ีมา : http://pimonlada.multiply.com/photos/album/451#photo=8
ท่ีมา : https://sites.google.com/site/prinkotakoon/a6-3
Page 83
สมุนไพรกับอาหาร 83
ท่ีมา : http://i-know.in.th/node/37
ชื่อไทย : โหระพา
ชื่ออังกฤษ : Sweet Basil
สรรพคุณ :
ชวยยอยอาหาร แกอาการจุกเสียด แนนทอง โหระพาประกอบไปดวย
วิตามินเอ วิตามินบ ี 1 วิตามินบ ี 2 วิตามินซี แคลเซียม ธาตุเหล็ก เสนใย
อาหาร ฟอสฟอรัส และเบตาแคโรทีน
การนําไปประกอบอาหาร :
นิยมใสในแกงกะทิ แกงเขียวหวาน หรือใสในผัด เชน หอยลายผัด
น้ําพริกเผา เปนตน นอกจากนี้ยังนิยมกินสดกับลาบ น้ําตก และเปนผักตม
ในอาหารอีสานอยางแจวฮอน สวนอาหารเวียดนามนิยมกินสดแนมกับแหนม
เนือง หรือใสเปนไสผักในเปาะเปยะเวียดนามและกวยเตี๋ยวเวียดนามที่เรียกวา
“เฝอ” ในกวยเตี๋ยวไทยก็นิยมเชนเดียวกันโดยเฉพาะกวยเตี๋ยวเรือ
Page 84
สมุนไพรกับอาหาร 84
หอยลายผัดพริกเผา แกงเขียวหวาน
ท่ีมา : http://www.bloggang.com
Page 85
สมุนไพรกับอาหาร 85
ท่ีมา : http://talk.mthai.com/topic/350259
ชื่อไทย : หัวปล ี
ชื่ออังกฤษ : Banana blossom
สรรพคุณ :
1. เปนอาหารบํารุงน้ํานมของผูหญิงที่กําลังมีบุตร
2. ชวยรักษาโรคกระเพาะอาหาร
การนําไปประกอบอาหาร :
1. ยําหัวปล ี
2. ทอดมันหัวปล ี
3. ตมขาไกหัวปล ี
Page 86
สมุนไพรกับอาหาร 86
ยําหัวปล ี ทอดมันหัวปล ี
ตมขาไกใสหัวปล ี
ท่ีมา : http://www.goodfoodgoodlife.in.th/Healthy-Recipes-detail.aspx?tid=237
http://story.niyay.com/chapter/353787.html
Page 87
สมุนไพรกับอาหาร 87
ท่ีมา : www.pixysrubor.com
ชื่อไทย : หอมแดง
ชื่ออังกฤษ : Shallot
สรรพคุณทางยา :
1. หัวหอมแดงชวยทําใหเจริญอาหาร ชวยลดความรอนในรางกาย แก
หวัดคัดจมูก ขับลมในลําไสแกปวดทอง ทองอืด โดยรับประทานหัวแกจัด
2. น้ํามันเจาหัวหอมแดงใชเปนยาขับประจําเดือน ขับเสมหะ ขับปสสาวะ
3. หัวหอมแดง สามารถแกผดผื่นคัน ถอนพิษแมงสัตวกัดตอย โดยตําหัว
หอมผสมเหลาเล็กนอยทาหรือพอกบริเวณที่เปน
4. น้ําหัวหอมใชหยอดแกอาการปวดหู และใชดมแกอาการหนามืด
ตาลาย วิงเวียน หรือเปนลมและใชเปนยาบํารุงหัวใจ รวมไปถึงใชเปนยาเสริม
สมรรถภาพทางเพศ
5. หัวหอมแดงลดรอยดางดํา สิว โดยใหหอมแดงฝานเปนแวนๆ บางๆ
นําไปทาบริเวณที่เปน ทาทิ้งไวประมาณ 10 นาทีแลวลางออก ใชเปนประจํา
รอยสิวจะหาย
Page 88
สมุนไพรกับอาหาร 88
การนําไปประกอบอาหาร :
คนไทยนิยมนําหอมแดง มาเปนสวนประกอบเคร่ืองแกงเผ็ด เปน
สวนประกอบของไขเจียวหมูสับ ซุปหางวัว รับประทานสดโดยฝานเปนแวน
บางๆ รับประทานรวมกับแหนมสด เมี่ยงคํา ปลาเค็มทอดบีบมะนาว หอมแดง
ซอย กับพริกขี้หนูสวนหั่นฝอย เปนสวนประกอบของน้ําพริกกะป หอมแดงเผา
ตําผสมกับน้ําพริกปลารา และเปนสวนประกอบของหลนทุกอยาง เปน
สวนประกอบของขนมหวาน เชน หอมแดงซอยเจียว ใสในขาวเหนียวหนาปลา
แหง ขนมหมอแกงถั่ว และไขลูกเขย
ท่ีมา : www.bloggang.com
Page 89
สมุนไพรกับอาหาร 89
ท่ีมา : http://www.imarm.com
ชื่อไทย : อัญชัน
ชื่ออังกฤษ : Blue Pea, Butterfly Pea
สรรพคุณทางยา :
- ดอก รักษาอาการผมรวง แกฟกช้าํบวม ใชผสมอาหารใหสีมวง เชน
ขาวดอกอัญชัน ขนมดอกอัญชัน เปนตน
- เมล็ด เปนยาระบาย
- ใบและรากของอัญชันชนิดขาวใชเปนยาขับปสสาวะและยาระบาย
ชนิดมวงแกตาฟางและตาแฉะ
- น้ําค้ันจากดอก ใชทาทําใหผม หนวด เครา และค้ิวดกคนโบราณใชทา
ค้ิวเด็ก ทําใหค้ิวเด็กดกดํา ใชในอุตสาหกรรมผลิตแชมพูสระผมและ ครีม
นวด สีจากกลีบดอกสดมีสีน้ําเงินดวย สารแอนโทไซอานิน ใชเปนสาร
บงชี้ (Indicator) แทนลิตมัส (litmus) เมื่อเติมน้ํามะนาว (กรด) ลงไปเล็กนอย
จะกลายเปนสีมวง สารแอนโธไซยานิน มีอยูมากในดอกอัญชันมีประโยชน
ตอสุขภาพเชน ชวยเพิ่มความสามารถในการมองเห็น เนื่องจากสารตัวนี้จะไป
เพิ่มการไหลเวียนในหลอดเลือดเล็กๆเชน หลอดเลือดสวนปลายทําใหกลไกที่
Page 90
สมุนไพรกับอาหาร 90
ทํางานเกี่ยวกับการมองเห็นแข็งแรงขึ้นเพราะมีเลือดไหลเวียนมาเลี้ยงมากขึ้นใน
ขณะนี้ ก็มีการศึกษาวิจัยทางคลินิกเกี่ยวกับ ความสามารถของแอนโธไซยานิน
ในการเพิ่มประสิทธิภาพของดวงตาเชน ตาเสื่อมจากโรคเบาหวาน โรคตอหิน
โรคตอกระจก เปนตน
การนําไปประกอบอาหาร :
ใชแตงสีขนมเชน เรไร ขนมน้ําดอกไม ขนมขี้หนู ใชแตงสีอาหารเชน หุง
ขาวผสมสีจากน้ําค้ันดอกอัญชนัไดสีน้ําเงินมวงสวย รับประทานเปนขาวยําปกษ
ใต เปนตน
ท่ีมา : http://foodhelp.exteen.com
http://www.kanom-thai.net/viewproducts.php?productID=121