Top Banner
Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid
81

Peter Vermeulen

Feb 12, 2017

Download

Environment

Stebo vzw
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Peter Vermeulen

Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

Page 2: Peter Vermeulen

2

Nood aan 240.000 tot 300.000 extra woningen = een stad zo groot als Brussel(Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 1.174.869 inwoners)

2

De opgave: 1 miljoen extra inwoners

Page 3: Peter Vermeulen

3

‘Binnen 10 jaar is er niets meer …dan is het onherroepelijk gedaanmet bouwen’

(Het Nieuwsblad 19.02.2015)

3

De opgaveMarc Dillen, directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw

Artikel bouwkroniek: over 10 jaar is bouwgrond in Vlaanderen op

De opgave: 1 miljoen extra inwoners

Page 4: Peter Vermeulen

4

‘Vlaanderen heeft een visie, … maar slaagt er niet in om die waar te maken’

(De Standaard 01.03.2015)

4

GeschiedenisGaëtan Hannecart, CEO Matexi (ontwikkelaar)

Artikel krant: Vlaanderen vol? Dat is klinkklare onzin

De opgave: 1 miljoen extra inwoners

Page 5: Peter Vermeulen

55

De opgaveJoke Schauvliege, Vlaams minister voor Omgeving, Natuur en Landbouw

De opgave: 1 miljoen extra inwoners

Woonuitbreidingsgebieden: uitzonderingen worden er steeds uit gelicht. Trendbreuk?

Page 6: Peter Vermeulen

66

Planologisch: de juridische voorraadInventaris onbebouwde percelen in woongebied én woonuitbreidingsgebied

300.000 onbebouwde percelen > goed voor méér dan 600.000 woningenHeeft meer dan 50% van die bouwgronden dus slechts een virtuele waarde?

Page 7: Peter Vermeulen

7

Planologisch: de juridische voorraad

Kenmerken: grote oppervlakte, versnippering, verlinting, (extreem) lage dichthedenReële vraag: wat met juridische voorraad op reeds bebouwde percelen?In feite heeft 100% van die ‘onbebouwde percelen’ dus slechts virtuele waarde!

Gewestplannen: totale oppervlakte woongebied + woonuitbreidingsgebied

7

Page 8: Peter Vermeulen

88

Planologisch: de juridische voorraadStructuurplanning = 25 wo/ha stedelijk gebied 15 wo/ha kernen buitengebied

GRUP Stedelijk Gebied Turnhout: woondichtheden en woonprogrammatie

Page 9: Peter Vermeulen

99

WoondichthedenGewestplan

Planologisch: de juridische voorraad

Reële gemiddelde dichtheid? Voorbeeld Vosselaar: 8,4 wo/ha: extreem laag

Page 10: Peter Vermeulen

1010

Juridische voorraadVerdichtingsmogelijkheden = ‘reële’ juridische voorraad

Scenario 1: + 6.489 wo (x3) Scenario 2: + 2.580 wo (x2) Scenario 3: + 430 à 650 wo (+10%)

Planologisch: de juridische voorraad

Extrapolatie over heel Vlaanderen, à respectievelijk 15 wo/ha – 25 wo/haJuridische voorraad (met redelijke verdichting): volstaat voor 18 miljoen inwoners

Page 11: Peter Vermeulen

1111

Verdichting kan kwaliteit opleveren, 15 à 25 wo/ha is helemaal niet overdreven hoog

Planologisch: de juridische voorraad

Page 12: Peter Vermeulen

1212

Probleem … te weinig bebouwbare ruimte?Omkering … veel te veel bebouwbare ruimte!

Page 13: Peter Vermeulen

1313

Vraag 1: waar en hoe

Opgave erg relatief, urgentie extreem hoog: business as usual of trendbreuk?

De opgave: ‘slechts’ 1 miljoen extra inwoners

Page 14: Peter Vermeulen

1414

Vraag 2: waar vooral niet … en wat dan met de ‘virtuele waarde’

Opgave erg relatief, urgentie extreem hoog: business as usual of trendbreuk?

De opgave: ‘slechts’ 1 miljoen extra inwoners

deel slecht gelegen bestaande bebouwing: niet te verdichten deel onbebouwde percelen: beter nooit te ontwikkelen

Page 15: Peter Vermeulen

1515

Waar en hoe? Lessen uit het verleden

Business as usual?

Page 16: Peter Vermeulen

16

19de eeuw: industriële revolutie: beluiken, fabriekswijken ...

16Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

GeschiedenisCollectieve woonvormen zijn van alle tijden

Page 17: Peter Vermeulen

17

20ste eeuw: tuinwijken (Le Logis Floréal)

17Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

GeschiedenisCollectieve woonvormen zijn van alle tijden

Page 18: Peter Vermeulen

18

20ste eeuw: hoogbouw (Kiel)

18Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

GeschiedenisCollectieve woonvormen zijn van alle tijden

Page 19: Peter Vermeulen

1919Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

Geschiedenis

katholieke verkavelingenWet De Taeye (1948)

socialistische hoogbouwWet Brunfaut (1949)

Page 20: Peter Vermeulen

2020

Waar en hoe? Business as usual?XXe eeuw: suburbanisatie ‘verkavelingsvlaanderen’

Page 21: Peter Vermeulen

21

XXe eeuw: 100 jaar stadsvlucht

Bron: NIS; Verwerking: APS, Stativaria-24 p25 21

Waar en hoe? Business as usual?

Page 22: Peter Vermeulen

22

Bron: VRIND 2012 (a) De Morgen 26.03.2013( b)

22

Waar en hoe? Gaat het vanzelf?XXIe eeuw: 100 jaar stadsvlucht ‘vanzelf’ gekeerd

Page 23: Peter Vermeulen

2323

Business as usual: verspilling van ruimte gaat doorFeitelijke situatie vandaag … ook 20 jaar na het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

Page 24: Peter Vermeulen

2424

Ruimtebeslag rechtstreeks beïnvloed door beleid

1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 20150

2

4

6

8

10

12Gr

oei p

er d

ag (h

a)1997WUG

omzendbriefRSV

2002 versoepeling omzendbrief

WUG

Waar en hoe? Gaat het vanzelf?

Page 25: Peter Vermeulen

25

Woonprogrammatie totaal irrelevant

25

Structuurplanning: woonprogrammatie?Afbakening Stedelijk Gebied Turnhout: taakstelling gemeente Vosselaar

Bouwblok langs de steenweg… relatief dicht bij de kern en het openbaar vervoer op de steenweg

Woonuitbreidingsgebieden … relatief ver van de kern en het openbaar vervoer op de steenweg

Page 26: Peter Vermeulen

2626

Villapercelen: aanvragen verdichting … van 1 wo/ha tot 26, 36, 56 wo/ha

Woonprogrammatie totaal irrelevant … in vergelijking met reële ‘speculatieve’ markt

Business as usual: de ‘markt’ gaat zijn gang

Page 27: Peter Vermeulen

27

Creatieve verdichtingsmogelijkheden …

Business as usual: verdichten?

22

Wonen in het groen … van de buren?Verdichten niet altijd verhoging kwaliteit

Page 28: Peter Vermeulen

2828

Klassieke verkaveling blijft voor de meeste ontwikkelaars het grootste marktsegment

Kleinere percelen, iets meer collectief groenIets minder open en halfopen bebouwing

Business as usual: verkavelen?

Page 29: Peter Vermeulen

2929

Business as usual: verappartementisering?

Speculatieve ontwikkeling zonder enig respect voor karakter, schaal, morfologie van de omgeving

Page 30: Peter Vermeulen

3030

Business as usual: verdere toename ruimtebeslagResultaat: inefficiënte en weinig kwalitatieve ruimtelijke ontwikkeling

Vandaag 32% bebouwde ruimte, verwachte stijging naar 40%?

Page 31: Peter Vermeulen

3131

Waar en hoe? Eindelijk een trendbreuk?

Page 32: Peter Vermeulen

32

Ruimteneutraal bouwen, doelstelling tegen 2050 … of is het dan al lang te laat?

Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

Ruimtelijk (woon)beleid: Hefboom ifv trendbreuk?

32Algemene doelstelling: duurzame ruimtelijke ontwikkeling, efficiënt, kwalitatief

Page 33: Peter Vermeulen

3333

Nood aan trendbreuk: alles werkt tegenGemeentelijke fiscaliteit: opcentiemen rand veel lager, nefast voor wonen in de stad

Stad: schaalvoordelen en takenpakket (voorzieningen, cultuur) … niet gevalideerdRand: kosten nutsvoorzieningen, post, openbaar vervoer, mobiliteit … niet doorgerekend

Page 34: Peter Vermeulen

3434

Nood aan trendbreuk: alles werkt tegenSpeculatieve woningmarkt: werkt gewenste ruimtelijke (stads)ontwikkeling tegen en lost problemen inzake sociaal wonen, huurmarkt, gentrification helemaal niet op

Stad: problemen betaalbaar wonen … de strijd om de middenklasse/tweeverdienersRand: woningmarkt stuk goedkoper dan in stad … en mikt op dezelfde doelgroepen

Page 35: Peter Vermeulen

35

Grote villa’s (woonparken) stilaan ‘onverkoopbaar’? … Toenemend overaanbod

35

Waar? Voorstellen verdichting vanuit woningmarkt

Splitsen percelen niet wenselijk: oplossing op perceelsniveau is niet structureelVastgoedcrisis op komst? … alleen in dit marktsegment?

Page 36: Peter Vermeulen

36

Morkhoven

36

Waar? Voorstellen ontwikkeling/verdichtingConfederatie Bouw: selectief aansnijden woonuitbreidingsgebieden?

Page 37: Peter Vermeulen

3737

VerdichtingArchitectuurwereld: hoogbouw naast de kerktoren?

Hoe? Voorstellen ontwikkeling/verdichting

Page 38: Peter Vermeulen

3838

Een echte trendbreuk?Waar dan wel?

1. Kernversterking stad/dorp2. Transport oriented design3. Reconversie en inbreiding

Page 39: Peter Vermeulen

3939

Denkrichting 1: kernversterking

Page 40: Peter Vermeulen

40

Grotere stad (grootstedelijk/regionaalstedelijk)

40

Respect voor de schaal, morfologie, eigenheid, karakter kernen steden en gemeenten

Kleinere stad (kleinstedelijk)

Dorp(buitengebied)

Denkrichting 1: kernversterking

Page 41: Peter Vermeulen

4141

Respect voor de schaal, morfologie, eigenheid, karakter kernen steden en gemeenten

Denkrichting 1: kernversterking

Paleisstraat Antwerpen

Page 42: Peter Vermeulen

4242

VerdichtingVerdichten met ademruimte: groen in de stad

Denkrichting 1: kernversterking

Funen Amsterdam

Page 43: Peter Vermeulen

43De Vrijheid en de Heerlijkheid, grenzeloos genieten in en om Ronse

43Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

VerdichtingWonen in de kern van kleine steden/gemeenten

Denkrichting 1: kernversterking

Page 44: Peter Vermeulen

44

De Vrijheid en de Heerlijkheid, grenzeloos genieten in en om Ronse

44Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

VerdichtingWonen in de kern van kleine steden/gemeenten

Page 45: Peter Vermeulen

4545

RUP Olen-centrum: dorpskarakter behouden

VerdichtingWonen in de dorpskern

Denkrichting 1: kernversterking

Page 46: Peter Vermeulen

4646

VerdichtingWonen in de dorpskern

RUP Olen-centrum: afbakening historische kern (strengere regels)

Denkrichting 1: kernversterking

Page 47: Peter Vermeulen

4747

PPS Oostmalle: wonen met respect voor dorpskarakter

VerdichtingWonen in de dorpskern

Denkrichting 1: kernversterking

Page 48: Peter Vermeulen

4848

PPS Oostmalle: wonen met respect voor dorpskarakter

VerdichtingWonen in de dorpskern

Denkrichting 1: kernversterking

Page 49: Peter Vermeulen

4949

VerdichtingDenkrichting 1: kernversterking

Gentbrugse Meersen: Strategie van de twee netwerken: OV + groen-blauw-netwerk

Verdichten met ademruimte: groen en blauw in de stad

Page 50: Peter Vermeulen

5050Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

InstrumentariumLocatiebeleid

Denkrichting 2: knooppunten netwerk openbaar vervoer

Page 51: Peter Vermeulen

5151

Woonontwikkeling alleen rond knooppunten openbaar vervoer: win-win-situatie

Zonder koppeling mobiliteit niet langer beheersbaar en openbaar vervoer niet langer organiseerbaar

Strategie van de twee netwerken: OV + groen-blauw-netwerk

Denkrichting 2: knooppunten netwerk openbaar vervoer

Page 52: Peter Vermeulen

5252

Woonontwikkeling alleen in nabijheid knooppunt openbaar vervoer

Finger plan Kopenhagen, rond assen OV

Denkrichting 2: knooppunten netwerk openbaar vervoer

Page 53: Peter Vermeulen

5353

Ringland: Masterplan 2025, uitbouw trein- en tramnetwerk, knooppunten

Denkrichting 2: knooppunten netwerk openbaar vervoer

Page 54: Peter Vermeulen

5454

Ringland

Denkrichting 2: knooppunten netwerk openbaar vervoerRingland: 80% groen, 20% stadsontwikkeling: randafwerking en stationsomgevingen

Page 55: Peter Vermeulen

5555

Denkrichting 3: inbreiding en reconversie

Page 56: Peter Vermeulen

56

Antwerpen: woonproject school Mère Jeanne

56

Hergebruik patrimonium

Denkrichting 3: inbreiding en reconversie

Page 57: Peter Vermeulen

57

Gendarmerie Lier

57

Denkrichting 3: inbreiding en reconversieHergebruik patrimonium

Page 58: Peter Vermeulen

58

Gendarmerie Lier

58

Denkrichting 3: inbreiding en reconversieHergebruik patrimonium

Page 59: Peter Vermeulen

5959

Reconversie industriële site

Hoboken: reconversie Groen-Zuid

Denkrichting 3: inbreiding en reconversie

Page 60: Peter Vermeulen

60

Behoud en uitbreiding groenstructurenUitbouw verbindingen langzaam verkeerVariatie in woonprogrammatieAandacht voor betaalbaarheid

60

Reconversie industriële site

Hoboken: reconversie Groen-Zuid

Denkrichting 3: inbreiding en reconversie

Page 61: Peter Vermeulen

61

Reconversie : Groen-Zuid

61Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

VerdichtingWonen in de stad

Page 62: Peter Vermeulen

6262

Een echte trendbreuk?Hoe dan wel?

1. Verhandelbare bouwrechten2. Collectieve oplossingen

3. Bouwblokrenovatie

Page 63: Peter Vermeulen

6363

Bouwrechten inzetten bij elk nieuw project = tegengaan speculatie

Instrumentarium 1: verhandelbare bouwrechten

Prijs recht-evenredig met aantal m²? Realistisch en sociaal?

Page 64: Peter Vermeulen

64Vosselaar: woonprogrammatie stedelijk gebied

64

InstrumentariumInstrumentarium 1: verhandelbare bouwrechtenWoonprogrammatie niet relevant als beleidssturing

Page 65: Peter Vermeulen

6565

‘Gemeentelijk Verdichtingsplan’ als leidraad

Verdichting

woonuitbreidingsgebieden

overige woongebieden

Instrumentarium 1: verhandelbare bouwrechten

Page 66: Peter Vermeulen

6666Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

Juridische voorraadVerdichtingsmogelijkheden

Verdichtingsstudie Vosselaar

Page 67: Peter Vermeulen

6767Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

Juridische voorraadVerdichtingsmogelijkheden

Verdichtingsstudie Vosselaar

Page 68: Peter Vermeulen

68

ConclusiesVerdichting kan kwaliteit opleveren

68Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

Wonen in meervoud, de toekomst?

Page 69: Peter Vermeulen

69

Instrumentarium 2: collectieve oplossingen

69

Page 70: Peter Vermeulen

70

Reconversie: Haringrokerij

70

Collectief wonen in de stad

Instrumentarium 2: collectieve oplossingen

Page 71: Peter Vermeulen

71

Reconversie: Haringrokerij

71

Collectief wonen in de stad

Instrumentarium 2: collectieve oplossingen

Page 72: Peter Vermeulen

72

Reconversie: Haringrokerij

72

Instrumentarium 2: collectieve oplossingen

Page 73: Peter Vermeulen

7373Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

VerdichtingWonen in het buitengebied

Cohousing Vinderhoute

Page 74: Peter Vermeulen

74

Cohousing Vinderhoute

74

VerdichtingInstrumentarium 2: collectieve oplossingenCollectief wonen

Page 75: Peter Vermeulen

75

Cohousing Tielt

75

VerdichtingInstrumentarium 2: collectieve oplossingenCollectief wonen

Page 76: Peter Vermeulen

76

Instrumentarium 3: stedelijke ruilverkavelingBouwblokrenovatie: collectief, sociaal, duurzaam, efficiënt, betaalbaar

76

Page 77: Peter Vermeulen

77

Bouwblokrenovatie

77

Instrumentarium

Kortrijk

Instrumentarium 3: stedelijke ruilverkavelingBouwblokrenovatie: collectief, sociaal, duurzaam, efficiënt, betaalbaar

Page 78: Peter Vermeulen

78

Bouwblokrenovatie

78

Instrumentarium

Gent

Instrumentarium 3: stedelijke ruilverkavelingBouwblokrenovatie: collectief, sociaal, duurzaam, efficiënt, betaalbaar

Page 79: Peter Vermeulen

79

Instrumentarium 3: stedelijke ruilverkavelingBouwblokrenovatie: collectief, sociaal, duurzaam, efficiënt, betaalbaar

79

Page 80: Peter Vermeulen

80

Instrumentarium 3: stedelijke ruilverkavelingBouwblokrenovatie: collectief, sociaal, duurzaam, efficiënt, betaalbaar

80

Renoseec

Page 81: Peter Vermeulen

81

Pleidooi voor een sterk, duurzaam en inclusief ruimtelijk woonbeleid