Periferik Vestibüler Hastalıklar Onur Çelik www.onurcelik.com Tıp Fakültesi 5. Sınıf Öğrencileri ve Aile Hekimleri İçin Hazırlanmıştır
Periferik Vestibüler Hastalıklar
Onur Çelik
www.onurcelik.com
Tıp Fakültesi 5. Sınıf Öğrencileri ve Aile Hekimleri İçin Hazırlanmıştır
Vestibüler Sistem
§ Santral
● Vestibüler nukleuslar
● Talamus
● Serebellum
● Serebral korteks
§ Periferik
● Otolitik yapılar
Ø Utrikulus
Ø Sakkulus
● Semisirküler kanallar
● Vestibüler ganglion
● Vestibüler sinir
Vestibüler Hastalıklar
Periferik § BPPV
§ Meniere hastalığı
§ Vestibüler nörinit
§ Perilenfatik fistül
§ Labirentit
§ Vestibüler ototoksisite
§ Konjenital iç kulak anomalileri
§ Unilateral periferik vestibülopati
§ Rekürren Vestibülopati
§ Cogan sendromu
§ Otolojik Sifiliz
§ Travmalar
§ Gecikmiş Endolenfatik Hidrops
Santral § Posterior fossa tümörleri
§ Travma
§ Demiyelinizan hastalıklar
§ Serebrovasküler hastalıklar ● Beyinsapı iskemisi
● Serebellar infakt/hemoraji
● Vertebrobasilar yetersizlik
● Subklavian çalma sendromu
● Vasküler loop sendromu
● Lateral Meduller infarkt (Wallenberg sendromu)
§ Epilepsi
§ Anomaliler (Dandy-Walker Kisti, Arnold-
Chiari)
§ Lyme hastalığı (MSS tutulumlu)
§ Periferik vestibüler % 41
§ Santral vestibüler % 10
§ Psikiyatrik / Hipervent. % 14
§ Non-vestib / Non-psikiyatrik % 26
§ Bilinmeyen % 14
PV SVPsik. Non-V/PBilinmeyen
N= 4536
Epidemiyoloji
§ BPPV % 16
§ Labirentit % 9
§ Meniere % 5
Diğerleri BPPV
Labirentit Meniere
% 30 N= 4536
Epidemiyoloji - sık nedenler
Epidemiyoloji - nadir nedenler
§ Hiperventilasyon % 2.1
§ Anemi/metabolik % 1.1
§ Servikal artrit % 0.4
§ MS % 0.3
§ Görme boz. % 0.3
§ Migren % 0.1
§ Perilenfatik fistül % 0.1
Diğerleri Nadir nedenler
% 4.4
N= 2208
BPPV
§ Ani baş hareketlerinde ortaya çıkan kısa süreli vertigo
§ Vertigo sırasında bulantı, kusma
§ İşitme normal
§ Dix-Hallpike testi
§ Kanalit repozisyon manevraları (Eppley, Semon vb.)
§ Cerrahi tedavi
● Singüler nörektomi
● Posterior kanal tıkanması
Meniere Hastalığı
§ Majör semptomlar
● Baş dönmesi
● İşitme kaybı
● Kulakta dolgunluk hissi
● Tinnitus
§ Minör semptomlar
● Bulantı
● Kusma
Vestibüler Nörinit
§ Vestibüler sinirin viral enfeksiyonu sırasında ortaya çıkar
§ Sinir liflerinde ve vestibüler gangliondaki nöronlarda
dejenerasyon
§ Vestibüler sinir baş hareketleri hakkında iç kulaktan beyine
enformasyon iletir. İki taraf arasında asimetri vertigoya neden
olur
§ İşitme normal
§ Vertigoya bulantı, kusma eşlik eder; spontan nistagmus vardır
Perilenfatik Fistül
§ Ani yada giderek artan sensorinöral işitme kaybı,
§ Periferik tipte kısa süreli şiddetli vertigo
§ Pozisyonel nistagmus
§ Erken tanı ve tedavi ile iyileşme sağlanan tek SNİK
§ Kural olarak tek taraflı
§ Hasta kulak yukarı geldiğinde işitmede geçici düzelme
§ Görüntülemede iki önemli nokta
● İç kulakta hava bulunması fistül için patognomiktir.
● Özellikle çocuk hastalarda anomali sıklığı yüksektir
Periferik Vestibüler Hastalıklar - hastaya yaklaşım
PERİFERİK VESTİBÜLER HASTALIKLAR
Tanı Tedavi
ÖYKÜ Muayene Laboratuar Medikal Cerrahi Rehabilitasyon
Hastaya Yaklaşım - öykü
§ Semptomlar
● Vertigo
● İşitme kaybı
● Tinnitus
● Kulakta dolgunluk hissi
● Bulantı
● Kusma
● Ossilopsia
● Fasiyal paralizi
§ Vertigo
● Semptomun tanımlanması
(niteliğinin analizi)
● Baş dönmesinin süresi
● Artıran ve azaltan faktörler
● Eşlik eden yakınmalar
● Aile öyküsü (migren vb.
hastalıklar için)
● İlaç kullanımı (ototoksik,
antihipertansif)
Vertigo - semptomun tanımlanması
Yakınmanın Niteliği Baş Dönmesi Grubu
Çevrenin hareket illüzyonu (sıklıkla rotatuar) Periferik vertigo
Bir tarafa itilme hissi / Genel dengesizlik (Yürüyüş sırasında şiddetlenir)
Santral vestibüler dengesizlik
Stressörlerle birlikte beliren dengesizlik hissi Psikojenik dengesizlik
Başta ağırlık hissi ve baygınlık (± bilinç yitimi) Senkop ve benzeri
Kusma, bulantı ve terlemeyle belirgin denge bozukluğu Fizyolojik dengesizlik (taşıt tutması)
Vertigo - süresi
§ Saniyeler
● BPPV
§ Dakikalar
● Vertebrobaziler yetersizlik, servikal vertigo, vestibüler migren
§ Saatlar
● Meniere, perilenfatik fistülün akut dönemi
§ Günler, Haftalar
● Akut labirentit, vestibüler nörinit, labirent konküzyon, labirenter enfarktüs
§ Aylar
● Vestibüler Schwannoma, ototoksisite, multipl skleroz, serebellar enfarktüs
Periferik Vestibüler Hastalıklar - hastaya yaklaşım
PERİFERİK VESTİBÜLER HASTALIKLAR
Tanı Tedavi
ÖYKÜ Muayene Laboratuar Medikal Cerrahi Rehabilitasyon
Hastaya yaklaşım - muayene
§ Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Muayenesi
● Otolojik
● Vestibüler
§ Göz Muayenesi
§ Nörolojik Muayene
§ Psikiyatrik Değerlendirme
§ Genel Muayene
§ Otolojik muayene ● DKK ve timpanik membranın değerlendirilmesi
● İşitmenin değerlendirilmesi
§ Vestibüler muayene
● Spontan nistagmus
● Fiksasyon supresyon
● VOR asimetri (minimal kalorik, baş silkeleme nistagmusu)
● Özel manevralar (Dix-Hallpike, hiperventilasyon, karotis, fistül)
§ Göz muayenesi
● Oftalmaskopi (papil ödemi, hipertansif değişiklikler)
● Okulomotor (nistagmus, sakkatlar)
Hastaya Yaklaşım - muayene
Hastaya Yaklaşım - muayene
§ Nörolojik muayene ● Kraniyal sinirler (özellikle 7)
● Kas gücü ve refleksler
● Duyu muayenesi
● Serebellar bulgular (parmak-burun)
● Duruş ve yürüyüş testleri (Romberg, Unterberger)
§ Genel muayene ● Kan basıncı
● Kardiyak (aritmi, üfürüm)
● Metabolik muayene
Muayene - nistagmus
§ Periferik
● Rotatuar-horizontal
● Hızlı fazı sağlam tarafa
● Sağlam tarafa bakıldığında ↑
● Latansı vardır
● Yorulur
● Yönü sabittir
● Kısa sürelidir
● Fiksasyonla inhibe olur
§ Santral
● Rotatuar, horizontal, vertikal
● Hızlı fazı lezyon tarafına
● Lezyon tarafına bakıldığında ↑
● Latansı yoktur
● Yorulmaz
● Yön değiştirebilir
● Süreklidir
● Fiksasyondan etkilenmez
Periferik Vestibüler Hastalıklar - hastaya yaklaşım
PERİFERİK VESTİBÜLER HASTALIKLAR
Tanı Tedavi
ÖYKÜ Muayene Laboratuar Medikal Cerrahi Rehabilitasyon
§ Kan
§ Odyolojik
§ Vestibüler
§ Radyolojik
Hastaya Yaklaşım - laboratuvar incelemeleri
Hastaya Yaklaşım - odyolojik değerlendirme
§ Diyapazon testleri
§ Saf ses odyometrisi
§ Konuşma odyometrisi
§ Akustik admittansmetri
§ ABR
§ OAE
Hastaya Yaklaşım - vestibüler testler
§ Bitermal kalorik test
§ Elektronistagmografi
§ Videonistagmografi
§ Rotasyon testi
§ Dinamik postürografi
Periferik Vestibüler Hastalıklar - hastaya yaklaşım
PERİFERİK VESTİBÜLER HASTALIKLAR
Tanı Tedavi
ÖYKÜ Muayene Laboratuar Medikal Cerrahi Rehabilitasyon
Periferik Vestibüler Hastalıklar - ilaç tedavisi
§ Vestibüler supresanlar
● Antikolinerjikler
● Antihistaminler
Ø Dimenhidrinat
Ø Meklizin
Ø Amitriptilin
● Benzodiazepinler
Ø Lorazepam
Ø Klonazepam
Ø Diazepam
§ Diğerleri
● Trimetazidin
● Steroidler
● Histamin agonistleri
● Ca ve Na kanal blokerleri
● Asetil lösin
● Ginkgo biloba
● Sempatomimetikler
● M2 spesifik asetil kolin antagonistleri
● Aminoglikozidler